1

Leefmilieu Brussel

BIODIVERSITEIT IN DE STAD: INLEIDING

Marianne SCHLESSER

NATIONAAL KNOOPPUNT BIODIVERSITEIT/ KBIN

Seminarie Duurzaam bouwen:

3

Doelstellingen van de presentatie

● Een definitie geven van het concept biodiversiteit

en van de ecosysteemdiensten

● Uitleg geven over het belang van de biodiversiteit

● Een beschrijving geven van de politieke

engagementen op wereldniveau en de initiatieven

met het oog op hun uitwerking

● Illustreren van de uitleg aan de hand van

voorbeelden in een stedelijke context

4

I. Wat is biodiversiteit?

► Definitie

► Overzicht van de kennis en tendensen

II. Mondiaal bestuur en lokale overheden

► Biodiversiteitsverdrag van de VN

► Engagementen op wereldniveau tegen 2020 (Nagoya)

► Actieplan steden en lokale overheden

III. De sleutelboodschappen uit het rapport van de

Verenigde Naties betreffende de perspectieven

van de steden en de biodiversiteit, de “City

Biodiversity Outlook”

Planning van de uiteenzetting

● De diversiteit van het leven op Aarde

“De verscheidenheid van levende organismen van allerlei herkomst, met inbegrip van, onder andere, terrestrische, mariene en andere aquatische ecosystemen en de ecologische complexen waarvan zij deel uitmaken; dit kan ook de verscheidenheid omvatten binnen soorten, tussen soorten en van ecosystemen” (Art. 2 van het Biodiversiteitsverdrag van de Verenigde Naties, Rio,1992)

I. Wat is biodiversiteit?

● De diversiteit van het leven op Aarde

● Talrijke dimensies:

► Soorten/ organismen

Dieren

Planten

Microorganismen

Zwammen

© Th. Hubin (IRScNB)

© Vilda

I. Wat is biodiversiteit?

Architect species

Beaver Carrier shell

Trap door spider Termites

Weaver bird

Family of marine snails

Name given in 1850 by an English zoologist

Architekton (gr.) = construction master, of archi =

main and tekton = carpenter

FR: Solarium

NL: Zonnewijzerslakken

EN: Sundial shells

DE: Sonnenuhrschnecken

Architectonicidae

Welke biodiversiteit op Aarde?

● Ongeveer 2 miljoen gekende soorten

● Waarschijnlijk 10-15 miljoen

● Volgens schattingen maximum 100 miljoen

Welke biodiversiteit op Aarde?

● Ongeveer 2 miljoen gekende soorten

● Waarschijnlijk 10-15 miljoen

● Volgens schattingen maximum 100

miljoen

● Nog talrijke niet verkende

omgevingen

© M. Leponce (RBINS)

Niet verkende omgevingen:

Bodems, spleten en ondergrondse holtes

© A. Ruellan (IINRA)

Dubilier et al. Nature Reviews Microbiology

6, 725-740 (October 2008)

Zeemilieu:

een nieuwe nog te

ontdekken wereld…

Monts hydrothermaux

Carcasses profondes

Suintements froids

Sédiments peu profonds

De mens maakt deel uit

van de biodiversiteit en

speelt een sleutelrol in de

ecosystemen

Photos Yann-Arthus Bertrand

In België

● Ongeveer 36 300 geregistreerde soorten

● 22 800 dieren, 13 500 planten en zwammen

● Waarschijnlijk 55 000 soorten bij ons

● Relatief goed gekend: zoogdieren, vogels, lieveheersbeestjes, vlinders, libelles,

bloemenplanten, naaldbomen, varens, mossen, korstmossen

● Minder goed gekend: talrijke groepen insecten, fytoplankton, algen, schimmels,

bacteriën, virussen e.a.

● 20 à 75% bedreigde soorten, volgens de groepen en gewesten in het land

Biodiversity in Belgium (2003) http://www.especes.be

● De diversiteit van het leven op Aarde

● Talrijke dimensies:

► Soorten/ organismen

► Genen De diversiteit van individuen behorende

tot eenzelfde soort (grootte, vorm,

kleuren)

I. Wat is biodiversiteit ?

● De diversiteit van het leven op Aarde

● Talrijke dimensies:

► Soorten/ organismen

► Genen

► Ecosystemen

Systeem gebaseerd op de interactie

tussen een groep organismen en

hun fysieke omgeving

I. Wat is biodiversiteit ?

Een waterzuiveringsinstallatie

Een controlemechanisme voor

overstromingen

Een vervoersnet

Een plek voor ontspanning, …

Wat is dit?

