qartuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis...

37
1 qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis savaldebulo gamocdisaTvis I. qarTuli enisa da literaturis jgufis mier momzadebuli krebulis Sesavali (krebuli uaxloes momavalSi gamova) saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier gatarebulma refor- mam, kerZod, Tormetwlian swavlebaze gadasvlam da, rac mTavaria, swavlebis ori- entirebam Sedegze, bunebrivad gamoiwvia saswavlo gegmebis Secvla da axali sa- xelmZRvaneloebis danergva. 2009 wlis erTian erovnul gamocdebSi monawileobas swored is abiturientebi miiReben, romlebsac qarTuli enisa da literaturis tradiciulisagan gansxvavebuli kursi eqnebaT gavlili. yovelive aman TavisTavad moiTxova garkveuli cvlilebebis Setana qarTuli enisa da literaturis sagamoc- do programaSic da testebSic. pirvel rigSi es cvlileba Seexo weriT davalebas, kerZod, sagamocdo testis I nawils (qarTuli ena) daemata davaleba, romelic saqmiani werilis Sedgenis unars Seamowmebs (dawvrilebiT ix. krebulSi). garkveuli cvlileba ganicada testis IV nawilmac (weriTi davaleba), romelic mxatvruli teqstis analizis unars amowmebs: aqamde teqstebi weriTi davalebebi- saTvis skolis saswavlo programiT gaTvaliswinebuli nawarmoebebidan iyo SerCeu- li, momavali wlisaTvis ki davalebaSi mocemuli iqneba is nawarmoebebi (an maTi nawyvetebi), romlebic abiturientebs skolaSi Seswavlili ar aqvT. weriTi davale- biT Semowmdeba is, Tu rogor gaaanalizebs abiturienti ukve Seswavlili Txzule- bebis analogiuri sirTulis mxatvrul teqsts. magaliTad: Tu moswavlem niko lorTqifaniZis erTi nawarmoebi Seiswavla, SeZlebs Tu ara igi amave mwerlis sxva, misTvis ucnobi, teqstis ganxilvas. aRniSnuli cvlilebis erT-erTi mizezi isic gaxlavT, rom skolaSi Seswavlili masalis analizi, miuxedavad miTiTebebis ori- ginalurobisa, mainc Seicavs daStampvisa da stereotipuli msjelobebis safrTxes, rac gasuli wlis gamocdaze ukve SeiniSneboda. aqve unda davamatoT isic, rom nacvlad sami davalebisa (romelTaganac abituri- ents erT-erTi unda aerCia) mocemuli iqneba _ ori. wina wlebis gamocdebis Sedege- bis analizma gviCvena, rom interteqstualuri weriTi davaleba bevrad ufro rTu- lia, vidre danarCenebi. amitom amgvari davaleba unda Sevides arCeviTi (humanitaru- li fakultetebisaTvis gamiznuli) gamocdis testSi, savaldebulo gamocdis tes- tis weriTi davalebis nawilSi ki mxolod prozauli da poeturi teqstebis mixed- viT Sedgenili davalebebi darCes. ase rom, weriTi davalebis nawilSi Seva mxolod ori nawarmoebi (an maTi monak- veTebi) Sesabamis miTiTebebTan erTad da, amasTanave, es iqneba abiturientTaTvis ucnobi teqstebi. amave dros, sanam uSualod weras daiwyebs, abiturientma unda upasuxos ramdeni- me kiTxvas, romlebic, erTi mxriv, am ucnobi teqstis gaazrebis unars Seamowmebs, meore mxriv ki, daexmareba abiturients kargad gaigos teqsti da mxolod amis Sem- deg daiwyos weriTi davalebis miTiTebebis Sesruleba. testis im nawilSi, romelsac ewodeba `qarTuli literatura~, mocemuli iqneba naklebi raodenobis davaleba, vidre es wina wlebSi iyo, magram TiToeul davale- bas 1 an 2 qulis nacvlad 4 an 5 qula mieniWeba. maSasadame, Tu wina wlebSi saga- mocdo testis `qarTuli literaturis~ nawilSi 18-20 TiToquliani davaleba iyo, 2009 wlis testSi Seva mravalquliani davalebebi, romlebsac win mxatvruli teqs- tebis ufro didi monakveTebi eqneba wamZRvarebuli, vidre es adrindel sagamocdo testebSi iyo mocemuli. aRniSnuli ramdenimequliani davalebiT, wina wlebisagan gansxvavebiT, mxolod wakiTxulis gageba ki ar Sefasdeba, aramed am tipis kiTxvebiT garkveulwilad codnac Semowmdeba da unaric (am SemTxvevaSi, mxatvruli teqstis gaazrebis unari). magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas moiTxovs, Tu rogor aris

Upload: phungthuy

Post on 17-Mar-2018

273 views

Category:

Documents


26 download

TRANSCRIPT

Page 1: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

1

qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis

savaldebulo gamocdisaTvis

I. qarTuli enisa da literaturis jgufis mier momzadebuli krebulis

Sesavali

(krebuli uaxloes momavalSi gamova)

saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier gatarebulma refor-

mam, kerZod, Tormetwlian swavlebaze gadasvlam da, rac mTavaria, swavlebis ori-

entirebam Sedegze, bunebrivad gamoiwvia saswavlo gegmebis Secvla da axali sa-

xelmZRvaneloebis danergva. 2009 wlis erTian erovnul gamocdebSi monawileobas

swored is abiturientebi miiReben, romlebsac qarTuli enisa da literaturis

tradiciulisagan gansxvavebuli kursi eqnebaT gavlili. yovelive aman TavisTavad

moiTxova garkveuli cvlilebebis Setana qarTuli enisa da literaturis sagamoc-

do programaSic da testebSic.

pirvel rigSi es cvlileba Seexo weriT davalebas, kerZod, sagamocdo testis I

nawils (qarTuli ena) daemata davaleba, romelic saqmiani werilis Sedgenis unars

Seamowmebs (dawvrilebiT ix. krebulSi).

garkveuli cvlileba ganicada testis IV nawilmac (weriTi davaleba), romelic

mxatvruli teqstis analizis unars amowmebs: aqamde teqstebi weriTi davalebebi-

saTvis skolis saswavlo programiT gaTvaliswinebuli nawarmoebebidan iyo SerCeu-

li, momavali wlisaTvis ki davalebaSi mocemuli iqneba is nawarmoebebi (an maTi

nawyvetebi), romlebic abiturientebs skolaSi Seswavlili ar aqvT. weriTi davale-

biT Semowmdeba is, Tu rogor gaaanalizebs abiturienti ukve Seswavlili Txzule-

bebis analogiuri sirTulis mxatvrul teqsts. magaliTad: Tu moswavlem niko

lorTqifaniZis erTi nawarmoebi Seiswavla, SeZlebs Tu ara igi amave mwerlis sxva,

misTvis ucnobi, teqstis ganxilvas. aRniSnuli cvlilebis erT-erTi mizezi isic

gaxlavT, rom skolaSi Seswavlili masalis analizi, miuxedavad miTiTebebis ori-

ginalurobisa, mainc Seicavs daStampvisa da stereotipuli msjelobebis safrTxes,

rac gasuli wlis gamocdaze ukve SeiniSneboda.

aqve unda davamatoT isic, rom nacvlad sami davalebisa (romelTaganac abituri-

ents erT-erTi unda aerCia) mocemuli iqneba _ ori. wina wlebis gamocdebis Sedege-

bis analizma gviCvena, rom interteqstualuri weriTi davaleba bevrad ufro rTu-

lia, vidre danarCenebi. amitom amgvari davaleba unda Sevides arCeviTi (humanitaru-

li fakultetebisaTvis gamiznuli) gamocdis testSi, savaldebulo gamocdis tes-

tis weriTi davalebis nawilSi ki mxolod prozauli da poeturi teqstebis mixed-

viT Sedgenili davalebebi darCes.

ase rom, weriTi davalebis nawilSi Seva mxolod ori nawarmoebi (an maTi monak-

veTebi) Sesabamis miTiTebebTan erTad da, amasTanave, es iqneba abiturientTaTvis

ucnobi teqstebi.

amave dros, sanam uSualod weras daiwyebs, abiturientma unda upasuxos ramdeni-

me kiTxvas, romlebic, erTi mxriv, am ucnobi teqstis gaazrebis unars Seamowmebs,

meore mxriv ki, daexmareba abiturients kargad gaigos teqsti da mxolod amis Sem-

deg daiwyos weriTi davalebis miTiTebebis Sesruleba.

testis im nawilSi, romelsac ewodeba `qarTuli literatura~, mocemuli iqneba

naklebi raodenobis davaleba, vidre es wina wlebSi iyo, magram TiToeul davale-

bas 1 an 2 qulis nacvlad 4 an 5 qula mieniWeba. maSasadame, Tu wina wlebSi saga-

mocdo testis `qarTuli literaturis~ nawilSi 18-20 TiToquliani davaleba iyo,

2009 wlis testSi Seva mravalquliani davalebebi, romlebsac win mxatvruli teqs-

tebis ufro didi monakveTebi eqneba wamZRvarebuli, vidre es adrindel sagamocdo

testebSi iyo mocemuli.

aRniSnuli ramdenimequliani davalebiT, wina wlebisagan gansxvavebiT, mxolod

wakiTxulis gageba ki ar Sefasdeba, aramed am tipis kiTxvebiT garkveulwilad

codnac Semowmdeba da unaric (am SemTxvevaSi, mxatvruli teqstis gaazrebis unari).

magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas moiTxovs, Tu rogor aris

Page 2: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

2

gamoxatuli teqstSi avtoris pozicia, sxva qvekiTxva ki _ imis codnas, vTqvaT, vis

(an ris) Sesaxeb saubrobs nawarmoebis esa Tu is personaJi.

am tipis davalebebidan erTi qvekiTxva SeiZleba amgvaric iyos: mwerlobis ro-

mel mimdinareobas miekuTvneba es teqsti? (vTqvaT, romantikuls an simbolisturs),

anda: daasaxeleT sxva qarTveli avtoris nawarmoebi, romelSic analogiuri azria

gamoxatuli da a. S.

ase rom, 2009 wlis sagamocdo testSi arsebiTi xasiaTis cvlilebebi Seva, es ki,

Tavis mxriv, moswavleebisa da maTi pedagogebisagan gansakuTrebul yuradRebas mo-

iTxovs.

sagamocdo testSi krebulis arc erTi davaleba ar ganmeordeba!

krebulSi daibeWdeba:

• misaRebi gamocdebis moTxovnebi;

• sagamocdo programa qarTul enasa da literaturaSi;

• qarTuli ena (testuri davalebebis nimuSebi Sefasebis sqemebiTurT);

• qarTuli literatura (testuri davalebebis nimuSebi Sefasebis sqemebi-

TurT);

• wakiTxulis gaazreba da weriTi davaleba (testuri davalebebis nimuSebi);

• weriTi davalebebis Sefasebis kriteriumebi da maTi ganmartebebi;

• moswavleTa mier Sesrulebuli da mocemuli kriteriumebis meSveobiT gaswo-

rebuli weriTi namuSevrebi, agreTve am SefasebaTa komentarebi.

