CAP. X II, 1 . LIBER SECUNDUS SAMUELIS. CAP. XII, 25.

3. CAP. X II , 1-25 : DAVID A NATHAN CORRIPITUR.- /':at/tan Davidi para· bolam dicit [X I I, J .~ ]. c Tu es ille vir t [5· 7 •]. De a/rod/ale salen"s [7 b.9]. Poma prudicilur [10-12]. Deus regi pamilmti ignoscil [13-15]. Puer t~grotal et David Domiutl/11 pro eo depremtur [16, 17]. Puermorilur[18-23]. Salo11ttm tzasdtur [U, 25].

12 lllisit ergo Dominus Nathan ad David ; qui cum venissct ad cum, dixit ei : Duo viri crant in civitate una, unus dives et

2 alter pauper. Dives habebat oves et boves R plurimos valdc; pauper autem nihil ha­

bebat omnino pnl!ter ovcm unam parvu-lam, quam cmerat ct nut ricrat , et qure crc,·crat apud cum cum filiis cjus simul, de pane illius comedens e t de calicc ejus bibens, ct in sinu ill ius dormiens; eratque

i illi sicut filia. Cum autem percgrinus quidarn vcnisset ad divitcm, parccns ille sumere de ovibus et de bobus suis, ut ex­hiberet convl\•ium peregrino illi qui ve­ncrat ad se, tulit ovcm viri pauperis, et prreparavit cibos homini qui venerat ad se.

5 tratus autem indignationc David adver­sus hominem illumnirnis, dixit ad Nathan: Vivil ))ominus! quoniam fibus mort is est

6 vir qui fecit hoc. Ovem reddd in quadru· plum co quod fcccrit verbum istud, et non

7 pcperccrit. ))ixit autcm Nathan ad Da­vid : Tu es ille vir. llrec Jicit Dominus Deus Israel : Ego unxi te in regcm super

8 l sracl, et ego crui te de manu Saul. Et dedi tibi domum domini tui, et uxorcs domini tui in s inu tuo, dedique tibi domum Israel et j uda; et s i parva sunt ista, ad-

9 jiciam tibi multo majora. Quare ergo contcmpsisti verbum Domini , ut faceres malum in conspcctu mco1 Uriam llethreum pcrcussisti g laJio, ct uxorem illius acce­pisti in uxorem tibi, et interfecisti cum

10 gladio filiorum Ammon. Quamobrem non recede! gladius de domo tua usque in scm­piternum, eo quod despexeris me, et tuleris uxorem Urire llethrei ut cssct uxor tua.

11 ltaque hrec dicit Dominus : Ecce ego suscitabo super te malum de domo tua; et tollam uxores tuas in oculis luis, et dabo proximo tuo, et dormiet cum uxoribus tuis

12 in oculis solis hujus. Tu cnim fccisti abs­condite, ego autcm faciam verbum istud in conspcctu omnis Israel et in conspectu so lis.

Et dixit David ad Nathan : Peccavi 13 Domino. Dixitquc Nathan ad David : Do­minus quoque transtulit pcccatum tuum; non morieris; vcrumtamen quoniam H blasphemare fecisti inimicus Domini, pro­pter verbum hoc filius qui natus ,)S\ tibi morlc morietur. Et revers us est Nathan 15 in domum suam.

Pcrcussit quoque Dominus parvulum quem pepererat uxor Urire David, et despe­ratus est. Dcprecatusque est David Do- 16 minum pro parvulo, et jcjunavit David jejunio, ct ingrcssus seorsum jacuit super terram. Vcnerunt autem seniores domus 17 ejus, cogentes eum ut surgcret de terra; qui noluit, nee comedit cum cis c ibum. Accidit autem die septima ut moreretur 18 in[ans. Timueruntque scrvi David nuntiare ei quod mortuus csset parvulus, dixer uot cnim : Ecce cum parvulus adhuc viverct, loqucbamur ad eum, et non audiebat vocem nostram; quanto magis, si dixcrimus : Mortuus est puer, se affiigct! Cum ergo 19 David vidissct sen·os suos mussitantes, intellexit quod mortuus csset infantulus; dixitque ad sen·os suos: Num mortuus est puer! Qui respondcrunt ci: i\lortuus est. Surrexit ergo David de terra , c t lotus 20 unctusque est; cumque mutasset vestem, ingrc:;sus est domum ))omini, et adoravit. Et venit in dontum suam, pctivitque ut ponercnt c! pancm, et corned it. Dixcrunt 21 autem ei scrvi sui : Quis est scrmo quem fecisti 1 propter infantcm, cum adhuc vivet·et, jejunasti ct llebas; mortuo autcm puero, surrcxisti et comcdisti pancm. Qui ait : Propter infantcm, dum adhuc 2:! viveret, jejuna vi et !levi ; diccbam enim: Quis scit s i forte donct cum mihi Dominus, et vivat in[ans1 Nunc autem , quia mor· 2.'3 tuus est, quare j ejunem 1 numquid potero revocare cum amplius? Ego vadam ma­gis ad eum; illc vero non rcvertetur ad me.

Et consolatus est David Bcthsabce uxo- 21 rem suam, ingressusquc ad cam dormivit cum ea. Qure gcnuit filium, et voca,·it nomen ejus Salomon. Et Dominus dilexit cum; misitque in manu Nathan prophe- 2.} tbre, ct vocavit nomen cjus : Amabilis Domino, eo quod diligeret eum Dominus.

4. CAP. XII, 26-31 : RABBATH EXPU­CNATUR. - Joab Davilkm vocal ad tn·bem exjmgnandam (XII , 26 -28]. Rabball~ a Davilk capitur; jmzda mu/ta

1!.- 1) l\•alltn1f, II Reg. 7, z. -6) Ex. u, 1; 18, 1-1.- 11) 11 Reg. 16 zz. - 13) DDmlMOU··· Luc. u , 8. - 7) Ep ... Israel, I Reg. 16, 1.]. - tuum, Eccli. 47, I.J. - '"~ Fllius ... ti/Ji, II Reg. 9) Urlam ..• g'latllD, II Reg. IIJ IS, 17. Ux()Yem... " t Z?· - 23) 11/e •.• ad mei Job 7• 8·10. -ti6l, II Reg. u , Z'l·- to) 11 Reg. 13, z8, Z(J; •41 1\fattb. r , 6. - 26·3•) l>ar. •o , I ·.J· -

- S02-

CAP. XII, 26. LIBER SECUNDUS SAMUELIS. CAP. XIII, 14.

rapitur et populus civilalis percutitur [29-31].

26 lgitur pugnabat j oab contra Rabbath filiorum Ammon, et expugnabat urbem

2i regiam. Misitque joab nuntios ad Da­vid, dicens : Dimicavi adversum Rab­bath, et capienda est urbs aqua rum;

28 nunc igitur congrega reliquam partem populi, et obside civitatem, et cape cam, ne, cum a me vastata fucrit urbs, nomini

2!1 meo ascribatur victoria. Congregavit itaque David omnem populum, et profe-

ctus est adversum Rabbath; cumque di­micassct, cepit cam. Et tulit diadema 30 regis corum de capite ejus, ponJo auri tal~ntun~, habcns gcmmas prctiosissimas; ct 1mposotum est super caput David. Sed et prredam civitatis asportavit multam valdc. Populum quoque ejus adducens 31 serravit, et circumcgit super eos ferrata carpenta; divisitque cultris. el traduxit in typo latcrum; sic fecit universis civitati­bus filiorum Ammon. Et rcversus est Da­vid et omnis exercitus in j erusalem.

PARS QUARTA (Xlll, 1-XX, 26.)

DAV ID ET ABSALOM.

I. - ABSALOM IN OFFENSIONEM DA VIDIS CADIT, FUGIT ET REVERTITUR.

[Xlll, 1-XIV, 33.]

1. CAP. XIII, 1 -22 : DE FLACITIO AMNON. - De libidi11e i11c&Siuosa A11mou [XII I, 1-5] qui Tltamar soro­rem suam dolo advocalam slupral [6-1-}] tl lkiude expel/it [15-19]. David et Absalom valtk i•·ascwtlur [20-22].

13 Factum est au tern post hrec ut Absalom, fili i David, sororem spcciosissimam, voca­bulo Tbamar, adamaret Amnon, filius

2 David, ct deperiret eam valdc, ita ut propter amorem ejus regrotaret, quia, cum esset virgo, difficile ei videbatur ut quid-

3 piam iohoneste agcrct cum ea. Erat au-tern Amnon amicus nominejonadab, filius Semmaa fratris ))avid, vir prudens valde.

4 Qui dixit ad cum : Quare sic a ttenuaris macie, fiJi regis, per s ingulos dies 1 cur non indicas mihi I Dixitque ei Am non : Thamar, sororcm fratris mei Absalom,

5 amo. Cui respondit jonadab : Cuba su-per lectum tuum. ct languorem simula; cumque vcnerit pater tuus ut visitct tc, die ei : Veniat , oro, T hamar, soror mea. ut det mihi elburn, et facial pulmcntum ut

6 comcdam de manu cjus. Accubuit itaque Am non, ct quasi relt"rotarc crepit; cumque vcnisset rex ad vis1t.anJum eum, ait Am-

non ad regem: Veniat, obsccro, Thamar, soror mea, ut faciat in oculis meis duas s~rbitiunculas, et cibum capiam de manu CJUS.

. l\lis it ergo I?~vid ad Tbamar in domum, 7 d1ccns : Vem m domum Amnon fratris tui, ct fac ei pulmentum. Venitquc Tha- 8 mar in domum Am non fratris sui; ille :~u tem jacebat. Qure tollcns farinam com­miscuit; et lique[aciens, in oculis ejus cox it sorbitiunculas. T ollcnsque quod co- 9 xer at, eO"udit et posuit coram eo; ct noluit comedere, dixitque Amno_n .' Ejicitc uni­v~r~s a me. Cumque eJectssent omnes, d1X1t A moon ad Thamar : Infer cibum in 10 conclave, ut vcscar de manu tua. Tulit ergo Thamar sorbitiuncnlas quas feccrat, ct intulit ad Amnon, fratrem suum, in conclave. Cumque obtulissct ei cibum, 11 apprehcndit cam, et ail : Veni, cuba me­cum, soror mea. Qure respond it ei : Noli, 12 frater mi, ':oli opprimere me, neque enim hoc fas est m Israel; noli facere stultitiam hanc; ego enim fcrre non potcro oppro- 13 bnum meum, et tu eris quasi unus de insi­pientibus in Israel; qnin potius loquere ad rcgcm, et non ncgabit me tibi. Noluil 14 autem acquiescere precibus cjus, sed prre-

26) II Reg. n , I. 16, 9; 17, ~; I Par. • , I.J. - n) NDit" Dppri· la. - t}A/Jsaldm, II Rer. J, z,.J; I Par. 3 , 3. ntn-e me, lien. 34, :z; Deut. u , '*'-" Neq~~e ...

T1ta1nar, 1 Par. 3 1 9· - 3) Setnmaa, l Reg. Israel, Lev. 18, 9, tt; ao, 17,· Deut. 271 z:z. -

-303-

CAP. XIII, 15. LIBER SECUNDUS SAMUELIS. CAP. XIII, 3\J.

valcns viribus opprcssit earn, et cubavit cum ea. .

15 Et exos.'lm cam habui~ Amnon ~10 magno nimis, ita ut maJUS esse~ odtum quo odcrat cam, amore quo ante dtlcxerat. Uixitque ei Amnon : Surge, et vade.

16 Qua: respondit ci : ;\lajus est hoc malum quod nunc agis adversum me quam. quod ante fccisti, cxpellens me. Et !lol~t~ au-

17 dire earn; sed vocato puero qm mtmstra­bat ei, dixit : Ejice bane a me fo:as. et

Fcceratque Absalom convivium quasi com·ivium regis. Pr<ceeperat autem Ab· :! sa lorn pueris suis, dicens : O.llscrvate. cum tcmulcntus fucrit Amnon vtno, et dtxero vobis · Percutite cum et intcrficite. l\olitc timer~, ego cnim sum' q~i .Pr<ceipio vobis; roboramini, et estote vtn fortes. Fcce- 2~ runt ergo pucri Absalo~ adversum Am­non sicut pr<ceeperat ets Absalom. Sur­gentcsquc omnes filii regis ascenderunt singuli mulas suas, et fugerunt.

