INTERNACIONALNI UNIVERZITET TRAVNIK INTERNATIONAL UNIVERSITY OF TRAVNIK

INTERNACIONALNI UNIVERZITET TRAVNIKSAOBRAĆAJNI FAKULTET

TRAVNIK

Predmet:

Vrednovanje u saobraćaju-Optimizacija investicija

TEMA:

PRAĆENJE I KONTROLA REALIZACIJE

PROJEKTA

Mentor: Student: Nihad Begović

Prof.dr Asib Alihodžić

Travnik, mart 2015

SADRŽAJ

UVOD.........................................................................................................................................3

1. PRAĆENJE I KONTROLA REALIZACIJE PROJEKTA...................................................................................................................4

2. PRAĆENJE I KONTROLA VREMENA REALIZACIJE PROJEKTA ............... 5

3. PRAĆENJE I KONTROLA RESURSA .................................................................... 6

4. PRAĆENJE I KONTROLA TROŠKOVA REALIZACIJE PROJEKTA ..............7

5. SISTEM OPERATIVNOG PLANIRANJA I PRAĆENJA REALIZACIJE PROJEKTA ................................................................................................................. 9

6. SISTEM IZVJEŠTAVANJA O REALIZACIJI PROJEKTA.................................10

6.1. Izvještaj o napredovanju rada po fazama, po aktivnostima.......................116.1.1. Izvještaj o stanju aktivnosti.....................................................................11

7. ANALIZA TROŠKOVA.............................................................................................12

8. METODE OSTVARENJA VRIJEDNOSTI..............................................................13

9. METODE PROCIJENE TROŠKOVA......................................................................149.1.1. Iskustveni metod.......................................................................................149.1.2. Statistički m...............................................................................................159.1.3. Normativni metod.....................................................................................15

10. STANDARDNI RAČUNARSKI PROGRAM ZA UPRAVLJANJE PROJEKTOM.............................................................................................................16

ZAKLJUČAK..........................................................................................................................18LITERATURA .......................................................................................................................19

UVOD

Cjelovit pristup upravljanju projektom podrazumijeva da se nakon planiranja obavlja praćenje i

kontrola odvijanja realizacije projekta. Praćenje i kontrola realizacije projekta se odvija u skladu sa

procesom planiranja realizacije projekta i sa prethodno definisanim planovima. Praćenje i kontrola

realizacije obuhvata, prije svega, kontrolu vremena realizacije projekta, znači praćenje i kontrolu da li

je vremensko odvijanje radova na terenu u skladu sa planiranim vremenima, zatim praćenje i kontrolu

utrošenih resursa i troškova realizacije projekta i njihovo poređenje sa planiranim.

Da bi se izvršilo dobro praćenje i kontrola realizacije projekta neophodno je da se valjano postavi i

organizuje praćenje i izveštavanje, pomoću koga se dobijaju potrebne informacije o stvarnom stanju

realizacije projekta u pogledu vremena izvršavanja pojedinih aktivnosti, faza i projekata u cijelini,

zatim utrošaka pojedinih vrsta resursa, i u pogledu troškova realizacija projekta, kao i odnosa između

izvršenih aktivnosti i učinjenih troškova.

Nakon obrade, informacije se dostavljaju odgovarajućim rukovodećim i upravljačkim organima da bi

donijeli potrebne odluke i pokrenuli korektivne akcije za eventualno ubrzavanje radova na terenu,

hitno dostavljanje nedostajućeg materijala ili mehanizacije, i sl.

1. PRAĆENJE I KONTROLA REALIZACIJE PROJEKTA

Sistem praćenja i izviještavanja se sastoji od organizovanog skupa informacija i izveštaja koji

se organizovano prikupljaju i u tačno određenom vremenu dostavljaju sa mijesta realizacije

projekta u bazu podataka u kojoj su uskladištene i prolazne, odnosno planske veličine i dalje

preduzimanje potrebnih akcija.

