~q

M9T so GLb pHApriQuiNLYRUfROTiNDVNG0NIfocTA

Quim Iy rui ro tin dl:mg la

van de thLiCJngtn,fc tronghO<;itd(mg cua cac ngan

hangthLidngm<;ii(NHTM)d nLidcta, bdi vi cho den nay, hO<;itd(>ngtindl,!ngvan la nghi~p vI,!dem l<;iibinhquan 80% thu nh~p cua moi

NHTM. Trong nhieu nam tdi, ty I~nay se giam xuong nhLing sekhong giam nhanh. Dong thCJiquy

mo tin dl:mg van tang trLidngnhanh,dl!bao dLinq cho vay nenkinhte cua h~ thong ngan hangd~t toc d(> tang binh quan20CYo/nam. Bem c<;inh do, moitrLlCJnghO<;it d(>ng tin dl,!ng cOngc6 nhiing- dien bien phUc t<;iPmdi

dLlqcphan tlch va dl! bao dLidig6c d(>rui ro tin dl,!ngsau day:

M9t Iii, nen kinh te nLidc ta

dang trong qua trinh h(>i nh~pnhanhVdi khu vl!Cva quoc te.NhLingCd cau mi~ithang xuatkhaucua Vi~t NamphanIdn lan6nglamthuy hai san,co ty tr9ngIonla nguyen li~u tho chLia qua

che bien. Cac n~om m~t hangxuat khau nay bi~nd(>ng m<;inhtrE1nthi trLiCJng thd! gidi, kem theo

d6 la anh hLidng bdi nhiing vI,!

ki~n thLidng m<;ii, chfnh sach baoh(>cua cac nLidc do. Do do, giathu mua trong nLidc cOng dien

bien bat thl1CJng, tiem an rui rocho ngLiCJi san xuat, rui ro cho nhache bien va xuat khau.

Cac nhom m~t hang xuat khau

khc3c,nhLi: dau tho, hang maym~c, giay dep, xe d<;ip, cd khfkhac,... cOng d trong tinh tn;mgtLlC1ngtl!: gia dien bien bat thLiCJng

I T~ emNcANIIANC - sO 9 NAM2005

TS. Nguy~n Die HUng*ThS. Ly Thanh 'Ii~n**

va chfnh sach bao h(>thi trLiCJng,c<;inh tranh vdi cac doi tac Idn

khac.-Bdi v~y, cOng gay rui ro chocac nha xuat khau.

Nhiing dien bien noi tren deu

co nguy cd gay rui ro cho cacNHTM cap tfn dl,!ng.

Hai iii, moi trLiCJng phap Iy cho

hO<;itd(>ng ngan hang noi chung

va hO<;itd(>ng tin dl,!ng noi rieng

dang di dan VaGhoan thi~n theo

theo thong I~ quoc te. Chfnh phu

giao quyen tl! chu cho cac

NHTM, cho cac doanh nghi~p.NHTM tl! chu quyet dinh cho vay

va W chiu trach nhi~m, tl! minh

ganh chiu rui rooCac NHTM cOngthl!c hi~n quyen phan cap cho

cac chi nhanh, ddn vi trl!c thu(>c,phan cap nhat dinh cho can b(>.

Bdi v~y, rui ro trong quy trinh

nghi~p vI,!,rui ro d<;iOduc cua can

b(> ngan hang se co nguy cd giatang neu nhLi NHTM, chi nMnh

NHTM khong thiet I~p dLiqchangrao ki~m tra, ki~m soat, giam sat

ch~t che va co hi~u qua, ngan

ch~n rui ro tin dl,!ngngay tlt trongn(>ib(>.

. Thl!Cte d nLidcta gan day,nhiing vI,! vi~c rui ro tlndl,!ng xayra t<;iiChi nhanh Ngan hang Dau

tLi & Phat tri~n tlnh Ha Giang, Chinhanh 8 Ngan hang Nong nghi~p

& Phat tri~n Nong than (NHNo &

PTNT) Vi~t Nam, t<;ii Chi nhanh

11 d thanh pho Ho Chf!V1inh cuaNgan hang Cong thLid"tg~_Vi~t

Nam,... ve rui ro tin dl,!ngtlt trongn(>i b(> cang cho thay ro thl!ctr<;ingnay.

