1

RIBARO

OD CABARET DO OZ

32

RIBARO

OD CABARET DO OZ

2008

54

BIBLIOTEKA: Blog-zapisi

Za izdava~ot:Sne`ana [trkovska

CIP - Katalogizacija vo publikacija, Nacionalnai univerzitetska biblioteka “Sv. KlimentOhridski”, Skopje

821.163.3:004.738.12

RIBAROOd Cabaret do Oz / Ribaro. - Skopje :

Akvarius, 2008. - 81 str.; ilustr.; 17 sm. -(Biblioteka Blog-zapisi)

ISBN 978-608-4502-01-2 (ed.)ISBN 978-608-4502-06-7 (kn.)

COBISS.MK-ID 71992842

Pe~at: Grafotisok - Skopje

NE[TO LI^NO

Ovde nema ni{to li~noBlogot go zede momentot na identifikacijaRIBARO nadvladea so mojata inicijacijaOvde nema zamenska imenka za restavracijaS# e edna glagolizirana segregacija

76

Ovde po~nuva da boli od manipulacijaSe storiv link za banalizacijaBez ronka inspiracijaS# e spiraliziranoOvde s# e li~no a lik nema

STE^AEC NA JVC

Yvoni nekoja budala vo niedno vreme – leg-nal na yvon~e gnasata. Sripav jas gaj~e{ko raz-gurelaven i hroni~no nenaspan nebare Bene-dikt Papski na gosti go ~ekam.

Otvoram.Po{tarot.Mislev, mi stasalo kni`eto {to go pora~av

od Templum u{te pred dva meseci, ama... stap.Mi dava nekoj plik i me zamoluva da se pot-

pi{am. Re~eno storeno. Da pobara{e i drugo}e napravev samo da si go prodol`am sonot. Jaaknav vratata, go ostaviv plikoto i se bapnavv krevet.

Mi go eba sonot uniformana, mame mu ebam.Stanav. Me kopka{e {o majka ima vo kovertot.Ne sum na{ibal nikogo odamna – od taa stranarajat bev. Na ribi ne sum bil od sno{ti, ama zatoj lov ne treba dozvola ami konekcija. Ja otvo-riv kovertata ({o vika{e baba mi Cveta) igledam pi{uva vaka:

98

Re{enieSe uva`uva baraweto za ostvaruvawe pravo

za pari~en nadomest.Liceto – „Jas“, po zanimawe administra-

tor, ostvaruva pari~en nadomest vo traeweod dva meseci i sedumnaeset dena po~nuvaj}iod 15.11.2006 god. do 01.02.2007. Visinata na pa-ri~niot nadomest iznesuva - 3941den. mese~-no... Potoa ne{to bla-bla... , pa sledi:

Obrazlo`enieAgencijata za vrabotuvawe na R.M. - Cen-

tar za Vrabotuvawe... (bla-bla), poradi utvr-den ste~aj mu odobruva na liceto – „Jas“, pra-vo na nadomest... (bla-bla)

Si sednav, zagrevojte.Ebi mu majkata, ste~aen rabotnik na 34 go-

dini.Dal da pla~am ili se smeam ni{to ne mi ka-

`uva... – si mimlav.Zaverglav pati~inata i pravec na pazar. Kaj

^ako od tezga, kupiv dale~inski upravuva~ iimav namera da $ go podaram na ̀ ena mi za Nova

Godina. Go razgledav ubavo i zaklu~iv deka toae toa. Dale~inskoto ne be{e za televizor amiza vakov aparat kako mene – koj e na tovar natu|i ple}i.

Nema drugo, mora da pingam po naredba -po-misliv, go smestiv vo xeb dale~inskiot i rik-verc doma.

Vo {to film vlegov sega? - se skostiv skottakov od metarosumdeset i pe~es, trieset i ku-sur leten, a izyemnat od d’rmoserlak i od ne-majkade.

Mi tekna na naslovot od listot za ste~ajnotore{enie, kade pi{uva{e:

„Agencijata za vrabotuvawe na R.M. - Cen-tar za Vrabotuvawe.“

Koe bo{ ime? - pomisliv. Ajde nekoj nekaka`e deka se ima vraboteno preku ovaa „agen-cija”, oti ba{ me interesira do koga }e me tre-nira `ena mi da pingam na daqinsko?

... I mame mu ebem na ^ako, upatstvo za upo-treba ne dade!

Zamisli sega da ne raboti daqinskoto, abeso kloci }e treba da me spoteruvaat.

Kaj ste~aec i na kloca krenat!

1110

Od utre transparentot v race i pravosmu-kalkata na ramo.

P.S. Da ne znae nekoj kolku pari se xogerineod Vileda?

(Bez namera da go prostituiziramKlimtovoto delo)

EBAN POST

Ako go zememe Agolot (praviot agol) kakoinstrument na kulturna refleksija, toga{:

... Tupa e dioptrijata {to treba da n# pros-vetli, kako tap agol e. Zatoa, okularite {totreba da n# prosvetlat gi re`eme pod prav agol:

- za da mo`at da n# podavaat,- za da n# predavaat,- za da se naddavaat za nas na aukcijata orga-

nizirana od pravite agli- za da se namali antagonizmot pome|u for-

mite- za da n# bide nas...

1312

Se pulam vo slikata na yidot vo mojot dnevenprestoj {to ja dobiv kako podarok.

Taa ja otslikuva mojata nepismenost.Gustav Klimt e toa, odnosno reprodukcija,

se razbira. Sega skoro go zapoznav od poblis-ku, na blog kaj edno na{e ~up~e so francuskimaniri. A retki se takvite ~up~ina, kako {toe redok i motivot za otvoraweto na blogotkoj treba da te odvede do praviot blog.

Toa mi se vide mnogu interesno.Pa i Klimt e redok?!Ne, Klimt e edinstven.Negovata edinstvenost ja rodi mojata qubo-

pitnost, kako za negovoto delo, taka i za ~up-~eto so francuski maniri. Siguren sum dekaKlimtovite ~etki ne ni sonuvale deka mo`atda inspiriraat edna takva ~udna koincidenci-ja (mrazam dolgi zborovi, me teraat da se pod-zamislam dodeka gi speluvam, a ~esto i gi gre-{avam).

Zo{to toga{ se veli~i mo}ta na umetni-kot?!

Zo{to toga{ se veli~i mo}ta na Umetnosta,ako taa ne e mo}na da inspirira edna najobi~napa makar i virtuelna sredba?!

Goooooleemaaaaaaaa paaauuuuuuuuuuuzaaaaa(kako replikite na xuxeto vo poslednite epi-zodi od serijalot Tvin Piks).

Edinstveno mo}na e mojata zabluda.Ednostavno za mene e mo}na Klimtovata i

mojata koinspiriranost (mrazam dolgi zboro-vi, me teraat da se podzamislam dodeka gi spelu-vam, a ~esto i gi gre{avam).

Da ne ispadne deka sum mizantrop:- Sakam „Copy ... Paste“, toa mi odmaluva od

pi{uvaweto.- Sakam da znam u{te na{i ~up~iwa so fran-

cuski maniri.- Sakam ebeno da ja razberete poentata na

pi{aniov, eban post!- Sakam koga e mo}na mojata zabluda vo vrska

so nemo}ta na umetnosta.- Sakam i jas da razberam „zo{to e mrtov ago-

lot“ i dali e toa avtosugestija (mrazam dolgizborovi, me teraat da se podzamislam dodekagi speluvam, a ~esto i gi gre{avam).

- Sakam koga U^ITELOT i ̂ UP^ETO po-lemiziraat vo komentari i sozdavaat momen-talna poezija.

1514

ALO...

Alo, vlada? ]e ve molam ministerot za trudi socijalna politika.

Vo red, }e po~ekam.Tiru-riru, tiru-riru...Alo Me{kov, abe }e ti velev da poveli{ na

torta... da, odkar{i sobranieto vo parkot,znae{, jubilej ni e denes, pa toa...?

Aha, aha, dobro be ne se luti odma majku mu,od kade da znam deka si na dieta. Mislev dekaprezimevo ima vrska so lapa~ka, pa da apni{ troaili edno rakii~e so mezence barem (...) Polekani{to ne razbrav, mnogu si glasen. [o ti e be,{o me pcue{?... Ma pi~ka ti materin i na tebe,od kade da znam deka strogo viski pie{!

Ccc... ti za arno go kani{, a ovoj te pcue.(po dve minuti)Alo vlada?]e ve molam Gruevski.Abe Grujo, da dojde{e da te po~estime troa

torta. Denes ni e (...)

A najmnogu od s#:- Sakam „Copy ... Paste“, toa mi odmaluva od

pi{uvaweto...I povtorno:- Goooooleemaaaaaaaa paaauuuuuuuuuuzaaaaa

(kako replikite na xuxeto vo poslednite epi-zodi od serijalot Tvin Piks).

Prstite na xuxeto s# u{te {trakaat morni-ci i voshit. Ritmikata i negovata pojava e pa-radoks.

[teta {to ne mo`am da ja dolovam {traka-nicata so suvoparnive bukvi i znaci.

Ba{ {teta...

