research.vumc.nl matter.pdf · 144 | adriaanse, m., van domburgh l., veling w., & doreleijers,...

References

.. . . . .. .

Proefschrift 10juli_final.indd 143 10-07-2013 22:43:08

144 |

Adriaanse, M., van Domburgh L., Veling W., & Doreleijers, T.A.H. (2011). Psychische problemen en stoornissen bij Marokkaans Nederlandse kinderen en jongeren: Eindrapportage [Mental health prob-lems en disorders among Moroccan Dutch youth: Final research report]. VU medical centre, Depart-ment of Child and Adolescent Psychiatry, Duivendrecht.

Abraham, M., Buysse, W., Loef, L., & van Dijk, B. (2011). Evaluatie signaleringsinstrumenten ProKid [Evaluation screeninginstruments ProKid]. Amsterdam, DSP-groep, WODC.

Abram, K. M., Teplin, L. A., McClelland, G. M., & Dulcan, M. K. (2003). Comorbid psychiatric disor-ders in youth in juvenile detention. Archives of General Psychiatry, 60, 1097-1108.

Achenbach, T. M., Verhulst, F. C., Baron, G. D., & Althaus, M. (1987). A comparison of syndromes derived from the Child Behavior Checklist for American and Dutch boys aged 6-11 and 12-16. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 28, 437-453.

Achenbach, T. M. (1991). Manual for the Youth Self-Report and 1991 Profile. Burlington: University of Vermont, Department of Psychiatry.

Achenbach, T. M., Howell, C. T., McConaughy, S. H., & Stanger, C. (1995). Six-year predictors of problems in a national sample: III. Transitions to young adult syndromes. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 34, 658-669.

Achenbach, T. M. & Ruffle, T. M. (2000). The Child Behavior Checklist and related forms for assessing behavioral/emotional problems and competencies. Pediatrics Review, 21, 265-271.

Achenbach, T. M. (2006). As others see us - Clinical and research implications of cross-informant cor-relations for psychopathology. Current Directions in Psychological Science, 15, 94-98.

Achenbach, T. M., Becker, A., Dopfner, M., Heiervang, E., Roessner, V., Steinhausen, H. C. et al. (2008). Multicultural assessment of child and adolescent psychopathology with ASEBA and SDQ in-struments: research findings, applications, and future directions. Journal of Child Psychology and Psy-chiatry, 49, 251-275.

Alders, M. (2004). Demografie van het gezin [Family demographics]. The Hague, Centraal Bureau voor de Statistiek [Statistics Netherlands].

Alegria, M., Canino, G., Shrout, P. E., Woo, M., Duan, N., Vila, D. et al. (2008). Prevalence of mental illness in immigrant and non-immigrant U.S. Latino groups. American Journal of Psychiatry, 165, 359-369.

Alyahri, A. & Goodman, R. (2006). Validation of the Arabic Strengths and Difficulties Questionnaire and the Development and Well-Being Assessment. Journal of Eastern and Mediterranean Health, 12 Supplement 2, S138-S146.


| 145 References

Anderson, E. R. & Mayes, L. C. (2010). Race/ethnicity and internalizing disorders in youth: A review. Clinical Psychology Review, 30, 338-348.

Angold, A. & Costello, E. J. (1993). Depressive comorbidity in children and adolescents: empirical, theoretical, and methodological issues. American Journal of Psychiatry, 150, 1779-1791.

Angold, A., Erkanli, A., Farmer, E. M., Fairbank, J. A., Burns, B. J., Keeler, G. et al. (2002). Psychiatric disorder, impairment, and service use in rural African American and white youth. Archives of General Psychiatry, 59, 893-901.

Armenta, B. E. & Hunt, J. S. (2009). Responding to Societal Devaluation: Effects of Perceived Personal and Group Discrimination on the Ethnic Group Identification and Personal Self-Esteem of Latino/Latina Adolescents. Group Processes & Intergroup Relations, 12, 23-39.

Atzaba-Poria, N., Pike, A., & Deater-Deckard, K. (2004). Do risk factors for problem behaviour act in a cumulative manner? An examination of ethnic minority and majority children through an ecological perspective. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45, 707-718.

Bank, L., Patterson, G. R., & Reid, J. B. (1996). Negative sibling interaction patterns as predictors of later adjustment problems in adolescent and young adult males. In G. H. Brody (Ed.), Sibling relation-ships: Their causes and consequences. (pp. 197-229). Westport, CT, US: Ablex Publishing; US.

Barkley, R. A. (1990). Attention deficit hyperactivity disorder: A handbook for diagnosis and treatment. New York, Guilford.

Beals, A. R., & Eason, M. A. (1993). Siblings in North America and South Asia. In C. W. Nuckolls (Ed.). Siblings in South Asia: Brothers and sisters in cultural context (pp. 71-101). New York, NY, US: Guilford Press.

Beekink, E. (2006). Betrokkenheid bij criminaliteit. [Crime involvement.]. In: C. van Praag (Ed.). NIDI Report 67, Marokkanen in Nederland: Een profiel. [Moroccans in the Netherlands: A profile.] pp. 63-72. The Hague: Netherlands Interdisciplinary Demographic Institute.

Bengi-Arslan, L., Verhulst, F.C., van der Ende, J., & Erol, N. (1997). Understanding childhood prob-lem behaviors from a cultural perspective: Comparison of problem behaviors and competencies in Turkish immigrant, Turkish and Dutch children. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 32, 477-484.

Berkel, C., Knight, G. P., Zeiders, K. H., Tein, J.Y., Roosa, M. W., Gonzales, N. A., & Saenz, D. (2010). Discrimination and Adjustment for Mexican American Adolescents: A Prospective Examination of the Benefits of Culturally Related Values. Journal of Research on Adolescence, 20:893-915.

Berry, J. W. (1989). Psychology of acculturation. Nebraska Symposium on Motivation, 37:201-234


146 |

Berry, J. W. (2005). Acculturation: Living successfully in two cultures. International Journal of Inter-cultural Relations, 29, 697-712.

Berry, J. W., Phinney, J. S., Sam, D. L., & Vedder, P. (2006). Immigrant youth: Acculturation, identity, and adaptation. Applied Psychology-An International Review-Psychologie Appliquee-Revue Interna-tionale 55, 303-332.

Berry, J. W., Phinney, J. S., Sam, D. L., & Vedder, P. (2010). Immigrant Youth: Acculturation, Identity and Adaptation. Zeitschrift fur Padagogik, 17-43.

Beyers, J. M. & Loeber, R. (2003). Untangling developmental relations between depressed mood and delinquency in male adolescents. Journal of Abnormal Child Psychology, 31, 247-266.

Beyers, J. M., Loeber, R., Wikstrom, P. O., & Stouthamer-Loeber, M. (2001). What predicts adolescent violence in better-off neighborhoods? Journal of Abnormal Child Psychology, 29, 369-381.

Bhui, K., Stansfeld, S., Head, J., Haines, M., Hillier, S., Taylor, S. et al. (2005). Cultural identity, ac-culturation, and mental health among adolescents in east London’s multiethnic community. Journal of Epidemiology and Community Health, 59, 296-302.

Bidaut-Russell, M., Valla, J. P., Thomas, J. M., Bergeron, L., & Lawson, E. (1998). Reliability of the terry: A mental health cartoon-like screener for African-American children. Child Psychiatry and Hu-man Development, 28, 249-264.

Birmaher, B., Khetarpal, S., Brent, D., Cully, M., Balach, L., Kaufman, J., Neer, S.M. (1997). The Screen for Child Anxiety Related Emotional Disorders (SCARED): scale construction and psychomet-ric characteristics. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 36, 545-553.

Birmaher, B., Brent, D. A., Chiappetta, L., Bridge, J., Monga, S., & Baugher, M. (1999). Psychomet-ric properties of the Screen for Child Anxiety Related Emotional Disorders (SCARED): a replication study. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 38, 1230-1236

Blokland, A., Grimbergen, K., Bernasco, W., & Nieuwbeerta, P. (2010). Criminaliteit en etniciteit: Criminele carrière van autochtone en allochtone jongeren uit het geboortecohort 1984 [Delinquency and etnicity: Criminal careers of native Dutch youths and youths with a non-Western background from the birth-cohort 1984]. Tijdschrift Voor Criminologie [Journal of Criminology], 52, 122-152.

Blom, M., Oudhof, J., Bijl, R. V., & Bakker, B. F. M. (2005). Verdacht van criminaliteit: Allochtonen en autochtonen nader bekeken [Crime suspect: A closer look at ethnic minorities and native Dutch]. The Hague, Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum.

Blumentritt, T. L. & vanVoorhis, C. R. W. (2004). The Million Adolescent Clinical Inventory: Is it valid and reliable for Mexican American youth? Journal of Personality Assessment, 83, 64-74.


| 147 References

Bongers, I. L., Koot, H. M., van der, Ende. J., & Verhulst, F. C. (2008). Predicting young adult social functioning from developmental trajectories of externalizing behaviour. Psychological Medicine, 38, 989-999.

Boon, A. E., de Haan, A. M., & de Boer, S. B. B. (2010). Verschillen in etnische achtergrond van fo-rensische en reguliere jeugd-ggz-cliënten [Differences in ethnicity between forensic and general youth mental health care clients]. Kind en Adolescent [Child and Adolescent], 31, 16-28.

Bourguignon, D., Seron, E., Yzerbyt, V., & Herman, G. (2006). Perceived group and personal dis-crimination: Differential effects on personal self-esteem. European Journal of Social Psychology, 36, 773-789.

Boylan, K., Vaillancourt, T., Boyle, M., & Szatmari, P. (2007). Comorbidity of internalizing disorders in children with oppositional defiant disorder. European Child and Adolescent Psychiatry, 16, 484-494.

Brandt, J. R., Kennedy, W. A., Patrick, C. J., & Curtin, J. J. (1997). Assessment of psychopathy in a population of incarcerated adolescent offenders. Psychology Assessment, 9, 429-435.

Branje, S. J. T., Lieshout, C. F. M. van, Aken, M. A. G. van, & Haselager, G. J. T. (2004). Perceived sup-port in sibling relationships and adolescent adjustment. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45, 1385-1396. doi:10.1111/j.1469-7610.2004.00332.x

Broekhuizen, S. (2005). Twaalfminners in beeld [Under twelve in the picture]. Amsterdam, politiekorps Amsterdam-Amstelland.

Broidy, L. M., Nagin, D. S., Tremblay, R. E., Bates, J. E., Brame, B., Dodge, K. A. et al. (2003). Devel-opmental trajectories of childhood disruptive behaviors and adolescent delinquency: a six-site, cross-national study. Developmental Psychology, 39, 222-245.

Brown, B. B., Mounts, N., Lamborn, S. D., & Steinberg, L. (1993). Parenting Practices and Peer Group Affiliation in Adolescence. Child Development, 64, 467-482.

Brown, B.B. (2004). Adolescents’ relationships with peers. Handbook of adolescent psychology, 2, 363-394.

Brus, B. T. & Voeten, M. J. M. (1979). Een-minuut test, vorm A en B: verantwoording en handleiding [One-minute test: validation and manual]. Nijmegen, the Netherlands, Berkhout.

Bubier, J. L. & Drabick, D. A. (2009). Co-occurring anxiety and disruptive behavior disorders: the roles of anxious symptoms, reactive aggression, and shared risk processes. Clinical Psychology Review, 29, 658-669.

Buist, K. L. (2010). Sibling Relationship Quality and Adolescent Delinquency: A Latent Growth Curve Approach. Journal of Family Psychology, 24, 400-410.


148 |

Buist, K. L., Deković, M., & Prinzie, P. (2013). Sibling relationship quality and psychopathology of children and adolescents: A meta-analysis. Clinical Psychology Review, 33, 97-106.

Burt, K. B., Obradovic, J., Long, J. D., & Masten, A. S. (2008). The interplay of social competence and psychopathology over 20 years: Testing transactional and cascade models. Child Development, 79, 359-374

Bussing, R., Fernandez, M., Harwood, M., Hou, W., Garvan, C. W., Eyberg, S. M. et al. (2011). Parent and teacher SNAP-IV ratings of attention deficit hyperactivity disorder symptoms: Psychometric prop-erties and normative ratings from a school district sample. Circulation, 124, 317-328.

Byrne, B. M., Oakland, T., Leong, F. T. L., van de Vijver, F. J. R., Hambleton, R. K., Cheung, F. M. et al. (2009). A Critical Analysis of Cross-Cultural Research and Testing Practices: Implications for Improved Education and Training in Psychology. Training and Education in Professional Psychology, 3, 94-105.

Capaldi, D. M. (1992). Co-occurrence of Conduct Problems and Depressive Symptoms in Early Ado-lescent Boys .2. A 2-Year Follow-Up at Grade-8. Development and Psychopathology, 4, 125-144.

Capaldi, D. M. & Stoolmiller, M. (1999). Co-occurrence of conduct problems and depressive symp-toms in early adolescent boys: III. Prediction to young-adult adjustment. Development and Psychopa-thology, 11, 59-84.

Carswell, K., Maughan, B., Davis, H., Davenport, F., & Goddard, N. (2004). The psychosocial needs of young offenders and adolescents from an inner city area. Journal of Adolescence, 27, 415-428.

Cauffman, E. & MacIntosh, R. (2006). A Rasch Differential Item Functioning Analysis of the Mas-sachusetts Youth Screening Instrument: Identifying Race and Gender Differential Item Functioning Among Juvenile Offenders. Educational and Psychological Measurement, 66, 502-521.

Cervantes, R. C., Duenas, N., Valdez, A., & Kaplan, C. (2006). Measuring violence risk and outcomes among Mexican American adolescent females. Journal of Interpersonal Violence, 21, 24-41.

Centrum voor de Geschiedenis van Migranten (CGM). (2012). Vijf eeuwen migratie [Five centuries of migration] http://www.vijfeeuwenmigratie.nl/cgm.

Chen, R. & Simons-Morton, B. (2009). Concurrent changes in conduct problems and depressive symp-toms in early adolescents: A developmental person-centered approach. Development and Psychopa-thology, 21, 285-307.

Chisolm, D. J., Mulatu, M. S., & Brown, J. R. (2009). Racial/ethnic disparities in the patterns of co-occurring mental health problems in adolescents in substance abuse treatment. Journal of Substance Abuse Treatment, 37, 203-210.


| 149 References

Chung, H. L. & Steinberg, L. (2006). Relations between neighborhood factors, parenting behaviors, peer deviance, and delinquency among serious juvenile offenders. Developmental Psychology, 42, 319-331.

Chung, I. J., Hill, K. G., Hawkins, J. D., Gilchrist, L. D., & Nagin, D. S. (2002). Childhood predictors of offense trajectories. Journal of Research in Crime and Delinquency, 39, 60-90.

Cicirelli, V. G. (1994). Sibling relationships in cross-cultural perspective. Journal of Marriage & the Family, 56, 7-20.

