lỜi nÓi ĐẦu - hcmuaf.edu.vn so tay dtm- tapii-doc roi.pdf · - nhà máy sản xuất thép;...

415
LI NÓI ĐẦU Tuân thpháp lut vbo vmôi trường, hot động bo vmôi trường nói chung và đánh giá tác động môi trường nói riêng đã được trin khai rng khp trên toàn quc. Tnăm 1994 đến nay, hàng nghìn các dán phát trin đã tiến hành đánh giá tác động môi trường (ĐTM), báo cáo ĐTM ca các dán này đã được thm định và phê duyt bi các BTrung ương và các địa phương cp tnh. Thi gian qua, vi strgiúp tài chính tHp phn “Kim soát ô nhim các vùng đông dân nghèo” thuc Chương trình hp tác Vit Nam Đan Mch vmôi trường giai đon 2005-2010, Cc Thm định và Đánh giá tác động môi trường, Tng cc Môi trường, BTài nguyên và Môi trường (trước đây là VThm định và Đánh giá tác động môi trường trc thuc BTài nguyên và Môi trường) đã phi hp cùng các chuyên gia xây dng và ban hành hướng dn kthut lp báo cáo ĐTM cho mt sloi hình dán phát trin: - Hthng htng kthut khu/cm công nghip; - Bãi chôn lp cht thi rn sinh hot; - Trm xlý nước thi đô th; - Nhà máy sn xut xi măng; - Nhà máy nhit đin; - Nhà máy sn xut thép; - Nhà máy sn xut giy và bt giy… Tuy nhiên, theo Phlc ban hành kèm theo s21/2008/NĐ-CP ngày 28 tháng 02 năm 2008 ca Chính phvsa đổi, bsung mt sđiu ca Nghđịnh s80/2006/NĐ-CP ngày 09 tháng 8 năm 2006 ca Chính phvvic quy định chi tiết và hướng dn thi hành mt sđiu ca Lut Bo vmôi trường, slượng các loi hình dán thuc đối tượng phi lp báo cáo ĐTM là rt ln, khong 162 loi. Stay ĐTM, được biên dch tcác ngun tài liu quc tế và chnh lý cho phù hp vi điu kin ca Vit Nam, gii thiu vđánh giá tác động môi trường cho các dán phát trin theo các nhóm ngành, lĩnh vc. Stay ĐTM, bao gm 02 (hai) tp, cung cp cho các nhà qun lý, các chuyên gia, các nhà khoa hc hot động trong lĩnh vc bo vmôi trường cách nhn biết các tác động môi trường chính; các gii pháp, bin pháp gim thiu các tác động tiêu cc ca các nhóm loi hình dán kèm theo danh mc các tài liu tham kho. Cc Thm định và Đánh giá tác động môi trường xin được gii thiu Stay ĐTM cho nhiu đối tượng khác nhau để sdng trong quá trình đánh giá tác động môi trường ca các hot động phát trin. Trong quá trình áp dng vào thc tế, nếu có khó khăn, vướng mt xin kp thi phn ánh vCc Thm định và Đánh giá tác động môi trường theo địa ch: Cc Thm định và Đánh giá tác động môi trường 83 Nguyn Chí Thanh, Hà Ni Đin thoi: 844-37734246 Fax: 844-37734916

Upload: others

Post on 30-Aug-2019

6 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • LI NI U

    Tun th php lut v bo v mi trng, hot ng bo v mi trng ni chung v nh gi tc ng mi trng ni ring c trin khai rng khp trn ton quc. T nm 1994 n nay, hng nghn cc d n pht trin tin hnh nh gi tc ng mi trng (TM), bo co TM ca cc d n ny c thm nh v ph duyt bi cc B Trung ng v cc a phng cp tnh.

    Thi gian qua, vi s tr gip ti chnh t Hp phn Kim sot nhim cc vng ng dn ngho thuc Chng trnh hp tc Vit Nam an Mch v mi trng giai on 2005-2010, Cc Thm nh v nh gi tc ng mi trng, Tng cc Mi trng, B Ti nguyn v Mi trng (trc y l V Thm nh v nh gi tc ng mi trng trc thuc B Ti nguyn v Mi trng) phi hp cng cc chuyn gia xy dng v ban hnh hng dn k thut lp bo co TM cho mt s loi hnh d n pht trin:

    - H thng h tng k thut khu/cm cng nghip; - Bi chn lp cht thi rn sinh hot; - Trm x l nc thi th; - Nh my sn xut xi mng; - Nh my nhit in; - Nh my sn xut thp; - Nh my sn xut giy v bt giy Tuy nhin, theo Ph lc ban hnh km theo s 21/2008/N-CP ngy 28 thng 02 nm

    2008 ca Chnh ph v sa i, b sung mt s iu ca Ngh nh s 80/2006/N-CP ngy 09 thng 8 nm 2006 ca Chnh ph v vic quy nh chi tit v hng dn thi hnh mt s iu ca Lut Bo v mi trng, s lng cc loi hnh d n thuc i tng phi lp bo co TM l rt ln, khong 162 loi.

    S tay TM, c bin dch t cc ngun ti liu quc t v chnh l cho ph hp vi iu kin ca Vit Nam, gii thiu v nh gi tc ng mi trng cho cc d n pht trin theo cc nhm ngnh, lnh vc. S tay TM, bao gm 02 (hai) tp, cung cp cho cc nh qun l, cc chuyn gia, cc nh khoa hc hot ng trong lnh vc bo v mi trng cch nhn bit cc tc ng mi trng chnh; cc gii php, bin php gim thiu cc tc ng tiu cc ca cc nhm loi hnh d n km theo danh mc cc ti liu tham kho.

    Cc Thm nh v nh gi tc ng mi trng xin c gii thiu S tay TM cho nhiu i tng khc nhau s dng trong qu trnh nh gi tc ng mi trng ca cc hot ng pht trin. Trong qu trnh p dng vo thc t, nu c kh khn, vng mt xin kp thi phn nh v Cc Thm nh v nh gi tc ng mi trng theo a ch:

    Cc Thm nh v nh gi tc ng mi trng 83 Nguyn Ch Thanh, H Ni in thoi: 844-37734246

    Fax: 844-37734916

  • Tp II: NNG NGHIP, KHAI THC M/NNG LNG,

    THNG MI/CNG NGHIP

    Hng dn xy dng nghin cu ton din v cc kha cnh mi trng ca d n

    MC LC

    LI NI U ................................................................................................................................. i

    I. NNG NGHIP ........................................................................................................................ 18

    1. Canh tc nng nghip ................................................................................................................ 18

    1.1. Phm vi ............................................................................................................................... 18

    1.2. Tc ng mi trng v cc phng php bo v ............................................................. 18

    1.2.1. Cc tc ng mi trng ............................................................................................. 19

    1.2.1.1. t ............................................................................................................................ 19

    1.2.1.2. Nc. ........................................................................................................................ 20

    1.2.1.3. Khng kh ................................................................................................................. 20

    1.2.1.4. Sinh quyn ................................................................................................................ 20

    1.2.2. Phng php bo v .................................................................................................... 21

    1.2.2.1. iu kin chung ....................................................................................................... 21

    1.2.2.2. Sinh thi nng tri .................................................................................................... 22

    1.3. Nhng lu trong phn tch v nh gi ca cc tc ng mi trng ............................ 24

    1.4. S tng tc vi cc khu vc khc .................................................................................... 26

    1.5. Tm lc nh gi mi trng lin quan. .......................................................................... 26

    1.6. Ti liu tham kho .............................................................................................................. 27

