UNIVERZITET U NOVOM SADU

FAKULTET TEHNIČKIH NAUKA U

NOVOM SADU

Milica Mirković SA 22/2014

Programsko i arhitektonsko rešenje Doma kulture

Borovo u prigradskom naselju grada Vukovara

DIPLOMSKI RAD- Osnovne akademske studije -

Novi Sad, 2018.

UNIVERSITY OF NOVI SAD FACULTY OF TECHNICAL SCIENCES 21000 NOVI SAD, Trg Dositeja Obradovića 6

KEY WORDS DOCUMENTATION

Редни број, РБР:

Идентификациони број, ИБР:

Тип документације, ТД: Монографска публикација

Тип записа, ТЗ: Штампани материјал

Врста рада, ВР: Дипломски рад

Аутор, АУ: Милица Мирковић

Ментор, МН: Проф. др Радивоје Динуловић

Наслов рада, НР: Програмско и архитектонско идejнo решење Дoмa културе Борово у приградском насељу градa Вуковарa

Језик публикације, ЈП: Српски

Језик извода, ЈИ: Српски

Земља публиковања, ЗП: Република Србија

Уже географско подручје, УГП: АП Војводина, Нови Сад

Година, ГО: 2018. година

Издавач, ИЗ: Факултет техничких наука

Место и адреса, МА: Факултет техничких наука, Нови Сад, Трг Доситеја Обрадовића бр. 6

Физички опис рада, ФО:(поглавља/страна/ цитата/табела/слика/графика/прилога)

Научна област, НО: Архитектура

Научна дисциплина, НД: Сценска архитектура, техника и дизајн

Предметна одредница/Кqучне речи, ПО: Културни центри, реконструјција

УДК

Чува се, ЧУ: Библиотека Факултета Техничких Наука, Нови Сад

Важна напомена, ВН:

Извод, ИЗ: Ovaj diplomski rad predstavlja arhitektonsko i programsko rešenje zarekonstrukciju Doma kulture Borovo, koji se nalazi u prigradskom naseljugrada Vukovara. Objekat je nekada bio poznat kao "DOM KULTURE KINO",ali poslednjih deset godina ne radi. Problem koji vidim jest da društvo u tompodručju grada nema kulturni sadržaj niti instituciju kulture. Rad se sastoji izistraživačkog i projektantskog dela. Istraživački deo sastoji se od kulturneistorije grada, kao što su analiza kulturnih objekata i kulturnih manifestacija,dok projektni deo sadrži ideju obnove objekta na razini eksterijera ienterijerae i tehničke opreme. Cilj ovog projekta je obnova objekta, buđenjegrađana, poticanje druženja i aktivnosti te oživljavanje okoline u kojem senalazi objekt.

Датум прихватања теме, ДП:

Датум одбране, ДО:

Чланови комисије, КО: Председник:

Члан: Потпис ментора

Члан, ментор:

Образац Q2.НА.04-05 - Издање 1

UNIVERSITY OF NOVI SAD FACULTY OF TECHNICAL SCIENCES 21000 NOVI SAD, Trg Dositeja Obradovića 6

KEY WORDS DOCUMENTATION

Accession number, ANO:

Identification number, INO:

Document type, DT: Monografic publication

Type of record, TR: Printed materials

Contents code, CC: Bechelot Thesis

Author, AU: Милица Мирковић

Mentor, MN: Phd Radivoje Dinulović

Title, TI: Program and architecual Solution of the Borovo Cultural Center in the suburban part of town in Vukovar

Language of text, LT: Serbian

Language of abstract, LA: Serbian

Country of publication, CP: Republic of Serbia

Locality of publication, LP: AP Vojvodina, Novi Sad

Publication year, PY: 2018

Publisher, PB: Faculty of Tehnical Sciences

Publication place, PP: Faculty of Technical Sciences, Novi Sad, Trg Dositeja Obradovića 6

Physical description, PD:(chapters/pages/ref./tables/pictures/graphs/appendixes)

Scientific field, SF: Architecture

Scientific discipline, SD: Scenic architecture, Tehnique and Design

Subject/Key words, S/KW: Cultural Center, reconstruction

UC

Holding data, HD: Library of Faculty of Technical Sciences, Novi Sad

Note, N:

Abstract, AB: This graduate thesis presents a conceptual and programmatic reconstructionsolution for the Borovo Cultural Center zhat is located in the suburban part oftown of Vukovar. The building was once known as „DOM KULTURE KINO“,but ten years ago it stopped to working. The problem I see is that the societyin that area of town has no cultural content or any institution of cultural . Thatis the reason this work consists of two parts: research and project. Theresearch part consists of cultural history of the town, such as the analysis ofcultural objects and cultural manifestations, while the project part contains theidea of restoring the object at the level of exterior, interior and technicalequipment. The final outcome of this project is the renovation of the facility,awakening the citizens, encouraging socializing, and activities, and revivingthe environment in which the facility is located.

Accepted by the Scientific Board on, ASB:

Defended on, DE:

Defended Board, DB: President:

Member: Menthor's sign

Member, Mentor:

Obrazac Q2.НА.04-05 - Izdanje 1

УНИВЕРЗИТЕТ У НОВОМ САДУ ФАКУЛТЕТ ТЕХНИЧКИХ НАУКА 21000 НОВИ САД , Трг Досите ја Обрадови ћа 6

Број:

ЗАДАТАК ЗА ЗАВРШНИ (BACHELOR) РАДДатум:

(Податке уноси предметни наставник - ментор)

Врста студија: 1) Основне академске студије

2) Основне струковне студије

Студијски програм: Сценска архитектура, техника и дизајнРуководилац студијског програма:

Проф. др Романа Бошковић Живановић, доцент

Студент: Милица Мирковић Број индекса: СА 3/2014

Област: Сценски дизајн

Ментор: др Радивоје Динуловић

НА ОСНОВУ ПОДНЕТЕ ПРИЈАВЕ, ПРИЛОЖЕНЕ ДОКУМЕНТАЦИЈЕ И ОДРЕДБИ СТАТУТА ФАКУЛТЕТАИЗДАЈЕ СЕ ЗАДАТАК ЗА ЗАВРШНИ (Bachelor) РАД, СА СЛЕДЕЋИМ ЕЛЕМЕНТИМА:

- проблем – тема рада;- начин решавања проблема и начин практичне провере резултата рада, ако је таква провера

неопходна;- литература

НАСЛОВ ЗАВРШНOГ (BACHELOR) РАДА:

ТЕКСТ ЗАДАТКА:

Руководилац студијског програма: Ментор рада:

Примерак за: - Студента; - Студентску службу факултета

Образац Q2.НА.11-03 - Издање 3

Q4.16.01 - Izdawe 1

Sadržaj

1.UVOD ..................................................................................................................................3

2.GRAD VUKOVAR................................................................................................................4

2.1. ISTORIJA I KULTURNI RAZVOJ GRADA VUKOVAR .................................................5

2.2. „BATA VILLEA“/ BOROVO NASELJE .........................................................................6

2.3. KULTURNI SADRŽAJ – INSTITUCIJE, ORGANIZACIJE I MANIFESTACIJE ..............7

3.ISTRAŽIVAČKI DEO – DEFINICIJE POJMOVA ................................................................11

4.PODACI O OBJEKTU DOM KULTURE KINO ...................................................................14

4.1. LOKACIJA OBJEKTA ................................................................................................14

4.2. STANJE OBJEKTA ....................................................................................................16

4.3. ARHITEKTI DOMA KULTURE KINO .........................................................................16

4.3.1. MATIJA SALAJ ....................................................................................................16

4.3.2. NEVEN KOVAČIĆ ...............................................................................................17

5.FOTODOKUMENTACIJA ..................................................................................................18

6.STUDIJE SLUČAJEVA ......................................................................................................19

6.1. FRANCUSKI INSTITUT .............................................................................................19

6.2. KULTURNI CENTAR RIBNICA ..................................................................................21

6.3. KUĆA GENERACIJA .................................................................................................23

6.4. KULTURNI KLASTER ................................................................................................25

7.DOM KULTURE BOROVO ................................................................................................27

7.1. IDEJA O STVARANJU INSTITUCIJE KULTURE .......................................................27

7.2. STRUKTURA I ORGANIZACIJA ZAPOSLENIH .........................................................29

7.3. FINANSIRANJE .........................................................................................................31

7.4. CILJEVI.....................................................................................................................31

7.5. PLAN OSVAJANJA PUBLIKE ....................................................................................32

7.5.1. ORGANIZACIJE ..................................................................................................32

8. IDEJNO REŠENJE DOMA KULTURE BOROVO .............................................................34

8.1. PROGRAMSKA KONCEPCIJA ..................................................................................34

8.2 PROSTORNA KONCEPCIJA ......................................................................................35

8.3. OBLIKOVANJE I MATERJALIZACIJA .......................................................................37

9. ZAKLJUČAK.....................................................................................................................38

1.UVOD

Tema diplomskog rada je idejno i programsko rešenje rekonstrukcije i obnove objekta za

scenske događaje u naselju Borovo, predgrađu grada Vukovara. Objekat je od svog

nastanka 1965. godine pa sve do danas prepoznatljivpo nazivu Dom kulture „Kino“.

Tokom odrastanja i školovanja u rodnom Vukovaru često sam posećivala Dom kulture „Kino“

u kom su se prikazivale projekcijefilmova, predstave i ostali kulturno-obrazovni sadržaji. Dom

kulture „Kino“ ne radi poslednjih8 godina, tačnije od 2010.godine, osim prednjeg prostora

nekadašnjeg hola,gde se sada nalazi kafe-bar „Faces“. Nedostatak kulturnog sadržaja i

adekvatnog prostorapredstavlja ozbiljan problem na teritoriji naselja Borovo. Stanovnici ovog

gradskog naselja nemaju nikakav kulturni sadržaj,niti instituciju kulture, čime je sadašnjim

školarcima uskraćeno upoznavanje. Takvi sadržaji uglavnom su koncentrisani u središtu

grada koje je udaljeno 5 kilometara od gradskog naselja, što predstavlja izvestan problem,

kako za mlade, tako i za osobe starijeg doba. Stanovnici u najvećoj meriu nisu u mogućnosti,

ili nemaju naviku da putuju,kako bi sebe ispunili i udovoljili svojekulturne potrebe. Dom

kulture „Kino“ napušten je i zaboravljen zbog oštećenja koja je zadobio u toku rata

1991.godine, a posbeno poslednjih godina zbog dolaska novih multipleks bioskopa u grad.

Dom kulture „Kino“ ima velik potencijal da postane mesto okupljanja stanovnika naselja

Borovo.Zajedno sa ostalim objektima iz okoline, ovaj objekat formirajednu društveno-

socijalnu celinu, jer se u neposrednoj blizininalazi objekat Radničkog doma koji u svom

sklopu ima terasu i park.Nedaleko od Radničkog doma nalaze se i bazeni, sportske dvorane,

osnovne i srednje škole. Radnički dom nekada je bio objekat ispunjen različitim sadržajima,

kako zabavnog karaktera, tako i administrativnog. Ovaj objekattrenutno je napušten i u lošem

stanju, međutim, uskoroće biti obnovljen i dobiće novu namenu ─postaće studentski dom.

Pokazatelj da je objekat počeo u nekom obliku ponovo da živi jeste činjenica da se na

njegovoj terasi već sada održavajui koncerti.

Kulturna dešavanja u drugoj polovini 20. veka predstavljala su vrstu druženja i odmora

nakon radnog dana za radnike fabrike „Borovo“. Fabrika „Borovo“ dobila je naziv prema selu

Borovu na čijem je zemljištu i izgrađena. Osim fabrike, i naselje izgrađeno za radnike nosi

isti naziv.

