parliamentary report 2015 geo

8/15/2019 Parliamentary Report 2015 Geo

http://slidepdf.com/reader/full/parliamentary-report-2015-geo 1/108



პროექტის ხელმძღვანელი: გიორგი ონიანი

კვლევის ხელმძღვანელი: ლიკა საჯაიაწამყვანი მკვლევარები: გიორგი თოფურია, თამარ ტატანაშვილი

კვლევაში მონაწილეობდა: გიგი ჩიხლაძე

„საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველო“

მისამართი: თბილისი, აღმაშენებლის გამზირი №61, 0102 საქართველო

ტელეფონი: (+995 32) 292 14 03

ელფოსტა: [email protected] [email protected]

ვებგვერდი: http://transparency.ge http://MyParliament.ge

ეს ანგარიში მომზადდა შვედეთის საერთაშორისო განვითარებისა და თანამშრომლობის

სააგენტოს (SIDA) ფინანსური მხარდაჭერით და შეერთებული შტატების საერთაშორისოგანვითარების სააგენტოს USAID-ის პროგრამის „დემოკრატიული მმართველობის ინიციატივა

(GGI) საქართველოში” დაფინანსებული პროექტის „საქართველოს ღია პარლამენტის სამოქმედო

გეგმის მონიტორინგი“ ფარგლებში.

კვლევაში გამოთქმული შეხედულებები ეკუთვნის მხოლოდ საერთაშორისო გამჭვირვალობა

საქართველოს და არ გამოხატავს ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისოგანვითარების სააგენტოს (USAID), ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობისა ან შვედეთის

საერთაშორისო განვითარებისა და თანამშრომლობის სააგენტოს (SIDA) შეხედულებებს.



სარჩევი

შესავალი

მეთოდოლოგია

შედარებითი ანალიზი

1. ღიაობის კულტურის სტიმულირება

2. საპარლამენტო ინფორმაციის გამჭვირვალობის მიღწევა

3. საპარლამენტო ინფორმაციაზე ხელმისაწვდომობის გამარტივება

4. საპარლამენტო ინფორმაციაზე ელექტრონული ფორმით ხელმისაწვდომობისუზრუნველყოფა

საზოგადოებრივი აზრის კვლევის შედეგები

4

5

7

33

67

81

100



შესავალი

საპარლამენტო საქმიანობის საჯაროობა, გამჭვირვალობა და ხელმისაწვდომობა, მოქალაქეთა

საკანონმდებლო პროცესში ჩართვა დემოკრატიის პრინციპების დამკვიდრებისა და ქვეყნის

დემოკრატიული განვითარების ხელშეწყობის მნიშვნელოვანი წინაპირობაა.

დემოკრატიულ საზოგადოებაში სამოქალაქო საზოგადოების წევრებს უფლება აქვთ, რომსაკანონმდებლო ორგანოში მათი წარმომადგენლებისაგან მოითხოვონ ქცევისა და საქმიანობის

უმაღლეს სტანდარტებთან შესაბამისობა. საკანონმდებლო ორგანომ, თავის მხრივ, უნდა

უზრუნველყოს კანონშემოქმედებითი პროცესის გამჭვირვალობა, ამ პროცესში მოქალაქეთა

ჩართულობა და უნდა დაიცვას დემოკრატიული მმართველობის პრინციპები.

2012 წლის 15 სექტემბერს, დემოკრატიის საერთაშორისო დღეს ქალაქ რომში გამართულ

ელექტრონული პარლამენტის მსოფლიო კონფერენციაზე, რომლის მიზანიც იყო დემოკრატიული

პარლამენტის სტანდარტებზე საერთაშორისო შეთანხმების მიღწევა, მიღებული იქნა ღია

პარლამენტის შესახებ დეკლარაცია. ეს დეკლარაცია მონიტორინგის განმახორციელებელი

ორგანიზაციების (PMO) რომში გამართული მსოფლიო მასშტაბის შეხვედრის შედეგია, რომლის

ორგანიზატორებიც იყვნენ ეროვნულ-დემოკრატიული ინსტიტუტი (NDI), Sunlight Foundation-იდა საკანონმდებლო გამჭვირვალობის ქსელი ლათინურ ამერიკაში.

ღია პარლამენტის შესახებ დეკლარაცია წარმოადგენს სამოქალაქო საზოგადოების –საპარლამენტო მონიტორინგის განმახორციელებელი ორგანიზაციების მოწოდებას ეროვნული

პარლამენტებისადმი, რათა მათ უფრო აქტიურად შეუწყონ ხელი საკანონმდებლო ორგანოების

ღიაობას და მათ მუშაობაში მოქალაქეთა ჩართულობას. ამჟამად დეკლარაციას მხარს უჭერს

75 ქვეყანაში მოქმედი საპარლამენტო მონიტორინგის განმახორციელებელი 130-ზე მეტი

ორგანიზაცია და ევროპის უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაციის საპარლამენ-

ტო ასამბლეა (OSCE PA). ეს ასამბლეა პირველი საერთაშორისო ინსტიტუტია, რომელმაც

მხარი დაუჭირა დეკლარაციას.

საქართველო ერთ-ერთი პირველი ქვეყანა იყო, რომელმაც 2015 წლის 30 აპრილს ხელი

მოაწერა ამ დეკლარაციას. საქართველოს პარლამენტში შეიქმნა ინტერფრაქციული ჯგუფი,

რომლის საქმიანობაშიც აქტიურად იყო ჩართული არასამთავრობო ორგანიზაციები, მათ

შორის „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველო“. ერთობლივი მუშაობის შედეგად

შეიქმნა ღია პარლამენტის სამოქმედო გეგმა, რომელიც პარლამენტის ბიურომ დაამტკიცა.

სამოქმედო გეგმა ითვალისწინებს 18 ვალდებულებას, რომლებიც საქართველოს პარლამენტმა

2015-2016 წლებში უნდა შეასრულოს.

2015 წლის ოქტომბერში მეხიკოში გაიმართა ღია მმართველობის პარტნიორობის (OGP)

გლობალური სამიტი, რომელსაც ესწრებოდა 1500 მონაწილე მსოფლიოს სხვადასხვაქვეყნიდან, მათ შორის, საკანონმდებლო და აღმასრულებელი ხელისუფლების, სამოქალაქო

საზოგადოებებისა და ბიზნესის წარმომადგენლები. ღია მმართველობის პარტნიორობის 65წევრ ქვეყანას შორის საქართველო სპეციალური კონკურსის გამარჯვებულად დასახელდა. ამ

კონკურსის მიზანი იყო სამოქმედო გეგმის შემუშავებისას სახელისუფლებო და სამოქალაქო

სექტორებს შორის თანამშრომლობის წარმატებული მაგალითის წარმოჩენა, კერძოდ, იმ

გუნდის დაჯილდოება, რომელმაც განსახორციელებელი საკითხების სირთულის მიუხედავად

წარმატებით შეძლო სამოქალაქო ორგანიზაციების ინიციატივების და რეკომენდაციების

სამოქმედო გეგმაში ჩართვა და პასუხისმგებლობების და უფლებამოსილებების თანაბრად

გადანაწილება.

„საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველო“ მიესალმება საქართველოს საკანონმდებლო

ორგანოს მიერ სამოქმედო გეგმის მიღებას, რაც საპარლამენტო ღიაობის დამკვიდრებისკენ

გადადგმული მნიშვნელოვანი ნაბიჯია. ღია პარლამენტის შესახებ დეკლარაციის პრინციპებისდანერგვა ქვეყნის საკანონმდებლო ორგანოს და საზოგადოებრივ ორგანიზაციებს საშუალებას

მისცემს, რომ ერთობლივად გააუმჯობესონ პარლამენტის საქმიანობის, ინფორმაციის მართვისა

4



და ღიაობის განვითარების პროცესი. დეკლარაციის პრინციპების დანერგვისათვის საჭიროა

არსებული სიტუაციის ანალიზი და პრობლემების გადაჭრის გზების სწორად დაგეგმვა.

სწორედ ამ მიზანს ემსახურება „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ ინიციატივა,

რომელიც ახალი, ქულებზე დაფუძნებული შეფასების მეთოდოლოგიის შექმნას გულისხმობს.

ამ მეთოდოლოგიის საფუძველზე შესაძლებელია ქვეყნის პარლამენტის საქმიანობის ღია

პარლამენტის შესახებ დეკლარაციის პრინციპებთან შესაბამისობის შეფასება. შეფასების

მეთოდოლოგია შექმნილია ისე, რომ ის მხოლოდ საქართველოში არსებულ რეალობაზე არარის მორგებული და შესაძლებელია მისი გამოყენება სხვა ქვეყნების მიერ მათი საკანონმდებლო

ორგანოების საქმიანობის შეფასებისთვის.

წარმოდგენილი კვლევის მიზანია საქართველოს პარლამენტის საქმიანობის შეფასება ღია

პარლამენტის შესახებ დეკლარაციის ძირითად პრინციპებთან შესაბამისობის გათვალისწი-

ნებით და რეკომენდაციების შემუშავება არსებული პრობლემების გადაჭრის მიზნით. კვლევას

მომავალში პერიოდული ხასიათი ექნება, რათა თვალნათლივ გამოჩნდეს პარლამენტის

საქმიანობაში ყოველწლიურად მიღწეული პროგრესი. რადგან აღნიშნული კვლევა პირ-

ველად 2016 წელს ჩატარდა, წარმოდგენილია საქართველოს პარლამენტში კვლევისგანხორციელებამდე არსებული მდგომარეობის და საქმიანობის შედეგების შეფასება 2016

წლის აპრილის ჩათვლით.

კვლევის ფარგლებში განხორციელებული ანალიზი ღია პარლამენტის შესახებდეკლარაციის ოთხ სხვადასხვა ნაწილს მოიცავს, რომლებიც ღიაობის, გამჭვირვალობის,

საპარლამენტო მუშაობისა და ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის შესახებ თემატურადდაჯგუფებულ პრინციპებს წარმოადგენს.

ანგარიშში გამოქვეყნებულია, „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ დაკვეთით,

CRRC-ს მიერ 2016 წლის მარტში ჩატარებული საზოგადოებრივი აზრის კვლევის შედეგებიც,

რომელმაც მთელი საქართველო მოიცვა. შემთხვევითი შერჩევის მეთოდით გამოიკითხა

2032 ადამიანი. (გარდა ეთნიკური უმცირესობებით მჭიდროდ დასახლებული რეგიონებისა

და ოკუპირებული ტერიტორიებისა).

კვლევის მეთოდოლოგია

კვლევაში გამოყენებულია თვისებრივი კვლევისა და შედარებითი ანალიზის მეთოდები.

კვლევა და შეფასება განხორციელებულია უშუალო დაკვირვების პირობებში და პარლამენტის

მონაწილეობისაგან დამოუკიდებლად.

,,საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველო“ თავისი საქმიანობის ფარგლებში სხვა

მიმართულებებთან ერთად ახორციელებს პარლამენტის საქმიანობის მონიტორინგს.

ორგანიზაციას აქვს ოფისები თბილისსა და ქუთაიშში მდებარე პარლამენტის შენობებში, სადაცსაპარლამენტო გუნდი აქტიურად მუშაობს და აწარმოებს მონიტორინგს საკანონმდებლო

ორგანოს საქმიანობაზე. პარლამენტის საქმიანობის შესახებ წარმოდგენილი კვლევა და

შედარებითი ანალიზის დასკვნები ძირითადად საპარლამენტო ჯგუფის მიერ გაწეულ

მონიტორინგს, ჯგუფის წევრების მიერ წარმოებულ ანალიზსა და უშუალო დაკვირვებას ეფუძნება.

კვლევის მეთოდოლოგია შემუშავებულია „საერთაშორისო გამჭვირვალობის“ მიერ შექმნილი

სხვადასხვა რეიტინგული კვლევების გამოცდილებაზე დაყრდნობით. ანალიზის მეთოდოლოგია

ნაწილობრივ „საერთაშორისო გამჭვირვალობის“ სამდივნოს მიერ შემუშავებულ ეროვნული

ანტიკორუფციული სისტემის ანალიზის (NIS) მეთოდოლოგიას ეყრდნობა, რომელსაც

მთელი მსოფლიოს მასშტაბით წარმატებით იყენებენ „საერთაშორისო გამჭვირვალობის“

ადგილობრივი ორგანიზაციები.

ღია მონაცემთა სტანდარტებთან დაკავშირებით „საერთაშორისო გამჭვირვალობა –

საქართველოს“ რამდენიმე რეკომენდაციას საფუძვლად უდევს მის მიერ მიღებული და Sunlight

5



შეფასების (ქულების მინიჭების) სისტემა

ღია პარლამენტის შესახებ დეკლარაციით განსაზღვრულ სამოქმედო პრინციპებთან

საქართველოს პარლამენტის საქმიანობის შესაბამისობის შეფასების მიზნით დეკლარაციის

თითოეული მუხლისთვის შეიქმნა შეფასების ცხრილი, რომლის გამოყენებითაც შესაძლებელია

ამ მუხლების შესრულების განხილვა და შესაბამისი დასკვნების გაკეთება.

ქულის მინიჭება ხდება თითოეულ სახელმძღვანელო კითხვაზე პასუხის მიხედვით, რის

შემდეგაც გამოითვლება საშუალო ქულა თითოეული კომპონენტისათვის (სახელმძღვანელოკითხვებზე პასუხებისთვის მინიჭებული ქულების საშუალო არითმეტიკული), შემდეგ კი იმავე

პრინციპით გამოითვლება სარეიტინგო ქულები დეკლარაციის თითოეული მუხლისა დათითოეული ნაწილისათვის. კითხვები შედგენილია ისე, რომ თითოეულს თანაბარი წონა აქვს.

იმ შემთხვევაში, თუ შეფასების ქულა მაქსიმალური არ არის, წარმოდგენილია რეკომენდაცია

არსებული მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად.

შეფასების ეს მეთოდოლოგია, ერთი მხრივ, იძლევა პარლამენტის საქმიანობის გაუმჯობესებაზე

დაკვირვების საშუალებას გრძელვადიან პერსპექტივაში, ხოლო მეორე მხრივ, შესაძლებელია

დეკლარაციის თითოეული სამოქმედო პრინციპის შესრულების სიღრმისეული შეფასება.

ქულა ქულების მინიჭების პრინციპი

1

(მინიმალური ქულა)საპარლამენტო საქმიანობის პრაქტიკა სრულად არშეესაბამება დეკლარაციის სამოქმედო პრინციპს ან ასეთიპრაქტიკა არ არსებობს.

2 დეკლარაციით განსაზღვრული სამოქმედო პრინციპიდაცულია მინიმალურად და საჭიროა მნიშვნელოვანიგაუმჯობესება.

3 საპარლამენტო საქმიანობის პრაქტიკა ნაწილობრივ

აკმაყოფილებს დეკლარაციით განსაზღვრულ სამოქმედოპრინციპს.

4 საპარლამენტო საქმიანობის პრაქტიკა თითქმის სრულადშეესაბამება დეკლარაციით განსაზღვრულ სამოქმედოპრინციპს.

5

(მაქსიმალური ქულა)საპარლამენტო საქმიანობის პრაქტიკაში არ არსებობსხარვეზი და ის სრულად შეესაბამება დეკლარაციითგანსაზღვრულ სამოქმედო პრინციპს.

* არ ფასდება საქართველოს კანონმდებლობიდან და საპარლამენტოსაქმიანობის პრაქტიკიდან გამომდინარე სამოქმედოპრინციპი არ ექვემდებარება შეფასებას.

Foundation-ის მიერ 2012 წელს დამტკიცებული ღია მონაცემთა ათი სახელმძღვანელო პრინციპი.

ამ დოკუმენტით განსაზღვრულია ღია მონაცემების გამოყენების საუკეთესო სტანდარტები,

რომლებიც მაქსიმალურად უზრუნველყოფს საზოგადოების ჩართულობას და ინფორმაციის

ხელმისაწვდომობას, ასევე საჯარო ინფორმაციის თავისუფალ გამოყენებას მისი შექმნიდან

გრძელვადიან პერსპექტივაში. კვლევის მეთოდოლოგიის შემუშავებისას „საერთაშორისო

გამჭვირვალობა – საქართველომ“ აქტიურად ითანამშრომლა ეროვნულ-დემოკრატიული

ინსტიტუტის ვაშინგტონის ოფისის წარმომადგენლებთან; ასევე გამოყენებული იქნა ღია

მმართველობის პარტნიორობის სამდივნოს კომენტარები (Provision Commentary).

6



ნაწილი 1. ღიაობის კულტურის სტიმულირება

მოცემული ნაწილის შესრულების შეფასება: 3.8

უკანასკნელ პერიოდში პარლამენტის ღიაობის ზრდის თვალსაზრისით მნიშვნელოვანინაბიჯები გადაიდგა. საკანონმდებლო ორგანო თანამშრომლობს სამოქალაქო საზოგა-დოებასთან. პარლამენტის კომიტეტების მიერ რამდენჯერმე შეიქმნა სამუშაო ჯგუფებიკანონპროექტების შემუშავების და განხილვის პროცესში. აღნიშნული პროგრესის მიუხედავად

საჭიროა მნიშვნელოვანი ცვლილებების განხორციელება, რაც უზრუნველყოფს საქართველოს

პარლამენტის საქმიანობის შესაბამისობას ღია პარლამენტის შესახებ დეკლარაციის ძირითად

პრინციპებთან, კერძოდ:

• ეთიკის კოდექსის შემუშავება და მონიტორინგის ეფექტიანი მექანიზმის შექმნა;

• სამოქალაქო საზოგადოების საკანონმდებლო პროცესში აქტიურად ჩართვა

(საკანონმდებლო წინადადების ელექტრონული ფორმით წარდგენა და პარლამენტის

ვებგვერდზე გამოქვეყნება პარლამენტის კომიტეტების მიერ სამუშაო ჯგუფების შექმნა

და ა.შ.);

• კანონპროექტის განმარტებითი ბარათის ერთიანი სტანდარტის დანერგვა და

შინაარსობრივი მხარის გაუმჯობესება.

სტრუქტურა

კვლევა შედგება ოთხი თემატური ნაწილისაგან. თითოეულ ნაწილში შეფასებულიასაპარლამენტო პრაქტიკის შესაბამისობა ღია პარლამენტის შესახებ დეკლარაციის შესაბამის

მუხლებთან და წარმოდგენილია რეკომენდაციები საჭიროების მიხედვით.

პირველი ნაწილი ეხება ღიაობის კულტურის სტიმულირებას, სადაც მოცემულიასაქართველოს კანონმდებლობისა და საპარლამენტო საქმიანობის ანალიზი დეკლარაციის

მუხლების მიხედვით. კვლევის მეთოდოლოგიის გამოყენებით შეფასებულია საქართველოს

საკანონმდებლო ორგანოში არსებული მდგომარეობა დეკლარაციის თითოეული მუხლის

მიხედვით და შემუშავებულია შესაბამისი რეკომენდაციები.

მეორე ნაწილში განხილულია საპარლამენტო ინფორმაციის გამჭვირვალობასთან

დაკავშირებული საკითხები. საპარლამენტო ინფორმაცია მოიცავს როგორც კანონმდებლობას,

ასევე საკანონმდებლო ორგანოს მიერ შექმნილ და მის საქმიანობასთან დაკავშირებულ

ნებისმიერ ინფორმაციას. დეკლარაციის მუხლების მიხედვით განხილულია საპარლამენტო

ინფორმაციის საჯაროობასთან და გამჭვირვალობასთან დაკავშირებული საკითხები.

მესამე ნაწილი ეხება საპარლამენტო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობასთან დაკავშირებულ საკითხებს. არსებული მდგომარეობის ანალიზის საფუძველზე შემუშავებულია

რეკომენდაციები საპარლამენტო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის გასაუმჯობესებლად.

მეოთხე ნაწილი მოიცავს დეკლარაციის იმ მუხლების ანალიზს, რომლებიც დაკავშირებულია

საპარლამენტო ინფორმაციის ელექტრონული ფორმით ხელმისაწვდომობასთან.

დეკლარაციის მუხლებისა და არსებული მდგომარეობის გათვალისწინებით შეფასებულია

საქართველოს პარლამენტის მიერ შექმნილი და პარლამენტში არსებული ელექტრონული

ინფორმაციის ხელმისაწვდომობა და წარმოდგენილია შესაბამისი რეკომენდაციები.

7



კომპონენტი სახელმძღვანელო კითხვა

საპარლამენტო ინფორმაციის საჯაროდგამოყენების უფლების აღიარება.

კომპონენტის შესრულების შეფასება: 5

1. არის თუ არა დეტალურად განსაზღვრულიკანონით საპარლამენტო ინფორმაციისგამოყენების წესები და პირობები?

შეფასება: 5

მუხლი 1. საპარლამენტო ინფორმაციის საჯარო საკუთრებად აღიარება

საპარლამენტო ინფორმაცია საზოგადოებას ეკუთვნის; მოქალაქეებს უნდა ჰქონდეთ უფლება, საპარლამენტოინფორმაცია სრულად ან ნაწილობრივ გამოიყენონ და გამოაქვეყნონ. ყველა გამონაკლისი ან შეზღუდვაკანონით დეტალურად განმარტებული უნდა იყოს.

8



შეფასება რეკომენდაცია

საპარლამენტო ინფორმაციის, როგორცსაჯარო ინფორმაციის გამოყენების წესებსადა პირობებს არეგულირებს საქართველოსზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-3თავი. საპარლამენტო ინფორმაცია ანუინფორმაცია, რომელიც ეხება პარლამენტისკანონშემოქმედებით საქმიანობას, საჯაროდხელმისაწვდომია. ასევე საჯაროდხელმისაწვდომია ინფორმაცია პარლამენტშიდაგეგმილი ან/და განხორციელებულიღონისძიებების (კომიტეტების და პლენარული

სხდომები, საჯარო შეხვედრები) შესახებ.საპარლამენტო ინფორმაციის მიღებაშესაძლებელია შეზღუდვის გარეშე. ფაქტებისადა მოვლენების შესახებ ინფორმაციაკანონმდებლობით საავტორო უფლებებითდაცული არ არის. საავტორო უფლებები ასევეარ ვრცელდება ოფიციალურ დოკუმენტებზე დანორმატიული ხასიათის ტექსტებზე. შესაბამისად,პარლამენტის მიერ შექმნილი ნებისმიერიპროდუქტი (კანონი, დადგენილება, აუდიო- დავიზუალური მასალა, მიმოხილვები, სტატისტიკადა ა.შ.) ხელმისაწვდომია და მისი გამოყენება

შესაძლებელია პარლამენტის თანხმობის გარეშე.აღნიშნულიდან გამომდინარე შეიძლება ითქვას,რომ საპარლამენტო ინფორმაციის გამოყენებისწესები და პირობები კანონით დეტალურად არისგანსაზღვრული.