    2. Bo v thc vt .......................................................................................................................... 31

    2.1. Phm vi ............................................................................................................................... 31

    2.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................... 33

    2.2.1. Tng quan v bo v thc vt ..................................................................................... 33

    2.2.2. Cc phng php bo v thc vt c trng ............................................................... 34

    2.2.2.1. Cc phng php vt l ............................................................................................ 34

    2.2.2.2. Cc phng php ho hc ........................................................................................ 35

    2.2.2.3. Cc phng php cng ngh sinh hc ...................................................................... 38

    2.2.2.4. Cc bin php sinh hc ............................................................................................. 39

    2.2.2.5. Cc phng php tng hp ...................................................................................... 39

    2.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng .............................................. 40

    2.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc ...................................................................... 40

  • 2

    2.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan ............................................................ 41

    2.6. Ti liu tham kho .............................................................................................................. 41

    3. Lm nghip ................................................................................................................................ 46

    3.1. Phm vi ............................................................................................................................... 46

    3.1.1. Tng quan .................................................................................................................... 46

    3.1.2. Cc lnh vc ................................................................................................................ 46

    3.1.2.1. Qui hoch/sn xut sinh hc ..................................................................................... 46

    3.1.2.2. Xc lp loi cy trng ............................................................................................... 47

    3.1.2.3. S dng cy ci ........................................................................................................ 48

    3.1.2.4. Cc k thut thu hoch ............................................................................................. 50

    3.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................... 53

    3.2.1. Cc tc ng c th ca tng lnh vc n mi trng ............................................. 53

    3.2.2. Cc chin lc bo v c th theo lnh vc ............................................................... 53

    3.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng .............................................. 54

    3.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc ...................................................................... 56

    3.4.1. Cc b sung ................................................................................................................. 56

    3.4.2. Mi trng x hi ........................................................................................................ 57

    3.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan ............................................................ 57

    3.6. Ti liu tham kho .............................................................................................................. 57

    Ph lc: Gii thch mt s thut ng ......................................................................................... 61

    4. Chn nui .................................................................................................................................. 63

    4.1. Phm vi ............................................................................................................................... 63

    4.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................... 63

    4.2.1. Cc dng qun l chn nui ........................................................................................ 63

    4.2.1.1. Ch s dng ng c ................................................................................................. 63

    4.2.1.2. S dng ng c v c b sung thm thc n .......................................................... 65

    4.2.1.3. Sn xut c kh ........................................................................................................ 65

    4.2.1.4. Chung, tri .............................................................................................................. 66

    4.2.2. Cc h thng chn nui ............................................................................................... 66

    4.2.2.1. Tri nui sc vt (Ranches- M, Canada) ............................................................. 66

    4.2.2.2. H thng ng c ..................................................................................................... 67

    4.2.2.3. Chn nui qui m nh ........................................................................................... 69

    4.2.4. Cc trang tri ln vi qu trnh chn nui thm canh (chn nui thng mi) .......... 71

    4.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng .............................................. 72

    4.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc ...................................................................... 72

  • 3

    4.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan ............................................................ 73

    4.6. Ti liu tham kho .................................................................................................................. 73

    5. Dch v th y ............................................................................................................................. 75

    5.1. Phm vi ............................................................................................................................... 75

    5.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................... 75

    5.2.1. Kim sot dch bnh .................................................................................................... 76

    5.2.1.1. Khm v cha bnh .................................................................................................. 76

    5.2.1.2. Phng bnh (prophylaxis) ........................................................................................ 76

    5.2.1.3. Kim sot sinh vt trung gian (Vector control) ........................................................ 77

    5.2.1.4. Kim sot dch bnh ................................................................................................. 79

    5.2.1.5. Kim sot cc bnh c th ly lan sang ngi ......................................................... 79

    5.2.2. Cc hot ng ti phng th nghim ............................................................................ 79

    5.2.2.1. Chun on ti phng th nghim ............................................................................ 79

    5.2.2.2. Sn xut vaccine ....................................................................................................... 80

    5.2.2.3. Phn tch cht thi .................................................................................................... 80

    5.2.3. Th tinh nhn to v cy phi ..................................................................................... 80

    5.2.4. Kim tra thc phm ..................................................................................................... 80

    5.2.4.1. Kim tra tht ............................................................................................................. 80

    5.2.4.2. V sinh thc phm .................................................................................................... 80

    5.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng .............................................. 81

    5.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc ...................................................................... 81

    5.6. Ti liu tham kho .............................................................................................................. 82

    6. nh bt v nui trng thu sn ................................................................................................ 83

    6.1. Phm vi ............................................................................................................................... 83

    6.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................... 84

    6.2.1. Cc tri nui c th cng qui m nh .......................................................................... 84

    6.2.2. Nui trng thu sn qui m nh .................................................................................. 85

    6.2.3. S dng cc h nhn to nui c v nui trng thu sn ....................................... 86

    6.2.4. Ngh c trong khu vc 200 dm c quyn kinh t .................................................... 87

    6.2.5. S dng rng ngp mn nui c v nui trng thu sn ........................................ 88

    6.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng .............................................. 88

    6.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc ...................................................................... 89

    6.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan ............................................................ 90

    6.6. Ti liu tham kho .............................................................................................................. 91

    7. Cng ngh/k thut nng nghip .............................................................................................. 93

  • 4

    7.1. Phm vi ............................................................................................................................... 93

    7.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................... 93

    7.2.1. Con ngi, h sinh thi v k thut nng nghip ........................................................ 93

    7.2.1.1. Con ngi v k thut nng nghip ......................................................................... 93

    7.2.1.2. H sinh thi v k thut nng nghip ...................................................................... 94

    7.2.2. Tng quan v k thut nng nghip ............................................................................ 94

    7.2.2.1. Cc ngun nng lng, h thng ng lc, nhin liu v cht bi trn ................... 94

    7.2.2.2. Sn xut cc k thut ph tr ................................................................................... 95

    7.2.3. Cc c th ca sn xut cy trng ............................................................................. 95

    7.2.3.1. Cy cy ..................................................................................................................... 95

    7.2.3.2. Gieo ht/trng cy,chm sc v bn phn ................................................................ 96

    7.2.3.3. Thu hoch, p la, ch bin, bo qun v lu tr ................................................... 97

    7.2.3.4. Cung cp v phn phi nc .................................................................................... 97

    7.2.4. Cc c trng ca ngnh chn nui ............................................................................ 98

    7.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng .............................................. 98

    7.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc ...................................................................... 99

    7.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan ............................................................ 99

    7.6. Ti liu tham kho .............................................................................................................. 99

    8. Thu li ................................................................................................................................... 101

    8.1. Phm vi ............................................................................................................................. 101

    8.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 101

    8.2.1. Tc ng n cc thnh phn ca mi trng t nhin ............................................ 102

    8.2.1.1. Cung cp, vn chuyn v phn phi nc .............................................................. 102

    8.2.1.2. S dng v tiu thot nc ..................................................................................... 103

    8.2.2. Cc tc ng kinh t-x hi gy bi qu trnh cp, vn chuyn, phn phi, s dng v tiu thot nc ..................................................................................................................... 104

    8.2.2.1. Cc yu cu, nhn lc, thu nhp v phn phi ....................................................... 104

    8.2.2.2. Sc kho ................................................................................................................. 105

    8.2.2.3. Sinh k, nh v gii tr ......................................................................................... 105

    8.2.2.4. Tp hun v cc quan h x hi ............................................................................ 106

    8.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng ............................................ 106

    8.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................... 107

    8.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan .......................................................... 107