Cumque adhuc pergcrent in itiner~, 30 fama pervcnit ad David dicens : Percusstt Absalom omnes filios regis, et non reman-

18 claude ostium post earn. Qua:. mdu.ta crat talari tunica; hujuscemodi cmm fih<;e regis virgines vestibus utcbantur. ~JCCit itaquc cam minister illius foras, cla~sttquc

19 fores post cam. Qua: ~sper~en~ cmc~·~m capiti suo, scissa talan tumca t~postt.ts­quc manibus super caput suum, that tn­grcdicns ct clamans.

20 Dixit autem ci Absalom (rater suus.: Numquid Amnon fratcr tuus concubutt tecum 1 Sed nunc, soror, tacc; frater tuus est. Nequc aftligas cor tuum pro hac r~. l\lansit itaquc Thamar contabcsccns m

sit ex cis saltern unus. Surrcxit itaquc 31 rex ct scidit vestimcnta sua; et cccidit su~r tcrram, et omnes scr~i illius qui assistcbant ei scidcrunt vesttmcnta sua. Respondens autcm j onadab, fili~s Scm- 32 maa fratri s David, dixit : Nc reshmet do­minus meus rex quod omnes pueri filii regis occisi s int; Am non solus mort.uus est, quoniam in ore Absalom erat posttus ex die qua opprcssit Thamar,, sororcm cjus. Nunc ergo ne ponat ~ommu~ meus 3~ r ex super cor suum verbum tstud, dtce!ls :

21 domo Absalom fratris sui . Cum autem audissct rex David verba h<ce, contrista­tus est valde et noluit contristare spiri­tum Am non, 'filii sui, quoniam diligebat

22 eum, quia primogenitus crat ei. Porro non est loculus Absalom ad Amnon nee malum nee bonum, oderat enim Absalom Amnon, eo quod violasset Thamar soro­rem suam.

2. CAP. XIII, 23-39 : ABSALOM ULTIO· NEM AB AMN0:-1 PETIT. - Absalom tempore /oJZdendarum wium 011111es fi!ioSt·egis vocal [XIII , 23-27] e/ A11mon ocddit [28, 29]. Jlfon Amno1~ Davidi 111mtialur [30-33]. Filii regis reverltm· tur el Absalom fugit [3-l-39].

2:{ Factum est autem post tempus bicnnii ut tonderentur oves Absalom in Baal­llasor qua: est juxta Ephraim; et ,·ocavit

2-l Absal~m omnes filios regis. Vcnitquc ad regem, et ait ad cum : Ecce tondcnt~r oves servi tui; veniat, oro, rc.x. cum servts

25 suis ad servum suurn. Dixitque rex ad Absalom : l\oli, fili rni, noli rogare ut vc­niamus omnes, et gravemus te. Cum au­tern cogcret eum. et noluissct ir~, ben~i-

26 xit ei. Et ait Absalom : St non VIS ventre, veniat, obsecro. nobiscum saltern Amnon, frater meus. Dixitquc ad cum rex : l\'on

27 est ncccssc ut vadat tecum. Cocgit ita­que Absalom cum, ~t dirn!sit cum eo Am­non et universos fihos rcgts.

Omnes filii regis occisi sunt, quomam Amnon sol us mortuus est. Fugit autem 3-l Absalom.

Et elevavit puer speculator oculos su.os ct aspexit, et ecce populus multus ven~c­bat per iter deviurn e.x. latere monhs. _ Dixit autcm j onadab ad regem : ~cc~ 3.> filii regis adsunt; juxta verbum scrvt t~1 sic factum C!.t. Cumquc cessassct loqut, 36 apparucrunt ct filii regis; et intrantes lc­vaverunt voccm suam, et flcverunt; sed ct rex ct omnes scrvi ejus flevcrunt plo:atu magno nimis. Porro Absalom fugtens 37 abiit ad Tholomai, filium Ammiud, rcgem Gcssur. Luxit ergo David filium suum cunctis diebus.

Absalom au tern cum fugisse~ ct vcnissct ~ in Gcssur fuit ibi tribus anms. Ccssa- 39 vitquc rc~ David persequi Absalom,. co quod consolatus cssct super Amnon mtc­ritu.

3. CAP. XIV, 1-33 : ABSALOM AD PA· TREM REVERTITUR ET PLENAM RE· CONCILIATIO:OOF.~I OBTINET. - .De artijicio .foal> ad componmdam g.·alla_m Davit/em inter et Absalom : mttlter_ quadam Tltecuitis ad regem v~•til, ~~ parabolam dicit[XIV,1-11] el explmtal [12-17]. David filittm nwm per .foal> revocat, sed Absalom 1ton admillitur ad

II Reg. 13, J. - 37) Ad T/rolomai ... Gasr~r, •l)Gen. 38 , 12·/.1: I Reg. •s , ~- J•)fo,aiJad, 11 Reg. 3,3; I Par. 3, ~.

-804-

CAP. XIV, 1. LIBER SECUNDUS SAMUELIS. CAP. XIV, 29.

videndum vullum patris mi [18-2-l]. De vmuslale Absalom [25-27]. Absalom in gratiam ctmz Davide r~dil [28-33].

l4 lntelligens autern j oab, filius Sarvi<e, quod cor regis vcrsum csset ad Absalom,

2 misit Thccuam, et tulit inde rnuliercm sa­picntcm, dixitque ad earn : Lugere te s imula ; et induere veste lugubri, et ne ungaris oleo, ut sis quasi mulier jam plu-

3 rimo tempore lugens mortuum. Et ingrc­dicris ad rcgem , ct loqueris ad eum scr­mones hujuscemodi. Posuit autem joab verba in ore ejus.

-l ltaque cum ingrcssa fuisset mulier The-cui tis ad rcgcm, cccidit coram eo super tcrram, et adoravit, ct dixit : Serva me,

5 rex. Et ait ad cam rex : Quid cauS<C ha­bcsl Qua: respondit: Heul mulier vidua

6 ego sum; mortuus est enim vir meus. Et ancill<e tu<e erant duo filii ; qui rixati sunt adversum sc in agro, nullusquc crat qui eos prohiberc posset; et percussit alter

7 a ltcmm, et interfecit cum. Et ecce con­surgens unive~ co~natio adversu!" an­cillam tuam, dtett : frade cum qut per­cussit fratrem suum, ut occidamus eum pro anima fratris sui quem interfccit, et dcle.'II11US hercdcm. Et qua:runt extinguere scintillam mcam qu<e relicta est, ut non sup.:rsit viro meo nomen ct reliqui<e super

!! terram. Et ait rex ad mulierem : Vade in domum tuam, et ~o jubebo pro te.

!) Dixitque mulier Thccuttis ad regem : ln me, domine mi rex, sit iniquitas et in do­mum patris mci; re.x au tern et thronus

10 cjus sit innoccns. Et ait rex: Qui con­tradixerit tibi, adduc eum ad me, et ultra

11 non addct ut tangat tc. Qu<e ait : Recor­dctur rex Domim D~i sui, ut non multi­plicentur proximi sanguinis ad ulciscen­dum, et nequaquam interficiant filium meum. Qui ait : Vivit Dominus I quia non cadet de capillis filii tui super terram.

12 Dixit er~o mulier : Loquatur ancilla tua ad dommum meum rcgem verbum. Et

13 ait : Loquere. Dixitque mulier : Quare cogitasti hujusccmodi rem contra populum Dei, et locutus est re.x. verbum istud, ut pcccet ct non reducat ejectum suum 1

I+ Omnes morimur, et quasi aqu<e dilabimur in terram, qua: non revertuntur; nee vult Deus perire anirnam, sed retractat cogi­tans ne penitus pereat qui abjectus est.

15 Nunc igitur veni, ut loquar ad dominum meum regem verbum hoc, pr.esente po-

14. - 2) Tlucuam1 II Par. u , 6; 20, 20,' Am. '• r.- 7) Oeul. 19, 11•1.].- u) Num. 35, 19, ~~; Deut. 191 12. - lJ) Ej'ecJt~m fWum, II Reg. 13, jf, .]6.- 14) N« fl'JIII •.• a.1ttntam1

pulo ; et dixit ancilla tua : Loquar ad rcgem, si quo modo facial rex verbum an­cilia: su<e. Et audivit rex ut liberaret 16 ancillam suam de manu omnium qui vole­bani de hercditatc Dei delere me et !ilium meum simul. Dicat cr~ ancilla tua ut 1 i fiat verbum domini met regis sicut sacri­ficium. Sicut cnim angelus Dei, sic est dominus mcus rex, ut nee benedictione nee malcdictione moveatur; unde et Domi­nus Deus tuus est tecum.

Et respondens rex dixit ad mulierem : 18 Ne abscondas a me verbum quod te intcr­rogo. Dixitque ei mulier : Loquere, domi-ne mi rex. Et ait rex : Numquid mamiS 19 joab tecum est in omnibtiS istiS1 Respon-dit mulier, ct ait : Per salutem animre tu<e. domine mi rex, nee ad sinistram nee ad dcxtcr am est ex omnibus his quro lo­culus est dominus meus rex; servus enim tuus j oab ipse pr<eccpit mihi , et ipse po· suit in os ancill<e tux omnia verba h<ee. Ut vcrtcrem figuram sermonis hujus, ser- 20 vus tuus Joab pr<ceepit istud; tu au tern, domine mi rex, sapiens cs, sicut habet sapicntiam angelus Dei , ut intelligas om­nia super tcrram.

Et ait rex ad joab : Ecce placatus feci 21 verbum tuum; vade ergo, et revoca puc-rum Absalom. Cadcnsquc joab super 22 faciem suam in terram adoravit, et bene­dixit regi. Et dixit joab : Hodie intellexit scrvus tuus quia inveni gratiam in oculis tuis, domine mi rex; fccisti cnim scrmo­ncm servi lui.

Surrexit ergo J oab et abiit in Gessur, 23 ct adduxit Abs.'llom in j erusalem. Dixit 2-l autcm rex : Rcvcrtatur in domum suam, et facicm meam non videat. Reversus est itaquc Absalom in domum suam, ct fa­cicm regis non vidit.

Porro sicut Absalom vir non erat pul- 25 cher in ornni lsrael, ct dccoi11S nirnis; a vestigio pe-dis usque ad verticem non erat in co ulla macula. Et quando tondcbat 26 capillum (scmcl autem in anno tondeba­tur, quia ~ravabat cum cresaries), pondc­rabat captllos capitis sui ducentis s iclis pondere publico. Nati sunt autem Absa- 27 lorn filii tres, et Iilia una nomine Thamar, elcganlis formre.

i\Iansitque Absalom in j erusalem duo- 28 bus annis, et faciem r~is non vidit. Misit itaquc ad j oab ut nutteret eum ad 29 regcm; qui noluit venire ad cum. Cumque sc.:undo misisset, et ille noluisset venire

Ez. t81 33; 3] 1 11. Cogi/tuU... a/Jj'a:tw.s at, Num. 35, J$1 u, z8. - 23) A6iit ;,. Gessur, II Reg. 13 , .J7.- o6) C«saries, II Reg. z8 , 9·

-305-

CAP. XIV, 30. LIBER SECUNDUS SAMUELIS. CAP. XV, 19.

30 ad cum, dixit sen-is suis : Scitis agrum joab juxta a~~~ . meum, habcntc~ mes­sem hordci; tte tg'ltur, ct succendtte cum igni. Succendcrunt crjtll scrvi J\bsalom ~o-etcru igni. Et vementes servt j oab, sctssis vestibus suis, dixcrunt : Succendc­runt scrvi Absalom patiem agri igni.

obsecrans ut venires ad me, et mittcrcm

31 Surrexitquc joab, et venit ad Absalom in domum cjus, et dixit : Quare succendc­

:12 runt scrvi tui scgctem meam ig:n! 1 Et 1-espondit Absalon ad joab : Mist ad tc

tc :~d regcm, et diceres ei : Quare vern de Gessur1 mclius mihi erat ibi esse; obsccro ergo ut videam faciem regis; quod si me­mor est iniquitatis mere, interficiat me. Ingressus itaque j oab ad regcm nuntiavit 33 ei omnia; vocatusque est Absalom, ct in­travit ad regem, et adoravit super facicm terne cor:~m eo; osculatusque est rex Ab­salom.

