potensi tumbuhan obat indonesia untuk pengembangan agent

34
POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT ANTIVIRUS Yuli Widiyastuti Balai Besar Litbang Tanaman Obat dan Obat Tradisional Badan Litbang Kesehatan, Kementerian Kesehatan RI Disampaikan pada Webinar INDOHCF 4 Juni 2020

Upload: others

Post on 03-Feb-2022

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK

PENGEMBANGAN AGENT ANTIVIRUS

Yuli WidiyastutiBalai Besar Litbang Tanaman Obat dan Obat

TradisionalBadan Litbang Kesehatan, Kementerian Kesehatan RI

Disampaikan pada Webinar INDOHCF 4 Juni 2020

Page 2: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

2

VIRUSTerdapat beberapa definisi tentang Virus

Infectious agent with both living and

nonlivingcharacteristics that is totally dependent on a

host cell.

1

A pathogen or disease causing agent, not

considered living because it cannot

reproduce on its own.

2

Small, non living, infectious particles containing genetic material in the form of DNA or RNA with protein capsule, called the capsid

3

A non-cellular particle made up genetic material and protein than can invade living cells.

4

www.CompanyName.com

KEBO

Page 3: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT
Page 4: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Corona Virus Disease 19

Bakso Corona Batik Corona

Page 5: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

5

MANAJEMEN PENYAKITBeberapa alternatif penanganan atau pengobatan penyakit

akibat virus

Aclicovir general1

3

4

www.CompanyName.com

KEBO

2

5 Peningkatan daya tahan tubuh

Topikal/lokal dengan irigasiantiseptik

ARV

Vaksinasi dengan vaksin aktif

Page 6: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT
Page 7: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Bagaimana Potensi BiodiversitasTumbuhan Obat Indonesia Untuk Anti

Virus?

Page 8: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Keanekaragaman Budaya dan Etnis

8

1068 ETNIS

Page 9: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Ekosistem Indonesia Paling Kaya

Page 10: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT
Page 11: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Drug development from ethnomedicine information

Page 12: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Malaria drug

Page 13: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Salix - AspirinHippocrates (Yunani) – menggunakan kulit kayu willow untuk mengobati nyeri.

1897 – Ahli kimia Bayer Co. (Germany)– mensintesa à aspirin

Page 14: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Tumbuhan Obat Indonesia??

RISTOJA

Tahap I2012

Tahap III2017

Tahap II2015

Identifikasi dan analisis lanjut

Database Tumbuhan obat dan Jamu

Page 15: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

RISTOJA 2012: 209 etnis 254 Titik

15

Page 16: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

RISTOJA 2015: 96 Etnis 100 titik

16

Page 17: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

RISTOJA 2017: 100 Etnis 100 titik

17

Page 18: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

18

Page 19: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Observation and data collection

Page 20: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

HASIL RISTOJARISTOJA RAMUAN INFO

TUMBUHANSPESIES HERBARIUM

2012 15.773 19.819 1.740 13.574

2015 10.048 16.218 1.559 9.616

2017 6.193 11.429 1.144 4.553

JUMLAH 32.014 47.466 2.848 Spesies

27.743 Nomor Koleksi

Page 21: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

552

268

94129

791 645

369

2012 2015

2017

Jumlah TO yang berhasil diidentifikasi selamaRISTOJA TOTAL 2.848 spesies

Page 22: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Apakah tumbuhan obat punya potensisebagai antiviral?

Page 23: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT
Page 24: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Belajar dari kejadian Pandemi Flu burung (Avian Influenza)

Gilead SciencesResearch on Oseltamifir

Page 25: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Oseltamivir (case review)

Page 26: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Tanaman Obat yang telah dilakukan ujiantiviral

No Spesies Ekstrak Jenis Virus Pustaka

1 Echinaceae purpurea n-hexane herpes Binns et al., 2002

2 Phyllanthus urinaria aceton Herpes symplextype 2

Yang et al., 2007

3 Rhamnus fragula,Rhamnus purshianus,Rheum officinale

EtOH Herpes Sydiskia et al., 1991

4 Rhus javanica EtOH Herpes Kurokawa et al., 1999

5 Corydalis yanhusuo EtOH HIV Wang & Ng, 2001

6 Monotes africanus EtOH HIV Meragelman et al., 2001

7 Phaseolus vulgaris EtOH HIV Fang et al., 2010

8 Camellia chinensis Chatekin Influensa Song et al., 2005

Page 27: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Mekanisme Antivirus Tanaman Obat

• Menghambat sistesis RNA dan bereaksidengan membran virus

• Merusak sebagian envelop virus• Menghambat replikasi dan anti-hemaglutinasi• Menghambat penetrasi virus pada sel melalui

modulasi struktur permukaan virus• Memproduksi antibodi• Menghambat pertumbuhan virus, dll

Page 28: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Bagaimana tumbuhan obatIndonesia?

Page 29: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Produk herbal dari Tanaman ObatIndonesia

Drymaria cordata

Page 30: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Hasil Ristoja 2012, 2015 dan 2017 30

Tumbuhan Obat yang digunakan oleh Battra untuk pengobatan penyakit yang indikasinya akibat infeksi virus

� 409 spesies

� 97 spesies

�40 spesiesHerpes

�183 spesies

Flu/masuk angin

�47 spesiesGondongen

HIV34 spesies

Sakit kuning

Campak

Page 31: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

10 Tanaman Obat Terbanyak UntukPenyakit Akibat Virus Hasil Ristoja

31

Herpes Flu/masuk angin HIV

Ficus septica Zingiber officinale Grapthophyllum pictum

Zinggiber officinale Curcuma longa Zingiber montanum

Aleurites molucanus Allium cepa Piper betle

Melicope sp. Ageratum conyzoides Areca catechu

Lygodium microphyllum Kaempferia galanga L. Cinnamomum verum

Cocos nucifera Syzygium aromaticum Cocos nucifera

Amylotecha dyctiophleba Acorus calamus Cordyline fruticosa

Psidium guajava Blumea balsamifera Curcuma lona

Vitex negundo Piper betle Mymercodia pendans

Alstonia scholaris Premna corymbosa Canna edulis

Page 32: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

TO Indonesia Promising UntukAntiviral

Zingiberaceae

Acanthaceae

Piperaceae

Apiaceae Apocynaceae

Annonaceae

Asteraceae

Liliaceae

Lauraceae

Page 33: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Mengembangkan TO Indonesia untukAntiviral

Data Etnomedisin/Ristoja

Observasi klinik Analisis Data: Fidelity leveldan use value

TO terpilihTO terpilih

Ekstraksi dan uji bioassay

Kandidat TO

Ekstraksi dan uji bioassay

Kandidat TO

Eksplorasi Random

Studi Kemotaksonomi

Pengumpulan spesimen

Bioassay Guided Exstraction

Kandidat TO

A B C

Page 34: POTENSI TUMBUHAN OBAT INDONESIA UNTUK PENGEMBANGAN AGENT

Terima kasih