Wat is dit?

Een voedselfabriek

Een hernieuwbare energiebron…

Wat is dit?

Een waterreservoir

Een heilige plek

Een manier om je ego te

testen

Wat is dit?

Een airconditioner

Een luchtfilter

Een ontspanningsruimte

Een schuilplaats

Wat is dit?

Een controlesysteem voor

overstromingen

Het zijn NIET LOUTER

bronnen:

Systemen

Het zijn NIET LOUTER

dieren en planten:

Diensten

Een waterzuiveringstation

Een luchtfilter

Een airconditioner

Een ontspanningsplek

Een god

Een voedselfabriek

Balmford et al. 2008. Review on the Economics of Biodiversity Loss: Scoping the science

De voordelen die we kunnen halen uit

de ecosystemen zijn dikwijls niet

beperkt tot een generatie

De ecosystemen leveren talrijke diensten

Productie

Geproduceerde of

geleverde diensten

door de ecosystemen

Regulatie

Voordelen uit de

regulatie van de

ecosysteem-

processen

Cultuur

Immateriële

voordelen van de

ecosystemen

voeding, vezels,

zuurstof, energie,

bouwmaterialen, drinkwater,

geneesmiddelen…

klimaat,

overstromingen,

ziektes,

verwoestingen,

natuurrampen…

ontspanning, (eco)toerisme,

sociale betrekkingen,

kennissysteem, educatieve,

spirituele of religieuze

waarde, kunst, inspiratie…

Inspiration in architecture: examples

Mosque in Burkina Faso:

technical inspiration

Art nouveau: artistic inspiration

Ecosysteemdiensten

26

Eerste poging tot economische valorisatie

Biodiversiteit, de kern van ons welzijn

Global Biodiversity Outlook 2 (2006)

Veranderings-

factoren

De stadsbevolking zou

van 3,5 miljard in 2010

6,3 miljard bereiken in

2050

(CBO, 2012)

I. Wat is biodiversiteit

● Biodiversiteitsverdrag van de VN

● Engagementen op wereldniveau tegen 2020

(Nagoya)

● Actieplan steden en lokale overheden

III. De 10 sleutelboodschappen van het

rapport van de Verenigde Naties betreffende de vooruitzichten van de steden en de biodiversiteit:

“City Biodiversity Outlook”

29

II. Mondiaal bestuur van de biodiversiteit en lokale overheden

30

● 3 doelstellingen: behoud, duurzaam gebruik, billijke verdeling

● Houdt rekening met alle aspecten van de biodiversiteit

(soorten, ecosystemen en genetische hulpbronnen)

● Bekrachtigd door 192 landen + EU (België in 1996)

● Juridisch afdwingbaar, flexibele uitwerking (werkprogramma’s,

richtlijnen)

● Nagoya Protocol inzake de toegang tot hulpbronnen en de verdeling

(2010)

● Cartagena Protocol inzake Bioveiligheid (2000)

+ Bijkomend Protocol inzake de verantwoordelijkheid en de verdeling

betreffende de preventie van biotechnologische risico’s (2010)

Biodiversiteitsverdrag van de Verenigde

Naties (CDB, Rio 1992)

Nagoya, Japan (2010) = akkoord rond meer dan 30 belangrijke thema’s

verbonden aan de 3 doelstellingen van het Verdrag

Sleuteluitdagingen van socio-economisch belang: integratie in de

sectoren

Stap voorwaarts voor de wereldwijde biodiversiteitsagenda (definitie

van de beleidslijnen en uitwerking)

Langetermijnvisie (2050)

Mission: Take effective and urgent action to halt the loss of biodiversity in order to

ensure that by 2020 ecosystems are resilient and continue to provide essental services,

thereby securing the planet’s variety of life, and contributing to human well-being and

poverty eradication

20 doelstellingen van Aichi tegen 2020

Engagementen op wereldniveau tegen 2020 genomen tijdens de biodiversiteitstop te Nagoya

33

● In Nagoya hebben meer dan 260 burgemeesters en andere

vertegenwoordigers van lokale overheden uit 70 landen op 26 oktober

2010 een actieplan voor de periode 2011-2020 goedgekeurd ter

bescherming van de biodiversiteit in de agglomeraties.