II. - HIS TO RIA REBELLION IS ABSALOM E T FUGA: DA VI DIS. [XV, 1-xvm, 32.)

I. CAP. XV, 1·12 : ABSALOM ARMA CONTRA DAVIDEM MO\"ET.- Absalom corda Israelitarmn so!licital [XV, 1-6], vmil i" H~bron [7-9] e/ seditio11em ma&hiuatur [10·12].

15 Igitur post hrec fecit sibi Absalom cur­rus et cquitcs, ct quinquaginta viros qui

2 prrecedercnt eum. Et mane consurgcns Absalom stabat juxta introitum po.rtre, ct omnem virum qui habcbnt negotium ut vcniret ad regis judicium vocab!"t. Absa­lom ad se el dicebat : De qua etvttate cs tu 1 Qui r::Spondcns aiebat : Ex una tribu

3 Israel ego sum scn·IL~ tuus. ~c;;poode­batque ci Absalom : Vtdentur mtht ser~lo­nes tui boni et justi ; sed non est qut tc audiat constitutus a rcge. Dicebatque Ab-

4 salom : Quis me consti~at judicem su: per tcrram, ut ad me vemant omnes qut

5 habcnt negotium, et juste judicem! Sed et cum acccdcrct ad cum homo ut saluta­rct ilium, extendebat manum suam, et

6 apprchendens osculabatur cum. Facie­batque hoc o~nni Israel venienti a.d)udi­cium ut audtrctur a rcgc, et sollicttabat corda virorum Israel.

7 Post quadraginta autcm annos, dixit Absalom ad regem David : Vadam, et reddam vota mea qure vovi Domino in Hc-

8 bron · vovens cnim vovit scrvus tuus, cum csset 'in Gessur Syrire, dicens: Si r~uxe­rit me Dominus in jerusalem, sacnficabo

9 Domino. Dixitque ei rex !)avid: Vade in pace. Et surrcxit et a bitt in Hebron. .

penitus ignorantes. Acccrsivit quoque 12 Absal:>m .\chltophel Gilonitem, consilia­rium David, de civitate sua Gilo. Cum­que immolaret victimas, facta est conju­ratio valida, populusquc concurrens augc­batur cum Absalom.

2. CAP. XV, 13-XVI, 14 : DAVID FUGIT. - .David co11_jtwationem cog11o· sci/ e/ e Jerusalem cedi/ [XV, 13, H ] cum servis suis [15·22]. Rex, lrausito /orrenle Cedro11, arcatn remillit in urbem [23·29], ascmdit divum Oliva· rum et Clmsai jttbet co>.silia Adzitophel t urbare [30.37 j. rJ!tra montis verticem Siba bona Miphiboselh obtinet [XVI, 1--l]. Apud Bahm·im Semei maledicm· tem [5·8] rex vela/ occidi [9·14].

Venit igitur nuntius ad David, d icens : 13 Toto corde univcrsus Israel sequitur Ab· salom. Et ait David servis suis qui erant H cum eo in jerusalem : Surgite, fugiamus; neque enim erit nobis e~ugium a facie _Ab· salom. Festinate egredt, ne forte vemens occupet nos ct impellat super nos ruina~,

10 Misit autem Absalom c.xploratores m universas tribus Israel, dicens : Statim ut :tudieritis clangorem buccinre, dicite : Rc-

11 gnavit Absalom in Hebron. Porro cum Absalom icrunt ducenti viri de jerusalem vocati, euntcs simplici corde ct causam

ct percutiat civitatcm in ore gladii. D!· 15 xcruntque scrvi regis ad cum : Omma qu:ecumque pneceperit do~in.us noster rex libenter exscquemur servt tm. ~gressu.s 16 est ergo rex et univcrsa domus CJUS ~~­bus suis: ct dereliquit rex decem muhe­res concubinas ad custodiendam domum. 17 Egrcssusque rex et onmis Israel ~ibu~ suis, stctit procul a do"!lo. Et umvcrst 18 servi cjus ambulabant JUXta cum; et lc· gioncs Cerelhi et Phclethi, et omnes Ge: tluci , pugnatores validi. sexcent! viri qut sccuti eum fnerant de Gcth pedttes, pr.c· cedcb~t rcgem. . . 111

DiXIt autem rex ad Ethat Gethreum ·

3•)9uart vmi dt Cusur, I I Reg. 13, 38. l~. - 8) Cum ..• Syri<e, 11 Reg. 13, 37,38.-

12) Aclt.ilojJirtl, 11 Reg. t6 , zo; 17, 1, 1-1, ~; a3

1 3#- Couiliarium Dtndd, 1 Par. 271 .3J. GriD,

Jos. 15, sr. - 16) Der•li9uil ... domum, II R'!· 16

1 zr, 23; ao, ,J. - t8} Ccrelhi tt PJttlt t ~

11 Re~:. 8, 18. Dt Cctlt, 1 Reg. a7, z.- •g)Etluu.

- 806 -

CAP. XV, 20. L I BER SECUNDUS SAMUELIS. CAP. XVI , 11.

Cur venis nobiscum 1 Revcrtcre, ct habi ta cum regc, quia peregrinus es ct egressus

20 es de loco tuo. lleri vcnisti, ct hodie compcllcris nobiscum egredi 1 Ego autcm vadam quo iturus sum; rcvertcre, et rcduc tecum fratres tuos, et Dominus facie\ tecum misericordiam ct vcritatcm, quia ostcn-

21 disti gratiam et fidem. Et respondit Ethai rcgi diccns: Vivit Dominus, et vivit dominus meus rex! quoniam in quocumque loco fucris, domine mi rc.x, sive in mortc,

22 sive in vita, ibi crit servus tuus. Et ait David Ethai: Veni, et transi. Et transivit Ethai Gcthreus, et omnes viri qui cum co crant, et rcliqua multitudo.

23 Omnesquc Hcbant voce magna, et uni-vcrsus populus transibat; rc.x quoque transgrediebatur torrentcm Ccdron, et cunctus populus incedcbat contra viam qure respicit ad desertum.

2~ Venit autem et Sadoc sacerdos, et uni-vcrsi levitre cum eo, portantcs arcam foo­dcris Dei; et deposuerunt arcam Dei. Et ascendit Abiathar donee cxplctus esset omnis populus qui cgrcssus fuerat de civi-

2.3 tate. Et dixit rex ad Sadoc : Rcporta :~ream Dei in urbcm. Si invenero gratiam in oculis Domini, reducet me. et ostcndet

2li mihi cam ct tabcrnaculum suum. Si au­tcm dixcrit mihi : Non places, pra!Sto

2/ sum, facial quod bonum est coram sc. Et dixit rex ad Sadoc S..'lccrdotcm: 0 vidcns, rcvcrterc in civitatem in pace; ct Achi­maas filius tuus, et jonathas filius Abia-

28 thar, duo filii vcstr i, sint vobiscum. Ecce l'go abscondar in campestribus deserti, donee vcniat sermo a vobis indicans mihi.

2\l Reportaverunt ergo Sadoc et Abiathar arcam Dei in j erus..'llcm, ct manserunt ibi.

30 Porro David asccndcbat clivum Oliva-rurn, scandens ct Hens, mtdis pt..'dibus in­cedens et operto capite; sed ct omnis po­pulus qui erat cum co, opcrto capite,

31 ascendcbat plorans. Nuntiatum est autcm David quod ct Achitophcl cssct in conjura­tione cum AbsaJom. Dixitque David : lnfatua, qureso, Domine, consilium Achi·

3"l tophcl. Cumquc ascenderct Da1•id sum­mitatem montis in quo adoraturus erat Dominum, ecce occurrit ci Chusai Ara­ehites, scissa vcste, ct terra plcno capite.

33 Et dixit ei David : Si veneris mecum, eris 3~ mihi oneri; si autcm in civitatcm rever­

taris, et dixeris Absalom : Servus tuus

II Reg. 18, z. - •3)Atldturlum, II Reg.16, z; 17, t 6. - •4)Sadoc, I I Reg. 8, 17; ao1 z.s. A 6ia· lhar1 I Reg. aa. 20. - 27) 0 vitltns, I Reg. 9, 9· Aclumnn.s ... vutri, 11 Reg. 17- 17; Ill Reg. x, <~>.- 3r) ln/aiua ... Acltilo.{Jiul, II Reg. 16, u ; ' 7\ l'f, z.J. - 3•) Anu:ltites, Jos. r6, z. -34 11 Rea. •6, 19.- 35) 11 Reg. 17, t.J, 16. -

sum, rex; sicut fui scrvus palris tui, sic cro scrvus tuus; dissipabis consilium Achitophel. llabcs autcm tecum Sadocct 3J Abiathar saccrdotcs; ct omnc verbum qu~lcumquc audicris.de domo regis, indi­cabts Sadoc ct Abtathar sacerdotibus. Snnt autcm cum cis duo filii eorum, Achi- 96 maas filius Sadoc, et jonathas filius Abia­thar; et mittctis per cos ad me omnc ver-bum quod audieritis. Vcniente ergo S? Chusai amico David in civitatem, Absa­lom quoque ingressus est jerusalem.

Cumque David transissct paululuml 6 montis vcrticem, apparuit Siba, puer r.Ji­phiboscth, in occw·sum cjus, cum duobus asinis, qui oncrati erant duccntis panibus, ct centum alligaturis uvre passre, et cen­tum massis palatharum, et utre vini. Et 2 dixit rex Sib<C : Quid sibi volunt hrec1 Responditque Siba : Asini, domesticis regis ut sedeant; panes ct palathre, ad vcsccn­dum pueris tuis; vinum autcm, ut bibat si quis defcccrit in deserto. Et ait rex : Ubi 3 est .filius domi~i ~ui1 Responditque Siba regt : Remanst t m jerusalem, dicens : Hodie rcstituct mihi domus Israel rcgnum patris mci. E t ait rex Sibre : Tua ~iot -l o~nia qure fu:r unt ~liphiboseth. Dixitque Stba : Oro ut mvcmam gratiam coram tc, domine mi rex.

Venit ergo rex David usque Bahurim; 5 et ecce cgrcdi~batur inde vir de cognationc domus Saul, nomine Semci, filius Gcra, procedebatque egredicns, ct malcdicebat, mittebatque lapicfes contra David ct contra 6 universos servos regis David. Omnis au­tcm populus et univcrsi bcllatores a dcxlro ct a sinistro latcrc regis inccdcbant. Ita 7 autem loquebatur Semei cum malcdicerct rcgi : Egrcderc, egrcdcrc, vir sanguinum ct vir Belial! Rcddidit tibi Dominus uni- 8 vcrsum sanguinem domus Saul , quoniam invasisti regnum pro co, et dedit Dominus rcgnum in manu Absalom lilii tui; et ecce prcmunt tc mala tua, quoniam virsangui­num es. Dixit autcrn Abisai, filius Sar- 9 vire, rcgi : Quare malcdicit canis hie mortuus domino mco regi1 Vauam, et amputabo caput ejus. Et a it rcK : Quid 10 mihi et vobis est, filii Sarvire1 Dimittitc c~m ut malcdicat; Dominus cnirn prreccpit et ut malcdiceret Da 1•id ; ct quis est qui audeat dicere quare sic feceritf Et ail rex 11 Abisai et univcrsis servis suis : Ecce fi lius

37) Cltusai aJIIico Davld, 11 Reg. 16, 16; I Por. •7\JJ. A6salom ... jerrualent, I r Reg. •6, I.J.

n. - •) ftftmtr"s wrticem, II Reg. IS, 30, J~. Siha, I I Reg. g, 2·1J. - 3) II Reg. ' 9 ilb, r,.­s) '!altttrim, II Reg. 3 , 16. Smui\ I f . Reg. ~9J 16, Ill Reg. a, 8, 91 .J(>-,6. - 7J Vrr Beltai1 Deut. 131 t.'J. -•o)Quid ... est, ]os. aa, 24; J uri.