მუხლის შესრულების შეფასება: 5

9




ღიაობის კულტურის განვითარებასთანდაკავშირებული კანონების არსებობა.


იღებს თუ არა პარლამენტი კანონებს,რომელიც ხელს უწყობს საპარლამენტო დასამთავრობო ინფორმაციაზე საზოგადოებისხელმისაწვდომობას, პოლიტიკური ფინანსებისგაჭვირვალობას, გამოხატვის თავისუფლებას,მოქალაქეების საკანონმდებლო პროცესშიჩართულობას?


პარლამენტის რეგლამენტით ინფორმაციისხელმისაწვდომობასთან დაკავშირებულისაკითხების რეგულირება და ღიაობის კულტურისგანვითარების ხელშეწყობა.


შეიცავს თუ არა პარლამენტის რეგლამენტინორმებს, რომლებიც ხელს უწყობსსაპარლამენტო და სამთავრობოინფორმაციაზე საზოგადოებისხელმისაწვდომობას, პოლიტიკური ფინანსებისგაჭვირვალობას, გამოხატვის თავისუფლებას,მოქალაქეების საკანონმდებლო პროცესშიჩართულობას?


პარლამენტის ეთიკის კოდექსის და შიდასაპარლამენტო ნორმების მეშვეობით ღიაობისკულტურის განვითარება


აქვს თუ არა პარლამენტს შემუშავებულიეთიკის კოდექსი, რომელიც ხელსუწყობს საპარლამენტო და სამთავრობოინფორმაციაზე საზოგადოებისხელმისაწვდომობას, პოლიტიკურიფინანსების გამჭვირვალობას, გამოხატვისთავისუფლებას, მოქალაქეებისსაკანონმდებლო პროცესში ჩართულობას?


მუხლი 2. ღიაობის კულტურის გაძლიერება კანონმდებლობით

პარლამენტი ვალდებულია შეიმუშავოს კანონმდებლობა, აგრეთვე შიდა რეგლამენტი და ეთიკის კოდექსი,რომლებიც ხელს უწყობს ისეთი გარემოს ჩამოყალიბებას, რომელშიც სამთავრობო ინფორმაციასა1 დასაპარლამენტო ინფორმაციაზე საზოგადოების უფლება გარანტირებულია, ღია მმართველობის კულტურასტიმულირებულია, პოლიტიკური ფინანსების გამჭვირვალობა უზრუნველყოფილია, გამოხატვისა და შეკრებისთავისუფლება დაცულია და სამოქალაქო საზოგადოებისა და მოქალაქეების საკანონმდებლო პროცესებშიჩართულობა უზრუნველყოფილია.

2 რეკომენდაცია საქართველოს ღია პარლამენტის 2015-2016 წლების სამოქმედო გეგმის ერთ-ერთი ვალდებულებაა.

10




საქართველოს კონსტიტუციით გარანტირებულიაადამიანის იმ ძირითადი უფლებების დაცვა,რომელთა რეალიზაციაც ხელს უწყობს ღიაობისკულტურის გაძლიერებას. პარლამენტსა დააღმასრულებელ ხელისუფლებაში არსებულსაჯარო ინფორმაციაზე წვდომის წესებსა დაპირობებს საქართველოში მოქმედი არაერთიკანონი არეგულირებს (მაგალითად, ზოგადი

ადმინისტრაციული კოდექსი); პოლიტიკურიფინანსების გამჭვირვალობას არეგულირებს,,საქართველოს საარჩევნო კოდექსი“და კანონი ,,პოლიტიკური გაერთიანებებისშესახებ“; გამოხატვის თავისუფლებარეგულირდება ,,სიტყვისა და გამოხატვისთავისუფლების შესახებ“ კანონით. მოქალაქეებისსაკანონმდებლო პროცესში ჩართულობაგარანტირებულია საქართველოს კონსტიტუციით,რომლის საფუძველზეც 30 000 ამომრჩეველსუფლება აქვს, საკანონმდებლო ინიციატივითმიმართოს პარლამენტს.

პარლამენტის რეგლამენტი შეიცავს ნორმებს,რომლებიც ამ ნორმატიული აქტის მოქმედებისსფეროს ფარგლებში არეგულირებსსაპარლამენტო ინფორმაციის ღიაობას დამოქალაქეთა საკანონმდებლო პროცესშიჩართულობას.

პარლამენტის მიერ მიღებული ეთიკის კოდექსი2004 წლით თარიღდება. მისი მოქმედებისვადა მხოლოდ მეექვსე მოწვევის პარლამენტისუფლებამოსილების ვადით იყო განსაზღვრული.შესაბამისად, დღეს საქართველოს პარლამენტშიარ მოქმედებს ეთიკის კოდექსი.

მიზანშეწონილია პარლამენტის ეთიკის კოდექსისმიღება,2 რომელსაც ექნება აღსრულებისეფექტიანი მექანიზმები.

მუხლის შესრულების შეფასება: 3.7

11




ინფორმაციის ღიაობაზე საპარლამენტოკონტროლის მოწესრიგება კანონმდებლობით.


1. რამდენად გარანტირებულია ინფორმაციისთავისუფლება კანონმდებლობით?


2. არსებობს თუ არა საკანონმდებლონორმები, რომლებიც უზრუნველყოფსპარლამენტის მიერ მთავრობის საქმიანობაზეზედამხედველობას საჯარო ინფორმაციის

ღიაობასთან დაკავშირებით?


აღმასრულებულ ხელისუფლების ღიაობის

შეფასების მიზნით საპარლამენტო კონტროლისეფექტიანად განხორციელება

კომპონენტის შესრულების შეფასება: 2.5

1. რამდენად ეფექტიანად ხორციელდება

საპარლამენტო კონტროლი აღმასრულებელხელისუფლებაზე?


მუხლი 3. ღიაობის კულტურის დაცვა ზედამხედველობით

ზედამხედველობის განხორციელებისას პარლამენტმა უნდა უზრუნველყოს, რომ ღია მმართველობისკანონმდებლობა ეფექტურად სრულდებოდეს და მთავრობის საქმიანობა მიმართული იყოს ღიაობისკულტურის სტიმულირებისაკენ.


12




საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციულიკოდექსის მე-3 თავი არეგულირებს ინფორმაციისთავისუფლებას, საჯარო ინფორმაციაზეხელმისაწვდომობის წესსა და პირობებს.ინფორმაციის თავისუფლებასთან დაკავშირებულინორმები სრულად შეესაბამება საქართველოსკონსტიტუციას.

პარლამენტი საჯარო დაწესებულებებიდანიღებს ყოველწლიურ ანგარიშს ინფორმაციისთავისუფლების ისეთი ასპექტების შესახებ,როგორიცაა საჯარო ინფორმაციის გაცემა,

გაცემაზე უარის თქმის საფუძვლები, კოლეგიურისაჯარო დაწესებულების მიერ საკუთარი სხდომისდახურვა და სხდომის დახურვის საფუძვლები,პერსონალური ინფორმაციის დამუშავება, საჯარომოსამსახურეთა მიერ ზოგადი ადმინისტრაციულიკოდექსის ნორმების დარღვევები.თუმცა კანონმდებლობა არ ადგენს ასეთიდაწესებულების მიერ წარდგენილი ანგარიშებისპარლამენტის მიერ განხილვის კონკრეტულპროცედურას, რომლის შედეგად ანგარიშებისწარდგენას მხოლოდ ფორმალური ხასიათი აქვს.

პარლამენტის რეგლამენტით უნდაგანისაზღვროს საჯარო ინფორმაციის გაცემასთანდაკავშირებული ანგარიშის განხილვისპროცედურა და რეაგირების ეფექტიანი

მექანიზმები.

პარლამენტის მიერ აღმასრულებელი ხელისუფლების

კონტროლის ფუნქცია საკმარისად არ არისრეალიზებული, მათ შორის, გამჭვირვალობისადა ღიაობის თვალსაზრისით. გარდა იმისა, რომინფორმაციის თავისუფლებასთან დაკავშრებითწარდგენილი ანგარიშები არ განიხილება პლენარულსხდომაზე, პარლამენტის წევრები არაეფექტურადიყენებენ მთავრობაზე ზედამხედველობის ფუნქციას.ამის ნათელი მაგალითია, პარლამენტის წევრისუფლება, კითხვით მიმართოს პარლამენტის წინაშეანგარიშვალდებულ ორგანოს, მიიღოს და შეაფასოსპასუხები. ნებისმიერი სამთავრობო სტრუქტურადა თანამდებობის პირი, რომელსაც შეკითხვითმიმართეს, ვალდებულია პარლამენტს შეკითხვისმიღებიდან 15 დღეში წარუდგინოს წერილობითიპასუხი. დეპუტატების შეკითხვები შინაარსობრივადარ ეხება საპარლამენტო ზედამხედველობისგანხორციელებას. პრობლემაა სადეპუტატოკითხვებისა და პასუხების გამჭვირვალობასთანდაკავშირებით. დეპუტატის შეკითხვები და მასზემიღებული პასუხები საჯარო ინფორმაციაა დაშესაძლებელია მისი მოთხოვნა. თუმცა, ღიაობისკულტურის და მთავრობაზე საპარლამენტოკონტროლის გამჭვირვალობის გაუმჯობესებისმიზნით სასურველია, რომ სადეპუტატო კითხვებისსტატისტიკა პროაქტიურად გამოსაქვეყნებელი

ინფორმაციის ნუსხაში იყოს შეტანილი.

პარლამენტის ვებგვერდზე უნდა გამოქვეყნდეს

სადეპუტატო შეკითხვები და პასუხები, ასევესტატისტიკური მონაცემები ყოველწლიურადგაგზავნილი შეკითხვებისა და მიღებულიპასუხების შესახებ.3


13




2. ახორციელებს თუ არა საკანონმდებლოორგანო ეფექტიან ზედამხედველობასაღმასრულებელი ხელისუფლების მიერსაჯარო ინფორმაციის კანონით დადგენილიწესით გაცემაზე და არსებობს თუ არარეაგირების ეფექტიანი მექანიზმები?


*მუხლი 3.


პარლამენტის მიერ ეფექტიანი ფორმებისადა მეთოდების გამოყენება სამოქალაქოგანათლების გაღრმავების მიზნით.


რამდენად ცდილობს პარლამენტისაკანონმდებლო ორგანოში საინფორმაციოტურებითა და ექსკურსიებით ხელი შეუწყოსსამოქალაქო განათლების დონის ამაღლებას?


მუხლი 4. სამოქალაქო განათლების ხელშეწყობა

პარლამენტი ვალდებულია ხელი შეუწყოს საზოგადოებაში, განსაკუთრებით ახალგაზრდებში, სამოქალა-ქო განათლებას საპარლამენტო პროცედურების, საკანონმდებლო ხელისუფლების საქმიანობის, როლისადა პარლამენტის წევრების შესახებ ცოდნის ამაღლებით.

14




პარლამენტის ზედმახედველობააღმასრულებელი ხელისუფლების მიერ საჯარო

ინფორმაციის გაცემაზე არაეფექტურია. საჯაროდაწესებულებების მიერ პარლამენტისთვისანგარიშების წარდგენა და მათი განხილვაფორმალურ ხასიათს ატარებს. პრაქტიკაში არხდება ანგარიშის ანალიზის შედეგად ხარვეზებისდადგენა და ეფექტური რეაგირება.

საკომიტეტო მოსმენებსა და პლენარულსხდომებზე უნდა განიხილებოდეს ინფორმაციის

თავისუფლებასთან დაკავშირებული ანგარიშები;უნდა შექმნას და ამოქმედდეს შესაბამისირეაგირების ეფექტიანი მექანიზმი.


პარლამენტში ტარდება ჯგუფური ექსკურსიები,რომელთა შესახებ ინფორმაცია და გრაფიკიხელმისაწვდომია პარლამენტის ვებგვერდზე.ექსკურსიების უმეტესობის ორგანიზებასკოლებისა და უნივერსიტეტების მიმართვისსაფუძველზე ხდება. 2015 წლის პირველკვარტალში დამთვალიერებელთა რაოდენობამროგორც თბილისში, ისე ქუთაისში, საშუალოდ500 ადამიანი შეადგინა. თუმცა, რადგანპარლამენტში საინფორმაციო ტურისათვისმისვლა გარკვეულ ფინანსურ დანახარჯებთანაადაკავშირებული, ის ყველა რეგიონში მცხოვრებიმოსწავლეებისთვის არ არის ხელმისაწვდომი.არ არსებობს პრაქტიკა, რომ პარლამენტისწევრების მიერ ტარდებოდეს საჯარო ლექციებიან შეხვედრები სამოქალაქო განათლების დონისამაღლების მიზნით.

1. სასურველია, რომ პარლამენტის წევრებიდა აპარატის თანამშრომლები საჯაროსკოლებში, უნივერსიტეტებსა და სხვა სასწავლოდაწესებულებებში სისტემატურად ატარებდნენლექციებსა და პრეზენტაციებს საპარლამენტოსაქმიანობის შესახებ.2. საინფორმაციო ექსკურსიები და ტურებიუნდა ტარდებოდეს არა მხოლოდ სასწავლოდაწესებულებების მიმართვის საფუძველზე, ასევეპარლამენტის ინიციატივითაც, განსაკუთრებით,სოციალურად დაუცველი ფენებისწარმომადგენლებისთვის.


15




საკანონმდებლო პროცესში მოქალაქეებისდისკრიმინაციის გარეშე ჩართვისსაკანონმდებლო გარანტიების არსებობა.


1. რამდენად უზრუნველყოფს კანონმდებლობასაკანონმდებლო პროცესში მოქალაქეებისეფექტიანად ჩართვას?


2. გარანტირებულია თუ არა კანონითსამოქალაქო საზოგადოების წევრებისკანონშემოქმედებით საქმიანობაშიდისკრიმინაციის გარეშე ჩართვა?


კანონპროექტების შემუშავებისა და განხილვისპროცესში მოქალაქეთა და სამოქალაქო

საზოგადოების ჩართულობის ხელშეწყობა.


1. ქმნიან თუ არა პარლამენტისკომიტეტები სამუშაო ჯგუფებს სამოქალაქო

საზოგადოების წარმომადგენლების დაექსპერტების მონაწილეობით მნიშვნელოვანკანონპროექტებზე მუშაობის პროცესში?


მუხლი 5. მოქალაქეებისა და სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობა

პარლამენტი ვალდებულია მოქალაქეები და სამოქალაქო საზოგადოება, დისკრიმინაციის გარეშე,საკანონმდებლო და გადაწყვეტილებების მიღების პროცესებში აქტიურად ჩართოს, რათა მოქალაქეებისინტერესები ეფექტიანად წარმოადგინოს და მათ საშუალება მისცეს, მთავრობას პეტიციებით მიმართონ.


16




საქართველოს კანონმდებლობითგარანტირებულია მოქალაქეთა მონაწილეობასაკანონმდებლო პროცესში. პარლამენტისრეგლამენტის მიხედვით თითოეულ მოქალაქესშეუძლია წარადგინოს საკანონმდებლოწინადადება, რომელსაც პარლამენტისკომიტეტი სავალდებულო წესით განიხილავს.საქართველოს კონსტიტუციის თანახმად,30 000 ამომრჩეველს უფლება აქვსმიმართოს პარლამენტს საკანონმდებლოინიციატივით. თუმცა ამ რაოდენობის

ხელმოწერების შეგროვება სირთულეებთანარის დაკავშირებული. კანონმდებლობა არიძლევა ამომრჩეველთა მიერ საკანონმდებლოინიციატივისათვის საჭირო ელექტრონულიხელმოწერების შეგროვების და საკანონმდებლოინიციატივის ელექტრონულად წარდგენისშესაძლებლობას.

1. მიზანშეწონილია არსებობდესსაკანონმდებლო ინიციატივისათვის საჭირორაოდენობის ხელმოწერების და კანონპროექტისელექტრონული ფორმით წარდგენისშესაძლებლობა.4

კანონმდებლობის მიხედვით საპარლამენტოსაქმიანობაში სამოქალაქო ჩართულობაშეზღუდული არ არის დისკრიმინაციულისაფუძვლით და ხელმისაწვდომია ნებისმიერი

პირისთვის.

სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობაძირითადად პარლამენტის კომიტეტების

სხდომებზე დასწრებით და პარლამენტისათვისწერილობითი მოსაზრებების წარდგენითშემოიფარგლება. კომიტეტები იშვიათად ქმნიანსამუშაო ჯგუფებს კონკრეტული კანონპროექტისშემუშავების ან დახვეწის მიზნით. მაგალითად,2015 წელს 20 ჯგუფი შეიქმნა.

პარლამენტის კომიტეტების მიერ მნიშვნელოვანიკანონპროექტების (განსაკუთრებით, სისტემის

რეფორმასთან დაკავშირებული საკანონმდებლოცვლილებების) განხილვამდე უნდა შეიქმნასსამუშაო ჯგუფები სამოქალაქო საზოგადოებისწარმომადგენლების და ექსპერტებისმონაწილეობით.


17




2. რამდენად საფუძვლიანად განიხილავსპარლამენტი საკანონმდებლო წინადადებებს?


3. არსებობს თუ არა საკანონმდებლო

პროცესში მოქალაქეების დისკრიმინაციისგარეშე ჩართვის პრაქტიკულიშესაძლებლობა?


*მუხლი 5.

5 რეკომენდაცია საქართველოს ღია პარლამენტის 2015-2016 წლების სამოქმედო გეგმის ერთ-ერთი ვალდებულებაა.6 რეკომენდაცია საქართველოს ღია პარლამენტის 2015-2016 წლების სამოქმედო გეგმის ერთ-ერთი ვალდებულებაა.

18




საქართველოს პარლამენტი რეგლამენტითდადგენილი წესით განიხილავს საკანონმდებლო

წინადადებებს. საკომიტეტო მოსმენაშიმონაწილეობენ საკანონმდებლო წინადადებისავტორები. საკანონმდებლო წინადადებებისგანხილვის თვალსაზრისით პრობლემადშეიძლება ჩაითვალოს შემდეგი გარემოება:მოქალაქეთა საკანონმდებლო წინადადებებიარ ქვეყნდება პარლამენტის ვებგვერდზე,რის გამოც დაინტერესებული მხარეები ვერიღებენ ინფორმაციას საკანონმდებლოწინადადების შესახებ და შესაბამისად არ აქვთამ წინადადებების საკომიტეტო განხილვაშიმონაწილეობის შესაძლებლობა.

საკანონმდებლო წინადადებები უნდაგამოქვეყნდეს პარლამენტის ვებგვერდზე.5

მიუხედავად იმისა, რომ კანონმდებლობით

გარანტირებულია მოქალაქეებისკანონშემოქმედებით პროცესში დისკრიმინაციისგარეშე ჩართვა, შეზღუდული შესაძლებლობებისმქონე პირებს ობიექტური გარემოებები ხელსუშლის კანონშემოქმედებით საქმიანობაშისრულფასოვნად მონაწილეობაში, რადგანმათ ექმნებათ პრობლემები ინფორმაციისხელმისაწვდომობის თვალსაზრისით.

პარლამენტის ვებგვერდზე ძირითადი

დოკუმენტაცია უნდა განთავსდეს ისეთი ფორმით,რომელიც შეზღუდული შესაძლებლობებისმქონე პირებს დოკუმენტაციის გაცნობისშესაძლებლობას მისცემს.6

19




საკანონმდებლო ნორმები სამოქალაქოსაზოგადოების ორგანიზაციების თავისუფალისაქმიანობის გარანტიების შესახებ.


1. უზრუნველყოფილია თუ არაკანონმდებლობით სამოქალაქოსაზოგადოების თავისუფალი და შეუზღუდავისაქმიანობა?


2. რამდენად სრულდება კანონმდებლობა,რომელიც სამოქალაქო საზოგადოებისთავისუფალ საქმიანობას უზრუნველყოფს?


პარლამენტის ეფექტიანი და მჭიდროთანამშრომლობა სამოქალაქოსაზოგადოებასთან და მისი ჩართულობისუზრუნველყოფა საპარლამენტო საქმიანობაში.


1. რამდენად მჭიდროდ თანამშრომლობსპარლამენტი სამოქალაქო საზოგადოებასთან?


2. რამდენად აისახება პარლამენტის მიერმიღებულ გადაწყვეტილებებზე სამოქალაქოსაზოგადოებასთან თანამშრომლობა?


მუხლი 6. დამოუკიდებელი სამოქალაქო საზოგადოების დაცვა

პარლამენტი ვალდებულია მხარი დაუჭიროს ღონისძიებებს, რომლებიც სამოქალაქო საზოგადოებისორგანიზაციების თავისუფალ და შეუზღუდავ საქმიანობას უზრუნველყოფს.

20




საქართველოს კანონმდებლობითგარანტირებულია სამოქალაქო საზოგადოებისთავისუფალი და შეუზღუდავი საქმიანობა.

კანონმდებლობით გარანტირებული სამოქალაქოსაზოგადოების ორგანიზაციების თავისუფალისაქმიანობის უფლება რეალიზებულია.

საქართველოს პარლამენტი აქტიურადთანამშრომლობს სამოქალაქოსაზოგადოებასთან. ხელისუფლების სამ შტოსშორის საკანონმდებლო ხელისუფლებისთანამშრომლობა არასამთავრობო სექტორთანყველაზე წარმატებულია. საქართველოსპარლამენტს არასამთავრობო ორგანიზაციებთანდადებული აქვს ურთიერთთანამშრომლობისმემორანდუმები.