Coll, C. G. & Garrido, M. (2000). Minorities in the United States: Sociocultural context for mental health and developmental psychopathology. Sameroff, M., Lewis, M., and Miller, S. M. Handbook of developmental psychopathology, 177-195. New York, Kluwer Academic/Plenum Publishers.

Cook, C. (1986). The youth self-report hostility scale. Psychosomatic Medicine, 48, 283-5.

Costello, E. J., Mustillo, S., Erkanli, A., Keeler, G., & Angold, A. (2003). Prevalence and Development of Psychiatric Disorders in Childhood and Adolescence. Archives of General Psychiatry, 60, 837-844.

Crocker, J. & Major, B. (1989). Social Stigma and Self-Esteem - the Self-Protective Properties of Stigma. Psychological Review, 96, 608-630.

Curtis, P. A. & Schmidt, L. L. (1993). A Spanish translation of the Revised Behavior Problem Checklist. Child Welfare, 72, 453-460.

Dagevos, J., Gijsberts, M., & van Praag, C. (2003). Rapportage minderheden 2003: Onderwijs, arbeid en sociaal-culturele integratie [Minority report 2003: Education, labour and social-cultural integra-tion]. The Hague, Sociaal en Cultureel Planbureau.

Deater-Deckard, K., Dunn, J., & Lussier, G. (2002). Sibling relationships and social-emotional adjust-ment in different family contexts. Social Development, 11, 571-590.

De Haan, A. M., Boon, A. E., Vermeiren, R. R., & de Jong, J. T. (2012). Ethnic differences in utilization of youth mental health care. Ethnicity and Health, 17, 105-110.

Denissen, J. J., Asendorpf, J. B., & van Aken, M. A. (2008). Childhood personality predicts long-term trajectories of shyness and aggressiveness in the context of demographic transitions in emerging adult-hood. Journal of Personality, 76, 67-99.

De Vet, H. C. W., Terwee, C. B., Mokkink, L. B., & Knoll, G. A. (2011). Measurement in Medicine. Cambridge University Press.

De Wit, M. A., Tuinebreijer, W. C., Dekker, J., Beekman, A. J., Gorissen, W. H., Schrier, A. C. et al. (2008). Depressive and anxiety disorders in different ethnic groups: a population based study among


150 |

native Dutch, and Turkish, Moroccan and Surinamese migrants in Amsterdam. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 43, 905-912.

Diler, R.S., Avci, A., & Seydaoglu, G. (2003). Emotional and behavioural problems in migrant children. Swiss Medicine Weekly, 133,16-21.

Dunn, J., Slomkowski, C., Beardsall, L., & Rende, R. (1994). Adjustment in middle childhood and early adolescence: Links with earlier and contemporary sibling relationships. Journal of Child Psychol-ogy & Psychiatry, 35, 491-504.

Dupaul, G. J., Power, T. J., Anastopoulos, A. D., Reid, R., Mcgoey, K. E., & Ikeda, M. J. (1997). Teacher ratings of attention deficit hyperactivity disorder symptoms: Factor structure and normative data. Psychological Assessment, 9, 436-444.

East, P. L., & Rook, K. S. (1992). Compensatory patterns of support among children’s peer relation-ships: A test using school friends, nonschool friends, and siblings. Developmental Psychology, 28, 163-172.

Egger, H. L. & Angold, A. (2006). Common emotional and behavioral disorders in preschool children: presentation, nosology, and epidemiology. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 47, 313-337.

Eichelsheim, V. I., Buist, K. L., Deković, M., Wissink, I. B., Frijns, T., van Lier, P. A. C., Koot, H.M., & Meeus, W. H. J. (2010). Associations among the parent-adolescent relationship, aggression and de-linquency in different ethnic groups. Social Psychology and Psychiatry, 45, 293-300.

Elder, G. H., van Nguyen, T., & Caspi, A. (1985). Linking Family Hardship to Children’s Lives. Child Development, 56, 361-375.

Engen, R. L., Steen, S., & Bridges, G. S. (2002). Racial disparities in the punishment of youth: A theo-retical and empirical assessment of the literature. Social Problems, 49, 194-220.

Epstein, J. N., March, J. S., Conners, C. K., & Jackson, D. L. (1998). Racial differences on the Conners Teacher Rating Scale. Journal of Abnormal Child Psychology, 26, 109-118.

Escobar, J. I., Hoyos, N. C., & Gara, M. A. (2000). Immigration and mental health: Mexican Americans in the United States. Harvard Review of Psychiatry, 8, 64-72.

Evers, A., van Vliet-Mulder, J. C., Resing, W. C. M., Starren, J. C. G. M., van Alphen de Veer, R. J., & van Boxtel, H. (1981). COTAN Testboek voor het Onderwijs [COTAN Test Book for Teaching]. 73-75. Amsterdam, The Netherlands, Uitgeverij Boom.

Fagan, A. A. & Najman, J. M. (2003). Sibling influences on adolescent delinquent behaviour: an Aus-tralian longitudinal study. Journal of Adolescence, 26, 547-559.


| 151 References

Fanti, K. A. & Henrich, C. C. (2010). Trajectories of pure and co-occurring internalizing and external-izing problems from age 2 to age 12: findings from the National Institute of Child Health and Human Development Study of Early Child Care. Developmental Psychology, 46, 1159-1175.

Farrington, D. P. & Loeber, R. (2000). Epidemiology of juvenile violence. Child and Adolescence Psy-chiatry and Clinical Neurology, 9, 733-748.

Farrington, D. P., Jolliffe, D., Loeber, R., Stouthamer-Loeber, M., & Kalb, L. M. (2001). The concentra-tion of offenders in families, and family criminality in the prediction of boys’ delinquency. Journal of Adolescence, 24, 579-596.

Farrington, D. P. (2005). The importance of child and adolescent psychopathy. Journal of Abnormal Child Psychology, 33, 489-497.

Farrington, D. P., Ttofi, M. M., & Coid, J. W. (2009). Development of Adolescence-Limited, Late-Onset, and Persistent Offenders From Age 8 to Age 48. Aggressive Behavior, 35, 150-163.

Fassaert, T., de Wit, M. A., Tuinebreijer, W. C., Knipscheer, J. W., Verhoeff, A. P., Beekman, A. T. et al. (2011). Acculturation and psychological distress among non-Western Muslim migrants--a population-based survey. International Journal of Social Psychiatry, 57, 132-143.

Fergusson, D. M. & Horwood, L. J. (1995). Early disruptive behavior, IQ, and later school achievement and delinquent behavior. Journal of Abnormal Child Psychology, 23, 183-199.

Fergusson, D. M., Lynskey, M. T., & Horwood, L. J. (1996). Origins of comorbidity between conduct and affective disorders. Journal of the American Academy of Child and Adolescents Psychiatry, 35, 451-460.

Fergusson, D. M., Horwood, L. J., & Lynskey, M. T. (1995). The stability of disruptive childhood be-haviors. Journal of Abnormal Child Psychology, 23, 379-396.

Fergusson, D. M. & Woodward, L. J. (2002). Mental health, educational, and social role outcomes of adolescents with depression. Archives of General Psychiatry, 59, 225-231.

Fergusson, D. M. & Horwood, L. J. (2002). Male and female offending trajectories. Development and Psychopathology, 14, 159-177.

Fergusson, D. M., Wanner, B., Vitaro, F., Horwood, L. J., & Swain-Campbell, N. (2003). Deviant peer affiliations and depression: confounding or causation? Journal of Abnormal Child Psychology, 31, 605-618.

Ferwerda, H. (2005). Huiselijk geweld: de voordeur op een kier. Omvang, aard en achtergronden. 2004 op basis van landelijke politiecijfers. [Domestic violence: on the doorstep. Prevalence, characteris-


152 |

tics and backgrounds. 2004 by means of national police registrations]. Arnhem/Dordrecht, Advies- en onderzoeksgroep Beke.

Fischer, A. R. & Shaw, C. M. (1999). African Americans’ mental health and perceptions of racist dis-crimination: The moderating effects of racial socialization experiences and self-esteem. Journal of Counseling Psychology, 46, 395-407.

Forth, A. E., Kosson, D. S., & Hare, R. D. (2003). Hare Psychopathy Checklist: Youth Version. Norht Tonawanda, New York, Multi-Health Systems.

French, D.C., Rianasari, M., Pidada, S., Nelwan, P., & Buhrmester, D. (2001). Social support of Indo-nesian and U.S. children and adolescents by family members and friends. Merrill-Palmer Quarterly: Journal of Developmental Psychology, 47, 377-394.

Furlan, A. D., Pennick, V., Bombardier, C., van Tulder, M., & Editorial Board. (2009). Updated Method Guidelines for Systematic Reviews in the Cochrane Back Review Group. Spine 34[18], 1929-1941.

Furman, W., & Buhrmester, D. (1985). Children’s perceptions of the personal relationships in their social networks. Developmental Psychology, 21, 1016-1024.

Gardner, M., Steinberg, L., (2005). Peer influence on risk taking, risk preference, and risky decision making in adolescence and adulthood: an experimental study. Developmental Psychology, 41, 625-635.

Gerris, J. R. M., Boxtel, D. A. A. M., Verhulst, A. A., Jansens, J. M. A. M., van Zutphen, R. A. H., & Felling, A. J. A. (1993). Parenting in Dutch families. Nijmegen, University of Nijmegen, Institute of Family Studies.

Gijsberts, M. & Dagevos, J. (2009). Jaarrapport integratie 2009 [Annual report on integration 2009]. The Hague, Sociaal en Cultureel Planbureau.

Gilbody, S. M. & Song, F. J. (2000). Publication bias and the integrity of psychiatry research. Psycho-logical Medicine, 30, 253-258.

Goodman, A., Patel, V., & Leon, D. A. (2010). Why do British Indian children have an apparent mental health advantage? Journal of Child Psychology and Psychiatry, 51, 1171-1183.

Goodman, R. (1997). The strengths and difficulties questionnaire: A research note. Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disciplines, 38, 581-586.

Gorman-Smith, D., Tolan, P. H., Loeber, R., & Henry, D. B. (1998). Relation of family problems to patterns of delinquent involvement among urban youth. Journal of Abnormal Child Psychology, 26, 319-333.


| 153 References

Greig, R. (2003). Ethnic identity development: implications for mental health in African-American and Hispanic adolescents. Issues of Mental Health and Nursing, 24, 317-331.

Grisso, T., Barnum, R., Fletcher, K. E., Cauffman, E., & Peuschold, D. (2001). Massachusetts youth screening instrument for mental health needs of juvenile justice youths. Journal of the American Acad-emy of Child and Adolescent Psychiatry, 40, 541-548.

Guevara, J. P., Mandell, D. S., Rostain, A. L., Zhao, H., & Hadley, T. R. (2006). Disparities in the reporting and treatment of health conditions in children: an analysis of the Medical Expenditure Panel Survey. Health Services Research, 41, 532-549.

Guttmannova, K., Szanyi, J. M., & Cali, P. W. (2008). Internalizing and externalizing behavior problem scores: Cross-ethnic and longitudinal measurement invariance of the Behavior Problem Index. Educa-tional and Psychological Measurement, 68, 676-694.

Hale, W. W. III, Raaijmakers, Q., Muris, P., & Meeus, W. (2005). Psychometric properties of the Screen for Child Anxiety Related Emotional Disorders (SCARED) in the general adolescent population. Jour-nal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 44, 283-290.

Halgunseth, L. C., Ispa, J. M., & Rudy, D. (2006). Parental control in Latino families: An integrated review of the literature. Child Development, 77, 1282-1297.

Hare, R. D. (1991). The Hare Psychopathy Checklist-Revised. Toronto, Multi-Health Systems.

Harkness, S. & Super, C. M. (2000). Culture and Psychopathology. Sameroff, A., Lewis, M., and Mill-er, S. Handbook of developmental psychopathology. 197-214. New York, Kluwer Academic.

Hiemstra, E. (2003). Cross-border Marriage. Background to the partner choice of Turks and Moroc-cans in the Netherlands. The Hague: Social and Cultural Planning Office of the Netherlands.

Hillemeier, M. M., Foster, E. M., Heinrichs, B., & Heier, B. (2007). Racial differences in parental reports of attention-deficit/hyperactivity disorder behaviors. Journal of Development and Behavorial Pediatrics, 28, 353-361.

Hirschfield, P., Maschi, T., White, H. R., Traub, L. G., & Loeber, R. (2006). Mental health and juvenile arrests: Criminality, criminalization, or compassion? Criminology, 44, 593-630.

Hirschi T (1969) Causes of delinquency. University of California Press, Berkeley.

Hoeve, M., Dubas, J. S., Eichelsheim, V. I., van der Laan, P. H., Smeenk, W., & Gerris, J. R. M. (2009). The Relationship Between Parenting and Delinquency: A Meta-analysis. Journal of Abnormal Child Psychology, 37, 749-775.


154 |

Hofstra, M. B., van der Ende, J., & Verhulst, F. C. (2002). Child and adolescent problems predict DSM-IV disorders in adulthood: A 14-year follow-up of a Dutch epidemiological sample. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 41, 182-189.

Hudziak, J. J., Achenbach, T. M., Althoff, R. R., & Pine, D. S. (2007). A dimensional approach to de-velopmental psychopathology. International Journal of Methods in Psychiatric Research, 16, Suppl 1, S16-S23..

Huemer, J., Voelkl-Kernstock, S., Karnik, N., Denny, K. G., Granditsch, E., Mitterer, M. et al. (2013). Personality and Psychopathology in African Unaccompanied Refugee Minors: Repression, Resilience and Vulnerability. Child Psychiatry & Human Development, 44, 39-50.

Hui, C. H. & Triandis, H. C. (1989). Effects of Culture and Response Format on Extreme Response Style. Journal of Cross-Cultural Psychology, 20, 296-309.

Hutteman, R., Denissen, J. J. A., Asendorpf, J. B., & van Aken, M. A. G. (2009). Changing dynamics in problematic personality: A multiwave longitudinal study of the relationship between shyness and ag-gressiveness from childhood to early adulthood. Development and Psychopathology, 21, 1083-1094.

Ince, D. & van den Berg, G. (2009). Overzichtsstudie interventies voor migrantenjeugd: ontwikkelings-stimulering, preventie en vroeghulp [Review of interventions for immigrant youths: stimulating devel-opment, prevention and screening]. Utrecht, Nederlands Jeugd Instituut.

Inspectie van het Onderwijs. (2011). Monitor Verbetertrajecten Taal en Rekenen 2008/2009 en 2009/2010 [Monitor Improve Trajectories Language and Maths 2008/2009 and 2009/2010]. Utrecht, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Ivanova, M. Y., Dobrean, A., Dopfner, M., Erol, N., Fombonne, E., Fonseca, A. C. et al. (2007). Testing the 8-syndrome structure of the child behavior checklist in 30 societies. Journal of Clinical Child and Adolescence Psychology, 36, 405-417.