    8.6. Ti liu tham kho ............................................................................................................ 108

    II. M V NNG LNG ....................................................................................................... 111

  • 5

    1. Thm d, kho st v khai thc cc ngun ti nguyn thin nhin ......................................... 111

    1.1. Phm vi ............................................................................................................................. 111

    1.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 112

    1.2.1. Tip cn khu vc lm vic ........................................................................................ 112

    1.2.1.1. Cc tuyn ng tip cn ....................................................................................... 112

    1.2.1.2. Cc tuyn dng cp ................................................................................................ 112

    1.2.2. Lp bn a hnh v a cht ................................................................................. 113

    1.2.3. Tri v cc h thng h tr ........................................................................................ 113

    1.2.4. a vt l ................................................................................................................... 113

    1.2.4.1. K thut hng khng .............................................................................................. 113

    1.2.4.2. Kho st a chn ................................................................................................... 113

    1.2.4.3. Kho st a vt l khng dng a chn ............................................................... 113

    1.2.4.4. Bn ph ging khoan .............................................................................................. 113

    1.2.5. Kho st a cht thu vn ........................................................................................ 114

    1.2.5.1. Bm th nghim di hn ......................................................................................... 114

    1.2.5.2. Th nghim phun .................................................................................................... 114

    1.2.5.3. Th nghim nh du .............................................................................................. 114

    1.2.6. Cng tc thm d ....................................................................................................... 114

    1.2.6.1. Cc h th nghim ................................................................................................. 114

    1.2.6.2. Hm, ng l ........................................................................................................ 114

    1.2.6.3. Khoan ..................................................................................................................... 115

    1.2.6.4. Cht thi rn/qu trnh b .................................................................................. 115

    1.2.7. Thu mu ..................................................................................................................... 116

    1.2.7.1. Ly mu b mt ...................................................................................................... 116

    1.2.7.2. Ly mu hi dng hc .......................................................................................... 116

    1.2.8. Th nghim/phng th nghim ................................................................................... 116

    1.2.8.1. Phn tch phng th nghim .................................................................................... 116

    1.2.8.2. Th nghim tuyn, lm giu qung ......................................................................... 117

    1.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng ............................................ 117

    1.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................... 117

    1.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan .......................................................... 118

    1.6. Ti liu tham kho ............................................................................................................ 118

    2. Khai thc m l thin .......................................................................................................... 120

    2.1. Phm vi ............................................................................................................................. 120

    2.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 121

  • 6

    2.2.1. Cc h qu mi trng tim tng ca qu trnh khai thc l thin ............................ 121

    2.2.1.1. Khai thc kh ......................................................................................................... 122

    2.2.1.2. Khai thc t .......................................................................................................... 125

    3. Khai thc ngm ........................................................................................................................ 127

    3.1. Phm vi ............................................................................................................................. 127

    3.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 127

    3.2.1. Tc ng mi trng n tr lng v cc vng nguyn liu ln cn ...................... 128

    3.2.1.1. Khai thc cc ngun ti nguyn ............................................................................. 128

    3.2.1.2 S ph v cc kt cu .............................................................................................. 128

    3.2.1.3. S ph v/chia r dng chy ca nc ngm ......................................................... 128

    3.2.1.4. Thay i cht lng nc ngm ............................................................................. 128

    3.2.2. Cc tc ng mi trng ca khai thc ngm ........................................................... 128

    3.2.2.1. Khng kh/kh hu .................................................................................................. 128

    3.2.2.2. Ting n .................................................................................................................. 129

    3.2.2.3. Bi .......................................................................................................................... 130

    3.2.2.4. Nc m ................................................................................................................. 130

    3.2.3. Cc tc ng pha trn b mt ................................................................................... 130

    3.2.3.1. Khng kh/kh hu .................................................................................................. 130

    3.2.3.2. Nc ....................................................................................................................... 131

    3.2.3.3. St ln .................................................................................................................... 131

    3.2.3.4. X thi cht thi, nhu cu s dng t, cnh quan ................................................. 131

    3.2.4. Cc h qu khc ca qu trnh khai thc ngm ......................................................... 132

    3.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng ............................................ 132

    3.3.1. Khng kh/kh hu ..................................................................................................... 132

    3.3.2. Ting n ..................................................................................................................... 133

    3.3.3. Bi ............................................................................................................................. 133

    3.3.4. Nc .......................................................................................................................... 133

    3.3.5. t ............................................................................................................................. 134

    3.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................... 134

    3.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan .......................................................... 135

    3.6. Ti liu tham kho ............................................................................................................ 135

    4. X l v ch bin khong sn ................................................................................................. 139

    4.1. Phm vi ............................................................................................................................. 139

    4.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 139

    4.2.1. X l .......................................................................................................................... 139

  • 7

    4.2.2. Tn vn, sng, nghin v phn loi ........................................................................... 140

    4.2.3. Tch, tuyn ni .......................................................................................................... 140

    4.2.4. Nung .......................................................................................................................... 143

    4.2.5 X l, bo qun cc cht lm giu, ti trng trt................................................... 143

    4.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng ............................................ 144

    4.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................... 145

    4.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan .......................................................... 146

    4.6. Ti liu tham kho ............................................................................................................ 146

    5. Du m v kh thin nhin Khai thc, sn xut, x l, lu tr ............................................ 149

    5.1. Phm vi ............................................................................................................................. 149

    5.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 149

    5.2.1. Khai thc ................................................................................................................... 149

    5.2.1.1. Mi trng t nhin v sinh thi ............................................................................ 149

    5.2.1.2. Mi trng x hi ................................................................................................... 151

    5.2.1.3. Sc kho v an ton ............................................................................................... 151

    5.2.2. Sn xut ..................................................................................................................... 151

    5.2.2.1 Mi trng t nhin v sinh thi ............................................................................. 152

    5.2.2.2. Kinh t, x hi ........................................................................................................ 152

    5.2.2.3. Sc kho v an ton ............................................................................................... 152

    5.2.3. X l v lu tr ......................................................................................................... 153

    5.2.3.1. Mi trng t nhin ............................................................................................... 153

    5.2.3.2. Sc kho v an ton ............................................................................................... 153

    5.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng ............................................ 153

    5.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................... 153

    5.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan .......................................................... 154

    5.6. Ti liu tham kho ............................................................................................................ 154

    6. Sn xut than cc (coke), kh ho than, sn xut v phn phi kh ..................................... 156

    6.1. Phm vi ............................................................................................................................. 156

    6.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 158

    6.2.1 Cc tc ng mi trng ............................................................................................ 158

    6.2.2. Cc bin php bo v ................................................................................................ 159

    6.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng ............................................ 162

    6.3.1. Tng quan .................................................................................................................. 162

    6.3.2. Tm lc cc gi tr gii hn v tiu chun .............................................................. 162

    6.3.3. nh gi tc ng mi trng ................................................................................... 166

  • 8

    6.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................... 167

    6.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan .......................................................... 167

    6.6. Ti liu tham kho ............................................................................................................ 167

    7. Cc trm nhit in ................................................................................................................. 169

    7.1. Phm vi ............................................................................................................................. 169

    7.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 169

    7.2.1. Khng kh .................................................................................................................. 172

    7.2.1.1. Kim sot bi ........................................................................................................ 173

    7.2.1.2. Kh lu hunh...................................................................................................... 173

    7.2.1.3. Kh NOx ............................................................................................................... 175

    7.2.1.4. Hiu ng nh knh ................................................................................................ 175

    7.2.1.5.Cc ngun pht thi dng din ............................................................................ 175