Organizacija Radničkog doma često je priređivala koncerte u svom dvorištu, dok su se u

Domu kulture „Kino“izvodile predstave i puštale filmske projekcije. Iz tog razloga, ciljevi ovog

diplomskog rada ne svode se samo na obnovu ove institucije kulture, već, pre svega,i

nauspostavljanje svesti kod građana,podsticanje nadruženje i druge aktivnosti koje će oživeti

sredinu u kojoj se objekat nalazi.

Istraživački deo obuhvata kulturnu istoriju, analizu objekata kulture, kulturnih manifestacija i

organizacija na prostoru grada Vukovara. Projekatski deo sadrži idejno rešenje obnove

objekta Doma kulture „Kino“ na nivou eksterijera, enterijera, tehnike i ostalih osnovnih

funkcija objekta, kao i predlog novog programskog sadržaja.

2.GRAD VUKOVAR

Grad Vukovar nalazi se na međi istorijskih pokrajina istočne Slavonije i zapadnog Srema.

Leži na ušću reke Vuke u Dunav. Istočni (Stari) Vukovar nalazi se na desnoj obali Vuke, dok

se zapadni (Novi) Vukovar s naseljem Borovo nalazi u nizini, sa leve obale Vuke. Vukovar je

uvek bio poznat po fabrici „Borovo“, čiji su se odevni predmeti mogli pronaći širom

Jugoslavije. Pored toga, Vukovar je bio glavna tema svih medija. Tokom rata 1991. godine

postao jedno od ključnihtema medijskih, društvenih i političkih rasprava. Rat je sa sobom

doneo i velike ljudske žrtve, nemire i podele između stanovnika. Bitka za grad Vukovar, kojoj

je prethodio raspad Jugoslavije,trajala je od avgusta do novembra 1991. godine, a završila

se razaranjem grada i velikim brojem stradalih, ranjenih i izbeglih. Nakon rata stanje se

smirilo na političkom nivou, ali ne i na društveno-socijalnom. Rat je za sobom ostavio nemire

u društvu kada su se ljudi počeli izjašnjavati kao Srbi ili Hrvati. Velik broj mešovitih brakova

se raspao, kao i dugogodišnja prijateljstva, a deca koja su rođena nakon 2000. godine i

danas igraju fudbal Srbi protiv Hrvata. Grad se oporavio dvadeset i sedam godina posle rata,

ali sa velikim nedostatkom populacije i narušenim društvenim odnosima.

U ovom malom, nekada industrijskom gradu s baroknim jezgrom i najvećom rečnom lukom u

Hrvatskoj, trenutno živi oko 28000 stanovnika. Iako se broj stanovika drastično

smanjio,Vukovar je i dalje živ grad koji broji mnogo festivala, društvenih organizacija, kao i

muzeja u kojima se može videti zanimljiv istorijski razvoj ovog grada.

2.1. ISTORIJA I KULTURNI RAZVOJ GRADA VUKOVARA

Razvoj Vukovara može se posmatrati još od mlađeg kamenog dobaneolita.Migracijama i

dolaskom novih etničkih grupacijastvaraju se i složeniji društveni odnosi. Među starim

kulturama najveći uticaj i trag ostavila je Vučedolska kultura. Lokalitetkoji se nalazi 5

kilometara od Vukovara, nizvodno na Dunavu, sadrži brojna arheološka nalazišta koja

svedoče o neverovatno razvijenom životu toga vremena,a koja se mogu porediti sa razvojem

Egipta i Mesopotamije.

Grad je do 14. veka nosio naziv Vukovo, a od tada do današnjeg dana koristi se

mađarizovan naziv ─ Vukovar. Grad se počeo veoma brzo razvijati u 18. i 19. veku,kada se

na područje grada naseljava velik broj Nemaca, Mađara, Jevreja, Rusina, Slovaka i

Ukrajinaca. Ubrzanom razvoju grada doprineli sugrofovi Eltz, koji su kupiliposede i

izgradiliobjekte. Vukovar se razvio u obrazovno, kulturno i zdravstveno središte. U Vukovaru

setadaživelo na evropski način,a od 1730.godine grad ima razvijeno školstvo. Pored grofova

Eltz, razvoju grada doprinela je ijedna od najstarijih i najuglednijih vukovarskih porodica

Punović, koja je izgradila „Hotel Grand“ i mnoge druge građevine. O razvijenosti grada,u

obrazovnom i kulturnom smislu, svedoči i to da grad Vukovar ima i svog

nobelovca Lavoslava Ružička, koji je dobio Nobelovu nagradu

zahemiju 1939. godine.Kasnijih godina, dolaskom doseljenika (Srba i Hrvata) iz ruralnih

krajeva Hrvatske - Like, Korduna i Dalmacije, dolazi do jačanja industrije i radne snage u

industrijskim pogonima. Na taj način grad se širi i dolazi do nastankagrada Bata u naselju

Borovo.1

11 Muzej grada Vukovara - http://www.muzej-vukovar.hr/

2.2.„BATA-VILLE“/BOROVO NASELJE

„Bata-ville“ u selu Borovo je sagrađen 30-ih godina 20. Veka. Smešten je sa desne obale

plovnog Dunava, četiri kilometra uzvodno od Vukovara. Poznato je kao satelit-naselje češkog

industrijalca Tomaša Bate, najvećeg tadašnjeg proizvođača obuće u svetu.Tomaš Bata,

vlasnik fabrike „Bata“, je na ideju o osnivanju gradova satelita došao zbog carinskih propisa i

kakobi ih izbegao, gradio je fabrike s naseljima u drugim državama.Ipak, grad pogona Bata,

uz grad Vukovar, bio je jedan od njihovih najvećih gradova satelita, a zamišljen je za 20000

radnika.Borovo je bio grad iz kog se upravljalo industrijskim pogonima i filijalama na području

celog Balkana, Bliskog istoka i Afrike. Gradnja „Bata-Ville“ , kasnije nazvanog Borovo

naselje, počela je 1932. godine na ravnoj livadi. Urbani kvalitet i standard „Bata-Ville“-a bio je

neuporediv sa bilo kojim drugim mestom u bivšoj Jugoslaviji. Naselje Bata imalo je brojne

javne sadržaje poput obdaništa, osnovnih škola i tehničku školu sa učeničkim domom,

bioskop, robnu kuću i javnu rasvetu postavljenju 1935. godine.Tomaš Bata je svojim

radnicima omogućio i bavljenje sportom, stoga je naselje imalo i teniske terene, rukometaški

teren, stadion, bazen, sportsku dvoranu i aerodrom. Na aerodromu su održavane redovne

vazdušne linije za Zagreb, Beograd, Beč i Grac. Aerodrom je smeštenuz Dunav, a pored

njega širi se više stambenih kolonija sa porodičnim kućama izelenilom. Zbog izbijanja

Drugog svetskog rata, naselje Borovo je samo delimično realizovano prema idejnom

konceptu, a urbanističko planiranje nastavljeno je 50-ih godina 20.veka, kada je arhitekta

Radovan Mišćević izradio idejni urbanistički plan Borova po principima internacionalnog stila.

Unazad nekoliko godina kulturno-istorijska celina u Borovu zaštićena je kao kulturno dobro

Republike Hrvatske pod nazivom „Bata-Ville“, kada je napokon počela i planska revitalizacija

urbane sredine naselja. Borovo naselje uključeno je i u virtuelni atlas „Company towns in the

world.“23

2Company towns in the world je virtuelni atlas u kom se nalazi popis gradova koji su nastali na osnovu neke fabrike. 3Privatna arhiva Borovo gde se nalazi ova arhiva?

2.3. KULTURNI SADRŽAJ – INSTITUCIJE, ORGANIZACIJE I MANIFESTACIJE

Male sredine često imaju i mali broj kulturnih sadržaja ili ih uopšte nemaju. Takva je situacija

i sa objektima za kulturne događaje i u gradu Vukovar. Ukoliko je kulturni sadržaj i prisutan,

on se odvija po školama ili sportskim dvoranama, jer nema adekvatnog prostora koji je

namenjen za kulturno obrazovanje. U većini slučajeva, kulturni sadržaj u manjim naseljima

okrenutje ka očuvanju kulturne baštine i tradicije, te retko možemo videti tendenciju prema

novom sadržaju u umetnosti i kulturi.

U sledećoj tabeli prikazane su postojeće institucije, organizacije i manifestacije na teritoriji

grada Vukovara. Tabela je formirana kao analiza rada i sadržaja kulture u Vukovaru.

ANALIZA INSTITUCIJA KULTURE, MANIFESTACIJA I ORGANIZACIJA

Institucije:

NAZIV OPIS PROSTOR PROGRAM POSEĆENOST

1.Muzej grada Vukovara

Osnovan 1946. godine.Neguje istoriju grada i kulturnu baštinu.

Nalazi se u središtu grada u dvorcu grofa Eltza.

izložbe, događaji, manifestacije, edukacije mladih o muzejima

28581 godišnje

2. Muzej Vučedolskekulture

Osnovan 2013.godine kao nacionalni muzej koji čuva ostatke Vučedolske kulture .

Muzej se nalazi u novoprojektovajnoj zgradi na lokalitetu Vučedol.

izložbe ostataka Vučedolske kulture, predavanja za mlade

122721 godišnje

3.Kuća Lavoslava L. Ružičke

Čuva sećanje na nobelovca, program vodi Hrvatski dom.

središte grada – rodna kuća Lavoslava Ružička

projekcije filmova, predstavljanje knjiga, predstave

oko 4000 godišnje

4. Hrvatski dom Vukovar

Osnovan 2008.godine i značajan objekat kulture za grad Vukovar.

središte grada, objekat projektovan za dom kulture

filmski festival, projekcije filmova, predstave, izložbe, radionice

oko 4000 godišnje

5. Srpski kulurni centar

Osnovan je od strane ZVO-a(Zajedničko veće opština).

Nije namenska prostorija, nalazi se u prosotru podruma ZVO-a.

predavanja oko 1000 godišnje

6.Gradska biblioteka

Osnovana 1947. godine i poseduje 3 ogranka: Borovo naselje, Lovas, Sotin.

Nalazi se u središtu grada, u podnožju zgrade.

radionice, predstavljanje knjiga, igraonice, kutak za mlade

oko 10000 godišnje

Organizacije:

NAZIV OPIS PROSTOR PROGRAM POSEĆENOST

1.Evropski dom Vukovar

Osnovan na Dan Evrope 09.05.2000. godine. Bavi se podržavanjem i pokretanjem društveno-gospodarskog razvoja Vukovarsko-sremske županije.

Evropski dom Vukovar nalazi se u središtu grada u objektu za porodično stanovanje, nije namenski objekat.

radionice, kampovi za mlade –pomirenje na prostoru Jugoslavije tribine –društveni problemi

oko 300-500 godišnje

2.Proni centar Osnovan 25.03.1998. Podstiče saradnju i razumevanje među ljudima.

Nalazi se u gradskom središtu u objektu za porodično stanovanje, nije namenski objekat.

projekti za mlade, radionice, kursevi, prakse, putovanja

oko 200 godišnje

3.Mirovna grupa mladih Dunav

Bavi se podržavanjem civilnog i demokratskog društva zasnovanog na kulturi nenasilja, tolerancijei poštovanja ljudskih prava.

Nalazi se u gradu, u objektu za porodično stanovanje nije namenski objekat.

koncerti, radionice, putovanja, razmene, kampovi, kursevi informatike

oko 200-300 godišnje

Manifestacije:

NAZIV OPIS PROSTOR PROGRAM POSEĆENOST

1.Vukovar filmski festival

festival podunavskih zemalja

Festival se održava na više lokacija u gradu u samom središtu, Eltz dvorcu, naselju Borovo, na ostrvu Ada,Cinestaru, Vučedolu i park-šumi Adica.

projekcije filmova od crtanih, igranih dokumentarnih itd. radionice filma volontiranje

150-200 po projekciji oko 5000 godišnje

2.Bonofest Festival duhovne muzike, koji je pokrenut 2006.godine.

