oinsa atu monta sistema amigu (trainingforchange.org)

2
HOW TO SET UP A BUDDY SYSTEM OINSA ATU MONTA SISTEMA AMIGU TAMBA SA PREPARA ITA NIA AMIGU? Suporta lanenok aprendesaun nian atu hasae ninia rapidu no profundidade, nebe mai husi grupu suportasaun ou husi “amigo sira” (parseiru konaba aprendesaun). Ema barak maka ladun toman konaba suportasau intensionais nian, tamba ne’e sira la hatene oinsa atu uja ou sente moe wainhira atu uja. Ema barak presiza informasaun no moldura servisu nian atu hahu halao servisu. ETAPA Randomiza seleksaun amigu Karik kuandu ita iha razaun spesifiku ruma atu tau individuais sira hamotuk ho individuais seluk, randomizasaun iha vantajen, inkluindu oportunidade atu hakat ba parte konsensia nebe profundu tebes liu husi hamosu perguntas, “Oinsa "amigu ida ne’e perfeitu duni ba ita?" Dalan ida atu halo randomiza seleksaun amigu nian maka monta sirklu konsentriku rua ho medida hanesan, hateke ba malu. Tau hamotuk partisipante sira nebé kuinese diak malu ona, kolega servisu politiku nian, parseiru iha sirklu hanesan, atu nune’e sira labele kompete ba malu. Halo sirklu komesa lao haleu, iha diresaun nebe kontrariu. Hapara sirklu ne’e iha pontu random nian; ema sira nebé hakbesik malu iha sirklu automatikamente forma amigu ho nia par kedas. It abele mos halimar jogu ho naran “sirklu muzika” (ema ida hananu or basa liman wain hira ema sira komesa bok an hodi lao haleu, no idepois para). Iha tempu paradu nia laran, partisipante sira kada ema ida hateten sai esperansa ida konaba workshop nebé halao dadaun, purezemplu. Iha tempu paradu ne’e hato’o ba partisipante katak agora sira hasoru ona sira nia amigu. Husu ba par amigu nebe foin forma atu tur no hare’ ba malu. Esplika katak amigu A sei rona ba amigo B – hato’o esteitmentu ho seriu antes troka ba malu bazeia parguntas nebé iha. Perguntas sei iha formulariu atu halo kompletasaun. Fraze kompleta haktuir liverdade tremenda, no sistimatiza didiak atu estimula informasaun nebé diak iha lina da orde. Formulais parguntas nebe halo sentidu ba rezultadu workshop nian, dezeniu, no nivel sofistifikasaun partisipante nian. Ita nudar fasilitador hato’o ba partisipante sira katak kada fraze tenke halo kompletu (haktuir minutu ou rua kada fraze). Modelu ezemplu ida ka rua, hahu kada fraze ho steitmentu primaria. Ita tenke hakerek perguntas iha surat tahan boot nia leten atu hafasil referensia.

Upload: newtactics

Post on 10-Apr-2015

38 views

Category:

Documents


1 download

DESCRIPTION

This is the "Creating a Buddy System" training tool in Tetum.

TRANSCRIPT

Page 1: OINSA ATU MONTA SISTEMA AMIGU (trainingforchange.org)

HOW TO SET UP A BUDDY SYSTEM

OINSA ATU MONTA SISTEMA AMIGU

TAMBA SA PREPARA ITA NIA AMIGU? Suporta lanenok aprendesaun nian atu hasae ninia rapidu no profundidade, nebe

mai husi grupu suportasaun ou husi “amigo sira” (parseiru konaba aprendesaun). Ema barak maka ladun toman konaba suportasau intensionais nian, tamba ne’e sira

la hatene oinsa atu uja ou sente moe wainhira atu uja.

Ema barak presiza informasaun no moldura servisu nian atu hahu halao servisu. ETAPA

Randomiza seleksaun amigu Karik kuandu ita iha razaun spesifiku ruma atu tau individuais sira hamotuk ho

individuais seluk, randomizasaun iha vantajen, inkluindu oportunidade atu hakat ba parte konsensia nebe profundu tebes liu husi hamosu perguntas, “Oinsa "amigu ida ne’e perfeitu duni ba ita?"

Dalan ida atu halo randomiza seleksaun amigu nian maka monta sirklu konsentriku rua ho medida hanesan, hateke ba malu. Tau hamotuk partisipante sira nebé kuinese diak malu ona, kolega servisu politiku nian, parseiru iha sirklu hanesan, atu nune’e sira labele kompete ba malu.

Halo sirklu komesa lao haleu, iha diresaun nebe kontrariu. Hapara sirklu ne’e iha pontu random nian; ema sira nebé hakbesik malu iha sirklu automatikamente forma amigu ho nia par kedas. It abele mos halimar jogu ho naran “sirklu muzika” (ema ida hananu or basa

liman wain hira ema sira komesa bok an hodi lao haleu, no idepois para). Iha tempu paradu nia laran, partisipante sira kada ema ida hateten sai esperansa ida konaba workshop nebé halao dadaun, purezemplu. Iha tempu paradu ne’e hato’o ba partisipante katak agora sira hasoru ona sira nia amigu.

Husu ba par amigu nebe foin forma atu tur no hare’ ba malu. Esplika katak amigu A sei rona ba amigo B – hato’o esteitmentu ho seriu antes troka

ba malu bazeia parguntas nebé iha. Perguntas sei iha formulariu atu halo kompletasaun. Fraze kompleta haktuir liverdade tremenda, no sistimatiza didiak atu estimula

informasaun nebé diak iha lina da orde. Formulais parguntas nebe halo sentidu ba rezultadu workshop nian, dezeniu, no

nivel sofistifikasaun partisipante nian. Ita nudar fasilitador hato’o ba partisipante sira katak kada fraze tenke halo kompletu

(haktuir minutu ou rua kada fraze). Modelu ezemplu ida ka rua, hahu kada fraze ho steitmentu primaria. Ita tenke hakerek perguntas iha surat tahan boot nia leten atu hafasil referensia.

Page 2: OINSA ATU MONTA SISTEMA AMIGU (trainingforchange.org)

HOW TO SET UP A BUDDY SYSTEM

Amigo A sei rona ba amigo B kontinua ho kada fraze, repete kada steitmentu primaria tuir tempu hirak nebe iha. Steitmentu tomak nebé seriu sei bele halo antes konversasaun muda fali ba amigo seluk, Amigu B rona ba Amigu A.

PERGUNTAS AMOSTRA ATU KOMESA KONVERSE AMIGUS Ba partisipante nebe sofistifikadu minus

"Hau iha esperansa balu ba workshop ne’e maka……..." "Hau iha sentimentu tauk no ou rezervasaun konaba workshop ida ne’e maka........." "Some ways I might 'tune out' or reduce my participation in this workshop are…" "Hau bele uja suporta balu husi amigu nebé bele…………."

Ba partisipante sofistifikadu sira "Ita sei kontente hau maka ita nia amigo tamba…" "Dalan hau presiza suporta workshop ida ne’e maka…...." "Oinsa hau bele reziste suporta ne’e maka………….." “Oinsa ita bele suporta hau, oinsa mos maka ......." 1

Bazeia ba material nebé fahe husi Treinamentu Ba Mudansa, www.trainingforchange.org. Versaun nebé Expandi ona husi Philippe Duhamel, [email protected]