EPISTOLA V. 69

stram, vel alienam conjecturam in contextum admisisse , sed

yeterum librorum secutos auctoritatem. Similiter , ubi vulgatam

ante nos scripturam tacite tenuimus , quamvis aliud quidpiam ,

quod et ipsum probabile , aut etiam probabilius poterat videri,

dederint aut vetustiores editiones , aut codices nonnuUi mssti ;

etiam hujusmodi in locis, sciat Lector , non tam Editoris ejus ,

a quo primum recepta illa lectio est , auctoritatem nos esse se-

cutos , quam rationum momenta aut msstorum codicum fidem ,

samdem lectionem firmantium.

EPISTOLA V.

DE PHI LOSOPHI.S OSTENTATIONE ET DE VERA. PHILOSOPH14.

Gratulatur amico, quod Philosophiae operam navat indefessam , sed mo-

net simul , ut ab ostentatione libcrum se praestet : Philosophiae enim studium

ad emendationem animi , ac vitae adhibendum esse : qua una , si dissimili-

tudo a vulgo esse debeat , admiratio sit : reliqua , quse ad externam dissi-

militudinem perlineant, tanquam ridicula et odiosa, sint rcjicienda. Emblema

egregium ez Hecatone Stoico affert : Desines timere , si sperare desieris.

SEKECA LUCILIO SDO SALUTEM.

QcoDpertinaciterstudes, etomnibus omissisbocunum

agis , ut te meliorem quotidie facias , et probo et gaudeo :

nec tantum hortor, ut perseveres , sed etiam rogo. Illud

autem te admoneo ', ne eorum more , qui non proficere ,

sed conspici cupiunt2, facias aliqua, quae in habitu tuo,

aut genere vitse notabilia sint. Asperum cultum , et in-

I. Admoneo. Egregie haec dicta vs. 12, etc. notissimum est. Ruhp.

sunt ad reprimendam ostentationem, 3. Conspici cupiun/. Contra hoc

quaminterphilosophos cujuscumque gcnus multa Epictetus in Dissert.

fere sectae regnasse, vel ex Luciano,' Lib. IV, cap. 8, multa inquam islis

permultis locjs; Horat. I , Epp. 19, gemella. Just. Lips.

7o L. ANNiEI SENECiE

tonsum caput1, et negligentiorem barbam, et indictum

argento odium , et cubile bumi positum , et quidquid aliud

ambitionem perversa via sequitur, evita. Satis ipsum

nomen Philosopbise , etiam si modeste tractetur, invidio-

stim est2 : quid , si nos hominum consuetudini coeperimus

excerpere ? Intus omnia dissimilia sint : frons nostra po-

pulo conveniat 3. Non splendeat toga : ne sordeat quidem.

Non habeamus argentum4, in quod 5 solidi auri caelatura

descenderit : sed non putemus frugalitatis indicium , auro

argentoque caruisse. Id agamus, ut meliorem vitam se-

quamur, quam vulgus, non ut contrariam : alioquin ,

quos emendari volumus, fugamus a nobis, et avertimus.

Illud quoque efficimus, ut nihil imitari velint nostri,

t. Caput. Irridet et Horatius in

Arte poet. quosdam qui eodem prope

modo poetarum nomen aucupaban-

tur : « Nanciscetur enim nomen pre-

tiumque poetae , Si tribus Anticyris

caput insanabile, nunquam Tonsori

Licino commiserit. »

3. Jnvidiosum est. Quia contra

vitia omnis generis , quae utique in

metropoli , aut quavis magna urbe ,

inprimis vero Romx dominahantur,

invehebatur pbilosophia quaelibet :

sive Stoicorum dogmata , naturam

esse sequendam , etc. prsecipientia ,

sive Epicuri decreta atque senten-

tias , in quibus animi emendatio et

inde manans voluptas (vide locum

praesiantissimum Luciani Tom. V,

p. ioS, Bip.) severissime postulaba-

tur, spectavcris. Quid (Jieret) si hac

modesta tractatione omissa , nos a

moribus receptis hominum separare-

mus , alia eaque diversissima vivendi

instituta sequentes ? Itaque medium

teneamus inter cultum exquisitum et

asperum. Iiuhk.

3. Frons nostra populo conveniat.

Sic ms. c. cum edd. Jrons populo

conveniat nostra ms. b. Utrobique

forsan vox nostra e scholio adscita.

Schtv.

4. Nqn habeamus argentum

descenderit. Recte Lipsius : « Em-

blema , s. Latinis inserta. » Spectant

autem bsec ad luxum , qui utique in-

tcr Romanos viguit , ut vasis mensa-

libus argenteis sigilla ex auro prae-

sertim , anaglypha intelligenter facla

(solidi auri caelaturam ) illigarent,

quae pro lubitu demi atque variari

poterant : quandoquidem recentia

vasa eaque recenter ornata in convi-

viis , quse luxus satis frequenlia- ap-

paravit, semper apponere non licuit.

