บทท 9

การก าหนดราคาและผลผลตในตลาดแขงขนไมสมบรณ

(Price and Output Determination Under Imperfect Competition)

ตลาดผกขาดทแทจรง

ลกษณะของตลาดผกขาดแทจรง

สาเหตของการผกขาด

ลกษณะของเสนอปสงคของผผลต

การหาผลผลตทท าใหไดก าไรสงสด

ดลยภาพในระยะสนของผผกขาด

ดลยภาพในระยะยาวของผผกขาด

เปรยบเทยบตลาดผกขาดแทจรงกบตลาดแขงขนสมบรณ

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

ตลาดกงแขงขนกงผกขาด

ลกษณะของตลาดกงแขงขนกงผกขาด

ลกษณะของเสนอปสงคทผผลตเผชญ

ดลยภาพระยะสนของผผลต

ดลยภาพในระยะยาวของผผลต

ตลาดผขายนอยราย

ลกษณะของตลาดผขายนอยราย

ลกษณะของเสนอปสงคของผผลต

การวเคราะหดลยภาพของตลาดผขายนอยราย

ตามแบบจ าลองอปสงคหกมม

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

9.1 ตลาดผกขาดทแทจรง (Pure Monopoly)

9.1.1 ลกษณะของตลาดผกขาดแทจรง

หนวยผลตเปนผผกขาดในการผลต/ขายสนคาเพยงรายเดยว

หนวยผลตจงเปนอตสาหกรรม

สนคาทผลตขนมความแตกตางจากผอน และไมมสนคาอนทใช

ทดแทนได ความยดหยนของอปสงคไขว (Cross Elasticity) ม

คาเปนศนย

ผผลตรายใหมไมสามารถเขามาท าการผลตสนคาชนดนได

เนองจากผผลตรายเดมสามารถสรางอปสรรคกดขวางได

(Barrier to Entry)

จากลกษณะตลาดดงกลาว ท าใหผผลตมอทธพลในการก าหนด

ราคาหรอปรมาณสนคาในตลาด

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

9.1.2 สาเหตของการผกขาด

ผผลตดงกลาวเปนเจาของปจจยการผลตแตเพยงผเดยว

ผผลตจดทะเบยนกรรมสทธในผลผลตของตนไว โดยอ านาจของ

กฎหมายท าใหผผลตรายอนไมสามารถเขามาผลตแขงขนได

รฐบาลใหสมปทานในการผลตกบผผลตรายเดยว เชน กจการ

สาธารณปโภค เพอใหเกดประโยชนแกเศรษฐกจและสงคมสวนรวม

การผลตทจ าเปนตองใชเงนทนจ านวนมาก จงจะท าการผลตได

อยางมประสทธภาพและตนทนต า เชน กจการสาธารณปโภค ท าให

ผผลตรายใหมทมขนาดเลกกวาและทนนอยกวา ไมสามารถเขามา

ท าการแขงขนไดเปนกจการผกขาดโดยธรรมชาต (Natural

Monopoly)

ผผลตมการรวมกลมกนผกขาด ซงหลายประเทศถอเปนสงผด

กฎหมาย เชน ประเทศสหรฐอเมรกา

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

9.1.3 เสนอปสงคทผผกขาดเผชญ

การทมผขายรายเดยวในตลาด ท าใหผผกขาดมอทธพลในการก าหนด

ราคา เรยกวา Price Maker แตถาก าหนดราคาสงปรมาณขายจะนอย

หากก าหนดราคาต าปรมาณขายจะมาก

เสนอปสงคทผผลตเผชญเปนเสนททอดลงจากซายไปขวา ม slope เปน

ลบ ท าให MR <AR ในทกปรมาณผลผลต เสน MR จงอยต ากวาเสนอป

สงค และม slope เปน 2 เทาของเสนอปสงค

ราคา

ปรมาณ

D=AR=P

0

MR

เสน MR แบงครงเสนอปสงคทกปรมาณผลผลต

ในตลาดผกขาด D=AR=P MR

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

เสนอปสงค อาจเปลยนแปลงได หากปจจยทก าหนดอปสงค

เปลยน และเมอเสนอปสงคเปลยนไป เสน MR กจะเปลยนไปดวย

P P

D=AR

D=AR

MR D=AR D=AR MR

MR MR

Q Q 0 0

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

1. การหาผลผลตทก าไร

สงสดในระยะสน

9.1.4 การหาผลผลตทท าใหไดก าไรสงสด

วธรวม (Total Approach)

