สงขลานครนทร |ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

115

ปท 22

ฉบบท 2

พ.ค.

-

ส.ค.

2559

Nominal-class Marking in Thai

Unchalee Singnoi Wongwattana Ph.D. (Linguistics), Associate, Professor.

Department of Linguistics, Faculty of Humanties,

Naresuan University

E-mail : sunchalee@yahoo.com

AbstractThe article presents an approach on nominal-class

marking in the Thai language in the view point of Functional-typological Grammar. Nominal classification is well-known as a salient grammatical characteristic of Asian languages and African local languages. In the Thai language, a Tai branch spoken in Asia, there appears a number of morphological categories employed in nominal classification; namely, nominal classifier, class term and class marker. Nominal classifiers are condidered a device in the lexico-grammatical system. Class terms are used as a device in the lexical system. Class markers are in the grammatical system. The uses of classification systems vary with regard to grammatical constructions where classified nouns occur: 1) nominal classifiers are used

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

116

Vol. 22

No. 2

May.

-

Aug.

2016

in a noun phrases, 2) class terms are used in nominal compounds and 3) class markers are used in simple nouns. While nominal classifiers are well-known to the Thai language studies, class terms and class markers are less known in Thai language studies.

Keywords: classifiers, class markers, class terms, Thai language

สงขลานครนทร |ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

117

ปท 22

ฉบบท 2

พ.ค.

-

ส.ค.

2559

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

การบงกลมนามในภาษาไทย

อญชล สงหนอย วงศวฒนาPh.D. (Linguistics), รองศาสตราจารย

ภาควชาภาษาศาสตร คณะมนษยศาสตร

มหาวทยาลยนเรศวรE-mail : sunchalee@yahoo.com

บทคดยอ

บทความวชาการนน�าเสนอแนวทางการบงกลมนามในภาษาไทยในมมมองภาษาศาสตรหนาทนยมแบบลกษณภาษา การจ�าแนกค�านามออกเปน กลมตางๆ เปนลกษณะเดนทางไวยากรณของภาษาทพดในเอเชยและแอฟรกา ในภาษาไทยซงเปนภาษาตระกลไท/ไต พดในเอเชย มระบบการจ�าแนกและบงกลมค�านามดวยระบบหนวยค�าทมฐานะทางไวยากรณแตกตางกน คอ ลกษณนาม ค�าบงกลมนาม และตวบงกลมนาม โดยลกษณนามจดเปนการบงกล มนามในระบบกงศพทกงไวยากรณ ค�าบงกล มนามจดเปนการบงกล มนามในระบบค�าศพท และตวบงกลมนามจดเปนการบงกลมนามในระบบไวยากรณ ระบบการจ�าแนกค�านามทงสามระบบดงกลาวมการใชทแตกตางกนขนอยกบหนวยสรางทค�านามทถกจ�าแนกปรากฏ ไดแก 1) ลกษณนามใชบงกล มค�านามในโครงสรางนามวล 2) ค�าบงกล ม

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

118

Vol. 22

No. 2

May.

-

Aug.

2016

นามใชบงกลมค�านามในโครงสรางค�าประสม และ 3) ตวบงกลมนามใชบงกลมค�านามในโครงสรางค�าเดยว ซงการใชลกษณนามนนเปนทร จกกนด ในขณะทค�าบงกลมนามและตวบงกลมนามยงรจกกนนอยในแวดวงการศกษาภาษาไทย

ค�าส�าคญ : ค�าบงกลมนาม, ตวบงกลมนาม, ภาษาไทย, ลกษณนาม

สงขลานครนทร |ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

119

ปท 22

ฉบบท 2

พ.ค.

-

ส.ค.

2559

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

ความน�า : การจ�าแนกหมวดหมค�าในมมมองแบบลกษณภาษา

ในเรองของการจ�าแนกหมวดหมค�าในมมมองแบบลกษณภาษานน Givon

(2001) ไดกลาวไววา ค�านาม (noun) และค�ากรยา (verb) ปรากฏเปนหมวดหม

หลกในทกภาษา ค�าคณศพทหรอนามวเศษณ (adjective) ในบางภาษาอาจ

ไมมแยกออกมากตางหาก หรอหากมกมาจากค�านามหรอค�ากรยา หรอเปน

กลมยอยของค�านามหรอค�ากรยาในปจจบน สวนกรยาวเศษณ (adverb) นน

โอกาสทจะแยกเปนหมวดหมมนอยทสดในบรรดาหมวดหมค�าศพท ดงน

(Givo n 2001, 49)

“...nouns and verbs are major lexical classes in all languages.

Adjective may or may not appear in all language as a distinct word-class,

both their diachronic rise as a sub-class of either nouns or verbs, or their

synchronic semantic and syntactic behavior when lacking their own class,

are to some extent predictable. Adverbs are the least universal lexical class.”

ในทางทสอดคลองกบมมมองดงกลาวน ราชบณฑตยสถาน (2546)

จ�าแนกหมวดหมค�าในภาษาไทยเปน ค�านาม ค�ากรยา และค�าวเศษณ ในบรรดา

หมวดหมหลกทงสามหมวดหมน ค�านามและค�ากรยาเปนหมวดหมพนฐาน

และใหญทสด สวนค�าวเศษณนนมทมาจากค�ากรยา ซงไดก�าหนดใหเปนค�า

ทใชขยายค�านาม ค�ากรยา และค�าวเศษณดวยกนเอง เพอบอกคณภาพหรอ

ปรมาณ เชน คนด น�ามาก ท�าด ดมาก ดงนนค�าวเศษณในภาษาไทยจง

หมายรวมเอาค�านามวเศษณและค�ากรยาวเศษณ (ดงทปรากฏเปนหมวดหม

ค�าตางหากในหลายๆ ภาษา เชน องกฤษ ฝรงเศส จน ฯลฯ) ไวดวยกน

เกณฑทใชจ�าแนกหมวดหมค�าและหนวยค�านนมลกษณะเปนชด ไมใช

เกณฑเดยวๆ เกณฑใดเกณฑหนงอยางในแนวเดม ซงมดงน

1. เกณฑทางอรรถศาสตร ใชแบงค�าศพทเปนกลมความหมายประเภท

ตางๆ ตามอรรถลกษณของค�าศพทแตละค�า

2. เกณฑทางวากยสมพนธ ใชแบงค�าศพทออกเปนกลมตางๆ ตาม

ต�าแหนงและหนาทโดยทวไปของค�าในประโยค

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

120

Vol. 22

No. 2

May.

-

Aug.

2016

3. เกณฑทางไวยากรณหนวยค�า ใชแบงค�าศพทออกเปนกลมตางๆ ตาม

แนวโนมของค�าหรอหนวยค�าไมอสระทไปปรากฏรวม

ในการจ�าแนกค�าเปนหมวดหมตางๆ ดงกลาวน ในแตละหมวดหมอาจม

สมาชกจ�านวนหนงทไมไดแสดงคณสมบตของหมวดหมเตมรอยเปอรเซนต

กลาวคอในหมวดหมหนงๆ มทงค�าทมความเปนตนแบบมาก และมค�าทม

ความเปนตนแบบนอย ไมเทากน แตยงคงเปนสมาชกของหมวดหมเดยวกน

ยกตวอยางค�านามเชน บาน ตนไม โตะ เกาอ นายก พอ แม ฯลฯ มความ

เปนตนแบบของหมวดหมค�านามมากกวาค�านามเชน เดก สาว หนม หน ฯลฯ

เนองจากค�านามกลมหลงนสามารถปรากฏเปนเสมอนค�ากรยาไดดวย ดงใน

ประโยค เขายงเดกอย เธอยงสาวอย ขอสอบหนจง ฯลฯ

1. เกณฑทางอรรถศาสตร

Givon (2001) ไดเสนอเกณฑทางอรรถศาสตรทใชจ�าแนกค�าศพทเปน

หมวดหมค�านาม ค�ากรยา และค�าวเศษณนน เปนชดของเกณฑทมนษยใช

จ�าแนกประสบการณ อยางนอยไดแก ความคงท (stability) ความซบซอน

(complexity) ความชดเจน (concreteness) และความกระชบ (compactness)

ความคงทเปนเกณฑพนฐานในการจ�าแนกค�านาม ค�ากรยา และค�าวเศษณ

โดยหากจดค�าทงสามประเภทบนมาตราสวนความคงทของเวลา (time-stability

scale) จากประสบการณของมนษยแลว ค�านามจะอยขวทคงทมากทสด ค�ากรยา

จะอยขวทคงทนอยทสด สวนค�าวเศษณอยตรงกลาง ตวอยางดงแสดงเปน

แผนภม

ความซบซอนเปนคณสมบตทางอรรถศาสตรทเดนของค�านาม ค�านาม

ตนแบบเปนกลมของลกษณ (features) ประสบการณทคงททเกยวของกน

คงทมากทสดภเขา, หน...ตนไม, คน, ค�านาม

คงทนอยทสดร, รก...ทบ, ต ค�ากรยา

เขยว, ด�า...ด, เรว ค�าวเศษณ

สงขลานครนทร |ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

121

ปท 22

ฉบบท 2

พ.ค.

-

ส.ค.