- SO?-

CAP. XVI, 12. L I BER SECUNDUS SAMUELIS. CAP. XVII, 16.

meus, qui egressus est de utero meo, qu;:c­rit animam mcam; quanto magis nunc filius J cmini I Dimittite eum ut maledicat

12 juxta prreceptum Domini; si forte respi· ciat Dominus affiictioncm mcam, et reddat mihi Dominus bonum pro maledictione hac

ct irruens super cum, quippe qui lassus est 2 ct solutis manibus, percutiam cum; cum­que fu~crit omnis populus qui cum eo est, percuham regcm desolatum. Et reducam 3 univcrsnm populum quomodo unns homo rcvcrti solet: unum enim virum tu qu;:cris; et omnis populus crit in pace. Placuitqnc 4 scrmo ejus Absalom, ct cunctis majoribus natu Israel.

13 hodierna. Ambulabat itaque David et socii ejus per viam cum eo ; Scmei autem per jugum montis ex latere contra ilium gradicbatur, malediccns, et mittens lapi· des adversum cum, terramque spargcns.

14 Venit itaque rex et universus populus cum eo lassus; et rcfocillati sunt ibi.

3. CAP. XVI, 15-XVII, 23 : ABSALOM IN JERUSALEM. -Absalom wm Achi­lophel Jentsaiem iugreditur; Chusai simulat ei adlltl!rere [XVI, 15-19]. De comiliis A dtitophel ad factio~tis opes 1·oboraudas [20-:!3] et ad Davidem inse· qt"ndum [XVII, 1--l). Absalom a Chtt· sat sttatklur ttl ipse exercittti pnzsit [5·14]. David a Chusai mouitus Jorda· mm transit [15-22). A chitoplul suspm­dio se iulerimit [23].

Ait autem Abc;a\om : Vocate Chusai :; Arachiten, et audiamus quid etiam ipse dicat. Cumquc venisset Chnsai ad Absa- 6 1om, ait Absalom ad cum : Hujusccmodi scrmoncm loculus est Achitophe\; facere debcmus an non 1 Quod das consilium 1 Et dixit Chusai ad Absalom : Non est 7 bonum consilium q_uod dedit Achitophc\ hac vice. Et rursnm mtulit Chusai : Tu nosti 8 pat rem tuum ct viros qui cum eo sunt esse fortissimos et amaro animo, vcluti si ursa, raptis catulis, in saltu sa:viat; sed et pater tuus vir bellator est, nee morabitur cum populo. Forsitan nunc latitat in fovcis , 9 aut in uno quo voluerit loco; ct cum ceci­derit unus quilibet in principio, audict quicumquc audicrit, et dicct : Facta est plaga in populo qui scqucbatur Absalom.

15 Absalom autem et omnis populus cjus ingrcssi sunl Jerusalem, sed et Achitophel

16 cum eo. Cum autcm vcnisset Chusai Arachites, amicus David , ad Absalom, loculus est ad cum : Sal vc, rex ! salve, rex !

17 Ad quem Absalom : Hrec est, inquit, gratia tua ad amicum tuum? Quare non ivisti

18 cum amico tuo1 Rcsponditque Chusai ad Absalom : Ncquaquam, quia illius cro quem elegit Dominus, et omnis hie populus ct universus Israel, et cum eo manebo.

19 Sed, ut et hoc infcram, cui ego scrviturus sum 1 noone filio regis 1 Sicut parui patri

20 tuo, ita parebo et tibi. Dixit autcm Absa­lom ad Achitophcl : Jnite consilium quid

21 agere debcamus. Et ait Achitophcl ad Absalom : ln~redere ad roncubinas patris lui , quas dimtsit ad custodicndam domum, ut cum audicrit omnis Israel quod fa.>da· veris patrem tuum, roborcntur te.:um ma-

22 nus eorum. Tetenderunt ergo Absalom tabcrnaculum in solario ; ingressusque est ad concubinas palris sui coram universo

23 Israel. Consilium autem Achitophcl quod dabat in dicbus illis, quasi si quis consu· lcrct Deum ; sic erat omne consilium Achi­tophel, et cum esset cum David, et cum cssct cum Absalom.

17 Dixit ergo Achitophcl ad Absalom: Eli­gam mihi duodecim millia virorum, ct consurgens perscquar David hac nocte,

Et fortissimus quisquc, cujus cor est quasi 10 leonis, pavorc solvctur; scit enim omnis populus Israel fortem esse pat rem tuum, ct robustosomnes qui cum eo sunt. Sed hoc 11 mihi vidctur rectum esse consilium : con­grcgctur ad tc univcrsus Israel, a Dan usque Bcrsabcc, quasi arena maris innu­merabilis; et tu cris in medio eorum; et 12 irrucmus super cum in quocumque loco inventus fuerit , ct opericmus eum sicut cadcrc solct ros super terram, ct non relin­qucmus de viris qui cum eo sunt nc unum quidem. Quod si urbem aliquam fucrit 13 inb>Tcssus, cir cumdabit omnis Israel civi­ta ti illi funes, ct trahemus cam in torrcn­tcm, ut non reperiatur nc calculus quidcm ex ca. Dixitquc Absalom et omnes viri 1+ Israel : Melius est consilium Chusai Ara­chit;:c consilio Achitophel. Domini autem nutu dissipatum est consilium Achitophcl utile, ut induccrct Dominus super Absalom malum.

Et ait Chusai Sadoc et Abiathar saccr- 15 dotibus : Hoc et hoc modo cons ilium dedit Achitophel Absalom et scnioribus Israel. ct ego talc et tale dedi consiliUJil. Nunc 16 ergo mittitc cito, et nuntiatc David, diccn­tes : Ne moreris nocte hac in campestribus descrti, sed absque dilatione transgredcrc,

11 12; Mattb. 8, 29·- •s) II Reg. •s, .17· - 17. - 2) Lass•u est, 11 Reg. 16, 1~. -19~ II Reg. 15, 3-1· - ozt} /npetfer~ ... tftnnum, 5) 11 Reg. s6, 10...18. - 14) Domini .. . ma/11111, 11 Reg. 15, 16; ao, J. F«tlcu.unl jJatriJJI tuum, 11 Reg. 15, 31, 3 -1- - 15) Ail ... sacerdtJ/i6'11s, Lev. z8, 8.- 22) 11 Reg. u , n, 12. II Reg. zs, 27, 28, JS, .]6.- z6) II Reg. •s, z8;

- 808-

CAP. XVli , 17. LIBER SECUNDUS SAMUELIS. CAP. XVIII, 11 .

nc _forte absorbcatur rex et omnis populus qut cum co est.

17 . J onathas autcm et Achimaas stabant J~Xt~ f~ntem .R~gel. Abiit ancilla, ct nun. ttavtt cts, et tilt profecti sunt ut rcfcrrcnt ad reg~m ~avid nuntium; non enim potc-

JS rant vtdcn, aut introire civitatem. Vidit autem eos quidam puer, ct indicavit Absa­lom. 111i vc;o con.cito.~du ingressi sunt domum CUJUsdam vtn tn Bahurim qui habcbat put_cum in vestibulo suo, ~t de-

19 sccndcrunt tn cum. Tulit autcm mulier e! expand~t velamen super os putei, quasi

20 stccans ptisanas; et sic latuit res. Cum­que _vcnissc~t servi Abs~lom in domum, ad multercm d1xcrunt : Ubt est Achimaas ct JonathasY Et respondit cis mulier: Tra'ns­teru~t fe;;tinantcr, gustata paululum aqua. At ht qm qu;:crcbant, cum non reperisscnt

21 rcvcrst sunt in Jerusalem. Cumquc abiis: sent, ~enderunt illi de putco, et pergen­tcs n~nttaverunt regi David, ct dixerunt: Su;g.te, ct transite cito fluvium, quoniam huJu.sccmodi dedit consilium contra vos

22 Achttophel.. Surrcxit ergo David et omnis populus qut cum eo erat, et transicrunt Jor:danem d~ncc dilucesccret; et ne unus qut~cm restduus fuit qui non transisset fluvtum.

23 Porro Achitophel vidcns quod non fuissct factum consilium suum, stravit asinum suu.m, s.ur:rexitque et abiil in domum suam cl tn ctvttatcm suam ; et disposita domo sua, suspendio interiit; ct scpultus est in scpulcro patris sui.

... CAP. XVII , 2-l-XVIII, 32: CLADES F:T INTERFECTIO A BSALOM. - David t u Castra veu it et Absalom it~ Galaad [XVII, 2!-2!l]. David ab Isra~lilis lr~ms.Jordanicis suslmlalttr [27. 29), Vlros suos ad be/bun parat et ill Castn"s m~11el [XVIII, 1-5). David hosles pro· Jllga~ [6·8]. Absalom inleljidttu· [9-17]. D_e lll~tlo ab Absalom e1·edo [18]. Davidi vulona ab A chimaas [19-28] et mors Absalom a Chusi mmlia11/ur [29-32].

U Da~i~ autcm venit in Castra, et Absalom _ transl\'lt Jordanem, ipse et omnes viri

2J Israel cum eo. Amasam vero constituit Absalom pro Joab super exercitum. Amasa autem era! fili~s. viri qui vocabatur Jctra de_ j czra,clt, qut tngrcssus est ad Abigail , filtam Naas, sororem Sarvi;:c, qure fuit

20, 19.- •7) /onatluu ... A cldmaa.r, II Reg IS 27,.16. Font~"! Rog-tl, ]os. •s, 7: I ll Reg.·,, 9: - 23) ,,. croilal~m suam, 11 Reg. 15 , 12. -25) Amasa, II Reg.19, tJ; :ao, 9 tz· Ill Reg a,s,3z:.l Par. :a , 16, 17. Naas, t'Pa.:. :a, r.] 1{): Qute (urt main- foall, II Reg .•• IJ, t8; r Par.

mater Joab. ~t castrametatus est Israel 26 cum Absalom tn terra Galaad. _Cum~ue venissct David in Castra, Sobi 2i

filtus Naas de Rabbath filiorum Ammon ct lllachir filius Ammihcl de Loda: bar, et Ber~ellai G~laaditcs de Rogelim, obt~~erunt et stratona ct tapetia, ct vasa 28 ficltlta, frumcntum ct hordcum et farinam e! polentam, et fabam, et lcnte~, et fri~u~ ct_ccr, cl mel, ct butyrum, oves ct pingues 29 vttulos; dedcruntquc David ct populo qui cu!ll eo crat, ad vesccndum : suspicati emm sunt populum fame et siti fatigari in descrto.

Igi~u\ considerato David populo suo, l8 conslttutt super cos tribunos et ccntur io­nes; ct dedit populi tcrtiam partcm sub 2 ma~u .Joab!. et tcrtiam p::1rtem sub manu ~btsat, filu San·ia:, fratris j oab, et ter­ltam partem sub manu Ethai qui crat de Get h. Dixi_tque rc.x ad populu'm : Egrediar c~ ego v~~ISCUif!· Et _respondit populus: 3 !'ion cxtbts; stvc emm fugerimus non mag_nopere ad cos de nobis pertinebit · sivc medta pars ~ecidcrit e nobis, non 'satis cum bunt •. qma t_u unus pro decem millibus ~mputans. ~l~ltus est igitur ut sis nobis III u~bc pra?Stdto. Ad quos rex ait : Quod + vobts vtde.tur rectum, hoc faciam. Stctit ergo rex JUXta portam; egrediebaturque P?Pulus per turmas suas, ccnteni ct mille-Ill. _Et _pr;:ccepit rex Joab, et Abisai, et 5 Ethat, dtccns: _Servate mihi pucrum Ab­s~lom. Et omms populus audicbat pr;:cci­ptcntcm rcgem cunctis principibus pro Absalom .

Itaquc cgressus est populus in campum 6 contra Jsra~l, ct factum est pr.clium in saltu Ephratm. Et cresus est ibi populus 7 Israel ab exe_rcitu. D~vid, factaque est pia­~. magna ~n. dte tlla, ' 'iginti millium. F ut_t autem. tbt pr;:clium dispersum super 8 factcm omms terr;:c, et multo plures crant q~os saltus consumpscrat de populo, quam Itt quos voravcrat gladius in die ilia.