Cilj praćenja i kontrole realizacije projekta je da se uporedi da li se realizacija na terenu

odvija u skladu sa planiranom realizacijom, i da se na osnovu tih podataka definišu i lansiraju

upravljačke akcije koje bi izvršile korekciju odstupanja, i vratile tok realizacije projekta u

planirane okvire. Ovo utvrđivanje ostvarenih i planiranih radova na projektu može se odvijati

u redovnim vremenskim procesima (npr. jednom mjesečno), te se na taj način ostvaruje

mogućnost da se prvobitni plan aktualizira svakog mjeseca, na osnovu redovnih mjesečnih

izviještaja.

Odstupanja od planiranih troškova realizacije projekta, u praksi najčešće nastaje uslijed

trenutnog ili privremenog nedostatka pojedinih vrsta resursa, prije svega materijala, kapaciteta

ili kadrova određenog profila. Dobar sistem praćenja realizacije i izviještavanja sa terena

mora biti napravljen tako, da brzo reaguje na ovakve situacije, blagovremenim predviđanjem

ovih situacija ili brzim obavještavanjem da su one nastale.

Ako na primjer uzmemo materijal koji je potreban za realizaciju jednog projekta, sigurno da i

najbolji sistem planiranja i nabavke materijala ne može u potpunosti obezbijediti da u

izgradnji objekta ne dođe do nedostatka određene vrste materijala. Takođe ni najbolji sistem

pregleda i održavanja mašina ne može sa sigurnošću da obezbijedi da u izgradnji ne dođe do

iznenadnog kvara jedne neophodne dizalice i druge opreme.

Na takve iznenadne slučajeve postojeći sistem praćenja i izviještavanja mora biti maksimalno

osjetljiv tako da obezbijedi sve potrebne informacije za pravovremeno dejstvovanje i

otklanjanje nepredviđenih situacija. I ne samo za otklanjanje nepredviđenih situacija, već i za

eventualno dostizanje zastoja u obavljanju planiranih radova na projektu.

Kontrola realizacije projekta, kao i planiranje, mora se obavljati pomoću računara, koji je

sposoban da obradi veliku količinu podataka dobijenih sistemom izviještavanja, da ih uporedi

sa planiranim veličinama koje su memorisane u računaru, i da prezentira moguća odstupanja

neophodna za definisanje daljih upravljačkih akcija.

Sve to u stvari implicira formiranje jednog jedinstvenog informacionog sistema za

upravljanje projektom, koji obuhvata bazu podataka o prolaznim planiranim veličinama

projekta, zatim kontinuirani priliv informacija sa terena, obradu ovih informacija i ažuriranje

mrežnih i drugih planova. Takođe obuhvata definisanje odstupanja od planiranih veličina,

odnosno odstupanja u izvršenju pojedinih aktivnosti i zakašnjenja u odvijanju događaja, i

odstupanja učinjenih, od planiranih troškova, što je neophodno za upravljanje vremenom i

troškovima realizacije projekta.

Na ovaj način koncipiran jedan složen informacioni sistem za upravljanje projektom je

osnovno sredstvo kojim se služi rukovodilac projekta i projektni tim. Oni stalno prate i

obrađuju podatke o izvođenju projekta koji se dobijaju sa terena, organizuju potrebne sastanke

na kojima se razmatra odvijanje radova na terenu i izviještavaju, o stanju i napredovanju

radova, i o uočenim troškovima, više rukovodstvo, uz sugestije koje akcije valja preduzeti da

bi se realizacija projekta odvijala što efikasnije.

2. PRAĆENJE I KONTROLA VREMENA REALIZACIJE PROJEKTA

Jedan od ključnih elemenatta koji se prate i kontrolišu u procesu realizacije projekta je

vrijeme odvijanja realizavije projekta, odnosno vremenski rokovi realizacije projekta.

Osnovni cilj praćenja i kontrole vremena realizacije projekta je da se utvrdi da li odvijanje

realizacije projekta na terenu ide u skladu sa planiranim i da se stalno procenjuje da li će se

cijelokupan projekat realizovati u planiranom vremenu. Takođe da se u skladu sa realnim

odvijanjem realizacije projekta na terenu pravovremeno interveniše potrebnim akcijama kako

bi se nadoknadila ili smanjila eventualna zakašnjenja i realizacija projekta vratila u planirane

rokove.

