mở đầu tài chính công
TRANSCRIPT
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
1/30
Chng 1Why Study Public Finance?
Jonathan Gruber
Public Finance and Public Policy
Aaron S. Yelowitz - Copyright 2005 Worth Publishers
Translated by CuongPT
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
2/30
Gii thiu
Cc gc nhn t
ng phn v
chnh quy
n
Vai tr ca chnh quyn l to ra mt mi trng mcc doanh nhn s sn sng chp nhn ri ro v c khnng thu c li nhun t nhng ri ro .
George W. Bush
Cc chnh sch ng n c th nui dng mtmi trng m c th gip tng trng mnh m hn
v to ra vic lm d dng hn .
From Kerry and Edwards Our Plan For America
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
3/30
Gii thiu
vai tr ng n c
a chnh quy
n?
C mt svn xy ra trongti chnh cng.
Vai tr ng n ca chnh quyn trong nn kinht?
V mt chi ph: nhng dch v g chnh quyn nncung cp?
V mt thu thu: chnh quyn s thu tin ca mnhbng cch no?
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
4/30
Bn cu hi v ti chnh cng
When khi no th chnh quyn nn can thip vonn kinh t?
Howchnh quyn nn can thip nh th no?
Whatnhngnh hng ca s can thip ln nnkinh t ra sao?
Whyti sao chnh quyn chn cch can thip vo
nn kinh t theo cch h lm?
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
5/30
Khi no chnh quyn nn can thip vonn kinh t?
Thng thng, cc th trng ring cung cp mtcch hiu qu li nhun cho nn kinh t.
Nhn chung, khng c l do g bo cha cho vicchnh quyn can thip vo th trng. Nhng chai l do c th xem xt :
S tht bi ca cc th trng (market failure)
Ti phn phi li th trng (redistribution)
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
6/30
Khi no chnh quyn nn can thip ?Tht bi ca th trng
Trong mt th trng in hnh, the efficientoutcomelni ng cong cung v cu giao nhau. Trong phmvi bo him y t, s c mt s ngi khng c
hng bo him.
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
7/30
KhiKhi nono chnhchnh quyquynn nnnn cancan thithipp??ThTh trtrngng ththtt bbii
Nm 2003, c 45 triu ngi khng c nhn bohim y t M, chim 15.6% dn s.
Khng c bo him c th l gytc ng tiu cc
tr
c cc dch b
nh truy
n nhi
mnh
ng ng
ikhng c bo him s xung t li ch vi nhng
ngi khc. Dch si giai on 1989-1991, khi pht bi s
min dch yu ca tr em tng l mt vn .
Kt qu l chnh quyn phi ti trvac-xin chonhng gia nh thu nhp thp.
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
8/30
Khi no chnh quyn nn can thip?Ti phn phi (Redistribution)
Chnh quyn c th iu phi ming bnh kinh tcng nh phn bnh ca mi ngi trong mingbnh .
V d, x hi c th coi trng vic tng $1 mua smca ngi ngho hn nhiu so vi tng $1 mua smca mt ngi giu.
T
i phn phil vi
c chuy
n m
t ph
n c
a c
i t
mt nhm no trong x hi sang cho nhmkhc.
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
9/30
Khi no chnh quyn nn can thip?Ti phn phi (cont.)
Trli v d bo him, c 3 /4 s gia nh thu nhpdi mc trung bnh M. X hi c th cm thy cn thit phi ti phn phi
vi trng hp bo him (i vi nhng ngi thunhp cao) cho nhng ngi khng c bo him(nhng ngi thu nhp thp hn).
Ti phn phi thng gy ra mt mt nng sut(efficiency).
ng thi ti phn phi c th thay i hnh vi camt c nhn. nh thu ngi giu phn phitin cho ngi ngho c th lm c hainhm laong km hn.
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
10/30
Chnh quyn can thip nh th no?
Nu chnh quyn mun can thip vo mt th trng, cmt vi la chn sau: S dngcng cgi (pricemechanism) bng thu hoc trcp.
Khu tr thu c th lm gim gi thc t (effective price) ca
bo him y t. Mnh lnh (mandates) p t ln cc c nhn hoc t chc
cung cp hng ha. Cc o lut Pay-or-play yu cu gii ch phi cung cp bo
him y t, vd Californias Health Insurance Act.
Trcp x hi (public provision) Vd chng trnh Medicare cho cc cng dn cao tui M
(chm sc ngi trn 65 tui).
Public FinancingofPrivateProvision
Medicare prescription drug cards, where private companies
administer the drug insurance.
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
11/30
Nhng tc ngca cc hnh thc can thip?
Nhiu mc tiu ca empirical public financec dnhcho vic nh gi tc ngtrc tip v gin tipca cc hnh ng can thip ca chnh quyn.
Cc tc ng trc tip ca cc ng thi ca chnhquyn gi nh rngno behavioral responses vkho st cc tc ng c mong i ca cc ngthi .
Cc tc ng gin tip xut hin bi mt s ngi thayi hnh vi ca h khi phn ng li cc tc ng.iu ny i khi c gi l law of unintendedconsequences.
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
12/30
nh hng ca cc hnh thc can thip?Mrng bo him y t
nh hng trc tip ca cc quy nh v bo him y t chonhng ngi cha c bo him: Chng 44 triu ngi M c thc m bo, chi ph cho lut l 88 t la. y l iu d tnhca lut.
nh hnggin tip ca mt chnh sch: mt s tham giabo him y t ngun khc s c th b buc phi chuyn dngloi hnh bo him y t min ph ca chnh quyn. Nhng tim n ln, gn 200 triu ngi M dng bo him
t c nhn nm 2003.
