memory of the world register

1

MEMORY OF THE WORLD REGISTER

Archives Insolvente Boedelskamer Antwerpen Ref N° 2008-40

PART A – ESSENTIAL INFORMATION

1 SUMMARY

The “Archives Insolvente Boedelskamer Antwerpen”, the archives of the Chamber of Insolvent Estates

in Antwerp, are both an unique and from a global perspective crucial collection of documentary

heritage, that allows us to understand and analyse international relations and interactions in the Early

Modern Period (1500-1800).

Why is this collection so important and of universal value? What does it contain?

In the 16th century, the city of Antwerp was one of the most important centres of the world economy, a

very rapidly growing and vibrant metropolis that based its wealth on international trade, banking and

communication, especially during the reign of the Habsburg emperor Charles V who ruled “an empire

where the sun never set”. The Spanish Netherlands were one of the world trade centres. After that

golden age and after Amsterdam and other Dutch cities had taken over the central role of Antwerp in

the world economy in the 17th century, Antwerp remained an important international hub, in particular

in luxury trade. Precisely the archives of the Insolvente Boedelskamer allow to analyse both phases.

Thanks to the special nature of the documentary heritage in question, the archives of the Insolvente

Boedelskamer makes it possible to explore crucial aspects of economic, social and cultural history of

the world between 1500 and 1800.

In this context of rapid expansion and international trade, a very special institution was developed in

Antwerp. In order to protect the interests of creditors or clients, the Antwerp municipal council

ordered that from 1518 onwards all papers, correspondence, archives and possessions of so called

“insolvent” or bankrupt persons of firms had to be confiscated immediately and curated by an officer

of justice: the so-called “amman”. This resulted in more than 150 archives of companies, firms and

tradespersons, being confiscated or guarded in the town hall of Antwerp. Due to the nature of this

procedure, a whole series of snapshots of the economic, social and cultural life and networks in the

16th, 17

th and 18

th century is available in the Insolvente Boedelskamer. The people involved were

operating on an international scale. This implies that the whole collection offers a fascinating view of

international relations in the world (Europe, America, Africa, China, …) in the 16th, 17

th and 18

th

century.

These archives are among others a crucial complement for the VOC-archives/the Archives of the

Dutch East India Company, that have already been explored in a world wide project in the Memory of

the World Program. It also complements another collection that has been included in 2001 in the

Memory of the World register, the archives of the Officina Plantiniana of the Museum Plantin Moretus

in Antwerp. The combination with the archives of the Insolvent Estates in Antwerp enriches the

significance of these and other elements of the UNESCO Memory of the World program.

Both on a national and international scale, these archives are one of the largest of its kind for the early

modern world history. These arguments were crucial reasons why the Flemish government has

included this archive on 24th September 2007 in the registers of top pieces of cultural heritage in

Flanders, next to for instance paintings of Breughel or Pieter Paul Rubens. In 2008 this has been

formally confirmed and published by the Flemish minister for culture, Bert Anciaux, who strongly

supports this nomination for inclusion in the Memory of the World register. This highlights the

importance the local and national governments and the heritage committee advizing the minister of

culture in Flanders attaches to the archives of the Insolvente Boedelskamer.

2

This documentary heritage has been selected by an independent commission of experts

(http://www.wvg.vlaanderen.be/erfgoed/advisering/index.htm#raad%20ce ) for inclusion in a very

selective list of documentary heritage present in Belgium/Flanders, because of its global importance.

The archives are kept in the Municipal Archives of Antwerp. This institution is leader in several

archival and digitization programs in Belgium and in rendering archives accessible to the public.

(http://www.felixarchief.be/unrestricted/Default.aspx) In 2006 a brand new infrastructure was

organized at the river Scheldt, in the “Felix warehouses”. It is a state of the art archival facility. In

Antwerp, in the immediate vicinity of the Felix Archives a new heritage forum, the so-called Museum

aan de stroom / MAS (Museum at the river) is being developed. This museum that opens its doors in

2010 wishes to tell the story of Antwerp in a global perspective. The results of decades of research in

the Insolvente Boedelskamer will be reflected in this Museum and in temporary exhibitions. The

presentations will be accessible for an international audience.

The international community of scholars working on economic, social and cultural history of the

world knows the Insolvente Boedelskamer since the 1930s. In 2007 the minister of culture of the

Flemish Community of Belgium has included the collection in the very restricted list of archival

collections that is considered as a top piece of international significance. The inclusion on the register

of the UNESCO world heritage program would be the significant next step to highlight the

extraordinary significance of the nominated documentary heritage. It would stimulate new research,

both in Belgium as on an international scale.

2 DETAILS OF THE NOMINATOR

2.1 Name (person or organisation)

Flemish Commission for UNESCO (national UNESCO commission of Flanders/Belgium) and FARO.

Flemish Interface for cultural heritage, represented by Secretary General Jan de Bisschop and by

FARO director dr. Marc Jacobs

supported by the Flemish Government, in particular the Flemish Minister of Culture, Youth, Sports

and Brussels, and the Cultural Heritage agency of the Ministery of Culture, Youth affairs, Sports and

Media.

2.2 Relationship to the documentary heritage nominated

The nominating institutions are responsible for supporting and implementing international and

national cultural heritage policy, in particular of archives and documentary heritage. They act in

practice as an international interface, in particular in the relations with UNESCO.

The municipal archives of Antwerp are officially recognized by the Flemish and the municipal

government as being of crucial importance. The archives have been selected in 2007/2008 as being of

exceptional value by the official Commission of Heritage Top Pieces of the Flemish Community

The nominators (Flemish Commission for UNESCO and FARO, and the minister and ministry) wish

to underline the importance of the documentary heritage nominated and in the mean time to explicitly

praise the excellent and exemplary work of safeguarding, study and digitization conducted by the

Municipal Archives in Antwerp. This unique collection of international importance is in excellent

hands in an exemplary institution.

2.3 Contact persons

(include address, phone, fax, email)

- Inge Schoups, director and head of the Municipal Archives of Antwerp, Felixarchief,

Oudeleeuwenrui 29, 2000 Antwerpen, tel + 32 3 292 94 11, fax +32 3 292 94 10,

[email protected]

http://www.wvg.vlaanderen.be/erfgoed/advisering/index.htm#raad%20ce

http://www.felixarchief.be/unrestricted/Default.aspx

mailto:[email protected]

3

- Marc Jacobs, Ph. D. in history, director, FARO. Flemish Interface for Cultural Heritage, Priemstraat

51, BE 1000, Brussels (M. Jacobs is also member of the Flemish UNESCO Commission and

represents at present Belgium in the Intergovernmental Committee for the Safeguarding of Intangible

Cultural Heritage of the 2003 UNESCO Convention), www.faronet.be , [email protected], tel.

+32/2/213.10.60, fax +32/2/2131099

- Jan De Bisschop, Secretary-general, Flemish UNESCO Commission, Flemish Department of Foreign

Affairs, Boudewijnlaan 30, 1000 Brussels, www.flanders.be, tel +32/2/553.59.00, fax

+32/2/553.60.37.

3 IDENTITY AND DESCRIPTION OF THE DOCUMENTARY HERITAGE

3.1 Name and identification details of the items being nominated

Insolvente Boedelskamer, Municipal Archives Antwerp, Antwerp

The archives are described in http://www.felixarchief.be/Unrestricted/Folder_Isad.aspx?Id_isad=145

(see annexe 1)

Antwerpen index insolvent estates 16th-19th century follow: Archievenoverzicht > Oud Regiem-

archief van de Stad > Rechterlijke instellingen > Insolvente Boedelskamer (IB); open: 'IB Lijst' and

'IB Suplement Lijst'

3.2 Description

ISAD characteristics are BE SA 145, dates 16th (1518) – 18th century

The Insolvente Boedelskamer hold numbers IB 1 – IB 3.038; is 204 m.

Contains written and printed documents, registers, parchments, maps, drawings and small objects

(textiles, wood).

In the Insolvente Boedelskamer documents and information can be found about dozens of prominent

Antwerp firms with branches in Austria, Germany (Holy Roman Empire), Spain, Italy, France, etc.

This offers an unique view of trade relations with for instance China and Bresil. The detailed

information about products exchanged in Europe and in intercontinental trade offers important

information. The archives allow to study techniques of bookkeeing, different kinds of trade, insurance

and many other topics.

There is an inventory of the archives: VANDEN NIEUWENHUIZEN (J.), Beknopte inventaris van de

Insolvente Boedelskamer in het Stadsarchief van Antwerpen, Brussel, Algemeen Rijksarchief Brussel,

1998.

A whole series of more detailed inventories of subcollections is available on-line:

http://www.felixarchief.be/Unrestricted/Folder_Isad.aspx?Id_isad=145 (see also the annexe 1)

4 JUSTIFICATION FOR INCLUSION/ ASSESSMENT AGAINST CRITERIA

Refer to section 4.2 of the General Guidelines for the selection criteria. If space insufficient, attach

separate sheets. Each question must be answered.

4.1 Is authenticity established?

http://www.faronet.be/


http://www.flanders.be/

http://www.felixarchief.be/Unrestricted/Folder_Isad.aspx?Id_isad=145

http://stadsarchief.antwerpen.be/Unrestricted/DefaultEFloris.aspx


4

The “Insolvente Boedelskamer” is a clear case of a collection of original sources, of which generations

of scholars have attested to the authenticity. Precisely the way the archives have been established, the

legal character and the procedures followed, attest to the originality of the sources. The provenance

from the 16th till the 18

th century is established beyond any doubt.

See VANDEN NIEUWENHUIZEN (J.), Beknopte inventaris van de Insolvente Boedelskamer in het

Stadsarchief van Antwerpen, Brussel, Algemeen Rijksarchief Brussel, 1998; DENUCE (J.) "De

Insolvente Boedelskamer en het Antwerpsch Economisch Archief", Antwerpsch Archievenblad, Vols.

II-VII ( 1927-32) and DENUCE (J.), Archives commerciales privées: le fonds des faillites à Anvers",

Annales d'histoire économique et sociale, IV ( 1932), 372-77 and the literature mentioned in this

dossier.

4.2 Is world significance, uniqueness and irreplaceability established? (see 4.2.4)

The scholars that have studied the archives of the Insolvente Boedelskamer attest to the extra-ordinary

richness and irreplaceability of this documentary heritage. It captures the economic, social and cultural

dynamics and problems in a crucial period in one of the centres of globalisation in the Early Modern

period. It should be noted that complete archives of firms in the 16th, 17

th and 18

th century are very

rare, in particular as there is a concentration of so many for long period of time, connected to one city

(with a well documented history) and international networks.