Cicero emblemata appetlat. Cf. Er-

nesli Clav. Cic. Calatura id q. to-

ptvpi. Cf. Ileyniiantiquar. Auffaetzc II,

p. i45, sqq. et Schneider in Lexico

graec. ad voc. topevca. Hic luxus Her-

culanensibus antiquitatibus detectis

et publici juris iactis, in clariorede-

mum luce positus est. Ruhk.

5. In quod. Vide ne verum sit in

quo, quod cum editt. vett. agnoscunt

EPISTOLA V. 7,

dum timent ne imitanda sint omnia. Hoc primum philo- 4

sophia promittit, sensum communem', humanitatem, et

congregationem : a qua professione 2 dissimilitudo nos

separabit. Videamus , ne ista per quae admirationem pa-

rare volumus , ridicula et odiosa sint. Nempe propositum

nostrum est , secundum naturam 3 vivere. Hoc contra na-

turam est, torquere corpus suum , et faciles odisse mun-

ditias, et squalorem appetere, et cibis non tantum vili-

busuti, sed tetris et horridis. Quemadmodum desiderare

delicatas res , luxuriae est : ita usitatas et non magno

parabiles fugere, dementiae*. Frugalitatem exigit philo-

sophia, non pcenam : potest autem esse non incompta fru-

galitas. Hic mihi modus placet. Temperetur vita inter

bonos mores etpublicos : suspiciant omnesvitam nostram,

sed et agnoscant5. — Quid ergo ? eadem faciemus, quae 5

caeteri ? nihil inter nos et itlos intererit ? — Plurimum !

Dissimiles esse nos vulgo sciat qui inspexerit propius.

philosophorum axioma : vid. deVita

beata cap. 3 et 8 , Ep. xn fin. Lipsius.

4- Dementiai. -Eitadjiciebant edd.

cum ms. c. Ac ssepe quidem alias ita

repelitum hoc verbum apud Senecam

reperitur : sed h. 1. commode illud

ignorat ms. Arg. b. cum Par. a. b. d.

Schw.

5. Suspiciant omnes vitam no—

stram, sed et agnoscant. Praestat haec

lectio antiqua conjecturae Gruteri :

Non suspiciant homines vitam no-

stram , sed agnoscant. Sensus postu-

lat : vita nostra ita sit comparata, ut

non solum admiratio homines in vi-

tam nostram convertat, sed etiam prse-

stantiam ejus imitandam ducant. R.

— Sed et agnoscanf. Ex scholio ir -

repsisse videtur et particula; qnae ,

pro Senecae more loquendi, non ad-

modum desiderabatur , el abest a mss.

ms. Arg. b. c. et Par. a. b. d. Simi-

liter sane dicimus calare in auro. S.

i. Sensum communem. Quo tem-

pus, locum , personas observare et

distinguere possumus,ne quidinepte

faciamus. Sic explicat Noster de Be-

nefic. 1,12, hanc pbrasin , quae varie

apud varios accipitur, quos erudite

significavit magnus Bentleius ad Ho-

rat. Sermon. 1 , 3, 65, nostri loci

non immemor. Rulik.

a. A qua professione dissimili-

tudo nos separabit. Antiquior lectio,

cf. Gruter. h. ne professione ab aliis

divcrsi simus , sed vita ; vid. Ep. xiv.

Erasmus conjectura io nos ejecerat :

i. e. ait : a qua congregatione dissi-

militudo professionis separabit; vult

enim nos intus hahere philosophiam,

non profiteri. Ruhtt.

3. Secundum naturam , communc

72 L. ANNyEI SENECjE

Qui domum intraverit, nos potius rairetur, quam supel^

lectilem nostram. Magnus ille est, qui fictilibus sic utitur,

quemadmodum argento : nec ille minor est, qui sic ar-

gento utitur', quemadmodum fictilibus. Infirmi animi

est , pati non posse divitias.

s Sed, ut hujus quoque diei lucellum tecum communi-^

cem , apud Hecatonem 3 nostrum inveni , cupiditatum

finem etiam ad timoris remedia proficere. « Desines, in-:

quit, timere, si sperare desieris. » Dices, quomodo ista tam

diversa pariter sunt ? Ita est , mi Lucili : quum videantur

dissidere , conjuncta sunt. Quemadmodum eadem catena

et custodiam3 et militem copulat4 : sic ista, quae tam

7 dissimilia sunt , pariter incedunt. Spem metus sequitur.