    7.2.2.Nc ........................................................................................................................... 176

    7.2.3.t v nc ngm ...................................................................................................... 177

    7.2.4.Sc kho cng ng ................................................................................................... 179

    7.2.5. Cnh quan .................................................................................................................. 179

    7.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng ............................................ 180

    7.3.1. Cc gii hn pht thi ................................................................................................ 180

    7.3.2. Cc gii hn pht thi vo khng kh ........................................................................ 181

    7.3.3. Quan trc/gim st mc nhim .......................................................................... 182

    7.3.4. Gii hn x thi nc thi ......................................................................................... 183

    7.3.5. Ting n ..................................................................................................................... 184

    7.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................... 184

    7.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan .......................................................... 185

    7.6. Ti liu tham kho ............................................................................................................ 186

    7.7. Ph lc .............................................................................................................................. 190

    8. Truyn ti v phn phi in ................................................................................................... 195

    8.1. Phm vi ............................................................................................................................. 195

    8.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 195

    8.2.1. Cc h qu i vi mi trng .................................................................................. 195

    8.2.2. Sc kho cng ng, an ton lao ng v ngn nga tai nn ................................... 197

    8.2.3. Lm suy thoi cnh quan ........................................................................................... 198

    8.2.4. Cc tc ng kinh t-x hi v vn ho-x hi ......................................................... 199

    8.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng v tiu chun an ton ngh nghip ...................................................................................................................................... 199

  • 9

    8.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................... 199

    8.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan .......................................................... 200

    8.6. Ti liu tham kho ............................................................................................................ 200

    9. Cc ngun ti nguyn ti to nng lng ................................................................................ 203

    9.1. Phm vi ............................................................................................................................. 203

    9.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 204

    9.2.1. Nng lng mt tri .................................................................................................. 204

    9.2.2. Nng lng sinh khi ................................................................................................ 205

    9.2.2.1. t .......................................................................................................................... 205

    9.2.2.2. Kh ho .................................................................................................................. 206

    9.2.2.3. Biogas ..................................................................................................................... 207

    9.2.2.4. Nhin liu sinh hc ............................................................................................... 207

    9.2.3. Nng lng gi .......................................................................................................... 208

    9.2.4. Thu in ................................................................................................................... 209

    9.2.5. Nng lng a nhit ................................................................................................. 209

    9.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng ........................................ 210

    9.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc ................................................................ 210

    9.6. Ti liu tham kho ........................................................................................................ 212

    III. CNG NGHIP V THNG MI .................................................................................. 214

    1. Phn bn ni-t (sn xut nguyn liu, amoni v ur - urea) ................................................... 214

    1.1. Phm vi ............................................................................................................................. 214

    1.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 215

    1.2.1. Sn xut kh ammoniac tng hp (ASGP) ................................................................ 215

    1.2.1.1. ASGP t cc thnh phn hydrocarbons nh ........................................................... 215

    1.2.1.2. ASGP t du cn .................................................................................................... 216

    1.2.1.3. ASGP t nhin liu rn .......................................................................................... 217

    1.2.1.4. in phn nc v tch kh .................................................................................... 218

    1.2.2. Lu tr ammoniac tng hp ...................................................................................... 218

    1.2.3. Tng hp v to ht ur ............................................................................................. 219

    1.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng ............................................ 219

    1.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................... 220

    1.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan .......................................................... 220

    1.6. Ti liu tham kho ............................................................................................................ 221

    2. Cc loi phn bn ni-t (nguyn liu ban u v sn phm cui) .......................................... 223

    2.1. Phm vi ............................................................................................................................. 223

  • 10

    2.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 223

    2.2.1. Sn xut a-xt ni-t-ric .............................................................................................. 223

    2.2.2. Sn xut a-xt sun-phua-rc ....................................................................................... 224

    2.2.3. Sn xut amoni ni-t-rat ............................................................................................ 225

    2.2.4. Sn xut ni-t-rat can-xi amoni .............................................................................. 225

    2.2.5. Sun-pht amoni ........................................................................................................ 225

    2.2.5.1. Sn phm t cc l luyn coke hoc kh ho than ................................................. 226

    2.2.5.2. Sn xut t amoni v a-xt sun-phua-rc ................................................................ 226

    2.2.5.3. Phn bn nit nh l sn phm ph ....................................................................... 226

    2.2.5.4. Sn xut t thch cao, amoni v CO2 ..................................................................... 226

    2.2.6 Sn xut ni-t-rt can-xi ............................................................................................. 227

    2.2.7 Sn xut cc dung dch ni-t ...................................................................................... 227

    2.2.8. Sn xut clo-rua amoni .............................................................................................. 227

    2.2.9. Bi-cc-bo-nat amoni .................................................................................................. 228

    2.2.10. Vn chuyn, lu tr v ng gi cc phn bn dng rn ........................................ 228

    2.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng ............................................ 228

    2.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................... 229

    2.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan .......................................................... 229

    2.6. Ti liu tham kho ............................................................................................................ 230

    3. Xi-mng, vi, thch cao .......................................................................................................... 232

    3.1. Phm vi ............................................................................................................................. 232

    3.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 233

    3.2.1. Khng kh .................................................................................................................. 233

    3.2.1.1. Kh thi ................................................................................................................... 233

    3.2.1.2. Bi .......................................................................................................................... 234

    3.2.2. Ting n ..................................................................................................................... 234

    3.2.3. Nc .......................................................................................................................... 235

    3.2.4. t ............................................................................................................................. 235

    3.2.5. Mi trng lao ng .................................................................................................. 235

    3.2.6. Cc h sinh thi ......................................................................................................... 236

    3.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng ............................................ 236

    3.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................... 237

    3.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan .......................................................... 237

    3.6. Ti liu tham kho ............................................................................................................ 238

    4. Gm s k ngh, dn dng v cng nghip ......................................................................... 240

  • 11

    4.1. Phm vi ............................................................................................................................. 240

    4.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 241

    4.2.1. Khng kh .................................................................................................................. 241

    4.2.1.1. Kh thi ................................................................................................................... 241

    4.2.1.2. Bi .......................................................................................................................... 242

    4.2.2. Ting n ..................................................................................................................... 242

    4.2.3. Nc .......................................................................................................................... 243

    4.2.4. t ............................................................................................................................. 243

    4.2.5. Ni lm vic .............................................................................................................. 244

    4.2.6. Cc h sinh thi ......................................................................................................... 244

    4.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng ............................................ 245

    4.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................... 247

    4.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan .......................................................... 247

    4.6. Ti liu tham kho ............................................................................................................ 248

    5. Thy tinh ................................................................................................................................. 250

    5.1. Phm vi ............................................................................................................................. 250

    5.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 251

    5.2.1. Khng kh .................................................................................................................. 251

    5.2.2.1. Kh thi ................................................................................................................... 251

    5.2.1.2. Bi .......................................................................................................................... 252

    5.2.2. Ting n ..................................................................................................................... 253

    5.2.3. Nc .......................................................................................................................... 253

    5.2.4. t ............................................................................................................................. 254

    5.2.5. Mi trng lao ng .................................................................................................. 254

    5.2.6. Cc h sinh thi ......................................................................................................... 254

    5.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng ............................................ 255

    5.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................... 257

    5.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan .......................................................... 258

    5.6. Ti liu tham kho ............................................................................................................ 259

    6. Gang, thp ............................................................................................................................... 261

    6.1. Phm vi ............................................................................................................................. 261

    6.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 262

    6.2.1. Nh my nung kt/to ht .......................................................................................... 262

    6.2.2. L cao ........................................................................................................................ 263