Ba Iii, xu hLidng md r(>ngmang ILidiqua nhanh cua nhieuNHTM, nhat la cac NHTM cophan, kemtheo do la nang II!C,

trinh d(>can b(>quan Iy,trinh d(>va kinh nghi~m cua can b(> tindl,!ng khong phai d ndi nao cOngdLiqc nang len tLidng (mg. Trong

khi do, moi trLiCJngkinh doanh mditren nhftng dja ban mdi md chi

nhanh co tlnh c<;inh tranh cao

hdn. Cac chi nMnh mdi l<;iibi suc

ep ve khoan tai chfnh, ve gidi h<;in

thCJigian 10, ve vi~c lam ra Iqinhu~n. Mau thuan nay dl! bao dexay ra rui ro tin dl,!ng,m~c duthCJi

di~m hi~n nay chLia thay xuathi~n.

Bon Iii, thi trLiCJngbat d(>ng

san phat tri~n thu hut m(>t khoiILiqng Idn van tin dl,!ng nganhang.T<;ii thanh pho Ho Chf Minh,tlnh den het thang 6-2005, rieng

van cho vay dau tLiVaGITnhvl!Cbat d(>ng san cua cac NHTM d<;it

20.442 ty dong, chiem 13,52%tong dLi nq, nhLingty I~ nq quah<;inchi chiem co 0,61%. NhLingchik chan khong phai la con sothlfc. Bdi vi nhieu hqp dong vayvan cua h(> gia dinh, doanhnghi~p vdi danh nghTaml,!c dfchdau tLiVaGITnhvlfc khac, nhLingthlfC chat la dau tLivaG bat d(>ngsan. M~c du ty I~ nq qua hi;m

.Ph6 TOOg bien tQP T9P chi Ngan hang.Ngan hang Ngooi thuong Viet Nom

41

~qthap, nhung nhu the khong phai

113khong c6 nhiing'lo ng9i ve rui

ro tin dl:mg.T9i thanh pho Ha NQi

va cac dia phuong khac, chua c6

so li$u thong. ke chfnh xac so vontin dl,mg ngan hang dau tu vao

bat dQng san. Nhung vdi xu

hudng phat trien cac dl,fan dau tu

xay dl,fng khach s9n, cao oc van

phOng cho thue, nha nghl, khach

s9n mi ni, nha cho thue, dl,f an

chung cu cao cap, dl,fan khu nha

d, xay dl,fng h9 tang cac khu cong

nghi$p - khu che xuat, dl,fan xaydl,fng dUdng giao thong theo

phuong an doi dat lay co Sd h9

tang, dl,f an du I,ch,. ..dang trienkhai tren di$n rQng. Hau het cac

dl,fan sil dl;!ng von tin dl;!ng ngan

hang. Nhling bai h9C cua Thai

Lan va mQtso nudc trong khu vl,fc

trong cUQckhung hoang tai chfnh

- tien t$ nam 1997 - 1998, t9i

Trung Quoc trong cac nam ganday,... cho thay bai h9C Idn ve

dau tu von cua cac ngan hang

cho cac dl,f an bat dQng san.

Nam iii, so luqng doanh

nghi$p duc;1cthanh I~p mdi ngay

cang nhieu. Ben c9ch so dongdoanh nghi$p lam an c6 hi$u

qua, ton tr9ng phap lu~t, thi cOngc6 khong ft doanh nghi$p thong

dong vdi can bQ co quan chUc

nang, thong dong vdi khach hanglam an trai phap lu~t, dien hinh 113

I~p ho SOgia trong hoan thue gia

tri gia tang, trong hqp dong boi

thudng bao hiem, trong mua ban

dat dai cua cac dl,f an va mQt sotieu cl,fc khac. Ma cac doanh

nghi$p nay trudc d6 deu duqcdanh gia la c6 tin nhi$m vdi ngan

hang, dang yay nc;1ngan hangkhoi IUc;1ngvon kha. Do d6, rui ro

tin dl;!ng dem den cho ngan hangla dieu de hieu.