ผผลตมก าไรสงสด เมอผลต Q

ท TR หางจาก TC มากทสด

และ TR อยเหนอ TC

ซงท Q นน slope TR=slope TC

Q Q Q2 Q1

A

B

TR

TC TR, TC

Q2 Q Q1 Q 0

ก าไร

0

ผผลตก าไรสงสดเมอผลต

สนคา OQ หนวย โดยมก าไร

เทากบ AB

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

วธสวนเพม (Marginal Approach)

ผผลตมก าไรสงสดเมอผลต Q ท MC=MR ในชวงท MC ก าลง

MR

MC

E

MC, MR

Q 0 Q

ผผลตจะผลตสนคาท MC=MR โดยผลต OQ หนวย

ดลยภาพอยทจด E แตราคาขายเปนไปตามเสนอปสงคหรอเสน AR

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

2. การหาผลผลตทก าไรสงสดในระยะยาว

วธรวม (Total Approach)

ผลต ณ Q ท slope TR=slope LTC โดย TR หางจาก LTC มากทสด

และ TR อยเหนอ LTC

Q Q

A

B TR

LTC

TR, TC

0

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

วธสวนเพม (Marginal Approach)

MR

LMC

E

MC, MR

Q 0

ในตลาดผกขาดไมมผผลตรายใหมเขามาแขงขน หากผผกขาดม

ก าไรเกนปกต (Excess Profit) ซงเปนก าไรของผผกขาด

(Monopoly Profit) โดยสามารถรกษาก าไรนไวไดถารฐบาลไมเขา

มาแทรกแซงการก าหนดราคา

จะผลต ณ จดท LMC = MR ในขณะท LMC ก าลง ดงรป

Q คณ

ะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

1) การก าหนดผลผลตเมอไมมการควบคมราคา

9.1.5 ดลยภาพในระยะสนของผผกขาด

ปรมาณ Q ทไดก าไรสงสด อยท MC=MR

MR

MC

AC

D=AR

Q Q

I

F

E

0

P,C

P

P1

โดยปกตผผกขาดมก าไรเกนปกต (TR>TC)

คอได Monopoly Profit

ในกรณทผผกขาดมก าไรเกนปกต

ดลยภาพอยท MC=MR ทจด E

ผลต OQ หนวย ราคา = OP บาท

TR = OPFQ

TC = OP1IQ

มก าไรเกนปกต = P1PFI

แตผผกขาดอาจขาดทนหรอมเพยงก าไรปกตกได

ในระยะสน หากผผลตขาดทน จะยงผลตตอไป ถา TR>TVC หรอAR>AVC

และจะเลกผลตเมอ AR<AVC

ในระยะยาวผผกขาดจะเลกกจการไปถาเกดการขาดทน

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

ในกรณทผผกขาดขาดทน

ดลยภาพอยท MC=MR ทจด E ผลต OQ หนวย ราคา = OP บาท

TR = OPFQ

TC = OP1IQ

TR<TC เกดการขาดทน = P1PFI

แต P>AVC

แมจะขาดทน ผผลตยงผลตตอ เพราะชดเชยการขาดทน TFC ไดบางสวน

P

MR

MC ATC

D=AR

Q Q

I

F

E

0

P,C

P1 AVC

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

MR'

MC

D=AR Q

Q

E

0

P,C

P

P'

D'=AR'

MR'

MC

D=AR

Q Q

E

0

P,C

P

D'=AR' MR

E'

Q'