● Het actieplan werd goedgekeurd en de beslissing X/22 waarin het Plan

werd opgenomen, werd door de 193 Partijen van de CBD

aangenomen tijdens de COP 10.

http://www.cbd.int/decision/cop/?id=12288

● Het plan voorziet meer bevoegdheden, het verspreiden van best practices en een

“evaluatie van de relatie en de opportuniteiten tussen de verstedelijking en de

biodiversiteit op basis van de derde editie van de Global Biodiversiteit Outlook”

● De Canadese stad Edmonton, een van de grondleggers van het lokaal actieprogramma

voor biodiversiteit van ICLEI, heeft formeel de principes van de CBD opgenomen in zijn

langetermijnproces voor milieuplanning; gebruikt de city biodiversity index en heeft de

doelstellingen van het actieplan opgenomen in zijn strategisch milieuplan met als titel

Way We Green.

Actieplan steden en biodiversiteit:

een première!

Europees actieplan voor de biodiversiteit

● Het verlies aan biodiversiteit

tegen 2020 afremmen

overeenkomstig de

doelstellingen van Nagoya

(CDB)

● De ecosysteemdiensten voor

het menselijk welzijn

ondersteunen

● Biodiversiteitsindicatoren op

wereldniveau omgezet in

Europese indicatoren

vooraleer ze op nationaal

niveau toe te passen

http://www.eea.europa.eu

Belgische nationale Biodiversiteit-strategie 2006-2016 Evaluatie (2012) Actualisering (2013)

I. Wat is biodiversiteit

● Biodiversiteitsverdrag van de VN

● Engagementen op wereldniveau tegen

2020 (Nagoya)

● Actieplan steden en lokale overheden

III. De 10 sleutelboodschappen van het

rapport van de Verenigde Naties betreffende de vooruitzichten van de steden en de biodiversiteit:

“City Biodiversity Outlook”

36

II. Mondiaal bestuur van de biodiversiteit en lokale overheden

37

Eerste evaluatie op

wereldniveau van de

verstedelijking, de

biodiversiteit en de

ecosysteemdiensten (Okt.

2012)

10 sleutelboodschappen

voor de

stedenbouwkundigen,

ingenieurs, architecten,

beslissingsnemers, politici,

wetenschappers en burgers

“City Biodiversity Outlook”

1) De biodiversiteit in de steden kan bijzonder rijk zijn

38

Over het algemeen zijn de steden ontstaan en

ontwikkeld:

● aan de kruising van wegen (handel)

● aan de samenloop van verschillende waterlopen, langs

rivieren (water, vervoer)

● bij oversteekplaatsen van rivieren (bruggen)

● nabij boslandschappen en rotsen die aan de oppervlakte

komen (onmisbaar materiaal voor de bouw, meubels of

verwarming, ...)

● in de buurt van vruchtbaar bouwland

(voedingsmiddelenproductie)

In de gebieden met rijke en veelzijdige ecosystemen met

grote natuurlijke rijkdommen die menselijke aanwezigheid

en de ontwikkeling van de handel stimuleren

De kritieke plekken van de wereldwijde verstedelijking en de biodiversiteit (1950-2025)

39 CBO report, 2012

1) De biodiversiteit in de steden kan bijzonder rijk zijn

40

De lokale initiatieven kunnen de inheemse

biodiversiteit versterken:

● Identificatie en herstel van originele woongebieden

● Geleidelijke verrijking of herinvoering van planten- en

dierensoorten om de samenstelling van de ecosystemen en

de geleverde diensten te verhogen

● Planten van inheemse planten in parken, langs de wegen, in

de tuinen, op de verticale tuinen, op de daken of op andere

plekken

● Aanleggen van reservaten, groene gordels rond de steden,

vergroening van de voornaamste verkeersaders en grote

infrastructuurprojecten

Rijkdom van de biodiversiteit in Brussel

Brussel: ► 160 km2

► sterk verstedelijkt

► 1 miljoen inwoners + 350 pendelaars

► dicht infrastructuurnetwerk – sterke economische activiteit

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest beschikt over: ► Een grote diversiteit aan biotopen (gebieden HBW)

› fragmenten van halfnatuurlijke sites (bossen, weides, moerasland, …)

› woongebieden ontworpen door de mens en gekoloniseerd door de natuur (parken,

oude gebouwen, tuinen, muren, braakliggende terreinen, …)

► Een onverwachte rijkdom aan fauna en flora!