პარლამენტის სამოქალაქო საზოგადოებასთანთანამშრომლობის ერთ-ერთი ეფექტიანიფორმააა არასამთავრობო ორგანიზაციებისჩართვა პარლამენტის კომიტეტების მიერ

შექმნილ სამუშაო ჯგუფებში, ასევე მათიმონაწილეობა საკომიტეტო მოსმენებში.ზოგიერთ შემთხვევაში სამუშაო ჯგუფისშექმნა და მასში არასამთავრობო სექტორისმონაწილეობა ფორმალურ ხასიათს ატარებს.თანამშრომლობის ეფექტიანობა მნიშვნელოვნადარის დამოკიდებული კომიტეტის ან სამუშაოჯგუფის თავმჯდომარის პოლიტიკური ნებაზე.საქართველოში არსებული პრაქტიკისგათვალისწინებით არსებობს როგორცწარმატებული, ისე წარუმატებელი მაგალითები.

1. კანონშემოქმედებით საქმიანობაშისამოქალაქო საზოგადოების ეფექტიანადჩართვის მიზნით მიზანშეწონილია, რომსაპარლამენტო კომიტეტებმა უფრო აქტიურად

შექმნან სამუშაო ჯგუფები. სამუშაო ჯგუფებს უნდაჰქონდეს არა ფორმალური, არამედ პრაქტიკულიხასიათი.2. პარლამენტის კომიტეტებთან უნდაშეიქმნას საკონსულტაციო საბჭო (საბჭოები),რომელიც აქტიურად ჩაერთვება კომიტეტისსაქმიანობაში. კანონშემოქმედებით პროცესშიგათვალისწინებული უნდა იქნეს ასეთი საბჭოებისმოსაზრებები.


21




პარლამენტის ღიაობა მედიისა დასაზოგადოებისთვის საკანონმდებლო ორგანოსმონიტორინგის პროცესში.


1. ხელს უწყობს თუ არა პარლამენტიარასამთავრობო ორგანიზაციების მიერსაკანონმდებლო ორგანოს მონიტორინგს?


2. მიეწოდება თუ არა საპარლამენტოინფორმაცია დაინტერესებულ ჯგუფებსდაუბრკოლებლად და დროულადპარლამენტის საქმიანობის ეფექტიანიმონიტორინგისთვის?


პარლამენტის მიერ კონსულტაციებისგამართვა საზოგადოებრივ ორგანიზაციებთანსაპარლამენტო მონიტორინგისგასაძლიერებლად კომპონენტის შესრულების შეფასება: 5

მართავს თუ არა პარლამენტი არასამთავრობოორგანიზაციების ან საკუთარი ინიციატივითკონსულტაციებს სამოქალაქო სექტორთანსაპარლამენტო მონიტორინგის გაუმჯობესებისმიზნით?


მუხლი 7. ეფექტიანი საპარლამენტო მონიტორინგის შესაძლებლობა

პარლამენტი აღიარებს სამოქალაქო საზოგადოების, მედიისა და ფართო საზოგადოების უფლებასა დავალდებულებას, მონიტორინგი გაუწიონ პარლამენტისა და პარლამენტის წევრების საქმიანობას. პარლამენტიკონსულტაციებს მართავს ფართო საზოგადოებასთან და სამოქალაქო ორგანიზაციებთან, რათა ეფექტიანიმონიტორინგი წაახალისოს და საპარლამენტო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის არსებული ბარიერებიშეამციროს.

7

რეკომენდაცია საქართველოს ღია პარლამენტის 2015-2016 წლების სამოქმედო გეგმით გათვალისწინებული ერთ-ერთი ვალდებულებაა.8 რეკომენდაცია საქართველოს ღია პარლამენტის 2015-2016 წლების სამოქმედო გეგმით გათვალისწინებული ერთ-ერთი ვალდებულებაა.

22




კანონმდებლობით გარანტირებულიასაკომიტეტო მოსმენებზე სამოქალაქოსაზოგადოების წევრების დასწრება.პარლამენტში არსებული მედიაცენტრიხელს უწყობს ჟურნალისტებს საპარლამენტოსაქმიანობის გაშუქების პროცესში. პლენარულიდა კომიტეტების სხდომები საზოგადოებრივიმაუწყებლის პირდაპირი ეთერით გადაიცემა,რაც საკანონმდებლო ორგანოს მონიტორინგის

პროცესში მნიშვნელოვან როლს ასრულებს.

პარლამენტის საქმიანობის მონიტორინგისთვისმნიშვნელოვანია, რომ მედიასა და სამოქალაქოსაზოგადოებას წინასწარ ჰქონდეთ ინფორმაციადაგეგმილი ღონისძიებების შესახებ. ესინფორმაცია პარლამენტის ვებგვერდზესრულად და დროულად არ ქვეყნდება.არსებობს შემთხვევები, როდესაც კომიტეტისსხდომაზე განიხილება დღის წესრიგითგაუთვალისწინებელი საკითხი, რის გამოც

დაინტერესებული პირები ხშირ შემთხვევაშივერ ახერხებენ მათთვის საინტერესო საკითხისგანხილვაზე დასწრებას.

1. პარლამენტის მიერ შექმნილი ინფორმაცია,მათ შორის, სხდომების ოქმები, პარლამენტისკომიტეტების სხდომების განრიგი და დღისწესრიგი დროულად უნდა განთავსდესპარლამენტის ვებგვერდზე.7

2. საკომიტეტო მოსმენების დროს დღისწესრიგში ცვლილებების შეტანა მხოლოდშესაბამისი დასაბუთების შემთხვევაში უნდა იყოსშესაძლებელი.8

პარლამენტი ღიაა სამოქალაქოსაზოგადოებასთან კონსულტაციებისთვისსაპარლამენტო მონიტორინგის გაუმჯობესებისმიზნით. ამის მაგალითია პარლამენტის აქტიურითანამშრომლობა სამოქალაქო სექტორთან.რამდენიმე არასამთავრობო და საერთაშორისოორგანიზაციას, მათ შორის, „საერთაშორისოგამჭვირვალობა – საქართველოს“გამოყოფილი აქვთ ოფისები პარლამენტისთბილისსა და ქუთაისში მდებარე შენობებში,რაც ხელს უწყობს მათ მიერ პარლამენტისსაქმიანობის მონიტორინგის ეფექტიანობას.„საქართველოს ღია პარლამენტის სამოქმედოგეგმა“ არასამთავრობო ორგანიზაციებისრეკომენდაციების საფუძველზე შემუშავდა, რაცწარმატებული თანამშრომლობის მაგალითია.


23




ღიაობის გაზრდის მიზნით პარლამენტისსაერთაშორისო და რეგიონულ დონეზეთანამშრომლობის ინტენსივობა და ასეთითანამშრომლობის შესახებ ინფორმაციისსაზოგადოებისათვის მიწოდება.


1. მონაწილეობს თუ არა პარლამენტისაერთაშორისო და რეგიონულღონისძიებებში, საუკეთესო პრაქტიკისგაზიარების მიზნით?


2. ხელმისაწვდომია თუ არა ინფორმაციაღიაობის კულტურის ამაღლებისმიზნით პარლამენტის საერთაშორისოთანამშრომლობის და შესაბამისი შედეგებისშესახებ?


მუხლი 8. მართებული პრაქტიკის გაზიარება

პარლამენტი საერთაშორისო და რეგიონალურ დონეზე აქტიურად მონაწილეობს სხვა პარლამენტებისა დასამოქალაქო ორგანიზაციებისათვის მართებული პრაქტიკის გაზიარებაში, რათა საპარლამენტო ინფორმაციისღიაობა და გამჭვირვალობა გაზარდოს, ინფორმაციულ-საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების გამოყენებაგააუმჯობესოს და დემოკრატიული პრინციპების ერთგულება გააძლიეროს.

24




2013-2014 წლებში პარლამენტმა საუკეთესოპრაქტიკის გაზიარების მიზნით სხვა ქვეყნებისსაკანონმდებლო ორგანოებისა და სამოქალაქოსაზოგადოების ორგანიზაციების წევრების 13დელეგაციას უმასპინძლა. აღსანიშნავია, რომ2015 წლის 14-15 სექტემბერს საქართველოსპარლამენტმა ღია მმართველობისპარტნიორობის გლობალური საკანონმდებლოღიაობის კვირეულის (GLOW) ფარგლებშიუმასპინძლა საკანონმდებლო ღიაობის სამუშაო

ჯგუფის კონფერენციას.

პარლამენტის საერთაშორისო და რეგიონულიშეხვედრების შესახებ ინფორმაციის მოძიებაშესაძლებელია პარლამენტის ვებგვერდზე„სიახლეების“ გრაფაში. თუმცა, ინფორმაციისგამოქვეყნებიდან გარკვეული პერიოდისშემდეგ ინფორმაციის მარტივად მოძიებაპრობლემებთანაა დაკავშირებული, რადგანასეთი შეხვედრების შესახებ სისტემატიზებულიმონაცემები პარლამენტის ვებგვერდზე

ხელმისაწვდომი არ არის.

მიზანშეწონილია, რომ პარლამენტისვებგვერდზე საუკეთესო პრაქტიკისგაზიარებასთან დაკავშირებული ინფორმაცია(როგორც საქართველოში, ისე უცხო ქვეყნებშიგამართულ შეხვედრებსა და მათ შედეგებზე)ქვეყნდებოდეს სისტემატიზებულად.


25




ინფორმაციის ხელმისაწვდომობასთანდაკავშირებული დავების გასაჩივრებისეფექტიანი მექანიზმების უზრუნველყოფაკანონმდებლობით.


1. ადგენს თუ არა კანონმდებლობაინფორმაციის ხელმისაწვდომობასთანდაკავშირებული დავების გასაჩივრებისმექანიზმებს?


2. რამდენად ეფექტიანია კანონმდებლობითგანსაზღვრული ინფორმაციისხელმისაწვდომობასთან დაკავშირებული

გასაჩივრების მექანიზმი?


3. არსებობს თუ არა საჯარო ინფორმაციისხელმისაწვდომობის პროცესისსაზედამხედველო დამოუკიდებელი ორგანო?


პრაქტკაში გასაჩივრების მექანიზმისეფექტიანი მუშაობა, როდესაც დავის საგანიასამთავრობო ან საპარლამენტო ინფორმაციისხელმისაწვდომობა.


რამდენად ეფექტიანად მუშაობს საჯაროინფორმაციის გაცემასთან დაკავშირებულიგასაჩივრების და რეაგირების არსებულიმექანიზმი?


მუხლი 9. გასაჩივრების მექანიზმის უზრუნველყოფა

პარლამენტი შეიმუშავებს კანონმდებლობას ეფექტიანი გასაჩივრების მექანიზმის უზრუნველყოფის მიზნით,როდესაც დავის საგანია სამთავრობო ან საპარლამენტო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობა.

26




საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციულიკოდექსი განსაზღვრავს ინფორმაციისთავისუფლებისა და მისი პროაქტიურადგამოქვეყნების, ინფორმაციის გაცემისპროცედურის დარღვევის შემთხვევაში ზემდგომადმინისტრაციულ ორგანოსა და სასამართლოშიადმინისტრაციული წესით გასაჩივრებისნორმებს.

კანონმდებლობა ადგენს ინფორმაციისგაცემის პროცედურის დარღვევის შემთხვევაშისასამართლოში გასაჩივრების წესს. თუმცა,

რადგან ინფორმაცია „მალფუჭებადიპროდუქტია“, ხოლო სასამართლო პროცესიშესაძლოა რამდენიმე თვე გაგრძელდეს,გასაჩივრების ეს მექანიზმი ეფექტიანი არარის. გასაჩივრების მექანიზმის ეფექტიანობასხელს უშლის სახელმწიფო ბაჟის არსებობაცინფორმაციის თავისუფლებასთანდაკავშირებულ დავებზე. ასევე აღსანიშნავია,რომ კანონმდებლობით განსაზღვრულიარ არის ჯარიმები საჯარო ინფორმაციისგაცემის წესის დარღვევასთან დაკავშირებით.ადმინისტრაციული სასამართლოს

მიერ საჯარო ინფორმაციის გაცემაზეპასუხისმგებელი პირისათვის მხოლოდ ქმედებისგანხორციელების – ინფორმაციის გაცემისდაკისრება ვერ უზრუნველყოფს გასაჩივრებისმექანიზმის ეფექტიანობას.

1. კანონმდებლობით უნდა განისაზღვროსინფორმაციის გაცემის წესის დარღვევისშემთხვევაში გასაჩივრების სწრაფი და ეფექტიანი

მექანიზმი.

2. კანონმდებლობით უნდა განისაზღვროსჯარიმები საჯარო ინფორმაციის გაცემის წესისდარღვევისთვის.

3. უნდა გაუქმდეს სახელმწიფო ბაჟიინფორმაციის გაცემის წესის დარღვევასთანდაკავშირებული დავებისას.

საქართველოს კანონმდებლობა არგანსაზღვრავს დამოუკიდებელი ორგანოსარსებობას, რომელიც გააკონტროლებს საჯაროინფორმაციის ხელმისაწვდომობას საჯაროდაწესებულებებში და მიიღებს რეაგირებისშესაბამის ზომებს.

უნდა შეიქმნას დამოუკიდებელი სტრუქტურაან რომელიმე უკვე არსებული ორგანოაღიჭურვოს შესაბამისი უფლებამოსილებით,რათა ეფექტიანად აკონტროლოს საჯაროინფორმაციაზე ხელმისწავდომობადა უზრუნველყოს გასაჩივრების და

პასუხისმგებლობის ეფექტიანი მექანიზმებისმოქმედება.

არსებობს პრობლემები სასამართლოსადა ადმინისტრაციული ორგანოებისმიერ ინფორმაციის თავისუფლებასთანდაკავშირებული ნორმების არაერთგვაროვანიგანმარტების თვალსაზრისით (მაგალითად,ინფორმაციის დაუყოვნებლივ გაცემისგანმარტება). დამოუკიდებელისაზედამხედველო ორგანოს არარსებობა

უარყოფითად აისახება ინფორმაციისხელმისაწვდომობასთან დაკავშირებულისაკითხების გადაწყვეტაზე.

გასაჩივრების ეფექტიანი მექანიზმისუზრუნველყოფისთვის მიზანშეწონილიაარსებობდეს ცალკე კანონი, რომელიცდეტალურად დაარეგულირებს ინფორმაციისთავისუფლებასთან დაკავშირებულ საკითხებსდა უზრუნველყოფს დამოუკიდებელისაზედამხედველო ორგანოს ამოქმედებას.


27




კანონმდებლობით ან პარლამენტისრეგლამენტით პარლამენტის საქმიანობასთანდაკავშირებული საჯარო ინფორმაციისგანსაზღვრა


1. კანონმდებლობით დადგენილია თუარა პარლამენტის საქმიანობასთანდაკავშირებული რომელი ინფორმაცია არისსაჯარო და ხელმისაწვდომი?


2. აქვს თუ არა პარლამენტს შემუშავებულირეგულაციები, რომლებიც კონკრეტულადსაპარლამენტო ინფორმაციისხელმისაწვდომობას ეხება?


პარლამენტის საქმიანობის შესახებ საჯაროინფორმაციის სრულად ხელმისაწვდომობა.


1. ხელმისაწვდომია თუ არა ინფორმაციასაპარლამენტო საქმიანობის შესახებპარლამენტიდან გამოთხოვის შემთხვევაში?


მუხლი 10. ამომწურავი ინფორმაციის გავრცელება

საჯაროდ ხელმისაწვდომი საპარლამენტო ინფორმაცია ამომწურავი უნდა იყოს და სრულად უნდა ასახავდესსაპარლამენტო საქმიანობას, გარდა კანონით მკაცრად და კონკრეტულად განსაზღვრული გამონაკლისიშემთხვევებისა.

9 http://www.transparency.ge/sites/default/les/post_attachments/parlament_action_plan_geo.pdf 10 რეკომენდაცია საქართველოს ღია პარლამენტის 2015-2016 წლების სამოქმედო გეგმის ერთ-ერთივალდებულებაა.

28




საქართველოს კანონმდებლობა, მათ შორის,საქართველოს მთავრობის 2013 წლის 26აგვისტოს №219 დადგენილება ,,საჯაროინფორმაციის ელექტრონული ფორმითმოთხოვნისა და პროაქტიულად გამოქვეყნებისშესახებ“,არეგულირებს საჯარო ინფორმაციის (რომელიცმოიცავს საპარლამენტო ინფორმაციას)ხელმისაწვდომობას და ინფორმაციისპროაქტიურად გამოქვეყნებას.

საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარის2013 წლის 31 დეკემბრის №123/3/ ბრძანება„საჯარო ინფორმაციის პროაქტიულადგამოქვეყნების წესისა და საჯარო ინფორმაციისელექტრონული ფორმით მოთხოვნისსტანდარტის დამტკიცების შესახებ“ არეგულირებსსაჯარო ინფორმაციის პროაქტიურადგამოქვეყნების, პარლამენტის ვებგვერდზეგანთავსების და ინფორმაციის ელექტრონული

ფორმით მოთხოვნის წესებს. აღსანიშნავია, რომპროაქტიურად გამოსაქვეყნებელი ინფორმაციისნუსხა არ შეიცავს სადეპუტატო კითხვებისგამოქვეყნების ვალდებულებას. შესაბამისად,სადეპუტატო შეკითხვებთან დაკავშირებულისტატისტიკა (გაგზავნილი კითხვების და მიღებულიპასუხების მაჩვენებლები) და პარლამენტის მიერმიღებული პასუხები ვებგვერდზე არ ქვეყნდება.9

საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარისბრძანების საფუძველზე პარლამენტისვებგვერდზე ადვილად დამუშავებადიფორმატით უნდა გამოქვეყნდეს სადეპუტატოშეკითხვებთან დაკავშირებული სტატისტიკა,გაგზავნილი შეკითხვები და მიღებული პასუხები,საქართველოს პარლამენტის დელეგაციებისა დამეგობრების ჯგუფების საქმიანობის ანგარიშები.10

პარლამენტში არსებობს პარლამენტისსაქმიანობის შესახებ ინფორმაცია, რომლისმოთხოვნაც შესაძლებელია. პარლამენტისაპარატს ჰყავს საჯარო ინფორმაციის გაცემაზეპასუხისმგებელი პირი.


29




2. განთავსებულია თუ არა პარლამენტისვებგვერდზე ამომწურავი ინფორმაციაპარლამენტის საკანონმდებლო საქმიანობისშესახებ?


3. განთავსებულია თუ არა პარლამენტისვებგვერდზე ამომწურავი ინფორმაციაპარლამენტის საქმიანობის იმ ასპექტებისშესახებ, რომლებიც არ არის დაკავშირებულისაკანონმდებლო პროცესთან?


*მუხლი 10.


პარლამენტის საქმიანობის შესახებ ინფორმაციისდროულად გასაჯაროების უზრუნველყოფა


1. რამდენად დროულად ავრცელებსსაკანონმდებლო ორგანო ინფორმაციას

პარლამენტში დაგეგმილი ღონისძიებების/მოვლენების შესახებ?


2. რამდენად დროულად ავრცელებსსაკანონმდებლო ორგანო ინფორმაციასპარლამენტის მიერ განხორციელებულისაქმიანობის შესახებ?


მუხლი 11. ინფორმაციის დროულად მიწოდება

საპარლამენტო ინფორმაცია საზოგადოებას დროულად, როგორც წესი, დაუყოვნებლივ, უნდა მიეწოდოს.საპარლამენტო ინფორმაცია უნდა გასაჯაროვდეს, როგორც კი ის პარლამენტის შიგნით ხელმისაწვდომიგახდება.

30




პარლამენტის ვებგვერდზე განთავსებულიასაკანონმდებლო საქმიანობასთან (მათ შორის

კანონპროექტის შინაარსთან დაკავშირებული)ინფორმაცია, თუმცა ეს ინფორმაცია სრული არარის. მაგალითად, პარლამენტის ვებგვერდზეხელმისაწვდომი არ არის კანონპროექტზეყველა კომიტეტის დასკვნა, საკანონმდებლოწინადადებები და ა.შ. ასევე, კანონპროექტებისგანმარტებით ბარათებში მოცემული ინფორმაციაარ ასახავს კანონის მიზანს, ცვლილებებისარსს, საერთაშორისო ხელშეკრულებებთან,დირექტივებთან შესაბამისობას და ა.შ.

1. პარლამენტის ვებგვერდზე საკომიტეტომოსმენების შესახებ განთავსებულ ინფორმაციაში

უნდა აისახოს საზოგადოების წევრების მიერგამოთქმული ის შენიშვნებიც, რომლებიცარ გაიზიარეს კანონის ინიციატორმა ან/დაკომიტეტმა.2. სამოქალაქო საზოგადოების წევრების მიერკანონპროექტების შესახებ პარლამენტისთვისწარდგენილი შენიშვნები და მოსაზრებები უნდაგამოქვეყნდეს პარლამენტის ვებგვერდზე.3. გაუმჯობსდეს განმარტებითი ბარათის შინაარსიდა დაინერგოს განმარტებითი ბარათის შევსებისერთიანი სტანდარტი.

პარლამენტის ვებგვერდზე განთავსებული არარის ამომწურავი ინფორმაცია პარლამენტისსაქმიანობის იმ ასპექტების შესახებ, რომლებიცდაკავშირებული არ არის კანონშემოქმედებითპროცესთან (მაგალითად, ინფორმაციაპარლამენტის წევრების საქმიანი ვიზიტების დამათი შედეგების, საპარლამენტო კონტროლის,პარლამენტის წევრთა მიერ კომიტეტის დაპლენარული სხდომების საპატიო მიზეზითგაცდენების რაოდენობის შესახებ).

პარლამენტის ვებგვერდზე უნდა განთავსდესინფორმაცია პარლამენტის თითოეულიწევრის მივლინებისა და შესაბამისი ხარჯების,კომიტეტისა და პლენარული სხდომების საპატიომიზეზით გაცდენების შესახებ, სადეპუტატოკითხვები და პასუხები.