župa Sv. Filipa i Jakova

netakmičarskog karaktera, nastupaju razni izvođači duhovne muzike

150- 200 po danu

3.Advent u Vukovaru

Podrazumeva paljenje prve adventske sveće,najava nadolazećih praznika.

Centralni gradski trg Franje T.

Božićni sajam, Božićni koncert kukat za najmlađe

15 000

5.Vukovarski etno sajam

sajam tradicionalnih umetničkih obrta

Centralni gradski trg Franje T.

kulturno-umetnički program, izlaganje umetničkih obrta, rukotvorina i antikviteta, proizvođača hrane i pića

5 000 -10000

7.Vukovarsko lutkarsko proleće

Tradicionalni susrethrvatskih lutkarskih pozorišta koji se održava od 1996. godine.

Hrvatski dom Vukovar, gradski muzej Vukovar

razne lutkarske predstave

200-250 po predstavi

8. Festival glumaca

Osnovan 1994.godine. Jedini festival u Hrvatskoj u čijem je središtu isključivo glumac.

Hrvatski dom Vukovar

razne predstave iz cele Hrvatske, tribine, proglašenje pobednika

250- 300 dnevno

9.Nebo nad Vukovarom

Manifestacija kojom gradski muzej Vukovar obeležava svoj povratak i postojanje nakon rata.

Dvorac Eltz Video-projekcije, tribine, radionice, tradicionalne svečanosti

300-400

10.Međunarodni dan Dunava

Proslava Dana Dunava uz razne svečanosti

Održava se na keju uz Dunav

takmičenje u kulinarstvu, koncert

400-500

11. Čekam te na Vukovarskom korzu

želja da se Vukovaru vrati deo starog sjaja i da se grad oživi

Vukovarska šetnica

sajam rukotvorina 7000-10000

12.Vubass festival

Festival muzike održava se već 7 godina

Aerodrom Vukovar, park-šuma Adica

festival elktronske muzike, razni izvođači

250-300 po danu

13. Brankovi dani Posvećeno pesniku Branku Radičeviću čija je majka rodom iz Vukovara

Park-šuma Adica – Dobra voda –pravoslavna crkva

pevanje pesama, nastupi dece iz obdaništa i škola/ recitacije

400 po danu

Analizom institucija, organizacija i manifestacija, kao i postavljenim upitnikom, došla sam do

zaključka da grad Vukovar ima veoma zanimljiv kulturni sadržaj koji je vezan za istoriju

grada. Postojeći sadržaj je od strane stanovnika prepoznat kao koristan i važan.

Velikproblem koji se prepoznaje u ovoj analizi jeste da su skoro sve institucije i kulturni

sadržaji koncentrisani u samom centru grada. Vukovar filmski festival i Gradska biblioteka

su jedini događaj i jedina ustanova koji su se proširili i na teritoriju naselja Borovo. Drugi

problem prepoznat ovom analizom je nedovoljna upućenost građana u postojeće programe i

sva dešavanja u gradu. Iako se podaci o događajima mogu pronaći na internetu, oni nisu

dovoljno inkorporirani u gradsku sredinu, jer na pitanje „Kako ste saznali za događaj?“,

većina ispitanika je ogovorila:„Preko prijatelja, poznanika.“, itd.

Dakle, može se zaključiti da je u Vukovaru kulturni sadržaj itekako prisutan, ali da se

informisanost stanovnika ne odvija na odgovarajući način. Pored toga, kulturni sadržaj

usmeren je na istoriju grada i muzičke programe. Ono što se,takođe,može primetiti jeste

nedostatak nečeg inovativnog, jer je trenutni sadržaj zanimljiv, ali nei dovoljan da privuče

nove generacije.

3.ISTRAŽIVAČKI DEO – DEFINICIJE POJMOVA

U toku istraživanja vezanog za Dom kulture „Kino“ i naselje Borovo nametnula su se sledeća

pitanja :

Šta je dom kulture?

Šta objekat Doma kulture „Kino“predstavlja za mene?

Kakav je prostor naselja u kom sam odrasla i kako ja na njega gledam?

Domovi kulture, kako im i samo ime govori, su objekti gde kultura stanuje i gde je kulturni

sadržaj obiman i raznolik. Deo tog sadržaja čine i scenski događaji koji zahtevaju

odgovarajući prostor. Arhitektonski objekti za scenske događaje čine tipološku grupu

objekata kulture koji pripadaju tipologiji javnih objekata. Tu možemo svrstati: pozorišta,

koncertne sale, muzičke centre, bioskope, kulturne centre i domove kulture, a ono što ih

povezuje je scensko-gledališni prostor. Domovi kulture su mesto okupljanja svih generacija

grada, opštine ili sela. Ovakve institucije su značajne, jer predstavljajudrugi dom ili „dnevni

boravak“ u kom su svi dobrodošli da nešto novo vide i nauče. Svojim sadržajemdomovi

kulture žele da se približe građanima i da ih podstaknu na stvaranje i druženje.Njihov

zadatak je da život u jednom gradu učine lepšim i zanimljivijim. U programskom i

organizacionom pogledu „domovi kulture su institucije budućnosti i nove civilizacije.“4

Domovi kulturenam pomažu u obrazovanju, stvaranju i daljem ličnom razvoju. Kao kulturne

institucije moraju da prate razvoj grada i da se nose sa potrebama stanovništva. „Domovi

kulture su specifična kategorija kulturnih institucija iz razloga što ne sadrže jednu primarnu

funkciju, većčitav spektar kulturnih ponuda koje zadovoljavaju specifične potrebe lokalne

zajednice.“5

S obzirom da trenutno živimo u vremenu moderne tehnologije, računara, interneta i pametnih

telefona,velikom brzinom dolazi do pojave novih medija. Pogledamo li na to iz aspekta

institucija kulture na prostoru bivše Jugoslavije, možemo reći da ih je većina zastarela.

Većina institucija ne može ispratiti tehniku današnjice, a glavni razlog tomeu velikoj merije

nedostatak finansija. Takvo stanje može se promeniti uz razne projekte i sufinansiranja.

Ukolikoaktuelne primere iz današnjiceporedimo sa primerima iz prošlosti, kao na primer

zadružne domovekoji su u okviru svog delovanja imali razne obrazovne sadržaje i biblioteke,

4Radivoje Dinulović, Dragana Konstantinović, Miljana Zeković, Tematski zbornik Arhitektura objekata domova kulture u Republici Srbiji, Departman za arhitekturu i urbanizam, Fakultet tehničkih nauka, Novi Sad, 2014, str. 7. 5Ibid, str. 61.

danas možemo videti napredne biblioteke koje su spojile tehnologiju, obrazovanje i knjige.

Takve institucije nazivaju se medijateke, kojemožemo objasniti kao bibliotečko-informacijski

centar za vaspitno-obrazovnu tehnologiju. Objekti ovog tipa, pre svega,pružaju izbor

savremenih audio-vizuelnih nastavnih sredstava nastalih od školske biblioteke. Medijateka,

kao što joj i sam naziv govori, obuhvata različite medije i pomagala (grafoskope,

dijaprojektore, gramofone, radijske i televizijske prijemnike, računare, video-kasete i audio-

kasete, DVD-je, CD-ove, knjige, plakate, letke i kamere) koja nam pomažu u obrazovanju i

realizovanju novih umetničkih dela.

Dakle, da bi jedan dom kulture bio prepoznat od strane mladih ljudi kao mesto okupljanja,

mesto na kom će doći i kvalitetno i zanimljivo provesti vreme, mora ispunjavati njihove

trenutne potrebe, posedovati nove zanimljive sadržaje,kao i inovativnu tehniku i tehnologiju.

Domovi kulture su prostori „difuzije kulture“6, a prostori su mesta koja obuhvataju stvari i

bića. Budući da su stvari i bića u neraskidivoj vezi sa prostorom,jer oni u prostorunose trag

koji ostaje i pretvara se u sećanje,dolazi do formiranja prostora sećanja koji možemo

definisati kao „prostor u kom dolazi do sudara sadašnjosti i prošlosti, gde se kod ljudi

pogledom ili boravkom u prostoru bude asocijacije na prošlost.“7

Dom kulture „Kino“ smešten je u samom centru naselja Borovo koje po svojim

karakteristikama možemo svrstati u satelit-naselja.Satelit-naselja možemo definisati kao

„manje gradsko područje nastalo slučajnim ili namernim putem, koje se nalazi u blizini većeg

grada(metropole), poseduje više zelenih površina i manju zagađenost, u većini slučajeva

samostalno ispunjava sve potrebe stanovništva.“8Za naselje Borovoje veoma važna činjenica

da je ono samostalno, kao i za njegove stanovnike kojima je sve na dohvat ruke.

Odrastanje u Borovu bilo je veoma zanimljivo za decu i mlade, jer je dovoljno malo naselje

da bi Vas roditelji pustili da idete kuda poželite, a opet tako veliko u očima deteta od 10

godinaspremno da istražuje svet oko sebe. Sa mnoštvom sadržaja koje je naselje nudilo,

ono je predstavljalo idealno mesto za život. Može se reći, idealan grad, kog možemo

predstaviti kao „ideju ili promenljivu viziju koja se javlja od vremena Platona i Aristotela,

težnju ka savršenom životu; grad u kome je dobro razvijena ne samo urbanistička struktura,

nego i društvena struktura koja se razvija u psihi čoveka.9“ Međutim, naselje Borovo je

zapravo bilo daleko od idealnog grada. Kako nekada, tako i danas, u njemu se još uvek

nalaze ruševine od rata, ali sa Domom kulture „Kino“u kom su se nekada skupljale

generacije, bilo je dovoljno da ga jedno dete doživi idealnim.

6Milena Dragićević Šešić, Branimir Stojković: Kultura, menadžment, animacija, Clio, Beograd, 2007, str. 161. 7Lična definicija pojma, nastala u okviru istraživanja iz predmeta Fenomenologija scenskog dizajna, na osnovnim studijama Scenske arhitkekture, tehnike i dizajna, Odseka za umetnost i dizajn u Novom Sadu 8Ibid. 9Ibid,

4. PODACI O OBJEKTU DOMA KULTURE „KINO“

Objekat Doma kulture „Kino“ je izgrađen 1965. godine po projektu arhitekata Matije

Salaja i Nevena Kovačića. Naručilac objekta i investitor je bio radni kolektiv „Borovo“.

Građevinski radnici koji su radili, njih 25, takođe su dolazili iz kruga fabrike „Borovo“. Pun

naziv ove fabrike je bio Građevinsko odeljenje kombinata „Borovo“10. Čitavo naselje,

zajedno sa stambenim objektima, pa i Domom kulture „Kino“, bili su građeni za radnike

fabrike. U objektu su se redovno izvodile predstave i puštali filmovi sve do raspada

Jugoslavije i rata koji je pogodio Vukovar. Nakon rata 1991. godine na objektu su

izvršene minimalne sanacije, ali to nije bilo dovoljno da bi objekat ponovo zaživeo sa

istim sjajem kao nekad.

4.1. LOKACIJA OBJEKTA

Objekat se nalazi u Kralja Zvonimira borj 45, u Borovom naselju u Vukovaru. Objekat je

smešten u centralnom delu naselja i okružen je velikom zelenom površinom. U blizini

objekta nalaze se drugi značajni objekti za gradsko naselje kao što su: sportska dvorana,

bazeni, teniski tereni, stadion, radnički dom, srednja i osnovna škola i hotel „Zagreb“.