ไมอาจหาเสนอปทานระยะสนของผผกขาดได เนองจากเสนอปทานแสดงความสมพนธ

ระหวาง Q และ P ทแนนอน แตกรณตลาดผกขาด Q จ านวนหนงอาจสมพนธกบ P ได

หลาย P หรอ P หนงอาจสมพนธกบ Q ทขายไดหลายจ านวน ขนอยกบความยดหยน

ของอปสงคตอราคา และต าแหนงของเสนอปสงคของผผกขาด

ปรมาณดลยภาพเดยวกน แตราคาขายแตกตางกน สนคา OQ หนวย มราคาขาย 2 ราคา คอ OP และ OP

ราคาเดยวกนแตปรมาณขายแตกตางกน ราคาขาย OP เดยวกน มปรมาณขาย 2 ปรมาณ คอ OQ และ OQ หนวย

เสนอปทานระยะสนของผผกขาด

MR

ในระยะสน (และระยะยาว) ไมอาจหาเสนอปทานของผผกขาดได

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

1) การก าหนดผลผลตเมอรฐบาลควบคมราคา

กจการบางอยางอาจจ าเปนตองมการผกขาด จงจะกอใหเกดประโยชน

ตอเศรษฐกจโดยรวม เชน กจการสาธารณปโภค

หากรฐบาลปลอยใหก าหนดราคาหรอปรมาณผลตโดยเสร คอไดก าไร

สงสดท MC=MR อาจเกดการแสวงหาก าไรมากเกนไป หรอมการผลต

นอยเกนไปหรอไมเตมประสทธภาพ

การผลตท MC=MR นน P>MC แสดงวาผลตสนคานอยกวาความ

ตองการของผบรโภค

การควบคมการก าหนดราคาของรฐบาลของผผกขาด

ก าหนดราคาท P=MC เรยกวา Ideal Price ซงท าใหการจดสรร

ทรพยากรมประสทธภาพสงสด โดยปกตผผลตอาจยงมก าไรอย แต

หากผผลตขาดทน รฐบาลตองใหเงนอดหนนในสวนทขาดทนนน

ก าหนดราคาท P=AC เรยกวา Fair Price ซงแมจะไมใชการจดสรร

ทรพยากรทมประสทธภาพสงสดกจรง แตการจดสรรทรพยากรดขน

กวาการปลอยใหผผกขาดก าหนดราคาเอง โดยผผลตมเพยงก าไร

ปกต (Normal Profit) เทานน

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

AC

D=AR

Q

MC

Q1 Q2

P,C

0

H

M

E K

F I

Q MR

ผผกขาดผลตท MC=MR ทจด E ผลต OQ หนวย ก าหนดราคา HQ

ผผลตมก าไรเกนปกต HM ตอหนวย

เปนการผลตท P>MC ท าใหผลผลตนอยกวาความตองการ

รฐบาลแทรกแซง ก าหนด P=MC การผลตอยทจด F

ผลผลตเพมขนเปน OQ1 หนวย และผผลตยงคงมก าไรเกนปกต FK ตอหนวย

รฐบาลแทรกแซงก าหนด P=AC การผลตอยทจด I

ผลผลตเพมขนเปน OQ2 หนวย ขายในราคา IQ2 ผผลตมเพยงก าไรปกต

รฐบาลแทรกแซงการก าหนดราคา

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