ყველა ოფიციალური შეხვედრის დღის წესრიგი,როგორც წესი, განთავსებულია პარლამენტისვებგვერდზე კალენდარში. კომიტეტებისსხდომების ანონსები ზოგიერთ შემთხვევაშისხდომის დღეს ან სხდომის დროს ქვეყნდება,რის გამოც საზოგადოების წევრებს არ აქვთშესაძლებლობა, რომ დაგეგმონ პარლამენტისსაქმიანობაში ჩართვა.

კომიტეტების სხდომების და სხვა დაგეგმილიღონისძიებების ანონსები, როგორც წესიპირველივე შესაძლებლობისთანავე,რამდენიმე დღით ადრე მაინც უნდა განთავსდესპარლამენტის ვებგვერდზე.

პლენარული სხდომების და საკომიტეტომოსმენების შესახებ მოკლე ინფორმაციასხდომის დღეს ან სხდომის მომდევნო დღესქვეყნდება, თუმცა არსებობს პრობლემასხდომების ოქმების და კენჭისყრების შედეგებისდროულად გამოქვეყნებასთან დაკავშირებით.

1. სხდომების ოქმები დროულად უნდამომზადდეს და განთავსდეს პარლამენტისვებგვერდზე.2. კენჭისყრის შედეგები და მეორე და მესამემოსმენით მიღებული კანონპროექტები სხდომისდღეს ან სხდომის მომდევნო დღეს უნდაგანთავსდეს პარლამენტის ვებგვერდზე.


31



კომპონენტი სახელმძღვანელოკითხვა


საპარლამენტოინფორმაციის დაცულიფორმატით შექმნა დაშენახვა.

კომპონენტისშესრულების შეფასება:

3.5

1. ქმნის და ინახავსთუ არა პარლამენტიზუსტ ინფორმაციას?


პარლამენტშიიქმნება და ინახებაინფორმაციასაკანონმდებლო

ორგანოსყოველდღიურისაქმიანობის შესახებ.პარლამენტშიასევე დაცულიაპირველი მოწვევისპარლამენტისსაქმიანობის დაწყებისპერიოდიდანშექმნილიდოკუმენტები.

2. რამდენად დაცულიფორმატით ინახებაპარლამენტისმიერ შექმნილიდოკუმენტები?


პარლამენტისმიერ შექმნილიინფორმაცია, მათშორის, ისტორიულიხასიათის ინფორმაციასრულად არ არის

გადაყვანილი ციფრულფორმატში.

უნდა შეიქმნას ერთიანიელექტრონულმონაცემთა ბაზა,რომელშიცპირველი მოწვევისპარლამენტის

საქმიანობის დაწყებისშემდეგ მიღებულინორმატიული აქტებიციფრულ ფორმატშიიქნება გადატანილი.

მუხლი 12. ზუსტი ინფორმაციის უზრუნველყოფა

პარლამენტი უზრუნველყოფს სანდო ჩანაწერების შენახვას, რომელიც საზოგადოებას ზუსტ ინფორმაციასაწვდის.


32



ნაწილი 2. საპარლამენტო ინფორმაციისგამჭვირვალობის უზრუნველყოფა


ზოგადი მიმოხილვა

2014 წლიდან საპარლამენტო ინფორმაციის გამჭვირვალობა მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდა.

პარლამენტის ვებგვერდზე ოპერატიულად ქვეყნდება კომიტეტების და პლენარული სხდომების

მოკლე აღწერა და პრესრელიზები; შესაძლებელი გახდა ანონსების არქივის დათვალიერება,

აგრეთვე საკომიტეტო მოსმენებისა და პლენარული სხდომების თვალის დევნება. პარლამენტის

ვებგვერდს დაემატა ვიდეოჩანაწერის გადახვევის ფუნქცია.

თუმცა ჯერ კიდევ არსებობს მნიშვნელოვანი პრობლემები საპარლამენტო ინფორმაციის

გამჭვირვალობის თვალსაზრისით. საპარლამენტო ინფორმაციის გამჭვირვალობის

გასაუმჯობესებლად აუცილებელია შემდეგი ღონისძიებების განხორციელება:

• პარლამენტის ვებგვერდზე პარლამენტის წევრების მიერ პლენარული და კომიტეტის

სხდომების საპატიო მიზეზით გაცდენების შესახებ ინფორმაციის განთავსება; კომიტეტის

სხდომაზე უფლებამონაცვლით სარგებლობა მხოლოდ იმ შემთხვევაში უნდა იყოს

შესაძლებელი, თუ გაცდენა საპატიო მიზეზით ხდება;

• საპარლამენტო ხარჯების გამჭვირვალობის გაზრდა. პარლამენტის ვებგვერდზე უნდა

გამოქვეყნდეს ინფორმაცია პარლამენტის წევრების სამივლინებო ხარჯების, აპარატის

თანამშრომლების პრემიების შესახებ;• კომიტეტების საქმიანობის გამჭვირვალობის გაზრდის მიზნით პარლამენტის ვებგვედზე

კომიტეტების სხდომების ოქმების, კომიტეტების სამოქმედო გეგმების და წლიური

ანგარიშების დროულად განთავსება;

• პარლამენტის ვებგვერდზე კანონპროექტებზე ყველა კომიტეტის დასკვნების,

ექსპერტთა შენიშვნების და დასკვნების, პარლამენტის წინაშე ანგარიშვალდებული

ორგანოების ანგარიშების და მათი განხილვის შედეგების დროულად და სრულად

განთავსება.

33




გამჭვირვალობის პოლიტიკის დოკუმენტისარსებობა, რომელიც უზრუნველყოფსინფორმაციის გამოქვეყნების ფორმატისმოწესრიგებას და ერთიანობას.


1. შემუშავებული აქვს თუ არა პარლამენტსსაპარლამენტო ინფორმაციისგამჭვირვალობის პოლიტიკის დოკუმენტი?


2. უზრუნველყოფს თუ არა საპარლამენტოინფორმაციის გამჭვირვალობის პოლიტიკისდოკუმენტი საპარლამენტო ინფორმაციისპროაქტიურ გავრცელებას?


3. განსაზღვრულია თუ არა საპარლამენტოინფორმაციის გამჭვირვალობის პოლიტიკისდოკუმენტის გადასინჯვის პერიოდულობა?


მუხლი 13. საპარლამენტო ინფორმაციის გამჭვირვალობის პოლიტიკისდოკუმენტების მიღება

პარლამენტი იღებს პოლიტიკის დოკუმენტებს, რომლებიც უზრუნველყოფს საპარლამენტო ინფორმაციისპროაქტიულ გავრცელებას, მათ შორის, ინფორმაციის გამოქვეყნების ფორმატის მოწესრიგებასა დაუნიფიკაციას. საპარლამენტო გამჭვირვალობის პოლიტიკის დოკუმენტები საჯაროდ ხელმისაწვდომი უნდაიყოს და ტექნოლოგიური ინოვაციებისა და საუკეთესო პრაქტიკული მაგალითების გასათვალისწინებლად უნდაგანისაზღვროს მათი გადასინჯვის პერიოდულობა. თუ პარლამენტს არ შეუძლია ამომწურავი საპარლამენტო

ინფორმაციის გამოქვეყნება, ფართო საზოგადოებისათვის აღნიშნული ინფორმაციის ხელმისაწვდომობისუზრუნველყოფის მიზნით მან უნდა ითანამშრომლოს სამოქალაქო საზოგადოებასთან.

34




საპარლამენტო ინფორმაციის საჯაროობისდა ღიაობის დოკუმენტია პარლამენტისთავმჯდომარის 2013 წლის 31 დეკემბრის №123/3/ბრძანება „საჯარო ინფორმაციის პროაქტიულადგამოქვეყნების წესისა და საჯარო ინფორმაციისელექტრონული ფორმით მოთხოვნის

სტანდარტის დამტკიცების შესახებ“.

პარლამენტის თავმჯდომარის 2013 წლის 31დეკემბრის №123/3/ ბრძანება სრულად ვერუზრუნველყოფს მნიშვნელოვანი საპარლამენტოინფორმაციის პროაქტიურ გამოქვეყნებას.

მაგალითად, პროაქტიურ ინფორმაციასარ მიეკუთვნება სადეპუტატო შეკითხვები,პარლამენტის დელეგაციების შესახებ დეტალურიინფორმაცია, პარლამენტის წევრების მიერპლენარული და კომიტეტის სხდომების საპატიოგაცდენების შესახებ ინფორმაცია, მივლინებისხარჯების შესახებ დეტალური ინფორმაცია და ა.შ.

საპარლამენტო ინფორმაციის გამჭვირვალობისპოლიტიკის დოკუმენტი დეტალურად უნდაასახავდეს საპარლამენტო ინფორმაციისგამოქვეყნების და გავრცელების პოლიტიკას,

ვადებსა და ფორმებს, რათა მომხმარებელსგაუჩნდეს ინფორმაციის კონკრეტულ ვადაში დაკონკრეტული ფორმატით მიღების ლეგიტიმურიმოლოდინი.

პარლამენტის თავმჯდომარის 2013 წლის 31დეკემბრის №123/3/ ბრძანების გადასინჯვისპერიოდულობა დადგენილი არ არის.

საპარლამენტო ინფორმაციის გამჭვირვალობისდოკუმენტში, გაუმჯობესებისა და საუკეთესოპრაქტიკის გაზიარების მიზნით, უნდაგანისაზღვროს მისი პერიოდულად გადასინჯვისვალდებულებაც.


35




გამჭვირვალობის პოლიტიკის დოკუმენტისსაჯაროობა და ხელმისაწვდომობა.


1. არის თუ არა საჯაროდ ხელმისაწვდომისაპარლამენტო ინფორმაციისგამჭვირვალობის პოლიტიკის დოკუმენტები?


საპარლამენტო ინფორმაციისხელმისაწვდომობის გაზრდისუზრუნველსაყოფად პარლამენტის სამოქალაქოსაზოგადოებასთან ეფექტიანი ურთიერთობა.


1. თანამშრომლობს თუ არა პარლამენტისამოქალაქო საზოგადოებასთანსაპარლამენტო ინფორმაციისხელმისაწვდომობის გაზრდისუზრუნველსაყოფად?



36




პარლამენტის თავმჯდომარის 2013 წლის31 დეკემბრის №123/3/ ბრძანება „საჯარო

ინფორმაციის პროაქტიულად გამოქვეყნებისწესისა და საჯარო ინფორმაციის ელექტრონულიფორმით მოთხოვნის სტანდარტის დამტკიცებისშესახებ“ განთავსებულია პარლამენტისვებგვერდზე.

პარლამენტი თანამშრომლობს სამოქალაქოსაზოგადოებასთან საპარლამენტო ინფორმაციისხელმისაწვდომობის ზრდისთვის. მაგალითად,პარლამენტისა და ეროვნულ-დემოკრატიულიინსტიტუტის თანამშრომლობის შედეგადშეიქმნა ვებგევრდი www.majoritarian.ge, სადაცშექმნილია პარლამენტის მაჟორიტარიწევრების ინდივიდუალური გვერდები.პროექტის დასრულების შემდეგ, უმეტესშემთხვევაში პარლამენტი ამ ვებგვერდზე აღარახდენს ინფორმაციის განახლებას და ახალი

ინფორმაციის დამატებას; ვებგვერდის დიდინაწილი არ ფუნქციონირებს, რაც პრობლემასუქმნის საზოგადოებას საპარლამენტოინფორმაციის ხელმისაწვდომობისთვალსაზრისით.

პარლამენტმა უნდა ითანამშრომლოსსამოქალაქო საზოგადოებასთან ინფორმაციისხელმისაწვდომობის გაზრდის მიზნით.თანამშრომლობას ინტენსიური და მუდმივიხასიათი უნდა ჰქონდეს.

37




პარლამენტის როლისა და ფუნქციების შესახებინფორმაციის ხელმისაწვდომობა.


1. საჯაროდ ხელმისაწვდომია თუ არაინფორმაცია პარლამენტის როლისა დასტრუქტურის შესახებ?


2. გამოქვეყნებულია თუ არა პარლამენტისვებგვერდზე ინფორმაცია პარლამენტის

ფუნქციების, შიდაგანაწესის და სტრუქტურისშესახებ?


3. გამოქვეყნებულია თუ არა პარლამენტისვებგვერდზე ინფორმაცია პარლამენტისადმინისტრაციული და სამუშაოპროცედურების შესახებ?


პარლამენტის კომიტეტების, ფრაქციების,დროებითი და მუდმივი კომისიების როლისადა ფუნქციების შესახებ ხელმისაწვდომიინფორმაციის საკმარისობა.


1. ხელმისაწვდომია თუ არა ინფორმაციაპარლამენტის კომიტეტების, ფრაქციების,დროებითი და მუდმივი კომისიების როლისადა ფუნქციების შესახებ?


2. განთავსებულია თუ არა პარლამენტის

ვებგვერდზე ინფორმაცია პარლამენტისკომიტეტების, ფრაქციების, დროებითი დამუდმივი კომისიების როლისა და ფუნქციებისშესახებ?


3. საკმარისია თუ არა საჯარო ინფორმაციაპარლამენტის კომიტეტების, ფრაქციების,დროებითი და მუდმივი კომისიების როლისადა ფუნქციების შესახებ?


მუხლი 14. პარლამენტის როლისა და ფუნქციების შესახებინფორმაციის მიწოდება

პარლამენტმა უნდა უზრუნველყოს პარლამენტის კონსტიტუციური როლის, სტრუქტურის, ფუნქციების, შიდაწესების, ადმინისტრაციული და სამუშაო პროცედურების შესახებ ინფორმაციის, მათ შორის, კომიტეტებისთაობაზე ინფორმაციის ხელმისაწვდომობა.

38




პარლამენტის ვებგვერდზე განთავსებულიაინფორმაცია საკანონმდებლო ორგანოს როლის,სტრუქტურის და ფუნქციების შესახებ.

პარლამენტის ვებგვერდზე გამოქვეყნებულიაინფორმაცია პარლამენტის ფუნქციების,შიდაგანაწესის და სტრუქტურის შესახებ.

პარლამენტის ვებგვერდზე ხელმისაწვდომიაინფორმაცია პარლამენტის ადმინისტრაციულიდა სამუშაო პროცედურების შესახებ.

მოთხოვნის შემთხვევაში, ასევე პარლამენტისვებგვერდზე ხელმისაწვდომია ინფორმაციაპარლამენტის კომიტეტების, ფრაქციების,დროებითი და მუდმივი კომისიების როლისა დაფუნქციების შესახებ.

პარლამენტის ვებგვერდზე განთავსებულია

ინფორმაცია პარლამენტის კომიტეტების,ფრაქციების, დროებითი და მუდმივი კომისიებისროლისა და ფუნქციების შესახებ.

საჯარო ინფორმაცია პარლამენტის კომიტეტების,ფრაქციების, დროებით და მუდმივი კომისიებისროლისა და ფუნქციების შესახებ საკმარისია.


39




პარლამენტის წევრების შესახებ მუდმივადგანახლებადი და საკმარისი ინფორმაციისსაზოგადოებისათვის მიწოდების უზრუნველყოფა.


1. გამოქვეყნებულია თუ არა პარლამენტისწევრების ბიოგრაფიული მონაცემებიპარლამენტის ვებგვერდზე?


2. გამოქვეყნებულია თუ არა პარლამენტისვებგვერდზე ინფორმაცია პარლამენტის

წევრის კვალიფიკაციის, პარტიულიკუთვნილების და მანდატის შესახებ?


3. გამოქვეყნებულია თუ არა პარლამენტისვებგვერდზე ინფორმაცია, რომელიკომიტეტისა და ფრაქციის წევრიაპარლამენტის წევრი?


4. განთავსებულია თუ არა პარლამენტისვებგვერდზე ინფორმაცია პარლამენტისწევრების პლენარულ სხდომებზე დასაკომიტეტო მოსმენებზე დასწრების,მივლინებების და საპარლამენტოსაქმიანობასთან დაკავშირებული აქტივობებისშესახებ?


5. რამდენად განახლებადია პარლამენტისვებგვერდზე არსებული ინფორმაციაპარლამენტის წევრების შესახებ?


მუხლი 15. პარლამენტის წევრების შესახებ ინფორმაციის მიწოდება

პარლამენტმა უნდა უზრუნველყოს საზოგადოებისათვის მუდმივად განახლებადი და საკმარისი ინფორმაციისმიწოდება პარლამენტის წევრების კვალიფიკაციის, პარტიული კუთვნილების, მანდატის, სხდომების მუშაობაშიმონაწილეობის და იმ როლის შესახებ, რომელსაც ისინი ასრულებენ პარლამენტის საქმიანობაში, აგრეთვეაპარატის თანამშრომლების ვინაობის შესახებ ინფორმაციისა და დამატებით სხვა ინფორმაციის მიწოდება,რომლის გამჟღავნებაც პარლამენტის წევრებს სურთ. პარლამენტის წევრებისა და საპარლამენტო ბიუროებისსაკონტაქტო ინფორმაციაც საჯარო უნდა იყოს.

40




პარლამენტის ვებგვერდზე განთავსებულიაპარლამენტის ყველა წევრის ბიოგრაფიულიმონაცემები.

პარლამენტის ვებგვერდზე არსებულიპარლამენტის წევრების ინდივიდუალურიგვერდები შეიცავს საკონტაქტო ინფორმაციას,პარლამენტის წევრის დაბადების თარიღს,მონაცემებს განათლების, სპეციალობის,პარტიული კუთვნილების, სამუშაოგამოცდილების შესახებ.

პარლამენტის ვებგვერდზე განთავსებულიაინფორმაცია, რომელი კომიტეტისა და ფრაქციისწევრია პარლამენტარი, ასევე – ინფორმაცია

პარლამენტის წევრის საპარლამენტოსაქმიანობაში მონაწილეობის შესახებ.

პარლამენტის ვებგვერდზე არ არისგანთავსებული ინფორმაცია პარლამენტისწევრების მიერ პლენარული და კომიტეტისსხდომების საპატიო მიზეზით გაცდენებისშესახებ (აღსანიშნავია, რომ 2014 წელსპლენარული სხდომების საპატიო მიზეზითგაცდენის 1927 შემთხვევა დაფიქსირდა, ხოლო2015 წელს – 2199). პარლამენტის ვებგვერდზე

ასევე არასრულად და ზოგჯერ საერთოდ არქვეყნდება ინფორმაცია პარლამენტის წევრებისმივლინებების შესახებ.

1. პარლამენტის ვებგვერდზე უნდა განთავსდესინფორმაცია პარლამენტის წევრების მიერპლენარული და კომიტეტის სხდომების საპატიომიზეზით გაცდენების შესახებ შესაბამისი მიზეზისმითითებით.2. პარლამენტის ვებგვერდზე უნდა განთავსდესინფორმაცია პარლამენტის თითოეული წევრისმივლინების მიზნის/სამუშაო პროგრამის და

ხარჯების შესახებ.

პარლამენტის ვებგვერდზე არსებულიინფორმაცია პარლამენტის წევრების შესახებ(მათი საქმიანობის, მივლინებების თაობაზე დაა.შ.) ხშირად მოძველებულია და განახლებასსაჭიროებს.პარლამენტის წევრები უმეტეს შემთხვევაში არიყენებენ პარლამენტის ვებ გვერდზე მითითებულელექტრონულ ფოსტას.

1.პარლამენტის ვებგვერდზე უნდა განახლდესინფორმაცია პარლამენტის წევრების შესახებ.2. პარლამენტის წევრებმა გამოიყენონპარლამენტის ვებ გვერდზე მითითებულიელექტრონული ფოსტა.


41




პარლამენტის მაჟორიტარი წევრებისბიუროების შესახებ მონაცემების და ბიუროს

თანამშრომლების საკონტაქტო ინფორმაციისმუდმივად განახლებად რეჟიმში მოწოდებასაზოგადოებისათვის.


1. საჯაროა თუ არა პარლამენტის მაჟორიტარიწევრების ბიუროების შესახებ ინფორმაცია?


2. ხელმისაწვდომია თუ არა ინტერნეტითინფორმაცია პარლამენტის მაჟორიტარიწევრების ბიუროების შესახებ?


3. მუდმივად განახლებადია თუ არაპარლამენტის მაჟორიტარი წევრებისბიუროების საკონტაქტო ინფორმაცია?



42




პარლამენტის მაჟორიტარი წევრების ბიუროებისშესახებ ინფორმაცია საჯაროა. დაინტერესებულ

პირს შეუძლია პარლამენტიდან მოითხოვოს ესინფორმაცია.

პარლამენტის ვებგვერდზე განთავსებულიინფორმაცია პარლამენტის მაჟორიტარიწევრების ბიუროების შესახებ არასრულია.ხშირად ეს ინფორმაცია მოძველებულია დასაჭიროებს განახლებას. ზოგიერთ შემთხვევაშიკი საერთოდ არ არის მითითებული ინფორმაციაპარლამენტის მაჟორიტარი წევრის ბიუროსშესახებ. პარლამენტის მაჟორიტარი წევრების

ინდივიდუალურ ვებგვერდებზე აღწერილი არარის მათი საქმიანობა (მაგალითად, საჯაროშეხვედრები, განხილული განცხადებებისრაოდენობა და ა.შ.).

1. პარლამენტის ვებგვერდის მაჟორიტარიწევრების ინდივიდუალურ გვერდებზეუნდა განთავსდეს ინფორმაცია მათ მიერგანხორციელებული საქმიანობის შესახებ(საჯარო შეხვედრები, განხილული განცხადებებისსტატისტიკური მონაცემები, ჩატარებულიკვლევები, არსებობის შემთხვევაში და ა.შ.).

საკონტაქტო ინფორმაცია პარლამენტისმაჟორიტარი წევრების ბიუროების შესახებუმეტეს შემთხვევაში არასრულია. პარლამენტისმაჟორიტარი წევრების ბიუროების შესახებინფორმაცია საჭიროებს განახლებას; ხშირშემთხვევაში მითითებული ინფორმაციამოძველებულია.

1.პარლამენტის ვებგვერდზე უნდა განახლდესმაჟორიტარი წევრების ბიუროების საკონტაქტოინფორმაცია.

43




პარლამენტის ადმინისტრაციულიფუნქციონირებისა და აპარატის შესახებინფორმაციის გავრცელების უზრუნველყოფა.