Jastrowski Mano, K. E., Hobart Davies, W., Klein-Tasman, B. P., & Adesso, V. J. (2009). Measurement equivalence of the Child Behavior Checklist among parents of African American adolescents. Journal of Child and Family Studies, 18, 606-620.

Javo, C., Ronning, J. A., Handegard, B. H., & Rudmin, F. W. (2009). Cross-informant correlations on social competence and behavioral problems in Sami and Norwegian preadolescents. European Journal of Child and Adolescent Psychiatry, 18, 154-163.

Jellinek, M. S. & Murphy, J. M. (1988). Screening for Psychosocial Disorders in Pediatric Practice. American Journal of Diseases of Children, 142, 1153-1157.

Jespers, I. & Mussche, B. (2002). Nederlandse vertaling SAHA [Dutch translation of the SAHA]. Leu-ven, Universiteit Leuven.


| 155 References

Jones, S., Cauffman, E., Miller, J. D., & Mulvey, E. (2006). Investigating different factor structures of the psychopathy checklist: Youth version: Confirmatory factor analytic findings. Psychological Assess-ment, 18, 33-48.

Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Hillsdale, NJ: Erlbaum.

Junger, M., Stroebe, W., & van der Laan, A. M. (2001). Delinquency, health behaviour and health. Brit-ish Journal of Health Psychology, 6, 103-120.

Junger-Tas, J. (2004). Youth justice in the Netherlands. Youth Crime and Youth Justice: Comparative and Cross-National Perspectives, 31, 293-347.

Jutte, D. P., Burgos, A., Mendoza, F., Ford, C. B., & Huffman, L. C. (2003). Use of the Pediatric Symp-tom Checklist in a low-income, Mexican American population. Archives of Pediatrics and Adolescence Medicine, 157, 1169-1176.

Kalff, A. C., Kroes, M., Vles, J. S. H., Hendriksen, J. G. M., Feron, F. J. M., Steyaert, J. et al. (2001). Neighbourhood level and individual level SES effects on child problem behaviour: a multilevel analy-sis. Journal of Epidemiology and Community Health, 55, 246-250.

Kennedy, D. E. & Kramer, L. (2008). Improving Emotion Regulation and Sibling Relationship Quality: The More Fun With Sisters and Brothers Program. Family Relations, 57, 567-578.

Khanlou, N., Koh, J. G., & Mill, C. (2008). Cultural identity and experiences of prejudice and discrimi-nation of Afghan and Iranian immigrant youth. International journal of Mental Health and Addiction, 6, 494-513.

Killen, M., & Wainryb, C. (2000). Independence and interdependence in diverse cultural contexts. In S. Harkness, C. Raeff, & C. M. Super (Eds.). Variability in the social construction of the child (pp. 5-21). San Francisco, CA, US: Jossey-Bass.

Kim, J. E., Hetherington, E. M., & Reiss, D. (1999). Associations among family relationships, antiso-cial peers, and adolescents’ externalizing behaviors: Gender and family type differences. Child Devel-opment, 70, 1209-1230.

Kim, J., McHale, S. M., Crouter, A. C., & Osgood, D. W. (2007). Longitudinal linkages between sibling relationships and adjustment from middle childhood through adolescence. Developmental Psychology, 43, 960-973.

Klooster, E., Slump, J. J., Nauta, O., & Burmann, A. (2002). Stopreactie: redenen van niet bereik [Stop-Intervention: reasons for non-response]. Amsterdam, DSP-groep.


156 |

Knight, G. P., Virdin, L. M., Ocampo, K. A., & Roosa, M. (1994). An examination of the cross-ethnic equivalence of measures of negative life events and mental health among Hispanic and Anglo-Ameri-can children. American Journal of Community Psychology, 22, 767-783.

Komen, M. (2002). Dangerous children: Juvenile delinquency and judicial intervention in the Nether-lands, 1960-1995. Crime Law and Social Change, 43, 379-401.

Komen, M. (2006). Difficulties of cultural diversity. An exploratory study into forensic psychiatric reporting on serious juvenile offenders in the Netherlands. Crime Law and Social Change, 45, 55-69.

Koneru, V. K., de Mamani, A. G., Flynn, P. M., Betancourt, H. (2007) Acculturation and mental health: Current findings and recommendations for future research. Applied Prevention Psychology, 12, 76-96.

Kook, H. (1996). Overstap. Effecten op mondelinge taalvaardigheid en lezen [Step-over. Effects on language use and reading]. Amsterdam/Rijswijk, Vakgroep Algemene Taalwetenschap, Universiteit van Amsterdam/Ministerie van VWS.

Krohn, M. D., Thornberry, T. P., Rivera, C., & Le Blanc, M. (2001). Later Delinquency Careers. In Loe-ber, R. & Farrington, D. P. (Eds.). Child Delinquents: Development, Intervention, and Service Needs. (pp. 67-94). Thousand Oaks, CA, Sage Publications, Inc.

Lambert, M. C., Rowan, G. T., Kim, S., Rowan, S. A., An, J. S., Kirsch, E. A. et al. (2005). Assessment of Behavioral and Emotional Strengths in Black Children: Development of the Behavioral Assessment for Children of African Heritage. Journal of Black Psychology, 31, 321-351.

Lambert, M. C., Rowan, G. T., Lyubansky, M., & Russ, C. M. (2002). Do problems of clinic-referred African-American children overlap with the Child Behavior Checklist? Journal of Child and Family Studies, 11, 271-285.

Lamborn, S. D. & Felbab, A. J. (2003). Applying ethnic equivalence and cultural values models to African-American teens’ perceptions of parents. Journal of Adolescence, 26, 605-622.

Lansford, J. E., Deater-Deckard, K., Dodge, K. A., Bates, J. E., Pettit, G. S. (2004).Ethnic differences in the link between physical discipline and later adolescent externalizing behaviors. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45, 801-812.

Lau, A. S., Garland, A. F., Yeh, M., Mccabe, K. M., Wood, P. A., & Hough, R. L. (2004). Race/ethnic-ity and inter-informant agreement in assessing adolescent psychopathology. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 12, 145-156.

Leiner, M., Rescorla, L., Medina, I., Blanc, O., & Ortiz, M. (2010). Psychometric comparisons of the Pictorial Child Behavior Checklist with the standard version of the instrument. Psychological Assess-ment, 22, 618-627.


| 157 References

Lee, E. J. & Bukowski, W. M. (2011). Co-development of internalizing and externalizing problem be-haviors: Causal direction and common vulnerability. Journal of Adolescence, 35, 713–729.

Loeber, R. & Dishion, T. (1983). Early predictors of male delinquency: a review. Psychological Bulletin 94, 68-99.

Loeber, R., Stouthamer-Loeber, M., & White, H. R. (1999). Developmental aspects of delinquency and internalizing problems and their association with persistent juvenile substance use between ages 7 and 18. Journal of Clinical Child Psychology, 28, 322-332.

Loeber, R. & Farrington, D. P. (2000). Young children who commit crime: epidemiology, developmen-tal origins, risk factors, early interventions, and policy implications. Developmental Psychopathology, 12, 737-762.

Loeber, R. & Farrington, D. P. (2001). Child Delinquents: Development, Intervention, and Service Needs. Thousand Oaks, CA, Sage Publications, Inc.

Loeber, R., Farrington, D. P., Stouthamer-Loeber, M., Moffitt, T. E., Caspi, A., & Lynam, D. (2001). Male mental health problems, psychopathy, and personality traits: key findings from the first 14 years of the Pittsburgh Youth Study. Clinical Child and Family Psychology Review, 4, 273-297.

Loeber, R., Farrington, D., Stouthamer-Loeber, M., & White, H. R. (2008a). Violence and serious theft: risk and promotive factors from childhood to early adulthood. Mahwah, New Jersey, Lawrence Erlbaum.

Loeber, R., Slot, N. W., van der Laan, P. H., & Hoeve, M. (2008b). Tomorrow’s criminals: the develop-ment of child delinquency and effective interventions. Aldershot, Ashgate.

Marin, G., Gamba, R. J., & Marin, B. V. (1992). Extreme Response Style and Acquiescence Among Hispanics - the Role of Acculturation and Education. Journal of Cross-Cultural Psychology, 23, 498-509.

Masten, A.S., Coatsworth, J.D. (1998). The development of competence in favorable and unfavorable environments - Lessons from research on successful children. American Psychology, 53, 205-220.

Masten, A. S., Roisman, G. I., Long, J. D., Burt, K. B., Obradovic, J., Riley, J. R. et al. (2005). Devel-opmental cascades: Linking academic achievement and externalizing and internalizing symptoms over 20 years. Developmental Psychology, 41, 733-746.

Matsunaga, M., Hecht, M. L., Elek, E., & Ndiaye, K. (2010). Ethnic Identity Development and Accul-turation: A Longitudinal Analysis of Mexican-Heritage Youth in the Southwest United States. Journal of Cross-Cultural Psychology, 41, 410-427.


158 |

McCarty, C. A., Stoep, A. V., Kuo, E. S., & McCauley, E. (2006). Depressive symptoms among delin-quent youth: Testing models of association with stress and support. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 28, 85-93.

McDermott, P. A. (1993). National standardization of uniform multisituational measures of child and adolescent behavior pathology. Psychological Assessment, 5, 413-424.

McLaughlin, K. A., Hilt, L. M., & Nolen-Hoeksema, S. (2007). Racial/ethnic differences in internal-izing and externalizing symptoms in adolescents. Journal of Abnormal Child Psychology 35, 801-816.

Merton, R. (1956). Social theory and social structure. Glencoe, IL, Free Press.

Meyers, K., Hagan, T. A., McDermott, P., Webb, A., Randall, M., & Frantz, J. (2006). Factor structure of the Comprehensive Adolescent Severity Inventory (CASI): Results of reliability, validity, and gener-alizability analyses. American Journal of Drug and Alcohol Abuse, 32, 287-310.

Meyers, K., Mclellan, A. T., Jaeger, J. L., & Pettinati, H. M. (1995). The Development of the Com-prehensive Addiction Severity Index for Adolescents (Casi-A) - An Interview for Assessing Multiple Problems of Adolescents. Journal of Substance Abuse Treatment, 12, 181-193.

Millon, T. & Davis, R. D. (1993). The Millon Adolescent Personality-Inventory and the Millon Adoles-cent Clinical Inventory. Journal of Counseling and Development, 71, 570-574.

Moffitt, T. E. (1990). Juvenile delinquency and attention deficit disorder: boys’ developmental trajecto-ries from age 3 to age 15. Child Development, 61, 893-910.

Moffitt, T. E. (1993). Adolescence-Limited and Life-Course-Persistent Antisocial-Behavior - A Devel-opmental Taxonomy. Psychological Review, 100, 674-701.

Moffitt, T. E., Caspi, A., Harrington, H., & Milne, B. J. (2002). Males on the life-course-persistent and adolescence-limited antisocial pathways: Follow-up at age 26 years. Development and Psychopathol-ogy, 14, 179-207.

Mokkink, L. B., Terwee, C. B., Knol, D. L., Stratford, P. W., Alonso, J., Patrick, D. L. et al. (2010). The COSMIN checklist for evaluating the methodological quality of studies on measurement properties: A clarification of its content. Bmc Medical Research Methodology, 10.

Murad, S. D., Joung, I. M. A., van Lenthe, F. J., Bengi-Arslan, L., & Crijnen, A. A. M. (2003). Predic-tors of self-reported problem behaviours in Turkish immigrant and Dutch adolescents in the Nether-lands. Journal of Child Pychology and Psychiatry, 44, 412-423.

Murphy, J. M., Reede, J., Jellinek, M. S., & Bishop, S. J. (1992). Screening for psychosocial dysfunc-tion in inner-city children: Further validation of the Pediatric Symptom Checklist. Journal of the Ameri-can Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 31, 1105-1111.


| 159 References

Nakash, O., Nagar, M., Shoshani, A., Zubida, H., Harper, R. A. (2012) The Effect of Acculturation and Discrimination on Mental Health Symptoms and Risk Behaviors Among Adolescent Migrants in Israel. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 18, 228-238.

Natsuaki, M. N., Ge, X., Reiss, D., & Neiderhiser, J. M. (2009). Aggressive behavior between siblings and the development of externalizing problems: Evidence from a genetically sensitive study. Develop-mental Psychology, 45, 1009-1018.

Newman, D. L., Moffitt, T. E., Caspi, A., & Silva, P. A. (1998). Comorbid mental disorders: implica-tions for treatment and sample selection. Journal of Abnormal Psychology, 107, 305-311.

NIDI (2006). Marokkanen in Nederland: Een profiel/ Moroccans in The Netherlands: A profile. In J. de Beer, P. Dykstra, & F. van Poppel (Eds.), NIDI rapport (pp. 1-89). Den Haag: Nederlands Interdis-ciplinair Demografisch Instituut.

Noller, P. (2005). Sibling relationships in adolescence: Learning and growing together. Personal Rela-tionships, 12, 1-22.

Nuckolls, C. W. (1993). An introduction to the cross-cultural study of sibling relations. In C. W. Nuck-olls (Ed.). Siblings in South Asia: Brothers and sisters in cultural context (pp. 19-41). New York, NY, US: Guilford Press.

Odgers, C. L., Milne, B. J., Caspi, A., Crump, R., Poulton, R., & Moffitt, T. E. (2007). Predicting prog-nosis for the conduct-problem boy: can family history help? Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 46, 1240-1249.

Oland, A. A. & Shaw, D. S. (2005). Pure versus co-occurring externalizing and internalizing symptoms in children: the potential role of socio-developmental milestones. Clinical Child and Family Psychol-ogy Review, 8, 247-270.

Ollendick, T. H., Jarrett, M. A., Grills-Taquechel, A. E., Hovey, L. D., & Wolff, J. C. (2008). Comor-bidity as a predictor and moderator of treatment outcome in youth with anxiety, affective, attention deficit/hyperactivity disorder, and oppositional/conduct disorders. Clinical Psychology Review, 28, 1447-1471.

Operario D, Fiske ST (2001). Ethnic identity moderates perceptions of prejudice: Judgments of per-sonal versus group discrimination and subtle versus blatant bias. Personality and Social Psychology Bulletin, 27, 550-561.

Osman, A., Gutierrez, P. M., Bagge, C. L., Fang, Q., & Emmerich, A. (2010). Reynolds adolescent depression scale-second edition: a reliable and useful instrument. Journal of Clinical Psychology, 66, 1324-1345.


160 |

Overbeek, G., Vollebergh, W., Meeus, W., Engels, R., & Luijpers, E. (2001). Course, co-occurrence, and longitudinal associations of emotional disturbance and delinquency from adolescence to young adulthood: A six-year three-wave study. Journal of Youth and Adolescence, 30, 401-426.

