SPIS TREŚCI:

1.1 DEPARTURE INFORMATION AND ENGINE STARTING PROCEDURES. INFORMACJE ODLOTOWE I PROCEDURY URUCHOMIENIA SILNIKA.

1.2 TAXI INSTRUCTIONS. INSTRUKCJE KOŁOWANIA.

1.3 TAKE-OFF PROCEDURES. PROCEDURE STARTOWE.

1.3.1 DEPARTURE CLEARANCE FOR FLIGHT TO TRAINING ZONE. BOGUCHWAŁA. ZGODA NA ODLOT DO STREFY BOGUCHWAŁA [RZESZÓW RADIO 122.9], [PAS 27]

1.3.2 DEPARTURE CLEARANCE TO LEAVING POINT IN VFR LOCAL FLIGHT. ZEZWOLENIE NA ODLOT DO WYJŚCIOWEGO PUNKTU TRASY VFR W REJONIE LOTNISKA:[RZESZÓW RADIO 122.9]

1.3.3 VFR LOCAL FLIGHT – POSITION REPORTS TRASA VFR W REJONIE LOTNISKA - MELDUNKI POZYCYJNE

1.3.3 DEPARTURE CLEARANCE IN CROSS COUNTRY FLIGHT. ZEZWOLENIE ODLOTOWE NA PRZELOT [RZESZÓW RADIO 122.9]

1.3.4 VFR DEPARTURES ODLOTY VFR [RZESZÓW TOWER 126,8]

1.4 AERODROME TRAFFIC CIRCUIT LOT PO KRĘGU NAD LOTNISKIEM

1.4.1 RETURN FROM TRAINING ZONE [KRASNE]

POWRÓT ZE STREFY [KRASNE]

1.5 INSTRUMENT FLIGHT IN VFR CONDITIONS „HOOD” LOT VFR WEDŁUG PRZYRZĄDÓW „ŚLEPAK”

1.5.1 DEPARTURE AND RETURN FROM TRAINING ZONE BOGUCHWAŁA (VIA ROUTS: 1B, 1W).

ODLOT I PRZYLOT ZE STREFY BOGUCHWAŁA (TRASAMI: 1B, 1W)

1.6 PODSTAWOWE ZWROTY UŻYWANE W KORESPONDENCJI

BIBLIOGRAFIA

SCHEMATY: „BOGUCHWAŁA 1B , 1W”

2

Poniższa praca została przygotowana na potrzeby Ośrodka Kształcenia Lotniczego Politechniki Rzeszowskiej jako materiał pomocniczy w nauce korespondencji lotniczej w języku angielskim. Skierowana jest do pilotów licencjonowanych jak również do osób rozpoczynających dopiero szkolenie w powietrzu. Pominięto tu świadomie szereg zagadnień skupiając się wyłącznie na sposobie wymiany informacji między statkiem powietrznym a organem nadzoru lub kontroli. Prowadzenie korespondencji opiera się na prostej zasadzie: „minimum słów maksimum treści”. Należy pamiętać o tym, analizując przedstawione w pracy przykłady, które dobrane są i sformułowane tak, aby w możliwie przystępny sposób przedstawić typowe sytuacje ruchowe. Prowadząc korespondencję w języku angielskim należy pamiętać o tym, że w razie niepewności lub problemów ze zrozumieniem, trzeba prosić o powtórzenie korespondencji w języku polskim. Korespondencja radiowa musi być prowadzona WYRAŹNIE, w normalnym tempie i musi być bezwzględnie zrozumiana. Wykonywanie lotu na podstawie strzępków informacji jest kardynalnym błędem. Nawet pozornie błaha pomyłka może mieć w efekcie poważne konsekwencje, które zazwyczaj trudno przewidzieć. Jako przykład należy podać największą katastrofę lotniczą na Teneryfie z roku 1977, zaistniałą właśnie w wyniku źle odebranej korespondencji. Na pasie startowym przy widzialności około 500 m zderzyły się dwa Boeingi 747, startujący oraz kołujący z przeciwnej strony. Samolot linii PanAm otrzymał zgodę na kołowanie po pasie, a samolot KLM otrzymał komendę „cleared for take-off position” (zezwalam na zajęcie pozycji do startu). Niestety pilot KLM odebrał tylko „cleared for take-off”, (zezwalam na start) i rozpoczął start...