Nu 90 triu ngi hy b bo him c nhn, iu ny stng chi ph ln ti 268 t la. Nu ch 10% s ngi (20 triu) b hy bo him, chi ph
cng tng ln ti 124 t la. Cuhi t ra:Bao nhiu ngi trong s h s phn ng li?
Cc l thuyt khng gip c nh c iu ny.
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
13/30
HHii ngng ququnn ll ngnngn schsch (CBO)(CBO)
Congressional Budget Office (CBO) cung cp ccnh gi c lp, phi chnh tr cn thit cho ccquyt sch kinh t ca chnh ph.
ng vai tr scorekeeper bng cch c lngchi ph.
ng mt vai tr trong vic bc b d lut chm
sc s
c kh
e (health care plan) c
a Clinton nm1994 bng cc c lng chi ph ca n.
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
14/30
Ti sao cc chnh ph thc hin nhngiu ?
Bi cc chnh ph khng n thun ch l cc thch n ha ch can thip khi th trng tht bi vti phn phi.
Cc cng c ca kinh tchnh trgip chng ta hiubng cch no cc chnh ph a ra c nhngchnh sch cng.
Ch cn th trng tht bi s dn ti marketinefficiency, s c mt nguyn ccho ccgovernmentfailuresth m s dn ti cc hnh ng can thipkhng hp l ca chnh quyn.
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
15/30
Ti sao cc chnh ph thc hin nhngiu (cont.)?
V d, cc thay i cc nc pht trin trong viccung cp dch v chm sc y t cho thy hiu quv ti phn phi khng ch l nhng cn nhc.
U.S.: Private health insurance
Canada:National public health insurance
Germany: Mandates private health coverage
U
.K.:
Free national health care
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
16/30
Thc trng v chnh quynKch cv s pht trin
Kch c(size) ca mt chnh quyn thng c olng lin quan ti mt s nh gi (benchmark),ph bin nht l theo GDP. N phn nh kch c
ca chnh quyn theo lm pht v gia tng dn s.Thp k 30: chnh quyn M tiu tn 5% GDP.
Thp k 70 v sau: Khong 20% GDP (Figure 1Figure 1).
Xu hng ny chung cho nhiu quc gia khc thp k 60; chnh ph M pht trin chm li v sau
(Figure 2Figure 2).
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
17/30
Figure 1
Source: OMB Historical Tables: Budget of the United States Government, Fiscal Year 2004
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
18/30
Figure 2
Source: OECD Historical Statistics
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
19/30
Thc trng v chnh quynS phn quyn v t chc ngn sch
Cc c trng khc:
S phn quyn: M, cc chnh quyn a phng,bang v lin bang u tiu tn mt khon tin nht
nh (Figure 3Figure 3). Chi tiu, thu, thm ht, nnn: chnh quyn Lin
bang ch c c mt ngn sch cn bng khi tigia thp k 70 (Figure 4Figure 4).
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
20/30
Figure 3
Source: OMB Historical Tables: Budget of the United States Government, Fiscal Year 2004
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
21/30
Figure 4
Source: OMB Historical Tables: Budget of the United States Government, Fiscal Year 2004
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
22/30
Thc trng v chnh quynPhn b chi tiu
Cc c trng khc:
S phn b chi tiu (Figure 7Figure 7). Nm 1960: hn na chi tiu chnh quyn lin bang dng
cho quc phng (c gi l public good). nm 2001: di 20% ngn sch cho quc phng, tng
ngn sach cho cc chng trnh bo him x hi.
Phn b chi tiu ca bang v a phng thng khng
thay i t ngt; gio dc l thnh phn c chi tiunhiu nht.
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
23/30
Figure 7
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
24/30
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
25/30
Thc trng v chnh quynPhn b cc ngun thu (cont.)
Cc c im khc
Phn b ngn sch khc bit gia cc cp bang/aphng. Thu tiu th (Sales taxes) Tin trcp (Grants-in-aid, t chnh quyn lin bang)
Thu thu nhp (Income taxes)
Thu ti sn (Property taxes)
Nhn chung l tng ng v tm quan trng.
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
26/30
Figure 8a
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
27/30
Figure 8b
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
28/30
Thc trng v chnh quynVai tr iu tit ca chnh quyn
Mt s c im khc
Vai tr iu tit thng khng ni bt ln vi ngha gi tr ca chnh ph nhng n gip gia tng
nh hng ca chnh ph. FDA (Cc thc phm v dc phm M) iu tit
gn 25% chi tiu ca ngi dng.
OSHA (B sc khe v an ton lao ng) iu tit 7
triu vic lm an ton. FCC, EPA.
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
29/30
Tng qut ni dung kha hc
Cc ch ti chnh cng lun l cc ti tranhlun hng u ca cc chnh sch cng. Sc khcbit v ci nhn ca nhng ngi ch ngha bo th
v ch ngha t do. Cc v d s xoay quanh:An ninh x hi (social security): T hu ha
(Privatize) hay tng thu tin lng (payroll taxes)?
Chm sc sc khe: x hi ha y t hay trcp v
thu? Gio dc: Tr lng cao cho gio vin (higher
teacher pay) hay gim hc ph (vouchers)?
-
8/6/2019 M u ti chnh cng
30/30
Ni dung cn nhtrong bi hc
4 cu hi chnh v ti chnh cng
Chnh quyn can thip nh th no?
Kch c(size) ca chnh quyn ?