2559

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

เชน ชาง มลกษณตนแบบของขนาด รปราง น�าหนก ส เสยง พฤตกรรม

การใชงาน ฯลฯ ในขณะทค�ากรยาตนแบบมความซบซอนนอยกวาค�านาม

ตรงกนขามกบค�านาม ค�ากรยาตนแบบจะมความซบซอนนอยกวากรยาท

ลดความเปนตนแบบ เชน กน ซงตนแบบ มลกษณ ไดแก เอาอาหารใสปาก

เคยว และกลน ในขณะท หม�า เปนค�าแสดงการกนทไมใชตนแบบ มลกษณ

ไดแก เอาอาหารใสปาก เคยว กลน และใชกบเดก (Singnoi 2006) นอกจาก

นความซบซอนของกรยาจะยงมมากขน ขนอยกบผรวมทปรากฏรวมกบ

กรยาในประโยคดวย เชน ให จะตองม ผกระท�า ผทรงสภาพ และผรบ

ประโยชน มาเกยวของ ส�าหรบค�าวเศษณตนแบบจะแสดงลกษณของค�านาม

หรอกรยาเพยงลกษณเดยวอยางเปนนามธรรม ยกตวอยางเชน เขยว จะรบ

รไดกตอเมอลกษณนอยในกลมรวมกบลกษณอนๆ เพอรวมแสดงคณสมบต

ของค�านาม เชน หญา ใบไม กระดานด�า มาน ฯลฯ

ความชดเจนเปนรปธรรมมากทสดจะเปนคณสมบตของค�านามอกเชนกน

ค�านามตนแบบซงคงทมากทสดเชน ภเขา หน ฯลฯ ยงมความชดเจนเปน

รปธรรมมากทสด อกทง คณสมบตทแสดงดวยลกษณตางๆ กเปลยนแปลง

ไดชาดวย ในขณะทค�ากรยาแสดงเหตการณทเกยวของกบค�านามทปรากฏรวม

หลายชนด จงแสดงกรยาอาการ การเปลยนแปลงทางกายภาพ การเคลอนไหว

ของค�านามปรากฏรวมตางๆ ทงทางกายภาพและทางจตใจ ซงมความชดเจน

ไมเทากนเชน เตะ ตอย แตก วง พด ไป มา ส ฯลฯ เปนการกระท�าทางกายภาพ

(actions) มผกระท�าทจงใจกระท�า จงมความชดเจนมาก เชนเดยวกนค�า

กรยาเชน ตก หลน แตก หก แหง ลอย ปลว ฯลฯ ซงแสดงสภาพทางกายภาพ

กมความชดเจน ในขณะทค�ากรยาเชน ร คด นก ฝน เขาใจ สงสย ตองการ

เสยใจ ฯลฯ เปนกจกรรมทางจตใจ (mental activity) ไมสามารถมองเหนได

อยางชดเจน และค�ากรยาเชน เหมอน เทา เปน ฯลฯ ซงไมไดจดเปนทงสอง

จ�าพวกกยงมความชดเจนนอย สวนค�าวเศษณเปนลกษณทแสดงคณสมบต

ประการเดยวของค�านามหรอค�ากรยา แมวาจะแสดงคณสมบตทเปนกายภาพ

แตดวยความเปนลกษณเดยวๆ จงมสภาพเปนนามธรรม ค�าวเศษณตนแบบ

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

122

Vol. 22

No. 2

May.

-

Aug.

2016

จะมความชดเจนทางกายภาพ เชน ขนาด (ใหญ เลก ฯลฯ) รปราง (กลม ร

ฯลฯ) ส (ขาว แดง ฯลฯ) น�าหนก (หนก เบา ฯลฯ) กลน (หอม เหมน ฯลฯ)

รส (เปรยว หวาน ฯลฯ) ปรมาณ (มาก นอย ฯลฯ) ความถ (บอย หาง ฯลฯ)

ความเรว (เรว ชา ฯลฯ) ฯลฯ ค�าวเศษณทลดความเปนตนแบบ จะมความคงท

นอยกวาและไมชดเจนทางกายภาพ เชน อณหภม (รอน หนาว ฯลฯ) อารมณ

ความรสก (เศรา ยนด โกรธ ฯลฯ) สขภาพ (ปวย เจบ ฯลฯ) ฯลฯ

ความกระชบหรอความควบแนน เปนคณสมบตทเดนของค�านามเชนกน

ค�านามตนแบบซงคงท ชดเจนเปนรปธรรม มกมความกระชบ ในขณะทค�านาม

ทลดความเปนตนแบบซงคงทและชดเจนนอยกวาเชน ฝน น�า ไอน�า ควน

ชาต สทธ ศกดศร ฯลฯ จะมความกระชบนอยกวา ความกระชบมกท�าใหม

รปรางทชดเจนสามารถนบได ในขณะทค�านามอนๆ มสภาพเปนมวล (mass)

นบไมได ส�าหรบค�ากรยานน มความกระชบเรองเวลาแตมการกระจายใน

เชงเนอท (spatially diffuse) มากกวาค�านาม จงเหนเปนรปธรรมทชดเจน

นอยกวา สวนค�าวเศษณสวนหนงทใชขยายค�านาม มความกระชบในลกษณะ

ทเหมอนค�านามเนองจากเปนลกษณหนงทรวมแสดงค�านาม ค�าวเศษณอก

สวนหนง ทใชขยายกรยามความกระชบในลกษณะทเหมอนค�ากรยาเนองจาก

เปนลกษณหนงทรวมแสดงค�ากรยา

ลกษณะทางอรรถศาสตรของค�านามนอกจากทกลาวไปแลวขางตน

แลวนน ยงมแนวโนมเปนไปตามระดบชนของการมลกษณะตางจากทวไป

(markedness) ซงแสดงโดยอรรถลกษณไดดงน (ดดแปลงจาก Givo n

(2001, 56)

นามลกษณ

นามธรรม มชวงเวลา

ไมมพนท มพนท/รปธรรม

ไมมชวต มชวต

อมนษย มนษย

หญง ชาย

สงขลานครนทร |ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

123

ปท 22

ฉบบท 2

พ.ค.

-

ส.ค.

2559

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

ระดบชนนแสดงการตความดงนคอ “ถาเปนหญง กจะตองเปนมนษย

เปนสงมชวต เปนรปธรรมจบตองได มชวงเวลาของการเกด และเปนนาม

ลกษณหรอค�านาม”

2. เกณฑทางวากยสมพนธ

นอกจากเกณฑการจ�าแนกค�านามในทางอรรถศาสตรดงกลาวแลว

เกณฑทางวากยสมพนธยงใชแบงค�าศพทออกเปนกลมตางๆ ตามต�าแหนง

และหนาทโดยทวไปของค�าในประโยค ค�านามจะเปนค�าทปรากฏในต�าแหนง

ประธาน กรรมตรง กรรมออม (ผรบ ผไดประโยชน ผรวมกระท�า เครองมอ

สถานท ฯลฯ) หรอภาคแสดงนาม เชน

(1) เขาเอาเงนใหเพอนทเปนภารโรง

ประธาน กรรมตรง กรรมออมผรบ ภาคแสดงนาม

แมวาค�านามทวไปในภาษาไทยเปนค�าเนอหาทปรากฏไดอยางอสระ

ดงทกลาวไปขางตน อยางไรกตามมค�านามจ�านวนหนงไดผานกระบวนการ

กลายเปนค�าไวยากรณ (grammaticalization) หรอเปลยนแปลงตามกาล

เวลาเปนค�าไวยากรณไมเทากน บางค�ากอยในระหวางการเปลยนแปลง

(ปรากฏเปนไดทงค�านามและค�าไวยากรณในปจจบน เชน ท บน ฯลฯ) บางค�า

กเปลยนแปลงไปนานแลว (ไมพบปรากฏใชเปนค�านามในปจจบน เชน เลม ซง

ฯลฯ) ตวอยางค�าไวยากรณทมาจากค�านามทเปนทรจกกนดเชน ค�าลกษณนาม

(nominal classifier) เชน ผหญงหนงคน เกาอสองตว หนงสามเลม ฯลฯ

ค�าบพบท (preposition) เชน ทบาน บนถนน ตอนเชา ฯลฯ ค�าบงล�าดบ

(ordinal marker) เชน ทหนง ทสอง ฯลฯ ค�าบงรปแปลงเปนนาม (nominalizer)

เชน ทเธอพดมานนไมจรง การพฒนาตน ความด ฯลฯ ค�าบงประโยคสมพทธ

(relative clause marker) เชน ผหญงทสวย บานซงเปนทอยอาศย ทรพยสน

อนมคา ฯลฯ และค�าเชอม (connector) เชน เขาไปตอนหายปวย เขาถก

จบฐานฆาคนตาย ฯลฯ

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

124

Vol. 22

No. 2

May.

-

Aug.