II. misaRebi gamocdebis moTxovnebi qarTul enasa da literaturaSi

misaReb gamocdebze abiturients moeTxoveba:

• enis gamomsaxvelobiT saSualebaTa (rogorc leqsikuris, ise gramatikulis)

adekvaturi gamoyeneba;

• literaturuli masalis safuZvelze problemis dasma, gaazreba da analizi;

• argumentebis logikurad, damajereblad Camoyalibeba da Sesabamisi magali-

TebiT gamyareba;

• literaturuli nawarmoebis (an misi nawilis) analizi, komentari;

• saqmiani werilis Sedgena;

• sagamocdo programiT gaTvaliswinebul nawarmoebTa Soris msgavsebebisa da

gansxvavebebis migneba da SedarebiTi analizi;

• mwerlis enis, stilis ZiriTadi Taviseburebebisa da gamomsaxvelobiTi saSua-

lebebis sworad aRqma da gaazreba;

• literaturuli teqstisadmi individualuri damokidebulebis gamovlena.

qarTuli enisa da literaturis sagamocdo testiT Semowmdeba:

• sagamocdo programiT gaTvaliswinebuli masalis gamoyenebis unari;

• kiTxvaSi (davalebaSi) miniSnebuli informaciis teqstSi mocemul informaci-

asTan gaigivebis (identificirebis) unari;

• informaciis gaazrebis, analizis, ganzogadebisa da daskvnis gamotanis unari;

• damoukidebeli, kritikuli azrovnebis unari;

• weriTi metyvelebis unari Tanamedrove saliteraturo enis normebis dacviT.

amrigad, qarTuli enisa da literaturis sagamocdo testiT mowmdeba: SeZenili

codnis praqtikuli gamoyenebis, ucnobi teqstis gaazrebis, mxatvruli teqstis ana-

lizisa da saqmiani werilis Sedgenis unari, agreTve _ weris kultura.

Page 3: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

3

III. sagamocdo programa

1. qarTuli ena

umaRles saswavlebelSi Semsvlelma gamocdaze unda gamoavlinos qarTuli enis

safuZvliani codna da misi praqtikuli gamoyenebis unari. sagangebo yuradReba mi-

eqceva metyvelebis kulturis sakiTxebs.

abiturients moeTxoveba Semdegi sakiTxebis codna:

qarTuli ena da misi adgili msoflio enaTa sistemaSi. qarTveluri enebi. qar-

Tuli saliteraturo enis dasabami da misi ganviTarebis ZiriTadi safexurebi. qar-

Tuli saliteraturo ena da dialeqtebi. qarTuli damwerlobis warmoSoba. qarTu-

li damwerlobis ganviTarebis safexurebi. qarTuli enis uZvelesi werilobiTi Zeg-

lebi. qarTuli enis ZiriTadi leqsikonebi.

bgera da aso. xmovnebi da Tanxmovnebi. marcvali. xmarebidan gasuli asoebi.

sityva, misi pirdapiri da gadataniTi mniSvneloba. sityvis mniSvnelobis cvla:

gafarToeba da daviwroeba. sinonimebi; omonimebi; antonimebi; paronimebi; dialeq-

tizmebi; arqaizmebi; neologizmebi; nasesxebi sityvebi; barbarizmebi; sityvaTa myari

Sexamebani;

stilis raoba. funqciuri stilistika. leqsikuri stilistika. sityvaTa SerCeva

mniSvnelobis mixedviT. paronimebi, evfemizmebi, Tavazianobis gamomxatveli sityvebi.

stilisturi xarvezebi: tavtologia, kalki, atrofia (sityvis gamoyeneba arazusti

mniSvnelobiT).

metyvelebis nawilebi: arsebiTi saxeli, jgufebi Sinaarsis mixedviT, sazogado

da sakuTar saxelTa bruneba; zedsarTavi saxeli, zedsarTavi saxelis xarisxis

formebi, zedsarTav saxelTa bruneba damoukideblad da arsebiT saxelTan erTad;

arsebiTi saxeli msazRvrelad; ricxviTi saxeli, ricxviTi saxelebis jgufebi, ric-

xviTi saxelebis bruneba; nacvalsaxeli, nacvalsaxelTa jgufebi, nacvalsaxelTa

bruneba. warmoqmnili da Zireuli sityvebi, martivi da rTuli sityvebi; sityvaTa

SemoklebiT SeerTeba; Semoklebuli dawera; zmna, zmnis piri da ricxvi, zmniswini,

dro, aspeqti, kilo, gardamavloba, mwkrivebi da seriebi, gvari, qceva, kontaqti; sa-

xelzmna; zmnizeda; Tandebuli; kavSiri; nawilaki; Sorisdebuli.

winadadeba; sintaqsuri wyvilebi, sintaqsuri urTierTobis saxeebi; winadadebis

saxeebi Sinaarsis mixedviT; winadadebis wevrebi; qvemdebarisa da Semasmenlis urTi-

erToba ricxvis mixedviT; winadadebis saxeebi agebulebis mixedviT; martivi winada-

debis saxeebi; Serwymuli winadadeba, erTgvar wevrTa SeerTeba; gankerZoebuli si-

tyvebi da gamoTqmebi; rTuli winadadeba, rTuli Tanwyobili winadadeba, rTuli

qvewyobili winadadeba, rTuli qvewyobili winadadebis gadakeTeba martivad da mar-

tivi winadadebebisa _ rTul qvewyobilad; pirdapiri da iribi naTqvami; sasveni niS-

nebi, sasven niSanTa xmarebis wesebi.

amrigad, abiturienti sworad unda agebdes enobriv konstruqciebs, unda erkveo-

des sagamocdo programiT gaTvaliswinebul saenaTmecniero terminologiaSi da Se-

eZlos weris dros am codnis praqtikuli gamoyeneba.

2. qarTuli literatura

abiturienti unda icnobdes:

I. mxatvruli teqstis analizisaTvis aucilebel literaturaTmcodneobiT termi-

nebs: alegoria, aluzia, aforizmi, biografia, gapirovneba, groteski, dialogi,

drama, elegia, epigrafi, epiTeti, epilogi, eposi, Tema, Tqmuleba, igav-araki,

idea, ironia, iumori, komedia, kompozicia, legenda, leqsi, lirika, memuari, meta-

fora, miTi, moTxroba, monologi, motivi, mxatvruli ena, mxatvruli saxe, nove-

la, oda, peizaJi, perifrazi, personaJi, piesa, poezia, poema, portreti, proza,

prologi, publicistika, riTma, ritmi, romani, sarkazmi, satira, siuJeti, soneti,

strofi, taepi, tragedia, trioleti, tropi, fabula, finali, Sairi, Sedareba,

citata, xasiaTi, xatovani Tqma, himni, hiperbola.

Page 4: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

4

II. literaturuli procesis ZiriTad etapebs: sasuliero mwerloba, klasikuri xa-

nis mwerloba, aRorZinebis xanis mwerloba, romantizmi, realizmi, modernizmi,

postmodernizmi.

III. Semdeg literaturul nawarmoebebs:

1. iakob xucesi _ `SuSanikis wameba~.

2. iovane sabanisZe _ `abo Tbilelis wameba~.

3. giorgi merCule _ `grigol xanZTelis cxovreba~.

4. SoTa rusTaveli _ `vefxistyaosani~.

5. sulxan-saba orbeliani _ `sibrZne sicruisa~.

6. daviT guramiSvili _ `daviTiani~.

7. grigol orbeliani _ leqsebi: `Tamar mefis saxe beTaniis eklesiaSi~, `pasuxi

SvilTa~, `saRamo gamosalmebisa~; poema `sadRegrZelo~.

8. nikoloz baraTaSvili _ leqsebi: `ar ukiJino, satrfoo...~, `vpove taZari~, `mera-

ni~, `rad hyvedri kacsa~, `suli oboli~, `sulo boroto~, `fiqrni mtkvris pi-

ras~, `SemoRameba mTawmindaze~, `xma idumali~; poema `bedi qarTlisa~.

9. ilia WavWavaZe _ leqsebi: `bazaleTis tba~, `bednieri eri~, `locva~, `pasuxis pa-

suxi~, `poeti~, `qarTvlis dedas~, `Cemo kalamo~; poemebi: `aCrdili~; `gandegili~;

moTxrobebi: `kacia-adamiani?!~, `mgzavris werilebi~, `oTaraanT qvrivi~, `sarCobe-

lazed~; publicistika: `ra giTxraT, riT gagaxaroT?~

10. akaki wereTeli _ leqsebi: `ganTiadi~, `poeti~, `rac ar iwvis, ar anaTebs~, `su-

liko~, `xatis win~; poemebi: `gamzrdeli~, `Tornike erisTavi~; moTxroba `baSi-

aCuki~.

11. aleqsandre yazbegi _ moTxroba `xevisberi goCa~.

12. vaJa-fSavela _ leqsebi: `aragvs~, `arwivi~, `kai yma~, `ram Semqmna adamianad~, `sim-

Rera~ (`arc ra tanT mcvia...~), `soflisa wesi asea~, `Rame mTaSi~; poemebi: `aluda

qeTelauri~, `baxtrioni~, `stumar-maspinZeli~; moTxrobebi: `ia~, `xmeli wifeli~;

publicistika: `kosmopolitizmi da patriotizmi~.

13. daviT kldiaSvili _ moTxroba `samaniSvilis dedinacvali~.

14. niko lorTqifaniZe _ moTxroba `Selocva radioTi~.

15. leo qiaCeli _ moTxroba `haki aZba~.

16. konstantine gamsaxurdia _ romani `didostatis marjvena~.

17. mixeil javaxiSvili _ moTxroba `lambalo da yaSa~.

18. galaktion tabiZe _ leqsebi: `bavSvebi kafeSi~, `Tovli~, `mamuli~, `mzeo TibaT-

visa~, `mTawmindis mTvare~, `silaJvarde anu vardi silaSi~, `usiyvarulod~, `qe-

baTa-qeba nikorwmindas~, `Serigeba~.

19. tician tabiZe _ leqsebi: `ananurTan~, `leqsi mewyeri~, `me yaCaRebma momkles

aragvze~.

20. paolo iaSvili _ leqsebi: `piramidebSi~, `werili dedas~.

21. valerian gafrindaSvili _ leqsebi: `provincialuri gazafxuli~, `santimenta-

luri trioletebi~.

22. kolau nadiraZe _ leqsi `25 Tebervali, 1921 weli~.

23. giorgi leoniZe _ leqsebi: `ninowmindis Rame~, `Rame iveriisa~, `yivCaRis paemani~,

`wigni qarTlis cxovreba~; moTxroba `marita~ (wignidan `natvris xe~).

24. guram rCeuliSvili _ moTxroba `neli tango~.

25. ana kalandaZe _ leqsebi: `lahilze isev...~, `modioda nino mTebiT...~, `fexi damad-

giT...~

26. oTar WilaZe _ leqsi `rodesac ase axloa gremi...~

27. jemal qarCxaZe _ moTxroba `igi~.

28. Wabua amirejibi _ romani `daTa TuTaSxia~ (nawyveti _ seTuris epizodi).

29. guram doCanaSvili _ moTxroba `kaci, romelsac literatura Zlier uyvarda~.

SeniSvna: hagiografiuli nawarmoebebi, `sibrZne sicruisa~ da `daviTiani~ erTian

erovnul gamocdaze Semowmdeba saskolo saxelmZRvanelos mixedviT: qarTuli li-

teraturis qrestomaTia, IX klasi, Seadgines da komentarebi daurTes manana gigine-

iSvilma, laura grigolaSvilma da vaxtang rodonaiam.

Page 5: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

sagamocdo programa saqarTvelos istoriasa da sazogadoebriv

mecnierebebSi

sagamocdo programa Sedgenilia ganaTlebisa da mecnierebis

saministros mier SemuSavebuli erovnuli saswavlo gegmisa da

grifirebuli saxelmZRvaneloebis Sejerebis safuZvelze.