.

10 Privatna zbirka Ivana Hubaleka

Slika 1:Plan naselja Borovo

Srednje škole

Osnovne škole

Dom kulture „Kino“

Prema istraživanju koje sam realizovala u periodu od 7.5.2018. do 28.5.2018. godine,

došla sam do zaključka da su urabanisti Borova koristili princip „5-10-15“11. To znači da bi

dnevne potrebe (obdanište, škola, posao) trebalo da budu udaljene 5 minuta hoda,

obaveze koje se vrše svakih nekoliko dana (tržnica,bolnica, pošta) 10 minuta hoda, dok

zadaci koji se vrše jednom mesečno (sportski centar,železnička stanica) treba da budu

udaljeni u trajanju između 15 i 20 minuta hoda. Prema ovom istraživanju i veoma dobrom

urbanističkom planu možemo videti da objekat Doma kulture „Kino“ ima velik potencijal u

odnosu na lokaciju na kojoj se nalazi.

11 Princip 5-10-15 je način kojim su se služili graditelji naselja Palava u Indiji kako bi sveli dnevne, sedmične i mesečne obaveze na 5, 10 i 15 minuta hoda u odnosu na mesto stanovanja i obaveze.

4.2. STANJE OBJEKTA DOMA KULTURE „KINO“

Dom kulture „Kino“ je izgrađen kao armirano-betonska konstrukcija, sa ulaznim delom visine

3.5m, dok u dvorani visina iznosti 6.5m. Objekat je u manjem delu izgrađen sa podrumom, u

kom je nekad bila smeštena kotlarnica, skladište, kulisa, radionica i prostor za orkestar. U

prizemlju je ulazni hodnik, čekaonica, blagajna, sanitarni čvor, dvorana i bina. Na spratu se

nalaze dvorana za probe, radionica i sanitarni čvor, dok drugi sektor obuhvata prostor za

projekciju, radionicu, skladište i sanitarni čvor. Zgrada je spolja obložena belim mermernim

pločama, a unutrašnji prostori su malterisani i bojeni, ili obloženi lamperijom. Podovi u

ulaznom prostoru i čekaonici su izrađeni od mermera, u sanitarnim čvorovima su keramičke

pločice, dok je u dvorani postavljen tepison, a u ostalim prostorijama terazzo pod. Vrata i

stena ulaznog prostora je od aluminijuma, a ostala vrata su drvena. Objekat je priključen na

elektriku i telefon, vodovod, kanalizaciju i opremljena je instalacijom centralnog grejanja s

toplim vazduhom, koja je u kvaru još od rata. U toku rata oštećen je pokrov kao i delovi

fasade.12

4.3. ARHITEKTE DOMA KULTURE „KINO“

Arhitekti objekta Doma kulture „Kino“ su Matej Salaj i Neven Kovačić, iako se o njima jako

malo zna, iza sebe su ostavili mnoge arhitektonske objekte koji su deo okruženja na

teritoriji Hrvatske.

4.3.1. MATIJA SALAJ

Matija Salaj rođen je 15. decembra 1932. godine u Vukovaru. Nakon završene gimnazije u

rodnom gradu 1951. godine odlazi da studira na Univerzitetu u Zagrebu gde je i diplomirao

1958. godine na Arhitektonskom fakultetu.

Nakon što je stekao diplomu, radio je kao projektant u birou „Saradnik“ u Makarskoj. Njegova

karijera započela je uUrbanističkom institutu Hrvatske. Matija Salaj često se bavio temama

vezanim za turizam. Kao rođeni Vukovarac bio je veoma aktivan na revitalizaciji rodnoga

grada u posleratnoj obnovi. Učestvovao je u izradnji brojnih uspešnih projekata hrvatskih

hotela na obali, a neki od njih su: „Maestral“ u Brelima, „Mediteran“ i „Galijot“ u Poreču,

„Vučedol“ u Vukovaru. Zajedno sa Nevenom Kovačićem projektovao je Dom kulture„Kino“ u

Vukovaru 60-ih godina. Matej Salaj preminuo je 5. jula 2014. godine u Zagrebu.13

12 Podaci iz privatne zbirke Ivana Hubaleka. 13 Ibid.

Slika 2 i 3: Eksterijer hotela „Maestral“u Brelima.

Slika 4 i 5: Enterijer hotela„Maestral“ u Brelima.14

4.3.2. NEVEN KOVAČIĆ

Neven Kovačić rođen je u Starom Gradu 7. maja 1928.godine na ostrvu Hvar. Diplomirao je

1959. godine na Arhitektonskom fakultetu u Zagrebu. Njegovo polje interesovanja u

arhitekturi bilo je urbanističko planiranje. Pored toga, u saradnji sa kolegama, projektovao je i

mnoge stambene objekte u Karlovcu. Bio je i član žirija za ocenjivanje obnove ulica i

urbanističkih rešenja trgova u Zagrebu, hotela u Dubrovniku i Makarskoj. U području

urbanizma i prostornog planiranja, radio je na uređenju i planiranju mnogih gradova kao što

su Osijek, Dubrovnik i Poreč. Kao i Matej Salaj, radio je na razvijanju plana prostornog

uređenja jadranskog područja. Pored toga, Neven Kovačić bio je i jedan od predsednika

Saveza arhitekata Hrvatske od 1972. do 1976. godine i predsednika zajednice Saveza

arhitekata Jugoslavije od 1973. do 1975. godine.15

14 Enterijer i eksterijer ovog objekta imaju veliku sličnost sa objektom Dom kulture „Kino“. 15 Podaci iz privatne zbirke Ivana Hubaleka

5. FOTO-DOKUMENTACIJA

Postojeće stanje objekta

Slika 6: Pogled iz gledališta prema sceni. Slika 7: Pogled sa scene prema gledalištu.

Slika 8: Objekat i okolina.

Slika 9: Enterijer hola. Slika 10: Enteijer hola.

6. STUDIJE SLUČAJEVA

Navedeni primeri su odabrani za bolje razumevanje značenja i načina funkcionisanja

domova kulture. Institucije su odabrane prema svojim karakteristikama i analizirane prema

sledećim kriterijumima: programski sadržaj i delovanje (Francuski institut, Zagreb),

opstanak i prilagođavanje manjoj sredini (Kulturni centar Ribnica, Kraljevo), svrha

postojanja i obraćanje svim generacijama (Kuća generacija Bavarska, Nemačka)

koncept, pristup projektu i raznovrsnost sadržaja (Kulturni klaster, Zanštad).

Predstavljene su i analizirane različite institucije kulture koje pripadaju tipološkoj grupi

objekata za scenske i kulturne događaje. Institucije su analizirane na osnovu njihovog

različitog delovanja, programske strukture i programsko-prostorne organizacije i lokacije.

6.1. FRANCUSKI INSTITUT

Grad: Zagreb, Hrvatska

Tipologija: javni objekat, višenamenski prostor

O instituciji:

Francuski institut osnovan je 1922. godine u Hrvatskoj. Ovaj institut deo je svetske mreže od

130 francuskih instituta. Već dugi niz godina institut radi na promociji francuske kulture i

jezika u Hrvatskoj, kao i na promociji nauke i visokog obrazovanja. Francuski institut u

Hrvatskoj podupire festivale, kulturne događaje i institucije, predstavljajući najbolje

savremene francuske projekte iz sfere pozorišta, plesa, filma, književnosti i drugih umetnosti.

Pored toga, neguje razmenu mišljenja i slobodnog izražavanja. Predstavlja aktivno mesto

rasprave i izražavanja, sa partnerima organizuje susrete i tribine o raznim društvenim

temama. Pored toga ovaj institut podupire učenje francuskog jezika, stvaranje dvojezičnih

razreda, saradnju između hrvatskih i francuskih univerziteta.Francuski institut takođe pruža i

novčanu podršku za naučne projekte studenata.

Ovaj institut jedinstven je po medijateci, prostoru koji je bogat sadržajem i otvoren svima, što

uključuje i partnere instituta i druge korisnike. Medijateka svake godine ugošćuje brojne

izložbe, predavanja, susrete i projekcije. Pored toga, nudi i velik broj raznovrsnog medijskog

sadržaja.16

Prostor:

Povodom obeležavanja 90 godina svog postojanja, Francuski institut je svojim posetiocima

otvorio vrata nove medijateke, čiji projekat potpisuje tim arhitekata iz UPI-2M: Alan Leo

16 Informacije su preuzete sa stranice - http://institutfrancais.hr/

Pleština, Ivana Granić i Anamaria Filipović. Prostor je modernizovan, a kapacitet prostora je

povećan . Oživljen je i prostor biblioteke u podrumu, a sa odabranim arhitektonskim

intervencijama zadovoljene su sve multimedijske potrebe. Prostor je opremljen savremenim

nameštajem i označen „color coding“17sistemom signalizacije za lakše snalaženje u prostoru,

čime je prostor postao i vizuelno atraktivniji.

Slika 11: Enterijer medijateke. Vrednost Francuskog instituta je u tome što pruža mogućnost

generacijama mladih i starih da se upoznaju sa francuskom kulturom i jezikom u svim

gradovima u kojima se nalazi. Osim toga, institut pruža i velik broj raznog kulturnog sadržaja

poput vizuelnih umetnosti, filma, muzike, sporta, plesa, pozorišta i mode. U velikim

gradovima, poput Beograda i Zgreba, ovakve institucije su veoma razvijene i posećene.

17 Color coding je sistem boja i znakova koji omogućuju lakše snalaženje u prostoru.

6.2. KULTURNI CENTAR RIBNICA

Mesto: Ribnica

Opština: Kraljevo, Srbija

Tipologija: Javni objekat za izvođenje scenskih događaja - višenamensi objekat

O instituciji:

Kulturni centar „Ribnica“ osnovan je 1948. godine u Kraljevu. Nastao je kao naslednik

prosvetnog društva i Doma kulture „Novica Joli“. Ove kulturne ustanove formirali su

stanovnici Ribnice. Naziv Kulturni centar „Ribnica“ dobio je 2008. godine, a sam objekat

izgrađen je 1948. godine. Kulturni centar "Ribnica" je gradska ustanova za razvoj kulture i

umetnosti. Svojevrsnost ovog kulturnog centra je mogućnost da realizuje programe iz svih

oblasti kulture, umetnosti, zabave i sporta, i jedina je ustanova te vrste u gradu. Kulturni

centar "Ribnica" realizuje širok spektar aktivnosti: festivale, koncerte, književne večeri,

tribine, umetničke izložbe, sajmove knjiga, slikarske kolonije, kao i edukativno-zabavne

radionice za decu i odrasle. Organizacijom kulturnih i umetničkih događaja tokom cele

godine daje doprinos manifestacionom turizmu i podržava umetničko stvaralaštvo pojedinaca

i obogaćuje društveni život građana Kraljeva i Centralne Srbije.

Prostor:

Korisna površina objekta iznosi 850m2. Nekada je bio sala korišćena za smeštaj izbeglica.

Nakon rekonstrukcije, funkcija objekta promenjena je u sportsku halu, a hol ispred sale u

galeriju. Prostori galerije i prostor platoa ispred objekta koriste se za potrebe scenskih

programa. Prostor galerije od 45m2 sa kapacitetom od 30 ljudi omogućava održavanje manjih

koncerata, predstava, izložbi i književnih programa. Od 1970. godine u zasebnom prostoru

od 75m2 razvija se i program biblioteke u sklopu koje se nalazi i čitaonica otvorena za sve,

dok se sportska hala površine 280m2 koristi samo u letnjem periodu.18

Slika 12: Eksterijer KC „Ribnica“. Slika 13: Enterijer KC „Ribnica“.