See, next to the literature mentioned in this nomination dossier,

1. the early assesment by Florence EDLER, "The Van Der Molen, Commission Merchants of

Antwerp: Trade with Italy, 1538-44," in: CATE LEA (J.) and ANDERSON (E.), Medieval and

Historiographical Essays: In Honor of James Westfall Thompson, Chicago: The University of

Chicago Press, 1938), pp. 78-145 and

2. the analyses in

BAETENS (R.), De nazomer van Antwerpens welvaart. De diaspora en het handelshuis De

Groote tijdens de eerste helft der 17de

eeuw, Brussel, Gemeentekrediet van België, 1976, 399 +

370 pp.

3. EVERAERT, J., De internationale en koloniale handel der Vlaamse firma’s te Cadiz, 1670-1700,

Brugge, 1973, 975 p.

4. BRULEZ, W., De firma Della Faille en de internationale handel van Vlaamse firma’s in de 16de

eeuw, Brussel, 1959, 634 p.

These international references mention the documentary heritage nominated as an important source :

1. Institut d’histoire moderne et contemporaine of the Ecole normale supérieure, in Paris

http://www.ihmc.ens.fr/Recherches/Resmarchand.php

http://www.ihmc.ens.fr/Recherches/SavoirMarchand.php

2. The Mantova Capitale Europea dello Spettacolo Research Institute, in Italy

http://www.capitalespettacolo.it/eng/fonti.asp

4.3 Is one or more of the criteria of (a) time (b) place (c) people (d) subject and theme (e)

form and style satisfied? (see 4.2.5)

Provide an explanation against each criterion selected. Attach separate statement if space insufficient.

All of the criteria are satisfied.

.

1. Criterion 1 – Time:

The sources have been created in one of the central places of an emerging capitalist world economy,

concentrating on trust, chance and risk, and on what could go wrong. For the early modern period, the

Insolvente Boedelskamer provides an extraordinary and very special source. This is related to the



http://www.capitalespettacolo.it/eng/fonti.asp

5

central position of Antwerp in international and global networks in the 16th and 17

th century. It was

also an exceptionally rich period of art production. The Insolvente Boedelskamer provides extra-

ordinary sources to investigate this crucial period in world history.

See

1. VERMEYLEN, F., Painting for the market : commercialization of art in Antwerp’s Golden Age,

Turnhout, 2003, 208 p.

2. FABRI, R., De 17de-eeuwse Antwerpse kunstkast : typologische en historische aspecten, Brussel,

1991, 259 p.

3. WEE (H. VAN DER) The Growth of the Antwerp Market and the European Community

(Fourteenth-Sixteenth Centuries), 3 vols, The Hague: Nijhoff, 1963

4. COUVREUR (W.)(ed.), Antwerpen in de XVIde eeuw, Antwerp, Mercurius, 1975

5. COUVREUR (W.), Antwerpen in de XVIIde eeuw, Antwerpen, Genootschap voor Antwerpse

Geschiedenis, 1989.

2. Criterion 2 – Place:

Antwerp was one of the major centres of world economy in the 16th century. In the 17

th century it

remained a crucial place in the world economy, as it has been eloquently proven precisely by using the

Insolvente Boedelskamer by prof.dr.Roland Baetens. It was also an important communication and

cultural centre. See BURKE (P.), Antwerp, a metropolis in comparative perspective, Antwerpen,

Snoeck-Ducaju, 1993. All of this is reflected in the Insolvente Boedelskamer Archives.

See also:

1. O'BRIEN (P.), KEENE (D.), ‘t HART (M.), & VAN DER WEE (H.), Urban Achievement in

Early Modern Europe: Golden Ages in Antwerp, Amsterdam and London, Cambridge: Cambridge

University Press, 2001

2. BAETENS (R.), De nazomer van Antwerpens welvaart. De diaspora en het handelshuis De


eeuw, Brussel, Gemeentekrediet van België, 1976, 399 +

370 pp..

3. Criterion 3 – People:

The documentary heritage cleary reflects the economic, industrial, artistic and political evolution of

Antwerp in the 16th and 17

th Antwerp. It provides very detailed information on key individuals

originating from or working in many countries in and outside Europe. It allows us to research the daily

life in Early Modern Europe, thanks to the many family letters sent in that time (and part of the

archives). The personal letters of families that did not operate primarily in the court (of the king) but

as international traders, can be used for many types of research. It allows to reconstruct family

strategies and how economic life functioned in several parts of the world.

Precisely thanks to the very exceptional collections, other archives of very important families have

been added later on, like the archives of the families van Colen, de Wael, de Borrekens, de Pret…

Special databases have been developed to identify international merchants.

1. BOTTIN, J., (ed.), Marchands d’Europe : pratiques et savoirs à l’époque moderne, Paris, 2002,

468 p.

2. Institut d’histoire moderne et contemporaine of the Ecole normale supérieure, in Paris

- http://www.ihmc.ens.fr/Recherches/Resmarchand.php

- http://www.ihmc.ens.fr/Recherches/SavoirMarchand.php

3. http://www.felixarchief.be/Unrestricted/Folder_Isad.aspx?Id_isad=145




6

See for instance

- BAETENS (R.), De nazomer van Antwerpens welvaart. De diaspora en het handelshuis De Groote

tijdens de eerste helft der 17de

eeuw, Brussel, Gemeentekrediet van België, 1976, 399 + 370 pp..

- VAN DEN BROECK (S.), De strijd om de continuïteit. Een bijdrage tot de studie naar het

‘maatschappelijk vermogen’ van een adellijke familie aan de hand van de correspondentie van

Balthazar de Proli en Marie-Jeanne von Clotz. Leuven, KUL, 2004.

These archives have also been used to reconstruct the trade in the Spanish empire, in Europe, with the

Americas, and also between Rusia and the Netherlands in the 16th and 17th century: WIJNROKS (E.),

Handel tussen Rusland en de Nederlanden, 1560-1640: een netwerkanalyse, Uitgeverij Verloren 2003,

440 p.

The Insolvente Boedelskamer also provides crucial information for art history, on artists, on

consumption and distribution of arts. Many case-studies have already been made, but the archives

have not yet been fully exploited.

Examples of studies are: DENUCE (J.), Export of Works of Art in the 17th Century from Antwerp:

The Firm Forchoudt.

Just to demonstrate the unexpected findings this collection has the offer, we can recall that it is in

these Insolvente Boedelskamers Archives that crucial information has been found about the family of

Ludwig van Beethoven, the composer of Symphony no 9, d minor, op 125, which is included in the

UNESCO’s Memory of the World Register (see e.g. Ernest Closson, Gustave Reese, Grandfather

Beethoven, The Musical Quarterly, Vol. 19, No. 4 (Oct., 1933), pp. 367-373.)

4. Criterion 4 – Subject and theme:

Such a rich collection of archives of private companies or firms in the early modern period is very

exceptional, especially connected to one city and – via family networks – to the world.

Precisely the size of the collections and the concentration of a whole range of archives of different

firms and families, makes it possible to study networks, global trade movements and contacts. For the

world history of bookkeeping this is a marvelous source. Thanks to the procedure (confiscation of the

whole documentary collection of families and firms during their active life) the material yielded is

very rich and diverse. It offers enough material for interdisciplinary research projects.

Insolvency is a financial condition experienced by a person or business entity when their assets no

longer exceed their liabilities. This is referred to as 'balance-sheet' insolvency. When the person or

firm can no longer meet its debt obligations when they come due, this is called 'cash-flow' insolvency.

In those cases, several companies and families operating at the edge are captured in full action, both in

private and public spheres. This yields an extraordinary rich view, that can also shed light on political,

religious, cultural and social dimensions. The documentary heritage reflects an important phase in

international trade relations in several fields. Art historians have used the archives to document

masterpieces of universal value.

See for instance

1. SOLY (H.), Urbanisme en kapitalisme te Antwerpen in de 16e eeuw. De stedebouwkundige en

industriële ondernemingen van Gilbert van Schoonbeke, Brussel, Gemeentekrediet, 1977.

2. THIJS (A.K.L.), Van “werkwinkel” tot “fabriek”. De textielnijverheid te Antwerpen (einde 15de

-

begin 19de

eeuw), Brussel, Gemeentekrediet, 1987.

3. BUCHANAN (I.), The Collection of Niclaes Jongelinck I. Bacchus and the Planets by Jacques

Jongelinck, in: The Burlington Magazine, 132, 1990, pp. 102-113.

4. See for instance http://www.lowcountries.nl/2005-2_gelderblom.pdf The Resolution of

Commercial Conflicts in Bruges, Antwerp, and Amsterdam, 1250-1650

5. VAN DER STOCK (J.), et al., Antwerp, Story of a Metropolis, 16th-17th Century, Ghent:

Snoeck-Ducaju en Zoon, 1993.

http://www.lowcountries.nl/2005-2_gelderblom.pdf

7

6. WEE, VAN DER, H., Antwerpens bijdrage tot de ontwikkeling van de moderne geld- en

banktechniek, in Tijdschrift voor Economie, 1965, Leuven

5. Criterion 5 – Form and style:

The special nature of the files, capturing the whole archive of a firm in action or at the end of a

business cycle provides an exceptional view of economic activities. It includes a very wide variety of

sources, account books, contracts, correspondence etcetera that have special significance thanks to the

internal coherence of the firm or the network.

4.4 Are there issues of rarity, integrity, threat and management that relate to this

nomination? (see 4.2.6)

Attach a separate statement if space insufficient.

Finally, the following matters will also be taken into account:

Rarity: does its content or physical nature make it a rare surviving example of its

type or time?

The content as a very extensive set of archives of insolvent firms or persons of the early modern

period makes the Insolvente Boedelskamer a rare surviving example of both its type and time. In the

dossiers, a whole range of unique or very exceptional documents are kept.

To give just one example from one of the files. IB1600 contains the only copy known until now, of a

handbook for bookkeeping (printed in Rouen in 1606), written by Michiel Van Damme. It provides a

key for analysing archives of firms in the 17th century in Europe.

. Integrity: within the natural physical limitations of carrier survival, is it complete

or partial? Has it been altered or damaged?

The archives are complete and have not been damaged since the 19th century, when the archives

became historical and now heritage collections..