A~cidit ~utcm ut occurrcret Absalom 9 scrvts Davtd, sedens mulo; cumquc in­grcssus fuissct mutus subtcr condcnsam quercu!ll et !llagnam, adha?Sit caput cjus qucrcut, et tllo suspenso inter crelum et t;;r~m, mulus cui i~se<!crat pertransivit. \ tdtt a~tcm hoc qutsptam, et nuntia\"it 10 joab, dtccns : Vidi Absalom pcndcrc de qucrcu. Et ait j oab viro qui nuntiave- 11

•,t6.-27)Ra66atlt, II Reg. u ,26,29. llfacltir, II Reg. 9 , ~· Btrullai, II Reg. 19, 31, 32; Ill Reg. • , 7·- 29) In destrlo, II Reg. 1s, 23.

18.---; 2) Etltai, II Reg. zs , 19.- 6) In salt>< Epnraun, Jos. '7 • t.J, t8.- 9) Adlt«sit ... 9 ,,,..

-309-

CAP. XVIII, 12. L I BER SECUNDUS SAMUELIS. CAP. xxx, a.

rat ei : Si vidisti quare non confudisti eum cum terra1 et ~o dedissem tibi ~~c~

12 argenti siclos et unum bal!cum. . Qua dax~t ad j oab: Si appenderes m mamb'7l meas mille argenteos, ncquaquam ~atte:cm manum meam in fi~ium re_gi_s; auda~nt!bus cnim nobis pr<ceepat rex_tib1, ~~ ~basaa, et Ethai, diccns : Custodate maha puerul!l

etiam ego curram post Chusi1 Dixitque ei joab : Quid vis currere, fili mi 1 non eris boni nuntii bajulus. Qui r':Spo.ndit: Quid l'l enim si cucurrcro 1 Et aat ea : Curre. Currens erg<> Achimaas per viam com. pendii transivit Chusi.

David autem sedebat inter duas portas. ~ Speculator vero, qui erat in fastigio port;c super murum, elcvans oculos, vidit ho~i­nem currcntem solum ; et exclamans m· 25 dieavit regi; dixitque rex : Si solus est, bonus est nuntius in ore ejus. Properante autem illo et acccdente propius, vidit 26 speculator ~ominen~ aatea:am currentem ;_e~ vocifcrans m culmme, aat: Apparel maha alter homo currens solus. Dixitquc rex :

13 Absalom. Sed et si fccissem contra am· mam meam audacter, ncquaquam hoc rcgem laterc potuisset , et t~ stares ~x

14 adverso. Et ait jnab : Non sacul tu vas, sed aggrediar eum coram t~. T~lit cq~o trcs lanceas in manu sua, et mfixat eas an corde Absalom; cumque adhuc palpitaret

15 h:crcns in quercu, cucurreru~t dcc?m juvenes armigeri joab, et percullenles m· tcrfccerunt cum.

Hi Cccinit aulcm ]oab buccina, et retinuit populum ne persequerel~r f?gicnlem Is·

17 1'8C1 volens parccre multatudma. Et tulc· runt Absalom, et projccerunt eum in saltu in foveam grandem, et comportavcrunt super cum accr vum lapidu~ _magnum nimis. Omnis autem Israel fugtt m ta~~-

18 nacula sua. Porro Absalom erexerat saba, cum adhuc viveret, titulum qui est in ~aile regis; dixerat c~im : !'ion ha~. filiu~, et hoc erit morumentum nomams mea. Vocavitque titulum nomine suo, et appclla· tur r>lanus Absalom usque ad hanc daem.

19 Achimaas autem, filius Sadoc, ait: Cur·

Et istc bonus est nuntius. Speculator 27 autem : Contcmplor, a it, cursum prioris quasi cursum Achimaas, filii ~adoc. Et ail rex : Vir bonus est , ct nunhum portans bonum venit.

Clamans autem Achimaas, dixit ad 28 regcm : Salve, rex I Et ador~ns rcgc~, coram eo pronus in terram, aa~ : Bened!· ctus Dominus Deus tuus, qua conclusat homines qui levaverunt manus su~s contra dominum meum rcgem! Et a at rclt : '.~ Estne pax pucro Absaloml Dixitquc Ac~i­maas : Vidi tumullum magnum cum mat· terct j oab scrvus tuus, o rex, me scrvum tuum· nescio aliud . Ad quem rex : 30 Tran~i ait et sta hie. Cumque ille trans· issct el~tar~t. apparuit Chusi, et v~nien~ 31 ait : Bonum apporto nuntium, domme ".'' rex; judicnvit enim pro te Dominus hodac de mnnu omnium qui surrexeru~t contra te. Dixit autcm rex ad Chusa : Estnc 32 pax pucro Absalom l Cui respo~d~n~ ~hu·

ram, el nuntiabo rcgi qu~a ju~icium fcc~rit ci Dominus de manu ammacorum . CJ~·

:!0 Ad quem j oab di:<it; ~on c_ris nun~aus an hac die sed nunllabas an aha; hodae nolo tc nuntiare, fi lius enim regis est m~rtuus:

21 Et ait ]oab Chusi :. Vade, <;t nunha rega qu:c vidisti . Adora vat Chusa _Joab, ct ~~~-

22 currit. Rursus autcm A~un~as, fihu~

si : Fianl , inquit, sicut puer, ammaCJ do· mini mei regis, et universi qui consurgunt adversus cum in malum I Sndoc, dixit ad ] onb : Quad unpedat sa

III. - DAVID REGNUM RECUPERAT.

[XVIII, 33- XX, 26.]

1. CAP. XVIII, 33-XIX, 15 : hu•E· RIUM 0AVIDIS AB O~INIBUS AGNOSCI· TUR. - David mper Absalom (/Qlel [XVlli, 33-XlX,_-!]. .foah r(.~~m ob 11imitmt ludtllll ob;u t;l[ai et DaVId /'0: pulo se ostendil [5-H). De a more /snult· tart~m erga Davidem (9, 10]. J!ex S~doc millil ad seniores .fuda qtt£ 1·edtl11m Davidis aoptant (11-15].

33 Contristatus itaque r ex asccndit ca:na·

culum porlre, et ftevit. Et sic loquebatu~ vadcns : Fili mi Absalom! Absal_om fih mi ! Quis mihi tribuat ut ego monar pro te Absalom fiJi mi I fili mi Absalom I

0

;\untiatum est autem ]oab quod rex/~ ftcrcl el ~ugcret fili?m ~u~m , ct yersa ~- -victoria an luctum m dac alia omm pop~l. • audivil enim populus in die ilia ~~c~i~ 3 Dolct rex super filio suo. Et dcchna populus in die ilia ingredi civitatem, quo-

t ,1, 'i· _ ••) David ... ""'tU• II Reg. '9 • 8· ·

clli 11 Reg. 14, z6. - 17) Comf!ortawrun :" • r ni,;tis j os. 7 z6; 8 , zt;. - t8) In <oalle r•g-u, 33) I Reg. 19 , .f· Gen. ~4 , 17. ~ 19) Aclzimaas, 11 Reg. 15 , j();

-310-

CAP. XIX, 4. LIBER SECUNDUS SAMUELIS. CAP. XIX, 28.

modo declinare solet populus versus et 4 fugiens de prrelio. Porro rex operuit

cnput suum, et clamabat voce magna : Fili mi Absalom I Absalom fiJi mi, fili mi!

5 lngrcssusergo joabad rcgem indomum, dixit : Confudisti hodie vultus omnium sen•orum tuorum, qui salvam fcccrunt ani· mam tuam, et anirnana filiorum tuorum et filiarum tuarurn, et animam u.xorum tua· rum, cl animam concubinarum tuarum.

6 Oiligis odicntes le, et odio habes diligentes tc; et ostendisti hodie quia non curas de ducibus luis et de scrvis tuis; et vere CO· gnovi modo quia si Absalom viveret et om ncs nos occubuissemus, tunc placeret

7 tibi. Nunc igitur sur~e, et procede, et ;:alloquens satisfac servas tuis; juro enim tibi per Dominum, quod, s i non exieris, ne unus quidcm remansurus sit tecum noctc hac, et pejus erit hoc tibi quam omnia mala qure venerunt super te ab

S adolesccntia lua usque in prresens. Sur· reltit ergo rex, et sed it in porta; et omni populo nuntiatum est quod rex sederet in porta, venitque universa multitudo co­ram rege. Isr ael autem fugit in taberna· cula sua.

9 Omnis quoque populus ccrtabat in cun­ctis tribubus Israel, diccns : Rex liberavit nos de manu inimicorum nostrorum; ipse sail•avit nos de manu Philisthinorum; et nunc fugit de terra propter Absalom.

10 Absalom autcm, quem unximus supet· nos, mortuus est in bello; usquequo siletis, et non reducitis regem 1

11 Rex vero David misil ad Sadoc et Abia­thar sacerdotes, dicens : Loquimini ad majores natu juda, diccntes : Cur vcnitis novissimi ad reducendum regem in domum suam? (Sermo autem omnis Israel perve-

12 ncrat ad rcgem in domo ejus). FratrCl:i mei vos, os meum et caro mea vos; quare

13 novissimi reducitis regem1 Et Amas:c dicitc : Nonne os meum ct earo mea es? lla!c faciat mihi Deus et hrec addat, si non magister militire fueris coram me omni

h tempore pro j oab! Et inclinavit cor om­nium virorum Juda quasi viri unius, misc-

• runtque ad re~em dicenles : Revenere tu, I~ ct omnes serva tui. Et reversus est rex,

et venit usque ad j ordanem; et omnis Juda v.:nit usque in Galgalam, ut occur­rerct regi et traduccret eum j ordanem.

lP. - 4) II Reg. 18, 33· - 9) Rex ... 11ostro· h"'' ] 1 'Reg. a, 1•/#f-. l;se ... PltilistinOnllll, Reg. s, 20; 8 , 1. F11git ... Aosalom, 11 Reg.

•s, '~·- u) Rex ... stU:.,..dotes, 11 Reg. •s, zt;. ii ~) AmtUIZ0 11 Reg. 17, ,u-. Si ntm ... JDaiJ, Reg. 8, t6; Ill Reg. a, :JZ. - 16) Semei,

2. CAP. XIX, 16--l3 : DAVID REVERT!· TUR. - Rex, adversante Abisai, igtto· scit Semei LXIX, I 6-23]. llfipltibosetlt Davidi ocmrrit (2-l-30]. Rex vult Benellai serum itt .fentralem ducere [31-33); Ber:ellai i11vitationem recttsal et causam .filii mi Cltamaam agil [3-l-38). David.fordanem itt Galgala tratmt [39, 40). Dissidium ;, populo oritttr ob deductionmt regis (41-43). Festinavit autem Semei, filius Gera filii 16

Jemini de Bahurim, et desccndit cum viris juda in occursum regis David, cum mille 17 viris de Benjamin; ct Siba, puer de domo Saul, et quindecim filii ejus ac viginti servi erant cum eo ; et irrumpentes j orda­nem ante regem, transierunt vada ut 18 traduccrcnt domum regis et facerentjuxta jussionem cjus. Semci autem, filius Gera, prostratus coram rege, cum jam transisset j ordanem, dixit ad eum : Ne reputes 19 mihi, domine mi, iniquitatcm, neque me­mineris injuriar um servi lui in die qua egrcssus es, domine mi rex, de j er usalem, neque ponas, rex, in corde tuo; agnosco 20 cnim scrvus tuus pcccatum meum, et id­circo hodie primus veni de omni domo j oseph, desccndique in occursum domini mei regis. Respondens vcro Abisai, filius 21 Sarvire, dixit : Numquid pro his verbis non occidetur Semei, quia maledixit christo Domini'! Et ait David : Quid mihi ct vo· 22 bis, filii Sarvire 'I Cur cfficimini mihi hodie in satan I Ergone hodie interficietur vir in lsraeU An ignoro hodie me factum rcgem super lsraell Et ait rex Scmci : Non mo· 23 rieris. juravitquc ei.

i\liphiboscth quoque, filius Saul, desccn· 24 dit in occursum regis, illotis pedibus et intonsa barba; vestesque suas non laverat a die qua cgrcssus fucrat rex usque ad diem rcvcrsionis ejus in pace. Cumque 25 j erusalem occurrisset regi, dixit ei rex : Quare non venisti mecum, i\liphiboselh1 E t rcspondens ait : Domine mi rex, servus 26 meus conlempsit me; dixique ei ego fa· mulus tuus ut sterneret mihi asinum, et asccndcns abircm cum rege, claudus enim sum sen•us tuus; insupcr et accusavil 27 me servum tuum ad te dominum meum rcgem. Tu autem, domine mi rex, sicut angelus Dei es, fac quod placitum est tibi. Neque enim fuit domus patris mei, nisi 28 morli obnox.ia domino meo regi; tu autem

II Reg. t6,J'; lll Reg. a , 8.- 17)Si6a, II Reg. 9 , z, to; 16, t·~· - 19) 11 Reg. •6, J'·IJ. -• •)Quia ... Domini, 11 ~eg .. •6, 6.-23) Ill Reg. a, 8, 9, :J7, 46. - 24) /lfijiluhoseth, 11 :Reg. 9, 6. - 26) Claudus... tuus, 11 Reg. 9 , tJ. -27) II Reg. t6,:J. -•8) Tu aNitm ... ,.,,.,II Reg.