    6.2.3. Cc nh my kh trc tip ....................................................................................... 265

  • 12

    6.2.4. Sn xut thp th ...................................................................................................... 265

    6.2.5. Sn xut thp hnh ..................................................................................................... 267

    6.2.6. Cc hot ng c v rn .......................................................................................... 269

    6.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng ............................................ 270

    6.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................... 271

    6.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan .......................................................... 272

    6.6. Ti liu tham kho ............................................................................................................ 273

    7. Kim loi mu ........................................................................................................................... 278

    7.1. Phm vi ............................................................................................................................. 278

    7.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 278

    7.2.1. Tch Aluminium ....................................................................................................... 278

    7.2.2. Nu chy qung kim loi nng .................................................................................. 280

    7.2.3. Cc nh my luyn th cp ....................................................................................... 283

    7.2.4. Sn xut bn thnh phm ca kim loi mu .............................................................. 284

    7.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng ............................................ 284

    7.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................... 285

    7.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan .......................................................... 286

    7.6. Ti liu tham kho ............................................................................................................ 287

    8. C kh ch to v ng tu ...................................................................................................... 291

    8.1. Phm vi ............................................................................................................................. 291

    8.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 292

    8.2.1. Cc dng nguy hi tim tang ca mt s hot ng .................................................. 292

    8.2.1.1. Ct kim loi ............................................................................................................ 292

    8.2.1.2. Lm sch v ty m bn thnh phm ..................................................................... 293

    8.2.1.3. Sn .......................................................................................................................... 295

    8.2.1.4. Xi m in .............................................................................................................. 296

    8.2.1.5. Hn ......................................................................................................................... 296

    8.2.1.6. Hn nhit cao ..................................................................................................... 298

    8.2.1.7. Mi ......................................................................................................................... 298

    8.2.2. Qu trnh cng ngh c kh v vn hnh ca cc xng c kh v xng ng tu (shipyards) ........................................................................................................................... 299

    8.2.2.1. Kh thi ................................................................................................................... 300

    8.2.2.2. Nc thi ................................................................................................................ 301

    8.2.2.3. Cht thi rn ........................................................................................................... 303

    8.2.2.4. t .......................................................................................................................... 303

  • 13

    8.2.2.5. Ting n .................................................................................................................. 304

    8.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng ............................................ 306

    8.3.1 Khng kh ................................................................................................................... 306

    8.3.2 Nc thi .................................................................................................................... 306

    8.3.3 Cht thi rn ............................................................................................................... 306

    8.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................... 306

    8.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan .......................................................... 307

    8.6. Ti liu tham kho ............................................................................................................ 307

    9. Nng cng nghip ................................................................................................................ 310

    9.1. Phm vi ............................................................................................................................. 310

    9.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ................................................................. 310

    9.2.1. Tng quan v nng-cng nghip ............................................................................... 310

    9.2.2. Mt s lnh vc chnh ................................................................................................ 311

    9.2.2.1. Xay bt ng cc ...................................................................................................... 311

    9.2.2.2. Ch bin tinh bt .................................................................................................... 311

    9.2.2.3. Ch bin ht c du v tri cy .............................................................................. 311

    9.2.2.4. Ch bin c ci ng v ma ng ..................................................................... 311

    9.2.2.5. Ch bin rau qu ..................................................................................................... 312

    9.2.2.6. B sa ..................................................................................................................... 312

    9.2.2..7 Ch bin cc mt hng trung-cao cp v gia v ...................................................... 312

    9.2.2.8 Chit/tch cht x t thc vt ................................................................................. 312

    9.2.2.9. Thuc da ................................................................................................................. 313

    9.2.3. Cc tc ng kinh t-x hi ....................................................................................... 313

    9.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng ............................................ 313

    9.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................... 314

    9.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan .......................................................... 314

    9.6. Ti liu tham kho ............................................................................................................ 314

    10. L sc sn v ch bin tht .................................................................................................... 315

    10.1. Phm vi ........................................................................................................................... 315

    10.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ............................................................... 316

    10.2.1. nhim nc .......................................................................................................... 316

    10.2.2. nhim khng kh .................................................................................................. 318

    10.2.3. Ting n ................................................................................................................... 320

    10.2.4. Cht thi rn v cn ................................................................................................. 320

    10.2.5. Nhit d ................................................................................................................... 320

  • 14

    10.2.6. An ton cng nghip ............................................................................................... 321

    10.2.7. Qui hoch v tr ........................................................................................................ 321

    10.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng .......................................... 321

    10.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................. 322

    10.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan ........................................................ 323

    10.6. Ti liu tham kho .......................................................................................................... 323

    11. Xay bt ng cc ..................................................................................................................... 325

    11.1. Phm vi ........................................................................................................................... 325

    11.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ............................................................... 325

    11.2.1.Lu tr v x l ng cc .......................................................................................... 326

    11.2.1.1. Cc silo ti cng khi vn chuyn v ni xay/nghin ............................................ 326

    11.2.1.2. Nh kho ca cc hp tc x .................................................................................. 328

    11.2.1.3. Lm sch ht ......................................................................................................... 329

    11.2.1.4. Sy kh ................................................................................................................. 329

    11.2.2. Xay bt (xay bt la m ) ........................................................................................ 330

    11.2.3. Xay ht c v ........................................................................................................... 330

    11.2.3.1. Xay la ................................................................................................................. 330

    11.2.3.2. Tch v v ch bin la min (sorghum) v k (millet) ....................................... 331

    11.2.3.3. Xay (u) ......................................................................................................... 332

    11.2.4. Qui hoch v tr ........................................................................................................ 332

    11.2.5. Nng lng t v (tru) thi .................................................................................... 332

    11.2.6. Cc qu trnh ch bin cht thi c lm sch v sn phm sau khi xay ......... 333

    11.2.7. X l bi .................................................................................................................. 333

    11.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng .......................................... 333

    11.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................. 334

    11.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan ........................................................ 334

    11.6. Ti liu tham kho .......................................................................................................... 335

    12. Cht bo v du thc vt ....................................................................................................... 337

    12.1. Phm vi ........................................................................................................................... 337

    12.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ............................................................... 338

    12.2.1 Tim nng nguy hi ca cc cng on ch bin ..................................................... 338

    12.2.2. Ch bin tri cy (qu c v -lu) ......................................................................... 339

    12.2.3. Ch bin cc qu v ht c du ............................................................................... 340

    12.2.3.1. Bo qun ............................................................................................................... 340

    12.2.3.2. Lm sch v nghin .............................................................................................. 340

  • 15

    12.2.3.3. n nh nguyn liu th ....................................................................................... 340

    12.2.3.4. Qu trnh p .......................................................................................................... 341

    12.2.3.5. Chit bng dung mi ............................................................................................ 341

    12.2.3.6. Tinh luyn ............................................................................................................ 342

    12.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng .......................................... 344

    12.3.1. Khng kh ................................................................................................................ 344

    12.3.2. Ting n ................................................................................................................... 344

    12.3.3. Nc thi ................................................................................................................. 345

    12.3.4. Cht thi .................................................................................................................. 347

    12.3.5. t ........................................................................................................................... 347

    12.3.6. La chn v tr ......................................................................................................... 347

    12.3.7. Vn chuyn .............................................................................................................. 348

    12.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................. 348

    12.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan ........................................................ 348

    12.5.1. Tch du th ............................................................................................................ 348

    12.5.2. Tinh luyn du ......................................................................................................... 349

    12.6. Ti liu tham kho .......................................................................................................... 349

    13. ng .................................................................................................................................... 352