1. saqarTvelosa da msoflios istoria

preistoriuli epoqa

Zveli aRmosavleTi da saqarTvelo

saqarTvelo da msoflio antikur epoqaSi

saqarTvelo da misi mezoblebi IV-VII ss-Si

arabebi; arabTa batonoba saqarTveloSi

saqarTvelo, maxlobeli aRmosavleTi da evropa X-XVss-Si

XV-XVIII saukuneebi

o saqarTvelo da mezoblebi (irani, TurqeTi, ruseTi)

o bizantiis dacema, das. Eevropa da aSS-s Seqmna

XIX saukune

o saqarTvelo ruseTis imperiis SemadgenlobaSi

evropa da aSS

saqarTvelo da msoflio XXs-is dasawyisSi

I msoflio omi da parizis samSvidobo konferencia

saqarTvelo 1918-1921 wlebSi

saqarTvelo da msoflio 1921-1939 wlebSi

II msoflio omi da saqarTvelo

msoflio da saqarTvelo 1945-1985 ww-Si

“perestroika” da ssrk-s daSla

saqarTvelo msoflio Tanamegobrobis wevri

2. saqarTvelos da msoflios geografia

saqarTvelo da kavkasia

saqarTvelosa da msoflios fizikur-geografiuli nomenklatura

saqarTvelos bunebis komponentebi

saqarTvelos damaxasiaTebeli bunebriv-katastrofuli movlenebi da

garemosdacviTi problemebi

saqarTvelos teritoriis formireba

Page 6: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

saqarTvelos meurneobis struqtura da politikuri mowyoba

(administraciuli-teritoriul mowyoba, mmarTvelobis forma)

saqarTvelos bunebrivi resursebi

saqarTvelos mosaxleobis geografia

saqarTvelos ekonomika XIX-XX saukuneSi

sazogadoebrivi geografiis struqtura

saqarTvelo da saerTaSoriso organizaciebi

msoflio politikuri rukis formirebis etapebi

msoflios demografiuli viTareba (istoriuli warsulidan dRemde)

politikuri geografia da geopolitika

gaeros qveynebis tipologia

msoflios regionebi

3. samoqalaqo ganaTleba

konfliqtebi da maTi mogvareba

demokratiuli mmarTvelobis modeli

sazogadoebrivi azri da gadawyvetilebebi

sasamarTlo da samarTaldamcavebi – adamianis uflebebis dacvis

saSualebebi

moqalaqe da moxele – pasuxismgeblobaTa ganawileba

Page 7: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

sabunebismetyvelo mecnierebebi

(qimia, biologia, fizika)

sagamocdo programa

Sesavali

sabunebismetyvelo mecnierebaTa sagamocdo programa Sedgenilia gamocdebis

erovnuli centris sabunebismetyvelo mecnierebaTa jgufis mier da

SeTanxmebulia sakonsultacio sabWosTan, romlis SemadgenlobaSic Sedian

umaRlesi saswavleblebisa da kvleviTi institutebis warmomadgenlebi.

sagamocdo programa efuZneba saxelmwifo saganmanaTleblo standartebsa da

zogadsaganmanaTleblo skolebis saswavlo programebs biologiaSi, qimiasa da

fizikaSi.

sagamocdo programis marcxena svetSi mocemulia sakiTxTa CamonaTvali.

marjvena svetSi dazustebulia, Tu risi codna moeTxoveba abiturients

Sesabamisi sakiTxis Sesaxeb. programaSi msxvili SriftiT gamoyofilia is sakiTxebi, romelTa codnac

aucilebelia savaldebulo saerTo blokis testur davalebaTa

Sesasruleblad. wvrili SriftiT gamoyofilia is sakiTxebi, romelTa codnac

dasWirdeba abiturients arCeviTi sagnobrivi variantis testur davalebaTa

Sesasruleblad.

Page 8: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

2

qimia

1. qimiis ZiriTadi cnebebi da kanonebi. atomis aRnagoba

1. nivTiereba, fizikuri da

qimiuri movlenebi

martivi da rTuli nivTierebebi. alotropia.

sufTa nivTiereba da narevi. narevebis dayofis

xerxebi.

gansxvaveba fizikur da qimiur movlenebs Soris.

qimiuri reaqciis niSnebi da mimdinareobis

pirobebi.

2. qimiuri elementi.

valentoba.

fardobiTi atomuri masa

da fardobiTi

molekuluri masa

qimiuri elementis cneba. qimiuri simboloebi.

qimiuri formulis Sedgena valentobis mixedviT.

fardobiTi molekuluri masis gamoTvla. naerTSi

elementis masuri wilis gaangariSeba.

3. nivTierebis raodenoba.

masisa da Sedgenilobis

mudmivobis kanonebi

moli – nivTierebis raodenobis sazomi.

avogadros ricxvi. moluri masa. avogadros

kanoni. airis moluri moculoba. airebis

simkvriveebis Tanafardoba.

qimiuri reaqciis tolobis Sedgena. gamoTvlebi

qimiuri formulisa da tolobis mixedviT.

4. atomis aRnagoba

atomis aRnagobis planeturi modeli. atombirTvis

Sedgeniloba. masuri ricxvis cneba. izotopebi.

eleqtronuli Rrubeli da orbitali. s da p_orbitalebi.

qvanturi ricxvebi. energetikul doneebze

eleqtronebis ganawileba (umciresi energiis principi,

paulis principi, hundis wesi).

I–III periodis elementTa atomebis eleqtronuli da

eleqtronul-grafikuli formulebi.

5. periodulobis kanoni.

elementTa perioduli

sistema

periodulobis kanonis Tanamedrove formulireba.

elementis rigobrivi nomeri.

elementTa perioduli sistema. periodebsa da

jgufebSi elementTa gaerTianebis principi. I-_VII

jgufebis mTavari (A) qvejgufebis elementebis

Tvisebebis da naerTTa formebis gansazRvra

periodul sistemaSi maTi adgilmdebareobis

mixedviT.

6. qimiuri bmis tipebi

eleqtrouaryofiToba. kovalenturi

(arapolaruli da polaruli) da ionuri bmebi.

Jangvis xarisxi.

liTonuri bma. wyalbaduri bma.

savalento orbitalebi da maTi hibridizacia.

bmis jeradoba, σ- da π-bmebi.

Page 9: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

3

2. qimiuri reaqciebi

1. qimiur reaqciaTa

klasifikacia

daSlis, SeerTebis, Canacvlebis da mimocvlis

reaqciebi.

Jangva – aRdgeniTi reaqciebi. egzoTermuli

da endoTermuli reaqciebi. reaqciis siTburi

efeqti.

Seqcevadi da Seuqcevadi reaqciebi.

2. qimiuri kinetika qimiuri reaqciis siCqare da masze moqmedi faqtorebi

(koncentracia, temperatura, moreagire nivTierebebis

buneba).

katalizi da katalizatori.

qimiuri wonasworoba da mis gadanacvlebaze moqmedi

faqtorebi.

3. araorganul naerTTa klasebi

1. oqsidebi fuZe da mJava oqsidebi. miReba, Tvisebebi.

amfoteruli oqsidebis Tvisebebi

2. hidroqsidebi fuZe, tute. miReba, Tvisebebi.

amfoteruli hidroqsidebis Tvisebebi

3. mJavebi Jangbadiani da uJangbado mJavebi. miReba,

Tvisebebi.

4. marilebi marilTa klasifikacia, miReba, Tvisebebi.

4. xsnarebi. eleqtrolituri disociacis Teoria

1. nivTierebaTa xsnadoba

WeSmariti xsnari, suspenzia da emulsia.

xsnadobaze moqmedi faqtorebi. xsnaris koncentracia: nivTierebis masuri wili

xsnarSi.F

2. eleqtrolituri

disociacia

mJavebis, fuZeebis, marilebis eleqtrolituri

disociacia.

3. ionuri mimocvlis

reaqciebi

ionuri mimocvlis reaqciebis mimdinareobis

pirobebi. sruli da Sekvecili ionuri

tolobebi.

marilTa hidrolizi.

5. organuli naerTebi

1. alkanebi

meTanis homologiuri rigi (C1-C10), izomeria.

nomenklatura. qimiuri Tvisebebi: wva, qlorireba,

dehidrireba.

2. alkenebi eTilenis homologiuri rigi (C2-C5). ConCxis izomeria, nomenklatura. eTilenis wva da

TvisebiTi reaqciebi.

alkenebis qimiuri Tvisebebi: wva, Jangva, mierTeba (H2, Br2, HBr, H2O). markovnikovis wesi. polimerizaciis reaqcia.

warmodgena maRalmolekulur naerTebze

(polimeri, monomeri, elementuri rgoli,

polimerizaciis xarisxi)

Page 10: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

4

3. alkinebi acetilenis miReba kalciumis karbidisa da

meTanisgan. acetilenis wva da TvisebiTi

reaqciebi.

alkinebis qimiuri Tvisebebi: wva, Jangva, mierTeba (H2, Br2, HBr, H2O). acetilenis trimerizacia

4. aromatuli

naxSirwyalbadebi

benzoli, miReba da Tvisebebi. benzolis homologebi

5. spirtebi da fenolebi

najeri erTatomiani spirtebis homologiuri rigi

(C1 – C5). izomeria.

eTanolis miReba da misi qimiuri Tvisebebi: wva,

Jangva, liTonebTan urTierTqmedeba, martivi

eTeris miReba.

mravalatomiani spirtebi – eTilenglikoli da

glicerini, maTi urTierTqmedeba araorganul da

organul mJavebTan. mravalatomiani spirtebis

TvisebiTi reaqcia spilenZis (II) hidroqsidTan.

fenoli, misi aRnagoba, urTierTqmedeba metalebTan,

tuteebTan, bromTan da WianWvelmJavasTan. 6. aldehidebi aldehidebis umartivesi warmomadgenlebi:

WianWvelaldehidi, Zmrisa da propionis

aldehidebi, maTi TvisebiTi reaqciebi.

aldehidebis hidrireba da daJangva.

7. karbonmJavebi najeri erTfuZiani karbonmJavebis umartivesi

warmomadgenlebi: WianWvelmJava, ZmarmJava,

propionmJava.

umaRlesi cximovani mJavebi: palmitinis, stearinisa da

oleinis mJavebi.

karbonmJavebis miReba Sesabamisi spirtebisa da

aldehidebisagan.

karbonmJavebis mJavuri Tvisebebi.

karbonmJavebis urTierTqmedeba spirtebTan.

WianWvelmJavas Tavisebureba.

8. rTuli eTerebi da

cximebi

rTuli eTerebi: eTerifikacia da hidrolizi.

Txevadi da myari cximebis Sedgeniloba. cximebis

hidrolizi da hidrogenizacia.

9. naxSirwylebi mono-, di- da polisaqaridebis warmomadgenlebi:

glukoza, fruqtoza, saqaroza, saxamebeli da

celuloza. maTi aRnagoba. saxameblis aRmomCeni

reaqcia.

spirtuli da rZemJavuri duRilis, sunTqvis da

fotosinTezis qimiuri gantolebebi.

glukozis RiajaWviani da cikluri formebi.

glukozis TvisebiTi reaqciebi.

celulozis eTerifikacia – xelovnuri boWkos

warmoebis safuZveli. 10. cilebi α-aminomJavebis saerTo aRnagoba. peptiduri bmis

warmoqmna. cilebis struqturebi.

aminomJavebis amfoteruli buneba, maTi

urTierTqmedeba tutesTan da mJavasTan.

Page 11: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

5

biologia

6. ujredi

1. ujreduli Teoria ZiriTadi debulebebi

2. eukariotuli da

prokariotuli ujredebis

struqturuli

komponentebi

ujredis forma da zoma.

garsi: gare Sre da plazmuri membrana, maTi

agebuleba da daniSnuleba. membranuli transporti.

citoplazma: endoplazmuri bade, ribosomebi,

mitoqondriebi, plastidebi, goljis aparati,

lizosomebi, vakuolebi, maTi agebuleba da

daniSnuleba.

birTvi: birTvis garsi, qromosomebi, maTi

agebuleba da daniSnuleba.

prokariotuli ujredebi: baqteriebi da lurj-

mwvane wyalmcenareebi – agebuleba da

cxovelqmedeba.

sicocxlis araujreduli formebi _ virusebis

agebuleba da cxovelqmedeba.

sokoebi – agebuleba da cxovelqmedeba.