การก าหนดท P=AC การจดสรรทรพยากรไมมประสทธภาพสงสด

ไมเหมอนการผลตท P=MC

L

M K

F

I

MR

AC

D=AR

Q

MC

Q1 Q2

P,C

E

Q 0

รฐบาลแทรกแซง โดยก าหนดใหผลตท P=MC ในกรณทผผลตขาดทน

ผผกขาดผลตท MC=MR ทจด E

ผลต OQ หนวย ก าหนดราคา LQ

ผผลตมก าไรเกนปกต LM ตอหนวย

เปนการผลตท P>MC

ท าใหผลผลตนอยกวาความตองการ

รฐบาลแทรกแซง ก าหนด P=MC การผลตอยทจด F

ผลผลตเพมขนเปน OQ2 หนวย แตผผลตขาดทน IF ตอหนวย

รฐบาลตองใหเงนอดหนนแกผผลต

รฐบาลแทรกแซงก าหนด P=AC การผลตอยทจด K

ผลผลตเพมขนเปน OQ1 หนวย แต P>MC (Q นอยไป) แตผผลตไดก าไรปกต

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

9.1.6 ดลยภาพในระยะยาวของผผกขาด

ในระยะยาว ผผกขาดสามารถเลอกขนาดโรงงาน หรออาจเลกกจการได

ดลยภาพในระยะยาวคอ ผผกขาดผลตท LMC=MR ไดก าไรสงสด กวาการ

ใชโรงงานขนาดอนๆ

ผผกขาดอาจมก าไรปกต ถา LMC=MR โดย AR=LAC

ผผกขาดอาจขาดทน ถา LMC=MR โดย AR<AVC และจะเลกกจการ

MR D=AR

Q

P1 P

0 Q

LAC

SMC

E

LMC

F

I

SAC

P

ดลยภาพระยะยาวของผผกขาดอยท

LMC=MR ซงใชขนาดของโรงงานท

เลกกวา Optimum Size

ผลต OQ หนวย ในราคา OP

และเกดดลยภาพในระยะสนดวย คอ

SMC=MR

ผผกขาดมก าไรเกนปกตเทากบ P1PFI

ในระยะยาว ผผกขาดไมจ าเปนตองผลต

โดยใชขนาดโรงงานทเหมาะสมทสด

(Optimum Size) แตจะใชโรงงาน

ขนาดใด ขนกบอปสงคตลาด

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

9.1.7 เปรยบเทยบตลาดผกขาดแทจรงกบตลาดแขงขนสมบรณ

ประเดน ตลาดแขงขนสมบรณ ตลาดผกขาดแทจรง

เสนอปสงคทเผชญ เปนเสนตรงขนานกบ

แกนนอน

เปนเสนทอดจากซายไป

ขวา

D=AR=MR=P D=AR=P MR

การก าหนดราคา ไมมอ านาจ เปน Price

Taker

มอ านาจก าหนด เปน

Price Maker

ระดบผลผลต ผลตท P=MC=MR ผลตท P > MC=MR

ก าไรหรอขาดทน

– ระยะสน ก าไร ; ขาดทน ก าไร ; ขาดทน

– ระยะยาว ก าไรปกต มก าไรเกนปกต

ขนาดโรงงานผลต

ในระยะยาว

ท Optimum Size

เทานน

ขนาดโรงงานไมจ าเปน

ตองเปน Optimum Size

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

9.2 ตลาดกงแขงขนกงผกขาด (Monopolistic Competition)

