mở đầu tài chính công

Upload: docphongm41

Post on 07-Apr-2018

224 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    1/30

    Chng 1Why Study Public Finance?

    Jonathan Gruber

    Public Finance and Public Policy

    Aaron S. Yelowitz - Copyright 2005 Worth Publishers

    Translated by CuongPT

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    2/30

    Gii thiu

    Cc gc nhn t

    ng phn v

    chnh quy

    n

    Vai tr ca chnh quyn l to ra mt mi trng mcc doanh nhn s sn sng chp nhn ri ro v c khnng thu c li nhun t nhng ri ro .

    George W. Bush

    Cc chnh sch ng n c th nui dng mtmi trng m c th gip tng trng mnh m hn

    v to ra vic lm d dng hn .

    From Kerry and Edwards Our Plan For America

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    3/30

    Gii thiu

    vai tr ng n c

    a chnh quy

    n?

    C mt svn xy ra trongti chnh cng.

    Vai tr ng n ca chnh quyn trong nn kinht?

    V mt chi ph: nhng dch v g chnh quyn nncung cp?

    V mt thu thu: chnh quyn s thu tin ca mnhbng cch no?

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    4/30

    Bn cu hi v ti chnh cng

    When khi no th chnh quyn nn can thip vonn kinh t?

    Howchnh quyn nn can thip nh th no?

    Whatnhngnh hng ca s can thip ln nnkinh t ra sao?

    Whyti sao chnh quyn chn cch can thip vo

    nn kinh t theo cch h lm?

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    5/30

    Khi no chnh quyn nn can thip vonn kinh t?

    Thng thng, cc th trng ring cung cp mtcch hiu qu li nhun cho nn kinh t.

    Nhn chung, khng c l do g bo cha cho vicchnh quyn can thip vo th trng. Nhng chai l do c th xem xt :

    S tht bi ca cc th trng (market failure)

    Ti phn phi li th trng (redistribution)

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    6/30

    Khi no chnh quyn nn can thip ?Tht bi ca th trng

    Trong mt th trng in hnh, the efficientoutcomelni ng cong cung v cu giao nhau. Trong phmvi bo him y t, s c mt s ngi khng c

    hng bo him.

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    7/30

    KhiKhi nono chnhchnh quyquynn nnnn cancan thithipp??ThTh trtrngng ththtt bbii

    Nm 2003, c 45 triu ngi khng c nhn bohim y t M, chim 15.6% dn s.

    Khng c bo him c th l gytc ng tiu cc

    tr

    c cc dch b

    nh truy

    n nhi

    mnh

    ng ng

    ikhng c bo him s xung t li ch vi nhng

    ngi khc. Dch si giai on 1989-1991, khi pht bi s

    min dch yu ca tr em tng l mt vn .

    Kt qu l chnh quyn phi ti trvac-xin chonhng gia nh thu nhp thp.

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    8/30

    Khi no chnh quyn nn can thip?Ti phn phi (Redistribution)

    Chnh quyn c th iu phi ming bnh kinh tcng nh phn bnh ca mi ngi trong mingbnh .

    V d, x hi c th coi trng vic tng $1 mua smca ngi ngho hn nhiu so vi tng $1 mua smca mt ngi giu.

    T

    i phn phil vi

    c chuy

    n m

    t ph

    n c

    a c

    i t

    mt nhm no trong x hi sang cho nhmkhc.

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    9/30

    Khi no chnh quyn nn can thip?Ti phn phi (cont.)

    Trli v d bo him, c 3 /4 s gia nh thu nhpdi mc trung bnh M. X hi c th cm thy cn thit phi ti phn phi

    vi trng hp bo him (i vi nhng ngi thunhp cao) cho nhng ngi khng c bo him(nhng ngi thu nhp thp hn).

    Ti phn phi thng gy ra mt mt nng sut(efficiency).

    ng thi ti phn phi c th thay i hnh vi camt c nhn. nh thu ngi giu phn phitin cho ngi ngho c th lm c hainhm laong km hn.

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    10/30

    Chnh quyn can thip nh th no?

    Nu chnh quyn mun can thip vo mt th trng, cmt vi la chn sau: S dngcng cgi (pricemechanism) bng thu hoc trcp.

    Khu tr thu c th lm gim gi thc t (effective price) ca

    bo him y t. Mnh lnh (mandates) p t ln cc c nhn hoc t chc

    cung cp hng ha. Cc o lut Pay-or-play yu cu gii ch phi cung cp bo

    him y t, vd Californias Health Insurance Act.

    Trcp x hi (public provision) Vd chng trnh Medicare cho cc cng dn cao tui M

    (chm sc ngi trn 65 tui).

    Public FinancingofPrivateProvision

    Medicare prescription drug cards, where private companies

    administer the drug insurance.

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    11/30

    Nhng tc ngca cc hnh thc can thip?

    Nhiu mc tiu ca empirical public financec dnhcho vic nh gi tc ngtrc tip v gin tipca cc hnh ng can thip ca chnh quyn.

    Cc tc ng trc tip ca cc ng thi ca chnhquyn gi nh rngno behavioral responses vkho st cc tc ng c mong i ca cc ngthi .

    Cc tc ng gin tip xut hin bi mt s ngi thayi hnh vi ca h khi phn ng li cc tc ng.iu ny i khi c gi l law of unintendedconsequences.

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    12/30

    nh hng ca cc hnh thc can thip?Mrng bo him y t

    nh hng trc tip ca cc quy nh v bo him y t chonhng ngi cha c bo him: Chng 44 triu ngi M c thc m bo, chi ph cho lut l 88 t la. y l iu d tnhca lut.

    nh hnggin tip ca mt chnh sch: mt s tham giabo him y t ngun khc s c th b buc phi chuyn dngloi hnh bo him y t min ph ca chnh quyn. Nhng tim n ln, gn 200 triu ngi M dng bo him

    t c nhn nm 2003.