Threat: Is its survival in danger? If it is secure, must vigilance be applied to

maintain that security?

No. All safety measures have been taken.

5 LEGAL INFORMATION

5.1. Owner of the documentary heritage (name and contact details)

City of Antwerp, Belgium

Municipal Archives Antwerp, Felixarchief, Oudeleeuwenrui 29

2000 Antwerpen

5.2 Custodian of the documentary heritage (name and contact details, if different to owner)

Inge Schoups, director and head of the Archives, Felixarchief, Oudeleeuwenrui 29, 2000 Antwerpen,

Belgium, tel + 32 3 292 94 11, fax +32 3 292 94 10, [email protected]


8

5.3 Legal status:

(a) Category of ownership

Owner (City of Antwerp)

(b) Accessibility

Accessible in the archives, parts are microfilmed, accessible through inventories and catalogues

available in printed form and on-line. The archive is open on working days. Through the website

reservation for reading the documents can be made ahead.

(a) access to verify the world significance, integrity and security of the material.

This is the minimum condition for listing

The Insolvent Boedelskamer Archives are fully accessible, through simple request in the reading

room, or through request via the website.

(b) access for reproduction, which is strongly encouraged

Reproduction of archives is possible.

(c) public access in physical, digital or other form

All archives are accessible in the reading room of the Municipal Archives, from Tuesday till

Friday, without any previous reservations or restrictions. Access to the reading rooms is free of

any charge.

(c) Copyright status

The copyright rests in the City Archives of Antwerp

(d) Responsible administration

City of Antwerp

(e) Other factors

6 MANAGEMENT PLAN

6.1 Is there a management plan in existence for this documentary heritage? NO

If yes, attach a summary of the plan. If no, please attach further details about current storage and

custody of the materials.

There is no special management plan for the Insolvente Boedelskamers, but the Antwerp City

Archives have experienced a decade of careful planning of the transfer and move to a new location and

even better facilities.

9

Since August 2006 (opening of the new facilities in the Felixarchief) the archives of the Insolvente

Boedelskamers are kept in optimal, state of the art storage conditions.

25 existing catalogues, inventories and detailed descriptive lists are available via the website:


7 CONSULTATION

7.1 Provide details of consultation about this nomination with (a) the owner of the heritage

(b) the custodian (c) your national or regional Memory of the World committee

a) and b)The Antwerp City Archives support the nomination. The Board of Alderman en Mayor

agreed the nomination, by decision of the board.

There is at present no Memory of the World committee in Flanders/Belgium but since 1 January

2008 the new organisation FARO. Flemish interface for cultural heritage is active in the field of

documentary heritage (in function of implementing a new cultural heritage decree, that has to be

operational in 2009) FARO is, together with the administration (Heritage Section of the Flemish

Community in Belgium) acting as a mediator in the relation between UNESCO and the cultural

heritage field. For this nomination there was open and enthusiast communication between the

Flemish Commission for UNESCO, FARO, the Heritage Section and the Antwerp City Archives.

PART B – SUBSIDIARY INFORMATION

8 ASSESSMENT OF RISK

8.1 Detail the nature and scope of threats to this documentary heritage (see 5.5)

This documentary heritage is not in acute danger. It is kept in secure conditions, in an archival

building constructed to withstand calamities.

Since August 2006 the Municipal Archives of Antwerp moved to a new facility. The archival storage

rooms are state of the art: archives are kept in secured, climate-controlled storage rooms.

ICT supports a secure archival management that controls all movements of the archives.

The new building has been equipped with fire and burglary alarms.

9 ASSESSMENT OF PRESERVATION

9.1 Detail the preservation context of the documentary heritage (see 3.3)

In the period preparing the move to the new facilities the archives were placed in acid-free boxes.

At that time, a few documents have been marked to be treated; procedures exist to start restauration or

conservation measures.

PART C - LODGEMENT

This nomination is lodged by:

dr. Marc Jacobs, director of FARO. Flemish Interface for Cultural Heritage and member (for the

fields of culture and cultural heritage, in particular intangible and documentary heritage) of the

Flemish UNESCO-commission and


10

Jan De Bisschop, Secretary-General of the Flemish UNESCO-commission

Signature Date

Brussels, 28 March 2008

11

ANNEXES

1. INVENTORY / SURVEY of the merchants, trades, firms whose archives are kept in the

Insolvente Boedelskamer

In the original entries (reproduced here) in the inventory in Dutch, several names of places or products

have been translated and were highlighted to give an impression of the geographical scope of the

collection. The documents in the archives are in many languages, including Spanish, Portuguese,

Italian, French, Dutch, English, …

1- Insolvente boedel (= Insolvent estate) van Balthasar Andrea (de Moucheron & Perez de Baron)

IB 1-8 (1594-1622)

° Sevilla [Spain], 14 januari 1577, zoon van Jeronimo Andrea en Isabeau de Moucheron.

Verbleef nog met zijn ouders in Rouen [France], alvorens naar Antwerpen te verhuizen.

Handel in diamanten [diamants]

2- Insolvente boedel van de familie van Colen (ook de Groote en Hureau)

IB 11-132 (1606-1771, meeste 17de eeuw)

Zie ook detailinventaris LZ 51 (« detailinventaris » means a very detailed inventory is also available)

Jan van Colen

Susanna Hureau

Gisberto van Colen: Verbleef in Cadiz [Spain] van 1663-1668

Handel in wol, lijnwaad, kant en boeken [wool, linnen, lace, books]

3- Insolvente boedel van de familie De Groote-Herincx

IB 133-229 (1621-1736)

Zie ook detailinventaris LZ 78

Uitvoer van Vlaams textiel [Flemish textiles] – Invoer van zuiderse specialiteiten [Mediterranean

goods]

4- Insolvente boedel van de familie Clarisse

IB 230-247 (1565-1682)


Boratten (sajetgaren uit gekamde wol) uit Noord-Frankrijk [France] van suiker [sugar]

Zijden stoffen, Brusselse wandtapijten [silk, tapestry]

Vanaf 1605 verbleven een aantal leden van de familie in Lissabon [Portugal]

5- Insolvente boedel van de familie van Immerseel

IB 248-291 (1574-1653)

Zie ook detailinventaris LZ 30c en LZ 62

Linnen, Baltisch graan, potas, indigo, Braziliaans hout, aluin enz [linnen, grain from the Baltic

states, indigo, Brazilian wood, alum].

Verschillende familieleden verbleven een tijdlang in Sevilla [Spain]

6- Insolvente boedel van de familie Musson - de Wael

IB 292-732 (1624-1723)


Musson en Fourmenois: Kunstvoorwerpen, ebbenhouten meubels en spiegels [art, ebony, mirrors]

Cornelis de Wael jr.: Huiden en suiker [leather products, sugar]

12

7- Insolvente boedel van de families Wallis - du Jon, de familie van Lamoraal, graaf van Egmond

IB 733-765 (1578-1656)


Insolvente boedel van Wallis du Jon

Thomas Wallis: Schots [Scotland] edelman, die te Antwerpen lakenkoopman werd

Laken, verfstoffen, Schotse zalm [cloth, paint, salmon from Scotland]

Geldschieter [money lender] van meestal adellijke families

Paul du Jon: diamanten en lijnwaad [diamants, linnen]

8- Insolvente boedel van Geerard Gramaye

IB 766-769 (1561-1582)

Kopen en verkopen van onroerende goederen [real estates]

Kostbare gesteenten [valuable stones]

Geldschieter [financier]. Financierde dijkenbouw en organiseerde loterijen

9- Insolvente boedel van de familie de Pape

IB 770-786 (1524-1573)

Frans de Pape: Komt uit Gentse familie

Vanaf 1540 lakenkoopman [linnen trader]

Vanaf 1556 collecteur van de wijnaccijns [wines]

Handel in laken, hop, specerijen, graan en vee [linnen, hop, spices, grain, cattle].

10- Insolvente boedel van de familie de Bruyne

IB 788-887 (1557-1579, 1644-1676)


Daniel de Bruyne: Kassier en klerk bij Christopher Pruynen.

Actief in de Antwerpse loterijen

Collecteur in wijnaccijnzen [wines]

Vennoot van zijn broer Jacob en Nicolaas Jonghelinck

Jacob de Bruyne: boekhouder bij Jacomo Guyot

Handel in laken, stoffen, kant, bont, wijnen, tapijten, specerijen, zilver, papier [cloth, textiles, lace,

fur, wines, carpets, spices, silver, paper]

Hij betrok vooral goederen uit Spanje [Spain]

11- Insolvente boedel van Frans Van der Heyden

IB 888-890 (1592-1627)

Handel in papier uit Lorreinen naar Spanje [Spain]. Bevoorraadde ook bekende Antwerpse drukkers.

Dreef handel in papier en vellen [paper]

12- Insolvente boedel van de familie Spruyt

IB 891-935 (1538-1725)

Geen handelsarchieven, enkel archieven in verband met het beheer van enkele leden van de goederen

van enkele leden van de familie.

13- Insolvente boedel van de families Van den Gevel, van Ophoven, van Ems

IB 936-1032 (1602-1700)


14- Insolvente boedel van de firma Forchondt

IB 1033-1255 (1611-1711)


Melchior Forckhondt: afkomstig van Breslau [Polen]. Kwam via Oostende naar Antwerpen.

Fabrikant van kunstmeubelen

13

Guilliam Forckhondt: Opgeleid als kunstschilder [painter], leerde bij zijn vader kunstmeubelen

[furniture] maken. Zijn proefstuk werd niet aanvaard bij het houtwerkersambacht. Legde zich dan toe

op kunsthandel en kunstexport [trade art]..

Susanna en Anna Maria Forckhondt: Susanna was geestelijke dochter, maar ook actief op

handelsgebied.

Melchior Forckhondt: goudsmid en kunstschilder. Leerschool bij Marcus Gelthof in Venetië [Italy] en

in Parijs[France] bij de “manufecture des gobelins”[gobelins]. Daarna sloot hij zich aan bij zijn

jongere broer Alexander in Wenen [Austria].

15- Insolvente boedel van de familie Borrekens

IB 1256-1389 (1614-1710)


Jan Baptist Borrekens sr.