42

Sau /8, h09t dQng cua cacdoanh nghi$p, lanh d90, chi d90

kinh te cua cac dia phuong van

theo kieu phong trao. Thay mQtlinh vl,fc nao c6 hi$u qua, cac dia

phuong, cac doanh nghi$p do xo

dau tu vao linh vl,fc d6. Tat nhien

la khong c6 von deu phai yay cac

NHTM vdi cac dl,f an duc;1cI~p ra

het suc thuyet phl;!c. TJnh tr9ng

g9ch tuy nen, xi mang 16 dCtng,

mfa dUdng,... trong cac nam cuath~p ky 90; hay do xo vao dau tu

lap rap va san xuat phI;! tung xe

may, lap rap 0 to, xay dl,fng san

bay, ben cang, khu cong nghi$p,khu do thi mdi... nhiing nam gan

day la mQt thl,fC te dang quan

tam, ma von dau tu cOng chu yeu

la yay NHTM.

Bay /8, mQt khoi luqng khach

hang dong dao cua cac NHTM

nUdc ta van la hQ san xuat nong

lam, ngu nghi$p. San xuat vanchu yeu dl,fa vao kinh nghi$m va

phan nao cOng ch9y theo dien

bien thi trudng, thay ngudi khaclam c6 hi$u qua thJgia dJnhmJnh

hay doanh nghi$p mJnhcOngdau

tu va lam theo. Ben c9nh d6,khong chi chiu tac dQng cua thi

trudng thu mua hang xuat khau,ma chiu tac dQng bdi dich b$nh,

thien tai,... lam thi$t h9i cho sanxuat, rui ro cho von tin dl;!ng ngfm

hang.

Tam Is, san pham tfn dl;!ng

cua cac doanh nghi$p nay cang

da d9ng, kem theo d6 113nhiingphuc t9p trong tham dinh, danh

gia khach hang, quan Iy m6n yay,nhu: tin dl;!ng cho cac doanh

nghi$p, tin dl;!ng ca nhan; tin

dl;!nglieu dung: cho yay sila chlia

nha d, cho yay mua nha, cho yay

mua 0 to,...; tin dl;!ng h9Ct$p chongudi di du h9Cyay tien; tin dl;!ng

dong tai trc;1,tin dl;!ng cho yay h9P

von,...; tin dl;!ng thue mua; the tin

dl;!ng;... Do d6, rui ro tin dl;!ng

cOng da d9ng va phUc t9p hem,

d6i hoi trinh dQ, nang Il,fCva ky

nang quan Iy rui ro phai dU9c

nang len.

Chin Is, mQt so tiem an rui rokhac. D6 la rui ro ve chfnh sach

cua Nha nUdc, ve sap xep I~idoanh nghi$p nha nudc, ve on

dinh moi trudng dau tu d cac dia

phuong, ve tJnh tr9ng thamnhOng, ve mQt so t$ n9n lua dao

trong xa hQi,... Tat ca nhling dien

bien d6 tac dQng den rui ro cua

doanh nghi$p, cua hQ san xuat,

tU d6 gay nen rui ro cho nganhang. Thf dl;! nhu tJnh tr9ng "co"

tin dl;!ng d thanh pho Ho Chf Minhva mQt so tlnh phfa Nam, ve tJnh

tr9ng giai ph6ng m~1tbang ban

giao dat cho doanh nghi$p bi keo

dai nhieu nam d mQt so dia

phuong, ve chfnh sach nh$p khau

phI;! tung xe may, 0 to va chfnh

sach thue c61ien quan,...