=> De stedelijke en peri-urbane omgevingen vertonen

vaak een grote biodiversiteit 41

42

2006

Septembre 2012

43

2006

44

2006

45

2006

46

2006

47

2006

“Om iets te beheren, moet je het eerst kunnen meten” De City Biodiversity Index (CBI)

of Singapore index (unieke index specifiek voor steden)

Een instrument om de steden te helpen hun biodiversiteit te

beheren:

zelfevaluatie om hen te stimuleren de vooruitgang in het behoud en de

versterking van de biodiversiteit op te volgen en te evalueren

50 steden testen deze index

omvat 23 indicatoren verdeeld in drie categorieën:

inheemse biodiversiteit

geleverde ecosysteemdiensten

biodiversiteitsbestuur en - beheer

Brussel neemt ook deel!

48

2) De verstedelijking is zowel een uitdaging als een opportuniteit om de ecosysteemdiensten globaal te beheren

Groeiende globalisering

grote hoeveelheden materiaal en energie worden

gebruikt voor de stedelijke consumptie waardoor afval

ontstaat

Ecologische voetafdruk= analysetool van de complexe

relaties tussen de stedelijke en landelijke omgeving

49

2) De verstedelijking is zowel een uitdaging als een opportuniteit om de ecosysteemdiensten globaal te beheren

Ecologische voetafdruk

= hoeveelheid aardoppervlakte noodzakelijk voor het behoud van

de levenswijze van elke inwoner, rekening houdend met voedsel

maar ook materiaal, energie, water en andere natuurlijke

hulpbronnen.

= vergelijking van de voetafdruk per inwoner (hectare)

met de biologische capaciteit (overeenkomstige en gemiddelde

productieve oppervlakte per inwoner)

50

Op dit moment overschrijden

wij de capaciteit van de aarde

om zich te regenereren = 22 augustus

2012

2) De verstedelijking is zowel een uitdaging als een opportuniteit om de ecosysteemdiensten globaal te beheren

Vandaag: 4,5 Aardoppervlakte nodig om te beantwoorden aan de

behoeftes van een globale bevolking die leeft zoals de gemiddelde

inwoner uit de Verenigde Arabische Emiraten of de Verenigde

Staten.

De ecologische voetafdruk berekenen/

http://app.leefmilieubrussel.be/Empreinte_Ecologique

51

2) De verstedelijking is zowel een uitdaging als een opportuniteit om de ecosysteemdiensten globaal te beheren

Berekening per inwoner, stad, land, wereldwijd of per ec. sector

Resultaat vergeleken met:

► symbolische oppervlaktes: 400 voetbalvelden, 40 X grote markt Brussel

► de ecologische voetafdruk van de gemiddelde Belg (5.6 hectare)

► de reële activiteitsoppervlakte: “De ecologische voetafdruk van het hotel is 800

maal groter dan de bodemoppervlakte van mijn gebouw.”

Kan aangepast worden naargelang de verschillende indicatoren

(overnachting, bediende, ZC)

52

Voorstelling van de oppervlakte

van de voetafdruk van het hotel

via Google Earth

Bron:

"Guide méthodologique pour l’utilisation du

calculateur d’empreinte écologique adapté

au secteur de l’événement” (BIM, 2009)

3) De biodiversiteit en de ecosysteemdiensten vormen een essentieel natuurlijk kapitaal

Natuurlijk kapitaal= voorraad goederen en diensten geleverd door

de ecosystemen die onontbeerlijk zijn voor de mensheid

Doelstelling: rekening houden met ecologische aspecten bij het

beheer van een stad door de geldelijke en niet-geldelijke

kwantificering van de waarde van de ecosystemen te gebruiken

en/of door kwalitatieve waarden te bepalen

Economische waarde: hecht kwantitatieve waardes aan de goederen

en diensten geleverd door de ecosystemen. Wordt globaal genomen

gemeten op basis van wat de gebruikers (of de maatschappij) van de

bronnen bereid zijn te betalen voor het goed

> is geen doel op zich maar een middel om de beste beslissingen te

nemen

Voorbeelden: New-Orleans, Meerdaal & Heverlee

53 Economische waarde handelswaarde

Meerdaalwoud en Heverleebos (1998)

Welke

waarde?