    13.1. Phm vi ........................................................................................................................... 352

    13.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ............................................................... 354

    13.2.1. Trng, thu hoch, bo qun v lm sch nguyn liu ............................................. 354

    13.2.2. Ct, nghin nguyn liu th v chit ....................................................................... 355

    13.2.3. Lm sch dung dch sau khi chit ........................................................................... 356

    13.2.4. Bay hi, kt tinh v lm kh ng ........................................................................ 357

    13.2.5. Ch bin cc sn phm ph ..................................................................................... 357

    13.2.6. Nhu cu nng lng ................................................................................................ 358

    13.2.7. Qun l nc ........................................................................................................... 358

    13.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng .......................................... 360

    13.3.1. Cc yu cu v gii hn pht thi ............................................................................ 360

    13.3.2. Cng ngh gim thiu pht thi v quan trc pht thi ........................................... 362

    13.3.3. Cc gi tr gii hn lin quan n bo v sc kho ................................................. 363

    13.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................. 364

    13.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan ........................................................ 364

    13.6. Ti liu tham kho .......................................................................................................... 365

    14. n g, ca, ch bin g v cc sn phm t g .................................................................. 367

  • 16

    14.1. Phm vi ........................................................................................................................... 367

    14.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ............................................................... 367

    14.2.1. Ch bin g bng c kh .......................................................................................... 367

    14.2.2. Sn xut cc sn phm t g ................................................................................... 370

    14.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng .......................................... 371

    14.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................. 371

    14.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan ........................................................ 373

    14.6. Ti liu tham kho .......................................................................................................... 373

    15. Giy v bt giy .................................................................................................................... 377

    15.1. Phm vi ........................................................................................................................... 377

    15.1.1. Gii thiu/Thng tin chung/thut ng ..................................................................... 377

    15.1.2. Sn xut bt giy ..................................................................................................... 377

    15.1.2.1. Cc nguyn liu th .............................................................................................. 378

    15.1.2.2. Cc sn phm v qu trnh sn xut ..................................................................... 378

    15.1.3. Sn xut giy v ba ................................................................................................ 380

    15.1.3.1. Cc vt liu dng si c bn, bt giy (nguyn liu th cho qu trnh sn xut giy v ba) .................................................................................................................................. 380

    15.1.3.2. Cc sn phm v qu trnh sn xut ..................................................................... 380

    15.1.4. Cc h thng my mc ph v ph tr .................................................................... 381

    15.2. Cc tc ng mi trng v bin php bo v ............................................................... 381

    15.2.1. Phm vi: Nguyn liu th v ph tr ...................................................................... 381

    15.2.1.1. Nguyn liu th dng si ...................................................................................... 381

    15.2.1.2. Nc ..................................................................................................................... 382

    15.2.1.3. Nng lng ........................................................................................................... 382

    15.2.1.4. Ho cht v cc cht ph tr khc ........................................................................ 383

    15.2.2. Cc dng thi t qu trnh sn xut giy v bt giy .............................................. 383

    15.2.2.1. Cc dng thi lng ................................................................................................ 383

    15.2.2.2. Cc dng thi vo khng kh ................................................................................ 384

    15.2.2.3. Cht thi rn ......................................................................................................... 384

    15.2.2.4. Ting n ................................................................................................................ 384

    15.3. Cc lu trong phn tch v nh gi tc ng mi trng .......................................... 385

    15.3.1. Cc dng thi lng ................................................................................................... 385

    15.3.2. Cc dng thi vo khng kh ................................................................................... 385

    15.3.3. Cht thi rn ............................................................................................................ 386

    15.3.4. Ting n ................................................................................................................... 386

  • 17

    15.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................. 386

    15.4.1. Cc phm vi c trng ............................................................................................ 386

    15.4.1.1. Nguyn liu th .................................................................................................... 386

    15.4.1.2. Cc cht ph tr v ph gia .................................................................................. 388

    15.4.2. Cc phm vi khng c trng ................................................................................. 389

    16. Dt ......................................................................................................................................... 402

    16.1. Phm vi ........................................................................................................................... 402

    16.1.1. Thut ng ................................................................................................................ 402

    16.1.2. Nguyn liu ............................................................................................................. 402

    16.1.3. Cc qu trnh sn xut ............................................................................................. 402

    16.1.3.1. n nh si (Fibre conditioning) .......................................................................... 402

    16.1.3.2. Xe si (sn xut si) ............................................................................................. 402

    16.1.3.3. Dt v dt kim ...................................................................................................... 403

    16.1.3.4. Hon tt sn phm ................................................................................................ 403

    16.1.4. Kch thc ca dt nhum ...................................................................................... 403

    16.1.4.1. Ko si ................................................................................................................. 403

    16.1.4.2. Dt thoi v dt kim ............................................................................................... 403

    16.1.4.3. Hon tt sn phm ................................................................................................ 403

    16.1.5. Cc vn lin quan n v tr ................................................................................ 403

    16.2.1. n nh si .............................................................................................................. 404

    16.2.2. Xe si v nh ng .................................................................................................. 404

    16.2.3. Dt thoi v dt kim .................................................................................................. 404

    16.2.4. Hon tt sn phm ................................................................................................... 405

    16.2.4.1. nhim nc thi ................................................................................................ 405

    16.2.4.2. Cc dng kh v hi thi ....................................................................................... 407

    16.2.4.3. Ting n ................................................................................................................ 408

    16.2.5. Cc tc ng mi trng chung .............................................................................. 408

    16.3.1. Kim sot nhim khng kh ................................................................................. 409

    16.3.2. Kim sot ting n ................................................................................................... 410

    16.3.3. Kim sot nhim nc ......................................................................................... 410

    16.4. S tng tc vi cc khu vc/lnh vc khc .................................................................. 412

    16.5. Tm lc nh gi tc ng mi trng lin quan ........................................................ 412

    16.6. Ti liu tham kho .......................................................................................................... 413

  • 18

    I. NNG NGHIP

    1. Canh tc nng nghip

    1.1. Phm vi

    Cc thut ng sau thng c s dng v nh ngha ca chng nh sau:

    - n canh (Single cropping) l ch canh tc mt loi cy trn mt mnh t c th, v d la. Nu trn mt mnh t m cc loi cy khc nhau c canh tc k tip nhau th cn c gi l lun canh (crop rotation).

    - Xen (a) canh (Intercropping) l h thng c nhiu loi cy khc nhau c canh tc trn cng mt mnh t, v d nh kt hp trng sn (khoai m) vi ht k c (cowpeas).

    - Cy thng nin (Annual crops) l thc vt c vng i trong mt nm, v d ng cc, cy h u, cc loi rau v thuc l.

    - Cy lu nin (Perennial crops) l loi cy c vng i nhiu hn mt nm v thng ch trng hoc gieo ht mt ln, v d nh cy n tri, c ph, cacao, ch

    - c canh (Monoculture) l ch trng mt loi cy c th trn mt vng t c th trong mt s chu k nht nh v d nh cy ma.

    Trong trng hp sn xut g, nguyn liu th, thc n gia sc hoc thc vt dng sn xut cc vt dng xa x, canh tc nng nghip trn quan im khu vc - th hin mt dng tc ng ca con ngi n cn bng t t nhin.

    Cc h thng canh tc truyn thng thng da trn a canh v nh hng tn ti. Cc dng vo bao gm phn bn v thuc bo v thc vt thng khng ph bin v s dng phm vi nh.

    Ngc li, cc nng tri vi quy m ln thng dng c canh (ma, bng) hoc cy lu nin (c ph, ch, c ca). cc dng canh tc thng nh hng th trng v ph thuc vo cc dng ngoi vi.