Overbeek, G., Biesecker, G., Kerr, M., Stattin, H., Meeus, W., & Engels, R. C. M. E. (2006). Co-occur-rence of depressive moods and delinquency in early adolescence: The role of failure expectations, ma-nipulativeness, and social contexts. International Journal of Behavioral Development, 30, 433-443.

Paalman, C. H., van Domburgh, L., Stevens, G. W. J. M., & Doreleijers, T. A. H. (2011). Individual, family and offence characteristics of high risk childhood offenders: comparing non-offending, one-time offending and re-offending Dutch-Moroccan migrant children in the Netherlands. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 5, ArtID 33.

Patterson, G. R., Forgatch, M. S., Yoerger, K. L., & Stoolmiller, M. (1998). Variables that initiate and maintain an early-onset trajectory for juvenile offending. Development and Psychopathology 10, 531-547.

Patterson, G. R., Forgatch, M. S., & Degarmo, D. S. (2010). Cascading effects following intervention. Development and Psychopathology, 22, 949-970.

Pelham, W. E., Milich, R., Murphy, D. A., & Murphy, H. A. (1989). Normative Data on the Iowa Con-ners Teacher Rating-Scale. Journal of Clinical Child Psychology, 18, 259-262.

Pels, T. & de Haan, M. (2003). Continuity and Change in Moroccan Socialisation: A Review of the Literature on Socialization in Morocco and among Moroccan Families in the Netherlands. Utrecht, University of Utrecht.

Phinney, J. S., Madden, T., & Santos, L.J. (1998). Psychological variables as predictors of perceived ethnic discrimination among minority and immigrant adolescents. Journal of Applied Social Psychol-ogy, 28, 937-953.

Pike, A., McGuire, S., Hetherington, E. M., Reiss, D., & Plomin, R. (1996). Family environment and adolescent depressive symptoms and antisocial behavior: A multivariate genetic analysis. Developmen-tal Psychology, 32, 590-604.

Pike, A., Coldwell, J., & Dunn, J. F. (2005). Sibling relationships in early/middle childhood: Links with individual adjustment. Journal of Family Psychology, 19, 523-532.

Plutchik, R. & Vanpraag, H. M. (1990). A Self-Report Measure of Violence Risk .2. Comprehensive Psychiatry, 31, 450-456.

Portes, A. & Zhou, M. (1993). The New 2nd-Generation - Segmented Assimilation and Its Variants. Annals of the American Academy of Political and Social Science, 530, 74-96.


| 161 References

Quay, H. C. (1977). Measuring Dimensions of Deviant-Behavior - Behavior Problem Checklist. Jour-nal of Abnormal Child Psychology, 5, 277-287.

Raeff, C., Greenfield, P. M., & Quiroz, B. (2000). Conceptualizing interpersonal relationships in the cultural contexts of individualism and collectivism. In S. Harkness, C. Raeff, & C. M. Super (Eds.) Variability in the social construction of the child (pp. 59-74). San Francisco, CA, US: Jossey-Bass.

Rapee, R. M., Schniering, C. A., & Hudson, J. L. (2009). Anxiety disorders during childhood and ado-lescence: origins and treatment. Annual Review Clinical Psychology, 5, 311-341

Reid, R., Casat, C. D., Norton, H. J., Anastopoulos, A. D., & Temple, E. P. (2001). Using behavior rat-ing scales for ADHD across ethnic groups: The IOWA Conners. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 9, 210-218.

Reid, R., DuPaul, G. J., Power, T. J., Anastopoulos, A. D., Rogers-Adkinson, D., Noll, M. B. et al. (1998). Assessing culturally different students for attention deficit hyperactivity disorder using behav-ior rating scales. Journal of Abnormal Child Psychology, 26, 187-198.

Reijneveld, S., Harland, P., Brugman, E., Verhulst, F., & Verloove-Vanhorick, S. (2005). Psychosocial problems among immigrant and non-immigrant children - Ethnicity plays a role in their occurrence and identification. European Child & Adolescent Psychiatry, 14, 145-152.

Remschmidt, H. & Walter, R. (2010). The long-term outcome of delinquent children: a 30-year follow-up study. Journal of Neural Transmission, 117, 663-677.

Reynolds, W.M. (2000). Reynolds Adolescent Depression Scale – 2nd edition (RADS-2). Professional Manual. Lutz, FL: Psychological Assessment Resources.

Richter, J., Sagatun, A., Heyerdahl, S., Oppedal, B., & Roysamb, E. (2011). The Strengths and Difficul-ties Questionnaire (SDQ) - Self-Report. An analysis of its structure in a multiethnic urban adolescent sample. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 52, 1002-1011.

Ritakallio, M., Koivisto, A. M., von der Pahlen, B., Pelkonen, M., Marttunen, M., & Kaltiala-Heino, R. (2008). Continuity, comorbidity and longitudinal associations between depression and antisocial behaviour in middle adolescence: A 2-year prospective follow-up study. Journal of Adolescence, 31, 355-370.

Roberts, R. E., Solovitz, B. L., Chen, Y. W., & Casat, C. (1996). Retest stability of DSM-III-R diagno-ses among adolescents using the Diagnostic Interview Schedule for Children (DISC-2.1C). Journal of Abnormal Child Psychology, 24, 349-362.

Romero, A. J. & Roberts, R. E. (2003). The impact of multiple dimensions of ethnic identity on dis-crimination and adolescents’ self-esteem. Journal of Applied Social Psychology, 33, 2288-2305.


162 |

Rosenberg, M. (1965) Society and the adolescent self-image. Princeton University Press., Princeton, NJ.

Rossiter, M. J. & Rossiter, K. R. (2009). Diamonds in the rough: Bridging gaps in supports for at-risk immigrant and refugee youth. Journal of International Migration and Integration, 10, 409-429.

Rousseau, C., Measham, T., & Nadeau, L. (2013). Addressing trauma in collaborative mental health care for refugee children. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 18, 121-136.

Ruchkin, V., Schwab-Stone, M., & Vermeiren, R. (2004). Social and Health Assessment (SAHA): Psy-chometric development summary. New Haven, Yale University.

Ruchkin, V., Jones, S., Vermeiren, R., & Schwab-Stone, M. (2008). The strengths and difficulties ques-tionnaire: The self-report version in American urban and suburban youth. Psycholical Assessment, 20, 175-182.

Ruggiero, K. M. & Taylor, D. M. (1997). Why minority group members perceive or do not perceive the discrimination that confronts them: The role of self-esteem and perceived control. Journal of Personal-ity and Social Psychology, 72, 373-389.

Sagatun A, Lien L, Sogaard AJ, Bjertness E, Heyerdahl S (2008) Ethnic Norwegian and ethnic minority adolescents in Oslo, Norway. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 43, 87-95.

Sam, D. L. (2000). Psychological adaptation of adolescents with immigrant backgrounds. Journal of Social Psychology, 140, 5-25.

Sawrikar P, Hunt CJ (2005) The relationship between mental health, cultural identity and cultural values in non-English speaking background (NESB) Australian adolescents. Behavioral Change, 22, 97-113.

Schaafsma, J. (2011). Discrimination and subjective well-being: The moderating roles of identifica-tion with the heritage group and the host majority group. European Journal of Social Psychology, 41, 786-795.

Schwab-Stone, M., Chen, C., Greenberger, E., Silver, D., Lichtman, J., & Voyce, C. (1999). No safe haven. II: The effects of violence exposure on urban youth. Journal of the American Academy of Child and Adolescence Psychiatry, 38, 359-367.

SCP/CBS. (2010). Armoedesignalement 2010. The Hague, Sociaal en Cultureel Planbureau/Centraal Bureau voor de Statistiek.

Selten, J. P., Blom, J. D., van der Tweel, I., Veling, W., Leliefeld, B., & Hoek, H. W. (2008). Psychosis risk for parents and siblings of Dutch and Moroccan-Dutch patients with non-affective psychotic disor-der. Schizophenia Research, 104, 274-278.


| 163 References

Selvin, S. (1996). A note on the power to detect interaction effects. Kesley, J, Marmot, M, Stolley, P, and Vessey, M. Statistical Analysis of Epidemiologic Data, 2nd, 213-214 Oxford, Oxford University Press.

Seymour, S. (1993). Sociocultural contexts: Examining sibling roles in South Asia. In C. W. Nuckolls (Ed.). Siblings in South Asia: Brothers and sisters in cultural context (pp. 45-69). New York, NY, US: Guilford Press.

Shaffer, D., Fisher, P., Lucas, C. P., Dulcan, M. K., & Schwab-Stone, M. E. (2000). NIMH Diagnostic Interview Schedule for Children Version IV (NIMH DISC-IV): Description, differences from previous versions, and reliability of some common diagnoses. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 39, 28-38.

Sherman, A. M., Lansford, J. E., & Volling, B. L. (2006). Sibling relationships and best friendships in young adulthood: Warmth, conflict, and well-being. Personal Relationships, 13, 151-165.

Slomkowski, C., Rende, R., Conger, K. J., Simons, R. L., & Conger, R. D. (2001). Sisters, brothers, and delinquency: Evaluating social influence during early and middle adolescence. Child Development, 72, 271-283.

Smith, C., & Krohn, M. D. (1995). Delinquency and family life among male adolescents: The role of ethnicity. Journal of Youth and Adolescence, 24, 69-93.

Smith, H. J., & Ortiz, D. J. (2002). Is it just me? The different consequences of personal and group rela-tive deprivation. Editors: Walker I, Smith HJ. In: Relative deprivation: Specification, development and integration. Cambridge University Press, Cambridge.

Snyder, H. N. (2001). Epidemiology of Official Offending. Loeber, R. & Farrington, D. P. Child Delin-quents: Development, Intervention, and Service Needs. 25-46. Thousand Oaks, CA, Sage Publications, Inc.

Social and Cultural Planning Office of the Netherlands (SCP) (2002). Rangorde naar sociale status van postcodegebieden in Nederland [Ranking of socio-economic status based on postal codes in the Netherlands] http://wwwscp.nl/onderzoek/stausscores/.

Soenens, B., Vansteenkiste, M., Lens, W., Luyckx, K., Goossens, L., Beyers, W. et al. (2007). Con-ceptualizing parental autonomy support: adolescent perceptions of promotion of independence versus promotion of volitional functioning. Developmental Psychology, 43, 633-646 .

Sonugabarke, E. J. S., Minocha, K., Taylor, E. A., & Sandberg, S. (1993). Interethnic Bias in Teachers Ratings of Childhood Hyperactivity. British Journal of Developmental Psychology, 11, 187-200.

Spencer, M. S., Fitch, D., Grogan-Kaylor, A., & McBeath, B. (2005). The Equivalence of the Behavior Problem Index Across U.S. Ethnic Groups. Journal of Cross-Cultural Psychology, 36, 573-589.


164 |

Statistics Netherlands (2012). Bevolking, geslacht, leeftijd, herkomstgroepering en generatie. http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=37325&D1=.

Statistics Netherlands (2012). Kerncijfers Bevolking: Allochtonen. http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/the-mas/bevolking/cijfers/kerncijfers/allochtonen-kc.htm.

Stauffacher, K., & DeHart, G. B. (2006). Crossing social contexts: Relational aggression between sib-lings and friends during early and middle childhood. Journal of Applied Developmental Psychology, 27, 228-240.

Stevens, G. W.J. M., Pels, T. V. M., Bengi-Arslan, L., Verhulst, F. C., Vollebergh, W. A. M., & Crijnen, A. A.M. (2003). Parent, teacher and self-reported problem behavior in The Netherlands: comparing Moroccan immigrant with Dutch and with Turkish immigrant children and adolescents. Social Psychia-try and Psychiatric Epidemiology, 38, 576-585.

Stevens, G. W. J. M., Pels, T. V. M., Vollebergh, W. A. M., & Crijnen, A. A. M. (2004). Patterns of psychological acculturation in adult and adolescent Moroccan immigrants living in the Netherlands. Journal of Cross-Cultural Psychology, 35, 689-704.

Stevens, G. W. J. M., Vollebergh, W. A. M., Pels, T. V. M., & Crijnen, A. A. M. (2005). Predicting externalizing problems in Moroccan immigrant adolescents in the Netherlands. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 40, 571-579.

Stevens, G. W. J. M., Vollebergh, W. A. M., Pels, T. V. M., & Crijnen, A. A. M. (2007a). Parenting and internalizing and externalizing problems in Moroccan immigrant youth in the Netherlands. Journal of Youth and Adolescence, 36, 685-695.

Stevens, G. W. J. M., Vollebergh, W. A. M., Pels, T. V. M., & Crijnen, A. A. M. (2007b). Problem be-havior and acculturation in Moroccan immigrant adolescents in the Netherlands - Effects of gender and parent-child conflict. Journal of Cross-Cultural Psychology, 38, 310-317.

Stevens, G. W. J. M. & Vollebergh, W. A. M. (2008). Mental health in migrant children. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 49, 276-294.

Strahan, R. & Gerbasi, K. C. (1972). Short, Homogeneous Versions of Marlow-Crowne Social Desir-ability Scale. Journal of Clinical Psychology, 28, 191-195.

Straus, M. A., Hamby, S. L., BoneyMcCoy, S., & Sugarman, D. B. (1996). The revised Conflict Tactics Scales (CTS2) - Development and preliminary psychometric data. Journal of Family Issues, 17, 283-316.

Stocker, C. M. (1994). Children’s perceptions of relationships with siblings, friends, and mothers: Com-pensatory processes and links with adjustment. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 35, 1447-1459.


| 165 References

Swanson, J., Arnold, L. E., Kraemer, H., Hechtman, L., Molina, B., Hinshaw, S. et al. (2008). Evidence, interpretation, and qualification from multiple reports of long-term outcomes in the Multimodal Treat-ment study of Children With ADHD (MTA): part I: executive summary. Journal of Attention Disorders, 12, 4-14.

Szalacha, L. A., Erkut, S., Garcia Coll, C., Alarcon, O., Fields, J. P., & Ceder, I. (2003). Discrimination and Puerto Rican children’s and adolescents’ mental health. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 9, 141-155.

Szapocznik, J. & Kurtines, W. M. (1993). Family Psychology and Cultural-Diversity - Opportunities for Theory, Research, and Application. American Psychologist, 48, 400-407.

Taylor, D. M. , Wright, S.C., Moghaddam, F.M., & Lalonde, R. N. (1990). The Personal Group Dis-crimination Discrepancy - Perceiving My Group, But Not Myself, to be A Target for Discrimination. Personality and Social Psychology Bulletin, 16, 254-262.

The MTA Cooperative Group. (1999). A 14-month randomized clinical trial of treatment strategies for attention-deficit/hyperactivity disorder. Multimodal Treatment Study of Children with ADHD. Archives of General Psychiatry, 56, 1073-1086.

Teplin, L. A., Abram, K. M., McClelland, G. M., Dulcan, M. K., & Mericle, A. A. (2002). Psychiatric disorders in youth in juvenile detention. Archives of General Psychiatry, 59, 1133-1143.