3. ujredis qimiuri

Sedgeniloba:

araorganuli nivTierebebi

organuli nivTierebebi

ujredSi qimiuri elementebis Semcveloba.

wylis Semcveloba, Tvisebebi da funqcia. marilebis

Semcveloba da roli ujredis cxovelqmedebaSi.

cilebi: qimiuri Sedgeniloba, monomeri, polimeri,

sivrculi aRnagoba, Tvisebebi, funqciebi.

naxSirwylebi da lipidebi: agebuleba, Semcveloba,

funqciebi.

nukleinis mJavebi _ dnm da rnm: biologiuri roli,

mdebareoba ujredSi, qimiuri Sedgeniloba, sivrculi

aRnagoba, dnm-is gaormageba.

4. nivTierebaTa cvla

ujredSi:

energetikuli cvla

plastikuri cvla:

cilis biosinTezi

fotosinTezi

qemosinTezi

plastikuri da energetikuli cvla, atf-is roli

nivTierebaTa cvlaSi.

glukozis uJangbado da Jangbadiani daSla.

dnm-is kodi, transkripcia, translacia, matriculi

tipis reaqciebi.

fotosinTezis sinaTlisa da sibnelis stadiebi,

fotosinTezis roli bunebaSi.

5. ujredis gamravleba ujredis cikli: interfaza da mitozi. mitozis

biologiuri daniSnuleba. kariotipi. sasqeso ujredebis ganviTareba, meiozi. Gganayofiereba.

ontogenezi.

Page 12: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

6

7. adamiani

8. genetikis safuZvlebi

1. daTiSvis movlena monohibriduli Sejvareba, erTgvarovnebis wesi,

gametTa siwmindis hipoTeza, mendelis pirveli

kanoni, misi citologiuri safuZveli.

damemkvidrebis Sualeduri xasiaTi.

2. genTa damoukidebeli

ganawileba

dihibriduli Sejvareba, mendelis meore kanoni, misi

citologiuri ÛsafuZveli.

3. genTa SeWiduloba morganis kanoni, genTa gadajvaredineba da misi

biologiuri mniSvneloba.

1. sayrden -mamoZravebeli

sistema

daniSnuleba, Zvlebis agebuleba da zrda, Zvlis

Sedgeniloba, ConCxis agebuleba da funqcia.

pirveli daxmareba ConCxis dazianebis dros.

ganivzoliani da gluvi kunTebi, maTi daniSnuleba,

saxsrebis momxreli da gamSleli kunTebi.

2. saWmlis momnelebeli

sistema

daniSnuleba, agebuleba, funqcionireba, monelebis

regulacia kuWSi.

3. sunTqviTi sistema daniSnuleba, agebuleba, funqcionireba. airTa cvla

filtvebsa da qsovilebSi.

sunTqvis regulacia. sunTqvis organoebis

daavadebebi.

4. sisxli

sisxlis Sedgeniloba. eriTrocitebi,

Trombocitebi, leikocitebi – agebuleba, funqcia.

sisxlis Sededeba, sisxlis jgufebi. imuniteti, misi

saxeebi.

5. sisxlis mimoqcevis

sistema

daniSnuleba, agebuleba, funqcionireba. gulis

muSaoba, sisxlis moZraoba ZarRvebSi. limfis

mimoqceva.

6. nivTierebaTa cvla

organul da araorganul nivTierebaTa cvla,

nivTierebaTa cvlis regulacia. vitaminebi.

7. Sardgamomyofi sistema,

kani

agebuleba da funqciebi.

8. nervuli sistema

grZnobaTa organoebi

daniSnuleba. nervuli qsovili, nervuli sistemis

nawilebi. refleqsuri rkali. zurgis tvinisa da

Tavis tvinis agebuleba, funqciebi. Tavis tvinis

didi naxevarsferoebi.

mxedvelobisa da smenis organoebis agebuleba,

funqcionireba.

9. humoruli regulacia garegani da Sinagani sekreciis jirkvlebi,

hormonebi.

10. umaRlesi nervuli

moqmedeba

upirobo da pirobiTi refleqsebi – mniSvneloba.

refleqsebis Sekaveba. adamianis umaRlesi nervuli

moqmedebis

Taviseburebani.

Page 13: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

7

4. sqesis genetika

genotipi – mTliani sistema

sqesis damemkvidrebis qromosomuli meqanizmi.

sqesTan SeWiduli niSan-Tvisebebis damemkvidreba.

genTa urTierTqmedeba, genTa mravlobiTi moqmedeba,

citoplazmuri memkvidreobiToba.

adanianis genetika da memkvidruli daavadebebi. 5. cvalebadobis formebi:

modifikaciuri

memkvidruli

reaqciis norma. modifikaciuri cvalebadobis

statistikuri kanonzomierebani. genuri da qromosomuli mutaciebi.

kombinaciuri cvalebadoba.

mutaciebi somatur ujredebSi.

9. organuli samyaros ganviTareba, ekologia

1. evoluciuri Teoria

brZola arsebobisaTvis. darvinis Teoriis ZiriTadi

debulebebi, bunebrivi gadarCeva, misi formebi:

mastabilizebeli da mamoZravebeli gadarCeva.

organizmTa Seguebuloba (adaptacia). Seguebis

SefardebiToba. xelovnuri gadarCeva.

2. ekologiuri sistema ekosistema – bioturi, abioturi da

antropogenuri faqtorebi.

urTierTdamokidebuleba cocxal organizmebs

Soris – parazitizmi, simbiozi (komensalizmi,

mdgmuroba), konkurencia, mtacebloba,

neitralizmi.

producentebi, konsumentebi, reducentebi.

kvebiTi kavSirebi (bade, jaWvi), ekologiuri

piramida. avtotrofuli (foto- da qemosinTe-

tikosebi), miqsotropuli da heterotrofuli

(balaxismWamelebi, leSismWamelebi, mtaceblebi,

saprofitebi da parazitebi) organizmebi.

nivTierebaTa mimoqceva da energiis gardaqmna.

sicocxlis organizaciis doneebi.

Page 14: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

8

fizika

10. hidro - da aerostatika

1. wneva wnevis formula. wnevis erTeulebi. simkvrive.

siTxis wneva WurWlis fskersa da kedlebze.

paskalis kanoni. ziarWurWeli. hidravlikuri

manqana.

2. atmosferuli wneva toriCelis cda. normaluri atmosferuli wneva.

3. arqimedes Zala amomgdebi Zalis formula. sxeulTa curvis

pirobebi.

11. kinematikis safuZvlebi

1. meqanikuri moZraoba aTvlis sistema. moZraobis fardobiToba.

2. wrfivi Tanabari

moZraoba

gadaadgilebis, siCqarisa da drois

urTierTdamokidebulebis formulebi. siCqaris

erTeulebi. koordinatis droze damokidebulebis

grafiki.

3. siCqareTa Sekrebis wesi

V =V1 + V2 formulis gamoyeneba konkretul

amocanebSi.

4. wrfivi araTanabari

moZraoba

myisi siCqare. saSualo siCqare.

5. wrfivi

TanabaraCqarebuli

moZraoba

aCqarebis, siCqaris, gadaadgilebis formulebi.

6. moZraobis grafikuli

gamosaxva

siCqarisa da aCqarebis droze damokidebulebis

grafikebi.

7. Tanabari moZraoba wrewirze centriskenuli aCqareba, brunvis periodi da sixSire.

12. urTierTqmedeba meqanikaSi

1. niutonis I kanoni inerciuli aTvlis sistemebi.

2. niutonis II kanoni Zalis erTeuli. tolqmedi Zala.

3. niutonis III kanoni

4. Zalis momenti simZimis centri, wonasworobis saxeebi, Zalis momentis

formula. uZravi brunvis RerZis mqone sxeulis

wonasworobis piroba.

13. Zalebi meqanikaSi

1. msoflio mizidulobis

Zala

msoflio mizidulobis Zalis formula. simZimis

Zala. sxeulTa Tavisufali vardnis aCqareba.

2. drekadobis Zala sixiste. hukis kanoni.

3. xaxunis Zala

uZraobis xaxunis Zala. srialis xaxunis Zala.

xaxunis koeficienti.

4. sxeulis wona aCqarebulad moZravi sxeulis wona. uwonadoba.

Page 15: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

9

14. mudmivobis kanonebi meqanikaSi

1. sxeulis impulsi Zalis impulsis formula. impulsis mudmivobis

kanoni.

2. muSaoba. simZlavre muSaobisa da simZlavris formulebi. maTi

erTeulebi. m.q.k.

3. meqanikuri energia kinetikuri energia. sxeulisa da dedamiwis

urTierTqmedebis potenciuri energia. drekadad

deformirebuli sxeulis potenciuri energia.

4. energiis mudmivobis

kanoni

potenciuri da kinetikuri energiebis

urTierTgardaqmna.

5. martivi meqanizmebi berketi. WoWonaqi. daxrili sibrtye.

15. meqanikuri rxevebi da talRebi

1. harmoniuli rxeva. rxevis periodi da sixSire. zambaraze

mimagrebuli sxeulisa da maTematikuri qanqaris

rxevis periodis formulebi. energiis gardaqmna

rxeviTi moZraobis dros. iZulebiTi rxeva.

rezonansi.

2 meqanikuri talRebi talRis sigrZe. siCqare. ganivi da grZivi

talRebi.

3. bgeriTi talRa bgeris siCqare, bgeris xmamaRloba, tonis

simaRle. eqo.

16. geometriuli optika

1. sinaTlis gavrceleba

erTgvarovan garemoSi

Crdilisa da naxevarCrdilis warmoqmna.

2. sinaTlis arekvla arekvlis kanonebi. gamosaxulebis ageba brtyel

sarkeSi.

3. sinaTlis gardatexa gardatexis kanonebi. gardatexis maCvenebeli.

sinaTlis dispersia.

4. linzebi gamosaxulebis ageba linzaSi. linzis formula.

Tvali, rogorc optikuri sistema.

17. idealuri airi

1. molekulur-kinetikuri

Teoriis ZiriTadi gantoleba

2. absoluturi

temperatura

kelvinisa da celsiusis skalebi. kavSiri maT

Soris.

3. idealuri airis

mdgomareobis gantoleba

idealuri airis kanonebi. maTi grafikuli gamosaxva.

Page 16: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

10

18. siTburi movlenebi

1. Sinagani energia da misi

Secvlis xerxebi

siTbos raodenoba. Mmisi formula da erTeulebi.

kuTri siTbotevadoba. sawvavis wvis kuTri siTbo.

2. muSaoba TermodinamikaSi muSaobis gamosaTvleli formula izobaruli procesis

dros.

3. Termodinamikis I kanoni am kanonis gamoyeneba izoprocesebSi.

4. dnoba, gamyareba dnobis kuTri siTbo. temperaturis

damokidebulebis grafiki siTbos raodenobaze

dnobisa da gamyarebisas.

5. aorTqleba da

kondensacia

orTqladqcevis kuTri siTbo. duRili. duRilis

temperaturis damokidebuleba wnevaze.

19. eleqtrostatika

1. eleqtruli

urTierTqmedeba

kulonis kanoni. muxtis erTeuli. muxtis Senaxvis

kanoni.

2. eleqtruli veli eleqtruli velis Zalwirebi. eleqtruli velis

daZabuloba. superpoziciis principi.

3. eleqtrostatikuri velis

muSaoba

eleqtrostatikuri velis potenciali. potencialTa

sxvaoba, erTeuli.

20. eleqtruli deni

1. eleqtruli deni denis Zala, misi erTeuli. denis moqmedebebi.

2. omis kanoni wredis

ubnisaTvis

gamtaris winaRoba, misi erTeuli.

3. gamtaris winaRobis

damokidebuleba mis

parametrebze

kuTri winaRoba. gamtarTa paraleluri da

mimdevrobiTi SeerTeba.