Osnova za postizanje ovog cilja jeste stalno praćenje realizacije projekata na terenu

(gradilištu), i evidentiranje podataka koji su neophodni za vremensku kontrolu odvijanja

realizacije projekta. Evidencija ovih podataka se vrši na samom gradilištu uz pomoć

standardne dokumentacije kao što je građevinski dnevnik i građevinska knjiga, a takođe i

preko specijalne dokumentacije koncipirane za tačno određene namijene.

Na osnovu ovih podataka sa terena vrši se ažuriranje i nova obrada mrežnih planova i

gantograma i vrše nove procijene o tempu odvijanja radova na projektu - nove procijene o

mogućnostima završetka pojedinih faza projekta u cijelini.

Za praćenje i kontrolu vremenskog napredovanja radova na projektu veoma je bitno da se

prati napredovanje radova po svakom izvođaču, i dalje unutar svakog izvođača, po njihovim

organizacionim jedinicama (odjeljenjima, grupama i sl.). Ovo operativno praćenje i kontrola

pretpostavlja da se najprije na isti način izvrše planiranje odvijanja radova po izvođačima i po

njihvim odjeljenjima.

3. PRAĆENJE I KONTROLA RESURSA

Praćenje i kontrola resursa predstavlja podproces ukupnog procesa praćenja i kontrole

realizacije projekta, koji obuhvata praćenje i kontrolu trošenja resursa na terenu, odnosno

praćenje utrošenog materijala, ugrađene i korišćene opreme, i angažovane radne snage, i

poređenje ovih realno ostvarenih veličina sa planiranim veličinama.

Osnovni cilj praćenja i kontrole trošenja resursa je da se utvrdi da li se realizacija projekta u

pogledu resursa odvija kako je planirano, i da se pravovremeno uočavaju odstupanja koja se

najčešće ogledaju u nedostatku određenih resursa, i da se hitno reagije sa odgovarajućim

odlukama i potrebnim akcijama, kako bi se eliminisala odstupanja ili makar svela na najmanju

moguću mijeru.

Osnovu za funkcionisanje sistema praćenja i kontrole trošenja resursa predstavlja organizovan

sistem praćenja realizacije na terenu i prikupljanje svih potrebnih podataka koji se odnose na

stvarno angažovanje i trošenje pojedinih vrsta resursa.

Prikupljanje i evidentiranje potrebnih podataka vrši se na terenu, odnosno na mijestu

realizacija projekta, uz neophodno korišćenje standardne dokumentacije koja se koristi kod

izvođenja različitih projekata (građevinski dnevnik, građevinska knjiga, narudžbenice i

izdatnice materijala, evidencije radne snage i mehanizacije, i dr.) takođe sistem praćenja i

kontrole resursa zahtiijeva da se organizuje dobar sistem prenosa i obrade ovih podataka i

formiranje odgovarajućih kontrolnih izveštaja sa računara, koji daju stvarno stanje u

realizaciji projekta i poređenje stvarno utrošenih i planiranih resursa.

4. PRAĆENJE I KONTROLA TROŠKOVA REALIZACIJE PROJEKTA

Upravljanje troškovima, i u sklopu toga praćenje i kontrola troškova realizacije projekta,

predstavlja izuzetno značajnu oblast ukupnog procesa upravljanja projektom, jer se kroz

troškove obuhvataju i ogledaju svi prethodni aspekti upravljanja vremenom realizacije

projekta, upravljanja materijalom, i dr. Osnovni cilj praćenja i kontrole troškova realizacije

projekta je da se ažurno prati dinamika trošenja planiranih finansijskih sredstava, da se

pravovremeno uoče i utvrde odstupanja učinjenih troškova u odnosu na planirane i da se

preduzimaju potrebne akcije da se ostvareni troškovi usklade sa planiranim. Takođe da se

prati i utvrdi da li je napredovanje radova u skladu sa učinjenim troškovima i da se eventualna

odstupanja od planiranih troškova svedu na minimum. Praćenje u kontrola realizacije projekta

obavlja se prema prethodno utvrđenim planovima za sve osnovne, odnosno najznačajnije

stavke troškova, a to su prije svega materijal, rad, korišćenje opreme, itd.