Peter Paulus Borrekens en Anna Juliana Cockx

Handel in lijnwaad, wijnen en saaien [linnen, wines, textiles]. Later allerlei zuiderse producten en

textiel [mediterranean products, textiles]

16- Insolvente boedel van het huis Boussemart

IB 1390-1399 (1599-1677)

Antwerpse kooplieden Jacob Bolaert, Jan Boussemart en Jan de Coninck vormden rond 1667 in

Lissabon [Portugal], vanaf 1670 in Cadiz [Spain] een compagnie.

Boussemart houdt een « journael » te Lissabon (1668-1671) en te Cadiz (1670-1678)

17- Insolvente boedel van de familie Le Candele

IB 1400-1521 (1606-1740)

Familie Le Candèle is afkomstig van het Noordfranse Armentières [France]

Louis Le Candèle en Antonia Raes: Handel in stoffen, vooral kunsttapijten [tapestries]

Robert Laman en Margareta le Candèle

Louis Le Candèle sr. en Robert Le Candèle sr.: zetten handel van Louis en Antonia Raes verder.

Elisabeth Schrijnmaeckers, Louis Le Candèle jr., Robert Le Candèle jr.

18- Insolvente boedel van de familie Van der Schelstraten

IB 1522-1545 (1584-1714)

Pieter en Gillis van der Schelstraeten, afkomstig van Tielt. Handel in zijdelaken [silk].

Gillis van der Schelstraeten jr.

Emmanuel van der Schelstraeten. Kanunnik te Antwerpen. Bibliothecaris in het Vaticaan [Italy,

librarian in the Vatican]. Frans van der Schelstraeten.

19- Insolvente boedel van Jan Hermans

IB 1546-1549 (1617-1669)

Specerijen, stoffen en saaien, passementwerken en katoen [spices, textiles, cotton].

Zijn weduwe Maria Huybrechts zet de handel voort.

20- Insolvente boedel van Jacob de Man

IB1550 (1699-1708)

21- Insolvente boedel van Antoni Dom en weduwe

IB 1551-1559 (1733-1771)

° Aartselaar 1699

Was eerst koetsier van de baron van Nevelstein, daarna winkelier, koopman in specerijen en eetwaren

[spices, food].

Zijn weduwe zet de handel voort.

14

22- Insolvente boedel van de firma de Weer-Tholincx

IB 1560-1576 (1611-1664)


23- Insolvente boedel van Peter Fabry

IB 1577 (1623-1633)

Oudkleerkoper

24- Insolvente boedel van het huis Affaytadi

IB 1578-1595, 3030 (1633-1695)

De Affaitadi’s stammen uit een oud adelijk geslacht van Cremona [Italy].

Recht op alleenverkoop van specerijen, bankiers [spices, financing]

Landedellui

25- Insolvente boedel van James Dormer en de Keizerlijke en Koninklijke Verzekeringskamer te

Antwerpen

IB 1596-1813 (1729-1777)


° 6 december 1708 Idworth in Southampton [UK]. Studies in St.-Omer [France]. In leer bij

handelshuis Porter in Brugge. Vertrok in 1731 voor zaken naar Kanton in China [China]. Vestigde

zich in 1734 in Antwerpen.

Gamma van producten. Handel in diamanten [diamants]. Richtte in november 1754 een

verzekeringskamer [insurance company] op, die ook bankactiviteiten [financing] verrichtte.

Weduwe Johanna Goubau zet zaken voort met stiefzoon Jacob Albert Dormer.

26- Insolvente boedel van de Pester

IB 1814-1821 (1720-1747)

Facteur van Leuvense bieren [beers], die hij vanuit Antwerpen exporteerde naar Holland [the

Netherlands].

Biersteker van de stad en opperdeken van de gilde van de jonge handboog.

Zoon Jan de Pester zette zaak voort. Was tevens zeepzieder [soap].

27- Insolvente boedel van de diamanten kanthandel Reyns

IB 1822-1860 (1612-1772)


Familie Reyns was afkomstig uit Loenhout en Wuustwezel

Laureys Reyns was advocaat te Antwerpen.

Zoon Johannes Philippus Reyns eveneens.

Kleindochter Anna Philippina huwde met Amsterdamse [the Netherlands] koopman Willem van

Hoogerwoert.

Anna Philippina en haar zuster Isabella Regina dreven boeiende handel in kant [lace].

Anna Philippina, na haar huwelijk, ook in diamant [diamants].

28- Insolvente boedel van de Brier (1643-1679)

In 1674 dienend proost van de munt [mintage]. Handel in stoffen en garen.[textiles, cotton]

29- Insolvente boedel Van den Berghe (1671-1685)

Koopman in was [wax].

30- Insolvente boedel Jacques De Lannoy (1661-1728).

IB 1861-2262

Zie ook detailinventaris LZ 61 en LZ 88

Zoon van Robert en van Marie van den Damme te Rijsel [France].

Handel in kant [lace].

Verwierf de heelrijkheid van Zwijndrecht.

15

31- Insolvente boedel van boekdrukker Godgaf Verhulst

IB 2263-2264 (1618-1650)

Drukker en boekhandelaar: schoolboeken en volksboeken [books] .

32- Insolvente boedel van Van Diest-Sucquet en de Longin, lakenkooplieden

IB 2265-2272 (1666-1727)

Lakenkoopman. Weduwe Isabella Fancisca Sucquet zet zaak voort.

33- Insolvente boedel van de familie Boon, viskopers en diamanthandelaars

IB 2273-2287 (1634-1678)

Viskopers, juweliers, diamantsnijders en kooplieden.

Juwelen en diamant. Prenten en landkaarten [jewellery, diamants, maps, drawings]

34- Insolvente boedel van het huis de Wolf, lakenkooplieden

IB 2288-2313 (1741-1791)

Laken [cloth]. Import van artikelen uit England, vooral Norwich [UK].

35- Insolvente boedel van Juan Henricques, zeeverzekeringen

IB 2314-2315 (1562-1563)

Spaans [Spain]koopman, die zich ook met zeeverzekeringen van schepen [marine insurrances]

inliet.

36- Insolvente boedel van Meyers-Van de Werve

IB 2316-2324 (1751-1833)

Dreef handel op Cadix [Spain]. Had belangen in verschillende scheepvaartondernemingen [

In de Franse periode verbleef de familie in Bremen [Germany]

37- Insolvente boedel van Jan Van den Bogaert, koopman in specerijen (1749-1776)

IB 2325-2343


Koopman in specerijen.

38- Insolvente boedel van Jan van Coevorden, koopman in zijden lakens (1662-1681)

IB 2344-2349

Laken en textielproducten. Weduwe zet zaak voort na overlijden.

39- Insolvente boedel van J.B.Wagemans, wijntavernier (1738-1778)

IB 2350-2351

Adriaan Wagemans was hovenier. Zoon Jan Baptist was wijntavernier

40- Insolvente boedel van Van der Meeren, koopman in diamant (1676-1775)

IB 2352-2353

Koopman in diamant en juwelier

41- Insolvente boedel van Hoffinger, merceriëen- en modeartikelen (1734-1752)

IB 2354-2372

Maria Theresia Hoffinger had een damesmodehuis.(house of fashion for ladies)

Zoon Hendrik Jozef Hoffinger, afkomstig van Brussel, zette zaak voort.

42- Insolvente boedel van de Familie van Cantelbeeck (1645-1670)

IB 2373-2375

Handel op Spanje in textiel, eetwaren en kunstvoorwerpen.

16

43- Insolvente boedel van Procureur Jan van Keyssel (1620-1639)

IB 2376-2377

Koopman, maar ook procureur in de rechten. Protestant, die banden met Amsterdam had.

44- Insolvente boedel van Jan Van der Bequen, koopman op Spanje (1616-1655)

IB 2378-2388

Koopman in granen. Verzond ook textielwaren naar Cadix en importeerde allerlei producten.

Handelsbrieven, die hij ontving, zijn afkomstig van vele steden.

45- Insolvente boedel van Jonker Jacobus de Raet, financier (1640-1655)

IB 2389

Heer van Reet en Waarloos, trad ook op als financier, vooral in Amsterdam.

46- Insolvente boedel van Antonio en Jeronimo Del Rio (1563-1578)

IB 2390

Heer van Cleydael te Aartselaar, tresorier-generaal van de aangeslagen goederen onder Philips II

Overleed te Lissabon. Bewaarde documenten hebben betrekking op het kasteel van Cleydael.

47- Insolvente boedel van de tapijtkooplieden Wauters-Thisius-Jeremias Cockx (1648-1724)

IB 2391-2394

Tapijthandelaars

48- Insolvente boedel van Pieter de Wannemaecker, apotheker en koopman (1622-1716)

IB 2395-2397

Kooplieden en apothekers.

Ook handel in stoffen.

49- Insolvente boedel van Hendrik Bertels, koopman in specerijen (1634-1676)

IB 2398-2401

Geboren te Amsterdam. Protestant, die zich bekeerde tot het katholicisme. Vluchtte na zijn bankroet

naar Antwerpen, bracht zijn dochter in klooster in Brussel onder. Bracht op 9 augustus 1677 Peter

Wijnants een dodelijke messteek toe en vluchtte naar onbekende bestemming.

50- Insolvente boedel van Tillemans, vleeshouwer (1727-1760)

IB 2402-2406

Vleeshouwer

51- Insolvente boedel van Pauwel Luydincx, huidevetter - rentmeester (1538-1592)

IB 2407-2415

Zoon van Pauwel Luydincx, huidenvetter. Bouwmeester, betrokken bij heropbouw van Stadhuis en

bouw van Beurs. Zond zijn zoon voor opleiding naar zijdekoopman te Rijsel, Londen en

Valentia.(silk)

52- Insolvente boedel van Jacob Wellens, koopman in leder en huiden (1592-1618)

IB 2416-2420

Handelaar in leder en huiden. (leather, skins)

53- Insolvente boedel van Nikolaas Passavanti, Frans-Zwitsers bankier en koopman (1631-1634)

IB 2421-2424

Kooplui van Frans-Zwitserse afkomst. Stichtten bijhuis in Antwerpen.