2016

3.เกณฑทางไวยากรณหนวยค�า

ส�าหรบในเรองของเกณฑทางไวยากรณหนวยค�านน ในภาษาทวไปมการ

จ�าแนกนามออกเปนกลมตางๆ ใน 3 ระบบ ไดแก 1) ระบบการใชค�าศพท

(lexical system) หรอ การใชค�าบงกลมนาม (class terms) และหนวยวด

(measures) 2) ระบบกงไวยากรณกงค�าศพท (lexico-grammatical system)

หรอการใชลกษณนาม (classifiers) และ 3) ระบบไวยากรณ (grammatical

system) หรอการใชตวบงนาม/เพศสภาพ (noun/gender class markers)

อยางไรกตามศพทบญญตทใชในการอธบายการจ�าแนกนามในการศกษาท

ผานมานนสวนใหญไมคงทและปนเปขามระบบ นกภาษาศาสตรหลายคนไดให

ความสนใจตอลกษณนามมากทสด ทส�าคญอาท Adams and Conklin (1973)

Greenberg (1975) Graig (1986) DeLancey (1986) ฯลฯ ซงนกวจยมกใช

ค�าวา “ลกษณนาม” กบทงระบบไวยากรณและระบบกงไวยากรณกงค�าศพท

สวนการศกษาทางดานภาษาศาสตรเกยวกบค�าบงกลมนามและตวบงนาม

ยงพบปรากฏเปนจ�านวนนอยกวา ทผานมามการศกษาเกยวกบค�าบงกลมนาม

ทส�าคญอาท DeLancey (1986) เปนตน สวนการศกษาเกยวกบตวบงกลมนาม

ปรากฏในงาน เชน Dixon (1986) Aikhenvald (2003) Grinevald and Seifart

(2004) เปนตน

ในขณะทค�าบงกลมนามปรากฏเปนอสระไดเชนค�าศพททวไป (lexical

bound) ตวบงกลมนามนน ปรากฏในลกษณะตดตอ (bounded) ใชจ�าแนก

ค�านามทกชนดในภาษา สวนลกษณนามปรากฏไดในทงสองรปแบบดงกลาว

ซงกขนอยกบในแตละภาษา1 Dixon (1986) ขยายความตอไปวาตวบงกลมนาม

ปรากฏเปนหนวยค�าเตม (affixes) ค�าไวยากรณ (grammatical word) หรอ

รปตด (clitics) โดยเพมความหมายใหกบแกนของค�านามวาเปนความมชวต

(animacy) เพศสภาพ (gender) และ ความเปนมนษย (humanness) ในทาง

ทสอดคลองกนน Grinevald & Seifart (2004) กลาววาตวบงกลมนามปรากฏ

ในต�าแหนงตางๆ ได โดยต�าแหนงตางๆ นนอยอยางตอเนองไมสามารถแยกขาด

จากกน เปนผลมาจากการเปลยนแปลงทางภาษาจากค�าบงกลมนามไปเปน

สงขลานครนทร |ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

125

ปท 22

ฉบบท 2

พ.ค.

-

ส.ค.

2559

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

ตวบงกลมนามทบงถงความสอดคลองและเพศสภาพ ตวบงกลมนามพบมาก

ในงานวจยภาษาตางๆ ในทวปแอฟรกาและเอเชย

ในทวปแอฟรกา Grinevald & Seifart (2004) ยกตวอยางภาษาสวาฮล

(Swahili) ซงพดอยางกวางขวางในอฟรกาตะวนออก ค�านามจะแสดงหนวย

ค�าเตมหนาซงเปนตวบงกลมนามเปนกลมตางๆ ทมทงเอกพจนและพหพจน

เชน กลม 1/2 คอ m/wa ‘คน’ ใน (2) กลม 3/4 คอ m/mi ‘พชหรอสตว’ ใน

(3) กลม 5/6 คอ ma ‘สงทมลกษณะเปนลกกลมๆ หรอกลมกอน’ ใน (4)

กลม 7/8 คอ ki/vi ‘สงประดษฐหรอเครองมอ’ ใน (5) ฯลฯ ดงน

(2) m-toto wa-toto

คน(เอกพจน)-เดก คน(พหพจน)-เดก

‘เดกหนงคน’ ‘เดกหลายคน’

(3) m-ti mi-ti

พช(เอกพจน)-ตนไม พช(พหพจน)-ตนไม

‘ตนไมหนงตน’ ‘ตนไมหลายตน’

(4) ma-yai

ลกกลมๆ (พหพจน)-ไข

‘ไขหลายฟอง’

(5) ki-tabu vi-tabu

สงของ(เอกพจน)-หนงสอ สงของ(พหพจน)-หนงสอ

‘หนงสอหนงเลม’ ‘หนงสอหลายเลม’

ในทวปเอเชย ภาษาตระกลไทนน เปนทรจกกนดวาการจ�าแนกค�านาม

เปนกลมตางๆ กปรากฏมระบบไวยากรณบงดวยเชนกน ยกตวอยางภาษาจวง

(Zhuang) ซงพดโดยชนกลมนอยทมจ�านวนมากทสดในบรรดาชนกลมนอย

ดวยกน ซงมถนฐานอยในมณฑลกวางสและยนนานทางตอนใตของประเทศจน

ภาษาจวงเปนภาษาในตระกลไทกะได กลมค�าไท Burusphat and Xiaohang

(2012) ซงเปนการศกษาโครงสรางค�าในภาษาจวง ในงานนมการแสดงให

เหนวาภาษาจวงมการประสมค�าเปนวธการหลกในการสรางค�า และค�านาม

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

126

Vol. 22

No. 2

May.

-

Aug.

2016

ประสมสวนหนงมค�านามค�าแรกสามารถแสดงกลมหรอลกษณะของค�านาม

ค�าหลง2 เชน lwg- ‘สงทมขนาดเลกกลม’ dax- ‘ญาตผใหญ’ doengx- ‘ชวง

เวลาระหวางวน’ daih- ‘ล�าดบ’ ฯลฯ ดงตวอยางท (6)-(9)

(6) lwg-bag สงทมขนาดเลกกลม-ลกเหบ ‘ลกเหบ’

(7) dax-boh ญาตผใหญ-พอ ‘พอ’

(8) doengx-haet ชวงเวลา-เชา ‘ตอนเชา’

(9) daih-bet ล�าดบ-แปด ‘ทแปด’

สวนในภาษาไทยนนเมอค�านามปรากฏในนามวล ค�านามประสม และ

ค�าเรยกชอตางๆ จะบงกลมดวยระบบไวยากรณทแตกตางกน กลาวคอเมอ

ค�านามปรากฏเปนค�าหลกในนามวล จะถกบงกลมดวยลกษณนามทสอดคลอง

เชน เดกสองคน รถคนนน บานหลงเลกนน ฯลฯ โดยมลกษณนาม คน บง

กลมของค�านาม เดก มลกษณนาม คน บงกลมของค�านาม รถ และ มลกษณนาม

หลง บงกลมของค�านาม บาน ตามล�าดบ ซงลกษณนามจดเปนระบบกงศพท

กงไวยากรณเนองจากลกษณนามบางค�าปรากฏโดยล�าพงไดโดยไมตอง

ปรากฏรวมกบค�านามทถกบงกลม โดยใชเปนสรรพนามแทนค�านาม เชน

(10) ลกคา: ซอแตงโมหนงลก

แมคา: จะรบลกไหนดคะ

หากค�านามปรากฏเปนค�าหลกในโครงสรางระดบค�า กจะบงกลมดวย

ค�าบงกลม ซงจดเปนระบบค�าศพท และตวบงกลม ซงจดเปนระบบไวยากรณ

อนแตกตางไปจากลกษณนาม ค�าลกษณนามเปนหนวยไวยากรณไทยทเปน

ทร จกกนดในแวดวงการศกษาภาษาไทย ในขณะทการบงกลมนามสอง

ประเภทหลงนนยงไมเปนทรจก บทความนจงน�าเสนอระบบการบงกลมนาม

ในภาษาไทย โดยเนนทค�าบงกลมนามและตวบงกลมนาม ในแงของหมวดหม

ไวยากรณทแตกตางไปจากลกษณนาม

ค�าบงกลมนาม

ในภาษาไทยมค�านามประสมในรปแบบ นาม-นาม จ�านวนหนงทม

สงขลานครนทร |ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

127

ปท 22

ฉบบท 2

พ.ค.

-

ส.ค.

2559

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

ค�านามหลกในต�าแหนงหนาเปนค�าทมลกษณะคลายกบลกษณนาม เนองจาก

แสดงชนดหรอรปรางลกษณะของค�านามทเปนสวนขยายในต�าแหนงหลง

ดงตวอยาง เชน ปลาวาฬ นกพราบ งจงอาง ล�าธาร ดวงตา สายสรอย เสนดาย

ลกขาง แผนกระดาน ฯลฯ แตค�าดงกลาวบางค�าไมสามารถปรากฏเปนลก

ษณนามได เชน *ปลาวาฬสองปลา *นกพราบสองนก *งจงอางสองง *ล�าธาร

หนงล�า *ดวงตาสองดวง *สายสรอยสองสาย หากแตใชค�าอนเปนลกษณนาม

เชน ปลาวาฬสองตว นกพราบสองตว งจงอางสองตว ล�าธารหนงแหง

ดวงตาสองขาง และ สายสรอยสองเสน ตามล�าดบ ดงนนแททจรงแลวค�าทปรากฏ

ในต�าแหนงหนาของค�านามประสมแบบ นาม-นาม3 ไมใช “ค�าลกษณนามแท”

ค�าดงกลาวท�าหนาททางไวยากรณทแตกตางออกไปจากลกษณนาม

เปนหนวยค�าอสระเรยกวา ค�าบงกลมนาม หรอทนกภาษาศาสตร เชน Hass

(1964) DeLancey (1986) Carpenter (1986) Beckwith (1993) และ

Grinevald 2004 เรยกวา “class terms” ค�าบงกลมนามพบทวไปภาษาค�าโดด

ซงภาษาไทยและภาษาอนๆ ในตระกลไทเปนตวอยางของภาษาทแสดง

ระบบค�าบงกลมนามทดทสดไมนอยไปกวาลกษณนาม โดยปรากฏในค�านาม

ประสม ซงเปนกลวธส�าคญในการสรางค�าแบบไทย (อญชล สงหนอย 2548

และ 2551) และในหนวยนามทเปนค�าเรยกชอ (อญชล วงศวฒนา และสพตรา

จรนนทนาภรณ, 2556)

1. คณสมบตของค�าบงกลมนาม

1.1. การเปนค�าในระดบทเหนอกวา

ในค�านามประสมแบบ นาม-นาม ในภาษาไทยนน ค�าบงกลมนามเปน

ค�าทจะบงชนดค�านามค�าหลงทเปนสวนขยายในลกษณะทเปนการจดจ�าพวก

แบบอนกรมวธานพนบาน (folk taxonomy) ซงเปนการจดระดบกลมค�าตาม

จ�าพวกหรอหมวดหมตามระดบชนของค�า กลาวคอจ�าแนกเปนค�าในระดบ

สงกวาและค�าในระดบต�ากวา ลดหลนลงไป ยกตวอยางเชน ปลา มค�าทอย

ในระดบทสงกวาคอ สตวน�า และ ปลา ถกจ�าแนกใหแตกตางกนตอไปอก

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

128

Vol. 22

No. 2

May.