Sll -N• 7] - 12

CAP. XIX, 29. LIBER SECUNDUS SAMUELIS. CAP. XX, 10.

posuisti me servum tuum inter con vi vas mensre ture; quid ergo babco justa: quc­relre; aut quid possum ultra vociferari ad

29 regem 1 Ait ergo ei rex : Quid ultra loque­rist fixum est quod locutus sum : tu ct Si-

que ad me pertinet David quam ad te; cur fecisti mihi injuriam, et non mihi nun­t iatum est prion , ut reducerem regem meum t Durius autem responderunt viri juda viris Israel.

30 ba, dividite possessiones. Responditquc l'llipbiboseth regi : Etiam cuncta accipiat, postquam reversus est dominus mcus rex pacifice in domum suam.

31 Berzellai quoque Galaadites, descendens de Rogelim, traduxit rcgem jordancm, paratus etiam ultra ftuvium prosequi cum.

32 Erat autem Berzellai Galaadites scnex valde, id est octogenarius; et ipse prrebuit alimenta regi cum moraretur in castris,

33 fuil quippe vir dives nimis. Dixit itaque rex ad Berzellai : Vcni mecum, ut requie-

34 seas securus mecum in j erusalem. Eta it Berzellai ad regem : Quot sunt dies an­norulh vitre mere , ut asccndam cum rc:gc

3<5 in jerusalem 1 Octogenarius sum hod1e. Numquid vigent sensus mci ad discernen­dum suave aut amarum t aut delectarc po­test servum tuum cibusel potust vel audirc possum ultra vocem cantorum atque can­tatricum 1 Quare servus tuus sit oncri do·

36 mino mco rcgi t Paululum procedam ra­mulus tuus ab j ordane tecum. Non indigco

3. CAP. XX, 1-22 : SEBA SEDITIONEM MOVET. - Seba viros Israel suum lrahil el seditionem excilal [XX, 1, 2]. David jubel A masam, deimk Abisai copias congregare [3-7]. Joab apud Gabatm occidit Amasam et co,.lra Seba incedil [8-13]. Abela-BetiL-JI,faacha obsi­delttr; mulier qttadam abscissum caput Seba projicil ad Joab qui obsidionem ttrbis relillijt<it [14-22]. Accidit quoque ut ibi esset vir Belia1,2Q

nomine Seba, filius Bochri, vir jemineus; et cecinit buccina, et ail: Non est nobis pars in David, ncque hereditas in filio Isai; rc­vertere in tabernacula tua, Israel. Et se- 2 paratus est omnis Israel a David, secutus­quc est Seba, !ilium Bochri; viri autcm juda adhrescrunt regi suo a jordane us­que jerusalem.

Cumquc vcnisset rex in domum suam in 3 jerubalem, tulit decem mulieres concubi­nas quas dcreliquerat ad custodiendam domum, et tradidit cas in custodiam, ali­menta cis prrebens ; et non est ingressus ad cas, sed erant clausre usque in diem mortis sure, in viduilate viventes.

37 hac vicissitudinc; sed obsecrout revertar servus tuus, et moriar in civitate mea, et sepeliar juxta sepulcrum patris mei et matris mere. Est autem servus tuus Cha­maam; ipse vadat tecum, dominc mi rex, ct fac ei quidquid tibi bonum vidctur.

38 Dixit itaque ei rex : Mecum transeat Cha­maam, et ego faciam ei quidquid tibi placuerit, et omne quod peticris a me im-

39 petrabis. Cumque transisset univcrsus populus et r ex jordanem, osculatus est rex Berzellai el benedixit ei; et ille reversus est in locum suum.

Dixit autem re.-.: Amasre: Convoca mihi f omnes viros juda in diem tertium, et tu adesto prrescns. Abiit ergo Amasa ut 5 convocaret judam ; et mora tus est extra placitum quod ei constituerat rex. A it 6 autem David ad Abisai . Nunc magis afflicturus est nos Seba, filius Brochri, quam Absalom; tollc igitur servos domini lui, ct pcrsequere eum, nc forte inveniat

40 Transivit ergo rex in Galgalam. ct Chamaam cum co. Omnis autem populus juda traduxerat regcm , et media tantum

41 pars adfuerat de populo Israel. ILaquc omnes viri Israel concurrentes ad rcgcm dixerunt ei : Quare te furati sunt fratres nostri viri juda, et traduxerunt rcgcm el domum ejus j ordnnem, omncsque viros

42 David cum col Et respondit omnis vir Juda ad viros Israel : Quia mihi propior est rex. Cur irasceris super hac re 1 num­quid comedimus aliquid ex rege, aut mu-

43 nera nobis data sunt1 Et respondit vir Israel ad viros juda, et ail : Decem par· tibus major ego sum apud regem, magis-

ci vitatcs munitas, et effugiat nos. Egl'cssi 7 sunt ergo cum eo viri joab, Cercthi quo­que ct Phclethi; et omncs robusti exierunt de j erusalem ad persequendum Scba, !ilium Bochri.

Cumquc illi essent juxta lapidem gran- 8 dem, qui est in Gabaon, Amasa venicns occurnt cis. Porro joab vestitus erat tu­nica stricta ad mensuram habitus sui, et desuper accinctus gladio dcpendente us: que ad ilia in vagina, qui fabricatus !ev• 9 motu egredi potcrat et percutere. D1x1t itaque j oab ad Amasam : Salve, mi Cra-ter. Et tenuit manu dextcra mentum Ama· 10 sre, quasi osculans cum. Porro Am:LS3

9•{..!0• 11, I.J. - 31) Bu·ullni, II Reg. t?, :17; l!(), _ 1) Vir Belial, Deut. tJ, 1,1. Non uf ... II Keg. a, 7·- J•) Ipse ... ca.llris, II Reg. t?, Israel, Ill Reg. n, t6; II Par. to, t6. -z8, :19·- 37, 38) Ill Reg. a , 7·- 43) Ilcc<m ... n<m, 111 Reg. u ,.JO, .Jt. 3) 11 Reg. tS, 16; t6 1 Zl, zz. - to) Ill Rei·

-812-

CAP. XX, 11. LIBER SECUNDUS SAMUELIS. CAP. XXI, 5.

non observavit gladium quem habebat j?a~. qui. per~uss_it cum in laterc, et clfu­dlt mtcstma CJUS 10 terram. nee secundum vulnus apJ?OS~it, ct mortuu's est. joab au­t~m et ~b1SUJ fra~er cjus, persecuti sunt

11 Scba, fihum Bochn. lnterea quidam viri cu":'. stetissent. juxta cadaver Amasre, d~ ~us j oab, d1xerunt : Ecce qui esse vo-

12 lu1t pro j oab comes David. Amasa au­t~m co.n~persus sanguine jacebat in media vm. ,V•dlt hoc quidam vir quod subsisterct o~ms populus ad videndum cum et amo­VIl Am~m de via in agrum, OPeruitque cum veshmcnto, ne subsistcrcnt transeun-

!3 tes p~opter cum. Amoto ergo illo de via trans1bat omnis vir sequens J oab ad per: scqucndum Seba, filium Bocbri .

H Por~o illc transicrat per omnes tribus Israe l.~~· Abe~am et Beth-l\laacha; omnes­

~ que Vln cl~ll congrcgati fuerant ad cum.

A_udio. ~ursumq~e illa : Senno, inquit, 18 dlcebatu~ m vetcn proverbio : Qui inter­r?gant, mterrogent in Abela; ct sic perfi­Cie~ant. !'lonnc ego sum qure respondco 19 ver•t~t~m m Israell Et tu qureris subver­tcrcc!VItaterl!, ~~ everterc matrem in Israel. Quare prreop1tas hereditatem Domini? Respondensque Joab, ait : Absit absit 20 hoc a. me I non prrecipito, ncquc dc~olior; non Sl~ se habet rel!; sed homo de monte 21 Ephr~•m, Seba, fil111s Bochri cognomioe, levay1t ~!'anum suam contra regem David; O:Udlte ;Hum, et recedemus a civitate. Et a1t muller ad j oab : Ecce caput ejus mit-tetur ad te per murum. lngressa est er 22 a~ omnem ~pulul!', ct locuta est cis ~ p1Cntc:; qu! absc•ssum caput Seba, filii B_ochn, proJecerunt ad j oab. Et ille ceci-mt t~ba, ct recesserunt ab urbe, unusquis­que 1D tabernacula sua; joab autem re­versus est j erusalem ad rcgem. to Venerunt:taque. ct oppugoabant eum in

Abela et !~ B~th-~laacha, et circumdede­runt mum.llombus civitatem, et obsessa est 4. CAP. XX, 23 · 26 : DE MINISTRlS ur~; omms au tern turba qureerat cumj oab DAVIDIS.

16 moh~batu~ dcstr~ere muros. Et excla· F . ma~lt lmu_h~r sapiens de civitate : Audite, Ult ergo ) oab super omnem cxercitum 23 aud1tc. d1c1tc j oab : Appropinqua hue et Israel; Baoams autcm, filius joiadre, super

17 loquar. t~c~m. Qui cum accessisset 'ad Cereth<£?S et Phelcthreos; Aduram vero 24 c~m, a1t 1lh : Tu es joab1 Et ille respon- super tnbuta; porro j osaphat filius Ahi-dlt : Ego. Ad _quem sic locuta est : Audi lud, a commentariis; Siva ;utem, scri- 25 sermones 11 ba : Sadoc vero et Abiathar sacerdotes.

ancl re ture. Qui respondit : Ira autem jairites erat sacerdos David. • 26

PARS QUINTA (XXI, i - XXIV, 25.]

APPENDICES.

1· CAP. XXI, J.J.i: DAVID GABAONITJS SATISFACIT. - Fames a Deo millitur ob ~dem etllll G~aoll a Saute viola/am [X ~· 1]. Davtd Gabaom'tis saliifacit el cnmeJL Sa'!lis i>L j>Dsleris suis punilur [2-1 0]. Drn;td ossa Sattlis et Jonalha i1t upu/cro Cts sepelil [11-U].

21 . Fac_ta est quoque fames in diebus Da­v~d tnbus ann is jugiter. Et consuluit Da­pld oraculum Domini ; dixitquc Dominus :

r?pter. Saul ct domum ejus sanguinum,

2 qu1a occ~d1t Gabaonitas.

VocatiS ergo Gabaonitis rex dixit ad cos (porro Gabaonitre non era~t de filiis Israel .

sed re!iquire Amorrhreorum ; filii ui Isr ael Jnravcrant cis! et voluit Saul i,efc~ tcrc cos ~el_o, quas1 pro• filiis Israel et ju~a); _diXIt er~o David ad Gabaonitas: s Qmd faclam vob~s t ~t quod crit vestri pia­cu_lum, ut bened1cahs hereditati Domini1 Dlxeruntque ei Gabaonitre : Non est nobis 4 super argcnto ct auro qurestio, sed contra Saul et ~ntra ~omum ejus; ncque volu· mus ut m!erficm~ur homo de Israel. Ad quo:; rex :ut.: Qu•d ergo vultis ut faciam vob~s~ Qu1 d1xerunt. r~ : Virum qui 5 attnvlt nos et oppresslt lmque ita dclerc dcben:tus, u~ ne. unus quidem residuus sit de shrpc CJUS 10 cunctis finibus Israel.