W celu lepszego zrozumienia korespondencji należy skrupulatnie przestrzegać typowej frazeologii, mówić krótko i zwięźle. Pamiętać o tym, aby przed naciśnięciem przycisku nadawania w pierwszej kolejności zastanowić się, co tak naprawdę mamy zamiar powiedzieć. Instrukcje i polecenia wydawane przez Kierownika Lotów lub kontrolera mogą się znacząco różnić w zależności od określonej sytuacji. Trzeba być przygotowanym na wszelkie ewentualności wynikające z aktualnego ruchu na lotnisku, jak też i w jego rejonie. Należy bezbłędnie identyfikować określone czynności i kolejność ich wykonywania.

3

-1.1- DEPARTURE INFORMATIONS AND ENGINE

STARTING PROCEDURES INFORMACJE ODLOTOWE I PROCEDURY URUCHOMIENIA

SILNIKA Po zajęciu miejsca w samolocie oraz wykonaniu czynności przedstartowych zgodnie z LISTĄ KONTROLNĄ (zwaną dalej CHECKLIST), pilot zgłasza się na określonej na odprawie przedlotowej częstotliwości. Może to być: 126,8 - WIEŻA / TOWER - dla lotniska kontrolowanego EPRZ 122,9 - KWADRAT / RADIO - dla lotniska nadzorowanego EPRJ KL lub kontroler oczekuje od nas w tym momencie podstawowych informacji w określonej kolejności: znaki, pozycja, o co prosimy, co w planie. SAMOLOT/AIRCRAFT: RZESZÓW RADIO SP-TUL, IN FRONT OF HANGAR OKL, REQUEST START UP AND DEPARTURE INFORMATION, INTENTION VFR LOCAL FLIGHT. KWADRAT RZESZÓW SP-TUL, PRZED HANGAREM, OKL PROSZĘ O URUCHOMIENIE I INFORMACJE ODLOTOWE, W PLANIE TRASA VFR W REJONIE. Zgodnie z obowiązującymi zasadami poprawniejsze byłoby zgłoszenie swej pozycji zamiast IN FRONT OF HANGAR OKL to OKL APRON. Jest to poprawniejsze, dokładniejsze i krótsze. Określenie DEPARTURE INFORMATION (informacje odlotowe) zastąpione może być zwrotem TAKE-OFF DATA (dane do startu). W praktyce jest to równoznaczne. KWADRAT/RADIO: S-UL, RZESZÓW RADIO WIND 100 DEGREES 5 KNOTS, GUSTY 10 KNOTS, CLOUD 6 OKTAS 1500 FEET, VISIBILITY 8 KILOMETERS, TEMPERATURE 9, DEWPOINT 1, QNH 1016, RUNWAY IN USE 09, START UP APPROVED,

4

REPORT WHEN READY FOR TAXI. S-UL,RZESZÓW KWADRAT WIATR 100 STOPNI 5 WĘZŁÓW, PODMUCHY 10 WĘZŁÓW, ZACHMURZENIE SZEŚĆ ÓSMYCH 1500 STÓP, WIDZIALNOŚĆ 8 KILOMETRÓW, TEMPERATURA 9, PUNKT ROSY 1, QNH 1016, PAS W UŻYCIU 09, ZEZWALAM URUCHOMIĆ, ZGŁOŚ GDY BĘDZIESZ GOTÓW DO KOŁOWANIA. Powyżej KL w korespondencji użył skrótu znaków naszego samolotu S-UL, w tym wypadku w dalszej korespondencji należy zgłaszać się jako S-UL. Procedura taka komplikuje się w momencie, gdy jednocześnie zgłaszają się dwa samoloty o podobnych znakach np.: SP-TUL oraz SP-KUL. Nie trudno zauważyć, że w tym przypadku mają one takie same skróty S-UL. W takiej sytuacji kontroler lub kierownik lotów pozostanie przy pełnej nazwie a my nie możemy używać żadnego skrótu. Bardo istotne jest zapisanie informacji odlotowych, które mają posłużyć nam do przeprowadzenia analizy pogody. Jako dowódca decydujemy o wykonaniu lotu, musimy sprawdzić czy w danym dniu pogoda pozwala nam na przeprowadzenie startu. Zgodnie z prawem, jeśli otrzymamy oficjalną informację o pogodzie, która mówi, iż np.: podstawa chmur jest poniżej naszego minimum musimy zrezygnować ze startu i oczekiwać poprawy. Analiza w równym stopniu obejmuje wszystkie inne elementy pogody. SAMOLOT/AIRCRAFT: START UP APPROVED, RUNWAY IN USE 09, QNH 1016, WIND GUSTY, CALL YOU WHEN READY FOR TAXI, S-UL. ZEZWOLONO NA URUCHOMIENIE, PAS W UŻYCIU 09, QNH 1016, PODMUCHY, ZGŁOSZE GOTOWOŚĆ DO KOŁOWANIA, S-UL.