4. denis wyaroebi denis wyaros e.m.Z. wyaroTa mimdevrobiTi SeerTeba.

5. eleqtruli wredi da

misi elementebi

elementebis sqematuri gamosaxva. wredis Sedgena

mocemuli elementebis gamoyenebiT.

6 denis muSaoba da

simZlavre

maTi erTeulebi. joul-lencis kanoni.

7. denisa da Zabvis gazomva ampermetri da voltmetri. maTi wredSi CarTvis

wesebi.

8. eleqtruli muxtis

gadamtanebi sxvadasxva

garemoSi

eleqtruli muxtis gadamtanebi metalebSi, siTxeebSi,

airebSi.

9. cvladi deni denis Zalisa da Zabvis efeqturi mniSvneloba.

transformatori. eleqtruli energiis gadacema da

ganawileba.

Page 17: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

166

zogadi unarebis testis maTematikuri nawilis

ZiriTadi cnebebi da sakiTxebi

ariTmetika da algebra

1. naturaluri ricxvebi

• naturaluri ricxvebis Cawera cifrebiT

• luwi da kenti ricxvebi

• jeradi da gamyofi; martivi ricxvebi

2. wiladebi da mTeli ricxvebi

• aTwiladebi, dadebiTi da uaryofiTi ricxvebi

• ricxvTa Sedareba

• ariTmetikuli moqmedebebi ricxvebze

• ariTmetikul moqmedebaTa Tvisebebi

3. nawili da procenti

• ricxvis nawilisa da procentis povna

• ricxvis povna nawilisa da procentis mixedviT; imis dadgena, Tu erTi ricxvi

meoris ra nawili an procentia

4. Sefardeba da proporcia • proporciis ZiriTadi Tviseba

• proporciul nawilebad dayofa

• masStabi

5. ricxviTi RerZi

• ricxvebis gamosaxva ricxviT RerZze

• wertilis koordinati ricxviT RerZze 6. algebruli gamosaxuleba

• algebruli gamosaxulebis ricxviTi mniSvneloba

• algebrul gamosaxulebaTa gardaqmna: msgavsi wevrebis SeerTeba, saerTo

mamravlis frCxilebs gareT gatana, mamravlebad daSla

• ori ricxvis jamisa da sxvaobis kvadratis, agreTve _ kvadratebis sxvaobis

formulebi 7. gantoleba; gantolebis amonaxsni (fesvi)

• wrfivi gantolebis amoxsna

8. wrfiv gantolebaTa sistemis amoxsna

9. ricxvis naturaluri xarisxi da misi Tvisebebi

10. mimdevroba; funqcia; funqciis grafiki

11. saSualo ariTmetikuli

Page 18: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

167

geometria

1. geometriuli figurebi sibrtyeze

• wertili, wrfe, sxivi, monakveTi, texili

• kuTxe, kuTxis sazomi erTeuli _ gradusi

• marTi, gaSlili, maxvili da blagvi kuTxeebi

• mosazRvre, vertikaluri, jvaredinad mdebare kuTxeebi da maTi Tvisebebi

• mravalkuTxedi

• mravalkuTxedis diagonali, wesieri mravalkuTxedi, mravalkuTxedis perimetri

• samkuTxedis utoloba

• samkuTxedis kuTxeebis sidideTa jami

• tolferda, tolgverda, marTkuTxa samkuTxedebi da maTi Tvisebebi

• damokidebuleba samkuTxedis gverdebsa da maT mopirdapire kuTxeebs Soris

• piTagoras Teorema

• samkuTxedis farTobis gamosaTvleli formula

• rombi, marTkuTxedi, paralelogrami, kvadrati da maTi Tvisebebi

• marTkuTxedis, paralelogramis, kvadratis farTobis gamosaTvleli formulebi

• wrewiri, wre; centri, radiusi, diametri

• wrewiris sigrZis gamosaTvleli formula

• wris farTobis gamosaTvleli formula

2. simetriuli figurebi; RerZuli simetria

3. paraleluri da marTobuli wrfeebi; paralelur wrfeTa Tvisebebi

4. marTkuTxa koordinatTa sistema sibrtyeze

5. geometriuli sxeulebi

• kubi, marTkuTxa paralelepipedi, piramida, sfero, birTvi, cilindri

• kubis, marTkuTxa paralelepipedis moculobis gamosaTvleli formulebi

monacemTa analizi

1. monacemTa warmodgenis xerxebi:

• cxrili

• skala

• grafiki, wriuli diagrama, xazovani diagrama, svetovani diagrama

albaTobis Teoria

1. xdomiloba da misi albaToba.

zoma, zomis erTeulebi

1. sigrZe sigrZis erTeulebi: santimetri (sm), decimetri (dm), metri (m), kilometri (km)

2. farTobi

farTobis erTeulebi: kvadratuli santimetri (sm2), kvadratuli metri (m

2),

kvadratuli kilometri (km2), heqtari (ha)

3. moculoba

moculobis erTeulebi: kuburi santimetri (sm3), kuburi metri (m

3), litri

4. masa masis erTeulebi: grami (g), kilogrami (kg), tona (t)

5. siCqare siCqaris erTeulebi: metri/wamSi (m/wm), kilometri/saaTSi (km/sT)

6. dro drois erTeulebi: wami, wuTi, saaTi, dRe-Rame, kvira, Tve, weliwadi, saukune

Page 19: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

sagamocdo programa ucxour enebSi M

abiturients unda SeeZlos:

• waikiTxos saSualo sirTulis originaluri an adaptirebuli

teqsti - informaciuli, mxatvruli, SemecnebiTi; gancxadeba,

reklama, werili - da gaiazros misi Sinaarsi.

• teqstis kiTxvisas yuradReba gaamaxvilos:

ZiriTad Sinaarsze (dedaazrze).

eqspliciturad mocemul faqtobriv masalaze, rogoricaa:

sakuTari saxelebi, TariRebi, faqtebi (swrafi da SerCeviTi

kiTxvis unar-Cveva).

striqonebs Soris nagulisxmev implicitur informaciaze

(yuradRebiT kiTxvis unar-Cveva).

• konteqstis gaTvaliswinebiT gamotovebul adgilebSi Casvas saWiro

sityvebi (leqsikis Semowmeba kiTxvis unar-Cvevis saSualebiT).

• konteqstis gaTvaliswinebiT zmnebi Casvas Sesabamis drosa da

gvarSi.

• daweros mokle Txzuleba mocemul Temaze (120-150 sityva)

testis warmatebiT SesrulebisTvis auclilebelia, rom abiturientma

• zustad daicvas testuri davalebebis moTxovnebi; Seasrulos

davaleba ise, rogorc es magaliTSia naCvenebi.

SeniSvna: testis zogierT davalebaSi dasaSvebia araprogramuli leqsikuri

erTeulebis garkveuli raodenoba. maTi aqtiuri codna ar mowmdeba.

Page 20: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

inglisuri ena

sagamocdo programa moicavs V_XII klasebis programiTa da

saxelmZRvaneloebiT gaTvaliswinebul leqsikur da gramatikul masalas

da kiTxvisa da weris unar-Cvevebs. gramatikisa da leqsikis codna

mowmdeba kiTxviTi da weriTi davalebebiT. magaliTad, leqsikis codna

mowmdeba kiTxvis unar-Cvevis Sesamowmebeli savarjiSoebis saSualebiT,

gramatikis codna ki - weriTi savarjiSoebiT. mosmenisa da metyvelebis

unar-Cvevebis Semowmeba am etapze ar xdeba.

sagamocdo programiT gaTvaliswinebuli enis aspeqtebis, leqsikisa da

enobrivi unar-Cvevebis detaluri aRwera Semdegia:

gramatika

morfologia

• arsebiTi saxeli: konkretuli da abstraqtuli, Tvladi da uTvladi,

krebiTi; arsebiTi saxelis ricxvi da brunva.

• artikli: gansazRvruli da ganusazRvreli; artiklebis gamoyenebis

ZiriTadi wesebi; nulovani artikli.

• zedsarTavi saxeli: Sedarebis xarisxebi; not so/as ..… as. • ricxviTi saxeli: raodenobiTi da rigobiTi; martivi da rTuli.

• nacvalsaxeli: piris, CvenebiTi, kuTvnilebiTi, kiTxviTi,

ukuqceviTi, emfaturi, mimarTebiTi, ganusazRvrelobiTi,

urTierTobiTi.

• zmna: piriani da upiro; gardamavali da gardauvali; wesieri da

arawesieri; srulmniSvnelovani da damxmare; zmnis oTxi forma.

• zmnis droebi aqtiur gvarSi: Present, Past, Future Simple; Present, Past, Future Continuous; Present, Past Perfect; Present, Past Perfect Continuous; Future in the Past.

• zmnis droebi pasiur gvarSi: Present, Past, Future Simple; Present, Past, Continuous; Present, Past Perfect.

• zmnis upiro formebi: infinitivis, gerundivis, awmyo da warsuli

drois mimReobebis martivi formebi.

• modaluri zmnebi da ekvivalentebi: can, could, be able to; may, might; must, have to, be to; should; would.

• zmnizeda: drois, adgilis, viTarebis, xarisxis, sixSiris; zmnizedis

Sedarebis xarisxebi.

• windebuli: in, on, at, by, about, behind, of, from, after, before, under, through, above da a.S.

• kavSirebi da makavSirebeli sityvebi: and, if, or, that, who, what, which, how, but, whether, though da a.S.

• konstruqciebi: there is / there are; It is; be going to; used to tipisa.

Page 21: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

sintaqsi

• TxrobiTi, kiTxviTi da brZanebiTi winadadebebi.

• martivi da Serwymuli winadadebebi.

• rTuli Tanwyobili da rTuli Qqvewyobili winadadebebi. • pirobiTi winadadebebi: realuri pirobiTi winadadeba (Conditional 1): If I

see him, I will talk to him tipisa, da ararealuri pirobiTi winadadeba

(Conditional 2): If I saw him, I would talk to him / If I were you, I would do it tipisa. • kiTxviTi winadadebebi: Yes/No questions (Is he here?); Wh-questions (Where is it?)

da Tag-questions (You like it, don’t you?). • winadadebebi, romlebic Seicaven I want you to do it, I saw him dancing, Let me

do, Makes me feel tipis rTul damatebebs.

• pirdapiri da iribi Tqma. droTa Tanamimdevroba.

• upiro winadadebebi.

leqsika

• zogadsaganmanaTleblo saSualo skolis V- XII klasebis programiT

gaTvaliswinebuli leqsika.

• sityvawarmoeba: martivi prefiqsebi (dis-, un-, in-, im-) da sufiqsebi (-er/-or, -sion, -tion, -ity, -ic, -al, -ous).

• Sedgenili arsebiTi da zedsarTavi saxelebi sunflower, home-made tipisa.

• frazuli zmnebi: bring up, get up, look for, look after, see off, switch on, run into, think over tipisa.