Terwee, C. B., Bot, S. D. M., de Boer, M. R., van der Windt, D. A. W. M., Knol, D. L., Dekker, J. et al. (2007). Quality criteria were proposed for measurement properties of health status questionnaires. Journal of Clinical Epidemiology, 60, 34-42.

Terwee, C. B., Jansma, E. P., Riphagen, I. I., & De Vet, H. C. W. (2009). Development of a methodolog-ical PubMed search filter for finding studies on measurement properties of measurement instruments. Quality of Life Research, 18, 1115-1123.

Terwee, C. B., Mokkink, L. B., Knol, D. L., Ostelo, R. W., Bouter, L. M., & de Vet, H. C. (2011). Rat-ing the methodological quality in systematic reviews of studies on measurement properties: a scoring system for the COSMIN checklist. Quality of Life Research, 21, 651-7.

Tolan, P. H. & Henry, D. (1996). Patterns of psychopathology among urban poor children: comorbidity and aggression effects. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 64, 1094-1099 .

Tonry, M. (1997). Ethnicity, crime, and immigration. Washington, National Institute of Justice. Ethnic-ity, Crime, and Immigration.

Tropp, L. R., Erkut, S., Coll, C. G., Alarcon, O., & Garcia, H. A. V. (1999). Psychological acculturation: Development of a new measure for Puerto Ricans on the US mainland. Educational and Psychological Measurement, 59, 351-367.


166 |

Turjeman, H., Mesch, G., Fishman, G. (2008). The effect of acculturation on depressive moods: Im-migrant boys and girls during their transition from late adolescence to early adulthood. International Journal of Psychology, 43, 32-44.

Tyson, E. H. & Glisson, C. (2005). A cross-ethnic validity study of the Shortform Assessment for Chil-dren (SAC). Research on Social Work Practice, 15, 97-109.

Umana-Taylor, A. J. & Updegraff, K. A. (2007). Latino adolescents’ mental health: Exploring the inter-relations among discrimination, ethnic identity, cultural orientation, self-esteem, and depressive symp-toms. Journal of Adolescence, 30, 549-567.

Updegraff, K. A., McHale, S. M., Killoren, S. E., & Rodriguez, S. A. (2011). Cultural variations in sib-ling relationships. In J. Caspi (Ed.). Sibling development: Implications for mental health practitioners (pp. 83-105). New York, NY, US: Springer Publishing Co.

US Census Bureau. (2013). The Black Population. http://www.census.gov/prod/cen2010/briefs/c2010br-06.pdf . 15-3-2013.

Valla, J. P., Bergeron, L., Berube, H., Gaudet, N., & Stgeorges, M. (1994). A Structured Pictorial Ques-tionnaire to Assess Dsm-Iii-R-Based Diagnoses in Children (6-11 Years) - Development, Validity, and Reliability. Journal of Abnormal Child Psychology, 22, 403-423.

Van de Vijver, F. & Tanzer, N. K. (1997). Bias and equivalence in cross-cultural assessment: An over-view. European Review of Applied Psychology-Revue Europeenne de Psychologie Appliquee, 47, 263-280.

Van de Vijver, F. & Poortinga, Y. H. (1997). Towards an integrated analysis of bias in cross-cultural assessment. European Journal of Psychological Assessment, 13, 21-29.

Van de Vijver, F. (2002). Cross-cultural assessment: Value for money? Applied Psychology-An Interna-tional Review-Psychologie Appliquee-Revue Internationale, 51, 545-566.

Van de Vijver, F., & Phalet, K. (2004). Assessment in multicultural groups: The role of acculturation. Applied Psychology-An International Review-Psychologie Appliquee-Revue Internationale, 53, 215-236.

Van der Werf, M. P. C., Reezigt, G. J., & Guldemond, H. (1996). Zittenblijven in het basisonderwijs: Omvang, effecten en relaties met leerling- en schoolkenmerken. [Repeating grade in elementary school: Prevalence, effects and associations between pupils and school characteristics].Groningen, Gronings Instituut voor onderzoek van onderwijs, opvoeding en ontwikkeling. Rijksuniversiteit Groningen.

Van Domburgh, L. (2009). Very young offenders - characteristics of children and their environment in relation to (re)-offending. Dissertation. Amsterdam, Vrije Universiteit.


| 167 References

Van Domburgh, L., Loeber, R., Bezemer, D., Stallings, R., & Stouthamer-Loeber, M. (2009). Child-hood Predictors of Desistance and Level of Persistence in Offending in Early Onset Offenders. Journal of Abnormal Child Psychology, 37, 967-980.

Van Domburgh, L., Vermeiren, R., Blokland, A. A., & Doreleijers, T. A. (2009). Delinquent develop-ment in Dutch childhood arrestees: developmental trajectories, risk factors and co-morbidity with ad-verse outcomes during adolescence. Journal of Abnormal Child Psychology, 37, 93-105.

Van Oort, F. V., Ormel, J., & Verhulst, F. C. (2012). (Symptoms of anxiety in adolescents. Findings from the TRAILS-study). Tijdschrift voor Psychiatrie, 54, 463-469.

Van Tulder, M., Furlan, A., Bombardier, C., Bouter, L., & Editorial Board. (2003). Updated method guidelines for systematic reviews in the Cochrane Collaboration Back Review Group. Spine 28[12], 1290-1299.

Van Widenfelt, B. M., Goedhart, A. W., Treffers, P. D. A., & Goodman, R. (2003). Dutch version of the Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ). European Child & Adolescent Psychiatry, 12, 281-289.

Vaughn, M. G., Wallace, J. M., Davis, L. E., Fernandes, G. T., & Howard, M. O. (2008). Variations in mental health problems, substance use, and delinquency between African American and Caucasian juvenile offenders - Implications for reentry services. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 52, 311-329.

Vazsonyi, A. T., Trejos-Castillo, E., & Huang, L. (2006). Are developmental processes affected by im-migration? Family processes, internalizing behaviors, and externalizing behaviors. Journal of Youth and Adolescence, 35, 799-813.

Veen, V., Stevens, G., Doreleijers, T., van der Ende, J., & Vollebergh, W. (2010). Ethnic differences in mental health among incarcerated youths: do Moroccan immigrant boys show less psychopathology than native Dutch boys? European Child & Adolescent Psychiatry, 19, 431-440.

Veen, V. (2011). Risk profiles of youth in pre-trial detention: A comparative study of Moroccan and Dutch male adolescents in the Netherlands. Dissertation, University of Utrecht.

Vega, W. A., Kolody, B., guilar-Gaxiola, S., Alderete, E., Catalano, R., & Caraveo-Anduaga, J. (1998). Lifetime prevalence of DSM-III-R psychiatric disorders among urban and rural Mexican Americans in California. Archives of General Psychiatry, 55, 771-778.

Veling, W., Selten, J. P., Mackenbach, J. P., & Hoek, H. W. (2007). Symptoms at first contact for psy-chotic disorder: comparison between native Dutch and ethnic minorities. Schizophrenia Research, 95, 30-38.


168 |

Veling, W., Hoek, H. W., & Mackenbach, J. P. (2008). Perceived discrimination and the risk of schizo-phrenia in ethnic minorities. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 43, 953-959.

Veling, W., Hoek, H. W., Wiersma, D., & Mackenbach, J. P. (2010). Ethnic identity and the risk of schizophrenia in ethnic minorities: a case-control study. Schizophrenia Bulletin, 36, 1149-1156.

Verhulst, F. C., Achenbach, T. M., Althaus, M., & Akkerhuis, G. W. (1988). A comparison of syndromes derived from the child behavior checklist for American and Dutch girls aged 6-11 and 12-16. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 29, 879-895.

Verhulst, F. C., Koot, H. M., & van der Ende, J. (1994). Differential Predictive Value of Parents and Teachers Reports of Childrens Problem Behaviors - A Longitudinal-Study. Journal of Abnormal Child Psychology, 22, 531-546.

Verhulst, F. C., J. van der Ende, & J.M.Koot. (1996). Handleiding voor de CBCL/4-18 [Manual for the CBCL/4-18]. Rotterdam, Afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie, Sophia Kinderziekenhuis/ Academisch Ziekenhuis Rotterdam/Erasmus Universiteit Rotterdam.

Verhulst, F. C., Dekker, M. C., & van der, Ende. J. (1997a). Parent, teacher and self-reports as predictors of signs of disturbance in adolescents: whose information carries the most weight? Acta Psychiatria Scandinavia, 96, 75-81.

Verhulst, F. C., van der, Ende. J., Ferdinand, R. F., & Kasius, M. C. (1997b). The prevalence of DSM-III-R diagnoses in a national sample of Dutch adolescents. Archives of General Psychiatry, 54, 329-336.

Verhulst, F. C. van der Ende, J., & Koot, H. M. (1997c). Handleiding voor de Youth Self-Report (YSR) [Manual for the Youth Self-Report (YSR)]. Rotterdam: Afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie, Sophia Kinderziekenhuis / Academisch Ziekenhuis Rotterdam, Erasmus Universiteit Rotterdam.

Verkuyten, M. (2002). Perceptions of ethnic discrimination by minority and majority early adolescents in the Netherlands. International Journal of Psychology, 37, 321-332.

Vermeiren, R., Deboutte, D., Ruchkin, V., & Schwab-Stone, M. (2002a). Antisocial behaviour and mental health. Findings from three communities. European Journal of Child and Adolescent Psychia-try, 11, 168-175.

Vermeiren, R., Schwab-Stone, M., Ruchkin, V., De Clippele, A., & Deboutte, D. (2002b). Predicting recidivism in delinquent adolescents from psychological and psychiatric assessment. Comprehensive Psychiatry, 43, 142-149.

Vermeiren, R., Schwab-Stone, M., Deboutte, D., Leckman, P. E., & Ruchkin, V. (2003). Violence expo-sure and substance use in adolescents: findings from three countries. Pediatrics, 111, 535-540.


| 169 References

Vermeiren, R. (2003). Psychopathology and delinquency in adolescents: a descriptive and developmen-tal perspective. Clinical Psychology Review, 23, 277-318.

Vermeiren, R., Jespers, I., & Moffitt, T. (2006). Mental health problems in juvenile justice populations. Child and Adolescence Psychiatry and Clinical Neurology, 15, 333-352.

Vieno, A., Kiesner, J., Pastore, M., & Santinello, M. (2008). Antisocial behavior and depressive symp-toms: longitudinal and concurrent relations. Adolescence, 43, 649-660.

Vogt Yuan, A. S. (2009). Sibling relationships and adolescens’ mental health: The interrelationship of structure and quality. Journal of Family Issues, 30, 1221-1244.

Vollebergh, W. A. M., van Dorsselaer, S., Monshouwer, K., Verdurmen, J., van der Ende, J., & ter Bogt, T. (2006). Mental health problems in early adolescents in the Netherlands. Social Psychiatry and Psy-chiatric Epidemiology, 41, 156-163.

Vreugdenhil, C., Doreleijers, T. A. H., Vermeiren, R., Wouters, L. F. J. M., & van den Brink, W. (2004). Psychiatric disorders in a representative sample of incarcerated boys in the Netherlands. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 43, 97-104.

Weisner, T. S. (1993). Overview: Sibling similarity and difference in different cultures. In C. W. Nuck-olls (Ed.). Siblings in South Asia: Brothers and sisters in cultural context (pp. 1-17). New York, NY, US: Guilford Press.

Weissberg, R. P., Voyce, C. K., Kasprow, W. J., Arthur, M. W., & Shriver, T. P. (1991). The social and health assessment. Chicago, IL, Yale Child Study Center.

Wiesner, M. & Kim, H. K. (2006). Co-occurring delinquency and depressive symptoms of adolescent boys and girls: a dual trajectory modeling approach. Developmental Psychology, 42, 1220-1235.

Willgerodt, M. A. & Thompson, E. A. (2006). Ethnic and generational influences on emotional distress and risk behaviors among Chinese and Filipino American adolescents. Research in Nursing & Health, 29, 311-324.

Youngstrom, E., Loeber, R., & Stouthamer-Loeber, M. (2000). Patterns and correlates of agreement be-tween parent, teacher, and male adolescent ratings of externalizing and internalizing problems. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68, 1038-1050.

Zeger, S. L. & Liang, K. Y. (1986). Longitudinal data analysis for discrete and continuous outcomes. Biometrics, 42, 121-130 .

Zwirs, B. W., Burger, H., Schulpen, T. W., & Buitelaar, J. K. (2006a). Different treatment thresholds in non-Western children with behavioral problems. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 45, 476-483.


170 |

Zwirs, B. W., Burger, H., Buitelaar, J. K., & Schulpen, T. W. (2006b). Ethnic differences in parental de-tection of externalizing disorders. European Journal of Child and Adolescent Psychiatry, 15, 418-426.

Zwirs, B. W., Burger, H., Schulpen, T. W., Wiznitzer, M., Fedder, H., & Buitelaar, J. K. (2007). Preva-lence of psychiatric disorders among children of different ethnic origin. Journal of Abnormal Child Psychology, 35, 556-566.

Zwirs, B. W., Burger, H., Schulpen, T. W., & Buitelaar, J. K. (2008). Developing a brief cross-culturally validated screening tool for externalizing disorders in children. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 47, 309-316.

Zwirs, B.W., Burger, H., Schulpen, T. W., Vermulst, A. A., HiraSing, R. A., & Buitelaar, J. K. (2011). Teacher ratings of childrens behavior problems and functional impairment across gender and ethnic-ity: Construct equivalence of the strengths and difficulties questionnaire. Journal of Cross-Cultural Psychology, 42, 466-481.


Nederlandse samenvatting

.. . . . .. .


174 |

Ongeveer 2% van de Nederlandse bevolking is van Marokkaanse komaf. Daarmee behoren Marokkanen tot een van de grootste migrantengroepen. Van de Marokkaanse gemeenschap in Nederland is momenteel ongeveer 40% in Nederland geboren. De Marokkaanse gemeenschap in Nederland wordt gekenmerkt door sociale achterstand, zoals te zien is aan de hoge percentages Marokkanen in statistieken over achterstandswijken, armoede, slechte scholing en lage kansen op de arbeidsmarkt. Daarbij tonen politiecijfers dat Nederlands-Marokkaanse jongeren oververtegenwoordigd zijn in de jeugdcriminaliteit, zowel in vergelijking met Nederlandse jongeren als met jongeren uit andere migrantengroepen. Daarnaast rapporteren leerkrachten vaker probleemgedrag van Nederlands-Marokkaanse jongeren dan van jongeren van andere komaf.