5

-1.2- TAXI INSTRUCTIONS

INSTRUKCJE KOŁOWANIA

Po uruchomieniu i przeprowadzeniu AFTER STARTING ENGINE CHECK-a pilot zgłasza zazwyczaj tylko (!) gotowość do kołowania a KL zezwala mu na określone czynności, nie prosimy np. o kołowanie do punktu oczekiwania pasa 09, ponieważ decyzje o ruchu naziemnym podejmuje kontroler lub KL. AFTER START UP/ PO URUCHOMIENIU: SAMOLOT/AIRCRAFT: RZESZÓW RADIO S-UL, OKL APRON, READY FOR TAXI. RZESZÓW KWADRAT S-UL, PŁYTA POSTOJOWA OKL, GOTOWY DO KOŁOWANIA. KWADRAT/RADIO: S-UL, RZESZÓW RADIO TAXI HOLDING POINT RUNWAY 09. S-UL, RZESZÓW KWADRAT KOŁUJ DO PUNKTU OCZEKIWANIA PASA 09. SAMOLOT/AIRCRAFT: TAXI TO HOLDING POINT RUNWAY 09, S-UL KOŁOWANIE DO PUNKTU OCZEKIWANIA PASA 09, S-UL.. Instrukcje kołowania uzależnione są od wielu czynników i zmieniają się w danych sytuacjach trzeba tym samym być przygotowanym na typowe zwroty: KWADRAT/RADIO: ...EXPEDITE TAXI... ...PRZYSPIESZ KOŁOWANIE... ...RECLEARED, TAXI BEHIND MEWA (SENECA)... ...ZMIANA ZEAWOLENIA, KOŁUJ ZA MEWĄ... ...WITH CAUTION ON WATER PATCHES... ...Z UWAGĄ NA KAŁUŻE... I INNE...

6

TAKE-OFF BRIEFING BRIEFING DO STARTU

W trakcie kołowania przeprowadzamy poza TAXI CHECK-iem, również brifing do startu. Jest to podsumowanie informacji potrzebnych do startu. Oto przykładowy brifing dla SOCATA TB-9: TAKE-OFF DATA; Rzeszów airport: Departure grass runway 09, Visibility 5000 m, ceiling 500 m. TAKE-OFF BRIEFING FOR TB-9; Rotation speed 65 KIAS Lift-Off speed 70 KIAS (1060kg) Any major malfunction before airborne – abandon take-off! Engine failure when airborne: - below 1000* feet – land straight ahead, max. turning up to 30 deg to avoid obstructions, - above 1000* feet – turn right or left for landing on safe ground, TAKE-OFF BRIEFING – COMPLETED DANE DO STARTU; Lotnisko Rzeszów: Pas w użyciu trawiasty 09, Widzialność 5000 m, podstawa 500 m. BRIEFING DO STARTU DLA TB-9; Prędkość uniesienia przedniego koła 65 KIAS Prędkość oderwania 70 KIAS (1060 kg) Jakakolwiek usterka przed osiągnięciem prędkości oderwania – przerwać start! Awaria silnika po starcie:

- poniżej 1000* stóp – lądować przed siebie, max odchylenie od kierunku pasa 30 stopni dla ominięcia przeszkód.