9.2.1 ลกษณะของตลาดกงแขงขนกงผกขาด

มผขายจ านวนมากราย จนการด าเนนการของผผลตแตละรายไมกระทบถงกน

ไมมสงกดขวางส าหรบผผลตหนาใหมจะเขามาแขงขนในตลาด

ไมมการรวมหวกนของผผลตในตลาด

สนคาของผผลตหรอผขายแตละรายแตกตางกน แตใชทดแทนกนได

(Differentiated Product) ซงถอวาเปนลกษณะทส าคญของตลาด ท าให

ผผลตแตละรายมอ านาจผกขาดในสนคาของตนอยบาง หากผผลตท าใหสนคา

ตนเองแตกตางจากของผผลผลตรายอนไดมากเทาใด อ านาจการผกขาดกมาก

ขนเทานน

การมสนคาอนทดแทนได จงท าใหมการแขงขนกน

การตงราคาจงตองค านงถงการทดแทนกนของสนคาอน

มการใชนโยบายสงเสรมการขาย เพอเปนการเพมอปสงค ซงหากท าไดอปสงค

จะเพมขนโดยไมตองลดราคาสนคา ดงนนก าไรจงมากขนหรอขาดทนนอยลง

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

9.2.2 ลกษณะของเสนอปสงคทผผลตเผชญ

การทสนคามความแตกตางกน และมสนคาทสามารถทดแทนกนได ท าให

เสนอปสงคทผผลตเผชญเปนเสนทอดลงจากซายไปขวา ม slope เปนลบ

แตมความชนนอยกวาเสนอปสงคในตลาดผกขาดแทจรง

การขายสนคาเพมขน MR จะ < AR ทกๆ ระดบ

เสน MR เปนเสนแบงครงเสนอปสงค และ D=AR=P MR

P

D=AR=P

MR Q 0

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

9.2.3 ดลยภาพระยะสนของผผลต

ดลยภาพการผลตระยะสนของผผลตในตลาดกงแขงขนผกขาดอยท MC=MR

(โดย Slope MC > Slope MR) และตงราคาบนเสน AR (หรอเสนอปสงค)

เหมอนกนกบกรณของผผลตในตลาดผกขาด ผผลตมโอกาสทจะไดรบก าไร

สวนเกน ก าไรปกต หรอขาดทนตราบเทาทราคา AR > AVC การขาดทนทเกด

ยงนอยกวาตนทนคงท ผผลตจะยงคงท าการผลตตอไป

0

AR MR

Price, Cost, Revenue

Q

MC

P

AC

P1

F

I

รปนไดก าไร .

Q

E

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

9.2.3 ดลยภาพระยะยาวของผผลต

P

LMC LAC

F P

D=AR E

MR

Q Q 0

ในระยะยาว ผผลตมแนวโนมไดรบเพยงก าไรปกตเทานน คอ P=AC เนองจากในระยะ

ยาวผผลตรายใหมสามารถเขามาแขงขนไดโดยเสร

ตราบทผผลตมก าไรเกนปกต ผผลตรายใหมจะเขามาแขงขนเรอยๆ จนทายทสด

ผผลตมเพยงก าไรปกต

ดลยภาพระยะยาวอยท LMC=MR=SMC และ AR=LAC=SAC

ในระยะยาวผผลตอาจมก าไรเกนปกตไดหากสรางอ านาจผกขาดของตนเองไดมาก

ในระยะยาวผผลตไมไดใชขนาดของโรงงานทจดต าสดของ LAC แสดงวามการ

ผลตสนคาต ากวาทควรผลตในระดบตนทนต าสด การใชทรพยากรยงไมได

ประโยชนเตมท

ดลยภาพอยทจด E ผลต OQ หนวย

ในราคา OP

TR=TC=OPFQ

ผผลตมเพยงก าไรปกต

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

9.3 ตลาดผขายนอยราย (Oligopoly)

9.3.1 ลกษณะของตลาดผขายนอยราย

มผผลตหรอผขายจ านวนนอยราย คอตงแต 2 รายขนไป ในกรณของ

ผขายนอยราย เรยกตลาดวา Duopoly

การด าเนนนโยบายของผผลตหรอผขายในตลาดมผลกระทบตอกน

สนคาในตลาดอาจจะมลกษณะเหมอนกน (Homogeneous Product)

หรอ แตกตางกนแตสามารถใชทดแทนกนได (Differentiated

Product) ถาเปนตลาดผขายนอยรายทผลตสนคาทเหมอนกนเรยกวา

“Pure Oligopoly” แตถาเปนตลาดผขายนอยรายทผลตสนคา

แตกตางกนแตใชทดแทนกนได เรยกวา “Differentiated Oligopoly”