54- Insolvente boedel van Jac. van Raemdonck, koopman in vlas en hout (1750-1787)

IB 2425-2426

17

55- Insolvente boedel van A.J.Beke, lakenkoopman (1786-1792)

IB 2427-2428

56- Insolvente boedel van Frans Cornelissen, koopman in leder (1743-1756)

IB 2429

57- Insolvente boedel van Hans van Mol, koopman in hout (1634-1648)

IB 2430-2432

58- Insolvente boedel van A.Aerts, viskoopman (1746-1763)

IB 2433-2436

59- Insolvente boedel van J.Geerts, vleeshouwer (1690-1747)

IB 2437-2444

60- Insolvente boedel van Jan Courtyn, koopman in hout (1772-1773)

IB 2445

61- Handelsdocumenten (1617-18de eeuw)

IB 2446-2455. Bij IB 2448 heeft VDN in 1990 geschreven dat hij ze heeft ingeschakeld in

verschillende IB's, en hij heeft dan een nieuwe beschrijving van de nrs. 2448-2449 toegevoegd :

- 2448 : M.VAN DAMME, Maniere la plus industrieuse ... à tenir ... livres de caisse, de comptes ...

Rouen, 1606.

- 2449 : Doosje 18de eeuw met reclame voor groene steen van 580 grijn (ets. Ign. H.Wauters)

Niet beschreven in de inventaris Denucé zijn:

- 2451 : Cijferboeck door Pieter van Overloop (leerboek), 1669, band

- 2452 + 2453 : stalen en stoffen, kantpatronen

- 2455 : aandelen in handelsmaatschappijen (Gift Witteveen)

62- Het economisch archief der familie de Pret (1617-1862)

IB 2456-2718

Volledig nieuwe inventaris door G. Degueldre (1997) in de leeszaal (LZ 44)

Jacomo de Pret I. Diamanthandel, maar ook wijn, suiker, textiel e.a.

Jacomo de Pret II. Stichter van de Oostendse of Generale Indische Compagnie. Bankier en erflaat

van de tol- en warandekamer

Arnoldus de Pret I. Stadsalmoezenier

Arnoldus de Pret II. Heer van Calesberg en Hemiksem, licentiaat in de rechten, stadsalmoezenier

Paulo Jacomo Cloots. °Amsterdam 20 juli 1672. Heerlijkheid Schilde

Handel op Azië: Thee, schelpen, waaiers. Rekeningen van het kantoor in Kanton (trade with Asia)

63- Inventaris van de Proli's nalatenschap (1715-1817)

IB 2719-2782

Charles de Proli: bankier met internationale connecties en industrieel. Admiraal van de Schelde.

Betrokken bij de compagnie van Triëste en Fiume. Beheerde inkomsten van hertogdom Hoostraten

voor prins van Salm-Salm.

Zaagmolens, katoendrukkerij, suikerrafinaderij. Bestendig bestuurder Verzekeringskamer

(opgericht door James Dormer) Leiding van de Keizerlijke Indische Compagnie. (Royal Indian

Company)

63bis. Inventaris Thomas de Sampayo en het Spaans legerarchief (1626-1666)

IB 2783-2795

Kwam uit adelijk Portugees geslacht. Vanaf 1626 in Antwerpen. Kashouder van de algemene

betaaldienst van het Spaans leger. Rond 1642 bevoorrading van het leger in oorlog met Frankrijk. In

1648 algemene proviandmeester van de bevoorrading van het leger.

18

64- Insolvente boedel van Jacques Aertssen (1616-1652)

IB 2796-2798

Handelaar in textiel.

65- Insolvente boedel van Van Bladel en Moons (1786-1788)

IB 2799

Kooplieden in gist.

66- Insolvente boedel van Francisco Boesdoncq (1664-1668)

IB 2800

Koopman te Cadix.

67- Insolvente boedel van Peer de Borchgrave (1693-1699)

IB 2801

68- Insolvente boedel van weduwe van Bouwel (1791-1797)

IB 2802

Handel in koloniale waren

69- Insolvente boedel van Ignatius van der Boven (1738-1742)

IB 1946

70- Insolvente boedel van J.B.Carnonckel (1726-1747)

IB 2804

Meubelmaker

71- Insolvente boedel van Jacques Cekouheer- Abraham De Hu (1611-1614)

IB 2805

Handel in textiel

72- Insolvente boedel van Mathys Cras (1593-1715)

IB 2806-2808

Handel in textiel

73- Insolvente boedel van Dirk Crebbers (1648-1659)

IB 2809

74- Insolvente boedel van Criecke (1578-1580)

IB 2810

Stoffen

75- Insolvente boedel van Nicolaas van Dam (1694-1749)

IB 2811-2813

76- Insolvente boedel van Frans Eeckelaer (1719-1748)

IB 2814-2815

Textiel

77- Insolvente boedel van Anna van der Eecken (1698-1703)

IB 2816

Lijnwaad

78- Insolvente boedel van Jan van der Essche (1635-1670)

IB 2817

19

79- Insolvente boedel van Frans Folie (1706-1722)

IB 2818

Steenhouwer

80- Insolvente boedel van Jozef De Fossez (1741-1762)

IB 2819-2820

Handelaar in stoffen

81- Insolvente boedel van Van Haelen (1749-1752)

IB 2821

Slager

82- Insolvente boedel van D'Hessens (1768-1771)

IB 2822-2823

Koopman in koloniale waren en huiden.

83- Insolvente boedel van Joseph van Heurck (1707-1767)

IB 2824-2829

Handelaar in lijnwaad

84- Insolvente boedel van Govart Janssen (1595-1607)

IB 2830

Lakenverkoper

85- Insolvente boedel van Petrus Jeuninckx (1776-1781)

IB 2831

Handelaar in koloniale waren

86- Insolvente boedel van Carel Kemp (1713-1758)

IB 2832-2833

Diamanthandelaar

87- Insolvente boedel van weduwe Jacomo La Houst (1685-1699)

IB 2834

Weduwe van Jacomo La Houst Diamanthandelaarster

88- Insolvente boedel van J.Lambrechts (1776-1782)

IB 2835

Leerboek Franse brief- en stijloefeningen

89- Insolvente boedel van Jozine Laureyssen (1538-1542)

IB 2836

Grond- en huiseigenares

90- Insolvente boedel van Cornelis De Leeuw (1694-1727)

IB 2837-2839

Cornelis de Leeuw apotheker

Handel in stoffen en kledingstukken Emmanuel de Leeuw Latijns schoolboek

91- Insolvente boedel van Alexander Lemmens (1626-1627)

IB 2840

Oudkleerkoper

20

92- Insolvente boedel van firma van Lidt de Jeude (1698-1829)

IB 2841-2886

Cornelis de Lidt de Jeude lijnwaadhandel

Johanna Francisca Lis kanthandel

Peter de Lidt de Jeude lijnwaad en kant

93- Insolvente boedel van J.A.J. De Lincé (1784-1791)

IB 2887

Handel op Amerika door notaris de Lincé (America)

94- Insolvente boedel van Maes (1787-1791)

IB 2888-2890


95- Insolvente boedel van Joannes D.Melis (1769-1771)

IB 2891

Koopman in garen

96- Insolvente boedel van Gaspar van Merlen (1731-1743)

IB 2892

Boekhouder

97- Insolvente boedel van Gilles Meulenberghs (1620-1686)

IB 2893-2897

Koopman in papier en cremerijen

98- Insolvente boedel van Pieter van der Molen (1538-1544)

IB 2898

Koopman in specerijen en stoffen

99- Insolvente boedel van Moriel (1567-1568)

IB2899

Handelaars in stoffen en koloniale waren

Koopmansleerboek

100- Insolvente boedel van Henrick van Nieuwenhuysen (1610)

IB 2900

Berei- en verfboek

101- Insolvente boedel van Jacobus Oomen (1781-1785)

IB 2901


102- Insolvente boedel van Cornelis van Oostenrijck, tavernier (1670-1697)

IB 2902-2907

Tavernier

103- Insolvente boedel van Diego Pardo, koopman (1615-1620)

IB 2908

Koopman in tapijten

104- Insolvente boedel van P.J.P.van Parijs, boekhandelaar (1766-1781)

IB 2909

Boekhandelaar

21

105- Insolvente boedel van Antonis De Peuter (1776-1788)

IB 2910

Handelaar in sterke dranken

106- Insolvente boedel van Jacobus Peuttemans (1730-1750)

IB 2911

Schoenmaker

107- Insolvente boedel van Boudewijn Pieterssen, zeepzieder (1688-1730)

IB 2912-2913

Zeepzieder

108- Insolvente boedel van P.J.Renson, wijnhandelaar (1788-1855)

Zie BA 690-697

109- Insolvente boedel van Tobias De Ridder, suikerbakker en kruidenier (1709-1733)

IB 2922

Suikerbakker en kruidenier

110- Insolvente boedel van Jan De Ridder, bakker (1555-1576)

IB 2923

Bakker

111- Insolvente boedel van Lenaert Rogghe (1594-1616)

IB 2924

Handelaar in lijnwaad

112- Insolvente boedel van Peter van Rossem-Christ.Castaño, bierverkopers (1689-1701)

IB 2925

Bierverkoper

113- Insolvente boedel van Jean De Schott, koopman (1676-1677)

IB 2926

Koopman op Spanje (Spain)

114- Insolvente boedel van Jan Spannenborch- Catelyne van Hontsum (1600)

IB 2927

115- Insolvente boedel van Jan Martin Smets (1763-1772)

IB 2928

116- Insolvente boedel van Smits (1668-1669)

IB 2929

117- Insolvente boedel van Stroobant (1640-1654)

IB 2930

Handelaar in diamanten en juwelen

118- Insolvente boedel van Ignatius de Thiellieu (1688-1693)

IB 2931

Koopman in wol

119- Insolvente boedel van Van Tilborghe (1766-1769)

IB 2932

Handelaar in Kant (lace)

22

120- Insolvente boedel van Cornelis Van de Velde (1777)

IB 2933

Bierhandelaar (beer)

121- Insolvente boedel van G.Verboven (1732-45)

IB 2934

Koopman in gist

122- Insolvente boedel van Abraham Verdonck (1657)

IB 2935

Handelaar in laken

123- Insolvente boedel van Jan Baptist Vrients, boekhandelaar (1600-1615)

IB 2936-2938

124- Insolvente boedel van Egid Wappers (1782-1783)

IB 2939

Koopman en makelaar

125- Insolvente boedel van Melchior van Wolschaten, boekdrukker (1700-1709)

IB 2940

126- Inventaris archief Wouters (1712-1823)

IB 2941-2944

C.J. Wouters inkoop en verkoop van porselein

127- Insolvente boedel van Smout, goudsmid (1680-1703) (goldsmith)

IB 2945

128- Insolvente boedel van Jacobus de Jonghe, metser (1689-1694)

IB 2946

129- Insolvente boedel van De Cantelroy, handelaar (1657)

IB 2947

130- Onbekende insolvente boedels (1618-1751)

IB 2948-2952

131- Insolvente boedel van J.P. Van Baurscheit (1736-1766)

IB 2953-2955

132- Insolvente boedel van P.Janssen-Houbraken (1582-1595)

IB 2956

133- Onbekende insolvente boedel (1743-1758)

IB 2957

134- Insolvente boedel van Vincque (1700-1715)

IB 2958

135- Insolvente boedel van Blomme (1742-1770)

IB 2959

23

136- Insolvente boedel van Adriaenssens (1566-1724)

IB 2960

137- Insolvente boedel van Nicolaas Naulaerts (1699-1709)

IB 2961-2962

138- Insolvente boedel van Phil. van Bruseghem, koopman in zijde (1680-1693)

IB 2963

139- Rekenboek van Michiel Coignet (1549-1623)

IB 2964

140- Insolvente boedel van A.J. Rösel van Rosen, tapijthandelaar (1685-1698)

IB 2964

141- Insolvente boedel van een tapijthandelaar (1688-1700)

IB 2966

142- Onbekende insolvente boedel (1705-1707)

IB 2967

143- Insolvente boedel van Gilbert Van Schoonbeke (1548-1602)

IB 2968-3021

144- Insolvente boedel van de compagnie van Emden (s.d.)