11 ~I Reg. )tQa, _18. -. :2,6) Ira, II Reg. 23 ,18. 18. ; - I Ula IICct'dlt Ga&t.onilas, r Rei. u

• 9- - •} Jos. 9, .], 1$1 19.- 6) Gahao. Sau~

-313-

0Al'. XXI, 6. LIBER SECUNDUS SAMUELIS.

CAP. XXII, 5.

6 Dentur nobis septem viri de tiliis ejus, ut crucifigamus eos Domino in Gabaa Saul, quondam electi Domini. Et ait rex : Ego dabo.

7 Pepcrcitque rex ~lipbiboseth, filio jona-thre filii Saul, propter jusjurandum Domi­ni quod fuerat inter David et inter jona-

S than, filium Saul. Tulit itaque rex duos filios Respha, filire Aia, quos peperit Sau­li , Armoni et Miphiboseth, ct quinque filios 1\lichol , filire Saul, quos genuerat Hadricli ,

pha, cujus ferrum baste trecentas un­cias appendebat, ct accinctus erat ense novo, msus est pcrcutcre David. Prresi- 17 dioque ci fuit Abisai, filius Sarvire, et per­cussum Philisthreum interfecit. Tunc jura­vcrunt viri David, dicentes : J am non cgredicris nobiscum in bellum, ne cxtin­guas lucernam Israel.

Secundum quoque bellum fuit in Gob 18 contra Philisthreos. Tunc pcrcussit Sobo­chai, de Husathi, Saph de s tirpe Arapba,

9 filio Berzellai, qui fuit cfe Molathi; et de­dit eos in manus Gabaonitarum, qui cru­cifixerunt eos in monte coram Domino. Et ceciderunt hi septem simul occisi in die­bus ~essis primis, incipiente messionc

de genere gigantum. Tertium quoque fuit bellum in Gob con- 19

lra Philisthreos, in quo percussit Adcoda-

hordei. 10 Tollens autem Respha, filia Aia, cili-

tus filius Saltus, polymitarius, Bethlche­mites, Goliath Gethreum, cujus hastile ba­s ta: crat quasi liciatorium texentium.

Quarlum bellum fuit in Geth , in quo vir 20 fuit excclsus qui senos in rnanibus pcdi­busque habebat digitos, id est viginti qua­luor; et erat de or igine Arapba. Et bias- 21 phemavit Israel; percussit autem eum j o­nathan, filius Samaa fratris David.

cium substravit sibi supra petram ab ini­tio messis, donee stillaret aqua super eos de crelo, et non dimisi! aves lacerare cos per diem, neque bestias per noctem.

11 Et nuntiata sunt David qua: feccrat Re-12 spha, Iilia Aia, concubina Saul. Et abiit

David, et tulit ossa Saul et ossa j onathre, filii ejus, a viris Jabes-Galaad, qui furati fuerant ea de platea Bethsan, in qua sus­penderant eos Philisthiim cum interfecis-

13 sent Saul in Gelboe; et asportavit inde ossa Saul et ossa j onatbre, filii ejus; et colligentes ossa eorum qui affLxi fuerant,

14 sepelierunt ea cum ossibus Saul et j ona­thre, filii ejus, in terra Benjamin, in latc­re, in sepulcro Cis patris cjus; feccrunt­que omnia qua: prreceperat rex.; Et rcpro­pitiatus est Deus terrre post brec.

Hi quatuor nati sunt de Arapha in 22 Gclh, ct cccidcrunt in manu David et ser­vorum ejus.

s. CAP. XXII, 1-51 : CANTICUM DAVl-015. - .David, de mallu ittimicontm suontm /iberallls [XXII, 1], gratias .Deo agil (2-4 ]. Commemoratttr oralio .David is (5-7]. .Describitur perturbatio mwtdi coram .DomillO descemknti tk calo (8- 1 0] at que divimz majestatis ostmsio (11-16]. .David a .Deo liberattts est (1 7-20]. .De .Davidis jrtstitia (21-24] et tk jidelitate .Domilli (25-28] . .Deus servum suum prote[i_t (29-31], virtu/em et peritiam dat ei [32-35] atque i1limi-2. CAP. XXI, 15-22 : DE QU ! BUSDAM

V!RIS IN BELLO STRENUIS. - Abisai [XXI, 15-1 7] ;Sabodtai (18]; Atkodaltls [19];Jollatha1l (20-22].

15 Factum est autem rursum prrelium Phi-lis thinorum adversum Israel, et descendit David et scrvi ejus cum co, et pugnabanl contra Philis tbiim. Deficiente autem Da-

cos ejm fugat (36-43] . .Deus imperium .Davidis- /i1-tnavit (44 -46]. Psalmista gratias Domi1to itenmt agit (47-51].

Loculus est autem David Domino verba 22 cru·miois hujus, in die qua liberavit cum Dominus de manu omnium inimicorum suorum et de manu Saul; et ait : 2

16 vid, j esbibenob, qui fuit de genere Ara-Dominus petra mea, et robur meum, ct salvator meus. Deus fortis meus, spcrabo in eum ; s

4

5

scutum meum, et cornu salutis mere; elevator meus, et refugium meum. Salvator meus, de iniquitate liberabis me. Laudabilem invocabo Dominum, et ab inimicis meis salvus cro.

Quia cir cumdederunt me contritiones mortis,

I Reg. 10/ 26; u , I · E;lcrti Domilri,_ I Reg. 10 , I 1-8;- 18) So6Dclrai, I Par. u , 29; 27, 11. H•tS"" Z4- - 7) Reg. 18,3, :ao, 8, tS, IZ, 23 , 18.- llrt, II Reg. 23, 21·- 19) I Par. 20,s. 8) Duos Ji.lios Resjlra, II Reg. 3, 7- Qut'"'lut ... Molallrr I Re . 18 , 19- - u ) I Reg. 1 JZ, 13. %2. - •) Ps. '7• '· - •-s•) Ps. 17, 3-S'· -- 17) Ahisai, I~ Reg. 23, 18.- 18·22) l Par. 20, 3) Sjtr~o ;,. t um, Hebr. •, 13. - 6) Ps. 114, 3·

-SH-

CAP. XXII, 6. LIBER SECUNDUS SAMUELIS. CAP. XXII, 28.

6

?

8

9

10

11

12

13

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

torrcntes Belial terruerunt me . funes inferni circumdederunt tiJe prrev_encru!lt me laq uei mortis. ' In trabulabone mea invocabo Dominum et ad Dcum meum clamabo- ' et exaudict de tcmplo suo v~m meam et clamor meus veniet ad aures ejus. '

Commota est et contremuit terra fundamenta montium concussa s~nt et conq~assata, quoniam iratus est cis. As~n~t fumus de naribus ejus, el 1gn1s de ore ejus vorabit-carbones succensi sunt ab ~ Inclin_avit crelos, ct"•descendit; et cahgo sub pcdibus ejus.

Et ascendit super cherubim, et volavit . et lai?sus est super•pennas venti. ' P~slllt tenebras in circuitu suo latibulum cr~brans aqu~s de nubibus crelorum. ' P1 re ful~ore m conspectu cjus suecens1 sunt carbones ignis.

T onabit de crelo Dominus et .~xcels~ dabit voccm s~am. M1s1t sag.ttas, et dissipavit eos . fulgur, et consumpsit eos. ' Et apparuerunt effusiones maris et r_cvelata ~unt fundamenta orbis, ab mcrcpatlonc Domini ab inspiratione spiritus' furori s cjus .

Misit de ~xcelso, et assumpsit me, et_ cxtra?'1t me de aquis multis. Llbera~lt m~ ab inimico meo potentissimo

~r~~:~~t~~ f.!e~f:~ffif~ui::.~~i~~obustiores me erant

et factu~ est J:?ominus firmamentum' meum Et edux1t me 10 latitudinem. · liberavit me, quia complacui' ci.

Retribuet mihi Dominus secundum justitiam eQl ~ecundum_ f!1U~ditiam manuum mearum r~~1m~ -bi

u.a cuslodiVI v1as Domini 1

· et non egi impie a Deo meo. omnia enim j~dicia ejus in c'onspectu mco et prreccpta eJUS non amovi a me. ' Et cro perfectu-; cum eo et cust?rliam !11~ ab iniq~itate mea; ct resbtuet mibl D?~inus secundum justitiam meam ct secundum mundlham manuum mearum in conspec't I

Cum sancto sanctus eris et cum robusto pcrfectus'. cum electo electus eris ' et cum pcrvcrso perve~tcris . ct P?Pulum pauperem salvu.;, facies ocuhsque tui~ excclsos humiliabis. '

u ocu orum suorum.

- 7) Ps. 114, 1; 119 , 1.- 10) Ps. 143, S· -!••) Ps. ¢, z.- 21) 1 R 23) Ps. JIB , ""• Jo•. eg. a6, 3J; Ps. 7• 9·-J- • - 35) Ps. 143, 1. _

-815 -

C.u>. XXII, 29. LIBER SECUNDUS SAMUELIS.

29 Quia tu lucerna mea, Domine, el tu, Domine, illuminabis tenebras meas.

30 In te enim curram accinctus ; in Deo meo transiliam murum.

31 D.:us, immaculata via ejus; eloquium Domini ignc e.xaminatum; scutum est omnium spcrantium in se.

32 Quis est Deus prreter Dominum 1 ct quis fortis pra:ter Dcum nostrum 1

33 Deus qui accinxit me fortitudine, ct complanavit perfectam ~iam meam;

3-l corequans pedes mcos cervts, et super excelsa mea statuens me;

35 doccns manus meas ad pra:lium, et componens quasi arcum a:reum brachia mea. ..

36 Dedisti mihi clypeum salutis tua:, et mansuetudo tua multiplicavit me.

a7 Dilatabis gressus meos subtus me, et non deficient tali mei.

3!! Persequar inimicos meos, et contcram; et non convertar donee consumam eos.

39 Consumam eos et confringam, ut non consurgant ; cadent sub pedibus meis.

40 Accinxisti me fortitudine ad pra:lium; incurvasti resistentes mihi subtus me.

41 l nimicos meos dedisti mihi dorsum, odientes me, et disperdam cos.

42 Clamabunt, ct non erit qui sal vet; ad Dominum, et non cxaudiet cos.

43 Delebo eos ut pulverem terra:; quasi lutum platearum comminuam cos atque confringam.

44 Salvabis me a contradictionibus populi mei; custodies me in caput gentium. Populus quem ignoro serviet mihi.

45 Filii al ieni resistent mihi; auditu auris obedient mihi.

46 Filii alieni deflu.xerunt, el contrahentur in angustiis suis.

47 Vivit Dominus! et benedictus Deus meusl ct exaltabitur Deus fortis salutis mea:.

48 Deus qui das vindictas mihi, et dejicis populos sub me,

49 qui educis me ab inimicis meis, ct a resistentibus mihi elevas me; a viro iniquo liberabis me.

50 Propterea confitcbor tibi , Domine, in gentibus, et nomini tuo cantabo;

51 magnificans salutes regis sui, et faciens misericordiam christo suo David, et semini ejus in sempiternum.

49) Ps. sa. z ; '39· z.- so) Rom. IS, 9·

- &l6-

CAP. XXII, 51. CAP. XXIII, 1. LIBER SECUNDUS SAMUELIS. CAP. XXIII, 19.

4. CAP. XXIII, 1-7 : DAVIDIS VERBA I NOVISSIMA. - Exordium (XXIII, 1].

De domina/ore juslo [2·4]. De domo Davidis [5]. De sorle impiomm [6, 7].

23 Hrec autem sunt verba David novissima. Dixit David filius lsai;

2

3

5

6

?

dixit vir cui constitutum est de christo Dei jacob, egregi us psal tes Israel :

Spiritus Domini locutus est per me, et sermo ejus per linguam meam. Dixit Deus Israel mihi, loculus est Fortis Israel :

Dominator bominum, justus dominator in timore Dei. Sicut lux aurora:, oriente sole, mane absque nubibus nttilat, et sicut pluviis germinal herba de terra.

Nee tanta est domus mea apud Dcum, ut pactum a:ternum iniret mecum firmum in omnibus atque munitum. Cuncta cnim sal us mea, et omnis voluntas; nee est quidquam ex ea quod non germinet.

Pra:varicatores autem quasi spina: evellentur universi, qua: non tolluntur manibus ; et si quis tangere voluerit eas, armabitur ferro et ligno lanceato, igneque succensa: comburentur usque ad nihilum.