Gedragsproblemen, waaronder delinquent gedrag, gaan vaak gepaard met andere psychische problemen, zowel internaliserende problemen zoals angst en depressie, als externaliserende problemen zoals ADHD. Uit diverse (internationale) onderzoeken blijkt dat relatief veel van die problemen te vinden zijn bij jongeren uit migrantengroepen. Van Nederlands-Marokkaanse jongeren is het niet duidelijk of zij meer psychische problemen hebben in vergelijking met autochtone jongeren. Het blijkt in de praktijk niet makkelijk om vast te stellen wanneer daadwerkelijk sprake is van psychische problemen bij Nederlands-Marokkaanse jongeren. Veel hangt in dit geval af van de manier waarop problemen worden gemeten en aan wie dit gevraagd wordt. Wel is het duidelijk dat Nederlands-Marokkaanse jongeren ondervertegenwoordigd zijn in de reguliere geestelijke gezondheidszorg, terwijl ze juist oververtegenwoordigd zijn in de justitiële zorg. Hiermee lijkt het aannemelijk te stellen dat er wel degelijk problemen zijn. Het is belangrijk om gedragsproblemen en andere psychische problemen tijdig te signaleren, voordat ze escaleren en er sprake is van interventies binnen een justitieel kader.

Het is bekend dat een aantal algemene risicofactoren voor gedragsproblemen, zoals armoede en een lage sociaaleconomische status, vaker voorkomen bij Nederlands-Marokkaanse jongeren. Het is echter niet bekend of, en op welke manier, zulke algemene risicofactoren ook van invloed zijn op gedragsproblemen bij deze jongeren. We weten kortom niet of de impact van deze risicofactoren ‘universeel’ is. Naast algemene risicofactoren voor gedragsproblemen is het ook mogelijk dat migratie-specifieke factoren, zoals acculturatie en aanverwante problemen, een rol spelen bij het ontstaan van gedragsproblemen bij Nederlands-Marokkaanse jongeren. Acculturatie is het proces van psychologische en gedragsmatige aanpassing aan een andere omgeving. Veel migranten ondervinden in meer of mindere mate problemen gedurende dit proces. Zo krijgen bijvoorbeeld veel migranten te maken met discriminatie, of subtielere vormen van uitsluiting op school, in de zorg of op de arbeidsmarkt.

In dit proefschrift worden een aantal onderzoeken beschreven, waarin werd bestudeerd of de verschillende risicofactoren waarvan bekend is dat ze in de algemene populatie bijdragen aan


| 175 Nederlandse samenvatting

de ontwikkeling van problemen ook van invloed zijn op gedragsproblemen bij Nederlands-Marokkaanse jongeren. Daarnaast werd onderzocht of er verschillen tussen autochtone Nederlandse en Nederlands-Marokkaanse jongeren zijn met betrekking tot de impact van een aantal risicofactoren op het ontwikkelen van problemen. Tot slot werd de relatie tussen acculturatie en psychische problemen bij Nederlands-Marokkaanse jongeren onderzocht.

In hoofdstuk 2 wordt een onderzoek beschreven naar één van de belangrijkste methodologische kwesties met betrekking tot het meten van externaliserende gedragsproblemen bij kinderen en jongeren uit migrantengroepen: de validiteit en betrouwbaarheid van de gebruikte instrumenten om probleemgedrag te meten. In een systematische review, waarbij we een overzicht gaven van alle onderzoeken naar validiteit en betrouwbaarheid van zulke instrumenten, bleek dat veel instrumenten niet gevalideerd zijn voor de migrantengroepen waarvoor ze worden gebruikt. Uit het beperkte aantal onderzoeken dat wél is gedaan, bleek dat scores mogelijk anders dienen te worden geïnterpreteerd bij migrantengroepen. Scores verkregen door middel van zelfrapportage bleken het meest betrouwbaar, in tegenstelling tot ouder- of leerkracht rapportages. In dit proefschrift werd daarom zoveel mogelijk gebruik gemaakt van zelfrapportage-instrumenten. Het gebrek aan betrouwbare en gevalideerde instrumenten geeft aan dat er nog veel onderzoek nodig is naar de betrouwbaarheid en validiteit van instrumenten voor het meten van externaliserende problemen bij migrantengroepen. Meer informatie over hoe scores zouden moeten worden geïnterpreteerd betekent dat er meer valide en betrouwbaar onderzoek gedaan kan worden binnen migrantenpopulaties. Wanneer dat het geval is kunnen problemen beter en eerder gesignaleerd worden en kan de gewenste zorg daarop beter worden afgestemd.

In hoofdstuk 3 wordt een onderzoek beschreven naar de factoren die van belang zijn voor delinquent gedrag van Nederlands-Marokkaanse jongens onder de 12 jaar. We vergeleken jongens van Marokkaanse komaf met een eenmalig politiecontact, met jongens met meerdere politiecontacten en met jongens zonder politiecontact. Bij de meeste jongens uit alle drie groepen waren veel factoren aanwezig waarvan we weten dat ze het risico op delinquent gedrag vergroten: problemen op school, maar ook risicofactoren binnen het gezin zoals alleenstaand ouderschap, financiële problemen, arrestatie van een familielid en huiselijk geweld. Hoewel de jongens met meerdere politiecontacten de meeste risicofactoren lieten zien, en de jongens zonder politiecontact de minste, waren de problemen bij deze laatste groep nog steeds aanzienlijk. De belangrijkste risicofactoren voor meerdere politiecontacten waren leesproblemen, het hebben van een oudere broer, financiële problemen en acculturatie gerelateerde factoren. In hoofdstuk 5 onderzochten we hoe de relatie tussen kinderen onderling kan leiden tot problemen. In hoofdstuk 6 werd onderzocht hoe acculturatie samenhangt met problemen.


176 |

De resultaten gepresenteerd in dit hoofdstuk geven aan dat er veel problemen zijn bij de onderzochte Nederlands-Marokkaanse kinderen. Uit eerder onderzoek bleek dat Marokkaanse ouders minder snel problemen herkennen bij hun kinderen en minder snel hulp zoeken. Een politiecontact kan als kans worden aangegrepen door hulpverleners om contact te krijgen met gezinnen die hulp kunnen gebruiken. Echter, ook de kinderen zonder politiecontact vertoonden veel problemen. Het is een grote uitdaging voor de jeugdzorg om ook die gezinnen in beeld te krijgen. Het is daarbij belangrijk om cultuursensitief te werk te gaan door rekening te houden met de culturele achtergrond van deze gezinnen.

In het in hoofdstuk 4 beschreven onderzoek hebben we gezocht naar verschillen tussen autochtone Nederlandse jongeren en Nederlands-Marokkaanse jongeren met betrekking tot het samengaan van internaliserende (angst en depressie) en externaliserende (agressie en delinquentie) problemen. Uit eerdere onderzoeken bleek namelijk dat deze problemen vaak samen voorkomen en dat jongeren met een combinatie van deze problemen hoog risico lopen om ook allerlei andere problemen te ontwikkelen zoals vroegtijdig schoolverlaten en psychiatrische problemen in de volwassenheid. Uit eerdere onderzoeken is gebleken dat jongeren uit migrantengroepen meer risicofactoren kennen die kunnen leiden tot zowel internaliserende als externaliserende problemen. Mede daarom verwachtten we dat de internaliserende en externaliserende problemen vaker samen zouden voorkomen bij Nederlands-Marokkaanse jongeren in vergelijking met autochtone Nederlandse jongeren. We vonden echter geen verschillen in de sterkte van het verband tussen de problemen in de loop van de puberteit. Alleen bij Nederlands-Marokkaanse meisjes was het verband tussen depressie en externaliserende problemen duidelijk sterker dan bij autochtone Nederlandse meisjes. Opvallend was dat het verband tussen internaliserende en externaliserende problemen bij Nederlands-Marokkaanse jongeren in de loop van de puberteit steeds sterker werd, terwijl het verband gelijk bleef bij autochtone jongeren. Mogelijk neemt de complexiteit van problemen toe gedurende de puberteit bij Nederlands-Marokkaanse jongeren. Identiteitsvraagstukken, die kenmerkend zijn voor de puberteit, zijn mogelijk nog complexer voor Nederlands-Marokkaanse jongeren die veelal in twee culturen leven. Daarnaast kan het gebrek aan zorg er voor zorgen dat problemen zich verspreiden over meerdere domeinen. Omdat we alleen de sterkte van het verband onderzochten en niet de factoren die hierop van invloed kunnen zijn, is vervolgonderzoek nodig om er achter te komen welke processen leiden tot het samengaan van internaliserende en externaliserende problemen bij Nederlands-Marokkaanse jongeren. Wanneer dat duidelijk is, kan optimale preventie en interventie worden aangeboden.

In Hoofdstuk 5 beschreven we een onderzoek naar de invloed van de onderlinge relatie tussen broers en/of zussen op het ontwikkelen van internaliserende- en externaliserende problemen in de puberteit. We onderzochten of hierin verschillen waren tussen autochtone Nederlandse jongeren en Nederlands-Marokkaanse jongeren. Eerder (in hoofdstuk 3) vonden we dat het hebben van een oudere broer een belangrijke risicofactor was voor meerdere



politiecontacten. Uit andere onderzoeken weten we dat onderlinge relatie tussen broers en/of zussen een belangrijke factor is voor de psychosociale ontwikkeling van jongeren. Een goede onderlinge relatie (support) hangt samen met een gezonde emotionele ontwikkeling en pro-sociaal gedrag, terwijl een slechte onderlinge relatie (conflict) een risicofactor is voor het ontwikkelen van problemen. Het is echter nooit onderzocht of deze verbanden universeel zijn of dat er misschien verschillen zijn tussen etnische groepen, omdat gezinsstructuren wellicht verschillen. Verschillen in verbanden zouden consequenties kunnen hebben voor de manier waarop geïntervenieerd wordt. In ons onderzoek vonden we echter geen verschillen in verbanden tussen de onderlinge relatie tussen broers en/of zussen en internaliserende en externaliserende problemen tussen autochtone Nederlandse jongeren en Nederlands-Marokkaanse jongeren. Deze resultaten passen binnen het zogenaamde ‘culturele gelijkheidheids model’ dat er van uitgaat dat verbanden tussen risicofactoren en uitkomsten hetzelfde zijn voor iedereen, ongeacht culturele of etnische afkomst. Support bleek geen beschermende factor voor problemen bij beide groepen. Conflict bleek echter wél een risicofactor voor problemen bij beide groepen. Aandacht voor conflicten tussen broers en/of zussen kan een mogelijkheid zijn om de effectiviteit van bestaande interventies voor probleemgedrag te verbeteren. Op basis van deze resultaten lijkt het niet nodig om specifieke interventies voor verschillende etnische groepen te ontwikkelen.

In hoofdstuk 6, beschreven we een onderzoek waarin we verbanden tussen psychische problemen, discriminatie, zelfvertrouwen en acculturatie onderzochten. Acculturatie is het proces van psychologische en gedragsmatige aanpassing aan een andere omgeving. Migranten kunnen zich sterk of minder sterk verbonden voelen met hun eigen cultuur en tegelijkertijd zich ook sterk of minder sterk verbonden voelen met een nieuwe cultuur. De verschillende combinaties leiden tot vier theoretische acculturatiestijlen: integratie: een sterke verbondenheid met zowel de eigen als de nieuwe cultuur; assimilatie: een sterke verbondenheid met de nieuwe cultuur, maar niet met de eigen cultuur.; separatie: een sterke verbondenheid met de eigen cultuur, maar niet met de nieuwe cultuur; marginalisatie: geen verbondenheid met zowel de eigen als de nieuwe cultuur. In het algemeen wordt aangenomen dat ‘integratie’ de beste uitkomsten geeft. De resultaten van onderzoeken die het verband tussen acculturatiestijl en psychische gezondheid onderzochten zijn echter niet eenduidig. Soms worden juist meer psychische problemen gevonden bij diegenen die ‘integreren’. Mogelijk spelen andere factoren een rol in de relatie tussen acculturatiestijl en psychische gezondheid. Uit eerdere onderzoeken weten we bijvoorbeeld dat veel migranten discriminatie ervaren en dat discriminatie samenhangt met psychische gezondheid. Tegelijkertijd kan een sterk zelfvertrouwen als buffer dienen voor de negatieve effecten van discriminatie. In dit onderzoek bestudeerden we daarom of de mate van ervaren discriminatie en zelfvertrouwen van invloed zijn op de psychische gezondheid bij de verschillende acculturatiestijlen die we vonden in onze onderzoeksgroep.


178 |

We vonden een geïntegreerde groep, die de minste problemen en het sterkste zelfvertrouwen rapporteerde. Daarnaast vonden we een gemarginaliseerde groep, die de meeste problemen en het laagste zelfvertrouwen rapporteerde en een gesepareerde groep die wat betreft gerapporteerde problemen en zelfvertrouwen tussen de andere groepen in zat. Bij de geïntegreerde groep was meer individuele en groepsdiscriminatie gerelateerd aan meer psychische problemen en een hoger zelfvertrouwen was gerelateerd aan minder psychische problemen. Bij de gesepareerde groep waren alleen individuele discriminatie en zelfvertrouwen gerelateerd aan psychische problemen. Bij de gemarginaliseerde groep werden geen relaties gevonden tussen discriminatie, zelfvertrouwen en geestelijke gezondheid. We concludeerden dat, hoewel integratie de beste uitkomsten voor psychische gezondheid geeft en zou moeten worden nagestreefd, deze geïntegreerde jongeren juist vatbaar zijn voor de negatieve effecten van discriminatie. Omdat een hoog zelfvertrouwen een buffer lijkt te vormen voor zulke negatieve effecten van discriminatie, zouden interventies zich erop kunnen richten om het zelfvertrouwen van deze jongeren te vergroten.

ALGEMENE DISCUSSIE

Aan de hand van de gevonden resultaten, concludeerden we dat Nederlands-Marokkaanse jongeren gezien kunnen worden als een hoog-risico groep voor het ontwikkelen van gedrags- en psychische problemen vanwege verschillende factoren. Ten eerste kwamen algemene risicofactoren relatief vaak voor bij Nederlands-Marokkaanse jongeren. Onze bevindingen geven echter geen reden om aan te nemen dat er grote verschillen zijn in de manier waarop risicofactoren verband houden met gedrags- en psychische problemen tussen autochtone Nederlandse en Nederlands-Marokkaanse jongeren. Ten tweede blijken er nog bijkomende risicofactoren te zijn die een rol kunnen spelen in de ontwikkeling van problemen bij Nederlands-Marokkaanse jongeren. Zo lijkt het voor ouders, leerkrachten, jeugdzorg en de politie lastig om problemen tijdig te identificeren, waardoor de kans groter is dat problemen kunnen escaleren. Daarnaast, maakt de aanwezigheid van migratiespecifieke problemen deze jongeren extra kwetsbaar voor het ontwikkelen van gedrags- en psychische problemen. In het onderstaande zullen deze bevindingen worden besproken.