P.S. Od pi{uvaweto do objavuvaweto na ovojpost rabotite okolu „Agolot“ mi stanaa MNO-GU pojasni vo nasoka na identitetot i entite-tot na Agolot, koj nu`no vodi do pojasnuvawevo nasoka na pronao|awe na svojot entitet. Toavpro~em be{e i celta na ebaniov post.

P.P.S. Zaebana rabota ova Agolov. Se sudru-va{ so }orsokakot i se odbiva{ na praviot pat.

[teta {to ne e AGOLNA Zemjava, ami eELIPSOVIDNA.

Ba{ {teta...

1716

Od kade da znam deka }e se `eni{?Znam be, znam deka inaku nema problem... A

golema svadbava ili..?Ne be, ne ti vodam smetka, {o se luti{ odma...

onaka kolku vo muabet da se najdeme, pa lu|esme majku mu. Pro{tevaj {o te voznemiriv.

(po desetina minuti)Alo vlada?Abe ima li lu|e od toa ministrite ili seto

pozeri, a?!Alo, alo, alo....!!!

VOZOT

Odev.Ne, vozot ode{e, a jas se vra}av od edna de-

{avka koja da bidam iskren ne gi zadovoli moi-te o~ekuvawa. Vidov edno ~upe-dve, no taa {tovrede{e da se ima be{e tolku ~ista vo sebe{to popusto... E sega, jak be{e predizvikot, nonekoga{ mora da se odolee, ne za drugo, tuku da

1918

se bide vo tek so situacija. Jebi ga, ako s# seko-ga{ e jasno i lesno...

Se smestiv vo kupeto kade mislev deka }eima prikazna. Ima{e eden de~ko na nekoi 20godini i eden seriozen gospodin so 60 godi{noiskustvo, maki... te{ko mo`e{e da mu se pro~i-ta vo polumrakot. Nemav baga`. So sebe nosev:~ista sovest, ta{na vo koja imav: tri knigi,edna kinder ~okolada, eden neotpakovan parga}i, vla`ni maram~iwa, ubavo pominat den...s# na s# ni{to posebno. Sednav na sedi{tetodo vratata od kupeto, izvadiv edna od knigitei se pravev nezainteresiran za prisutnite.

Vozovi.Gi sakam - spori se.Obi~no se koristam so taa fora - so knigata,

ne oti mi se ~ita kniga koga s# se klacka, ne zada izgledam intelektualno izgu`van ili pi~-kasimaterin seriozen, ami za da ostanam ne-zabele`an vo kibiciraweto na okolnite mua-beti. Vozot trgna, pa zastana... pa trgna, no mua-betot vo kabinata nitu trgna nitu zastana.

- Mame mu ebem go zgre{iv kupeto, a ba{ka ina kompir manxa zamirisa - pomisliv. Ve}e vo

Dra~evo se ka~ija sose pola poku}nina edenmlad bra~en par od Desovo. E go ebav ~o{o itoa vo let, a ve}e be{e kasno za pi{manewe.

Arno se tokmev da se smestam vo sosednotokupe do edna studentka {to me pogledna na po-minuvawe koja sede{e zaedno so edno pomalo~up~e vo lepr{avo belo fustan~e, ama toa -~up~eto, si gi odmara{e no`iwata na sedi{te-to nasproti nea i od pusto nezgodno, a i od pret-postavkata deka pokasno }e se smesti tuka nekoj{mizlav {to }e saka da impresionira i da sese folira pred studentkata, se otka`av i pro-dol`iv. Uf... kolku samo se zaebav {to ne gorazbrav pogledot.

Mirisot od manxata po~na da kopa i kolkui da se trudev da ignoriram ne izdr`av. Ja zat-voriv glupavata kniga vo koja ionaka bleev ivrtev intervalno strani kolku da ne me setinekoj deka foliram i izlegov vo hodnikot nacigara. ^epkav levo desno niz xebovite, koga,se setiv deka gi zaboraviv cigarite na masatavo kafuleto kade ligavata kelnerka na Mi{amu isturi na glava cel poslu`avnik so pija~ka.

- U pi~ku mater, ostanav i bez cigari! -pro-s`skav niz zabi. Se nalaktiv na dr`a~ot od dol-

2120

niot prozorec i gledav vo refleksijata {tonaso~uva{e to~no vo kupeto na studentkata i~up~eto. I kaj niv ima{e gu`va, no za foli-rantot se zaebav - nema{e takov. Vo nivnotokupe sedea u{te tri sredove~ni gospo|i. ^up-~eto s# u{te gi dr`e{e bosite noze na drugotosedi{te i taka malku svitkani vo kolenataoddavaa nimalku pristoen pogled (?!) - beliotsaten edvaj pokriva{e edna peda od nejzinitemazni but~iwa.

Vozovi.

Gi sakam ogledalata vo vozovite i reflek-sijata vo no}ta.

Pristoen pogled?Ma pogledot be{e fenomenalen:Nejzinite goli...Nemam namera da...Me ma~ea samo...Sakav da se prestoram vo...Trae{e toa triesetina sekundi.Odedna{ ~up~eto stana, izleze i se najde do

mene vo hodnikot. Snemav vozduh. Vo toj prvmoment (od drmoserlak), rado bi vdi{al od rea-

ta na manxata otkolku od {anelot {to se raz-lea naokolu, no drobovite brzo mi se naviknaana koko mirisot. Se obiduvav da se skoncen-triram na drugo... kurac - be{e pojako od mene,kuracot be{e pojak, kurot mi be{e mnogu jak ija diktira{e situacijata... i mene.

Se yverev i se trudev da kamufliram, a ne{-to po~na vidno da mi pulsira na desnata slepo-o~nica. Pulsira{e instiktivno i gore i dolui vnatre i nadvor... Gorev!

Be{e voznemirena.Znaev deka jas i mojot pogled ne sme pri~i-

nata za toa, za{to sum retko zaprimetliv, ave{ta~kata seriozna maska so koja napati ve{-to se slu`am mi be{e u{te eden adut.

Se zaebav i po vtor pat vo ista ve~er.Zastana na dva metri od mene. Si ja potkasu-

va{e dolnata usna i se potkreva{e na prstikako da saka{e da ja fati sve`inata na no}taod koja vozot se obiduva{e bezuspe{no da po-begne, ili pak, saka{e vo eden zdiv da gi dolo-vam potprknatite ciciwa i golite but~iwa, apri toa da ne mora da koristam foto refleksiii efekti.

2322

Uspea, barem vo edna od dvete nameri.Sakav da gugnam ne{to, ama... Eh da mi be{e

tastaturata pri raka }e sklepav nekoj kapada-iski muabet. Ne deka pred monitor e sekoga{lesno, no sekoga{ ima{ vtora opcija, ili tre-ta - desna-leva, ili prva - gugla~ka-dudla~kakom{ivka... Vaka, mi nababrija madinata i mise ka~ija do grklan kako dva para krajnici.Odvaj sobrav du{a i goltnav jako. Ednoto madesleze, drugoto ne se dava. Goltnav u{te edna{,no bezuspe{no. Se otka`av. Maj~ini hormonine priznavaat godini, pa ti pravi se naudren imoralist kolku {to saka{. Niz um mi se ispre-vrtija site religii i svetci, no nikakonivnata propoved da stasaat do ona mesto kadetreba{e da ja skrotat situcijata - do kurot mi.

- Saka{ cigara? - mi veli ~up~eto.- Sakam?.. Da, da, blagodaram, si gi zaboraviv

moite kaj...Me gleda pravo v o~i. Za ~udo i jas vozvra}am

so ista mera.- Ti smeta ~adov? - nadovrzuva.- Ne, no...Ja frli cigarata na podot i me zamoli da ja

zgaznam. Se pulev vo nejzinite goli stapala i

go zgaznav otpu{okot. Toga{, po goleminataod otpu{okot, konstatirav deka pominale ce-li pet minuti od prviot dim.

- Refleksijata ima dvojna nasoka i mo`ebimo`am da ti pomognam so tovarot koj neve{tose trudi{ da go skrie{! - mi dofrli so nasmev-ka dodeka ja otvora{e vratata od kupeto.

Ostanav zinat, no nemav vreme za lapawe mu-vi. Vo momentot dodeka ~up~eto vleguva{e vokupeto, izleze studentkata vo hodnikot. Ima-{e crna peglana kosa, izliteni farmerki iza godinite neobi~no iskusni o~i.

Me pogledna pod oko i ladno mi veli:- Trieset!- [to trieset? - pra{av.- Trieset evra i go dobiva{ klu~ot od slu`-

benoto kupe.- Do kade odi{, do Bitola, taka?- No, no...! - po~nav da pelte~am.- [to no? Ima{ ili ne?Vozot vleze vo dolgiot tunel pred Bogomila

i mi dade taman vreme da se sozemam. Znaev za{to mi zboruva, no dilemata mi be{e so kogotreba da vlezam vo slu`benoto kupe, pa zatoa

2524

se ispuliv vo ~up~eto koe sednato cele{e sopogledot kon mene.

- Da be budalo edna so nea, pa ne pomislivaqda deka }e me ima{ mene za 30 evra, ebatedebil nadrkan! - se izdra, a vozot s# u{te nebe{e izlezen od tunelot.

Ne mi se veruva{e {to mi se slu~uva. Imavsamo iljada i petsto denari koi mi bea plani-rani za smetkata od mobilniot.

Buri~nav vo xebot i $ gi tutnav site v raka.Se iskezi, odmavna so glavata nakaj ~up~eto ina naredniot ~ekor ve}e se razminaa vo hod-nikot.

Go otvori kupeto:Bosoto...Stolbovite pominuvaa vo mrakot... Dr`a~ot

od otkornatata korpa $ poslu`i... & go nasukavfustan~eto okolu polovinata... Kolkovite...

Vozot zabavuva{e i zaedno so ko~nicite koicvilea, krikna i taa, i zaedni~ki ja preraska-`aa sagata za starite {ini i studentskiot ̀ i-vot.

Se stresov, istresov, me bakna vo vratot ta-kov kako {to bev ispoten i navednat na nejzi-niot grb, i mi re~e:

- Dol`en si u{te trista i pedeset denari!Ne rekov ni{to. Se pribrav nekako do moe-

to kupe. Tuka s# u{te mirisa{e na manxa i zas-toeni muabeti od molk.

Ne bev spremen da se nosam so u{te ~as-dvapat. Se simnav vo Bogomila. Sednav na kame-not pod drvoto i dodeka gledav kako vozot segubi vo mrakot, se sepnav... ja zaboraviv ta{-nata. @al mi be{e za knigite koi bea prvo iz-danie so posveta, no ednovremeno se ~uvstvuvavradosen i polesen za nekolku grama sovest odkoja izbegav i olesnat za dva-tri milioni pol-noglavci {to ve{to ja iskomplikuvaa celatarabota.

Navistina mi ostana kako kompenzacijaprikaskata, no tuka be{e i neplatenata tele-fonska smetka, taka {to...

Naredniot voz be{e po 5 ~asa, taman vremeda smislam alibi za izgubeniot par ga}i.

Ja navednav glavata i toga{ - za{to nemavsila da ja podignam, setiv deka sum premalen.

Uspeav nekako da go sovladam umorot i pog-lednav napred. Se napnav, gi stesniv zenicite

2726

i vo mrakot - od drugata strana na prugata govidov ~up~eto so beloto fustan~e.

Be{e bosa. Ja premina prugata i sedna na ka-menot do mene.

- Jas sum Angelina.- Doj~in - promrmorev.Nema begawe...

POKRAJ OGNOT

Kolede. Pokraj ognot sedum-osum du{i i ed-na vistinska prikaska. Raska`uva~ot, 75 godi-{en ~ovek:

- Taa zima - `50 godina ima{e sneg metar ipolovina. Nie bevme trojca studenti od Pri-lep vo Skopje. Bevme smesteni vo stan kaj (migo ka`a imeto, no ne go zapamtiv) najpoznatiotgradski pajtonxija. Ne znam {to mu se slu~i

2928

na ~ovekot i taka srede zima - januar mesec mutekna deka treba da se selime. Ostanavme troj-cata podzinati. Kade sega nie jadni du{i da naj-dime sme{taj vo Skopje, pa zgora na toa i sredezima? Mu se na`ali malku koga n# vide takapodzinati od o~aj i ni predlo`i da odime vonegovata ku}a (koja ne ja koristel) vo Crni~e.

Toga{ Crni~e se ~ine{e kako da e bliskoselo, no nema{e drugo - gi zedovme klu~evitei pravec tamu. Sedevme edna nedela vo ku}atavo Crni~e, a pred toa bevme kupile jadewe ipiewe i cigari sekako. Snegot ne prestanuva-{e da pa|a cela nedela, a cigarite ni seknaa.

Bez jadewe se mo`e, no bez cigari nekako te{-ko. Patot do gradot be{e zavean.

Nanosite bea tolku golemi {to moravme nasmeni da go ras~istuvame patot. Otkako nekakouspeavme da se doberime do najbliskata gradskakafeana, taka izmrznati kako pilci, se skos-tivme na masata do pampurot koj ni be{e edin-stven spas. Ne ni be{e prvpat da sedime vo me-anata, meanxijata znae{e deka sme studenti. Na-ra~avme bokal toplo vino i tri ~a{i. Go teg-nevme nekolku ~asa. Meanxijata ni se pule{e

so prekor i znae{e deka ja koristime kafanatakako mesto za da se zgreeme. [aravme so pogle-dite od nemajkade po masite, a na site pogledotni ostana zdrven, kon najbliskata masa do nas.

Od kar{i nas, na najvidnata masa vo kafanata,sede{e eden picikato doteran mlad gospodin soleptir ma{na, {e{ir i bastun. N# pogledna, senasmea pod musta} i so o~ite go povika meanxijata.Promrmorea ne{to i naredniot moment, ete gomenaxijata kako idi kon na{ata masa. Vo me|u-vreme gospodinot od vidnata masa, stana, so naklonni nakrivi {e{ir, se nasmea i prodol`i so palzi-leri ~ekor kon izlezot.

Meanxijata po~eka da ja napu{ti gospodinotmeanata, i ni se obrati:- O d denes ovaa masa sekoga{ }e bide rezer-

virana za vas. Va{ e e da odlu~ite dali }e jadeteili samo }e piete i }e se greete, a za drugotosum zadol`en jas.O stanavme podzinati (po vtorpat vo edna ne-

dela), a meanxijata ni go razbra pra{ aweto:- Gospodinot { to pred malku zamina se po-

gri`i za s#.- Koj e ~ovekov - pra{avme horski i se ispu-

livme eden vo drug?

3130

- Toj se vika Petre Prli~ko i e glumec. Vomomentot imeto ne ni zna~e{e ni{to, negovata~ove~ka golemina ni be{e pova`na odnegovata profesija. Znam samo deka vo meanatane se sretnavme pove}e so Petre Prli~ko.

Vo meanata odevme duri ne zavr{i zimata.Jadevme i pievme - ne velam ne, ama so usul, none ja koristevme ve}e za greewe. Se greevme vozgradata na Teatarot, koj ni gi gree{e i koskitei du{ata. Ete toa vnu~ko e ~ovek-golemina, -zavr{i kolegata koledar so svojata prikazna.

Prodol`ivme da gi m’ckame kolbav~iwata,a jas bev sre}en i pokraj faktot {to {ura mimi isturi cela ~a{a crveno vino vo skut.

... Ima lu|e - pomisliv.

DOBRE I BEGOT

Vo tursko vreme, s# agi i pa{i ta{ele ta{a-ci po verandi i ~iflizi. Rajata, onaa ope~ena-ta i turska i kaurska, svoite ta{aci gi mafta-la po nivjeto: em `olti-`itni, em zeleni-tu-tunski. Mnogu te{ko rajata go prepoznavalakoloritot, dal od potta il od bi~ot, nim s#im se pulelo sivo....

No, ova ne e ta`ovna prikaska, ova e kratkaprikaska, ili, ova e prikaska {to ka`uva odkoja nepara izlegle ta`nite ni prikaski.

... (Selo Kanatlarci, docna pladne, sred leto,

godina 1762.)Kerim beg Prilepski gazda, mu bil na gosti

na Muarem beg od Kanatlarci.Jale, pile, spile, {o sami {o so dru{ki i

im se snearnilo dur na kraj, od pileto ili odankite - aj da ne naga|am sega. Dur le`ale takana otoman~eto i trgale nargile da ja ubijat do-

3332

sadata, od nigde nikade, bea se zadale vetri{tai viulici i seta ergela kowska isporipala ise razbegala po nivjeto. Vremeto se sti{alotolku brzo kako i {o po~nalo.

^iracite se zdale da gi vratat arno ama nemo`ele da gi stasaat kowite - abe ni eden nevatile. Kerim beg go fatila panika.

Utredenta stasuval Ismet Pa{a od Sulta-not namesnikot direkt od Stambol, a tokmu Ke-rim beg bil toj {to trebalo da go pre~eka. Mu-arem kako dobar doma}in go te{el da nema gaj-

le i deka ako ne gi fatat za brzo kowite setnetoj ima re{enie kako da stasa vo Prilep predstemnuvawe.

Minalo pobaa|i vreme, a od ~iracite ni alni aber. Vaka Muarem, svikal po ankata i taabrgu-brgu dokoleni~ila pred nego i gostinot.I svikal da go najdi Dobreta, najjakiot ergenvo celo Kanatlarci i da go dovle~ka na ~ifli-got.

Re~eno storeno.Po destina minuti ete go Dobre - ma` ~et-

voren.Vo ple}ite NA tolkav, ramewa - planina. Se

naklonil i kako {o e redot ~ekal zapoved:- Slu{aj vamu, Kerim beg da go nosi{ na

ramewa do Prilep i da gleda{ da ne vati mrakdur da stasate - razbra! Ene, zemi tro lep i vodai glas da ne si pisnal osven ako ne te pra{aat,oti otide glavata! - mu zapovedal Muarem begna Dobreta.

Dobre, okokoril o~ite, podzinal tro da zuc-ni ne{to, ama od pusti strav goltnal sade. Goizmerkal pod oko Tur~inot {o trebalo da gonosi. Ne mu se videl golem, u{te tro pola od

3534

nego. Setne, kleknal za da mo`i polesno da bi-di javnat i trgnale na pat za Prilep.

Terale taka sat-dva i sekoj svoeto si go du-male. Po nekoe vreme na begot mu priteknalona ankata {o go dovela Dobreta i se setil dekane ja opalil. Bre {o slas mu do{la nezasitna -trpki go polazale. [o da praj sega vo pustinava,kako da si ja olesni strasta?

Dumal i izdumal.- Ooo... ~uk{ be |aur, zastani malku da pro-

tegnam nozeve! - zapovedal Tur~inot, a od o~i-te iskrel.

Dobre poslu{al i go skostil gospodarot podsenkata od dabot koj kro{nel so gusto lisje.Abre-debre go simnal od ramenici i sednal ku-tri~kiot da se po~ini. Tur~inot go ponudilso voda Dobreta, mu okr{il tro od veknata iprodol`il da go merka. Dur goltal Dobre odlebot, Tur~inot podgoltnuval slasno i go mer-kal Dobreta. Ne mu trebalo u{te mnogu, re{il:

- [ebek, ajde doxvakaj lebot brgu-brgu iturkaj ga}ite! - se razjarilo Tur~eto i stegna-lo kamata za da ne se ispi{mani slu~ajno kopu-kov i da se svrti kontra gospodarot.

Se vxa{il Dobre - ma`, arslan makedonskitriesgodi{en, mu pominale sliki dveste nizglava i videl ne videl turnal ga}ite. U{te dase navedi za da mu olesni na tur~inot, ko odpod pazuvi mu padnal kuburot koj go stegal celpat. R’snalo na zemi oru`jeto taman na dofatna Dobreta. Ripnal Tur~inot izbezoumen, muklecnale kolenata i se skril zad stebloto koesega nekako tanko mu se gledalo. Lipal od zadsteblo, ama glas od strav ne izleguvalonikako. Koga videlo Makedon~eto {o mu sestorilo na Tur~inot izustilo:

- Bre gospodaru - begu, ne se boj, jas toa ku-burot go ~uvam za zlo vreme! - ja pribral pis-toletata pod pazuvi se naguzil i go prekorilTur~inot da povjasa so kleckaweto, oti sonce-to u{te edna peda }e se skrielo zad ridot...

(Narodna tema, so kompleten prepev naRIBARO)

3736

OD CABARET DO OZ

Somewhere over the rainbowWay up highThere’s a land that I heard ofOnce in a lullabySomewhere over the rainbowSkies are blueAnd the dreams that you dare toDream really do come true ....

Jas i Minnelli sme rodeni vo ist mesec i voparna godina, so taa razlika {to Liza taa godi-na koga se bev rodil jas, ja ima{e premierataso Cabaret.

Nejze, majka $ e Judy Garland, a majka mi u~elavo O.U. Ko~o Racin.

Dedo $ po tatko, bil muzi~ki dirigent, a mo-jot dedo gi dirigira{e tutunskite lisja po kla-si na lentata vo Tutunskiot Kombinat.

Nejzinata prikazna e broadway-ska, a mojatabalkanska.

Mesecot, godinata, majka, dedo, prikazna-ta... tolku mnogu imame zaedni~ko so Liza Min-nelli! - se raduvav pribiraj}i gi pari~kite i dru-giot sitne` od scenata vo momentot koga s# sezatemni za da se postavi narednata.

Dodeka eden ~i~ko - rekvizitor po profe-sija, gi pee{e stihovite {to odea pred malku:

- Money make the.... world go around, the...world go around... - koi ne gi razbirav... slu{aveden zamislen okalko, koj go zboruva{e mojotjazik kako zboruva ne{to. Vele{e:

- Potekloto e ni{kata vo koja se gnezdi do-marot {to saka da se skrie pred predizvikotna negovata realna situacija.

Kolku vo toa uspeva, zavisi od negovataume{nost da se pretstavi i nemo`nosta na dru-gite da pretpostavat.

3938

Pote{ko li e da se pretstavi ili da se pret-postavi?

Pretstavata e izvizueliziraniot moment:isfiluvan, podna{minkan i vo krajnost prila-goden na ~inot na premierata. Samiot ~in napretstavuvawe e nedovolen za da ja dolovi ume{-nosta na akterot. Toj - akterot, e staven vo epi-zodna uloga igraj}i ja svojata `ivotna roqa.Toj e samo rekvizit od scenografijata namene-ta za da go prenese `ivotnoto pate{estvie nana{ata malcioznost, a so toa i na malite ne{takoi s# u{te go vrtat svetot.

- Se ima prejadeno kutri~kiot, pomisliv.

- Mamo, zo{to svetot ne e kabare? - pra{av.-Kabare e sinko, no ti ne go gleda{, za{to ne-koj mora da bide pozadi scenata za toa da funk-cionira.

- A, da izlezev edna{ od zad scena... a? - sotaga procviliv.

- IZLEGUVAJ, te ~ekame! - odekna od praz-nata sala vo koja sedea samo Doroti, Limeniot^ovek, Pla{iloto i Lavot.

Se otrgnav od majka mi, go grabnav za rakadevoj~eto za koe podocna razbrav deka i bilo

majka na Liza i trgnavme po patot poplo~enso zlato za da si go barame izgubenoto, dodekavo u{ite mi yunea stihovite ~ija su{tina u{teja baram:

Somewhere over the rainbowBluebirds flyBirds fly over the rainbowWhy, then, oh, why can’t I?

If all those little bluebirds flyBeyond the rainbowWhy, then, oh, why can’t I?

- Taka e toa za{to vistinata e deka:Money make the.... world go around, the...

world go around...- pak se obiduva{e ~i~kotorekvizitor.

4140

- Toj slu{a drugi muzika - pomisliv i pro-dol`iv po zlatnata pateka cvrsto stegnat doStra{iloto, a Doroti be{e pome|u Limeniot^ovek i Lavot.

Patem razbrav deka Doroti bila dojdena daja zeme }erka si Liza, a ne mene, no tie dve ni-koga{ ne se ni slo`uvale.

Nikoga{ pove}e ne ja vidov Liza Minnelli, Ca-baret, nitu majka mi.

[TURECOT BIL ZAEBAN IGRA^

No}ta ja love{e pesnata na {turecot, a tojja povtoruva{e mojata prikazna.

Da, taa be{e vo negovoto povtoruvawe. Pes-nata e negovo postoewe, jas sum temnicata vokoja pee. Mi se stori kako da dirigira so pottana mojata nemo}. Negovite potezi bea zaludnopotro{ena energija za skrotuvawe na moite`ivotni sokovi.

Tie mijatSe vrijatSe matatME PATAT^udno?!Zo{to toga{ mislev deka sum ...?Zarem sakav da se raskinam vo telo od du{a?Ne, samo gi vrzuvav kraevite od dvete iskon-

ski ni{ki.[to prave{e toga{ potta?Gi za~inuva{e moite nervi ili ja potkopu-

va{e mojata bezmilosna laga deka sum ...? Kakoda ne be{e i taa sama so sebe.

4342

No}ta be{e pottna, a {turecot ja raska`u-va{e nejzinata prikazna.

Jas se davev, a toj se smee{e na mojata gurman-ska neume{nost. Mi treba{e stol na koj }e gopostavam mojot specijalitet.

Stolot ostana prazen, a tolku mnogu sakavda se ka~am i da se iznapeam.

[turecot ja raska`uva{e svojata prikaznaso istiot ton kako {to no}ta vo pot me gu{e{emene.

Skriena vo sebesi no}ta likuva{e so pod-lost, za{to be{e edinstveniot raska`uva~.

Xgrabav vo praznotijata na mrakot za da jaubijam, no se ~ini nedovolno.

Go barav spasot kako {to vpro~em go baramsekoga{. Se pulam kon yvezdite. Edinstvenotie uspevaat da ja pobedat no}ta.

Ej... a kade e {turecot?!

Ene go peder~eto, sednato noga na noga namese~inata i lovi... Lovi mese~ari kako mene.

Pesnata mu bila mamec.Jas sum bil plenot.Ja zelo no}ta davajgaz~eto, za taa da mu gi

krie ma~kanicite.Misli si jas deka no}ta mi go pika, a toa ti

bilo grev~eno ka~eno na mese~ina i $ go pot-piknuva i na no}ta i mene.

Se mislam:- Kako pi~leme mnogu frlav kamewa i {o

glaj imam iskr{eno, samo xumkite mi se svedo-ci, ama ova sea, nekako daleku mi se vide.

Od druga strana pa, {o ne go simni no}ta,{o pa jas da se erbapam... Kolku taa ebana,tolku jas, ba{ka i... Pa no} e, demek mo}na e...I ba{ka ramovo mi e olcnato, ama ne ka`uvamod {o.

Dur se dumame koj e poerbap oooooooops...Ja snema no}ta, ama mese~inata u{te be{e tu-ka. Gi stesnav zenicite da vidam dali e u{te{tureco tuka, se xaram, se xaram, ama made go-lo, ni{to ne se gleda. Go zedov Bushnell-o, amai so nego ni{to, kineska rabota... i tie ~e mipraele dvogledi, ko ne mo`e edno {tur~e da se

4544

vidi na mese~ina i to denski... Turi mu kurona dvogledo. Aj za Kinezite, drugpat na {iroko,tuku {turecov... ̂ ekaj, ~ekaj... Go nema be, ni{-to ne se slu{a. Zar od Bushnell-on se ispla{iili dur gledav so nego me ima videno i mu seiam videno so golemi o~i kako negojte i mu seima na`aleno {o me dupe{e cela no}, a sme tibile srodni... Ako ne po drugo, tuku na lik smebile isti. Go zaebav {tur~eto ili toa taka sa-ka{e, ne znam, ama setne me nema zadreno.

Dvogledot ne go bev izvadil od o~i s# do pre-eska. Go nosam i dewe i noj~e, edino {o mi sme-ta e toa {o nablisku ne gleam, ama zato tuka steVie da me vodite nablisku, a ja ~e ve vodam na-daleku.

U{e ova da go priznam i ne trujam poj~e:- Mnogu me strav od {tureco. Ne deka e stra-

{en na surat, ami mnogu ka`uva maj~inio, mno-gu raska`uva, ama ne vaka ko jas, tuku kodo{ibe pizdamu materin negova, ko da ima malceovozemni kodo{i, pa u{e i na mese~ina se ka-~il. Jas spasiv gaz, a vie kupuvajte Bushnell-iod kinesko proizvodstvo, oti ~e go ebite ~o{o.

Posle ~e mi ka`i nekoj - Kinezive go zaebaasveto...

Go zaebaa `imi stapov.Sveto gi zaeba lozarite od Tikve{ijata, a

tie gi isteraa {turcite od lozjata za da n# zae-bat nas.

Ajdeeeeee, sega lozarive krivi ispadnaa!Krivi, `imi stapov.Kriv e Ilo Bibilo {o go ~uva{e igrali{-

teto od Xupski Proleter. U{te na porojxajsestrite ja zaebale rabotata vo povivaweto ilidoktorot koga go vadel go olcnal... E zato e krivIlo Bibilo, a ne deka go ~uval igrali{teto.

Abe nekoj ni go pika... n# ebe!Kinezite?Sveto?[turecot?Ili Jas ve ebam na zdrav mozok?Pro{tavajte.V um mi ostana:- Zo{to me pote{e no}ta?Mo`i i taa si ima{e nekoja maka.Aj, ne $ se lutam.Tuku {o majka barav na balkon vo 3 sabajle?

Aj, ~e go pra{am sonceto. (Velat, mese~arite ne se se}avaat na slu~-

kite... toga{, od kade izleze ova sega?... A?)

4746

TIK-TAK...

Sega sum klatnoTik:- So moite 34 se zarobiv vo dete.

Sakam s# naedna{ da primam, a toa s# e tolkumnogu... tolku mnogu - mnogu, a jas sum tolku mnogunazad... nedosti`no mnogu - mnogu zaostanat.

A se stasuva, velat.E da, no od kade treba da se po~ne?Sram mi e deka s# u{te nemam po~nato, no

neli e posramno da ne se po~ne voop{to ili

da misli{ deka si zavr{il, a ti vsu{nost vmesto tapka{...

tap, tap, tap, tap... TAP(A).

Tak:- Tapa ili zatka i zapek ili tapkaro{.

Tapa ili zatka e edno isto. I dvete se frus-trira~ki sredstva za kontracepcija so taa raz-lika {to ne go spre~uvaat ne{toto da vleze,tuku go spre~uvaat da izleze. Nekoj }e re~e dekaova e besmisleno i deka tapata gi ima i dvetefunkcii, no jas se dr`am do nejzinata izvornaili podobro re~eno ja koristam taa funkcijaza da ja iskompliciram poentata.

Od druga strana „zapek ili tapkaro{“ ne-maat blage veze edno so drugo.

E nemaat, no ako yirne{ malku vo mojavaglava, edno ~udo topkaro{i }e iznaskokaatplasiraj}i zatki za zapek po sezonska cena.

Tik:- Tapkaro{ite se nadvor od zakonot i imaat

dvojna uloga:

4948

1. Vo prvata uloga nudat tapi za seratorite.Seratorite koga kakaat analno se po~veno

nepodobni. Takvi se bidej}i izmetot go konsu-miraat nekolku pati po red, pa taka i toj jagubi sekoja energetska vrednost (kako kaj noe-vite). Koga serat oralno, se humano nepodobni,bidej}i nedoxvakano serat. Fenomenot e vo toa{to kanibalski gi doxvakuvaat kakanicite igi serviraat kako psiho hrana. Najstra{notoe {to takvata hrana e nameneta za nas, a nie vonedostatok na drug izvor na energija ili od ne-znaewe, ja konsumirame. Ulogata na tapkaro-{ite ovde e da gi zatnat seratorite i da gi ugu-{at vo sopstvenite kakanici.

Kolku e uspe{na nivnata uloga?2. Drugata uloga im e da n# zatnat nas

drugite od sekakvi informacii, a ne samo odkakanici. Ovaa uloga ne znam dali im e namet-nata so sila, no nivna e.

Tak:- Zna~i, tapkaro{ite ja imaat ulogata na hu-

mana smrtonosna injekcija za pacient koj e kli-ni~ki mrtov. I vo dvata slu~ai tie ne pravat

ni{to protivzakonski (osven {to ne pla}aatdanok), a sepak se nadvor od zakonot.

- Zo{to?Takvata ilegala e rezultat na kompromis po-

me|u pogodenite strani od prvata i vtorata ulogai tapkaro{ite kako treta strana - kako medijatori.

Vo sekoj slu~aj:- dvajca se karaat, a tretiot im go spopikuva.Ova e istoriska vistina, nema {to da se ~u-

dime.Problemot e kako vo ovaa predutakmi~ka gu`-

va od kakanici da gi prepoznaeme tapkaro{ite ida im gi spopikame tapite vo nivnite anusi?

A nie?!...Nie }e si se dogovorime nekako. Ako ne dru-

go, }e si izmislime tapkaro{i koi nema da tap-kaat zatki ili tapi, ami filtri. Nie toga{em }e si sereme em }e si papame, ama isfiltri-rano, za da se podnajademe ili podzagadime, nonikoga{ siti ili prezasiteni.

Korka~i sme nieTro{kaxii

5150

Tapkame,tap... tap.. tap......TAPA sme!

Jas si go najdov ricinusot.So moite 34 se zatvoriv vo dete i sega sum:plukalnakantadeponijapepelnik~antaotvorena kniga sum~ekalna vo ~istili{telajalnalajnalnagnasalnabalkalnaiglobalna seralna...

Kako `ena sum sega ili kako ma`.(`enata go prima, a ma`ot go podava, tuka e

komparacijata)sega, pak sum klatno

tik:- ili kako `ena...tak:- ili kako ma`..tik:- kako `ena...tak:- kako ma`...

tik:- `enatak:- ma`tik:- `tak:- mtik-tak:- `imi kurov sum.

5352

P.S. Nema {to da se zatvora{ vo dete idiotueden!...

Bidi ~ovek! Bidi bebe! be-be

tik-tak, be-be

tik-tak...

DIJALOG VO MONOLOG

Sedev narcisoidno pred ogledaloto vo na-pu{tenata ruina od koliba, koja be{e opsed-nata so samata sebe, a istovremeno be{e i moezasolni{te. Kolibata site ja zaobikoluvaa. Jaspak, nekako se ~uvstvuvav spokoen tuka.

Se pra{uvav zo{to?Koga, odnekade, a kako da bea od vnatre, slu-

{am glasovi ili mo`ebi be{e eden glas... hm...

PRVIOT: - Zo{to prestanav da razmisluvamvo stihovi?

VTORIOT: - Zatoa {to stihovite ja izgubi-ja verbata vo tebe.

PRVIOT: - Kako prestanav da razmisluvamvo stihovi?

VTORIOT: - Ja potisnuva{e razli~nosta{to te dvoe{e od svetot

PRVIOT: - Koga prestanav da razmisluvamvo stihovi?

VTORIOT: -Toga{, koga ti be{e te{ko daja prenese{ mislata {to ti gi stega{e gradite.

5554

PRVIOT: - Zo{to mi be{e te{ko da ja pre-nesam mislata?

VTORIOT: -Zatoa {to saka{e da ja nema,za{to odbiva{e da go prifati{ nejzinoto pos-toewe.

PRVIOT: - Ne odgovara{ na postavenotopra{awe.

- Ajde povtorno:- Zo{to mi be{e te{ko da ja prenesam mis-

lata?VTORIOT: - Zatoa {to toa bi bilo zaludno

potro{ena misla.PRVIOT: - Ne sum zadovolen od odgovorot.- Obidi se za posleden pat:VTORIOT: - Zatoa {to gradite si imaa dru-

gi planovi so mojata misla.Zatoa {to bea `edni za poinakva misla.Zato {to toa be{e edna od poslednite mis-

li, a tie go znaeja toa.PRVIOT: - Kako e be mo`no gradite da ima-

at svoi planovi?!... A?VTORIOT: - Ti {to se pravi{ na udren?!A mo`no e da vodi{ dijalog vo monolog?Abe s# si ebalo majkata.

Ti velev da ne postavuva{ glupavi pra{awa?!

(Kratok molk...)

PRVIOT: Se obyira okolu sebe - Gleda{ se-ga {to napravi, onoj mutavion {to blee predogledalono ne seti..

A zo{to seto ova?Zatoa {to si ja izgubil sposobnosta da raz-

misluva{ vo stihovi.Kako nekoj da go boli kur za toa.Svetov otide u pi~ku mater, a ti se pali{

na {izofrenija kako mlad majmun.Odi be... le~i se!Bre manija~i{ta, sakaat da n# ebat na zdrav

mozok!VTORIOT: Gleda zbuneto vo prviot:- A {to ti e tebe be, jas usta ne otvoriv?[to ne }e slu{ne ~ovek denovive.Se{to....

Ti{inata povtorno mi go vrati spokojot.Odrazot vo ogledaloto go registrira{e samo

5756

moeto prisustvo. Ja zedov dnevnata doza od le-kovi i prilegnav na `elezniot krevet, koj siima{e zasebna prikazna. Ima{e pravo PRVI-ON so negoviot posleden komentar - poimis-liv pred da potonam vo euforijata od spokojstvo.

INTERVJU

- Poleka samo, oti imam muabet so lu|evo.- Op op op... taka, taka... aj teraj sega.

[o mi be{e zborot?A da.Sakam da znam i jas?Sakav da znam, kako da napi{am barem edna

qubovna pesna, a da ne se iskakam nekade nakrajot. Se kakam to~no toga{ koga treba da sedostigne kulminacija. Ebimu majkata. Izgledasamata `elbata da napi{am takva pesna ne gipravi pesnite qubovni, najverojatno toa gipravi qubovta. A imam qubov vo mene i okolumene, ne deka nemam. Eve i sam gleda{.

- Ka`i deka imam qubov, no nemoj da sikimnala so glavata vo vakva polo`ba!

Trepna so o~ite dvapati, ja vede? E toa zna~ideka se slo`uva so moeto mislewe.

5958

Kade e toga{ problemot?Problemot e {o najverojatno, jas sum inspi-

racija namesto tvorec.Ova mu dojde kako ruskiot crtan so volkot

– „Nu zajc, nu pogodi“ - vo epizodata koga vol-kot saka{e da bide zajak od {o mu se na`ali zazajakot. Ama volkot si e volk be brat~e, nemo-`i zajak da bide.

Slu{aj go sega ova:samovila-viLA,rasko{na i miLAokolu izvor se sviLAubosti v pazuvi skriLAa so usteto k**ac dudLA...dudla...dudLA...dudLA

Ene, pesna e, taka? Ima LA LA LA LA, imai priroda... i samovila duri kladov i idila odpazuvi.

I {o naprajv posle?Pak ja pokakav. Arno {to e samo do sredina

dojdena pesnana. Posle prskanici i berbat odsamovilana ~e storev. Eve gi, mi se motaat niz

glava i pred o~i se}avawata od minatiot vi-kend i beqata {o sakav pogore so pesnana dok-raj da ja ka(sla)`am. Ovaj primerov so stihov,kolku da ne re~i{ deka te la`am.

Pi~ka mu mater, od druga strana zaquben sum,do inspiracija sum zaquben ebago.

- U{te malku... u{te malku... u{te maa-aalkuuuu... begaj, begaj, vadi go... ufffff...

[o ka`uvav?A da.Stasan sum da bidam celosna inspircija.Ako ne sum bil, nemalo da ima ni qubovni

poezii, a ako se site inspiracii kako mene, to-ga{ te{ko na poezijata.

Ustvari... zatoa ni e do ova derexe dojdenotvore{tvovo, od mene i od vakvi kako mene.

Posle nemalo poeti.Kamo inspiracija be brat?!...Izvini me za moment.

- Pazi od kaj ~e se izbri{i{ oti nova mi efoteqata. Odi ajde v kupatilo i pobrzaj ~e mipo~ni fudbalo!

6160

Abe, `enski, brat, site se isti.Rasturi-suredi po cel den.Posle nie ne ~inime.Ama ~uti si...

...(A da ne go pikam prostum, tamu kade {o i

le`e~ki ne go sobira?A, i da ne ka`uvam mnogu duri me dr`at za

madiwa?Ajde sega bidna, ama bitno e {o mi teknuva).

VO POTRAGA PO JAN MAN

A dolinata ne be{e cela negova.Toj be{e zadovolen od nea, no ne i od sebe.Ispraven, no ne i gord, toj se vika{e Jan Man.Na Jan Man, nikako ne mu se dopa|a{e toa

{to go gleda koga }e se navedne{e, a se navednu-va{e postojano otkako go sretna Litro Pan.Rasposlan okolu i postojano vo `urba, toj sevika{e Litro Pan. Litro Pan ne mo`e{e dase izna~udi {to toa se slu~uva so negoviotkompa i prosto nema{e kapacitet da ja defi-nira makata na svojot (od nekade, a od kade i dokade s# u{te ne znae{e) pridru`nik.

Nema{e ili ne saka{e?

Litro Pan so svojata osrednost oddava{evpe~atok na melanholi~no ednoli~na i naj~es-to posredna pojava. Dotolku pove}e Jan Man,iako okupiran so svojata sebenegacija na mo-menti podzastanuva{e i ogleduvaj}i se vo svo-

6362

jata pridru`ba se pra{uva{e: za{to e toj onoj{to mora da go sledi dvi`eweto na Litro Pankoga ovoj ni za moment ne podzastanuva, a zgorana toa i mnogu ~esto mu ja rasipuva perspekti-vata, iako znae deka toa mnogu go nervira, mo-`ebi duri i pove}e od samoto toa {to Jan Manne mo`e{e da ja re{i dilemata za svojata pojava.

Koga sme ve}e kaj toa, negovata pojava be{esosema normalna, samo {to Jan Man ne saka{eda ja prifati realnosta na svoite golemi u{ii spleskan nos.

No, taka s# i zapo~na...„]e zastanam“ - si pomisli.„Se otepav od tr~awe!“„Pa {to ako ostanam sam?“„Kako da sum sam i sega.“„Otkako se sretnavme so Litro Pan mi nema

progovoreno ni zbor, a koga }e se navratam na-nazad mu nemam ni jas nemu. A od kade toga{znam deka se vika Litro Pan?“

Hm... ~udno!?„]e prodol`am u{te malku“ - se premisli

Jan Man.

Vo ne tolku dale~nata blizina se vi{e{erid, taka postaven nebare e otkapok od sve}a,a vo negovoto podno`je se yirka{e ne tolkugolem crn ponor, koj so svojata ~istota poviku-va{e na predizvik. Zamaen od toa, za momentzaboravi na bitkata so sebe vo koja vo dobardel Litro Pan mu odmaga{e (koga i da pogled-ne{e vo nego nekako mu se ~ine{e kako da segleda sebesi duri i malku podiskriven), ilimo`ebi mu pomaga{e da se soo~i so sopstvenatarealnost.

Kako i da e...Na moment zaboravi na Litro Pan, no na po-

norot nikako ne mo`e{e da zaboravi. Nekakogo vle~e{e da ja progolta negovata utroba {tomu se ~ine{e topla i tr~a{e kon nea, iako sa-ka{e da sopri. Za moment se obyirna okolu se-be baraj}i odgovor od kade doa|a taa hipnoza,no s# {to uspea da dolovi be{e prisustvoto naLitro Pan koj ita{e kon istiot ponor, so taarazlika {to nego kako toa i da mu be{e celta.

Ne zastanuvaa i obajcata.Edniot obezglaven, drugiot potpolno kon-

centriran...

6564

Brevtaa!Litro Pan po~na s# pove}e da se raspenuva,

a ednovremeno i da se {iri i stesnuva, se poda-va{e sebesi kako vo trans, bukvalno se predava-{e i povtorno i povtorno... Vo zanesot ne nizabele`aa deka se na samoto podno`je od ridoti na vlezot od ponorot koj sega na Jan Man muse vide nestvarno ogromen i laden, no ne mo`e-{e da sopre, a na Litro Pan udobno celen i nesaka{e da sopre.

„Izgorev li vo sopstveniot kopne`?“ -pomisli Jan Man.

No vo momentot na ne{tata se slu~i neobi~-na pojava. Od nekade sve` mlaz na voda go zap-liska vlaknestoto i mlado lice na Jan Man itoj se stapisa. Taka vko~anet go vide posled-noto nurnuvawe na svojot pridru`nik koj sepakmu bil prijatel - zaklu~i podocna. Ne stasaani da se pozdravat. Se svrti nanazad kako ne{-to da ne mu e jasno, a vpro~em ni{to ne mu be{ejasno i toga{ se seti deka otkako se sretnaaprvpat se vrti nazad.

I... {to }e vidi:

Teloto na Litro Pan rasprostrano vo neso-vr{eni viugi po celata dolina.

Se nasmevna.O dedna{ s# mu stana jasno.

Go zaobikoli ponorot i se iska~i na vrvotod ridot bez nikov napor za{to negovite tri-godi{ni kopitca bea dovolno jaki. Go naso~isvojot pogled kon {irokata reka i vo nea japozna nijansata na nejziniot sin, a negov prija-tel Litro Pan koj {totuku se be{e splotil sonea i koj od bezgri`no poto~e kakvo {to be{edodeka se dru`ea so Jan Man stana mo}na reka.Gord na toa {to ima tolku mo}en drugar, JanMan ja sfati celta na negovoto pate{estvie,go sfati molkot na Litro Pan prez celoto vre-me, negoviot pozdrav so onoj sve` mlaz {to good{emeti, i nadokraj - ~istotata na nivnatadru`ba.

„No... site nie prodol`uvame po patot nasopstvenata sudbina kolku i da ni se ~ini dekana drugite e podobra“ - konstatira Jan Man.

Litro Pan poniraj}i prodol`i po negovatasudbina, a Jan Man se svrti sre}en {to ne pro-dol`i po Litro Panovata, tuku po svojata.

6766

JAS(LI)

Komocijata mu gi diktira{e neminovniteprirodi.

Nakisnat; abe kakov nakisnat – iskisnat bev.Zaslepen; ma kakvi zaslepen – slep be, }orav

– mrak.Zamislen; koj ti ima{e vreme za mislewe –

davaj lapa~ka vamu.A toa – {to da ti ka`uvam: edno crevo, provis-

nalo i se stisnalo i {iba li {iba, {to alko-holno-nikotinesti neprovetrenosti, {to raznismesesto nedore~eni se{tosti i {to li u{te ne.

A, malendav bev, jas.S# bev ili ni{to, samo gluv ne bev.Edna{ naslu{nav deka me vikaat Sutef, a

da ne be{e Tefus ili taka nekako. Ne e bitno,bitno e da te~i od toa crevoto, a da ne be{evrvca... ma koj mu ebe mater, {to sakalo bilova`no kape{e, te~e{e, grga{e i s# taka si pov-toruva{e.

A i sam bev, jas.

Ne deka se bunam, ama sam si e sam. Mi fale-{e dijalog, od ednonaso~ni mi e „preku kur“,~ekaj, ~ekaj da se ispulam podolu, uff, uf... –dobro e, ne bilo samo fraza. Tuku, nemam setenoblizina be brat~e, `iva du{a ne pominuva.

Edna{ eden }elav taka navrati za mig, yirnai fit fidelija fati. Ne deka go vidov, ama gosetiv. Kako da ima{e ideno tuka pove}e pati,s# mu be{e poznato, i~ ne se zbuni od okolina-ta, e sega, dali pred mene bil ovde zadomen ilikolku za beqa samo prael vlezi - izlezi, ne znam,ama setiv deka samo {to me vide, ja spra{ti.Zinav da vikam, ama ve}e be{e predocna, a ini{to od ustava ne izleguva{e...

De be, zar i nem sum da mu ebam majkata! -zaklu~iv beznade`en.

Mnogu e ma~no s# sam da si otkriva{ i etezatoa ne e ubavo da si sam, a posebno, ne jas. Vi-dov ne vidov iako slep, zedov i si mol~ev vomislive, iako nem. Terav od toa crevoto ipr~ev kureto kojznae u{te kolku vreme, s# durine $ se na`ali da me pu{ti nadvor, pa i jas svetda ~ujam, a ne samo pobliska okolina. Minaataka edno pobaa|i temnici i ne samo {to $ se

6968

na`ali, tuku vika korni so solzi i kara vrni,po mene li ili ne...- ne znaev, ama me razbudi.

Samo {o krenav toa glavata, koga me opnaedno bleskavilo i taman si se izna~udiv }ef-lisan na mojot opul za koj mislev deka go ne-mam, ko me zgrap~i eden maj~in - more dvajca bea,kako so pipci ili sli~no - ne e bitno, znam samodeka ne bea kako }elaviot i... – molknat li molk-nat.

Vaka jas, za da se zadr`am se grabnav za toayidovite kaj {o bev mi`el kojznae kolku i... –grebam, tie molknat, jas grebam spasuvam glava,a nekoj slu{am pla~i-ja~i i s# mi izgleda kakoda pla~i od mene. Strav ne strav, prestanav dagrebam ama zami`av, ne deka se nebev naviknalna svetloto {to yirka{e me|u pipcite pa mi estrav da ne ne go vidam pak, tuku od strav za ̀ i-votecov mi`ev.

Prestana da ja~i.Me izmolknaa!Abre-debre, duri mi tekna... – [TRAK ne{-

to i mi go skina crevoto.-[o pram sega bez crevo?!Seta avtenti~nost na mojata kolku-tolku

kumulativna (toga{na) indentifikacija mu ja

dol`ev na sega {traknatoto crevo, a sega naed-na{ go nemam, se snemav ili se smeniv, mi serazdeni ili mi se dostemni...

Vo migot od haos, znaev deka dobivam a gubam,znaev deka {trakot e kraj, a edinstveno ne mibe{e jasna negovata brzina, za{to mislev (neznam zo{to, mo`ebi zaradi mojata dotoga{nale`ernost) deka golemite ne{ta ne idat sti-hijno. Nemav vreme za analiza, pa se prepu{tivna instinktot: animlen i kraen, no i toj be{ese predal zavalijata.

Mojata nemo} issilena so gr~, krepa{e...Mrdav i grabev...Crevoto nazad!Ovde studi, u pi~ku mater! - mislev da ka`am,

a od mene izleguva{e samo piskot, neartiku-lirano grozna vreva, pa taka, siot }eif {tone sum nitu nem (od tolku mnogu vozbudi ve}eni{to ne me iznenadi), a i za da ne si se izbuda-lam od sopstveniot vik – prestanav.

Prestana s#.Po nekoe vreme frliv opul, i vidov eden go-

lem so kosa, kosa - kosi{te, kako se yveri podzi-nato okezen vo mene. Otkako mu se podispuliv

7170

(iako u{te gledav naopaku, a i boi nekako sla-bo raspoznavav), so malku fantazija mi zali~ina }elaviot.

U{te koga go setiv toga{ duri bev slep, is-kisnat i nem, znaev deka i toj ima zame{anone{to, no si rekov – Ajde be, grd e ovoj, kaj e dago pu{ti{ vnatre za vistinski...

Grd-negrd, toj bil i arno {to bil, ako ne bil,ne }e sum bil ni JAS... vo JASLI.

KOMA

Slu{a{e glasovi kako promaja:- 350... eeej, za 350 zaebani denari!- Do tuka stasa!?Ima{e zavr{eno sredno mizerno pred pet-

naesetina godini.Denes od sopstvenata nezadovolnost, padna

vo besoznanie.Vo buniloto makata mu se oma~i i mu rodi

350 gladni maki. Makite mu se vide deka se 350denari, vsu{nost s# mu se gleda{e 350 denari.

Sega ima{e 350 denari, a u{te tolku munedostasuvaa...

A besoznanieto be{e KOMATOZNO....Go vikaa Zadrogaz, a toj se javuva{e i na

KOWUUU!!!...Kaj nas v maalo go vikaa Kojno Zadrogaz. Toj

~esto be{e na korzo, a korzo ja vikaa ulicata{to be{e zabraneta so trkalezen znak na kojpi{e{e „zabraneto za vozila od 19 do 23 ~a-

7372

sot“. To Zadrogaz mu ostanalo od na ~upe (demekod mal ili ko kopiq kako {o vikate vie), kose zadira{e so golemite kowi, koi go teraa dagi yivka kobilite {o se {etaa po to korzoto.Toj yivni ja taa nasmej mu se, yiv-nasmej... yiv-kikot i s# taka dur ne po~na grivata da mugusti. Po neko vreme i znakot za zabrana go iz-vadija i korzoto se premesti v ~ar{ija, a tojsi ostana istiot, ama ne ba{.

I mu zgusti grivata – ami kako, a Zadrogazsi tera{e po staro...

Sega ode{e vaka: toj yivni ja, taa vlepi muja, toj trgni se, taa s’r`i, opcuj go, zabegaj,podispuli mu se i vrati mu so ona: - „breeejkopa~ be, seqa~i{te.“

Se zamisli...Ralo nema nikoga{ trgano iako seqak, pa

nema od kade da bil kopa~... tuku mu tekna dekai to kobilite ne se cvej~a za mirisajne. Posled-noto {o mu tekna, a {to u{te go nemam napi-{ano... go zakopa.

Mu tekna na grev~eto deka PORASNAL.Godinite gi ima{e, a umot? E umot zemal da

se vle~ka i ostanal nekolku godini pozadi.

S# mu ide{e na um da yivni ne{to, ama sogodin~inata i {amarite go bolea, pa brzo sepredomisluva{e.

„Nema begawe, treba da porasnam komplet-no“ - konstatira ta`no Zadrogaz.

Problemot be{e {to godinite i umot odea voist vremenski kontinium, no so razli~na brzinai {to e najlo{o, apstraktni bea maj~inite. Nebe{e da gi vati{ so vle~ewe da gi dobli`i{, tukunauka si baraa pustiweto, formuli.

Abe... pederska rabota, {o da ti ka`uvam.Naokolu site bea tubi, nema{e na kogo da

se potpre za sovet. Edna{ vo ̀ ivotot mu treba-{e pomo{, a toj nema nikoj...

„Mama i tato bea zadovolni od toa {to giodr`uva{e vo ̀ ivot, dada i bato nemav, u~itel-kata me saka{e, no taa predava{e maj~in jaziki zgora na toa ne reagirav na nejzinite (...hm...)signali - zna~i i taa otpa|a, profesorot pofiskultura mraze{e yivka~i za{to mu praveakonkurencija, a i koj go ebe, ebago staro yivkaloi {o koj kur ~e mi e i da ne se mrazevme - obi~enkorka~ koj fizikata ja misle{e pe~atna gre{-ka od fizi~ko” - se prebrojuva{e taka Zadro-gaz, ama nikako da najde vistinski izbor.

7574

„Kako ba{ za fizika e vrzan problemovmame mu ebem, a toa u~ev samo od petto do osmoi tolku, koj }e ti pamti formuli dvaesetinagodini“ - se misle{e Zadrogaz.

Na Zadrogaz mu treba{e fizi~ar, a ne kor-ka~, ako be{e za korka~ toj si be{e dovolen.

...Re{i.Ako saka da go nadmini problemot mora da

nau~i fizika.Na policite od rabotnata soba te`ea debe-

li knigi. Ba{ka od umot i vo rastot ne be{eporasnal – zabele`a samiot, pa sobra eden stolod kujna za da ja dostasa knigata koja misle{edeka e vistinskata.

Se ka~i. Ja zede, ja zabri{a pravta i se sim-na zadovolen.

Lista{e zainteresirano. Enciklopedijatabe{e stara i mudra, no nedovolno za da ja re{imakata na Zadrogaz. Nema{e formuli staru-dijata, istoriska i geografska be{e. Nabrzinagi pregleda preostanatite knigi. Visea tamunekoj: Mrqa, Anti-ne{to, Mrkovski, Ala-ne{to, Derida, Nabokov, Bukovski i drugi, no

ni{to, ni pribli`no ne najde od toa {to bara-{e. Bara{e FORMULI, bara{e spas!

Sedna o~aen... Godinite go gazea umot. Vremetogi tera{e godinite, a umot edvaj gi gleda{e, mubegaa... Gube{e. Umot gi mraze{e godinite.

Se nafrli gladen.Go zede Anti-ski i go pro~ita vo edna no}.

Mu se nafrli na Koqa, ^arls, Branko... gi za-redi site i potro{i baa|i vreme. I onaka gube-{e, a ovie mu se vidoa srodni du{i~ki – srodniza{to i tie gubea. Edinstvenata razlika be{e{to tie gubea namerno.

Podzastana.Dotoga{ nema{e pro~itano nitu edna takva

kniga. Tie stanaa negova zasit, no toj nema{evreme za hranewe. Negoviot um nasu{no ima{epotreba od ~ista misla, a toj si dava avtogolvo posledna minuta – ironija do nemajkade... a zgo-ra na toa i mnogu glupa potreba ima{e:

„Formuli ~e mi u~el, fizi~ar ~e mi bil...Abe da mu ja zaka~i{ edna... tuku ajde, neka tera,siroma{tija“ - si se te{e{e samiot.

Se izgubi pome|u godinite i umot. Rastoja-nieto me|u niv be{e nebare lastik, a toj bara{eformula, odnosno bara{e tri formuli: ednata

7776

be{e za zastanuvawe na godinite, drugata za dos-tasuvawe na umot, a tretata za simbium na pret-hodnite dve vo kontinuitet.

Samo vakov – komiran, mo`e{e da go teratekot na mislata linearno.

[teta!Ba{ {teta {to po~nuva{e da se osvestuva

za{to mo`ebi kako {to zatera so knigite ibez formuli }e go re{e{e diskontinuitetot.

[to }e mu vrede{e toa, koga odkomiran pak}e mu nedostasuvaa 350 denari.

...Se osvesti na istoto mesto kade {to padna.Si najde banknota od 500 denari. Mu ja osta-

vile nazemi (kako {to im ostavaa pare za dane pla~at, na decata {to }e padnat) .

Zadrogaz se krena, sega ima{e i pove}e od700 denari kolku {to ~ini kabelskiot inter-net (internetot koj gi znae{e site formuli),no se premisli i... Dobrovolno padna vo dla-boka koma.

Tuka formulite nemaa nikakvo zna~ewe, tu-ka sega mu bea novite prijateli: ̂ arls, Vladi-mir i ostanatite...

Tuka ne mu trebaa maj~inite 350 denari.

EKSHUMACIJA OD NEHUMANA PRIRODA

Negoviot ~erep gi zadovoluva{e negovitepotrebi, a toa bea tie, toa be{ e toj: SS-ovec,tiran od Au{vic.

Edno mra~no pladne (kakvi {to vpro~em beasite), tr~aj}i po tremot za da ne propu{ti daim go dade ovodnevnoto sledovawe na proyir-nite vetru{ki – se lizna i akna.

- SCHEIZE! - onaka naduen istrkala so~nood usta v usta (s# mi se ~ini deka vkusot mu sebendisa, za{to se nema{e plakneto usta baa|ivreme) i niz zabi, i se podzasrkna.

Stana, a ne se ispravi.Podnaveden i grabnat so racete za kolena

se obiduva{e da zeme zdiv i... –kone~no uspeaza negova nesre}a. Od gasnata komora, poto~nood oxakot koj be{e nizok i ne be{e po propisiako germanska gradba, se smeeja ~adovi izme-{ani od piskotnici i gradni anatomii, stra-vovi za sebe, rodnini, rabini i gradovi, a sekle{tea nemite oti go na~ekaa.

7978

Omaen... padna na kolena. Taka nakoleni~en,SS-ovecot nej}um gi vdi{i iskle{tenite koi{to od cijanid, {to od jad go odrodija od ovo-tremnoto, no pred da go ni~kosaat i mu ja spre-mat najnovata uniforma i svetnatite ~izmi zave~na horizontala, mu ja poka`aa tragata odkrv na koja se be{e liznal.

Se ispuli i akna... sega bez`ivotno.Uniformata i najnovite ~izmi mu gi pos-

premija i go frlija gol.Go strupolija vo jamite kade {to gi nakopu-

vaa getoarite koga }e izgnieja od arost, za{topcojsan im vrede{e isto kolku niv.

...Oxakot prestana da ~adi.

Dojdoa drugite i gi otkopaa jamite.Rodot od rodoskvernavenite si gi prezakopa

ostatocite vo alejata, a nego go setija deka eSS-ovecot. Go setija po zdivot od koj nayira-{e po nekoe nedore~eno-iskezeno ~ad~e {to u{tene mo`e{e da mu prosti i koe prave{e izlezi-vlezi, daj $ nade` na du{ata ili {to i da be{e(mnogu du{i, a ne edna taa be{e zela) deka }e japu{tat, pa zemi $ ja i taka ping-pong.

Sega go zakopaa pod tremot - kaj krvta... akrv u{te kape{e.

Krvta be{e na Pavel koj ima{e 9 godini ine{to, a be{e od edno selo blizu Krakov i be-{e sirak.

Negovata gre{ka be{e {to e sirak, a tvojataSS-ovecu {to ne ja izbri{a krvta koja ostanaod dnevnoto sleduvawe.

Pavel i den denes e ping-pongar.

8180

MOLEC

A koga }e gi isprazni{ xebovite bara}inekoj denar po praznite agli

ja raskinuva{ kutijata za cigari da neslu~ajno se zalepila nekoja cigara na yidot

od kutijataDu{ata ti li~i na nenajdeniot denar ilicigara, a sepak ti smrdi na siroma{tija i

~adO~ite te bolat od svojot odraz a si prinuden

da se gleda{ za{to te pravi da si `iva toga{ da se strupoli{ vo dupkata od

izvetveniot xeb i da si najde{ pikavec negleda}i se vo barskiot odraz na gnilata

stvarnost... Toga{ }e ka`am

SODR@INA

NE[TO LI^NO .............................................. 5STE^AEC NA JVC ......................................... 7EBAN POST .................................................... 11ALO... ................................................................. 15VOZOT .............................................................. 17POKRAJ OGNOT ............................................. 27DOBRE I BEGOT ............................................. 31OD CABARET DO OZ .................................... 36[TURECOT BIL ZAEBAN IGRA^ ....... 41TIK-TAK... ....................................................... 46DIJALOG VO MONOLOG ........................... 53INTERVJU ....................................................... 57VO POTRAGA PO JAN MAN ....................... 61JAS(LI) .............................................................. 66KOMA .................................................................. 71EKSHUMACIJAOD NEHUMANA PRIRODA ............................ 77MOLEC .............................................................. 80