Ñ¯˜¯ÌÒ¯ ÒÀÉ˝ÑÒ´À ˝À ÖÚ—˚´ÀÒÀ · 370 ˆºàâà ïœðâà...

365Òàéíñòâàòà íà õðèñòèÿíñêîòî âúâåäåíèå

ÐÀÇÄÅË ÂÒÎÐÈ

ÑÅÄÅÌÒÅ ÒÀÉÍÑÒÂÀÍÀ ÖÚÐÊÂÀÒÀ

366 Ãëàâà ïúðâà

1210 Òàéíñòâàòà íà Íîâèÿ Çàâåò ñà óñòàíîâåíè îò Õðèñòà è ñà ñå-äåì íà áðîé, à èìåííî: Êðúùåíèå, Ìèðîïîìàçâàíå, Åâõàðèñòèÿ, Ïî-êàÿíèå, Åëåîîñâåùåíèå, Ñâåùåíñòâî è Áðàê. Ñåäåìòå òàéíñòâà ñåîòíàñÿò äî âñè÷êè åòàïè è âñè÷êè âàæíè ìîìåíòè íà õðèñòèÿíñêèÿæèâîò: òå äàâàò ðàæäàíåòî è ðàñòåæà, èçöåëåíèåòî è ìèñèÿòà íà æè-âîòà âúâ âÿðàòà íà õðèñòèÿíèòå. Ñúùåñòâóâà èçâåñòíà àíàëîãèÿ ìåæ-äó åòàïèòå íà ïðèðîäíèÿ è äóõîâíèÿ æèâîò1.

1211 Êàòî ñëåäâàìå òàçè àíàëîãèÿ, ùå ðàçãëåäàìå íàé-íàïðåä òðè-òå òàéíñòâà íà õðèñòèÿíñêîòî ïîñâåäeíèå (ãëàâà ïúðâà), ñëåä òîâàòàéíñòâàòà íà èçöåëåíèåòî (ãëàâà âòîðà) è íàêðàÿ òàéíñòâàòà, êîè-òî ñà â ñëóæáà íà îáùíîñòòà è ìèñèÿòà íà âÿðâàùèòå (ãëàâà òðå-òà). Áåçñïîðíî òîçè ðåä íà èçëàãàíå íå å åäèíñòâåíî âúçìîæíèÿò, íîòîé ïîçâîëÿâà äà ñå âèäè, ÷å òàéíñòâàòà îáðàçóâàò åäíî îðãàíè÷íîöÿëî, â êîåòî âñÿêî îòäåëíî òàéíñòâî èìà ñâîåòî æèçíåíî ìÿñòî.Â òîâà îðãàíè÷íî öÿëî Åâõàðèñòèÿòà çàåìà îñîáåíî ìÿñòî, êàòî �Òàéí-ñòâîòî íà òàéíñòâàòà�: �Âñè÷êè îñòàíàëè òàéíñòâà ñå íàðåæäàò ñïðÿ-ìî òîâà òàéíñòâî êàòî ñâîÿ öåë.�2

1SANCTUS THOMAS AQUINAS, Summa theologiae 3, q. 65, a. 1, c: Ed. Leon. 12, 56-57.

2SANCTUS THOMAS AQUINAS, Summa theologiae 3, q. 65, a. 3, c: Ed. Leon. 12, 60.

1113

1113


ÃËÀÂÀ ÏÚÐÂÀ

ÒÀÉÍÑÒÂÀÒÀ ÍÀ ÕÐÈÑÒÈßÍÑÊÎÒÎ ÂÚÂÅÄÅÍÈÅ

1212 Ñ òàéíñòâàòà íà õðèñòèÿíñêîòî âúâåäåíèå, Êðúùåíèå, Ìèðî-ïîìàçâàíå è Åâõàðèñòèÿ, ñå ïîñòàâÿò îñíîâèòå íà öåëèÿ õðèñòèÿí-ñêè æèâîò. �Ñúó÷àñòèåòî â áîæåñòâåíàòà ïðèðîäà, äàäåíà íà õîðàòà÷ðåç áëàãîäàòòà íà Õðèñòîñ, ñúäúðæà èçâåñòíà àíàëîãèÿ ñ ïðîèçõî-äà, ðàñòåæà è ïîääúðæàíåòî íà åñòåñòâåíèÿ æèâîò. Ðîäåíè ÷ðåç Êðú-ùåíèåòî çà íîâ æèâîò, âÿðâàùèòå áèâàò óêðåïåíè ÷ðåç òàéíñòâîòîíà Ìèðîïîìàçâàíåòî, à â Åâõàðèñòèÿòà ïîëó÷àâàò õðàíàòà íà âå÷-íèÿ æèâîò. Òàêà â òàéíñòâàòà íà õðèñòèÿíñêîòî âúâåäåíèå òå ïðèäî-áèâàò âñå ïî-ãîëåìèòå áîãàòñòâà íà áîæåñòâåíèÿ æèâîò è íàïðåä-âàò â óñúâúðøåíñòâàíåòî íà ëþáîâòà.�3

×ëåí 1

ÒÀÉÍÑÒÂÎÒÎ ÊÐÚÙÅÍÈÅ

1213 Ñâåòîòî Êðúùåíèå å îñíîâàòà íà öåëèÿ õðèñòèÿíñêè æèâîò, òîå ïðåääâåðèå íà æèâîòà â Äóõà (�vitae spiritualis ianua�) è âðàòà,êîÿòî îòêðèâà äîñòúïà äî äðóãèòå òàéíñòâà. ×ðåç Êðúùåíèåòî íèåñå îñâîáîæäàâàìå îò ãðåõà è ñå âúçðàæäàìå êàòî Áîæèè ÷åäà, â÷ëå-íÿâàìå ñå â Õðèñòîñ è â Öúðêâàòà êàòî íåéíî òÿëî è ó÷àñòíèöè âíåéíàòà ìèñèÿ4: �Ïðàâèëíî è íàäëåæíî Êðúùåíèåòî ñå îïðåäåëÿ êà-òî òàéíñòâî íà âúçðàæäàíåòî ÷ðåç âîäà â Ñëîâîòî.�5

3PAULUS VI, Const. ap. Divinae consortium naturae: AAS 63 (1971) 657; âæ. Ordo initationischristianae adultorum, Praenotanda 1-2 (Typis Polyglottis Vaticanis 1972) p. 7.

4Âæ. Concilium Florentinum, Decretum pro Armenis: DS 1314, CIC canones 204, § 1. 849;CCEO canon 675, § 1.

5Catechismus Romanus 2, 2, 5: ed. P. RODRÍGUEZ (Città del Vaticano-Pamplona 1989) p. 179.


I. Êàê å íàçîâàíî òîâà òàéíñòâî?

1214 Êðúùåíèåòî å íàðå÷åíî òàêà ñïîðåä öåíòðàëíèÿ îáðåä, ÷ðåçêîéòî ñå èçâúðøâà: �êðúùàâàì� (îò ãðúöêè âáðôßîåéí) îçíà÷àâà �ïî-òîïÿâàì�, �ïîòúâàì�, ïîòàïÿíåòî âúâ âîäà ñèìâîëèçèðà ïîãðåáåíèå-òî íà îãëàøåíèÿ â ñìúðòòà íà Õðèñòîñ, îòêúäåòî òîé èçëèçà ÷ðåçâúçêðåñåíèåòî ñ Íåãî6 êàòî �íîâà òâàð� (2 Êîð. 5, 17; Ãàë. 6, 15).

1215 Òîâà òàéíñòâî ñå íàðè÷à îùå �áàíÿòà íà âúçðàæäàíåòî èîáíîâàòà îò Äóõà Ñâåòàãî� (Òèò. 3, 5), çàùîòî òî îçíà÷àâà è îñú-ùåñòâÿâà òîâà ðàæäàíå îò âîäàòà è Äóõà, áåç êîåòî �íèêîé íå ìîæåäà âëåçå â Áîæèåòî Öàðñòâî� (Èîàí. 3, 5).

1216 �Òàçè áàíÿ å íàðè÷àíà îñâåòëåíèå, çàùîòî òåçè, êîèòî ïîëó÷à-âàò òîâà [êàòåõèçèñíî] ïîó÷åíèå, ñà îñâåòåíè.�7 Òúé êàòî â Êðúùå-íèåòî ïîëó÷è Ñëîâîòî, �èñòèíñêàòà ñâåòëèíà, êîÿòî ïðîñâåòÿâà âñå-êè ÷îâåê� (Èîàí. 1, 9), êðúñòåíèÿò, �ñëåä êàòî å áèë ïðîñâåòåí�8, åñòàíàë �Ñèí íà ñâåòëèíàòà�9 è ñàìèÿò òîé å �ñâåòëèíà� (Åô. 5, 8):

Êðúùåíèåòî �å íàé-õóáàâèÿò è íàé-âúçâèøåíèÿò äàð îò Áîãà ... . Íèå ãîíàðè÷àìå äàð, áëàãîäàò, êðúùåíèå, ïîìàçàíèå, ïðîñâåùåíèå, äðåõà íàáåçñìúðòèåòî, áàíÿ íà âúçðàæäàíå, ïå÷àò è âñè÷êî, êîåòî å íàé-ñêúïî-öåííî. Äàð, çàùîòî å ïîäàðåíî íà òåçè, êîèòî íèùî íå ñà äàëè; áëàãî-äàò, çàùîòî å äàäåíî äîðè è íà âèíîâíèòå; Êðúùåíèå, çàùîòî ãðåõúòå ïîãðåáàí âúâ âîäàòà; ïîìàçàíèå, çàùîòî å ñâåùåíî è öàðñòâåíî (òà-êèâà ñà òåçè, êîèòî ñà ïîìàçàíè); ïðîñâåùåíèå, çàùîòî å áëåñòÿùàñâåòëèíà; äðåõà, çàùîòî ïîêðèâà íàøèÿ ïîçîð; áàíÿ, çàùîòî íè èçìè-âà; ïå÷àò, çàùîòî íè ïàçè è å çíàê çà ãîñïîäñòâîòî íà Áîãà�10.

II. Êðúùåíèåòî â èêîíîìºÿòà íà ñïàñåíèåòî

ÏÐÅÄÎÁÐÀÇÈ ÍÀ ÊÐÚÙÅÍÈÅÒÎ Â ÑÒÀÐÈß ÇÀÂÅÒ

1217 Â Ëèòóðãèÿòà íà Ïàñõàëíàòà íîù, êîãàòî ñå èçâúðøâà áëàãî-ñëàâÿíåòî íà êðúùåëíàòà âîäà, Öúðêâàòà òúðæåñòâåíî âúçïîìå-íàâà ãîëåìèòå ñúáèòèÿ â èñòîðèÿòà íà ñïàñåíèåòî, êîèòî áÿõà ïðåä-îáðàç íà òàéíàòà íà Êðúùåíèåòî:

6Âæ. Ðèì. 6, 3-4; Êîë. 2, 12.

7SANCTUS IUSTINUS, Apologiae 1, 61: CA 1, 168 (PG 6, 421).

8Âæ. Åâð. 10, 32.

9Âæ. 1 Ñîë. 5, 5.

10SANCTUS GREGORIUS NAZIANZENUS, Oratio 40, 3-4: SC 358, 202-204 (PG 36, 361-364).

628

1257

1243


�Áîæå, ïîñðåäñòâîì òàéíñòâåíè çíàöè, Òè èçâúðøâàø ñ íåâèäèìà ñèëàäèâíèòå äåëà íà ñïàñåíèåòî, è ïî ðàçëè÷íè íà÷èíè ñè ïðèãîòâèë âîäàòà,ñâîÿòà òâàð äà èçðàçÿâà áëàãîäàòòà íà Êðúùåíèåòî.�11

1218 Îùå îò ñúçäàâàíåòî íà ñâåòà âîäàòà, òîâà ñêðîìíî è óäèâè-òåëíî òâîðåíèå, å èçâîð íà æèâîòà è ïëîäîðîäèåòî. Ñâåòîòî Ïèñàíèåâèæäà êàê Äóõ Áîæèé ñå �íîñè� íàä íåÿ12.

�Îùå îò ñúçäàâàíåòî íà ñâåòà Äóõúò ñå íîñåøå íàä âîäèòå, çà äà ïîëó÷àòçàðîäèøà íà ñèëàòà, êîÿòî îñâåòÿâà.�13

1219 Öúðêâàòà âèäÿ â Íîåâèÿ êîâ÷åã ïúðâîîáðàç íà ñïàñåíèåòî ÷ðåçÊðúùåíèåòî. È íàèñòèíà, ÷ðåç íåãî �åäèí ìàëúê áðîé õîðà, âñè÷êîîñåì íà áðîé, áÿõà ñïàñåíè ÷ðåç âîäàòà� (1 Ïåòð. 3, 20):

�È â ïîòîïà ñè ïðåîáðàçèë íÿêàêúâ âèä âúçðàæäàíå, òà ÷ðåç òàéíàòà íàñúùèÿ åëåìåíò äà ñå ïîñòàâè êðàé íà ãðåõà è íà÷àëî íà äîáðîäåòåëòà.�14

1220 Àêî âîäàòà íà èçâîðà ñèìâîëèçèðà æèâîòà, âîäàòà íà ìîðåòî åñèìâîë íà ñìúðòòà. Çàòîâà Êðúùåíèåòî ìîæåøå äà áúäå îáðàç íàòàéíàòà íà Êðúñòà. ×ðåç òîçè ñèìâîëèêà Êðúùåíèåòî îçíà÷àâà îá-ùåíèå ñúñ ñìúðòòà íà Õðèñòîñ.

1221 Ïðåìèíàâàíåòî íà ×åðâåíî ìîðå, èñòèíñêîòî îñâîáîæäàâàíåíà Èçðàèë îò Åãèïåòñêîòî ðîáñòâî, èçâåñòÿâà íàé-âå÷å îñâîáîæäà-âàíåòî, èçâúðøåíî îò Êðúùåíèåòî:

�Òè ñè îñâîáîäèë îò ðîáñòâîòî íà ôàðàîíà ñèíîâåòå íà Àâðààì, êàòîíàïðàâè äà ìèíàò ïî ñóõî ×åðâåíî ìîðå, çà äà áúäàò îáðàç íà áúäåùèÿíàðîä íà êðúñòåíèòå.�15

1222 Íàêðàÿ, Êðúùåíèåòî å ïðåäñòàâåíî â ïðåìèíàâàíåòî íà ðåêàòàÉîðäàí, ïðè êîåòî Áîæèÿò íàðîä ïîëó÷àâà äàðà íà Îáåòîâàíàòà çå-ìÿ çà ïîêîëåíèåòî íà Àâðàaì, îáðàç íà âå÷íèÿ æèâîò. Îáåùàíèåòîçà òîâà ùàñòëèâî íàñëåäñòâî áå èçïúëíåíî â Íîâèÿ Çàâåò.

11Vigilia Paschalis, Benedictio aquae: Missale Romanum, editio typica (Typis PolyglottisVaticanis 1970) p. 283.

12Âæ. Áèò. 1, 2.




344

694

701, 845

1010


ÊÐÚÙÅÍÈÅÒÎ ÍÀ ÕÐÈÑÒÎÑ

1223 Âñè÷êè ïúðâîîáðàçè íà Ñòàðèÿ Çàâåò íàìèðàò ñâîÿ çàâúðøåê â ÈñóñÕðèñòîñ. Òîé çàïî÷íà îáùåñòâåíèÿ ñè æèâîò, ñëåä êàòî ñå îñòàâè äàáúäå êðúñòåí îò Éîàí Êðúñòèòåë â ðåêàòà Éîðäàí16, à ñëåä ñâîåòî Âúçê-ðåñåíèå Òîé äàâà òàçè ìèñèÿ íà àïîñòîëèòå: �È òàêà, èäåòå è íàó÷åòåâñè÷êè íàðîäè, êàòî ãè êðúùàâàòå â èìåòî íà Îòöà è Ñèíà è ÑâåòàãîÄóõà è êàòî ãè ó÷èòå äà ïàçÿò âñè÷êî, êîåòî ñúì âè çàïîâÿäàë.�17

1224 Íàøèÿò Ãîñïîä äîáðîâîëíî ñå ïîä÷èíè íà Êðúùåíèåòî íà ñâåòèÉîàí, ïðåäíàçíà÷åíî çà ãðåøíèöèòå, çà äà �èçïúëíè âñÿêà ïðàâäà�18.Òàçè ïîñòúïêà íà Èñóñ å ïðîÿâà íà íåãîâîòî �ïîíèæåíèå�19. ÒîãàâàÄóõúò, êîéòî âèòàåøå íàä âîäèòå ïðè ïúðâîòî ñúòâîðåíèå, ñëåçå âúðõóÈñóñ êàòî ïðåëþäèÿ íà íîâîòî ñúòâîðåíèå è Îòåö ïîêàçâà Èñóñ êà-òî Ñâîé �âúçëþáåí Ñèí�20.

1225 Â Ñâîÿòà Ïàñõà Õðèñòîñ îòâîðè çà âñè÷êè õîðà èçâîðèòå íà Êðú-ùåíèåòî. Âñúùíîñò Òîé áåøå ãîâîðèë âå÷å çà Ñâîåòî ñòðàäàíèå, êîåòîùåøå äà ïðåòúðïè â Éåðóñàëèì êàòî çà �Êðúùåíèå�, ñ êîåòî Òîé òðÿáâà-øå äà áúäå êðúñòåí21. Êðúâòà è âîäàòà, êîèòî ïðîòåêîõà îò ïðîáîäåíèÿõúëáîê íà ðàçïíàòèÿ Õðèñòîñ22, ñà îáðàçè íà Êðúùåíèåòî è íà Åâõàðèñ-òèÿòà, òàéíñòâà íà íîâèÿ æèâîò23: îòòîãàâà å âúçìîæíî �äà ñå ðîäèø îòâîäà è Äóõ�, çà äà âëåçåø â Íåáåñíîòî Öàðñòâî (Èîàí. 3, 5).

�Âèæ êúäå ñè êðúñòåí, îòêúäå èäâà Êðúùåíèåòî, àêî íå îò Êðúñòà íàÕðèñòà, îò ñìúðòòà íà Õðèñòîñ. Òàì å öÿëàòà òàéíà: Òîé ñòðàäà çà òåá,ñàìî â Íåãî òè ñè èçêóïåí, ñàìî â Íåãî òè ñè ñïàñåí.�24

ÊÐÚÙÅÍÈÅÒÎ Â ÖÚÐÊÂÀÒÀ

1226 Îùå îò äåíÿ íà Ïåòäåñåòíèöà Öúðêâàòà å ÷åñòâàëà è äàâàëàñâåòîòî Êðúùåíèå. È íàèñòèíà, ñâ. Ïåòúð çàÿâÿâà íà ñìóòåíàòà îò

16Âæ. Ìàò. 3,15

17Âæ. Ìàò. 28, 19-20; Ìàðê. 16, 15-16.

18Âæ. Ìàò. 3, 15.

19Âæ. Ôèë. 2, 7.

20Âæ. Ìàò. 3, 16-17.

21Âæ. Ìàðê. 10, 38; Ëóê. 12, 50.

22Âæ. Èîàí. 19, 34.

23Âæ. Èîàí. 5, 6-8.

24SANCTUS AMBROSIUS, De sacramentis, 2, 2, 6: CSEL 73, 27-28 (PL 16, 425-426).

232

536

766


ïðîïîâåäòà ìó òúëïà: �Ïîêàéòå ñå è âñåêè îò âàñ äà ñå êðúñòè âèìåòî íà Èèñóñà Õðèñòà çà ïðîøêà íà ãðåõîâåòå è ùå ïðèåìåòå äàðàíà Ñâåòèÿ Äóõ� (Äåÿí. 2, 38). Àïîñòîëèòå è òåõíèòå ïîìîùíèöè ïðåä-ëàãàò Êðúùåíèåòî íà âñåêè, êîéòî âÿðâà â Õðèñòà: �Åâðåè, áîÿçëèâèîò Áîãà, åçè÷íèöè.�25 Êðúùåíèåòî âèíàãè å ñâúðçàíî ñ âÿðàòà: �Ïî-âÿðâàé â Ãîñïîäà Èèñóñà Õðèñòà è ùå ñå ñïàñèø òè è öåëèÿò òèäîì�, ñúâåòâà ñâîÿ òúìíè÷åí ñòðàæàð âúâ Ôèëèïè ñâ. Ïàâåë. Ðàçêà-çúò ïðîäúëæàâà: �Òúìíè÷íèÿò ñòðàæàð âåäíàãà ïîëó÷è Êðúùåíèåòî,òîé è âñè÷êè íåãîâè áëèçêè� (Äåÿí. 16, 31-33).

1227 Ñïîðåä àïîñòîë Ïàâåë ÷ðåç Êðúùåíèåòî âÿðâàùèÿò ñïîäåëÿñìúðòòà íà Õðèñòîñ, òîé å ïîãðåáàí è âúçêðúñâà çàåäíî ñ Íåãî:

�Êðúñòåíè â Èñóñà Õðèñòà, íèå ñìå êðúñòåíè â Íåãîâàòà ñìúðò. Ïîãðå-áàíè ñìå ñ Íåãî ÷ðåç Êðúùåíèåòî â ñìúðòòà, òàêà ÷å êàêòî Õðèñòîñâúçêðúñíà îò ìúðòâèòå ÷ðåç ñëàâàòà íà Îòöà, òàêà è íèå äà æèâååì âåäèí íîâ æèâîò.�26

Êðúñòåíèòå �îòíîâî ñå îáëÿêîõà â Õðèñòà�27. ×ðåç Ñâåòèÿ Äóõ Êðú-ùåíèåòî å áàíÿ, êîÿòî ïðå÷èñòâà, îñâåùàâà è îïðàâäàâà28.

1228 Êðúùåíèåòî å ñëåäîâàòåëíî åäíà �âîäíà áàíÿ�, â êîÿòî íå-òëåííîòî ñåìå íà Ñëîâîòî íà Îòöà ïðîèçâåæäà ñâîÿ îæèâîòîòâîðÿ-âàù åôåêò29. Ñâ. Àâãóñòèí ùå êàæå çà Êðúùåíèåòî: �Ñëîâîòî ñåñúåäèíÿâà ñ ìàòåðèàëíèÿ åëåìåíò è ñòàâà òàéíñòâî.�30

III. Êàê ñå îòñëóæâà òàéíñòâîòî Êðúùåíèå?

ÕÐÈÑÒÈßÍÑÊÎÒÎ ÏÎÑÂÅÙÅÍÈÅ

1229 Çà äà ñòàíå íÿêîé õðèñòèÿíèí, îùå îò âðåìåòî íà àïîñòîëèòå åáèë íåîáõîäèì ïîñòåïåíåí ïðåõîä è ïîñâåùåíèå íà íÿêîëêî åòàïà.Òîçè ïðåõîä ìîæå äà ñå èçìèíå áúðçî èëè áàâíî. Òîé îáà÷å âèíàãèùå òðÿáâà äà âêëþ÷âà íÿêîëêî ñúùåñòâåíè íåùà: áëàãîâåñòèå íàÑëîâîòî, ïðèåìàíå íà Åâàíãåëèåòî, êîåòî âîäè äî îáðúùàíå, èçïî-

25Âæ. Äåÿí. 2, 41; 8,12-13; 10, 48; 16, 15.

26Âæ. Ðèì. 6, 3-4; Êîë. 2, 12.

27Âæ. Ãàë. 3, 27.

28Âæ. 1 Êîð. 6, 11; 12, 13.

29Âæ. 1 Ïåòð. 1, 23; Åô. 5, 26.

30SANCTUS AUGUSTINUS, In Iohannis evangelium tractatus 80, 3: CCL 36, 529 (PL 35, 1840).

849

790


âÿäâàíå íà âÿðàòà, Êðúùåíèå, ñëèçàíå íà Ñâåòèÿ Äóõ, äîñòúï äî Åâ-õàðèñòèéíîòî îáùåíèå.

1230 Òîâà ïîñâåùåíèå ìíîãîêðàòíî ñå å ïðîìåíÿëî â òå÷åíèå íà âåêî-âåòå ñïîðåä îáñòîÿòåëñòâàòà. Â ïúðâèòå âåêîâå íà Öúðêâàòà õðèñòèÿí-ñêîòî ïîñâåùåíèå å áèëî ìíîãî ðàçâèòî, ñ äúëúã ïåðèîä íà êàòåõóìå-íàòà è ðåäèöà ïîäãîòâèòåëíè îáðåäè, êîèòî ñà áåëÿçàëè ëèòóðãè÷åñêèïúòÿ íà îãëàøåíñêàòà ïîäãîòîâêà è êîèòî ñà çàâúðøèëè ñ îòñëóæâàíå íàòàéíñòâàòà íà õðèñòèÿíñêîòî ïîñâåùåíèå.

1231 Òàì, êúäåòî ôîðìàòà íà Êðúùåíèåòî íà äåöàòà å áèëà øèðîêî èç-ïîëçâàíà çà îòñëóæâàíåòî íà òîâà òàéíñòâî, òÿ å ñòàíàëà è åäèíåí àêò,êîéòî îáåäèíÿâà â ñáèòà ôîðìà ïðåäâàðèòåëíèòå åòàïè íà õðèñòèÿíñêîòîïîñâåùåíèå. Â ñàìàòà ñè ñúùíîñò Êðúùåíèåòî íà äåöàòà èçèñêâà åäíîîãëàøåíèå ñëåä Êðúùåíèåòî. Òóê íå ñòàâà äóìà ñàìî çà íóæäàòà îòîáó÷åíèå ñëåä Êðúùåíèåòî, íî è çà íåîáõîäèìîòî ðàçöúôòÿâàíå íà êðú-ùåëíàòà áëàãîäàò ïðè èçðàñòâàíå íà ëè÷íîñòòà. Òóê å èñòèíñêîòî ìÿñòîíà êàòåõèçèñà.

1232 Âòîðèÿò âàòèêàíñêè ñúáîð ïîäêðåïè çà ëàòèíñêàòà Öúðêâà �êàòå-õóìåíàòà íà âúçðàñòíèòå, ðàçïðåäåëåí â íÿêîëêî åòàïà�31. Íåãîâèòå îá-ðåäè ñå íàìèðàò â Ordo initiationis christianae adultorum (×èí íà õðèñòè-ÿíñêîòî ïîñâåùåíèå íà âúçðàñòíèòå) (1972). Ñúáîðúò îñâåí òîâà ïîçâî-ëè, ùîòî â ìèñèîíåðñêè ñòðàíè �îñâåí åëåìåíòèòå íà ïîñâåùåíèå, ïðè-åòè îò õðèñòèÿíñêîòî ïðåäàíèå�, ñå äîïóñêàò �è äðóãè åëåìåíòè íà ïîñ-âåùåíèå, ïðàêòèêóâàíè âúâ âñåêè íàðîä, ñòèãà ñàìî äà ìîãàò äà áúäàòïðèãîäåíè êúì õðèñòèÿíñêè îáðåä�32.

1233 Âïðî÷åì äíåñ âúâ âñè÷êè ëàòèíñêè è èçòî÷íè îáðåäè õðèñòèÿí-ñêîòî ïîñâåùåíèå íà âúçðàñòíèòå çàïî÷âà îò ìîìåíòà íà òÿõíîòî âëèçàíåâ êàòåõóìåíàòà, çà äà ñòèãíå âðúõíàòà ñè òî÷êà â îáùîòî îòñëóæâàíå íàòðèòå òàéíñòâà � Êðúùåíèå, Ìèðîïîìàçâàíå è Åâõàðèñòèÿ33. Â èçòî÷íèòåîáðåäè õðèñòèÿíñêîòî ïîñâåùåíèå íà äåöàòà çàïî÷âà ñ Êðúùåíèåòî, ïîñ-ëåäâàíî íåïîñðåäñòâåíî îò Ìèðîïîìàçâàíåòî è Åâõàðèñòèÿòà, äîêàòî âðèìñêèÿ îáðåä õðèñòèÿíñêîòî ïîñâåùåíèå ñå ïîäãîòâÿ îò êàòåõåòèêàòà â

31CONCILIUM CATICANUM II, Const. Sacrosanctum concilium, 64: AAS 56 (1964) 117.

32CONCILIUM CATICANUM II, Const. Sacrosanctum concilium, 65: AAS 56 (1964) 117; âæ. Ibid,37-40: AAS 56 (1964) 110-111.

33Âæ. CONCILIUM CATICANUM II, Decr. Ad gentes, 14: AAS 58 (1966) 963; CIC canones 851. 865-866.

1248

13

1204

1290


òå÷åíèå íà ãîäèíè, çà äà çàâúðøè íàêðàÿ ñ Ìèðîïîìàçâàíå è Åâõàðèñ-òèÿ, âúðõúò íà õðèñòèÿíñêîòî ïîñâåùåíèå34.

ÌÈÑÒÀÃÎÃÈß ÍÀ ÎÒÑËÓÆÂÀÍÅÒÎ

1234 Ñìèñúëúò è áëàãîäàòòà íà Êðúùåíèåòî èçïúêâàò ÿñíî â ðèòóà-ëèòå íà íåãîâîòî îòñëóæâàíå. Ñàìî êàòî ñëåäâàò ñ âíèìàòåëíî ó÷à-ñòèå æåñòîâåòå è äóìèòå íà òîâà îòñëóæâàíå, âÿðâàùèòå ìîãàò äàáúäàò ïîñâåòåíè â áîãàòñòâàòà, êîèòî òîâà òàéíñòâî îçíà÷àâà è îñú-ùåñòâÿâà ïðè âñåêè íîâîïîêðúñòåí.

1235 Çíàêúò íà Êðúñòà â íà÷àëîòî íà îòñëóæâàíåòî èçðàçÿâà ïå-÷àòà íà Õðèñòîñ âúðõó òîçè, êîéòî ùå ìó ïðèíàäëåæè, è îçíà÷àâàáëàãîäàòòà íà èçêóïëåíèåòî, êîåòî íè áå ñïå÷åëåíî îò Õðèñòîñ ÷ðåçÍåãîâèÿ Êðúñò.

1236 Èçâåñòÿâàíåòî íà Ñëîâîòî Áîæèå îñâåòÿâà ñ îòêðîâåíà-òà èñòèíà êàíäèäàòèòå è îáùíîñòòà è ïîäáóæäà îòãîâîðà íà âÿðàòà,êîéòî å íåäåëèì îò Êðúùåíèåòî. Â äåéñòâèòåëíîñò Êðúùåíèåòî åïî îñîáåí íà÷èí �òàéíñòâî íà âÿðàòà�, çàùîòî å òàéíñòâåíîòî âëè-çàíå â æèâîòà íà âÿðàòà.

1237 Ïîíåæå Êðúùåíèåòî îçíà÷àâà îñâîáîæäàâàíå îò ãðåõà è íåãî-âèÿ ïîäáóäèòåë � äÿâîëà, ïðîèçíàñÿò ñå åäíî èëè íÿêîëêî çàêëèíà-íèÿ íàä êðúùàâàíèÿ. Òîé ñå ïîìàçâà ñ ìàñëîòî íà êàòåõóìåíàòà èëèïúê ñâåùåíîäåéñòâàùèÿò ïîñòàâÿ ðúöåòå ñè íàä íåãî è òîé ñå îòêàç-âà êàòåãîðè÷íî îò ñàòàíàòà. Òàêà ïîäãîòâåí, òîé ìîæå äà èçïîâÿä-âà âÿðàòà íà Öúðêâàòà, â êîÿòî ùå áúäå �ïðåäàäåí� ÷ðåç Êðúùå-íèåòî35.

1238 Êðúùåëíàòà âîäà ñå îñâåùàâà îò ìîëèòâà íà Åïèêëåçàòà (áèëîâ ñàìèÿ ìîìåíò, áèëî â íîùòà íà Ïàñõàòà). Öúðêâàòà ìîëè Áîãà÷ðåç Íåãîâèÿ Ñèí ñèëàòà íà Ñâåòèÿ Äóõ äà ñëåçå íàä òàçè âîäà, òàêà÷å âñè÷êè, êîèòî ùå áúäàò êðúñòåíè â íåÿ, �äà ñå ðîäÿò îò âîäà èÄóõ� (Èîàí. 3, 5).

1239 Ñëåä òîâà ñëåäâà ñúùèíñêèÿò îáðåä íà òàéíñòâîòî: Êðúùå-íèåòî â òåñåí ñìèñúë íà äóìàòà îçíà÷àâà è ðåàëèçèðà ñìúðòòà íà

34Âæ. CIC canones 851, 2. 868.

35Âæ. Ðèì. 6, 17.

617

2157

1122

1673

189

1217

1214


ãðåõà è âëèçàíåòî â æèâîòà íà Ïðåñâåòàòà Òðîèöà ÷ðåç óïîäîáÿâàíåíà Ïàñõàëíàòà Òàéíà íà Õðèñòîñ. Êðúùåíèåòî ñå èçâúðøâà ïî íàé-èçðàçèòåëåí íà÷èí ÷ðåç òðèêðàòíî ïîòàïÿíå â êðúùåëíàòà âîäà. Íîîùå îò äðåâíîñòòà òî ìîæå äà ñå èçâúðøè ñ òðèêðàòíî ïîëèâàíå íàâîäà âúðõó ãëàâàòà íà êðúùàâàíèÿ.

1240 Â ëàòèíñêàòà Öúðêâà òîâà òðèêðàòíî ïîëèâàíå ñå ïðèäðóæàâà îò äóìè-òå íà ñâåùåíîñëóæèòåëÿ: �(èìåòî), àç òå êðúùàâàì â èìåòî íà Îòöà è Ñèíà èÑâåòèÿ Äóõ.� Â Èçòî÷íèòå ëèòóðãèè ñâåùåíèêúò êàçâà, ñëåä êàòî êàòåõóìåíúòå îáúðíàò êúì Èçòîê: �Êðúùàâà ñå Áîæèÿò ðàá (èìåòî) â èìåòî íà Îòöà èÑèíà è Ñâåòèÿ Äóõ.� È ïðè íàçîâàâàíå íà âñÿêî åäíî îò ëèöàòà íà ÏðåñâåòàòàÒðîèöà òîé ãî ïîòàïÿ âúâ âîäàòà è ãî èçäèãà.

1241 Ïîìàçâàíåòî ñúñ ñâåùåíî ìèðî-õðèçìà, áëàãîâîííî ìàñëî,îñâåòåíî îò åïèñêîïà, îçíà÷àâà äàðà íà Ñâåòèÿ Äóõ çà íîâîïîêðú-ñòåíèÿ. Òîé å ñòàíàë õðèñòèÿíèí, ò.å. �ïîìàçàíèê� íà Ñâåòèÿ Äóõ,ïðèîáùåí â Õðèñòîñ, êîéòî å ïîìàçàí êàòî ñâåùåíèê, ïðîðîê è öàð36.

1242 Â ëèòóðãèÿòà íà Èçòî÷íàòà Öúðêâà ïîìàçâàíåòî ñ ìèðî ñëåäêðúùåíèåòî ïðåäñòàâëÿâà òàéíñòâîòî Ìèðîïîìàçâàíå. Â ðèìñêàòàëèòóðãèÿ òîâà ïîìàçâàíå èçâåñòÿâà åäíî âòîðî ïîìàçâàíå ñúñ ñâå-òîòî ìèðî, êîåòî ùå áúäå èçâúðøåíî îò åïèñêîïà: òàéíñòâîòî Ìèðî-ïîìàçâàíå, êîåòî, òàêà äà ñå êàæå, �ïîòâúðæäàâà� (confirmat, îò-êúäåòî êîíôèðìàöèÿ) è ïðèêëþ÷âà êðúùåëíîòî ïîìàçâàíå.

1243 Áÿëàòà äðåõà ñèìâîëèçèðà, ÷å êðúñòåíèÿò �ñå îáëè÷à â Õðèñ-òà�37; òîé å âúçêðúñíàë ñ Õðèñòîñ. Ñâåùòà, çàïàëåíà îò Ïàñõàëíàòàñâåù, îçíà÷àâà, ÷å Õðèñòîñ å ïðîñâåòèë íîâîïîêðúñòåíèÿ. Â Õðèñ-òîñ êðúñòåíèòå ñà �ñâåòëèíàòà íà ñâåòà� ( Ìàò. 15, 14)38.

Íîâîïîêðúñòåíèÿò å âå÷å äåòå íà Áîãà â åäèíîðîäíèÿ Ìó Ñèí. Òîéâå÷å ìîæå äà êàæå ìîëèòâàòà íà Áîæèèòå ÷åäà: �Îò÷å íàø�.

1244 Ïúðâîòî åâõàðèñòèéíî Ïðè÷àñòèå. Ñòàíàë ÷åäî íà Áîãà, îáëå÷åíâ ñâàòáåíàòà äðåõà, íîâîïîêðúñòåíèÿò å âå÷å äîïóñíàò �íà ñâàòáåíîòîóãîùåíèå íà Àãíåöà� è ïîëó÷àâà õðàíàòà íà íîâèÿ æèâîò � Òÿëîòî èÊðúâòà íà Õðèñòîñ. Èçòî÷íèòå Öúðêâè ïàçÿò æèâî ñúçíàíèåòî çà åäèíñ-

36Âæ. Ordo Baptismi parvulorum, 62 (Typis Polyglottis Vaticanis 1969) p. 32.

37Âæ. Ãàë. 3, 27.

38Âæ. Ôèë. 2, 15.

1294, 1574

783

1291

1216

2769

1292


òâîòî íà õðèñòèÿíñêîòî ïîñâåùåíèå, êàòî äàâàò Ñâåòîòî Ïðè÷àñòèå íàâñè÷êè íîâîïîêðúñòåíè è ìèðîïîìàçàíè, äîðè è íà ìàëêèòå äåöà, êàòîïðèïîìíÿò äóìèòå íà Ãîñïîäà: �Îñòàâåòå äåöàòà äà äîéäàò ïðè Ìåí è íåèì ïðå÷åòå� (Ìàðê. 10, 14). Ëàòèíñêàòà Öúðêâà, êîÿòî çàïàçâà äîñòúïàäî Ñâåòîòî Ïðè÷àñòèå çà òåçè, êîèòî ñà äîñòèãíàëè äî ñúçíàòåëíà âúç-ðàñò, îòâàðÿ Êðúùåíèåòî êúì Åâõàðèñòèÿòà, êàòî ïðèáëèæàâà íîâîïîê-ðúñòåíîòî äåòå äî îëòàðà ñ ìîëèòâàòà �Îò÷å íàø�.

1245 Òúðæåñòâåíèÿò áëàãîñëîâ ïðèêëþ÷âà îòñëóæâàíåòî íà Êðú-ùåíèåòî. Ïî âðåìå íà Êðúùåíèåòî íà íîâîðîäåíèòå áëàãîñëàâÿíåòîíà ìàéêàòà çàåìà îñîáåíî ìÿñòî.

IV. Êîé ìîæå äà ïðèåìà Êðúùåíèåòî?

1246 �Êðúùåíèåòî ìîæå äà ïðèåìå âñåêè ÷îâåê, êîéòî îùå íå å êðú-ñòåí.�39

ÊÐÚÙÅÍÈÅ ÍÀ ÂÚÇÐÀÑÒÍÈ

1247 Îùå îò ïúðâèòå âðåìåíà íà Öúðêâàòà Êðúùåíèåòî íà âúçðàñò-íèòå å øèðîêî ïðàêòèêóâàíî òàì, êúäåòî èçâåñòÿâàíåòî íà Åâàíãå-ëèåòî å â ñàìîòî íà÷àëî. Ïðè ïîäîáíè ñëó÷àè êàòåõóìåíàòúò (ïîä-ãîòîâêàòà çà Êðúùåíèå) çàåìà îñîáåíî ìÿñòî. Êàòî ïîñâåùåíèå âúââÿðàòà è â õðèñòèÿíñêèÿ æèâîò òî òðÿáâà äà ïîäãîòâè ïðèåìàíåòî íàäàðà íà Áîãà â Êðúùåíèåòî, Ìèðîïîìàçâàíåòî è Åâõàðèñòèÿòà.

1248 Êàòåõóìåíàòúò, èëè ïîäãîòîâêàòà íà îãëàøåíèòå (êàòåõóìåíè)èìà çà öåë äà ïîìîãíå íà ïîñëåäíèòå â îòãîâîð íà áîæåñòâåíàòàèíèöèàòèâà è â ñúåäèíåíèå ñ åäíà öúðêîâíà îáùíîñò, äà äîâåäå îá-ðúùàíåòî èì è òÿõíàòà âÿðà äî ïúëíà çðÿëîñò. Ñòàâà äóìà çà �ïîä-ãîòîâêà çà õðèñòèÿíñêèÿ æèâîò ...�, ÷ðåç êîéòî �ó÷åíèöèòå âëèçàò âñúïðèêîñíîâåíèå ñ Õðèñòîñ, òåõíèÿ ó÷èòåë. Ñëåäîâàòåëíî êàòåõó-ìåíèòå òðÿáâà äà áúäàò ïî ïîäõîäÿù íà÷èí ïîñâåòåíè â òàéíèòå íàñïàñåíèåòî è âúâ âîäåíåòî íà åâàíãåëñêè æèâîò è âúâåäåíè ÷ðåçñâåùåíèòå îáðåäè, îòñëóæâàíè â ðàçëè÷íèòå åïîõè, â æèâîòà íà âÿ-ðàòà, íà ëèòóðãèÿòà è ëþáîâòà íà Áîæèÿ íàðîä�.40

39CIC, canon 864; âæ. CCEO canon 679.

40CONCILIUM VATICANUM II, Decr. Ad gentes, 14: AAS 58 (1966) 962-963; âæ. Ordo initiationischristianae adultorum, Praenotanda 19 (Typis Polyglottis Vaticanis 1972) p. 11; Ibid., Detempore catechumenatus eiusque ritibus 98, p. 36.

1230


1249 Êàòåõóìåíèòå ñà âå÷å �ñúåäèíåíè ñ Öúðêâàòà, ïðèíàäëåæàòêúì Õðèñòîâèÿ äîì è íå ðÿäêî âîäÿò æèâîò íà âÿðà, íàäåæäà è ëþ-áîâ�.41 �Ìàéêàòà Öúðêâà ãè ïðåãðúùà êàòî ñâîè â ñâîÿòà ëþáîâ è ñåãðèæè çà òÿõ.�42

ÊÐÚÙÅÍÈÅ ÍÀ ÄÅÖÀ

1250 Êàòî ñå ðàæäàò ñúñ çàáëóäåíà è îïåòíåíà îò ïúðâîðîäíèÿ ãðÿõ ÷î-âåøêà ïðèðîäà, äåöàòà ñúùî èìàò íóæäà îò åäíî íîâî ðàæäàíå â Êðúùå-íèåòî43, çà äà áúäàò îñâîáîäåíè îò âëàñòòà íà ìðàêà è äà áúäàò ïðåíåñåíèâ öàðñòâîòî íà ñâîáîäàòà íà Áîæèèòå ÷åäà44, êúì êîeòî âñè÷êè õîðà ñàïðèçâàíè. ×èñòàòà áåçâúçìåçäíîñò íà áëàãîäàòòà íà ñïàñåíèåòî å îñîáå-íî äîáðå ïðîÿâåíà â Êðúùåíèåòî íà äåöàòà. Öúðêâàòà è ðîäèòåëèòå áèõàëèøèëè îùå îò ðàæäàíåòî äåòåòî ñè îò íåîöåíèìàòà áëàãîäàò äà ñòàíåäåòå íà Áîãà, àêî íå ìó îñèãóðÿò Êðúùåíèå ñêîðî ñëåä ðàæäàíåòî45.

1251 Õðèñòèÿíñêèòå ðîäèòåëè ùå ïðèçíàÿò, ÷å òàçè ïðàêòèêà îòãîâàðÿ íàòÿõíàòà ðîëÿ íà õðàíèòåëè íà æèâîòà, êîéòî Áîã èì å ïîâåðèë46.

1252 Ïðàêòèêàòà äà ñå êðúùàâàò äåöàòà îùå ìàëêè å öúðêîâíà òðà-äèöèÿ îò íåçàïîìíåíè âðåìåíà. ßñíè ñâèäåòåëñòâà çà íåÿ èìà îùåîò âòîðè âåê íàñàì. Îáà÷å å òâúðäå âåðîÿòíî îùå â íà÷àëîòî íààïîñòîëñêàòà ïðîïîâåä, êîãàòî öåëè �äîìîâå� ñà ïîëó÷àâàëè Êðú-ùåíèåòî47, äà ñà áèëè êðúùàâàíè è ìàëêèòå äåöà48.

ÂßÐÀ È ÊÐÚÙÅÍÈÅ

1253 Êðúùåíèåòî å òàéíñòâî íà âÿðàòà49. Íî âÿðàòà ñå íóæäàå îòîáùíîñòòà íà âÿðâàùèòå. Âñåêè âÿðâàù ìîæå äà âÿðâà åäèíñòâåíîâúâ âÿðàòà íà Öúðêâàòà. Âÿðàòà, êîÿòî ñå èçèñêâà çà Êðúùåíèåòî,

41CONCILIUM VATICANUM II, Decr. Ad gentes, 14: AAS 58 (1966) 963.

42CONCILIUM VATICANUM II, Const. dogm. Lumen gentium, 14: AAS 57 (1965) 19: âæ. CICcanones 206. 788.

43Âæ. CONCILIUM TRIDENTINUM, Sess. 5a, Decretum de peccato originali, canon 4: DS 1514.

44Âæ. Col. 1, 12-14.

45Âæ. CIC canon 867: CCEO canon 686, § 1.

46Âæ. CONCILIUM VATICANUM II, Const. dogm. Lumen gentium, 11: AAS 57 (1965) 15-16: Ibid.,41: AAS 57 (1965) 47; ID., Const. past. Gaudium et spes, 48: AAS 58 (1966) 1067-1069;CIC canones 774, § 2. 1136.

47Âæ. Äåÿí. 16, 15. 33; 18, 8; 1 Êîð. 1, 16.

48Âæ. SACRA CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI, Instr. Pastoralis actio, 4: AAS 72 (1980) 1139.

49Âæ. Ìàðê.16, 16.

1259

403

1996

1123


íå å ñúâúðøåíà è çðÿëà âÿðà, à å ñàìî íà÷àëî, ïðèçâàíî äà íàðàñòâà.Íà êàòåõóìåíà èëè íà íåãîâèÿ êðúñòíèê ñå çàäàâà âúïðîñúò: �Êàêâîèñêàòå îò Áîæèÿòà Öúðêâà?� È òîé îòãîâàðÿ: �Âÿðà!�

1254 Ïðè âñè÷êè êðúñòåíè, äåöà èëè âúçðàñòíè, âÿðàòà òðÿáâà äàðàñòå ñëåä Êðúùåíèåòî. Çà òàçè öåë Öúðêâàòà ÷åñòâà âñÿêà ãîäèíàâ Ïàñõàëíàòà íîù ïîäíîâÿâàíåòî íà îáåùàíèÿòà ïðè Êðúùåíèåòî.Ïîäãîòîâêàòà çà Êðúùåíèåòî äîâåæäà ñàìî äî ïðàãà íà íîâèÿ æè-âîò. Êðúùåíèåòî å èçâîð íà íîâèÿ æèâîò â Õðèñòîñ, îò êîéòî èçâèðàöåëèÿò õðèñòèÿíñêè æèâîò.

1255 Ïîìîùòà íà ðîäèòåëèòå å îò ãîëÿìî çíà÷åíèå, çà äà ìîæå êðúùåë-íàòà áëàãîäàò äà ñå ðàçâèå. Â òîâà ñå ñúñòîè ðîëÿòà íà êðúñòíèêà èëèêðúñòíèöàòà, êîèòî òðÿáâà äà áúäàò ñèëíî âÿðâàùè, ñïîñîáíè è ãîòîâèäà ïîäïîìîãíàò íîâîïîêðúñòåíèÿ, äåòå èëè âúçðàñòåí, â íåãîâèÿ ïúò íàõðèñòèÿíñêè æèâîò50. Òÿõíîòî çàäúëæåíèå å åäíà èñòèíñêà öúðêîâíà ñëóæ-áà (officium)51. Öÿëàòà öúðêîâíà îáùíîñò íîñè ÷àñòèöà îò îòãîâîðíîñòòàçà ðàçãúâàíåòî è ïàçåíåòî íà áëàãîäàòòà, ïîëó÷åíà ïðè Êðúùåíèåòî.

V. Êîé ìîæå äà êðúùàâà?

1256 Îáèêíîâåíî åïèñêîïúò è ñâåùåíèêúò ñà ñëóæèòåëèòå ïðè Êðúùå-íèåòî, à â ëàòèíñêàòà Öúðêâà ñúùî è äÿêîíèòå52. Â ñëó÷àé íà íåîáõîäè-ìîñò âñÿêî ëèöå, äîðè è íåêðúñòåíî, êîåòî èìà èçèñêâàùîòî ñå íàìåðå-íèå53, ìîæå äà êðúùàâà, èçïîëçâàéêè òðîè÷íàòà ôîðìóëà çà Êðúùåíèå.Èçèñêâàùî íàìåðåíèå îçíà÷àâà äà èñêàø äà íàïðàâèø òîâà, êîåòî Öúð-êâàòà ïðàâè, êîãàòî êðúùàâà. Öúðêâàòà âèæäà ïðè÷èíàòà çà òàêàâà âúç-ìîæíîñò â óíèâåðñàëíàòà ñïàñÿâàùà ðîëÿ íà Áîãà54 è â íåîáõîäèìîñòòàîò Êðúùåíèåòî çà ñïàñåíèå55.

VI. Íåîáõîäèìîñòòà îò Êðúùåíèå

1257 Ñàìèÿò Ãîñïîä ïîòâúðæäàâà, ÷å Êðúùåíèåòî å íåîáõîäèìî çà

50Âæ. CIC canones 872-874.

51Âæ. CONCILIUM VATICANUM II, Const. Sacrosanctum Concilium, 67: AAS 56 (1964) 118.

52Âæ. CIC canon 861, § 1; CCEO canon 677, § 1.

53Âæ. CIC canon 861, § 2.

54Âæ. 1 Òèì. 2, 4.

55Âæ. Ìàðê. 16, 16.

56Âæ. Èîàí. 3, 5.

168

2101

1311

1239-1240

1752

1129


ñïàñåíèåòî56. Ñàì Òîé ïîâåëè íà ñâîèòå ó÷åíèöè äà ïðîïîâÿäâàòÅâàíãåëèåòî è äà êðúùàâàò âñè÷êè íàðîäè57! Êðúùåíèåòî å íåîáõî-äèìî çà ñïàñåíèåòî íà òåçè, íà êîèòî Åâàíãåëèåòî å áèëî èçâåñòåíî èâå÷å ñà èìàëè âúçìîæíîñòòà äà ïîæåëàÿò òîâà òàéíñòâî58. Öúðêâà-òà íå ïîçíàâà äðóãî ñðåäñòâî, çà äà îñèãóðè âñòúïâàíåòî âúâ âå÷íî-òî áëàæåíñòâî, îñâåí Êðúùåíèåòî; åòî çàùî òÿ íå ïðåíåáðåãâà ìè-ñèÿòà, ïîëó÷åíà îò Áîãà, äà âúçðîäè �îò âîäàòà è Äóõà� âñè÷êè, êîè-òî ìîãàò äà áúäàò êðúñòåíè. Áîã ñâúðçâà ñïàñåíèåòî ñ òàéíñò-âîòî íà Êðúùåíèåòî, íî Òîé ñàìèÿò íå å ñâúðçàí ñúñ ñâîèòåòàéíñòâà.

1258 Îùå îò ñàìîòî íà÷àëî Öúðêâàòà å òâúðäî óáåäåíà, ÷å òåçè,êîèòî óìèðàò çàðàäè âÿðàòà, áåç äà ñà ïîëó÷èëè Êðúùåíèåòî, ñà êðú-ñòåíè ÷ðåç òÿõíàòà ñìúðò çà Õðèñòîñ è ñ Õðèñòîñ. Òîâà Êðúùåíèå÷ðåç êðúâòà, êàêòî è æåëàíèåòî çà Êðúùåíèå, íîñÿò ïëîäîâåòåíà Êðúùåíèåòî, äîðè è áåç òîâà äà áúäå òàéíñòâî.

1259 Çà âñè÷êè êàòåõóìåíè, êîèòî óìèðàò ïðåäè Êðúùåíèåòî, òÿõ-íîòî ÿñíî èçðàçåíî æåëàíèå äà ãî ïîëó÷àò, ïðèäðóæåíî îò ðàçêàÿíèåçà ãðåõîâåòå è ëþáîâ, èì îñèãóðÿâà ñïàñåíèå, êîåòî òå íå ñà ìîãëèäà ïîëó÷àò ÷ðåç òàéíñòâîòî.

1260 �Ïîíåæå Õðèñòîñ óìðÿ çà âñè÷êè è ïîñëåäíîòî ïðèçâàíèå íà÷îâåêà å åäèíñòâåíîòî, Áîæèåòî ïðèçâàíèå, çàòîâà íèå òðÿáâà äàïðèåìåì, ÷å Ñâeòèÿò Äóõ äàâà íà âñè÷êè ïî íà÷èí, ïîçíàò ñàìî íàÁîãà, âúçìîæíîñòòà äà áúäàò ïðèñúåäèíåíè êúì Ïàñõàëíàòà Òàé-íà.�59 Âñåêè ÷îâåê, êîéòî, ìàêàð è äà íå ïîçíàâà Åâàíãåëèåòî íà Õðè-ñòà è Öúðêâàòà, òúðñè èñòèíàòà è èçïúëíÿâà âîëÿòà íà Áîãà, ñïîðåäêàêòî òîé ÿ ñõâàùà, ìîæå äà áúäå ñïàñåí. Ìîæå äà ñå ïðåäïîëàãà,÷å ïîäîáíè õîðà áèõà ïîæåëàëè êàòåãîðè÷íî Êðúùåíèåòî, àêîèìàõà âúçìîæíîñòòà äà ïîçíàÿò íåãîâàòà íåîáõîäèìîñò.

1261 Ùî ñå îòíàñÿ äî äåöàòà, óìðåëè áåç Êðúùåíèå, Öúðêâàòàìîæå ñàìî äà ãè ïîâåðè íà ìèëîñúðäèåòî íà Áîãà, êàêòî ïðàâè â

57Âæ. Ìàò. 28, 20. Âæ. CONCILIUM TRIDENTINUM, Sess. 7

a, Decretum de sacramentis, Canones de

sacramento Baptismi, canon 5: DS 1618; CONCILIUM VATICANUM II, Const. dogm. Lumengentium, 14: AAS 57 (1965) 18; ID., Decr. Ad gentes, 5: AAS 58 (1966) 951-952.

58Âæ. Ìàðê. 16, 16.

59CONCILIUM VATICANUM II, Const. past. Gaudium el spes, 22: AAS 58 (1966) 1043; âæ. ID.,Const. dogm. Lumen gentium, 16: AAS 57 (1965) 20; ID., Decr. Ad gentes, 7: AAS 58(1966) 955.

161, 846

2473

1249

848


îáðåäà íà òÿõíîòî ïîãðåáåíèå. È íàèñòèíà, ãîëÿìîòî ìèëîñúðäèå íàÁîãà, �êîéòî èñêà âñè÷êè õîðà äà áúäàò ñïàñåíè� (1 Òèì. 2, 4), êàêòîè íåæíîñòòà íà Èñóñà ñïðÿìî äåöàòà, çà êîèòî Òîé êàçà: �Îñòàâåòåäåöàòà äà äîõîæäàò ïðè Ìåíå è íå èì ïðå÷åòå� (Ìàðê. 10, 14), íèïîçâîëÿâàò äà ñå íàäÿâàìå, ÷å ñèãóðíî èìà ïúò çà ñïàñåíèåòî íàäåöàòà, óìðåëè áåç Êðúùåíèå. Çàòîâà òîëêîâà ïî-ïëàìåíåí å ïðè-çèâúò íà Öúðêâàòà äà íå ñå ïðå÷è íà ìàëêèòå äåöà äà äîéäàò ïðèÕðèñòîñ ÷ðåç äàðà íà Ñâåòîòî Êðúùåíèå.

VII. Áëàãîäàòòà íà Êðúùåíèåòî

1262 Ðàçëè÷íèòå âúçäåéñòâèÿ íà Êðúùåíèåòî ñà îçíà÷åíè îò âèäè-ìèòå åëåìåíòè íà îáðåäà íà òàéíñòâîòî. Ïîòàïÿíåòî âúâ âîäàòà íà-ïîìíÿ ñèìâîëèòå íà ñìúðòòà è íà ïðå÷èñòâàíåòî, íî ñúùî òàêà è íàâúçðàæäàíåòî è íà îáíîâëåíèåòî. Äâåòå îñíîâíè ïîñëåäèöè ñà î÷èñò-âàíåòî îò ãðåõîâåòå è íîâîòî ðàæäàíå â Ñâåòèÿ Äóõ60.

ÇÀ ÎÏÐÎÙÅÍÈÅ ÍÀ ÃÐÅÕÎÂÅÒÅ...

1263 ×ðåç Êðúùåíèåòî ñå îïðîùàâàò âñè÷êè ãðåõîâå, ïúðâîðîäíèÿòãðÿõ è âñè÷êè ëè÷íè ãðåõîâå, êàêòî è âñè÷êè íàêàçàíèÿ çà ãðåõà61. Èíàèñòèíà, â òåçè, êîèòî ñà âúçðîäåíè, íå îñòàâà íèùî, êîåòî áè èìïîïðå÷èëî äà âëÿçàò â Öàðñòâîòî Áîæèå � íèòî ãðåõúò íà Àäàì,íèòî ëè÷íèÿò ãðÿõ, íèòî ïîñëåäñòâèåòî îò ãðåõà, îò êîèòî íàé-òåæêî-òî å ðàçäåëÿíåòî ñ Áîãà.

1264 Îáà÷å â êðúñòåíèÿ îñòàâàò íÿêîè âðåìåííè ïîñëåäèöè îò ãðå-õà, êàòî ñòðàäàíèÿòà, áîëåñòèòå, ñìúðòòà èëè ñëàáîñòèòå íåðàçäåë-íè îò æèâîòà êàòî íàïðèìåð ñëàáîñòèòå íà õàðàêòåðà è ò.í., êàêòî èåäíî ïðåäðàçïîëîæåíèå êúì ãðåõà, êîåòî Ïðåäàíèåòî íàðè÷à ñëàñ-òîëþáèå, èëè ìåòàôîðè÷íî �îãíèùå íà ãðåõà� (�fomes peccati�): �Îñ-òàâåíî, çà äà ñå áîðèì ñ íåãî, ñëàñòîëþáèåòî íå å â ñúñòîÿíèå äàâðåäè íà òåçè, êîèòî íå ñå ñúãëàñÿâàò ñ íåãî, ïðîòèâîïîñòàâÿò ìó ñåñúñ ñìåëîñò è ñ áëàãîäàòòà íà Õðèñòà. Íåùî ïîâå÷å, �Àêî ïúê íÿêîéñå ñúñòåçàâà, òîé íå áèâà óâåí÷àí, ùîì ñå íå ñúñòåçàâà ïî ïðàâèëà-òà� (2 Òèì. 2, 5)62.60

Âæ. Äåÿí. 2, 38; Èîàí. 3, 5.61

Âæ. CONCILIUM FLORENTINUM, Decretum pro Armenis: DS 1316.62

CONCILIUM TRIDENTINUM, Sess. 5a, Decretum de peccato originali, canon 5: DS 1515.

1257

1250

1234

977

1425

976, 2514,

1426

405


�ÍÎÂÎÒÎ ÒÂÎÐÅÍÈÅ�

1265 Êðúùåíèåòî íå ñàìî î÷èñòâà îò âñÿêàêâè ãðåõîâå, íî ïðàâè îòíîâîïîêðúñòåíèÿ íîâî òâîðåíèå63, ïðèåìåí ñèí íà Áîãà64, êîéòî å ñòà-íàë �ó÷àñòíèê â áîæåñòâåíîòî åñòåñòâî�65, ÷ëåí íà Õðèñòà66 è Íå-ãîâ ñúíàñëåäíèê67, õðàì íà Ñâåòèÿ Äóõ68.

1266 Ïðåñâåòàòà Òðîèöà äàâà íà êðúñòåíèÿ îñâåùàâàùà áëàãîäàò,áëàãîäàòòà íà îïðàâäàíèåòî, êîåòî ãî ïðàâè:

� ñïîñîáåí äà âÿðâà â Áîãà, äà ñå íàäÿâà íà Íåãî è äà ãî îáè÷àïîñðåäñòâîì áîãîñëîâíèòå äîáðîäåòåëè;

� äàâà ìó ñèëà äà æèâåå è äåéñòâà ïîä ïîäòèêà è äàðîâåòå íàÑâåòèÿ Äóõ;

� ïîçâîëÿâà ìó äà ðàñòå â äîáðîòî ÷ðåç ìîðàëíèòå äîáðîäåòåëè.

Ïî òîçè íà÷èí öåëèÿò îðãàíèçúì íà ñâðúõåñòåñòâåíèÿ æèâîòíà õðèñòèÿíèíà ñå êîðåíè â Ñâåòîòî Êðúùåíèå.

ÏÐÈÎÁÙÅÍÈ Â ÖÚÐÊÂÀÒÀ � ÒßËÎÒÎ ÍÀ ÕÐÈÑÒÀ

1267 Êðúùåíèåòî íè ïðàâè ÷ëåíîâå íà Òÿëîòî íà Õðèñòîñ. �Íå ñìåëè ÷ëåíîâå åäèí äðóãèìó?� (Åô. 4, 25). Êðúùåíèåòî íè ïðèîáùàâà âÖúðêâàòà. Îò êðúùåëíèòå êóïåëè ñå ðàæäà åäèíñòâåíèÿò Áîæè íà-ðîä íà Íîâèÿ Çàâåò, êîéòî ïðåâúçõîæäà âñè÷êè åñòåñòâåíè èëè ÷î-âåøêè ãðàíèöè íà íàöèèòå, íà êóëòóðèòå, íà ðàñèòå è íà ïîëîâåòå:�×ðåç åäèí äóõ âñè÷êè ñìå êðúñòåíè â åäíî òÿëî� (1 Êîð. 12, 13).

1268 Êðúñòåíèòå ñòàíàõà �æèâè êàìúíè� çà �èçãðàæäàíåòî íà äó-õîâíàòà ñãðàäà, çà åäíî ñâåòî Ñâåùåíñòâî� (1 Ïåòð. 2, 5). ×ðåç Êðú-ùåíèåòî òå âçåìàò ó÷àñòèå â Ñâåùåíñòâîòî íà Õðèñòà, â Íåãîâàòàïðîðî÷åñêà è öàðñêà ìèñèÿ, òå ñà �ðîä èçáðàí, öàðñòâåíî ñâåùåíñò-âî, íàðîä ñâåò, ëþäå ïðèäîáèòè, çà äà âúçâåñòèòå ñúâúðøåíñòâàòàíà Îíîãîâà, Êîéòî âè å ïðèçîâàë îò òúìíèíàòà â ÷óäíàòà Ñâîÿ ñâåò-ëèíà� (1 Ïåòð. 2, 9). Êðúùåíèåòî íè ïðàâè ó÷àñòíèöè â îáùîòîÑâåùåíñòâî íà âÿðâàùèòå.

63Âæ. 2 Êîð. 5, 17.

64Âæ. Ãàë. 4, 5-7.

65Âæ. 2 Ïåòð. 1, 4.

66Âæ. 1 Êîð. 6, 15; 12, 27.

67Âæ. Ðèì. 8, 17.

68Âæ. 1 Êîð. 6, 19.

505

460

1992

1812

18311810

782

1141

784


1269 Ñëåä êàòî å ñòàíàë ÷ëåí íà Öúðêâàòà, êðúñòåíèÿò íå ïðèíàä-ëåæè ïîâå÷å íà ñåáå ñè69, íî íà Òîçè, Êîéòî å óìðÿë è âúçêðúñíàë çàíàñ.70 Òàêà òîé å ïðèçâàí äà ñå ïîä÷èíÿâà íà äðóãèòå,71 äà èì ñëó-æè72 â îáùíîñòèòå íà Öúðêâàòà, äà áúäå �ïîñëóøåí è ïîêîðåí� íàöúðêîâíèòå íà÷àëíèöè73 è äà ñå îòíàñÿ êúì òÿõ ñ óâàæåíèå è ñ îáè÷.74

Êàêòî Êðúùåíèåòî å èçòî÷íèê íà îòãîâîðíîñòè è çàäúëæåíèÿ, òàêàêðúñòåíèÿò ñå ïîëçâà è ñ ïðàâà â ëîíîòî íà Öúðêâàòà: äà ïðèåìàòàéíñòâàòà, äà ñå õðàíè ñ Áîæèåòî Ñëîâî è äà áúäå ïîäêðåïÿí îòäðóãèòå äóõîâíè ïîìîùè íà Öúðêâàòà75.

1270 �Ñëåä êàòî ñà ïðåðîäåíè â Áîæèè ñèíîâå [÷ðåç Êðúùåíèåòî,êðúñòåíèòå], ñå ñ÷èòàò çàäúëæåíè äà èçïîâÿäâàò ïðåä õîðàòà âÿðà-òà, êîÿòî ñà ïîëó÷èëè îò Áîãà ÷ðåç Öúðêâàòà�,76 è äà ó÷àñòâàò âàïîñòîëñêàòà è ìèñèîíåðñêà äåéíîñò íà Áîæèÿ íàðîä.77

ÑÂÅÙÅÍÎÄÅÉÍÀÒÀ ÂÐÚÇÊÀ ÍÀ ÕÐÈÑÒÈßÍÑÊÎÒÎ ÅÄÈÍÅÍÈÅ

1271 Êðúùåíèåòî èçãðàæäà îñíîâàòà íà îáùåíèåòî ìåæäó âñè÷êèõðèñòèÿíè, êîåòî ñå îòíàñÿ è çà îíåçè, êîèòî îùå íå ñà â ïúëíî îáùå-íèå ñ Êàòîëè÷åñêàòà Öúðêâà: �Â äåéñòâèòåëíîñò òåçè, êîèòî âÿðâàòâ Õðèñòà è ñà ïîëó÷èëè çàêîííî Êðúùåíèåòî, ñå íàìèðàò â èçâåñòíîîáùåíèå ñ Êàòîëè÷åñêàòà Öúðêâà, ìàêàð è äà íå å ñúâúðøåíî. Îï-ðàâäàíè ÷ðåç âÿðàòà, ïîëó÷åíà ïðè Êðúùåíèåòî, òå ñå ïðèîáùàâàò âÕðèñòîñ è íîñÿò ñ ïúëíî ïðàâî èìåòî õðèñòèÿíè è íà ñâîé ðåä ñåïðèçíàâàò îò ñèíîâåòå íà Êàòîëè÷åñêàòà Öúðêâà êàòî áðàòÿ â Ãîñ-ïîäà.�78 �Ñëåäîâàòåëíî Êðúùåíèåòî å ñâåùåíîäåéíàòà âðúçêà íàåäèíñòâîòî, ñúùåñòâóâàùî ìåæäó òåçè, êîèòî ñà áèëè âúçðîäåíè÷ðåç Íåãî.�79

69Âæ. 1 Êîð. 6, 19.

70Âæ. 2 Êîð. 5, 15.

71Âæ. Åô. 5, 21; 1 Êîð. 16, 15-16.

72Âæ. Èîàí. 13, 12-15.

73Âæ. Åâð. 13, 17.

74Âæ. 1 Ñîë. 5, 12-13.

75Âæ. CONCILIUM VATICANUM II, Const. dogm. Lumen gentium, 37: AAS 57 (1965) 42-43; CICcanones 208-223; CCEO canon 675, § 2.

76CONCILIUM VATICANUM II, Const. dogm. Lumen gentium, 11: AAS 57 (1965) 16.

77Âæ. CONCILIUM VATICANUM II, Const. dogm. Lumen gentium, 17: AAS 57 (1965) 21; ID., Decr.Ad gentes, 7: AAS 58 (1966) 956; Ibid., 23: AAS 58 (1966) 974-975.

78CONCILIUM VATICANUM II, Decr. Unitatis redintegratio, 3: AAS 57 (1965) 93.


871

2472

818, 838


ÅÄÈÍ ÍÅÇÀËÈ÷ÈÌ ÄÓÕÎÂÅÍ ÁÅËÅÃ...

1272 Âú÷ëåíåí â Õðèñòîñ ÷ðåç Êðúùåíèåòî, êðúñòåíèÿò ñòàâà ñõîäåí ñîáðàçà íà Õðèñòîñ.80 Êðúùåíèåòî áåëÿçâà õðèñòèÿíèíà ñ íåçàëè÷èì äó-õîâåí áåëåã (õàðàêòåð) íà íåãîâàòà ïðèíàäëåæíîñò êúì Õðèñòîñ. Òîçèáåëåã íå ìîæå äà ñå èçòðèå îò íèêàêúâ ãðÿõ, äîðè àêî ãðåõúò ïðå÷è íàÊðúùåíèåòî äà ïðèíåñå ñâîèòå ïëîäîâå íà ñïàñåíèåòî.81 Äàäåíî âåäíúæçàâèíàãè, Êðúùåíèåòî íå ìîæå äà áúäå ïîâòîðåíî.

1273 Âêëþ÷åíè â Öúðêâàòà ÷ðåç Êðúùåíèåòî, âÿðâàùèòå ñà ïîëó-÷èëè òàéíñòâåí õàðàêòåð, êîéòî ãè ïîñâåùàâà çà õðèñòèÿíñêèÿ ðåëè-ãèîçåí êóëò.82 Êðúùåëíèÿò îòïå÷àòúê ïðàâè õðèñòèÿíèòå ñïîñîáíè èãè çàäúëæàâà äà ñëóæàò íà Áîãà ñ æèâî ó÷àñòèå â ñâåòàòà ëèòóðãèÿíà Öúðêâàòà è äà óïðàæíÿâàò ñâîåòî êðúùåëíî ñâåùåíñòâî ñúñ ñâè-äåòåëñòâîòî çà ñâåò æèâîò è äåéñòâåíà ëþáîâ83.

1274 �Ïå÷àòúò íà Ãîñïîäà�84 å ïå÷àòúò, ñ êîéòî Ñâåòèÿò Äóõ íèáåëÿçâà �â äåíÿ íà èçêóïëåíèåòî� (Åô. 4, 30)85. �Êðúùåíèåòî å ïå÷àòçà âå÷íèÿ æèâîò.�86 Âÿðâàùèÿò, êîéòî áè �çàïàçèë òîçè ïå÷àò� äî-êðàé, ò.å. êîéòî ùå îñòàíå âåðåí íà èçèñêâàíèÿòà íà ñâîåòî Êðúùå-íèå, ùå ìîæå äà ñè îòèäå �áåëÿçàí ñúñ çíàêà íà âÿðàòà�87, ñ âÿðàòàíà Ñâåòîòî Êðúùåíèå â î÷àêâàíå íà áëàæåíîòî ñúçåðöàíèå íà Áîãà� èçïúëíåíèåòî íà âÿðàòà � è ñ íàäåæäàòà çà âúçêðåñåíèå.

Íàêðàòêî

1275 Õðèñòèÿíñêîòî âúâåäåíèå ñå îñúùåñòâÿâà îò òðèòå âçàèìî-ñâúðçàíè òàéíñòâà: Êðúùåíèåòî, êîåòî å íà÷àëîòî íà íîâèÿæèâîò; Ìèðîïîìàçâàíåòî, êîåòî å íåãîâî óòâúðæäàâàíå; Åâ-õàðèñòèÿòà, êîÿòî õðàíè ó÷åíèêà ñ Òÿëîòî è Êðúâòà íà Õðè-ñòîñ çà ïðåîáðàçóâàíåòî ìó â Íåãî.

80Âæ. Ðèì. 8, 29.

81Âæ. CONCILIUM TRIDENTINUM, Sess. 7a, Decretum de sacramentis, Canones de sacramentis ingenere, canon 9: DS 1609; Ibid., Canones de sacramento Baptismi, canon 6: DS 1619.

82Âæ. CONCILIUM VATICANUM II, Const. dogm. Lumen gentium, 11: AAS 57 (1965) 16.

83Âæ. CONCILIUM VATICANUM II, Const. dogm. Lumen gentium, 10: AAS 57 (1965) 15-16.

84Âæ. SANCTUS AUGUSTINUS, Epistula 98, 5: CSEL 34, 527 (PL 33, 362).

85Âæ. Åô. 1, 13-14; 2 Êîð. 1, 21-22.

86SANCTUS IRENAEUS LUGDUNENSIS, Demonstratio praedicationis apostolicae, 3: SC 62, 32.

87Prex Eucharistica I seu Canon Romanus: Missale Romanum, editio typica (Typis PolyglottisVaticanis 1970) p. 454.

1121

1070

197

2016


1276 �È òàêà, èäåòå è íàó÷åòå âñè÷êè íàðîäè, êàòî ãè êðúùàâàòå âèìåòî íà Îòöà è Ñèíà è Ñâåòàãî Äóõà è êàòî ãè ó÷èòå äà ïà-çÿò âñè÷êî, êîåòî ñúì âè çàïîâÿäàë� (Ìàò. 28, 19-20).

1277 Êðúùåíèåòî ïðåäñòàâëÿâà ðàæäàíå çà íîâ æèâîò â Õðèñòîñ.Ïî âîëÿòà Áîæèÿ òî å íåîáõîäèìî çà ñïàñåíèåòî, êàêòî è ñà-ìàòà Öúðêâà, â êîÿòî íè âúâåæäà Êðúùåíèåòî.

1278 Îñíîâíèÿò îáðåä ïðè Êðúùåíèåòî ñå ñúñòîè â ïîòàïÿíå íà êðú-ùàâàíèÿ âúâ âîäà èëè ïîëèâàíåòî íà ãëàâàòà ìó ñ âîäà, êàòî ñåïðèçîâàâà Ñâåòàòà Òðîèöà: Îòåö, Ñèí è Ñâåòè Äóõ.

1279 Ïëîäúò íà Êðúùåíèåòî, èëè êðúùåëíàòà áëàãîäàò, å ñúäúðæà-òåëíà ðåàëíîñò, êîÿòî äîïðèíàñÿ çà îïðîùàâàíå íà ïúðâîðîä-íèÿ ãðÿõ è íà âñè÷êè ëè÷íè ãðåõîâå; ðàæäàíåòî çà íîâ æèâîò,÷ðåç êîéòî ÷îâåê ñòàâà ïðèåìåí ñèí íà Îòöà, ÷ëåí íà Õðèñòîñ,õðàì íà Ñâåòèÿ Äóõ. ×ðåç ñàìèÿ ôàêò êðúñòåíèÿò ñå â÷ëåíÿâà âÖúðêâàòà, Òÿëî íà Õðèñòîñ, è ñòàâà ñúó÷àñòíèê â ñâåùåíñòâî-òî íà Õðèñòîñ.

1280 Êðúùåíèåòî îòïå÷àòâà â äóøàòà íåçàëè÷èì äóõîâåí áåëåã, õà-ðàêòåð, êîéòî ïîñâåùàâà êðúñòåíèÿ â õðèñòèÿíñêîòî áîãîïî-÷èòàíèå. Ïîðàäè ñâîÿ õàðàêòåð Êðúùåíèåòî íå ìîæå äà áúäåïîâòîðåíî88.

1281 Òåçè, êîèòî óìèðàò çà âÿðàòà, êàòåõóìåíèòå è âñè÷êè õîðà, êîè-òî ïîä âëèÿíèåòî íà áëàãîäàòòà, áåç äà ïîçíàâàò Öúðêâàòà,òúðñÿò èñêðåíî Áîãà è ñå ñòàðàÿò äà èçïúëíÿò Íåãîâàòà âîëÿ,ìîãàò äà ñå ñïàñÿò äîðè àêî íå ñà ïîëó÷èëè Êðúùåíèåòî89.

1282 Îò íàé-äðåâíè âðåìåíà Êðúùåíèåòî å äàâàíî çà äåöàòà, çàùî-òî òîâà å áëàãîäàò è äàð îò Áîãà, êîéòî íe èçèñêâà íèêàêâà÷îâåøêà çàñëóãà; äåöàòà ñå êðúùàâàò âúâ âÿðàòà íà Öúðêâàòà.Âúâåæäàíåòî â õðèñòèÿíñêèÿ æèâîò âîäè äî èñòèíñêàòà ñâî-áîäà.

1283 Ùî ñå îòíàñÿ çà äåöàòà, óìðåëè áåç Êðúùåíèå, ëèòóðãèÿòà íàÖúðêâàòà íè ïðèçîâàâà äà èìàìå äîâåðèå â Áîæèåòî ìèëîñúð-äèå è äà ñå ìîëèì çà òÿõíîòî ñïàñåíèå.

88Âæ. CONCILIUM TRIDENTINUM, Sess. 7a, Decretum de sacramentis, Canones de sacramentis ingenere, canon 9: DS 1609; Ibid., Canones de sacramento Baptismi, canon 11: DS 1624.



1284 Â ñëó÷àé íà íåîáõîäèìîñò âñÿêî ëèöå ìîæå äà êðúùàâà, ñòèãàñàìî äà èìà íàìåðåíèåòî äà ïðàâè òîâà, êîåòî Öúðêâàòà ïðàâè,è äà ïîëåå âîäà âúðõó ãëàâàòà íà êðúùàâàíèÿ, êàòî êàçâà: �Àç òåêðúùàâàì â èìåòî íà Îòöà è Ñèíà è Ñâåòèÿ Äóõ.�

×ëåí 2

ÒÀÉÍÑÒÂÎÒÎ ÌÈÐÎÏÎÌÀÇÂÀÍÅ

1285 Òàéíñòâîòî Ìèðîïîìàçâàíå çàåäíî ñ Êðúùåíèåòî è Åâõàðèñòèÿòàñúñòàâÿ ñúâêóïíîñòòà îò �òàéíñòâàòà íà õðèñòèÿíñêîòî ïîñâåùåíèå�, ÷è-åòî åäèíñòâî òðÿáâà äà ñå ñúáëþäàâà. Ñëåäîâàòåëíî òðÿáâà äà ñå îáÿñíèíà âÿðâàùèòå, ÷å ïðèåìàíåòî íà òîâà òàéíñòâî å íåîáõîäèìî çà çàâúðøâà-íåòî íà êðúùåëíàòà áëàãîäàò.90 Âñúùíîñò �÷ðåç òàéíñòâîòî Ìèðîïîìàç-âàíå âðúçêàòà íà êðúñòåíèòå ñ Öúðêâàòà ñòàâà ïî-ñúâúðøåíà, çàùîòî òåñà îáîãàòåíè ñ åäíà îñîáåíà ñèëà íà Ñâåòèÿ Äóõ è èìàò ïî-òÿñíî çàäúë-æåíèå äà ðàçïðîñòðàíÿâàò è äà çàùèòàâàò âÿðàòà ÷ðåç äóìè è äåëà êàòîèñòèíñêè ñâèäåòåëè íà Õðèñòîñ�.91

I. Ìèðîïîìàçâàíåòî â èêîíîìºÿòà íà ñïàñåíèåòî

1286 Â Ñòàðèÿ Çàâåò ïðîðîöèòå èçâåñòÿâàõà, ÷å Äóõúò Ãîñïîäåí ùåïî÷èâà âúðõó î÷àêâàíèÿ Ìåñèÿ92 ñ îãëåä íà ñïàñèòåëíàòà Ìó ìèñèÿ93.Ñëèçàíåòî íà Ñâåòèÿ Äóõ âúðõó Èñóñ ïî âðåìå íà Êðúùåíèåòî Ìó îòÉîàí áå çíàê, ÷å òîâà áåøå Òîé, Êîéòî òðÿáâàøå äà äîéäå, ÷å Òîé áåøåÌåñèÿòà, Ñèíúò Áîæè94. Çà÷åíàò îò ÑâåòèÿÄóõ, öåëèÿò Ìó æèâîò è öÿëà-òà ìèñèÿ ñå îñúùåñòâÿâàò â ïúëíî îáùóâàíå ñúñ Ñâåòèÿ Äóõ, êîéòî ÎòåöÌó äàäå �íå ñ ìÿðêà� (Èîàí.3, 34).

1287 Òàçè ïúëíîòà íà Äóõà íå òðÿáâàøå äà îñòàíå ñàìî ïúëíîòà íà Ìå-ñèÿòà, òÿ òðÿáâàøå äà áúäå ñúîáùåíà íà öåëèÿ ìåñèàíñêè íàðîä.95 Ìíî-ãîêðàòíî Õðèñòîñ îáåùàâàøå òîâà ñëèçàíå íà Ñâåòèÿ Äóõ,96 îáåùàíèå,

90Âæ. Ordo Confirmationis, Praenotanda 1 (Typis Polyglottis Vaticanis 1973) p. 16.

91CONCILIUM VATICANUM II, Const. dogm. Lumen gentium, 11: AAS 57 (1965) 15; âæ. OrdoConfirmationis, Praenotanda 2 (Typis Polyglottis Vaticanis 1973) p. 16.

92Âæ. Èñ. 11, 2.

93Âæ. Ëóê. 4, 16-22; Èñ. 61, 1.

94Âæ. Ìàò. 3, 13-17; Èîàí.1, 33-34.

95Âæ. Åç. 36, 25-27; Èîèë 3, 1-2.

96Âæ. Ëóê. 12, 12; Èîàí. 3, 5-8; 7, 37-39; 16, 7-15; Äåÿí. 1, 8.

702-716

739


êîåòî Òîé èçïúëíè íàé-íàïðåä â äåíÿ íà Ïàñõàòà97 è ñëåä òîâà ïî îùåïî-âåëèêîëåïåí íà÷èí â äåíÿ íà Ïåòäåñåòíèöà.98 Èçïúëíåíè ñúñ ÑâåòèÿÄóõ, àïîñòîëèòå çàïî÷âàò äà ïðîïîâÿäâàò �âåëèêèòå Áîæèè äåëà� (Äåÿí.2, 11) è Ïåòúð çàÿâÿâà, ÷å òîâà ñëèçàíå íà Ñâåòèÿ Äóõ å çíàê çà ìåñèàí-ñêèòå âðåìåíà.99 Òåçè, êîèòî òîãàâà ïîâÿðâàõà â àïîñòîëñêàòà ïðîïîâåäè êîèòî áÿõà êðúñòåíè, íà ñâîé ðåä ïîëó÷èõà äàðà íà Ñâåòèÿ Äóõ.100

1288 �Îòòîãàâà íàñàì, çà äà èçïúëíÿò âîëÿòà íà Õðèñòà, àïîñòîëèòå, êà-òî ïîñòàâÿõà âúðõó íîâîïîêðúñòåíèòå ðúöåòå ñè, äàâàõà èì äàðà íà Äó-õà, êîéòî çàâúðøâà áëàãîäàòòà íà Êðúùåíèåòî.101 Åòî çàùî â ïîñëàíèåòîäî Åâðåèòå ìåæäó åëåìåíòèòå íà ïúðâîòî õðèñòèÿíñêî ó÷åíèå íàìèðàìÿñòî äîêòðèíàòà çà Êðúùåíèÿòà è çà âúçëàãàíåòî íà ðúöåòå.102 Ïîñòàâÿ-íåòî íà ðúöåòå ñ ïðàâî å ïðèçíàòî îò Êàòîëè÷åñêàòà Öúðêâà êàòî íà÷àëîíà òàéíñòâîòî Ìèðîïîìàçâàíå, êîåòî ïî íÿêàêúâ íà÷èí óâåêîâå÷àâà âÖúðêâàòà áëàãîäàòòà íà Ïåòäåñåòíèöà.�103

1289 Îò ìíîãî ðàíî, çà äà ñå èçðàçè ïî-äîáðå äàðúò íà Ñâåòèÿ Äóõ, êúìâúçëàãàíåòî íà ðúöåòå îòãîðå å áèëî ïðèáàâÿíî ïîìàçâàíåòî ñ áëàãî-âîííî ìàñëî (õðèñìà). Òîâà ïîìàçâàíå îáÿñíÿâà èìåòî �õðèñòèÿíèí�,êîåòî îçíà÷àâà �ïîìàçàí� è êîåòî ïðîèçõîæäà îò èìåòî íà ñàìèÿ Õðèñ-òîñ, Êîãîòî �Áîã ïîìàçà ñ Äóõ Ñâåòè� (Äåÿí. 10, 38). Òîçè îáðåä íàïîìàçâàíå ñúùåñòâóâà è äî íàøè äíè êàêòî íà Èçòîê, òàêà è íà Çàïàä.Çàòîâà èìåííî íà Èçòîê òîâà òàéíñòâî ñå íàðè÷à Ìèðîïîìàçâàíå (íà ãðúö-êè õðèñìàòèîí) � ïîìàçâàíå ñ ìèðî (õðèñìà). Íà Çàïàä òåðìèíúò çàÌèðîïîìàçâàíå � Êîíôèðìàöèÿ (óêðåïâàíå), ïîäñêàçâà, ÷å òîâà òàéíñ-òâî åäíîâðåìåííî óòâúðæäàâà Êðúùåíèåòî è ïîäñèëâà êðúùåëíàòà áëà-ãîäàò.

ÄÂÅ ÒÐÀÄÈÖÈÈ: ÈÇÒÎ÷ÍÀ È ÇÀÏÀÄÍÀ

1290 Â ïúðâèòå âåêîâå Ìèðîïîìàçâàíåòî êàòî ïðàâèëî ñå îòñëóæâàçàåäíî ñ Êðúùåíèåòî, êàòî îáðàçóâà ñ ïîñëåäíîòî ñïîðåä èçðàçà íàñâ. Êèïðèàí åäíî �äâîéíî òàéíñòâî�.104 Èçìåæäó äðóãèòå ïðè÷èíè

97Âæ. Èîàí. 20, 22.

98Âæ. Äåÿí. 2, 1-4.

99Âæ. Äåÿí. 2, 17-18.

100Âæ. Äåÿí. 2, 38.

101Âæ. Äåÿí. 8, 15-17; 19, 5-6.

102Âæ. Åâð. 6, 2.

103PAULUS VI, Const. àð. Divinae consortium naturae: AAS 63 (1971) 659.

104Âæ. SANCTUS CYPRIANUS CARTHAGINIENSIS, Epistula 73, 21: CSEL 3/2, 795 (PL 3, 1169).

699

695

436

1297


óâåëè÷àâàíåòî íà êðúùåíèÿòà íà äåöàòà, è òî ïî âñÿêî âðåìå íà ãî-äèíàòà, êàêòî è óâåëè÷àâàíåòî íà (ñåëñêèòå) åíîðèè, êîèòî óãîëåìÿ-âàò åïàðõèèòå, ïðàâè âå÷å íåâúçìîæíî ïðèñúñòâèåòî íà åïèñêîïà ïðèâñè÷êè êðúùåëíè îòñëóæâàíèÿ. Íà Çàïàä, ïîíåæå èìà æåëàíèå äà ñåçàïàçè çà åïèñêîïà çàâúðøâàíåòî íà Êðúùåíèåòî, ñå âúâåæäà âðå-ìåííî ðàçäåëåíèå íà äâåòå òàéíñòâà. Èçòîêúò å çàïàçèë ñúåäèíåíèäâåòå òàéíñòâà, êàòî Ìèðîïîìàçâàíåòî ñå äàâà îò ñâåùåíèêà, êîéòîêðúùàâà. Òîé îáà÷å ìîæå äà ãî íàïðàâè ñàìî ñ ìèðî (ìýñïí), îñâå-òåíî îò åïèñêîïà.105

1291 Åäèí îáè÷àé íà Ðèìñêàòà Öúðêâà å óëåñíèë ðàçâèòèåòî íà çàïàäíà-òà ïðàêòèêà âñëåäñòâèå íà äâîéíîòî ïîìàçâàíå ñúñ ñâåòîòî ìèðî ñëåäÊðúùåíèåòî: èçâúðøåíî âåäíúæ îò ñâåùåíèêà âúðõó íîâîïîêðúñòåíèÿïðè èçëèçàíå îò ñâåùåíàòà áàíÿ, òî å äîâúðøåíî îò ïîâòîðíî ïîìàçâàíåâúðõó ÷åëîòî, íàïðàâåíî îò åïèñêîïà íà âñåêè îò íîâîïîêðúñòåíèòå.106

Ïúðâîòî ïîìàçâàíå ñúñ ñâeòîòî ìèðî, êîåòî ñå ïðàâè îò ñâåùåíèêà, îñ-òàâà ïðèêðåïåíî êúì êðúùåëíèÿ îáðåä. Òî îçíà÷àâà ó÷àñòèåòî íà êðúñ-òåíèòå â ïðîðî÷åñêàòà, ñâåùåíè÷åñêàòà è öàðñòâåíàòà ôóíêöèÿ íà Õðèñ-òîñ. Àêî Êðúùåíèåòî å ïðèåòî îò âúçðúñòåí, ïðè íåãî èìà ñàìî åäíîïîìàçâàíå ñëåä êðúùåíèåòî: òîâà íà Ìèðîïîìàçâàíåòî.

1292 Ïðàêòèêàòà íà Èçòî÷íèòå Öúðêâè ïîä÷åðòàâà ïîâå÷å åäèíñò-âîòî íà õðèñòèÿíñêîòî ïîñâåùåíèå. Ïðàêòèêàòà íà ëàòèíñêàòà Öúð-êâà èçðàçÿâà ïî-ÿñíî âðúçêàòà íà íîâèÿ õðèñòèÿíèí ñ íåãîâèÿ åïèñ-êîï, ãàðàíò è ñëóæèòåë çà åäèíñòâîòî íà ñâîÿòà Öúðêâà, íà íåéíàòàêàòîëè÷íîñò è íåéíàòà àïîñòîëè÷íîñò è îòòàì âðúçêàòà ñ àïîñòîëñ-êîòî íà÷àëî íà Õðèñòîâàòà Öúðêâà.

II. Çíàöèòå è îáðåäúò íà Ìèðîïîìàçâàíåòî

1293 Â îáðåäà íà òîâà òàéíñòâî å óìåñòíî äà ðàçãëåäàìå çíàêà íàïîìàçâàíåòî è òîâà, êîåòî îçíà÷àâà è óòâúðæäàâà: äóõîâíèÿ ïå÷àò.

Ïîìàçâàíåòî â áèáëåéñêàòà è äðåâíàòà ñèìâîëèêà å áîãàòîíà ìíîæåñòâî çíà÷åíèÿ: ìàñëîòî å çíàê íà èçîáèëèå107 è íà ðàäîñò,108

òî ïðå÷èñòâà (ïîìàçâàíåòî ïðåäè è ñëåä áàíÿ); òî íè ïðàâè ãúâêàâè

105Âæ. CCEO canones 695, § 1. 696, § 1.

106Âæ. SANCTUS HIPPOLYTUS ROMANUS, Traditio apostolica, 21: ed. Â. BOTTE (Münster i.W. 1989) p.50 et 52.

107Âæ. Âòîð. 11,14.

108Âæ. Ïñ. 22, 5; 103, 15.

1233

1242

1244

695


(ïîìàçâàíåòî íà àòëåòèòå è íà áîðöèòå); òî å çíàê íà îçäðàâÿâàíå,çàùîòî îáëåê÷àâà êîíòóçèèòå è ðàíèòå109 è íè ïðàâè ñèÿåùè îò êðà-ñîòà, çäðàâå è ñèëà.

1294 Âñè÷êè òåçè çíà÷åíèÿ íà ìàñëîòî çà ïîìàçâàíå ñå íàìèðàò è âñàêðàìåíòàëíèÿ æèâîò. Ïîìàçâàíåòî ñ ìàñëî íà êàòåõóìåíèòå ïðå-äè Êðúùåíèåòî îçíà÷àâà ïðå÷èñòâàíå è óêðåïâàíå; ïîìàçâàíåòî íàáîëíèòå èçðàçÿâà èçëåêóâàíå è ïîäêðåïà. Ïîìàçâàíåòî ñúñ ñâåòîòîìèðî ñëåä Êðúùåíèåòî ïðè Ìèðîïîìàçâàíåòî è ïðè ñâåùåíè÷åñêîòîðúêîïîëîæåíèå å çíàê íà ïîñâåùàâàíå. ×ðåç Ìèðîïîìàçâàíåòî õðè-ñòèÿíèòå, ò.å. ïîìàçàíèòå, âçåìàò ïî-ãîëÿìî ó÷àñòèå â ìèñèÿòà íàÈñóñ Õðèñòîñ è â ïúëíîòàòà íà Ñâåòèÿ Äóõ, îò êîèòî Òîé å ïðåèçïúë-íåí, òàêà ÷å öåëèÿò èì æèâîò äà èçëú÷âà ïðèÿòíèÿ àðîìàò íà Õðèñ-òîñ110.

1295 ×ðåç ïîìàçâàíåòî ïîìàçàíèÿò ïîëó÷àâà áåëåãà, �ïå÷àòà� íàÑâåòèÿ Äóõ. Ïå÷àòúò å ñèìâîë íà ëè÷íîñòòà,111 çíàêúò íà íåéíèÿàâòîðèòåò,112 çà íåéíàòà ñîáñòâåíîñò âúðõó äàäåí ïðåäìåò.113 Ïî òîçèíà÷èí âîéíèöèòå ñå áåëÿçâàõà ñ ïå÷àòà íà òeõíèÿ íà÷àëíèê, à ñúùîòàêà è ðîáèòå ñ ïå÷àòà íà òeõíèÿ ãîñïîäàð; òîé óäîñòîâåðÿâà åäèíþðèäè÷åñêè àêò114 èëè äîêóìåíò115 è ïîíÿêîãà ãî ïðàâè òàåí.116

1296 Ñàì Õðèñòîñ çàÿâÿâà, ÷å å áåëÿçàí ñ ïå÷àòà íà Îòöà.117 Õðèñ-òèÿíèíúò ñúùî å áåëÿçàí ñ ïå÷àò: �Òîÿ, êîéòî óòâúðäÿâà íàñ ñ âàñ âÕðèñòà è íè ïîìàçà, å Áîã; òîé íè è çàïå÷àòà è äàäå çàëîãà íà Äóõà âñúðöàòà íè� (2 Êîð. 1, 21-22).118 Òîçè ïå÷àò íà Ñâåòèÿ Äóõ îòáåëÿç-âà öÿëîñòíàòà íè ïðèíàäëåæíîñò êúì Õðèñòîñ, ïîñòàâÿíåòî íè â Íå-ãîâà ñëóæáà çàâèíàãè, íî ñúùî òàêà è îáåùàíèåòî çà áîæåñòâåíîïîêðîâèòåëñòâî â ãîëÿìîòî åñõàòîëîãè÷íî èçïèòàíèå.119

109Âæ. Èñ. 1, 6; Ëóê. 10, 34.

110Âæ. 2 Êîð. 2, 15.

111Âæ. Áèò. 38, 18; Ñt. 8, 6.

112Âæ. Áèò. 41, 42.

113Âæ. Âòîð. 32, 34.

114Âæ. 3 Öàðñòâ. 21, 8.

115Âæ. Èåð. 32, 10.

116Âæ. Èñ. 29, 11.

117Âæ. Èîàí. 6, 27.

118Âæ. Åô. 1, 13; 4, 30.

119Âæ. Äåÿí. 7, 2-3; 9, 4; Åç. 9, 4-6.

1152

698

1121


ÎÒÑËÓÆÂÀÍÅ ÍÀ ÌÈÐÎÏÎÌÀÇÂÀÍÅÒÎ

1297 Åäèí âàæåí ìîìåíò, êîéòî ïðåäøåñòâà îòñëóæâàíåòî íà Ìè-ðîïîìàçâàíåòî, íî ïî îñîáåí íà÷èí ïðåäñòàâëÿâà ÷àñò îò íåãî, åîñâåùàâàíåòî íà ñâåòîòî ìèðî. Åïèñêîïúò å òîçè, êîéòî íà Âåëè-êè ×åòâúðòúê íà ëèòóðãèÿòà îñâåùàâà ñâåòîòî ìèðî çà öÿëàòà åïàð-õèÿ. Â Öúðêâèòå íà Èçòîêà òîâà îñâåùàâàíå å çàïàçåíî çà ïàòðèàð-õà:

Àíòèîõèéñêàòà ëèòóðãèÿ èçðàçÿâà ïî òîçè íà÷èí åïèêëåçàòà íà îñâå-ùàâàíåòî íà ñâåòîòî ìèðî: �[Îò÷å ... èçïðàòè Òâîÿ Ñâåòè Äóõ] âúðõóíàñ è âúðõó òîçè åëåé ïðåä íàñ è îñâåòè ãî, çà äà áúäå òîé çà âñè÷êè,êîèòî ùå áúäàò ïîìàçàíè è áåëÿçàíè ñ íåãî: ìèðî ñâåòî, ìèðî ñâåùå-íè÷åñêî, ìèðî öàðñêî, ïîìàçâàíå çà ðàäîñò, äðåõà îò ñâåòëèíà, âðúõíàäðåõà íà ñïàñåíèåòî, äóõîâåí äàð, îñâåùàâàíå íà äóøèòå è òåëàòà, íå-ïðåõîäíî ùàñòèå, íåçàëè÷èì ïå÷àò, ùèò íà âÿðàòà è íåïîáåäèì øëåìïðîòèâ âñè÷êè êîçíè íà ïðîòèâíèêà.�120

1298 Êîãàòî Ìèðîïîìàçâàíåòî ñå îòñëóæâà îòäåëíî îò Êðúùåíèå-òî, êàêúâòî å ñëó÷àÿò â Ðèìñêèÿ îáðåä, ëèòóðãèÿòà íà òàéíñòâîòîçàïî÷âà ñ ïîäíîâÿâàíå íà Êðúùåëíèòå îáåùàíèÿ è ñ èçïîâÿäâàíå íàâÿðàòà íà ìèðîïîìàçâàíèòå. Ïî òîçè íà÷èí ñòàâà î÷åâèäíî, ÷å Ìè-ðîïîìàçâàíåòî å ïðîäúëæåíèå íà Êðúùåíèåòî.121 Êîãàòî ñå êðúùà-âà âúçðàñòåí, òîé âåäíàãà ïîëó÷àâà Ìèðîïîìàçâàíåòî è ó÷àñòâà âÅâõàðèñòèÿòà.122

1299 Â Ðèìñêèÿ îáðåä åïèñêîïúò ïðîñòèðà ðúöåòå ñè âúðõó òåçè,êîèòî ùå ñå ïîìàçâàò, æåñò, êîéòî îùå îò âðåìåòî íà àïîñòîëèòå åçíàê çà äàðà íà Äóõà. È åïèñêîïúò ïðèçîâàâà èçëèâàíåòî íà Äóõà:

�Âñåìîãúùè Áîæå, Îòåö íà íàøèÿ Ãîñïîä Èñóñ Õðèñòîñ, Êîéòî ñèâúçðîäèë òåçè Òâîè ÷åäà îò âîäà è äóõ ñâåòè, êàòî ãè îñâîáîäè îò ãðåõà,ïðàòè â òÿõ, Ãîñïîäè, Ñâåòèÿ äóõ óòåøèòåëÿ, äàé èì äóõà íà ìúäðîñòòàè ðàçóìà, äóõà íà ñúâåòà è ñèëàòà, äóõà íà çíàíèåòî è áëàãî÷åñòèåòî,èçïúëíè ãè ñ äóõà íà Òâîÿ ñòðàõ. ×ðåç Õðèñòà, íàøèÿ Ãîñïîä.�123

1300 Ñëåäâà ñúùèíñêèÿò îáðåä íà òàéíñòâîòî. Â ëàòèíñêèÿ îáðåä�òàéíñòâîòî íà Ìèðîïîìàçâàíåòî ñå äàâà ÷ðåç ïîìàçâàíå ñúñ ñâå-

120Pontificale iuxta ritum Ecclesiae Antiochiae, Pars I, Versio latina (Typis Polyglottis Vaticanis1941) p. 36-37.

121Âæ. CONCILIUM VATICANUM II, Const. Sacrosanctum Concilium, 71: AAS 56 (1964) 118.

122Âæ. CIC canon 866.

123Âæ. Ordo Confirmationis, 25 (Typis Polyglottis Vaticanis 1973) p. 26.

1183

1241

1831


òîòî ìèðî âúðõó ÷åëîòî, êàòî ñå âúçëàãà ðúêà è ñ äóìèòå: �Accipesignaculum doni Spiritus Sancti�124 (�Ïðèåìè ïå÷àòà íà Ñâåòèÿ Äóõ,êîéòî òè ñå äàâà â äàð�). Â Èçòî÷íèòå Öúðêâè îò Âèçàíòèéñêè îáðåäïîìàçâàíåòî ñ ìèðîòî ñå ïðàâè ñëåä åïèêëåçàòà, âúðõó íàé-âàæíèòå÷àñòè íà òÿëîòî: ÷åëîòî, î÷èòå, íîñà, óøèòå, óñòíèòå, ãúðäèòå, ãúð-áà, ðúöåòå è êðàêàòà. Âñÿêî ïîìàçâàíå å ïðèäðóæåíî îò ôîðìóëàòà:�Óöñáãpò äùñåLò Ðíå�ìáôïò �Áãßïõ� (�Signaculum doni SpiritusSancti� � �Ïå÷àòúò, íà äàðà, íà Ñâåòèÿ Äóõ�)125.

1301 Öåëóâêàòà íà ìèðà, ñ êîÿòî ïðèêëþ÷âà îáðåäúò íà òàéíñòâîòî,îçíà÷àâà è ïîêàçâà öúðêîâíîòî îáùåíèå ñ åïèñêîïà è âñè÷êè âåð-íè.126

III. Âúçäåéñòâèÿòà íà Ìèðîïîìàçâàíåòî

1302 Îò îòñëóæâàíåòî ñòàâà ÿñíî, ÷å âúçäåéñòâèåòî îò òàéíñòâîòîíà Ìèðîïîìàçâàíåòî å îñîáåíîòî èçëèâàíå íà Ñâåòèÿ Äóõ, êàêòî åñòàíàëî èçëèâàíåòî âðúç àïîñòîëèòå â äåíÿ íà Ïåòäåñåòíèöà.

1303 Îò òîçè ôàêò ñëåäâà, ÷å Ìèðîïîìàçâàíåòî äîïðèíàñÿ çà íà-ðàñòâàíåòî è çàäúëáî÷àâàíåòî íà êðúùåëíàòà áëàãîäàò:

� Ìèðîïîìàçâàíåòî âêîðåíÿâà ïî-äúëáîêî â íàñ ñèíîâíàòà íè âðúç-êà ñ Áîãà, êîåòî íè êàðà äà êàçâàìå: �Àââà, Îò÷å� (Ðèì. 8, 15);� óâåëè÷àâà â íàñ äàðîâåòå íà Ñâåòèÿ Äóõ;� ñúåäèíÿâà íè ïî-ñèëíî ñ Õðèñòîñ;� ïðàâè íàøàòà âðúçêà ñ Öúðêâàòà ïî-ñúâúðøåíà;127

� ïðåäàâà íè îñîáåíàòà ñèëà íà Ñâåòèÿ Äóõ, çà äà ðàçïðîñòðàíÿâà-ìå è äà çàùèòàâàìå âÿðàòà ñ äóìè è ñ äåëà êàòî èñòèíñêè ñâèäåòåëèíà Õðèñòîñ, äà èçïîâÿäâàìå õðàáðî èìåòî íà Õðèñòîñ è íèêîãà äà íåèçïèòâàìå ñðàì îò Êðúñòà.128

�Ñïîìíè ñè, ÷å ñè ïîëó÷èë äóõîâíèÿ çíàê, äóõà íà ìúäðîñò è óì, äóõàíà ñúâåò è ñèëà, äóõà íà ïîçíàíèå è áëàãî÷åñòèå, äóõà íà ñòðàõîïî÷èòà-

124PAULUS VI, Const. ap. Divinae consortium naturae: AAS 63 (1971) 657.

125Rituale per le Chiese orientali di rito bizantino in lingua greca, Pars 1 (Libreria EditriceVaticana 1954) p. 36.

126Âæ. SANCTUS HIPPOLYTUS ROMANUS, Traditio apostolica, 21: ed. B. BOTTE (Münster i.W. 1989)p. 54.

127Âæ. CONCILIUM VATICANUM II, Const. dogm. Lumen gentium, 11: AAS 57 (1965).

128Âæ. CONCILIUM FLORENTINUM, Decretum pro Armenis: DS 1319; CONCILIUM VATICANUM II, Const.dogm. Lumen gentium, 11: AAS 57 (1965) 15; Ibid., 12: AAS 57 (1965) 16.

699

731

1262-1274

2044


íèå, è ïàçè òîâà, êîåòî ñè ïîëó÷èë. Áîã Îòåö òå áåëÿçà ñúñ Ñâîÿ çíàê,Õðèñòîñ Ãîñïîä òå ïîìàçà è ïîñòàâè â òâîåòî ñúðöå çàëîãà íà Äóõà.�129

1304 Ìèðîïîìàçâàíåòî íè ñå äàâà åäèí-åäèíñòâåí ïúò, êàêòî è Êðú-ùåíèåòî, íà êîåòî òî å çàâúðøåê. Ìèðîïîìàçâàíåòî ñëàãà íàèñòèíàâ äóøàòà åäèí íåçàëè÷èì äóõîâåí áåëåã, �õàðàêòåð�,130 êîéòî å çíàê,÷å Èñóñ Õðèñòîñ å áåëÿçàë åäèí õðèñòèÿíèí ñ ïå÷àòà íà Ñâîÿ Äóõ,êàòî ãî îáëè÷à â ñèëà ñâèøå, çà äà áúäå Íåãîâ ñâèäåòåë.131

1305 �Õàðàêòåðúò� óñúâúðøåíñòâà îáùîòî ñâåùåíñòâî íà âÿðâà-ùèòå, ïîëó÷åíî ïðè Êðúùåíèåòî, è �ìèðîïîìàçàíèÿò ïîëó÷àâà ñèëà-òà äà èçïîâÿäâà ïóáëè÷íî âÿðàòà â Õðèñòîñ, ïî÷òè ïî ñèëàòà íà åäíîçàäúëæåíèå (quasi ex officio)�.132

IV. Êîé ìîæå äà ïîëó÷è òîâà òàéíñòâî?

1306 Âñåêè êðúñòåí, íî îùå íåïîìàçàí, ìîæå è òðÿáâà äà ïîëó÷èòàéíñòâîòî Ìèðîïîìàçâàíå.133 Òúé êàòî Êðúùåíèåòî, Ìèðîïîìàç-âàíåòî è Åâõàðèñòèÿòà îáðàçóâàò åäíî öÿëî, ñëåäâà, ÷å �âÿðâàùèòåñà çàäúëæåíè äà ïîëó÷àò òîâà òàéíñòâî â ïîäõîäÿùî âðåìå�,134 çà-ùîòî áåç Ìèðîïîìàçâàíåòî è Åâõàðèñòèÿòà òàéíñòâîòî Êðúùåíèåáåç ñúìíåíèå å âàëèäíî è åôèêàñíî, íî õðèñòèÿíñêîòî ïîñâåùåíèåîñòàâà íåäîâúðøåíî.

1307 Ëàòèíñêèÿò îáè÷àé îò âåêîâå ïîñî÷âà âúçðàñòòà, íà êîÿòî òðÿá-âà äà ñå ïðèåìå òàéíñòâîòî Ìèðîïîìàçâàíå � �âúçðàñòòà íà ðàçïîç-íàâàíåòî�. Îáà÷å ïðè îïàñíîñò îò ñìúðò äåöàòà òðÿáâà äà ñå ïîìà-æàò äîðè è äà íå ñà ñòèãíàëè òàçè âúçðàñò.135

1308 Àêî íÿêîãà ñå ãîâîðè çà Ìèðîïîìàçâàíåòî êàòî çà �òàéíñòâî íàõðèñòèÿíñêà çðÿëîñò�, íå òðÿáâà â íèêàêúâ ñëó÷àé äà ñå ñìåñâàòçðÿëàòà âúçðàñò íà âÿðàòà ñúñ çðÿëàòà âúçðàñò íà åñòåñòâåíèÿ ðàñ-òåæ, íèòî ïúê äà ñå çàáðàâÿ, ÷å êðúùåëíàòà áëàãîäàò å áëàãîäàò íà

129Âæ. SANCTUS AMBROSIUS, De mysteriis 7, 42: CSEL 73, 106 (PL 16, 402-403).

130Âæ. CONCILIUM TRIDENTINUM, Sess. 7a, Decretum de sacrumentis, Canones de sacramentis ingenere, canon 9: DS 1609.

131Âæ. Ëóê. 24, 48-49.

132SANCTUS THOMAS AQUINAS, Summa theologiae 3, q. 72, a. 5, ad 2: Ed. Leon. 12, 130.

133Âæ. CIC canon 889, § 1.

134CIC canon 890.

135Âæ. CIC canones 891. 883, 3.

1121

1268

1212

1250


áåçâúçìåçäíî è íåçàñëóæåíî èçáðàíè÷åñòâî, êîÿòî íÿìà íóæäà îò�ïîòâúðæäåíèå�, çà äà ñòàíå åôåêòèâíà. Ñâ. Òîìà ãî íàïîìíÿ:

�Òåëåñíàòà âúçðàñò íå îáóñëàâÿ äóøàòà. Òàêà äîðè è â äåòñòâîòî ÷îâåêìîæå äà ïîëó÷è ñúâúðøåíñòâîòî íà äóõîâíàòà âúçðàñò, çà êîÿòî ãîâî-ðè êíèãàòà Ïðåìúäðîñò (4, 8): �Íå â äúëãîâå÷íîñòòà å ÷åñòíàòà ñòàðîñò,òÿ íå ñå èçìåðâà ñ áðîÿ íà ãîäèíèòå.� Ïî òîçè íà÷èí ìíîãî äåöà, áëàãî-äàðåíèå íà ñèëàòà íà Ñâåòèÿ Äóõ, êîÿòî ñà ïîëó÷èëè, ñà ñå áîðèëèõðàáðî è äîðè ñà ïðîëèâàëè êðúâòà ñè çà Õðèñòîñ.�136

1309 Ïîäãîòîâêàòà çà Ìèðîïîìàçâàíåòî òðÿáâà äà èìà çà öåë äàäîâåäå õðèñòèÿíèíà äî ïî-òÿñíà âðúçêà ñ Õðèñòîñ, êúì åäíà ïî-æè-âà áëèçîñò ñúñ Ñâåòèÿ Äóõ, ñ Íåãîâîòî äåéñòâèå, Íåãîâèòå äàðîâå èâäúõíîâåíèå, çà äà ìîæå ïî-çäðàâî äà ñå íàòîâàðè ñ àïîñòîëñêèòåîòãîâîðíîñòè íà õðèñòèÿíñêèÿ æèâîò. Îòòóê êàòåõåçàòà íà Ìèðîïî-ìàçâàíåòî ùå ñå ïîñòàðàå äà ïîäîáðè ðàçáèðàíåòî çà ïðèíàäëåæ-íîñòòà íè êúì Öúðêâàòà íà Èñóñ Õðèñòîñ êàêòî çà Âñåëåíñêàòà Öúð-êâà, òàêà è çà åíîðèéñêàòà îáùíîñò. Ïîñëåäíàòà íîñè îñîáåíà îòãî-âîðíîñò ïðè ïîäãîòîâêàòà íà òåçè, êîèòî ùå áúäàò ïîìàçàíè.137

1310 Çà äà ïîëó÷èì Ìèðîïîìàçâàíåòî, òðÿáâà äà áúäåì â áëàãî-äàòíî ñúñòîÿíèå. Óìåñòíî å äà ïðèáåãíåì äî òàéíñòâîòî Ïîêàÿíèå,çà äà áúäåì ïðå÷èñòåíè çà äàðà íà Ñâåòèÿ Äóõ. Åäíà ïî-ãîðåùàìîëèòâà òðÿáâà äà íè ïîäãîòâè äà ïîëó÷èì ñ ïîêîðíîñò è áëàãîðàç-ïîëîæåíèå ñèëàòà è áëàãîäàòèòå íà Ñâåòèÿ Äóõ.138

1311 Çà Ìèðîïîìàçâàíåòî, êàêòî è çà Êðúùåíèåòî, æåëàåùèòå äà ñåêðúñòÿò òðÿáâà äà ïîòúðñÿò äóõîâíàòà ïîìîù íà åäèí êðúñòíèê èëè êðúñ-òíèöà. Ïîäõîäÿùî å òîé äà áúäå ñúùèÿò êðúñòíèê êàêòî ïðè Êðúùåíèåòî,çà äà ñå ïîä÷åðòàå ïî-äîáðå åäèíñòâîòî íà äâåòå òàéíñòâà.139

V. Èçâúðøèòåëÿò íà Ìèðîïîìàçâàíåòî

1312 Ïúðâîíà÷àëíèÿò èçâúðøèòåë íà Ìèðîïîìàçâàíåòî å åïèñêîïúò.140

Íà Èçòîê îáèêíîâåíî ñâåùåíèêúò å òîçè, êîéòî êðúùàâà è êîéòîíåïîñðåäñòâåíî ñëåä òîâà äàâà Ìèðîïîìàçâàíåòî â åäíî-åäèíñòâåíî îò-

136Âæ. SANCTUS THOMAS AQUINAS, Summa theotogiae 3, q. 72, a. 8, ad 2: Ed. Leon. 12, 133.

137Âæ. Ordo Confirmationis, Praenotanda 3 (Typis Polyglottis Vaticanis 1973) p. 16.

138Âæ. Äåÿí. 1, 14.

139Âæ. Ordo Confirmationis, Praenotanda 5 (Typis Polyglottis Vaticanis 1973) p. 17; Ibid., 6(Typis Polyglottis Vaticanis 1973) p. 17; CIC canon 893, § 1-2.


2670

1255

1233


ñëóæâàíå. Òîé ãî ïðàâè îáà÷å ñúñ ñâåòî ìèðî, îñâåòåíî îò ïàòðèàðõàèëè åïèñêîïà, êîåòî èçðàçÿâà àïîñòîëñêîòî åäèíñòâî íà Öúðêâàòà. Âðúç-êèòå íà òîâà åäèíñòâî ñå çàñèëâàò îò òàéíñòâîòî íà Ìèðîïîìàçâàíåòî. Âëàòèíñêàòà Öúðêâà ñúùèÿò ðåä ñå ïðèëàãà ïðè êðúùàâàíåòî íà âúçðàñò-íè èëè êîãàòî å äîïóñíàò äî ïúëíî îáùåíèå ñ Öúðêâàòà åäèí êðúñòåí îòäðóãà õðèñòèÿíñêà îáùíîñò, ÷èåòî òàéíñòâî íà Ìèðîïîìàçâàíå íå å âà-ëèäíî.141

1313 Â ëàòèíñêèÿ îáðåä ñëóæèòåëÿò, êîéòî ïî ïðàâî èçâúðøâà Ìèðî-ïîìàçâàíåòî, å åïèñêîïúò.142 Âúïðåêè ÷å ïðè óâàæèòåëíè ïðè÷èíè åïèñ-êîïúò ìîæå äà îòñòúïè ïðàâîòî äà èçâúðøàò Ìèðîïîìàçâàíåòî íà ñâå-ùåíèöè143, ïî-óìåñòíî å ïîðàäè ñàìèÿ ñìèñúë íà òàéíñòâîòî äà ãî íà-ïðàâè òîé ñàìèÿò, êàòî íå çàáðàâÿ, ÷å òî÷íî ïîðàäè òàçè ïðè÷èíà îò-ñëóæâàíåòî íà Ìèðîïîìàçâàíåòî å áèëî âðåìåííî îòäåëåíî îò Êðúùå-íèåòî. Åïèñêîïèòå ñà íàñëåäíèöè íà àïîñòîëèòå, òå ñà ïîëó÷èëè ïúëíîòà-òà íà òàéíñòâîòî Ñâåùåíñòâî. Èçâúðøâàíåòî íà òîâà òàéíñòâî îò ñàìèòåòÿõ ïîä÷åðòàâà, ÷å òî èìà çà öåë äà îáåäèíè îùå ïî-òÿñíî ñ Öúðêâàòàòåçè, êîèòî ãî ïîëó÷àâàò, äà ãè îáåäèíè ñ íåéíèòå àïîñòîëñêè ïúðâîèç-òî÷íèöè è ñ ìèñèÿòà äà ñâèäåòåëñòâàò çà Õðèñòîñ.

1314 Àêî åäèí õðèñòèÿíèí å â ñìúðòíà îïàñíîñò, âñåêè ñâåùåíèêìîæå äà ìó äàäå Ìèðîïîìàçâàíå.144 Â äåéñòâèòåëíîñò Öúðêâàòàèñêà âñÿêî åäíî îò íåéíèòå ÷åäà, äîðè è íàé-ìàëêîòî, äà íå íàïóñêàòîçè ñâÿò, áåç äà áúäå óñúâúðøåíñòâàíî ÷ðåç Ñâåòèÿ Äóõ ñ äàðà íàïúëíîòàòà íà Õðèñòîñ.

Íàêðàòêî

1315 �Àïîñòîëèòå, êîèòî áÿõà â Èåðóñàëèì, êàòî ñå íàó÷èõà,÷å Ñà-ìàðèÿ å ïðèåëà Ñëîâîòî Áîæèå, ïðîâîäèõà òàì Ïåòúð è Èîàí.Òåçè ñëÿçîõà ïðè ñàìàðèòÿíèòå è ñå ïîìîëèõà çà òÿõ, çà äà èìáúäå äàäåí Ñâåòèÿ Äóõ. Çàùîòî Òîé íå áå ñëÿçúë îùå âúðõó íèòîåäèí îò òÿõ, à ñàìî áÿõà êðúñòåíè â èìåòî íà Ãîñïîäà Èèñóñà.Òîãàâà òå âúçëàãàõà âúðõó èì ðúöå, è òå ïðèåìàõà Ñâåòèÿ Äóõ(Äåÿí. 8, 14-17).

141Âæ. CIC canon 883, § 2.


143Âæ. CIC canon 884, § 2.

144Âæ. CIC canon 883, 3.

1290

1285

1307


1316 Ìèðîïîìàçâàíåòî óñúâúðøåíñòâà êðúùåëíàòà áëàãîäàò; òî åòàéíñòâî, êîåòî äàâà Ñâåòèÿ Äóõ, çà äà ñå âêîðåíè ïî-äúëáîêî âáîæåñòâåíîòî ïðèåìíè÷åñòâî, äà íè â÷ëåíè ïî-ñèëíî â Õðè-ñòîñ, äà íàïðàâè ïî-çäðàâè íàøèòå âðúçêè ñ Öúðêâàòà, äà ñåïðèñúåäèíèì îùå ïîâå÷å êúì íåéíàòà ìèñèÿ è äà íè ïîìîãíå äàñâèäåòåëñòâàìå çà õðèñòèÿíñêàòà âÿðà ñúñ ñëîâîòî, ïîäêðåïå-íî ñ äåëà.

1317 Ìèðîïîìàçâàíåòî, êàêòî è Êðúùåíèåòî, îòïå÷àòâà â äóøàòàíà õðèñòèÿíèíà åäèí äóõîâåí çíàê èëè íåçàëè÷èì õàðàêòåð, åòîçàùî òîâà òàéíñòâî ìîæå äà ñå ïîëó÷àâà ñàìî åäèí ïúò â æè-âîòà.

1318 Íà Èçòîê òîâà òàéíñòâî ñå äàâà íåïîñðåäñòâåíî ñëåä Êðú-ùåíèåòî, òî å ïîñëåäâàíî îò ó÷àñòèå â Åâõàðèñòèÿòà.Òàçèòðàäèöèÿ ïîä÷åðòàâà åäèíñòâîòî íà òðèòå òàéíñòâà â õðè-ñòèÿíñêîòî ïîñâåùåíèå. Â ëàòèíñêàòà Öúðêâà òàéíñòâîòî Êîí-ôîðìàöèÿ ñå äàâà ïðè äîñòèãàíå íà åäíà ñúçíàòåëíà âúçðàñò èîáèêíîâåíî îòñëóæâàíåòî å çàïàçåíî çà åïèñêîïà, ñ êîåòî ñå öå-ëè äà ñå ïîêàæå, ÷å òàéíñòâîòî óêðåïâà öúðêîâíèòå âðúçêè.

1319 Êàíäèäàòúò çà Ìèðîïîìàçâàíå, êîéòî å äîñòèãíàë äî ñúçíàòåë-íà âúçðàñò, òðÿáâà äà èçïîâÿäâà âÿðàòà ñè, äà áúäå â áëàãîäàòíîñúñòîÿíèå, äà èìà íàìåðåíèåòî äà ïîëó÷è òàéíñòâîòî è äà áú-äå ãîòîâ äà ñå íàòîâàðè ñ äëúæíîñòòà íà ó÷åíèê è íà ñâèäå-òåë Õðèñòîâ â öúðêîâíàòà îáùíîñò è â çåìíèòå äåëà.

1320 Ñúùèíñêàòà ÷àñò îò îáðåäà íà Ìèðîïîìàçâàíåòî å ïîìàç-âàíåòî ñúñ ñâåòî ìèðî âúðõó ÷åëîòî íà êðúñòåíèÿ (íà Èçòîêñúùî è âúðõó äðóãè ñåòèâíè îðãàíè), ñ ïîñòàâÿíå îòãîðå ðúêàòàíà ñëóæèòåëÿ è ñ äóìèòå: �Accipe signaculum doni Spiritus Sancti�(�Ïðèåìè ïå÷àòà íà Äóõà Ñâåòàãî, êîéòî òè ñå äàâà âäàð�) â ëàòèíñêèÿ îáðåä; è �Segnaculum doni Spiritus Sancti� (�Ïå-÷àòúò íà äàðà íà Ñâåòèÿ Äóõ�) âúâ âèçàíòèéñêèÿ îá-ðåä.

1321 Êîãàòî Ìèðîïîìàçâàíåòî ñå îòñëóæâà îòäåëíî îò Êðúùåíèå-òî, íåãîâàòà âðúçêà ñ Êðúùåíèåòî ñå èçðàçÿâà ìåæäó äðóãîòî è÷ðåç ïîäíîâÿâàíå íà êðúùåëíèòå îáåùàíèÿ. Îòñëóæâàíåòî íàÌèðîïîìàçâàíåòî â õîäà íà Åâõàðèñòèÿòà äîïðèíàñÿ çà ïîä-÷åðòàâàíå åäèíñòâîòî íà òàéíñòâàòà íà õðèñòèÿíñêîòî ïîñâåùåíèå.


×ËÅÍ 3

ÒÀÉÍÑÒÂÎÒÎ ÅÂÕÀÐÈÑÒÈß

1322 Ñâåòàòà Åâõàðèñòèÿ ïðèêëþ÷âà õðèñòèÿíñêîòî ïîñâåùåíèå. Òåçè,êîèòî ÷ðåç Êðúùåíèåòî ñà áèëè èçäèãíàòè äî äîñòîéíñòâîòî íà öàðñòâå-íîòî ñâåùåíñòâî è ÷ðåç Ìèðîïîìàçâàíåòî ñà îùå ïî-äúëáîêî ïðåîáðà-çóâàíè ïî ïîäîáèå íà Õðèñòîñ, ÷ðåç Åâõàðèñòèÿòà âçåìàò ó÷àñòèå çàåäíîñ îáùíîñòòà â æåðòâîïðèíîøåíèåòî íà ñàìèÿ Ãîñïîä.

1323 �Íàøèÿò Ñïàñèòåë íà ïîñëåäíàòà Òàéíà âå÷åðÿ, â íîùòà, â êîÿòîáå ïðåäàäåí, óñòàíîâè åâõàðèñòè÷íàòà æåðòâà íà Ñâîåòî Òÿëî è íàÑâîÿòà Êðúâ, çà äà óâåêîâå÷è ïðåç âåêîâåòå êðúñòíîòî æåðòâîïðè-íîøåíèå, äîêàòî Òîé äîéäå, è çà äà ïîâåðè íà Ñâîÿòà Öúðêâà, íåãî-âàòà îáè÷íà Íåâåñòà, ñïîìåíà çà Ñâîÿòà Ñìúðò è Âúçêðåñåíèå: òàéí-ñòâî íà ëþáîâòà, çíàê íà åäèíñòâî, âðúçêà íà ëþáîâ, ïàñõàëíà òðà-ïåçà, â êîÿòî Õðèñòîñ ñå ïîëó÷àâà êàòî õðàíà, äóøàòà å èçïúëíåíà ñáëàãîäàòè è íè äàâà çàëîã çà áúäåùàòà ñëàâà.�145

I. Åâõàðèñòèÿòà � èçâîð è âðúõ íà öúðêîâíèÿ æèâîò

1324 Åâõàðèñòèÿòà å �èçâîð è âðúõ íà öåëèÿ õðèñòèÿíñêè æèâîò�146.�Âñè÷êè äðóãè òàéíñòâà, êàêòî è âñè÷êè öúðêîâíè ñëóæáè è àïîñòîë-ñêè çàäúëæåíèÿ, ñà òÿñíî ñâúðçàíè ñ Åâõàðèñòèÿòà è íàñî÷åíè êúìíåÿ. Çàùîòî Åâõàðèñòèÿòà ñúäúðæà öÿëîòî äóõîâíî ñúêðîâèùå íàÖúðêâàòà, ò.å. ñàìèÿ Õðèñòîñ, íàøàòà Ïàñõà.�147

1325 �Îáùåíèåòî íà æèâîòà ñ Áîãà è åäèíñòâîòî íà Áîæèÿ íàðîä,âúðõó êîåòî å îñíîâàíà Öúðêâàòà, ñà îçíà÷åíè è ðåàëèçèðàíè â Åâõà-ðèñòèÿòà. Â íåÿ ñå íàìèðà âúðõúò íà äåéíîñòòà, ÷ðåç êîÿòî â Õðèñ-òîñ Áîã îñâåòÿâà ñâåòà, è êóëòúò, êîéòî îòäàâàò íà Õðèñòîñ â ÑâåòèÿÄóõ è ÷ðåç íåãî íà Îòöà.�148

1326 È íàêðàÿ, ÷ðåç åâõàðèñòè÷íîòî îòñëóæâàíå íèå ñå ïðèñúåäèíÿâà-

145CONCILIUM VATICANUM II, Const. Sacrosanctum Concilium, 47: AAS 56 (1964) 113.


147CONCILIUM VATICANUM II, Decr. Presbyferorum ordinis, 5: AAS 58 (1966) 997.

148SACRA CONGREGATIO RITUUM, Instr. Euchansticum mysterium, 6: AAS 59 (1967) 545.

1212

1402

864

775

1090


ìå âå÷å êúì íåáåñíàòà ëèòóðãèÿ è ïðåäâàðèòåëíî ïðåäâêóñâàìå âå÷íèÿæèâîò, êîãàòî Áîã ùå áúäå âñè÷êî âúâ âñè÷êè (1 Êîð. 15, 18).

1327 Ñ åäíà äóìà, Åâõàðèñòèÿòà å îáîáùåíèå è ñúùèíà íà íàøàòàâÿðà: �Íàøèÿò íà÷èí íà ìèñëåíå å ñúãëàñóâàí ñ Åâõàðèñòèÿòà è Åâ-õàðèñòèÿòà íà ñâîé ðåä ïîäêðåïÿ íàøèÿ íà÷èí íà ìèñëåíå.�149

II. Êàê å íàðå÷åíî òîâà òàéíñòâî?

1328 Íåèç÷åðïàåìîòî áîãàòñòâî íà òîâà òàéíñòâî ñå ïðîÿâÿâà â ðàç-ëè÷íèòå íàèìåíîâàíèÿ, êîèòî ìó ñå äàâàò. Âñÿêî îò òåçè èìåíà íàçî-âàâà ñàìî íÿêîé îò àñïåêòèòå. Íàðè÷àò ãî:

Åâõàðèñòèÿ, çàùîòî å àêò íà áëàãîäàðíîñò êúì Áîãà. Äóìèòåå�÷áñéóôåqí (Ëóê. 22, 19; 1 Êîð. 11, 24) è å�ëïãåqí (Ìàò. 26, 26;Ìàðê. 14, 22) íàïîìíÿò åâðåéñêèòå áëàãîñëîâåíèÿ, êîèòî âúçõâàëÿ-âàò, îñîáåíî ïî âðåìå íà ÿäåíå � äåëàòà íà Áîãà: ñúòâîðåíèåòî, èç-êóïëåíèåòî è îñâåùàâàíåòî.

1329 Ãîñïîäíÿ Âå÷åðÿ,150 çàùîòî ñòàâà äóìà çà Òàéíàòà âå÷åðÿ,êîÿòî Ãîñïîä íàïðàâè çàåäíî ñ ó÷åíèöèòå Ñè â íàâå÷åðèåòî íà Ñâî-åòî ñòðàäàíèå è çà ïðåäçíàìåíîâàíèåòî çà ñâàòáåíàòà âå÷åðÿ íàÀãíåöà151 â íåáåñíèÿ Éåðóñàëèì.

Ïðåëîìÿâàíå íà õëÿáà, çàùîòî òîçè îáðåä, êîéòî å ïðèñúùïðè õðàíåíåòî íà åâðåèòå, áå èçïîëçóâàí îò Èñóñ, êîãàòî áëàãîñëà-âÿøå è ðàçïðåäåëÿøå õëÿáà êàòî ãëàâà íà òðàïåçàòà,152 îñîáåíî íàÒàéíàòà âå÷åðÿ.153 Ïî òîçè æåñò ó÷åíèöèòå Ìó ùå Ãî ïîçíàÿò ñëåäÍåãîâîòî Âúçêðåñåíèå154 è ïî ñúùèÿ æåñò ïúðâèòå õðèñòèÿíè ùåîòáåëÿçâàò òåõíèòå åâõàðèñòè÷íè ñúáèðàíèÿ.155 Ñ òîâà òå èñêàò äàïîêàæàò, ÷å âñè÷êè, êîèòî ÿäàò îò åäèíñòâåíèÿ ðàç÷óïåí õëÿá, âëè-çàò â îáùåíèå ñ Íåãî è îáðàçóâàò ñ Íåãî åäíî òÿëî.156

Åâõàðèñòè÷íà îáùíîñò (óýíáîéò), çàùîòî Åâõàðèñòèÿòà ñå

149Âæ. SANCTUS IRENAEUS LUGDUNENSIS, Adversus haereses 4, 18, 5: SC 100, 610 (PG 7, 1028).

150Âæ. 1 Êîð. 11, 20.

151Âæ. Îòêð. 19, 9.

152Âæ. Ìàò. 14, 19; 15, 36; Ìàðê. 8, 6, 19.

153Âæ. Ìàò. 26, 26; 1 Êîð. 11, 24.

154Âæ. Ëóê. 24, 13-35.

155Âæ. Äåÿí. 2, 42. 46; 20, 7. 11.

156Âæ. 1 Êîð. 10, 16-17.

157Âæ. 1 Êîð. 11, 17-34.

1124

2637

1084

1359

1382

790


÷åñòâà â îáùíîñòòà íà âåðíèòå, âèäèìèÿò èçðàç íà Öúðêâàòà.157

1330 Âúçïîìåíàíèå íà Ñòðàäàíèåòî è Âúçêðåñåíèåòî íà Ãîñïîäà.

Ñâåòà æåðòâà, çàùîòî âúçïðîèçâåæäà êàòî íàñòîÿùî åäèí-ñòâåíîòî ïðèíîøåíèå íà Õðèñòîñ Ñïàñèòåëÿ è âêëþ÷âà ïðèíîøåíèå-òî íà Öúðêâàòà, èëè îùå æåðòâà íà ñâåòàòà Ìåñà, �õâàëåáíàæåðòâà� (Åâð. 13, 15)158; äóõîâíà æåðòâà159, ÷èñòà æåðòâà160 èïðåñâÿòà, çàùîòî ïðèêëþ÷âà è ïðåâèøàâà âñè÷êè æåðòâîïðèíîøå-íèÿ íà Ñòàðèÿ Çàâåò.

Ñâåòà è Áîæåñòâåíà Ëèòóðãèÿ, çàùîòî öÿëàòà ëèòóðãèÿ íàÖúðêâàòà íàìèðà ñâîÿ öåíòúð è ñâîÿ îáîáùåí èçðàç â îòñëóæâàíåòîíà òîâà òàéíñòâî; â ñúùèÿ ñìèñúë ãî íàðè÷àò îùå îòñëóæâàíå íàÑâåòèòå Òàéíè. Íàðè÷àíî å îùå Ïðåñâåòîòî Òàéíñòâî, çàùîòî åÒàéíñòâîòî íà òàéíñòâàòà. Ñ òîâà èìå ñå îçíà÷àâàò åâõàðèñòè÷íèòåäàðîâå, ñúõðàíÿâàíè â Äàðîõðàíèòåëíèöàòà.

1331 Ïðè÷àñòèå, çàùîòî ÷ðåç òîâà òàéíñòâî íèå ñå ñúåäèíÿâàìå ñÕðèñòîñ, êîéòî íè ïðàâè ïðè÷àñòíè íà Ñâîåòî Òÿëî è íà Ñâîÿòà Êðúâ,çà äà îáðàçóâà ñ íàñ åäíî òÿëî;161 íàðè÷à ñå îùå ñâåòèòå íåùà: ô@Eãéá162 � òîâà å ïúðâèÿò ñìèñúë íà �îáùåíèå íà ñâåòöèòå�, çà êîåòîãîâîðè Àïîñòîëñêèÿò ñèìâîë � õëÿá íà àíãåëèòå, íåáåñåí õëÿá,ëåêàðñòâî çà áåçñìúðòèå,163 ïðåäñìúðòíî Ïðè÷àñòèå...

1332 Ñâåòà Ìåñà, çàùîòî ëèòóðãèÿòà, â êîÿòî ñå èçâúðøâà òàéíñò-âîòî íà ñïàñåíèåòî, ïðèâúðøâà ñ èçïðàùàíåòî íà âÿðâàùèòå (Èäåòåñè ñ ìèð!) äà èçïúëíÿò Áîæèÿòà âîëÿ â òåõíèÿ åæåäíåâåí æèâîò.

III. Åâõàðèñòèÿòà â èêîíîìºÿòà íà ñïàñåíèåòî

ÇÍÀÖÈÒÅ ÍÀ ÕËßÁÀ È ÍÀ ÂÈÍÎÒÎ

1333 Â öåíòúðà íà îòñëóæâàíåòî íà Åâõàðèñòèÿòà ñòîÿò õëÿáúò è

158Âæ. Ïñ. 115, 4. 8.

159Âæ. 1 Ïåòð. 2, 5.

160Âæ. Ìàë. 1, 11.

161Âæ. 1 Êîð. 10, 16-17.

162Âæ. Constitutiones apostolicae 8, 13, 12: SC 336, 208 (FUNK, Didascalia et ConstitutionesApostolorum 1, 516); Didaché 9, 5: SC 248, 178 (FUNK, Patres apostolici 1, 22); Ibid., 10,6: SC 248, 180 (FUNK, Patres apostolici 1, 24).

163SANCTUS IGNATIUS ANTIOCHENUS, Epistula ad Ephesios 20, 2: SC 10bis, 76 (FUNK 1, 230).

2643

614

1169

950

948

1405

849

1350

1348

1341


âèíîòî, êîèòî ñ äóìèòå íà Õðèñòîñ è ïðèçîâàâàíåòî íà Ñâåòèÿ Äóõñå ïðåòâîðÿâàò â Òÿëîòî è Êðúâòà íà Õðèñòîñ. Âÿðíà íà çàïîâåäòàíà Ãîñïîäà, Öúðêâàòà ïðîäúëæàâà äà ïðàâè â Íåãîâà ïàìåò äî ñëàâ-íîòî Ìó çàâðúùàíå òîâà, êîåòî Òîé íàïðàâè â íàâå÷åðèåòî íà Ñâîå-òî Ñòðàäàíèå: �Âçå õëÿáà� ... �Âçå ÷àøàòà ñ âèíî� ... Êàòî ñòàâàò ïîòàéíñòâåí íà÷èí Òÿëî è Êðúâ íà Õðèñòîñ, çíàöèòå íà õëÿáà è íà âèíî-òî ïðîäúëæàâàò äà îçíà÷àâàò ñúùî è äîáðîòàòà íà òâîðåíèåòî. Òàêàâ ïðèíîøåíèåòî íèå îòäàâàìå áëàãîäàðíîñò íà Ñúçäàòåëÿ çà õëÿáàè çà âèíîòî,164 ïëîäîâå �íà ÷îâåøêèÿ òðóä�, íî íàé-íàïðåä �ïëîä íàçåìÿòà� è �íà ëîçàòà�, äàðîâå íà Ñúçäàòåëÿ. Öúðêâàòà âèæäà â æå-ñòà íà Ìåëõèñåäåê, öàð è ñâåùåíèê, êîéòî �èçíåñå õëÿá è âèíî� (Áèò.14, 18), åäèí ïúðâîîáðàç íà ñîáñòâåíîòî ñè ïðèíîøåíèå.165

1334 Â Ñòàðèÿ Çàâåò õëÿáúò è âèíîòî ñà ïðèíàñÿíè êàòî æåðòâà îòïúðâèòå ïëîäîâå íà çåìÿòà â çíàê íà ïðèçíàòåëíîñò êúì Ñúçäàòåëÿ.Íî òå ïîëó÷àâàò íîâî îçíà÷åíèå â êîíòåêñòà íà Èçõîäà: Áåçêâàñíèòåõëÿáîâå, êîèòî Èçðàèë ÿäå âñÿêà ãîäèíà íà Ïàñõà, íàïîìíÿò áúðçè-íàòà íà ñïàñèòåëíîòî áÿãñòâî îò Åãèïåò; ñïîìåíúò çà ìàííàòà â ïó-ñòèíÿòà ùå íàïîìíÿ âèíàãè íà Èçðàèë, ÷å Òîé æèâåå îò õëÿáà íàÁîæèåòî Ñëîâî.166 Íàêðàÿ, åæåäíåâíèÿò õëÿá å ïëîäúò íà Îáåòîâà-íàòà çåìÿ, çàëîã íà âåðíîñòòà íà Áîãà êúì ñâîèòå îáåùàíèÿ. �×àøà-òà íà áëàãîñëîâåíèåòî� (1 Êîð. 10, 16) íà êðàÿ íà åâðåéñêîòî Ïàñ-õàëíî ÿäåíå ïðèáàâÿ êúì ïðàçíè÷íàòà ðàäîñò îò âèíîòî åäíî åñõà-òîëîãè÷íî èçìåðåíèå, òîâà íà ìåñèàíñêîòî î÷àêâàíå çà âúçñòàíî-âÿâàíåòî íà Éåðóñàëèì. Èñóñ óñòàíîâè ñâîÿòà Åâõàðèñòèÿ, êàòîäàäå íîâî è îêîí÷àòåëíî çíà÷åíèå íà áëàãîñëîâåíèåòî íà õëÿáà èíà âèíîòî.

1335 ×óäåñàòà ñ óìíîæàâàíåòî íà õëÿáîâåòå, êîèòî Ãîñïîä áëàãî-ñëîâè, ðàç÷óïè è ðàçäàäå ÷ðåç Ñâîèòå ó÷åíèöè, çà äà íàõðàíè ìíî-çèíñòâîòî, ñà ïðåäîáðàç íà ñâðúõèçîáèëèåòî íà òîçè åäèíñòâåí õëÿá,ò.å. íà Íåãîâàòà Åâõàðèñòèÿ.167 Çíàìåíèåòî íà âîäàòà, ïðåâúðíàòàâúâ âèíî â Êàíà Ãàëèëåéñêà,168 èçâåñòÿâà ÷àñà çà ïðîñëàâàòà íàÈñóñ. Òîé ïîêàçà èçâúðøâàíåòî íà ñâàòáåíîòî óãîùåíèå â öàðñòâî-164

Âæ. Ïñ. 103, 13-15.165

Âæ. Prex eucharistica I seu Canon Romanus, 95: Missale Romanum, editio typica (TypisPolyglottis Vaticanis 1970) p. 453.

166Âæ. Âòîð. 8, 3.

167Âæ. Ìàò. 14, 13-21; 15, 32-39.

168Âæ. Èîàí. 2, 11.

169Âæ. Ìàðê. 14, 25.

11471148

1150

1363

1151


òî íà Îòöà, êúäåòî âåðíèòå ùå ïèÿò íîâîòî âèíî,169 ñòàíàëî Êðúâòàíà Õðèñòîñ.

1336 Ïúðâîòî ïðîâúçãëàñÿâàíå íà Åâõàðèñòèÿòà ðàçåäèíè ó÷åíèöè-òå, òàêà êàêòî ñúîáùåíèåòî çà ñòðàäàíèåòî ãè ñêàíäàëèçèðà: �Òåæêèñà òèÿ äóìè! êîé ìîæå äà ãè ñëóøà?� (Èîàí. 6, 60). Åâõàðèñòèÿòà èêðúñòúò ñà êàìúíè çà ïðåïúâàíå. Òîâà å ñúùàòà òàéíà è òÿ íå ïðåñ-òàâà äà áúäå ïîâîä çà ðàçäåëÿíå. �Äà íå èñêàòå è âèå äà ñè îòèäå-òå?� (Èîàí. 6, 67). Òîçè âúïðîñ íà Ãîñïîäà îòåêâà ïðåç âåêîâåòåêàòî ïðèçèâ êúì ëþáîâòà Ìó � äà îòêðèåì, ÷å Òîé å åäèíñòâåíèÿò,êîéòî èìà �äóìè çà âå÷åí æèâîò� (Èîàí. 6, 68), è ÷å äà ïðèåìåì ñâÿðà äàðà íà Åâõàðèñòèÿòà, îçíà÷àâà äà ïðèåìåì ñàìèÿ Íåãî.

ÓÑÒÀÍÎÂßÂÀÍÅÒÎ ÍÀ ÅÂÕÀÐÈÑÒÈßÒÀ

1337 Êàòî îáèêíà ñâîèòå, Ãîñïîä ãè îáèêíà äîêðàé. Êàòî çíàåøå, ÷åå äîøúë âå÷å ÷àñúò äà ñè îòèäå îò òîçè ñâÿò è äà ñå çàâúðíå ïðèÑâîÿ Îòåö, ïî âðåìå íà âå÷åðÿòà Òîé èçìè íîçåòå íà ó÷åíèöèòå Ñè èèì äàäå çàïîâåäòà äà ñå îáè÷àò.170 Çà äà îñòàâè çàëîã çà òàçè ëþ-áîâ, çà äà íå ñå îòäàëå÷àâà íèêîãà îò Ñâîèòå è çà äà ãè íàïðàâèñúó÷àñòíèöè íà Ñâîÿòà Ïàñõà, Òîé óñòàíîâè Åâõàðèñòèÿòà êàòî ñïî-ìåí çà Ñâîÿòà Ñìúðò è Âúçêðåñåíèå è çàïîâÿäà íà Ñâîèòå àïîñòîëèäà ÿ îòñëóæâàò äî Íåãîâîòî çàâðúùàíå, �êàòî ãè íàçíà÷è çà ñâåùå-íèöè íà Íîâèÿ Çàâåò.�171

1338 Òðèòå ñèíîïòè÷íè Åâàíãåëèÿ è ñâåòè Ïàâåë íè ïðåäàäîõà ðàç-êàçà çà óñòàíîâÿâàíåòî íà Åâõàðèñòèÿòà; îò ñâîÿ ñòðàíà ñâ. Éîàíïðèïîìíÿ äóìèòå íà Èñóñ â ñèíàãîãàòà íà Êàïåðíàóì, äóìè, êîèòîïîäãîòâÿò óñòàíîâÿâàíåòî íà Åâõàðèñòèÿòà: Õðèñòîñ ñå ïîñî÷âà êà-òî õëÿá íà æèâîòà, ñëÿçúë îò íåáåòî.172

1339 Èñóñ èçáðà âðåìåòî íà Ïàñõàòà, çà äà èçâúðøè òîâà, êîåòî áå-øå èçâåñòèë â Êàïåðíàóì: äà äàäå íà ñâîèòå ó÷åíèöè Ñâîåòî Òÿëî èÑâîÿòà Êðúâ:

�È íàñòàíà äåíÿò Áåçêâàñíèöè, êîãàòî òðÿáâàøå äà ñå çàêîëè Ïàñõàëíî-òî àãíå; è ïðàòè Èèñóñ Ïåòðà è Èîàíà, êàòî èì ðå÷å: �Èäåòå, ïðèãîòâå-òå íè ïàñõà, çà äà ÿäåì� ... È êàòî îòèäîõà ... ïðèãîòâèõà ïàñõàòà. È

170Âæ. Èîàí. 13, 1-17.

171CONCILIUM TRIDENTINUM, Sess. 22a, Doctrina de ss. Missae Sacrificio, c. 1: DS 1740.

172Âæ. Èîàí. 6.

1327

610

611

1169


êîãàòî íàñòàíà ÷àñúò, Òîé ñåäíà íà òðàïåçàòà è äâàíàäåñåòòå àïîñòîëè ñíåãî, è èì ðå÷å: �Îò ñúðöå ïîæåëàõ äà ÿì ñ âàñ òàÿ ïàñõà, ïðåäè äàïîñòðàäàì; ïîíåæå, êàçâàì âè, íÿìà âå÷å äà ÿ ÿì, äîêëå òÿ ñå íå èçâúð-øè â Öàðñòâîòî Áîæèå�. ... È êàòî âçå õëÿá è áëàãîäàðè, ïðåëîìè è èìäàäå, êàçâàéêè: �Òîâà å Ìîåòî òÿëî, êîåòî çà âàñ ñå äàâà; òîâà ïðàâåòå çàÌîé ñïîìåí.� Ñúùî âçå è ÷àøàòà ñëåä âå÷åðÿ, êàòî ðå÷å: �Òàÿ ÷àøà åíîâèÿò çàâåò ñ Ìîÿòà Êðúâ, êîÿòî çà âàñ ñå ïðîëèâà� (Ëóê. 22, 7-20)173.

1340 Êàòî ÷åñòâà ïîñëåäíàòà Òàéíà âå÷åðÿ ñúñ Ñâîèòå àïîñòîëè ïî âðå-ìå íà Ïàñõàëíàòà òðàïåçà, Èñóñ äàäå îïðåäåëåí ñìèñúë íà åâðåéñêàòàÏàñõà. È íàèñòèíà, íîâàòà Ïàñõà, ïðåìèíàâàíåòî íà Èñóñ ïðè ñâîÿ Îòåö÷ðåç ñìúðòòà è Âúçêðåñåíèåòî ñè, å ïðåäøåñòâàíà â Òàéíàòà âå÷åðÿ è âîòñëóæâàíåòî íà Åâõàðèñòèÿòà, êîÿòî çàâúðøâà åâðåéñêàòà Ïàñõà è ïðåä-øåñòâà ïîñëåäíàòà Ïàñõà íà Öúðêâàòà â ñëàâàòà íà Öàðñòâîòî.

�ÒÎÂÀ ÏÐÀÂÅÒÅ ÇÀ ÌÎÉ ÑÏÎÌÅÍ�

1341 Çàïîâåäòà íà Èñóñ å äà ñå ïîâòàðÿò äåëàòà è äóìèòå Ìó, �äîê-ëå äîéäå Òîé� (1 Êîð.11, 26). Èñóñ íå èñêà ñàìî äà ñè ñïîìíÿìå çàÍåãî è çà òîâà, êîåòî Òîé íàïðàâè. Òîé èìà ïðåäâèä ëèòóðãè÷íîòîîòñëóæâàíå, ÷ðåç àïîñòîëèòå è òåõíèòå ïðèåìíèöè íà ñïîìåíà çàÕðèñòîñ, Íåãîâèÿ æèâîò, Íåãîâàòà ñìúðò, Íåãîâîòî Âúçêðåñåíèå èÍåãîâîòî çàñòúïíè÷åñòâî ïðåä Áîãà.

1342 Îùå â íà÷àëîòî ñè Öúðêâàòà å áèëà âÿðíà íà çàïîâåäòà íà Ãî-ñïîäà. Çà Öúðêâàòà íà Éåðóñàëèì å êàçàíî:

�È ïîñòîÿíñòâàõà â ó÷åíèåòî íà àïîñòîëèòå, â îáùóâàíåòî, â õëåáîëî-ìåíèåòî è â ìîëèòâèòå. ... È âñåêè äåí åäèíîäóøíî ïðåñòîÿâàõà â õðà-ìà è ïðåëîìÿâàéêè ïî êúùèòå õëÿá, õðàíåõà ñå ñ âåñåëî è ÷èñòî ñúðöå�(Äåÿí. 2, 42.46).

1343 Îñîáåíî â �ïúðâèÿ äåí íà ñåäìèöàòà�, ò.å. íåäåëíèÿò äåí, äåíÿò íàÂúçêðåñåíèåòî íà Èñóñ, õðèñòèÿíèòå ñå ñúáèðàõà �äà ïðåëîìÿò õëÿá� (Äå-ÿí. 20, 7). Îò îíåçè âðåìåíà äî íàøè äíè îòñëóæâàíåòî íà Åâõàðèñòèÿòàñúùåñòâóâà áåç ïðåêúñâàíå, òàêà ÷å äíåñ ÿ ñðåùàìå íàâñÿêúäå â Öúðêâàòàñúñ ñúùàòà îñíîâíà ñòðóêòóðà. Òÿ å öåíòúð íà æèâîòà íà Öúðêâàòà.

1344 È òàêà, îò åäíî äî äðóãî îòñëóæâàíå, èçâåñòÿâàéêè Ïàñõàëíàòà Òàé-íà íà Èñóñ �äîêëå äîéäå Òîé� (1 Êîð.11, 26), ñòðàíñòâàùèÿò Áîæè íàðîä

173Âæ. Ìàò. 26, 17-29; Ìàðê. 14, 12-25; 1 Êîð. 11, 23-25.

174CONCILIUM VATICANUM II, Decr. Ad gentes, 1: AAS 58 (1966) 947.

1151

677

611, 1363

2624

1166, 2177

1404


�ñå ïðèáëèæàâà ïðåç òÿñíàòà âðàòà íà Êðúñòà�174 êúì íåáåñíîòî óãîùå-íèå, êîãàòî âñè÷êè èçáðàíè ùå ñåäíàò íà òðàïåçàòà íà Öàðñòâîòî.

IV. Ëèòóðãè÷íîòî îòñëóæâàíå íà Åâõàðèñòèÿòà

ËÈÒÓÐÃÈßÒÀ ÍÀ ÂÑÈ÷ÊÈ ÂÅÊÎÂÅ

1345 Îò âòîðè âåê íàñàì íèå èìàìå ñâèäåòåëñòâîòî íà ñâ. ìú÷åíèê Þñ-òèí çà îñíîâíèòå ëèíèè íà ðàçâèòèå íà åâõàðèñòè÷íîòî îòñëóæâàíå. Òåñà îñòàíàëè íåèçìåíåíè äî íàøè äíè âúâ âñè÷êè ãîëåìè ëèòóðãè÷íèñåìåéñòâà. Åòî êàêâî ïèøå òîé êúì 155 ã., çà äà îáÿñíè íà èìïåðàòîðàåçè÷íèê Àíòîíèí Ïèé (138-161 ã.) òîâà, êîåòî ïðàâÿò õðèñòèÿíèòå:

�Â äåíÿ, íàðå÷åí �äåí íà ñëúíöåòî�, ñå ñúáèðàò íà åäíî è ñúùî ìÿñòîâñè÷êè, êîèòî æèâåÿò â ãðàäà èëè â îêîëíîñòèòå.×åòàò ñå ñïîìåíèòå íà Àïîñòîëèòå è ïèñàíèÿòà íà ïðîðîöèòå, äîêîë-êîòî âðåìåòî ïîçâîëÿâà òîâà.Êîãàòî ÷åòåöúò ñâúðøè, òîçè, êîéòî ïðåäñåäàòåëñòâà îáùíîñòòà, âçåìàäóìàòà, çà äà ïîäáóäè è íàñúð÷è õîðàòà äà ïîäðàæàâàò íà òåçè õóáàâèíåùà.Ñëåä òîâà ñå èçïðàâÿìå âñè÷êè çàåäíî è êàçâàìå íàøèòå ìîëèòâè,175

êàêòî çà íàñ ... òàêà è çà âñè÷êè îñòàíàëè, êúäåòî è äà ñà òå, çà äà ñòàíåìïðàâåäíè â íàøèÿ æèâîò è äåëà è äà áúäåì âåðíè íà çàïîâåäèòå, çà äàïîëó÷èì ïî òîçè íà÷èí âå÷íîòî ñïàñåíèå.Êîãàòî ìîëèòâèòå ñà ïðèâúðøåíè, íèå ñå ïîçäðàâÿâàìå âçàèìíî ñ öå-ëóâêà.Ñëåä òîâà íà òîçè, êîéòî ïðåäñåäàòåëñòâà îáùíîñòòà íà áðàòÿòà, ñåäîíàñÿ õëÿá è ÷àøà ñ âîäà, ïðèìåñåíà ñ âèíî.Òîé ãè âçåìà è âúçíàñÿ õâàëåáñòâèÿ è ñëàâîñëîâèÿ êúì Îòöà íà âñåëå-íàòà â èìåòî íà Ñèíà è íà Ñâåòèÿ Äóõ è äúëãî áëàãîäàðè (íà ãðúöêè:å�÷áñéóôßáí) çà òîâà, ÷å ñìå óäîñòîåíè çà òåçè äàðîâå.Êîãàòî òîé ïðèâúðøè ìîëåíèÿòà è ìîëèòâèòå íà áëàãîäàðíîñò, öåëèÿòïðèñúñòâàù íàðîä êàçâà: Àìåí.Ñëåä êàòî ïðåäñåäàòåëñòâàùèÿò ïðèâúðøè ñâîÿòà áëàãîäàðíîñò è íà-ðîäúò å îòãîâîðèë, òåçè, êîèòî íèå íàðè÷àìå äÿêîíè, ðàçïðåäåëÿò íàâñè÷êè ïðèñúñòâàùè õëÿáà è âèíîòî ñ âîäàòà �åâõàðèñòèçèðàíè�(å�÷áñéóôçèÝíôïò) è ãè íîñÿò íà îòñúñòâàùèòå.�176

1346 Ëèòóðãèÿòà íà Åâõàðèñòèÿòà ñå ðàçâèâà â ñúîòâåòñòâèå ñ åäíàîñíîâíà ñòðóêòóðà, êîÿòî ñå å çàïàçèëà â òå÷åíèå íà âåêîâåòå è äîíàøè äíè. Òÿ ñå èçðàçÿâà ãëàâíî â äâà ìîìåíòà, êîèòî îáðàçóâàò

175SANCTUS IUSTINUS, Apologia, 1, 67: CA 1, 184-186 (PG 6, 429).



åäíà îñíîâíà åäèíèöà:

� ñúáèðàíåòî, Ëèòóðãèÿ íà Ñëîâîòî ñ ÷åòåíèÿ, ïðîïîâåä è îáùàìîëèòâà;� Åâõàðèñòè÷íàòà ëèòóðãèÿ ñ ïîäíàñÿíå íà õëÿáà è âèíîòî, îñ-âåùàâàíå ñ àêòà íà áëàãîäàðíîñòèòå è Ïðè÷àñòèå.

Ëèòóðãèÿòà íà Ñëîâîòî è Åâõàðèñòè÷íàòà ëèòóðãèÿ ñúñòàâÿòçàåäíî �åäíî áîãîñëóæåíèå�;177 â äåéñòâèòåëíîñò òðàïåçàòà, ïðèãîò-âåíà çà íàñ â Åâõàðèñòèÿòà, å åäíîâðåìåííî òðàïåçà íà Ñëîâîòî Áî-æèå è íà Òÿëîòî Ãîñïîäíå.178

1347 Íå ñå ëè èçâúðøè ïî òîçè íà÷èí Ïàñõàëíàòà âå÷åðÿ íà âúç-êðúñíàëèÿ Èñóñ ñ ó÷åíèöèòå? Ïî ïúòÿ Òîé èì îáÿñíÿâàøå Ïèñàíèÿ-òà, à ñëåä òîâà, êàòî ñåäíà íà òðàïåçàòà ñ òÿõ, �âçå õëÿáà, áëàãîñëî-âè, ïðåëîìè è èì äàâàøå� (Ëóê. 24, 30)179.

ÐÀÇÂÈÒÈÅ ÍÀ ÁÎÃÎÑËÓÆÅÍÈÅÒÎ

1348 Âñè÷êè ñå ñúáèðàò. Õðèñòèÿíèòå ñå ñòè÷àò íà åäíî è ñúùîìÿñòî çà åâõàðèñòè÷íîòî îáùåíèå. Íà÷åëî ñòîè ñàìèÿò Õðèñòîñ,êîéòî å ãëàâíîòî äåéñòâàùî ëèöå íà Åâõàðèñòèÿòà. Òîé å âåëèêèÿòïúðâîñâåùåíèê íà Íîâèÿ Çàâåò. Òîé å, êîéòî ïðåäñåäàòåëñòâà íåâè-äèì âñÿêî åâõàðèñòè÷íî áîãîñëóæåíèå. Êàòî ãî ïðåäñòàâëÿâà, åïèñ-êîïúò èëè ñâåùåíèêúò (äåéñòâàù â ëèöåòî íà Õðèñòîñ � Ãëàâà)ñòîè íà÷åëî íà îáùíîñòòà, âçåìà äóìàòà ñëåä ÷åòåíèÿòà, ïðèåìàäàðîâåòå è êàçâà åâõàðèñòè÷íàòà ìîëèòâà. Âñè÷êè âçåìàò àêòèâíîó÷àñòèå â áîãîñëóæåíèåòî, âñåêè ïî ñâîé íà÷èí: ÷åòöèòå; òåçè, êîèòîïðèíàñÿò äàðîâåòå; òåçè, êîèòî ðàçäàâàò Ïðè÷àñòèåòî, è öåëèÿò íà-ðîä, ÷èåòî �Àìèí� èçðàçÿâà íåãîâîòî ó÷àñòèå.

1349 Ëèòóðãèÿòà íà Ñëîâîòî âêëþ÷âà �ïèñàíèÿòà íà ïðîðîöèòå�,ò.å. Ñòàðèÿ Çàâåò, è �òâîðåíèÿòà íà àïîñòîëèòå�, òîâà çíà÷è: ïîñëà-íèÿòà è Åâàíãåëèÿòà; ñëåä ïðîïîâåäòà, êîÿòî íàñúð÷àâà äà ïðèåìåìòîâà Ñëîâî, êîåòî å â äåéñòâèòåëíîñò Ñëîâî Áîæèå,180 è äà ãî ïðèëî-æèì íà ïðàêòèêà, ñëåäâàò õîäàòàéñòâåíèòå ìîëèòâè çà âñè÷êè õîðà,


178Âæ. CONCILIUM VATICANUM II, Const. dogm. Dei Verbum, 21: AAS 58 (1966) 827.

179Âæ. Ëóê. 24, 13-35.

180Âæ. 1 Òèì. 2, 13.

103

1140

1548

1184


ñïîðåä äóìèòå íà Àïîñòîëà: �È òúé ìîëÿ ïðåäè âñè÷êî äà ñå ïðàâÿòïðîñáè, ìîëèòâè, ìîëáè, áëàãîäàðåíèÿ çà âñè÷êè ÷îâåöè, çà öàðå è çàâñè÷êè, êîèòî ñà íà âëàñò� (1 Òèì. 2, 1-2).

1350 Ïðèíîøåíèå íà äàðîâåòå (Äàðîïðèíîøåíèå): Äîíàñÿò ñå, ïî-íÿêîãà â ïðîöåñèÿ, õëÿáúò è âèíîòî, êîèòî ùå áúäàò ïîäíåñåíè îòñâåùåíèêà â èìåòî íà Õðèñòîñ â åâõàðèñòè÷íîòî æåðòâîïðèíîøå-íèå, êúäåòî ùå ñòàíàò Íåãîâîòî Òÿëî è Êðúâ. Òîâà å ñúùèÿò æåñòíà Õðèñòîñ íà ïîñëåäíàòà Òàéíà âå÷åðÿ, �êîãàòî âçå õëÿáà è ÷àøà-òà�. Ñàìî Öúðêâàòà ìîæå äà ïîäíåñå íà Ñúçäàòåëÿ òîâà ÷èñòî ïðè-íîøåíèå, ïîäíàñÿéêè Ìó ñ áëàãîäàðíîñò òîâà, êîåòî ïðîèçõîæäà îòÍåãîâîòî òâîðåíèå181. Ïðèíîøåíèåòî íà äàðîâåòå íà îëòàðà ïîâòàðÿæåñòà íà Ìåëõèñåäåê è ïîäíàñÿ äàðîâåòå íà Ñúçäàòåëÿ â ðúöåòå íàÕðèñòîñ. Òîé å, Êîéòî â ñîáñòâåíàòà Ñè æåðòâà âîäè êúì ñúâúðøåí-ñòâî âñè÷êè ÷îâåøêè îïèòè äà ñå ïðèíàñÿò æåðòâè.

1351 Îùå îò íà÷àëîòî õðèñòèÿíèòå äîíàñÿò çà Åâõàðèñòèÿòà çàåäíîñ õëÿáà è âèíîòî è äðóãè òåõíè äàðîâå, çà äà ãè ñïîäåëÿò ñ òåçè,êîèòî ñà â íóæäà. Òîçè îáè÷àé çà ñúáèðàíå íà ìèëîñòèíÿ,182 âèíàãèàêòóàëåí, ñå âäúõíîâÿâà îò ïðèìåðà íà Õðèñòîñ, êîéòî ñòàíà áåäåí,çà äà íè îáîãàòè183:

�Òåçè, êîèòî ñà áîãàòè è êîèòî èñêàò, äàâàò, âñåêè ñïîðåä òîâà, êîåòî ñèå íàëîæèë: ñúáðàíîòî ñå äàâà íà òîçè, êîéòî ïðåäñåäàòåëñòâà, è òîéïîìàãà íà ñèðàöèòå è âäîâèöèòå, íà òåçè, êîèòî ñà ëèøåíè ïîðàäèáîëåñò èëè äðóãà ïðè÷èíà îò ïðèõîäè; íà çàòâîðíèöèòå, íà ïðèøúëöè-òå, ñ åäíà äóìà, òîé ïîìàãà íà âñè÷êè, èçïàäíàëè â íóæäà.�184

1352 Àíàôîðà: ñ åâõàðèñòè÷íàòà ìîëèòâà è ìîëèòâàòà íà áëàãî-äàðeíèå è îñâåùåíèå íèå äîñòèãàìå äî ñúùíîñòòà è âúðõà íà áîãî-ñëóæåíèåòî:

Â Ïðîëîãà (Prefatio) Öúðêâàòà áëàãîäàðè íà Îòöà ÷ðåç Ñèíà âÑâåòèÿ Äóõ çà âñè÷êè Íåãîâè äåëà: çà ñúòâîðåíèåòî, èçêóïëåíèåòî èîñâåùàâàíåòî. Òîãàâà öÿëàòà îáùíîñò ñå ïðèñúåäèíÿâà êúì òîâàíåïðåêúñíàòî õâàëåáñòâèå, ñ êîåòî íåáåñíàòà Öúðêâà, àíãåëèòå èâñè÷êè ñâåòöè âúçõâàëÿâàò Áîãà òðè ïúòè ñâÿò.

181SANCTUS IRENAEUS LUGDUNENSIS, Adversus haereses 4, 18, 4: SC 100, 606 (PG 7,1027); âæ. Ìàë. 1, 11.

182Âæ. 1 Êîð. 16, 1.

183Âæ. 2 Êîð. 8, 9.


1359

614

1397

2186

559


1353 Åïèêëåçàòà ïðîñè îò Îòöà äà èçïðàòè ñâîÿ Ñâåòè Äóõ (èëè ñèëàòàíà íåãîâîòî áëàãîñëîâåíèå185 âúðõó õëÿáà è âèíîòî, çà äà ñòàíàò ÷ðåçíåãîâàòà ñèëà Òÿëîòî è Êðúâòà íà Èñóñ Õðèñòîñ è òåçè, êîèòî âçèìàòó÷àñòèå â Åâõàðèñòèÿòà, äà áúäàò åäíî òÿëî è åäèí äóõ (íÿêîè ëèòóðãè÷-íè òðàäèöèè ïîñòàâÿò åïèêëåçàòà ñëåä àíàìíåçèñà).

Â ðàçêàçà çà óñòàíîâÿâàíåòî ñèëàòà íà äóìèòå è äåéñòâèåòî íàÕðèñòîñ è ìîãúùåñòâîòî íà Ñâåòèÿ Äóõ ïðàâÿò ñàêðàìåíòàëíî ïðè-ñúñòâàùè ïîä çíàöèòå íà õëÿáà è âèíîòî Íåãîâîòî Òÿëî è ÍåãîâàòàÊðúâ, Íåãîâàòà æåðòâà, ïîäíåñåíà íà Êðúñòà åäèí ïúò çàâèíàãè.

1354 Â àíàìíåçèñà, êîéòî ñëåäâà, Öúðêâàòà âúçïîìåíàâà Ñòðàäàíèÿòà,Âúçêðåñåíèåòî è ñëàâíîòî çàâðúùàíå íà Èñóñ Õðèñòîñ. Òÿ ïðåäñòàâÿ íàÎòåöà ïðèíîøåíèåòî íà Íåãîâèÿ Ñèí, êîéòî íè ïîìèðè ñ Íåãî.

Â õîäàòàéñòâåíèòå ìîëèòâè Öúðêâàòà ïîêàçâà, ÷å Åâõàðèñ-òèÿòà ñå îòñëóæâà â îáùåíèå ñ öÿëàòà Öúðêâà, íà íåáåòî è íà çåìÿ-òà, íà æèâèòå è íà ìúðòâèòå, â îáùåíèå ñ ïàñòèðèòå íà Öúðêâàòà,Ïàïàòà, åïèñêîïà íà åïàðõèÿòà, íåéíîòî ñâåùåíñòâî è äÿêîíñòâî è ñâñè÷êè åïèñêîïè ïî öåëèÿ ñâÿò, çàåäíî ñ òåõíèòå Öúðêâè.

1355 Â Ïðè÷àñòèåòî, ïðåäøåñòâàíî îò Ãîñïîäíÿòà ìîëèòâà è îòðàç÷óïâàíåòî íà õëÿáà, âåðíèòå ïîëó÷àâàò �íåáåñíèÿ õëÿá� è �÷àøà-òà íà ñïàñåíèåòî�, Òÿëîòî è Êðúâòà íà Õðèñòîñ, êîéòî ñå ïðåäàäå�çà æèâîòà íà ñâåòà� (Èîàí. 6, 51):

Çàùîòî òîçè õëÿá è òîâà âèíî áÿõà, ñïîðåä äðåâíèÿ èçðàç, �åâõàðèñ-òèçèðàíè�,186 �íèå íàðè÷àìå òàçè õðàíà åâõàðèñòè÷íà è íèêîé íåìîæå äà âçåìå ó÷àñòèå â íåÿ, àêî íå âÿðâà â èñòèíàòà, íà òîâà, êîåòîñå ó÷è ïðè íàñ, àêî íå ñå å î÷èñòèë ñ áàíÿòà çà îïðîùåíèå íà ãðåõî-âåòå è âúçðàæäàíåòî è àêî íå æèâåå ñïîðåä ó÷åíèåòî íà Õðèñòîñ�.187

V. Ñàêðàìåíòàëíîòî ïðèíîøåíèå: áëàãîäàðåíèå, âúçïîìåíà-íèå, ïðèñúñòâèå

1356 Àêî õðèñòèÿíèòå îòñëóæâàò Åâõàðèñòèÿòà îùå îò íà÷àëîòîè ïîä ôîðìàòà, êîÿòî â ñâîÿòà ñúùíîñò íå å ïðîìåíåíà â òå÷åíèå íà

185Âæ. Prex eucharistica I seu Canon Romanus, 90: Missale Romanum, editio typica (TypisPolyglottis Vaticanis 1970) p. 451.

186Âæ. SANCTUS IUSTINUS, Apologia, 1, 65: CA 1, 180 (PG 6, 428).

187SANCTUS IUSTINUS, Apologia, 1, 66: CA 1, 180 (PG 6, 428).

1375

1103

954

1382

1327

1105


äúëãî âðåìå è â ðàçëè÷íèòå ëèòóðãèè, òîâà å, çàùîòî íèå çíàåì, ÷åñìå ñâúðçàíè îò çàïîâåäòà íà Ãîñïîäà, äàäåíà â íàâå÷åðèåòî íà Íå-ãîâîòî Ñòðàäàíèå: �Òîâà ïðàâåòå çà Ìîé ñïîìåí� (1 Êîð. 11, 24-25).

1357 Òàçè çàïîâåä íà Ãîñïîäà íèå èçïúëíÿâàìå, êàòî ÷åñòâàìå ïà-ìåòòà íà Íåãîâîòî æåðòâîïðèíîøåíèå. Êàòî ïðàâèì òîâà, íèåïîäíàñÿìå íà Îòöà òîâà, êîåòî Òîé ñàì íè äàäå: äàðîâåòå íà Ñâî-åòî òâîðåíèå, õëÿáà è âèíîòî, ñòàíàëè ÷ðåç ñèëàòà íà Ñâåòèÿ Äóõ è÷ðåç äóìèòå íà Õðèñòîñ Òÿëîòî è Êðúâòà íà Õðèñòîñ: ïî òîçè íà÷èíÕðèñòîñ ïðèñúñòâà ðåàëíî è òàéíñòâåíî.

1358 Ñëåäîâàòåëíî íóæíî å äà ñìÿòàìå Åâõàðèñòèÿòà:

� çà áëàãîäàðåíèå è ñëàâîñëîâèå êúì Îòöà;� çà âúçïîìåíàíèå çà æåðòâàòà íà Õðèñòîñ è Íåãîâîòî Òÿëî;� çà ïðèñúñòâèå íà Õðèñòîñ ïî ñèëàòà íà Íåãîâîòî Ñëîâî è Íåãîâèÿ Äóõ.

ÄÅÉÑÒÂÈÅ ÍÀ ÁËÀÃÎÄÀÐÅÍÈÅ È ÂÚÇÕÂÀËÀ ÍÀ ÎÒÖÀ

1359 Åâõàðèñòèÿòà, êîÿòî å òàéíñòâî íà íàøåòî ñïàñåíèå, èçâúðøå-íî îò Õðèñòîñ íà Êðúñòà, å ñúùî è õâàëåáíà æåðòâà è áëàãîäàðåíèåçà äåëîòî íà ñúòâîðåíèåòî. Â åâõàðèñòè÷íàòà æåðòâà öÿëîòî òâîðå-íèå, îáè÷àíî îò Áîãà, å ïîäíåñåíî íà Îòöà ÷ðåç ñìúðòòà è Âúçêðåñå-íèåòî íà Õðèñòîñ. ×ðåç Õðèñòîñ Öúðêâàòà ìîæå äà ïîäíåñå õâàëåá-íàòà æåðòâà è áëàãîäàðåíèå çà âñè÷êî, êîåòî Áîã å íàïðàâèë äîáðî,õóáàâî è ñïðàâåäëèâî â ñúòâîðåíèåòî è â ÷îâå÷åñòâîòî.

1360 Åâõàðèñòèÿòà å æåðòâà íà áëàãîäàðåíèå êúì Îòöà, åäíî áëà-ãîñëîâåíèå, ÷ðåç êîåòî Öúðêâàòà èçðàçÿâà ñâîÿòà áëàãîäàðíîñò êúìÁîãà çà âñè÷êè íåãîâè áëàãîäåÿíèÿ, çà âñè÷êî, êîåòî Òîé íàïðàâè÷ðåç ñúòâîðåíèåòî, èçêóïëåíèåòî è îñâåùàâàíåòî. Ïðåäè âñè÷êî Åâ-õàðèñòèÿ îçíà÷àâà �áëàãîäàðåíèå�.

1361 Åâõàðèñòèÿòà å ñúùî õâàëåáíà æåðòâà, ÷ðåç êîÿòî Öúðêâàòàâúçïÿâà ñëàâàòà íà Áîãà îò èìåòî íà öÿëîòî òâîðåíèå. Òàçè õâàëåá-íà æåðòâà å âúçìîæíà ñàìî ÷ðåç Õðèñòîñ: Òîé îáåäèíÿâà âåðíèòå âÑâîÿòà ëè÷íîñò, â Ñâîåòî õâàëåáñòâèå è â Ñâîåòî õîäàòàéñòâî òàêà,÷å õâàëåáíàòà æåðòâà êúì Îòöà å ïîäíåñåíà îò Õðèñòîñ è ñ Íåãî,çà äà áúäå ïðèåòà â Íåãî.

293

1083

294


ÆÅÐÒÂÅÍÎ ÂÚÇÏÎÌÅÍÀÂÀÍÅ ÍÀ ÕÐÈÑÒÎÑ È ÍÅÃÎÂÎÒÎ ÒßËÎ � ÖÚÐÊÂÀÒÀ

1362 Åâõàðèñòèÿòà å âúçïîìåíàíèå çà Ïàñõàòà íà Õðèñòîñ, îñúùåñ-òâÿâàíå è ñàêðàìåíòàëíî ïðèíîøåíèå íà Íåãîâàòà åäèíñòâåíà æåð-òâà â ëèòóðãèÿòà íà Öúðêâàòà, êîÿòî å Íåãîâîòî òÿëî. Âúâ âñè÷êèåâõàðèñòè÷íè ìîëèòâè íèå íàìèðàìå ñëåä ó÷ðåäèòåëíèòå ñëîâà åä-íà ìîëèòâà, íàðå÷åíà àíàìíåçèñ, èëè âúçïîìåíàíèå.

1363 Ñïîðåä Ñâåòîòî Ïèñàíèå âúçïîìåíàíèåòî íå å ñàìî ñïîìåíçà ñúáèòèÿ îò ìèíàëîòî, íî ïðîâúçãëàñÿâàíå íà ÷óäíèòå äåëà, êîèòîÁîã íàïðàâè çà õîðàòà.188 Â ëèòóðãè÷íîòî ÷åñòâàíå íà òåçè ñúáèòèÿòå ïî îñîáåí íà÷èí ñòàâàò ïðèñúñòâàùè è àêòóàëíè. Ïî òîçè íà÷èíÈçðàèë ðàçáèðà ñâîåòî îñâîáîæäåíèå îò Åãèïåò: ïðè âñÿêî îòñëóæ-âàíå íà Ïàñõàòà ñúáèòèÿòà îò Èçõîäà ñòàâàò ïðèñúñòâàùè â ïàìåò-òà íà âÿðâàùèòå, çà äà ñúãëàñóâàò ñ òÿõ æèâîòà ñè.

1364 Âúçïîìåíàíèåòî äîáèâà íîâ ñìèñúë â Íîâèÿ Çàâåò. Êîãàòî Öúð-êâàòà ÷åñòâà Åâõàðèñòèÿòà, òÿ âúçïîìåíàâà Ïàñõàòà íà Õðèñòîñ èÏàñõàòà çàïî÷âà äà ïðèñúñòâà: æåðòâàòà, êîÿòî Õðèñòîñ ïîäíåñå íàÊðúñòà âåäíúæ çàâèíàãè, îñòàâà äåéñòâåíà189: �Âèíàãè, êîãàòî æåð-òâîïðèíîøåíèåòî íà êðúñòà, ÷ðåç êîåòî Õðèñòîñ, íàøàòà Ïàñõà, áåïðèíåñåí â æåðòâà, ñå îòñëóæâà íà îëòàðà, ñå èçâúðøâà äåëîòî íàíàøåòî èçêóïëåíèå.�190

1365 Êàòî âúçïîìåíàíèå íà Ïàñõàòà íà Õðèñòîñ Åâõàðèñòèÿòà åñúùî æåðòâîïðèíîøåíèå. Æåðòâåíèÿò õàðàêòåð íà Åâõàðèñòèÿòàå ïðîÿâåí â ñàìèòå ó÷ðåäèòåëíè ñëîâà: �Òîâà å ìîåòî Òÿëî, êîåòî çàâàñ ñå äàâà� è �Òàÿ ÷àøà å íîâèÿò çàâåò ñ Ìîÿòà êðúâ, êîÿòî çà âàññå ïðîëèâà� (Ëóê. 22, 19-20). Â Åâõàðèñòèÿòà Õðèñòîñ äàâà òîâà Òÿ-ëî, êîåòî Òîé ïîæåðòâà çà íàñ íà êðúñòà, ñàìàòà Êðúâ, êîÿòî Òîéïðîëÿ �çà ìíîçèíà çà îïðîùàâàíå íà ãðåõîâåòå� (Ìaò. 26, 28).

1366 Åâõàðèñòèÿòà ñëåäîâàòåëíî å æåðòâîïðèíîøåíèå, çàùîòîïðåäñòàâÿ (ïðàâè ïðèñúñòâàùî) æåðòâîïðèíîøåíèåòî íà Êðúñòà, çà-ùîòî å íåãîâî âúçïîìåíàíèå è çàùîòî ïðèáàâÿ íåãîâèÿ ïëîä:

[Õðèñòîñ] �Íàøèÿò Áîã è Ãîñïîä, ïðèíåñå Ñåáå ñè íà Áîãà � Îòåö åäèíïúò çàâèíàãè, óìèðàéêè êàòî çàñòúïíèê âúðõó îëòàðÿ íà Êðúñòà, çà äàîñúùåñòâè çà òÿõ (õîðàòà) âå÷íî èçêóïëåíèå. Íî, òúé êàòî Íåãîâàòà ñìúðò

188Âæ. Èçõ. 13, 3.

189Âæ. Åâð. 7, 25-27.


1103

1099

611

1085

2100

1846

613


íå òðÿáâàøå äà ñëîæè êðàé íà Íåãîâîòî ñâåùåíñòâî (Åâð. 7, 24. 27), íàïîñëåäíàòà Òàéíà âå÷åðÿ �ïðåç íîùòà, â êîÿòî áå ïðåäàäåí� (1 Êîð. 11,23) Òîé ïîæåëà äà îñòàâè íà Öúðêâàòà, Ñâîÿòà âúçëþáåíà Íåâåñòà, åäíîâèäèìî æåðòâîïðèíîøåíèå (êàêòî ãî èçèñêâà ÷îâåøêàòà ïðèðîäà), êú-äåòî ùå áúäå ïðåäñòàâåíî êúðâàâîòî æåðòâîïðèíîøåíèå, êîåòî ùåøå äàñå èçâúðøè âåäíúæ çàâèíàãè âúðõó Êðúñòà, ÷èéòî ñïîìåí ùå ñå óâåêîâå-÷è äî êðàÿ íà âðåìåíàòà (1 Êîð.11, 23) è ÷èÿòî ñïàñèòåëíà ñèëà ùå äîïðè-íåñå çà èçêóïëåíèå íà ãðåõîâåòå, êîèòî íèå èçâúðøâàìå âñåêè äåí.�191

1367 Æåðòâîïðèíîøåíèåòî íà Õðèñòîñ è òîâà íà Åâõàðèñòèÿòà ñàåäíî-åäèíñòâåíî æåðòâîïðèíîøåíèå: Æåðòâàòà å åäíà è ñúùà.Ñàì Õðèñòîñ, Êîéòî òîãàâà ïðèíåñå Ñåáå ñè íà Êðúñòà, ÿ ïðèíàñÿ÷ðåç ñëóæáàòà íà ñâåùåíèöèòå. Åäèíñòâåíî íà÷èíúò íà ïðèíàñÿíåòîå ðàçëè÷åí192: �Â ëèòóðãèÿòà ñå ñúäúðæà è ñå ïðèíàñÿ â æåðòâà ïîáåçêðúâåí íà÷èí Òîçè ñúùèÿò Õðèñòîñ, êîéòî ïðèíåñå Ñåáå ñè ñàìîâåäíúæ ïî êðúâåí íà÷èí âúðõó îëòàðà íà Êðúñòà. È òîâà æåðòâîïðè-íîøåíèå å äåéñòâèòåëíî èçêóïèòåëíî.�193

1368 Åâõàðèñòèÿòà å ñúùî ïðèíîøåíèå íà Öúðêâàòà. Öúðêâàòà, êîÿòî åÒÿëîòî íà Õðèñòîñ, âçåìà ó÷àñòèå â ïðèíîøåíèåòî íà ñâîÿ Áîã. Çàåäíî ñÍåãî ñàìàòà òÿ ñå ïðèíàñÿ öÿëàòà. Òÿ ñå ïðèñúåäèíÿâà êúì Íåãîâîòî çàñòúï-íè÷åñòâî ïðåä Áîãà çà âñè÷êè õîðà. Â Åâõàðèñòèÿòà æåðòâîïðèíîøåíèåòîíà Õðèñòîñ ñòàâà æåðòâîïðèíîøåíèå íà ÷ëåíîâåòå íà Íåãîâîòî Òÿëî. Æè-âîòúò íà âåðíèòå, òåõíèòå õâàëåáñòâèÿ, òåõíèòå ñòðàäàíèÿ, òÿõíàòà ìîëèòâà,òÿõíèÿò òðóä ñà ñúåäèíåíè ñ òåçè íà Õðèñòîñ è ñ Íåãîâîòî öÿëîñòíî ïðèíà-ñÿíå. Ïî òîçè íà÷èí òå ïðèäîáèâàò åäíà íîâà ñòîéíîñò. Õðèñòîâîòî æåðò-âîïðèíîøåíèå, ïðèñúñòâàùî íà îëòàðà, äàâà âúçìîæíîñò íà âñè÷êè ïîêî-ëåíèÿ õðèñòèÿíè äà áúäàò åäèíåíè ñ Íåãîâàòà æåðòâà.

Â êàòàêîìáèòå Öúðêâàòà ÷åñòî ïúòè å ïðåäñòàâÿíà êàòî æåíà ïî âðåìåíà ìîëèòâà, ñ øèðîêî îòâîðåíè îáÿòèÿ â ïîçà íà ìîëåùà ñå. ÊàêòîÕðèñòîñ ðàçòâîðè ðúöåòå Ñè íà êðúñòà, ÷ðåç Íåãî, ñ Íåãî è â Íåãî òÿ ñåïðèíàñÿ è ñå çàñòúïâà çà âñè÷êè õîðà.

1369 Öÿëàòà Öúðêâà ñå ïðèñúåäèíÿâà â ïðèíîøåíèåòî è çàñòúï-íè÷åñòâîòî íà Õðèñòîñ. Íàòîâàðåí â Öúðêâàòà ñúñ ñëóæáàòà íàÏåòúð, Ïàïàòà å ñâúðçàí ñ âñÿêî îòñëóæâàíå íà Åâõàðèñòèÿòà, âêîåòî òîé å íàçíà÷åí êàòî çíàê è ñëóãà çà åäèíñòâîòî íà âñåëåíñêàòàÖúðêâà. Ìåñòíèÿò åïèñêîï å âèíàãè îòãîâîðåí çà Åâõàðèñòèÿòà, äî-ðè è êîãàòî òÿ å ïðåäñåäàòåëñòâàíà îò ñâåùåíèê. Íåãîâîòî èìå ñå191

CONCILIUM TRIDENTINUM, Sess. 22a, Doctrina de ss. Missae Sacrificio, c. 1: DS 1740.192

CONCILIUM TRIDENTINUM, Sess. 22a, Doctrina de ss. Missae Sacrificio, c. 2: DS 1743.193

Ibid.

1545

618, 2031

1109

834, 882

15611566


ïðîèçíàñÿ â íåÿ, çà äà ñå îçíà÷è íåãîâîòî ïðåäñòîÿòåëñòâî íà ìåñò-íàòà Öúðêâà ìåæäó ñâåùåíñòâîòî è ñ ïîìîùòà íà äÿêîíèòå. Îáù-íîñòòà îò ñâîÿ ñòðàíà ñå çàñòúïâà çà âñè÷êè ñëóæèòåëè, êîèòî çà íåÿè ñ íåÿ ïðèíàñÿò åâõàðèñòè÷íîòî æåðòâîïðèíîøåíèå.

�Íåêà ñàìî òàçè Åâõàðèñòèÿ ñå ñ÷èòà çà äåéñòâèòåëíà, êîÿòî ñå îòñëóæâà ïîäðúêîâîäñòâîòî íà åïèñêîïà èëè îò äðóãî ëèöå, êîåòî òîé å óïúëíîìîùèë.�194

�Ñàìî ÷ðåç ñëóæáàòà íà ñâåùåíèöèòå ñå îñúùåñòâÿâà äóõîâíîòî æåð-òâîïðèíîøåíèå íà õðèñòèÿíèòå â åäèíåíèå ñ æåðòâîïðèíîøåíèåòî íàÕðèñòîñ, åäèíñòâåíèÿò Ïîñðåäíèê, ïîäíåñåí îò èìåòî íà öÿëàòà Öúð-êâà â Åâõàðèñòèÿòà ÷ðåç ðúöåòå íà ñâåùåíèêà ïî áåçêðúâåí è ñàêðà-ìåíòàëåí íà÷èí, äîêàòî äîéäå ñàì Ãîñïîä.�195

1370 Êúì ïðèíîøåíèåòî íà Õðèñòîñ ñå ïðèñúåäèíÿâàò íå ñàìî ÷ëå-íîâåòå, êîèòî ñà îùå òóê íà çåìÿòà, íî ñúùî è òåçè, êîèòî ñà âå÷å âíåáåñíàòà ñëàâà: Öúðêâàòà ïðèíàñÿ åâõàðèñòè÷íîòî ïðèíîøåíèå âîáùåíèå ñ ïðåñâåòàòà Äåâà Ìàðèÿ, êàòî ñå âúçïîìåíàâà ñàìàòà òÿ,êàêòî è ñ âñè÷êè ñâåòöè è ñâåòèöè. Â Åâõàðèñòèÿòà Öúðêâàòà çàåäíîñ Ìàðèÿ å êàòî ÷å ëè â ïîäíîæèåòî íà Êðúñòà, ïðèñúåäèíåíà êúìïðèíîøåíèåòî è çàñòúïíè÷åñòâîòî íà Õðèñòîñ.

1371 Åâõàðèñòè÷íîòî ïðèíîøåíèå ñå ïðèíàñÿ ñúùî è çà ïî÷èíàëè-òå âåðíè, �êîèòî ñà óìðåëè â Õðèñòîñ è íå ñà îùå íàïúëíî ïðå÷è-ñòåíè�,196 çà äà ìîãàò äà âëÿçàò â ñâåòëèíàòà íà Õðèñòîâèÿ ìèð:

�Ïîãðåáåòå òîâà òÿëî áåç çíà÷åíèå êúäå! Íå ñå ïðèòåñíÿâàéòå çà íåãî!Âñè÷êî, êîåòî âè èñêàì, å äà ñè ñïîìíÿòå çà ìåí ïðåä îëòàðà íà Ãîñïî-äà, êúäåòî è äà áúäåòå.�197

�Ñëåä òîâà [â àíàôîðàòà] íèå ñå ìîëèì çà Ñâåòèòå Îòöè è åïèñêîïè èâúîáùå çà âñè÷êè, êîèòî ñà ïî÷èíàëè ïðåäè íàñ, êàòî âÿðâàìå, ÷å ùåèìà òâúðäå ãîëÿìà ïîëçà çà òåõíèòå äóøè, çà êîèòî å ïîäíåñåíà íàøàòàêîëåíîïðåêëîííà ìîëèòâà â ïðèñúñòâèåòî íà ñâåòàòà è ñòðàøíà æåðò-âà ... . Êàòî îòïðàâÿìå êúì Áîãà íàøèòå ìîëèòâè çà òåçè, êîèòî ñà ïî÷è-íàëè, äîðè è äà ñà ãðåøíèöè, íèå ... ïðåäñòàâÿìå ïîæåðòâàíèÿ çà íàøè-òå ãðåõîâå Õðèñòîñ, êàòî ìîëèì äà áúäå ìèëîñòèâ êúì òÿõ è êúì ñàìè-òå íàñ Áîãà, ïðèÿòåë íà õîðàòà.�198

1372 Ñâåòè Àâãóñòèí óäèâèòåëíî òî÷íî îáîáùàâà òîâà ó÷åíèå, êîå-

194SANCTUS IGNATIUS ANTIOCHENUS, Epistula ad Smyrnaeos 8, 1: SC 10bis, 138 (FUNK 1, 282).

195CONCILIUM VATICANUM II, Decr. Presbyterorum ordinis, 2: AAS 58 (1966) 993.

196CONCILIUM TRIDENTINUM, Sess. 22a, Doctrina de ss. Missae Sacrificio, c. 2: DS 1743.

197SANCTUS AUGUSTINUS, Confessiones, 9, 11, 27: CCL 27, 149 (PL 32, 775); verba sanctaeMonicae, ante suam mortem, ad sanctum Augustinum et fratrem eius.

198SANCTUS CYRILLUS HIEROSOLYMITAXUS, Catecheses mystagogicae 5, 9-10: SC 126, 158-160 (PG30, 1116-1117).

956969

958, 1689

1032


òî íè ïîäòèêâà êúì âñå ïî-ãîëÿìî ñúó÷àñòèå â æåðòâîïðèíîøåíèåòîíà íàøèÿ Èçêóïèòåë, êîåòî íèå ÷åñòâàìå â Åâõàðèñòèÿòà.

�Öåëèÿò òîçè èçêóïåí ãðàä, ò.å. ñúáðàíèåòî è îáùåñòâîòî íà ñâåòöèòå,ïîäíàñÿ íà Áîãà óíèâåðñàëíî æåðòâîïðèíîøåíèå ÷ðåç Âåëèêèÿ Ïúð-âîñâåùåíèê, Êîéòî â îáðàçà íà ðîá ñòèãíà äîòàì äà ñå ïðèíåñå â æåð-òâà çà íàñ â Ñâîåòî ñòðàäàíèå, çà äà íàïðàâè îò íàñ òÿëîòî íà åäèíòîëêîâà ãîëÿì Íà÷àëíèê ... . Òàêîâà å æåðòâîïðèíîøåíèåòî íà õðèñòè-ÿíèòå: �Òàêà íèå ìíîãîòî ñúñòàâÿìå åäíî òÿëî â Õðèñòà� (Ðèì. 12, 5). ÈÖúðêâàòà íå ïðåñòàâà äà âúçïðîèçâåæäà òîâà æåðòâîïðèíîøåíèå âäîáðå ïîçíàòîòî íà âåðíèòå Òàéíñòâî íà îëòàðà, êúäåòî ñå âèæäà, ÷å òÿñàìàòà å ïðèíàñÿíà â òîâà, êîåòî òÿ ïðèíàñÿ.�199

ÏÐÈÑÚÑÒÂÈÅÒÎ ÍÀ ÕÐÈÑÒÎÑ ÷ÐÅÇ ÑÈËÀÒÀ ÍÀ ÍÅÃÎÂÎÒÎ ÑËÎÂÎ È ÑÂÅÒÈß

ÄÓÕ

1373 �Õðèñòîñ Èèñóñ, Êîéòî óìðÿ, íî îùå è âúçêðúñíà, Êîéòî å èîòäÿñíî íà Áîãà, Êîéòî è õîäàòàéñòâà çà íàñ� (Ðèì. 8, 34), ïðèñúñòâàïî ìíîãîáðîéíè íà÷èíè â Ñâîÿòà Öúðêâà200: â Ñâîåòî Ñëîâî, â ìî-ëèòâàòà íà Ñâîÿòà Öúðêâà, �äåòî ñà äâàìà èëè òðèìà ñúáðàíè â Ìîåèìå� (Ìàò. 18, 20), â áåäíèòå, áîëíèòå, çàòâîðíèöèòå201; â òàéíñòâà-òà, êîèòî å ñúçäàë, â æåðòâîïðèíîøåíèåòî íà ëèòóðãèÿòà è ëè÷íîñò-òà íà ñëóæèòåëÿ. Íî �ïðåäè âñè÷êî� Òîé ïðèñúñòâà ïîä åâõàðèñ-òè÷íèòå çíàöè.202

1374 Íà÷èíúò íà ïðèñúñòâèåòî íà Õðèñòîñ â åâõàðèñòè÷íèòå çíàöè åóíèêàëåí. Òîé ïîñòàâÿ Åâõàðèñòèÿòà íàä âñè÷êè îñòàíàëè òàéíñòâà èïðàâè îò íåÿ �ñÿêàø ñúâúðøåíñòâî íà äóõîâíèÿ æèâîò è öåë, êúì êîÿòîñà íàñî÷åíè âñè÷êè òàéíñòâà�203. Â Ïðåñâåòîòî Òàéíñòâî íà Åâõàðèñ-òèÿòà �ñå ñúäúðæàò èñòèíñêè, ðåàëíî è ñúùíîñòíî Òÿëîòî è Êðúâòà,òÿñíî ñâúðçàíè ñ äóøàòà è áîæåñòâåíîñòòà íà íàøèÿ Ãîñïîä Èñóñ Õðèñ-òîñ è ñëåäîâàòåëíî öåëèÿò Õðèñòîñ�.204 Òîâà ïðèñúñòâèå ñå íàðè÷à�ðåàëíî�, íå êàòî èçêëþ÷èòåëíî êà÷åñòâî, êàòî ÷å ëè îñòàíàëèòå ïðè-ñúñòâèÿ íå ñà �ðåàëíè�, íî ïî ïðåâúçõîäñòâî, ïîíåæå å ñúùíîñòíî è÷ðåç íåãî Õðèñòîñ, Áîã è ÷îâåê, ïðèñúñòâà öÿë�.205

199SANCTUS AUGUSTINUS, De civitafe Dei 10, 6: CSEL 40/1, 456 (PL 41, 284).


201Âæ. Ìàò. 25, 31-46.

202CONCILIUM VATICANUM II, Const. Sacrosanctum Concilium, 7: AAS 56 (1964) 100-101.

203SANCTUS THOMAS AQUINAS, Summa theologiae 3, q. 73, a. 3, ñ: Ed. Leon. 12, 140.

204CONCILIUM TRIDENTINUM, Sess. 13a, Decretum de ss. Eucharistia, canon 1: DS 1651.

205PAULUS VI, Litt. Enc. Mysterium fidei: AAS 57 (1965) 764.

1088

1211

1140


1375 Õðèñòîñ ïðèñúñòâà â òîâà òàéíñòâî ÷ðåç ïðåâðúùàíåòî íàõëÿáà è âèíîòî â Òÿëî è Êðúâ Õðèñòîâè. Öúðêîâíèòå Îòöè ïîòâúðæ-äàâàò âÿðàòà íà Öúðêâàòà â äåéñòâåíîñòòà íà Ñëîâîòî Õðèñòîâî èäåéñòâèåòî íà Ñâåòèÿ Äóõ äà ñå èçâúðøè òîâà ïðåâðúùàíå. Òàêà ñâ.Èâàí Çëàòîóñò òâúðäè:

�Íå å ÷îâåêúò, êîéòî ïðàâè ïîäíåñåíèòå íåùà äà ñòàíàò Òÿëîòî è ÊðúâòàÕðèñòîâè, íî ñàì Õðèñòîñ, Êîéòî áåøå ðàçïúíàò çà íàñ. Ñâåùåíèêúò,îáðàç íà Õðèñòîñ, ïðîèçíàñÿ òåçè äóìè, íî òÿõíàòà äåéñòâåíîñò è áëà-ãîäàò èäâàò îò Áîãà. Òîâà å Ìîåòî Òÿëî, êàçâà Òîé. Òåçè äóìè ïðåîáðà-çÿâàò ïîäíåñåíèòå íåùà.�206

È ñâ. Àìâðîñèé êàçâà ïî ïîâîä íà òîâà ïðåâðúùàíå:

�Íåêà áúäåì òâúðäî óáåäåíè, ÷å òîâà íå å íåùî, êîåòî ïðèðîäàòà åôîðìèðàëà, íî êîåòî áëàãîñëîâåíèåòî å îñâåòèëî, è ÷å ñèëàòà íà áëà-ãîñëîâåíèåòî ñòîè íàä òîâà íà ïðèðîäàòà, çàùîòî ÷ðåç áëàãîñëîâåíè-åòî ñàìàòà ïðèðîäà ñå ïðîìåíÿ...207 Ñëîâîòî íà Õðèñòîñ, êîåòî ìîæàäà ñúçäàäå îò íèùî ñúùåñòâóâàùèòå íåùà, íå ìîæå ëè äà ïðîìåíè âäðóãà ñúùíîñò, òîâà, êîåòî âå÷å ñúùåñòâóâà? Çàùîòî íå ïî-ìàëêî äåëîå äà äàäåø íîâà ïðèðîäà íà íåùàòà, îòêîëêîòî äà ÿ ïðîìåíèø.�208

1376 Òðèäåíòèíñêèÿò ñúáîð îáîáùè îñíîâíèòå ïîëîæåíèÿ íà êàòîëè-÷åñêàòà âÿðà, êàòî äåêëàðèðà: �Òúé êàòî Õðèñòîñ, íàøèÿò Èçêóïèòåë,êàçà, ÷å òîâà, êîåòî Òîé ïîäíàñÿ âúâ âèä íà õëÿá, å íàèñòèíà ÍåãîâîòîÒÿëî, Öúðêâàòà âèíàãè å áèëà óáåäåíà â òîâà, êîåòî Ñâåòèÿò ñúáîð îòíî-âî ïðîâúçãëàñÿâà: ÷ðåç îñâåùàâàíåòî íà õëÿáà è íà âèíîòî ñå èçâúðøâàïðîìÿíà íà öÿëàòà ñóáñòàíöèÿ íà õëÿáà â ñóáñòàíöèÿ íà Òÿëîòî íà Õðèñ-òîñ, íàøèÿ Ãîñïîä, è öÿëàòà ñóáñòàíöèÿ íà âèíîòî â ñóáñòàíöèÿ íà Íåãî-âàòà Êðúâ. Òàçè ïðîìÿíà Êàòîëè÷åñêàòà Öúðêâà íàðè÷à ïðàâèëíî è òî÷-íî ïðåñúùåñòâÿâàíå (òðàíññóáñòàíöèÿ).�209

1377 Åâõàðèñòè÷íîòî ïðèñúñòâèå íà Õðèñòîñ çàïî÷âà â ìîìåíòà íàîñâåùàâàíåòî è òðàå òîëêîâà äúëãî âðåìå, êîëêîòî òðàÿò åâõàðèñ-òè÷íèòå çíàöè. Õðèñòîñ å öÿë è öÿëîñòíî ïðèñúñòâàù âúâ âñåêè åäèíîò çíàöèòå è öÿë ïðèñúñòâàù âúâ âñÿêà åäíà îò òåõíèòå ÷àñòè, òàêà

206SANCTUS IOANNES CHRYSOSTOMUS, De prodiflone ludae homilia 1, 6: PG 49, 380.

207SANCTUS AMBROSIUS, De mysteriis 9, 50: CSEL 73, 110 (PL 16, 405).

208Ibid., 9, 52: CSEL 73, 112 (PL 16, 407).

209CONCILIUM TRIDENTINUM, Sess. 13a, Decretum de ss. Eucharistia, c. 4: DS 1642.

210Âæ. CONCILIUM TRIDENTINUM, Sess. 13a, Decretum de ss. Eucharistia, c. 3: DS 1641.

1105

1128

298


÷å ðàç÷óïâàíåòî íà õëÿáà íå ðàçäåëÿ Õðèñòîñ210.

1378 Áîãîïî÷èòàíåòî íà Åâõàðèñòèÿòà. Â Ëèòóðãèÿòà íà ìåñàòàíèå èçðàçÿâàìå íàøàòà âÿðà â ðåàëíîòî ïðèñúñòâèå íà Õðèñòîñ âúââèä íà õëÿá è âèíî, êàòî êîëåíè÷èì èëè êàòî ñå ïîêëàíÿìå äúëáîêî âçíàê íà áëàãîãîâåíèå ïðåä Ãîñïîäà. �Êàòîëè÷åñêàòà Öúðêâà å îòäà-âàëà è ïðîäúëæàâà äà îòäàâà òîâà áîãîïî÷èòàíå, êîåòî ñå ïîëàãàêúì òàéíñòâîòî íà Åâõàðèñòèÿòà, íå ñàìî ïî âðåìå íà ìåñàòà, íîñúùî òàêà è èçâúí ñëóæáàòà: êàòî ñúõðàíÿâà ñ íàé-ãîëÿìî ñòàðàíèåîñâåòåíèòå æåðòâåíè äàðîâå, êàòî ãè ïðåäñòàâÿ íà âÿðâàùèòå äà ãèïî÷èòàò òúðæåñòâåíî è êàòî ãè íîñè â øåñòâèå.�211

1379 Ñâåòàòà äàðîõðàíèòåëíèöà (ñêèíèÿ, tabernaculum) â íà÷àëîòî å áèëàïðåäíàçíà÷åíà äà ñúõðàíÿâà äîñòîéíî Åâõàðèñòèÿòà, çà äà ìîæå òÿ äà áúäåíîñåíà íà áîëíèòå è íà îòñúñòâàùèòå îò ìåñàòà. Ïîðàäè çàäúëáî÷àâàíå íàâÿðàòà â ðåàëíîòî ïðèñúñòâèå íà Õðèñòîñ â Åâõàðèñòèÿòà, Öúðêâàòà å îñúç-íàëà ñìèñúëà íà ìúë÷àëèâîòî ïðåêëîíåíèå ïðåä Ãîñïîäà, êîéòî ïðèñúñòâà âåâõàðèñòè÷íèòå çíàöè. Çàòîâà äàðîõðàíèòåëíèöàòà òðÿáâà äà áúäå ðàçïîëî-æåíà íà îñîáåíî ïî÷åòíî ìÿñòî â Öúðêâàòà; òî òðÿáâà äà áúäå ïîñòðîåíî ïîòàêúâ íà÷èí, ÷å äà ïîä÷åðòàâà è ïîêàçâà èñòèíàòà çà ðåàëíîòî ïðèñúñòâèå íàÕðèñòîñ â Ñâåòîòî Òàéíñòâî.

1380 Òîâà, ÷å Õðèñòîñ å ïîèñêàë äà îñòàíå äà ïðèñúñòâà â ÑâîÿòàÖúðêâà ïî òàêúâ óíèêàëåí íà÷èí, å ìíîãî óäîáíî. Ïîíåæå Õðèñòîñòðÿáâàøå äà íàïóñíå ñâîèòå ïîä âèäèìàòà ñè ôîðìà, Òîé ïîæåëà äàíè äàäå Ñâîåòî ñàêðàìåíòàëíî ïðèñúñòâèå. Ïîíåæå ùåøå äà ñåïðèíåñå íà Êðúñòà, çà äà íè ñïàñè, Òîé ïîæåëà äà íè îñòàâè ñïîìåíàîò ëþáîâòà, ñ êîÿòî íè îáèêíà �äîêðàé� (Èîàí.13, 1), äî îòäàâàíå íàÑâîÿ æèâîò. Â äåéñòâèòåëíîñò â Ñâîåòî åâõàðèñòè÷íî ïðèñúñòâèåÒîé îñòàâà òàéíñòâåíî ñðåä íàñ êàòî Òîçè, Êîéòî íè îáèêíà è ïðåäà-äå Ñåáå Ñè çà íàñ.212 Òîé îñòàâà ïîä çíàöèòå, êîèòî èçðàçÿâàò è ãî-âîðÿò çà òàçè ëþáîâ:

�Öúðêâàòà è ñâåòúò èìàò ãîëÿìà íóæäà îò åâõàðèñòè÷íîòî áîãîïî÷èòà-íå. Èñóñ íè î÷àêâà â òîâà òàéíñòâî íà ëþáîâòà. Äà íå Ìó îòêàçâàìåâðåìåòî, çà äà èäåì äà Ãî ïîñðåùíåì â ïðåêëîíåíèå, â ñúçåðöàíèå,ïúëíî ñ âÿðà è ãîòîâî äà èçêóïè òåæêèòå ãðåøêè è ïðåñòúïëåíèÿ íàñâåòà. Íåêà íàøåòî ïðåêëîíåíèå íå ïðåñòàâà íèêîãà.�213


212Âæ. Ãàë. 2, 20.

213IOANNES PAULUS II, Epist. Dominicae Cenae, 3: AAS 72 (1980) 119; âæ. EnchiridionVaticanum 7, 177.

1178

103, 2628

1183

2691

669

478

2715


1381 �Ïðèñúñòâèåòî íà èñòèíñêîòî Òÿëî íà Õðèñòîñ è íà èñòèíñ-êàòà Êðúâ íà Õðèñòîñ, êàçâà ñâ. Òîìà, �íå ìîæå äà ñå ðàçáåðå ñíàøèòå ñåòèâà, íî åäèíñòâåíî ñ âÿðàòà, êîÿòî ñå îïèðà íà àâòî-ðèòåòà íà Áîãà�. Åòî çàùî, êàòî êîìåíòèðà òåêñòà íà ñâ. Ëóêà 22,19: �Tîâà å Ìîåòî òÿëî, êîåòî çà âàñ ñå äàâà�, ñâ. Êèðèë Éåðóñà-ëèìñêè çàÿâÿâà: �Íå ñå ïèòàé äàëè òîâà å âÿðíî, íî ïî-ñêîðî ïðè-åìè ñ âÿðà äóìèòå íà Ãîñïîäà, çàùîòî Òîé, êîéòî å èñòèíàòà, íåëúæå íèêîãà�214:

�Îáîæàâàì òå äúëáîêî, ñêðèòè Áîæå,äåéñòâèòåëíî ïðèñúñòâàù ïîä òåçè çíàöè.

Íà Òåá ìîåòî ñúðöå ñå ïîä÷èíÿâà èçöÿëî,çàùîòî êàòî Òå ñúçåðöàâà, öÿëîòî çàìèðà.

Ïîãëåäúò, âêóñúò, îñåçàíèåòî íå Òå äîñòèãàò:òðÿáâà äà ñå äîâåðèì ñàìî íà òîâà, êîåòî ÷óâàìå,àç âÿðâàì âñè÷êî, êîåòî å êàçàë Áîæèÿò Ñèí,íÿìà íèùî ïî-èñòèíñêî îò òàçè äóìà íà Èñòèíàòà.�215

VI. Ïàñõàëíîòî óãîùåíèå

1382 Ìåñàòà å åäíîâðåìåííî è íåäåëèìî æåðòâåí ñïîìåí, â êîéòî ñåóâåêîâå÷àâà æåðòâàòà íà Êðúñòà è ñâåùåíàòà òðàïåçà íà îáùåíèåòî ñÒÿëîòî è ñ Êðúâòà íà Ãîñïîäà. Íî îòñëóæâàíåòî íà åâõàðèñòè÷íîòîæåðò-âîïðèíîøåíèå å èçöÿëî îðèåíòèðàíî êúì èíòèìíîòî ïðèîáùà-âàíå íà âÿðâàùèòå êúì Õðèñòîñ ÷ðåç Ïðè÷àñòèåòî. Äà ñå ïðè÷àñòÿ-âàìå, òîâà çíà÷è äà ïîëó÷àâàìå ñàìèÿ Õðèñòîñ, êîéòî ñå ïðèíåñå âæåðòâà çà íàñ.

1383 Îëòàðúò, îêîëî êîéòî Öúðêâàòà ñå ñúáèðà, çà äà ÷åñòâà Åâõà-ðèñòèÿòà, ïðåäñòàâëÿâà äâåòå ñòðàíè íà åäíà è ñúùà òàéíà: îëòàðúòíà æåðòâàòà è òðàïåçàòà íà Ãîñïîäà. Íåùî ïîâå÷å, õðèñòèÿíñêèÿòîëòàð å ñèìâîë íà ñàìèÿ Õðèñòîñ, ïðèñúñòâàù â ñðåäàòà íà ñúáðà-íèåòî íà ñâîèòå âåðíè åäíîâðåìåííî êàòî ïðèíåñåíà æåðòâà çà íà-øåòî ïîìèðåíèå è êàòî íåáåñíà õðàíà, êîÿòî ñå äàâà çà íàñ. �Êàêâîå âñúùíîñò îëòàðúò íà Õðèñòîñ, àêî íå îáðàçúò íà Òÿëîòî Õðèñòî-

214Âæ. PAULUS VI, Litt. Enc. Mysterium fidei: AAS 57 (1965) 757: âæ. SANCTUS THOMAS AQUINAS,Summa theologiae 3, q. 75, a. 1, c: Ed. Leon. 12, 156; SANCTUS CYRILLUS ALEXANDRINUS,Commentarius in Lucam 22, 19: PG 72, 912.

215AHMA 50, 589.

216SANCTUS AMBROSIUS, De sacramentis 5, 7: CSEL 73, 61 (PL 16, 447).

217SANCTUS AMBROSIUS, De sacramentis 4, 7: CSEL 73, 49 (PL 16, 437).

156

215

950

1182


âî?�, êàçâà ñâ. Àìâðîñèé216; è íà äðóãî ìÿñòî: �Îëòàðúò ïðåäñòàâëÿâàÒÿëîòî [Õðèñòîâî] è Òÿëîòî Õðèñòîâî å âúðõó îëòàðà.�217 Ëèòóðãèÿòàèçðàçÿâà òîâà åäèíñòâî íà æåðòâîïðèíîøåíèåòî è Ïðè÷àñòèåòî â ðàç-ëè÷íè ìîëèòâè. Òàêà, Öúðêâàòà â Ðèì ñå ìîëè â ñâîÿòà àíàôîðà:

�Êîëåíîïðåêëîííî Òè ñå ìîëèì, Âñåìîãúùè Áîæå: çàïîâÿäàé òåçè äà-ðîâå äà áúäàò îòíåñåíè ñ ðúöåòå íà Òâîÿ ñâåò àíãåë âúðõó íåáåñíèÿÒâîé îëòàð ïðåä ëèöåòî íà Òâîåòî Áîæåñòâåíî âåëè÷èå, òà íèå âñè÷êè,êîèòî ó÷àñòâàìå â æåðòâîïðèíîøåíèåòî âúðõó òîçè îëòàð, êàòî ïðèå-ìåì ïðåñâåòîòî òÿëî è êðúâòà íà Òâîÿ Ñèí, äà áúäåì èçïúëíåíè ñ âñÿêîíåáåñíî áëàãîñëîâåíèå è áëàãîäàò..�218

�ÂÇÅÌÅÒÅ È ßÆÒÅ ÎÒ ÍÅÃÎ ÂÑÈ÷ÊÈ�: ÏÐÈ÷ÀÑÒÈÅÒÎ

1384 Ãîñïîä îòïðàâè êúì íàñ íàñòîÿòåëåí ïðèçèâ äà ãî ïðèåìàìå âòàéíñòâîòî íà Åâõàðèñòèÿòà: �Èñòèíà, èñòèíà âè êàçâàì: àêî íå ÿäå-òå ïëúòòà íà Ñèíà ×îâå÷åñêè è íå ïèåòå êðúâòà Ìó, íå ùå èìàòå âñåáå ñè æèâîò� (Èîàí. 6, 53).

1385 Çà äà îòãîâîðèì íà òàçè ïîêàíà, òðÿáâà äà ñå ïîäãîòâèì çà òîçèâåëèê è ñâÿò ìîìåíò. Ñâåòè Ïàâåë íàñúð÷àâà çà èçïèòàíèå íà ñúâåñòòà:�Çàòîâà, êîéòî ÿäå òîÿ õëÿá èëè ïèå ÷àøàòà Ãîñïîäíÿ íåäîñòîéíî, âèíî-âåí ùå áúäå ñïðÿìî Òÿëîòî è Êðúâòà Ãîñïîäíÿ. Íî íåêà ÷îâåê äà èçïèòàñåáå ñè è òîãàâà äà ÿäå îò õëÿáà è äà ïèå îò ÷àøàòà. Çàùîòî êîéòî ÿäå èïèå íåäîñòîéíî, òîé ÿäå è ïèå ñâîåòî îñúæäàíå, ïîíåæå íå ðàçëè÷àâàÒÿëîòî Ãîñïîäíå� (1 Êîð.11, 27-29). Òîçè, êîéòî èìà ñúçíàíèåòî çà èç-âúðøåí òåæúê ãðÿõ, òðÿáâà äà ïîëó÷è òàéíñòâîòî íà Ïîìèðåíèåòî (Ïîêà-ÿíèåòî), ïðåäè äà ïðèñòúïè êúì Ïðè÷àñòèåòî.

1386 Ïðåä âåëè÷èåòî íà òîâà òàéíñòâî âåðíèÿò íå ìîæå äà ñòîðèäðóãî, îñâåí ñêðîìíî è ñ ïëàìåííà âÿðà äà ïîâòîðè äóìèòå íà Còîò-íèêà219: �Domine, non sum dignus, ut intres sub tectum måum: sedtantum dic verbum, et sanabitur anima mea� � �Ãîñïîäè, íå ñúìäîñòîåí äà âëåçåø ïîä ìîÿ ïîêðèâ, íî êàæè ñàìî åäíà äóìà è äóøà-òà ìè ùå îçäðàâåå.�220 Â �Áîæåñòâåíàòà Ëèòóðãèÿ� íà ñâ. Éîàí Çëà-òîóñò âåðíèòå ñå ìîëÿò â ñúùèÿ äóõ:

218Prex eucharistica I seu Canon Romanus, 96: Missale Romanum, editio typica (TypisPolyglottis Vaticanis 1970) p. 453.

219Âæ. Ìàò. 8, 8.

220Ritus Communionis, 133: Missale Romanum, editio typica (Typis Polyglottis Vaticanis1970) p. 474.

2835

1457


�Ïðèåìè ìå äíåñ, Ñèíå Áîæè, çà ó÷àñòíèê â Òâîÿòà Òàéíà âå÷åðÿ, çà-ùîòî àç íÿìà äà èçäàì Òàéíàòà íà âðàãîâåòå Òè, íèòî ùå Òè äàì öåëóâ-êà êàòî Þäà. Íî êàêòî ðàçáîéíèêà Òå ìîëÿ: ñïîìíè ñè çà ìåí, Ãîñïî-äè, â Öàðñòâî Ñè.�221

1387 Çà äà ñå ïîäãîòâÿò äà ïðèåìàò ïî ïîäõîäÿù íà÷èí òîâà òàéíñò-âî, âåðíèòå òðÿáâà äà ñïàçâàò ïîñò, ïðåäïèñàí îò òÿõíàòà Öúðêâà.222

Òåëåñíîòî ïîâåäåíèå (æåñòîâåòå, äðåõèòå) ùå òðÿáâà äà èçëú÷âàóâàæåíèåòî, òúðæåñòâåíîñòòà, ðàäîñòòà íà òîçè ìîìåíò, â êîéòî Õðè-ñòîñ ñòàâà íàø ãîñò.

1388 Â ñúîòâåòñòâèå ñúñ ñàìèÿ äóõ íà Åâõàðèñòèÿòà, àêî èìàò íå-îáõîäèìîòî áëàãîðàçïîëîæåíèå,223 âåðíèòå ìîãàò äà ïðèåìàò ñâåòà-òà Åâõàðèñòèÿ, êîãàòî ó÷àñòâàò â ìåñàòà:224 �Ãîðåùî ñå ïðåïîðú÷âàíà âåðíèòå äà ó÷àñòâàò â ìåñàòà ïî íàé-ñúâúðøåí íà÷èí, êàòî ñúùîïðèåìàò ñëåä Ïðè÷àñòèåòî íà ñâåùåíèêà Òÿëîòî íà Ãîñïîäà îò ñú-ùîòî æåðòâîïðèíîøåíèå.�225

1389 Öúðêâàòà çàäúëæàâà âåðíèòå �äà ó÷àñòâàò â íåäåëíèòå è ïðàç-íè÷íèòå äíè íà Áîæåñòâåíàòà Ëèòóðãèÿ�,226 äà ïðèåìàò ïîíå åäèíïúò â ãîäèíàòà Åâõàðèñòèÿòà, ïî âúçìîæíîñò ïî âðåìå íà Ïàñõà-òà227, êàòî ñå ïîäãîòâÿò ÷ðåç òàéíñòâîòî íà Ïîêàÿíèåòî. Íî Öúðê-âàòà ãîðåùî ïðåïîðú÷âà íà âåðíèòå äà ïîëó÷àâàò Ñâåòàòà Åâõàðèñòèÿâ íåäåëíèòå è ïðàçíè÷íèòå äíè èëè îùå ïî-÷åñòî, äîðè âñåêè äåí.

1390 Áëàãîäàðåíèå íà ñàêðàìåíòàëíîòî ïðèñúñòâèå íà Õðèñòîñ ïîä âñå-êè åäèí îò çíàöèòå, Ïðè÷àñòèåòî ñàìî âúâ âèäà íà õëÿá ïîçâîëÿâà äàïîëó÷èì öåëèÿ ïëîä íà åâõàðèñòè÷íàòà áëàãîäàò. Ïî ïàñòèðñêè ñúîáðà-æåíèÿ òîçè íà÷èí íà Ïðè÷àñòèå å çàêîííî óñòàíîâåí êàòî íàé-ïðèëîæèìâ ëàòèíñêèÿ îáðåä. �Ñâåòîòî Ïðè÷àñòèå ðåàëèçèðà ïî-ïúëíî ñâîÿòà ôîð-ìà íà çíàê, êîãàòî ñå ïðàâè â äâàòà âèäà. Çàùîòî ïîä òàêàâà ôîðìà çíà-êúò íà åâõàðèñòè÷íîòî óãîùåíèå å ïî-î÷åâèäåí.�228 Òàêàâà å îñíîâíàòà221

Liturgia Byzantina. Anaphora lohannis Chrysostomi, Prex ante Communionem: F.E.BRIGHTMAN, Liturgies Eastern and Western (Oxford 1896) p. 394 (PG 63, 920).


223Âæ. CIC canones 916-917: AAS 75 (1983 II), pp. 165-166.

224Âæ. CIC canones 917. Âåðíèòå ìîãàò äà ïðèåìàò Ñâåòàòà Åâõàðèñòèÿ, ñàìî îùå åäèí(âòîðè) ïúò, çà ñúùèÿ äåí. Cfr. PONTIFICIA COMMISSIO CODICI IURIS CANONICI AUTHENTICE INTERPRETANDO,Responsa ad proposila dubia, 1: AAS 76 (1984) 746.


226Âæ. CONCILIUM VATICANUM II, Decr. Ecclesiarum Orientalium, 15: AAS 57 (1956) 81.


228Institutio generalis Missalis Romani, 240: Missale Romanum, editio typica (Typis PolyglottisVaticanis 1970) p. 68.

2043

2042

2837

732


ôîðìà çà Ïðè÷àñòèå â Èçòî÷íèòå îáðåäè.

ÏËÎÄÎÂÅÒÅ ÍÀ ÏÐÈ÷ÀÑÒÈÅÒÎ

1391 Ïðè÷àñòèåòî óâåëè÷àâà íàøåòî åäèíñòâî ñ Õðèñòîñ. Ïðè-åìàíåòî íà Åâõàðèñòèÿòà â Ïðè÷àñòèåòî íîñè êàòî îñíîâåí ïëîä òÿñ-íîòî ñáëèæåíèå ñ Èñóñ Õðèñòîñ. Ãîñïîä êàçâà: �Êîéòî ÿäå Ìîÿòàïëúò è ïèå Ìîÿòà êðúâ, ïðåáúäâà â Ìåíå, è Àç â íåãî� (Èîàí. 6, 56).Æèâîòúò â Õðèñòîñ íàìèðà ñâîåòî îñíîâàíèå â Åâõàðèñòè÷íîòî óãî-ùåíèå: �Êàêòî Ìåíå å ïðàòèë æèâèÿò Îòåö, è Àç æèâåÿ ÷ðåç Îòöà,òúé è êîéòî Ìåíå ÿäå, ùå æèâåå ÷ðåç Ìåíå� (Èîàí. 6, 57):

�Êîãàòî ïî âðåìå íà Ãîñïîäíèòå ïðàçíèöè âåðíèòå ïðèåìàò Òÿëîòî íàÑèíà, òå ïðîâúçãëàñÿâàò åäíè íà äðóãè Áëàãàòà âåñò, ÷å çàëîãúò çà æèâîòèì å äàäåí, êàêòî êîãàòî àíãåëúò êàçâà íà Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà: �ÕðèñòîñÂúçêðúñíà!� Åòî ÷å ñåãà æèâîòúò è âúçêðåñåíèåòî ñå äàâàò íà òîçè,êîéòî ïîëó÷àâà Õðèñòà.�229

1392 Òîâà, êîåòî ìàòåðèàëíàòà õðàíà ïðàâè â íàøèÿ ôèçè÷åñêè æèâîò,Ïðè÷àñòèåòî ãî îñúùåñòâÿâà ïî ÷óäåñåí íà÷èí â íàøèÿ äóõîâåí æèâîò.Ïðè÷àñòèåòî ñ ïëúòòà íà âúçêðúñíàëèÿ Õðèñòîñ, �îæèâîòâîðåíà îò Ñâå-òèÿ è æèâîòâîðÿù Äóõ�,230 çàïàçâà, óâåëè÷àâà è ïîäíîâÿâà áëàãîäàòíèÿæèâîò, ïîëó÷åí ïðè Êðúùåíèåòî. Òîçè ðàñòåæ íà õðèñòèÿíñêè æèâîòèìà íóæäà äà áúäå ïîäõðàíâàí ÷ðåç åâõàðèñòè÷íîòî Ïðè÷àñòèå, õëÿáà íàíàøåòî ñòðàíñòâàíå, äî ìîìåíòà íà íàøàòà ñìúðò, êîãàòî ùå íè áúäåäàäåíî êàòî ïðåäñìúðòíî Ïðè÷àñòèå.

1393 Ïðè÷àñòèåòî íè ðàçäåëÿ îò ãðåõà. Òÿëîòî íà Õðèñòîñ, êîåòî ïî-ëó÷àâàìå â Ïðè÷àñòèåòî, å �äàäåíî çà íàñ� è Êðúâòà, êîÿòî ïèåì, å �ïðî-ëÿòà çà ìíîçèíà çà îïðîùåíèå íà ãðåõîâåòå�. Åòî çàùî Åâõàðèñòèÿòà íåìîæå äà íè ñúåäèíè ñ Õðèñòîñ, áåç â ñúùîòî âðåìå äà íè î÷èñòè îòèçâúðøåíèòå ãðåõîâå è äà íè ïðåäïàçè îò áúäåùè ãðåõîâå:

�Êîë÷åì ÿäåòå òîÿ õëÿá, è ïèåòå òàÿ ÷àøà, ùå èçâåñòÿâàòå ñìúðòòà íàÃîñïîäà.�231 Àêî èçâåñòÿâàìå ñìúðòòà íà Ãîñïîäà, íèå èçâåñòÿâàìåîïðîùåíèåòî íà ãðåõîâåòå. Çàùîòî âèíàãè, êîãàòî íåãîâàòà Êðúâ ñåïðîëèâà, òÿ ñå ïðîëèâà çà îïðîùåíèå íà ãðåõîâåòå è àç òðÿáâà âèíàãè

229Fanqîth, Breviarium iuxta ritum Ecclesiae Antiochenae Syrorum, v. 1 (Mossul 1886) p.237a-b.

230Âæ. CONCILIUM VATICANUM II, Decr. Presbyterorum ordinis, 5: AAS 58 (1966) 997.

231Âæ. 1 Êîð. 11, 26.

232SANCTUS AMBROSIUS, De sacramentis 4, 28: CSEL 73, 57-58 (PL 16, 446).

460

521

1212

1524

613


äà ãî ïðèåìàì, çà äà ìè ïðîùàâà âèíàãè ãðåõîâåòå. Àç, êîéòî âèíàãèãðåøà, ùå òðÿáâà âèíàãè äà èìàì åäíî ëåêàðñòâî.�232

1394 Êàêòî òåëåñíàòà õðàíà ñëóæè çà âúçñòàíîâÿâàíå çàãóáàòà íàñèëè, òàêà è Åâõàðèñòèÿòà óêðåïâà ëþáîâòà, êîÿòî â åæåäíåâíèÿ æè-âîò èìà òåíäåíöèÿ äà îòñëàáâà; òàçè ñúæèâåíà ëþáîâ çàëè÷àâà ïðî-ñòèòåëíèòå ãðåõîâå.233 Êàòî íè ñå äàâà Ñàì, Õðèñòîñ ñúæèâÿâàíàøàòà ëþáîâ è íè ïðàâè ñïîñîáíè äà ñêúñàìå íàøèòå íåâåðíè ÷óâ-ñòâà êúì òâîðåíèÿòà è äà ïóñíåì êîðåíèòå ñè â Íåãî:

�Ïîíåæå Õðèñòîñ óìðÿ çà íàñ îò ëþáîâ, êîãàòî âúçïîìåíàâàìå Íåãî-âàòà ñìúðò â ìîìåíòà íà æåðòâîïðèíîøåíèåòî, íèå ìîëèì Íåãîâàòàëþáîâ äà íè áúäå äàäåíà ÷ðåç èäâàíåòî íà Ñâåòèÿ Äóõ; ìîëèì ñìèðå-íî, ùîòî ïî ñèëàòà íà òàçè ëþáîâ, ïîðàäè êîÿòî Õðèñòîñ ïîæåëà äàóìðå çà íàñ, íèå ñúùî, êàòî ïîëó÷àâàìå áëàãîäàòòà íà Ñâåòèÿ Äóõ, äàâèæäàìå ñâåòà êàòî ðàçïíàò çà íàñ è äà áúäåì ñàìèòå íèå ðàçïíàòè çàñâåòà. ... Ñëåä êàòî ñìå ïîëó÷èëè äàðà íà ëþáîâòà, äà áúäåì ìúðòâè çàãðåõà è äà æèâååì çà Áîãà.�234

1395 ×ðåç ñúùàòà ëþáîâ, êîÿòî âúçïëàìåíÿâà ó íàñ, Åâõàðèñòèÿòà íèïðåäïàçâà îò áúäåùè ñìúðòíè ãðåõîâå. Êîëêîòî ïîâå÷å íèå âçåìàìåó÷àñòèå â æèâîòà íà Õðèñòà è íàïðåäâàìå â Íåãîâîòî ïðèÿòåëñòâî, òîë-êîâà ïî-òðóäíî ùå íè áúäå äà ñå ðàçäåëèì îò íåãî ÷ðåç ñìúðòíèÿ ãðÿõ.Åâõàðèñòèÿòà íå å óñòàíîâåíà äà ïðîùàâà ñìúðòíèòå ãðåõîâå. Òîâà å ïðè-ñúùî íà òàéíñòâîòî Ïîêàÿíèå. Ïðèñúùî íà Åâõàðèñòèÿòà å äà áúäå òàéí-ñòâî çà òåçè, êîèòî ñà â ïúëíî îáùåíèå ñ Öúðêâàòà.

1396 Åäèíñòâîòî íà ìèñòè÷íîòî Òÿëî: Åâõàðèñòèÿòà ïðàâèÖúðêâàòà. Òåçè, êîèòî ïîëó÷àâàò Åâõàðèñòèÿòà, ñà ñúåäèíåíè ïî-òÿñíî ñ Õðèñòîñ. Ñ òîâà Õðèñòîñ ãè ñúåäèíÿâà ñ âñè÷êè âåðíè â åäíîîáùî òÿëî: Öúðêâàòà. Ïðè÷àñòèåòî îáíîâÿâà, óñèëâà, çàäúëáî÷àâàòîâà âúïëúùàâàíå â Öúðêâàòà, âå÷å îñúùåñòâåíî ÷ðåç Êðúùåíèå-òî. Â Êðúùåíèåòî íèå ñìå ïðèçîâàíè äà îáðàçóâàìå ñàìî åäíî òÿ-ëî.235 Åâõàðèñòèÿòà îñúùåñòâÿâà òîçè ïðèçèâ: �×àøàòà íà áëàãîñëî-âåíèåòî, êîÿòî áëàãîñëàâÿìå, íå å ëè îáùåíèå ñ Êðúâòà Õðèñòîâà?Õëÿáúò, êîéòî ëîìèì, íå å ëè îáùåíèå ñ Òÿëîòî Õðèñòîâî? Çàùîòîåäèí õëÿá, åäíî òÿëî ñìå íèå ìíîãîòî, ïîíåæå âñè÷êè ñå ïðè÷àñòÿ-âàìå îò åäèí õëÿá� (1 Êîð.10, 16-17).

233Âæ. CONCILIUM TRIDENTINUM, Sess. 13a, Decretum de ss. Eucharistia, c. 2: DS 1638.

234SANCTUS FULOENTIUS RUSPENSIS, Ñîntra gesta Fabiani 28, 17: CCL 91A, 813-814 (PL 65,789).

235Âæ. 1 Êîð. 12, 13.

1863

1436

1855

1446

1118

1267

790


�Àêî âèå ñòå Òÿëîòî íà Õðèñòîñ è íåãîâè ÷ëåíîâå, âàøåòî òàéíñòâî åïîñòàâåíî âúðõó Ãîñïîäíÿòà òðàïåçà, âèå ïîëó÷àâàòå âàøåòî òàéíñò-âî. Âèå îòãîâàðÿòå �Àìåí � Äà, òîâà å òàêà� íà òîâà, êîåòî ïîëó÷àâàòå,è ñå ïîäïèñâàòå, êàòî îòãîâàðÿòå òàêà. Òè ÷óâàø òàçè äóìà: �ÒÿëîòîÕðèñòîâî� è îòãîâàðÿø: �Àìåí.� Òîãàâà áúäè ÷àñò îò Òÿëîòî íà Õðèñ-òîñ, çà äà áúäå âÿðíî òâîåòî �Àìåí�.�236

1397 Åâõàðèñòèÿòà íè çàäúëæàâà êúì áåäíèòå: çà äà ïîëó÷èì èñ-òèíñêèòå Òÿëî è Êðúâ íà Õðèñòîñ, äàäåíè çà íàñ, íèå òðÿáâà äà îò-êðèâàìå Õðèñòîñ â íàé-áåäíèòå, Íåãîâèòå áðàòÿ237:

�Òè âêóñè îò Êðúâòà íà Ãîñïîäà è íå ïîçíàâàø äîðè ñâîÿ áðàò. Òèáåç÷åñòèø òàçè òðàïåçà, êàòî íå ñ÷èòàø çà äîñòîéíî äà ñïîäåëèø òâî-ÿòà õðàíà ñ Òîçè, Êîéòî áå ñ÷èòàí çà äîñòîåí äà âçåìå ó÷àñòèå â òàçèòðàïåçà. Áîã òå îñâîáîäè îò âñè÷êè òâîè ãðåõîâå è òå ïîêàíè íà òðàïå-çàòà. Òè äîðè è òîãàâà íå ñòàíà ïî-ìèëîñòèâ.�238

1398 Åâõàðèñòèÿòà å åäèíñòâîòî íà õðèñòèÿíèòå. Ïðåä âåëè-÷èåòî íà òàçè òàéíà ñâ. Àâãóñòèí âúçêëèêâà: �Î, òàéíñòâî íà áëà-ãî÷åñòèåòî! Î, çíàê íà åäèíñòâîòî! Î, âðúçêà íà ëþáîâòà!�239

Òîëêîâà ïî-áîëåçíåíî îòåêâàò ðàçäîðèòå íà Öúðêâàòà, êîèòî ðàçêúñ-âàò îáùîòî ó÷àñòèå â Ãîñïîäíÿòà òðàïåçà, òîëêîâà ïî-íàëîæèòåëíèñà ìîëèòâèòå êúì Ãîñïîäà, çà äà ñå çàâúðíàò äíèòå íà ïúëíîòî åäèí-ñòâî íà âñè÷êè òåçè, êîèòî âÿðâàò â Íåãî.

1399 Èçòî÷íèòå Öúðêâè, êîèòî íå ñà â ïúëíî îáùåíèå ñ Êàòîëè÷åñêàòà Öúð-êâà, îòñëóæâàò Åâõàðèñòèÿòà ñ ãîëÿìà ëþáîâ. �Òåçè Öúðêâè, ìàêàð è ðàçäåëå-íè îò íàñ, èìàò èñòèíñêèòå òàéíñòâà ãëàâíî ïî ñèëàòà íà àïîñòîëñêîòî íàñëåä-ñòâî: Ñâåùåíñòâîòî è Åâõàðèñòèÿòà, êîèòî ãè ñâúðçâàò òÿñíî ñ íàñ.�240 Èçâåñò-íî îáùåíèå â òàéíñòâàòà (in sacris), ñëåäîâàòåëíî â Åâõàðèñòèÿòà, å �íå ñàìîâúçìîæíî, íî äîðè è ïðåïîðú÷èòåëíî, êîãàòî íàñòúïÿò áëàãîïðèÿòíè îáñòî-ÿòåëñòâà è ñ îäîáðåíèåòî íà Öúðêîâíàòà âëàñò�241.

236SANCTUS AUGUSTINUS, Sermo 272: PL 38, 1247.

237Âæ. Ìàò. 25, 40.

238SANCTUS IOANNES CHRYSOSTOMUS, In epistulam I ad Corinthios, homilia 27, 5: PG61.230.

239SANCTUS AUGUSTINUS, In Iohannis evangelium tractatus 26, 13: CCL 36, 266 (PL 35, 1613);âæ. CONCILIUM VATICANUM II, Const. Sacrosanctum Concilium, 47: AAS 56 (1964) 113.


241CONCILIUM VATICANUM II, Decr. Unitatis redintegratio, 15: AAS 57 (1965) 102; âæ. CIC canon844, § 3.

1064

2449

817

838


1400 Öúðêîâíèòå îáùíîñòè, ñúçäàäåíè îò Ðåôîðìàöèÿòà, îòäåëåíèîò Êàòîëè÷åñêàòà Öúðêâà, �îñîáåíî çàðàäè ëèïñàòà íà òàéíñòâîòîÑâåùåíñòâî, íå ñà çàïàçèëè îðèãèíàëíàòà è öÿëîñòíà ñúùíîñò íàåâõàðèñòè÷íàòà òàéíà�242. Ïîðàäè òàçè ïðè÷èíà åâõàðèñòè÷íîòî îá-ùåíèå çà Êàòîëè÷åñêàòà Öúðêâà ñ òåçè îáùíîñòè íå å âúçìîæíî.Îáà÷å òåçè öúðêîâíè îáùíîñòè, �êîãàòî â Ñâåòàòà Òàéíà Âå÷åðÿ âúç-ïîìåíàâàò ñìúðòòà è âúçêðåñåíèåòî íà Ãîñïîäà, èçïîâÿäâàò, ÷å æè-âîòúò ñå ñúñòîè â îáùåíèåòî íè ñ Õðèñòîñ è î÷àêâàò Íåãîâîòî ñëàâ-íî çàâðúùàíå�243.

1401 Êîãàòî âúçíèêíå íÿêàêâà òåæêà è íàëîæèòåëíà íóæäà, ïî ïðå-öåíêà íà åïàðõèéñêèÿ åïèñêîï êàòîëè÷åñêèòå ñâåùåíîñëóæèòåëè ìî-ãàò äà äàâàò òàéíñòâàòà (Åâõàðèñòèÿ, Ïîêàÿíèå, Åëåîñâåùåíèå) èíà äðóãè õðèñòèÿíè, êîèòî íå ñà â ïúëíî îáùåíèå ñ Êàòîëè÷åñêàòàÖúðêâà, íî ìîëÿò çà òÿõ ñ öÿëîòî ñè æåëàíèå: â òàêèâà ñëó÷àè åíåîáõîäèìî òå äà ïîêàæàò êàòîëè÷åñêàòà âÿðà îòíîñíî òåçè òàéíñò-âà è äà èìàò íåîáõîäèìîòî áëàãîðàçïîëîæåíèå.244

VII. Åâõàðèñòèÿòà � �çàëîã çà áúäåùàòà ñëàâà�

1402 Â åäíà äðåâíà ìîëèòâà Öúðêâàòà ïðèâåòñòâà òàéíàòà íà Åâ-õàðèñòèÿòà: �Î, ñâåùåíà òðàïåçà, íà êîÿòî ïðèåìàìå Õðèñòà:÷åñòâà ñå ñïîìåíúò çà Íåãîâîòî ñòðàäàíèå, äóøàòà ñå èçïúëâà ñáëàãîäàò è ïîëó÷àâàìå çàëîãà íà áúäåùàòà ñëàâà.�245 Àêî Åâõà-ðèñòèÿòà å âúçïîìåíàíèå çà Ïàñõàòà Ãîñïîäíÿ, àêî ÷ðåç íàøåòîïðè÷àñòèå íà îëòàðà ñìå èçïúëíåíè �ñ âñÿêî íåáåñíî áëàãîñëî-âåíèå è áëàãîäàò�246, Åâõàðèñòèÿòà å ñúùî åäíî ïðåäçíàìåíî-âàíèå íà íåáåñíàòà ñëàâà.

1403 Ñàì Ãîñïîä íà ïîñëåäíàòà Òàéíà Âå÷åðÿ íàñî÷è âíèìàíèåòîíà Ñâîèòå ó÷åíèöè êúì îòñëóæâàíåòî íà Ïàñõàòà â Áîæèåòî Öàðñò-âî: �È êàçâàì âè, ÷å îòñåãà íàòàòúê íÿìà äà ïèÿ îò òîçè ëîçîâ ïëîä



244Âæ. CIC canon 844, § 4.

245In Sollenmitate ss.mi corporis et sanguims Christi, Antiphona ad �Magnificat� in II Vesperis:Liturgia Horarum, editio typica, v. 3 (Typis Polyglottis Vaticanis 1973) p. 502.

246Ðreõ eucharistica I seu Canon Romanus, 96: Missale Romanum, editio typica (TypisPolyglottis Vaticanis 1970) p. 453.

247Âæ. Ëóê. 22, 18; Ìàðê. 14, 25.

1483

1385

1323

1130

1536


äî îíÿ äåí, êîãàòî ñ âàñ ùå ãî ïèÿ íîâ â öàðñòâîòî íà Îòöà Ñè�(Ìàò. 26, 29).247 Âñåêè ïúò, êîãàòî Öúðêâàòà ÷åñòâà Åâõàðèñòèÿòà,òÿ ñè ñïîìíÿ çà òîâà îáåùàíèå è íåéíèÿò ïîãëåä ñå îáðúùà êúìÒîçè, Êîéòî èäâà (Äåÿí. 1, 4). Â ñâîÿòà ìîëèòâà òÿ ïðèçîâàâà Íåãî-âîòî èäâàíå: �Marana tha� (1 Êîð. 16, 22) �Äîéäè, Ãîñïîäè Èèñóñå�(Îòêð. 22, 20) �íåêà äîéäå Òâîÿòà áëàãîäàò è äà îòìèíå òîçè ñâÿò!�248

1404 Öúðêâàòà çíàå îòòóê íàòàòúê, ÷å Ãîñïîä èäâà â ñâîÿòà Åâõàðèñòèÿ è÷å Òîé å òàì, ñðåä íàñ. Îáà÷å òîâà ïðèñúñòâèå å ñêðèòî. Çàòîâà èìåííîíèå ÷åñòâàìå Åâõàðèñòèÿòà, �î÷àêâàéêè áëàæåíàòà íàäåæäà èïðèøåñòâèåòî íà íàøèÿ Ñïàñèòåë Èèñóñ Õðèñòîñ�249, êàòî ìîëèì �êúäåòî(â Òâîåòî öàðñòâî) ñå íàäÿâàìå äà áúäåì ... çà äà ñå íàñëàæäàâàìå âå÷íîíà Òâîÿòà ñëàâà, êîãàòî ùå èçòðèåø âñÿêà ñúëçà îò î÷èòå íè, çàùîòî ùåâèæäàìå Òåáå, íàøèÿ Áîã, êàêòî Ñè, ùå áúäåì íà Òåáå ïîäîáíè ïðåçâñè÷êè âåêîâå è áåçñïèðíî ùå Òå ïðîñëàâÿìå�.250

1405 Çà òàçè ãîëÿìà íàäåæäà çà íîâèòå íåáåñà è íîâàòà çåìÿ, â êîèòî ùåîáèòàâà ñïðàâåäëèâîñòòà,251 íèå íÿìàìå ïî-ñèãóðåí çàëîã, íèòî ïî-ÿñåíçíàê îò Åâõàðèñòèÿòà. Â äåéñòâèòåëíîñò âèíàãè, êîãàòî ñå ÷åñòâà èëè ñåîòñëóæâà òàçè òàéíà, �ñå èçâúðøâà äåëîòî íà íàøåòî èçêóïëåíèå�252 èíèå �ðàç÷óïâàìå åäèí è ñúù õëÿá, êîéòî å ëåê çà áåçñìúðòèå, ïðîòè-âîîòðîâà, çà äà íå óìèðàìå, íî äà æèâååì â Èñóñ Õðèñòîñ çàâèíàãè�.253

Íàêðàòêî

1406 Èñóñ å êàçàë: �Àç ñúì æèâèÿò õëÿá, ñëÿçúë îò íåáåòî; êîé-òî ÿäå îò òîÿ õëÿá, ùå æèâåå âîâåêè ... . Êîéòî ÿäå Ìîÿòàïëúò è ïèå Ìîÿòà êðúâ, ùå èìà æèâîò âå÷åí ... ïðåáúäâàâ Ìåíå è Àç â Íåãî� (Èîàí. 6, 51.54. 56).

1407 Åâõàðèñòèÿòà å ñúðöåòî è âúðõúò â æèâîòà íà Öúðêâàòà,çàùîòî â íåÿ Õðèñòîñ ïðèñúåäèíÿâà Ñâîÿòà Öúðêâà è íåé-íèòå ÷ëåíîâå êúì Ñâîÿòà õâàëåáíà æåðòâà è áëàãîäàðå-

248Didaché 10, 6: SC 248, 180 (FUNK, Patres apostolici 1, 24).

249Ritus Communionis, 126 [Embolismus post �Pater noster�]: Missale Romanum, editiotypica (Typis Polyglottis Vaticanis 1970) p. 472; âæ. Òèò. 2, 13.

250Prex eucharistica III, 116: Missale Romanum, editio typica (Typis Polyglottis Vaticanis1970) p. 465.

251Âæ. Ïåòð. 3, 13.


253SANCTUS IGNATIUS ANTIOCHENUS, Epistula ad Ephesios, 20, 2: SC 10bis, 76 (FUNK 1, 230).

671

1041

1028

1042

1000


íèå, ïðèíåñåíî íà Íåãîâèÿ Îòåö åäèí ïúò çàâèíàãè âúðõóÊðúñòà; ÷ðåç òîâà æåðòâîïðèíîøåíèå Òîé èçëèâà áëàãî-äàòèòå íà ñïàñåíèåòî âúðõó Ñâîåòî Òÿëî, êîåòî å Öúðêâà-òà.

1408 Åâõàðèñòè÷íîòî îòñëóæâàíå âêëþ÷âà âèíàãè: ïðîâúçãëà-ñÿâàíåòî íà Ñëîâîòî Áîæèå, áëàãîäàðíîñò êúì Áîã Îòåöçà âñè÷êèòå ìó áëàãîäåÿíèÿ, íàé-âå÷å çà äàðà íà Ñâîÿ Ñèí,îñâåùàâàíå íà õëÿáà è âèíîòî çà ó÷àñòèåòî â ëèòóðãè÷íî-òî óãîùåíèå ÷ðåç ïðèåìàíåòî íà Òÿëîòî è Êðúâòà íà Ãî-ñïîäà. Òåçè åëåìåíòè ñúñòàâëÿâàò åäèí è ñúù àêò íà áî-ãîñëóæåíèåòî.

1409 Åâõàðèñòèÿòà å âúçïîìåíàíèå çà Õðèñòîâàòà Ïàñõà: ò.å.íà äåëîòî íà ñïàñåíèå, èçâúðøåíî ÷ðåç æèâîòà, ñìúðòòàè Âúçêðåñåíèåòî íà Õðèñòîñ, äåëî, ñòàíàëî ïðèñúñòâàùî÷ðåç ëèòóðãè÷íîòî äåéñòâèå.

1410 Ñàìèÿò Õðèñòîñ, âå÷íèÿò Ïúðâîñâåùåíèê íà Íîâèÿ Çàâåò,êîéòî, êàòî äåéñòâà ÷ðåç ñëóæáàòà íà ñâåùåíèöèòå, ïîä-íàñÿ åâõàðèñòè÷íàòà æåðòâà. È ñúùèÿò Õðèñòîñ, ðåàëíîïðèñúñòâàù âúâ âèä íà õëÿá è âèíî, å òîçè, êîéòî å ïðèíà-ñÿí â åâõàðèñòè÷íàòà æåðòâà.

1411 Ñàìî çàêîííî ðúêîïîëîæåíèòå ñâåùåíèöè ìîãàò äà ðúêî-âîäÿò Åâõàðèñòèÿòà è äà îñâåùàâàò õëÿáà è âèíîòî, çàäà ñòàíàò Òÿëîòî è Êðúâòà íà Ãîñïîäà.

1412 Ñúùíîñòíèòå çíàöè íà åâõàðèñòè÷íîòî òàéíñòâî ñà ïøå-íè÷åíèÿò õëÿá è ãðîçäîâîòî âèíî, âúðõó êîèòî å ïðèçîâàíîáëàãîñëîâåíèåòî íà Ñâåòèÿ Äóõ. Ñâåùåíèêúò ïðîèçíàñÿ äó-ìèòå íà îñâåùåíèåòî, êàçàíè îò Èñóñ Õðèñòîñ ïî âðåìåíà Òàéíàòà Âå÷åðÿ: �Òîâà å Ìîåòî Òÿëî, êîåòî çà âàñ ñåäàâà ... . Òîâà å ÷àøàòà � ñ Ìîÿòà êðúâ...�

1413 ×ðåç îñâåùàâàíåòî ñå èçâúðøâà ïðåîñúùåñòâÿâàíå íà õëÿ-áà è âèíîòî â Òÿëîòî è Êðúâòà íà Õðèñòîñ. Â îñâåòåíèòåõëÿá è âèíî ñàì Õðèñòîñ, æèâ è ïðîñëàâåí, ïðèñúñòâà èñ-òèíñêè, ðåàëíî è ñúùíîñòíî, ñúñ Ñâîåòî Òÿëî è Ñâîÿòà

253Âæ. CONCILIUM TRIDENTINUM, Sess. 13a, Decretum de ss. Eucharistia, c. 3: DS 1640, Ibid., canon1: DS 1651.


Êðúâ, ñúñ Ñâîÿòà äóøà è Ñâîåòî áîæåñòâî.254

1414 Â êà÷åñòâîòî ñè íà æåðòâîïðèíîøåíèå Åâõàðèñòèÿòà ñú-ùî ñå ïðèíàñÿ çà îïðîùåíèå íà ãðåõîâåòå íà æèâèòå èìúðòâèòå è çà äà ñå ïîëó÷àò îò Áîãà äóõîâíè è ìàòåðè-àëíè áëàãîäåÿíèÿ.

1415 Òîçè, êîéòî èñêà äà ïîëó÷è Õðèñòîñ â åâõàðèñòè÷íîòî Ïðè-÷àñòèå, òðÿáâà äà ñå íàìèðà â áëàãîäàòíî ñúñòîÿíèå. Àêîíÿêîé èìà ñúçíàíèåòî çà èçâúðøåí ñìúðòåí ãðÿõ, íå òðÿá-âà äà ñå ïðèáëèæàâà äî Åâõàðèñòèÿòà, áåç ïðåäâàðèòåë-íî äà å ïîëó÷èë îïðîùåíèå â òàéíñòâîòî Ïîêàÿíèå.

1416 Ñâåòîòî Ïðè÷àñòèå ñ Òÿëîòî è Êðúâòà íà Õðèñòîñ óâåëè-÷àâà âðúçêàòà íà ïðè÷àñòÿâàùèÿ ñå ñ Ãîñïîäà, ïðîùàâàìó ïðîñòèòåëíèòå ãðåõîâå è ãî ïðåäïàçâà îò òåæêè ãðå-õîâå. Ïîíåæå âðúçêèòå íà ëþáîâ ìåæäó ïðè÷àñòÿâàùèÿñå è Õðèñòîñ ñå çàñèëâàò, ïðèåìàíåòî íà òîâà òàéíñòâîóñèëâà åäèíñòâîòî íà Öúðêâàòà, ìèñòè÷íîòî Òÿëî íàÕðèñòîñ.

1417 Öúðêâàòà ïðåïîðú÷âà ãîðåùî íà âÿðâàùèòå äà ïðèåìàòÑâåòîòî Ïðè÷àñòèå, êîãàòî ïðèñúñòâàò íà îò-ñëóæâàíåòî íà Åâõàðèñòèÿòà; çà òîâà òÿ ãè çàäúëæàâàïîíå åäèí ïúò ãîäèøíî.

1418 Ïîíåæå ñàì Õðèñòîñ ïðèñúñòâà â Òàéíñòâîòî íà îëòàðà,òðÿáâà äà Ãî ïî÷èòàìå ñ êóëò íà îáîæàíèåòî. �Ïîñåùå-íèåòî íà ïðåñâåòîòî Òàéíñòâî å äîêàçàòåëñòâî çà áëàãî-äàðíîñò, çíàê íà ëþáîâ è çàäúëæåíèå çà îáîæàâàíå íàÕðèñòîñ, íàøèÿ Ãîñïîä.�255

1419 Ñëåä êàòî ïðåìèíà îò òîçè ñâÿò ïðè Îòöà, Õðèñòîñ íèäàâà â Åâõàðèñòèÿòà çàëîã çà áúäeùàòà ñëàâà ïðè Íåãî:ó÷àñòèåòî íè â Ñâåòîòî Æåðòâîïðèíîøåíèå íè îòúæäå-ñòâÿâà ñ Íåãîâîòî ñúðöå, ïîääúðæà íàøèòå ñèëè ïî âðåìåíà ïîêëîííè÷åñòâîòî íè ïðåç òîçè æèâîò, êàðà íè äà æå-ëàåì Âå÷íèÿ æèâîò è íè ïðèñúåäèíÿâà êúì ÍåáåñíàòàÖúðêâà, ñâåòà Äåâà Ìàðèÿ è âñè÷êè ñâåòöè.


Ñ¯˜¯ÌÒ¯ ÒÀÉ˝ÑÒ´À ˝À ÖÚ—˚´ÀÒÀ · 370 ˆºàâà ïœðâà...

Documents