Giai phap phong ngita vaquan Iy rui ro tin dc,mg:

Md rQng tin dl;!ng va quan Iy,

ph6ng ngua rui ro tin dl;!ng phai di

lien vdi nhau. Neu qua chu tr9ng

md rQng tfn dl;!ng ma khong chu yden nang cao chat IUc;1ngtin

dl;!ng, quan Iy va phOng ngua ruiro tin dl;!ng thi se dan den nq qua

h9n gia tang, ngan hang ngay

I

cang thua 10.Den mQt thdi diem

nao d6 c6 the dan den pha san. I

Nguc;1c19i,neu qua chu tr9ng denquan Iy rui ro tin dl;!ng, ph6ng I

ngua rui ro ma khong quan tam

den md rQng tfn dl;!ng c6 hi$uqua, thi lam cho ngan hang mat

dan khach hang, giam thi phan vaden mQt thdi diem nElOd6 cOng

la~o ngan hang khong nang

T~ Clf!NcANMNC - ro 9 NAM 2005

~qcao dUQc thu nhcflp, thua 10 va

cOngco nguy Cd pha san. VI vcfly,

m~ctieu cao nhat cua ngan hang

laquan Iy rui ro tin d{,Jngco hi$u

qua. Mo r('>ngtin d{,Jngphai luon

namtrong tam kiem soat. M('>tso

giaipMp duc;1cdexuat, gom:

- Moi NHTM can thiet Icflpm('>t

b9 phan chuyen nghien cCru,

phan tfch dien bien va dl,J' bao

kinhte vi mo ke ca ngan h,;m va

trungdai h(~In,voi cac chuyen gia

giaukinhnghi$m. Thl,J'cte, d nuocta, nhieu Cd quan nghien cCru va

ngay ca Ngan hang Nha nuoccOng nghien cCru ve dien bienkinhte vi mo. Nhieu nha khoa

hQc,chuyen gia nghien cCru d<)c

I~pcOng phan tlch va nghien cCru

kinhte vi mo, cong bo ket qua dl,J'

baocua mlnh tren cac phLfdngti~nthong tin d~i chung. Tuynhien,moi NHTM can co b<)phcfln

nghien cCru rieng, d<)c Icflp cua

minh, dl,J'atren tat ca cac kenh

thongtin, cac nguon nghien cCru

va dl,J' bao khac de lam d!nh

hLfdngcho ho~t d<)ng tin d{,Jng,chienIUQcquan Iy rui ro tin d{,Jng,chienILfc;1ckhach hang va chien

lliqc dau tLf van tin d{,Jng cua

minh.Cac ngan hang Iontren thegidi hau het deu co b<) phcfln

nghien cCrukinh te vi mo, co cac

chuyengia phan tlch va dl,J'baokinhtevi mo, ph{,JcV{,Jcho chien

ILfqckinhdoanh cua ngan hang.

£)e ra chien ILfc;1cdau tLf,chien

ILfqcmo r<)ngtin d{,Jng,chien ILfc;1c

khach hang, chien ILfc;1ckinh

doanh trong Wng thCii ky, nhLfng

cOngco sl,J'dieu chlnh va linh ho~ttrong thl,J'c te. Can het sCrc can

nhik dieu chlnh ty 1$ van hc;1PIy

trongCd cau dLfnc;1dau tLfvao linh

v~c bat de)ng san. Het sCrc thcfln

trQng linh vl,J'c dau tLf ma cac

doanh nghi$p, h<)san xuat ch~ydua theo kieu phong trao.