Page 22: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

germanuli ena

gramatika:

• arsebiTi saxeli: bruneba, mravlobiTi ricxvis warmoeba; arsebiTi

saxelis mawarmoebeli sufiqsebi da prefiqsebi

• artikli: gansazRvruli, ganusazRvreli, nulovani

• zedsarTavi saxeli: Sedarebis xarisxebi, bruneba

• ricxviTi saxeli: raodenobiTi, rigobiTi, wilobiTi

• nacvalsaxeli: (piris, CvenebiTi, kuTvnilebiTi, pirnakli, kiTxviTi,

mimarTebiTi), nacvalsaxelebis bruneba

• zmna: Zlieri, susti, Sereuli uRlebis, ukuqceviTi, damxmare da

modaluri zmnebi, zmnis ZiriTadi formebi, mimReoba I da II, martivi da

rTuli drois formebi, upiro zmnebi, TavsarTmocilebadi da

TavsarTmoucilebadi zmnebi; zmnis uRleba, pasivi da misi drois

formebi

• brZanebiTi kilos warmoeba

• Dativ-is windebulebi (mit, von, bei, zu, nach, seit, aus, außer, entgegen, gegenüber) • Akkusativ-is windebulebi (durch, für, ohne, um, gegen, wider, bis, entlang) • Dativ-Akkusativ –is saerTo windebulebi (in, auf, an, unter, über, hinter, vor,

zwischen, neben) • Genitiv-is windebulebi (während, wegen, unweit, statt, diesseits, jenseits, mittels, trotz,

oberhalb, unterhalb, innerhalb, außerhalb) • zmnizeda: drois, adgilis, xarisxis; zmnizedis Sedarebis xarisxebi

• martivi winadadeba (mtkicebiTi, kiTxviTi, brZanebiTi; uaryofiTi:

• uaryofis ZiriTadi saSualebebi: nicht, kein) • infinitivi zu nawilakTan da mis gareSe; infinitiuri konstruqciebi

um...zu, statt...zu, ohne...zu • sityvaTwyoba da kavSirebi (und, aber, denn, oder, sondern, trotzdem, bis, als, wenn,

weil, ob, dass) rTul Tanwyobil da rTul qvewyobil winadadebaSi

leqsikuri aspeqti:

• ganaTlebis saministros mier damtkicebuli saxelmZRvaneloebiT

gaTvaliswinebuli leqsikuri erTeulebis codna. zogierT davalebaSi

dasaSvebia araprogramuli leqsikuri erTeulebis mcire raodenobis

Setanac, magram maTi aqtiuri codna ar mowmdeba.

• sityvaTwarmoeba sufiqsaciiT;

• sityvaTwarmoeba prefiqsaciiT;

Page 23: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

sakomunikacio unar-Cvevebi

umaRles saswavlebelSi Sesvlis msurvels unda SeeZlos:

wakiTxulis gaazreba:!1. waikiTxos saSualo sirTulis originaluri an specialurad

adaptirebuli informaciuli an SemecnebiTi xasiaTis teqsti da

gaigos/gaiazros masSi mocemuli informacia:

• gaigos teqstis ZiriTadi azri/dedaazri (globaluri kiTxvis teqnika)

• maqsimalurad zustad gaigos teqstSi mocemuli informacia;

teqstidan amokrifos konkretuli, eqspliciturad mocemuli faqtobrivi

masala/informacia (detaluri kiTxvis teqnika)

• mocemul teqstSi miagnos sasurvel informacias (seleqciuri anu

SerCeviTi kiTxvis teqnika)

weriTi metyveleba:

2. daweros mokle teqsti mocemul Temaze. mkafiod da Tanamimdevrulad

Camoayalibos Tavisi azri, pozicia, damokidebuleba.

Page 24: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

franguli ena

g r a m a t i k a

morfologia

• artikli (gansazRvruli, ganusazRvreli, Serwymuli, nawilobiTi,

Sekvecili);

• arsebiTi saxeli (mdedrobiTi sqesis da mravlobiTi ricxvis warmoeba)

;

• zedsarTavi saxeli (CvenebiTi, kuTvnilebiTi, TvisebiTi);

• zedsarTavi saxelis sqesisa da ricxvis warmoeba;

• ricxviTi saxeli (raodenobiTi da rigobiTi);

• piris nacvalsaxeli (maxviliani da umaxvilo);

• piris nacvalsaxelis gamoyeneba pirdapir da irib damatebad;

• en da y zmnizeduri nacvalsaxelebis gamoyeneba;

• mimarTebiTi nacvalsaxeli;

• kuTvnilebiTi nacvalsaxeli;

• CvenebiTi nacvalsaxeli;

• ganusazRvreli nacvalsaxeli;

• zmnizeda : drois da adgilis gamomxatveli zmnizedebis gamoyeneba

(pendant, après, depuis, jusqu’à, maintenant, en haut, entre, autour, en bas, loin, à gauche, à côté …);

• kilo : TxrobiTi, brZanebiTi, pirobiTi, (aqtiuri codna da gamoyeneba)

kavSirebiTi (pasiuri codna);

• zmnis jgufebi;

• wesieri da arawesieri zmnebi;

• ukuqceviTi zmnebi;

• upiro zmnebi;

• zmnis droebis da formebis warmoeba da gamoyeneba (présent, imparfait, passé composé, plus-que-parfait, futur immédiat, passé immédiat, futur simple, passé simple, participe présent, participe passé, gérondif, impératif, infinitif, conditionnel présent, futur dans le passé, présent du subjonctif-pasiuri codna);

• zmnis pasiuri forma;

• participe passé-s SeTanxmeba piris nacvalsaxelTan être-iT nauRleb zmnebSi

;

• konstruqcia verbe + infinitif ; • il faut + nom; • il faut + verbe; • makavSirebeli kavSirebi (mais, ou, et, ni, donc, car); • maqvemdebarebeli kavSirebi (que, quand, comme, si, parce que, pendant que, afin de,

lorsque, à condition que, ainsi que); • uaryofa;

• kiTxvis dasma;

• zmnizedis da zedsarTavis SedarebiTi xarisxebi;

• windebuli

Page 25: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

sintaqsi

• uaryofiTi da kiTxviTi winadadebebi ;

• infinitivuri winadadeba ;

• kavSiriani da ukavSiro rTuli Tanwyobili winadadebebi, praqtikuli

gamoyeneba ;

• mizezis, drois, miznis, garemoebiTi damokidebuli winadadebebis

gamoyeneba kavSirebiT: puisque, parce que, quand, pendant que ; • damatebiTi damokidebuli winadadebis gamoyeneba konstruqciaSi: je pense

que, je crois que, je sais que, ... ; • mimarTebiTi damokidebuli winadadebebis gamoyeneba qui kavSiriT ;

• Ne . . . que SezRudviTi nawilakebis gamoyeneba ;

• pirdapiri da iribi naTqvami (pasiuri codna).

leqsika

• zogadsaganmanaTleblo skolis saxelmwifo programiT

gaTvaliswinebuli leqsikuri erTeulebi (ZiriTadad V-XII klasis

saxelmZRvaneloebSi Sesul leqsikur masalaze dayrdnobiT)

• sityvaTwarmoeba sufiqsaciiT ;

• sityvaTwarmoeba prefiqsaciiT ;

• myari Sesityvebebi da gamoTqmebi ; (avoir peur ; avoir raison ; avoir soif ; être en retard ; être en avance …).

Page 26: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

rusuli ena

morfologia

metyvelebis damoukidebeli nawilebi

• arsebiTi saxeli: sulieri da usulo, sakuTari da sazogado, konkretuli da abstraqtuli, krebiTi, nivTierebaTa. sqesi, ricxvi,

brunva, brunebis tipebi, Tavisebur saxelTa bruneba, ucvleli

arsebiTi saxelebi. • zedsarTavi saxeli: sqesi, ricxvi, fuZe, bruneba,SeTanxmeba arsebiT

saxelebTan; jgufebi; sruli da mokle forma, Sedarebis xarisxebi.

• ricxviTi saxeli: martivi, rTuli, Sedgenili; raodenobiTi, rigobiTi,

krebiTi, wilobiTi; brunebis Taviseburebani; ricxviTi saxeli arsebiT

saxelTan.

• nacvalsaxeli: jgufebi (piris, kuTvnilebiTi, kiTxviTi, mimarTebiTi,

CvenebiTi, gansazRvrebiTi, ganusazRvrelobiTi, uaryofiTi); bruneba;

SeTanxmeba arsebiT saxelTan.

• zmna: infinitivi, aspeqti, dro, piri da ricxvi, kilo, ukuqceviTi,

gardamavali da gardauvali. uRleba; Tavisebur zmnaTa uRleba; upiro

zmnebi; moZraobis aRmniSvneli zmnebi.

• mimReoba: moqmedebiTi da vnebiTi. dro. vnebiTi mimReobis mokle forma.

mimReobis warmoeba da gamoyeneba. bruneba. mimReobis konstruqcia.

• absolutivi (gerundivi): sruli da arasruli aspeqtis warmoeba da

gamoyeneba. absolutiviani konstruqcia.

• zmnizeda: jgufebi, Sedarebis xarisxebi, zmnizedis warmoeba.

metyvelebis damxmare nawilebi

• windebuli

• kavSiri

• nawilaki

• Sorisdebuli

sintaqsi

Sesityveba: agebuleba, sintaqsuri SekavSirebis saxeebi (SeTanxmeba, marTva

da mirTva)

winadadeba

martivi winadadeba: winadadebebis saxeebi Sinaarsis mixedviT, winadadebis

mTavari wevrebi, winadadebis saxeebi agebulebis mixedviT (martivi da

rTuli), winadadeba erTi mTavari wevriT, winadadebis meorexarisxovani

wevrebi (gansazRvreba, damateba, garemoeba); gavrcobili da gauvrcobeli,

sruli da usruli winadadeba, winadadebis erTgvari wevrebi, winadadeba

gankerZovebuli da damazustebeli wevrebiT.

rTuli winadadeba: rTuli Tanwyobili winadadeba, rTuli qvewyobili

winadadeba, maqvemdebarebeli kavSirebi rTul qvewyobil winadadebaSi,

damokidebuli winadadebebis saxeebi (ganmartebiTi, gansazRvrebiTi,

garemoebiTi), ukavSiro rTuli winadadeba, pirdapiri naTqvami, iribi naTqvami,

citatebi da citirebis xerxebi.

Page 27: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

orTografia

xmovanTa marTlwera

TanxmovanTa marTlwera

• Ъ-s gamoyeneba • Ь-s gamoyeneba TavsarTebis marTlwera

• asomTavrulis gamoyeneba

• rTuli sityvebis marTlwera

• arsebiTi saxelis marTlwera

• zedsarTavi saxelis marTlwera

• ricxviTi saxelis marTlwera

• nacvalsaxelis marTlwera

• zmnis marTlwera • zmnizedis marTlwera

• windebulebis marTlwera

• kavSirebis marTlwera

• nawilakebis marTlwera

punqtuacia

• sasven niSanTa xmareba winadadebis bolos

• sasven niSanTa xmareba erTgvar wevrebTan

• sasven niSanTa xmareba ganmazogadebel sityvasTan

• sasven niSanTa xmareba mimarTvasTan

• sasven niSanTa xmareba rTul Tanwyobil winadadebaSi

• sasven niSanTa xmareba rTul qvewyobil winadadebaSi

• sasven niSanTa xmareba ukavSiro (rTul) winadadebaSi

• mZime kavSirian (rTul) winadadebaSi

• sasveni niSnebi pirdapir naTqvamTan

• sasveni niSnebi irib naTqvamTan

• sasveni niSnebi citirebisas

• gankerZoebuli sityvebi da gamoTqmebi

• mimReobisa da absolutivis gankerZoeba

leqsikuri aspeqti:

savaldebuloa, ganaTlebis saministros mier damtkicebul

saxelmZRvaneloebSi mocemuli leqsikuri erTeulebis, sinonimebis,

antonimebis, omonimebis codna.