Totale economische waarde in 2000 > 24 Miljoen € / jaar voor 2000 ha > 12 000 € / ha/ jr Adapted from Beukering et al., 2007 and Moons et al. 2000

Recreatief 10 Miljoen €

Bestaans- en wettelijke waarde 24 to 124 Miljoen €

Hout (13000 m3/jaar) 322 000 € / jr

Jacht(328 € /ree) 25 000 € / jr

Opslag van koolstof 4 200 € / ha

Waterkwaliteit & bodemfuncties 200 € / ha

Andere bosproducten 50 € / ha / jr

Vervuiling & geluidsabsorptie

Culturele waarde

Klimaatregeling ?

Nutriëntenkringloop

Meerdaalwoud en Heverleebos

Adapté de Biodiversité en Belgique: une question vitale (2007)

Et The Little Biodiveristy Finance Book (2010)

57

The Economics of Ecosystems and Biodiversity Making Natures’s values visible

The Economics of Ecosystems and Biodiversity

(TEEB) is a study that has compiled a compelling

economics case for the conservation of ecosystems

and biodiversity

TEEB manual for CITIES (Sept. 2010)

http://www.teebweb.org/teeb-study-and-reports/additional-reports/manual-for-cities/

58

www.iclei.org

Belgium Ecosystem services (BEES)

● BELSPO cluster project (2009-2012)

● But:

► Een overzicht en de belangrijkste onderzoeksthema’s binnen

de ecologie, economie en sociale wetenschappen van de

ecosysteemdiensten in België weergeven

► Wetenschappers, beleidsmakers en betrokken partijen

samenbrengen

► Raad geven met betrekking tot de onderzoeksprioriteiten en

de noodzakelijke acties voor de uitwerking van een strategie

voor het duurzaam beheer van de ES

► Conferentie TEEBelgium D0 27 april 2012

► Boek verwacht in voorjaar 2013

► http://www.teebelgium.be/

4) De ecosystemen kunnen bijdragen tot een betere menselijke gezondheid

● Verstedelijking >> Risico op een hogere blootstelling aan risicovolle

factoren van niet-overdraagbare ziektes door verandering in de lichamelijke

activiteit, de voeding, de luchtvervuiling.

► NCD: hartziektes, diabetes, kanker, chronische luchtwegaandoeningen

► 10 000 sterfgevallen/jr in België in 2000 (36 Mj sterfgevallen/jr wereldwijd)

● Complexe interacties met besmettelijke ziektes

► Vogelgriep, cholera, dysenterie, malaria zijn verbonden aan de ecologische

processen (maatregelen: afwatering, sanering, herstel vochtige gebieden)

► Een sterke biodiversiteit kan de risico’s op overdracht op een drager beperken

(de ziekteverwekkers verzwakken via talrijke potentiële dragers)

● Natuurlijke omgevingen >> Opportuniteit om een aangenaam en

gezond levenskader te ontwikkelen

► 1 ha bos absorbeert 70 000 kg fijnstof en gifstoffen per jaar

► Ontspanningsfactor, biedt toeverlaat, kader voor sportactiviteiten. Wanneer een

sport kan beoefend worden in een natuurlijke omgeving, sporten de mensen

meer dan de wekelijkse aanbevolen hoeveelheid (UK)

60

5) Draagt bij tot de afzwakking van en de aanpassing aan de klimaatverandering.

● Op de meest kwetsbare plekken van de Aarde (langs de kust en rivieren) woont

meer dan de helft van de mensheid in steden. Zij zullen dus de gevolgen van de

klimaatverandering ondergaan.