1. ხელმისაწვდომია თუ არა პარლამენტისაპარატის თანამშრომლების შესახებგანახლებული ინფორმაცია?


2. განთავსებულია თუ არა პარლამენტისვებგვერდზე პარლამენტის აპარატისთანამშრომლების შესახებ სრული დაგანახლებული ინფორმაცია?


პარლამენტის ადმინისტრაციული

ფუნქციონირების და პარლამენტისაპარატის შესახებ ინფორმაციის მიწოდებაზეპასუხისმგებელი თანამშრომლების საკონტაქტოინფორმაციის საჯაროობა.


1. არის თუ არა საჯაროდ ხელმისაწვდომი

და განახლებული პარლამენტისადმინისტრაციული ფუნქციონირებისადა პარლამენტის აპარატის შესახებინფორმაციის მიწოდებაზე პასუხისმგებელითანამშრომლების საკონტაქტო ინფორმაცია?


მუხლი 16. პარლამენტის თანამშრომლებისა და ადმინისტრაციისშესახებ ინფორმაციის გავრცელება

პარლამენტმა უნდა უზრუნველყოს პარლამენტის ადმინისტრაციული ფუნქციონირებისა და აპარატის შესახებინფორმაციის მიწოდება. აღნიშნული ინფორმაციის მიწოდებისათვის პასუხისმგებელი თანამშრომლებისსაკონტაქტო ინფორმაცია საჯარო უნდა იყოს.

44




პარლამენტის აპარატის თანამშრომლებისშესახებ ინფორმაცია საჯაროა და მოთხოვნისშემთხვევაში ხელმისწავდომია, „პერსონალურმონაცემთა დაცვის შესახებ“ კანონით დადგენილიშეზღუდვების გათვალისწინებით.

პარლამენტის აპარატის თანამშრომლებისდა მათი ფუნქციების შესახებ ინფორმაციახელმისაწვდომია პარლამენტის ვებგვერდზე,თუმცა ეს ინფორმაცია არასრულია დაგანახლებას საჭიროებს.

პარლამენტის ვებგვერდზე უნდა განთავსდესპარლამენტის აპარატის თანამშრომლებისსრული საკონტაქტო ინფორმაცია.

პარლამენტის აპარატში არსებობს ინფორმაციის

გაცემაზე პასუხისმგებელი პირი და მისისაკონტაქტო ინფორმაცია განთავსებულიაპარლამენტის ვებგვერდზე.


45




საპარლამენტო საქმიანობის განრიგთანდაკავშირებული ინფორმაციის გავრცელებისუზრუნველყოფა.


1. ქვეყნდება თუ არა ანონსები პარლამენტშიდაგეგმილი ღონისძიებების შესახებ?


2. განიხილავენ თუ არა კომიტეტებიმხოლოდ დღის წესრიგით გათვალისწინებულსაკითხებს და როგორ ხდება დღის წესრიგშიცვლილებების შეტანა?


მუხლი 17. პარლამენტის დღის წესრიგის შესახებ მოქალაქეთაინფორმირება

პარლამენტმა უნდა უზრუნველყოს საპარლამენტო საქმიანობის განრიგთან დაკავშირებული ინფორმაციისმიწოდება: სესიების კალენდარი, დაგეგმილი კენჭისყრების შესახებ ინფორმაცია, დღის წესრიგი დასაკომიტეტო მოსმენების განრიგი. პარლამენტმა საზოგადოებასა და სამოქალაქო ორგანიზაციებსგანსახილველი საკითხების შესახებ ინფორმაცია იმ ვადაში უნდა მიაწოდოს, რომ მათ შესაძლებლობაჰქონდეთ, პარლამენტის წევრებს საკუთარი მოსაზრებები გაუზიარონ, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც

კანონმდებლობა დაჩქარებული წესით განიხილება.

11 http://www.transparency.ge/sites/default/les/post_attachments/parlament_action_plan_geo.pdf

46




საქართველოს პარლამენტის ვებგვერდზექვეყნდება ანონსები პარლამენტში დაგეგმილიღონისძიებების შესახებ, თუმცა, ძირითადადღონისძიების წინა დღეს. ზოგიერთ შემთხვევაშიინფორმაცია (მაგალითად, კომიტეტის სხდომებისშესახებ) მხოლოდ ლომიტეტის სხდომამდერამდენიმე საათით ადრე ქვეყნდება, რაც

დაინტერესებულ პირებს უზღუდავს კომიტეტისსხდომაზე დასწრების შესაძლებლობას.

პარლამენტის ვებგვერდზე დროულად უნდაგანთავსდეს საკომიტეტო მოსმენების განრიგი დადღის წესრიგი.

საკომიტეტო მოსმენების დღის წესრიგშისაკითხის დამატება ზოგიერთ შემთხვევაშიკომიტეტის სხდომაზე დაუსაბუთებლადხდება, რაც უარყოფით გავლენასახდენს საპარლამენტო მონიტორინგისგანმახორციელებელი პირების საქმიანობაზე.საკანონმდებლო ორგანო ასევე ხშირადგანიხილავს კანონპროექტებს დაჩქარებულიწესით დაუსაბუთებლად, რაც ზღუდავს

კანონპროექტების განხილვაში საზოგადოებისსრულფასოვნად ჩართვის შესაძლებლობას.

1. უნდა განისაზღვროს საკომიტეტო მოსმენებისდროს დღის წესრიგში ცვლილებების შეტანისდასაბუთების ვალდებულება.11

2. დაჩქარებული წესით კანონპროექტისგანხილვა დასაბუთებული უნდა იყოს.პარლამენტის ვებგვერდზე თვალსაჩინოადგილზე უნდა განთავსდეს ინფორმაცია,რომელი კანონპროექტების განხილვას გეგმავსპარლამენტი დაჩქარებული წესით უახლოეს

მომავალში.


47




პარლამენტის ვებგვერდზე ქვეყნდებაკანონპროექტები, თუმცა არა ინიციირებისთანავე.

საკანონმდებლო ინიციატივები პარლამენტშიდარეგისტრირებისთანავე უნდა გამოქვეყნდესპარლამენტის ვებგვერდზე.

პარლამენტის ვებგვერდზე დროულად არ არისხელმისაწვდომი პარლამენტის კომიტეტებისდასკვნები; პარლამენტის ვებგვერდზე ასევეარ არის განთავსებული სავალდებულოკომიტეტების დასკვნები.

პარლამენტის ვებგვერდზე უნდა გამოქვეყნდესკანონპროექტების შესახებ როგორც წამყვანიკომიტეტის, ისე სავალდებულო კომიტეტებისდასკვნები.

პარლამენტის ვებგვერდზე დროულად არ არისხელმისაწვდომი კომიტეტების სხდომების ოქმებიდა შენიშვნების ფურცლები კანონპროექტებისგანხილვის სხვადასხვა ეტაპზე.

პარლამენტის ვებგვერდზე დროულადუნდა განთავსდეს შენიშვნების ფურცლებიდა კომიტეტების სხდომების ოქმებიკანონპროექტების განხილვის სხვადასხვა ეტაპზე.

პარლამენტის ვებგვერდზე ხელმისაწვდომიარ არის კანონპროექტებზე ექსპერტების დაარასამთავრობო ორგანიზაციების დასკვნები.

პარლამენტის ვებგვერდზე ხელმისაწვდომიუნდა იყოს ექსპერტების და არასამთავრობოორგანიზაციების დასკვნები.


49




პარლამენტის კომიტეტების სხდომების ოქმების,კომიტეტების მიერ შექმნილი და მიღებულიდოკუმენტების და ანგარიშების დროულადგასაჯაროება.


1. განთავსებულია თუ არა პარლამენტისვებგვერდზე კომიტეტების მიერ მიღებულიდოკუმენტები?


2. ხელმისაწვდომია თუ არა დროულადპარლამენტის ვებგვერდზე პარლამენტისკომიტეტების მუშაობის შესახებ სრულიინფორმაცია?


მუხლი 19. საკომიტეტო მოსმენების ოქმების გამოქვეყნება

კომიტეტების ოქმების ანგარიშები, მათ შორის, შექმნილი ან მიღებული დოკუმენტები, საჯარო შეხვედრებზემოწმეების ჩვენებები, ჩანაწერები და კომიტეტის საქმიანობის შესახებ ანგარიშები, დროულად უნდაგასაჯაროვდეს.

50




პარლამენტის კომიტეტების მიერ შექმნილიდოკუმენტები, სხდომების ოქმები და შენიშვნებისფურცელი ქვეყნდება პარლამენტის ვებგვერდზე.პარლამენტის ვებგვერდზე ხელმისაწვდომიამხოლოდ რამდენიმე კომიტეტის წლიურიანგარიში და სამოქმედო გეგმა.

პარლამენტის კომიტეტების წლიური ანგარიშებიდა სამოქმედო გეგმები უნდა გამოქვეყნდესპარლამენტის ვებგვერდზე.

საკომიტეტო განხილვების შესახებ მოკლეინფორმაცია სხდომის დღეს ან სხდომისმომდევნო დღეს ქვეყნდება პარლამენტისვებგვერდზე. პარლამენტის ვებგვერდისმეშვეობით ასევე ხორციელდება პარლამენტისყველა პლენარული სხდომის და საკომიტეტომოსმენის პირდაპირი ვიდეოტრანსლაცია.თუმცა ვიდეოარქივი თემატურად დაყოფილიარ არის, რის გამოც რთულია ადრეულიჩანაწერების მოძიება, რაც დაბრკოლებასუქმნის სამოქალაქო საზოგადოებას, რომ სრულიწვდომა ჰქონდეს პარლამენტის საქმიანობასთანდაკავშირებულ ინფორმაციაზე. პარლამენტისვებგვერდზე არ ქვეყნდება საკომიტეტომოსმენების სტენოგრაფიული ჩანაწერები.

1. პარლამენტის ვებგვერდზე უნდა განთავსდესთემატურად დაყოფილი ვიდეოარქივი დაგამოქვეყნდეს საკომიტეტო განხილვებისსტენოგრაფიული ჩანაწერები.2. კომიტეტების სხდომების შესახებინფორმაციასთან ერთად პარლამენტისვებგვერდზე უნდა განთავსდეს კომიტეტებისსხდომების ვიდეოჩანაწერები.3. კომიტეტების სხდომების ოქმები დროულადუნდა გამოქვეყნდეს პარლამენტის ვებგვერდზე.


51




ამომრჩევლების წინაშე პარლამენტის წევრებისანგარიშვალდებულების უზრუნველსაყოფადპლენარულ სხდომებსა და საკომიტეტომოსმენებზე სახელობითი ან ელექტრონულისისტემით კენჭისყრის უზრუნველყოფა.


1. საჯაროდ ხელმისაწვდომია თუ არა ხმისმიცემის შედეგები?


2. იყენებს თუ არა პარლამენტიელექტრონული ხმის მიცემის სისტემას?


პლენარული სხდომის კენჭისყრის შედეგებისხელმისაწვდომობა.


1. ინახავს თუ არა პარლამენტი პლენარულისხდომის კენჭისყრის შედეგებს?


2. ხელმისაწვდომია თუ არა პარლამენტისვებგვერდზე პლენარული სხდომის კენჭისყრისშედეგები?


მუხლი 20. საპარლამენტო კენჭისყრების ჩაწერა

ამომრჩევლების წინაშე პარლამენტის წევრების ანგარიშვალდებულების უზრუნველსაყოფად პარლამენტმამინიმუმამდე უნდა შეამციროს პლენარულ სხდომებზე ზეპირი კენჭისყრის ჩატარება და უნდა გამოიყენოსსახელობითი კენჭისყრა ან კენჭისყრა ელექტრონული სისტემით, რათა პლენარულ სხდომებზე და კომიტეტებშითითოეული წევრის მიერ ხმის მიცემის შესახებ მონაცემები შეინახოს და ხელმისაწვდომი გახადოს. პარლა-მენტმა აგრეთვე უნდა შეამციროს უფლებამონაცვლეების მიერ ხმის მიცემის უფლებით სარგებლობა დაუზრუნველყოს, რომ ამ პროცესმა გამჭვირვალობისა და დემოკრატიული ანგარიშვალდებულების ნორმები

არ დაარღვიოს.

52




საქართველოს პარლამენტის რეგლამენტის 141-ე(1) (2) მუხლის თანახმად, ხმის მიცემის პროცესისაჯაროა, საქართველოს კონსტიტუციითა დასაქართველოს კანონმდებლობით დადგენილიშემთხვევების გარდა.

პლენარულ სხდომაზე კენჭისყრა ელექტრონულიპანელების მეშვეობით ხორციელდება. ხელისაწევით ხმის მიცემის პრაქტიკა იშვიათადგამოიყენება (მაგალითად, დღის წესრიგისდამტკიცების დროს).

პარლამენტი დადგენილი წესით ინახავსპლენარული სხდომის კენჭისყრის შედეგებს.

პლენარული სხდომის კენჭისყრის შედეგებიპარლამენტის ვებგვერდზე ხელმისაწვდომია.


53




საკომიტეტო მოსმენაზე უფლებამონაცვლეებისმიერ ხმის მიცემით სარგებლობის პროცესში

გამჭვირვალობისა და დემოკრატიულიანგარიშვალდებულების ნორმების დაცვისუზრუნველყოფა.


1. არის თუ არა კანონით დადგენილიპარლამენტის წევრის მიერ საკომიტეტომოსმენაზე უფლებამონაცვლით სარგებლობისწესი და აკმაყოფილებს თუ არა ეს წესიდემოკრატიული ანგარიშვალდებულებისპრინციპს?


2. რამდენად დასაბუთებულია პარლამენტისწევრების მიერ უფლებამონაცვლეობისგამოყენება?



54




პარლამენტის რეგლამენტის 49-ე მუხლისთანახმად, თუ პარლამენტის წევრს დროებით არ

შეუძლია კომიტეტის მუშაობაში მონაწილეობა,ფრაქციას, რომელსაც წარმოადგენსპარლამენტის წევრი უფლება აქვს, რომაღნიშნული წევრი დროებით შეცვალოსსხვა წევრით. პარლამენტის ერთი სესიისგანმავლობაში თითოეული წევრის მიმართუფლებამონაცვლეობა შეიძლება გამოყენებულიიქნეს არაუმეტეს ხუთჯერ. პარლამენტისწევრის მიერ კომიტეტის სხდომების საპატიო ანარასაპატიო მიზეზით გაცდენის მიუხედავად, ამრეგულაციის საფუძველზე პარლამენტის წევრისარგებლობს უფლებამონაცვლის გამოყენების

ფართო შესაძლებლობით.

ფრაქციას უნდა ჰქონდეს უფლება, რომპარლამენტის წევრი კომიტეტის სხდომაზე

უფლებამონაცვლით შეცვალოს მხოლოდ იმშემთხვევაში, თუ კომიტეტის სხდომის გაცდენისმიზეზი საპატიოა.

პარლამენტში თითქმის არ მოიძებნება დეპუტატი,რომელსაც უფლებამონაცვლეობა რამდენჯერმეარ გამოუყენებია. პარლამენტის რეგლამენტითგანსაზღვრული წესი პარლამენტის წევრსანიჭებს უფლებამონაცვლის გამოყენებისგაუმართლებლად ფართო შესაძლებლობას,რაც რისკის შემცველია დემოკრატიულიანგარიშვალდებულების სისტემისთვის.

პარლამენტის წევრები უფლებამონაცვლეობასმხოლოდ გამონაკლის შემთხვევებში,დასაბუთებულად უნდა იყენებდნენ.

55




პლენარული სხდომების აუდიო- დავიდეოჩანაწერებისა და სტენოგრამების შენახვისუზრუნველყოფა პარლამენტის მიერ.


1. ინახავს თუ არა პარლამენტი პლენარულისხდომების აუდიო და ვიდეოჩანაწერებს?


2. ინახავს თუ არა პარლამენტი პლენარულისხდომების სტენოგრამებს?


პლენარული სხდომების აუდიო- დავიდეოჩანაწერებისა და სტენოგრამებისპარლამენტის ვებგვერდზე გამოქვეყნებისუზრუნველყოფა.


1. განთავსებულია თუ არა პარლამენტისვებგვერდზე პლენარული სხდომების აუდიო-და ვიდეოჩანაწერები?


2. განთავსებულია თუ არა პარლამენტისვებგვერდზე პლენარული სხდომებისსტენოგრამები?


მუხლი 21. პლენარული სხდომების ჩანაწერების გამოქვეყნება

პარლამენტმა უნდა შექმნას, შეინახოს და გამოაქვეყნოს პლენარული სხდომების სრულყოფილი ჩანაწერები,სასურველია, აუდიო ან ვიდეოჩანაწერების ფორმით, რომლებიც განთავსდება ინტერნეტში უცვლელ ადგილას,აგრეთვე – სტენოგრამის ან ჰანსარდის ანგარიშის სახით.

56




პარლამენტი ახორციელებს პლენარულისხდომების ვიდეოჩაწერას და ციფრულიფორმატით შენახვას. დაინტერესებულ პირსმოთხოვნის შემთხვევაში შეუძლია მისი მიღება.

პარლამენტი ქმნის პლენარული სხდომებისსტენოგრამებს, რომელთა მოთხოვნაც შეუძლიათდაინტერესებულ პირებს.

პრობლემაა პლენარული სხდომის აუდიო- დავიდეო ჩანაწერების პარლამენტის ვებგვერდზეუცვლელ ადგილზე ხელმისაწვდომობა დაარქივის არარსებობა. ასევე აღსანიშნავია,რომ გადახვევის ფუნქცია მიუწვდომელია, თუპლენარული სხდომა არ მიმდინარეობს.

პარლამენტის ვებგვერდზე უნდა შეიქმნასპლენარული სხდომების ვიდეოარქივი.

პლენარული სხდომების სტენოგრაფიულიჩანაწერები იქმნება და მოთხოვნის შემთხვევაშიხელმისაწვდომია დაინტერესებულიპირისათვის, თუმცა სტენოგრამები ვებგვერდზეხელმისაწვდომი არ არის.

პარლამენტის ვებგვერდზე უნდა განთავსდესპლენარული სხდომების სტენოგრამები.


57




პარლამენტის მიერ მომზადებული ანგარიშებისსაჯაროობა.


1. რამდენად უზრუნველყოფს კანონიპარლამენტის (კომიტეტების, დროებითისაგამოძიებო კომისიების და ა.შ.) მიერმომზადებული დოკუმენტების საჯაროობას?


2. ხელმისაწვდომია თუ არა პარლამენტისვებგვერდზე პარლამენტის მიერ მომზადებულიანგარიშები?


პარლამენტის წინაშე ანგარიშვალდებულიორგანოების ანგარიშების საჯაროობისუზრუნველყოფა.


1. უზრუნველყოფს თუ არა კანონმდებლობაპარლამენტის წინაშე ანგარიშვალდებულიორგანოების ანგარიშების საჯაროობას?


2. ხელმისაწვდომია თუ არა პარლამენტისვებგვერდზე პარლამენტის წინაშეანგარიშვალდებული ორგანოებისანგარიშები?


მუხლი 22. პარლამენტის მიერ მომზადებული ან პარლამენტშიწარდგენილი ანგარიშების გამოქვეყნება

ყველა ანგარიში, რომლებიც პარლამენტმა მოამზადა ან პარლამენტს, მის დეპარტამენტებს ანდა კომიტე-ტებს უნდა წარედგინოს, საჯარო უნდა იყოს, გარდა კანონით მკაცრად განსაზღვრული შემთხვევებისა.

12 რეკომენდაცია საქართველოს ღია პარლამენტის 2015-2016 წლების სამოქმედო გეგმით განსაზღვრული ერთ-ერთივალდებულებაა.pdf

58




პარლამენტის მიერ მომზადებული ანგარიშების,დასკვნებისა და განცხადებების საჯაროობასკანონმდებლობასთან ერთად უზრუნველყოფსსაქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარის2013 წლის 31 დეკემბრის №123/3/ ბრძანება„საჯარო ინფორმაციის პროაქტიულადგამოქვეყნების წესისა და საჯარო ინფორმაციისელექტრონული ფორმით მოთხოვნისსტანდარტის დამტკიცების შესახებ“.

პარლამენტის ცალკეული კომიტეტების მიერმომზადებული ანგარიშები, დასკვნები დაგანცხადებები ხელმისაწვდომია პარლამენტისვებგვერდზე, თუმცა კომიტეტების ყოველწლიურიანგარიშები ვებგვერდზე ხშირად არ ქვეყნდება ანმათი გამოქვეყნება დროულად არ ხდება.

პარლამენტის კომიტეტების წლიური ანგარიშებიდროულად უნდა გამოქვეყნდეს პარლამენტისვებგვერდზე.12

პარლამენტის წინაშე ანგარიშვალდებულიორგანოების ანგარიშები საჯარო ინფორმაციაა.

პარლამენტის წინაშე ანგარიშვალდებულიორგანოების ანგარიშები პარლამენტისვებგვერდზე ქვეყნდება პარლამენტშირეგისტრაციის შემდეგ. თუმცა გარკვეულიპერიოდის გასვლის შემდეგ მათი მოძებნართულია, რადგან ანგარიშები ვებგვერდზესისტემატიზებული სახით არ არის განთავსებული.

პარლამენტის ვებგვერდს უნდა ჰქონდესსპეციალური განყოფილება, სადაც განთავსდებაპარლამენტის წინაშე ანგარიშვალდებულიორგანოების ანგარიშები და მათი განხილვისშედეგები (კომიტეტების დასკვნები, კომიტეტებისდა პლენარული სხდომების ვიდეოჩანაწერები დასტენოგრამები).


59




სახელმწიფო ბიუჯეტის შესახებ ინფორმაციისსაჯაროობის უზრუნველყოფა.


1. საჯაროა თუ არა სახელმწიფო ბიუჯეტისშესახებ ინფორმაცია?


2. რამდენად უზრუნველყოფს პარლამენტიბიუჯეტის შესახებ ინფორმაციისელექტრონული ფორმით ხელმისაწვდომობას?


3. რამდენად გასაგები ენით (მოკლეშეჯამებებით, ახსნა-განმარტებებით) არისგამოქვეყნებული სახელმწიფო ბიუჯეტისა და

საჯარო ხარჯების შესახებ ანგარიშები?


პარლამენტის ბიუჯეტის შესახებ ინფორმაციისხელმისაწვდომობა.


1. ხელმისაწვდომია თუ არა ინფორმაციაპარლამენტის ვებგვერდზე პარლამენტისბიუჯეტის, პარლამენტის მიერ დახარჯულითანხების, ტენდერების და ხელშეკრულებებისშესახებ?


2. ხელმისაწვდომია თუ არა ინფორმაციაპარლამენტის ვებგვერდზე პარლამენტისწევრების, აპარატის თანამშრომლებისსახელფასო ანაზღაურების, პრემიების,დანამატების და სხვა ხარჯების შესახებ?


მუხლი 23. ბიუჯეტისა და ხარჯების შესახებ ინფორმაციის მიწოდება

პარლამენტი ვალდებულია გაასაჯაროოს სახელმწიფო ბიუჯეტისა და საჯარო ხარჯების შესახებ ინფორმაცია,მათ შორის, წინა წლის, მიმდინარე და დაგეგმილი შემოსავლებისა და ხარჯების თაობაზე ინფორმაცია,რომელიც სრული, დეტალური და ადვილად გასაგები უნდა იყოს. ამასთანავე, პარლამენტს ეკისრებავალდებულება, გამოაქვეყნოს უშუალოდ პარლამენტის ბიუჯეტის შესახებ ინფორმაცია, მათ შორის, საკუთარიბიუჯეტის შესრულების, ტენდერებისა და ხელშეკრულებების თაობაზე ინფორმაცია. აღნიშნული ინფორმაციასრულად უნდა გასაჯაროვდეს გასაგები ენით დაწერილი მოკლე შეჯამებებით, ახსნა-განმარტებებით ან

ანგარიშებით, რომლებიც მოქალაქეებს დაეხმარება, ეს დოკუმენტები უკეთ გაიგონ.

60




სახელმწიფო ბიუჯეტის პროექტი, ასევე მისისაკომიტეტო მოსმენებზე და პლენარულსხდომებზე განხილვის შედეგები, სხდომებისოქმები, შენიშვნების ფურცლები და სხვა მასთანდაკავშირებული დოკუმენტები საჯაროა.

სახელმწიფო ბიუჯეტთან დაკავშირებულიინფორმაციის დიდი ნაწილი განთავსებულიაპარლამენტის ვებგვერდზე. სახელმწიფობიუჯეტთან დაკავშირებული ინფორმაცია(პროექტები, კომიტეტების დასკვნები და ა.შ.)პარლამენტის ვებგვერდზე სისტემატიზებულადარ არის განთავსებული.

პარლამენტის ვებგვერდზე სისტემატიზებულისახით უნდა განთავსდეს სახელმწიფო ბიუჯეტთანდაკავშირებული ნებისმიერი სახის ინფორმაცია.

საჯარო ინფორმაცია სახელმწიფო ბიუჯეტისადა საჯარო ხარჯების შესახებ გამოქვეყნებულიაგასაგები ენით, შესაბამისად, დაინტერესებულ

პირს შეუძლია მიიღოს საჭირო ინფორმაციაგასაგებ ენაზე.

პარლამენტის ვებგვერდზე წარმოდგენილიაპარლამენტის ბიუჯეტის, ტენდერებისა დახელშეკრულებების შესახებ ინფორმაცია, თუმცაზოგიერთ შემთხვევაში ინფორმაცია არ არისგამოქვეყნებული დეტალურად, მაგალითად,გამოქვეყნებული არ არის პარლამენტისთითოეული წევრის სამივლინებო ხარჯები.

პარლამენტის ვებგვერდზე უნდა განთავსდესინფორმაცია პარლამენტის თითოეული წევრისსამივლინები ხარჯების შესახებ.

პარლამენტის ვებგვერდზე გამოქვეყნებულიაარაერთი საჯარო დოკუმენტი საკანონმდებლოორგანოს ბიუჯეტის, პარლამენტის აპარატისთანამშრომლების ხელფასების, მგზავრობისხარჯების, უცხო ქვეყნებიდან მიღებულიგრანტებისა და ტენდერების შესახებ, თუმცახელმისაწვდომი არ არის ინფორმაციაპარლამენტის აპარატის თანამშრომლებზეგაცემული პრემიების შესახებ.

პარლამენტის ვებგვერდზე უნდა განთავსდესინფორმაცია პარლამენტის აპარატისთანაშრომლების პრემიების ოდენობის შესახებ.


61




პარლამენტის წევრების ქონების, საპარლამენტოხარჯების, არასაპარლამენტო საქმიანობითმიღებული შემოსავლების შესახებ ინფორმაციისხელმისაწვდომობა.


1. საჯაროა თუ არა ინფორმაცია პარლამენტისწევრის ქონების, საპარლამენტო ხარჯებისა დაარასაპარლამენტო საქმიანობით მიღებულიშემოსავლების შესახებ?


2. ხელმისაწვდომია თუ არა პარლამენტისვებ გვერდზე ინფორმაცია პარლამენტისწევრის ქონების, საპარლამენტო ხარჯებისა დაარასაპარლამენტო საქმიანობით მიღებულიშემოსავლების შესახებ?


პარლამენტის წევრის ქონებრივი მდგომარეობისშესახებ ხელმისაწვდომი ინფორმაციის სიზუსტედასაბუთებული დასკვნის გასაკეთებლად.


რამდენად ზუსტია პარლამენტის წევრისქონებრივი მდგომარეობის შესახებხელმისაწვდომი ინფორმაცია?


მუხლი 24. პარლამენტის წევრების ქონების შესახებ ინფორმაციისსაჯაროობა

იმისათვის, რომ მოქალაქეებმა პარლამენტის წევრების სამსახურისა და უანგარობის შესახებ დასაბუთებულიდასკვნები გამოიტანონ, პარლამენტმა ხელმისაწვდომი უნდა გახადოს ამ მიზნისათვის საკმარისი ინფორმაცია,მათ შორის, პარლამენტის წევრების ქონების, საპარლამენტო ხარჯებისა და არასაპარლამენტო საქმიანობითმიღებული შემოსავლების (როგორებიცაა: პროცენტები, დივიდენდები, გაქირავებით მიღებული შემოსავალიან სხვა არამატერიალური შემოსავალი) შესახებ ინფორმაცია.

62




ინფორმაცია პარლამენტის წევრის ქონების,საპარლამენტო ხარჯებისა და არასაპარლამენტოსაქმიანობით მიღებული შემოსავლების შესახებკანონმდებლობის მიხედვით საჯაროა.

ინფორმაცია პარლამენტის წევრის ქონების,არასაპარლამენტო საქმიანობით მიღებულიშემოსავლებისა და საპარლამენტო ხარჯებისშესახებ ხელმისაწვდომი არ არის პარლამენტისვებგვერდზე. თუმცა მისი ნახვა შესაძლებელიასაჯარო სამსახურის ბიუროს ვებგვერდზე.რაც შეეხება საპარლამენტო ხარჯებთანდაკავშირებულ ინფორმაციას, ის პარლამენტისვებგვერდზეა განთავსებული ჯამურად,თუმცა პარლამენტის თითოეული წევრისინდივიდუალური ხარჯები მითითებული არ არის.

1. სასურველია, რომ პარლამენტის ვებგვერდზეარსებობდეს ბმული საჯარო სამსახურის ბიუროსინფორმაციასთან პარლამენტის წევრებისქონების და არასაპარლამენტო საქმიანობითმიღებული შემოსავლების შესახებ, რათამოქალაქეებმა შეძლონ პარლამენტის წევრზეკომპლექსური ინფორმაციის მიღება.

2. პარლამენტის თითოეული წევრისსაპარლამენტო ხარჯებთან დაკავშირებულიინფორმაცია უნდა გამოქვეყნდეს პარლამენტისვებგვერდზე.

ინფორმაცია პარლამენტის წევრის ქონებისდა არასაპარლამენტო საქმიანობითმიღებული შემოსავლების შესახებ მოცემულიაელექტრონულ დეკლარაციაში. თუმცა, ამსისტემის მნიშვნელოვანი ხარვეზია, რომ მას

არ აქვს ნამდვილობასთან შესაბამისობისდა სიზუსტის (სრულად და სწორად შევსება)შემოწმების მექანიზმი.2017 წლის 1 იანვრიდან ამოქმედდება „საჯაროსამსახურში ინტერესთა შეუთავსებლობისა დაკორუფციის შესახებ“ კანონის ცვლილებები,რომელთა საფუძველზეც საჯარო სამსახურისბიუროს ეძლევა ქონებრივი დეკლარაციებისსისწორის გადამოწმების შესაძლებლობა.

დროულად უნდა ამოქმედდეს საკანონმდებლოცვლილებები, რომლებიც ქონებრივიდეკლარაციების სისწორის გადამოწმებასითვალისწინებს.


63




ინტერესთა კონფლიქტებისა და ეთიკურინორმების დარღვევების შესახებ კონკრეტულიწესების საჯაროობის უზრუნველყოფაპარლამენტის მიერ.


1. კანონმდებლობით არის თუ არასაჯარო, პარლამენტის წევრის ინტერესთაკონფლიქტთან დაკავშირებული საკითხები?


2. აქვს თუ არა პარლამენტს ეთიკისკოდექსი, რომლის მეშვეობითაც ეფექტიანადგააკონტროლებს პარლამენტის წევრთანდაკავშირებულ ინტერესთა კონფლიქტს დაეთიკური ნორმების დარღვევებს?


სასამართლო ან საპარლამენტო გამოძიების,არაეთიკური საქციელის, ინტერესთაკონფლიქტებისა და კორუფციის შესახებინფორმაციის გასაჯაროება პარლამენტის მიერ.


ხელმისაწვდომია თუ არა პარლამენტისვებგვერდზე ინფორმაცია პარლამენტისწევრებზე არსებული გამოძიებისა და მათ მიერეთიკური ნორმების დარღვევის შესახებ?


მუხლი 25. არაეთიკური საქციელისა და ინტერესთა პოტენციურიკონფლიქტის შესახებ ინფორმაციის გასაჯაროება

პარლამენტმა უნდა დაადგინოს ზუსტი წესები, რომლებიც ინტერესთა არსებული ან პოტენციური კონფლიქტისადა ეთიკური ნორმების დარღვევის შესახებ ინფორმაციის, მათ შორის, ლობისტებთან და ინტერესთაჯგუფებთან პარლამენტის წევრების ურთიერთობის თაობაზე ინფორმაციის საჯაროობას უზრუნველყოფს.პარლამენტმა აგრეთვე უნდა გაასაჯაროოს ნებისმიერი სასამართლო ან საპარლამენტო გამოძიების,არაეთიკური საქციელის, ინტერესთა კონფლიქტის ან კორუფციის ბრალდების შესახებ ინფორმაცია.


64




საქართველოს პარლამენტის რეგლამენტისთანახმად, პარლამენტის წევრი ვალდებულია„საჯარო სამსახურში ინტერესთაშეუთავსებლობისა და კორუფციის შესახებ“საქართველოს კანონით დადგენილი წესითშეავსოს და პარლამენტის ბიუროს წარუდგინოსქონებრივი ან/და საფინანსო მდგომარეობისდეკლარაცია, რომელიც საჯარო ინფორმაციაა.

საქართველოს პარლამენტმა 2004 წელს მიიღოეთიკის კოდექსი, რომელიც აღარ მოქმედებს.პარლამენტში არ არსებობს პარლამენტისწევრის მიერ ეთიკური ნორმების დარღვევაზერეაგირების მექანიზმები.

საქართველოს პარლამენტის ეთიკის კოდექსისპროექტის სამუშაო ჯგუფის შექმნა, კოდექსისსაჯარო განხილვა და მიღება.13

პარლამენტის ვებგვერდზე განთავსებულიარ არის სისტემატიზებული ინფორმაციაპარლამენტის წევრების მიმართ არსებულიგამოძიების და მათ მიერ ეთიკური ნორმებისდარღვევის შესახებ; კანონმდებლობით ასეთივალდებულება პარლამენტს არ აქვს.

1. უნდა გასაჯაროვდეს ინფორმაცია ეთიკისკოდექსის დარღვევის და შესაბამისი რეაგირებისშესახებ.2. ინფორმაცია პარლამენტის წევრებთანდაკავშირებული ინტერესთა კონფლიქტებისა დამათ მიერ ეთიკური ნორმების დარღვევის შესახებპარლამენტის ვებგვერდზე მუდმივად უნდა იყოსგანთავსებული, მათ შორის, შემდეგი მოწვევისპარლამენტის საქმიანობის დროსაც.


65



მუხლი 26. საარქივო ინფორმაციის მიწოდება

წინა მოწვევის პარლამენტის სესიების შესახებ ინფორმაცია ციფრულ ფორმატში, კანონიერი შეზღუდვები-სა და მოსაკრებლის გარეშე, მუდმივად ხელმისაწვდომი უნდა იყოს მოქალაქეებისათვის. თუ პარლამენტსარ შეუძლია საკუთარი ინფორმაციის ციფრულ ფორმატში ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა, საპარლა-მენტო ინფორმაციის საჯარო გავრცელების უზრუნველყოფის მიზნით მან უნდა ითანამშრომლოს სამოქა-ლაქო ორგანიზაციებთან. პარლამენტმა უნდა უზრუნველყოს, რომ საზოგადოებას ხელი მიუწვდებოდესპარლამენტის ბიბლიოთეკაზე და პარლამენტის წევრებსა და საზოგადოებას შესაძლებლობა ჰქონდეთ,

გაეცნონ პარლამენტის შესახებ ისტორიულ ინფორმაციას.



წინა მოწვევისპარლამენტების სესიებისშესახებ ინფორმაციისციფრული ფორმატითშეზღუდვებისა დამოსაკრებლის გადახდისგარეშე მუდმივადხელმისაწვდომობისუზრუნველყოფა.


3.5

1. ხელმისაწვდომიათუ არა მოსაკრებლისგადახდის გარეშეპირველი მოწვევისპარლამენტისპერიოდიდანსაკანონმდებლოორგანოში შექმნილიინფორმაცია,რომელიცდაკავშირებულიაკანონშემოქმედებითპროცესთან?


საპარლამენტოინფორმაციისმოთხოვნის შემთხვევაშიმოსაკრებლის გადახდასკანონმდებლობა არითვალისწინებს.

2. ხელმისაწვდომიათუ არა ციფრული

ფორმატითსაპარლამენტოინფორმაცია (მათშორის, წინა მოწვევისყველა პარლამენტისშესახებ) დაგანთავსებულია თუარა პარლამენტისვებგვერდზე?


პარლამენტისვებგვერდის მეშვეობით

ხელმისაწვდომიაისტორიული ცნობებისდა ადრეული პერიოდისსხდომების შესახებინფორმაციის მხოლოდმცირე ნაწილი.

1. პარლამენტისვებგვერდზე უნდა

განთავსდეს სრულიინფორმაცია წინამოწვევის ყველაპარლამენტისსაქმიანობის შესახებ.2. პარლამენტის აპარატშიარსებული დიდიმოცულობის ინფორმაციაგადაყვანილი უნდა იქნესციფრულ ფორმატში.

პარლამენტის

ბიბლიოთეკაზესაზოგადოებისხელმისაწვდომობისუზრუნველყოფა.


5

უზრუნველყოფს თუ

არა პარლამენტისაზოგადოებისხელმისაწვდომობასპარლამენტისბიბლიოთეკაზე?


პარლამენტის

დაქვემდებარებაშიასაქართველოსპარლამენტის ეროვნულიბიბლიოთეკა, სადაცთავმოყრილიაპარლამენტის ისტორიისშესახებ მრავალიჩანაწერი, საპარლამენტოსაქმიანობის ამსახველიელექტრონულიჟურნალები დააკადემიური სტატიები.ბიბლიოთეკით

სარგებლობაშეუზღუდავია ნებისმიერიპირისთვის.


66



ნაწილი 3. საპარლამენტო ინფორმაციაზეხელმისაწვდომობის გაადვილება


ზოგადი მიმოხილვა

სამოქალაქო საზოგადოებას და მედიას არ ექმნებათ მნიშვნელოვანი დაბრკოლებებისაპარლამენტო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის თვალსაზრისით, თუმცა მოქალაქეებისთვის

საპარლამენტო ინფორმაციის მიღების ბარიერს წარმოადგენს პარლამენტის ვებგვერდზე

ინფორმაციის არასრულყოფილად განთავსება. საპარლამენტო ინფორმაციაზე სრული

ხელმისაწვდომობის მიღწევისთვის საჭიროა გარკვეული ღონისძიებების განხორციელება,

მათ შორის:

• პარლამენტის შენობაში შესვლის სისტემის გამარტივება;

• პლენარული და კომიტეტების სხდომების თემატური არქივის შექმნა;

• საქართველოს ტერიტორიაზე მცხოვრები მნიშვნელოვანი რაოდენობით

წარმოდგენილი ეთნიკური უმცირესობების ენებზე მნიშვნელოვანი დოკუმენტების

თარგმნა.

67



მუხლი 27. ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფასხვადასხვა არხით

პარლამენტმა საკუთარი საქმიანობის შესახებ ინფორმაციის ხელმისაწვდომობა უნდა უზრუნველყოსსხვადასხვა არხით, როგორებიცაა: სხდომებზე დასწრება, ბეჭდური მედია, რადიოგადაცემები და სატელევიზიოგადაცემები, ინტერნეტი და მობილური ტექნოლოგიები.


მოქალაქეთა ინფორმირებისთვის ვიდეო-დააუდიოსაშუალებების გამოყენება.


რამდენად აქტიურად იყენებს პარლამენტივიდეო და აუდიოსაშუალებებს ინფორმაციისგასავრცელებლად?


მობილური და ინტერნეტ-ტექნოლოგიებისუზრუნველყოფა პარლამენტის საქმიანობისშესახებ ინფორმაციის გასავრცელებლად.


რამდენად ინტენსიურად გამოიყენებაინტერნეტ-ტექნოლოგიები საპარლამენტოინფორმაციის გასავრცელებლად?


2. რამდენად ინტენსიურად გამოიყენებამობილური ტექნოლოგიები საპარლამენტოინფორმაციის გასავრცელებლად?


68





პარლამენტი ინფორმაციის გასავრცელებლადაქტიურად იყენებს მედიასაშუალებებს.პარლამენტის პლენარული სხდომები დასაკომიტეტო მოსმენები პირდაპირი ეთერითგადაიცემა საზოგადოებრივი მაუწყებლისმეორე არხით. პარლამენტის ვებგვერდისმეშვეობით ხორციელდება ყველა პლენარულისხდომის და საკომიტეტო მოსმენის პირდაპირივიდეოტრანსლაცია.

საპარლამენტო საქმიანობის შესახებ ინფორმაციაპარლამენტის ვებგვერდზეა განთავსებული.ვებგვერდზე შესვლისათვის რეგისტრაცია საჭიროარ არის.პარლამენტის მაჟორიტარი წევრებისინდივიდუალურ ვებგვერდებზე გამოქვეყნებულიარ არის ინფორმაცია (საჯარო შეხვედრები,განხილული განცხადებების რაოდენობა დაა.შ.) მათი საქმიანობის შესახებ. პარლამენტისაკუთარი მუშაობის გაშუქებისთვის ნაკლებადიყენებს სოციალურ ქსელებს. როგორც წესი,იშვიათად ხდება პარლამენტის წევრებისფეისბუქის ოფიციალურ გვერდებზე ინფორმაციისგანახლება.

1. სასურველია, რომ პარლამენტი უფროაქტიურად იყენებდეს სოციალურ ქსელებსროგორც ინფორმაციის გასავრცელებლად,ისე საზოგადოების აზრის გასაგებად დადისკუსიისათვის.

2. პარლამენტის მაჟორიტარი წევრებისინდივიდუალურ ვებგვერდებზე უნდა განთავსდესინფორმაცია მათ მიერ განხორციელებულისაქმიანობაზე (საჯარო შეხვედრები, განხილულიგანცხადებების შესახებ სტატისტიკურიმონაცემები, ჩატარებული კვლევები, ასეთისარსებობის შემთხვევაში და ა.შ.).

პარლამენტი არ იყენებს მობილურტექნოლოგიებს ინფორმაციის გასავრცელებლად(მაგალითად, მოკლე ტექსტური შეტყობინებითდაინტერესებული პირებისათვის საპარლამენტოსაქმიანობის შესახებ ინფორმაციის მიწოდება).

მიზანშეწონილია საზოგადოებისინფორმირებისათვის მობილურიტექნოლოგიების ეფექტიანად გამოყენება.

69



მუხლი 28. ფიზიკური ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა

პარლამენტი და მისი პლენარული სხდომები ყველა მოქალაქისათვის ხელმისაწვდომი და ღია უნდა იყოს;უნდა არსებობდეს მხოლოდ უსაფრთხოებით და შენობის ფიზიკური შესაძლებლობებით გამოწვეული შეზ-ღუდვები.


პლენარულ სხდომებსა და საკომიტეტომოსმენებზე მოქალაქეთა დასწრების უფლებისდადგენა კანონით ან კანონის ძალის მქონედოკუმენტით.


გარანტირებულია თუ არა კანონითმოქალაქეების პარლამენტის პლენარულსხდომებსა და საკომიტეტო მოსმენებზედასწრება?


პარლამენტის შენობაში შესვლის კანონითდადგენილი წესების ღიაობა.


1. რამდენად თავისუფალია პარლამენტისშენობაში შესვლა?


2. ხელმისაწვდომია თუ არა პლენარულსხდომებსა და საკომიტეტო მოსმენებზედასწრების წესები?



70





საქართველოს პარლამენტის რეგლამენტიადგენს, რომ პლენარული სხდომები დასაკომიტეტო მოსმენები საჯაროა დამოქალაქეებს შეუძლიათ მათზე დასწრება.

პარლამენტის შენობაში შესასვლელადსაჭიროა საშვი, რომლის დაშვების უფლებაც,პარლამენტის წევრებთან ერთად, პარლამენტისაპარატის თანამშრომლების მხოლოდ მცირენაწილს აქვს.

პარლამენტის შენობაში მოსახვედრად საჭიროუნდა იყოს შემოწმების გავლა მხოლოდფიზიკური უსაფრთხოებისთვის. თუ ამ ეტაპზეპარლამენტი ორგანიზაციულად და ტექნიკურადმზად არ არის ასეთი მაქსიმალური ღიაობისთვის,გარდამავალ პერიოდში შესაძლებელიაპარლამენტის აპარატში არსებობდესარასამთავრობო ორგანიზაციებთან დასაზოგადოების სხვა წევრებთან ურთიერთობაზეპასუხისმგებელი პირი, რომელიც უზრუნველყოფსსაშვის დაშვებას საკომიტეტო მოსმენებზე მათიდასწრების მიზნით.

საქართველოს პარლამენტის ვებ გვერდზეგამოქვეყნებულია საქართველოს პარლამენტისთავმჯდომარის 2013 წლის 25 თებერვლის№11/3 ბრძანება საქართველოს პარლამენტისსასახლეში და მიმდებარე ტერიტორიაზეუსაფრთხოების დაცვის რეჟიმის შესახებ“ და მისი

დანართები.თუმცა თვალსაჩინო ადგილზე არ არისგანთავსებული და შეიცავს მრავალ ინფორმაციასპარლამენტის სხდომებზე დასწრების გარდა.შესაბამისად, დაინტერესებული პირი მარტივადვერ მიიღებს ინფორმაციას სხდომებზე დასწრებისწესების შესახებ.

პარლამენტის ვებგვერდზე თვალსაჩინოადგილზე უნდა შეიქმნას მუდმივი მბული, სადაცმითითებული იქნება პარლამენტის შენობაშიშესვლის წესები და მოთხოვნები. ამ ბმულზემოცემული უნდა იყოს იმ პასუხისმგებელიპირის საკონტაქტო ინფორმაცია, რომელიც

უზრუნველყოფს საშვის დაშვებას.14

71



მუხლი 29. მედიისათვის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა

პარლამენტმა უნდა უზრუნველყოს, რომ მედიასა და დამოუკიდებელ დამკვირვებლებს საპარლამენტოპროცესებთან სრული დაშვება ჰქონდეთ; მედიისათვის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფის კრიტერიუ-მები და პროცესი ზუსტად განსაზღვრული და საჯარო უნდა იყოს.


მედიისა და დამოუკიდებელიდამკვირვებლებისათვის პარლამენტისსხდომებსა და ღონისძიებებზე დასწრებისკანონით უზრუნველყოფა.


განსაზღვრულია თუ არა კანონითპარლამენტის სხდომებსა და ღიაღონისძიებებზე დასწრება ?


მედიისა და დამოუკიდებელიდამკვირვებლებისათვის პარლამენტისსხდომებსა და ღია ღონისძიებებზე დასწრებისშესახებ საკანონმდებლო ნორმების მოქმედებისეფექტიანობის უზრუნველყოფა.


1. რამდენად ეფექტიანად სრულდებასაკანონმდებლო ნორმები, რომლებიცუზრუნველყოფს პარლამენტის სხდომებზეთავისუფალ დასწრებას?


2. რამდენად საჯაროა მედიისთვის

პარლამენტის სხდომებსა და ღიაღონისძიებებზე დაშვების წესები?


72





საქართველოს პარლამენტის რეგლამენტისპარლამენტის რეგლამენტის 138-ე მუხლი აგდენს,რომ საჯარო სხდომაზე დასწრების უფლება აქვთდადგენილი წესით აკრედიტებულ მასობრივიინფორმაციის საშუალებათა წარმომადგენლებს.ამავე რეგლამენტის 49-ე (12) მუხლში ასევეაღნიშნულია, რომ კომიტეტის სხდომაზედასასწრებად შეიძლება მოწვეული იყვნენდადგენილი წესით აკრედიტებული მასობრივიინფორმაციის საშუალებების წარმომადგენლები,რომლებსაც შეუძლიათ სხდომის შედეგების

შესახებ ინფორმაციის გამოქვეყნება.

პარლამენტის სხდომებსა და ღია ღონისძიებებზედასწრების საკანონმდებლო ნორმები სრულდებაყოველგვარი დისკრიმინაციის გარეშე.

ინფორმაცია პარლამენტის სხდომებსა და

ღია ღონისძიებებზე დაშვების წესების შესახებსაჯაროა.

73





პლენარული და კომიტეტების სხდომებიპირდაპირი ეთერით გადაიცემა საზოგადოებრივიმაუწყებლის მეორე არხით.2014 წელს განახლდა პარლამენტის ვებგვერდი,რის შედეგადაც შესაძლებელი გახდაპარლამენტის საკომიტეტო და პლენარულისხდომების ინტერნეტში ყურება.

პარლამენტის ვებგვერდზე ვიდეოარქივითემატურად დაყოფილი არ არის, რის გამოცადრეული ჩანაწერების მოძიება რთულია. იმშემთხვევაში, თუ არ მიმდინარეობს სხდომებისტრანსლაცია, ძველი ჩანაწერის ნახვაშეუძლებელია.

1. პარლამენტის ვებგვერდზე განთავსებულიუნდა იყოს პლენარული სხდომების დასაკომიტეტო მოსმენების თემატურად დაყოფილიარქივი.

75



მუხლი 31. ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა ქვეყნის მასშტაბით

შესაძლებლობის ფარგლებში საპარლამენტო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობა არ უნდა შეიზღუდოსგეოგრაფიული ბარიერებით. მიუხედავად იმისა, რომ პარლამენტის ვებგვერდი უზრუნველყოფს საპარლამენ-ტო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობას გეოგრაფიული შეზღუდვების გარეშე იმ ქვეყნებში, სადაც ინტერნეტისწვდომა და მოხმარება შეზღუდულია, პარლამენტმა სხვა საშუალებები უნდა მოძებნოს, რათა უზრუნველყოსსაზოგადოებისათვის საპარლამენტო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობა ქვეყნის მასშტაბით.


ქვეყნის მასშტაბით საპარლამენტო ინფორმაციისხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა.


1. რამდენად უზრუნველყოფილიასაპარლამენტო ინფორმაციის გავრცელებავებგვერდების მეშვეობით?


2. ინტერნეტის გარდა არსებობს თუ არასაპარლამენტო ინფორმაციის გავრცელებისსხვა საშუალებები?


76





საპარლამენტო საქმიანობის შესახებ ინფორმაციამარტივადაა ხელმისაწვდომი პარლამენტისვებგვერდის მეშვეობით. პარლამენტისპლენარული სხდომების და საკომიტეტომოსმენების პირდაპირი ტრანსლაციახელმისაწვდომია პარლამენტის ვებგვერდზე.

საქართველოში ინტერნეტის გავრცელებისდა გამოყენების სიხშირის მაჩვენებელი,განსაკუთრებით რეგიონებში, მაღალი არარის. შესაბამისად, პარლამენტის ვებგვერდითსაპარლამენტო ინფორმაციის მიღებისშესაძლებლობა მოსახლეობის გარკვეულნაწილს არ აქვს. პლენარული სხდომების დასაკომიტეტო მოსმენების უმეტესობა პირდაპირიეთერით გადაიცემა საზოგადოებრივიმაუწყებლის მეორე არხით და რადიოთი.პარლამენტს არ აქვს სპეციალური ბეჭდვითიგამოცემა, რომელიც მოსახლეობას მიაწვდისინფორმაციას პარლამენტის საქმიანობისშესახებ.პარლამენტი ასევე არ იყენებს მობილურტელეფონზე მოკლე ტექსტური შეტყობინებისსერვისს.

უნდა დაინერგოს მოკლე ტექსტური შეტყობინებისსერვისი, რომლის მეშვეობითაც ნებისმიერიმოქალაქე შეძლებს პარლამენტში მიმდინარემოვლენების შესახებ ინფორმაციის მიღებას.

77



მუხლი 32. გასაგები ენის გამოყენება

პარლამენტმა უნდა უზრუნველყოს, რომ იურიდიული ან ტექნიკური ენა დაბრკოლებად არ იქცეს იმმოქალაქეებისათვის, რომლებიც საპარლამენტო ინფორმაციას ეძებენ. კანონების წერისას ზუსტი ენისგამოყენების აუცილებლობის აღიარების მიუხედავად, პარლამენტი ვალდებულია მოამზადოს გასაგებ ენაზედაწერილი მოკლე დასკვნები და სხვა საშუალებები, რათა საპარლამენტო ინფორმაცია მყისიერად გახდესხელმისაწვდომი და სხვადასხვა გამოცდილებისა და ცოდნის მქონე პირებისათვის გასაგები.


პარლამენტის მიერ დოკუმენტებისა და კანონებისმარტივი და გასაგები ენით მომზადება.


1. რამდენად გასაგები ენით იქმნებასაპარლამენტო ინფორმაცია(კანონპროექტების შესახებ დასკვნები, ახალიამბების მოკლე აღწერა და ა.შ.)?


2. რამდენად მარტივი და გასაგებიაკანონმდებლობის ენა?


მუხლი 33. სხვადასხვა სამუშაო ენის ან ეროვნული ენის გამოყენება

თუ კონსტიტუცია ან პარლამენტის რეგლამენტი უზრუნველყოფს პარლამენტში სხვადასხვა უმცირესობისენის ან სამუშაო ენის გამოყენებას, პარლამენტმა ყოველი ღონე უნდა იხმაროს, რათა უზრუნველყოს მოს-მენების სინქრონული და საპარლამენტო ჩანაწერების სწრაფი თარგმნა.


სამოქალაქო ჩართულობის გაზრდის მიზნითპარლამენტის მიერ სხვადასხვა ენების ან სამუშაოენის დისკრიმინაციის გარეშე გამოყენებისუზრუნველყოფა.

კანონმდებლობით დადგენილი წესისშესაბამისად რამდენად ხელმისაწვდომიასაქართველოში მცხოვრები ეთნიკურიუმცირესობებისთვის საპარლამენტოინფორმაცია მათთვის გასაგებ ენაზე?

78




მუხლის შესრულების შეფასება:არ ფასდება საქართველოს კანონმდებლობის გათვალისწინებით.


საპარლამენტო ინფორმაციის შექმნისასგამოყენებული ენა ადვილად გასაგებია დართულ პროფესიულ ტერმინებს არ შეიცავს.

გარკვეული პრობლემები არსებობსსაკანონმდებლო ტერმინოლოგიასთანდაკავაშირებით, რომელიც ყველა კანონშიერთგვაროვანი არ არის.

დაცული უნდა იყოს საკანონმდებლო ტერმინებისერთგვაროვნება და ამ მიზნით უნდა ჩატარდესარსებული საკანონმდებლო ბაზის ანალიზი.


ქართული ენა ერთადერთი სახელმწიფო(აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში –აგრეთვე აფხაზური ენა) და სამუშაო ენაასაკანონმდებლო ორგანოში. მიუხედავად იმისა,რომ კანონმდებლობა ამ ვალდებულებას არითვალისწინებს, მიზანშეწონილია არსებობდესსულ მცირე ფუნდამენტური დოკუმენტების(კონსტიტუცია და პარლამენტის საქმიანობისმარეგულირებელი დოკუმენტები) თარგმანებისაქართველოში მნიშვნელოვანი რაოდენობითწარმოდგენილი ეთნიკური უმცირესობების

ენებზეც.

79





საპარლამენტოინფორმაციაზეკანონითგარანტირებულიხელმისაწვდომობაშეზღუდვებისა და

მოსაკრებლისგადახდის გარეშე.


5

გარანტირებულიათუ არა კანონითსაპარლამენტოინფორმაციაზეწვდომა შეზღუდვებისგარეშე?


საქართველოს ზოგადიადმინისტრაციულიკოდექსი ადგენს,რომ ინფორმაციასაჯაროა, გარდაიმ შემთხვევებისა,

როდესაც ესინფორმაციაწარმოადგენსსახელმწიფო,კომერციულ ან პირადსაიდუმლოებას.აღსანიშნავია, რომკანონმდებლობისმიხედვითინფორმაციისმოთხოვნისასპირს მხოლოდ

ინფორმაციის ასლისსაფასურის გადახდაშეიძლება დაეკისროს.

საპარლამენტოინფორმაციაზეწვდომა შეზღუდვებისადა მოსაკრებლისგადახდის გარეშე.

კომპონენტის

შესრულების შეფასება:

5

იღებენ თუ არამოქალაქეები საჯაროსაპარლამენტოინფორმაციასმოსაკრებლისგადახდის გარეშე?


მოქალაქეების მიერსაპარლამენტოინფორმაციაზეწვდომასა დაგამოყენებაზედაწესებული არ არისშეზღუდვები.

მუხლი 34. უფასო წვდომის უზრუნველყოფა

საპარლამენტო ინფორმაცია გამოყენებისა და გავრცელების მიზნით უნდა იყოს ხელმისაწვდომიმოქალაქეებისათვის შეზღუდვებისა და მოსაკრებლის გარეშე.


80



მუხლი 35. ინფორმაციის მიწოდება ღია და სტრუქტურირებულიფორმატებით

საპარლამენტო ინფორმაცია იკრიბება და ქვეყნდება ღია და სტრუქტურირებული ფორმატებით (როგორიცაასტრუქტურირებული XML, რომლის წაკითხვა და გადამუშავება შეუძლია კომპიუტერს), რათა მოქალაქეებმა,სამოქალაქო საზოგადოებამ, კერძო სექტორმა და მთავრობამ საპარლამენტო ინფორმაცია ადვილადგამოიყენონ და გააანალიზონ.


საპარლამენტო ინფორმაციის ღია,სტრუქტურირებული და ადვილად დამუშავებადიფორმატით გამოქვეყნება.


1. გამოქვეყნებულია თუ არა საპარლამენტოინფორმაცია ღია და სტრუქტურირებულიფორმატით?


2. რამდენად იძლევა ინფორმაციაზეელექტრონული სახით მუშაობისშესაძლებლობას ფორმატი, რომლითაცწარმოდგენილია საპარლამენტოინფორმაცია?


15 რეკომენდაცია საქართველოს ღია პარლამენტის 2015-2016 წლების სამოქმედო გეგმის ერთ-ერთივალდებულებაა.

82





პარლამენტის ვებგვერდზე ხელმისაწვდომიასაკანონმდებლო ინიციატივების,კენჭისყრის შედეგების, გადაწყვეტილებების,დეკლარაციებისა და განცხადებებისდასკანერებული ვერსიები და პლენარულსხდომებზე დასწრების მონაცემები. აღნიშნულიდოკუმენტების ფორმატი უმეტეს შემთხვევაში არარის ღია და სტრუქტურირებული. თუმცა სხვასახის საპარლამენტო ინფორმაცია (სიახლეები,

პრესრელიზები) ქვეყნდება ღია ფორმატით.

ნებისმიერი საპარლამენტო ინფორმაცია უნდაგამოქვეყნდეს ღია, სტრუქტურირებული დაადვილად დამუშავებადი ფორმატით.

PDF ფორმატში დასკანერებული დოკუმენტებითვალით ადვილად იკითხება, მაგრამ სხვამიზნებისათვის (მაგალითად, მონაცემთადამუშავებისათვის) გამოყენებადი არ არის.რთულია გამოქვეყნებული დოკუმენტებისპრაქტიკული გამოყენება, განსაკუთრებით,მონაცემების დამუშავება და გაანალიზებულიინფორმაციის სხვა ვებგვერდზე საჩვენებლადგანთავსება. PDF ფაილების დამუშავებისასშესაძლოა დაირღვეს ინფორმაციის სიზუსტე.

უფრო პრაქტიკულია მონაცემების JSON ან CSVფაილების სახით წარმოდგენა.15

პარლამენტიარ უნდა იყენებდეს PDF ფორმატშიდასკანერებულ დოკუმენტებს, რადგანშეუძლებელია მათი დამუშავება.

83



16 რეკომენდაცია საქართველოს ღია პარლამენტის 2015-2016 წლების სამოქმედო გეგმის ერთ-ერთივალდებულებაა.

მუხლი 36. ტექნოლოგიური გამოყენების უზრუნველყოფა

პარლამენტმა უნდა უზრუნველყოს საპარლამენტო ინფორმაციის ტექნოლოგიური გამოყენება. ამისთვისმან უნდა გამოსცეს ნებისმიერი ელექტრონული მონაცემთა ბაზის ან ხელსაწყოს გამოყენების შესახებ ზუსტიინსტრუქცია, რათა მოქალაქეებმა შეძლონ საპარლამენტო ინფორმაციის პარლამენტის ვებგვერდიდან მიღება.მომხმარებლის ინტერფეისის არსებობის შემთხვევაში პარლამენტმა მისი მოხმარების გასაუმჯობესებლადსაუკეთესო პრაქტიკა უნდა გაიზიაროს.


პარლამენტის ვებგვერდზე არსებული მონაცემთაბაზებისა და საპარლამენტო ინფორმაციისხელმისაწვდომობა და მარტივად გამოყენება.


1. რამდენად მარტივია ელექტრონულისაპარლამენტო ინფორმაციის გაცნობა დაგამოყენება?


2. განთავსებულია თუ არა პარლამენტისვებგვერდზე არსებული მონაცემთა ბაზებისგამოყენების ინსტრუქცია?


84





პარლამენტის ვებგვერდზე გამოქვეყნებულიელექტრონული ინფორმაციის გამოყენებანაწილობრივ შეზღუდულია. კერძოდ,ინფორმაციის გამოყენების დროს პრობლემებიექმნებათ შეზღუდული შესაძლებლობის მქონეპირებს. პარლამენტი არ იყენებს თანამედროვეტექნოლოგიებს, რომელთა მეშვეობითაცაღნიშნულ პირებს საპარლამენტო ინფორმაციაზეწვდომა გაუადვილდებათ.

პარლამენტმა უნდა დანერგოს თანამედროვეტექნოლოგიები, რომელთა მეშვეობითაცშშმ პირებს საპარლამენტო ინფორმაციაზეშეუზღუდავი წვდომა ექნებათ.16

პარლამენტის ვებგვერდზე საძიებო სისტემამარტივია და არ საჭიროებს სპეციალურინსტრუქციას. თუმცა კანონპროექტების საძიებოსისტემაში შესაბამისი ინსტუქციის გარეშედაინტერესებულ პირს გაუჭირდება სასურველიკანონპროექტის მარტივად მოძებნა.

პარლამენტის ვებ გვერდზე კანონპროექტისძიების გრაფაში განთავსებული იყოს შესაბამისისაძიებო ინსტრუქცია.

85



მუხლი 37. მოქალაქეთა პირადი ინფორმაციის დაცვა

პარლამენტის ვებგვერდს უნდა ერთვოდეს პირადი ინფორმაციის დაცვის ზუსტი და მოკლე დოკუმენტი,რათა მოქალაქეებმა იცოდნენ, როგორ გამოიყენება მათი პირადი მონაცემები. პარლამენტმა არ უნდადააწესოს წევრობის ან რეგისტრაციის ისეთი მოთხოვნა, რომელიც პარლამენტის ვებგვერდზე ინფორმაციისხელმისაწვდომობას ზღუდავს ან მოქალაქეთა პირდაპირი თანხმობის გარეშე პიროვნების საიდენტიფიკაციომონაცემების მოპოვების საშუალებას იძლევა.


საპარლამენტო ინფორმაციის ღიაობა დახელმისაწვდომობა რეგისტრაციისა დაშეზღუდვების გარეშე.


1. შესაძლებელია თუ არა საპარლამენტოინფორმაციაზე წვდომა ვებგვერდზერეგისტრაციის გარეშე?


2. შემუშავებული და პარლამენტისვებგვერდზე გამოქვეყნებულია თუ არაპერსონალური ინფორმაციის დაცვისდოკუმენტი?


86





პარლამენტის ვებგვერდზე შესასვლელადმომხმარებლის რეგისტრაცია საჭირო არ არის.

პარლამენტის მიერ პერსონალური მონაცემებისდამუშავება და დაცვა ხორციელდება ზოგადადკანონმდებლობის საფუძველზე. არ არსებობსშიდა დოკუმენტი, რომელშიც ახსნილი იქნებოდა,როგორ შეიძლება გამოიყენოს პარლამენტმამის ჩანაწერებში არსებული პერსონალურიინფორმაცია.

საჭიროა, რომ პარლამენტის ვებგვერდისთვისშემუშავდეს პერსონალური მონაცემებისმკაფიოდ და ლაკონურად ჩამოყალიბებულიდაცვის პოლიტიკა, რომლის საფუძველზეცუნდა განისაზღვროს პერსონალურ მონაცემთადამუშავების პროცედურა და წესები, მათ შორისპარლამენტში არსებული პერსონალურიმონაცემების განადგურების ვადაც.

87



მუხლი 38. დაუპატენტებელი ფორმატების და ღია პროგრამებისგამოყენება

პარლამენტმა უპირატესობა უნდა მიანიჭოს ციფრული ინფორმაციის გამოქვეყნებას დაუპატენტებელი დაღია ფორმატებით, უფასო და ღია კომპიუტერული აპლიკაციების გამოყენებით.


საპარლამენტო ინფორმაციის ღია დადაუპატენტებელი ფორმატით ხელმისაწვდომობა.


აქვეყნებს თუ არა პარლამენტი ინფორმაციასღია და ადვილად დამუშავებადი ფორმატით?



პარლამენტის ვებგვერდიდან დიდი მოცულობისინფორმაციის ადვილად ჩამოტვირთვა.


1. შესაძლებელია თუ არა პარლამენტისვებგვერდიდან დიდი მოცულობისინფორმაციის ჩამოტვირთვა?


2. შესაძლებელია თუ არა გამოქვეყნებულიინფორმაციის ხელმეორედ გამოყენება?


მუხლი 39. ხელახალი გამოყენებისათვის ჩამოტვირთვის ფუნქციისდაშვება

საპარლამენტო ინფორმაცია ადვილი ჩამოსატვირთი უნდა იყოს დიდი მოცულობითაც კი და ისეთ ფორმატშიუნდა გამოქვეყნდეს, რომელიც ინფორმაციის ხელმეორედ გამოყენების შესაძლებლობას უზრუნველყოფს.