Zoals beschreven in hoofdstuk 3, bleken alle kinderen uit onze onderzoeksgroep veel problemen te hebben die een gezonde ontwikkeling in de weg kunnen staan, ongeacht het al dan niet hebben van (meerdere) politiecontacten. Niet alleen gedrags- en psychische problemen bij het kind zelf, maar ook gezinsproblemen en problemen op school waren vaak aanwezig. Omdat Marokkaanse gezinnen maar moeilijk hun weg vinden naar de jeugdzorg, zouden hulpverlenende instanties, zoals de jeugdzorg, politiecontacten kunnen gebruiken om in contact te komen met gezinnen die hulp kunnen gebruiken.



Wanneer er geen sprake is van een politiecontact, zijn er verschillende factoren die het moeilijk maken om problemen bij Nederlands-Marokkaanse jongeren te identificeren. In de eerste plaats schiet de betrouwbaarheid en validiteit van meetinstrumenten die gebruikt worden om problemen in kaart te brengen, te kort. Zoals beschreven in hoofdstuk 2, zijn de huidige instrumenten die worden gebruikt voor het screenen op problemen veelal onvoldoende gevalideerd voor deze groep. Dit betekent dat voor clinici, docenten en onderzoekers de probleemscores op de vragenlijsten moeilijk te interpreteren zijn en deze scores mogelijk geen werkelijke afspiegeling zijn van daadwerkelijke problemen.

De klas is vaak een eerste plek waar gescreend wordt op problemen. Leraren hebben de mogelijkheid om het gedrag van een kind te observeren in sociale en gestructureerde situaties. Het blijkt echter dat leraren probleemgedrag gemakkelijker toeschrijven aan migranten jongeren in vergelijking met autochtone jongeren. Zo’n bias kan leiden tot (meer) stigmatisering van Nederlands-Marokkaanse jongeren, wat mogelijk weer meer problemen tot gevolg heeft. Aan de andere kant lijken de ouders en de jongeren zelf juist problemen te onderschatten. Deze verschillen in rapportage beïnvloeden de resultaten op een vragenlijst en bemoeilijken de interpretatie van probleemscores. Daarnaast maken deze verschillen in rapportage vergelijkingen tussen autochtone Nederlandse jongeren en Nederlands-Marokkaanse jongeren lastig.

Het gebrek aan betrouwbare en gevalideerde instrumenten heeft ook de resultaten van onze onderzoeken beïnvloed. Zo was het bijvoorbeeld aannemelijk dat de jongens met een politiecontact meer gedragsproblemen zouden hebben in vergelijking met jongens zonder politiecontact. Delinquent gedrag is immers een symptoom van gedragsproblemen. We vonden dit echter niet, maar tegelijkertijd vonden we wél dat veel jongens met een politiecontact wel degelijk in behandeling waren voor problemen binnen een gedwongen kader. Dit kan betekenen dat de gerapporteerde problemen door de jongens en hun ouders de daadwerkelijke problemen niet goed weergaven. In de literatuur worden verschillende redenen gegeven voor deze onderrapportage van problemen, zoals een verschil in perceptie van wat probleemgedrag is, sociaal wenselijk antwoorden en discrepanties tussen het gedrag van kinderen thuis en buitenshuis. Dit geeft aan hoe moeilijk het is om die jongeren te identificeren die gebaat zouden zijn bij hulp van buitenaf.

Niet alleen het gebrek aan betrouwbare en valide methoden om problemen bij deze jongeren in kaart te brengen maakt de identificatie van problemen moeilijk. Mogelijk zijn er ook verschillen in de presentatie van problemen tussen Nederlands-Marokkaanse jongeren en autochtone Nederlandse jongeren waardoor het lastig is om problemen als zodanig te herkennen. Zo vonden we dat, hoewel gerapporteerde problemen niet zo hoog waren en bovendien min of meer stabiel in de puberteit, het verband tussen internaliserende en externaliserende problemen sterker werd gedurende de puberteit. Het samengaan van internaliserende en externaliserende


180 |

problemen is op zichzelf een sterke risicofactor voor toekomstige problemen. Het lijkt dus belangrijk, dat ook wanneer de afzonderlijke probleemscores niet hoog zijn, alert te zijn op verbanden tussen problemen.

Daarnaast zijn er migratiespecifieke risicofactoren die bijdragen aan de ontwikkeling van gedrags- en psychische problemen bij Nederlands-Marokkaanse jongeren. Veel onderzoeken hebben aangetoond dat discriminatie een negatieve impact heeft op psychische gezondheid. In ons onderzoek vonden wat dat vooral jongeren die gericht zijn op integratie, de negatieve effecten van discriminatie ondervinden. Het paradoxale is, dat in z’n algemeenheid, Nederlands-Marokkaanse jongeren die willen integreren de beste psychische gezondheid hebben, terwijl tegelijkertijd integratie dus ook een risico factor lijkt te zijn voor psychische problemen. Zelfvertrouwen kan als een buffer dienen voor de negatieve effecten van discriminatie. Interventies gericht op het vergroten van weerbaarheid zou deze jongeren kunnen helpen zich te wapenen tegen de negatieve effecten van discriminatie. Tegelijkertijd moet er worden opgetreden tegen discriminatie. Een beleid dat alleen integratie van immigranten stimuleert werkt niet als niet tegelijkertijd de samenleving openstaat voor integratie.

BEPERKINGEN

De onderzoeken beschreven in dit proefschrift kennen een aantal beperkingen waarmee rekening gehouden dient te worden bij de interpretatie van de resultaten. Ten eerste hebben we instrumenten gebruikt die niet uitvoerig gevalideerd zijn voor Nederlands-Marokkaanse jongeren. Zoals eerder beschreven, zijn er momenteel geen instrumenten beschikbaar die volledig gevalideerd zijn voor Nederlands-Marokkaanse jongeren. We gebruikten vooral zelfgerapporteerde probleemscores. Uit onze review bleek dat de scores verkregen door middel van zelfrapportage betrouwbaarder zijn dan scores verkregen door leerkracht- of ouder rapportages. Daarnaast vergeleken we vooral Nederlands-Marokkaanse jongeren met elkaar en keken we niet zozeer naar de hoogte van de scores, maar naar verbanden tussen scores. Ten tweede hebben we, door het gebrek aan betrouwbare instrumenten, geen klinische scores maar continue maten gebruikt. Ons proefschrift geeft daarom geen antwoord op de vraag wat de daadwerkelijke psychiatrische stoornissen zijn bij Nederlands-Marokkaanse jongeren. Ten derde, hoewel we wel gebruik hebben gemaakt van longitudinale data, kunnen we geen conclusies trekken met betrekking tot causaliteit. Grotere longitudinale samples met een langere follow-up tijd, beginnend voordat er sprake is van problematiek en gebruikmakend van specifieke onderzoeksdesigns zijn nodig om hierover iets te kunnen zeggen. Ten vierde, we gebruikten verschillende onderzoeksgroepen, soms klein of erg specifiek en de verschillen tussen de onderzoeksgroepen waren groot. De resultaten van ieder onderzoek afzonderlijk zijn daardoor moeilijk generaliseerbaar. Aan de andere kant duidt het feit dat we steeds dezelfde terugkerende patronen vonden in die verschillende samples, mogelijk



wel op generaliseerbaarheid van deze patronen voor Nederlands-Marokkaanse jongeren in Nederland. Tot slot, hoewel we wel sekseverschillen vonden, was het door de relatief kleine aantallen binnen de samples niet mogelijk om deze verschillen verder te onderzoeken.

IMPLICATIES VOOR DE DAGELIJKSE PRAKTIJK

Dit proefschrift bevestigt dat Nederlands-Marokkaanse jongeren in Nederland kwetsbaar zijn voor het ontwikkelen van gedrags- en psychische problemen. Naast dat er veel risicofactoren aanwezig zijn voor het ontwikkelen van problemen, is er de moeilijkheid om juist die jongeren te identificeren die hulp zouden kunnen gebruiken. Aan de ene kant vinden hun ouders moeilijk de weg naar de hulpverlening, terwijl aan de andere kant ook de hulpverlening deze jongeren niet weet te bereiken of in zorg weet te houden. Het is een enorme uitdaging voor jeugdzorginstanties om hulpbehoevende Nederlands-Marokkaanse jongeren te identificeren en vervolgens ook daadwerkelijk te bereiken voordat problemen escaleren. Een politiecontact op jonge leeftijd is een sterk signaal voor problemen. Een politiecontact kan daarom als mogelijkheid worden benut om kinderen en jongeren te screenen op problemen. Hiervoor is een goede samenwerking tussen politie en de zorginstellingen nodig. Een voorbeeld waarin deze samenwerking centraal staat is Prokid. Prokid is een methode om hoog-risico kinderen en jongeren te identificeren uit de politiedatasystemen aan de hand van bepaalde risicofactoren. De politie verwijst dan waar nodig deze kinderen naar gepaste zorg. Momenteel zijn er plannen om ProKid, op nationaal niveau te implementeren. Het is echter nog niet onderzocht of deze methode ook betrouwbaar is voor Nederlands-Marokkaanse kinderen.

Kinderen zonder politiecontact zijn mogelijk nog moeilijker te bereiken. Het is belangrijk om te onderzoeken waarom Marokkaanse gezinnen zo weinig hulp zoeken binnen de Nederlandse geestelijke gezondheidszorg. Gezondheidszorg dient voor iedereen die in Nederland woont toegankelijk te zijn. Om meer kennis te genereren over problemen met betrekking tot de toegankelijkheid van de zorg voor immigranten, heeft ZonMw (de Nederlandse wetenschappelijk organisatie voor de gezondheidszorg) in 2009 een programma gestart, genaamd ‘Diversiteit in de jeugdzorg’. De doelstelling van dit programma was om risicojongeren uit migrantengroepen tijdig te bereiken, om voortijdige uitval in de zorg tegen te gaan en om cultuursensitieve interventies te ontwikkelen. Binnen dit programma zijn de laatste jaren 63 projecten gefinancierd van wetenschappelijk methodologische projecten tot regionale projecten gericht op de dagelijkse praktijk. Een van de projecten betreft een ‘diversiteitmeter’, welke als doel heeft om interventies voor migrantenjeugd te verbeteren. Aan de hand van een aantal criteria kunnen interventies hiermee worden geëvalueerd op geschiktheid voor verschillende migrantenjongeren. Zulke instrumenten kunnen erg nuttig zijn voor het aanpassen van bestaande interventies voor migrantenjongeren.


182 |

Tot nu toe zijn er verschillende problemen geïdentificeerd met betrekking tot de toegankelijkheid van de zorg. Naast factoren binnen de migrantengroepen zelf, zoals taalproblemen en het gebrek aan kennis van het Nederlandse zorglandschap, zijn er ook een aantal belemmerende factoren aan de instellingen zelf toe te schrijven die de toegang tot zorg voor migrantengroepen lastig maakt. Hun zichtbaarheid en methode van werken sluit niet aan bij alle groepen omdat ze bijvoorbeeld niet altijd oog hebben voor de specifieke culturele achtergrond en migratiegerelateerde problemen. Dit komt ook naar voren in een rapport van het Nederlands Jeugdinstituut over effectieve interventies bij migrantenjongeren, waarin wordt beschreven dat niet één van de 20 als goed beoordeelde interventies door de Commissie Toetsing en Beoordeling van Interventies, is onderzocht op het effect van de interventie bij migrantenjeugd.

Niettemin staat het onderwerp op de agenda en is het bemoedigend dat steeds meer geestelijke gezondheidszorg gehuisvest is in achterstandswijken om toegankelijkheid tot zorg te vergroten. Ook is er aandacht voor het onderzoeken van de effectiviteit van interventies bij migrantengezinnen. Zo wordt momenteel onderzocht of de voor autochtone kinderen effectieve gedragsinterventies Parent Management Training- Oregon (PMTO) en Triple P ook effectief zijn voor Nederlands-Marokkaanse kinderen.

De resultaten uit dit proefschrift geven niet direct aanleiding om specifieke interventies te ontwikkelen voor Nederlands-Marokkaanse jongeren, maar tonen wel aan dat de grootste uitdaging er in gelegen is om diegenen met problemen te identificeren, naar de zorginstanties te begeleiden en te motiveren voor interventies. Verder wordt erkend dat de stereotypering van migranten jongeren, met sterke nadruk op externaliserende problemen niet bijdraagt aan het tijdig herkennen van andere problemen binnen migranten gezinnen. Professionals in de gezondheidszorg moeten zich er van bewust zijn dat lage scores op screeningsinstrumenten niet noodzakelijkerwijs een afwezigheid van problemen betekent. Ondanks de relatief lage en stabiele scores zagen we een sterker wordend verband tussen internaliserende en externaliserende problemen bij Nederlands-Marokkaanse jongeren. Jongeren bij wie deze problemen samengaan, lopen een hoog risico om ook allerlei andere problemen te ontwikkelen. Het is daarom niet alleen belangrijk om naar externaliserend gedrag te kijken, maar ook allert te zijn op internaliserende problemen, ook wanneer een score op de eerste screening daar geen aanleiding toe geeft.

De vele risicofactoren die we vonden in de verschillende leefdomeinen geven de noodzaak van systeeminterventies aan. Daarnaast moet er aandacht zijn voor migratie gerelateerde factoren. Vooral jongeren die integratie nastreven ondervinden de negatieve effecten van discriminatie. Zelfvertrouwen kan als buffer kan dienen voor deze negatieve effecten. Het is niet aannemelijk dat de huidige achtergestelde sociale positie, het politieke klimaat, het repressieve beleid en de beperkte scholingsmogelijkheden bijdragen aan het zelfvertrouwen



van Nederlands-Marokkaanse jongeren. Het tijdig herkennen van problemen, het aanbieden van toegankelijke en gepaste zorg en het scheppen van mogelijkheden in het onderwijs en op de arbeidsmarkt biedt deze jongeren de ondersteuning die zij nodig hebben.

AANBEVELINGEN VOOR TOEKOMSTIG ONDERZOEK

Een belangrijk onderwerp voor toekomstig onderzoek is om te bestuderen hoe de jeugdzorg ook immigranten jongeren en hun families kan bereiken en in zorg kan houden indien dit nodig is. De uitkomsten van onze onderzoeken rechtvaardigen niet de onderrepresentatie van Nederlands-Marokkaanse jongeren in de gezondheidszorg, maar door het gebrek aan valide en betrouwbare instrumenten hebben we niet kunnen onderzoeken wat de prevalentie ís van klinische problemen. Toekomstig onderzoek zou zich kunnen richten op het verbeteren van de validiteit en betrouwbaarheid van instrumenten die in de klinische- en onderzoekspraktijk gebruikt worden. Daarnaast zijn grote longitudinale onderzoeken nodig om causale verbanden tussen risicofactoren en gedrags- en psychische problemen en onderliggende mechanismen te onderzoeken. Onderzoek onder andere migrantengroepen is nodig om te onderzoeken of de resultaten uit onze onderzoeken generaliseerbaar zijn naar andere etnische minderheidsgroepen. Ook is het belangrijk om in toekomstig onderzoek sekseverschillen te onderzoeken, omdat risicofactoren, verbanden en onderliggende mechanismen mogelijk verschillen tussen jongens en meisjes.