- powyżej 1000* stóp – skręcić w prawo lub w lewo, aby wylądować w bezpiecznym terenie.

BRIFING DO STARTU SKOŃCZONY (KOMPLETNY).

7

Dla pasa 27 należy pamiętać o następującej różnicy: Engine failure when airborne: - below 1000* feet – land straight ahead, max. turning up to 30 deg to avoid obstructions, - above 1000* feet – turn right for landing on emergency strip of controlled aerodrome, Awaria silnika po starcie:

- poniżej 1000* stóp – lądować przed siebie, max. odchylenie od kierunku pasa 30 stopni dla ominięcia przeszkód.

powyżej 1000* stóp – skręcić w prawo, aby wylądować na pasie awaryjnym lotniska kontrolowanego. */- 1000 feet oznacza wysokość odczytaną z wysokościomierza ustawionego na aktualne w danym dniu ciśnienie QNH. W rzeczywistości oznacza to wysokość 100 m nad terenem (328 ft). Elewacja lotniska EPRJ wynosi 693 ft lub 211 m. 693 ft + 328 ft = 1021 ft 211 m + 100 m = 311 m W ramach BRIEFINGU DO STARTU należy sprawdzić wstępnie wskazania przyrządów. Robimy to podczas kołowania. INSTRUMENTAL PANEL – TABLICA PRZYRZĄDÓW: ASI – AIRSPEED INDICATOR – Prędkościomierz AI – ATTITIUDE INDICATOR (VERTICAL GYRO) – Wskaźnik Położenia AH – ARTIFICIAL HORIZON (GYRO HORIZON) – Sztuczny Horyzont ALT – ALTIMETER – Wysokościomierz VSI – VERTICAL SPEED INDICATOR – Wariometr DG – DIRECTION GYRO – Żyrobusola TC – TURN COORDINATOR – Zakrętomierz Itp. ... Sprawdzenie powinno polegać na zaobserwowaniu reakcji przyrządów. Przykładowo przy wykonaniu niewielkich zakrętów podczas kołowania niewielkim wychyleniem zareaguje zakrętomierz, sztuczny horyzont oraz żyrobusola.

8

-1.3- TAKE-OFF PROCEDURES PROCEDURY STARTOWE

Punkt oczekiwania pasa 09 oraz 27 jest u nas traktowany jako miejsce przeprowadzenia próby silnika i sam fakt znalezienia się w tym miejscu nie wystarczy, aby zgłosić gotowość do odlotu. W pewnych sytuacjach korespondencja prowadzona jest z WIEŻĄ / TOWER co zmusza nas do szczególnej uwagi i poprawności korespondencji w czasie manewrów przed startem. Należy pamiętać wtedy, że kontroler wcale nie musi nas widzieć i błędne zrozumienie lub potwierdzenie instrukcji może spowodować poważne następstwa. SAMOLOT/AIRCRAFT: RZESZÓW RADIO S-UL HOLDING POINT RUNWAY 09 READY FOR DEPARTURE. KWADRAT RZESZÓW S-UL, PUNKT OCZEKIWANIA PASA 09 GOTOWY DO ODLOTU. Po zgłoszeniu gotowości do odlotu możemy od razu otrzymać zgodę na start (CLEARED FOR TAKE-OFF), należy pamiętać o konieczności potwierdzenia tego zezwolenia i stosowaniu się do dodatkowych instrukcji. W takim wypadku po zajęciu miejsca na pasie i potwierdzeniu zgody możemy startować. KWADRAT/RADIO: S-UL, RZESZÓW RADIO, LINE UP RUNWAY 09, TAXI VIA RUNWAY 09 TO TRESHOLD, CLEARED FOR TAKE-OFF. S-UL,RZESZÓW KWADRAT, ZAJMIJ PAS 09 I KOŁUJ PO PASIE 09 DO PROGU, ZEZWALAM NA START. SAMOLOT/AIRCRAFT: LINE UP RUNWAY 09, TAXI VIA RUNWAY 09 TO TRESHOLD, CLEARED FOR TAKE-OFF, S-UL. ZAJĘCIE PASA 09, KOŁOWANIE PO PASIE 09 DO PROGU, ZEZWOLONO NA START, S-UL. Przed wkołowaniem sprawdzamy sektor podejścia, czemu towarzyszyć ma głośne wypowiedzenie (do siebie) słów: APPROACH SECTOR – FREE