● Groene ruimtes, groendaken, groene muren en bossen kunnen de absorptie en

opslag van koolstof versterken+ schaduw, lagere temperaturen bekomen en het

“hitte-eilandeffect” beperken, de KV afzwakken, regenwater onderscheppen

(+insijpelen), de vervuiling tegengaan

61

6) De voedsel- en voedingszekerheid verbeteren

● De biodiversiteit in de voedingssystemen in het stadsmilieu speelt

een cruciale rol in de strijd tegen honger en gezondheidsproblemen

veroorzaakt door het voedingspatroon

● Snelle groei van de steden=> problematische voorziening van de

landbouw + wijziging van de voedingssystemen op lokaal en

wereldniveau

Bvb: Daktuinen in Montreal (boerderij Lufa)

► De afstanden, tijd en bewerkingen producent/consument zo veel mogelijk beperken

► Productie van zeer voedzame en smakelijke voedingsmiddelen vs. variëteiten die kunnen

vervoerd /opgeslagen worden

► Rechtstreekse band consumenten - lokale landbouwers.

► De gebouwen koelen, energie besparen, de luchtkwaliteit verbeteren en het hitte-eilandeffect

verzachten.

62

7) De functies van de ecosystemen dienen geïntegreerd te worden in het stedelijk beleid en de planning.

● De stedelijke en milieuplanning biedt mogelijkheden voor consultatie

en formele juridische mechanismen om de bescherming van de

biodiversiteit op te nemen in het ontwerp, de bouwcodes, de

zonerings- en aanlegplannen, de strategische keuzes en de uitvoering

van het stedelijk beheer.

● Verschillende praktijken: interventionisme vs. strategische planning

● Lokale plannen ten gunste van de biodiversiteit (Bvb: BAP voor

Londen)

63

8) Het succes van het beheer van de biodiversiteit en de ecosysteemdiensten dient te steunen op de deelname op verschillende schalen van verscheidene sectoren en partijen.

● De doeltreffendheid van de inspanningen inzake beheer hangt af

van de samenwerking tussen verscheidene jurisdicties en de

deelname van de betrokken partijen om de verschillende oorzaken

van het biodiversiteitverlies aan te pakken. De betrokken actoren

dienen afkomstig te zijn uit alle sectoren en beleidsniveaus.

● Samenwerken is belangrijk om de maatregelen

“verticaal” (op internationaal, nationaal, gewestelijk en

lokaal niveau) en "horizontaal" (milieu, planning, vervoer,

opleiding, financiën en voeding) op elkaar af te stemmen en te

harmoniseren Bvb: AL21

● De gewestregeringen hebben ook essentiële mandaten met

betrekking tot het plan voor de verdeling van de heffingen en

investeringen in infrastructuur van de steden

64

9) De steden bieden unieke studie- en opleidingskansen om aldus een veerkrachtige en duurzame toekomst voor te bereiden.

● Proeftuin voor onze capaciteiten om samen te leven en om meer

rechtvaardige, duurzame, productieve, participatieve en levende

omgevingen te creëren vanuit een sociaal, ecologisch, economisch,

politiek en cultureel oogpunt.

● Scholen = middel om de link te leggen tussen het lokaal leven en de

uitdagingen op wereldniveau. Rol van de lokale overheden voor de

integratie van de biodiversiteit in de educatieve programma’s van de

steden.

● Vb: de stad Nagoya, in Japan, heeft een Biodiversiteitscentrum van Nagoya opgericht

65

10) De steden kunnen of moeten via hun innoverend potentieel en beheersinstrumenten de motor vormen van de duurzame ontwikkeling.

● De steden bieden ruimte voor

creativiteit, innovatie en

vorming.

● Deze troeven versterken is

essentieel om de wereldwijde

uitdaging voor de bescherming

van de biodiversiteit aan te

gaan terwijl de verstedelijking

zoals nooit tevoren toeneemt.

● De Local Agenda 21, die in

1992 te Rio werd gelanceerd,

had als doel de lokale

overheden te helpen in de strijd

tegen talrijke uitdagingen op

vlak van wereldwijde

duurzaamheid waar ze

normaalgezien geen controle

over hebben.