Page 28: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

sagamocdo testis struqtura

sagamocdo testi 8 davalebisagan Sedgeba. pirveli xuTi davaleba

kiTxvis unar-Cvevas da leqsikas amowmebs, xolo danarCeni sami - weris unar-

Cvevasa da gramatikas.

testSi 71 sakiTxia. sirTulis mixedviT TiToeuli sakiTxi fasdeba

erTi an ori quliT. qulaTa maqsimaluri raodenoba me-8 davalebisaTvis,

romelic abiturientisagan mokle Txzulebis daweras moiTxovs 16-ia. mTeli

testis maqsimaluri qulaa - 100. kiTxviTi nawili mTliani testis 44%-s

Seadgens, leqsika - 12%-s. gramatika - 28%-s, xolo wera-16%-s.

qvemoT sqemis saxiT mocemulia testis struqtura, davalebaTa tipebi

zogadad da qulaTa gadanawileba davalebebis mixedviT. E

U

N ra unar-Cveva an

ra enobrivi

aspeqti mowmdeba

Ddavalebis tipi sakiT

xebis

raode

noba

qula

swori

pasuxis

Tvis

qula

Ta

maqsim

umi

1 wakiTxulis

gaazreba

miusadageT mocemul

gamonaTqvamebs

Sesabamisi gancxadeba

12 1 12

2 wakiTxulis

gaazreba

gansazRvreT sworia

winadadeba Tu mcdari

12 1 12

3 wakiTxulis

gaazreba

abzacebs miusadageT

Sesatyvisi saTaurebi. 6 2 12

4

wakiTxulis

gaazreba

gansazRvreT, Tu

romeli winadadeba

Seesabameba teqstSi

mocemul informacias.

8 1 8

5 konteqstualuri

leqsika

gamotovebul

adgilebSi CasviT

Sesabamisi sityva.

12 1 12

6

gramatika

/transformacia

sami SesaZlo

variantidan SearCieT

swori pasuxi

12 1 12

7 konteqstualuri

gramatika

CasviT sityvebi swor

formaSi.

8 1-2 16

8 wera

dawereT 120-150

sityviani Txzuleba.

1 16

jami 71 100

Page 29: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

1

2009 wlis sagamocdo programa maTematikaSi

algebra

# sakiTxTa CamonaTvali moTxovnebi da dazusteba

1 simravleebi. operaciebi

simravleebze.

simravleTa TanakveTa, gaerTianeba, simravlis

damateba; venis diagramebi.

2 naturaluri ricxvebi.

martivi da Sedgenili

ricxvebi.

gamyofi da jeradi.

ariTmetikuli moqmedebebi naturalur ric-

xvebze.

ricxvis daSla martiv mamravlebad.

ramdenime ricxvis udidesi saerTo gamyofisa

da umciresi saerTo jeradis povna.

2-ze, 3-ze, 5-ze, 9-ze da 10-ze gayofadobis niS-

nebi.

naSTiani gayofa.

3 mTeli ricxvebi. ariTmetikuli moqmedebebi mTel ricxvebze.

4 racionaluri ricxvebi.

wiladebi da aTwiladebi.

racionaluri ricxvebis Sedareba da ariTme-

tikuli moqmedebebi racionalur ricxvebze.

mTeli ricxvebisa da aTwiladebis damrgva-

leba.

5 iracionaluri ricxvebi.

namdvili ricxvebi.

namdvili ricxvebis Sedareba da ariTmetikuli

moqmedebebi maTze.

6 ricxviTi RerZi. wertilis koordinati. namdvili ricxvis Se-

sabamisi wertilis gamosaxva ricxviT RerZze.

7 ricxviTi Sualedebi. ricxviTi Sualedebis gaerTianeba da Tanakve-

Ta.

8 ricxvis moduli. ricxvis modulis geometriuli azri.

9 naturaluri ricxvebis

warmodgena sxvadasxva

poziciur sistemaSi.

aTobiT poziciur sistemaSi mocemuli

ricxvebis Cawera orobiTSi da piriqiT.

10 proporcia. proporciis ZiriTadi Tviseba, proporciis

ucnobi wevris povna, ricxvis dayofa moce-

muli SefardebiT. pirdapirproporciuli da

ukuproporciuli damokidebuleba sidideebs

Soris.

11 ricxvis procenti da

nawili.

ricxvis procentisa da nawilis povna.

ricxvis povna misi procentiT an nawiliT.

ori ricxvis fardobis procentuli gamosaxva.

12 ramdenime ricxvis ariTme-

tikuli saSualo.

13 xarisxi naturaluri da

mTeli maCvenebliT.

namravlis, fardobis da xarisxis axarisxeba.

tolfuZiani xarisxebis namravli da Sefarde-

ba.

14 erTwevri da mravalwevri. mravalwevrebis Sekreba, gamokleba da gamrav-

leba.

15 Semoklebuli gamravlebis

formulebi.

2 2 2( ) 2a b a ab b± = ± + , ( )( ) 2 2a b a b a b+ − = − ,

( )( )2 2 3 3a b a ab b a b± + = ±∓ ,

Page 30: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

2

32233 33)( babbaaba ±+±=± .

16 mravalwevris daSla

mamravlebad.

saerTo mamravlis frCxilebs gareT gatana,

dajgufebis xerxi, mamravlebad daSla

Semoklebuli gamravlebis formulebis

gamoyenebiT.

17 racionaluri

gamosaxuleba.

moqmedebebi racionalur gamosaxulebebze.

18 n− uri xarisxis fesvi,

ariTmetikuli fesvi.

ariTmetikuli fesvis Tvisebebi.

19 racionalurmaCvenebliani

xarisxi.

racionalurmaCvenebliani xarisxis Tvisebebi.

20 algebruli gamosaxuleba. algebruli gamosaxulebis gardaqmna da misi

ricxviTi mniSvnelobebis gamoTvla.

21 ricxvis logariTmi. ZiriTadi logariTmuli igiveoba.

namravlis, Sefardebis da xarisxis

logariTmi. logariTmSi fuZis Secvlis

formula.

22 marTkuTxa koordinatTa

sistema sibrtyeze da

sivrceSi.

wertilis koordinatebi. namdvil ricxvTa

wyvilis da sameulis gamosaxva Sesabamisad sa-

koordinato sibrtyeze da sakoordinato

sivrceSi. or wertils Soris manZilis

gamosaTvleli formula.

23 funqcia. funqciis grafiki.

funqciaTa kompozicia.

funqciis gansazRvris are.

funqciis mniSvnelobaTa simravle.

funqciis zrdadoba, klebadoba, luwoba,

kentoba, perioduloba. funqciis udidesi da

umciresi mniSvneloba. funqciaTa kompozicia.

parametris Semcveli funqciebi.

funqciis mocema cxrilis, formulisa da

grafikis saSualebiT.

funqciis mniSvnelobis gamoTvla argumentis

mocemuli mniSvnelobisTvis.

24 kuTxis gradusuli da

radianuli zoma.

kavSiri kuTxis radianul da gradusul zo-

mebs Soris.

25 trigonometriuli

funqciebi: sinusi, kosinusi

da tangensi.

sinusis, kosinusis da tangensis:

mniSvnelobebi 30, , , , , ,

6 4 3 2 2π π π π ππ

argumentebisTvis;

niSnebi meoTxedebis mixedviT;

perioduloba, luwoba da kentoba.

ZiriTadi damokidebulebebi erTi da imave

argumentis trigonometriul funqciebs Soris.

dayvanis formulebi.

trigonometriuli funqciebis mniSvnelobebis

gamosaTvleli formulebi ori argumentis

jamisa da sxvaobisaTvis.

 

   

Page 31: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

3

26 gantoleba, gantolebaTa

sistema.

gantolebisa da gantolebaTa sistemis amo-

naxsnisa da amonaxsnTa simravlis cnebebi.

tolfasi gantolebebi da gantolebaTa siste-

mebi.

27 erTucnobiani wrfivi gan-

tolebebi.

wrfivi gantolebis amoxsna.

28 erTucnobiani kvadratuli

gantolebebi.

diskriminanti.

kvadratuli gantolebis amoxsna.

vietis Teorema. vietis Teoremis Sebrunebuli

Teorema.

29 kvadratuli samwevri. kvadratuli samwevris fesvebi.

kvadratuli samwevris daSla wrfiv mamravle-

bad.

30 orucnobiani algebrul

gantolebaTa sistemebi.

iseTi orucnobiani algebrul gantolebaTa

sistemis amoxsna, romelSic erTi gantoleba

wrfivia, xolo meore gantolebis xarisxi ar

aRemateba ors.

31 amocanebi gantolebisa da

gantolebaTa sistemis

Sedgenaze.

amocanebis amoxsna gantolebisa da ganto-

lebaTa sistemis gamoyenebiT.

32 ricxviTi utolobebi. ricxviTi utolobebis Tvisebebi.

33 utoloba, utolobaTa

sistema.

utolobisa da utolobaTa sistemis amonax-

snisa da amonaxsnTa simravlis cnebebi.

orucnobiani wrfivi utolobisa da

utolobaTa sistemis amonaxsnis warmodgena

sakoordinato sibrtyeze. tolfasi

utolobebi.

34 erTucnobiani utolobebi

da utolobaTa sistemebi.

erTucnobiani wrfivi, kvadratuli da racio-

naluri utolobebis da utolobaTa siste-

mebis amoxsna.

35 wrfivi, kvadratuli,

xarisxovani, maCvenebliani,

logariTmuli,

trigonometriuli

funqciebi da maTi

grafikebi.

y kx b= + , 2y ax bx c= + + ,

3y x= , y x= ,

kyx

= , xy a= , logay x= , siny x= , cosy x= ,

tgy x= funqciebis gansazRvris are, mniSvne-

lobaTa simravle, zrdadobisa da klebadobis

Sualedebi.

36 iracionaluri

gantolebebi.

erTucnobian wrfiv da kvadratul gantole-

bebze dayvanadi iracionaluri gantolebis

amoxsna.

37 maCvenebliani gantolebebi

da utolobebi.

maCvenebliani gantolebebis da utolobebis

amoxsna.

38 logariTmuli gantolebebi

da utolobebi.

logariTmuli (aracvladfuZiani)

gantolebebis da utolobebis amoxsna.

39 trigonometriuli

gantolebebi.

sin x a= , cos x a= , tgx a= saxis gantolebebis

amoxsna.

40 ricxviTi mimdevroba. mimdevrobis n− uri wevris formulis mixed-

viT mimdevrobis wevrebis povna.

 

Page 32: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

4

41 ariTmetikuli progresia. ariTmetikuli progresiis n− uri wevrisa

da pirveli n wevris jamis gamosaTvleli

formulebi.

42 geometriuli progresia. geometriuli progresiis n− uri wevrisa

da pirveli n wevris jamis gamosaTvleli

formulebi.

43 kombinatorikis elementebi. gadanacvlebaTa ricxvi;

jufTebaTa ricxvi;

wyobaTa ricxvi.

geometria

planimetria

# sakiTxTa CamonaTvali moTxovnebi da dazusteba

1 wertili, wrfe.

sxivi, monakveTi, texili.

2 monakveTis sigrZe, texilis

sigrZe.

3 kuTxe, kuTxis gradusuli

zoma, marTi, maxvili,

blagvi da gaSlili

kuTxeebi.

4 kuTxis biseqtrisa. kuTxis biseqtrisis Tviseba.

5 monakveTis SuamarTobi. monakveTis SuamarTobis Tviseba.

6 mosazRvre da vertikaluri

kuTxeebi.

mosazRvre kuTxeebis jami.

vertikaluri kuTxeebis toloba.

7 wrfeTa paraleloba. ori

wrfis mesameTi gadakveTisas

miRebuli kuTxeebi.

ori paraleluri wrfis mesameTi gadakveTisas

miRebuli kuTxeebis Tvisebebi.

wrfeTa paralelobis niSnebi.

8 kuTxe or wrfes Soris.

wrfeTa marTobuloba.

marTobi, daxrili da

gegmili. manZili

wertilidan wrfemde.

9 mravalkuTxedi da misi

elementebi: gverdi, wvero,

kuTxe, diagonali.

mravalkuTxedis perimetri.

10 amozneqili mravalkuTxedi. amozneqili mravalkuTxedis kuTxeebis jami.

11 samkuTxedi da misi

elementebi: gverdi, kuTxe,

wvero, mediana, biseqtrisa,

simaRle.

Page 33: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

5

12 samkuTxedis kuTxeebi. samkuTxedis kuTxeebis jami. samkuTxedis gare kuTxis

Tviseba.