9

SEKTOR PODEJŚCIA – WOLNY (CZYSTY) Powinniśmy również upewnić się ostatni raz o poprawności kierunku pasa, na który kołujemy. Po ustawieniu się na kierunku startu nasz kurs odczytany z busoli oraz żyrokompasu powinien być zgodny z kierunkiem pasa, na który otrzymaliśmy zgodę. Inna ewentualność to start z pasa betonowego. Można wtedy podeprzeć się napisami umieszczonymi na progu pasa oraz na tablicach kończących drogi kołowania. RUNWAY IDENTIFIED PAS ZIDENTYFIKOWANY ALBO: Możemy zająć pas, ale bez możliwości startu: RADIO: S-UL, RZESZÓW RADIO, LINE UP AND WAIT.(WAIT FOR CLEARENCE). S-UL RZESZÓW KWADRAT, ZAJMIJ PAS I CZEKAJ. (CZEKAJ NA ZEZWOLENIE). ALBO: Ze względu na wzmożony ruch statków powietrznych może zaistnieć konieczność wykonania startu natychmiast po zajęciu pasa. Potwierdzając gotowość do natychmiastowego odlotu należy wykonać manewr bez zatrzymywania się na pasie w celu przeprowadzenia LINE-UP CHECK-a, czynność tą trzeba przeprowadzić w trakcie postoju w punkcie oczekiwania. Ma to na celu skrócenie do minimum czasu manewru startu np. przed lądującym samolotem. RADIO: S-UL, RZESZÓW RADIO, ARE YOU READY FOR IMMEDIATE DEPARTURE? S-UL, RZESZÓW KWADRAT, CZY JESTEŚ GOTOWY DO NATYCHMIASTOWEGO ODLOTU? AIRCRAFT: S-UL AFFIRM. S-UL POTWIERDZAM. RADIO: S-UL, LINE UP RUNWAY 09, CLEARED FOR IMMEDIATE

10

TAKE-OFF. S-UL, ZAJMIJ PAS 09, ZEZWALAM NA NATYCHMIASTOWY START. AIRCRAFT: LINE UP, CLEARED FOR TAKE-OFF, S-UL. ZAJMUJE PAS, ZEZWOLONO NA START S-UL. ALBO: Gdy oczekujemy na zezwolenie na start w trakcie lądowania (startu) innego samolotu: RADIO: S-UL, RZESZÓW RADIO, BEHIND LANDING (DEPARTING) AIRCRAFT, LINE UP BEHIND (AND WAIT). S-UL, RZESZÓW KWADRAT, PO LĄDUJĄCYM (STARTUJĄCYM) SAMOLOCIE, ZAJMIJ PAS (I CZEKAJ). AIRCRAFT: BEHIND LANDING (DEPARTING) AIRCRAFT, LINE UP BEHIND (AND WAIT), S-UL PO LĄDUJĄCYM (STARTUJĄCYM) SAMOLOCIE ZAJĘCIE PASA (I CZEKAĆ), S-UL.

11

-1.3.1- DEPARTURE CLEARANCE FOR FLIGHT TO TRAINING ZONE

BOGUCHWAŁA ZGODA NA ODLOT DO STREFY BOGUCHWAŁA:

[RZESZÓW RADIO 122.9] [PAS 27]