5. CAP. XXIII , 8-39 : CATALOC.US HEROUM. - De jesbaam (XXIII, 8], Eleazar [9, 10] el Semma [11, 12]. De lribus aliis t·obttstissimis [13-1 ?]. De Abisai [18, 19] el Banaia (20-23]. Tri­IJ inla septm~ alii recmsenlur (2.-1,-39].

est cum, percussitque Philisthreos; et fecit Dominus salutem magnam.

8 Hrec nomina fortium David.

Nee non et ante descenderant tres qui 13 erant principes inter triginta, et venerant tempore mcssis ad David in speluncam Odollam; castra autem Philisthinorum crant posita in valle Gigantum. Et David 14 erat in pra:sidio; porro statio Philisthino­rum tunc erat in Bethlehem. Desideravit 15 erg'O David, et ait: 0 si quis mihi daret potum aqua: de cisterna qure est in B.:th­lehem juxta portam l lrruperunt ergo 16 tres fortes castra Philisthinorum, et hause­runt aquam de cisterna Bethlehem, qua: erat juxta portam, et attulerunt ad David.

Sedens in cathedra sapientissimus prin­ceps inter tres, ipse est quasi tenerrimus ligni vermiculus, qui octingentos interfecit impetu uno.

9 Post hunc E leazar, filius patrui ejus, Ahohites, inter tres fortes qui erant cum David quando ex pro bra ver unt Philisthiim, ct congregati sunt illuc in pra:lium.

10 Cumque ascendissent viri Israel, ipse stctit, et pcrcussit Philistha:os, donee deli­cere! manus ejus et obrigesccret cum gla­dio; rccitque Dominus salutem magnam in die ilia, et populus qui fugerat reversus est ad ca:sorum spolia detrahenda.

ll Et post hunc Semma, filius A~, de Arari. Et congrcgati sunt Philisthtim in statione: erat quippe ibi ager lente plenus; cumque fugisset populus a facie Phili-

12 sthiim, stetit ille in mcdio agri, et tuitus

At illc noluit bibere, sed libavit cam Do­mino, dicens: Propitius sit mihi Domi- 17 nus ne faciam hoc! num sanguinem homi­num istorum qui profccti sunt et anima­rum periculum bibamt Noluit ergo bibere. Hrec fecerunt tres robustissimi.

Abisai quoque, frater joab, filius Sar- 18 via:, princeps erat de tribus. Ipse est qui levavit hastam suam contra trecentos, quos interfecit. Nominatus in tribus, et 19 inter tres nobilior, eratque eorum princeps; sed usque ad tres primos non pervenerat.

23. - 1) Vir ... /tu:D!J, 11 Reg. 7, 8, 9; Ps. 77, z, 3·- 13) In sf'.tlun<:tJJIC OdD/bun, I Reg. aa , 1. 7o, 7' · - s) N<e I ani a ... munilumt ([ Reg. 7o - 14) be jortZSrtiiD, I Reg. aa , ~. S·- •6) L ilJa vii rs-r8. - 8·39) I Par. " • to-n.- 8J I Par. •1, tall< DDmino, I Reg. 7, (J,- 18) A!Jisai, II Reg.

- 317-

CAP. XXIII, 20. LIBER SECUNDUS SAMUELIS. CAP. XXIV, 15.

20 Et Banaias, filius joiadre, viri fortissi-mi, ma~norum operum, de Cabseel. Ipse percusstt duos leones Moab, et ipse descen­dit et percussit lconcm in media cisterna

21 in diebus nivis. Ipse quoque interfecit virum regyptium, virum dignum specta­culo, habentem in manu hastam; itaque cum descendisset ad cum in virga, vi ex­torsit hastam de manu JEgyptii, et inter-

22 fecit cum basta sua. Hrec fecit Banaias, 23 filius joiadre. Et ipse nominatus inter

Ires robustos, qui erant inter triginta no­biliores; verumtamen usque ad tres non pervenerat. Fecitque cum sibi David au­ricularium a secreto.

24 Asael, Crater joab, inter t~inta; Elcha-nan, filius patrui ejus, de Bethlehem;

25 Semma de Harodi; Elica de Harodi, 26 lleles de Phalti; Hira, fil ius Acces, de 27 Thecua: Abiezer de Anathoth; l\1obonnai 28 de llusati; Selmon Abohites; Maharai 29 Netopbathites; Hclcd, filius Baana, et

ipse Nctophatbites; Ithai, filius Riba.i, de 30 Gabaath filiorum Benjamin; Banaia Pha-

rathonites; Heddai de torrente Gaas; 31 Abialbon Arbathitos; Azmaveth de Bero-32 mi · Eliaba de Salaboni. Filii jassen, 33 jo~athan, Semma de Orori; Aiam, filius 34 Sarar , Arorites; Eliphelet, fili us Aashai

filii l\lachali; Eliam, filius Achitophel, Ge-35 lonites · Hesrai de Carmelo; Pharai de 36 Arbi · ' lgaal, filius Nathan, de Soba; 37 Bon~i de Gadi; Selec de Ammoni; Naba-

rai Berothites, armiger J oa:b filii Sar~ire; 38 Ira j ethrites; Garcb, et tpse j ethntes; 39 Urias l:lethreus. Omnes trigiota septem.

6. CAP. XXIV, 1·25 : POPULUS DESCRI· BITUR; AREA AREUNA }EDUSIEI ADA· VIDE EMITUR. - David peccat recm· u11do j>opultm• [XXIV, 1-10] et a pro· pheta Gad monetur ttl ipse inter Ires jxzltaS tmam e/igat [ll· U ]. Pestilmtia or/a David oral Deum (15·17). David a.eam Arewzi emit el a/tare ;,. ea erigit; calami/as dui,.it (18-25].

24 Et addidit furor Domini irasci contra Israel; commovitquc David in cis dicen­tem: Vade, numera Israel et judam.

2 Dixitque rex ad j oab, principem exer-

as, 17. - 20) Banaia.s, 11 Reg. 8 1 18; zo, 3,J; I Par. •7• S· Ca!Jsul, j os. 15, u. - 24) Asad, II Reg. z, t8; I Par. •7.1·-•s) Semma, I Par. 27, 8. - 26) Heles, I Par. 27, 10. - 29) tyetojJita· tiles I V Reg. •s , 23.- 30) Pltaratlrontles, Jud. u, ;J, IS; I Par. ~7, II/· Gaas, Jos. Z4 1 .]0,' Juct. a , 9·- 31) ArMtl:itu, )os. 15, 61; 18 , 2:1.-32)Sala!Jo,.i, Jos. 19 p.- 34) llfaeltati, II Reg. so, 6, 8. Eltam, ti Reg. 1.'• J. Ackitopltet, II Reg. 15, 12. - 15) Ar6r, Jos. •s, .52. -36) SoFn, II Reg. 8, 3·- 37 )Rerollrites, II Reg.

citus sui : Pcrambula omnes tribus Israel a Dan usque Bersabce, et numerate popu­lum ut sciam numerum ejus. Dixitquc 3 joab regi: Adaugcat Dominus Deus tuus ad populum tuum quantus nunc est , ite­rumquecentuplicct in conspectu domini mei regis! sed quid sibi dominus meus rex vult in re hujuscemodi 1 Obtinuit au tern sermo 4 regis verba j oab et principum exercitus ; egressusque est Joab et principes militum a facie regis, ut numerarent populum Israel.

Cumque pcrtransissent j ordanem, vene- 5 runt in Aroer ad dexteram urbis qure est in valle Gad, et per j azer transierunt in 6 Galaad, et in lerram inferiorem Hodsi, et venerunt in Dan silvestria. Circumeun­tesque juxta Sidonem, transierunt prope 7 mrenia Tyri, et omnem ten·am Hcvrei et Chananrei, veneruntque ad meridiem juda in Bersabce; et lustrata universa terra, 8 affuerunt post novem menses et viginti dies in jerusalem. Dedit ergo j oab nume- 9 rum descriptionis populi regi ; et inventa sunt de Israel octingenta millia virorum forti urn qui cducerent gladium, et de juda quingenta millia pugnatorum. Percussit 10 autem cor David eum, postquam numera­tus est populus; ct dixit David ad Domi­num : Peccavi valde in hoc facto; sed precor, Domine, ut transferas iniquitatem servi tui, quia stulte egi nimis.

Surrexit itaquc David mane, et sermo 11 Domini factus est ad Gad, propbetam et videntem David, dicens : VadeL et lo- 12 querc ad David : Hrec dicit Dominus : Trium tibi datur optio; eligc unum quod volueris ex his ut faciam tibi. Cumque U venisset Gad ad David, nuntiavit ei di­cens : Aut septem ann is veniet tibi fames in terra tua, aut tribus mensibus fugies adversaries tuos ct illi te persequentur, aut certe tribus diebus erit pestilentia in terra tua. Nunc ergo dclibera, et vide quem r~­sponJeam ei qui me misit sermonem. Dt· lf xit au tern David ad Gad : Coarctor nimis; sed melius est ut incidam in manus Domi-ni (mult.<e enim misericordia! ejus sunt), quam in manus hominurn.

Jmmisitque Dominus pestilentiam in Is- 15

1' 2. - 38) Ira, II Reg. zo, 26. f•thri!<S• Reg. 30, 21; I Par. • , .53· - 39) Urras,

II Reg. 11, Jl 6. 24. - t•25) I Par. u , 1·:18. - s) In ArDer,

Deul. z, ]6; J os. 13 , 9, 16.- 6)/azer, Num. ••· 32; 32 , t, J; Jos. 13, ~- Dfln, jucl. 18 , 29- -9) I Par. 27, :14. - 11) Ad Gad jJrojJiufa11f, I Reg. 22, S· Ef videnfem, I Reg. 9. Q. -13) S</Jfem an11is, Gen. 41, 27, 30; IV Reg. 8, /. - 14) I Par. u , 13; Dan. •3 2J. - 15) I Par. •1, 21. - 16) Erat ... fe!Jusll!i, it Par. 3, 1.

-818-

CAP. XXIV, 16. LIBER SECUNDUS SAMUELIS. CAP. XXIV, 25. rae! de mane usque ad tempus constitu­tum, et mortui sunt ex populo, a Dan usque ad Bcrsabee, septuaginta millia vi-

16 rorum. Cumque extcndisset manum suam angelus Domini super j cntsalem ut dis­per~e:et earn, f!!isertus est Dominus super affhchooe, et att angelo percutienti popu­Jum : Sufficit; nunc contine manum tuam. Erat au tern angelus Domini juxta aream

17 Areuna jebuS<Ci. Dixitque David ad Do­minum cum vidisset angelum credentem populum : Ego sum qui peccavi ego ioi­que egi ; isti, qui O\•es sunt, quid 'feccrunt 1 Vertatur, obsecro, manus tua contra me ct contra domum patris mei.

18 Venit autem Gad ad David in die ilia ct dixit ei : Ascende, et constitue altar~

19 Domino in area Arcuna j ebus<ei. Et ascen­d it D•vid j~xta sermonem Gad, quem

20 prccccperat et Dominus. Conspicicnsque Areuna animadvertit regcm ct servos eJUS

transire ad se; et egress us adoravit re- 21 gem prono vultu in tcrram, ct ait : Quid caus.-c est ut \•cniat dominus meus rex ad scr vum suum I Cui David ait : Ut em am a te aream, et axtificem altare Domino ct ~t interfectio qure ~rassatur in pop~lo. Et att Areuna ad Davtd : Accipiat, et offe- 22 rat dominus mcus rex sicut placet ci. lla-!>es boves in _holocaustum, et plaustrum et JU~ bourn tn usum lignorum. Omnia 23 dedtt Arcuna re_x regi; dixitquc Areuna ad rcgem : Domtm!s Deus tuus suscipiat v,otum tuum. Cm respondens rex ait : 2l Nequaquam ut vis; sed emao; pretio ate et non offeram Domin(l Dco mco holocau: sta gratuita. Emit ergo David aream et bo':es a:~n~i sicl~s quinquaginta. Et 25 <Cdtficavtt tbt Davtd altare Domino et obtulit holocausta et pacifica. '

Et propitiatus est Dominus terrre et cohibita est plaga ab Israel. '

-Rill-