การเขามาผลตแขงขนของผผลตรายใหมจะท าไดยาก

มการแขงขนทงทางดานทใชราคา (Price Competition) แตไมนยม

โดยมกใชการแขงขนทไมใชราคา (Non–price Competition) เชน

การปรบปรงคณภาพสนคา การสงเสรมการขาย การโฆษณา เพอเปน

การเพมอปสงค

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

9.3.2 ลกษณะของเสนอปสงคทผผลตเผชญ

เสนอปสงคในตลาดผขายนอยราย ม slope เปนลบเหมอน ๆ กบตลาด

ไมแขงขนสมบรณแบบอน ๆ นนคอการทผขายจะขายสนคา ตองลด

ราคาลงมา

การผลตเพอไดก าไรสงสดจะอย ณ จดท MC = MR

การวเคราะหราคาและปรมาณผลผลตทก าไรสงสดในตลาดผขายนอย

ราย จะมความยงยากกวาตลาดแบบอนๆ เพราะเสนอปสงคของผผลต

ในตลาดนไมสามารถก าหนดไดแนนอนเหมอนตลาดแบบอน ๆ ขนอย

กบการโตตอบของผผลตรายอนดวย

ลกษณะของตลาดผขายนอยราย ท าใหการด าเนนนโยบายของผผลต

ในตลาดมแนวโนมแตกตางกน ตามระดบของความสมพนธ ใน 2

ลกษณะใหญๆ คอ กรณทผผลตหรอผขายมการรวมตวกน และกรณท

ผผลตหรอผขายมการด าเนนนโยบายอยางอสระ

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

กรณทผผลตหรอผขายมการรวมตวกน (Collusion)

กรณทผผลตผลตสนคาทมลกษณะเหมอนกน อาจมการรวมตวกนอยาง

สมบรณ (Perfect Collusion) หรอไมสมบรณ (Imperfect Collusion)