Nec miror ista sic ire ; utrumque pendentis animi est,

utrumque futuri exspectatione sollicitum 5. Maxima autem

b. et Par. b. d. Jamque olim ejecta

erat ab Erasmo, sed revocala a Mu-

reto.*£.—Suspiciant , i. e. tacili vene-

rentur, ut bonam ; agnoscarit : ut non

aliam prorsusctsupra homincm.

— Vertit Lagrange : II faut gu'on

V-admire et <ju'vn*s'y reconnaisse.

I. Sic argenio utitur. Aristippi ca

mcns , qui increpanti quod pcrdicem

quinquaginta drachmis emisset : et ,

tu, inquit , istam oholo non emeres?

Annuente : Mihi autem , ait, quin-

quaginta drarhmaesunt obolus. Just.

Lips.

i. Hecatonem. Recte edd. inde a

Mureto , cum ms. b. et aliis. OHm

Catonem. Hecatonem Stoicum pas-

sim et alibi laudat Seneca, et mox

rursus tp. vi, p. i5, i^.S. —Heca-

tonem. Fuil is Stoicus satis ccleber

in antiquitate, Rhodius , Panaetii di-

scipulus, cujus opera omnin periere.

Cf. Fabricii Bibl. Gr. Vol. I II , p. 563.

Uarlcs. Hoc dictum pertinet ad Apa

thiam Stoicorum. Vide nostrum dc

Constant. Sap. XIX , 1. F.legantcr de

hoc loro disscrit Murctus Var. Lectt.

XII, 6. Ruhk.

3. Custodinm. Ap. Scriptt. argen-

teae Latinitatis signilicat eum , qui

custoditur. Male Gruteriani codd.

custodem. Cf. ad de Tranq. An. 10,

3. H. — Cusiodiam rccte tenet idcm

nostcr Arg. b. Qui custodern dede—

runt, nh his scholion in contextum

illatum est. Schw.

4- Copulat. Manilius tales custo-

des facit qui sub Andromeda nati lib.

5 : « Vinctorum dominus , sochisque

in parte catcnse, Interdum poenis in-

noxia corpora servat. » IJps.

5. Solliciturn dedit idcm ms. b.

cum Par. b. et editt. vett. Et hoc

ipsum , a Gron. etiam cx alio ms.

commendatum, nuper restiluit Ruhk.

pro soliciti, quod indc ab Erasm.

cd. 2 , vulgatum erat. Sollicitatur

prsefert noster ms. f. etcum ed. A. S\

EPISTOLA VI. 73

utriusque causa est, quod non ad praesentia aptamur, sed

cogitationes in longinqua praemittimus. Itaque providen-

tia , maximum bonum conditionis humanae , in malum

versa est. Ferae pericula , quae vident , fugiunt ; quum

effugere , securae sunt : nos et venturo torquemur, et prae-

terito. Multa bona nostra nobis nocent ; timoris enim tor-

mentum memoria reducit , providentia anticipat. Nemo

tantum praesentibus miser est. Vale.

EPISTOLA VI.■

DE VERA AMICITIA.

Quum se emendari , quin transfigurari intelligat ope Philosophiae , cupit

cum amico hanc animi mutationem communicare , quandoquidcm amicis

omnia communja ess,e defaent. Hoc ipso efficitur, ut amico prosit , et sibi

utilitatem ereet , atque verum sapientiae fructum capiat : nam nullius honi

sine socio jucunda possessio est. Proinde libros se missurum ei promittit, in

quibus loca praestantiora a se jam insignita sint. Sed enim quum viva vox

efficacior sit, optat ut sc convenial, quia exempla securius et efficacius do-

cent , quam praecepta , uti expericntia docet.

Egregium Hecatonis dictum huc spectans finem epistolse imponit. Est au-r

tem dogma Stoicum , illum qui se amet , i. e. bonum sapientemque faciat ,

hunc et alios sic amare , ut non sibi soli , sed toti genitum se credat mundo.

Cf. de Clement. II , 5,3. Cic. de Fin. III , 20. Eodem sensu jam Socrates se

mundanum appellavit apud Ciceron. Tusc. disputat. V , 37 , et Plutarch. de

ezilio Tom. X , cap. 5 , p. 3?o Huttcn.

SENECA lUCtLIO SUO SALUTEM.

Imtelligo, Lucili, non emendari me tantum , sed trans-

figurari 3. Nec hoc3 promitto , jam aut spero , nihil in me

1. Transf.gurari. In alium habi-

tum homincmque irc. Epist. XCiV, 46.

Nam qui jllam (Phtlosophiam) didi-

cit et facienda ac vitanda percepit,

ppndum sapiens est, nisi in ea, quse

didicit, animus ejns (ransfiguratus

esl.Itaque mutatio haec, sive juTaer^io-

fjtattVfAg animorum est hominisque

interni. Lipsius.

1. Nec huc sc. dicto. — Sic Ruhk.