    Sn phm nng nghip thng c cc hot ng sau:

    - Bo v cy trng. - K thut nng nghip v sc ko ng vt. - Thy li. - Chn v nhn ging. - Ci to t v bn phn. - Chm sc cy v dit c, thu hoch, x l sau thu hoch. - Chng v kim sot xi mn. Cy trng pht trin p ng cc nhu cu sn xut v kinh doanh. Chng cng c mt

    vai tr trong vic bo v t, khng kh v nc.

    Sn xut nng nghip l c thc hin trn cc nng tri, hu ht s sng lao ng l cc thnh vin trong gia nh, m bo s tn ti v thu nhp.

    1.2. Tc ng mi trng v cc phng php bo v

    Trong h sinh thi nng nghip, con ngi s tr thnh cc yu t chi phi h sinh thi (h sinh thi nh hng nhn to). cc h sinh thi nng nghip khc vi h sinh thi t nhin ch cc qu trnh iu tit t nhin c xp hng hai sau qu trnh kim sot ca con ngi.

  • 19

    Trong mi trng t nhin th thc vt l mt phn ca h sinh thi v ng vai tr quan trng trong vic bo v chng. Ty thuc vo phng thc canh tc, mt cch hin nhin, cng sut v tc ng qua li ca cc bin php canh tc s lm tng cc tc ng mi trng c th. Cc tc ng ny c th lm gim tnh a dng sinh hc, lm thay i cu trc t v gy nhim t, nc v khng kh (thuc bo v thc vt, cc loi mui l kt qu ca qu trnh ti v bn phn, Nitorat). Cc h sinh thi t nhin cng cng vi cc chc nng khc nhau c thay th bi s dng t nhn to km a dng hn.

    Vic gia tng s dng cc sn phm cng nghip (phn bn, thuc bo v thc vt, nng lng) v cc k thut canh tc khng ph hp dn ti s nhim nc sinh hot bi phn bn v thuc bo v thc vt cng nh xi mn t, sa mc ha v thoi ha gen.

    1.2.1. Cc tc ng mi trng

    1.2.1.1. t

    t l nn tng cho canh tc nng nghip v chc nng quan trng trong vic m bo s tn ti ca loi ngi.

    Bo v t l yu t cn thit nu mi trng sng ca con ngi c duy tr bn vng kh nng cung cp thc phm cht lng cao cho con ngi.

    Cc c hi thay i cc iu kin ch o ti mt v tr c th l c gii hn. Cc gii php canh tc do vy phi c iu tit bi cc iu kin t nhin ti khu vc .

    Xi mn hay cn c gi l s dch chuyn t bi gi v nc l hu qu ln nht ca vic canh tc nng nghip c bit l vng nhit i.

    Mc xi mn ph thuc vo loi cy trng v phng thc canh tc. gim thiu xi mn cn m vo mt t c che ph quanh nm. Trong trng hp c canh v n canh th ri ro xi mn s ln hn trong thi k u ca thc vt (v d ng, cy h u), khi mt cy thp v cc bin php tr c th ang mnh. i vi cy thng nin nh cy ng cc, thn c v ly ht i hi cy t thng xuyn v gy nn cc tc ng xu ti cu trc t dn n xi mn.

    Cc cy lu nin nh cy n qu thng ngn cn qu trnh xi mn t khi tn, n cung cp lp che ph bn v c tc ng tch cc n cu trc t.

    Tnh xi mn ca t cn ph thuc vo c trng vt l ca n. Ct mn v cc ht bo mn d b di chuyn trong khi d cc thnh phn v st th c tnh chng xi mn cao. Cc thng phn mn lm tng tnh n nh ca cu trc t cng nh kh nng gi nc c tc dng ngn cn kh nng xi mn.

    Cc bin php quan trng chng xi mn gm:

    - m bo che ph t tt (a canh, gieo chm). - "storeyed" canh tc kt hp vi cy c tn v cc cy bi. - Chia vng t canh tc thnh cc mnh nh v to cc vng ph gi i vi hng gi

    ch o.

    - Trnh tp trung gia sc hoc c cc bin php ngn cn sinh n ca gia sc ti cc vng mi gieo ht (xem tm tt mi trng v nui gia cm).

    p dng cc bin php c gii nng trong bin php cy t v thu hoch s lm cho t b nn, cc rnh v cc vng ly, c bit trong trng hp t trong vng nhit i c cu trc yu. iu ny c th c nhng hiu qu bt li ca vic cho gim dng nc r qua v s cp kh

  • 20

    cho h thc vt v ng vt trong t cng nh i vi cy trng. c gii ha cng c th dn ti s thay i ca vic phn chia lao ng gia nam gii v n gii.

    Mc du thng xuyn cy cy trng trt s c tc dng kch thch hiu qu hot ng ca cc vi sinh vt v v vy cng b sung thm cht dinh dng, n gy ra cc iu khng thun li trong vng nhit i:

    - Cht mn b thi ra s lm tng nhit . - H ng vt t b nh hng bi s hnh thnh cc cht mn mi. y mnh sn xut n canh s lm h hi mt phm vi rng ln v vic chm sc cn

    thit phi s dng thuc tr su hi. a thuc tr su hi vo t s gy ra nhng tc ng ti h ng vt v thc vt t.

    Cht hu c c mt vai tr ln trong ng thi ca t trong vng nhit i. N d tr nc, cung cp mi trng sng cho sinh vt t, tng cng cu trc bn vng ca t, v l ni cung cp v lu tr cht dinh dng. Ngoi cc chc nng cha ng cc cht dinh dng l cc cht hu c thc hin chc nng sng quan trng, th t trong vng nhit i t khi cha ng cht dinh dng cht lng cao v gn cc khong cht trong t. S dng cc khong cht lm mu m t v vy ph thuc vo s cn i v n nh cc cht hu c trong t. Nu s lng cc cht lm mu m t c s dng khng cn i vi cc cht hu c trong t, th n gy ra mt mi nguy him cho nc ngm khi thm vo lp t su hn. S dng qu nhiu cc cht lm mu m t th l nguyn nhn h hi h sinh thi v thit hi v kinh t.

    Ri ro ca vic mt dinh dng khng cn bng l rt ln trong trng hp n canh v c canh. V d nh trong trng hp trng ng, c ca, cy ly c, cy ly thn. Ni m mt s loi thc vt pht trin a canh hoc h thng cy trng lun phin th r ro tr nn nh hn, nh l s p ng i hi nhu cu cht dinh dng khc nhau. Nh vy, dng trng cy kt hp vi s khc nhau v n su ca r cy (nng, cn) v nhu cu cht dinh dng khc nhau (cao, thp), s cnh tranh cc cht dinh dng, nc v nh sng gim i ng k.

    1.2.1.2. Nc.

    Xi mn nh cp trn c th dn ti ph dng ha cc ngun nc tip nhn cc cht dinh dng t qu trnh xi mn, v d nh phn lng, nitrat, v c th b nhim bi d lng thuc bo v thc vt

    1.2.1.3. Khng kh

    Kh hu nhng vng a canh v cc loi cy c nhiu tng th tt hn, ni mt cch khc cn bng hn so vi vng trng cy thng nin, n canh hay c canh. Tc gi thp hn, do vy s tt hn cho cc loi thc vt nhy cm vi gi (v d nh chui).

    nhim khng kh cng c th gy ra do vic s dng ha cht bo v thc vt. S bay hi ammonia trong qu trnh s dng phn bn rn v lng l khng ng k. Di iu kin nhit i (nhit cao, kh nng hp ph trn b mt ca t thp), c th ln n 80% tng lng nit b bay hi.

    nhim khng kh v bu kh quyn l kt qu ca s thi kh t qu trnh s dng cc my mc, trong k thut ct v t, v vic t cc sn phm thc vt d tha, nh vy vic thi cc kh nh CH4 v NOx t qu trnh chn nui cc by n gia sc ln v canh tc la nc. Cc yu t trn ng mt phn trong hu qu gy nn hiu ng nh knh.