Praćenje se odvija na samom terenu (gradilištu) uz pomoć standardne dokumentacije kao što

je građevinski dnevnik, građevinska knjiga, radni nalog, radni list, izveštaj o utrošku

materijala, situacije, i dr. Uz standardnu obično se formira i određena specijalna

dokumentacija koja omogućava sintetičko prikazivanje određenih podataka ili efikasnije

prenošenje podataka sa terena na mjesto obrade. Osnovno praćenje troškova realizacije

projekta na terenu odnosi se na dvije vrste troškova, a to su troškovi materijala i troškovi rada.

Poseban značaj ima evidentiranje i praćenje troškova po objektima, po fazama rada, i po

pojedinim izvođačima, jer to omogućava razgraničenje i kontrolu ukupnih troškova koji se

ostvaruju u realizaciji odnosnog projekta.

Osnovni kontrolni izveštaj koji služi za praćenje i kontrolu troškova je izvještaj o troškovima

aktivnosti. To je izvještaj koji treba da se radi po svakom izvođaču ili objektu i dalje po

svakoj organizacionoj jedinici izvođača, koja radi dio posla u realizaciji projekta. To je

izvještaj koji pruža osnovne podatke o troškovima svake aktovnosti, i on je baza za izradu

drugih izvještaja. Pored izvještaja o troškovima aktivnosti, treba takođe da postoji i zbirni

izvještaj po izvođačima, koji daje cjelinu troškova projekta razvijenu na pojedine izvođače.

Moguće je ove izvještaje povezati sa vremenom i prikazati troškove pojedinih izvođača u

određenom proteklom vremenskom periodu ili u određenom vremenskom presjeku.

5. SISTEM OPERATIVNOG PLANIRANJA I PRAĆENJA REALIZACIJE PROJEKTA

Operativni planovi realizacije projekta obuhvataju sve aktivnosti koje su potrebne za

realizaciju faze ili djela projekta u kraćem vremenskom periodu i predstavljaju detaljnu

razradu odvijanja realizacije projekta. Da bi se izradio operativni plan potrebno je raspolagati

detaljnim informacijama o svim aktivnostima u vezi planiranog vremena realizacije

aktivnosti, planiranih troškova potrebnih za realizaciju aktivnosti.

Na taj način operativni plan predstavlja osnovnu bazu podataka za detaljnu analizu i

upravljanje vremenom, resursima i troškovima projekta. Operativni plan služi, prije svega,

rukovodiocu projekta i timu koji radi na upravljanju realizacijom projekta, za rad na

upravljanju realizacijom projekta, ali takođe i odnosnim izvođačima za neposredno obavljanje

planiranih poslova.

Operativno praćenje i kontrola odvijanja realizacije vrši se tako što se podaci sa terena sređuju

i formiraju u vidu kontrolnog izvještaja o vremenskom napredovanju radova. Ovaj kontrolni

izvještaj je na isti način koncipiran kao i planski izvještaj, s tim što on sadrži osnovne podatke

o napredovanju radova - procenat izvršenja radova, zakašnjenje aktivnosti, uzroci zakašnjenja,

i dr.

Operativno praćenje i kontrolu vremenske realizacije radova moguće je vršiti i uz pomoć

operativnih gantogramskih planova, koji se rade za kraće vremenske periode od mjesec dana,

i predstavljaju detaljne i precizne planove izvršenja pojedinih aktivnosti. Ovakvi

gantogramski planovi omogućavaju praćenje i prikazivanje napredovanja svake aktivnosti -

da li je započeta ili nije, koliko je od posmatrane aktivnosti izvršeno, da li je akrivnost u

potpunosti izvršena, i dr. Opšta procedura operativnog planiranja i praćenja realizacije jednog

projekta može da sadrži sledeće osnovne faze:

Definisanje i izrada mjesečnog operativnog plana realizacije projekta

Izrada nedeljnih operativnih planova realizacije projekta

Praćenje realizacije nedeljnih operativnih planova

Izrada izvještaja o realizaciji nedeljnih operativnih planova i cjelog projekta

Razmatranje izvještaja i definisanje potrebnih korektivnih mjera i akcije

6. SISTEM IZVJEŠTAVANJA O REALIZACIJI PROJEKTA

Sistem izvještavanja treba da pruža pravovremene i realne podatke o stvarnom stanju u realizaciji projekta (vremenu obavljanja radova, utrošenih resursa, učinjenih tr.realizacije i dr) Ovaj sistem se sastoji iz skupa izvještaja koji obuhvataju potrebne podatke o fazama rada na projektu i pojedinim aktivnostima, ali i poređenje planiranog i ostvarenog vremena, resursa i troškova. Ovo su kontrolni izvještaji koji se oslanjaju na računarsku obradu i skup izvještaja koji daje korišćeni programski paket za UP. Bitan element cjelokupnog sistema je i distribucija izvještaja.

Standarni programski paketi za UP, sadrže;

terminske izvještaje, gantogram, izvejštaj o ključnim događajima, izvještaj o stanju realizacije, izvještaj o napredovanju radova, izvještaj o troškovima i dr.

Ako se posmatra kontrola vremena i kontrola troškova, mogu se definisati dve grupe izvještavanja:

Osnovni izvještaji o vremenu realizacije projekta:

izvještavanje o napredovanju radova po fazama, o napredovanju radova po aktivnostima, o stanju radova, o stanju aktivnosti, o ključnim događajima.

Osnovni izvještaji o troškovima realizacije projekta: o troškovima po fazama rada, o troškovima po aktivnostima, napredak radova u odnosu na troškove po fazama, napredak radova u odnosu na troškove po aktivnostima.

A moguće su i druge vrste:

Izvještavanja o kritičnim aktivnostima,

izvještavanja o odstupanjima,

izvještavanja o resursima.

6.1. Izvještaj o napredovanju radova po fazama, po aktivnostima

Vremenski kontrolni izvještaj koji sadrži podatke: o planiranom i utrošenom vremenu ralizacije određene faze rada, za određeni vremenski period; o odnosu planiranog i utrošenog vremena; o procjeni stvarno izvršenih radova.Izrađuje se jednom mjesečno, značajan za rukovodioce projekta i tim; a može se raditi za fazu rada ili po aktivnostima i po vrstama radova (objektima).

6.1.1. Izvještaj o stanju aktivnosti

Vremenski kontrolni izvještaj sa podacima o vremenu početka i završetka aktivnosti, i procjenu vremena potrebnog da se aktivnost završi;Radi se mjesečno i služi za operativnu uprotrebu rukovodiocu projekta, radi uvida u stanje svake pojedinačne aktivnosti na projektu

6.1.2. Izvještaj o ključnim događajima

Vremenski izvještaj sa podacima o realizaciji ključnih događaja na projektu;

Omogućava da se sagledaju procjene vremenskih odstupanja od završetka pojedinih ključnih događaja i tako preventivno djeluje;

Radi se mjesečno, služi rukovodiocu izvođača zbog sagledavanja odvijanja realizacije projekta i preduzimanja potrebnih akcija.

6.1.3. Izvještaj o troškovima

kontrolni izvještaj koji pruža podatke o troškovima pojedinih aktivnosti i omogućava da se sagledaju i uporede troškovi u nekom periodu.

radi se mjesecno, i pomaže u upravljanju troškovima.

6.1.4. Izveštaj o napredovanju radova u odnosu na troškove

Kontrolni izvještaj koji pruža podatke o: vremenu izvršenja aktivnosti i ostvarenih planiranih rokova i troškova aktivnosti, sa procenom izvršenih radova. Sumarna procjena napredovanja radova. Radi se za pojedine aktivnosti, a takođe i sumarno za pojedine izvođače.

7. ANALIZA TROŠKOVA

S obzirom na povezanost vremena i troškova realizacije projekta, analiza troškova najčešće ide u pravcu istraživanja i pronalaženja najboljeg odnosa izmedju vremena i troškova realizacije projakta.