18 http://www.kcribnica.rs/

U manjim naseljima populacije od 5000 do 10000 stanovnika, često možemo naći primere

domova kulture, kulturnih centara ili drugih kulturnih ustanova u kojima se preklapaju funkcije

unutar arhitektonskog prostora. Institucije kulture u takvim sredinama često imaju

multifunkcionalne ili višenamenske prostorije koje moraju da zadovolje širi spektar kulturnih

potreba stanovništva na jednom mestu. Tako možemo reći da su „lokalne zajednice

u manjim sredinama, odnosno naseljima male populacije, su najčešće zatvorenog karaktera,

odnosno stanovnici nemaju naviku da putuju van svoje zajednice da bi zadovoljili kulturne

potrebe. Prema tome, kulturni centri u ovim sredinama moraju da obezbede i funkcije

sportskih objekata i prostora namenjenih aktivnostima zabavnog karaktera.“19

6.3. KUĆA GENERACIJA

Grad: Malersdorf-Pfafenberg, Bavarska, Nemačka

Tipologija: višenamenski javni objekat

O instituciji:

Napuštena fabrika u Malersdorf-Pfafenberg u blizini bavarskog grada Regensburga bila je

zaboravljena i zapuštena još od 2002. godine. Opština je odlučila da interveniše, i uz

finansiranja Evropske unije hala fabrike iz 1960. pretvorena je u društveni centar za

posetioce svih generacija. Arhitektonski projekat vodila je lokalna zajednica. Odabrani

arhitektonski studio Neumann&Heinsdorff iz Minhena razvio je sveobuhvatan koncept u

saradnji s lokalnim stanovništvom. Projekat je finansiran sredstvima Evropske unije i

Savezne pokrajine Bavarske. Tokom nekoliko godina dvospratna hala pretvorena je u

moderan kulturni centar lokalne zajednice. Upotrebom čeličnih struktura hala je povezana s

industrijskom proizvodnjom nekadašnjeg objekta. Stanovnici donjebavarskog grada

Malersdorf-Pfafenberg sada se sastaju u ovom centru pod nazivom „Haus der

Generationen”, gde se održavaju raznovrsni događaji i pripremaju projekti koji uključuju

koncerte, predstave, konferencije, klubove mladih, skupine roditelja i dece, te kurseve za

obrazovanje odraslih. Za doseljenike i migrante organizovani su i kursevi nemačkog jezika.

19 Radivoje Dinulović, Dragana Konstantinović, Miljana Zeković, Tematski zbornik Arhitektura objekata domova

kulture u Republici Srbiji, Departman za arhitekturu i urbanizam, Fakultet tehničkih nauka, Novi Sad, 2014, str. 72.

Prostor:

Zgrada centra prostire se na 19000 m² i sastoji se od velike hale za događaje, nekoliko

klupskih prostorija, centra za mlade i biblioteke. Dvorište i spoljašnjii prostori pretvoreni su u

mesto sastajanja u skladu sa potrebama stanovnika.20

Slika 14: Eksterijer Kuće generacija

Slika 15: Enterijer Kuće generacija Slika 16. Prikaz scene Kuće generacija

Pronalaženje novih načina upotrebe velikih napuštenih lokacija često predstavlja izazov.

Napuštena industrijska lokacija ovom intervencijom pretvorena je u mesto okupljanja mladih i

starijih generacija pod jednim krovom. Centar je smešten u bivšoj fabrici, poznatoj

građanima, i privlači sve članove zajednice, čime se podstiče integracija, okupljanje mladih i

starijih generacija.

20 Informacije su preuzete sa - http://www.mallersdorf-pfaffenberg.de/haus-der-generationen.html

6.4. KULTURNI KLASTER

Grad: Zanštad, Holandija

Tipologija: Javni višenamenski objekat kulture

O instituciji:

Kulturni klaster je objekat čija se izgradnja planira pored železničke stanice u gradu

Zanštadu u Holandiji. To je nova institucija kulture koja će u okviru svoje unutrašnjosti

sadržati zbir kulturnih sadržaja poput: bioskopske dvorane, biblioteke, umetničkog centra,

muzičke škole, centra za dizajn, lokalne radio-stanice, plesnog studija, kreativne laboratorije,

itd. Pored toga, imaće i svoj dnevni boravak sa kog posetioci imaju pristup svim nivoima

zgrade, koji će takođe predstavljati javni prostor za sastanke koji mogu započeti još na trgu

ispred objekta. U samom prizemlju nalaziće se dvorana za održavanje scenskih nastupa,

koja će imati kapacitet od 500 mesta. Dvorana je multifunkcionalnog karaktera sa fleksibilnim

gledalištem, tako da može integrisati i druge sadržaje.

Prostor: Površina kulturnog klastera iznosi 7500m2 i spolja izgleda kao izbušen kubus sa

prepoznatljivim detaljem toga grada. Objekat ima prepoznatljiv identitet zahvaljući

arhitektonskom birou MVRDV-u koji je pristupio projektu počevši od kubičnog volumena u

kom je tradicionalna kuća Zaan vidljiva kao silueta, a glavni ulazni hol izgleda kao da je

„izbušen“ Zaan kućom. Svi sadržaji u ovom objektu dobili su siluetu kuće Zaan u različitim

bojama, dajući tako svakom prostoru u kome se odvija kulturni sadržaj, prepoznatljiv vizuelni

identitet i oznaku funkcije.21

21 Informacije su preuzete sa stranice - https://www.mvrdv.com/projects/cultural-cluster-zaanstad

Slika 17: Šema koncepta „dnevne sobe/urban living room“

Spoljašnji izgled Kulturnog klastera

Unutrašnjost „dnevne sobe/urban living room “ Kulturnog klastera

Slika 18: Eksterijer Kulturnog klastera Slika 19: Enterijer Kulturnog klastera

Kroz ovaj primer možemo da vidimo kako su pod istim krovom inkorporirani različiti kulturni

sadržaji koji se prepliću, a središte kuće predstavlja jednu vrstu dnevnog boravka u kom se

susreću umetnici, kao i posetioci, iz svih oblasti. Pored toga, ovaj objekat je zanimljiv primer

arhitekture koja je direktno povezana sa identitetom jednog grada kroz otvore i komunikacije.

7. DOM KULTURE „BOROVO“

Idejno rešenje novog Doma kulture „Borovo“ predstavljaće prostor sa drugačijim i bogatijim

sadržajem od ostalih ustanova u gradu Vukovaru. To će biti institucija kulture koja do sada

nije postojala u Vukovaru i koja će biti dostupna svima kao jedinstvena i prepoznatljiva, sa

inovativnim i inspirativnim programima. Ova institucija imaće za cilj da se uključi u život

stanovnika i postane deo njihove prirodne potrebe. Aktiviranje doma kulture u naselju Borovo

doprinelo bi boljoj povezanosti gradskog naselja sa centralnim delom grada, sa ishodom da

naselje Borovo bude posmatrano kao ravnopravan deo grada Vukovara koji više nije celina

za sebe.

Cilj ove ustanove je da kreira i organizuje programe za mlade i u saradnji sa mladima. U

svom spektru delatnosti Dom kulture „Borovo“bi obuhvatao sve umetničke discipline i forme:

muziku, film, pozorište, vizuelne umetnosti i nove medije.

Ciljna grupa posetilaca su sve generacije gradskog naselja i okoline, ali pretežno mladi ljudi,

dok je ciljna grupa izvođača širokog spektra. Vodeću ulogu pre svega imaju mladi

neafirmisani umetnici kao i nezavisne grupe umetnika.

7.1. IDEJA O STVARANJU INSTITUCIJE KULTURE DOMA KULTURE „BOROVO“

Osnovna ideja ovog projekta je stvaranje institucije kulture u Vukovaru, u predgrađu grada

Borovo naselje, koja ima za cilj poboljšanje i podizanje nivoa kulturnog razvoja i edukacije u

polju scenskih i drugih umetnosti. Drugi cilj ove institucije je formiranje urbanog prostora

doma koji će biti namenjen svima, i služiće za druženje, razvoj i učenje. Kada kažemo dom,

najčešće pomislimo na dom u kom živimo i u kom se osećamo sigurno i zaštićeno u krugu

porodice. To je prostor u kom svi zajedno boravimo ili dnevnog boravka. To je soba za goste,

zabavu, gledanje tv-a i druge aktivnosti.

Kao što je već u uvodu pomenuto grad Vukovar stradao je u ratu 1991. godine, koji ga je

razorio u svakom smislu te reči. Uništeni su objekti, porodice, prijateljstva i međuljudski

odnosi, koji su za jednu malu sredinu veoma važni.

Većina Vukovaraca je bar jednom na svojoj koži osetila posledice rata, nebitno o kojoj

nacinalnosti govorili - Srbi, Hrvati ili drugi. I u jedne i u druge bio je uperen prst „nisi

prihvaćen, jer pripadaš njima“. Možda to i nije toliko čudno, s obzirom da su tako naučeni

odmalena. Deca idu u isto obdanište, ali jedni idu na levu, a drugi na desnu stranu. Na

pitanje koje se veoma često postavljalo: „Zašto se ne igramo sa onom decom i zašto između

nas na igralištu stoji žičana ograda?“, malo ko je mogao da objašnjenje deci od 6 godina.

Naravno, kroz odrastanje su shvatili „zato što smo mi Srbi, a oni Hrvati“. Isto je i u osnovnim

i srednjim školama. Sve dok mladi ne napuste institucije u kojima se obrazuju, nemaju priliku

da dođu u kontakt jedni sa drugima. U Vukovaru se i dalje vide posledice rata iz 1991.

godine, ali kako grad napreduje urbanistički, tako treba da napreduje i na socijalnom nivou.

Gradu Vukovaru potrebna je institucija koja će stanovnicima pružiti priliku da razmišljaju u

drugom pravcu, da se obrazuju kroz kulturni sadržaj i nenasilje. Dom kulture sa dnevnim

boravkom koji je ispunjen kulturnim sadržajem nastoji navesti stanovnike Vukovara da uz

pomoć radionica i dodatnog obrazovanja prihvate jedni druge, kako bi Hrvati, Srbi, Rusini,

Mađari i mnogi drugi pokušali da prihvate bolji zajednički život. Ovakav pristup može razviti

društvo koje brine o svojim članovima u svim aspektima života. Boljim društvom, menjalo bi

se i životno okruženje nabolje, čime bi se poboljšalo kulturno vaspitanje i razvoj svih članova

društva, pogotovo mladih. Ovakav način života, u kome jedna insitutcija kulture ima za cilj da

okupi ljude, pomogao bi im da zaborave ružnu prošlost i okrenu se prema boljoj zajedničkoj

budućnosti.

Dom kulture „Borovo“ treba da predstavlja mesto okupljanja ljudi, mesto gde se mogu

razmeniti razmišljanja i informacije o savremenoj kulturi. Dom kulture nastoji da postane

mesto različitih generacija, ljudi različitih uverenja, nacionalnosti, ali i stručnog opredeljenja,

na kom se susreću prošlost, sadašnjost i budućnost. Program bi obuhvatao razne tribine i

debate na kojima bi se čulo mišljenje mladih i u okviru kojih bi se analizirale aktuelne teme iz

različitih oblasti (pitanje društvenih odnosa na prostoru grada, bolje shvatanje ratnih

dešavanja, popularna i tradicionalna kultura, filozofija, razna socijalna pitanja, nauka,

književnost, muzika i mnoge druge aktivnosti kao što su programi bazirani na umetnosti i

nauci). Posebna pažnja bila bi posvećena dodatnom obrazovanju mladih, kroz neformalnu i

vršnjačku edukaciju, sa ciljem da se omogući kreativno izražavanje putem brojnih radionice i

predavanja. Planirane delatnosti ove institucije odvijale bi se u prostoru nekadašnjeg hola

Doma kulture „Kino“, sa idejom da se stari naziv promeni u Dom kulture „Borovo“, zbog

konteksta i lokacije na kom se objekat nalazi.