● http://www.agendairis21.be/

66

Uitdagingen en opportuniteiten

Meer dan 60% van

de oppervlakte die

tegen 2030

verstedelijkt zou

moeten worden, is

nog niet

gebouwd

67 CBO report, 2012

68

● Secretariaat van het Biodiversiteitsverdrag, 2012, “Perspectives des villes et la

diversité biologique. Une évaluation globale du lien entre urbanisation,

biodiversité et services écosystémiques.”

http://www.cbd.int/en/subnational/partners-and-initiatives/cbo

► Samenvatting FR / EN

► Volledig “politiek” rapport in het EN – Afdeling III “Instrumenten en bronnen”

► Verzameling van de wetenschappelijke analyses

● TEEB manual for CITIES (rapport 2010)

http://www.teebweb.org/teeb-study-and-reports/additional-reports/manual-for-cities/

● Brochures grote publiek “Biodiversiteit in België”: overzicht en belang, 366 handelingen

(gratis publicatie NL / FR) http://www.natuurwetenschappen.be/

Interessante websites, tools, enz… :

69

● “Ville désirable ou ville durable : quelle place pour les espaces verts?”, Jean-

François Guet, 14/09/2011. http://www.metropolitiques.eu/Ville-desirable-ou-ville-durable.html

● “La biodiversité en ville – pour l’être humain et la nature”, Martin K. Obrist et al,

Institut fédéral de recherches WSL CH-8903 Birmensdorf, http://www.wsl.ch/dienstleistungen/publikationen/pdf/12093.pdf

● “Analyse économique d’un bien public local : les espaces verts”, http://hal.archives-ouvertes.fr/docs/00/47/77/49/PDF/these_choumert.pdf

● L’impact des friches industrielles sur les valeurs immobilières : une application

de la méthode des prix hédoniques à l’arrondissement de Lens (Nord – Pas de

Calais), ttp://www.cairn.info/resume.php?ID_ARTICLE=RERU_014_0605

● Rankovic A. Pacteau C. et Abbadie L. “Services écosystémiques et adaptation

urbaine interscalaire au changement climatique : un essai d’articulation”.

VertigO – het digitaal tijdschrift in milieuwetenschappen, Speciale uitgave 12 |

mei 2012, online geplaatst op 04 mei 2012. Online: http://vertigo.revues.org/11851

● “Quelle biodiversité dans les villes ?” La Recherche, cahier spécial, n

422,

september 2008. http://www.larecherche.fr/content/system/media/biodiversite.pdf

● Perspectives in Urban Ecology, Ecosystems and Interactions between Humans

and Nature in the Metropolis of Berlin, Endlicher, Wilfried (Ed.), 1st Edition.,

2011, XIV, 352 p. 113 illus., 39 in color. http://www.springerlink.com/content/978-3-642-17731-6?MUD=MP

Enkele bibliografische referenties

70

Te onthouden uit de uiteenzetting

“De gewoontes van de stedelingen zullen in grote mate de

gezondheid van onze ecosystemen bepalen, evenals het

voortbestaan van de biodiversiteit.

De steden – hun inwoners en politici – kunnen en moeten

het initiatief nemen om een duurzamer beheer van de

levende rijkdommen van onze planeet aan te moedigen.”

(CBO report, 2012) Braulio F. de Souza Dias

Uitvoerend secretaris

Biodiversiteitsverdrag

“If they are well planned and developed, including

through integrated planning and management

approaches, cities can promote economically, socially

and environmentally sustainable societies.” Well-designed

cities can sustainably accommodate large numbers of people

in a relatively small amount of space, offering improved quality

of life and allowing for greater resource efficiency and the

preservation of larger intact natural areas. outcome of the

(Rio+20 UN CSD, 2012)

Ban Ki-moon

UN Secretary-General

71

©Julie Buttier, winnares van de wedstrijd “Positive vision for biodiversity” in 2010

(Donation on behalf of Belgium to the CBD Museum of Nature and Culture in 2011)

72

Contact

Marianne SCHLESSER

Nationaal knooppunt Biodiversiteitsverdrag

Coördinatrice van de Nationale Biodiversiteitstrategie

Secretaris van de Stuurgroep Biodiversiteitsverdrag

Gegevens

: 02 627 45 25

E-mail: marianne.schlesser@naturalsciences.be

Website: www.biodiv.be