Analiza vremena bez analize troškova neće moći da pruži potpunu sliku koja je neophodna za efikasno upravljanje realizacijom projekata, jer kako smo vidjeli, neophodno je utvrditi i ekonomski najpovoljniji odnos vremena i troškova realizacije pojedinih aktivnosti i projekata u cjelini. Početni korak predstavlja odredjivanje troškova pojedinih aktivnosti. Vrši se na osnovu detaljno analiziranog sadržaja aktivnosti u smislu načina izvodjenja, korišćenja potrebnih sredstava rada, sirovina i materjala, ljutskog rada.

U nekim slučajevima nije moguće procjeniti troškove pojedinih aktivnosti, pa se tada vrši procjena za čitave grupe. Procjenu troškova treba da obavlja stručnjak. Analiza troškova se vrši nakon analize vremena, i to obično uz pomoć istog mrežnog dijagrama koji se koristi za analizu vremena.

Prvi korak u analizi je procjena vremena trajanja pojedinih aktivnosti. Procenjeno vrijeme da se jedna aktivnost realizuje u normalnim uslovima naziva se normalno vrijeme(Tn), a troškovi realizacije koji nastaju u tim uslovima su normalni ili minimalni (Kn).

Vrijeme trajanja aktivnosti može se dodatnim angažovanjem resursa skratiti, i ono se naziva usiljeno vrijeme, a troškovi koji tada nastaju usiljeni troškovi. Usiljeni troškovi i vrijeme su u takvoj međuzavisnosti da nikakva dodatna ulaganja ne donose skraćenje vremena trajanja aktivnosti. Vrijeme i troškovi realizacije stoje u obrnutoj srazmjeri, smanjenje vremena izaziva povećanje troškova i obrnuto.

Ukoliko želimo da izvršimo skraćivanje vremena trajanja projekta i pojedinih aktivnosti, najprije ćemo skraćivati one aktivnosti koje se nalaze na kritičnom putu, a imaju najmanji prirast troškova. Pravilo je takođe da se uvijek prvo skraćuje aktivnost čije skraćivanje zahtijeva manje troškove. Ukoliko se nakon skraćivanja pojavi više kritičnih puteva, treba svaki kritični put skratiti za isti broj jedinica.

8. METOD OSTVARENE VRIJEDNOSTI

Ovo je metoda koja se koristi u praćenju i kontroli ostvarenog progresa na projektu. Osnovna prednost: objedinjuje planirane i ostvarene veličine, što daje osnovu za realno sagledavanje stanja na projektu.

Suština: u utvrđivanju stepena izvršenja projekta i mogućnosti predviđanja njegovih ishoda. Znači, analiza zarađene vrijednosti podrazumijeva poređenje trenutnog izvršenja projekta u odnosu na očekivano izvršenje iskazano u baznom projektnom planu i predviđanje budućeg izvršenja na osnovu dobijenih parametara.Osnovni parametar za analizu ostvarenog progresa na projektu je VARIJANSA, koja se iskazuje kroz dvije forme:

vremensku i troškovnu varijansu.

Njen proračune se vrši na osnovu:

BCWS – planirani troškovi planiranog rada,BCWP – planirani troškovi izvršenog rada,ACWP - stvarni troškovi izvršenog rada.

Vremenska varijansa SV – razlika između planiranih troškova izvršenog rada i planirani troškovi planiranog rada.

SV = BCWP – BCWS

Ona pokazuje da li se radovi na projektu odvijaju po postavljenom planu, da li kasne ili se čak odvijaju ranije: SV = 0 - ostvareni troškovi po predviđenom planu,

SV < 0 – radovi kasne SV > 0 - pre roka

Troškovna varijansa CV – razlika između planiranih troškova, izvršenog rada i stvarnih troškova izvršenog rada: CV = CV = 0 - CV 0 - CV 0 –

Analiza varijanse treba da pomogne pravovremenom otkrivanju mogućih problema i njihovom riješavaju. Tako da kontrolne aktivnosti rukovodioca treba da budu usmjerene na:

Identifikaciju varijanse prilikom presjeka stanja na projektu, Utvrđivanje uroka nastalih rizika, Procjenjivanje uticaja nastalih razlika, Sprovođenje adakvatnih korektivnih akcija.