-

Aug.

2016

เปน ปลาฉลาม ปลาวาฬ ปลาทนา ฯลฯ ดงแสดงเปนแผนภม (ดดแปลงจาก

อญชล สงหนอย, 2548)

จากแผนภมจะเหนไดวาค�าประสมทแสดงชนดยอยๆ ของปลาจะมค�า

วาปลาปรากฏเปนค�าบงกลมอยในต�าแหนงแรก แตอยางไรกตามค�าบงกลม

นามในทนกไมเหมอนกนกบค�าจากลม (hypernym หรอ superordinate

term) เสยทเดยว กลาวคอค�าจากลมเปนค�าระดบพนฐาน (basic-level term)

ในแนวคดของนกอรรถศาสตรกลม Roschian เนองจากค�าจากลมเปนค�า

นามอสระทมความหมายทสมบรณในตวเองเหมอนค�านามทวไป เชนค�าวา

ปลา เปนค�าจากลมของ ปลาท ปลาชอน ปลาดก ปลาทอง ปลาหางนกยง

ฯลฯ และมความหมายสมบรณในตวเองสามารถปรากฏใชโดยล�าพงได เชน

มปลาหรอเปลา เหลานเปนตน ในขณะทค�าบงกลมนามบางค�ามความหมาย

ไมชดเจน จงไมสามารถปรากฏโดยล�าพงไดเหมอนกบค�านามทวไป ยก

ตวอยางเชนค�าวา ล�า ในค�าประสม ล�าธาร จดเปนค�าบงกลมนาม ซงไม

สามารถปรากฏใชเดยวๆ ไดเชน มล�าหรอเปลา เปนตน

การเปนค�าในระดบทเหนอกวานเปนประการหนงทท�าใหค�าบงกลม

นามแตกตางจากค�าลกษณนาม เนองจากค�าลกษณนามไมจ�าเปนตองเปน

เชนนนเสมอไป โดยเฉพาะค�าลกษณนามทบงจ�านวนและมาตรา (เชน ขาว

สองจาน น�าสองแกว รองเทาสองค ฯลฯ) ค�าลกษณนามทซ�าค�านาม (เชน

ค�าถามสองค�าถาม เพลงสองเพลง ฯลฯ) ค�าลกษณนามทบงอาการ (เชน

ขนมจนสองจบ ขาวตมมดสองมด ฯลฯ) ซงไมไดแสดงถงระดบทเหนอกวา

ค�านามทปรากฏรวมแตอยางใด

สตวน�า

กง หอย ป ปลา อนๆ

ปลาฉลาม ปลาวาฬ ปลาท อนๆ

สงขลานครนทร |ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

129

ปท 22

ฉบบท 2

พ.ค.

-

ส.ค.

2559

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

1.2. การปรากฏในโครงสรางระดบค�า

นอกจากน ลกษณนามและค�าบงกลมในภาษาไทยจะแตกตางกนอยาง

ชดเจนในเรองของโครงสรางไวยากรณทค�าทงสองประเภทปรากฏ กลาวคอ

ลกษณนามจะเกดในโครงสรางไวยากรณในระดบวล โดยจะไปปรากฏใน

สวนขยาย ดงแสดงใน (11) ในขณะทค�าบงกลมนามจะเกดรวมกบค�านามท

ถกบงกลมในโครงสรางค�าประสมแบบ นาม-นามเทานน ดงแสดงใน (12)

การปรากฏอยางหลกลอกนดงกลาวจงอาจเปนเหตผลใหไมมความจ�าเปนท

จะตองแยกเปนหมวดค�าทแตกตางอยางมนยส�าคญในไวยากรณภาษา

(11) ลกษณนาม: สวนหลก-สวนขยาย

ไผ สองล�า

ไผ ล�าสน

(12) ค�าบงกลมนาม: สวนหลก-สวนขยาย

ล�า ธาร

ปลา วาฬ

2. ประเภทของค�าบงกลมนาม

ค�าบงกลมนามแบงไดเปน 2 ประเภทตามหนาท คอ ค�าบงชนด (generic

class terms) ท�าหนาทบงชนดของค�านาม และค�าบงลกษณะ (perceptual

class terms) ท�าหนาทบงลกษณะของค�านามในมมมองของผคนวฒนธรรม

หนงๆ ซงหนาททางความหมายของค�าบงกลมนามทงสองประเภทกคลายกบ

ความหมายของลกษณะนามดงท Placzek (1992) กลาววาลกษณนามมหนาท

จ�าแนกค�านามออกตามชนด รปราง และหนาท ซงจดแบงออกเปนสองกลมหลก

คอ ค�าลกษณนามทแสดงชนดค�านาม (generic classifiers) และค�าลกษณนาม

ทแสดงลกษณะรปรางค�านาม (perceptual classifiers)

2.1. ค�าบงชนด

ค�าบงชนดคอค�าบงกลมนามทแสดงชนดโดยเนอแท (kind) ของค�านาม

สวนขยาย ในภาษาไทยเรานยมน�าเอาค�าบงชนดนาม ทเปนค�าในระดบเหนอ

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

130

Vol. 22

No. 2

May.

-

Aug.

2016

กวาประสมกบ ค�านามในระดบต�ากวา และจดอยในชนดนนๆ เชน นอกจาก

น�าค�าวา ปลา ประสมกบชนดยอยของปลาดงทไดกลาวไปแลว ยงมตวอยา

งอนๆ ในลกษณะนอกมากมาย เชน น�าค�าวา นก ประสมกบ พราบ เอยง

ยง นางนวล กาเหวา อนทรย ฯลฯ เปน นกพราบ นกยง นกนางนวล นก

อนทรย น�าค�าเชน ง ประสมกบ จงอาง หลาม เหลอม ฯลฯ เปน งจงอาง งหลาม

งเหลอม น�าค�าเชน ขาว ประสมกบ สาร โพด สาล ฯลฯ เปน ขาวสาร ขาวโพด

ขาวสาล น�าค�าเชน ผก ประสมกบ ต�าลง คะนา ขนชาย ฯลฯ เปน ผกต�าลง

ผกคะนา ผกขนชาย ฯลฯ เหลานเปนตน ค�านามประสมประเภทนมหนวยขยาย

ทสามารถปรากฏโดยล�าพงไดดวยตนเองโดยมความหมายเหมอนกนกบ

ค�าประสมทงค�า ไมวาจะกลาววา มนกพราบสองตว หรอ มพราบสองตว กเปน

ทเขาใจไดเชนเดยวกน

ปจจบนพบวาการน�าค�าบงชนดเปนหนวยหลกของค�านามประสมพบ

ขยายวงกวางออกไปไมจ�ากดวาค�านามขยายจะตองเปนค�าทจดเปนชนด

ยอยของค�าบงชนดนามเทานน ยงสามารถเปนค�านามอนๆ หรอแมกระทง

ค�าในหมวดหมไวยากรณอนเชนค�ากรยาไดดวย เพอแสดงความหมายในเชง

อปลกษณ (metaphor) เชน นกแกว นกเปดน�า นกหวขวาน นกขมน นกขนแผน

นกหนแดง นกกวก นกอมบาตร ฯลฯ ค�าประสมประเภทนไมสามารถแทนได

ดวยค�านามขยายโดยล�าพงเทานน จงไมจดเปนค�านามประสมแบบ ค�าบง

ชนด-ค�านาม

การประสมค�าในลกษณะทน�าเอาค�าบงชนดนามเปนหนวยหลกนเปน

ทนยมในการสรางค�า เพอการเรยก สตว พช และสงของตางๆ ในภาษาไทย

หรอแมแตในภาษาเอเชยอนๆ โดยเฉพาะทเปนภาษาค�าโดด ซงแสดงใหเหน

ไดถงระบบการสรางค�าและระบบคดทแตกตางจากภาษาและวฒนธรรมอน

ตวอยางขางลางเปนการเปรยบเทยบแสดงระบบการสรางค�าในกลม “ปลา”

ในภาษาไทยและ “fish” ภาษาองกฤษ ดงน

ภาษาไทย ภาษาองกฤษ

ปลา ปลาฉลาม fish shark

สงขลานครนทร |ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

131

ปท 22

ฉบบท 2

พ.ค.

-

ส.ค.