การรวมตวกนอยางสมบรณ (Perfect Collusion หรอ Cartel) เปนการ

รวมตวกนของผผลตสนคาในอตสาหกรรมหรอตลาดหนงๆ มจดมงหมายทจะ

โยกยายอ านาจการตดสนใจในการด าเนนการของผผลตแตละรายมาไวท

สวนกลาง โดยคาดหมายวาจะท าใหก าไรของผผลตแตละรายเพมสงขน

Cartel ทมการรวมอ านาจในการตดสนใจอยางเตมท เรยกวา

Centralized Cartel

Cartel ทมอ านาจเพยงแบงสวนแบงตลาดเทากนในกลม เรยกวา

Market-Sharing Cartel

การรวมตวกนอยางไมสมบรณ (Imperfect Collusion) เปนรปแบบการ

รวมตวทไมเครงครด โดยมกผผลตรายใดรายหนงในตลาดเปนผน าดานการ

ก าหนดราคา หรอเรยกวา Price Leadership ผน าราคาเปนผผลตทมตนทน

ต าสด หรอเปนผผลตรายใหญมากในอตสาหกรรมหรอตลาด หรอเกดจาก

ผผลตทมประสบการณมากทสด

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

• การทผผลตในตลาดผขายนอยรายไมใชการแขงขนดาน

ราคา มเหตผล 3 ประการ คอ

การลดราคาสนคาไมชวยใหสามารถขายสนคาเพมขนไดมากนก

เพราะคแขงขนจะโตตอบดวยการลดราคาทนท

ผขายเชอวาสามารถเอาชนะคแขงขนไดโดยการปรบปรงคณภาพ

สนคา ซงท าไดดกวาและถาวรกวาการใชราคา การลอกเลยนแบบ

หรอคณภาพ ตองใชเวลานานกวาและท าไดยากกวา

เนองจากผขายนอยรายเปนผผลตรายใหญมจ านวนผลผลตและ

ฐานะการเงนสงมาก สามารถลงทนโฆษณาสนคาและพฒนา

คณภาพของสนคา คณ

ะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

ตลาดผขายนอยรายทผลตสนคาทมลกษณะแตกตางกนแตสามารถใช

ทดแทนกนได ผผลตจะมการด าเนนนโยบายอยางอสระ

มแบบจ าลองจ านวนมากทใชอธบายถงการด าเนนนโยบายลกษณะน

ในตลาดผขายนอยราย มการตงขอสงเกตวา ราคาในตลาดคอนขางตายตว

(Price Rigidity) คอไมเปลยนแปลงงายๆ ตามการเปลยนแปลงของอปสงค

และอปทาน แบบจ าลองทอธบายแนวความคดนคอ แบบจ าลองอปสงคหกมม

(Kinked Demand Curve) ของ Paul Sweezy อธบายวาท าไมราคาสนคา

ในตลาดผขายนอยรายจงมแนวโนมคงท โดยใชเสนอปสงคทมลกษณะหกมม

ณ ระดบราคาตลาด จากการทผขายนอยรายด าเนนนโยบายอสระ หากมการ

เปลยนแปลงราคาสนคาจะมผลกระทบตอผขายรายอนในตลาด ท าใหผขาย

มกไมเปลยนแปลงราคา แมวาตนทนการผลตอาจเปลยนแปลงไปบาง ราคา

จะยงอยตรงเสนอปสงคหกมมพอด พฤตกรรมส าคญของผผลตในตลาด

ผขายนอยรายตามแบบจ าลองนคอถาผผลตอนขนราคาจะไมขนราคาตาม

แตถาผผลตอนลดราคาจะลดราคาตาม

9.3.3 การวเคราะหดลยภาพของตลาดผขายนอยราย

ตามแบบจ าลองอปสงคหกมม (Kinked Demand Curve)

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

P

A

Q 0

P

D

E

การทเสนอปสงคเปน Kinked Demand Curve เพราะ

ถาผผลตรายใดลดราคาสนคา คนอนในตลาดจะลดราคาตาม หรอ

อาจจะลดราคาต ากวาดวยซ า ผลท าใหปรมาณสนคาจะเพมขนไมมาก

นก เสนอปสงคชวง ED จงม Ed เปน inelastic

ถาผผลตรายใดขนราคาสนคา คนอนในตลาดจะไมเปลยนแปลงราคา

ตาม ผลคอปรมาณขายของผผลตรายดงกลาวจะลดลงมากกวาทคาดไว

หรออาจขายไมได ท าใหเสนอปสงคชวง AE จงม Ed เปน Elastic

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

เมอเสนอปสงคในตลาดผขายนอยรายเปนเสนอปสงคหกงอ

ท าใหเสน MR มการขาดชวงตรงราคาตลาด โดยเสน MR ม 2 ชวง

เสน APD เปนเสนอปสงคหกงอ ท าใหเสน MR เปน 2 ชวง

คอ AB จะเปนเสน MR ของอปสงคชวง AP'

และ CMR2 เปนเสน MR ของอปสงคชวง P'D

P

0 Q Q

MR1

AR1

AR2

MR2

Kinked demand

D

P'

A

B

C

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

ดลยภาพการผลต MC=MR เกดในชวงทเสน MR ขาดตอนคอชวง BC ผลต OQ หนวย ราคา=OP เปนราคาทมมของเสนอปสงคพอด

โดยปกต เสน MR และ MC จะตดกนในชวงเสน MR ขาดตอน และผผลตไดก าไรสงสดโดยผลตสนคาและก าหนดราคาทคอนขางตายตวทมมหกงอของเสนอปสงค

การท MR และ MC ตดกนในชวง MR ทไมขาดตอน เปนไปไดยากเพราะตนทนการผลตตองสงหรอต ามาก จงจะตดในชวง AE หรอ CMR

แมวาตนทนการผลตของผผลตจะเปลยนแปลง โดยลดหรอเพมเปน MC1 หรอ MC2 กมกไมเกนจากชวง MR ขาดตอน

การแสวงหาก าไรสงสดในการผลตจงยงอยทมมหกงอของเสนอปสงค

Kinked Demand Curve จงอธบายวาท าไมราคาจงมกไมเปลยนแปลงในตลาดผขายนอยราย แมวาตนทนและอปสงคจะเปลยนแปลงไป

P

MC0 A

E P

B

C D=AR

Q Q 0

MR

MC1 MC2

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย