ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ:

«Ο ΘΕΣΜΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ∆ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ.

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΤΗΣ ∆ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ

ΤΟΥ ∆ΗΜΟΥ ΧΟΛΑΡΓΟΥ»

ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ

ΣΠΟΥ∆ΑΣΤΗΣ: ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΠΑΣ

Β` ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ

ΑΘΗΝΑ, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2008

2

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η παρούσα εργασία πραγµατεύεται το θεσµικό ρόλο της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας στην

Ελλάδα. Η πρώτη θεσµοθέτησή της έγινε στις αρχές της δεκαετίας του `80 υπό την µορφή

Ειδικής Υπηρεσίας, υπαγόµενης στους πρωτοβάθµιους ΟΤΑ. Εν συνεχεία ακολούθησε η

διοικητική αναδιάρθρωση της χώρας, που είχε ως απώτερο σκοπό τον εκσυγχρονισµού του

διοικητικού µηχανισµού, ώστε να µπορεί να ανταποκριθεί καλύτερα στις πραγµατικές

ανάγκες της κοινωνίας. Το γεγονός αυτό οδήγησε στην σταδιακή εκχώρηση αρµοδιοτήτων

προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Με το ισχύον Σύνταγµα του 1975/1986/2001 καθιερώθηκε

το αποκεντρωτικό σύστηµα διοίκησης και διασφαλίζεται πλέον ρητά το τεκµήριο

αρµοδιότητας των οργανισµών τοπικής αυτοδιοίκησης για τη διοίκηση των τοπικών

υποθέσεων. Σ` αυτό το πλαίσιο διοικητικής αναδιάρθρωσης επανέρχεται ο θεσµός της

«∆ηµοτικής Αστυνοµίας», ο οποίος συστήθηκε αρχικά το 1995 και αναβαθµίζεται το 2002,

µε τη θέσπιση του νοµικού πλαισίου, όπου προσδιορίζονται οι αρµοδιότητες και ο τρόπος

άσκησης των καθηκόντων του προσωπικού της. Καθορίζονται επίσης ζητήµατα πρόσληψης,

εκπαίδευσης και επιµόρφωσης των υπαλλήλων της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.

Ως νέος θεσµός αστυνόµευσης που δραστηριοποιείται σε τοπικό επίπεδο στοχεύει στην

ενσωµάτωσή του στην κοινωνία, δηµιουργώντας κλίµα αµοιβαίας εµπιστοσύνης και

συνεννόησης µε την τοπική κοινότητα, µιας και πρόκειται για έναν θεσµό που δεν θα έχει

µόνο ελεγκτικό, αλλά και κοινωνικό ρόλο. Η αποτελεσµατικότητα του νέου αυτού θεσµού

αστυνόµευσης έγκειται στο βαθµό αποδοχής του από τους πολίτες, αλλά και κατανόησης του

νέου θεσµικού ρόλου τον οποίο καλείται να υπηρετήσει. Για την αποτελεσµατική άσκηση

των καθηκόντων του προβλέπεται θεσµικά για το προσωπικό του να τηρεί ορισµένες γενικές

αρχές, όπως είναι η αρχή της αναλογικότητας, της επιείκιας και της ίσης µεταχείρισης.

Πρόκειται συνεπώς για έναν θεσµό φιλικό προς τον πολίτη, που αποβλέπει στην βελτίωση

της καθηµερινότητάς του. Στην εργασία αναλύεται επίσης η σηµασία των ∆ηµοσίων Σχέσεων

στην εκπλήρωση του θεσµικού του ρόλου. Γίνεται αντιδιαστολή της δικαστικής και

διοικητικής αστυνόµευσης, δεδοµένου του µικτού ρόλου που έχει η ∆ηµοτική Αστυνοµία

σήµερα, δρώντας µε προληπτικά, αλλά και µε κατασταλτικά µέσα. Επιχειρείται ακόµα µία

προσέγγιση µε άλλους φορείς αστυνόµευσης σε τοπικό επίπεδο, µε ιδιαίτερα έµφαση στο

θεσµό της Αγροφυλακής και διερευνάται η µεταξύ τους θεσµική σχέση.

Μία άλλη προσέγγιση του θεσµού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας αποτυπώνεται µέσα από την

σύγκριση του θεσµού µε αντίστοιχους της αλλοδαπής, επικεντρώνοντας κυρίως στον

3

αντίστοιχο θεσµό που υπάρχει στη Γερµανία, δηλαδή σε ένα οµοσπονδιακό κράτος µε

διαφορετική διοικητική διάρθρωση από την Ελλάδα.

Εν συνεχεία προσεγγίζεται ο θεσµός της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας µέσα από την παρουσίαση

της Μελέτης Περίπτωσης της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας του ∆ήµου Χολαργού. Επειδή

στελεχώνεται από ολιγοµελή προσωπικό αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγµα δράσης

και λειτουργίας του θεσµού σε ένα µεγάλο αστικό κέντρο, όπως είναι η πρωτεύουσα.

Μέσα από τη µελέτη περίπτωσης σκιαγραφούνται καλύτερα τα προβλήµατα που ταλανίζουν

το νέο θεσµό και επικεντρώνονται στη διαµόρφωση της φυσιογνωµίας και της ταυτότητας

που θέλει να προσδώσει ο νοµοθέτης στο συγκεκριµένο θεσµό και στη σύγχυση που

παρατηρείται από τις αλληλοεπικαλύψεις αρµοδιοτήτων µε τους άλλους φορείς

αστυνόµευσης. Για το λόγο αυτό προτείνονται µέτρα βελτίωσης και εµπλουτισµού του

θεσµού, ώστε να γίνει µία πληρέστερη αποτίµησή του και να εξαχθούν ασφαλέστερα

συµπεράσµατα αναφορικά µε τον θεσµικό του ρόλο.

ΛΕΞΕΙΣ- ΚΛΕΙ∆ΙΑ

Αγροφυλακή

Ανακριτικά καθήκοντα

Αρχή της αναλογικότητας

∆ηµόσιες Σχέσεις

∆ηµοτική Αστυνοµία

∆ιαδηµοτική Αστυνοµία

∆ικαστική Αστυνόµευση

∆ιοικητική Αστυνόµευση

Ειδικό ένστολο προσωπικό

Επιστηµονικό προσωπικό

Τεκµήριο αρµοδιότητας

Τοπικά Συµβούλια Πρόληψης της Παραβατικότητας

Τοπικός Αστυνοµικός

4

SUMMARY

The current study deals with the institutional role of the Municipal Police in Greece. The first

institutionalization took place at the beginning of the 80`s in the form of a Special Service,

incorporated in the first degree of local government. In parallel with it, there was an

administrative reconstruction whose ultimate goal was to modernize the administrative

mechanism so as to respond to the real needs of the society more efficiently, which ultimately

led to the gradual delegation of authority to the local government.

Pursuant to the current Constitution of 1975/1986/2001, subsidiary was established and the

jurisdiction of the local government over the management of local issues is explicitly secured.

In this context of administrative reconstruction, the institution of “Municipal Police”, which

was originally introduced in 1995 and amended in 2002 as regards the legal frame defining

the responsibilities and the ways to discharge the personnel’s duties, is reintroduced.

Additionally, matters of employment, education and training of the staff are determined.

As a new form of police force acting on a local basis, it aims at its integration in the local

community, creating a sense of mutual trust and cooperation, for it will play not only a

policing but also a social role. Its effectiveness lies in the acceptance of this new police force

and the appreciation of the new institution it is meant to serve. As for the effective discharge

of duties, the personnel are expected to maintain certain general principles, such as those of

proportionality, leniency and equal treatment. It is a citizen-friendly institution, which aims to

improve their daily routines. The importance of Public Relations to the fulfillment of its cause

is highlighted. Furthermore, there is a differentiation between judicial and administrative

policing, bearing in mind the double role the Municipal Police has today, that is, acting by

means of precaution and repression.

An approach to other forms of local police force is made, placing emphasis on the institution

of Rural Police as well as examining their institutional relation. Another approach to the

institution of the Municipal Police is made when comparing it to equivalent foreign

institutions, placing greater emphasis on the equivalent institution in Germany, which is a

federal country with a different administration from Greece.

A case-study of the Police in the Municipality of Cholargos, is presented. Comprising few

members, it is a typical example of operating in a large urban area that is the capital.

5

Through the case-study, the problems encountered by the new institution are better outlined,

focusing on the profile the legislator attempts to attribute to the specific institution and the

confusion that occurs due to the conflict of jurisdiction among various force of police force.

It is recommended that improvement measures and amendments are introduced, so that a

fuller evaluation and more reliable conclusions can be deduced.

KEY-WORDS

Administrative policing

Intermunicipal Police

Inquisitive duties

Legal policing

Local Delinquency’s Prevention Council

Local Police Officer

Municipal Police

Presumption of competence

Proportionality principle

Public Relations

Rural Police

Scientific personnel

Special uniformed personnel

6

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

1. Εισαγωγή ................................................................................................................................ 8

2: Το θεσµικό πλαίσιο της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας ................................................................. 12

2.1. Ιστορική Αναδροµή .............................................................................................. 12

2.2. Η εξέλιξη του νοµοθετικού πλαισίου ................................................................... 13

2.2.1. Υφιστάµενο Νοµοθετικό Πλαίσιο .................................................................... 14 3. Οργάνωση της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας ............................................................................ 18

4. Προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας ........................................................................... 19

4.1. Το θέµα των ποσοστώσεων .................................................................................. 21

5. Εκπαίδευση και επιµόρφωση της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας ............................................... 22

6. Τρόπος άσκησης αρµοδιοτήτων από το ειδικό ένστολο προσωπικό. Αρχές που διέπουν

τη δράση του ............................................................................................................................. 25

7. ∆ιαδηµοτική Αστυνοµία ................................................................................................... 29

8. Θεσµοί αστυνόµευσης και καταγραφής εγκληµατικότητας σε τοπικό επίπεδο ............... 31

8.1. Ο Κοινοτικός Αστυνόµος ..................................................................................... 32

8.2. Η περίπτωση της Αγροφυλακής ........................................................................... 33

9. Κριτήρια επιλογής Ο.Τ.Α. για σύσταση και λειτουργία υπηρεσίας ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας ............................................................................................................................... 35

10. Η ένταξη των ∆ηµοσίων Σχέσεων στη λειτουργία της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας .............. 36

10.1. ∆υσκολίες για την ανάπτυξη θετικών ∆ηµοσίων Σχέσεων .................................. 37

10.2. Αντιπροσωπευτικές διαδικασίες προβολής και βελτίωσης της δηµόσιας εικόνας

της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας .................................................................................................. 38

11. Σύγκριση θεσµικού ρόλου ∆ηµοτικής Αστυνοµίας µε αντίστοιχες υπηρεσίες στην

Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) ......................................................................................................... 40

11.1. Η ∆ηµοτική Αστυνοµία στη Γερµανία ................................................................. 40

11.2. Η ∆ηµοτική Αστυνοµία σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες ..................................... 43

12. Μελέτη περίπτωσης: Η ∆ηµοτική Αστυνοµία του ∆ήµου Χολαργού ............................. 45

12.1. Ίδρυση, οργάνωση και στελέχωση της υπηρεσίας ............................................... 46

12.2. Αρµοδιότητες της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας του ∆ήµου Χολαργού ....................... 48

12.3. Εκθέσεις πεπραγµένων της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας του ∆ήµου Χολαργού ........ 49

12.4. Το όραµα της πολιτικής ηγεσίας της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας ............................. 52

12.5. Υφιστάµενα προβλήµατα της υπηρεσίας ............................................................. 53

12.6. Προτάσεις βελτίωσης ........................................................................................... 54

7

12.7. Επίµετρο ............................................................................................................... 55

13. Αποτίµηση του θεσµού και των δυσλειτουργιών της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας ................ 57

13.1. Η φυσιογνωµία της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας ........................................................ 57

13.2. Αλληλοεπικαλύψεις και συντρέχουσες αρµοδιότητες ......................................... 59

14. Προτάσεις εµπλουτισµού του θεσµού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας ................................. 62

15. Τελευταίες εξελίξεις σχετικά µε το θεσµό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας ........................... 68

16. Συµπεράσµατα .................................................................................................................. 74

Πίνακας Συντµήσεων και Συντοµογραφιών ............................................................................. 77

Πίνακας Εικονογράφησης (Εικόνων και Πινάκων) ................................................................. 78

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ...................................................................................................................... 79

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ......................................................................................................................... 81

8

«Ο θεσµικός ρόλος της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας. Μελέτη περίπτωσης της

∆ηµοτικής Αστυνοµίας του ∆ήµου Χολαργού».

1. Εισαγωγή

Ο θεσµός της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας δηµιουργήθηκε σχεδόν ταυτόχρονα µε την ίδρυση του

νεοελληνικού κράτους, όπου ανέλαβε καθήκοντα τοπικής αστυνόµευσης. Η έντονη ωστόσο

αστικοποίηση οδήγησε το θεσµό στην κατάργησή του, µιας και δεν µπορούσε να συµβαδίσει

µε τις τρέχουσες ιστορικές εξελίξεις και να ικανοποιήσει τις αυξηµένες ανάγκες της

ελληνικής κοινωνίας. Στη σηµερινή εποχή, οι ίδιοι λόγοι, σε συνδυασµό µε τις τάσεις

αποκέντρωσης στο διοικητικό µηχανισµό της χώρας και των οργανωτικών αλλαγών που

απαιτούνταν στον τοµέα της αστυνόµευσης οδήγησαν στην ανάγκη επαναφοράς του θεσµού.

Τελικά συστήθηκε µε το άρθρο 24§3 του Π.∆. 410/1995, ως υπηρεσία τοπικής αστυνόµευσης

υπαγόµενη στους πρωτοβάθµιους Ο.Τ.Α.. Ακολουθούν νοµοθετικές πρωτοβουλίες µε σκοπό

την αναβάθµιση του θεσµού, τον προσδιορισµό των αρµοδιοτήτων του και την

αναδιαµόρφωση του συστήµατος πρόσληψης του προσωπικού του. Ωστόσο ο θεσµός δεν έχει

ακόµα εµπεδωθεί από το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας, ενώ και το ισχύον νοµικό πλαίσιο

λειτουργίας του παρουσιάζει ασάφειες, αλληλοεπικαλύψεις και δηµιουργεί συγχύσεις

καθιστώντας το θεσµό δυσλειτουργικό. Ήδη, το νοµικό πλαίσιο που διέπει το φορέα

βρίσκεται σε διαδικασία αναθεώρησης, ώστε να µπορέσει ο νεοπαγής θεσµός να εκπληρώσει

την αποστολή του, που συνίσταται στην αστυνόµευση σε τοπικό επίπεδο, µέσα όµως από ένα

πλαίσιο αµοιβαίας κατανόησης και συνεργασίας µε την τοπική κοινωνία.

Σκοπός της εργασίας αποτελεί η παρουσίαση του θεσµού µέσα από την ιστορικότητά του,

ώστε να καταστεί κατανοητή η αναγκαιότητα επανεµφάνισής του καθώς και το ευρύτερο

πλαίσιο διοικητικών αλλαγών, που ανέδειξε την ανάγκη επανασύστασης του θεσµού. Μέσα

από την καταγραφή των αρµοδιοτήτων που ασκεί, την ιδιαίτερη σχέση του µε την τοπική

κοινωνία και των σχέσεών του µε τους υπόλοιπους φορείς αστυνόµευσης αναδεικνύεται ο

νέος θεσµικός ρόλος που αποσκοπεί να προσδώσει στο θεσµό ο κοινός νοµοθέτης.

Στόχος της έρευνας αποτελεί η ανάδειξη του ρόλου που καλείται να επιτελέσει η ∆ηµοτική

Αστυνοµία µέσα από τον ελεγκτικό της ρόλο, αλλά και την ενασχόλησή του µε τα

προβλήµατα και τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας, ως φορέας ενός νέου µοντέλου

αστυνόµευσης. Καταγράφονται επίσης και αναλύονται τα προβλήµατα που προκύπτουν κατά

την άσκηση των αρµοδιοτήτων του, η δυνατότητα ανάληψης νέων καθηκόντων και η εν γένει

9

ανάγκη σαφής θεσµικής οριοθέτησης των αρµοδιοτήτων και της φυσιογνωµίας του

επανεµφανιζόµενου θεσµού.

Η µεθοδολογία που χρησιµοποιήθηκε µπορεί να επιµεριστεί σε δύο ενότητες: στις κύριες

πηγές άντλησης στοιχείων και στις δευτερεύουσες- συµπληρωµατικές πηγές.

Στις κύριες πηγές άντλησης στοιχείων συγκαταλέγονται:

Α). Η Νοµοθεσία (Νόµοι, Π.∆., Υ.Α., αλλά και εισηγητικές εκθέσεις των Νόµων), η οποία

ρυθµίζει τις αρµοδιότητες της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, το σύστηµα πρόσληψης και

εκπαίδευσης του προσωπικού της, τις γενικές αρχές που διέπουν το φορέα κατά την άσκηση

των καθηκόντων του, αλλά και τις εν γένει τάσεις που διαµορφώνονται σχετικά µε τη

φυσιογνωµία και την ταυτότητα που θέλει να προσδώσει στο θεσµό ο κοινός νοµοθέτης.

Β). Η Μελέτη, που παρήγγειλε το ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α. από την Ε.Ε.Τ.Α.Α. σχετικά µε την

σύσταση και οργάνωση του θεσµού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας και η οποία αποτελεί τη

βασικότερη πηγή επιστηµονικής και συστηµατικής πληροφόρησης όσον αφορά το θεσµό,

παρέχοντας στατιστικά στοιχεία, αξιολόγηση υφιστάµενης κατάστασης και προτάσεις για την

εσωτερική οργάνωση, τη στελέχωση και τη λειτουργία του θεσµού.

Γ). Η Βιβλιογραφία αποτέλεσε βασική πηγή για την καταγραφή των θεωρητικών

προσεγγίσεων του θεσµού και του ευρύτερου πλαισίου αστυνόµευσης, στο οποίο εντάσσεται.

∆). Οι συνεντεύξεις µε το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας παρείχε πλούσιο

πρωτογενές υλικό, αναδεικνύοντας τα πραγµατικά προβλήµατα και τις βασικές ανάγκες που

αντιµετωπίζουν οι φορείς πραγµάτωσης των στόχων του θεσµού, καταγράφοντας τις απόψεις

τους και τις µελλοντικές ανησυχίες και επιδιώξεις τους.

Ε). Τα υπηρεσιακά έγγραφα, όπως είναι οι ετήσιες εκθέσεις πεπραγµένων της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας του ∆ήµου Χολαργού, η χάρτα κανόνων συµπεριφοράς του προσωπικού της, οι

αρµοδιότητες και τα καθήκοντα του προϊσταµένου ∆ιεύθυνσης της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας,

καθώς και η διάρθρωση και οι αρµοδιότητες του προσωπικού εσωτερικής και εξωτερικής

υπηρεσίας αποτέλεσαν χρήσιµο πρωτογενές υλικό κατανόησης του θεσµού. Επίσης, το

οργανόγραµµα της υπηρεσίας, ο κανονισµός λειτουργίας της, ο κανονισµός σπουδών των

Σχολών της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας και το αναλυτικό πρόγραµµα εκπαίδευσης των

∆ηµοτικών Αστυνοµικών στις Σχολές Εκπαίδευσης προσέφεραν αρκετές πληροφορίες και

χρήσιµα δεδοµένα, συντελώντας στην πρόσκτηση µιας σφαιρικής άποψης λειτουργίας του

θεσµού.

ΣΤ). Οι αναφορές των πολιτών προς την Ανεξάρτητη Αρχή του Συνηγόρου του Πολίτη

παρείχε χρήσιµο πρωτογενές υλικό σχετικά µε την διαχρονική εξέλιξη υποθέσεων των

πολιτών, που αφορούσαν το θεσµό και τις αρµοδιότητες της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.

10

Στις δευτερεύουσες- συµπληρωµατικές πηγές άντλησης στοιχείων συγκαταλέγονται:

Α). Τα άρθρα και οι αναφορές στον ηµερήσιο και περιοδικό τύπο.

Β). Οι διαδικτυακοί ιστότοποι προσέφεραν χρήσιµες πληροφορίες άντλησης στοιχείων, ιδίως

για τις τελευταίες τάσεις σχετικά µε τον θεσµό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, καθώς και για την

σύγκριση του θεσµού µε αντίστοιχους στον ευρωπαϊκό χώρο.

Γ). Το ποινικό και διοικητικό δίκαιο παρείχε το νοµικό υπόβαθρο άντλησης πολύτιµων

στοιχείων σχετικά µε τη διάκριση της διοικητικής και δικαστικής αστυνόµευσης και κατ`

επέκταση µε τη φυσιογνωµία του θεσµικού ρόλου του θεσµού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.

Η υπόθεση εργασίας βασίζεται στην µελέτη και παρουσίαση της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας του

∆ήµου Χολαργού. Αποτελεί µία υπηρεσία ολιγοµελή (οκτώ άτοµα προσωπικό) και γι` αυτό

το λόγο πιο αντιπροσωπευτική όσον αφορά τον τρόπο λειτουργίας και των προβληµάτων και

δυνατοτήτων που παρουσιάζει ο θεσµός στις τοπικές κοινωνίες της χώρας µας (ιδίως για τα

αστικά κέντρα). Μέσα από την παρουσίαση του οργανογράµµατος της υπηρεσίας, των

αρµοδιοτήτων που ασκεί, από τις εκθέσεις πεπραγµένων της και τις συνεντεύξεις µε το

προσωπικό της αναδεικνύονται τα προβλήµατα και οι δυνατότητες του θεσµού, που

βρίσκεται ακόµα υπό διαµόρφωση και εξέλιξη, µέσα από την οπτική γωνία των κύριων

φορέων έκφρασης και λειτουργίας του θεσµού.

Όσον αφορά τη διάρθρωση των κεφαλαίων έχει την εξής δοµή:

Αρχικά, παρουσιάζεται το θεσµικό πλαίσιο λειτουργίας του θεσµού, µέσα από µία συνοπτική

ιστορική αναδροµή του θεσµού, του νοµοθετικού πλαισίου που τον διέπει µέσα από την

ιστορική εξέλιξή του, της διοικητικής διάρθρωσης και των ζητηµάτων σχετικά µε το

προσωπικό του, την εκπαίδευσή του και την παρουσίαση των παράλληλων προς αυτόν

θεσµών αστυνόµευσης σε τοπικό επίπεδο. Αναλύεται ακόµα το ζήτηµα των ∆ηµοσίων

Σχέσεων και η σηµασία του στη διαµόρφωση της φυσιογνωµίας του νέου θεσµού

αστυνόµευσης, που θα βασίζεται στην επίλυση των προβληµάτων και αναγκών της τοπικής

κοινωνίας, µέσα από την συνεργασία και την αµοιβαία κατανόηση µαζί της.

Εν συνεχεία, παρουσιάζονται αντίστοιχοι θεσµοί αστυνόµευσης σε τοπικό επίπεδο στον

ευρωπαϊκό χώρο, µε ιδιαίτερη έµφαση στους αντίστοιχους θεσµούς στη Γερµανία, δηλαδή σε

ένα κράτος µε οµοσπονδιακό χαρακτήρα και διαφορετική διοικητική διάρθρωση από την

Ελλάδα.

Ακολουθεί η παρουσίαση της µελέτης περίπτωσης της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας του ∆ήµου

Χολαργού.

Στο επόµενο κοµµάτι παρουσιάζονται οι κυριότεροι προβληµατισµοί που προκύπτουν από

την παρουσίαση και ανάλυση του θεσµού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας. Οι συγκεκριµένοι

11

προβληµατισµοί επικεντρώνονται στην καθορισµό της φυσιογνωµίας του θεσµού, που

βρίσκεται ακόµα υπό διαµόρφωση και στα προβλήµατα λειτουργίας του εξαιτίας των

αλληλοεπικαλύψεων και της σύγχυσης στις αρµοδιότητες που υπάρχει µεταξύ της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας και των υπολοίπων φορέων αστυνόµευσης.

Στο τελευταίο τµήµα της εργασίας προτείνονται µέτρα βελτίωσης και εµπλουτισµού του

θεσµού, παρουσιάζονται οι τελευταίες νοµοθετικές εξελίξεις και διαφαινόµενες τάσεις, που

αφορούν το θεσµό, ώστε να µπορούν να εξαχθούν όσο το δυνατόν ασφαλέστερα

συµπεράσµατα, σχετικά µε τον νεοπαγή θεσµό και τον θεσµικό ρόλο που θέλει να του

προσδώσει ο νοµοθέτης, αλλά και µε αυτόν που θα ικανοποιούσε αποτελεσµατικότερα τις

σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις της κοινωνίας, ιδίως σε τοπικό επίπεδο.

12

2: Το θεσµικό πλαίσιο της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας

2.1. Ιστορική Αναδροµή

Ο θεσµός της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας έχει τις ρίζες του στις απαρχές δηµιουργίας του

νεοελληνικού κράτους. Συγκεκριµένα, κατά την πρώτη εθνική συνέλευση (9/1/1822)

συστήθηκαν οκτώ Υπουργεία, στα οποία συµπεριλαµβανόταν και Υπουργείο Αστυνοµίας.1

Με το βασιλικό διάταγµα του 1833 συστήθηκαν οι ∆ήµοι και οι Κοινότητες, στις οποίες

ανατέθηκε αστυνοµική εξουσία, ενώ το ίδιο έτος δηµιουργήθηκε το σώµα της Χωροφυλακής.

Εν συνεχεία, µε το Β.∆. της 31/12/1836 «περί ∆ηµοτικής Αστυνοµίας» ιδρύθηκε η ∆ηµοτική

Αστυνοµία, που διαιρέθηκε σε δικαστική και διοικητική και είχε ως προϊστάµενη αρχή το

δήµαρχο. Ωστόσο ο συγκεκριµένος αστυνοµικός τύπος εκφυλίστηκε σταδιακά

(Παπακωνσταντής, 2003 σελ.119). Το 1849 ιδρύθηκε η ∆ιοικητική Αστυνοµία στην Αθήνα

και στον Πειραιά. Η αυξανόµενη αστυφιλία, µε τα σοβαρά προβλήµατα τάξης, που

ανέκυψαν, οδήγησαν στην κατάργηση τόσο της ∆ιοικητικής, όσο και της ∆ηµοτικής

αστυνοµίας το 1893. Αντικαταστάθηκαν από ένα νέο για όλο το κράτος σώµα, που

ονοµάστηκε Στρατιωτική Αστυνοµία ή Αστυφυλακή. Το 1906 καταργείται και η

Αστυφυλακή και αναλαµβάνει η Χωροφυλακή το έργο της αστυνόµευσης. Τα ταραγµένα

χρόνια που ακολούθησαν, έχουµε αρχικά διάκριση Χωροφυλακής και Αστυνοµίας (1918) και

εν συνεχεία την ίδρυση της Αστυνοµίας Πόλεων, που ήταν στα πρότυπα της Μητροπολιτικής

Αστυνοµίας του Λονδίνου, χωρίς ωστόσο στρατιωτικό χαρακτήρα (Παπακωνσταντής, 2003

σελ. 124).

Τελικά, η Αστυνοµία και η Χωροφυλακή ενοποιούνται το 1984, δηµιουργώντας την νέα

ενιαία Αστυνοµία. Η ενοποίηση των δύο Σωµάτων Ασφαλείας αποτέλεσε το υπόβαθρο της

«πρώτης µεγάλης µεταρρυθµιστικής κρατικής παρέµβασης, µε σκοπό τον εκσυγχρονισµό και

τον εκδηµοκρατισµό της Αστυνοµίας», αυξάνοντας παράλληλα και την αποτελεσµατικότητα

του αστυνοµικού έργου (Παπαϊωάννου, 2006 σελ.19).

Σ` αυτό το πλαίσιο αναµόρφωσης της ελληνικής διοίκησης, βασικό συστατικό της οποίας

αποτελούσε η σταδιακή ολοένα και περισσότερη εκχώρηση αρµοδιοτήτων προς την τοπική

αυτοδιοίκηση επανεµφανίζεται ο θεσµός της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας. Αρχικά προβλέπεται η

1 Έγγραφο της 24/9/1825 µε τίτλο «προσωρινά καθήκοντα των γενικών αστυνόµων» µεταξύ των άλλων αναφέρει: «να επαγρυπνεί..δια την ευταξίαν και ευνοµίαν της επαρχίας και την ασφάλειαν της ζωής, της τιµής και της ιδιοκτησίας εκάστου πολίτη», στο Παπακωνσταντής Γ., 2003, σελ.116.

13

δυνατότητα σύστασης µέσω του Οργανισµού Εσωτερικής Υπηρεσίας, Ειδικής Υπηρεσίας

από τους ∆ήµους και τις Κοινότητες (Π.∆. 434/1982), για την επιβολή προστίµων στη

στάθµευση των οχηµάτων, που είχε προσφάτως ανατεθεί στις αρµοδιότητες της τοπικής

αυτοδιοίκησης.2 Εν συνεχεία, ο προηγούµενος, πια, ∆ηµοτικός και Κοινοτικό Κώδικας (Π.∆.

410/1995) αποτελεί και τον ιδρυτικό της συγκεκριµένης Υπηρεσίας, µιας και προβλέπει τη

συγκρότηση ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.

2.2. Η εξέλιξη του νοµοθετικού πλαισίου

Ο θεσµός της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας εφαρµόζεται σε εκτέλεση του άρθρου 24§3 του Π.∆.

410/1995. Συγκεκριµένα µε την παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου ορίζεται ότι η διοίκηση

όλων των τοπικών υποθέσεων ανήκει στην αρµοδιότητα των δήµων και κοινοτήτων, µε

ενδεικτική απαρίθµηση ορισµένων αρµοδιοτήτων.3 Στην επόµενη παράγραφο ορίζεται ότι για

την άσκηση της αρµοδιότητας της περίπτωσης ιε΄ της παραγράφου 14 ο δήµος µπορεί να

προβλέπει στον οργανισµό εσωτερικής υπηρεσίας τη συγκρότηση ειδικής υπηρεσίας. Η

παράγραφος 3 αναφέρεται συγκεκριµένα στην ειδική υπηρεσία ως «∆ηµοτική Αστυνοµία».

Είχε προηγηθεί βεβαίως ο Νόµος 1065/1980, στον οποίο ορίζεται ότι οι Ο.Τ.Α. µπορεί να

συγκροτήσουν ειδική υπηρεσία για τον έλεγχο της τήρησης των διατάξεων που αφορούν

µεταξύ των άλλων και την κυκλοφορία και στάθµευση των οχηµάτων, έχοντας µάλιστα τη

δυνατότητα επιβολής προστίµων. (άρθρο 26§2 του Ν. 1065/1980). Κατ` εξουσιοδότηση του

παραπάνω νόµου εκδόθηκε το Π.∆. 434/1982, που αναφέρονταν στις αρµοδιότητες του

προσωπικού της Ειδικής Υπηρεσίας των ∆ήµων και Κοινοτήτων. Ακολούθησε η σύσταση

της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας µε το Π.∆. 410/1995.

Η αναδιάρθρωση του κράτους µε σκοπό την προσαρµογή των λειτουργιών του στα νέα

δεδοµένα, οδήγησε σε διοικητική αναδιάρθρωση, που επηρέασε και την τοπική αυτοδιοίκηση

και κατ` επέκταση και τις αρµοδιότητες της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας. Σ` αυτό το πλαίσιο ο

Νόµος 2503/1997 αναµορφώνει το ελληνικό διοικητικό πλαίσιο ενισχύοντας την περιφέρεια

2 Άρθρο 24 του Νόµου 1065/1980. 3 Ενδεικτικά αναφέρονται: λειτουργία εµποροπανηγύρεων, η χορήγηση αδειών µικροπωλητών και λειτουργίας κυλικείων σε κοινόχρηστους χώρους κοκ., άρθρο 24§1 του Π.∆. 410/1995. 4 Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν την καθαριότητα, την κυκλοφορία και στάθµευση των οχηµάτων, την οικοδόµηση, την ύδρευση, την άρδευση, την αποχέτευση, την ηχορύπανση, την ρύπανση των θαλασσών από πηγές ξηράς, την προστασία των επίγειων και υπόγειων υδάτινων αποθεµάτων και την προστασία του περιβάλλοντος (περίπτωση ιε΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 24 του Π.∆. 410/1995).

14

και την αυτοδιοίκηση. Το άρθρο 11 του νόµου 2503/1997 τροποποιεί τις αρµοδιότητες τις

∆ηµοτικής Αστυνοµίας,5 όπως και στη συνέχεια το άρθρο 26§1 του Νόµου 2819/2000.

Με το Π.∆. 23/2002, που εκδόθηκε κατ` εξουσιοδότηση του άρθρου 11 του Νόµου

2503/1997 καταργήθηκαν τα Π.∆. 434/1982 και 592/1984.

2.2.1. Υφιστάµενο Νοµοθετικό Πλαίσιο

Η λειτουργία της συγκεκριµένης υπηρεσίας, οι αρµοδιότητες του προσωπικού, το σύστηµα

προσλήψεων και οι υποχρεώσεις του προσωπικού που την στελεχώνει ρυθµίζονται από µια

πληθώρα νοµοθετηµάτων6, εκ των οποίων ιδιαίτερη έµφαση πρέπει να δοθεί στο Π.∆.

23/2002 που, σε συνδυασµό µε το άρθρο 35§12 του Νόµου 3274/2004. ρυθµίζει τις

αρµοδιότητες της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.

Οι αρµοδιότητες για τις οποίες έχει την ευθύνη άσκησής τους η ∆ηµοτική Αστυνοµία

σύµφωνα µε το άρθρο 2 του Π.∆. 23/2002, µπορούν να οµαδοποιηθούν στις εξής θεµατικές:

1. Έλεγχοι των κανονιστικών αποφάσεων που εκδίδουν τα ∆ηµοτικά ή Κοινοτικά

Συµβούλια.

2. Έλεγχοι κυκλοφορίας και στάθµευσης οχηµάτων.

3. Έλεγχοι καταστηµάτων, επιχειρήσεων και επαγγελµάτων.

4. Έλεγχοι για την προστασία του περιβάλλοντος, την καθαριότητα και την

αισθητική των πόλεων.

5. Έλεγχοι οικοδοµών.

6. Έλεγχοι κοινόχρηστων χώρων και πλανόδιου εµπορίου.

7. Φύλαξη δηµοτικής περιουσίας και αρµοδιότητες Αγροφυλακής σε τοπικό επίπεδο.

8. ∆ιοικητικές αρµοδιότητες.

Όπως είναι εύκολα αντιληπτό, οι αρµοδιότητες που έχουν ανατεθεί στη ∆ηµοτική Αστυνοµία

σύµφωνα µε το Π.∆. 23/2002 είναι ποικίλες και σχετίζονται µε πολλά αντικείµενα ελέγχου,

που ρυθµίζονται από µία εκτεταµένη νοµοθεσία. Ενδεικτικά αναφέρονται:

Κώδικας ∆ήµων και Κοινοτήτων

5 «Οι ελεγκτικές αρµοδιότητες των Ο.Τ.Α. ασκούνται από τη δηµοτική αστυνοµία, την οποία µπορούν να συστήνουν οι δήµοι», αναφέρει το άρθρο 11 της Εισηγητικής έκθεσης του Νόµου 2503/1997. 6 Το συνολικό νοµοθετικό πλαίσιο που διέπει το φορέα βρίσκεται στο Παράρτηµα.

15

Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας

Υγειονοµικός Κανονισµός

Γενικός Οικοδοµικός Κανονισµός

Ποινικό ∆ίκαιο και Ποινική ∆ικονοµία

∆ιοικητικό ∆ίκαιο

Ωστόσο, από τις παραπάνω αρµοδιότητες η ∆ηµοτική Αστυνοµία ασκεί υποχρεωτικά τις

δώδεκα (12) και συγκεκριµένα αυτές των περιπτώσεων 1,2,3,6,10,12,13,16,26,29,31 και 33.7

Οι συγκεκριµένες αρµοδιότητες είναι οι ακόλουθες:

1. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που διέπουν την καθαριότητα, την

κυκλοφορία και στάθµευση των οχηµάτων, την οικοδόµηση, την ύδρευση, την

άρδευση, την αποχέτευση, την ηχορύπανση, τη ρύπανση των θαλασσών από πηγές

ξηράς, την προστασία των επίγειων υδάτινων αποθεµάτων και την προστασία του

περιβάλλοντος (περίπτωση 1)

2. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τη λειτουργία των

εµποροπανηγύρεων (περίπτωση 2).

3. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τη λειτουργία των πάσης

φύσεως επιτηδευµάτων και επαγγελµάτων (περίπτωση 3).

4. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν την δραστηριότητα γενικά

των µικροπωλητών και τη λειτουργία κυλικείων σε κοινόχρηστους χώρους (άλση,

κήπους κ.λπ.) περίπτωση 6.

5. Ο έλεγχος για την εφαρµογή των διατάξεων για την κοινή ησυχία, την

καθαριότητα και αισθητική των πόλεων, ευκοσµία και ευταξία [Αστ. διατάξεις

6/1996, (Β 1028) και 3/1996, (Β 15) άρθρο 17 της Υγειονοµικής ∆ιάταξης

Υ1β/2000/1995 και άρθρο 417 Π.Κ.,(Β΄ 343)] περίπτωση 10.

6. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν την στάθµευση οχηµάτων

[άρθρο 34 του ν.2696/1999 K.O.K., 8(Α΄ 57)] περίπτωση 12.

7. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τη σήµανση των εργασιών

που εκτελούνται στις οδούς [άρθρο 9 του ν.2696/1999, (Α΄ 57)] περίπτωση 13.

7 Το σύνολο των αρµοδιοτήτων της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας σύµφωνα µε το άρθρο 2 του Π.∆. 23/2002 βρίσκεται στο Παράρτηµα. 8 Όπως ισχύει, σε συνδυασµό µε το Νόµο 3542/2007 (Φ.Ε.Κ. 57 Α`) «Τροποποιήσεις διατάξεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας».

16

8. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τις υποχρεώσεις αυτών που

εκτελούν έργα και εναποθέτουν υλικά και εργαλεία στις οδούς, στο δηµοτικό ή

κοινοτικό δίκτυο [άρθρο 47 του ν.2696/1999, (A΄ 57)] περίπτωση 16.

9. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τις κάθε είδους κανονιστικές

αποφάσεις που εκδίδουν τα ∆ηµοτικά ή Κοινοτικά Συµβούλια, καθώς και την

επιβολή των πάσης φύσεως προστίµων που καθορίζονται µε τις κανονιστικές

αποφάσεις (άρθρο 37 πδ 410/95) περίπτωση 26.

10. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν την κατάληψη κοινόχρηστων

χώρων [άρθρο 13 του β.δ. 24-9/20.10.1988 (Α΄ 171), όπως αντικαταστάθηκε µε το

άρθρο 8 του Ν. 1080/1980 (A΄ 246), το άρθρο 54 παρ. 4 του Ν. 1416/1984, (Α΄

18), το άρθρο 26 παρ. 4 του Ν. 1828/89, (Α΄ 2) και το άρθρο 6 εδάφιο τρίτο του Ν.

1800/1990, (Α΄ 125) σε συνδυασµό µε το άρθρο 458 του Π.Κ., όπως

αντικαταστάθηκε µε το άρθρο 1 παρ. 12 του Ν. 2207/1994 (Α΄ 65) σε συνδυασµό

µε διατάξεις που αναφέρονται στο υπαίθριο εµπόριο χωρίς άδεια επέκτασης

καταστηµάτων] περίπτωση 29.

11. Η βεβαίωση µόνιµης κατοικίας για µεταδηµότευση [άρθρο 32 του ν. 1516/85 (Α΄

20) και άρθρο 18 του Π.∆. 410/95, (Α΄ 231)] περίπτωση 31.

12. Η φύλαξη των δηµοτικών ή κοινοτικών εγκαταστάσεων και της δηµοτικής ή

κοινοτικής περιουσίας περίπτωση 33.

Οι υπόλοιπες ασκούνται στο σύνολό τους ή µεµονωµένα από` τη ∆ηµοτική Αστυνοµία,

ύστερα από απόφαση του αρµόδιου Γενικού Γραµµατέα Περιφέρειας. Η απόφαση αυτή

εκδίδεται ύστερα από πρόταση του οικείου δηµοτικού συµβουλίου και γνώµη του

αστυνοµικού διευθυντή του νοµού. Ως την έκδοση της παραπάνω απόφασης οι αρµοδιότητες

ασκούνται από την Ελληνική Αστυνοµία (βλ. άρθρο 35§12 του Νόµου 3274/2004). Το

σκεπτικό του νοµοθέτη ήταν να καθοριστούν οι αρµοδιότητες της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας

συνολικά. Ορισµένες από τις αρµοδιότητες απονεµήθηκαν για πρώτη φορά µε το προεδρικό

διάταγµα και δεν προβλέπονταν στον ισχύοντα εκείνη την χρονική περίοδο ∆.Κ.Κ. (Π.∆.

410/1995). Η συγκεκριµένη ενέργεια αποσκοπούσε στην λεπτοµερή καταγραφή των

αρµοδιοτήτων της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, ώστε να προβλέπεται να τις ασκήσει όλες, µόλις

εξασφάλιζε επαρκή στελέχωση και διασφάλιζε τον αναγκαίο εξοπλισµό (Εισηγητική Έκθεση

του Νόµου 3274/2004). Με το ίδιο άρθρο ανατέθηκε επιπλέον στη ∆ηµοτική Αστυνοµία η

δυνατότητα επιβολής των διοικητικών µέτρων του άρθρου 103 του Νόµου 2696/1999

17

(Κ.Ο.Κ.), για την παράνοµη στάθµευση των οχηµάτων και της εφαρµογής των διατάξεων που

αναφέρονται στην κυκλοφορία οχηµάτων στους πεζόδροµους.9

Με την υπουργική απόφαση 368/2007 ανατέθηκε στους πρωτοβάθµιους Ο.Τ.Α. η χορήγηση

και ανάκληση των αδειών ίδρυσης και λειτουργίας παιδότοπων εντός της χωρικής τους

επικράτειας. Αρµόδιο ελεγκτικό όργανο είναι η ∆ηµοτική Αστυνοµία, εφόσον βέβαια υπάρχει

(άρθρο 10 της υπουργικής απόφασης 368/2007). Επειδή ωστόσο η συγκεκριµένη

αρµοδιότητα δεν ανήκει σε εκείνες, που ασκούνται υποχρεωτικά από την ∆ηµοτική

Αστυνοµία10, απαραίτητη προϋπόθεση για την άσκησή της είναι η µεταβίβαση της

συγκεκριµένης αρµοδιότητας στη ∆ηµοτική Αστυνοµία από το Γενικό Γραµµατέα της

Περιφέρειας.

Πάντως το προεδρικό διάταγµα βρίσκεται υπό αναθεώρηση και κατ` επέκταση και ο

καθορισµός των αρµοδιοτήτων της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας. Η όλη διαδικασία τελεί σε

συνάρτηση µε τη φυσιογνωµία που θέλει ο κοινός νοµοθέτης να προσδώσει σ` αυτό τον

νεοπαγή θεσµό. Γιατί το ισχύον νοµικό πλαίσιο χαρακτηρίζεται από επικαλύψεις και

ασάφειες, δηµιουργώντας εποµένως ένα ασαφές και θολό τοπίο, που επηρεάζει όχι µόνο το

προσωπικό που επανδρώνει το νεοσύστατο θεσµό, αλλά και τους άµεσους αποδέκτες του,

δηλαδή τους πολίτες.11 Όµως για αυτό το ζήτηµα θα γίνει εκτενέστερη αναφορά στη συνέχεια

(στο κεφάλαιο 13.2.).

9 Οι ανωτέρω αρµοδιότητες ασκούνται παραλλήλως και κατά περίπτωση από την Ελληνική Αστυνοµία (ΕΛ.ΑΣ. και το Λιµενικό Σώµα), σύµφωνα µε το άρθρο 35§12 του Νόµου 3274/2004. 10 Άρθρο 2 του Π.∆. 23/2002 σε συνδυασµό µε το άρθρο 35§12 του Νόµου 3274/2004. 11 Χαρακτηριστικό της ασάφειας είναι τα διάφορα αιτήµατα των πολιτών προς το Συνήγορο του Πολίτη σχετικά µε την παροχή πληροφοριών για το εάν η ∆ηµοτική Αστυνοµία έχει δικαίωµα εφαρµογής διατάξεων του Κ.Ο.Κ., αν όχι για το σύννοµο της βεβαίωσης παραβάσεων ΚΟΚ και αφαίρεσης πινακίδων ( σύµφωνα µε το χρονολογικό στάδιο εξέλιξης υποθέσεων πολιτών από το Συνήγορο του Πολίτη από το 1999 έως σήµερα).

18

3. Οργάνωση της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας

Η ∆ηµοτική Αστυνοµία λειτουργεί ως Αυτοτελής Υπηρεσία, σύµφωνα µε τον νέο Κώδικα

∆ήµων και Κοινοτήτων (άρθρο 76§3α του Νόµου 3463/2006). Οργανώνεται σε επίπεδο

∆ιεύθυνσης και διαρθρώνεται σε Τµήµατα και Γραφεία, στα οποία προΐστανται υπάλληλοι

της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.

Εντάσσεται στη συνολική διαδικασία αλλαγών που παρατηρείται στην ελληνική αστυνοµία

τα τελευταία χρόνια. Στοχεύει στην αλλαγή της διοικητικής και οργανωτικής δοµής της

αστυνοµίας, ώστε να απαγκιστρωθεί από τον γραφειοκρατικό και συγκεντρωτικό χαρακτήρα

που την διακρίνει. Μ` αυτό τον τρόπο θα αποκτήσει έναν περισσότερο κοινωνικό και

προληπτικό ρόλο, γεγονός που αποτελεί εξάλλου και το ουσιαστικό διακύβευµα στην εποχή

µας. Σηµαντικό βήµα προς αυτή την κατεύθυνση της αποκέντρωσης και της προσέγγισης της

αστυνοµίας και του αστυνοµικού έργου στην κοινωνία, αποτελεί και η επανίδρυση της

∆ηµοτικής Αστυνοµίας (Παπακωνσταντής, 2003, σελ.333). Η «κοινωνικοποίηση» της

αστυνοµίας θα προκύψει µόνο µέσα από την απεξάρτηση της αστυνοµίας από τον αυστηρό

πολιτικό και ιδίως κοµµατικό έλεγχο και από την θέσπιση αλλαγών, που θα στοχεύουν τόσο

στην οργανωτική αποτελεσµατικότητά της, όσο και στην κοινωνικοποίηση του ρόλου και της

δράσης της. Σ` αυτό το πλαίσιο εκσυγχρονισµού και εκδηµοκρατισµού του αστυνοµικού

έργου, αλλά και της ελληνικής κοινωνίας γενικότερα, αποσκοπεί και η σταδιακή εκχώρηση

αρµοδιοτήτων προς τη ∆ηµοτική Αστυνοµία, ιδίως σε θέµατα «ήπιας αστυνόµευσης», που θα

βασίζεται στην εµπέδωση ενός κλίµατος κοινωνικής συναίνεσης, συνεργασίας και

εµπιστοσύνης.

19

4. Προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας

Το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας διακρίνεται αφενός στο ειδικό ένστολο και

αφετέρου στο επιστηµονικό και υποστηρικτικό προσωπικό. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη

σύσταση θέσεων προσωπικού είναι η τροποποίηση του Οργανισµού Εσωτερικής Υπηρεσίας

του οικείου ∆ήµου, σύµφωνα µε τις διατάξεις του Νόµου 1188/1981 (Άρθρο 1§2 του Π.∆.

23/2002).

Το ειδικό επιστηµονικό προσωπικό προσλαµβάνεται µέσω Α.Σ.Ε.Π. (Νόµος 2190/1994) και

αποτελείται κατά κύριο λόγο από µηχανικούς, επόπτες υγείας, προσωπικό διοικητικής

υποστήριξης και βοηθητικό προσωπικό. Αντιθέτως, η διαδικασία πρόσληψης του ειδικού

ένστολου προσωπικού δεν εντάσσεται σε αυτή τη διαδικασία, αλλά καθορίζεται στο Π.∆.

135/2006. Σύµφωνα λοιπόν µε τις διατάξεις του τελευταίου, οι υποψήφιοι για τις θέσεις

ειδικού ένστολου προσωπικού πρέπει να πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:

Να είναι Έλληνες πολίτες και να έχουν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις ή να έχουν απαλλαγεί νοµίµως από αυτές

Να έχουν συµπληρώσει το εικοστό πρώτο (21° ) έτος της ηλικίας τους και να µην έχουν υπερβεί, προκειµένου για τους κλάδους ΠΕ23 και ΤΕ23, το 30ό έτος της ηλικίας τους και για τον κλάδο ∆Ε23, το 26° έτος της ηλικίας τους.

Να µην έχουν καταδικαστεί τελεσίδικα για συγκεκριµένα αδικήµατα. 12

Να µην έχουν στερηθεί τα πολιτικά τους δικαιώµατα.

Να µην έχουν τεθεί σε δικαστική συµπαράσταση (άρθρο 1666 Α.Κ.).

Να έχουν ανάστηµα, χωρίς υποδήµατα, τουλάχιστον 1,67 µ. οι γυναίκες και 1,70 µ. οι

άνδρες.

Να διαθέτουν γνώση τουλάχιστον µίας εκ των γλωσσών Αγγλικής, ή Γαλλικής, ή Ιταλικής, ή Γερµανικής, ή Ισπανικής σε επίπεδο τουλάχιστον «Πολύ Καλά» προκειµένου για τους αποφοίτους ΑΕΙ και ΤΕΙ και «Καλά» προκειµένου για τους αποφοίτους δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης.

Να έχουν γνώση χειρισµού ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Να είναι κάτοχοι ερασιτεχνικής άδειας οδήγησης αυτοκινήτου ή δίκυκλης µηχανής,

τουλάχιστον 50 κ.ε.

Επιπλέον, η πρόσληψη του ειδικού ένστολου προσωπικού γίνεται µε σύστηµα αντικειµενικών

κριτηρίων (µόρια), κατά το οποίο λαµβάνονται υπόψη ο γενικός βαθµός του πτυχίου ή του

12 Βλ. αναλυτική περιγραφή άρθρο 1§1γ του Π.∆. 135/2006.

20

Απολυτηρίου τίτλου σπουδών, η εντοπιότητα, η ιδιότητα του πολυτέκνου ή του τέκνου

πολυτέκνου και η γνώση επιπλέον ξένης γλώσσας, πέραν εκείνης που αποτελεί απαραίτητη

προϋπόθεση.13

Οι υποψήφιοι κρίνονται εν συνεχεία ικανοί από την αρµόδια Υγειονοµική Επιτροπή και

καλούνται να υποβληθούν στις ακόλουθες αθλητικές δοκιµασίες:

α). ∆ρόµο 100µ. σε χρόνο 16΄΄ (µία προσπάθεια)

β). ∆ρόµο 1.000µ. σε χρόνο 4 και 20΄΄ (µία προσπάθεια)

γ). Άλµα σε ύψος µε φόρα τουλάχιστον 1.00µ. (τρεις προσπάθειες)

δ). Άλµα σε µήκος µε φόρα τουλάχιστον 3.60µ. (τρεις προσπάθειες)

ε). ρίψη σφαίρας (7,275χλγ.) σε απόσταση τουλάχιστον 4.50µ. ως µέσο όρο ρίψης µε

το δεξί και το αριστερό χέρι (τρεις προσπάθειες ανά χέρι).

Στη συνέχεια οι επιτυχόντες υποβάλλονται σε ψυχοτεχνικές δοκιµασίες (είναι το λεγόµενο

τεστ προσωπικότητας Minnesota) και σε συνέντευξη, ενώπιον Τριµελούς Επιτροπής, που

συγκροτείται µε απόφαση του Γενικού Γραµµατέα της Περιφέρειας. Με την ανωτέρω

διαδικασία επιδιώκεται να ελεγχθεί η κρίση, η προσαρµοστικότητα στις µεταβαλλόµενες

καταστάσεις και απαιτήσεις, η αυτοκυριαρχία, η συναισθηµατική φόρτιση, η σκέψη και η

αντίληψη των υποψηφίων. Ακολουθεί η κατάρτιση του τελικού πίνακα κατάταξης βάσει των

αντικειµενικών κριτηρίων και η δηµοσίευσή του στο κατάστηµα της ∆ιεύθυνσης της

Περιφέρειας, που υποβλήθηκαν τα δικαιολογητικά των υποψηφίων.

Όσον αφορά την αναλογία που πρέπει να υπάρχει µεταξύ του ειδικού ένστολου και του

επιστηµονικού προσωπικού, ο κοινός νοµοθέτης προβλέπει ότι το ειδικό ένστολο προσωπικό

δεν µπορεί να είναι κατώτερο του ¼ του συνολικού αριθµού των υπηρετούντων στη

∆ηµοτική Αστυνοµία (άρθρο 1§4 του Π.∆. 23/2002).

Το ειδικό ένστολο προσωπικό φέρει κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης των καθηκόντων του

ειδική ενδυµασία, σύµφωνα µε το άρθρο 11 του Π.∆. 135/200614, ενώ δεν µπορεί να

µεταταγεί σε αντίστοιχη υπηρεσία άλλου Ο.Τ.Α., αν δεν παρέλθει δεκαετία από την

πρόσληψή του (άρθρο 19§3 του Π.∆. 23/2002).

13 Βλ. αναλυτική περιγραφή άρθρο 2 του Π.∆. 135/2006. Σε σχέση µε το προηγούµενο νοµοθέτηµα που καθόριζε το σύστηµα πρόσληψης µε αντικειµενικά κριτήρια του ειδικού ένστολου προσωπικού (Άρθρο 4 του Π.∆. 23/2002) παρατηρείται ότι έχει αφαιρεθεί απ` τα κριτήρια η επιτυχής συµµετοχή αθλητών ανδρών και γυναικών στις µεγάλες αθλητικές διοργανώσεις. 14 Η ενότητα που αναφέρεται στη Στολή, στο ∆ιακριτικό Σήµα και στην Ταυτότητα υπήρχε ήδη στο Π.∆. 434/1982 (άρθρο 5) χωρίς να καταργηθεί και παρέµεινε και στα υπόλοιπα νοµοθετήµατα για τη ∆ηµοτική Αστυνοµία (άρθρο 17 του Π.∆. 23/2002 και πλέον άρθρο 11 του Π.∆. 135/2006).

21

4.1. Το θέµα των ποσοστώσεων

Με το Νόµο 3448/2006 καταργήθηκε η ποσόστωση εις βάρος των γυναικών στη διαδικασία

πρόσληψης προσωπικού στη ∆ηµοτική Αστυνοµία. Συγκεκριµένα, το άρθρο 30§1 του

παραπάνω Νόµου καταργεί την πρόβλεψη ποσοστού 15% για την πρόσληψη γυναικών στη

∆ηµοτική Αστυνοµία. Εξάλλου η συγκεκριµένη ποσόστωση ήταν αντισυνταγµατική, αφού

ερχόταν σε αντίθεση µε τη γενική αρχή της ισότητας (άρθρο 4§2 του Συντάγµατος), αλλά και

τη δυνατότητα λήψης πρόσθετων, θετικών µέτρων υπέρ των γυναικών (άρθρο 116§2 του

Συντάγµατος), ώστε να αποκατασταθεί η υφιστάµενη ανισότητα εις βάρος των γυναικών και

να επιτευχθεί η ουσιαστική ισότητα µεταξύ των δύο φύλων. Μ` αυτό τον τρόπο

εµπλουτίζεται η έννοια της ουσιαστικής ισότητας και προσδίδει ουσιαστικό περιεχόµενο σ`

αυτήν. Σ` ένα κράτος δικαίου, η εδραίωση της ουσιαστικής ισότητας σε όλους τους τοµείς

της ζωής αποτελεί ζήτηµα ποιότητας δηµοκρατίας, κοινωνικής ευαισθησίας και ανάπτυξης.

Εξάλλου η εφαρµογή ευνοϊκών ρυθµίσεων υπέρ των γυναικών δεν συνιστά αντίθεση προς

την αρχή της ισότητας. Τουναντίον, η δυσµενής εξαιρετική παράλειψη θα συνιστούσε

αντίθεση στη γενική αρχή της ισότητας. Η πρόβλεψη ποσοστού εις βάρος των γυναικών ήταν

αντίθετη και µε την κοινοτική οδηγία περί της εφαρµογής της αρχής της ίσης µεταχείρισης

ανδρών και γυναικών, όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση, στην επαγγελµατική

εκπαίδευση και προώθηση και τις συνθήκες εργασίας (Οδηγία 76/207/ΕΟΚ του Συµβουλίου

της 9ης Φεβρουαρίου 1976), που ενσωµατώθηκε στο ελληνικό δίκαιο µε το Νόµο 1414/1984

«Εφαρµογή της αρχής της ισότητας των φύλων στις εργασιακές σχέσεις και άλλες διατάξεις»

(Αιτιολογική Έκθεση του Νόµου 3448/2006).

Σύµφωνα πάντως µε το Π.∆. 135/2006, σχετικά µε τα κριτήρια πρόσληψης του ειδικού

ένστολου προσωπικού, παρατηρείται ότι το όριο για τις αθλητικές δοκιµασίες είναι το ίδιο

και για τα δύο φύλα, καταστρατηγώντας έτσι εµµέσως το ζήτηµα της ισότητας των δύο

φύλων.

22

5. Εκπαίδευση και επιµόρφωση της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας

Η εκπαίδευση του ειδικού ένστολου προσωπικού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας

πραγµατοποιείται πλέον µε ευθύνη του Εθνικού Κέντρου ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης &

Αυτοδιοίκησης (Ε.Κ.∆.∆.Α.) και διαρκεί έξι (6) µήνες, εκ των οποίων οι τέσσερις (4) µήνες

αποτελούν θεωρητική και οι δύο (2) µήνες πρακτική εκπαίδευση (άρθρο 10§1 του

Π.∆..135/2006). Σύµφωνα µε το ίδιο νοµοθέτηµα, οι εκπαιδευόµενοι διορίζονται στους

Ο.Τ.Α. για τους οποίους έχουν προκηρυχθεί οι θέσεις, µετά την επιτυχή αποφοίτησή τους από

τις Σχολές της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.

Αρχικά, είχε ανατεθεί η εκπαίδευση του ένστολου προσωπικού στη Σχολή Αστυφυλάκων και

πραγµατοποιούνταν στις εγκαταστάσεις των Αστυνοµικών Σχολών ή εκτός αυτών, αλλά µε

ευθύνη της Σχολής. Για το σκοπό αυτό ιδρύθηκαν Σχολές Εκπαίδευσης Ειδικού Ένστολου

Προσωπικού στους ∆ήµους Τσοτυλίου του Νοµού Κοζάνης και Κόνιτσας του Νοµού

Ιωαννίνων, που λειτουργούν ως αµιγείς δηµοτικές επιχειρήσεις (άρθρο 1 της υπ` αριθµ. οικ.

ΚΥΑ 14671 του 2004). Με το Νόµο 3345/2005 προστίθεται στις παραπάνω και η Σχολή

∆ηµοτικής Αστυνοµίας του ∆ήµου Πτολεµαΐδας (βλ. άρθρο 30§5 του Νόµου 3274/2004). Η

παροχή δυνατότητας εξάλλου στο προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας να εκπαιδευθεί

σύµφωνα και µε τα οριζόµενα στο Π.∆. 23/2002 στις κατά τόπο Σχολές της Ελληνικής

Αστυνοµίας κρίθηκε επιβεβληµένη για λόγους κοινωνικής ευαισθησίας. ∆ιότι δεν θα πρέπει

να λησµονείται, ότι αρκετά στελέχη της υπηρετούν ήδη σε οργανικές θέσεις της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας και σε πολλές περιπτώσεις επί σειρά ετών (Άρθρο 30 της Εισηγητικής Έκθεσης

του Νόµου 3274/2004).

Σύµφωνα µε το αρχικό νοµοθέτηµα (Π.∆. 23/2002) η εκπαίδευση του ένστολου προσωπικού

διαρκούσε οκτώ (8) µήνες και διαιρούνταν σε δύο κύκλους. Στον πρώτο κύκλο διάρκειας

τεσσάρων (4) µηνών διδάσκονταν τα αντικείµενα που περιλαµβάνονται στα αντίστοιχα

προγράµµατα των δόκιµων αστυφυλάκων της Ελληνικής Αστυνοµίας. Στον δεύτερο κύκλο

παρέχονταν οι γνώσεις που πρέπει να αποκτήσει το ειδικό ένστολο προσωπικό, που

αναφέρονται στις διατάξεις των νόµων, διαταγµάτων και διοικητικών πράξεων, που

ρυθµίζουν τα αντικείµενα των αρµοδιοτήτων της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας (άρθρο 16§1 του

Π.∆. 23/2002). Ωστόσο, ως το 2002 παρατηρείται µειωµένη ζήτηση από τους ∆ήµους για

σύσταση ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, παρά τη σχετική νοµοθετική δυνατότητα. Η αλλαγή του

θεσµικού πλαισίου, µε την εµφάνιση του Π.∆. 23/2002 έδωσε µεγαλύτερη ώθηση στο θεσµό.

Ανασταλτικό παράγοντα αποτέλεσε ωστόσο το γεγονός, ότι η εκπαίδευση του προσωπικού

πραγµατοποιούνταν µε δαπάνες των Ο.Τ.Α. (άρθρο 16§2 του Π.∆. 23/2002), γεγονός που

23

περιόρισε την εκδήλωση ενδιαφέροντος αρκετών Ο.Τ.Α. και ιδίως των πληθυσµιακά πιο

µικρών και λιγότερο εύπορων. Κατ` εξουσιοδότηση του παραπάνω διατάγµατος εκδίδεται η

κοινή υπουργική απόφαση 14671/2004 («Περί εκπαίδευσης ειδικού ένστολου προσωπικού

της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας»).

Ωστόσο, το Π.∆. 135/2006, που είναι το ισχύον νοµικό πλαίσιο για την εκπαίδευση του

ειδικού ένστολου προσωπικού επέφερε ορισµένες αλλαγές ως προς την εκπαίδευσή του. Η

εκπαίδευση πραγµατοποιείται πια µε ευθύνη του Εθνικού Κέντρου ∆ηµοσίας ∆ιοίκησης &

Αυτοδιοίκησης, ενώ ο χρόνος εκπαίδευσης µειώνεται κατά δύο (2) µήνες και διαρκεί πλέον

έξι (6) µήνες. Επιπλέον, σε περίπτωση υποβολής αίτησης παραίτησης από θέση του ειδικού

ένστολου προσωπικού πριν την παρέλευση της δεκαετίας, ο υπάλληλος υποχρεούται να

επιστρέψει τη δαπάνη εκπαίδευσής του στον οικείο Ο.Τ.Α. (άρθρο 10§6 του Π.∆. 135/2006).

Η απόφαση 14671/2004 ίσχυε ως την έκδοση νέας απόφασης, κατ` εξουσιοδότηση του

άρθρου 10 του Π.∆. 135/2006. Η νέα υπουργική απόφαση (αριθµ. οικ. 1049/2008) ορίζει ότι

η ευθύνη της εκπαίδευσης των επιτυχόντων ανήκει στο Εθνικό Κέντρο ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης

και Αυτοδιοίκησης (Ε.Κ.∆.∆.Α.). Επιπλέον, ορίζεται συγκεκριµένα, ότι η αρµοδιότητα για

τον σχεδιασµό και τον ανασχεδιασµό των εκπαιδευτικών προγραµµάτων ανατίθεται στην

Εθνική Σχολή Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ε.Σ.Τ.Α.). Η διάρκεια της εκπαίδευσης παραµένει έξι

(6) µήνες και προέρχεται από εκπαιδευτές ενταγµένους στο Μητρώο του Κύριου ∆ιδακτικού

Προσωπικού του Ε.Κ.∆.∆.Α.. Σύµφωνα µε το άρθρο 2 της υπουργικής απόφασης, το

εκπαιδευτικό πρόγραµµα καταρτίζεται από ενιαίο Εκπαιδευτικό Συµβούλιο, ύστερα από

γνώµη της Εθνικής Σχολής Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ε.Σ.Τ.Α.). Το Εκπαιδευτικό Συµβούλιο

αποφασίζει για την επιλογή των εκπαιδευτικών από το Μητρώο Εκπαιδευτών του

Ε.Κ.∆.∆.Α., των εκπαιδευτικών συγγραµµάτων και εκδίδει τον Κανονισµό Σπουδών των

Σχολών ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.15 Η θεωρητική εκπαίδευση περιλαµβάνει µαθήµατα, όπως

δικαίο, θέµατα τροχαίας ή δυναµικής οµάδας16. Στο δεύτερο στάδιο οι εκπαιδευόµενοι

εξέρχονται απ` τις Σχολές Εκπαίδευσης και πραγµατοποιούν πρακτική άσκηση σε

15 Πρόεδρός της ορίζεται ο εκπρόσωπος της Εθνικής Σχολής Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ε.Σ.Τ.Α.). Απαρτίζεται από τον ∆ιευθυντή καθεµίας από τις Σχολές Εκπαίδευσης, από τον προϊστάµενο της ∆ιεύθυνσης Οργάνωσης και Λειτουργίας Ο.Τ.Α. του Υπουργείου Εσωτερικών, έναν εκπρόσωπο του Υπουργείου Εσωτερικών αρµοδιότητας του Αρχηγείου Ελληνικής Αστυνοµίας, έναν εκπρόσωπο της Εθνικής Σχολής Τοπικής Αυτοδιοίκησης, έναν εκπρόσωπο της Κ.Ε.∆.Κ.Ε. και από έναν εκπρόσωπο των εκπαιδευοµένων των οικείων Σχολών Εκπαίδευσης (άρθρο 3§1 της υπουργικής απόφασης 1049 του 2008). 16 Συγκεκριµένα, ο πρώτος κύκλος βασικής εκπαίδευσης (θεωρητική) για τις κατηγορίες ΠΕ-ΤΕ έχει ως εξής: 1. Στοιχεία ∆ικαίου, 2. Πρακτικές εφαρµογές ∆ικαίου, 3. Θέµατα Τροχαίας και Αγορανοµίας, 4. Υγεία- ∆ηµόσια Υγιεινή- Πρώτες Βοήθειες, 5. Στοιχεία Μεταναστευτικής Πολιτικής, 6. Πρόληψη- Εθελοντισµός- Μ.Κ.Ο., 7. ∆ιοίκηση και ανθρώπινο δυναµικό, 8. Νέα Ελληνική Γλώσσα και σύνταξη υπηρεσιακών εγγράφων, 9. Εργαστήριο Κοινωνικών Θεµάτων (µαθήµατα µε βαθµό) και 1. ∆υναµική οµάδας, 2. Πολιτική Προστασία, 3. Αθλητισµός- Αυτοάµυνα (µαθήµατα χωρίς βαθµό), σύµφωνα µε το άρθρο 8§α της υπουργικής απόφασης 1049 του 2008.

24

Αστυνοµικά Τµήµατα της περιοχής του ∆ήµου, όπου θα προσληφθούν ή σε υπηρεσίες που θα

καθοριστούν από τον οικείο Γενικό Γραµµατέα της Περιφέρειας (άρθρο 8 της ΥΑ 1049 του

2008).

Σύµφωνα µε το άρθρο 1§2 της παραπάνω απόφασης «η εκπαίδευση αποσκοπεί να αναπτύξει

τις ψυχικές, πνευµατικές και σωµατικές ικανότητες του προσωπικού της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας και να δώσει σ` αυτούς την επαγγελµατική κατάρτιση που είναι αναγκαία για να

ανταποκριθούν στην αποστολή τους».

Όσον αφορά την επιµόρφωση του ειδικού ένστολου προσωπικού µπορεί να λάβει χώρα µε

εντολή και δαπάνη του οικείου Ο.Τ.Α. σε Σχολές των Ενόπλων ∆υνάµεων, της Ελληνικής

Αστυνοµίας και του Λιµενικού Σώµατος, ανάλογα µε τις ειδικότερες ανάγκες αποστολής τους

και του Ο.Τ.Α. στον οποίον υπηρετούν (άρθρο 10§4 του Π.∆. 135/2006).

25

6. Τρόπος άσκησης αρµοδιοτήτων από το ειδικό ένστολο προσωπικό.

Αρχές που διέπουν τη δράση του.

Ως θεσµός αστυνόµευσης η ∆ηµοτική Αστυνοµία διέπεται από το αστυνοµικό δίκαιο, που

αποτελεί υποκατηγορία του διοικητικού δικαίου. Η οργάνωση και η αποστολή των φορέων

της ρυθµίζεται από το δίκαιο της δηµόσιας τάξης, που αποτελεί κλάδο του διοικητικού

δικαίου και στοχεύει στη θεραπεία του δηµόσιου συµφέροντος. Για λόγους συστηµατικούς

και πρακτικούς η αστυνόµευση διακρίνεται σε διοικητική και δικαστική. Ωστόσο, η

παραπάνω διάκριση δεν είναι απόλυτη, µιας και στη χώρα µας διαπιστώνεται συχνά

διασταύρωση των αρµοδιοτήτων της διοικητικής αστυνοµίας µε τις αρµοδιότητες της

δικαστικής (Παπαϊωάννου Ζ., 2006). Η «διοικητική αστυνόµευση ασκεί έργο ιδίως

προληπτικό» (Τάχος Α. 1990, σελ.61), ενώ η δικαστική αστυνόµευση έχει κυρίως

κατασταλτικό χαρακτήρα. Περιλαµβάνει όλες τις ανακριτικές λειτουργίες που ασκούν τα

διοικητικά όργανα, που είναι επιφορτισµένα µε αστυνοµικές αρµοδιότητες. Εποµένως,

ορισµένα διοικητικά όργανα µε την ευρεία έννοια είναι επιφορτισµένα µε καθήκοντα γενικού

και ειδικού ανακριτικού υπαλλήλου ενώ άλλα ασκούν χρέη γενικού και ειδικού δηµόσιου

κατηγόρου. Σ` αυτά τα διοικητικά όργανα συµπεριλαµβάνεται και το ειδικό ένστολο

προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, που είναι ειδικοί ανακριτικοί υπάλληλοι κατά το

άρθρο 34 του Κώδικα Ποινικής ∆ικονοµίας, για αδικήµατα που εµπίπτουν στη σφαίρα των

αρµοδιοτήτων τους (άρθρο 15 του Π.∆. 23/2002). Η προανάκριση ενεργείται πάντοτε υπό τη

διεύθυνση και την εποπτεία του εισαγγελέα πληµµελειοδικών.

Τα αστυνοµικά όργανα µπορούν κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των καθηκόντων τους να

προβαίνουν σε νοµικές και υλικές ενέργειες, ώστε να εκπληρώσουν την αποστολή τους, που

συνίσταται στη διασφάλιση της δηµόσιας τάξης και την προστασία της δηµόσιας ασφάλειας.

Η αποτελεσµατική άσκηση των καθηκόντων τους και η προστασία του δηµοσίου

συµφέροντος προσδίδει συχνά στα αστυνοµικά όργανα ένα ρόλο συγκρουσιακό ανάµεσά

τους και στους πολίτες, αφού συχνά αναγκάζονται να επέµβουν στα ατοµικά δικαιώµατα των

τελευταίων. Εξάλλου, το αστυνοµικό δίκαιο «κυριαρχείται από µία τεταµένη και συνεχή

σχέση µεταξύ της ατοµικής ελευθερίας και του κρατικού καταναγκασµού» (Παπαϊωάννου Ζ.

2006, σελ. 21).

Εποµένως, λόγω της φύσης της αστυνοµικής αρµοδιότητας, που χαρακτηρίζεται από την

επέµβαση στη σφαίρα των ατοµικών δικαιωµάτων και ελευθεριών του πολίτη, η οποία συχνά

µπορεί να είναι έντονη, όταν επιβάλλει διοικητικές κυρώσεις ή κάνει χρήση των όπλων, θα

26

πρέπει το αστυνοµικό δίκαιο να ερµηνεύεται στενά και σύµφωνα µε τις γενικότερες και

ειδικότερες αρχές που το διέπουν και ιδίως της αρχής της αναλογικότητας. Σ` ένα κράτος

δικαίου κάθε ερµηνεία αόριστων εννοιών, όπως είναι η δηµόσια τάξη ή το δηµόσιο

συµφέρον, πρέπει να ερµηνεύεται στενά και σε καµία περίπτωση διασταλτικά. Ειδάλλως

έχουµε υπέρβαση των ακραίων ορίων της διακριτικής ευχέρειας των αστυνοµικών αρχών, αν

όχι εσφαλµένη χρήση της (Παπαϊωάννου Ζ., 2003²).

Βασικές γενικές αρχές που διέπουν το αστυνοµικό δίκαιο, και κατ` επέκταση και τη

∆ηµοτική Αστυνοµία, είναι η αρχή της νοµιµότητας, της ισότητας, της υπεροχής του

δηµοσίου συµφέροντος, της αµεροληψίας και της αναλογικότητας.

Ιδιαίτερη έµφαση πρέπει να δοθεί στην αρχή της αναλογικότητας, µιας και η αστυνοµική

αρµοδιότητα ασκείται κατά κανόνα κατά διακριτική ευχέρεια και όχι ως δέσµια αρµοδιότητα.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός, ότι τοιουτοτρόπως εξασφαλίζεται η ευελιξία και η γρηγορότερη

προσαρµοστικότητα των αστυνοµικών υπαλλήλων κατά την προσπάθεια δράσης τους, ώστε

να διαφυλαχθεί αποτελεσµατικότερα το γενικό δηµόσιο συµφέρον και η δηµόσια τάξη.

Βεβαίως, η διακριτική ευχέρεια δεν είναι απεριόριστη, αλλά προσκρούει στην αρχή της

αναλογικότητας, η οποία διασφαλίζεται συνταγµατικά και διέπει τη δράση όλων των

διοικητικών οργάνων (άρθρο 25§1 του Συντάγµατος).

Η αρχή της αναλογικότητας εµφανίζεται σε τρεις εκφάνσεις:

α). Ως αρχή της ελάχιστης δυνατής προσβολής ή του ηπιότερου µέσου

β). Ως αρχή της αποφυγής ασύµµετρων ή δυσανάλογων συνεπειών

γ). Ως απαγόρευση της χρονικής ασυνέπειας ή υπερβολής (Παπαϊωάννου Ζ., 2003²).

Η πρώτη έκφανση δηλώνει ότι όταν ασκείται αστυνοµική εξουσία θα πρέπει να επιλέγεται το

ηπιότερο µέσο προς την επίτευξη του συγκεκριµένου σκοπού και µόνο όταν αυτό δεν είναι

δυνατόν να µεταβεί στο αµέσως επαχθέστερο µέσο ή µέτρο. Απορρέει από την έννοια του

κράτους δικαίου και αποτελεί σύνθεση της αρχής της ισότητας και της επιεικείας

(Παπαϊωάννου Ζ., 2003²). Η δεύτερη έκφανση παραπέµπει στη στάθµιση κόστους- οφέλους

κατά την άσκηση της αστυνοµικής εξουσίας, εξετάζοντας το προσφορότερο µέσο προς την

επίτευξη του συγκεκριµένου σκοπού. ∆ηλαδή, «οι αναµενόµενες δυσµενείς συνέπειες του

µέτρου πρέπει, συγκρινόµενες µε τον επιδιωκόµενο από το νόµο σκοπό, να τελούν σε

αναλογία προς αυτόν (Παπαϊωάννου Ζ., 2003², σελ. 37). Η τρίτη έκφανση θέτει χρονικό

περιορισµό στη δράση της αστυνοµικής αρχής, η οποία θα πρέπει να τερµατιστεί, όταν θα

έχει αποτραπεί ο κίνδυνος, για την αποφυγή του οποίου ανέλαβε δράση.

Στην ελληνική έννοµη τάξη ο έλεγχος της αναλογικότητας µε τη στενή έννοια αποτελεί κατά

κύριο λόγο µία στάθµιση κόστους- οφέλους. Αν και δεν εφαρµόζεται και στις τρεις εκφάνσεις

27

του στη χώρα µας, η χρησιµότητά του διαφαίνεται ιδίως κατά την άσκηση δικαστικής φύσεως

αστυνοµικών αρµοδιοτήτων. Επειδή η στάθµιση κόστους- οφέλους παραπέµπει στην

εκάστοτε στάθµιση πραγµατικών περιστατικών και εποµένως συνιστά κατ` ουσία έλεγχο

σκοπιµότητα, η αρχή της αναλογικότητας δρα ως ανασταλτικός παράγοντας. Αποτελεί

συνεπώς έναν σηµαντικό περιορισµό κατά την άσκηση της αστυνοµικής εξουσίας

προσδίδοντας ουσιαστικό νόηµα στο περιεχόµενο της έννοιας του «κράτους δικαίου».17

Το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας οφείλει να τηρεί εποµένως τις διατάξεις του

Συντάγµατος, του Κώδικα Ποινικής ∆ικονοµίας και της σχετικής νοµοθεσίας που διέπει τη

δράση του.

Οι ειδικότερες αρχές που θα πρέπει επιπρόσθετα να διέπουν τη δράση του ειδικού ένστολου

προσωπικού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας κατά την εκτέλεση των καθηκόντων της είναι η αρχή

της αµεροληψίας και η αρχή της ίσης µεταχείρισης και επιείκειας, µε σεβασµό στη

νοµιµότητα και στην προσωπικότητα των πολιτών (άρθρο 15 του Π.∆. 23/2002). Λόγω της

ιδιάζουσας περίπτωσης της αστυνοµικής επέµβασης είναι επακόλουθο να τη διέπουν επίσης η

αρχή της δράσης, της διαρκούς ετοιµότητας, ενώ «θεωρείται ότι βρίσκονται σε διατεταγµένη

υπηρεσία σε κάθε τόπο και χρόνο κάθε φορά που καθίσταται αναγκαία η παρέµβασή τους»

(άρθρο 15§8 του Π.∆. 23/2002).

Εποµένως, οι βασικές αυτές αρχές προσδιορίζουν και καθορίζουν τον τρόπο άσκησης των

αρµοδιοτήτων του προσωπικού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας. Παράλληλα, πρέπει να

λαµβάνεται υπόψη ότι θα πρέπει να εµπεδωθούν σχέσεις εµπιστοσύνης και συνεργασίας µε

τους πολίτες. Η αποδοχή τους από τους τελευταίους θα σηµατοδοτήσει και την

αποτελεσµατικότητα του νεοπαγούς θεσµού, δίνοντάς του νέα ώθηση και ανοίγοντας νέες

προοπτικές. Σ` αυτή την κατεύθυνση θα συµβάλλει η «κοινωνικοποίηση» της ιδιότητάς τους

και της ιδιαίτερης και ευαίσθητης αποστολής τους από τους ίδιους τους ∆ηµοτικούς

Αστυνοµικούς. Αυτό θα επιτευχθεί όταν θα γνωρίζουν σε τέτοιο επίπεδο την αποστολή τους

και τις βασικές αρχές που διέπουν τη δράση τους, ώστε να λειτουργούν αντανακλαστικά κάθε

φορά που θα χρειάζεται. Οµοίως, το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας θα πρέπει να

επιδεικνύει σεβασµό κατά τη διάρκεια διενέργειας ελέγχων, δηλώνοντας την ιδιότητά του, το

σκοπό του ελέγχου, επιδεικνύοντας την ταυτότητά του, και εν γένει να περιορίζεται

αποκλειστικά στις απαραίτητες ενέργειες προς επίρρωση της αποστολής του (άρθρο 15§2 του

Π.∆. 23/2002). Βάσει της κείµενης νοµοθεσίας (άρθρο 33 του Π.∆. 23/2002), δικαιούται το

17 «Το είδος και η έκταση της κρατικής επέµβασης δικαιολογείται ως µέσο επίτευξης του επιδιωκόµενου σκοπού, δηλαδή της προστασίας του γενικού συµφέροντος, µόνο εφόσον τελεί σε σχέση αναλογίας προς τούτο», στο Τάχος Α., 1990, σελ. 57.

28

προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της αποστολής τους, να

εισέρχονται σε αυλές, ανεγειρόµενες οικοδοµές και πάσης φύσεως κτίσµατα προκειµένου να

πραγµατοποιήσει τους απαραίτητους ελέγχους. Προκειµένου για την προστασία του

περιβάλλοντος, της εύρυθµης λειτουργίας των πόλεων και οικισµών, αλλά και την γενικότερη

ασφάλεια και ποιότητα ζωής των κατοίκων της εισέρχονται εποµένως σε ανεγειρόµενες

οικοδοµές, ελέγχουν αποχετεύσεις, τα νερά που χύνονται στους χείµαρρους ώστε να µην

εµπεριέχουν λύµατα. Στον έλεγχο υπόκεινται οικίες, ξενοδοχεία, καταστήµατα, νοσοκοµεία,

βιοµηχανίες και βιοτεχνίες. Εποµένως και οι πολίτες πρέπει να συµµορφώνονται προς τις

υποδείξεις της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, «άλλως υποπίπτουν στο αδίκηµα της απείθειας κατά

τα οριζόµενα στο άρθρο 169 του Ποινικού Κώδικα» (άρθρο 15§3 του Π.∆. 23/2002). Μέσω

της προληπτικής αστυνόµευσης της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, επικοινωνώντας και πείθοντας

την τοπική κοινωνία, ότι αποτελεί συµµέτοχο στο κοινωνικό γίγνεσθαι της τοπικής τους

κοινωνίας θα επιτύχει την απαιτούµενη αναγνώριση και θα επέλθει η αµοιβαία εµπιστοσύνη

µεταξύ της τοπικής κοινωνίας και της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.

29

7. ∆ιαδηµοτική Αστυνοµία

Οι σύγχρονες ανάγκες σε συνδυασµό µε την γεωγραφική και κοινωνική ιδιοµορφία της

ελληνικής επικράτειας (ορεινές, νησιωτικές, φθίνουσες πληθυσµιακά ή µειονεκτικές

περιοχές) οδήγησαν τον συντακτικό νοµοθέτη στη λήψη πρόσθετων ειδικών µέτρων για τις

συγκεκριµένες περιοχές. Οµοίως ο νέος Κώδικας ∆ήµων και Κοινοτήτων (Κ∆Κ, Νόµος

3463/2006) προκρίνει τη διαδηµοτική συνεργασία. Η ολοένα και µεγαλύτερη εκχώρηση και

αποκέντρωση αρµοδιοτήτων από το κεντρικό κράτος προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν

ήταν δυνατόν να ασκηθεί αποτελεσµατικά από αρκετούς ∆ήµους και ιδίως από τους

πληθυσµιακά πιο µικρούς και οικονοµικά πιο αδύναµους. Συνεπώς στο άρθρο 76 του Κ∆Κ

ορίζεται ότι οι αρµοδιότητες που ανήκουν στους πρωτοβάθµιους Ο.Τ.Α. µπορούν να

ασκηθούν σε διαδηµοτικό επίπεδο ή διαδηµοτική συνεργασία.

Ήδη µε τον προηγούµενο Κώδικα ∆ήµων και Κοινοτήτων (Π.∆. 410/1995) οριζόταν στο

άρθρο 19, ότι οι διατάξεις για τους πρωτοβάθµιους Ο.Τ.Α. «εφαρµόζονται αναλόγως και όταν

οι αρµοδιότητες της δηµοτικής αστυνόµευσης ασκούνται είτε µε συµβάσεις διαδηµοτικής

συνεργασίας, είτε από αντίστοιχη υπηρεσία (∆ιαδηµοτική Αστυνοµία) των Συµπολιτειών

αυτών. Όµοια νοµοθετική πρόβλεψη υπάρχει στο Νόµο 2946/200118, όπου η άσκηση

αρµοδιοτήτων από τη ∆ηµοτική Αστυνοµία «προσαρµόσθηκε στις νέες συνθήκες που

δηµιουργήθηκαν µε τη δηµιουργία των Συµπολιτειών ∆ήµων και Κοινοτήτων»

(Παπαϊωάννου Ζ., 2006, σελ. 59). Αναγνωρίζοντας ο κοινός νοµοθέτης, ότι ο εµπλουτισµός

των πρωτοβάθµιων Ο.Τ.Α. µε νέες αρµοδιότητες (όπως είναι εν προκειµένω η αρµοδιότητα

και ο έλεγχος των Ο.Τ.Α. σε θέµατα προβολής υπαίθριων διαφηµίσεων στην περιφέρειά

τους) δεν είναι δυνατόν να ασκούνται από όλους τους ∆ήµους, λόγω του σηµαντικού κόστους

που απαιτείται για την άσκησή τους ή της ανάγκης σύστασης αντίστοιχων υπηρεσιών.

Συνεπώς οι αρµοδιότητες αυτές µπορεί να ασκούνται από σχήµατα ευρύτερα των

πρωτοβάθµιων Ο.Τ.Α. (Εισηγητική Έκθεση του Νόµου 2946/2001). Αντίστοιχη νοµοθετική

πρόβλεψη υπάρχει και στο κύριο νοµοθέτηµα, που αφορά τις αρµοδιότητες της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας. Στο άρθρο 19 του Π.∆. 23/2002 αναφέρεται ότι το Π.∆. ισχύει αναλόγως και για

τη ∆ιαδηµοτική Αστυνοµία, εφόσον φυσικά υπάρχει Συµπολιτεία ∆ήµων & Κοινοτήτων.

Με το νέο Κώδικα ∆ήµων και Κοινοτήτων (Νόµος 3463/2006) κρίθηκε περιττός ο θεσµός

της Συµπολιτείας, που είχε εν τω µεταξύ πλήρως αδρανοποιηθεί. Εξάλλου οι στόχοι και οι

σκοποί του καλύπτονταν πλέον από το θεσµό των Συνδέσµων (Αιτιολογική Έκθεση του

Νόµου 3463/2006). Το γεγονός αυτό ωστόσο δεν επηρεάζει το θεσµό της ∆ιαδηµοτικής 18 Νόµος 2946/2001: Υπαίθρια διαφήµιση, Συµπολιτείες ∆ήµων και Κοινοτήτων.

30

Αστυνοµίας, αφού όπως αναφέρθηκε προηγουµένως, οι αρµοδιότητες των ∆ήµων µπορούν

να ασκηθούν σε διαδηµοτικό επίπεδο ή διαδηµοτική συνεργασία (άρθρο 76 του Κώδικα

∆ήµων και Κοινοτήτων). Σκοπός είναι εξάλλου η αποτελεσµατικότερη άσκηση των

αρµοδιοτήτων που ανήκουν στους Ο.Τ.Α. από τους ίδιους και κατά συνέπεια και ο

αποτελεσµατικότερος έλεγχος της εφαρµογής των συγκεκριµένων αρµοδιοτήτων από τα

αρµόδια όργανα, που εν προκειµένω είναι η ∆ιαδηµοτική Αστυνοµία.

31

8. Θεσµοί αστυνόµευσης και καταγραφής εγκληµατικότητας σε τοπικό

επίπεδο

Η ύστερη νεωτερικότητα, µε την διεθνικοποίηση της οικονοµίας και την αύξηση του

µεταναστευτικού ρεύµατος µετέτρεψε τη χώρα µας, σε χώρα υποδοχής µεταναστών,

διαφοροποιώντας τον κοινωνικό ιστό των πόλεων και των οικισµών. Αφενός εµπλουτίστηκε

η ελληνική κοινωνία µε νέο ανθρώπινο δυναµικό, αφετέρου αναδύθηκαν νέα προβλήµατα, τα

οποία επηρέασαν το αστυνοµικό φαινόµενο στην Ελλάδα, που χαρακτηρίζεται «από ένα

έλλειµµα ανάπτυξης σχέσεων µε την κοινότητα» (Βιδάλη Σ., 2007, σελ.971).

Σ` αυτό το πλαίσιο αναδύονται νέοι θεσµοί ελέγχου και διαχείρισης του εγκλήµατος ή

υπηρεσίες µε «διαµεσολαβητικό» χαρακτήρα , µεταξύ των πολιτών και των αστυνοµικών

υπηρεσιών. Θα επιχειρηθεί µία σύντοµη αναφορά και σκιαγράφηση αυτών για να διαφανεί η

σχέση τους µε την τοπική κοινωνία και να αναδυθούν από µία άλλη, διαφορετική οπτική

γωνία το τοπικό πλαίσιο και οι ιδιαιτερότητες της τοπικής κοινωνίας, την οποία καλείται να

υπηρετήσει, µεταξύ των άλλων, και η ∆ηµοτική Αστυνοµία.

Με σκοπό τη δόµηση σχέσεων εµπιστοσύνης µε την τοπική κοινότητα, αλλά και την

πρόληψη της µικροεγκληµατικότητας, δηµιουργήθηκε µε το Π.∆. 254/2003 ο «αστυνοµικός

της γειτονιάς»19 (Βιδάλη Σ., 2007, σελ. 946), θεσµός που αντικατοπτρίζει τη νέα φιλοσοφία

που υπάρχει στο θέµα της αστυνόµευσης. Εντούτοις, ο συγκεκριµένος θεσµός δεν κατάφερε

να καθιερωθεί και ενώ τυπικά συνεχίζει να υφίσταται, ουσιαστικά έχει ατονήσει.

Για την πρόληψη της παραβατικότητας στο πλαίσιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης

δηµιουργήθηκαν επίσης τα Τοπικά Συµβούλια Πρόληψης της Εγκληµατικότητας

(Το.Σ.Π.Ε.)20. Πρόκειται για µία προσπάθεια ενεργοποίησης και συµµετοχής της τοπικής

κοινωνίας στην αντιµετώπιση του εγκλήµατος. Έχουν αρµοδιότητες «καταγραφής της

εγκληµατικότητας, συντονισµού των φορέων της περιοχής στον τοµέα της πρόληψης και

ανάπτυξη προγραµµάτων πρόληψης σε διάφορους τοµείς, όπως είναι στην οργάνωση δικτύων

στελεχών πρόληψης» (Βιδάλη Σ., 2007, σελ. 947). ∆ιοργανώνουν επίσης ηµερίδες, σεµινάρια

και συναφείς εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης και ενηµέρωσης της κοινής γνώµης. Μετά το

2004 µετονοµάσθηκαν σε Τοπικά Συµβούλια Πρόληψης της Παραβατικότητας

(Το.Σ.Π.Π.). Αποτελούν συµβουλευτικά, γνωµοδοτικά όργανα για την ανάπτυξη µιας

εναλλακτικής, αντιπαραβατικής πολιτικής, προσαρµοσµένης στις ιδιαίτερες ανάγκες και

απαιτήσεις των τοπικών αναγκών, µε νοµοθετική κατοχύρωση και στον Κώδικα ∆ήµων και

19 Πρόκειται για µία πρωτοβουλία του Υ∆Τ που εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο αλλαγών, προς την κατεύθυνση της «αστυνόµευσης της εγγύτητας». 20 Με το Νόµο 2713/1999 (ΦΕΚ τ. Α` 89/ 30.4.1999).

32

Κοινοτήτων (άρθρο 84 του Νόµου 3463/2006). Παρά την ύπαρξη ενός νοµοθετικού πλαισίου

λειτουργίας των Τοπικών Συµβουλίων η ανταπόκριση έως τώρα των Ο.Τ.Α. δεν ήταν η

αναµενόµενη.

Πάντως η συγκεκριµένη προσπάθεια εντάσσεται σε ένα άνοιγµα προς την κοινωνία και µία

ουσιαστική ένταξη της λειτουργίας της Αστυνοµίας µέσα στην κοινωνία, προς όφελος της

κοινωνίας. Παράλληλα εντάσσεται σε µία συνολική αλλαγή φιλοσοφίας, όπου εκχωρούνται

ολοένα και περισσότερες αρµοδιότητες προς την τοπική αυτοδιοίκηση, που ενεργοποιεί και

ευαισθητοποιεί την τοπική κοινότητα, επιδιώκοντας να την καταστήσει κοινωνό των τοπικών

προβληµάτων και ισότιµο συµµέτοχο στην αποτελεσµατική επίλυσή τους.

Η ένταξη της αστυνόµευσης µέσα στην τοπική κοινωνία, θα έχει ως κύρια αποστολή την

πρόληψη και τη διαµεσολάβηση µε αυτήν. Απαραίτητη προϋπόθεση για αυτό αποτελεί η

προσαρµογή της αστυνοµικής κουλτούρας στις τοπικές ιδιαιτερότητες και ευαισθησίες, ώστε

να επιτύχει σταδιακά την κοινωνική αποδοχή και αναγνώριση. Σ` αυτό το πλαίσιο είχε

προταθεί ήδη το 1999 η ίδρυση µιας υπηρεσίας «κοινοτικής διαµεσολάβησης» στο δήµο, µε

σκοπό την κοινωνική συµφιλίωση και κοινοτική παρέµβαση, ώστε να ενδυναµωθεί η

κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη σε τοπικό επίπεδο (Πανούσης Γ., Βιδάλη Σ., 2001, σελ.

72).

8.1. Ο Κοινοτικός Αστυνόµος

Ο Κοινοτικός Αστυνόµος θα είναι βαθµοφόρος της Ελληνικής Αστυνοµίας και θα

εγκαθίσταται µόνιµα στις έδρες των Ο.Τ.Α., όπου δεν προβλέπεται αστυνοµικό τµήµα, όπως

είναι οι Κοινότητες. Αναµένεται βέβαια να θεσµοθετηθεί µε την προσθήκη του άρθρου 32Α

στο Π.∆. 141/1999 (ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α.³). Θα πρόκειται για έναν φορέα, σύµφωνο µε

την νέα φιλοσοφία που ενυπάρχει στην ελληνική αστυνοµία και η οποία συνίσταται στο

άνοιγµα της αστυνοµίας προς την κοινωνία, στο πλαίσιο ενός κοινωνικού µοντέλου

αστυνόµευσης, προσαρµοσµένο στις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Οι αρµοδιότητές του θα

αφορούν την διεκπεραίωση υποθέσεων καθηµερινότητας του πολίτη, διενεργώντας και

επείγουσες προανακριτικές πράξεις. Εποµένως, είναι σηµαντικό να υπάρχει καλή συνεργασία

µεταξύ του Κοινοτικού Αστυνόµου και της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, ώστε µέσα από τη

σύσφιξη των σχέσεών τους και την συνεργασία να προσφέρουν αποτελεσµατικές υπηρεσίες

στην τοπική κοινότητα, δείχνοντας εµπράκτως ότι χειρίζονται τα καθηµερινά προβλήµατα µε

33

κοινωνική ευαισθησία. Ωστόσο, ούτε ο συγκεκριµένος θεσµός κατάφερε να καθιερωθεί στη

συνείδηση της κοινωνίας και έχει ουσιαστικά περιέλθει σε αδράνεια.

8.2. Η περίπτωση της Αγροφυλακής

Το 2007 επανασυστάθηκε η Αγροφυλακή, που αποτελεί αυτοτελή υπηρεσία µε τοπική

αρµοδιότητα και έχει ως βασική αποστολή την αστυνόµευση και την προστασία του

αγροτικού περιβάλλοντος καθώς και την πρόληψη και καταστολή αγροτικών,

περιβαλλοντικών και άλλων αδικηµάτων, που διαπράττονται σε αγροτικές εκτάσεις και

αγροτικά κτήµατα (άρθρο 1 του Νόµου 3585/ 2007).

Η ιστορική εξέλιξη του θεσµού της αγροτικής ασφάλειας χαρακτηρίζεται από αλλεπάλληλες

συστάσεις και καταργήσεις του θεσµού της «Αγροφυλακής», ενώ το βασικό έννοµο αγαθό το

οποίο καλείται να διασφαλίσει ο καινοφανής θεσµός, έχει περιέλθει πλέον στο πεδίο

αρµοδιοτήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Ειδικότερα, ο θεσµός της αγροτικής ασφάλειας έχει τις απαρχές του το 1833, όπου

θεσπίστηκαν αρµοδιότητες «υποστήριξης της Αγρονοµίας»21. Το 1924 η αυτοτελής υπηρεσία

του Υπουργείου Εννόµου Τάξεως, που ήταν επιφορτισµένη µε την αγροτική ασφάλεια,

µετατράπηκε σε Σώµα Ασφαλείας. Το 1984 καταργήθηκε το Σώµα της Ελληνικής

Αγροφυλακής και οι αρµοδιότητές του ενσωµατώθηκαν στη νέα ενιαία Ελληνική Αστυνοµία

(Νόµος 1481/1994). Επανασυστάθηκε το 1990 για να καταργηθεί εκ νέου το 1994. Το ίδιο

έτος ανατέθηκε η τοπική αγροτική ασφάλεια στις Νοµαρχιακές Αυτοδιοικήσεις (Νόµοι

2218/1994 και 2240/1994). Με το Π.∆. 410/1995 επανασύστασης της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας

δόθηκε η δυνατότητα µεταφοράς αρµοδιοτήτων αγροφυλακής στη ∆ηµοτική Αστυνοµία.

Η τελική επανασύσταση της Αγροφυλακής το 2007 αποσκοπεί στην αποτελεσµατικότερη

φρούρηση των αγροτικών κτηµάτων, καθώς και στην αστυνόµευση για την ορθή εφαρµογή

των διατάξεων, που σχετίζονται µε τοµείς δραστηριότητας µείζονος κοινωνικής σηµασίας,

όπως η προστασία από την µόλυνση και ρύπανση του περιβάλλοντος. Θα αποτελεί εποµένως

τον οικολογικό επόπτη και φύλακα του περιβάλλοντος, των οικοσυστηµάτων, της

βιοποικιλότητας και της οικολογικής ισορροπίας τους. Θα πρόκειται σε τελική ανάλυση για

µία ενεργή «αστυνοµία της οικολογίας» (Αιτιολογική Έκθεση του Νόµου 3585/2007).

21 Β.∆. της 3.4.1833 «Περί του σχηµατισµού και της αρµοδιότητας της επί των Εσωτερικών Γραµµατείας».

34

Ο κοινός νοµοθέτης προσπάθησε να καθορίσει τη σχέση του νέου θεσµού µε την ∆ηµοτική

Αστυνοµία. Σύµφωνα µε το Π.∆. 23/2002 η ∆ηµοτική Αστυνοµία µπορεί να αναλάβει τις

αρµοδιότητες της Αγροφυλακής σε τοπικό επίπεδο (άρθρο 28 του Π.∆. 23/2002). Ωστόσο δεν

ανήκει στις αποκλειστικές της αρµοδιότητες. Η επανασύσταση του θεσµού της Αγροφυλακής

δεν σκοπεύει να προκαλέσει σύγχυση µε τη δράση της στη ∆ηµοτική Αστυνοµία. Αντιθέτως,

επιδιώκεται η διασύνδεση και η συνεργασία µε τους υπόλοιπους φορείς αστυνόµευσης.

Εξάλλου, πρόκειται για ένα ένοπλο αστυνοµικό σώµα, µε την ιδιότητα του ειδικού

ανακριτικού υπαλλήλου και µε καθήκοντα δηµόσιου κατηγόρου, που θεωρείται ότι

ευρίσκεται σε διατεταγµένη υπηρεσία (άρθρα 4 και 37-51 του Νόµου 3585/2007). Εποµένως,

επειδή η προστασία του αγροτικού περιβάλλοντος, των αγροτικών εκτάσεων και των

αγροτικών κτηµάτων αποτελεί και αρµοδιότητα της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, σκόπιµο είναι να

αναλάβει η Αγροφυλακή την αστυνόµευση που θα εµπεριέχει και ανακριτικά καθήκοντα, ενώ

η ∆ηµοτική Αστυνοµία να περιοριστεί σε προληπτικά καθήκοντα. Αυτό προϋποθέτει

νοµοθετική προσαρµογή, ώστε η ∆ηµοτική Αστυνοµία να ασκεί γενική διοικητική

αστυνόµευση, που εν προκειµένω θα συνεργάζεται µε την επιφορτισµένη µε δικαστικές

αρµοδιότητες Αγροφυλακή, αποφεύγοντας τις τριβές και τις επικαλύψεις µεταξύ τους, µε

σκοπό την αποτελεσµατικότερη διαφύλαξη του αγροτικού περιβάλλοντος και την εφαρµογή

των κείµενων διατάξεων (ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α- Ε.Ε.Τ.Α.Α.³).

35

9. Κριτήρια επιλογής Ο.Τ.Α. για σύσταση και λειτουργία υπηρεσίας

∆ηµοτικής Αστυνοµίας

Το Υπουργείο Εσωτερικών ανέθεσε στην Ε.Ε.Τ.Α.Α. την εκπόνηση µελέτης σύστασης και

οργάνωσης ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.22 Με βάση την συγκεκριµένη µελέτη και επειδή δεν είναι

φυσικά δυνατόν να ιδρυθεί και να λειτουργήσει σε όλους τους ∆ήµους ο θεσµός, τέθηκαν

ορισµένα κριτήρια µε βάση τα οποία ορισµένοι πρωτοβάθµιοι Ο.Τ.Α. θα λειτουργήσουν κατά

προτεραιότητα υπηρεσίες ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.

Σύµφωνα µε την µελέτη τα κριτήρια που επιλέχθηκαν είναι τα ακόλουθα:

Πληθυσµιακά: ∆ήµοι µε πληθυσµό άνω των 10.000 κατοίκων,

∆ιοικητικά: ∆ήµοι- πρωτεύουσες νοµών,

Γεωγραφικά: ∆ήµοι και Κοινότητες που βρίσκονται σε παραµεθόριες

περιοχές (χερσαία σύνορα),

Οικονοµικά: ∆ήµοι και Κοινότητες µε αυξηµένη τουριστική δραστηριότητα

(διανυκτερεύσεις, καταλύµατα, λοιπές τουριστικές δραστηριότητες).

Τα παραπάνω κριτήρια πληρούν συνολικά 396 Ο.Τ.Α. (38%). Από αυτούς οι 115 ∆ήµοι

(29%) διαθέτουν ήδη υπηρεσίες ∆ηµοτικής Αστυνοµίας. Οι υπόλοιποι 281 Ο.Τ.Α. δεν

διαθέτουν ∆ηµοτική Αστυνοµία αν και πληρούν τα κριτήρια προτεραιότητας(250 ∆ήµοι και

31 Κοινότητες).23 Επιπλέον, προτείνεται για τους παραµεθόριους Ο.Τ.Α. καθώς και για τους

τουριστικούς (ιδίως για τα νησιά) να λειτουργήσει η ∆ηµοτική Αστυνοµία µέσω

διαδηµοτικών συνεργασιών. Το ίδιο προτείνεται και για τους πολύ µικρούς ∆ήµους (κάτω

των 4.000 κατοίκων), που δεν πληρούν το δείκτη στελέχωσης για την πρόσληψη προσωπικού

∆ηµοτικής Αστυνοµίας. Αποτελούν το 43% του συνόλου των Ο.Τ.Α. ενώ τη δυνατότητα

ανάπτυξης διαδηµοτικών συνεργασιών την προβλέπει και ο νέος Κώδικας ∆ήµων και

Κοινοτήτων (Νόµος 3463/2006).

22 Τα στοιχεία της συγκεκριµένης µελέτης αναφέρονται σε στοιχεία που έχουν εξαχθεί ως και το έτος 2005 (βλ. ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α., 2005). 23 Σ` αυτούς συγκαταλέγονται και 12 πρωτεύουσες νοµών: ∆ράµα, Κοµοτηνή, Μυτιλήνη, Βαθύ, Κιλκίς, Πολύγυρος, Ναύπλιο, Τρίπολη, Καλαµάτα, Καρπενήσι, Λαµία, Άµφισσα.

36

10. Η ένταξη των ∆ηµοσίων Σχέσεων στη λειτουργία της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας

Ο νεοπαγής θεσµός της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας αποσκοπεί στην εµπέδωση κλίµατος

εµπιστοσύνης και συµφιλίωσης µε την τοπική κοινωνία. Η διοικητική αποκέντρωση, µε την

θεσµική κατοχύρωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και την κατοχύρωση του τεκµηρίου

αρµοδιότητας των τοπικών υποθέσεων από την τελευταία, σε συνδυασµό µε την ενίσχυση της

κοινωνίας των πολιτών και την ενίσχυση του εθελοντικού τοµέα δηµιουργούν τις

απαραίτητες προϋποθέσεις για συµµετοχή της τοπικής κοινωνίας στις διαδικασίες

αστυνόµευσης. Ήδη προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται τα Τοπικά Συµβούλια Πρόληψης

της Παραβατικότητας. Η αποκέντρωση του αστυνοµικού έργου θα επιφέρει και το άνοιγµά

της αστυνοµίας στην κοινωνία. Καταλυτική παράµετρος της «κοινωνικοποίησης» του

αστυνοµικού έργου θα είναι η συµπεριφορά και η δράση του ∆ηµοτικού Αστυνόµου. Μέσω

της δράσης του θα πρέπει να αποδείξει εµπράκτως ότι επιτυγχάνεται η αποτελεσµατική

αστυνόµευση της τοπικής κοινωνίας, που θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της. Η επιτυχία

του συγκεκριµένου εγχειρήµατος απαιτεί αµοιβαίες προσπάθειες και συντονισµένες πολιτικές

προσέγγισης, ώστε να δηµιουργηθεί ένα κλίµα εµπιστοσύνης και συνεργασίας. Από την

πλευρά της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας είναι απαραίτητο να κατανοηθούν τα πρακτικά και

πολλαπλασιαστικά οφέλη των ∆ηµοσίων Σχέσεων, που θα αποτελούν στρατηγικό στόχο του

θεσµού. Η αναγκαιότητα ένταξης των ∆ηµοσίων Σχέσεων στη λειτουργία της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας θα την υποβοηθήσει, ώστε να επιτύχει τους στόχους της. Η εξασφάλιση της

δηµόσιας αναγνώρισης και αποδοχής κρίνεται επιβεβληµένη.

Η επιτυχία του νέου θεσµού έγκειται σε µεγάλο βαθµό στην υιοθέτηση µιας νέας φιλοσοφίας

και νοοτροπίας σχετικά µε το αστυνοµικό έργο και τον τρόπο οργάνωσής της. Σύµφωνα µ`

αυτήν υιοθετείται το µοντέλο της αποκεντρωτικής και προσωποποιηµένης αστυνόµευσης,

που παρέχει τις υπηρεσίες της προς τους πολίτες, κυρίως µέσω προληπτικής δράσης και

αναλαµβάνοντας ο καθένας την προσωπική του ευθύνη.24 Αποσκοπεί στην άµεση,

καθηµερινή επαφή µε τους πολίτες της συγκεκριµένης περιοχής. Βασίζεται στην ελπίδα ότι

θα ξεπεραστεί η παθητικότητα και θα παγιωθεί η ενεργοποίηση τόσο του προσωπικού του

νέου θεσµού, όσο και των πολιτών. Γιατί η επιτυχία του νέου µοντέλου έγκειται σε µεγάλο

βαθµό από την αλλαγή της νοοτροπίας και των πολιτών, που θα πρέπει να δεχτούν την

συνυπευθυνότητα, ως καθοριστικό παράγοντα που θα αυξήσει την ποιότητα ζωής στις

24 Πρόκειται δηλαδή για την υιοθέτηση ενός νέου µοντέλου αστυνόµευσης, που άρχισε να κάνει την εµφάνισή του στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και είναι γνωστό µε τον όρο «Κοινοτική Αστυνόµευση».

37

τοπικές κοινωνίες. Οπότε και το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας θα πρέπει να είναι

µπολιασµένο µε τις αντίστοιχες ιδέες και αντιλήψεις. Θα πρέπει να αντιλαµβάνεται τη θέση

του και την αποστολή του ως τµήµα της τοπικής κοινωνίας και όχι ξέχωρα από αυτήν. Θα

δίνει έµφαση στις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας, διατηρώντας στενή επαφή και

συνεργαζόµενο µαζί της.

10.1. ∆υσκολίες για την ανάπτυξη θετικών ∆ηµοσίων Σχέσεων

Οι βασικές δυσκολίες που έχει να αντιµετωπίσει η ∆ηµοτική Αστυνοµία στην ανάπτυξη των

∆ηµοσίων Σχέσεων εστιάζονται κυρίως στην παγιωµένη νοοτροπία που επικρατεί για τους

φορείς αστυνόµευσης, τόσο από τους ίδιους, όσο και από την κοινωνία. Σύµφωνα µε αυτή ο

αστυνόµος αποτελεί σύµβολο εξουσίας, µε δυνατότητα επιβολής κυρώσεων, που περιορίζουν

την ελεύθερη έκφραση των κυριαρχικών τους ατοµικών δικαιωµάτων. Συχνά στην πράξη

έχουµε καταχρηστική άσκηση του παραπάνω δικαιώµατος από τους φορείς έκφρασης της

αστυνοµικής εξουσίας. Εποµένως, είναι αναπόφευκτο να δηµιουργούνται τριβές και εντάσεις

µεταξύ τους, που συχνά εκδηλώνονται µε ακραίες αντιδράσεις έκφρασης αντιπάθειας και

µίσους. Η εστίαση των Μ.Μ.Ε. στην προβολή των «κακώς κειµένων» επιτείνει την αρνητική

στάση του κοινού προς την αστυνοµική εξουσία. Σ` αυτή συντελεί και το µορφωτικό επίπεδο

και το επίπεδο εκπαίδευσης των αστυνοµικών. Η έλλειψη επικοινωνίας µεταξύ αστυνοµίας

και πολιτών επιτείνει την συγκρουσιακή µεταξύ τους σχέση. Εξάλλου και οι ίδιοι οι

αστυνοµικοί βρίσκονται συχνά σε σύγχυση σχετικά µε το ρόλο τους. Η Αστυνοµία ως

µηχανισµός του κράτους, συνδέεται άρρηκτα µαζί του. Οπότε οι αστυνοµικοί ως άτοµα-

πολίτες, είναι µέλη της κοινωνίας και των προβληµάτων της. Ως αστυνοµικοί όµως,

συνθέτουν την Αστυνοµία και συντάσσονται µε το κράτος, του οποίου αποτελούν οι άµεσοι

εκφραστές υλοποίησης της θέλησής του (Παπακωνσταντίνου Γ., 2003). Βρίσκονται εποµένως

κατά την διάρκεια της υπηρεσίας τους στην αντίπερα όχθη µε το κοινωνικό σύνολο.

Αυτή την νοοτροπία και αντίληψη, που αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη

εποικοδοµητικών ∆ηµοσίων Σχέσεων έχει να αντιµετωπίσει και η ∆ηµοτική Αστυνοµία.

Ωστόσο µπορεί να την υπερκεράσει διαχωρίζοντας το ρόλο της και προβάλλοντας τη δική της

ταυτότητα και κουλτούρα. Σύµφωνα µε αυτή, θα είναι λιγότερο γραφειοκρατική και

απόµακρη από το κοινωνικό σύνολο και τις ανάγκες του. Έχοντας γνώση των τοπικών

ιδιαιτεροτήτων, καταστάσεων και αναγκών θα πρέπει µέσω των ∆ηµοσίων Σχέσεων να

38

ενηµερώσει την τοπική κοινωνία για τις δραστηριότητες και τη δράση της και κυρίως να

πείσει την τοπική κοινωνία για την αποτελεσµατικότητά της και την ανάγκη συνέργειας και

δηµιουργίας κλίµατος αµοιβαίας εµπιστοσύνης. Η νοµοθεσία, που εφαρµόζει η ∆ηµοτική

Αστυνοµία θα πρέπει να είναι προσιτή στους πολίτες και γι` αυτό χρειάζεται και συχνή

ενηµέρωση και πληροφόρηση από την ∆ηµοτική Αστυνοµία. Άλλωστε οι πολίτες αποτελούν

τους αποδέκτες εφαρµογής της συγκεκριµένης νοµοθεσίας και τους «χρήστες των υπηρεσιών

της» (ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α.³, σελ.56). Σε τελική ανάλυση, θα είναι πιο εύκολο το έργο

της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας και πιο αποτελεσµατική η δράση της, που συχνά θα διαδραµατίζει

εξισορροπητικό ρόλο ανάµεσα στις κοινωνικές αντιθέσεις και τις επιµέρους κοινωνικές

οµάδες που συνθέτουν την ελληνική κοινωνία.

10.2. Αντιπροσωπευτικές διαδικασίες προβολής και βελτίωσης της δηµόσιας εικόνας

της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας

Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζονται ορισµένες ενδεικτικές ενέργειες που θα συµβάλλουν

στη βελτίωση της εικόνας του θεσµού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας µέσα από την θετική

αξιοποίηση των ∆ηµοσίων Σχέσεων:

α). Ανάπτυξη πρωτοβουλιών από τους Ο.Τ.Α. και τη ∆ηµοτική Αστυνοµία µε στόχο την

γνωριµία, την εξοικείωση και την αύξηση των θετικών επαφών µεταξύ αστυνοµικών και

πολιτών.

β). Επικοινωνία µε µαθητές και επαγγελµατίες της περιοχής και συµµετοχή τους στις

δραστηριότητες της τοπικής κοινωνίας (πχ. από κοινού πολιτιστικές εκδηλώσεις,

προγραµµάτων δενδροφύτευσης, ανακύκλωσης κοκ.).

γ). Καθηµερινή πεζή αστυνόµευση, ώστε να εξοικειωθούν οι πολίτες µε την παρουσία της

∆ηµοτικής Αστυνοµίας. Εξάλλου η καθηµερινή τους παρουσία θα λειτουργήσει αποτρεπτικά

για τυχόν µικροεγκληµατικές ενέργειες, ενώ παράλληλα θα αποκτήσει σταδιακά η τοπική

κοινωνία το αίσθηµα της καθηµερινής ασφάλειας και τήρησης της δηµόσιας τάξης.

δ). Κατάλληλη χωροκατανοµή της έδρας της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, αλλά και των

υπηρεσιών του προσωπικού της, ώστε να είναι εύκολα προσβάσιµοι από τους πολίτες.

ε). Λειτουργία ιστοσελίδας, µε τακτική επικαιροποίηση σε κάθε ∆ηµοτική Αστυνοµία, όπου

θα ενηµερώνονται οι πολίτες για το ρόλο της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, τις αρµοδιότητες που

αναλαµβάνει, τις γενικότερες δράσεις της και τον τρόπο επικοινωνίας του µαζί της. Σ` αυτό

39

το σηµείο θα ήταν σκόπιµο να προβλεφθεί ένας αριθµός τηλεφώνου γνωστού στους πολίτες,

ώστε να διευκολύνεται η πρόσβαση µαζί τους (ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α.³).

στ). Συνεργασία και προβολή από τα τοπικά Μ.Μ.Ε. (τοπική εφηµερίδα, ραδιοτηλεοπτικά

µέσα).

40

11. Σύγκριση θεσµικού ρόλου ∆ηµοτικής Αστυνοµίας µε αντίστοιχες

υπηρεσίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.)

Σε αυτό το κεφάλαιο θα διερευνηθεί ο θεσµός της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας σε διάφορες

ευρωπαϊκές χώρες, µε µεγαλύτερη έµφαση στη Γερµανία, δηλαδή σε ένα κράτος µε

οµοσπονδιακή διάρθρωση και διαφορετική διοικητική δοµή από την Ελλάδα.

11.1. Η ∆ηµοτική Αστυνοµία στη Γερµανία

Η έννοια της αστυνοµίας είχε αρκετά ευρύ περιεχόµενο ως τις αρχές του 18ου αιώνα.

Σύµφωνα µε την επικρατούσα θεωρία, η έννοια της «αστυνοµίας» περιλάµβανε δύο κύριες

κρατικές αρµοδιότητες: την εγγύηση της ασφάλειας και την προώθηση της γενικής ευηµερίας

(www.wikipedia.de, 6/10/2008). Η σταδιακή συγκεκριµενοποίηση του περιεχοµένου της

αστυνόµευσης οδήγησε σε µία τριµερή διάκριση της αστυνόµευσης:

α). Αστυνοµία υπό ουσιαστική έννοια ( Polizei im materiellen Sinn), που αναφέρεται στις

δραστηριότητες του κράτους για την αντιµετώπιση των κινδύνων.

β). Αστυνοµία υπό θεσµική ή οργανωτική έννοια (Polizei im institutionellen oder

organisatorischen Sinn), που αφορά ως επί τω πλείστον τη δοµή και οργάνωση των

αστυνοµικών αρχών και λόγω ιστορικών συγκυριών παρουσιάζει διαφορές µεταξύ των

κρατιδίων.

γ). Αστυνοµία υπό τυπική έννοια (Polizei im formellen Sinn), µε την οποία νοούνται όλες οι

αρµοδιότητες και δράσεις που αναλαµβάνει και εκτελεί σύµφωνα µε το νόµο η αστυνοµία

υπό θεσµική έννοια, ανεξαρτήτως αν είναι προληπτικού ή κατασταλτικού χαρακτήρα

(Παπαϊωάννου Ζ., 2006 και www.wikipedia.de, 6/10/2008).

Στη Γερµανία τείνει να επικρατήσει η θεσµική έννοια της αστυνοµίας από την ουσιαστική

έννοια. Αυτό σηµαίνει ότι πολλά από τα καθήκοντα που ως τότε εντάσσονταν στην πρόληψη

των κινδύνων (λχ. άδεια κατασκευής βιοµηχανίας) τις ακούν πλέον ειδικές αρχές και όχι η

Αστυνοµία (Παπαϊωάννου Ζ., 2006). Παρατηρείται επίσης µία «προσπάθεια αποσυµφόρησης

των κρατικών αστυνοµικών υπηρεσιών από τις άσχετες, διοικητικής κυρίως φύσεως,

αρµοδιότητες» (Παπαϊωάννου Ζ., 2006, σελ. 4).

Το οµοσπονδιακό σύστηµα της Γερµανίας παρέχει στα κρατίδια αυξηµένες εξουσίες, που τις

ασκούν εντός των διοικητικών τους ορίων. Σχετικά µε τις αστυνοµικής φύσεως αρµοδιότητες,

41

η γερµανική νοµοθεσία περιορίζει το πεδίο δράσης των οµοσπονδιακών αστυνοµικών αρχών

(Bundesbehörden) σε τέσσερις τοµείς:

Στην προστασία των συνόρων (Bundesgrenzschutz),

Στην αστυνοµία των σιδηροδροµικών µεταφορών (Bahnpolizei),

Στις κεντρικές υπηρεσίες πληροφοριών (Bundesamt für Verfassungsschutz) και

Στην προστασία των τελωνείων (Zollgrenzdienst).

Οπότε στη δικαιοδοσία των κρατιδίων συγκεντρώνεται η πλειονότητα των καθηκόντων

πρόληψης των κινδύνων, που ασκείται από τις δικές τους αστυνοµικές αρχές

(Landesbehörden). Γι` αυτό εξάλλου απασχολούνται στα κρατίδια περίπου 230.000

αστυνοµικοί υπάλληλοι, ενώ οι αντίστοιχοι οµοσπονδιακοί αστυνοµικοί ανέρχονται µόλις

στις 60.000 (Παπαϊωάννου Ζ., 2006).

Η αστυνοµία στα κρατίδια επιδέχεται ενός βασικού διαχωρισµού: σε διοικητική αστυνοµία

(Ordnungsbehörden), που ασκεί τα καθήκοντά της µε διοικητικά και γραφειοκρατικά µέσα

και σε αστυνοµικές αρχές(Polizeibehörden) ή την εκτελεστική αστυνοµία (Vollzugspolizei),

που ασκούν τα καθήκοντά τους µε προληπτικά και κατασταλτικά µέσα.

Η διοικητική αστυνοµία έχει ως αποστολή την αποσόβηση των κινδύνων για την δηµόσια

τάξη και ασφάλεια και γι` αυτό ονοµάζεται και αστυνοµία υπό την ουσιαστική έννοια. Μετά

το Β` παγκόσµιο πόλεµο και την συνακόλουθη αποστρατικοποίηση της αστυνοµίας, η

αποσόβηση των κινδύνων ανήκει µόνο στη διοικητική αστυνοµία. Επειδή ανήκει στις

αρµοδιότητες τις διοικητικής αστυνοµίας η αποσόβηση των κινδύνων, αυτή έχει και την

αρµοδιότητα να εκδίδει άδειες εντός των διοικητικών τους ορίων για περιπτώσεις όπως η

ίδρυση επιχειρήσεων, για οικοδοµές, για τήρηση των συνθηκών υγιεινής, για άδεια

παραµονής αλλοδαπών και για την τήρηση διαφόρων κανονιστικών διατάξεων, όπως είναι η

τήρηση της ησυχίας(www.wikipedia.de, 6/10/2008). Οι αστυνοµικές αρχές (Polizeibehörden)

επεµβαίνουν µόνο σε περιπτώσεις που χρειάζεται άµεση επέµβαση.

Οι αρµοδιότητες των αστυνοµικών αρχών έχουν ορισµένα σταθερά χαρακτηριστικά σε όλα

τα γερµανικά κρατίδια. Οι αστυνοµικές αρχές επεµβαίνουν άµεσα, επί τόπου, αποφεύγοντας

τους γραφειοκρατικούς σκοπέλους προκειµένου να αντιµετωπίσει τους διάφορους κινδύνους.

Η δράση τους χαρακτηρίζεται από αµεσότητα, εξωτερική εργασία, εγγύτητα στα γεγονότα

και έλλειψη γραφειοκρατικών δοµών. Η διοικητική αστυνοµία χαρακτηρίζεται από

εσωτερική εργασία, απόσταση από τα συµβάντα και από γραφειοκρατικές δοµές.

Οι αστυνοµικές αρχές δρούν επικουρικά προς την διοικητική αστυνοµία. Μόνο σε

εξαιρετικές περιπτώσεις υπάρχουν παράλληλες αρµοδιότητες. Ως επί το πλείστον όµως

ανήκει στη διοικητική αστυνοµία η αποσόβηση των κινδύνων. Μετά τη δράση των

42

αστυνοµικών αρχών ακολουθεί η ενηµέρωση της διοικητικής αστυνοµίας, ώστε να προβεί

στις απαραίτητες ενέργειες, εφόσον χρειάζεται. Παράλληλα οι αστυνοµικές αρχές οφείλουν

να τους παράσχουν κάθε δυνατή βοήθεια.

Η διοίκηση της αστυνοµίας είναι αποκεντρωµένη στη Γερµανία. Σε πρώτο βαθµό η

διοικητική αστυνοµία εντάσσεται στη διοικητική οργάνωση των τοπικών υποθέσεων

(Παπαϊωάννου Ζ., 2006). ∆ηλαδή η οργάνωση των αρχών της διοικητικής αστυνοµίας ξεκινά

από τις τοπικές κοινότητες και καταλήγει ως τον αρµόδιο υπουργό κάθε κρατιδίου, χωρίς να

παραβλέπεται το γεγονός ότι υπάρχουν και διαφορές µεταξύ των διαφόρων κρατιδίων.

Μπορούν ωστόσο να οµαδοποιηθούν σε δύο κύριες τάσεις: στα κρατίδια, στα οποία

εφαρµόζεται το ενιαίο ή µικτό σύστηµα («Einheits- bzw. Mischsystem»), και σ` αυτά, που

εφαρµόζεται το διαφοροποιηµένο σύστηµα («Trennungssystem») [www.juraforum.de,

6/10/2008].25 Και στα δύο συστήµατα ανήκει στη διοικητική αστυνοµία το τεκµήριο

αρµοδιότητας αποσόβησης των κινδύνων.

Η βασική διαφορά έγκειται στο γεγονός, ότι στα κρατίδια που εφαρµόζουν το ενιαίο

σύστηµα, νοείται καταρχήν θεσµικά ως Αστυνοµία, τόσο η διοικητική αστυνοµία, όσο και η

οι αστυνοµικές αρχές, και εν συνεχεία ακολουθεί ο διαχωρισµός τους. Επίσης, οι

αστυνοµικές αρχές αναλαµβάνουν δράση στις περιπτώσεις, που δεν µπορεί να αναλάβει

έγκαιρα δράση η διοικητική αστυνοµία. Στα κρατίδια που εφαρµόζεται το διαφοροποιηµένο

σύστηµα υπάρχει κατευθείαν διαχωρισµός µεταξύ τους. Μία ακόµα διαφορά αφορά την

διοικητική οργάνωση της διοικητικής αστυνοµίας και το εύρος των αρµοδιοτήτων, που

µπορεί να αναλάβει. Στα κρατίδια, που εφαρµόζουν το διαφοροποιηµένο σύστηµα, η τοπική

διοικητική αστυνοµία αναλαµβάνει τις τοπικές υποθέσεις σε επίπεδο δήµου (Gemeinde), σε

επίπεδο νοµού η αντίστοιχη διοικητική αστυνοµία (Kreisordnungsbehörde) και σε τελικό

βαθµό αναλαµβάνει η διοικητική αστυνοµία των οµόσπονδων κρατιδίων

(Landesordnungsbehörde). Μ` άλλα λόγια, η ανώτερη διοικητική βαθµίδα αναλαµβάνει τις

αστυνοµικές αρµοδιότητες της τήρησης της δηµόσιας τάξης και ασφάλειας, µε βάση το

κανονιστικό πλαίσιο που ισχύει και δρώντας επικουρικά προς τις αρµοδιότητες της

υποδεέστερης βαθµίδας, αναλαµβάνοντας δράση, µόνο όταν δεν είναι δυνατόν να

επιτευχθούν τα αναµενόµενα αποτελέσµατα, από την υποδεέστερη διοικητικά βαθµίδα. Στα

κρατίδια που εφαρµόζουν το παραπάνω σύστηµα οργάνωσης, η τοπική διοικητική αστυνοµία

έχει περισσότερες και διευρυµένες αρµοδιότητες σε σχέση µε τις αρµοδιότητες της τοπικής

25 Το ενιαίο ή µικτό σύστηµα ακολουθούν η Βάδη-Βυρτεµβέργη, η Βρέµη, το Σάαρλαντ και η Σαξωνία, ενώ το διαφοροποιηµένο σύστηµα ακολουθούν η Ρηνανία-Βεστφαλία, η Θουριγγία, η Βαυαρία και το Βραδεµβούργο.

43

διοικητικής αστυνοµίας των κρατιδίων που εφαρµόζουν το ενιαίο ή µικτό σύστηµα

αστυνόµευσης.

Τέλος, οι αστυνοµικοί υπάλληλοι (τόσο το προσωπικό της διοικητικής αστυνοµίας, όσο και

το προσωπικό της εκτελεστικής αστυνοµίας) ακολουθούν µία ορισµένη ιεραρχική κλίµακα,

ανήκουν στο γενικό σώµα των δηµοσίων υπαλλήλων και χαίρουν µονιµότητας (Παπαϊωάννου

Ζ., 2006).

11.2. Η ∆ηµοτική Αστυνοµία σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες

Σ` αυτό το κοµµάτι θα σκιαγραφηθεί πώς λειτουργεί ο θεσµός της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας σε

µερικές ευρωπαϊκές χώρες.

Βέλγιο

Στο Βέλγιο η τοπική αστυνοµία εντάσσεται στην τοπική διοίκηση και έχει ως προϊστάµενο το

δήµαρχο. Υπάρχουν 589 τοπικές αστυνοµίες, που διαχωρίζονται σ` αυτές που έχουν αστικά

καθήκοντα και σ` αυτές µε αγροτικά καθήκοντα. Υπηρετούν 15.704 υπάλληλοι στην τοπική

αστυνοµία, προβλέπεται η οπλοφορία και έχουν παρεµφερή καθήκοντα µ` αυτά της

Χωροφυλακής (Gendarmerie), όπως η διατήρηση της δηµόσιας τάξης, η εφαρµογή των

νοµοθετικών διατάξεων και ο έλεγχος της κυκλοφορίας (Πανούσης Γ., Βιδάλη Σ., 2001).

Ισπανία

Στην Ισπανία προβλέπεται βάσει συντάγµατος η σύσταση τοπικής αστυνοµίας σε πόλεις µε

πληθυσµό άνω των 5.000 κατοίκων. Υπάγονται στο δήµαρχο και δεν προβλέπεται να

οπλοφορούν.

Ολλανδία

Στην Ολλανδία η τοπική αστυνόµοι είναι ανισοµερώς διασκορπισµένοι στις 148 αυτόνοµες

κοινότητες του κράτους. Υπάγονται στον δήµαρχο και η δοµή της διάρθρωσής τους

προσιδιάζει µε αυτή της κανονικής αστυνοµίας.

44

Γαλλία

Στο γαλλικό δίκαιο κυριαρχεί η διάκριση ανάµεσα σε διοικητική και δικαστική αστυνόµευση.

Στη Γαλλία η τοπική αστυνοµία αποσκοπεί στη διασφάλιση της δηµόσιας τάξης σε τοπικό

επίπεδο, ενώ πολλοί δήµαρχοι έδωσαν σε δηµοτικά αστυνοµικά όργανα την ιδιότητα του

βοηθού ανακριτικού υπαλλήλου, ώστε να συνεπικουρούν τη δικαστική αστυνοµία κατά την

εκτέλεση των καθηκόντων της (Πανούσης Γ., Βιδάλη Σ., 2001). Η άσκηση διοικητικής

αστυνόµευσης για θέµατα τοπικού ενδιαφέροντος και εντός των διοικητικών τους ορίων έχει

ανατεθεί στη σφαίρα αρµοδιοτήτων του δηµάρχου. Ωστόσο, οι εξουσίες του ασκούνται υπό

τον έλεγχο του οικείου νοµάρχη, ο οποίος µπορεί να τον υποκαταστήσει σε ορισµένες

περιπτώσεις. Εποµένως, η ∆ηµοτική Αστυνοµία υπάγεται κατ` ουσίαν στον νοµάρχη και

µπορεί να ασκεί «οιονεί αστυνοµικά καθήκοντα, ενώ µπορούν υπό ορισµένους όρους να

οπλοφορούν» (Πανούσης Γ., Βιδάλη Σ., 2001, σελ. 71).

45

12. Μελέτη περίπτωσης: Η ∆ηµοτική Αστυνοµία του ∆ήµου Χολαργού

Εικόνα 1 Εικόνα 2

Εικόνα 3

46

12.1. Ίδρυση, οργάνωση και στελέχωση της υπηρεσίας

Η ∆ηµοτική Αστυνοµία του ∆ήµου Χολαργού συστήθηκε για πρώτη φορά το 1999, ως Ειδική

Υπηρεσία του ∆ήµου µε την επωνυµία «∆ηµοτική Αστυνοµία». Αναβαθµίστηκε το 2003 µε

την τροποποίηση του Οργανισµού Εσωτερικής Υπηρεσίας (Ο.Ε.Υ.) του ∆ήµου και τον

καθορισµό των οργανικών θέσεών του (ΦΕΚ Β 1829, 8/12/2003). Ενώ ως το 2005

στελεχωνόταν µε τρία άτοµα προσωπικό, πλέον αποτελεί µία ολιγοµελή υπηρεσία

στελεχωµένη από οκτώ ένστολους ∆ηµοτικούς Αστυνοµικούς και µία υπάλληλο για

γραµµατειακή υποστήριξη. Το νεοπροσληφθέν προσωπικό διορίστηκε µε τις διαδικασίες που

προβλέπει η νοµοθεσία, αφού προηγουµένως εκπαιδεύτηκε έξι µήνες στη Σχολή ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας στην Κόνιτσα και δύο µήνες σε υπηρεσίες στο Νοµό Αττικής. Οι προβλεπόµενες

οργανικές του θέσεις είναι είκοσι δύο (22) και διαρθρώνονται σύµφωνα µε το παρακάτω

σχεδιάγραµµα:

∆ήµος Χολαργού

Οργανικές θέσεις:

ΠΕ 23 4

ΤΕ 23 2

∆Ε 23 16

ΣΥΝΟΛΟ 22

Πίνακας 1

Οι προβλεπόµενες οργανικές θέσεις τελούν σε συνάρτηση µε τον πληθυσµό του ∆ήµου

Χολαργού (32.166 δηµότες), ώστε η αναλογία να είναι 1 δηµοτικός αστυνοµικός ανά 1.500

κατοίκους. Η παραπάνω αναλογία είναι σύµφωνη µε την περίπτωση της ελληνικής δηµοτικής

αστυνοµίας, που έχει κυρίως ελεγκτικές και λιγότερο καθαρά αστυνοµικές αρµοδιότητες. Το

µέτρο εποµένως προσδιορίστηκε σε έναν δηµοτικό αστυνοµικό ανά 1.500 ή και 2.000

κατοίκους, µε εξαίρεση τους ∆ήµους που βρίσκονται σε τουριστικές περιοχές, αλλά και τους

πληθυσµιακά µικρούς ∆ήµους, όπου υιοθετήθηκε µία πιο συντηρητική εκτίµηση

(ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α.²). Σύµφωνα µε την ίδια µελέτη της Ε.Ε.Τ.Α.Α. Α.Ε.

υπολογίζεται ότι για την άσκηση µόνο των δώδεκα υποχρεωτικών αρµοδιοτήτων απαιτούνται

τουλάχιστον δώδεκα (12) θέσεις ένστολου προσωπικού, ενώ για την πλήρη άσκηση και των

τριάντα τριών (33) αρµοδιοτήτων του Π.∆. 23/2002 και για 24ωρη λειτουργία απαιτούνται

τουλάχιστον τριάντα δύο (32) θέσεις ένστολου προσωπικού (ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α.²).

47

Όπως αντιλαµβάνεται κανείς η ∆ηµοτική Αστυνοµία του ∆ήµου Χολαργού δεν πληροί µε τα

σηµερινά δεδοµένα την ελάχιστη δυνατή εκτίµηση για την άσκηση των δώδεκα µόνο

υποχρεωτικών αρµοδιοτήτων του Π.∆. 23/2002.

Αποτελεί ∆ιεύθυνση διαρθρωµένη σε δύο Τµήµατα και ένα Γραφείο Γραµµατείας, όπως

φαίνεται και από το παρακάτω διάγραµµα:

∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ ∆ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ

Γραµµατεία ∆ιεύθυνσης

ΤΜΗΜΑ Α ΤΜΗΜΑ Β

ΓΡΑΦΕΙΟ Α1 ΓΡΑΦΕΙΟ Β1

Τµήµα Περιπολίας και Εφαρµογή

∆ιατάξεων του ∆.Σ.

Τµήµα Προστασίας Περιβάλλοντος,

Καθαριότητας και Αδειών Οικοδοµών

ΓΡΑΦΕΙΟ Α2 ΓΡΑΦΕΙΟ Β2

Τµήµα Ελέγχου Κυκλοφορίας και

Στάθµευσης Οχηµάτων

Τµήµα Ελέγχου της Λειτουργίας των

Λαϊκών- ∆ηµοτικών Αγορών και

Εµποροπανηγύρεων

ΓΡΑΦΕΙΟ Β3

Τµήµα Ελέγχου Επαγγελµάτων, Πάσης

Φύσεως Επιτηδευµάτων, Καταστηµάτων

Υγειονοµικού Ενδιαφέροντος και

Ψυχαγωγικών, Ηλεκτρονικών Παιγνίων

Πίνακας 2

Η υπηρεσία δεν διαθέτει επιστηµονικό και υποστηρικτικό προσωπικό. Εποµένως βρίσκεται

σε συνεργασία µε τις αντίστοιχες υπηρεσίες του ∆ήµου και της Νοµαρχίας για ζητήµατα,

όπως είναι οι υγειονοµικοί έλεγχοι και τα τεχνικά θέµατα. Η έδρα της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας

βρίσκεται σε αυτόνοµο χώρο από τις υπόλοιπες υπηρεσίες του ∆ήµου, ενώ η υπηρεσία

διαθέτει ένα αυτοκίνητο, δύο δίκυκλα, τρία υπηρεσιακά κινητά και ηλεκτρονικό υπολογιστή

(Η/Υ).

48

12.2. Αρµοδιότητες της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας του ∆ήµου Χολαργού

Η υπηρεσία του Χολαργού ασκεί τις δώδεκα (12) υποχρεωτικές αρµοδιότητες που

προβλέπονται από τη σχετική νοµοθεσία.26 Το ∆.Σ. του ∆ήµου είχε ζητήσει επιπλέον

τέσσερις αρµοδιότητες το 2006 (τις αρµοδιότητες 14, 19, 27 και 30 του άρθρου 2 του Π.∆.

23/2002)27, που όµως δεν τις ενέκρινε ο Αστυνοµικός ∆ιευθυντής του Νοµού.

Το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας ασκεί τα καθήκοντά του µε πεζή και εποχούµενη

περιπολία, επιδεικνύοντας σύνεση, αµεροληψία και αξιοπρέπεια, σύµφωνα και µε τον

κανονισµό λειτουργίας που διέπει τον φορέα.28

Η καθηµερινή υπηρεσία του ειδικού ένστολου προσωπικού της διαρθρώνεται ως εξής:

Α). Ο Προϊστάµενος της υπηρεσίας εκτελεί όλα τα καθήκοντα προϊσταµένου, όπως

αναγράφονται στον παραπάνω κανονισµό λειτουργίας της υπηρεσίας. Συνοπτικά,

προγραµµατίζει, διευθύνει, συντονίζει και ελέγχει το έργο του προσωπικού. Συνεργάζεται

ακόµα αρµονικά µε τις υπόλοιπες υπηρεσίες του ∆ήµου (ιδίως µε την τεχνική και την

οικονοµική υπηρεσία, το γραφείο καταστηµάτων και το τµήµα καθαριότητας). Για το σκοπό

αυτό έρχεται σε άµεση καθηµερινή επαφή µε τον αρµόδιο Αντιδήµαρχο, που αποτελεί και

τον πολιτικό προϊστάµενο της υπηρεσίας.

Β). Το προσωπικό εξωτερικής υπηρεσίας ασκεί πεζή περιπολία στους δρόµους και τις

πλατείες του ∆ήµου. ∆ιεκπεραιώνει τις προγραµµατισµένες εργασίες του, που

επικεντρώνονται κυρίως στη βεβαίωση κλήσεων για παράνοµες στάσεις και σταθµεύσεις, για

παράνοµη κατάληψη πεζοδροµίου, αποµάκρυνση εγκαταλελειµµένων οχηµάτων και έλεγχος

κατάληψης πεζοδροµίων από οικοδοµικά υλικά. Καταγράφει επίσης προβλήµατα στο

οδόστρωµα ή στα πεζοδρόµια που χρειάζονται άµεση διόρθωση και έρχεται σε επικοινωνία

µε την τεχνική υπηρεσία του ∆ήµου. Το ίδιο γίνεται και στον εντοπισµό κατεστραµµένων

πινακίδων σήµανσης των οδών ή ελλιπούς σήµανσης. Ελέγχει ακόµα καθηµερινά την τήρηση

του κανονισµού καθαριότητας του ∆ήµου, ενώ αναλαµβάνει και χρέη σχολικού τροχονόµου

και τοποθετεί έντυπες ειδοποιήσεις και σήµανση µε κορδέλες για την ενηµέρωση των

δηµοτών σχετικά µε τις επικείµενες εργασίες του ∆ήµου. Αξίζει να τονιστεί, ότι κάθε

∆ευτέρα το σύνολο των υπαλλήλων απασχολείται για την εύρυθµη λειτουργία της Λαϊκής

26 Αρµοδιότητες 1,2,3,6,10,12,13,16,26,29,31 και 33 του άρθρου 2 του Π.∆. 23/2002. 27 Οι συγκεκριµένες αρµοδιότητες είναι οι εξής: 1). Αρµοδιότητα 14: Έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τη ρύθµιση της κυκλοφορίας µε υποδείξεις και σήµατα των τροχονόµων, 2). Αρµοδιότητα19: Έλεγχος της τήρησης των διατάξεων για το ωράριο λειτουργίας των κέντρων διασκέδασης και των συναφών καταστηµάτων, καθώς και των εµπορικών καταστηµάτων, 3). Αρµοδιότητα 27: Έλεγχος της τήρησης των διατάξεων για την προστασία του αστικού και περιαστικού πρασίνου και 4). Αρµοδιότητα 30: Έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν το υπαίθριο εµπόριο και τις λαϊκές αγορές. 28 Πρόκειται για τον υπ` αριθµ. 11559/3-3-2004 Κανονισµό Λειτουργίας της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.

49

Αγοράς, την αποµάκρυνση των παράνοµων µικροπωλητών και γενικά για την εξοµάλυνση

κάθε σχετικού προβλήµατος, που µπορεί να προκύψει και κυρίως για την απρόσκοπτη

κυκλοφορία των οχηµάτων. Επίσης, ένας υπάλληλος συνδράµει µε το περιπολικό (και

συνήθως µαζί µε τον προϊστάµενο) στα αιτήµατα των πολιτών και περιπολεί στους δρόµους

και τις πλατείες, µε τακτικές επισκέψεις στα άλση του ∆ήµου. Τέλος, κατά την απογευµατινή

υπηρεσία το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας συνδράµει κατά την αποκοµιδή των

απορριµµάτων από τα οχήµατα του ∆ήµου, µε βεβαίωση παραβάσεων για παράνοµη

στάθµευση στις περιπτώσεις που παρεµποδίζεται η διέλευσή τους.

Γ). Το προσωπικό εσωτερικής υπηρεσίας καταχωρεί στα υπηρεσιακά βιβλία29 τις αναγκαίες

εγγραφές, φροντίζει για την κανονική λειτουργία των εγκαταστάσεων και την ασφάλεια του

οικήµατος. Ενηµερώνει τον προϊστάµενο της ∆ιεύθυνσης για κάθε σηµαντικό γεγονός και

πληροφορία και δέχεται προσωπικά τους πολίτες που προσέρχονται στην υπηρεσία για την

επίλυση των αιτηµάτων τους.

∆). Μία υπάλληλος30 βρίσκεται στη Γραµµατεία της ∆ιεύθυνσης, λαµβάνει τις τηλεφωνικές

καταγγελίες και τα αιτήµατα των πολιτών και φροντίζει για την άµεση εξυπηρέτησή τους,

στα πλαίσια πάντα των αρµοδιοτήτων της υπηρεσίας και µε την σύµφωνη γνώµη του

προϊσταµένου της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.

12.3. Εκθέσεις πεπραγµένων της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας του ∆ήµου Χολαργού

Στο τέλος κάθε έτος η ∆ηµοτική Αστυνοµία συντάσσει έκθεση πεπραγµένων. Επειδή η

∆ηµοτική Αστυνοµία στελεχωνόταν ως το 2005 µόνο µε τρία άτοµα ως ειδικό ένστολο

προσωπικό και έκτοτε µε οκτώ και συνεπώς µε δυνατότητα άσκησης περισσότερων και

αποτελεσµατικότερα τις αρµοδιότητές της, η παρουσίαση της λειτουργίας της υπηρεσίας θα

ακολουθήσει το παραπάνω κριτήριο. Εποµένως, η έκθεση απολογισµού της δράσης της θα

χωριστεί ως εξής: θα παρουσιαστεί αρχικά ενιαία η έκθεση πεπραγµένων ως το 2005 και στη

συνέχεια θα ακολουθήσει για το έτη 2006 και 2007.

29 Σύµφωνα µε το άρθρο 15§9 του Π.∆. 23/2002 όλα τα αδικήµατα και συµβάντα που γίνονται κατά την διάρκεια του 24ώρου καταχωρούνται σε βιβλίο Αδικηµάτων, Συµβάντων, Συστάσεων και Παραπόνων. Επίσης, σύµφωνα µε τον κανονισµό υπηρεσίας προβλέπεται ακόµα µπλοκ έκθεσης ελέγχου, µπλοκ αυθαίρετης χρήσης κοινόχρηστου χώρου, µπλοκ βεβαίωσης παραβάσεων Κ.Ο.Κ. και µπλοκ βεβαίωσης παραβάσεων κανονισµού καθαριότητας. 30 Πρόκειται για υπάλληλο, που απασχολείται µε σύµβαση εργασίας ορισµένου χρόνου (µε το πρόγραµµα stage).

50

Έκθεση Πεπραγµένων για τα έτη 2002- 2005.

Κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων δράσης της υπηρεσίας βεβαιώθηκαν 3.284 παραβάσεις

στάθµευσης οχηµάτων, κυρίως σε ράµπες για οχήµατα ατόµων µε ειδικές ανάγκες, σε

πεζοδρόµια, όπου εµποδίζονταν η κυκλοφορία των πεζών και σε στροφές, όπου εµποδίζονταν

η οµαλή κυκλοφορία των οχηµάτων. Παράλληλα έγιναν γραπτές συστάσεις στους πολίτες µε

σκοπό την ενηµέρωση, την ευαισθητοποίηση, τη νουθεσία και την συνδροµή τους, ώστε να

γίνει κατανοητό το µέγεθος του προβλήµατος και η ανάγκη κοινής δράσης για την

αποτελεσµατική επίλυσή του. Ιδιαίτερη έµφαση δόθηκε, µε συχνές περιπολίες, σε περιοχές

που εµφανίζεται µεγάλη κίνηση, όπως είναι στις πλατείες, στα εµπορικά κέντρα, στην

περιοχή του µετρό, έξω από τα σχολεία και στις οδούς, όπου γίνεται η διέλευση των

λεωφορείων και των απορριµµατοφόρων.

∆ιευκολύνθηκε επίσης η κυκλοφορία των οχηµάτων κατά την διεξαγωγή εκδηλώσεων του

∆ήµου, όπως είναι οι εθνικές εορτές, οι αθλητικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις, οι

εµποροπανηγύρεις και η λαϊκή αγορά.

Όσον αφορά την τελευταία, πραγµατοποιήθηκαν έλεγχοι των 170 αδειών των µικροπωλητών

της δηµοτικής λαϊκής αγοράς, σχετικά µε τα τετραγωνικά µέτρα που καταλαµβάνουν και τις

οικονοµικές οφειλές τους στο ∆ήµο. Επίσης, εξασφαλίστηκε η εύρυθµη λειτουργία της

αγοράς µε παράλληλη αποµάκρυνση των παράνοµων µικροπωλητών.

Η υπηρεσία πραγµατοποίησε ακόµα ελέγχους στα 30 περίπτερα του ∆ήµου, σχετικά µε την

κατάληψη πεζοδροµίων και την αντίστοιχη οικονοµική τους επιβάρυνση. Μετρήθηκε ακόµα

η επιφάνεια (εµβαδοµέτρηση) που καταλαµβάνουν τα είδη προς πώληση εκτός του χώρου

του περιπτέρου (λχ. τα ψυγεία) και δόθηκαν τα ακριβή στοιχεία στην οικονοµική υπηρεσία

του ∆ήµου. Πραγµατοποιήθηκαν επίσης έλεγχοι σε καταστήµατα (κυρίως εστιατόρια και

καφετέριες) και ειδοποιήθηκαν οι ιδιοκτήτες τους, σχετικά µε τις οικονοµικές τους οφειλές

προς το ∆ήµο κατά τη διάρκεια του παρελθόντος έτους.

Αποµακρύνθηκαν από τις οδούς του ∆ήµου συνολικά 553 εγκαταλελειµµένα οχήµατα και

µεταφέρθηκαν σε ειδικούς χώρους φύλαξης.

Έγιναν επίσης οι απαραίτητες συστάσεις και επιβλήθηκαν τα αντίστοιχα πρόστιµα στις

περιπτώσεις που καταλαµβάνονταν παράνοµα τα πεζοδρόµια και το οδόστρωµα της περιοχής,

από εµπορεύµατα πλανόδιων µικροπωλητών, οικοδοµικά υλικά, διαφηµιστικές πινακίδες και

εµπόδια για φύλαξη θέσεων στάθµευσης.

Τέλος, η υπηρεσία πραγµατοποίησε µελέτες και διατύπωσε τις σχετικές προτάσεις της προς

το ∆ηµοτικό Συµβούλιο του ∆ήµου και τις υπόλοιπες υπηρεσίες του για θέµατα που αφορούν

τη σήµανση των οδών, τις µονοδροµήσεις συγκεκριµένων οδών, τη µετατροπή

51

συγκεκριµένων οδών σε δρόµους ήπιας κυκλοφορίας, παρεµβάσεις για την διευκόλυνση των

πεζών και της συγκοινωνίας και προτάσεις σχετικά µε την ∆ηµοτική Αγορά και την εύρυθµη

λειτουργία της.

Έκθεση πεπραγµένων για το έτος 2006

Κατά το έτος 2006 καταγράφηκαν 962 καταγγελίες ∆ηµοτών στο Βιβλίο Συµβάντων της

υπηρεσίας. Βεβαιώθηκαν 713 παραβάσεις στάθµευσης οχηµάτων και αποµακρύνθηκαν 61

εγκαταλελειµµένα οχήµατα. Έγιναν οι απαραίτητοι έλεγχοι καταστηµάτων, περιπτέρων και

οµαλής λειτουργίας της λαϊκής αγοράς. ∆ιευκολύνθηκε επίσης η κυκλοφορία των οχηµάτων

κατά τη διάρκεια εκδηλώσεων του ∆ήµου, ενώ το προσωπικό της υπηρεσίας άσκησε και χρέη

σχολικού τροχονόµου κατά τις ώρες προσέλευσης και αποχώρησης των µαθητών σε

∆ηµοτικό Σχολείο του ∆ήµου, που βρίσκεται σε κεντρική οδό της περιοχής. Επιπρόσθετα, η

υπηρεσία είχε καθηµερινή συνεργασία µε το Γραφείο καταστηµάτων του ∆ήµου για τις

µηνύσεις που αφορούν τα καταστήµατα υγειονοµικού ενδιαφέροντος (Κ.Υ.Ε.), ενώ εντός του

έτους επιδόθηκε µία απόφαση του ∆ηµάρχου για προσωρινή σφράγιση καταστήµατος.

Επιβλήθηκαν ακόµα πρόστιµα για παραβάσεις που αφορούσαν το νέο κανονισµό

καθαριότητας που ψηφίστηκε από το ∆ηµοτικό Συµβούλιο του ∆ήµου, ο οποίος είχε

προηγουµένως γνωστοποιηθεί στους δηµότες.

Τέλος, επιδόθηκαν έγγραφα του ∆ήµου, που αφορούσαν επιδόσεις της οικονοµικής

υπηρεσίας προς τα περίπτερα για οικονοµικές τους οφειλές, ενηµερωτικά έντυπα προς τους

εµπόρους και τους ιδιώτες σχετικά µε την τήρηση του νέου κανονισµού καθαριότητας και

επιδόσεις του ληξιαρχείου στις οικίες των δηµοτών για εκταφές.

Έκθεση πεπραγµένων για το έτος 2007

Κατά το έτος 2007 αυξήθηκε ο αριθµός των καταγγελιών (1317 καταγγελίες), ενώ

βεβαιώθηκαν 787 παραβάσεις στάθµευσης οχηµάτων και αποµακρύνθηκαν 35

εγκαταλελειµµένα αυτοκίνητα. Αντίστοιχα, διευκολύνθηκε η κυκλοφορία στους δρόµους της

περιοχής κατά τη διεξαγωγή εκδηλώσεων του ∆ήµου και έγινε καταγραφή των πινακίδων

σήµανσης και των κατόπτρων της περιοχής, ενώ η σχετική µελέτη παραδόθηκε στην τεχνική

υπηρεσία του ∆ήµου, µε σκοπό την αντικατάσταση ή την επιδιόρθωσή τους. Επιβλήθηκαν

πρόστιµα για παραβάσεις του κανονισµού καθαριότητας, στα περίπτερα του ∆ήµου και

επιδόθηκαν τέσσερις αποφάσεις του ∆ηµάρχου για προσωρινή σφράγιση καφετεριών και

εστιατορίου.

52

Για τη συγκεκριµένο έτος η ∆ηµοτική Αστυνοµία διενήργησε επίσης έλεγχο στις άδειες των

συνεργείων που πραγµατοποίησαν εργασίες για λογαριασµό των εταιριών κοινής ωφελείας

(∆ΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥ∆ΑΠ), καθώς και καταγραφή των τοµών- εκσκαφών του οδοστρώµατος.

Επιδόθηκαν ακόµα έγγραφα του ληξιαρχείου του ∆ήµου στους δηµότες και της οικονοµικής

υπηρεσίας σε περίπτερα και καταστήµατα υγειονοµικού ενδιαφέροντος.

Τέλος, έγινε έλεγχος για την ισχύ 48 αναπηρικών θέσεων που είχαν δοθεί από την τεχνική

υπηρεσία. Τα αποτελέσµατα του ελέγχου κοινοποιήθηκαν στην τεχνική υπηρεσία µε

αποτέλεσµα την κατάργηση των παράνοµων θέσεων.

12.4. Το όραµα της πολιτικής ηγεσίας της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας

Η ∆ηµοτική Αστυνοµία δεν εντάσσεται ως αυτόνοµη δράση στο επιχειρησιακό πρόγραµµα

του ∆ήµου. Ωστόσο, πρόκειται για την υπηρεσία «µε την πιο άµεση, καίρια και καθοριστική

παρουσία εντός των ορίων του ∆ήµου» σύµφωνα µε την άποψη του Αντιδηµάρχου και

πολιτικού προϊσταµένου της υπηρεσίας. Το όραµα της πολιτικής ηγεσίας είναι µία υπηρεσία

δυναµική, αποτελεσµατική µε ευεργετική δράση τόσο για την πόλη, όσο και για τους πολίτες

της. Επειδή η ∆ηµοτική Αστυνοµία ασκεί πλήθος αρµοδιοτήτων που επηρεάζουν άµεσα την

καθηµερινότητα των πολιτών, είναι ανάγκη να λειτουργεί µε αντικειµενικότητα, µε σεβασµό

στον άνθρωπο και µε γνώµονα τις αρχές της ίσης µεταχείρισης και επιείκειας. Για την

επίτευξη του παραπάνω στόχου απαιτείται η κοινή αναγνώριση και αποδοχή του έργου της

υπηρεσίας από την τοπική κοινότητα. Επιθυµητή και ευκταία είναι εποµένως και η ενεργής

συµµετοχή των ίδιων των πολιτών στα τοπικά δρώµενα.

Ο ρόλος της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας είναι σύµφωνα µε την άποψη του Αντιδηµάρχου κατά

κύριο λόγο «προληπτικός και συµβουλευτικός». ∆ιότι το προσωπικό της διευκολύνει την

κυκλοφορία των οχηµάτων κατά τη διεξαγωγή εκδηλώσεων του ∆ήµου και κατά τη διάρκεια

εργασιών από τα συνεργεία του ∆ήµου. Έτσι, αποδεικνύουν το κοινωνικό έργο που

προσφέρουν, ενώ συµβουλεύουν τους πολίτες και κάνουν τις απαραίτητες συστάσεις σε

οδηγούς που παρεµποδίζουν µε τα οχήµατά τους την κυκλοφορία άλλων οχηµάτων ή πεζών.

Ωστόσο, ούτε η πολιτική ηγεσία αρνείται τον κατασταλτικό και ελεγκτικό ρόλο της

∆ηµοτικής Αστυνοµίας, όταν αυτός είναι απαραίτητος για την τήρηση της νοµιµότητας και

της εύρυθµης λειτουργίας του ∆ήµου.

53

12.5. Υφιστάµενα προβλήµατα της υπηρεσίας

Μέσα από προσωπικές συνεντεύξεις µε το ειδικό ένστολο προσωπικό της υπηρεσίας

προέκυψαν διάφορα προβλήµατα αποτελεσµατικής άσκησης των αρµοδιοτήτων τους, αλλά

και προβληµατισµοί σχετικά µε το θεσµό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.

Πρόκειται για έναν θεσµό, που όπως τονίζει το ένστολο προσωπικό της υπηρεσίας, βρίσκεται

σε πειραµατικό στάδιο και δεν έχει ακόµα εδραιωθεί στη συνείδηση του µέσου πολίτη.

Θεωρούν ότι οι πολίτες τώρα αρχίζουν να γνωρίζουν καλύτερα το θεσµό. ∆ιότι ως τώρα δεν

υπήρχε επαρκής ενηµέρωση σχετικά µε τις αρµοδιότητες που ασκεί η ∆ηµοτική Αστυνοµία

µε αποτέλεσµα να τους συγχέουν συχνά µε την ΕΛ.ΑΣ. και µε την Τροχαία. Η έλλειψη

ενηµέρωσης είχε ακόµα ως άµεση συνέπεια την αρνητική στάση και την προκατάληψη και

επιφυλακτικότητα του πολίτη απέναντι στο θεσµό. Η παραπάνω άγνοια του µέσου πολίτη

καθιστά το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας αποδέκτες παραπόνων για κάθε πρόβληµα

και τα «κακώς κείµενα» που ταλανίζουν το ∆ήµο. Υπάρχει έλλειψη σεβασµού, γεγονός που

καταδεικνύει το µειωµένο κύρος που έχει ο θεσµός της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας στη

συνείδηση του πολίτη. Εξάλλου είναι εύλογο να παρουσιάζουν οι πολίτες αρνητική

συµπεριφορά απέναντί τους, όταν τους επιβάλλονται πρόστιµα. Αναφέρονται χαρακτηριστικά

διενέξεις, απειλές και ύβρεις ορισµένων πολιτών κατά τη σφράγιση του καταστήµατός τους,

καθώς και οι απειλές ξυλοδαρµού ορισµένων οδηγών.

Αξίζει επίσης να τονιστεί ότι οι διαφορετικές αρµοδιότητες που έχει κάθε ∆ηµοτική

Αστυνοµία δεν διευκολύνει την ενηµέρωση των πολιτών σχετικά µε τα ζητήµατα που

µπορούν να απευθυνθούν και να τύχουν επίλυσης από τη συγκεκριµένη υπηρεσία. ∆ιότι πέρα

από τις δώδεκα (12) υποχρεωτικές αρµοδιότητες που προβλέπονται από το Π.∆. 23/2002, µε

απόφαση του Γενικού Γραµµατέα της Περιφέρειας µπορεί η εκάστοτε ∆ηµοτική Αστυνοµία

να αναλαµβάνει και ορισµένες πρόσθετες αρµοδιότητες, τις οποίες όµως δεν θα αναλαµβάνει

υποχρεωτικά και κάποια αντίστοιχη υπηρεσία όµορου ∆ήµου. Αυτό έχει συνεπώς ως

αποτέλεσµα να επιτείνεται η σύγχυση των πολιτών, που δεν γνωρίζουν για ποιες

αρµοδιότητες µπορούν να απευθύνονται στην εκάστοτε ∆ηµοτική Αστυνοµία.

Η σύγχυση που επικρατεί σχετικά µε τις αρµοδιότητες του θεσµού διακατέχει και ορισµένους

δηµοτικούς συµβούλους. Κοινή συνισταµένη αποτελεί πάντως, πως η πολιτική εξάρτηση

δηµιουργεί αρκετά προβλήµατα. Οι παρεµβάσεις στο έργο και τη λειτουργία του θεσµού της

∆ηµοτικής Αστυνοµίας δυσχεραίνει την εκτέλεση των καθηκόντων τους. Πολλές φορές

µάλιστα έχουν την απαίτηση να επιτελέσουν έργο, που δεν σχετίζεται και είναι πέραν των

αρµοδιοτήτων τους.

54

Αξίζει ακόµα να τονιστεί, ότι δεν υπάρχει ειδικό κονδύλιο για το θεσµό της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας στον προϋπολογισµό του ∆ήµου, οπότε ο θεσµός λειτουργεί χωρίς την

απαραίτητη δηµοσιονοµική αυτοτέλεια.

Όσον αφορά τον τεχνικό εξοπλισµό αποτελεί κοινή θέση όλου του προσωπικού η ανάγκη

δηµιουργίας τηλεφωνικού κέντρου. Παράλληλα δυσχεραίνει την αποτελεσµατική λειτουργία

του θεσµού η έλλειψη εξοπλισµού ασύρµατης επικοινωνίας και δικτύου internet.

12.6. Προτάσεις βελτίωσης

Η πλειονότητα του προσωπικού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας συµφωνεί ότι το υφιστάµενο

νοµικό πλαίσιο δεν επαρκεί, ώστε να µπορεί να λειτουργήσει µε περισσότερη

αποτελεσµατικότητα ο θεσµός. Συνοπτικά οι κυριότερες αλλαγές και προτάσεις βελτίωσης

επικεντρώνονται στα κάτωθι ζητήµατα:

Το νοµικό πλαίσιο θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο και να καθορίζει επακριβώς τις

αρµοδιότητες τους.

Οι αρµοδιότητες της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας θα πρέπει να είναι πέρα από ρητές και

κοινές και ενιαίες σε όλους τους ∆ήµους, όπου υφίσταται η υπηρεσία, ώστε να µην

δηµιουργείτε σύγχυση στους πολίτες.

Θα πρέπει να υπάρχει ακόµα νοµοθετική πρόβλεψη, ώστε να υπάρχουν δύο άτοµα

υποχρεωτικά στις περιπολίες για λόγους κάλυψης.

Χρειάζεται ακόµα να αποσαφηνιστεί η δυνατότητα και σε ποιες περιπτώσεις της

επιβολής διοικητικών προστίµων.

∆εν θα πρέπει να συγχέεται η αρµοδιότητα της φύλαξης της δηµοτικής περιουσίας µε

τη φύλαξη του δάσους και την πυρασφάλεια.

∆ιεξαγωγή σεµιναρίων και εκπαιδευτικών ηµερίδων κάθε φορά που προκύπτουν

κάποια νέα δεδοµένα και αλλαγές, που σχετίζονται µε τις αρµοδιότητές τους και τον

τρόπο άσκησής τους.

Νοµοθετική πρόβλεψη, ώστε να µην εργάζονται σε περιόδους καύσωνα.

Επίδοµα βαρέων και ανθυγιεινών, µιας και η εργασία τους απαιτεί να βρίσκονται σε

εξωτερικούς χώρους.

Επιπλέον, θεωρούν ότι η εκπαίδευσή τους ήταν επαρκής στις Σχολές της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας και τις Αστυνοµικές Σχολές. Ωστόσο, θα πρέπει να διεξάγονται περισσότερα

σεµινάρια που να σχετίζονται µε τις αρµοδιότητές τους και τον τρόπο άσκησής τους και να

55

περιλαµβάνουν επίσης τις όποιες θεσµικές αλλαγές προκύψουν µελλοντικά. Τα σεµινάρια και

η επιµόρφωσή τους θα πρέπει να είναι δωρεάν και υποχρεωτική για όλο το ένστολο

προσωπικό.

Το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας παρουσιάζεται ακόµα αρνητικό σχετικά µε το

ζήτηµα της οπλοφορίας και στην προτεινόµενη αλλαγή του νοµοθετικού πλαισίου, προς την

κατεύθυνση εξοµοίωσής τους µε την ΕΛ.ΑΣ. σε τοπική κλίµακα.

Η πλειονότητα συµφωνεί επίσης ότι ο δηµοτικός αστυνόµος θα πρέπει να υπηρετεί στον τόπο

διαµονής του και όχι καταγωγής τους. Επισηµαίνεται ωστόσο από ορισµένους, ότι η

παραπάνω ιδιότητα µπορεί να έχει ορισµένες φορές αρνητικές παρενέργειες στην

αποτελεσµατική άσκηση των καθηκόντων τους, ιδίως όταν πρόκειται για έναν πληθυσµιακά

µικρό ∆ήµο. Μία ακόµα παράµετρος, έχει να κάνει µε το γεγονός, ότι όταν προσελήφθηκαν

δεν περιλαµβανόταν στο σύστηµα των αντικειµενικών κριτηρίων (µόρια) η εντοπιότητα.

Ωστόσο είναι υποχρεωµένοι και οι ίδιοι να υπηρετήσουν τουλάχιστον για δέκα έτη στη

∆ηµοτική Αστυνοµία του ∆ήµου που διορίστηκαν.

Επίσης, δεν αισθάνονται ως φορείς ∆ηµοσίων Σχέσεων. Αυτό οφείλεται στο γεγονός, ότι ο

θεσµός της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας δεν έχει ακόµα εδραιωθεί στη συνείδηση του πολίτη.

Αντιλαµβάνονται εποµένως τους εαυτούς τους ως αποδέκτες των παραπόνων και των

σχολίων (ορισµένες φορές και θετικών) των πολιτών για την κατάσταση που επικρατεί γενικά

στο ∆ήµο και για τα προβλήµατα που απασχολούν τους πολίτες. Απαιτείται ωστόσο από το

προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας αυξηµένος επαγγελµατισµός, επαρκής γνώση των

αρµοδιοτήτων τους, συναδελφική αλληλεγγύη και συνεργασία, καθώς και ευγένεια και

συνεργασία µε τους πολίτες και την τοπική κοινότητα.

12.7. Επίµετρο

Η ∆ηµοτική Αστυνοµία του ∆ήµου Χολαργού αποτελεί µία σχετικά ολιγοµελή υπηρεσία και

ένα χαρακτηριστικό παράδειγµα λειτουργίας του θεσµού σε ένα µητροπολιτικό κέντρο, όπως

είναι η Αθήνα. ∆εν θεωρούν τους εαυτούς τους Σώµα Ασφαλείας, αλλά µάλλον ένστολους

∆ηµοτικούς Υπαλλήλους. Ως κυριότερη απειλή για το φορέα θεωρούν την αλλαγή του

νοµοθετικού πλαισίου και τη σταδιακή µετατροπή τους σε Σώµα Ασφαλείας µε ανάλογες

αρµοδιότητες µε εκείνες της ΕΛ.ΑΣ. Η περίπτωση υπαγωγής τους σε ένα ευρύτερο σώµα

διαδηµοτικής αστυνοµίας εκλαµβάνεται επίσης ως απειλή, µε το δεδοµένο ότι θα έχουν

περισσότερες αρµοδιότητες σε µία µεγαλύτερη χωρική ενότητα, που θα διοικείται από

56

περισσότερους και διακριτούς πρωτοβάθµιους Ο.Τ.Α., µε διαφορετικές ενίοτε απαιτήσεις και

σκοπιµότητες. Αρνητική στάση τηρούν επίσης στο επικείµενο ζήτηµα οπλοφορίας του

προσωπικού της. Σκεπτικισµός επικρατεί ακόµα µε την πάγια τακτική της πολιτικής ηγεσίας

να τους αναθέτει επιπρόσθετες αρµοδιότητες, που ως επί τω πλείστον είναι άσχετες µε τη

φύση και την αποστολή της υπηρεσίας και το νοµοθετικό πλαίσιο που διέπει το φορέα.

Απαιτείται επίσης επιπρόσθετο προσωπικό για το εύρος των αρµοδιοτήτων που ασκούν.

Εξάλλου βάσει του νοµοθετικού πλαισίου λειτουργούν ως υπηρεσία σε 24ωρη βάση.

Πρακτικά όµως δεν είναι δυνατόν µε οκτώ άτοµα ειδικό ένστολο προσωπικό να καλύπτουν

τις ανάγκες της υπηρεσίας σε 24ωρη βάση.

Ως υπηρεσία µε δυνατότητα επιβολής διοικητικών προστίµων είναι εύλογο να δηµιουργούν

αντιπάθειες και τριβές µε τους πολίτες- παραβάτες. Εποµένως αισθάνονται περισσότερο ότι

αποτελούν τους άµεσους αποδέκτες παραπόνων για τα διάφορα προβλήµατα που ταλανίζουν

το ∆ήµο, παρά ότι αποτελούν φορείς ∆ηµοσίων Σχέσεων.

Η προβολή ωστόσο του φορέα κρίνεται ικανοποιητική, δεδοµένου ότι αποτελεί µία

κατεξοχήν εξωστρεφής υπηρεσία, που έρχεται σε άµεση επικοινωνία σε καθηµερινή βάση µε

την τοπική κοινωνία. Η προβολή και η αναγνωρισιµότητα του θεσµού και της συγκεκριµένης

υπηρεσίας αντικατοπτρίζεται και από την αύξηση του αριθµού των καταγγελιών από τους

πολίτες. Εξάλλου υπάρχει και προβολή από τα τοπικά Μ.Μ.Ε. και από την ιστοσελίδα του

∆ήµου.

Στα ισχυρά σηµεία του φορέα συγκαταλέγεται το καλό κλίµα συνεργασίας του προσωπικού

µεταξύ του, αλλά και µε τις υπόλοιπες υπηρεσίες του ∆ήµου µε τις οποίες συνεργάζεται σε

τακτική βάση. Η µονιµότητα που διέπει το προσωπικό, καθώς και το επίπεδο εκπαίδευσης

προσλαµβάνονται επίσης ως θετικοί παράµετροι. Η νοµοθετική κάλυψη από την νοµική

υπηρεσία του ∆ήµου που προβλέπεται πλέον ρητά στο νέο νοµοσχέδιο31 αποτελεί ένα ακόµη

θετικό στοιχείο.

Εν κατακλείδι πάντως επικρατεί σκεπτικισµός και προβληµατισµός σχετικά µε τον θεσµικό

ρόλο της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας και τη διαφαινόµενη µετατροπή του σε Σώµα Ασφαλείας σε

τοπική κλίµακα, µε σταδιακή εκχώρηση αρµοδιοτήτων από την ΕΛ.ΑΣ. και την Τροχαία

προς τη ∆ηµοτική Αστυνοµία. Ενδεχόµενη αλλαγή της επωνυµίας του θεσµού µε απαλοιφή

του όρου «Αστυνοµία» από αυτήν θα είχε κατά την άποψή τους ουσιαστική σηµασία,

υποδηλώνοντας ότι αποτελούν φορείς ενός θεσµού µε διαφορετικές αρµοδιότητες και

φυσιογνωµία από αυτές των υπολοίπων αστυνοµικών αρχών.

31 Το νέο Νοµοσχέδιο παρουσιάζεται αναλυτικά στο κεφάλαιο 15 «Τελευταίες εξελίξεις σχετικά µε το θεσµό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας».

57

13. Αποτίµηση του θεσµού και των δυσλειτουργιών της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας

Ο θεσµός της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας επανεµφανίστηκε προκειµένου να καλύψει τις

αυξηµένες ανάγκες αστυνόµευσης σε µία κοινωνία µεταβαλλόµενη, όπου η τοπική

αυτοδιοίκηση έχει διευρυµένες πλέον αρµοδιότητες, µετά και την ρητή συνταγµατική

πρόβλεψη, ότι η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους οργανισµούς τοπικής

αυτοδιοίκησης, υπέρ των οποίων συντρέχει τεκµήριο αρµοδιότητας για την διοίκηση των

τοπικών υποθέσεων (άρθρο 102 του Συντάγµατος). Ο θεσµός της τοπικής αυτοδιοίκησης υπό

την οπτική της αστυνόµευσης, συνεπάγεται την εκχώρηση εκείνων των αστυνοµικών

αρµοδιοτήτων, που έχουν ως αποδέκτες τα µέλη της τοπικής κοινωνίας και την υπαγωγή τους

στη ∆ηµοτική Αστυνοµία. Σ` αυτό το σηµείο κρίνεται σκόπιµο να διατυπωθούν ορισµένοι

προβληµατισµοί σχετικά µε την επανασύσταση του θεσµού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, του

θεσµικού της ρόλου και κατά συνέπεια των αρµοδιοτήτων, µε τις οποίες είναι επιφορτισµένη

η ∆ηµοτική Αστυνοµία.

13.1. Η φυσιογνωµία της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας

Η ίδρυση διοικητικών οργάνων που ασκούν αστυνόµευση σε ορισµένη εδαφική επικράτεια

µε αποφασιστικές αρµοδιότητες συνδέεται άµεσα µε την συνταγµατικά κατοχυρωµένη έννοια

της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α- Ε.Ε.Τ.Α.Α.³). Εποµένως, το τεκµήριο

αρµοδιότητας ως προς την άσκηση αστυνόµευσης για τις τοπικές υποθέσεις υπέρ της

∆ηµοτικής Αστυνοµίας έχει νοµικό έρεισµα στο άρθρο 102 του Συντάγµατος, µε το οποίο

πρέπει κατά λογική επαγωγή να γίνει δεκτό, ότι και η ∆ηµοτική Αστυνοµία απολαµβάνει

αντίστοιχης συνταγµατικής κατοχύρωσης µε τους Ο.Τ.Α. για την άσκηση αστυνόµευσης σε

τοπικό επίπεδο.

Συνεπώς, η ∆ηµοτική Αστυνοµία είναι επιφορτισµένη µε την διαφύλαξη και προστασία της

τοπικής δηµόσιας τάξης και ασφάλειας. Όµως τόσο η έννοια της «τοπικής υπόθεσης», όσο

και η έννοια της «τοπικής δηµόσιας τάξης και ασφάλειας» αποτελούν αόριστες έννοιες, µε

µεταβλητό περιεχόµενο, ιδεολογικές προεκτάσεις και δυναµικό χαρακτήρα. Η

συγκεκριµενοποίηση των περιεχοµένων τους αποτελεί στην ουσία πολιτική επιλογή, µετά

από εκτίµηση των εκάστοτε δεδοµένων και αναγκών, ακολουθώντας την κοινωνική

πραγµατικότητα. Ενώ ωστόσο έγκειται στη διακριτική ευχέρεια της πολιτικής ηγεσίας να

58

διευρύνει ή να στενέψει το περιεχόµενο των «τοπικών υποθέσεων» και κατά συνέπεια της

«τοπικής δηµόσιας τάξης και ασφάλειας», δεν µπορεί να προσβάλλει τον πυρήνα του θεσµού,

που παραµένει σταθερός και αµετάβλητος και είναι η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων από

την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Εκτός από την αποσαφήνιση του περιεχοµένου των τοπικών υποθέσεων και της τοπικής

αστυνόµευσης είναι ανάγκη να διασαφηνιστεί και το είδος της θεσµικής αστυνόµευσης, που

καλείται να εκπληρώσει η ∆ηµοτική Αστυνοµία. Προς το παρόν η ∆ηµοτική Αστυνοµία

ασκεί µικτή αστυνόµευση, έχοντας αρµοδιότητες τόσο διοικητικής, όσο και δικαστικής

αστυνόµευσης. Η δράση της δικαστικής αστυνόµευσης διαφαίνεται από τα ανακριτικά

καθήκοντα που έχει η ∆ηµοτική Αστυνοµία32 προσδίδοντας στο θεσµό έναν οιονεί δικαστικό

χαρακτήρα, που σκοπό έχει να συνδράµει προς τα όργανα της δικαστικής λειτουργίας για την

απονοµή της ποινικής δικαιοσύνης, που γίνεται µε κατασταλτικές ενέργειες. Ως θεσµός

διοικητικής αστυνόµευσης ασκεί κυρίως προληπτικό έργο, µε σκοπό την πρόληψη του

εγκλήµατος και τη διασφάλιση της δηµόσιας τάξης. ∆εδοµένου ότι οι εξουσίες της είναι

ανοικτές, αφού το περιεχόµενο της τοπικής δηµόσιας τάξης είναι ευµετάβλητο, ανάλογα µε

τις κοινωνικές περιστάσεις της εκάστοτε εποχής, η ∆ηµοτική Αστυνοµία αποτελεί

χαρακτηριστικό παράδειγµα φορέα άσκησης διοικητικής αστυνόµευσης (ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α-

Ε.Ε.Τ.Α.Α.³).

Θα ήταν σκόπιµο εποµένως ο νοµοθέτης να αποσαφηνίσει το θεσµικό ρόλο που θέλει να

προσδώσει στη ∆ηµοτική Αστυνοµία, ώστε να αποκτήσει µία σταθερή φυσιογνωµία, µε

διακριτούς ρόλους και αρµοδιότητες από τους υπόλοιπους φορείς αστυνόµευσης και ελέγχου.

Προτείνεται εξάλλου η ∆ηµοτική Αστυνοµία να αναλάβει την ειδική διοικητική αστυνόµευση

των Ο.Τ.Α. σε συνεργασία µε τις ειδικές αρχές αστυνόµευσης άλλων δηµοσίων φορέων,

όπως είναι οι ελεγκτικές υπηρεσίες των Νοµαρχιακών Αυτοδιοικήσεων για την επιβολή

διοικητικών ποινών σε θέµατα υγιεινής τροφίµων (ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α.³, σελ. 28).

Πρώτιστη σηµασία έχει πάντως η αποσαφήνιση της φυσιογνωµίας του θεσµού, που θα

επιτευχθεί µέσω της αναγκαίας νοµοθετικής προσαρµογής. Με τη νοµοθετική πρόβλεψη της

άσκησης διοικητικής µόνο αστυνόµευσης, θα αποφύγει τα προβλήµατα, που υπάρχουν τώρα

που έχει και δικαστικά καθήκοντα. Αφενός περιορίζεται αναγκαστικά το επίπεδο

εκπαίδευσης και κατάρτισης των οργάνων της, ενώ παράλληλα διευκολύνεται η εξειδίκευσή

τους. Εξάλλου, ο περιορισµός της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας στην άσκηση διοικητικών

32 Σύµφωνα µε το άρθρο 15 του Π.∆. 23/2002 και µε το άρθρο 26§1β του Νόµου 2819/2000 το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας είναι ειδικοί ανακριτικοί υπάλληλοι κατά το άρθρο 34 του Κ.Π.∆., για αδικήµατα που εµπίπτουν στη σφαίρα των αρµοδιοτήτων τους.

59

καθηκόντων θα συµβάλλει στην προαγωγή φιλικών και ποιοτικών σχέσεων µε τους πολίτες

και την τοπική κοινότητα. Θα είναι τέλος, περιττός ο προβληµατισµός για το αν θα πρέπει να

οπλοφορεί το ειδικό ένστολο προσωπικό της ή όχι.33

Επιπλέον, θα αποσαφηνιστεί ο θεσµικός ρόλος της και θα δοθεί περισσότερο έµφαση στην

καθηµερινότητα του πολίτη. Η ∆ηµοτική Αστυνοµία µπορεί να αναπτύξει ένα διαφορετικό

ρόλο από εκείνον της Ελληνικής Αστυνοµίας. Ενώ η Ελληνική Αστυνοµία θα είναι υπεύθυνη

για τη δίωξη της εγκληµατικότητας, η ∆ηµοτική Αστυνοµία θα είναι υπεύθυνη για την

ευταξία του ∆ήµου της, λειτουργώντας ως βοηθός επίλυσης των προβληµάτων των πολιτών.

Παράλληλα µε τον ελεγκτικό της ρόλο θα έχει και κοινωνικό χαρακτήρα, µέσω της

διαµεσολάβησης και της επικοινωνίας µε την τοπική κοινότητα οικοδοµώντας σχέσεις

εµπιστοσύνης µαζί τους και χτίζοντας µια εικόνα φιλική στους πολίτες. Για να επιτευχθεί

αυτό χρειάζεται να αποκτήσει ο θεσµός τη δική του ταυτότητα και κουλτούρα προβάλλοντας

περισσότερο τον κοινωνικό του ρόλο και χαρακτήρα. Αυτό θα αποβεί χρήσιµο και για τον

τρόπο εκπαίδευσης του προσωπικού της. ∆ιότι το ασταθές περιβάλλον της αποστολής και

συνεπώς της φυσιογνωµίας της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας οδηγούσε στην ατελή εκπαίδευση του

προσωπικού της, αφού ούτε η πολιτεία, ούτε οι εκπαιδευτές δεν γνώριζαν πως και µε ποια

µορφή θα ασκεί τα καθήκοντά της η ∆ηµοτική Αστυνοµία.

Η έλλειψη αποκρυσταλλωµένης φυσιογνωµίας για το θεσµό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας

αποτυπώνεται χαρακτηριστικά στις υποθέσεις που χειρίζεται ο Συνήγορος του Πολίτη. Οι

περισσότερες υποθέσεις των πολιτών αποσκοπούν στην παροχή πληροφοριών περί των

αρµοδιοτήτων της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας και για την νοµιµότητα διαφόρων πράξεών της, µε

κυριότερη την αφαίρεση πινακίδων. Μάλιστα, η απορία του µέσου πολίτη για τον νεοπαγή

θεσµό εκτείνεται ως τις µέρες µας.34

13.2. Αλληλοεπικαλύψεις και συντρέχουσες αρµοδιότητες

Η λειτουργία της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας δεν αναιρεί τη δυνατότητα ελέγχου και άσκησης

ορισµένων αρµοδιοτήτων και από άλλες αστυνοµικές αρχές. Συγκεκριµένα, παρατηρείται

33 Άρθρο στην εφηµερίδα «Κόσµος του Επενδυτή» στις 1 Ιουνίου 2008 αναφέρεται σε σχέδιο νόµου που επεξεργάζεται το Υπουργείο Εσωτερικών σχετικά µε τη ∆ηµοτική Αστυνοµία. Σύµφωνα µε το δηµοσίευµα προτείνονται ενισχυµένες αρµοδιότητες για το προσωπικό της, ωστόσο απορρίφθηκε η δυνατότητα να οπλοφορεί και να φέρει χειροπέδες ανά χείρας. 34 Στις 31/12/2007 υποβλήθηκε ερώτηµα από πολίτη προς το Συνήγορο του Πολίτη περί των αρµοδιοτήτων της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας. Αντίστοιχα, στις 29/08/2008 αµφισβητήθηκε µέσω καταγγελίας στον Συνήγορο του Πολίτη, η δυνατότητα αφαίρεσης πινακίδων Ι.Χ. από την ∆ηµοτική Αστυνοµία.

60

αλληλοεπικάλυψη πολλών αρµοδιοτήτων της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας µε αρµοδιότητες άλλων

φορέων αστυνόµευσης (ΕΛ.ΑΣ., Λιµενικό Σώµα, Αγροφυλακή) και Υπηρεσιών35, χωρίς να

ορίζεται µε σαφήνεια αν καταργείται κάποια αρµοδιότητα και από ποιον φορέα

(ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α³.).

Μέσα από την ασαφή διάκριση δικαιοδοσιών η ∆ηµοτική Αστυνοµία λειτουργεί µάλλον

προσθετικά µε τους υπόλοιπους φορείς αστυνόµευσης και όχι διαζευκτικά (Βιδάλη Σ., 2007).

Θα αναφερθούν δύο παραδείγµατα αλληλοεπικάλυψης αρµοδιοτήτων της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας µε το Λιµενικό Σώµα.

Η προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος λ.χ. ανήκει στις αρµοδιότητες που ασκεί

υποχρεωτικά η ∆ηµοτική Αστυνοµία(άρθρο 2§1 του Π.∆. 23/2002). Η ρύπανση ωστόσο των

θαλασσών από πηγές της στεριάς είναι αποκλειστική αρµοδιότητα του Λ.Σ. βάσει του

νοµοθετικού πλαισίου, που υφίστατο ως εκείνη τη στιγµή (Π.∆. 55/1998 «Προστασία

Θαλασσίου Περιβάλλοντος», µε το οποίο κωδικοποιήθηκαν όλες οι διατάξεις του Νόµου

743/77 καθώς και των τροποποιήσεών του). Πρόβληµα ανακύπτει αν µπορεί η ∆ηµοτική

Αστυνοµία να επιβάλλει τις κυρώσεις που προβλέπονται, αφού οι παραβάτες των παραπάνω

διατάξεων τιµωρούνται διοικητικά, ποινικά και πειθαρχικά (άρθρο 13 του Π.∆. 55/1998).

Εξάλλου στο άρθρο 1 του ίδιου νοµοθετήµατος ορίζεται ως ελεγκτική αρχή µόνο το Λιµενικό

Σώµα. Στο συγκεκριµένο ζήτηµα εκτός από τις νοµικές αλληλοεπικαλύψεις και ασάφειες

δηµιουργεί επιπλέον απορίες πως ένας φορέας χωρίς τεχνογνωσία, µέσα, εµπειρία και

δυναµικό θα ασκήσει θέµατα πρόληψης, αλλά και καταστολής σε ζητήµατα ρύπανσης του

περιβάλλοντος.

Αντιστοίχως, στις αρµοδιότητες της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας ανήκει ο έλεγχος των διατάξεων

που αφορούν την παράνοµη στάθµευση των οχηµάτων µέσω της δυνατότητας επιβολής

διοικητικών κυρώσεων. Ερώτηµα τίθεται σε ποιου δικαιοδοσία ανήκει η παραπάνω

αρµοδιότητα στους χώρους των χερσαίων ζωνών των λιµένων, αφού σύµφωνα µε τις

διατάξεις του Νόµου 2881/2001 η παραπάνω αρµοδιότητα ανήκει αποκλειστικά στις

Λιµενικές Αρχές, καταργούµενης κάθε τυχόν αντίθετης διάταξης.36

Παρατηρούνται εποµένως αλληλοεπικαλύψεις αρµοδιοτήτων χωρίς να ορίζεται αν

καταργείται κάποια αρµοδιότητα και από ποιον φορέα.

Αντίστοιχος προβληµατισµός αλληλοεπικαλύψεων παρατηρείται και στην άσκηση

αρµοδιοτήτων µεταξύ της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας και της Αγροφυλακής. Σύµφωνα µε το

35 Λόγου χάρη µε τις ∆ιευθύνσεις Πρόνοιας και Υγιεινής των Νοµαρχιακών Αυτοδιοικήσεων. 36 «Οι διατάξεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (Κ.Ο.Κ.) εφαρµόζεται στους χώρους των χερσαίων ζωνών των λιµένων και όσων εξοµοιώνονται µε αυτούς, από τα όργανα των οικείων Λιµενικών Αρχών» (άρθρο 14§2 του Νόµου 2881/2001.

61

Π.∆. 23/2002 η ∆ηµοτική Αστυνοµία µπορεί να ασκήσει τις αρµοδιότητες της Αγροφυλακής

σε τοπικό επίπεδο (άρθρο 28 του Π.∆. 23/2002). Βέβαια, η παραπάνω αρµοδιότητα δεν

ανήκει στις υποχρεωτικές της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, αλλά ανήκει σε εκείνες που τις

αναλαµβάνει µετά από σύµφωνη γνώµη του οικείου Γενικού Γραµµατέα της Περιφέρειας.

Στις αρµοδιότητες της Αγροφυλακής ανήκει µεταξύ των άλλων και «η φρούρηση των

αγροτικών κτηµάτων για την πρόληψη της κλοπής, της φθοράς και των άλλων αδικηµάτων.

Η προανάκριση γι` αυτά τα αδικήµατα και η δίωξη και η εκδίκαση όσων διώκονται σε βαθµό

πταίσµατος κατά τους ορισµούς του ανωτέρου νόµου» (άρθρο 28 του Π.∆. 23/2002).

Εποµένως, πολλά από τα αδικήµατα για τα οποία έχουν την αρµοδιότητα ελέγχου, είναι

πταισµατικής φύσεως. Ωστόσο δεν έχει προβλεφθεί από τον κοινό νοµοθέτη να ασκούν χρέη

δηµοσίου κατηγόρου, δηµιουργώντας έτσι ζήτηµα αποτελεσµατικής διεκπεραίωσης τέτοιων

υποθέσεων από τη ∆ηµοτική Αστυνοµία.

Μία επιπρόσθετη παράµετρος, που σχετίζεται µε τον παραπάνω προβληµατισµό, αφορά τις

προσθετικές αρµοδιότητες, που ανήκουν στη ∆ηµοτική Αστυνοµία σύµφωνα µε το Π.∆.

23/2002, δηλαδή αυτές που αποδίδονται στην εκάστοτε ∆ηµοτική αστυνοµία ύστερα από

απόφαση του οικείου Γενικού Γραµµατέα της Περιφέρειας. Ο κοινός νοµοθέτης ήθελε

βεβαίως να κωδικοποιήσει σε ένα ενιαίο κείµενο όλες τις αρµοδιότητες που θα ασκεί η

∆ηµοτική Αστυνοµία. Η έκδοση βεβαιωτικής απόφασης από τον Γενικό Γραµµατέα της

Περιφέρειας, αφορά εκείνες τις αρµοδιότητες που θα αναλάβει η ∆ηµοτική Αστυνοµία, όταν

στελεχωθεί µε επάρκεια και αποκτήσει τον αναγκαίο εξοπλισµό (Εισηγητική Έκθεση του

Νόµου 3274/2004). Αυτή η πρακτική έχει όµως ως αποτέλεσµα να επιτείνεται η σύγχυση των

πολιτών σχετικά µε τις αρµοδιότητες της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, που πλέον είναι πολύ

πιθανόν να διαφέρουν µεταξύ δύο διαφορετικών (και συχνά όµορων) ∆ήµων.

Στην Εισηγητική Έκθεση του Νόµου 1481/198437 είχε διατυπωθεί η άποψη ότι ένας από τους

λόγους της ελλιπής αστυνόµευσης στην Ελλάδα είναι η πολυδιάσπαση του αστυνοµικού

έργου σε πολλά Σώµατα. Το αν η περαιτέρω πολυδιάσπαση και εξειδίκευση του αστυνοµικού

έργου που επακολούθησε, µε την σύσταση της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, αλλά και της

Αγροφυλακής, θα συµβάλλει στην αποτελεσµατικότερη αστυνόµευση αποτελεί µία απορία,

για την οποία πληρέστερη απάντηση θα µπορέσει να δώσει ο ιστορικός του µέλλοντος.

37 «Είναι ο Νόµος σύστασης της Ελληνικής Αστυνοµίας, που ενοποίησε τα δύο προϋπάρχοντα Σώµατα Ασφαλείας σε ένα ενιαίο Σώµα υπαγόµενο παλαιότερα στο Υπουργείο ∆ηµόσιας Τάξης και τώρα στο Υπουργείο Εσωτερικών» (Κοροντζής Τρ., 2008 σελ.7).

62

14. Προτάσεις εµπλουτισµού του θεσµού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας

Με βάση τους παραπάνω προβληµατισµούς, που επικεντρώνονται κυρίως στη παγίωση της

φυσιογνωµίας του θεσµού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, που θα έχει ως επακόλουθο να

καθοριστούν µε σαφήνεια οι αρµοδιότητές της, ώστε να αποφευχθούν οι αλληλοεπικαλύψεις

και οι συγχύσεις µε τους υπόλοιπους φορείς αστυνόµευσης, θα αναζητηθούν προτάσεις

βελτίωσης του θεσµού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.

Σύµφωνα, λοιπόν, µε την συνταγµατική κατοχύρωση του τεκµηρίου αρµοδιότητας των

τοπικών υποθέσεων στους πρωτοβάθµιους Ο.Τ.Α. και σε συνδυασµό µε το ευµετάβλητο του

περιεχοµένου της έννοιας «τοπικής υπόθεσης» και κατ` επέκταση της «τοπικής δηµόσιας

τάξης και ασφάλειας», ο κύκλος αρµοδιοτήτων της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας «δεν θα πρέπει να

είναι κλειστός, ώστε να µπορεί να ανανεώνεται και να παρακολουθεί τις διαρκώς διευρυµένες

αρµοδιότητες των Ο.Τ.Α.» (ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α³., σελ. 18).

Το παραπάνω δεν αναιρεί ωστόσο την αναγκαιότητα αποσαφήνισης των αρµοδιοτήτων της.

Οπότε σκόπιµο θα ήταν αφενός να προσδιοριστούν µε σαφήνεια οι αρµοδιότητες και

συνεπώς και οι εξουσίες του προσωπικού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, αφετέρου να υπάρχει

ένας σαφής ορισµός των εξουσιών που δεν θα µπορούν να ασκήσουν, όπως είναι το δικαίωµα

της οπλοφορίας και το δικαίωµα ενέργειας ανακρίσεων και προανακριτικών πράξεων. Επίσης

θα πρέπει να αναφέρονται ρητά στο νόµο τα είδη των διοικητικών κυρώσεων που θα µπορεί

να επιβάλλει, καθώς και η αναλυτική διαδικασία επιβολής τους.

Σ` αυτό το σηµείο κρίνεται σκόπιµο να αποποινικοποιηθούν οι παραβάσεις που θα ελέγχει η

∆ηµοτική Αστυνοµία. Μ` αυτό τον τρόπο θα ελέγχεται µόνο από την Ελληνική Αστυνοµία ή

το Λιµενικό Σώµα η δίωξη των ποινικών παραβάσεων, ενώ προτείνεται οι ποινές των

πταισµατικών παραβάσεων να µετατραπούν σε διοικητικές κυρώσεις και να επιβάλλονται

από την ∆ηµοτική Αστυνοµία. Πρόκειται εξάλλου για ποινικά αδικήµατα «µε µικρή ηθική

και κοινωνική απαξία» (ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α³., σελ. 28). Αποτέλεσµα των παραπάνω

αλλαγών θα είναι να αναβαθµιστεί ο ρόλος της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας και να γίνει πιο

ουσιαστικός, ενώ θα δοθεί η δυνατότητα απεµπλοκής της Ελληνικής Αστυνοµίας από την

άσκηση αρµοδιοτήτων τοπικού χαρακτήρα. Θα αποσυµφορηθεί έτσι το έργο της ΕΛ.ΑΣ.,

ώστε να επικεντρωθεί στην κύρια αποστολή της.

Προτείνεται εποµένως να µετατραπούν οι περιπτώσεις άσκησης των ελέγχων και των

κυρώσεων της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας από ποινικές σε διοικητικές. Θα πρόκειται για µία

«φαινοµενική αποποινικοποίηση» (ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α³., σελ. 30), που θα επιτευχθεί

δια της νοµοθετικής οδού.

63

Εξάλλου, η εκδίκαση αστυνοµικών παραβάσεων από τη ∆ηµοτική Αστυνοµία δεν έρχεται σε

αντίθεση µε τις συνταγµατικές επιταγές.38

Έτσι, θα περιοριστεί η ∆ηµοτική Αστυνοµία στην άσκηση διοικητικής αστυνόµευσης, που θα

έχει τριττή θετική επίπτωση στη λειτουργία του θεσµού:

1. Θα αποφευχθούν αλληλοεπικαλύψεις και συγκρούσεις αρµοδιοτήτων µε άλλους

φορείς αστυνόµευσης και ιδίως µε την Ελληνική Αστυνοµία.

2. Θα περιοριστεί αναγκαστικά το επίπεδο εκπαίδευσης και κατάρτισης των οργάνων

της, διευκολύνοντας παράλληλα την εξειδίκευσή τους στις συγκεκριµένες

αρµοδιότητες που θα ασκούν.

3. Ασκώντας διοικητική αστυνόµευση θα µπορέσουν να προάγουν

αποτελεσµατικότερα φιλικές και ποιοτικές σχέσεις µε τους πολίτες, ώστε να

καλλιεργηθεί ένα αµοιβαίο κλίµα εµπιστοσύνης και συνεργασίας µεταξύ τους.

Η αντιµετώπιση του προβλήµατος των συναρµοδιοτήτων µε τις άλλες αρχές, δεν σηµαίνει

βέβαια ότι δεν είναι απαραίτητη η συνέργεια και η διαµόρφωση ενός εποικοδοµητικού

µοντέλου συνεργασίας µε τις υπόλοιπες αστυνοµικές αρχές. Ειδικότερα, κρίνεται απαραίτητη

η συνεργασία κυρίως µε την Ελληνική Αστυνοµία. Τα πολυδιάστατα προβλήµατα, που

αντιµετωπίζουν οι σύγχρονες κοινωνίες απαιτούν συντονισµένη δράση, εφόσον ο γενικός

στόχος είναι κοινός και αποτυπώνεται στην εµπέδωση αισθήµατος ασφαλείας στους πολίτες,

µε την έγκαιρη και αποτελεσµατικότερη αντιµετώπιση των καθηµερινών τους προβληµάτων.

Η επιτυχία του παραπάνω εγχειρήµατος θα στηριχτεί στη θεσµοθέτηση κοινής και ειλικρινής

συνεργασίας και στην κοινή και συντονισµένη δράση µεταξύ τους. Στην κοινή δράση

συγκαταλέγεται η από κοινού ή συµπληρωµατικές περιπολίες. Αυξηµένη επιτήρηση

χρειάζεται να υπάρχει σε σταθµούς υπεραστικών λεωφορείων, µετρό και Η.Σ.Α.Π. Για την

καλύτερη συνεργασία µεταξύ της ΕΛ.ΑΣ. και της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας κρίνεται χρήσιµο

να προβλεφθεί η τοποθέτηση ενός τετραψήφιου τηλεφωνικού αριθµού στο κέντρο της

Άµεσης ∆ράσης, που θα καλεί αποκλειστικά η ∆ηµοτική Αστυνοµία. Ανάλογος αριθµός θα

πρέπει να τοποθετηθεί και στο Κέντρο Επιχειρήσεων της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας

(ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α³.). Στο σηµείο αυτό κρίνεται σκόπιµο να τονιστεί, ότι στις

9/12/2004 υπεγράφη Μνηµόνιο Συνεργασίας του ∆ήµου Αθηναίων µε το Υπουργείο

38 Οπότε µπορεί να ενεργοποιηθεί και για τη ∆ηµοτική Αστυνοµία η διάταξη του άρθρου 96§2 του Συντάγµατος που αναφέρει το εξής: «µπορεί µε νόµο: α) να ανατεθεί και σε αρχές που ασκούν αστυνοµικά καθήκοντα η εκδίκαση αστυνοµικών παραβάσεων που τιµωρούνται µε πρόστιµο, β) να ανατεθεί σε αρχές αγροτικής ασφάλειας η εκδίκαση των σχετικών µε τους αγρούς πταισµάτων και των ιδιωτικών διαφορών που απορρέουν από αυτά. Σ` αυτές τις δύο περιπτώσεις οι αποφάσεις που εκδίδονται υπόκεινται σε έφεση στο αρµόδιο τακτικό δικαστήριο, η οποία έχει ανασταλτική δύναµη».

64

∆ηµόσιας Τάξης µεταξύ της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας και της ΕΛ.ΑΣ. (ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.-

Ε.Ε.Τ.Α.Α.³). Σ` αυτό αναφέρονταν κοινές δράσεις σε επίπεδο σχεδιασµού και αντιµετώπισης

προβληµάτων καθηµερινότητας του πολίτη39.

Εξειδικεύοντας πιο ενδελεχώς στις αρµοδιότητες της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας προτείνονται οι

ακόλουθες προτάσεις:

1.) Προτείνεται η συµµετοχή της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας στην πολιτική προστασία.

Το διευρυµένο περιεχόµενο της πολιτικής προστασίας περιλαµβάνει πολύπλευρες δράσης

πρόληψης, αντιµετώπισης και αποκατάστασης φυσικών καταστροφών και αντιµετώπισης

εκτάκτων αναγκών. Η συµµετοχή της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας στις επιµέρους δράσης της

πολιτικής προστασίας προκύπτει εξάλλου από την κεντρική θέση που επιφυλάσσει ο κοινός

νοµοθέτης στους Ο.Τ.Α. στο συγκεκριµένο θέµα (άρθρο 75 του Νόµου 3463/200640 και

άρθρο 3§1β του Νόµου 3013/2002).

2.) Στον τοµέα της υγιεινής χρήσιµο είναι να υπάρχει διαχωρισµός αρµοδιοτήτων

µεταξύ του προσωπικού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας και των ∆ιευθύνσεων Υγιεινής των

Νοµαρχιακών Αυτοδιοικήσεων. Οπότε το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας θα

προβαίνει σε ελέγχους και έρευνες σε καταστήµατα υγειονοµικού ενδιαφέροντος, θα

εντοπίζει παραβάσεις και θα µπορεί να επιβάλλει διοικητικές κυρώσεις. Παράλληλα θα έχει

υποχρέωση να ενηµερώνει την αρµόδια διοικητική αρχή, που θα είναι η ∆ιεύθυνση Υγιεινής

της οικείας Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης, ώστε να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες

(ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α³.).

3.) Προτείνεται ακόµα να εµπλουτιστεί η έννοια της υπαίθριας διαφήµισης µε ειδικές

διατάξεις που θα αναφέρονται στην προστασία τόπων και µνηµείων από την αφισοκόλληση

και τη σήµανση (ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α³., σελ. 23). Η προστασία του φυσικού και

39 Ενδεικτικά αναφέρονται: α). Ορισµός υπηρεσιακών συνδέσµων µεταξύ ΕΛ.ΑΣ. και ∆ηµοτικής Αστυνοµίας µε σκοπό την αλληλοενηµέρωση και δροµολόγηση λύσεων σε προβλήµατα κοινού ενδιαφέροντος, β). χαρτογράφηση περιοχών που παρουσιάζουν ιδιαίτερα έντονα προβλήµατα, γ). ύπαρξη κοινού προγραµµατισµού στόχων- δράσεων- χρονοδιαγραµµάτων και πόρων, δ). ύπαρξη κοινής δράσης σε µεγάλες θρησκευτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, ε). ύπαρξη κοινής δράσης στις γειτονιές µεταξύ του Αστυνοµικού της Γειτονιάς και της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας και στ). πραγµατοποίηση συµπληρωµατικής εκπαίδευσης των δηµοτικών αστυνοµικών σε θέµατα νέων αρµοδιοτήτων και αυτοπροστασίας από κατάλληλους εκπαιδευτές, µε µέριµνα της ∆ιεύθυνσης Εκπαίδευσης του Αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ. 40 Σύµφωνα µε το άρθρο 75 του Νόµου 3463/2006 στις αρµοδιότητες των πρωτοβάθµιων Ο.Τ.Α. ανήκει µεταξύ των άλλων και ο τοµέας της Πολιτικής Προστασίας, στον οποίο περιλαµβάνεται: «1. Ο συντονισµός και η επίβλεψη του έργου της πολιτικής προστασίας για την πρόληψη, ετοιµότητα, αντιµετώπιση και αποκατάσταση των καταστροφών που συµβαίνουν στα διοικητικά τους όρια. 2. Η διατύπωση εισήγησης για το σχεδιασµό πολιτικής προστασίας της περιοχής τους, στο πλαίσιο του ετήσιου εθνικού σχεδιασµού και η εφαρµογή των προγραµµάτων, µέτρων και δράσεων που αφορούν την περιοχή τους στο πλαίσιο του εθνικού και περιφερειακού σχεδιασµού. 3. Η διάθεση και ο συντονισµός δράσης του απαραίτητου δυναµικού και µέσων για την πρόληψη, ετοιµότητα, αντιµετώπιση και αποκατάσταση των καταστροφών της περιφέρειάς τους».

65

πολιτιστικού περιβάλλοντος, που ανήκει στις αρµοδιότητες της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας,

συµπλέκεται και µε τη διαφύλαξη της αισθητικής, που µπορεί να θεωρηθεί ως ένα ακόµα

αστυνοµικό καθήκον που σχετίζεται µε τη διαφύλαξη της δηµόσιας τάξης. Κατά συνέπεια θα

ανήκει στη ∆ηµοτική Αστυνοµία ο έλεγχος της εφαρµογής των διατάξεων που θα αφορούν

την εµπλουτισµένη πλέον έννοια της «υπαίθριας διαφήµισης».

Θα πρέπει ακόµα να δηµιουργηθούν «µηχανισµοί απεξάρτησης των οργάνων της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας από πολιτικές επιρροές και ανεπίσηµο επηρεασµό τους από τις τοπικές αρχές και

κυρίως από το ∆ήµαρχο» (ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α³., σελ. 41). Σ` αυτό θα συµβάλλει η

προώθηση και ενίσχυση του θεσµού της ∆ιαδηµοτικής Συνεργασίας. Ενδεχόµενη

θεσµοθέτηση ενός ειδικού οργάνου θα µπορούσε να αµβλύνει την υφιστάµενη εξάρτηση της

∆ηµοτικής Αστυνοµίας από τις τοπικές αρχές. Το συγκεκριµένο θα είχε συντονιστικές και

ελεγκτικές αρµοδιότητες και θα ασκούσε παράλληλα τον πειθαρχικό έλεγχο των οργάνων της

∆ηµοτικής Αστυνοµίας. Θα συνίστατο σε επίπεδο Νοµαρχίας ή Περιφέρειας, ώστε να µπορεί

να συντονίζει τις ∆ηµοτικές Αστυνοµίες που θα βρίσκονται στα διοικητικά του όρια. Αυτό µε

τη σειρά του θα εποπτεύεται από ένα συλλογικό όργανο, όπως είναι το Περιφερειακό

Συµβούλιο. Η σύσταση ενός τέτοιου οργάνου θα περιόριζε την σηµερινή επιρροή του

Αντιδηµάρχου πάνω στο προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, όπως και του ∆ηµάρχου.

Για µεγαλύτερη διασφάλιση µάλιστα θα ήταν χρήσιµη η νοµοθετική πρόβλεψη ως ιδιαίτερου

πειθαρχικού παραπτώµατος ο καταχρηστικός έλεγχος σκοπιµότητας της δράσης της

∆ηµοτικής Αστυνοµίας από το ∆ήµαρχο και τον Αντιδήµαρχο. Αυτό δεν αναιρεί ωστόσο την

υποχρέωση που έχει η πολιτική ηγεσία να κατευθύνει την υπηρεσία. Απλώς, δεν θα πρέπει να

παρεµβαίνει στο καθηµερινό της έργο, για το οποίο θα ευθύνεται ο ∆ιευθυντής της

(ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α¹.).

Επίσης, το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας θα πρέπει να έχει προσωπική ευθύνη για

τις πράξεις ή τις παραλείψεις του. Εποµένως, υφίσταται η ανάγκη διαµόρφωσης ενός

ιδιαίτερου πειθαρχικού δικαίου, που θα διέπει το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας και

θα είναι αυστηρότερο του πειθαρχικού δικαίου των πολιτικών δηµοσίων υπαλλήλων, αλλά

ηπιότερο του πειθαρχικού δικαίου του αστυνοµικού προσωπικού της ΕΛ.ΑΣ.

(ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α³.).

Περαιτέρω, κρίνεται επιβεβληµένη η βελτίωση της προβλεπόµενης εκπαίδευσης του

προσωπικού, που θα είναι επικεντρωµένη στη θεωρητική και τεχνική του κατάρτιση. Εφόσον

περιοριστεί η ∆ηµοτική Αστυνοµία στην άσκηση µόνο διοικητικής αστυνόµευσης,

επακόλουθο είναι να εξειδικευτεί και η εκπαίδευση και η επιµόρφωση των υπαλλήλων της

66

∆ηµοτικής Αστυνοµίας στους συγκεκριµένους τοµείς. Πέρα από τα σεµινάρια επιµόρφωσης

σχετικά µε την νοµοθεσία που καλούνται να εφαρµόσουν, κρίνεται σκόπιµο να ληφθούν

µέτρα και δράσεις ευαισθητοποίησής του, ως φορείς εφαρµογής ενός νέου είδους

αστυνόµευσης, που θα βασίζεται στη συνεργασία και στην οικοδόµηση κλίµατος

εµπιστοσύνης µε την τοπική κοινωνία, που καλούνται να υπηρετήσουν.

Οπότε αναφερόµαστε σε µία συνολική αλλαγή φιλοσοφίας, µέσα από τον εκσυγχρονισµό των

διοικητικών διαδικασιών, µε µέτρα νοµοθετικής απλούστευσης, αλλά και εξειδίκευσης

καθηκόντων και αστυνοµικών µέτρων που µπορούν να εφαρµόσουν (ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.-

Ε.Ε.Τ.Α.Α.³).

Μία ακόµα σηµαντική παράµετρος, που πρέπει να προβλεφθεί νοµοθετικά είναι ο τρόπος

χρηµατοδότησης του προσωπικού και εν γένει του θεσµού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.

Σκόπιµο θα ήταν εποµένως η πρόβλεψη ενός προϋπολογισµού, που να αφορά τον ειδικό

φορέα της «∆ηµοτικής Αστυνοµίας», ώστε να εξασφαλίσει την απαραίτητη δηµοσιονοµική

αυτονοµία, για να µπορεί να ασκήσει απρόσκοπτα και αποτελεσµατικότερα την αποστολή

του (ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α.³). Η οικονοµική βιωσιµότητα της υπηρεσίας θα µπορούσε να

εξασφαλιστεί ακόµα µέσω συγκεκριµένων επιχορηγήσεων και άλλων προγραµµάτων

χρηµατοδότησης.

Τέλος, ως ένας σύγχρονος θεσµός διοικητικής αστυνόµευσης θα µπορούσε να εισάγει τις

αρχές του δηµοσίου µάνατζµεντ (public management) κατά την εκπλήρωση της αποστολής

της. Συνεπώς, θα πρέπει να καταρτίζει ένα µεσοπρόθεσµο σχέδιο δράσης της υπηρεσίας της,

που θα εντάσσεται στα τετραετή επιχειρησιακά προγράµµατα των ∆ήµων, που πρέπει πλέον

να εκπονούν οι πρωτοβάθµιοι Ο.Τ.Α., σύµφωνα µε τον νέο Κώδικα ∆ήµων και Κοινοτήτων

(άρθρα 203-206 του Νόµου 3463/2006). 41 Παράλληλα, θα ελέγχεται και θα αξιολογείται η

αποδοτικότητα και η αποτελεσµατικότητα της δράσης της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας µέσω

κατάλληλων ποσοτικών και ποιοτικών δεικτών µέτρησης, τα αποτελέσµατα των οποίων εν

συνεχεία θα δηµοσιεύονται. Συµπληρωµατικά, θα πρέπει να καθιερωθεί και για το θεσµό της

∆ηµοτικής Αστυνοµίας ο Νόµος 3230/2004, που αναφέρεται στο σύστηµα διοίκησης µε

στόχους και επιδιώκει την «αποτελεσµατικότερη λειτουργία των δηµοσίων υπηρεσιών και

την ανταπόκριση του ανθρώπινου δυναµικού της στις σύγχρονες ανάγκες και τα νέα πρότυπα

διοίκησης» (άρθρο 1§1 του νόµου 3230/2004).

41 «Στο επιχειρησιακό πρόγραµµα καθορίζονται οι στρατηγικοί στόχοι, οι προτεραιότητες της τοπικής ανάπτυξης, καθώς και η οργάνωση των υπηρεσιών των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των επιχειρήσεών τους, µε παράλληλη εξειδίκευση των δράσεων της τετραετίας για την επίτευξη των στόχων αυτών» (άρθρο 206§1 του Νόµου 3463/2006).

67

Ακολουθούν µερικοί ενδεικτικοί δείκτες µέτρησης της αποτελεσµατικότητας και

αποδοτικότητας, τους οποίους µπορούν να εφαρµόσουν οι υπηρεσίες της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας:

1. Αριθµός συνολικών παραπόνων ανά 1.000 κατοίκους προς τη ∆ηµοτική

Αστυνοµία.

2. Αριθµός παραπόνων για την κατάσταση των δρόµων και των πεζοδροµίων.

3. Ποσοστό πεζοδρόµων που µπορούν να χρησιµοποιηθούν από άτοµα µε ειδικές

ανάγκες.

4. Αριθµός αστέγων.

5. Ποσοστό οικιακών απορριµµάτων κατά κεφαλή.

6. Ποσοστό διατιθέµενων απορριµµάτων σε Χ.Υ.Τ.Α.

7. Αριθµός παραβάσεων Κ.Ο.Κ., που διαπιστώθηκαν ανά εξάµηνο/ έτος.

8. Αριθµός κυκλοφοριακών παραπτωµάτων ανά έτος.

9. Συνολικό ύψος/ Αριθµός προστίµων τροχαίων παραβάσεων κατ` έτος.

10. Αριθµός ηµερών κατάληψης οδοστρώµατος λόγω έργων.

11. Αναλογία ένστολου προσωπικού της ∆ηµοτικής αστυνοµίας ανά 1.000 κατοίκους.

12. Χρόνος πεζής περιπολίας στους δρόµους (ανά ηµέρα).

13. Ποσοστό επεµβάσεων έναντι κλήσεων.

14. Ποσοστό υποθέσεων που παραπέµπονται σε εισαγγελικές αρχές.42

15. Ποσοστό επιχειρήσεων µε υγειονοµικές παραβάσεις/ προς το σύνολο

ελεγχόµενων.

16. Ποσοστό υγειονοµικών ελέγχων στους οποίους βρέθηκαν αποκλίσεις από τους

ισχύοντες κανονισµούς στο σύνολο των υγειονοµικών ελέγχων κατ` έτος.

17. Αριθµός κλήσεων που δέχονται σε καθηµερινή, εβδοµαδιαία και µηνιαία βάση

από τους πολίτες.

42 Με το τωρινό καθεστώς που διέπει το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας και µε το οποίο έχουν την ιδιότητα του ειδικού ανακριτικού υπαλλήλου κατά το άρθρο 34 του Κώδικα Ποινικής ∆ικονοµίας, για αδικήµατα που εµπίπτουν στη σφαίρα των αρµοδιοτήτων τους (άρθρο 15§5 του Π.∆. 23/2002).

68

15. Τελευταίες εξελίξεις σχετικά µε το θεσµό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας

Η ∆ηµοτική Αστυνοµία αναδιαρθρώνεται και ξεκαθαρίζει η σχέση της µε την ΕΛ.ΑΣ.

σύµφωνα µε το νοµοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών για την «Αναδιοργάνωση της

∆ηµοτικής Αστυνοµίας», το οποίο εγκρίθηκε οµόφωνα από την κυβερνητική επιτροπή

(www.kathimerini.gr, 6/10/2008). Το νοµοσχέδιο προβλέπει την οργάνωση της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας ως αυτοτελή υπηρεσία, η οποία θα αποτελείται «µόνον από ένστολο προσωπικό

που δεν θα οπλοφορεί και θα παρέχει τις υπηρεσίες της σε 24ωρη βάση εντός και εκτός

γραφείου» (www.enet.gr, 6/10/2008). Όσον αφορά τις σχέσεις µεταξύ της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας και της ΕΛ.ΑΣ. προβλέπεται να λειτουργούν συµπληρωµατικά, «µε

συγκεκριµένους ρόλους, ώστε να µπορεί η Ελληνική Αστυνοµία ν` ασχολείται µε θέµατα

καθηµερινότητας που είναι αυστηρά στο πλαίσιο της δικής της αρµοδιότητας, ενώ η

∆ηµοτική Αστυνοµία ν` ασχολείται µε θέµατα τοπικού ενδιαφέροντος» (www.aftodioikisi.gr,

6/10/2008). Επίσης, το νοµοσχέδιο θα δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στις κρίσεις και την ιεραρχία

που δηµιουργείται µέσα στην ∆ηµοτική Αστυνοµία. Αφού αναλαµβάνουν αρκετές και

σηµαντικές αρµοδιότητες είναι εύλογο ότι η ηγεσία της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας θα πρέπει να

έχει και τα ανάλογα προσόντα. ∆ιαµορφώνεται µ` αυτό τον τρόπο «ένα Σώµα ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας, το οποίο συµπληρώνει τα καθήκοντα των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης

α` βαθµού και ολοκληρώνεται µε τον τρόπο αυτό το πλαίσιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης α`

βαθµού» (www.aftodioikisi.gr, 6/10/2008).

Αναλυτικότερα, το Σχέδιο Νόµου οµαδοποιεί ορισµένες αρµοδιότητες που πλέον µειώνονται

από τριάντα τρεις (33) σε είκοσι εννέα (29). Επίσης, ως κριτήριο ανάληψης όλων των

αρµοδιοτήτων από την εκάστοτε ∆ηµοτική Αστυνοµία αποτελεί πια ο βαθµός στελέχωσής

του. Εάν το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας υπερβαίνει τα πενήντα (50) άτοµα, τότε

ασκούνται όλες οι αρµοδιότητες από αυτήν. Εφόσον στελεχώνεται µε προσωπικό λιγότερο

των πενήντα (50) ατόµων τότε ασκεί υποχρεωτικά είκοσι µία (21) αρµοδιότητες, που

αναφέρονται συγκεκριµένα. Οι υπόλοιπες εξακολουθούν να ασκούνται από την ΕΛ.ΑΣ.

Ωστόσο, προβλέπεται ότι µπορούν να ασκηθούν µεµονωµένα ή στο σύνολό τους και οι

υπόλοιπες αρµοδιότητες από τη ∆ηµοτική Αστυνοµία που στελεχώνεται µε προσωπικό

λιγότερο των πενήντα (50) ατόµων, µετά από απόφαση του Γενικού Γραµµατέα της

Περιφέρειας, η οποία δηµοσιεύεται στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως.

69

Οι είκοσι µία (21) υποχρεωτικές αρµοδιότητες που θα έχει κάθε ∆ηµοτική Αστυνοµία θα

είναι οι εξής:

1. Έλεγχος για την τήρηση των διατάξεων που αφορούν στην ύδρευση, στην

άρδευση και στην αποχέτευση, όπως αυτές περιλαµβάνονται στην εκάστοτε

κείµενη νοµοθεσία, στις τοπικές κανονιστικές αποφάσεις που εκδίδουν οι

δηµοτικές και κοινοτικές αρχές και στις αποφάσεις των διοικητικών συµβουλίων

των δηµοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης και αποχέτευσης.

2. Έλεγχος για την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην κείµενη νοµοθεσία και

στις τοπικές κανονιστικές αποφάσεις που εκδίδουν οι δηµοτικές και κοινοτικές

αρχές, για τη χρήση των αλσών και των κήπων των πλατειών, των παιδικών

χαρών και των λοιπών κοινόχρηστων χώρων και εφαρµόζει τις διατάξεις που

προβλέπονται σε περίπτωση κατάληψής τους.

3. Έλεγχος για την τήρηση των όρων οι οποίοι προβλέπονται στην κείµενη

νοµοθεσία και στις τοπικές κανονιστικές αποφάσεις που εκδίδουν οι δηµοτικές και

κοινοτικές αρχές, για τη χρήση και λειτουργία των δηµοτικών και κοινοτικών

αγορών, των εµποροπανηγύρεων, των ζωοπανηγύρεων, των χριστουγεννιάτικων

αγορών, και γενικά των υπαίθριων δραστηριοτήτων.

4. Έλεγχος για την τήρηση των διατάξεων, που αφορούν στο υπαίθριο εµπόριο και

στις λαϊκές αγορές.

5. Έλεγχος για την τήρηση των διατάξεων, που αφορούν στην υπαίθρια διαφήµιση

καθώς και τον έλεγχο της τήρησης ειδικότερων προδιαγραφών κατασκευής και

προϋποθέσεων τοποθέτησης διαφηµιστικών πλαισίων, που τυχόν έχουν τεθεί µε

τοπικές κανονιστικές αποφάσεις, από τις δηµοτικές και κοινοτικές αρχές.

6. Έλεγχος για την τήρηση της καθαριότητας σε κοινόχρηστους υπαίθριους χώρους

της εδαφικής περιφέρειας του οικείου δήµου ή κοινότητας και γενικότερα την

τήρηση των κανόνων που προβλέπονται από την κείµενη νοµοθεσία και τις

τοπικές κανονιστικές αποφάσεις που εκδίδουν οι δηµοτικές και κοινοτικές αρχές

για την αναβάθµιση της αισθητικής των πόλεων και των οικισµών.

7. Έλεγχος για την τήρηση των µέτρων που επιβάλλονται για την πρόληψη

πυρκαγιών σε κοινόχρηστους υπαίθριους χώρους.

8. Έλεγχος για την τήρηση των διατάξεων που αφορούν στην κυκλοφορία των

πεζών, τη στάση και στάθµευση τω οχηµάτων, στην επιβολή των διοικητικών

µέτρων του άρθρου 103 του ν. 2696/1999, όπως ισχύει, για την παράνοµη

70

στάθµευση οχηµάτων, καθώς και την εφαρµογή των διατάξεων, που αναφέρονται

στην κυκλοφορία τροχοφόρων στους πεζόδροµους, πλατείες, πεζοδρόµια και

γενικά σε χώρους που δεν προορίζονται για τέτοια χρήση και στην εκποµπή

θορύβων από αυτά. Οι αρµοδιότητες αυτές ασκούνται, παράλληλα και κατά

περίπτωση και από την Ελληνική Αστυνοµία (ΕΛ.ΑΣ.) και το Λιµενικό Σώµα.

Όταν κατά την άσκησή τους επιλαµβάνονται η ∆ηµοτική Αστυνοµία και η

Ελληνική Αστυνοµία ή το Λιµενικό Σώµα, ταυτόχρονα, τον συντονισµό έχει η

Ελληνική Αστυνοµία ή το Λιµενικό Σώµα, κατά περίπτωση.

9. Έλεγχος για την τήρηση των διατάξεων, που αφορούν τα εγκαταλελειµµένα

οχήµατα.

10. Έλεγχος για την τήρηση των διατάξεων, που αφορούν στη σήµανση των εργασιών

που εκτελούνται στις οδούς και στις υποχρεώσεις αυτών που εκτελούν έργα και

εναποθέτουν υλικά και εργαλεία στο δηµοτικό και κοινοτικό οδικό δίκτυο και

ελέγχει για τη λήψη µέτρων ασφαλείας και υγιεινής σε εργασίες που εκτελούνται.

11. Εκτελεί τις διοικητικές κυρώσεις, που αφορούν στη λειτουργία καταστηµάτων και

επιχειρήσεων, των οποίων την άδεια ίδρυσης και λειτουργία χορηγούν οι

δηµοτικές και κοινοτικές αρχές.

12. Έλεγχος για την τήρηση διατάξεων, που αφορούν τους οργανωµένους από τους

δήµους και κοινότητες χώρους προσωρινής εγκατάστασης µετακινούµενων

πληθυσµιακών οµάδων.

13. Αφαίρεση της άδειας οικοδοµής για οφειλόµενες ασφαλιστικές εισφορές στο

Ι.Κ.Α.

14. Συµµετοχή στην εφαρµογή των σχεδίων πολιτικής προστασίας.

15. Έλεγχος των επιχειρήσεων τουριστικού ενδιαφέροντος, σχετικά µε την εφαρµογή

της τουριστικής νοµοθεσίας (βεβαίωση παραβάσεων, εκτέλεση διοικητικών

κυρώσεων, θεώρηση τιµοκαταλόγων των δωµατίων των ξενοδοχειακών

επιχειρήσεων και καταλυµάτων) στις περιπτώσεις που αυτές λειτουργούν σε

νοµούς ή νησιά όπου δεν εδρεύουν υπηρεσίες του ΕΟΤ.

16. Έλεγχος για την τήρηση των διατάξεων που αφορούν τα ζώα συντροφιάς.

17. Έλεγχος για την τήρηση των διατάξεων που αφορούν τις κάθε είδους κανονιστικές

αποφάσεις που εκδίδουν οι δηµοτικές αρχές καθώς και την επιβολή των πάσης

φύσεως διοικητικών µέτρων που προβλέπονται από αυτές.

18. Προστασία της δηµοτικής και κοινοτικής περιουσίας.

71

19. ∆ιενέργεια αυτοψίας για την εξακρίβωση των προϋποθέσεων που απαιτούνται για

την έκδοση διοικητικών πράξεων από τα όργανα του δήµου ή της κοινότητας και,

ιδίως, διενεργεί αυτοψία και συντάσσει έκθεση για την έκδοση πρωτοκόλλου

διοικητικής αποβολής και για τη χορήγηση βεβαίωσης µόνιµης κατοικίας.

20. Επίδοση των πάσης φύσεως εγγράφων του οικείου ∆ήµου ή άλλων ∆ηµοτικών

Αρχών εντός των διοικητικών ορίων του οικείου ∆ήµου.

21. Το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας παρευρίσκεται σε εορτές και άλλες

εκδηλώσεις, που διοργανώνει ή συµµετέχει ο οικείος ∆ήµος ή Κοινότητα.

Συγκρίνοντας τις παραπάνω υποχρεωτικές αρµοδιότητες του νοµοσχεδίου µε το ισχύον

νοµικό καθεστώς43 παρατηρούµαι τις εξής αλλαγές ανά κατηγορία:

Α). Προαιρετικές αρµοδιότητες που µε το νέο νοµοσχέδιο προβλέπονται να γίνουν

υποχρεωτικές.

Σ` αυτήν την κατηγορία ανήκουν ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων για το υπαίθριο

εµπόριο και τις λαϊκές αγορές. Το ίδιο ισχύει και για την υπαίθρια διαφήµιση, καθώς και για

τον έλεγχο της εκποµπής θορύβων από τα οχήµατα.

Β). Προαιρετικές αρµοδιότητες που µε το νέο νοµοσχέδιο προβλέπονται να γίνουν

υποχρεωτικές µε παράλληλη οµαδοποίηση και ενοποίηση διατάξεων και αρµοδιοτήτων.

Σ` αυτήν την κατηγορία ανήκει ο έλεγχος των επιχειρήσεων τουριστικού ενδιαφέροντος,

σχετικά µε την εφαρµογή της τουριστικής νοµοθεσίας (βεβαίωση παραβάσεων, εκτέλεση

διοικητικών κυρώσεων, θεώρηση τιµοκαταλόγων των δωµατίων των ξενοδοχειακών

επιχειρήσεων και καταλυµάτων). Οµαδοποιούνται εποµένως σε µία διάταξη οι διατάξεις του

άρθρου 2§22 και 2§32 του ισχύοντος νοµικού καθεστώτος.

Γ). Προαιρετικές αρµοδιότητες που µε το νέο νοµοσχέδιο προβλέπονται να γίνουν

υποχρεωτικές µε παράλληλο εµπλουτισµό τους.

Σ` αυτήν την κατηγορία ανήκει ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων, που αφορούν στη

ρύθµιση της κυκλοφορίας µε υποδείξεις και σήµατα των τροχονόµων. Η παραπάνω διάταξη

συγκεκριµενοποιείται µε το νέο νοµοσχέδιο, αφού προστίθεται σ` αυτήν, ότι αφορά το

43 ∆ηλαδή το Π.∆. 23/2002.

72

δηµοτικό οδικό δίκτυο και τα τµήµατα του εθνικού και επαρχιακού δικτύου που διέρχονται

µέσα από κατοικηµένες περιοχές.

∆). Νέες αρµοδιότητες.

Το Σχέδιο Νόµου προβλέπει την τήρηση των µέτρων που επιβάλλονται για την πρόληψη

πυρκαγιών σε κοινόχρηστους υπαίθριους χώρους, τη συµµετοχή της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας

στην εφαρµογή των σχεδίων πολιτικής προστασίας, τον έλεγχο της τήρησης των διατάξεων

που αφορούν τα ζώα κατοικίας, τον έλεγχο της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τα

εγκαταλελειµµένα οχήµατα και την υποχρέωση της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας να παρευρίσκεται

σε εορτές και άλλες εκδηλώσεις, που διοργανώνει ή συµµετέχει ο οικείος ∆ήµος ή

Κοινότητα.

Ε). Εµπλουτισµός υπαρχόντων αποκλειστικών αρµοδιοτήτων.

Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορά τη στάθµευση των οχηµάτων περιλαµβάνει

πλέον ρητά και την στάση των οχηµάτων. Επίσης, ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων, που

αναφέρονται στην κυκλοφορία τροχοφόρων στους πεζόδροµους περιλαµβάνει πλέον ρητά και

τις πλατείες και τα πεζοδρόµια.

Με το νέο νοµοσχέδιο η ∆ηµοτική Αστυνοµία δεν χορηγεί µόνο βεβαίωση µόνιµης

κατοικίας, αλλά διενεργεί και αυτοψία για την εξακρίβωση των προϋποθέσεων που

απαιτούνται για την έκδοση διοικητικών πράξεων από τα όργανα του δήµου ή της κοινότητας

και, ιδίως, διενεργεί αυτοψία και συντάσσει έκθεση για την έκδοση πρωτοκόλλου διοικητικής

αποβολής.

Όσον αφορά το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας κατατάσσεται σε κατηγορίες και

κλάδους ΠΕ, ΤΕ και ∆Ε. Οργανώνεται σε επίπεδο ∆ιεύθυνσης και διαρθρώνεται σε Τµήµατα.

Σε ∆ήµους όπου το προσωπικό της δεν υπερβαίνει τα δέκα (10) άτοµα, η υπηρεσία της

∆ηµοτικής Αστυνοµίας οργανώνεται σε επίπεδο αυτοτελούς τµήµατος. Το προσωπικό της

ακολουθεί τη βαθµολογική διάρθρωση σύµφωνα µε τον Κώδικα Κατάστασης ∆ηµοτικών και

Κοινοτικών Υπαλλήλων (Κ.Κ.∆.Κ.Υ.), που κυρώθηκε µε το Νόµο 3584/2007. Παραµένει η

διάταξη που ορίζει ότι το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας δεν µπορεί να µεταταγεί σε

αντίστοιχη υπηρεσία ∆ήµου ή Κοινότητας αν δεν συµπληρώσει πρώτα τουλάχιστον δεκαετή

υπηρεσία. Ωστόσο είναι δυνατόν η αµοιβαία µετάταξη και πριν από την συµπλήρωση

δεκαετούς υπηρεσίας µε απόφαση των Γενικών Γραµµατέων των οικείων Περιφερειών. Εν

κατακλείδι προστίθεται ακόµα διάταξη, που αναφέρει ότι οι Ο.Τ.Α. υποχρεούνται να

73

παρέχουν νοµική στήριξη στο προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, οσάκις αυτό

παραπέµπεται ενώπιον δικαστικής αρχής για λόγο που ανάγεται στην ενάσκηση των

καθηκόντων του.

74

16. Συµπεράσµατα

Ο θεσµός της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας επανήλθε για να θεραπεύσει τις υπάρχουσες ανάγκες

και απαιτήσεις της κοινωνίας στην εποχή µας σε τοπικό επίπεδο. Υπήρξε αποτέλεσµα της

διοικητικής αναδιάρθρωσης της χώρας µε την σταδιακή µεταβίβαση ολοένα και

περισσότερων αρµοδιοτήτων προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την συνταγµατική

κατοχύρωση υπέρ της τελευταίας του τεκµηρίου αρµοδιότητας της διοίκησης των τοπικών

υποθέσεων. Παράλληλα, έδωσε τη δυνατότητα απεµπλοκής της ΕΛ.ΑΣ. από την άσκηση µίας

πληθώρας αρµοδιοτήτων τοπικού χαρακτήρα.

Ο νεοπαγής θεσµός αποσκοπούσε εξαρχής να αναλάβει ένα διαφορετικό ρόλο από εκείνο των

Αστυνοµικών Σωµάτων. Θα αποτελούσε ένα θεσµό φιλικό προς τον πολίτη, που θα απέβλεπε

στη βελτίωση της καθηµερινότητάς του. Θα ήταν συµµέτοχος στο κοινωνικό γίγνεσθαι,

υπηρετώντας τον πολίτη και συνεπώς βελτιώνοντας την ποιότητα της ζωής του.

Ωστόσο, το νοµοθετικό πλαίσιο που διέπει το φορέα παρουσιάζει αρκετές δυσχέρειες στην

εκπλήρωση της συγκεκριµένης αποστολής. Ο πολυκερµατισµός του αστυνοµικού έργου

µάλλον περιπλέκει τις σχέσεις µεταξύ των διαφόρων Σωµάτων άσκησης αστυνοµικών

καθηκόντων, προκαλώντας σύγχυση και αλληλοεπικάλυψη αρµοδιοτήτων µεταξύ τους.

Εποµένως ο κοινός νοµοθέτης θα πρέπει να αποσαφηνίσει τις αρµοδιότητες του θεσµού,

αντιµετωπίζοντας το πρόβληµα των συναρµοδιοτήτων µε τους υπόλοιπους φορείς

αστυνόµευσης.

Το καίριο όµως ζήτηµα που θα πρέπει να επιλυθεί αφορά τη φυσιογνωµία του νέου θεσµού.

Ο νοµικός διαχωρισµός µεταξύ δικαστικής και διοικητικής αστυνόµευσης προσφέρει το

κατάλληλο υπόβαθρο αποκρυστάλλωσης του θεσµικού ρόλου της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.

Νοµοθετική προσαρµογή που θα προέβλεπε για το θεσµό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας την

ανάληψη αρµοδιοτήτων, που σχετίζονται µόνο µε την διοικητική αστυνόµευση, θα είχε ως

αποτέλεσµα έναν σαφή προσδιορισµό των εξουσιών και των αρµοδιοτήτων του προσωπικού

του θεσµού, συντελώντας στην διασαφήνιση του θεσµικού του ρόλου. Ενός ρόλου ανοικτού

προς την κοινωνία, που θα προάγει τις φιλικές σχέσεις µε την τοπική κοινωνία µέσα από την

καλλιέργεια ενός κλίµατος αµοιβαίας εµπιστοσύνης και συνεργασίας στην πρόληψη του

εγκλήµατος σε τοπικό επίπεδο και στην προώθηση της από κοινού επίλυσης των τοπικών

προβληµάτων. Η θεσµοθετηµένη λειτουργία του προσωπικού της ως οργάνων διοικητικής

αστυνόµευσης θα απέτρεπε την πρόκληση συγκρούσεων ή την σύγχυση αρµοδιοτήτων µε

τους υπόλοιπους φορείς αστυνόµευσης και ιδίως µε την ΕΛ.ΑΣ. και το Λιµενικό Σώµα. Θα

επιλυόταν ακόµα το ζήτηµα σχετικά µε την οπλοφορία του προσωπικού της ∆ηµοτικής

75

Αστυνοµίας. Επιπρόσθετα θα εξειδικευόταν και το επίπεδο εκπαίδευσης και κατάρτισής τους

µε γνώµονα τα συγκεκριµένα καθήκοντα που θα πρέπει να ασκούν. Το περιεχόµενο της

εκπαίδευσης θα επικεντρωνόταν ακόµα περισσότερο στην ανάπτυξη επικοινωνιακών

ικανοτήτων και ικανοτήτων προσέγγισης των πολιτών, ώστε να αποκτήσει η εκπαίδευση

περισσότερο ανθρώπινη και λειτουργική διάσταση, αποφεύγοντας τα χαρακτηριστικά εκείνα

που την καθιστούν γραφειοκρατική και απόµακρη στον πολίτη.

Παράλληλα µε την απαραίτητη νοµοθετική προσαρµογή, σκόπιµη θα ήταν ακόµα ο σαφής

και εµπλουτισµένος νοµοθετικός προσδιορισµός των αρµοδιοτήτων της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας, µε µία µεγαλύτερη νοµοθετική εξειδίκευση των γενικών και ειδικών αρχών που

θα διέπουν το προσωπικό της κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του.

Καθοριστικό ρόλο στην αποσαφήνιση του θεσµικού ρόλου της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας ενέχει

ο προσδιορισµός της σχέσης του θεσµού µε τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. ∆εν

αµφισβητείται η υπαγωγή της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας στην οργανωτική διάρθρωση των

πρωτοβάθµιων οργανισµών τοπικής αυτοδιοίκησης. Ωστόσο, θα πρέπει να δηµιουργηθούν οι

κατάλληλοι µηχανισµοί εκείνοι, που θα αποτρέπουν την πολιτική επιρροή και τον ανεπίσηµο

επηρεασµό του θεσµού από τις τοπικές αρχές και ιδίως από το ∆ήµαρχο. ∆ιότι η πολιτική

ποδηγέτηση του θεσµού θα λειτουργήσει ως ανασταλτικός παράγοντας στη δυναµική του

θεσµού και θα λειτουργήσει αποπροσανατολιστικά προς τους στόχους και την αποστολή του

θεσµού. Η σύσταση ενός ειδικού οργάνου συντονισµού και ελέγχου του θεσµού σε επίπεδο

Περιφέρειας θα ήταν µία προτεινόµενη λύση αποσόβησης του κοµµατικού εναγκαλισµού και

της επιρροής της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας. Παράλληλα, θα πρέπει να προβλεφθεί νοµοθετικά

ως ιδιαίτερο πειθαρχικό παράπτωµα του ∆ηµάρχου και εν γένει των αιρετών ο καταχρηστικός

έλεγχος σκοπιµότητας της δράσης του θεσµού (ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α.³).

Η βιωσιµότητα της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας εξαρτάται ακόµα από την οικονοµική της

αυτοτέλεια. Κρίνεται εποµένως σκόπιµο να προβλεφθεί ειδικός προϋπολογισµός για το φορέα

της «∆ηµοτικής Αστυνοµίας», που θα του εξασφαλίζει την απαραίτητη δηµοσιονοµική

αυτοτέλεια, ώστε να µπορεί το προσωπικό του να επικεντρωθεί απερίσπαστα στην

εκπλήρωση της αποστολής του.

Εκτός από την νοµοθετική αποσαφήνιση του ρόλου, των αρµοδιοτήτων και της σχέσης του

φορέα µε τους αιρετούς της πρωτοβάθµιας αυτοδιοίκησης, θα πρέπει η ∆ηµοτική Αστυνοµία

να εντάξει το ζήτηµα των ∆ηµοσίων Σχέσεων στη λειτουργία της. Η τελευταία θα συµβάλλει

στην «κοινωνικοποίηση» της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, που υποδηλώνει την ουσιαστική

ένταξη της λειτουργίας της µέσα στην κοινωνία και για χάρη αυτής. Η αποτελεσµατική της

εφαρµογή θα δηµιουργήσει το απαιτούµενο κλίµα εµπιστοσύνης µε τους φορείς της τοπικής

76

κοινωνίας, που θα βασίζεται στο πρότυπο της κοινωνικής συναίνεσης και συνεργασίας. Η

αναβάθµιση των ∆ηµοσίων Σχέσεων µέσα από τη συµµετοχή, την αποκέντρωση και από το

άνοιγµα του οργανισµού στην κοινωνία θα δηµιουργήσει σταδιακά τις απαραίτητες

προϋποθέσεις, ώστε ο θεσµός να εξασφαλίσει την απαραίτητη δηµόσια αναγνώριση και

αποδοχή. Μία αναγνώριση και αποδοχή που θα στηρίζεται στη συνειδητοποίηση από την

τοπική κοινωνία του θεσµικού ρόλου της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, ως φορέα ήπιας

αστυνόµευσης, που επικεντρώνεται στην καθηµερινότητα του πολίτη και λειτουργεί ως

βοηθός επίλυσης των προβληµάτων του, µε σεβασµό απέναντί του και επίγνωση των τοπικών

ιδιαιτεροτήτων και αναγκών.

Με βάση το παραπάνω πλαίσιο µπορεί να λειτουργήσει ο θεσµός µε δική του ταυτότητα,

νοοτροπία και κουλτούρα, αναδεικνύοντας το διαφορετικό του χαρακτήρα από τους

υπόλοιπους φορείς αστυνόµευσης, καθιστώντας τον φορέα ουσιαστικό και παράγοντα

τοπικής ανάπτυξης, σύµφυτο προς τις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις του κοινωνικού

συνόλου και της εύρυθµης ποιότητας ζωής.

77

Πίνακας Συντµήσεων και Συντοµογραφιών

1. Α.Σ.Ε.Π. = Ανώτατο Συµβούλιο Επιλογής Προσωπικού

2. Ε.Ε.= Ευρωπαϊκή Ένωση

3. Ε.Ε.Τ.Α.Α. = Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης

4. Ε.Κ.∆.∆.Α. = Εθνικό Κέντρο ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης και Αποκέντρωσης

5. ΕΛ.ΑΣ. = Ελληνική Αστυνοµία

6. Ε.Σ.Τ.Α. = Εθνική Σχολή Τοπικής Αυτοδιοίκησης

7. Κ.∆.Κ. = Κώδικας ∆ήµων και Κοινοτήτων (Νόµος 3463/2006)

8. Κ.Κ.∆.Κ.Υ. = Κώδικας Κατάστασης ∆ηµοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων

9. Κ.Ο.Κ. = Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας

10. Κ.Υ.Α. = Κοινή Υπουργική Απόφαση

11. Κ.Υ.Ε.= Καταστήµατα Υγειονοµικού Ενδιαφέροντος

12. Μ.Μ.Ε. = Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης

13. Ο.Ε.Υ.= Οργανισµός Εσωτερικής Υπηρεσίας

14. Ο.Τ.Α. = Οργανισµός Τοπικής Αυτοδιοίκησης

15. Π.∆. = Προεδρικό ∆ιάταγµα

16. Το.Σ.Π.Ε. = Τοπικά Συµβούλια Πρόληψης της Εγκληµατικότητας

17. Το.Σ.Π.Π. = Τοπικά Συµβούλια Πρόληψης της Παραβατικότητας

18. Υ.Α. = Υπουργική Απόφαση

19. Χ.Υ.Τ.Α. = Χώροι Υγειονοµικής Ταφής Απορριµµάτων

78

Πίνακας Εικονογράφησης (Εικόνων και Πινάκων)

1. Εξώφυλλο: Το υπηρεσιακό όχηµα της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας του Χολαργού

απέναντι από το ∆ηµοτικό Άλσος και το ∆ηµαρχείο του Χολαργού.

2. Εικόνα 1: Το υπηρεσιακό όχηµα της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας του Χολαργού έξω

από το κατάστηµα της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.

3. Εικόνα 2: Το υπηρεσιακό όχηµα της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας του ∆ήµου Χολαργού

απέναντι από το ∆ηµοτικό Άλσος και το ∆ηµαρχείο του Χολαργού

4. Εικόνα 3: Η πινακίδα µε την επωνυµία της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας του ∆ήµου

Χολαργού έξω από το κατάστηµα της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας.

5. Πίνακας 1: Οργανικές θέσεις της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας του ∆ήµου Χολαργού

6. Πίνακας 2: Οργανόγραµµα της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας του ∆ήµου Χολαργού

79

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

I. Βιβλία

1. ΒΙ∆ΑΛΗ, Σ. «Έλεγχος του Εγκλήµατος και ∆ηµόσια Αστυνοµία. Τοµές και συνέχειες

στην Αντεγκληµατική Πολιτική», τόµος Β`, εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-

Κοµοτηνή, 2007.

2. ΚΟΡΟΝΤΖΗΣ, Τρ. «∆ηµοτική Αστυνοµία», Ε.Σ.Τ.Α., Β` Εκπαιδευτική Σειρά,

Αθήνα, 2008.

3. ΜΠΕΚΑΣ, Γ. «Οπλοφορία και χρήση πυροβόλων όπλων από τους αστυνοµικούς.

Ερµηνεία του ν. 3169/2003», εκδ. Π.Ν. Σάκκουλας, Αθήνα, 2003.

4. ΠΑΝΟΥΣΗΣ, Γ. – ΒΙ∆ΑΛΗ, Σ. «Κείµενα για την αστυνοµία και την αστυνόµευση»,

εκδ. Αντ.Ν. Σάκκουλας, Αθήνα-Κοµοτηνή, 2001.

5. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, Ζ. «Αστυνοµικό ∆ίκαιο. Η λειτουργική αρµοδιότητα του

αστυνοµικού προσωπικού της Ελληνικής Αστυνοµίας. Έννοια, περιεχόµενο, όρια»,

εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα- Θεσσαλονίκη, 2006.

6. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, Ζ. «Ελληνική Αστυνοµία & Λοιποί Φορείς Άσκησης

Αστυνόµευσης. Βασικά Νοµοθετήµατα», εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα- Κοµοτηνή,

2003¹.

7. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, Ζ. «Η αρχή της αναλογικότητας κατά την άσκηση αστυνοµικής

εξουσίας. Με αναφορά στο προσχέδιο νόµου για την οπλοφορία, χρήση πυροβόλων

όπλων από αστυνοµικούς και εκπαίδευσή τους σ` αυτά», εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα-

Θεσσαλονίκη, 2003².

8. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ, Γ. «Ελληνική Αστυνοµία. Οργάνωση, Πολιτική και

Ιδεολογία», εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα- Κοµοτηνή, 2003.

9. ΣΠΗΛΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ, Ε. «Εγχειρίδιο ∆ιοικητικού ∆ικαίου», εκδ. Αντ. Ν.

Σάκκουλα, Αθήνα- Κοµοτηνή, 2005.

10. ΤΑΧΟΣ, Α. «∆ίκαιο της ∆ηµόσιας Τάξης» στο: «ΣΚΟΥΡΗ, Β. και ΤΑΧΟΥ, Α.

«Ειδικό ∆ιοικητικό ∆ίκαιο», τεύχος 3, εκδ. Σάκκουλα, Θεσσαλονίκη, 1990.

11. ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α¹. «Αρµοδιότητες της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας: νοµοθεσία,

περιγραφή- τρόπος άσκησης, αδικήµατα-ποινές», χ.χ..

12. ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α². «Μελέτη σύστασης και οργάνωσης της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας. Προτεραιότητες- κριτήρια επιλογής Ο.Τ.Α. που θα λειτουργήσουν

υπηρεσίες δηµοτικής αστυνοµίας», 2005.

80

13. ΥΠ.ΕΣ.∆.∆.Α.- Ε.Ε.Τ.Α.Α³. «Νοµικό πλαίσιο και αρµοδιότητες της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας», χ.χ..

14. ΧΛΕΠΑΣ, Ν. (Συντονιστής Οµάδας Έργου) στο «Οδηγός Καταστηµάτων

Υγειονοµικού Ενδιαφέροντος», εκδ. ΥΠ.ΕΣ., Κ.Ε.∆.Κ.Ε., Ε.Ε.Τ.Α.Α., Αθήνα, 2007.

II. Άρθρα

1. Περιοδικό «Αστυνοµική Ανασκόπηση», «Ο θεσµός της Αστυνοµίας στην

αρχαιότητα», Μάρτιος- Απρίλιος 2006, τεύχος 236, σελ. 48-51.

2. Περιοδικό «∆ηµόσιος Τοµέας», «Αρµοδιότητες ∆ηµοτικής Αστυνοµίας, µία σύντοµη

κριτική θεώρηση», τεύχος 213, ∆εκέµβριος 2004, σελ. 36-37.

3. Περιοδικό «∆ηµόσιος Τοµέας», «Αρµοδιότητες ∆ηµοτικής Αστυνοµίας. Νέο

νοµοθετικό πλαίσιο- κριτική προσέγγιση», τεύχος 215, Φεβρουάριος 2005, σελ. 35-

36.

4. Περιοδικό «Λιµενικά Χρονικά», «∆ηµοτική Αστυνοµία», τεύχος 59, Ιούλιος-

Αύγουστος- Σεπτέµβριος 2004, σελ. 15-18.

5. Εφηµερίδα «Κόσµος του Επενδυτή», «∆ηµοτική Αστυνοµία», 1 Ιουνίου 2008, σελ.

45.

III. ∆ιαδικτυακές πηγές- τόποι

1. www.aftodioikisi.gr (τελευταία επίσκεψη 6/10/2008).

2. www.de.wikipedia.org (τελευταία επίσκεψη 6/10/2008).

3. www.enet.gr (τελευταία επίσκεψη 6/10/2008).

4. www.juraforum.de/lexikon (τελευταία επίσκεψη 6/10/2008).

5. www.news.kathimerini.gr (τελευταία επίσκεψη 6/10/2008).

6. www.synigoros.gr (τελευταία επίσκεψη 10/10/2008).

81

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

82

Ι. Το Βασικό Νοµοθετικό Πλαίσιο που διέπει το θεσµό της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας

1. Π.∆. 23/2002 (Α` 19): «Αρµοδιότητες, σύστηµα πρόσληψης, προσόντα,

καθήκοντα, δικαιώµατα και υποχρεώσεις του προσωπικού της ∆ηµοτικής

Αστυνοµίας».

2. Π.∆. 135/2006 (Α` 153): «Σύστηµα πρόσληψης ειδικού ένστολου προσωπικού της

∆ηµοτικής Αστυνοµίας και τρόπος εκπαίδευσης αυτού».

3. Άρθρο 35§12 του Νόµου 3274/2004 (Α` 195): «Οργάνωση και λειτουργία των

Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθµού».

4. Αριθµ. Οικ. 14671 ΚΥΑ (Α` 485): «Τροποποίηση και συµπλήρωση της 5783/29-

01-2004 (ΦΕΚ Β/5.2.2004) κοινής υπουργικής απόφασης περί εκπαίδευσης

ειδικού ένστολου προσωπικού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας».

5. Νόµος 3463/2006 (Α` 114): «Κύρωση του Κώδικα ∆ήµων και Κοινοτήτων».

6. Νόµος 2819/2000 (Α` 84): «Ίδρυση Εταιρίας ``Ολυµπιακό Χωριό 2004 Α.Ε.``

προστασία Ολυµπιακών Συµβόλων και Σηµάτων και άλλες διατάξεις».

7. Νόµος 2946/2001: «Υπαίθρια ∆ιαφήµιση, Συµπολιτείες ∆ήµων και Κοινοτήτων».

8. Νόµος 3448/2006: «Για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών δηµοσίου τοµέα,

θέµατα Ο.Τ.Α.».

9. Νόµος 2696/1999 περί Κ.Ο.Κ., όπως ισχύει.

10. Αριθµ. Οικ. 1049 ΥΑ του 2008: «Εκπαίδευση των επιτυχόντων σε διαγωνισµό για

την πρόσληψη Ειδικού Ένστολου Προσωπικού της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας».

11. Αριθµ. 11559 του 2004: «Κανονισµός Λειτουργίας της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας».

12. Άρθρο 102 του Συντάγµατος.

83

ΙΙ. Το πλήρες περιεχόµενο των αρµοδιοτήτων της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας

σύµφωνα µε το άρθρο 2 του Π.∆. 23/2002:

1. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που διέπουν την καθαριότητα, την

κυκλοφορία και στάθµευση των οχηµάτων, την οικοδόµηση, την ύδρευση, την

άρδευση, την αποχέτευση, την ηχορύπανση, τη ρύπανση των θαλασσών από πηγές

ξηράς, την προστασία των επίγειων υδάτινων αποθεµάτων και την προστασία του

περιβάλλοντος.

2. .Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τη λειτουργία των

εµποροπανηγύρεων.

3. .Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τη λειτουργία των πάσης

φύσεως επιτηδευµάτων και επαγγελµάτων.

4. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τη λειτουργία δηµοτικών ή

κοινοτικών εργαστηρίων και τον έλεγχο των υγρών, στερεών και αέριων

αποβλήτων, της ρύπανσης των υδάτων και της θάλασσας.

5. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τη λειτουργία όλων των

καταστηµάτων και επιχειρήσεων, των οποίων οι όροι λειτουργίας καθορίζονται

από υγειονοµικές διατάξεις.

6. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν την δραστηριότητα γενικά

των µικροπωλητών και τη λειτουργία κυλικείων σε κοινόχρηστους χώρους (άλση,

κήπους κ.λπ.).

7. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν την εγκατάσταση και

λειτουργία θεάτρων, κινηµατογράφων και παρεµφερών επιχειρήσεων, που

προβλέπονται από τους α.ν.445/1937 (Α΄ 22) και 446/1937 (Α΄ 23).

8. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τη λειτουργία µουσικής σε

δηµόσια κέντρα, ύστερα από σχετική άδεια όπως προβλέπεται από αστυνοµικές

διατάξεις και χορηγούνται σύµφωνα µε την Α5/3010/85 υγειονοµική διάταξη (Β΄

593).

9. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν την εγκατάσταση και

λειτουργία ψυχαγωγικών παιδιών, που προβλέπονται από αστυνοµικές διατάξεις

84

και δεν υπάγονται στις διατάξεις του Ν.2000/1991 (Α΄ 206) (άρθρο 24

Π.∆/τος410/9544).

10. Ο έλεγχος για την εφαρµογή των διατάξεων για την κοινή ησυχία, την

καθαριότητα και αισθητική των πόλεων, ευκοσµία και ευταξία [Αστ. διατάξεις

6/1996, (Β 1028) και 3/1996, (Β 15) άρθρο 17 της Υγειονοµικής ∆ιάταξης

Υ1β/2000/1995 και άρθρο 417 Π.Κ.,(Β΄ 343)].

11. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τη λειτουργία των

καταστηµάτων και επιχειρήσεων υγειονοµικού ενδιαφέροντος, θεάτρων,

κινηµατογράφων ψυχαγωγικών παιδιών, εκµίσθωσης µοτοποδηλάτων [αν

2520/1940, (Α΄ 273) ν 2323/1995, (Α΄ 145) πδ 180/1979, (A΄ 175) όπως ισχύει,

Υγειονοµικές και Αστυνοµικές ∆ιατάξεις].

12. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν την στάθµευση οχηµάτων

[άρθρο 34 του ν.2696/1999 K.O.K., 45(Α΄ 57)].

13. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τη σήµανση των εργασιών

που εκτελούνται στις οδούς [άρθρο 9 του ν.2696/1999, (Α΄ 57)].

14. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τη ρύθµιση της κυκλοφορίας

µε υποδείξεις και σήµατα των τροχονόµων [άρθρο 3 του ν.2696/1999, (Α΄57)].

15. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τις εκποµπές ρύπων,

θορύβων κ.λπ. από οχήµατα [άρθρο 15 παρ. 1 του ν.2696/1999, (Α΄ 57)].

16. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τις υποχρεώσεις αυτών που

εκτελούν έργα και εναποθέτουν υλικά και εργαλεία στις οδούς, στο δηµοτικό ή

κοινοτικό δίκτυο [άρθρο 47 του ν.2696/1999, (A΄ 57)].

17. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων του Γενικού Οικοδοµικού Κανονισµού και

των διατάξεων για τις επικίνδυνες οικοδοµές [ν.1577/1985, (Α΄ 210), ν 651/1977,

(Α΄ 207), ν1647/1986, (Α΄ 141) και π.δ. της 13-4-1929, (Α΄ 153)] και άρθρο 27

παρ. 3 του Γενικού Οικοδοµικού Κανονισµού ν. 1577/1985 (Α΄ 210).

18. Τον έλεγχο της τήρησης των διατάξεων για την επίβλεψη εφαρµογής διακοπής

εργασιών λόγω έλλειψης µέτρων ασφαλείας και υγιεινής [άρθρο 116 του πδ

1073/1981, (A΄ 260)].

19. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων για το ωράριο λειτουργίας των κέντρων

διασκέδασης και των συναφών καταστηµάτων, καθώς και των εµπορικών

44 Όπως ήδη έχει αναφερθεί το υπόψη Π.∆. έχει καταργηθεί από το Νόµο 3463/2006.(νέος Κώδικας ∆ήµων και Κοινοτήτων). 45 Όπως ισχύει, σε συνδυασµό µε το Νόµο 3542/2007 (Φ.Ε.Κ. 57 Α`) «Τροποποιήσεις διατάξεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας».

85

καταστηµάτων [άρθρα 23, 24 και 46 του ν 2224/1994, (Α΄ 112), άρθρο 8 του ν.

2207/1994, (Α΄ 65), άρθρο 14 παρ. 2 του ν 2194/1994, (A΄ 34) και ΚΥΑ

1011/22/19-ιβ /1994, (Β΄ 724), όπως τροποποιήθηκε µε την ΚΥΑ 1011/22/19-κθ΄

1995, (Β΄ 1055)].

20. Η αφαίρεση άδειας οικοδοµής για ασφαλιστικές εισφορές [άρθρο 41 παρ. 2

Κανονισµού Ασφάλισης Ι.Κ.Α. 816/Β’- 65, όπως αντικαταστάθηκε µε την παρ. 3

ΑΥΚΥ Φ 21/21/1473/1972, (Β΄ 324)].

21. Η επιθεώρηση αµαξωµάτων καντινών ως προς την εµφάνιση τους [απόφαση

Υπουργού Εµπορίου ΚΙ 2113/1995, (Β΄ 786)].

22. Ο έλεγχος επιχειρήσεων τουριστικού ενδιαφέροντος, σχετικά µε την εφαρµογή της

τουριστικής νοµοθεσίας (βεβαίωση παραβάσεων, εκτέλεση διοικητικών

κυρώσεων κ.λπ. [ν 393/1976 (A΄ 199), ν 2160/1993 (A΄ 118)].

23. Η προστασία σπηλαίων [απόφαση ΥΠ.Π.Ε. 34593/1983 (Β΄ 3988) σε συνδυασµό

µε ΚΥΑ ΓΝΟΣ/57263/1994 (Β 894)].

24. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν την αλιεία στα εσωτερικά

ύδατα (λιµνοθάλασσες, λίµνες, ιχθυοτροφεία, ποταµοί) [βδ 666/1966 (Α΄ 160), νδ

420/1970 (Α΄ 27), ν 2040/1992 (Α΄ 70) και άρθρο 8 του ν 2332/1995 (Α΄ 181)].

25. Η εφαρµογή και τήρηση των διατάξεων που αφορούν τους χώρους εγκατάστασης

πλανόδιων νοµάδων [Υγειονοµική διάταξη Α5/696/1983 (Β΄ 243)].

26. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τις κάθε είδους κανονιστικές

αποφάσεις που εκδίδουν τα ∆ηµοτικά ή Κοινοτικά Συµβούλια, καθώς και την

επιβολή των πάσης φύσεως προστίµων που καθορίζονται µε τις κανονιστικές

αποφάσεις (άρθρο 37 πδ 410/95).

27. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων για την προστασία του αστικού και

περιαστικού πρασίνου.

28. Οι αρµοδιότητες της Αγροφυλακής σε τοπικό επίπεδο, όπως αυτές ορίζονται από

τις διατάξεις του Ν∆3030/1954 (Α΄ 244) «Περί Αγροφυλακής» όπως αυτό έχει

συµπληρωθεί και τροποποιηθεί µεταγενέστερα, και ιδίως: Η φρούρηση των

αγροτικών κτηµάτων για την πρόληψη της κλοπής, της φθοράς και των άλλων

αδικηµάτων. Η προανάκριση γι’ αυτά τα αδικήµατα και η δίωξη και η εκδίκαση

όσων διώκονται σε βαθµό πταίσµατος κατά τους ορισµούς του ανωτέρω νόµου. Η

αστυνοµία για τα αρδευτικά ύδατα σύµφωνα µε τον ανωτέρω νόµο και τις λοιπές

συναφείς διατάξεις. Οι αρµοδιότητες της αγροφυλακής εκτείνονται στην αγροτική

έκταση, αναφέρονται στα αγροτικά κτήµατα, τα ακίνητα και κινητά τα

86

χρησιµοποιούµενα για αγροτικές ή κτηνοτροφικές εργασίες ή σχετιζόµενα µε

τέτοιες εργασίες όπως αυτά αναφέρονται ειδικότερα στον ως άνω νόµο και τις

λοιπές σχετικές διατάξεις.

29. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν την κατάληψη κοινόχρηστων

χώρων [άρθρο 13 του β.δ. 24-9/20.10.1988 (Α΄ 171), όπως αντικαταστάθηκε µε το

άρθρο 8 του Ν. 1080/1980 (A΄ 246), το άρθρο 54 παρ. 4 του Ν. 1416/1984, (Α΄

18), το άρθρο 26 παρ. 4 του Ν. 1828/89, (Α΄ 2) και το άρθρο 6 εδάφιο τρίτο του Ν.

1800/1990, (Α΄ 125) σε συνδυασµό µε το άρθρο 458 του Π.Κ., όπως

αντικαταστάθηκε µε το άρθρο 1 παρ. 12 του Ν. 2207/1994 (Α΄ 65) σε συνδυασµό

µε διατάξεις που αναφέρονται στο υπαίθριο εµπόριο χωρίς άδεια επέκτασης

καταστηµάτων].

30. Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν το υπαίθριο εµπόριο και τις

λαϊκές αγορές [ν 2323/95 (Α΄ 145), αποφ. Υφυπουργού Εµπορίου ΚΙ 2113/95 (Β΄

786) και απόφαση του Υπουργού Εµπορίου Α-2 6813/95, (Β΄ 1085)].

31. Η βεβαίωση µόνιµης κατοικίας για µεταδηµότευση [άρθρο 32 του ν. 1516/85 (Α΄

20) και άρθρο 18 του Π.∆. 410/95, (Α΄ 231)].

32. Η θεώρηση των τιµοκαταλόγων των δωµατίων των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων

και καταλυµάτων στις περιπτώσεις που αυτές λειτουργούν σε νοµούς ή νησιά που

δεν εδρεύουν υπηρεσίες του EOT [άρθρο 14 της 503007/76 απόφασης του Γ.Γ.

EOT, η οποία κυρώθηκε µε το άρθρο 8 του Ν. 1652/86, (Α΄ 167) και η ΚΥΑ

1947/94, (Β΄ 846)].

33. Η φύλαξη των δηµοτικών ή κοινοτικών εγκαταστάσεων και της δηµοτικής ή

κοινοτικής περιουσίας.

87

ΙΙΙ. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ (προς το προσωπικό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας του ∆ήµου Χολαργού)

1. Ποια είναι κατά την άποψή σας η σχέση µεταξύ ∆ηµοτικής Αστυνοµίας και πολιτών;

2. Ποια ήταν ως τώρα η καλύτερη και ποια η χειρότερή σας εµπειρία στη ∆ηµοτική

Αστυνοµία;

3. Πρέπει ο ∆ηµοτικός Αστυνόµος να υπηρετεί ή όχι στον τόπο καταγωγής του και γιατί;

4. Πιστεύετε ότι είστε επαρκώς εκπαιδευµένοι για την εκπλήρωση της αποστολής σας;

(χρειάζονται επιπλέον σεµινάρια κοκ;) Πώς την αντιλαµβάνεστε την επαρκή

εκπαίδευση;

5. Θεωρείτε ότι έχετε διακριτική ευχέρεια στην άσκηση αστυνοµικής εξουσίας;

6. Πιστεύετε ότι ο θεσµός της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας έχει αυξηµένο κύρος και απαιτεί

ιδιαίτερο επαγγελµατισµό και κανόνες συµπεριφοράς;

88

7. Πως πιστεύετε αντιλαµβάνονται το θεσµό της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας οι πολίτες;

8. Αισθάνεστε ότι είστε παράλληλα και φορείς ∆ηµοσίων σχέσεων;

9. Υπάρχει αλληλοεπικάλυψη και σύγχυση αρµοδιοτήτων µε άλλους αστυνοµικούς

φορείς; (ΕΛ.ΑΣ., Λιµενικό Σώµα, Τροχαία κοκ.).

10. Χρειάζεται αλλαγή του υπάρχοντος θεσµικού πλαισίου; Αν ναι, γιατί; Ποια

ζητήµατα δεν καλύπτει επαρκώς;

11. ∆ηµιουργεί προβλήµατα (ή εµπόδια) στην εκπλήρωση της αποστολής σας η πολιτική

εξάρτηση της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας από τους αιρετούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης;

89

12. Με βάση τις αρµοδιότητες της ∆ηµοτικής Αστυνοµίας θεωρείτε ότι απαιτείται το

προσωπικό της να οπλοφορεί; Θα πρέπει να έχει καθήκοντα ειδικού ανακριτικού

υπαλλήλου;

13. Άλλα προβλήµατα που αντιµετωπίζετε (πχ. έλλειψη µέσων, υποδοµών κλπ).

14. Προτάσεις βελτίωσης.