2559

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

ปลาดก catfish

ปลาทอง goldfish

ปลาวาฬ whale

ปลาโลมา dolphin

ปลาหมก squid

ปลาไหล eel

จะเหนไดวาในขณะทระบบการสรางค�าในภาษาไทยแสดงสตวทกชนด

ในตวอยางจดเปน ปลา ทงสน ในขณะทระบบการสรางค�าในภาษาองกฤษ

มค�าวา fish ใชกบ catfish และ goldfish ค�าเชน whale ในภาษาองกฤษนน

ผคนเหนเปนสตวทะเลชนดหนงคนละจ�าพวกกบปลา ดงทพจนานกรมภาษา

องกฤษไดกลาวไววา “A whale is a very large animal that lives in the

sea and looks like a huge fish.” (Collins Birmingham University 1992)

และกลาวถง dolphin วาเปนสตวเลยงลกดวยนมไมใชปลา squid และ eel

กจดเปนสตวทะเลประเภทอน

2.2. ค�าบงลกษณะ

ค�าบงลกษณะปรากกฏใชแสดงรปราง (shape) และเพศสภาพ (gender)

ของค�านาม ดงน

2.2.1. ค�าบงรปราง

ค�าบงรปราง คอค�าบงกลมนามทแสดงรปทรงปกตทวไป (typical

shape) ของค�านามขยาย โดยอาจเปนรปทรงทเปนธรรมชาตเดมของวตถ

(permanent/ habitual shape) หรอเปนรปทรงใหมทน�าวตถมาดดแปลง

(non-permanent/ habitual shape) กได ยกตวอยางเชนการน�าค�าบงรปราง

ล�า สาย ลก กอน แผน ฯลฯ มาประสมกบค�านามทเปนวตถหรอสงตางๆ เพอ

สรางค�านามประสมดงแสดงในตวอยางท (13)-(17)

(13) ล�า ‘รปรางกลมยาว’ - ธาร ล�าธาร

คลอง ล�าคลอง

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

132

Vol. 22

No. 2

May.

-

Aug.

2016

แขง ล�าแขง

คอ ล�าคอ

(14) สาย ‘รปรางเปนสาย’ - สรอย สายสรอย

ตา สายตา

ยาง สายยาง

ไหม สายไหม

(ชอขนมหวาน)

(15) ลก ‘รปรางเลกกลม’ - ตา ลกตา

แกว ลกแกว

ตม ลกตม

บอล ลกบอล

(16) กอน ‘รปรางเปนกอน’ - หน กอนหน

ดน กอนดน

เนอ กอนเนอ

เลอด กอนเลอด

(17) แผน ‘รปรางแบนบาง’ - กระดาษ แผนกระดาษ

กระดาน แผนกระดาน

หลง แผนหลง

ค�านามขยายในค�านามประสมรปแบบน บางค�าสามารถเกดไดโดย

ล�าพงใชแทนค�าประสมทงค�าได และบางค�าไมสามารถเกดไดโดยล�าพง ทงน

ขนอยกบการเปนรปทรงทเปนธรรมชาตหรอรปทรงใหมของสรรพสงนนๆ

ยกตวอยางเชนค�าประสมเชน ล�าธาร สายสรอย ลกตม ฯลฯ มค�าวา ล�า สาย และ

ลก เปนค�าบงรปนามทเปนธรรมชาตถาวรของ ธาร สรอย และ ตม ตามล�าดบ

ค�านามขยายเหลานจงมความหมายเชนเดยวกนกบทงค�าประสม สามารถ

ปรากฏแทนไดโดยล�าพง ในขณะทค�าประสมเชน สายยาง ลกแกว กอนเลอด

สงขลานครนทร |ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

133

ปท 22

ฉบบท 2

พ.ค.

-

ส.ค.

2559

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

ฯลฯ มค�าวา สาย ลก และ กอน ทไมใชรปทรงโดยธรรมชาตของ ยาง แกว

และ เลอด ตามล�าดบ ค�านามขยายเหลานจงไมสามารถใชแทนค�าประสมทงค�า

โดยคงความหมายเดมไวได

ค�านามประสมประเภทนอาจพบในล�าดบทกลบกน คอ หนวยหลกกลบ

เปนค�านามทถกบงรปและหนวยขยายเปนค�าบงรปนาม ซงในล�าดบนค�าบง

รปนามมกจะแสดงรปทรงทไมปกต (atypical shape) ผดไปจากลกษณะท

คนเคยของค�านามหลกทถกบงรปนนๆ เชน หมแผน สมแผน วนเสน ปลาเสน

ยางวง ฯลฯ ในค�าวา หมแผน นนมค�าบงรปนาม แผน ไมใชรปทรงปกตของ

เนอหมทมขายใหเหนโดยทวไปซงมกจะเปนชนหรอกอน เปนตน

2.2.2. ค�าบงเพศสภาพ

ปกตแลวค�าบงเพศสภาพเปนค�าทใชบงเพศหญงหรอเพศชายน�าหนา

ชอคน ใชบงเพศหญง เชน อ นาง น.ส. ด.ญ. ฯลฯ และเพศชายเชน ไอ อาย

บก บง นาย ด.ช.ฯลฯ ในบางปรบทปรากฏเปนค�านามประสมใชเรยกคน

สตว พช และสงอนๆ ดงแสดงเปนตวอยาง

(18) คน อหลา นางมาร นางตาน ไอมดแดง นายทหาร นายพล

บกห�า ฯลฯ

สตว อเจย (คางคาว) แมงอนน แมงอมอม (แมลงไม) อกด

อเหน อวอก อเหนยว (ตวออนแมลงปอ) นางอาย ไอเข

งบงโตะ ฯลฯ

พช อหนน (ขนน) อนอย (บวบ) อฮม (มะรม) บกชมพ (ชมพ)

บกงว (งว) บกอ (ฟกทอง) บงกวน (มนแกว) ฯลฯ

สงอนๆ อเกบ (เลนหมากเกบ) อโจง (เลนโยนหลม) อทอย (เลน

ทอยกอง) อเกง (ดวงจนทร) บกจก (จอบ) ฯลฯ

2.3. การกลายเปนค�าไวยากรณ : หมวดหมททบซอน

แมวาค�าบงกลมนามเปนหมวดหมไวยากรณทแตกตางจากค�านามและ

ค�าลกษณนาม แตความแตกตางดงกลาวยงคงมการปรากฏใชทคลายคลง

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

134

Vol. 22

No. 2

May.

-

Aug.

2016

และทบซอนกนในปจจบน การทบซอนกนของหมวดหมไวยากรณดงกลาว

อธบายไดจากกระบวนการกลายเปนค�าไวยากรณ ทค�านามหนงๆ ไดกลายไป

เปนค�าลกษณนาม โดยบางครงกมหมวดหมค�าบงกลมนามเปนขนตอนใน

ระหวาง ซงในหมวดหมของค�านามและค�าลกษณนามจะมทงสมาชกตนแบบ

และสมาชกทไมใชตนแบบปนอยดวยกน อนเปนเรองปกตของกระบวนการ

เปลยนแปลงหมวดหมทางไวยากรณทยงคงทงรองรอยทมาของการเปน

หมวดหมเดมไว จงอาจกอใหเกดความสบสนได (อญชล สงหนอย, 2551)

การปรากฏใชและขอจ�ากดของค�าดงกลาวแสดงไดดงตวอยาง

(19) สบปะรด ค�านาม : มสบปะรดไหม

กลมนาม : *สบปะรด-ค�าลกกลม

ลกษณนาม : *สองสบปะรด

(20) นก ค�านาม : มนกไหม

กลมนาม : นก-เอยง

ลกษณนาม : *สองนก

(21) คน ค�านาม : มคนไหม

กลมนาม : คน-หนม

ลกษณนาม : สองคน

(22) ดวง ค�านาม : *มดวงไหม

กลมนาม : ดวง-ดาว

ลกษณนาม : สองดวง

ตวอยางค�า ค�านาม ค�าบงกลม ลกษณนาม

สบปะรด เหลก ฟน x

นก ปลา ง x x

คน ตว ตน x x x

ดวง ล�า แผน x x

เลม อน x

สงขลานครนทร |ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

135

ปท 22

ฉบบท 2

พ.ค.

-

ส.ค.

2559

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

(23) อน ค�านาม : *มอนไหม

กลมนาม : *อน-ค�าลกกลม

ลกษณนาม : สองอน

ตวบงกลมนาม

นอกจากไวยากรณทใชในการบงกลมนามในภาษาไทยจะเปนค�าศพท

ปรากฏไดโดยอสระดงเชนค�าบงกลมนาม (แมวาจะไมทงหมดกตาม) แลว

ยงเปนค�าไวยากรณหรอหนวยค�าเตมหนา (prefix) หรอในทนเรยกวา ตวบง

กลมนาม ความแตกตางระหวางค�าบงกลมนามและตวบงกลมนามปรากฏให

เหนไดอยางชดเจนในการศกษาค�าเรยกชอพชแบบพนบานไทย ดงปรากฏใน

สพตรา จรนนทนาภรณ และอญชล สงหนอย (2552) Wongwattana (2011)

อญชล วงศวฒนา และสพตราจรนนทนาภรณ (2556) และอญชล วงศวฒนา

(2557)

บทความวจยดงกลาวไดแสดงใหเหนวาค�าเรยกชอพชแบบพนบานไทย

พดในทง 4 ภาคของประเทศ มทงโครงสรางทไมซบซอนประกอบดวยแกน

ชอและสวนขยาย และโครงสรางทซบซอน ซงมค�าบงกลมพช (plant class

terms) และตวบงกลมพช (plant class markers) เพมเขามา โครงสรางค�า

เรยกชอพชแบบซบซอนจงประกอบดวยสวนประกอบ 4 สวน ดงน

(24) (ค�าบงกลม)-(ตวบงกลม)-แกน-(ขยาย) n

เคอ-หมก-ถว-พ

ในโครงสรางค�าเรยกชอพชแบบซบซอนน แกนชอและสวนขยายมลกษณะ

ไมแตกตางอยางมนยส�าคญ จากโครงสรางนามวลโดยทวไปและไมใชประเดน

ส�าคญของบทความน จงไมจ�าเปนตองกลาวในทน จะกลาวแตเพยงค�าบง

กลมพชและตวบงกลมพช ซงเปนจดเดนหรอเปนเอกลกษณของค�าเรยกชอ

พชแบบพนบานไทย ทมความซบซอนแตกตางจากค�าบงกลมในภาษาอนๆ

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

136

Vol. 22

No. 2

May.

-

Aug.

2016

1. ค�าบงกลมพช

ค�าบงกลมพชเปนหนวยค�าอสระปรากฏไดโดยล�าพง ใชแสดงระดบท

เหนอสดในระบบการแบงกลมพชแบบพนบาน (folk taxonomy) ปรากฏจะอยใน

ต�าแหนงแรกของค�าเรยกชอพช ค�าบงกลมพชแบงไดเปน 4 กลม ไดแก ค�าบง

อาณาจกรพช (plant-kingdom terms) ค�าบงสวนพช (plant-part terms) ค�าบง

กลมกอนพช (plant-cluster terms) และค�าบงหนาทพช (plant-function terms)

1.1. ค�าบงอาณาจกรพช

แมวาในภาษาไทยจะมค�าวา พช (plant) ปรากฏเปนค�าบงอาณาจกรพช

(คบอพ) ซงใชบงความเปนพช หรอแตค�านไมปรากฏใชทวไปในค�าเรยกชอพช

แบบพนบาน จะใชค�าวา ตน (tree) ทแสดงความหมายเชงนามนย (metonym)

แทน ซงแมวาล�าตนเปนสวนประกอบเพยงสวนหนงของพช แตใชแทนทง

อาณาจกรพช กลาวคอ ค�าวา ตน ใชบงวาชอนนๆ เปนพช ไมใช คน สตว วตถ

สงของ การกระท�า หรออนๆ เชน

(25) คบอพ-แกน : ตน-สพรรณการ ตน-ตนเปด ตน-เขม

ตน-บานไมรโรย ฯลฯ

ค�าบงอาณาจกรพช ตน สามารถใชบงพชตางๆ ไมวาจะเปน พชตนไม

เชน ตนไทร ตนตาล ตนจ�าป ฯลฯ พชพม เชน ตนเขม ตนไมกวาด ตนนางแยม

ฯลฯ พชหว เชน ตนเผอก ตนมน ตนถว ฯลฯ พชเถาเลอย เชน ตนต�าลง

ตนองน ตนบอระเพด ฯลฯ หรอแมกระทงเหดรา ซงพบใช ตน เปนค�าบง

อาณาจกรพชกบเหดได เชน ตนเหดหลนจอ ตนเหดถอบ ฯลฯ แตไมพบค�าบง

อาณาจกรพชกบรา คนไทยไมเรยกวา ตนรา ในภาษาถนตางๆ อาจใชรปค�า

หรอศพททแปรไป เชน เตน เกา กก ตอ ฯลฯ เชน เตนแอว(ออย) เกาเคยน

(ตะเคยน) กกเปอย(ตะแบก) ตอเบา ฯลฯ เปนตน

1.2. ค�าบงสวนพช

ผคนอาจจ�าแนกพชในล�าดบตอจากอาณาจกรพชตามสวนประกอบของ

สงขลานครนทร |ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

137

ปท 22

ฉบบท 2

พ.ค.

-

ส.ค.

2559

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

พชเพอจดกลมพชตามสวนประกอบทมลกษณะเดนทสดหรอทสามารถน�า

มาใชประโยชนได โดยเพมค�าบงสวนพช (คบสพ) ในต�าแหนงตอจากค�าบง

อาณาจกรพช ยกตวอยาง เชน

(26) คบอพ-คบสพ-แกน : ตน-ดอก-บานเยน ตน-ใบ-ยานาง

ตน-ลก-เดอย ฯลฯ

อยางไรกตาม ค�าเรยกชอพชทมค�าบงสวนพชปรากฏ ไมจ�าเปนตอง

เรมทค�าบงอาณาจกรพช มกเรมทค�าบงสวนพชไดเลย เชน ดอกแกว หวขา

ใบยานาง เมดแมงลก เสยนสะคอน เครอสมลม ฯลฯ ค�าเรยกชอพชบางค�า

ถงกบดไมเปนธรรมชาตหากมค�าบงอาณาจกรพชปรากฏน�าค�าบงสวนพช

โดยเฉพาะพชหวทไมมล�าตน เชน ?ตนหวแหว ?ตนหวขง ?ตนหวขา ฯลฯ

ค�าบงสวนพชทพบในค�าเรยกชอพชแบบพนบานไทย อยางนอยไดแก ดอก/

วอก ใบ ลก/หมาก/หนวย ฝก เมด หว/เหงา หนอ เถา/เครอ/ยาน ยอด กง/

กาน/กาบ/สาย และ หนาม

1.3. ค�าบงกลมกอนพช

ผคนอาจจ�าแนกพชตอไปอกตามลกษณะของการใชพชทเปนกลมกอน

โดยเพมค�าบงกลมกอนพช (คบกพ) ในต�าแหนงตอจากค�าบงสวนพช เชน

(27) คบอพ-คบสพ-คบกพ-แกน : ตน-ดอก-พวง-ชมพ

ตน-ดอก-พวง-คราม ฯลฯ

ในค�าเรยกชอพชทมค�าบงกลมกอนพชนน ค�าบงอาณาจกรพชและค�า

บงสวนพชไมจ�าเปนตองปรากฏรวมอยางครบถวน อาจปรากฏเพยงค�าบง

สวนพชและค�าบงกลมกอนพช หรอ เหลอแตค�าบงกลมกอนพชน�าใน

ต�าแหนงแรกของค�าเรยกชอพช เชน

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

138

Vol. 22

No. 2

May.

-

Aug.

2016

(28) คบสพ-คบก-แกน : ดอก-พวง-แสด หว-ก�า-ไพล ฯลฯ

(29) คบกพ-แกน : กอ-ไผ หม-ฮอย (มะระ) ฯลฯ

ค�าบงกลมกอนพชอยางนอยไดแก พวง รวง กอ หม และ ก�า

1.4. ค�าบงหนาทพช

ผคนอาจจ�าแนกพชตอไปอกตามหนาทพชซงเปนวธทน�าพชไปใช

ประโยชน โดยการเพมค�าบงหนาทพช (คบนพ) ในต�าแหนงตอจากค�าบงกลม

กอนพช เชน

(30) คบก-คบนพ-แกน : กอ-หญา-คา กอ-ไม-ไผ ฯลฯ

ในค�าเรยกชอพชทมค�าบงหนาทพชนน ค�าบงอาณาจกรพช ค�าบงสวนพช

และค�าบงกลมกอนพช มกไมจ�าเปนตองปรากฏรวมอยางครบถวน อาจเหลอ

เพยงค�าบงกลมบางประเภท หรอเหลอแตค�าบงหนาทพชน�าในต�าแหนงแรก

ของค�าเรยกชอพช เชน

(31) คบสพ-คบนพ-แกน : หมาก-ผก-สม หมาก-หญา-ขวก ฯลฯ

(32) คบนพ-แกน : ผก-เสยน วาน-มหากาฬ ฯลฯ

ค�าบงหนาทพชสามารถแบงเปนกลมหนาทตางๆ ไดแก พชกนได พช

วสด พชบ�าบด และพชไรประโยชน ดงน

1. ค�าบงพชกนได พชกนได(eatable plants) เปนพชรสจดหรอไมหวาน

มาก ทผคนน�าใบ กงกาน หรอยอดมาใชเปนอาหารหรอประกอบอาหาร มกบง

ดวยค�าวา ผก เชน ผกบง ผกกาด ผกช ผกคะนา ผกกม ฯลฯ สวนพชรสจด

ทใชสวนอนเปนอาหารเชน ผล ดอก หนอ ราก ตน ฯลฯ กจะเรยกตางออกไป

เชน มะระ ฟกทอง แตงกวา บวบ ดอกแค หนอไม เผอก มน ฯลฯ แมวาจะ

ยงคงจดรวมเปน ‘ผก’ อยกตาม พชกนผลทมรสหวานจะไมจดเปน ผก หรอ

สงขลานครนทร |ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

139

ปท 22

ฉบบท 2

พ.ค.

-

ส.ค.

2559

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

จดเปนผลไม ซงโดยทวไปน�าดวย มะ- (ดงทจะไดกลาวภายหลง) พชทกนไมได

ไมไดใชเปนอาหารหากเรยกวา ผก กจะดแปลก เชน ผกสาบเสอ ผกเขม ฯลฯ

2. ค�าบงพชวสด พชวสด (material plants) เปนพชทผคนน�ามาใชเปน

วสดกอสรางหรอประกอบเปนเครองเรอนและเครองใชตางๆ มกบงดวยค�าวา

ไม เชน ไมเตง ไมรง ไมยาง ไมฉ�าฉา ฯลฯ

3. ค�าบงพชบ�าบด พชบ�าบด (treatment plants) เปนพชทผคนน�ามา

ใชบ�าบดอาการเจบไขไดปวยหรอเปนยารกษาโรค บงดวยค�าวา วาน และ

ยา เชน วานหางจระเข วานนกคม ยารวง ยาแก ฯลฯ

4. ค�าบงพชไรประโยชน พชไรประโยชน (useless plants) หรอทเรยกวา

วชพช (unwanted flora หรอ weed) ใชเปนอาหารไมไดหรอแมกระทงใช

ประโยชนอยางอนไมได มกบงดวยค�าวา หญา เชน หญาเจาช หญาคา หญางบ

หญาหนไก หญาปนฮาง หญาขลอ ฯลฯ

2. ตวบงกลมพช

ตวบงกลมพชเปนหนวยค�าไมอสระ(bound morpheme) ปรากฏโดยล�าพง

ไมได และม “การกรอนหนวยค�า” ในระดบตางๆ ในกลมภาษาชาตพนธไท

ทพดในทองถนตางๆ ผคนอาจแบงกลมพชในล�าดบทตอจากค�าบงหนาทพช

โดยใชตวบงกลมพช ซงแบงเปน 2 ประเภท ไดแก ตวบงผลพช (plant-fruit

markers) และตวบงเพศสภาพพช (plant-gender markers) ดงน

2.1. ตวบงผลพช

หากมการจ�าแนกพชตอจากค�าบงหนาทพชเพอบงวาเปนพชใหผล กจะ

เพมตวบงผลพช (ตบผพ) ในต�าแหนงตอจากค�าบงหนาทพช เชน

(33) คบนพ-ตบผพ-แกน : ผก-หมะ-เคา ผก-หมะ-หอย ฯลฯ

ตวบงผลพชพบในรปทมการกรอนของค�าในระดบทแตกตางกนใน

ทองถนตางๆ ซงมทมาจากค�าบงสวนพช หมาก ดงน

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

140

Vol. 22

No. 2

May.

-

Aug.

2016

1. หมาก- เชน หมากขาม หมากกระจบ หมากแตก ฯลฯ

2. หมก- เชน หมกหม (ขนน) หมกจบ (กระจบ) หมกงว ฯลฯ

3. หมา- เชน หมาหนน (ขนน) หมาตาน (ตาล) หมาถวฝกยาว ฯลฯ

4. หมะ- เชน หมะหนน (ขนน) หมะเขาควาย (กระจบ) หมะถว

(ถวฝกยาว) ฯลฯ

5. มะ- เชน มะถวลายเสอ (ถวฝกยาว) มะบวบ (บวบ) มะหมน (ฝรง)ฯลฯ

จากหลกฐานทปรากฏใหเหนสามารถอธบายไดวาตวบงผลพชทงส

หนวยค�ามทมาจากค�าเดยวกนคอ หมาก ซงเปนนามศพท (lexical noun)

หมายถงพชชนดหนง (ราชบณฑตยสถาน, 2546) ซงปรากฏเปนแกนชอพช

คอ ตนหมาก หรอ หมากเมย (Areca catechu Linn)

ค�าวา หมาก ไดเปลยนแปลงจากนามศพท ซงปรากฏเปนแกนชอพช

ไปเปนค�าบงกลมพช (ค�าบงสวนพช) และเปนตวบงกลมพช (ตวบงผลพช)

ในทสด โดยผานการกลายเปนค�าไวยากรณ (grammaticalization) ซงอยางนอย

มขนตอนดงน

1. นามศพท หมาก ซงเปนค�าเรยกชอพชทมผลเปนลกษณะเดน และ

ไดกลายเปนสญลกษณของพชมผล

2. การเปนสญลกษณของพชมผลไดแผขยายกวางออก (generalization)

หมายรวมไปถงผลของพชอนๆ ดวย ไมเฉพาะแตเพยงผลของตนหมาก

เทานน และจะปรากฏตดกบแกนชอพชทกครง ท�าหนาทเปนค�าบงสวนพช

(ทมลกหรอผล) เชน หมากปาว (มะพราว) หมากขามปอม หมากมวง ฯลฯ

3. ความหมายเปลยนแปลงตอไปอกหมายรวมไปถงพชทมฝกหรอเมลด

ท�าใหเปนเสมอนพชมผล หรอท�าหนาทเปนหนวยใหพชนนเอง เชน หมาก

ผกสม หมากผกใส หมากหญาขวก ฯลฯ 4

4. เมอปรากฏในปรบททตองตามดวยชอพชบอยครง เกดการ “กรอนเสยง”

หรอสญเสยงบางเสยงไป โดยเรมจากการลดความยาวของเสยงสระจาก หมาก

/ma:k/ เปน หมก- /mak-/ ปรากฏในภาษาชาตพนธไทบางภาษา เชน หมกขามปอม

(มะขามปอม) หมกตะวน (ทานตะวน) หมกโหบเหบ (สนตะวา) ฯลฯ

` `

สงขลานครนทร |ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

141

ปท 22

ฉบบท 2

พ.ค.

-

ส.ค.

2559

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

5) เกดการสญเสยงพยญชนะทาย จาก หมก- /mak-/ เปน หมะ- /ma-/

เชน หมะกด (มะกรด) หมะฟก (ฟก) ฯลฯ ในภาษาชาตพนธไทบางถน ซง

บางครงกพบวายงคงสระเสยงยาวจากค�าวา หมาก อยคอ หมา- /ma:-/ เชน

หมาหนน (ขนน) ฯลฯ

6) เกดการเปลยนเสยงวรรณยกตจากต�าระดบเปนกลางระดบจาก หมะ-

/ma-/ เปน มะ- /ma-/ ปรากฏทวไปในภาษาไทยกลาง เชน มะพราว มะมวง

มะขาม ฯลฯ

7) ใชในความหมายทกวางออกไปอก ไมใชแตพชทมผล ฝก หรอเมลด

ทน�ามาบรโภคไดเทานน แตขยายไปถงพชอนๆ ทไมสามารถใชผลเปน

ประโยชนได หรอพชทไมมผล ฝก หรอเมลด ดงนนในปจจบนจงปรากฏการ

ใชค�าบงสวนพช หมาก และตวบงผลพชทหมายถงพชดงตอไปน

- พชกนผล เชน หมากปาว (มะพราว) หมกขามปอม (มะขามปอม)

หมาหนน (ขนน) หมะกด (มะกรด) หมะฟก (ฟก)

- พชกนฝก เชน หมากคอนกอม (มะรม) หมะถวฝกยาว (ถวฝกยาว)

หมะถวป (ถวพ) หมะเหนยง (หมามย)

- พชกนเมดหรอเมลด เชน หมากเผดแล (พรกขหน) หมกตะวน

(ทานตะวน) หมะปด (พรกไทย)

- พชกนหว เชน หมากนว (แหว) หมากขะตม (มนแกว) หมะมนตง

(มนส�าปะหลง) มะแกว (มนแกว)

- พชกนเมลด เชน หมกตะวน (ทานตะวน) หมะถวเขยว (ถวเขยว)

หมะแปบ (ถวแปบ)

- พชทผลกนไมได เชน มะปอบ (กามป) หมากชมพอ (หางนกยง)

- พชทไมมผล ฝก หรอเมลด เชน หมกโหบเหบ (สนตะวา) หมะหนาม

(ชะเลอด)

2.2. ตวบงเพศสภาพพช

อาจมการจ�าแนกพชตอจากตวบงผลพชตอไปอกเปนเพศตางๆ โดย

เพมตวบงเพศสภาพพช (ตบพพ) ในต�าแหนงตอจากตวบงผลพช ตวบงเพศ

`

` `

`

`

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

142

Vol. 22

No. 2

May.

-

Aug.

2016

สภาพพชเปนหนวยค�าเตมหนาแกนชอพช ใชบงวาแกนชอนนๆ เปนเพศหญง

หรอเพศชายเชนเดยวกนกบทใชบงเพศคน เชน

(34) ตบผพ-ตบพพ-แกน : มะ-อ-ฮม มะ-ตา-ป ฯลฯ

ตวบงเพศสภาพพชพบปรากฏในภาษาทองถน โดยเฉพาะทองถนภาค

อสาน ภาคเหนอ และภาคใต ดงน

1. ตวบงเพศชาย ตวบงเพศชาย อยางนอยมดงน

- บก- มกพบในภาษาทองถนในภาคอสาน5 ซงลดรปเปน บะ- ในบางถน

เชน บกงว บกเดอ บกถวแต บกชมพ บกพลา บกยอ บะชมพ บะแปบ ฯลฯ

- บง- มกพบในภาษาทองถนในภาคใต เชน บงกระ บงกวน บงมง ฯลฯ

- อาย- เชน อายครก ฯลฯ

- ตา- มกพบในภาษาทองถนใต เชน ตาเหน ตากอง ตากวง ฯลฯ

ส�าหรบตวบงเพศพช บะ- นน มหลกฐาน 3 ประการทท�าใหพจารณา

บะ- วาไมใชหนวยค�าทแปรจากตวบงผลพช มะ- คอ ประการแรก บะ- พบวา

ปรากฏรวมกนกบค�าบงผลพช หมาก ซงเปนหนวยค�าเดยวกนกบ มะ ในค�า

เรยกชอพชเดยวกน เชน หมากบะปาว ในภาษาทองถนภาคเหนอ ซงแสดงให

เหนวาม หมาก บงผลพชแลว บะ- จะตองไมบงซ�าอก ประการทสองพบ บะ-

ใชแทนหรอสลบกบตวบงเพศพช อ- ในค�าเรยกชอพชเดยวกน เชน บกโกย

อโกย และประการทสาม บะ- มความสอดคลองกบการกรอนเสยงจากตวบง

เพศพช บก- /bak/ เปน บะ- /ba()/ ซงเปนเรองปกตทค�ามกจะสญเสยง

พยญชนะทายกอนพยญชนะอน

2. ตวบงเพศหญง ตวบงเพศหญง อยางนอยปรากฏดงน

- อ- มกพบในภาษาทองถนในภาคเหนอ เชน อหนน (ขนน) อกงแกง

(ทบทม) อนอย (บวบ)

- นาง- เชน นางลก (แมงลก) นางด�า (เคง) นางแตก (หมากแตก)

- ยาย- เชน ยายปลวก (เถา) ยายเภา (ลเภา)

` `

สงขลานครนทร |ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

143

ปท 22

ฉบบท 2

พ.ค.

-

ส.ค.

2559

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

สรปและอภปรายผล

ในภาษาไทย การจ�าแนกนามออกเปนกลมตางๆ นอกจากจะบงดวย

ลกษณนามซงเปนการบงดวยระบบกงค�าศพทกงไวยากรณแลว ยงบงดวย

ค�าบงกลมนาม ซงเปนระบบค�าศพท และตวบงกลมนามซงเปนระบบ

ไวยากรณ อกดวย ประเภทไวยากรณดงกลาวปรากฏอยางหลกลอกน ในขณะ

ทลกษณนามบงกลมค�านามหลกในนามวล ค�าบงกลมนามบงกลมค�านาม

ขยายในค�านามประสม สวนตวบงกลมนามบงกลมนามทเปนชอเชนชอพช

นอกจากบทความนจะเปนการแนะน�าประเภทไวยากรณซงไมคอยเปน

ทรจกส�าหรบคนไทย คอ ค�าบงกลมนามและตวบงกลมนาม โดยแสดงความ

แตกตางจากลกษณนามใหเหนอยางชดเจนจากหลกฐานทปรากฏในงาน

วจยแลว ยงเปนการเนนใหเหนวาไวยากรณการจ�าแนกนามดงกลาวเปน

ลกษณะเดนเปนเอกลกษณของภาษาไทย อาจจะเรยกไดวาเปนสญญลกษณ

หนงทางภาษาไทยกวาได ซงมความเปนระบบทซบซอนมากกวาทปรากฏ

ในภาษาอนๆ ทมระบบไวยากรณการจ�าแนกนาม จรงอยทปรากฏตวบงกลม

นามในภาษาทพดในทวปแอฟรกามากกวา 14 กลม แตกปรากฏไดครงละ

กลมเทานน ในขณะทค�าเรยกชอพชในภาษาไทย ประเภทของค�าบงกลม

นามและตวบงกลมนามปรากฏพรอมกนไดถง 4 ประเภท ซงซบซอนกวามาก

และคาดวาในภาษาตระกลไทดวยกนนกอาจปรากฏในลกษณะเดยวกนกบ

ภาษาไทยหากไดท�าการศกษากนอยางจรงจงแลว ดงนนผวจยจงคาดหวง

งานวจยทศกษาไวยากรณการจ�าแนกนามในภาษาไทอนๆ ตอไปในเชง

เปรยบเทยบ

เชงอรรถ1 อยางไรกตามลกษณะการตดตอ (boundedness) ของค�าบงกลมนามและลกษณนามนน

ยงคงเปนทถกเถยงกนอย เนองจากมผลการวจยในภาษาลกษณนามหลายภาษาท

ขดแยงกน ดงทกลาวถงใน Henerson (2006)

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

144

Vol. 22

No. 2

May.

-

Aug.

2016

2 Burusphat and Xiaohang กลาวถงค�าชนดนวาเปนหนวยค�าเตมหนา (prefix)3 อญชล สงหนอย (2548) แบงค�านามประสมในภาษาไทยออกเปนประเภทใหญ 2 ประเภท

ตามลกษณะทางไวยากรณ คอ ค�านามประสมทเลยนประโยค (synthetic nominal

compounds) และค�านามประสมแบบนาม-นาม (noun-noun compounds)4 สอดคลองกบทราชบณฑตยสถาน (2546) ไดระบวา “หมาก น. เรยกสงของทเปนหนวย

เปนลกวา หมาก เชน หมากเกบ หมากรก ; (โบ) ลกษณนามเรยกของทเปนเมดเปนลก

วา หมาก เชน แสงสบหมากวา พลอยสบเมด.”5 บก หมายถงค�าเรยกชายทเสมอกนหรอต�ากวา ตรงกบค�าวา อาย ในภาษาไทยกลาง

(ราชบณฑตยสถาน 2546)

เอกสารอางอง

Adams, K. L. and Conklin, N.F. (1973). Toward a Theory of Natural

Classification. In C.Corum, T.C.Smith-Stark and A.Wiser

(eds.), Papers from the Ninth Regional Meeting of the

Chicago Linguistic Society, 1-10. Chicago, Chicago

Linguistic Society.

Aikhenvald, (2003). Classifiers: a Typology of Noun Categorization

Devices. Oxford Studies in Typology and Linguistic Theory.

Oxford University Press, New York, USA.

Beckwith, C. (1993). Class Nouns and Classifiers in Thai. In Alves, Mark.

(ed.) Proceedings of the Third Annual Meeting of the

Southeast Asian Linguistics Society, 11-26.

Burusphat and Xiaohang. (2012). Zhuang Word Structure. Journal of

Chinese Linguistics 40(1), 56-83.

Carpenter, K. (1986). Productivity and Pragmatics of Thai Classifiers.

BLS 12, 14-25

Collins Birmingham University. (1992). Collins COBUILD English usage.

สงขลานครนทร |ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

145

ปท 22

ฉบบท 2

พ.ค.

-

ส.ค.

2559

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

Collins Birmingham University International Language

Database. London : HarperCollins.

DeLancey, S. (1986). Toward a History of Tai Classifier Systems. In

Craig, C. (ed.) Noun Classes and Categorization. Amsterdam,

Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 437-451.

Dixon, R. M. W. (1986). Noun Classes and Noun Classification in

Typological Perspective. In Colette Craig. Noun classes and

categorization, 105-112.

Givon, Talmy. (2001). Syntax: Volume I. Amsterdam/Philadelphia:

John Benjamins Publishing Company.

_______. (2001). Syntax: Volume II. Amsterdam/Philadelphia: John

Benjamins Publishing Company.

Craig, Colette (editor). (1986). Noun Classes and Categorization.

Amsterdam: John Benjamins.

Greenberg, Joseph H. 1975. Numeral classifiers and substantival

number: Problems in the genesis of a linguistic type. In Keith

Denning and Suzanne Kemmer, (eds.), On Language:

Selected writings of Joseph H. Greenberg. Standford, Cal.:

Stanford University Press.

Grinevald and Seifart. (2004). A Morphosyntactic Typology of

Classifiers. In G.Senft (ed.), Systems of Nominal

Classification, 50-92. Cambridge, Cambridge University Press.

Hass, M. (1964). Thai-English Dtudent’s Dictionary. Stanford:

Stanford U.P.

Henderson, L. (2006). Theorizing a Multiple Cultures Instructional

Design Model for E Learning and E-Teaching. In A.

Edmundson (ed.), Globalized E-Learning Cultural Challenges,

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

146

Vol. 22

No. 2

May.

-

Aug.

2016

130-153. Hershey, Pennsylvania: Idea Group Inc.

Placzek, J. A. (1992). The perceptual foundation of the Thai classifier

system. In C.J. Compton and J.F. Hartman (ed), Papers in

Thai Languages, Linguistics and Literature (Occasional

paper i.e. 16.), 154-167.

Singnoi, U. (2006). Eating Terms: What the Category Reveals about

the Thai Mind. Manusya: Journal of Humanities 9(1), 82-109.

Wongwattana, U. S. (2011). A Reflection of Thai Culture in Thai Plant

Names. Manusya: Journal of Humanities. 14(1), 79-97.

ราชบณฑตยสถาน. (2546). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน 2542.

กรงเทพฯ : นานมบค.

Royal Academy of Thailand. (2003). The Standard Thai Dictionary.

Bangkok: Nanmi Book. (in Thai).

สพตรา จรนนทนาภรณ และอญชล สงหนอย. (2552). การแปรค�าเรยกชอ

พชในเขตพนทรอยตอ 9 จงหวดภาคเหนอตอนลาง. วารสาร

มนษยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร, 6(2), 67-84.

Jiranantanaporn, S. and Singnoi, U. (2009). Variation of Plant Names in

the Connecting Areas of 9 Provinces in the Lower Northern

Part. Journal of Humanities Naresuan University, 6(2),

67-84. (in Thai).

อญชล สงหนอย. (2548). ค�านามประสม: ศาสตรและศลปในการสราง

ค�าไทย. กรงเทพฯ : ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Singnoi, U. (2005). Noun Compounds: Sciences and Arts in Word

Creation in Thai. Bangkok: Chulalongkorn University Press.

(in Thai).

อญชล สงหนอย. (2551). ค�านาม ค�าบงกลมนาม และค�าลกษณนาม: หมวดหม

ทแตกตาง ทบซอน และไลเหลอม. วารสารภาษาและภาษาศาสตร,

สงขลานครนทร |ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

147

ปท 22

ฉบบท 2

พ.ค.

-

ส.ค.

2559

การบงกลมนามในภาษาไทย:... | อญชล สงหนอย วงศวฒนา

26(2)(มกราคม-มถนายน), 21-38.

Singnoi, U. (2008). Nouns, Class Terms and Classifiers: Distinctive,

Overlapping and Gradient Categories. Journal of Language

and Linguistics, 26(2)(January-June), 21-38. (in Thai).

อญชล สงหนอย วงศวฒนา. (2557). ค�าเรยกชอพชแบบพนบานไทย :

การศกษาเชงภาษาศาสตรพฤษศาสตรชาตพนธ. กรงเทพฯ :

ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย,

Wongwattana, U. S. (2014). Thai Folk Plant Names: A Study in

Ethno-botanical Linguistics. Bangkok: Chulalongkorn

University Press. (in Thai).

อญชล วงศวฒนา และสพตรา จรนนทนาภรณ. (2556). การศกษาค�าเรยก

ชอพชในภาษากล มชาตพนธ ไทในเขตภาคเหนอ. วารสาร

มหาวทยาลยนเรศวร, 21(1)(มกราคม-เมษยน), 72-92.

Wongwattana, U. and Supatran J. (2013). A Study of Plant Names in

Tai Ethnic Groups in the North of Thailand. Journal of

Naresuan University, 21(1)(January-April), 72-92. (in Thai).