    1.2.1.4. Sinh quyn

    Ri ro ca s mt cc loi v thay i mt cn bng trong cc loi th tng t l vi cng canh tc. Kim sot du canh quan st cc giai on khng canh tc cn thit s xm ln t

  • 21

    nht trong iu kin mi trng t nhin ca vng khng ch mt cp vng b xa sch trn c s chn la. iu ny khng ch l bo tn cc khu rng, c bit l rng ma nhit i v cc ngun ti nguyn t chng, m cn bo v ngi dn rng, h thng c nhng hiu bit v s dng nhng th cy c kh nng cha bnh v mi tng quan sinh thi trong mi trng sng ca h.

    Phng php canh tc cc v ma, mi lin h vi cc my mc, cc dng ha cht v phng php kim sot c di l nguyn nhn lm cho cc cy hoang d pht trin chim ch, dn n gim s lng cc loi.

    Trong cc vng ty thuc vo cc thi k hn hn, vi quy m trng trt ln loi cy rng trong mt s h thng c canh th thng tng nguy c chy rng. Ngoi ra cc cht dinh dng v nc b mt, nhng iu ny cng c th l kt qu ca s tiu dit khng mong mun ca cc loi c v cc loi cy khng khng c c s chy.

    Thay th v ph hy cc loi thc vt s dn ti s lm gim tnh a dng sinh hc. M rng phm vi s dng ca rng nhit i cng l nguyn nhn lm gim tnh a dng loi ng vt. V d trong trng hp ca cc loi linh trng v cc loi chim.

    H sinh thi t nhin c nhng nh hng bt li khng nhng bi nhu cu t bt u cho sn phm nng nghip m cn bt u b phn chia ra (v d nh cc tuyn ng giao thng), cng vi kh nng c th mt tnh n nh ca t.

    S dng t cho sn xut nng nghip thng dn ti lm gim din tch rng, h sinh thi kh, h sinh thi nc v l nguyn nhn lm cho phong cnh n iu, v d nh hu qu ca s gii phng mt bng, tiu nc, san mt bng v thy li.

    Bng cch so snh vi h thc vt t nhin, sn xut nng nghip ph hy mi trng sng v lm gim tnh a dng trong vng. Tiu chun ha cc sn phm cho th trng v duy tr ni ging c cc im ring bit (v d nh l sn lng, hnh dng, mu sc) gp phn lm gim tnh a dng a phng (suy thi gen).

    1.2.2. Phng php bo v

    1.2.2.1. iu kin chung

    Trong phm tr rng sn xut nng nghip b nh hng bi cc yu t c bn; n khng ch lin quan ti kh hu m c yu t quc gia (v d nh l phng php s hu t) hoc yu t quc t (quan h kinh t).

    C rt nhiu vng kh hu v thc vt mang tnh nhy cm cao vi s can thip ca con ngi, cc hot ng ny tng ph hoi thm thc vt sau:

    - Ph rng ma nhit i chu th Amazon ly g cht lng cao. - Ct v t gii phng mt bng bi cc vng t nng nghip Nigeria, ni chuyn

    i sang trng trt c nh khng cn cho php t c c hi c ti sinh.

    - Pht trin n gia sc qu mc trong vng Sahel l kt qu tp trung mt lng ln gia cm v chng n ht thm thc vt vn tha tht ti y.

    Cc hu qu l thm ha, khng nhng ch xy ra vng nhit i m t m c i vi vng c lng ma t hn. Hu nh khng c thm thc vt no c th che ph,v vy thnh phn ca t s b thay i sau t nm; vai tr quan trng y l s tng kh nng phn hy cc cht hu c trong t v vi vic th vic b sung cc cht hu c mi l gim n mc ti thiu.

    Trong phm vi nn kinh t th gii, gi tr thng mi cho cc quc gia quan tm l tnh trng n nh. l cc quc gia trn c gia tng chi ph nng lng v thng phm.

  • 22

    Chnh sch nng nghip quc t hin nay khng c g m bo cn i pht trin sn xut nng nghip.

    Tc gia tng dn s nhanh chng ng ngha vi din tch t nng nghip s gim xung v nh vy t ai li tr nn b s dng mnh m hn. Cc trang tri M La tinh ngy nay c kch thc trung bnh ch khong 2,7ha; v Chu phi trung bnh khong 1,3 ha, trong khi tng ng vi hnh thi ca chu th t hn 1ha. Nh vy, 10% s ngi sng nh vo nng nghip v Chu Phi, 25% Trung ng v 30% M La tinh khng c g. Hai phn ba trong s h c din tch t rt nh khng th vn v k thut u t nh thc tr su bnh, thuc dit c v khong cht lm mu m t.

    Nh trn, t ai ngy cng thiu, h thng nng nghip chuyn i t du canh du c sang bn du canh v cui cng lp nng tri c nh. Qu trnh ny c hnh thnh chu , trong khi phn ln chu Phi v M Latinh vn ang ang c thc hin. Thay i thnh cc nng tri c nh c ngha l khng c cc vng t b hoang nh cc giai on trc (rng, bi cy, ng c) m cho php ci to t; vng t mu m b suy gim v cui cng cn li mt mc thp ch cho mt sn lng nh. S thiu ht t ai nn bt buc s dng cc vng t nghing, dc nn c nguy c xi mn v v vy gp phn lm suy gim mi trng.

    Tnh quan trng ca cy trng cng c nhng thay i. Trong cc vng m t v cn nhit i trng khoai m, cy la min, v ng b st gim nng sut, trong khi cc v ma nh sn v khoai lang tr nn quan trng hn. Hai loi cy cp trn th cho sn phm ma v tng i tt ngay c trn cc vng t ngho, nhng trng n chnh l nguyn nhn t tr nn b bc mu mt cch nhanh chng.

    Trong rt nhiu quc gia, va tng cng cng tc nng nghip v va qu trnh cng nghip ha th c nhiu tc ng xu ln mi trng. S ng nc, mn ha v bi p l nguyn nhn t qu trnh ct xn cc cng trnh thy li - thng th to ra mt chi ph ln mt kh nng mu m ca t sau mt vi nm, dn ti lm gim sn lng ng k. Du vt tn ti bn ca cc loi thuc tr su ngy cng tng trong ngun nc mt v nc ngm. Mt thp k va qua s lng ngi b nhim thuc tr su tng cao, trong khong thi gian cng tng ng k s lng loi khng thuc tr su bnh do s dng chng qu thng xuyn.

    Cc yu t miu t y c thng tm thy khi c s n lc ang c thc hin nng cao sn lng, qu trnh hin i ha sn xut nng nghip mt cch thng thng. Tuy nhin, cc vn khng ch l hu qu ca cc d n sn xut quy m ln m n cn c gy ra bi qu trnh tch ly ca hng lot cc hot ng ca cc d n quy m nh.

    Hin nay, cc chi ph mi trng thc t khng hoc c tc ng rt t t cc quan im qun l trn cc trang tri, ni m khng khuyn khch bo tn cc ngun ti nguyn thin nhin hay nng cao hiu qu mt cch bn vng.