7.2. STRUKTURA I ORGANIZACIJA ZAPOSLENIH

U organizacionom smislu institucija će imati tri segmenta zaposlenih:

1. Stalno zaposleni

Podrazumevaju se četiri visokoobrazovane osobe u domenu: kulture i medija, scenskih

umetnosti, tehnike i tehnologije, jezika i finansija. Svaka od ovih osoba bila bi odgovorna za

jedan deo institucije, s tim da bi jedna predstavljala i direktora institucije. Cilj je stvoriti

kreativni tim koji će brinuti o navedenim zaduženjima: organizacija i vođenje objekta, pisanje

projekta, finansiranje, definisanje programa, vizuelni identitet, vođenje društvenih mreža i

internet stranica, PR delatnosti, komunikacija sa gostima i briga o njima, tehničke delatnosti,

vođenje režije svetla i zvuka, filmske projekcije itd.

2. Rad na neodređeno/ po ugovoru-projektu

Ova radna mesta otvaraće se prema potrebi, kao vrsta asistencije pri velikoj gužvi u

projektima ili raznim izvođenjima i drugim programima. U ovu grupu spadaju svi izvođači, ali i

drugi obrazovani ljudi iz domena tehnike, prava i finansija, zvuka, svetla, menadžer.

3. Volonteri

Ciljna grupa su pre svega mladi srednjoškolci iz obližnje tehničke škole i studenti koji žele da

nauče nešto novo, da steknu nova iskustva u radu. Ovaj vid poslovanja je dobra prilika za

stručnu praksu i posao mladim srednjoškolcima i studentima scenografije, scenske

arhitekture, tehnike i dizajna, studentima audio i vizuelnih smerova iz okoline i Osijeka.

TABELA ZAPOSLENIH U OBJEKTU

BROJ ZAPOSLENIH RADNO MESTO ZADUŽENJA

stalno zaposleni Direktor Upravljanje institucijom kulture

stalno zaposleni Dizajner svetla i zvuka Upravljanje svetlosnim i audio-

sistemom

stalno zaposleni Šef scene Upravljanje scenskom tehnikom

stalno zaposleni Bibliotekar Upravitelj dnevne sobe

rad po ugovoru Menadžer Upravljanje marketingom, odnosi

s javnošću i administracija

rad po ugovoru Spremačica Održavanje objekta

rad po ugovoru Domar Električar/stolar

rad po ugovoru Zaštitar/Čuvar Bezbednost prostora institucije

kulture

rad po ugovoru/volontiranje Pomoćnik Rad na blagajni i garderobi

Ukupn broj zaposlenih 9

7.3. FINANSIRANJE

Dom kulture „Borovo“ zamišljen je kao institucija koja se pokreće na inicijativu mladih

profesionalaca, uz pomoć ostalih organizacija u Vukovaru, županije, države i Evropske unije.

Potrebna je određena suma novca za pokrivanje troškova objekta, stalno zaposlenih, dok bi

se ostatak troškova za finansiranje i realizaciju programa obezbedio kroz nove projekte,

izdavanjem sale, te kroz prodaju karata i drugih usluga. Još jedan vid finansiranja i promocije

su razni festivali i kulturni događaji koji bi se održavali u prostoru Doma kulture „Borovo“, te bi

na taj način u saradnji sa turističkim agencijama doveli veći broj posetilaca. Jedan od primera

je „Vukovar filmski festival“, kada u grad dolaze ljudi iz čitave Hrvatske, kao i gosti sa

prostora bivše Jugoslavije. Fondacije i grupe od kojih se očekuje finansijska pomoći saradnja

su:

- Nacionalna fondacija za razvoj civilnog društva

- Ministarstvo kulture

- Vukovarsko-sremska županija

- Kreativna Evropa

- Balkan Art and Culture Fund

- ECF – Europian Cultural Foundation

7.4. CILJEVI

- Predstaviti nove pozorišne i kulturne tendencije u radu mladih i budućih profesionalaca.

- Poboljšati međuljudske odnose narušene ratom 1991. godine.

- Povećati interes mladih, podstaknuti ih da aktivno učestvuju u kreiranju kulturnih događaja

u zajednici.

- Stvoriti prostor za razmenu ideja, učenje i druženje.

- Podizati nivo svesti kod građana o kulturnim događajima.

- Oživljavati prostor gradske sredine.

- Unaprediti kulturne sadržaje na prostoru grada.

Borovo naselje deo je grada, ali je malo zapostavljeno. Svi sadržaji koncentrisani su u

samom centru grada. Osnovna ideja jeste da aktiviranje objekta doprinese povezivanju

grada u celinu, podsticanju gradske organizacije za mlade na saradnju sa, recimo, „EDVU i

YPGD“22, i njihovom aktivnom uključivanju u program. Dakle, cilj jeste da ova ustanova

postane deo prirodne potrebe građana, platforma za druženje i stvaranje novih projekata i

kulturnih sadržaja, ne samo na lokalnom, nego i međunarodnom nivou.

22 Organizacije koje se bave napretkom grada i društva

7.5.PLAN OSVAJANJA PUBLIKE

Prvenstveno treba ukazati ljudima na to da centralni prostor naselja Borovo treba biti

obnovljen i oživljen. U saradnji sa EDVU i YPGD treba održati radionice pomirenja mladih na

teritoriji Vukovara, prikazati važnosti jednog ovakvog objekta, izložiti idejno rešenje, objasniti

o kakvom je projektu reč, napraviti jednu retrospektivnu izložbu o nekadašnjem poslovanju

objekta, na koji je način nastao, u kojoj državi i sa kojim ciljem.

Misija: Stvoriti instituciju koja se pored kulture i scenskih događaja bavi i ujedinjenjem ljudi

na prostoru Vukovara i koja pruža mogućnost za edukaciju, rad i razmenu iskustava,

instituciju koja za cilj ima podići život radničkog naselja na viši nivo.

7.5.1.ORGANIZACIJE

Važno je da organizacije koje su uključene u projekat Doma kulture „Borovo“ svoj uticaj

pokušavaju postaviti i na prostor gradskog naselja, ne samo u centar grada, stoga treba i

predstaviti ove organizacije.

1. EDVU

„Na Dan Europe, 09. 05. 2000. sastalo se 15 građana Vukovara, koji su se međusobno

razlikovali ne samo po svojoj etničkoj pripadnosti, već i po svojim političkim uverenjima, po

svojoj veroispovesti, po svojoj dobi, po svome obrazovanju i profesionalnom usmerenju.

Zajedničko im je bilo samo jedno: želja da Vukovar što prije zaceli svoje ratne rane i ponovo

postane ono što je od davnina i bio: Europski grad, grad duhovnog i ekonomskog

blagostanja.

Misija

Pokretanje i podržavanje svekolikog društveno-gospodarskog razvoja Vukovarsko-sremske

županije u cilju učvršćenja mira u ovom delu Europe i ravnopravnog ulaska Republike

Hrvatske u Europsku uniju.

Ciljevi

-Strateški cilj Europskog doma Vukovar jeste učvršćenje mira u istočnom delu Hrvatske.

-Obnova i revitalizacija tokom rata fragmentirane vukovarske zajednice.

-Informiranje građana o procesu europskogujedinjenja, razvijanje osjećaja pripadnost i

Europi, te razvijanje kulture razumevanja, tolerancije i dijaloga s drugim europskim narodima

i državama.

-Poticanje razumevanja, izgradnja međusobnog poverenja,te razvoj duha tolerancije među

pripadnicima različitih etničkih, verskih i političkih skupina, poticanje samoobrazovanja i

samorazvoja

-Unapređenje psiho-fizičkog zdravlja i povećanje praga tolerancije u stresnim situacijama.

-Poticanje razvoja malih i srednjih obiteljskih poduzeća, te razvoja ekološke poljoprivrede

i prerađivačke industrije,osnaživanje pojedinih skupina stanovništva (mladi, žene, invalidi,

nacionalne manjine, građasni treće životne dobi).

-Zaštita okoliša, te vaninstitucionalno obrazovanje i organiziranje

kreativnog rada mladih.“20

2. YPGD/MGMD

„Mirovna grupa mladih Dunav se bavi promicanjem civilnoga i demokratskog društva

zasnovanom na kulturi nenasilja, tolerancije, te poštivanja ljudskih prava. Dosadašnji projekti

uključivali podržavanje dijaloga mladih različitih etničkih pripadnosti, pružanje adekvatne

neformalne edukacije, učenje o ljudskim pravima, uključivanje mladih u postojeće programe

Republike Hrvatske za decu i mlade.

Neki od provedenih projekata i aktivnosti su:

Projekt ˝Građanska edukacija i Vijeće mladih

Seminar ˝Škola tolerancije˝;

Radionice engleskog i njemačkog jezika

Ljetni kampovi u kojima je boravilo oko 50 studenata iz raznih zemalja Europe, Afrike, Azije i

Amerike.

Neke od tema na radionicama: "Nacionalizam i uloga intelektualaca", "Eko-aktivizam",

"Nezaposlenost mladih" i "Revolucionarni pokreti".

Otvaranje edukacijskog centra koji je opremljen suvremenom tehnologijom za izvođenje

tečajeva računala, socijalnih veština i poduzetništva, kao i otvaranje 20 internet pointa sa

uslugom besplatnog interneta za sve građane. 2008 g.

Rastimo zajedno, Školica za nas

Jedina udruga u Vukovarsko-sremskoj županiji koja ima trajnije oblike međunarodne

suradnje i razmene za studente.“21

20Informacija preuzeta sa stranice - http://www.edvu.org/spip/

21Informacija preuzeta sa stranice -http://www.ypgd.org/index.php/hr/

8. IDEJNO REŠENJEDOMA KULTURE „BOROVO“

Koncept projekta je „spajanje“. Ova tema proizašla je iz istraživanja o naselju Borovo u

kontekstu i vremenu u kom je nastalo i gde se sada nalazi Takođe, proizašla je i kao odgovor

na lični odnos prema naselju Borovo i objektu Doma kulture „Kino“. Kroz obnovu objekta

Doma kulture „Kino“ i njegovog sadržaja koji se odnosi na umetnost i kulturu, nastoji se

promeniti život u gradskoj sredini.

8.1. PROGRAMSKA KONCEPCIJA

Osnovna ideja je stvaranje kulturne institucije u Vukovaru, u naselju Borovo, koja ima za cilj

poboljšanje i podizanje nivoa i kulturnog razvoja, kao i edukacije na polju scenskih i drugih

umetnosti. Drugi cilj ove institucije je stvaranje urbanog prostora doma, koji je namenjen

svima, za druženje, razvoj i učenje.

Na osnovu analize postojećih manifestacija, organizacija i institucija kulture, definisane su

buduće delatnosti nove institucije koja bi trebalo da obuhvata sledeće:

1. Organizacija koncerata

2. Dramska produckija

3. Bioskop

4. Edukativni program /dnevni boravak/

5. Izlagački i galerijski program

8.2. PROSTORNA KONCEPCIJA

Izvođenje scenskih, edukativnih i drugih kulturnih delatnosti zahteva velik i funkcionalan

prostor. Objekat je na osnovu svojih funkcija podeljen na dva osnovna dela koji su

međusobno povezani programskim sadržajem.