IB 3022

145- Handelsdocumenten families Mols, de Mendieta en De Wael

IB 3023-3028

Spaanse brieven (Spain)

Handel in kant en handel op Amerika (America)

Verhandeling in verband met munt en het wisselen van munt

146- Journaal van onbekende handelaar (1695-1697)

IB 3029

147- Inventaris van de firma Affaitadi (1567-1568)

IB 3030

148- Grootboek van een zijdekoopman (1719-1730)

IB 3031

149- Grootboeken van J. en W. Bosschaert (1659-1800)

IB 3032-3034

150- Handelsdocument van onbekende handelaar (1657-1660)

IB 3035

Levering van specerijen(spices)

151- Handelsdocumenten van onbekende handelaar (1644-1789)

IB 3036

24

152- Stukken van families Casens, De Coene, Kaderaeck, Frederickx, Heylinck, Van Haelen, De

Negrone, Scheimacher, Verssen (s.d.)

IB 3037

Older inventories are

1. DENUCE (J.), "De Insolvente Boedelskamer en het Antwerpsch Economisch Archief", Antwerpsch

Archievenblad, Vols. II-VII ( 1927-32).

See also DENUCE (J.), Archives commerciales privées: le fonds des faillites à Anvers", Annales

d'histoire économique et sociale, IV ( 1932), 372-77.

Detailled inventories are:

7. DENUCE (J.) De insolvente boedelkamer II, Familie Van Colen, in Antwerpsch Archievenblad,

2e reeks, 1927, pp. 217-223.

8. DENUCE (J.) De insolvente boedelkamer III, Familie De Groote-Herincx, in Antwerpsch

Archievenblad, 2e reeks, 1927, pp. 224-231.

9. DENUCE (J.) De insolvente boedelkamer IV, Clarisse, in Antwerpsch Archievenblad, 2e reeks,

1927, pp. 232-239.

2. Researchers references

Many Belgian and international scholars, and famous academic historians and art historians, have

based their doctorates (Ph.D.), books and many articles on the archives of the Insolvente

Boedelskamer Antwerpen.

The following list speaks (and evokes) volumes:

- prof.dr. Roland Baetens, Antwerp, Belgium

- prof.dr. Wilfried Brulez, Ghent, Belgium

- dr. Karel Degryze+, Ghent, Belgium

- prof. Dr. Helma De Smedt, Antwerp, Belgium

- dr. Erik Duverger, Ghent, Belgium

- prof.dr. John Everaert, Ghent, Belgium

- dr. Ria Fabri, Antwerp, Belgium

- dr. E. Meel

- prof. dr. Hugo Soly, Brussels, Belgium

- prof.dr. Eddy Stols, Leuven, Belgium

- prof.dr. Alfons Thys, Antwerp, Belgium

- prof.dr. Herman Van der Wee, Leuven, Belgium

- prof. J.J. McCusker, Trinity College, San Antonio, USA

- mrs. Sonia Maria Xavier de Araujo-Ulrich, Brazil

- dr. David Peacock, Newbury, UK

- drs. M.R. de Vrij, Amsterdam, the Netherlands

- dr. Irini Apostolou, Greece

- Helena Cizinska, Slovakia

- Dr. Anne Woollett, The Paul Getty Museum, Los Angeles, USA

- Prof.dr. Filip Vermeylen, Antwerp, Belgium

- Dr. J. Bottin, Paris, France

- Prof. dr. Bruno Blondé, Antwerp, Belgium

The following list of studies in which the archives of the Insolvente Boedelskamers have been of great

importance, can attest to the crucial and exceptional value of this documentary heritage of the world.

25

1. Degryse, K., De Antwerpse fortuinen : kapitaalsaccumulatie, -investering en –rendement te

Antwerpen in de 18de eeuw, Antwerpen, 2005, 393 p.

2. Thijs, A., Doodgewoon : mensen en hun dagelijks leven in de geschiedenis, Antwerpen, 2004,

372 p.

3. Vermeylen, F., Painting for the market : commercialization of art in Antwerp’s Golden Age,

Turnhout, 2003, 208 p.

4. Wijnroks, E., Handel tussen Rusland en de Nederlanden, 1560-1640: een netwerkanalyse,

Uitgeverij Verloren 2003, 440 p.

5. Dalhede, Ch., Handelsfamiljer pa Stormaktstidens Europamarknad, Partille, 2001, 2 volumes

6. Bottin, J., (ed.), Marchands d’Europe : pratiques et savoirs à l’époque moderne, Paris, 2002,

468 p.

7. Baetens, R., De lokroep van het bedrijf : handelaars, ondernemers en hun samenleving van de

zestiende tot de twintigste eeuw, Antwerpen, 2001, 351 p.

8. O'Brien, P.; Keene, D.; ‘t Hart, M.; Van der Wee, H., Urban Achievement in Early Modern

Europe: Golden Ages in Antwerp, Amsterdam and London, Cambridge: Cambridge

University Press, 2001

9. Degryze, K., Het fortuin van de Moretussen (17de – 18de eeuw), in De Gulden Passer, 74,

Antwerpen, 1996

10. Van Der Stock, J., et al., Antwerp, Story of a Metropolis, 16th-17th Century, Ghent: Snoeck-

Ducaju en Zoon, 1993.

11. Duverger, E., De Antwerpse geestelijke dochter Suzanne Forchondt, 1637-1711, in

Cultuurhistorische caleidoscoop aangeboden aan prof.dr. W. Braekman, Gent, 1992

12. Duverger, E., Zeventiende-eeuwse schilderijen met de signatuur van Gilliam en Guillielmo

Forchondt uit Antwerpen, in Bulletin, 1989-1991, Brussel

13. Fabri, R., De 17de-eeuwse Antwerpse kunstkast : typologische en historische aspecten,

Brussel, 1991, 259 p.

14. Couvreur, W., Antwerpen in de XVIIde eeuw, Antwerpen, Genootschap voor Antwerpse

Geschiedenis, 1989.

15. Thijs, A.K.L., Van “werkwinkel” tot “fabriek”. De textielnijverheid te Antwerpen (einde 15de

-

begin 19de

eeuw), Brussel, Gemeentekrediet, 1987.

16. Houtman-De Smedt, H., Charles Proli, Antwerps zakenman en bankier, 1723-1786 : een

biografische en bedrijfshistorische studie, Brussel, 1983, 299 p.

17. Soly, H., Urbanisme en kapitalisme te Antwerpen in de 16de eeuw : de stedebouwkundige en

industriële ondernemingen van Gilbert van Schoonbeke, Brussel, 1977, 496 p.

18. Baetens, R., De nazomer van Antwerpens welvaart. De diaspora en het handelshuis De


eeuw, Brussel, Gemeentekrediet van België, 1976, 399

+ 370 pp.

19. Couvreur, W., (ed.), Antwerpen in de XVIde eeuw, Antwerp, Mercurius, 1975

20. Everaert, J., De internationale en koloniale handel der Vlaamse firma’s te Cadiz, 1670-1700,

Brugge, 1973, 975 p.

21. Stols, E., Bronnen voor de geschiedenis van de Zuidnederlandse handel met Spanje en

Portugal, in Economische geschiedenis van België, Leuven, 1973

22. Stols, E., De Spaanse Brabanders of de handelsbetrekkingen der Zuidelijke Nederlanden met

de Iberische wereld, 1598-1648, Brussel, 1971, 2 volumes

23. Wee, van der, H., Antwerpens bijdrage tot de ontwikkeling van de moderne geld- en

banktechniek, in Tijdschrift voor Economie, 1965, Leuven

24. Wee, van der, H., The growth of the Antwerp market and the European economy (fourtheenth-

sixtheenth centuries), The Hague, 1963, 3 volumes

25. Baetens, R., Een Antwerps Handelshuis uit de 17de eeuw : de firma van Colen, in Tijdschrift

voor Geschiedenis, 73, 1960, 17 p.

26. Brulez, W., De firma Della Faille en de internationale handel van Vlaamse firma’s in de 16de

eeuw, Brussel, 1959, 634 p.

27. Baetens, R., De handel van twee Antwerpse firma’s in de 17de eeuw : Van Colen en De Groot

(1640-1660), Gent, 1959, 210 p.

26

28. Smedt, de, O., De Engelse natie te Antwerpen in de 16de eeuw, 1496-1582, Antwerpen, 1950-

1954, 2 volumes

29. Edler, Fl., The Van Der Molen, Commission Merchants of Antwerp: Trade with Italy, 1538-

44, in: CATE LEA (J.) and ANDERSON (E.), Medieval and Historiographical Essays: In

Honor of James Westfall Thompson, Chicago: The University of Chicago Press, 1938), pp.