13 samkuTxedebis toloba. samkuTxedebis tolobis niSnebi.

14 samkuTxedis utoloba.

15 damokidebulebani

samkuTxedis gverdebsa da

kuTxeebs Soris.

samkuTxedSi didi gverdis (kuTxis) pirdapir didi

kuTxe (gverdi) Zevs.

16 samkuTxedis mediana. samkuTxedis medianebis Tviseba (samkuTxedis samive

mediana erT wertilSi ikveTeba da TiToeuli maTgani

gadakveTis wertiliT 2:1 SefardebiT iyofa wveros

mxridan).

17 samkuTxedis biseqtrisa. samkuTxedis biseqtrisis Tviseba (samkuTxedis kuTxis

biseqtrisa am kuTxis mopirdapire gverds mimdebare

gverdebis proporciul monakveTebad yofs).

18 samkuTxedis kerZo saxeebi:

marTkuTxa, maxvilkuTxa,

blagvkuTxa, tolferda,

tolgverda samkuTxedebi.

19 tolferda samkuTxedi. tolferda samkuTxedis Tvisebebi

(tolferda samkuTxedSi fuZesTan mdebare kuTxeebi

tolia;

tolferda samkuTxedSi fuZisadmi gavlebuli mediana,

biseqtrisa da simaRle erTmaneTs emTxveva).

20 marTkuTxa samkuTxedi. marTkuTxa samkuTxedebis tolobis niSnebi.

marTkuTxa samkuTxedSi °30 -iani kuTxis mopirdapire

kaTetis Tviseba.

marTkuTxa samkuTxedSi kuTxeebsa da gverdebs Soris

trigonometriuli Tanafardobebi.

Tanafardobebi hipotenuzaze daSvebul simaRles,

kaTetebs, kaTetebis gegmilebs da hipotenuzas Soris

(2 2 2, ,c c c ch a b a ca b cb= = = , ch ab= ).

21 piTagoras Teorema.

22 Talesis Teorema.

23 samkuTxedis Suaxazi. samkuTxedis Suaxazis Tvisebebi.

24 samkuTxedebis msgavseba. samkuTxedebis msgavsebis niSnebi.

msgavsi samkuTxedebis perimetrebisa da farTobebis

Sefardeba.

25 sinusebis Teorema.

26 kosinusebis Teorema.

27 samkuTxedebis amoxsna.

28 paralelogrami. paralelogramis gverdebisa da kuTxeebis Tvisebebi.

paralelogramis diagonalebis Tvisebebi

(paralelogramis diagonalebis gadakveTis wertili

paralelogramis simetriis centria;

paralelogramis diagonalebis sigrZeebis

kvadratebis jami misi gverdebis sigrZeebis

kvadratebis jamis tolia).

 

Page 34: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

6

29 rombi. rombis diagonalebis Tvisebebi.

30 marTkuTxedi, kvadrati. marTkuTxedis diagonalebis toloba.

31 trapecia da misi

elementebi: fuZe, ferdi,

simaRle. trapeciis Suaxazi.

trapeciis Suaxazis Tvisebebi.

32 trapeciis kerZo saxeebi:

tolferda trapecia,

marTkuTxa trapecia.

33 tolferda trapecia. tolferda trapeciis Tvisebebi.

34 brtyeli figuris farTobi. brtyeli figuris farTobi misi Semadgeneli

nawilebis farTobebis jamis tolia;

35 kvadratis, marTkuTxedis,

samkuTxedis,

paralelogramis da

trapeciis farTobi.

kvadratis, marTkuTxedis, samkuTxedis, parale-

logramis da trapeciis farTobebis gamosaTvleli

formulebi.

36 wrewiri, wre da maTi

elementebi: centri,

radiusi, diametri, qorda,

rkali, seqtori, segmenti.

rkalis gradusuli da radianuli zoma.

ricxvi π .

wrewiris da misi rkalis sigrZis gamosaTvleli

formulebi.

qordis marTobuli diametris Tviseba.

37 centraluri da Caxazuli

kuTxeebi.

erTi da igive rkalze dayrdnobili Caxazuli da

centralur kuTxeebis sidideebs Soris

urTierTdamokidebuleba.

38 wrewiris mxebi da mkveTi. wrewiris mxebis Tviseba.

wertilidan wrewirisadmi gavlebuli ori mxebi

monakveTebis toloba.

urTierTgadamkveTi qordebis Tvisebebi.

wrewirisadmi erTi wertilidan gavlebuli mxebisa da

mkveTis Tvisebebi.

39 samkuTxedSi Caxazuli da

samkuTxedze Semoxazuli

wrewirebi.

samkuTxedSi Caxazuli wrewiris centris mdebareoba;

samkuTxedze Semoxazuli wrewiris centris

mdebareoba.

samkuTxedSi Caxazuli da samkuTxedze Semoxazuli

wrewirebis radiusebis gamosaTvleli formulebi:

2 , ,4 2sin

S abc ar R Ra b c S A

= = =+ +

40 wesieri mravalkuTxedebi.

wesieri mravalkuTxedebSi

Caxazuli da Semoxazuli

wrewirebi.

wesieri mravalkuTxedis gverdsa da masSi Caxazuli

da Semoxazuli wrewiris radiusebs Soris

damokidebuleba: ,180 1802 tg 2sin

a ar R

n n

= =° °

41 wesieri mravalkuTxedebis

farTobi.

wesieri mravalkuTxedis farTobis gamosaTvleli

formulebi masSi Caxazuli, masze Semoxazuli

wrewirebis radiusebis da mravalkuTxedis gverdis

saSualebiT.

42 wriuli seqtoris da wris

farTobi.

wriuli seqtoris da wris farTobis gamosaTvleli

formulebi.

Page 35: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

7

43 geometriuli gardaqmnebi

sibrtyeze.

centruli simetria. simetriis centri. figuris

simetriuloba wertilis mimarT.

RerZuli simetria. simetriis RerZi. figuris

simetriuloba RerZis mimarT.

paraleluri gadatana. homoTetia. mobruneba

wertilis garSemo.

stereometria

# sakiTxTa CamonaTvali moTxovnebi da dazusteba

1 wertili, wrfe da sibrtye sivrceSi.

2 wrfeTa urTierTganlageba sivrceSi. urTierTgadamkveTi, paraleluri da

acdenili wrfeebi. wrfeTa paralelobis

niSani.

3 wertilis, wrfis, monakveTis

orTogonaluri dagegmileba

sibrtyeze.

4 wrfisa da sibrtyis marTobuloba. wrfisa da sibrtyis urTierTmarTobulobis

niSani.

5 wrfisa da sibrtyis paraleloba. wrfis da sibrtyis paralelobis niSani.

6 sibrtyeTa paraleloba. ori sibrtyis paralelobis niSani.

7 kuTxe sibrtyeebs Soris.

8 sibrtyeTa marTobuloba. ori sibrtyis marTobulobis niSani.

9 monakveTi, marTobi da daxrili.

manZili wertilidan sibrtyemde.

sami marTobis Teorema.

10 kuTxe wrfesa da sibrtyes Soris.

11 orwaxnaga kuTxe. orwaxnaga kuTxis

zoma.

12 mravalwaxnaga da misi elementebi

(wvero, wibo, waxnagi).

13 prizma da misi elementebi (fuZe,

gverdiTi waxnagi, gverdiTi wibo,

simaRle, diagonali).

14 prizmis kerZo saxeebi (marTi prizma,

wesieri prizma, marTi paralelepipe-

di, marTkuTxa paralelepipedi,

kubi).

marTi prizmis diagonaluri kveTa.

15 piramida da misi elementebi (wvero,

gverdiTi wibo, fuZe, gverdiTi

waxnagi, simaRle).

16 wesieri piramida. apoTema.

17 cilindri da misi elementebi

(radiusi, msaxveli, fuZeebi,

simaRle, cilindris RerZi).

cilindris RerZuli kveTa.

Page 36: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

8

18 konusi da misi elementebi (wvero,

fuZe, msaxveli, simaRle). konusis

RerZuli kveTa.

19 birTvi, sfero da maTi elementebi

(centri, radiusi, diametri).

20 birTvis mxebi sibrtye. birTvis

kveTa sibrtyiT.

21 sxeulis moculoba da zedapiris

farTobi.

sxeulis moculoba misi Semadgeneli

nawilebis moculobaTa jamis tolia;

kubis, marTkuTxa paralelepipedis, marTi

prizmis, piramidis, cilindris da konusis

gverdiTi da sruli zedapiris farTobisa da

moculobis gamoTvla.

sferos zedapiris farTobisa da birTvis

moculobis gamoTvla.

22 kubis, marTkuTxa paralelepipedis,

marTi prizmis, piramidis,

cilindris da konusis Slilebi.

am figurebis aRdgena maTi Slilebis

saSualebiT.

23 veqtorebi sibrtyeze da sivrceSi. veqtorebi da maTze gansazRvruli

operaciebi: Sekreba, skalarze gamravleba.

veqtorTa skalaruli namravli. kuTxe or

veqtors Soris. veqtoris sigrZe.

veqtorebisa da maTze moqmedebebis gamosaxva

koordinatebSi.

monacemTa analizi, albaToba da statistika

# sakiTxTa CamonaTvali moTxovnebi da dazusteba

1 monacemebis TvalsaCi-

nod warmodgenis xer-

xebi.

wertilovani, xazovani, svetovani da wriuli diagramebi.

masStabi. skala.

2 monacemTa ricxviTi

maxasiaTeblebi.

sixSire, fardobiTi sixSire, saSualo, mediana, moda,

gabnevis diapazoni, saSualo kvadratuli gadaxra.

3 albaTobis Teoriis

elementebi.

elementarul xdomilobaTa sivrce; xdomiloba; operaciebi

xdomilobebze; araTavsebadi xdomilobebi; sawinaaRmdego

xdomiloba; damoukidebeli xdomilobebi.

albaTobis klasikuri gansazRvreba. xdomilobis albaTobis

gamoTvla.

xdomilobaTa jamis albaTobis gamoTvla:

( ) ( ) ( ) ( )P A B P A P B P A B∪ = + − ∩ .

sawinaaRmdego xdomilobis albaTobis gamoTvla:

( ) 1 ( )P A P A= − ;

damoukidebel xdomilobaTa namravlis albaTobis

gamoTvla: ( ) ( ) ( )P A B P A P B∩ = ⋅ .

geometriuli albaToba (monakveTze da brtyel figuraze).

Page 37: qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa 2009 wlis ...mes.gov.ge/upload/editor/file/Brdzanebebi/2009/Ianvari/Sagamocdo... · magaliTad, davalebis erT-erTi qvekiTxva imis gaazrebas

9

zomis erTeulebi

# sakiTxTa CamonaTvali moTxovnebi da dazusteba

1 sigrZis erTeulebi. milimetri (mm), santimetri (sm), decimetri (dm), metri

(m), kilometri (km).

kavSiri sigrZis erTeulebs Soris.

2 farTobis erTeulebi. kvadratuli milimetri (mm2), kvadratuli santimetri

(sm2), kvadratuli decimetri (dm2), kvadratuli metri

(m2), heqtari (ha), kvadratuli kilometri (km2).

kavSiri farTobis erTeulebs Soris.

3 moculobis erTeulebi. kuburi milimetri (mm3), kuburi santimetri (sm3),

kuburi decimetri (dm3), litri (l),

kuburi metri (m3).

kavSiri moculobis erTeulebs Soris.

4 masis erTeulebi. grami (g), kilogrami (kg), centneri (c), tona (t).

kavSiri masis erTeulebs Soris.

5 drois erTeulebi. wami (wm), wuTi (wT), saaTi (sT).

kavSiri drois erTeulebs Soris.

6 siCqaris erTeulebi. metri wamSi (m/wm), metri wuTSi (m/wT),

kilometri saaTSi (km/sT).

kavSiri siCqaris erTeulebs Soris.