Za izvođenje dnevnog boravka, koji je opremljen modernom tehnologijom i mnoštvom

obrazovnog sadržaja, potreban je otvoren i fleksibilan prostor. Prostor nekadašnjeg ulaznog

hola u Dom kulture „Kino“ tj. prednji deo objekta, orjentisan je prema ulici Kralja Zvonimira i

ima otvoren plan sa stubovima, koji dopuštaju stalne transformacije. Pored toga, staklene

stene koje zatvaraju prostor pružaju veliku količinu prirodne svetlosti. Sve to je odlična

predispozicija prostora da postane dnevni boravak u kom se pomoću polica knjiga i panela

mogu razviti manje jedinice za rad. Na spratu iznad tog prosotra, na kom su se nekada

nalazile radionice, sada bi se nalazio otvoren višenamenski prostor sa izlazom na terasu.

Slika 20: Otvoren prostor „dnevnog boravka u kom se preklapaju namene.

Zadnji deo objekta je transformabilni scensko-gledališni prostor koji sadrži teleskopsko

gledalište sa kapacitetom od 245 mesta, koje je moguće sklopiti po potrebi. Na taj način biće

moguće transformisati prostor koji će moći da podrži projekcije filmova, predstave, koncerte i

druge scensko-gledališne programe.

Slika 21: Prva konfiguracija gledališta za potrebe filmskih projekcija i predstava.

Slika 22: Druga konfiguracija sa uvučenim gledalištem za potrebe koncerata i drugih

izvođenja.

Programska i prostorna koncepcija svode se na spajanje. U ovom projektu, u programskom

smislu, treba da se spoje kultura, obrazovanje i ljudi koji su se godinama razdvajali. U

prostornom smislu to se odnosi na objekat koji bi imao svoje dve celine. Te dve celine su

scensko-gledališni prostor i hol, kroz koji se prolazilo kao kroz uzak hodnik. Ovom

intervencijom, oba prostora doma su oživljena i spojena u jedan objekat.

8.3. OBLIKOVANJE I MATERJALIZACIJA

Projekat je rađen sa idejom zadržavanja postojećeg identiteta, poštujući osnovne zamisli

arhitekata. Najveći zahvati obuhvatali bi sanaciju krovnih površina, dok bi ostali zahvati na

objektu bili podređeni većoj funkcionalnosti objekta i rešavanju pristupa objektu osobama sa

invaliditetom.

Trenutno spoljašnjost objekta (fasada) je obložena belim mermerom. Ideja je da fasada

objekta bude zadržana radi zadržavanja identiteta i vremena u kome je objekat nastao.

Podovi u ulaznom delu i u dnevnom boravku su od venecijaner mermera koji će biti opravljen

na oštećenim mestima i preko kojeg će biti postavljen tepison neutralne boje. Prostorne

pregrade i podesti za prelaženje denivelacija sačinjeni su od drveta koji će omogućiti toplinu

prostora. Stubovi u prostoru kao i nameštaj biće oblagani raznim bojama u skladu sa „color

coding“ sistemom za lakše snalaženje.

Višenamenski prostor sa izlazom na terasu zanimišljen je u industrijskom stilu sa elementima

dizajna iz 60-70-ih godina. Terasa koja se nalazi iznad dnevnog boravka biće obložena

drvetom sa postavljenim denivelacijama po uglovima kako bi razigrala prostor i stvorila

slobodnu sredinu predviđenu za igranje predstava na otvorenom.

Zidovi scensko-gledališnog prostora biće obloženi odgovarajuća toplotnom izolacija, i

ofarbani u crno, a na prostoru poroznice biće postavljen novi scenski pod. Postojeći patern

na plafonu biće zadržan u prepoznatljivoj zlatnoj boji. Scensko-gledališni prostor biće

formiran kao sklopivi auditorijum, sa instaliranim potpuno novim sistemom scenskog

ozvučenja i rasvete.

9. ZAKLJUČAK

Naselje Borovo je primer jedne specifične urbane zajednice i grada satelita, koji je nastao

kao potreba osnivanja fabrike „Borovo“ od strane industrijalca Tomaša Bate. Ceo prostor

naselja projektovan je i osmišljen da obezbedi ugodan život za radnike fabrike i njihove

porodice. Borovo naselje, zajedno sa Vukovarom, bilo je prepuno stanovnika kojima su bili

omogućeni razni kulturni, sportski i obrazovni sadržaji. Nakon rata 1991. Godine, fabrika je

prestala sa radom, a život u naselju se u potpunosti promenio. Većina stanovika je otišla iz

Borova, a onima koji su ostali više nije bilo do sporta, kulturnog sadržaja, niti drugih

aktivnosti. Život u Vukovaru i Borovu je utihnuo. Vremenom, stanje se menjalo nabolje i ljudi

su se vratili u grad i naselje, ali i dalje se nije osećala njihova energija i prisutnost kao

nekada. Objekat Dom kulture „Kino“ predstavljao je objekat susreta izvan radnog vremena,

mesto opuštanja i zabave. U ovaj objekat dolazile su porodice iz Vukovara, Borova i okolnih

mesta kako bi gledale filmove, predstave i proslavljali praznike. Ovaj objekat imao je ulogu

okupljanja ljudi i bio je jedan od glavnih repera naselja Borovo.

Obnova objekta Doma kulture „Kino“ je nastala kao ideja o menjanju životne sredine i

postojećeg objekta u novi, pa je tako i naziv objekta poromenjen u Dom kulture „Borovo“.

Razlog promene imena nije samo zbog nove funkcije objekta, nego i sećanja na vreme u

kom je i zašto objekat nastao. Na taj način, zadržan je naziv dom kulture, a uveden Borovo,

kao ideološke vrednosti.

Novim nazivom objekat će sigurno biti prepoznat od strane stanovnika kao institucija koja im

pripada, i kojoj oni pripadaju. Obnovom objekat dobija i priliku da postane pokretač kulturnog

razvoja i boljeg života na teritoriji naselja. Objekat Dom kulture „Borovo“ treba da promeni

životnu sredinu i pokaže stanovnicima da su u njegovom dnevnom boravku svi dobrodošli.

Na taj način moguće je održati postojeći identitet gradske sredine koju pamtimo.

„Ne postoje i nikada neće postojati domovi kulture koje će stvoriti država niti gradsko veće.

Dom kulture ste vi sami. Treba da znamo da li ga vi želite ili ne. Ako ga želite, to znači da

preduzimate nešto najlepše što je ikada preduzeto...“23“.

23 Iz govora Andrea Marloa, Ministra kulture Francuske prilikom otvaranja Doma kulture u Amijenu.

Radivoje Dinulović, Dragana Konstantinović, Miljana Zeković, Tematski zbornik Arhitektura objekata domova

kulture u Republici Srbiji, Departman za arhitekturu i urbanizam, Fakultet tehničkih nauka, Novi Sad, 2014, str. 8.

LITERATURA

1. Radivoje Dinulović, Dragana Konstantinović, Miljana Zeković, Tematski zbornik

Arhitektura objekata domova kulture u Republici Srbiji, Departman za arhitekturu i

urbanizam, Fakultet tehničkih nauka, Novi Sad, 2014.

2. Radivoje Dinulović, Dragana Konstantinović, Miljana Zeković, Tematski zbornik

Arhitektura scenskih objekata u Republici Srbiji, Departman za arhitekturu i

urbanizam, Fakultet tehničkih nauka, Novi Sad, 2011.

3. Vlado Horvat, Vukovar : glavni grad Županije vukovarsko-srijemske u Republici

Hrvatskoj, 3. dopunjeno izdanje, Zagreb: Poglavarstvo grada Vukovara, 1996.

4. M.Čolić, Vukovar vjekovni hrvatski grad na Dunavu, Koprivnica 1994

5. Dagmar Burkhart, Pripovjedni prostor – prostor sjećanja, Narodna umjetnost:

hrvatski časopis za entologiju i folkloristiku, 1993.

6. Andrija Mutnjaković, Idelni grad/ The idel city, Art Studio Azinović, Zagreb, 2012.

7. 1Milena Dragićević Šešić, Branimir Stojković: Kultura, menadžment, animacija,

Clio, Beograd, 2007,

IZVORI

1. Gradski Muzej Vukovar, Županijska ul. 2, 32000, Vukovar, Hrvatska

2. Muzej Vučedolske kulture Trojstvo ul., 32000, Vukovar, Hrvatska

3. Privatna zbirka Ivana Hubaleka

4. Privatna arhiva Borovo, ul. Dr Ante Starčevića 2/D, 32010 Vukovar, Hrvatska

ELEKTORONSKI IZVORI

1. Muzej grada Vukovara - http://www.muzej-vukovar.hr/

2. Institut Francis - http://institutfrancais.hr/

3. Kulturni centar Ribnica - http://www.kcribnica.rs/

4. Kuća generacija - http://www.mallersdorf-pfaffenberg.de/haus-der-generationen.html

5. Kulturni Klaster - https://www.mvrdv.com/projects/cultural-cluster-zaanstad

6. EDVU - http://www.edvu.org/spip/

7.YPGD -http://www.ypgd.org/index.php/hr/

8. Borovo -https://www.borovo.hr/hr/o-nama/kontakt/

Slika 1: Preuzeto sa: https://www.google.com/maps datum preuzimanja 5.5.2018.

Slika 2: Preuzeto sa: http://www.d-a-z.hr/hr/vijesti/nominacije-za-najbolja-ostvarenja-

hrvatskih-arhitekata-i-arhitektica-u-2017-godini,4776.html datum preuzimanja 10.08.2018.

Slika 3: Preuzeto sa: http://www.d-a-z.hr/hr/vijesti/nominacije-za-najbolja-ostvarenja-

hrvatskih-arhitekata-i-arhitektica-u-2017-godini,4776.html datum preuzimanja 10.08.2018.

Slika 4: Preuzeto sa: http://www.d-a-z.hr/hr/vijesti/nominacije-za-najbolja-ostvarenja-

hrvatskih-arhitekata-i-arhitektica-u-2017-godini,4776.html datum preuzimanja 10.08.2018.

Slika 5: Preuzeto sa: http://www.d-a-z.hr/hr/vijesti/nominacije-za-najbolja-ostvarenja-

hrvatskih-arhitekata-i-arhitektica-u-2017-godini,4776.html datum preuzimanja 10.08.2018.

Slika 6:Autorska fotografija, snimljenja 18.05.2018.

Slika 7:Autorska fotografija, snimljenja 18.05.2018.

Slika 8: Preuzeto sa: http://www.d-a-z.hr/hr/projekti/pionirski-park-park-plus,2306.html datum

preuzimanja 20.06.2018.

Slika 9:Autorska fotografija, snimljenja 18.05.2018.

Slika 10: Autorska fotografija, snimljenja 18.05.2018.

Slika 11: Preuzeto sa:https://upi-2m.hr/medijateka-francuskog-instituta-u-novom-

suvremenom-ruhu/ datum preuzimanja 21.08.2018.

Slika 12: Preuzeto sa:http://www.kcribnica.rs/ datum preuzimanja 21.08.2018.

Slika 13: Preuzeto sa:http://www.kcribnica.rs/ datum preuzimanja 21.08.2018.

Slika 14: Preuzeto sa: http://www.mallersdorf-pfaffenberg.de/haus-der-generationen.html

datum preuzimanja 21.08.2018.

Slika 15: Preuzeto sa: http://www.mallersdorf-pfaffenberg.de/haus-der-generationen.html

datum preuzimanja 21.08.2018.

Slika 16: Preuzeto sa: http://www.mallersdorf-pfaffenberg.de/haus-der-generationen.html

datum preuzimanja 21.08.2018.

Slika 17: Preuzeto sa: https://www.archdaily.com/641778/mvrdv-wins-competition-to-design-

zaanstad-cultural-cluster/557b1639e58eced628000223-mvrdv-wins-competition-to-design-

zaanstad-cultural-cluster-photodatum preuzimanja 21.08.2018.