88





პარლამენტის ვებგვერდზე განთავსებულიასაკანონმდებლო ინიციატივები, კენჭისყრისშედეგები, გადაწყვეტილებები, დეკლარაციებიდა განცხადებების დასკანერებული ვერსიები.თუმცა, ეს ინფორმაცია გამოქვეყნებულია PDF-ის ფორმატის დასკანერებული ფორმით, რაცმონაცემთა დამუშავებისათვის და სხვა სახითგამოყენებისთვის გამოუსადეგარია.

მიზანშეწონილი არ არის PDF ფორმატშიდასკანერებული დოკუმენტების გამოყენება,რადგან შეუძლებელია მათი დამუშავება.ასეთი პრაქტიკა ართულებს გამოქვეყნებულიდოკუმენტების გამოყენებას, PDF ფაილებისდამუშავებისას შესაძლოა დაირღვესინფორმაციის სიზუსტე. უფრო პრაქტიკულიგადაწყვეტილებაა მონაცემების JSON ან CSVფაილების სახით წარმოდგენა.


პარლამენტის ვებგვერდზე განთავსებულიინფორმაციის ჩამოტვირთვა ტექნიკურადშესაძლებელია.

პრობლემატურია დიდი მოცულობისინფორმაციის სისტემატიზებული ჩამოტვირთვა.

ტექნიკურად შესაძლებელი უნდა იყოსპარლამენტის ვებგვერდიდან დიდი მოცულობისინფორმაციის სისტემატიზებული ჩამოტვირთვა.

პარლამენტის ვებ გვერდზე გამოქვეყნებულიინფორმაცია ხშირ შემთხვევაში განთავსებული არდამუშავებად ფორმატში.

პარლამენტის ვებ გვერდზე ყველა ინფორმაციაგანთავსდეს დამუშავებად ფორმატში .


89



მუხლი 40. პარლამენტის ვებგვერდის მართვა

იმ ქვეყნებშიც კი, რომლებშიც ინტერნეტთან წვდომა შეზღუდულია, პარლამენტის სრულყოფილი ვებგვერდისშენარჩუნება და მისი რეგულარული განახლება თანამედროვე, ურთიერთდაკავშირებულ სამყაროშისაპარლამენტო ღიაობის უმნიშვნელოვანესი ასპექტია. პარლამენტმა უნდა უზრუნველყოს საპარლამენტოინფორმაციის ელექტრონული ხელმისაწვდომობა; პარლამენტს კომუნიკაციის არსებით საშუალებად უნდამიაჩნდეს ინფორმაციის ინტერნეტით გავრცელება.


პარლამენტის ვებგვერდის მართვისა დაგანახლების უზრუნველყოფა.


რამდენად რეგულარულად ხდებაპარლამენტის ვებგვერდის საჭიროინფორმაციით განახლება?


საპარლამენტო ინფორმაციის ელექტრონულადხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა.


1. რამდენად ხელმისაწვდომიაელექტრონულად პარლამენტის შესახებსრული ინფორმაცია?


2. რამდენად არის ინფორმაციისელექტრონულად გავრცელებაპარლამენტისთვის კომუნიკაციის ეფექტიანიდა არსებითი საშუალება?


90





პარლამენტის ვებგვერდი ადვილადხელმისაწვდომია და მისი განახლებარეგულარულად ხორციელდება.თუმცა ზოგიერთ შემთხვევაში კარგი ჩანაფიქრისრეალიზება ვერ ხერხდება. მაგალითად,მაჟორიტარ დეპუტატთა რუკაზე მაჟორიტარულისისტემით არჩეული თითოეული დეპუტატისთვისგამოყოფილია ცალკე გვერდი, თუმცა ესგვერდები ხშირად ცარიელია. მათი შექმნის

მიზანი იყო, რომ პარლამენტის მაჟორიტარწევრებს ჰქონოდათ მათი საარჩევნო ოლქებისმოსახლეობისთვის მნიშვნელოვანი ინფორმაციისმიწოდების საშუალება, როგორიცაა მათისამუშაო საათები, თანამშრომელთა საკონტაქტოინფორმაცია, გასვლითი შეხვედრები, სხდომებზემათი სიტყვით გამოსვლები, საკანონმდებლოინიციატივების ჩამონათვალი და საჯაროშეხვედრების ჩანაწერები.

პარლამენტის მაჟორიტარმა წევრებმა უნდადაიწყონ მათი ოფიციალური ვებგვერდებისსათანადოდ გამოყენება. ამ ვებგვერდებზე უნდაგანთავსდეს საჭირო ინფორმაცია, როგორიცაასაკონტაქტო პირების მონაცემები, პარლამენტისმაჟორიტარი წევრების საქმიანობისშესახებ ცნობები, შემოსული და განხილულიგანცხადებების შესახებ სტატისტიკური მონაცემებიდა ა.შ. (იხილეთ მე-15 მუხლი).

პარლამენტის ვებგვერდზე ხელმისაწვდომიაინფორმაცია მისი საქმიანობის შესახებ,თუმცა ინფორმაცია პარლამენტის წევრებისსაქმიანობაზე არ არის სრული სახითელექტრონულად ხელმისაწვდომი.

რეგულარულად უნდა განახლდეს ინფორმაციაპარლამენტის წევრების საქმიანობის შესახებ(მაგალითად, პარლამენტის მაჟორიტარიწევრების საქმიანობა საარჩევნო ოლქში,ინფორმაცია მივლინებების შესახებ და ა.შ.).

ელექტრონულად ინფორმაციის გავრცელებაპარლამენტისათვის კომუნიკაციის არსებითისაშუალებაა, თუმცა არსებულ შესაძლებლობებსპარლამენტი სათანადოდ არ იყენებს;ინფორმაცია სრული სახით არ ქვეყნდება;ასევე არ ხდება არსებული ინფორმაციისსრულყოფილად განახლება. პარლამენტისმაჟორიტარი წევრები უმეტეს შემთხვევაშიარ იყენებენ მათ ვებგვერდებს შესაბამისიინფორმაციის გამოსაქვეყნებლად.

პარლამენტის წევრები და აპარატისთანამშრომლები აქტიურად უნდა იყენებდნენინფორმაციის გავრცელების ელექტრონულსაშუალებებს (ელექტრონული ფოსტა,სოციალური ქსელები და ა.შ.).

91



მუხლი 41. ძებნის მარტივი და სტაბილური მექანიზმების გამოყენება

პარლამენტმა მაქსიმალურად უნდა გაამარტივოს სასურველი საპარლამენტო ინფორმაციის მოძიება. ამისთვისპარლამენტმა უნდა შექმნას მონაცემთა ბაზები, რომლებშიც შესაბამისი მეტამონაცემების გამოყენებითშესაძლებელი იქნება როგორც მარტივი, ისე რთული ძებნა. საპარლამენტო ინფორმაცია ხელმისაწვდომიუნდა იყოს ისეთ ადგილას, რომელიც დროთა განმავლობაში არ იცვლება, მაგალითად, ვებგვერდი მუდმივიბმულით.


პარლამენტის ვებგვერდზე საძიებო სისტემისსათანადოდ მუშაობის უზრუნველყოფა.


1. რამდენად გამართულად მუშაობსპარლამენტის ვებგვერდის საძიებო სისტემა?


2. განთავსებულია თუ არა საპარლამენტოინფორმაცია მუდმივ ბმულებზე?


92





პარლამენტის ვებგვერდი აღჭურვილია საძიებოფუნქციით, რომლის მეშვეობითაც ძიებაშესაძლებელია საკანონმდებლო და სხვა სახისდოკუმენტებში არსებული საკვანძო სიტყვებით.ასევე არსებობს უფრო გაფართოებული საძიებოინდექსი კანონპროექტებისათვის, თუმცა სისტემახარვეზებით ფუნქციონირებს. საკანონმდებლოდოკუმენტების საძიებო სისტემა ხშირად ვერპოულობს შესაბამის კანონს საკვანძო სიტყვის,

რეგისტრაციის ნომრის და კანონის დასახელებისმიხედვით.

1. ტექნიკურად უნდა გაიმართოს პარლამენტისვებგვერდის საძიებო სისტემა. მნიშვნელოვანია,რომ შეიქმნას საკანონმდებლო ბაზისელექტრონული ვერსია სრულყოფილიინფორმაციით.

პარლამენტის ვებგვერდზე საპარლამენტოინფორმაცია მუდმივ ბმულებზეა განთავსებული.

93



მუხლი 42. დაკავშირებული ინფორმაციის მიბმა

პარლამენტი უნდა ეცადოს, მოქალაქეებს შესაძლებლობა მისცეს, საპარლამენტო ინფორმაცია მოიძიონ სხვაშესაბამის ინფორმაციასთან ბმულით; მაგალითად, კანონპროექტში აღნიშნული მონაცემების დაკავშირებაბმულით კანონპროექტის წინა რედაქციასთან, შესაბამის საკომიტეტო ანგარიშებთან, ექსპერტებისმოსაზრებებთან, ინიციირებულ ცვლილებებთან და შესაბამისი კანონპროექტზე საპარლამენტო დებატებისოქმთან.


საპარლამენტო ინფორმაციის შესაბამისიბმულებით ძებნის შესაძლებლობისუზრუნველყოფა.


1. არის თუ არა ერთმანეთთან ბმულებითდაკავშირებული პარლამენტის ვებგვერდზეგანთავსებული ინფორმაცია პარლამენტშიდაგეგმილი და მიმდინარე ღონისძიებებისშესახებ (მიმდინარე მოვლენები, სიახლეები,ანონსები)?


2. დაკავშირებულია თუ არა პარლამენტისვებგვერდზე ერთმანეთთან ბმულებითინიციირებული ცვლილებები, მოქმედი კანონი,ექსპერტთა დასკვნები და კანონშემოქმედებითპროცესთან დაკავშირებული სხვადოკუმენტები?


94





პარლამენტის ვებგვერდზე განთავსებულიინფორმაცია დაკავშირებულია ერთმანეთთანბმულებით, მაგალითად, პლენარული დასაკომიტეტო სხდომების მოკლე აღწერა“სიახლეების” მენიუში ბმულით უკავშირდებაკანონპროექტს, რომლის განხილვაც სხდომაზემიმდინარეობდა.

პარლამენტის ვებგვერდზე განთავსებულიკანონშემოქმედების პროცესთან დაკავშირებულიინფორმაცია სრულყოფილად არ არისერთმანეთთან დაკავშირებული ბმულებით,მაგალითად, ინიციირებული ცვლილებები,მოქმედი კანონი, ექსპერტთა დასკვნები დაკანონშემოქმედებით პროცესთან დაკავშირებულისხვა დოკუმენტები ერთმანეთთან შესაბამისიბმულებით არ არის დაკავშირებული.

1. კანონპროექტი ბმულით უნდა უკავშირდებოდესსაკანონმდებლო მაცნეში გამოქვეყნებულ კანონს,ექსპერტთა დასკვნებს და კანონპროექტთანდაკავშირებულ სხვა ინფორმაციას.

95



მუხლი 43. შეტყობინების მომსახურების გააქტიურება

პარლამენტმა შესაძლებლობის ფარგლებში მოქალაქეებს საშუალება უნდა მისცეს, გამოიწერონ მომსახურება,რომელიც მათ საპარლამენტო საქმიანობის ზოგიერთ სფეროში არსებული სიახლეების შესახებ ინფორმაციასმიაწვდის ელექტრონული ფოსტით, მოკლე ტექსტური შეტყობინებით ან სხვა ტექნოლოგიების საშუალებით.


პარლამენტის საქმიანობის შესახებ ინფორმაციისგამოწერის შესაძლებლობის უზრუნველყოფა.პარლამენტის მიერ.


1. შესაძლებელია თუ არა პარლამენტიდანელექტრონული ფოსტით ინფორმაციის მიღებაგამოწერის მეშვეობით?


2. შესაძლებელია თუ არა ინფორმაციისმოკლე ტექსტური შეტყობინებით მიღებისმომსახურების გამოწერა?


3. უზრუნველყოფს თუ არა პარლამენტი

ინფორმაციის გამოწერის სხვა საშუალებებს?


96





პარლამენტის ვებგვერდს არ აქვს ინფორმაციისელექტრონული გამოწერის მომსახურებისფუნქცია.

უნდა დაინერგოს საინფორმაციო ბიულეტენისსერვისი, რომლის საშუალებითაც შესაძლებელიიქნება საკანონმდებლო ორგანოდანელექტრონული ფოსტის მეშვეობითშეტყობინებების გაგზავნა სიახლეების, კანონებისდა განახლებული ინფორმაციის შესახებ.

მოქალაქეებს არ აქვთ მოკლე ტექსტურიშეტყობინებით პარლამენტში მიმდინარესაკანონმდებლო და სხვა მნიშვნელოვანიპროცესების შესახებ ინფორმაციის მიღებისშესაძლებლობა.

უნდა დაინერგოს მოკლე ტექსტური შეტყობინებისსერვისი.

ზემოთ ჩამოთვლილი საშუალებების გარდა,

პარლამენტი არ იყენებს ინფორმაციისგამოწერის სხვა საშუალებებსაც.

საპარლამენტო ინფორმაციის ფართოდ

გავრცელების მიზნით პარლამენტში უნდადაინერგოს ინფორმაციის გამოწერის სხვადასხვასერვისი.

97



მუხლი 44. ორმხრივი კომუნიკაციის ხელშეწყობა

პარლამენტი უნდა ისწრაფოდეს, გამოიყენოს ინტერაქტიული ტექნოლოგიური საშუალებები, რომლებიცგაზრდის მოქალაქეთა შესაძლებლობას, წვლილი შეიტანონ კანონშემოქმედებით და სხვა საპარლამენტოსაქმიანობაში, აგრეთვე ხელს შეუწყობს მათ ურთიერთობას პარლამენტის წევრებთან ან პარლამენტისთანამშრომლებთან.


ინტერაქტიური ტექნოლოგიების გამოყენებისუზრუნველყოფა პარლამენტის მიერ.


1. იყენებს თუ არა პარლამენტიტექნოლოგიებს, რათა გაზარდოს მოქალაქეთაშესაძლებლობები, საკუთარი წვლილიშეიტანონ კანონშემოქმედებით და სხვასაპარლამენტო საქმიანობაში?


2. აქვთ თუ არა მოქალაქეებს შესაძლებლობა,პარლამენტის ვებგვერდის მეშვეობითმონაწილეობა მიიღონ კანონშემოქმედებითსაქმიანობაში (მაგალითად, დააფიქსირონსაუთარი მოსაზრებები კანონპროექტზე)?


მოქალაქეების ხელშეწყობა პარლამენტისწევრებთან და თანამშრომლებთანურთიერთობაში.


1. აქვთ თუ არა კომუნიკაცია პარლამენტისწევრებს მოქალაქეებთან კანონპროექტზემუშაობისას პარლამენტის ვებგვერდისმეშვეობით?


17 რეკომენდაცია საქართველოს ღია პარლამენტის 2015-2016 წლების სამოქმედო გეგმით განსაზღვრული ერთ-ერთივალდებულებაა.

98





საქართველოს კანონმდებლობით (მათშორის, პარლამენტის რეგლამენტით)გარანტირებულია მოქალაქეთა უფლება,რომ მათ საკუთარი წვლილი შეიტანონკანონშემოქმედებით საქმიანობაში. თუმცატექნოლოგიური საშუალებები (მაგალითად,პარლამენტის ვებგვერდი) არ არისმაქსიმალურად ადაპტირებული მოქალაქეთასაკანონმდებლო პროცესში ჩართვისთვალსაზრისით. პარლამენტის ვებგვერდზე არ

არის განთავსებული ინფორმაცია, რომელიცუზრუნველყოფს მოქალაქეთა მაქსიმალურინფორმირებას საკანონმდებლო პროცესშიმონაწილეობის შესახებ. მაგალითად,საკომიტეტო მოსმენებზე დასწრების წესები არარის ხელმისაწვდომი მოქალაქეებისათვის.

პარლამენტის ვებგვერდზე თვალსაჩინოადგილზე უნდა განთავსდეს ინფორმაციამოქალაქეთა საკომიტეტო მოსმენებზე დასწრებისწესის და საკონტაქტო პირების შესახებ.

„საქართველოს საკანონმდებლო მაცნეს“ვებგვერდზე (www.matsne.gov.ge) კომენტარებისსისტემაში შესაძლებელია მოქალაქეთა მიერკანონპროექტზე შენიშვნების დაფიქირება. თუმცამოქალაქეთა შენიშვნების პარლამენტისათვისგაგზავნა ან რაიმე სახით მსჯელობისთვისწარდგენა გათვალისწინებული არ არის.

1. პარლამენტის ვებგვერდზე შესაძლებელი უნდაიყოს მოქალაქეების მიერ კანონპროექტებისშესახებ მოსაზრებებისა და შენიშვნებისდაფიქსირება.17

2. უნდა შეიქმნას სისტემა, რომლის მეშვეობითაცმოქალაქეთა საკნონმდებლო წინადადებები დამათ მიერ წარდგენილი სხვა დოკუმენტები, ასევემათი მოძრაობის და მათზე რეაგირების შესახებინფორმაცია ღია და ხელმისაწვდომი იქნებაპარლამენტის ვებგვერდის მეშვეობით.

კანონპროექტზე მუშაობისას პარლამენტისწევრებს არ აქვთ კომუნიკაცია მოქალაქეებთანპარლამენტის ვებგევრდის მეშვეობით.

პარლამენტის კომიტეტის აპარატმა უნდაუზრუნველყოს მოქალაქეთა შენიშვნებისკანონპროექტის ინიციატორისა და კომიტეტისწევრებისათვის გაგზავნა. გაზიარებულიშენიშვნები უნდა აისახოს შენიშვნების ფურცელში.

99



საზოგადოებრივი აზრის კვლევის შედეგები

„საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველო“ შეეცადა გაერკვია რამდენად დაინ-

ტერესებულია საქართველოს მოსახლეობა საპარლამენტო ინფორმაციის მიღებით და

რამდენად ინფორმირებულები არიან პარლამენტის საქმიანობის შესახებ.

„საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ დაკვეთით, CRRC-ს მიერ 2016 წლის

მარტში ჩატარდა საზოგადოებრივი აზრის კვლევია, რომელმაც მთელი საქართველო

მოიცვა. შემთხვევითი შერჩევის მეთოდით გამოიკითხა 2032 ადამიანი. (გარდა ეთნიკური

უმცირესობებით მჭიდროდ დასახლებული რეგიონებისა და ოკუპირებული ტერიტორიებისა).

კვლევა რეპრეზენტატიულია ქვეყნის მასშტაბით, ხოლო მისი ცდომილების საშუალო ზღვარი

3.2% შეადგენს.

კვლევის შედეგების თანახმად, გამოკითხულთა თითქმის 90%-მა არ იცის, რომ პარლამენტში

შესაძლებელია საგანმანათლებლო ტურებში მონაწილეობა. ასევე, გამოკითხულთა მხოლოდ

16%-მა იცის, რომ ყველას აქვს უფლება დაესწროს პლენარულ სხდომებსა და საკომიტეტო

მოსმენებს.

„საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველო“ ასევე დაინტერესდა თუ რამდენად არიან

ჩართულები საქართველოს მოქალაქეები საკანონმდებლო პროცესში. გამოიკვეთა, რომ

გამოკითხულთა აბსოლუტური უმრავლესობა (97%) არასოდეს დასწრებია პლენარულ სხდომას

ან საკომიტეტო მოსმენას, ხოლო მხოლოდ 1%-ს მიუმართავს პარლამენტისთვის საჯარო

ინფორმაციის გამოთხოვის ან პარლამენტისთვის კანონში ცვლილების შეტანის ან ახალი

კანონის მიღების მიზნით. აღსანიშნავია, რომ გამოკითხულთა 64%-ი, ვისაც მიუმართავს

პარლამენტისთვის საჯარო ინფორმაციის გამოთხოვის მიზნით, მიიჩნევს რომ ინფორმაცია

დროულად მიიღო.

100



100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

იცოდით თუ არა, რომ პარლამენტში ტარდებასაგანმანათლებლო ტურები?

დიაგრამა 1


დიახ არა არ ვიცი/უარი პასუხზე

დედაქალაქი ქალაქის ტიპის დასახლება სოფლის ტიპის დასახლება

83 85

91

16 15

8

1 1 1

რომელი საშუალებით ისურვებდით პარლამენტის საქმიანობისშესახებ ინფორმაციის მიღებას?


0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

ტელევიზია

სოციალური ქსელები

ინტერნეტში განთავსებული სტატიები

ბეჭდური მედია

რადიო

პარლამენტის ვებგვერდი

სხვა

საერთოდ არ მინდა ინფორმაციის

მიღება

არ ვიცი/უარი პასუხზე

7682

87

18

15

146

13

96

1055

66

1

43

19

7

101

10

13

6

101



100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

იცოდით თუ არა, რომ ყველას აქვს უფლება დაესწროს პლენარულსხდომებსა და საკომიტეტო მოსმენებს? დასახლების ტიპის

მიხედვით




80 80

87

19 19

12

0 1 1

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

დაინტერესტებოდით თუ არა სხდომებზე დასწრებით, რომ გცოდნოდათრომ დასწრება თავისუფალია? 84%-დან ვინც არ იცოდა, რომ ყველას

აქვს უფლება დაესწროს პლენარულ სხდომებსა და საკომიტეტომოსმენებს; დასახლების ტიპის მიხედვით




65

60

74

31 35

24

4 5

2

102



100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

დასწრებიხართ თუ არა პლენარულ სხდომებს ანსაკომიტეტო მოსმენებს?


დიახ

3

არა

97

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

მიგიმართავთ თუ არა პარლამენტისთვის საჯაროინფორმაციის გამოთხოვნის მიზნით?


დიახ

1

არა

99

103



100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

მიიღეთ თუ არა ინფორმაცია დროულად? - 1%-დან,ვისაც მიუმართავს პარლამენტისთვის საჯარო

ინფორმაციის გამოთხოვნის მიზნით


დიახ

64

არა

36

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

ბოლო 5 წლის განმავლობაში მიგიმართავთ თუ არაპარლამენტისთვის ან დეპუტატისთვის კანონში ან კანონპროექტში

ცვლილებების შეტანის ან ახალი კანონის მიღების მიზნით?


დიახ

1

არა

99

104

parliamentary report 2015 geo

Documents