    Nu 90 triu ngi hy b bo him c nhn, iu ny stng chi ph ln ti 268 t la. Nu ch 10% s ngi (20 triu) b hy bo him, chi ph

    cng tng ln ti 124 t la. Cuhi t ra:Bao nhiu ngi trong s h s phn ng li?

    Cc l thuyt khng gip c nh c iu ny.

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    13/30

    HHii ngng ququnn ll ngnngn schsch (CBO)(CBO)

    Congressional Budget Office (CBO) cung cp ccnh gi c lp, phi chnh tr cn thit cho ccquyt sch kinh t ca chnh ph.

    ng vai tr scorekeeper bng cch c lngchi ph.

    ng mt vai tr trong vic bc b d lut chm

    sc s

    c kh

    e (health care plan) c

    a Clinton nm1994 bng cc c lng chi ph ca n.

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    14/30

    Ti sao cc chnh ph thc hin nhngiu ?

    Bi cc chnh ph khng n thun ch l cc thch n ha ch can thip khi th trng tht bi vti phn phi.

    Cc cng c ca kinh tchnh trgip chng ta hiubng cch no cc chnh ph a ra c nhngchnh sch cng.

    Ch cn th trng tht bi s dn ti marketinefficiency, s c mt nguyn ccho ccgovernmentfailuresth m s dn ti cc hnh ng can thipkhng hp l ca chnh quyn.

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    15/30

    Ti sao cc chnh ph thc hin nhngiu (cont.)?

    V d, cc thay i cc nc pht trin trong viccung cp dch v chm sc y t cho thy hiu quv ti phn phi khng ch l nhng cn nhc.

    U.S.: Private health insurance

    Canada:National public health insurance

    Germany: Mandates private health coverage

    U

    .K.:

    Free national health care

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    16/30

    Thc trng v chnh quynKch cv s pht trin

    Kch c(size) ca mt chnh quyn thng c olng lin quan ti mt s nh gi (benchmark),ph bin nht l theo GDP. N phn nh kch c

    ca chnh quyn theo lm pht v gia tng dn s.Thp k 30: chnh quyn M tiu tn 5% GDP.

    Thp k 70 v sau: Khong 20% GDP (Figure 1Figure 1).

    Xu hng ny chung cho nhiu quc gia khc thp k 60; chnh ph M pht trin chm li v sau

    (Figure 2Figure 2).

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    17/30

    Figure 1

    Source: OMB Historical Tables: Budget of the United States Government, Fiscal Year 2004

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    18/30

    Figure 2

    Source: OECD Historical Statistics

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    19/30

    Thc trng v chnh quynS phn quyn v t chc ngn sch

    Cc c trng khc:

    S phn quyn: M, cc chnh quyn a phng,bang v lin bang u tiu tn mt khon tin nht

    nh (Figure 3Figure 3). Chi tiu, thu, thm ht, nnn: chnh quyn Lin

    bang ch c c mt ngn sch cn bng khi tigia thp k 70 (Figure 4Figure 4).

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    20/30

    Figure 3

    Source: OMB Historical Tables: Budget of the United States Government, Fiscal Year 2004

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    21/30

    Figure 4

    Source: OMB Historical Tables: Budget of the United States Government, Fiscal Year 2004

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    22/30

    Thc trng v chnh quynPhn b chi tiu

    Cc c trng khc:

    S phn b chi tiu (Figure 7Figure 7). Nm 1960: hn na chi tiu chnh quyn lin bang dng

    cho quc phng (c gi l public good). nm 2001: di 20% ngn sch cho quc phng, tng

    ngn sach cho cc chng trnh bo him x hi.

    Phn b chi tiu ca bang v a phng thng khng

    thay i t ngt; gio dc l thnh phn c chi tiunhiu nht.

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    23/30

    Figure 7

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    24/30

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    25/30

    Thc trng v chnh quynPhn b cc ngun thu (cont.)

    Cc c im khc

    Phn b ngn sch khc bit gia cc cp bang/aphng. Thu tiu th (Sales taxes) Tin trcp (Grants-in-aid, t chnh quyn lin bang)

    Thu thu nhp (Income taxes)

    Thu ti sn (Property taxes)

    Nhn chung l tng ng v tm quan trng.

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    26/30

    Figure 8a

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    27/30

    Figure 8b

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    28/30

    Thc trng v chnh quynVai tr iu tit ca chnh quyn

    Mt s c im khc

    Vai tr iu tit thng khng ni bt ln vi ngha gi tr ca chnh ph nhng n gip gia tng

    nh hng ca chnh ph. FDA (Cc thc phm v dc phm M) iu tit

    gn 25% chi tiu ca ngi dng.

    OSHA (B sc khe v an ton lao ng) iu tit 7

    triu vic lm an ton. FCC, EPA.

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    29/30

    Tng qut ni dung kha hc

    Cc ch ti chnh cng lun l cc ti tranhlun hng u ca cc chnh sch cng. Sc khcbit v ci nhn ca nhng ngi ch ngha bo th

    v ch ngha t do. Cc v d s xoay quanh:An ninh x hi (social security): T hu ha

    (Privatize) hay tng thu tin lng (payroll taxes)?

    Chm sc sc khe: x hi ha y t hay trcp v

    thu? Gio dc: Tr lng cao cho gio vin (higher

    teacher pay) hay gim hc ph (vouchers)?

  • 8/6/2019 M u ti chnh cng

    30/30

    Ni dung cn nhtrong bi hc

    4 cu hi chnh v ti chnh cng

    Chnh quyn can thip nh th no?

    Kch c(size) ca chnh quyn ?