78-145

30. Denucé, J., Italiaansche koopmansgeslachten te Antwerpen in de XVI-XVIIIe eeuwen,

Mechelen, 1934

3. List of the countries and cities of the most important correspondents

Country City

Austria Graz

Austria Linz

Austria Salzburg

Austria Wien

Aziatische

Compagnie/Asia

Brasil Colombo

China

Denmark Kopenhagen

France Arras

France Avesnes

France Bayonne

France Bordeaux

France Cambrai

France Douai

France Dunkerque

France Le Havre

France Lille

France Lyon

France Marseille

France Nantes

France Paris

France Roubaix

France Rouen

France Tourcoing

France Tours

France Valenciennes

Germany Aachen

Germany Augsburg

Germany Berlin

Germany Elberfeld

Germany Frankfurt

Germany Gdansk

Germany Hamburg

Germany Köln

Germany Nürnberg

Germany Regensburg

Great-Britain Dover

Great-Britain London

Ireland Cork

27

Italy Genua

Italy Milan

Italy Napoli

Italy Venezia

Polen Breslau

Portugal Lissabon

Serbia Belgrado

Spain Alicante

Spain Bilbao

Spain Cádiz

Spain

El Puerto de Santa

Maria

Spain La Coruña

Spain Madrid

Spain Malaga

Spain San Sebastian

Spain Sevilla

Switzerland Basel

Switzerland Zürich

It is of course obvious that these networks were interlinked with world wide trade and correspondence

networks. The exceptional nature of the very rich collections allows for in depth research of those

world wide communication networks.

4. Graphics showing the constant intrest of researchers asking for access to the Insolvente

Boedelskamer

Number of requests to receive access to the archives (2008, only the first 3 months)

28

Illustrations

Verkoopboek van diamanten “Verseynt Boeck van diamanten’ van Jacomo de Pret I, 1679-1686.

(Sales book of diamonds, Jacomo de Pret I, 1679-1686)

Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#2552

De handelsactiviteiten van de familie de Pret starten met Jacomo de Pret (1643-1703) die zich vooral

op de diamanthandel toelegde, maar hij verhandelde ook wijn, suiker en stoffen. Jacomo de Pret II

(1672-1736) die ook bankier was, stichtte de Oostendse of Keizerlijke Generaal Indische Compagnie,

waarvan hij de eerste directeur werd. Arnoldus de Pret I was de derde zoon van Jacomo de Pret I.

Arnoldus de Pret II (1722-1789) werd in 1745 geadeld en was heer van Calesberg en Hemiksem.

Aandeel nr. 1558 van de Keizerlijke Generaal Indische Compagnie op naam van Jan Carel van

Scharenborge, 1723 (Share nr. 1558 of the Imperial General Indian Company, for Jan Carel van

Scharenborge, 1723)

Stadsarchief Anterpen, inv.nr. IB#2455

De eerste jaren van het Oostenrijkse regime schijnen nieuwe perspectieven voor de rechtstreekse

koloniale handel met India en China te openen. Vermits de Schelde gesloten blijft, gaat men het via

Oostende proberen. Nieuwe, enorme mogelijkheden brengen de Antwerpse negocianten in vervoering.

In 1723 wordt de Keizerlijke Generaal Indische Compagnie op de beurs te Antwerpen ingeschreven.

Het succes is enorm. In enkele uren tijd is het kapitaal volschreven en enkele dagen later worden de

aandelen op de beurs al met een bonus van 12 % gequoteerd. Afgezien van de aandelen, door

Oostenrijkse ministers ingetekend, wordt bijna 2/3 van het kapitaal van de Generale Indische

Compagnie ingeschreven door Antwerpenaars. Terwijl te Oostende de schepen aanmeren en ontladen

worden, zijn de kantoren te Antwerpen gevestigd. Drie van de zeven directeurs zijn van Antwerpen.

Lang zal het echter niet duren of de Hollandse en Engelse concurrenten gaan opnieuw van de politieke

machteloosheid van de Oostenrijkse Nederlanden profiteren om deze kapitalisten de pas af te snijden.

De compagnie wordt eerst geschorst in 1727, en in 1731 officieel afgeschaft. Hoewel ze geliquideerd

werd in 1734, bleef ze toch voortleven, officieel om de hangende processen af te werken. In

werkelijkheid werd een groot deel van het kapitaal niet opgeëist en trachtte men voortdurend het

verder aan te wenden, in koloniale ondernemingen in Zweden of Pruisen of in Antwerpse

verzekeringsmaatschappijen. De uiteindelijke liquidatie heeft plaats in 1774.

De lokalen van de Compagnie bevonden zich in de Handelsbeurs en werden dus gehuurd van de stad

Antwerpen. Toen de compagnie uiteindelijk opgedoekt werd, besloot men de papieren ervan in

bewaring van de stad te geven, die ze liet klasseren en inventariseren.

Lederen boekband met goudopdruk van het Italiaans grootboek van de Affaitadi’s, 31 mei 1556-

5 december 1558.(leather and golden bookcover of the ledger of the Affaitadi family, 1556-1558)

Stadsarchief Anterpen, inv.nr. IB#1580

De Affaitadi’s stammen uit een oud adellijk geslacht van Cremona. Jan Baptist en Jan Carlo Affaitadi

komen in de 16e eeuw naar Antwerpen. Zij bezaten het recht van alleenverkoop van specerijen, maar

traden ook op als bankiers. Jan Carlo kocht in 1545 de heerlijkheid van Gistel. Uit de periode 1538-

1568 zijn drie grootboeken, een journaal en een inventaris van hun handelsactiviteiten bewaard. Ook

familiedocumenten tot 1735 maken deel uit van dit archief.

Lit.: J.Denucé, Inventaire des Affaitadi, banquiers italiens à Anvers, de l’année 1568, Antwerpen,

1934.

Rekeningen van Jan Peter van Baurscheit de Jongere, 1736. Vermelding van de gemaakte

onkosten voor de bouw van het herenhuis (huidige Koninklijk Paleis op de Meir), gebouwd in

29

opdracht van Jan Alexander van Susteren (Accountbook of Jan Peter van Baurscheit de Jonge,

1736)


Jan Peter van Baurscheit de Jongere was de zoon van Jan Peter van Baurscheit de Oudere. De Jongere

werd gedoopt te Antwerpen op 27 april 1699, en overleed er op 9 of 10 september 1768. Eerst werkte

hij met zijn vader als beeldhouwer. Maar na diens dood wierp hij zich op de architectuur. De meeste

van zijn vroege werken kwamen tot stand in Nederland. Naderhand bouwde hij ook een reeks

herenhuizen en enkele kastelen in het Antwerpse. Ook buiten de stad bouwde hij tientallen 'hoven van

plaisance' zoals bv. het kasteeltje in het Rivierenhof.

Het herenhuis van Jan Alexander van Susteren op de Meir is een zogenaamd 'stadshotel' uit de 18de

eeuw en is gebouwd in de toenmalige populaire rococostijl door Jan-Pieter Van Bauerscheit. Van

Susteren behoorde tot één van de 60 rijkste families van Antwerpen in de 18e eeuw.

Michiel Coignet, Livre d’Arithmethique, 1587


Michiel Coignet (1549-1623) was schoolmeester, wiskundige, instrumentenmaker en ingenieur. Tot

zijn familie hoorden onder meer goudsmeden, vervaardigers van astronomische instrumenten,

schilders en heelkundigen. Hij werd op negentien jaar aanvaard als schoolmeester in hun gilde en

onderwees “mathematica mende walsch sonder meer”. In 1579 werd hij “cijfermeester ende excellent

mathemathicus”en in 1581 werd hij lid van de Sint-Lucasgilde. Vanaf 1584 geeft hij zijn

onderwijzersambt op om zich volledig op zijn bedrijvigheid als maker van zeevaartkundige en

astronomische instrumenten te kunnen toeleggen, zoals zijn vader. Van hem zijn astrolabia en diopters

bekend, vroeger in het bezit van Filips II. Michiel Coignet kwam in 1596 in dienst van Aartshertog

Albrecht als mathematicus en ingenieur. Ook de stad Antwerpen deed meermaals beroep op zijn

diensten: hij inspecteerde forten en vestingen, duidde de plaats aan waar geschut diende te worden

opgesteld en bouwde op last van Spinola fort Isabella op Linkeroever. Als landmeter maakte hij plans

van erven en versterkingen.

Michiel Coignet schreef verscheidene tractaten in verband met wiskunde, zeevaartkunde, astronomie

en geodesie. Op 24-jarige leeftijd publiceerde hij de oplossing van 100 vraagstukken die in 1561 door

Mennher waren opgegeven, waarvan de eerste 47 over rekenkunde en de laatste 53 over sterrenkunde

handelden., nl. “Cent question ingenieuses” (Antwerpen, 1573). Hij bezorgde de uitgave van een

rekenboek: “Livre d’Arithmetique” (Antwerpen, 1573).

Het “Livre d’Arithmetique” in het bezit van het stadsarchief Antwerpen is een handgeschreven kopie

van 1587 van de oorspronkelijke uitgave van 1573.

Op gebied van zeevaartkunde publiceerde hij “Nieuwe onderwysinghe op de principaelste puncten der

zeevaert (Antwerpen, 1580), dat hij toevoegde aan het werk van Petrus de Medina “De zee-vaert”.

Michiel Coignet bezorgde eveneens een uitgave van Abraham Ortelius “Epitome theatri orbis

terrarum” (Antwerpen, 1581). Hij had contact met verscheidene vooraanstaande geleerden van zijn

tijd: Galileo Galilei, Wendelius, Vieta en Marino Ghetaldi. Guicciardini noemde hem “”jeune homme

de grand esprit et savant en mathématique”.

Briefwisseling van het handelshuis de Bruyne met correspondenten Pierre Mabre en Pieter

Macaré, 1651-1653.(Correspondence of the House de Bruyne with Pierre Mabre and Pieter Macaré,

1651-1653)


Koopman Daniël de Bruyne (1536-na 1578) was kassier en klerk bij rentmeester Christoffel Pruynen.