9. METODE PROCIJENE TROŠKOVA

U procesu planiranja realizacije projekata posebno se vrši planiranje troškova realizacije projekata, sa ciljem da se utvrde realni troškovi izvodjenja pojednih aktivnosti, faza i djelova projekata u cjelini. Ovako razrađen plan troškova predstavlja osnovu za efikasno upravljanje realizacijom projekta.

Proces planiranja otpočinje procjenom troškova pojedninih aktivnosti, odnosno procjenom potrebnih novčanih sredstava da bi se obavila odredjena aktivnost na projektu. Ove procjene vrše iskusni stručnjaci na osnovu raspoložive dokumentacije, gde spadaju projekti, studije, ponude, elaborati, zatim na osnovu iskustvenih i statističkih podataka, normativa, standarda.Procjena troškova vrši se nakon što se analizom strukture ili na drugi način projekat razradi do najelementarnijih ili najjednostavnijih zadataka koji se zovu aktivnosti. Zatim se za svaku aktivnost posebno procjenjuje koliko je vremena i ljudi,materjala, opreme...potrebno za obavljanje posmatrane aktivnosti.

Potrebni radni sati se pretvaraju u novčane iznose uz pomoć definisane cijene radnog sata, za odredjenu vrstu posla, dok se za materijal i opremu uzimaju stvarni troškovi nabavke materjala i opreme. Opšti troškovi i ostali troškovi se posebno izračunavaju za odnosni dio projekta ili cijeli projekat. Za procjenu troškova mogu se koristiti slijedeće metode.....

9.1.1. Iskustveni metod

Je klasičan i najstariji metod procjene troškova projekta koji se danas po negdje koristi. Kod ovog metoda projekat se najprije rastavlja na odredjene dijelove i onda se na osnovu sopstvenih i tudjih iskustava procjenjuju i dodeljuju troškovi za pojedine zadatke.

Iskustveni metod je veoma grub metod koji može da dovede do značajnih nepreciznosti i netačnosti. Ove nepreciznosti mogu dovesti do značajnih problema, jer se netačnost i odstupanja umnožavaju kada se sumiraju i definišu troskovi.

Cjelokupan koncept upravljanja projektom je zbog svega toga podložan greškama i promjenama, što smanjuje mogućnost efikasnog upravljanja projektom.

9.1.2. Statistički metod

Kod statističkog metoda se koriste predhodno prikupljeni i statistički obrađeni podaci o troškovima realizacije pojedinih aktivnosti i poslova na već završenim projektima. Ovi podaci predstavljaju dobru bazu na osnovu koje se može izvršiti solidna procjena troškova za navedene projekte.

Statistički metod je znatno moderniji i tačniji od iskustvenog metoda. Mada u praksi su veoma rijetko raspoloživi statistički podaci od predhodno realizovanih projekata,jer se oni ne prate sistematski i ne čuvaju. Ovakve podatke imaju obično veće i dobro organizovane firme koje se specijalizovano bave izvodjenjem određenih projekata i koje iza sebe imaju veliki broj realizovanih projekata i bogatu dokumentaciju o njima.

9.1.3. Normativni metod

Ovdje se procjena troškova pojedinih aktivnosti vrši na osnovu normativa ili standarda vremena potrebnog za izvodjenje posmatrane aktivnosti i normativa za korišćenje materijala. Normativi vremena za izvođenje određene aktivnosti se dobijaju mjerenjem i egzaktnim proračunima. Kod čiste normativne metode se koriste isključivo standardi koji su izmereni i usvojeni kao normativi.

Ovakav pristup je veoma težak u praksi jer je veoma teško doći do svih normativa i standarda. U praksi se najčešće koristi kombinovana metoda, koja pored egzaktnih i izračunatih standarda, omogućava korišćenje i iskustvenih normi tamo gdje nisu raspoložive egzaktne norme. Naravno, u koliko se više koriste egzaktne norme utoliko je procjena troškova bolja.