Slika 18: Preuzeto sa:https://www.archdaily.com/641778/mvrdv-wins-competition-to-design-

zaanstad-cultural-cluster/557b1639e58eced628000223-mvrdv-wins-competition-to-design-

zaanstad-cultural-cluster-photodatum preuzimanja 21.08.2018.

Slika 19: Preuzeto sa: https://www.archdaily.com/641778/mvrdv-wins-competition-to-design-

zaanstad-cultural-cluster/557b1639e58eced628000223-mvrdv-wins-competition-to-design-

zaanstad-cultural-cluster-photodatum preuzimanja 21.08.2018.

Slika 20: Milica Mirković, autorska fotografija

Slika 21: Milica Mirtković, autorska fotografija

Slika 22: Milica Mirković, autorska fotografija

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

12.

DOM KULTURE BOROVO

STAMBENI OBJEKTI

RADNIČKI DOM

RESTORAN RADNIČKI DOM

HOTEL ZAGREB

SREDNJA ŠKOLA

GRADSKI BAZEN

OSNOVNA ŠKOLA

UČENIČKI DOM

TENISKI KLUB

SPORTSKA DVORANA

ZELENA POVRŠINA

SITUACIJA R = 1:1000

ANALIZA NAMENE OBJEKATA

0.295

24

x 1

5 / 3

0

A

A

B

B

C

C

20 733 20 460 20 243 20

30

59

02

09

22

20

31

03

0

45 300 45 300 45 300 45 153 232

1253 232

1485

45

57

58

97

34

04

5

19

22

20 100 150 100 20 843 224 20

OSNOVA PODRUMA

R = 1: 200

POSTOJEĆE STANJE

0.000.00

0.00

0.50 0.100

24 x 15 / 30

A

A

B

B

C

C

D

D

155 45 300 45 300 45 300 45 300 45

376

45

200

154

45

153

200

45

334

45

401

390 45 385

45

30 495 705 60 78 222 135 1214 196 80 80 80 80 80 865 150 45 555 300 300 595 45 100

6429

113

100

522

210

522

100

113

0

45

555

45

910

45

555

45

100

2400

1680

410

657

219

370

215

530

1

7

3

30 129 37820 704 80 78 246 155 1170 150 446 20 440 20 390 145 45

555

647595

45

91

270

15

504

15

366

216

355

30

121

83

75

83

173

83

83

75

82

93

86

86

86

93

83

75

82

121

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

427

173

1322

1922

15 15

OSNOVA PRIZEMLJA R 1:200

POSTOJEĆE STANJE

91

200

360

360

360

0.00

50 50

0.00

24 x 15 / 30

A

A

B

B

C

C

155 45 300 45 300 45 300 45 300 45

376

45

200

154

45

153

200

45

334

45

401

390 45 385

45

30 495 705 60 78222

1351214

196 80 80 80 80 80 865 150 45 555 300 300 450 45 100

6429

315 165 707 80 78 262 141 1169 148 448 439 20

30

1038

567

30

83

83

75

82

93

86

86

86

93

83

75

82

121

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

75

83

83

75

83

121

15

15

15

15

15

15

45

45

1832

1922

30

1847

45

160

100

100

100

760

100

100

100

160

OSNOVA PRVOG SPRATA

R = 1: 200

POSTOJEĆE STANJE

0.00 0.00

75

0.50

0.100

0.370

0.5

0.360

0.1035

0.730

15030 125 100 250 20 863 262 1905 430 30 555 45 555 645 450 45 100

120 1851213

242 1905 2711 10045

6601

20 20 20 20

30 495 20 645 20 2365 20 430 30 2396

0.515

0.725

PRESEK A-A

R = 1: 200

POSTOJEĆE STANJE

0.00

0.1035

0.730

0.00

0.80

0.510

0.1035

0.730

0.360

0.00

0.370

0.566

0.80

0.370

0.566

0.425

0.730

0.1035

0.360

0.370

100 45 555 45 910 45 555 45 100

2400

65

350

80

30 1252 590 30

45 451832

20

1922

30 380 173 98 270 504 375 31

30 667 83 280 787 30

30 310 922 590 30

45 1832 45

1922

0.515

0.725

120

30 205 302051450

PRESEK C-C

PRESEK B-B

PRESEK D-D

R = 1: 200

R = 1: 200

R = 1: 200

POSTOJEĆE STANJE

POSTOJEĆE STANJE

POSTOJEĆE STANJE

ISTOČNA FASADA

R = 1: 200

SEVERNA FASADA

R = 1: 200

POSTOJEĆE STANJE

POSTOJEĆE STANJE

ZAPADNA FASADA

R = 1: 200

JUŽNA FASADA

R = 1: 200

POSTOJEĆE STANJE

POSTOJEĆE STANJE

45 300 45 300 45 300 45 153 20 214 18

0

310

0

1202

20

310

30

1253 232

1485

340

340

1242

1922

45

361

93

86

1247

45

150 100 210 852

7020 1077

B C D E

B C D E

A

A

B

B

C

C

OSNOVA PODRUMA

100 100 100

100 100 100

0.370

0.370

0.370

100

135120

25

12

13

14

ULAZNA TERASA

SPREMIŠTE

CAFFE BAR

TOALET

MEDIJATEKA

SCENSKOGLEDALIŠNI PROSTOR

GARDEROBA

KANCELARIJA

REŽIJA

SALA ZA PROBE

CHILL ZONA

RADIONICA

SPREMIŠTE KULISA

TEHNIČKA SOBA

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

R = 1: 200

IDEJNO REŠENJE

A

A

B

B

C

C

D

D

0.00

0.00

625

298

0.100

0.00

0.00

0.76

0.46

0.16 0.14 0.44 0.63

0.63

0.58

24 x 15 / 30

5 x 16 / 35

10 x 16 / 30

6 x 16.6 / 27

6 x 16.6 / 27

24 x 15 / 30

6 x 17 / 30

13 x

20 / 3

0

6 x 2

2 /27

0.50.37

0.16

A B C D E F G H I J K L M N O P R

A B C D E F G H I J K L M N O P R

1

2

3

4

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

155 45 300 45 300 45 300 45 300 45

369

45

200

162

45

367

45

313

45

382

384 45 365 45 184 184 184 184 650 450 45 100

545

1014

1980

2828

6430

100

45

555

45

910

45

555

45

100

2400

121

82

75

83

93

86

86

86

93

82

75

108

260

83

75

83

121

30

15

582

15

368

20

30

1922

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

148

100 150 100 1350 1459 490 346 45 1160 615 595

30 93 95 60 97 120

376

30

93

232

100

252

410

355

30

189

100

1116

100

211

481

210

80

210

100

210

383

30

149

176

695

215

45

294

OSNOVA PRIZEMLJA R 1:200

360

360

484

P=200

377

0.80

0.5 0.50.5

ULAZNA TERASA

SPREMIŠTE

CAFFE BAR

TOALET

MEDIJATEKA

SCENSKOGLEDALIŠNI PROSTOR

GARDEROBA

KANCELARIJA

REŽIJA

SALA ZA PROBE

CHILL ZONA

RADIONICA

SPREMIŠTE KULISA

TEHNIČKA SOBA

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

1

2

3

4

5

6

7

IDEJNO REŠENJE

0.00

A

A

B

B

C

C

D

D

24 x 15 / 30

13 x 2

0 / 30

6 x 2

2 /27

1

2

3

4

1

2

3

4

A B C D E F G H I J KL M

A B C D E F G H I J KL M

24 x 15 / 30

OSNOVA PRVOG SPRATA

951

400

151

400

100

360

100

135

202

136

155 45 300 45 300 45 300 45 300 48

369

45

368

45

367

45

313

45

45

382

384 45 365 45

525 1125

1462

780

4440

360

1990

2400

30 100 150 100 96 810 80 140 182 1027 156 94

235

606

490 346

309

605

660

306

346

355

910

1832

1126

30 390 105 20

495

30

1082

210

215

355

30

121

82

75

83

93

86

86

86

93

82

75

83

75

83

121

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

83

83

75

83

15

15

15

15

15

500

148

435

0.360

0.360

0.360

0.360

0.425

0.425

P=100

45

8

8

9

10

11

ULAZNA TERASA

SPREMIŠTE

CAFFE BAR

TOALET

MEDIJATEKA

SCENSKOGLEDALIŠNI PROSTOR

GARDEROBA

KANCELARIJA

REŽIJA

SALA ZA PROBE

CHILL ZONA

RADIONICA

SPREMIŠTE KULISA

TEHNIČKA SOBA

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

R = 1: 200

IDEJNO REŠENJE

PRIKAZ KROVNE POVRŠINE SA NAGIBOM ZA ODVOĐENJE VODE

0.425

0.730

0.1035

R = 1: 200

IDEJNO REŠENJE

0.000.00

M M M

EL. MOTORI

0.3700.370

0.100

0.63

0.360

0.180

0.58

0.5

0.360

0.425 0.425

0.360

0.730

0.720

0.1035

0.730 0.7300.730

0.5 0.5

0.425

0.76

0.46

0.16

0.44

A B C D E G H I J K L M N O P R

A B C D E F G H I J K L M N O

P R

F

400 30 495 20 2584 20 406 45 385 45 560 45 555 645 450 45 100

555 20 1475 20 1459 20 1441 1855

6845

30 495 20 2334 15 235 201271

20 1990

350

20

355

102

253

524

990

0.370

0.00

0.360

0.730

0.1035

0.490

0.14

0.370

0.730

0.1035

0.490

0.5

PRESEK A-A

R = 1: 200

IDEJNO REŠENJE

0.00

M M

0.80

0.360

0.1035

0.730

0.360

0.00

0.370

0.566

14

58

14

58

2

7

2

7

2

7

2

7

0.1035

0.730

0.360

0.00

0.370

0.566

30 310 20 1202 20 310 30

1921

0.370

0.00

57030 180 1082

76530 475 93 93 376 30

30 420 835 607 30

30 106 81 1488 81 106 30

136

1626

136

1680

150

1562 150

30 93 93 376 301255

1516 406

1922

15 15 15

0.425

0.730

0.1035

0.50.5

0.58

0.425

0.180

100 45 555 45 910 45 555 45 100

2400

355 179 146 45 910 45147 147

401

PRESEK C-C

PRESEK B-B

PRESEK D-D

0.370

0.80

0.80

0.80

0.80 0.80

AB PLOČA 16 cm

ŽBUKA 1.5 cm

PARNA BRANA SA ODUŠNIM SLOJEM 1 cm

TERMOIZOLACIJA 5 cm

PVC FOLIJA

ESTRIH 3 cm

VIŠESLOJNA HIDROIZOLACIJA 1 cm

R = 1: 200

IDEJNO REŠENJE

R = 1: 200

IDEJNO REŠENJE

R = 1: 200

IDEJNO REŠENJE

DETALJ KROVA R 1:20

0.00

M M M

EL. MOTORI

0.100

0.63

0.00

M M M

EL. MOTORI

0.100

0.63

PROFIL SPOT

COLOR SPOT

FRENEL

PARNEL

AUDIO SISTEM

CIKLORAMA

PROFIL SPOT

COLOR SPOT

FRENEL

PARNEL

AUDIO SISTEM

CIKLORAMA

PRIKAZ PROMENA U SCENSKO-GLEDALIŠNOM PROSTORU

R = 1: 200

IDEJNO REŠENJE

1125 1459

0.360

0.720

0.360

0.720

1125 1459

ISTOČNA FASADA

R = 1: 200

IDEJNO REŠENJE

SEVERNA FASADA

R = 1: 200

IDEJNO REŠENJE

ZAPADNA FASADA

R = 1: 200

IDEJNO REŠENJE

JUŽNA FASADA

R = 1: 200

IDEJNO REŠENJE