Hij was ook actief in de Antwerpse loterijen, was vennoot van zijn broer Jacob en van Nicolaas

Jonghelinck en collecteur van de wijnaccijnsen. In slechte papieren geraakt, werd Daniël de Bruyne in

1578 opgesloten en zijn boekne in beslag genomen. Van Jacob de Bruyne zijn enkel losse documenten

http://www.belgiumview.com/atl1/pa000384.php4?code10=1&volgnummer=237&taal=1&voterid=&bg=sri2bg&blad=architect&hoofdbladvan=architect&bijbladvan=&fromrecnbr=&naamlike=000384&term=van%20Baurscheit%20de%20Oudere&vanview=&mapx=&mapy=&length=6

http://www.belgiumview.com/otl1/pa000026.php4?code10=1&volgnummer=237&taal=1&voterid=&bg=sri2bg&blad=soort&hoofdbladvan=soort&bijbladvan=&fromrecnbr=&naamlike=000026&term=Herenhuis,%20patriciërswoning&vanview=&mapx=&mapy=&length=6

http://www.belgiumview.com/otl1/pa000016.php4?code10=1&volgnummer=237&taal=1&voterid=&bg=sri2bg&blad=soort&hoofdbladvan=soort&bijbladvan=&fromrecnbr=&naamlike=000016&term=Kasteel&vanview=&mapx=&mapy=&length=6

http://www.belgiumview.com/stl1/pa000005.php4?code10=1&volgnummer=237&taal=1&voterid=&bg=sri2bg&blad=stijl&hoofdbladvan=stijl&bijbladvan=&fromrecnbr=&naamlike=000005&term=Rococo&vanview=0001713&mapx=&mapy=&length=6

http://www.belgiumview.com/atl1/pa000273.php4?code10=1&volgnummer=237&taal=1&voterid=&bg=sri2bg&blad=architect&hoofdbladvan=architect&bijbladvan=&fromrecnbr=&naamlike=000273&term=Van%20Baurscheit%20de%20Jongere&vanview=0001713&mapx=&mapy=&length=6

30

bewaard gebleven. Hij betrok zijn goederen voornamelijk uit Spanje en dreef handel in allerlei

goederen: laken, stoffen, kant, bont, wijn, tapijten, specerijen, zilver en papier.

Rekeningen van de verhandelde goederen van het kantoor te Kanton in China “Comptes du

comprador du Hang” van Arnoldus de Pret II, 1779-1780. De goederen werden door het schip

Prince de Kaunitz naar Antwerpen gebracht.(Goods traded in the Kanton office in China, 1779-

1780), for Arnoldus de Pret II, 1779-1780)







Journaal van het schip “Joseph et Thereze” dat in opdracht van Arnoldus de Pret II (1722-1789)

voor Pietro Proli vaarde, 1775-1781 (Journal of the ship Joseph et Thereze, sailing for Pietro

Proli, 1775-1781)







Ontvangen handeldocumenten van het handelshuis De Brier-Van den Berghe-De Lannoy, van

correspondenten Gerard de Witte en Adrian Jan Winters (Correspondence recieved by the firm

De Brier. Van den Berghe-De Lannoy, from Gerard de Witte en Adrian Jan Winters)


Ontvangen handeldocumenten van het handelshuis De Brier-Van den Berghe-De Lannoy, van

correspondent Theodore van Zeller, 1691-1696. (Correspondence recieved by the firm De Brier.

Van den Berghe-De Lannoy, from Theodore van Zeller, 1691-1696) Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#2140

Guillelmo de Brier sr (1608-1676) dreef handel in stoffen en garen. Zijn zaak werd overgenomen door

zijn zoon Guillermo jr, maar die stierf reeds in 1675. Samen met haar echtgenoot Henry van den

Berghe, wasverkoper, zette Cornelia de Brier, dochter van Guillermo sr, de zaak verder. Na het

overlijden van Henry van den Berghe hertrouwde Cornelia de Brier met Jacques de Lannoy van

Rijssel, zelfstandig koopman. Samen met zijn broer Louis de Lannoy, zijn vrouw en haar nicht

Petronella de Waerseggers stichtte hij een vennootschap voor een handel in kant.

Memoriaal van James Dormer met vermelding van handel in diamanten, 1755-1763.(Memorial

of James Dormer, mentioning diamonds, 1755-1763)


James Dormer (1708-1758) werd in Idworth in het graafschap Southampton geboren en ging in de leer

bij het Engelse handelshuis Porter te Brugge. In 1731 vertrok hij voor zaken naar Kanton China. In

1734 vestigde hij zich te Antwerpen. Hij verhandelde diverse producten, bealngrijk was zijn handel in

diamanten. Hij richtte in 1754 een verzekeringskamer op die ook bankactiviteiten verrichtte. Zijn

zoon Jacob Albert Dormer zette de zaken voort.

31

Notitieboek van James Dormer met vermeldingen handelsbetrekkingen Hamburg, Londen,

Amsterdam…, 1755-1763.


James Dormer (1708-1758) werd in Idworth in het graafschap Southampton geboren en ging in de leer

bij het Engelse handelshuis Porter te Brugge. In 1731 vertrok hij voor zaken naar Kanton China. In

1734 vestigde hij zich te Antwerpen. Hij verhandelde diverse producten, belangrijk was zijn handel in

diamanten. Hij richtte in 1754 een verzekeringskamer op die ook bankactiviteiten verrichtte. Zijn

zoon Jacob Albert Dormer zette de zaken voort.

Briefwisseling van Giulliam Forchondt sr met zijn correspondenten Johan Lacroy en anna

Nonnius.(Correspondence of Giulliam Forchondt sr with Johan Lacroy and Anna Nonnius)


De handelsactiviteiten van de familie Forchondt starten met Melchior Forchondt (+ ca.1635),

afkomstig van Breslau, die zich in 1603 te Antwerpen vestigde en er ook huwde. Zijn zoon Guilliam

(1609-1678) zette de zaken verder en specialiseerde zich vooral in kunsthandel en kunstexport. Diens

zes zonen zorgden voor een uitbreiding van het handelshuis naar heel Europa. Zijn zoon Melchior

(1641-1708) kreeg een opleiding als goudsmid en kunstschilder en verbleef te Venetië, Parijs, Wenen,

Praag, Linz en Passau. In Wenen verbleef eveneens de jongere broer van Melchior, nl. Alexander

Forchondt (1643-1683), die als kunsthandelaar objecten voor zijn vader verhandelde. Hij was ook

hofjuwelier van de keizer. Guilliam of Guillielmo Forchondt jr (1645-1707) woonde zoals zijn broers

Melchior en Alexander een periode te Wenen, in 1677 vestigde hij zich zoals zijn broer Justo voor

zaken te Cadiz. Andres Forchondt (1650-1675) vertrok ook naar Cadiz maar overleed er in 1671. De

jongste zoon Marcus (1651-1706), opgeleid als juwelier en kunstschilder, reisde eveneens naar Wenen

en Linz, waar hij diamanten en juwelen verhandelde.

Rekeningen van schilderijen en lijsten van Forchondt. (Accounts for paintings and frames of

Forchondt)


De handelsactiviteiten van de familie Forchondt starten met Melchior Forchondt (+ ca.1635),

afkomstig van Breslau, die zich in 1603 te Antwerpen vestigde en er ook huwde. Zijn zoon Guilliam

(1609-1678) zette de zaken verder en specialiseerde zich vooral in kunsthandel en kunstexport. Diens

zes zonen zorgden voor een uitbreiding van het handelshuis naar heel Europa. Zijn zoon Melchior

(1641-1708) kreeg een opleiding als goudsmid en kunstschilder en verbleef te Venetië, Parijs, Wenen,

Praag, Linz en Passau. In Wenen verbleef eveneens de jongere broer van Melchior, nl. Alexander

Forchondt (1643-1683), die als kunsthandelaar objecten voor zijn vader verhandelde. Hij was ook

hofjuwelier van de keizer. Guilliam of Guillielmo Forchondt jr (1645-1707) woonde zoals zijn broers

Melchior en Alexander een periode te Wenen, in 1677 vestigde hij zich zoals zijn broer Justo voor

zaken te Cadiz. Andres Forchondt (1650-1675) vertrok ook naar Cadiz maar overleed er in 1671. De

jongste zoon Marcus (1651-1706), opgeleid als juwelier en kunstschilder, reisde eveneens naar Wenen

en Linz, waar hij diamanten en juwelen verhandelde.

Koopmansleerboek: Michel van Damme, Manière la plus industrieuse suptille et briefue q’uon

pourra veoir et qui n’a encore este’ imprimée a tenir iustement et parfaictement, livres de cass, de

comptes ou de raison fort utille & tresnecessaire à tous marchands, facteurs comme cassiers &

autres personnes traficquants par Mer & par Terre … Rouen, Nicollas Dugort, 1606


32

Reclamedrukwerk voor een edelsteen: “Een extra groote schoone groene steen te koop wegende

560 grijn”, s.d.


Verkoop van kanten door Helena Huttenis in de handelscorrespondentie van het huis Reyns,

1728-1734. (Selling lace of Helena Huttenis in the correspondence of the House Reyns, 1728-

1734)


De familie Reyns was afkomstig van Loenhout en Wuustwezel. Laureys Reyns (1624-1691) was

advokaat te Antwerpen. Ook zijn zoon Joannes Philippus Reyns (+ 1711) was advokaat, hij huwde

met Dorothea Noeys en kregen twee dochters: Anna Philippina (1706-1760) en Isabella Regina (1710-

1771). Beide vrouwen dreven een bloeiende handel in kant, later zal Anna Philippina ook in diamant

handelen.

Kopie van contracten van Gilbert van Schoonbeke met de stad Antwerpen .

Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#2996 (Copy of contracts of Gilbert van Schoonbeke and the

city of Antwerp)

Gilbert van Schoonbeke (1519-1556) ingenieur en architect, was de natuurlijke zoon van Gilbert van

Schoonbeke (+1541) en verkreeg in 1545 van Karel V legitimatiebrieven. In het spoor van zijn vader

ontpopte hij zich als gewiekste grondspeculant en kocht eigendommen te Antwerpen om er straten

door te trekken. In 1548 kreeg hij de beschikking over de oefenterreinen van de gilden voor de aanleg

van straten en gronden an de noordkant van de stad voor de aanleg van een “nieuwstad” met kanalen

en woningen. Zelf richtte hij er 16 brouwerijen op. Van Schoonbeke legde ook de Brabantse

Korenmarkt aan, bouwde het Tapissierspand voor de tapijthandel en verbouwde de Handelsbeurs met

winkelpanden. Om zijn werken te kunnen uitvoeren richtte hij steenbakkerijen op en verwierf

terreinen waar turf kon gestoken worden. Hij liet zich ook in met commerciële activiteiten: zo

bevoorraadde hij het leger met voedingswaren en textielproducten. Van 8 tot 12 juli 1554 braken er

rellen tegen hem uit in de stad omwille van zijn diverse activiteiten en corruptie. Van danaf was zijn

rol uitgespeeld. Hij overleed plots in december 1556 in zijn woning “De Keyser” aan de

Minderbroedersrui.

(this annex can be provided in English)

memory of the world register

Documents