10.STANDARDNI RAČUNARSKI PROGRAMI ZA UPRAVLJANJE PROJEKTOM

Prilikom rada na realizaciji projekta koriste se razni računarski programi za upavljanje projektom. Ovdje ćemo ukazati na:

10.1.1. Programski paket PRIMAVERA

Moderan softverski paket koji omogućava rukovodiocima da upravljaju osnovnim elementima projekta, a to su:

vrijeme, resursi i troškovi.

osnovni programski paketi Primavera Systems su:

Primavera Project Planner – za planiranje, praćenje i kontrolu različitih vrsta projekata,

Sure Trak Project Manager – softver dizajniran za manje i jednostavnije projekta; planiranje vremena,resursa, troškova, kao i njihovo praćenje kontrolisanje i izrada izvještaja,

Expedition – za upavljanje dokumentacijom u toku izvođenja projekta; kreiranje i kontrola ugovora, ponude, računi, zapisnici itd.

, Primavera Contractor – softver kreiran za pružanje podrške izvođačima u pogledu

planiranja, praćenja i kontole projekta.

10.1.2. Programski paket MICROSOFT PROJECT

programski paket namenjen, planiranju, praćenju i kontoli realizacije manjih i srednjih projekata i predstavlja jedan od najviše korišćenih programski paketa za UP.

koristi se kod složenih projekata za raščlanjivanje na faze i djelove ili povezivanje radi zajedničkog korišćenja resursa.

Koristi podatke vezane za projekat: aktivnosti, trajanja, veze, resurse, kalendare, troškove, itd, oni su međusobno povezani i utiču jedni na druge.

Karakteristike:

efektivno predstavljanje informacija o projektu, potpuna integrisanost podataka, bolja raspodjela resursa, olakšano korišćenje programa, trenutna pomoć korisniku, jednostavno prilagođavanje programa, Veliki broj korisnika i provajdera novih riješenja.

10.1.3. programski paket SUPER PROJECT

softverski paket koji pruža potrebnu informacionu podršku za efikasno upravljanje projektom,

koristi metode mrežnog planiranja za planiranje i praćenje, zatim gantograme i WBS tehniku za struktuiranje projekta, vrši vremensku analizu, raspoređivanje, nivelaciju i kontrolu resursa.

Pruža slijedeće izvještaje: gantograme, WBS dijagrame, mrežne dijagrame, terminske izvještaje, izvještaje o resursima, izvještaje o troškovima.

ZAKLJUČAK

U ovom seminarskom radu osnova svega je dobro postavljen i organizovan sistem praćenja i izvještavanja, pomoću koga se dobijaju protrebne informacije o stvarnom stanju realizacije projekta. Nakon obrade informacije se dostavljaju upravljačkim organima zbog eventualnih korektivnih akcija.

Poređenje da li se realizacija na terenu odvija u skladu sa planiranom realizacijom na osnovu tih podataka definišu se upravljačke akcije koje bi izvršile korekciju odstupanja i vratile tok realizacije projekta u planirane okvire. Dobar sistem praćenja brzo reaguje na nepredviđene situacije.

Sistem praćenja i izvještavanja sastoji se od organizovanog skupa informacija i izvještaja koji se prikupljaju u određenom vremenu, sa mjesta realizacije projekta, pa se skladište u bazu podataka, i nakon obrade dostavljaju rukovodiocima.

Ovaj segment mora se obavljati u skladu sa procesom planiranja realizacije projekta i sa prethodno definisanim planovima. Obuhvata kontrolu vremena realizacije projekta, praćenje i kontrolu utrošenih resursa i troškova realizacije projekta i njihovo poređenje sa planiranim.

LITERATURA

Petar Jovanović (2002). Upravljanje projektom, osmo izdanje. BeogradPetar Jovanović (1999). Upravljanje projektom, Grafoslog. BeogradLock D. (1977). Project Management. Gower Press. LondonLock D. (1987). Project Management Handbook. Gower Press. Londonwww.wikipedia.org