- Can thLfCingxuyen giam sat,

quc?:mIy, theo d6i can be)cua ngan

hang, nhat la can b('>tin d{,Jng,can

b<) tham d!nh, hay can b<) lien

quan trl,J'ctiep den cac quyet dinh

cho vay. Vi$c quan tam theo d6i

do la cong vi$c kinh doanh rieng,

cong vi$c lam an rieng, moi quanh$ lam an rieng voi cac doanh

nghi$p ho~c ca nhan khac cua

nhCrngcan b<)ngan hang noitren.Ho~c theo d6i nhCrng sinh ho~tbat th,LfCing nhLf: hay lui toi cac

song b~c, san nhay, cau I~c b<),

giau len nhanh chong, tieu xai

hang hoa dat tien, hay chi tieuphung phf hay cac sinh ho~t cobieu hi$n dang quan tam khac.Chfnh nhCrng cong vi$c lam an

rieng cua can be)ngan hang dien

ra blnh thLfCing,nhLfng neu g~p

phai rui ro, voi kinh nghi$m ho~chieu biet cua h9, h9 de tlm cach

thong dong voi khach hang devay ke, de co tlnh ILta dao nganhang hay cac hanh vi tLfdng tl,J'

khac. Vf d{,Jvi$c xay ra t~i Sd giao

d!ch Ngan hang Ngo~i thLfdngVi$t Nam, t~i Chi nhanh 8 -

TP.HCM cua Ngan hang Nong

nghi$p & Phat trien Nong thOn

Vi$t Nam, trLfCing hc;1Pcan be) tind{,Jngxam tieu tien thu nc;1 va thulai t~i me)t so chi nhanhNHNo&PTNT Cd Sd, cho thay tlnhcap thiet va hi$u qua cua bi$nphap giam sat nay.

Vi$c giam sat can dl,J'a vao Cd

quan an ninh kinh te, canh satkinh te, cac to chCrc doan the

chfnh tri - nghe nghi$p - xa h<)i;qua ho~t d<)ngcua to dan phohay chi be)CdSd ndi ngLfCiido sinhsong; qua moi quan h$ b~n be....

Trach nhiem theo d6~iam sat. ~

chung trong ngan hang hay m<)t

ddn V! ngan hang Cd Sd. NhLfng

thLfCing la Ban giam doc chi

nhanh theo d6i, giam sat can b<),nhan vien t~i chi nhanh NHTM.

H<)idong quan trL Ban Tong giam

doc theo d6i giam sat can b('>

lanh d~o chi nhanh. Vi$c giam sat

can can phoi ket hc;1Pvoi cap uy

dang, cong doan va to chCrcdoan

the khac d ddn V!. Trach nhi$m

nay co the vLta giao trach nhi$m

cho phong quan Iytin d{,Jng, ho~c

vLta giao cho trung tam thOng tin

phong ngLtarui ro cua ngan hang.

- Nang cao hi$u qua ho~t

d<)ng trung tam thong tin phong

ngLta rui ro tin d{,Jng cua cac

NHTM, bang ca vi$c dau tLf cho

cong tac can b<),dao t~o chuyen

mon nghi$p v{,J, ca ve dau tLf

trang thiet b! may moc, cong

ngh$, ca ve Cdche ho~td<)ng.

- Vi$c md r<)ngmang ILfOican

di doi voi kha nang quan Iy, nhat

la quan Iy rui ro tin d{,Jng.Can

chuan b! du can b<)quan Iy, can

b<)khung cho mang ILfOichuan bi

md. Tang cLfCinggiao d{,JcnhcflnthCrc,trlnh d<)chuyen mon nghi$p

v{,Jcho can b<), nhan vien. Tang

cLfCing quan Iy rui ro d~o dCrc,nang cao y thCrctrach nhi$m, tlnh

tl,J'giac doi voi can b<) trl,J'Ctiep

cho vay.

- ThLfCingxuyen ra soat nhCrng

Sd hd trong quy trlnh cho vay, bao

gom ca quy trlnh ban hanh va

vi$c tuan thu quy trlnh d tat ca

cac cap ngan hang. Vi$c phan

cap tin d{,Jngcan dLfc;1cdieu chlnh

d!nh ky hay sat voi thl,J'cte dl,J'a

tren Cd Sd hi$u qua, nang Il,J'c,b('>

may va chat ILfc;1ngho~t de)ng cuaddn V! Cd Sd .

T,IJ) CIif NcANMNC - 66 9 NMf 2005 . 4:1