Dankwoord

.. . . . .. .Proefschrift 10juli_final.indd 185 10-07-2013 22:43:09

186 |

Natuurlijk ben ik blij dat het nu zo ver is, mijn boek is af. Toch vind ik het ook jammer dat er een einde komt aan een tijd waarin ik met (meestal) veel plezier heb geleerd, met zo veel fijne mensen heb samen gewerkt. Een promotieonderzoek doen is in de eerste plaats ontzettend leuk, en hoeft zeker geen eenzame aangelegenheid te zijn. Alleen was me dit nooit gelukt. Ik ben ontzettend veel dank verschuldigd aan iedereen die een bijdrage heeft geleverd aan mijn onderzoek, dit boek, die me heeft geïnspireerd, me heeft gesteund of me met beide benen op de grond heeft gezet.

In de eerste plaats mijn promotor, Theo Doreleijers. Wat ben ik blij dat je het aandurfde om iemand van buiten aan te nemen voor dit project! Een betere mentor had ik me niet kunnen wensen. Ik ben je enorm dankbaar voor je vertrouwen. Je hebt me de vrijheid en ruimte gegeven om te leren. Je enorme bevlogenheid en betrokkenheid en je enthousiasme en positiviteit werken aanstekelijk. Als ik maar een klein deel daarvan kan meenemen, ben ik al blij! Ik hoop dat de komende jaren nog veel mensen zich door jou kunnen laten inspireren en ik wens je natuurlijk ook wat meer tijd om samen met Janneke van de Italiaanse zon te genieten. Wie weet fietsen we nog eens langs.

Lieke van Domburgh, mijn rots in de proefschriftbranding. Je hebt me er doorheen gesleept. Zeker in de eerste jaren was dat nogal eens nodig. Je hebt me geleerd door te zetten, mogelijkheden te blijven zien en nooit op te geven. Wat ben jij goed in wat je doet! Wat zullen ze blij zijn met je in Cambodja, maar wat vind ik het ontzettend jammer dat je daar juist nu zit. Ik kijk uit naar ons etentje wanneer je terug bent. Ik hoop dat onze wegen in de toekomst nog eens kruisen.

Lucres Nauta-Jansen, wat fijn dat jij mijn co-promotor wilde worden. Het was al gezellig en dat bleef het. Heel erg fijn om altijd bij je binnen te kunnen lopen en blijdschap en frustratie te kunnen delen (en een auto en humor). Je luistert, stelt gerust en stuurt als de beste! En wat een fijne publicatie hebben we toch voor elkaar. Op naar de volgende?

Gonneke Stevens, begonnen als mijn co-promotor, maar het duurde allemaal wat langer dan gepland, maar nu is het boek dan toch af. Bedankt voor het op gang brengen van mijn eerste publicatie, het meedenken en het meeschrijven.

De leden van mijn leescommissie, Ria Reis, Jean Paul Selten, Trees Pels, Maja Deković en Sawitri Saharso, dank ik voor het lezen en beoordelen van mijn proefschrift. Sawitri, jou bedank ik in het bijzonder, omdat je op het laatste moment kon bijspringen en omdat mijn liefde voor de wetenschap tijdens jouw colleges is begonnen. Ik vind het daarom heel bijzonder dat jij in mijn leescommissie zitting hebt willen nemen.

Mijn mede-auteurs, en dat zijn er heel wat. Kirsten Buist, tijdens de RADAR- dag was het


| 187 Dankwoord

meteen duidelijk dat we samen iets moesten schrijven over siblings en Marokkaanse jongeren. Heel erg bedankt dat je het voortouw nam en dat ik met je mocht mee doen. Erg blij was ik dat ik überhaupt met de RADAR data mocht gaan werken. Dank hiervoor RADAR club: Hans Koot, Wim Meeus, Pol van Lier, Susan Branje, Tom Frijns en al die anderen. Peter van de Ven, dank voor je (snelle!) statistische ondersteuning. Marcia, ik stond aan de wieg van je onderzoek en vond het ontzettend indrukwekkend hoe je het project binnen no-time op poten had staan. Echt super dat ik een artikel kon schrijven met jouw data. Keep going, ik kijk uit naar je proefschrift. Wim Veling, wat een kadootje dat ik jou er ook bij kreeg als auteur. Je gedrevenheid en kennis zijn ontzettend inspirerend. Het was kort, maar fijn met je te hebben samengewerkt. Caroline Terwee, je bood de mogelijkheid om samen een review te schrijven en ik ben blij dat we die kans hebben aangepakt. Methodologie is leuk! (Dat methodologie leuk is hadden Wil Dijkstra en Jan Smit me overigens al laten zien, zonder wie ik nooit de mogelijkheid had gehad of gezien om verder te gaan met onderzoek. Dank daarvoor en ik heb al jaren voorpret om jullie mijn boekje toe te sturen!). Ilse Jansma, dank voor de bergen werk voor de systematische review, dat was me echt niet alleen gelukt. En fijn dat je altijd weer tijd vond voor een snelle update. Robert Vermeiren, nog zo’n inspirator. Niet alleen met betrekking tot de artikelen waar je me enorm mee hebt geholpen maar ik heb ook genoten van de geanimeerde gesprekken tijdens etentjes en borrels. Ik blijf je volgen twitter.com/RobertVermeiren!

Het is alweer een hele tijd geleden dat ik begon aan mijn onderzoek onder de 12-minners in Amsterdam. Ik dank alle kinderen en hun ouders die meestal zonder problemen wilden meewerken aan dit onderzoek. Hoewel het onderzoek een wat lastige combinatie van psychiatrie, politiecontacten en etnische afkomst had, werden we in veruit de meeste gevallen zeer hartelijk ontvangen met thee en lekkernijen. De interviews hebben een diepe indruk op me gemaakt.

Ik dank Kees Loef en Astrid Rotering, voor het nemen van het initiatief voor dit onderzoek vanuit de gemeente Amsterdam. Nelleke Hilhorst van DSP-groep, dank voor de prettige samenwerking en je betrokkenheid. Door jou kwamen de resultaten van mijn onderzoek op de juiste plek terecht. Dank Jack Midden, Mustapha Ait-Tahra en Mourad Taimounti van Stichting Aanpak Overlast Amsterdam. Jullie hebben met veel enthousiasme meegedacht en meegewerkt aan de pilot van het onderzoek. Hoewel niet alles even vlekkeloos verliep (maar daar is een pilot voor), bewonder ik jullie werk en waren de gesprekken altijd inspirerend.

De stadsdeelkantoren hebben een cruciale rol gespeeld in de benadering van de onderzoeksgroep. Ik dank daarvoor mijn contactpersonen destijds: Beppechien Bruins Slot, Carole van der Linden, Masjenka Borghardt-Hoekmeijer, Martien van Rijn, Petra Rondhuis, Ellen van der Zwan en al die anderen die hun steun hebben verleend. Daarnaast was ook de Ketenunit belangrijk voor het opsporen van kinderen. Dank Pauline Roozendaal en Stijna de Haan van de Ketenunit Noord/ Parket Amsterdam.


188 |

Dagen heb ik doorgebracht in het Einsteingebouw, op de rand van Slotervaart, waar de afdeling Jeugd en Veelplegers van de politie Amsterdam-Amstelland is gehuisvest. Dank Natasha Los voor je gastvrijheid. Jon Doffer, Walter Faber en Zora Witteveen, het was leuk om jullie als tijdelijke collega’s te hebben. Jullie hebben me enorm geholpen.

Van onmisbare waarde bleek ERC te zijn bij de data verzameling. Dank Haluk Arslan en de interviewers Najatt, Samira en Mirjam. Jullie gingen als een speer!

Mijn vriendinnen en paranimfen Ties en Vio. Lieve Isolde, al 15 jaar lopen onze levens parallel en nu gaan we ook nog bijna tegelijk promoveren. Vanzelfsprekend ben jij mijn paranimf. Als geen ander heb je mijn promotie proces gevolgd. Zullen we gewoon weer een huis naast elkaar zoeken straks, ik denk niet dat ik je kan missen zo dichtbij.

Lieve Violaine, inderdaad alsof we elkaar al jaren kennen. Wat een geduld heb jij met mij gehad, en wat heb je me geholpen om te geloven dat het goed was. Ik ben blij met jou! En kom jij dan ook naast ons wonen? Toch handig voor onze toekomstplannen…

In de loop van mijn proefschrift speelden mijn lieve intervisiegenoten een steeds belangrijkere rol: Anne, Charlotte, Elsa, Evelien, Marjan en Tijs. Begonnen als onregelmatig eet- en klets clubje en verworden tot een toch wel heel serieuze werkclub. De schrijfweekjes zijn onvergetelijk, wat kunnen we goed werken, lachen en eten samen! Jullie verdienen eigenlijk allemaal een auteurschap op mijn papers. Ik ben er helemaal voor dat de intervisies nog lange tijd door zullen gaan.

Anne, ik hou van je directheid en relativeringsvermogen, fijn om met je te kunnen sparren, laten we dat vooral voortzetten. Charlotte, met jou ben ik begonnen. Je hebt me wegwijs gemaakt op de afdeling en we hebben in de loop van de jaren veel met elkaar gedeeld. Altijd kon ik bij je terecht. Met niemand anders kan ik een uur lang discussiëren over dat ene woord in die ene zin. Elsa, jee, wat een doorzettingsvermogen! Wat fijn dat jij nu ook klaar bent. Ik gun je veel tijd met je mannen. Evelien, fijn om de liefde voor muziek en series met je te kunnen delen! We hadden best wat langer een kamer kunnen delen. Marjan, ik waardeer je openheid en rust en immer kritische blik. Knap hoe je alle ballen toch maar mooi in de lucht houdt! Tijs, met jou is het eigenlijk altijd gezellig, of het nou op de Bascule of op Vlieland is. Jou proefschrift komt er wel. Ik hoop je nog vaak tegen te komen.

Ook de gezelligheid met de rest van de afdeling tijdens de afgelopen jaren heeft enorm bijgedragen aan t werkplezier. Anne, Annelou, Arne, Cyril, Frederike, Hans, Koen, Laura, Lisette, Louise, Malou, Moran, Reino, Sanne H, Sanne O, Sannie, stuk voor stuk bevlogen onderzoekers en/of psychiaters, wat heerlijk om met jullie te hebben kunnen werken. Ik kijk uit naar alle prachtige proefschriften die nog zullen komen. Dan de dames van het secretariaat:


| 189 Dankwoord

Marieke en Maartje het was een fijne tijd met jullie! En dank aan de verse lading onderzoekers uit Leiden en alle andere zoete inval die in de loop van de jaren voorbij is gekomen.

Dank aan alle stagiaires die me geholpen hebben met de dataverzameling en verwerking: Mirjam, Souad, Flora, Timo, Valeria, Kajal, Doeke, Tessa, Anderea, Trudy, Anoek, Wendy. Patricia, dank voor het runnen van de toko tijdens mijn zwangerschapsverlof.

Een aantal vrienden zijn nauw betrokken geweest bij het hele traject en hebben lief en leed met me gedeeld. In het bijzonder dank ik Heleen en Sjoerd omdat jullie er altijd zijn en mijn stappen met grote betrokkenheid hebben gevolgd. Sjoerd bedankt voor het redigeren. Ik heb jullie lief. Annelies, omdat we ondertussen heel wat uurtjes keuvelend op de fiets hebben doorgebracht. Taq voor het duwtje in de rug toen ik twijfelde over promoveren en natuurlijk voor het nalezen van de teksten. Verder dank ik Bart, Carolien, Elselien, Evelien, Ilaniek, Johan, Karolien, Martijn, Mathijs, Mike, Melanie, Menucha, Roland, Sharon, Sytse en Wike, voor de support, de avonden muziek, dans, spelen, eten en gezelligheid! Het komend jaar gaan jullie weer meer van me zien.

Lieve Aukje, dank voor het samen ontwerpen en maken van dit boekje. Door jou is het mijn boek geworden, maar ook van jou en natuurlijk van Sim. En wat goed dat je site in de lucht is! (www.aukjelitjens.nl). En Frederieke, dank voor de brainstormsessies in de auto (en het aanhoren van wel en wee). Daar is het idee voor de omslag geboren.

Mama, Papa, Phons en Rob wat fijn om jullie allemaal om ons heen te hebben! Bedankt voor jullie steun, interesse en de oppasweekenden. Wat is het fijn om jullie te zien genieten van jullie kleinkinderen. Jullie zijn de allerliefste opa en oma!

Dan de drie mannen die het aller-aller-aller-aller belangrijkste zijn in mijn leven: Joep, Kobe en Bent. Wat ben ik trots op ons en wat hebben we het goed samen! Ik kijk uit naar alles wat nog komen gaat. Wat kan ik nog meer zeggen, je weet tog?

.. . . . .. .Proefschrift 10juli_final.indd 189 10-07-2013 22:43:10

Curriculum Vitae

.. . . . .. .


192 |

Carmen Paalman werd op 1 september 1977 geboren in Hellendoorn. In 1995 behaalde zij haar middelbare school diploma (HAVO) aan het College Noetsele te Nijverdal. Een jaar later behaalde zij haar MEAO diploma aan het Thorbecke College te Almelo. In 1997 begon zij aan de studie Culturele en Maatschappelijke Vorming aan het Windesheim in Zwolle. Met tussentijdse reizen en verschillende banen, behaalde zij haar diploma in 2001. Hierna werkte zij als pedagogisch medewerker met alleenstaande minderjarige asielzoekers bij Stichting Valentijn. In 2003 begon zij aan de studie Sociaal Culturele Wetenschappen aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, daarnaast heeft zij verschillende banen gehad als pedagogisch medewerker in o.a. jeugdzorg- en GGZ instellingen. Na een premaster jaar, rondde zij in 2005 het masterprogramma ‘Moderniteit en Cultuur’ af met een afsluitende thesis over de motivatie voor het dragen van een hoofddoek van hoogopgeleide moslima’s. Zij bleef bij de Vrije Universiteit als onderzoeksassistent aan de afdeling ‘methoden en technieken van sociaal wetenschappelijk onderzoek, waar zij o.a. participeerde in de ontwikkeling van een life-event-history calendar en waar zij op internationaal niveau interviewtrainingen gaf. Eind 2006 begon zij bij de afdeling Kinder-en Jeugdpsychiatrie van het VU medisch Centrum aan het onderzoek dat leidde tot dit proefschrift. Daarnaast was zij betrokken bij de opzet van een interventiestudie onder Nederlands-Marokkaanse kinderen. Momenteel werkt zij als PostDoc bij het Nederlands Kanker Instituut aan de afdeling Psychosociaal onderzoek en Epidemiologie.


research.vumc.nl matter.pdf · 144 | adriaanse, m., van domburgh l., veling w., & doreleijers,...

Documents