RADIO: S-UL, RZESZÓW RADIO AFTER TAKE-OFF TURN LEFT PROCEED TO BOGUCHWAŁA VIA WEST SIDE OF RZESZÓW, REPORT 2500 FEET ALTITUDE IN BOGUCHWAŁA, CLEARED FOR TAKE-OFF. S-UL, RZESZÓW KWADRAT PO STARCIE ZAKRĘT W LEWO, WYKONUJ DO BOGUCHWAŁY ZACHODNIĄ STRONĄ RZESZOWA, ZGŁOŚ 2500 STÓP WYSOKOŚCI BEZWZGLĘDNEJ W BOGUCHWALE, ZEZWALAM NA START. AIRCRAFT: CLEARED FOR TAKE-OFF LEFT TURN, PROCEED WEST SIDE OF RZESZÓW, CALL YOU REACHING BOGUCHWAŁA ZONE 2500 FEET ALTITUDE S-UL. ZEZWOLONO NA START, (PO STARCIE) ZAKTRĘT W LEWO, WEKONAM ZACHODNIĄ STRONĄ RZESZOWA, ZGŁOSZE OSIĄGNIĘCIE STREFY BOGUCHWAŁA 2500 STÓP WYSOKOŚCI BEZWZGLĘDNEJ S-UL. Aktualnie w lotnictwie operuje się kilkoma charakterystycznymi wysokościami. Najczęściej spotykane w lotach VFR to: HEIGHT = ABOVE GROUND LEVEL – wysokość nad terenem. ALTITUDE – wysokość bezwzględna jest sumą wysokości samolotu

nad terenem plus elewacja lotniska, wysokość tą odczytujemy z wysokościomierza ustawionego na określone, w danym dniu ciśnienie QNH podawane w komunikacie meteo.

12

-1.3.2- DEPARTURE CLEARANCE TO LEAVING POINT IN VFR

LOCAL FLIGHT ZEZWOLENIE NA ODLOT DO WYJŚCIOWEGO PUNKTU

TRASY VFR W REJONIE LOTNISKA: [RZESZÓW RADIO 122.9]

RADIO: S-UL AFTER TAKE-OFF TURN RIGHT AND PROCEED TO LEAVING POINT ŁAŃCUT (VIA KRASNE), MAINTAIN 600 FEET ABOVE GROUND LEVEL, REPORT REACHING, CLEARED FOR TAKE-OFF. S-UL PO STARCIE ZAKRĘT W PRAWO I WYKONUJ DO PUNKTU WYJŚCIOWEGO TRASY ŁAŃCUT (PRZEZ KRASNE) NA 600 STOPACH NAD TERENEM, ZGŁOŚ OSIĄGNIĘCIE, ZEZWALAM NA START. AIRCRAFT: CLEARED FOR TAKE-OFF, RIGHT TURN PROCEED TO LEAVING POINT ŁAŃCUT (VIA KRASNE), MAINTAIN 600 FEET ABOVE GROUND LEVEL, CALL YOU REACHING, S-UL ZEZWOLONO NA START (PO STARCIE) ZAKRĘT W PRAWO WYKONAĆ DO PUNKTU WYJŚCIOWEGO TRASY ŁAŃCUT (PRZEZ KRASNE) UTRZYMYWAĆ 600 STÓP NAD TERENEM, ZGŁOSZĘ OSIĄGNIĘCIE, S-UL

13

-1.3.3- VFR LOCAL FLIGHT – POSITION REPORTS

TRASA VFR W REJONIE LOTNISKA - MELDUNKI POZYCYJNE

Przykładowa trasa w rejonie to: EPRJ – WPT Łańcut – 1PZ Leżajsk – 2PZ Krasiczyn – KPT Świlcza – EPRJ Po starcie wykonujemy z EPRJ do Wyjściowego Punktu Trasy Łańcuta, po osiągnięciu zgłaszamy: AIRCRAFT: RZESZÓW RADIO S-UL LIVING POINT ŁAŃCUT, NEXT LEŻAJSK CALL YOU OVER. RZESZÓW KWADRAT S-UL WYJŚCIOWY PUNKT TRASY ŁAŃCUT, NASTĘPNY LEŻAJSK ZGŁOSZĘ NAD ( następnym punktem) RADIO: RADIO. AIRCRAFT: RZESZÓW RADIO S-UL CHECK POINT LEŻAJSK, NEXT KRASICZYN CALL YOU OVER. RZESZÓW KWADRAT S-UL PUNKT ZWROTNY LEŻAJSK, NASTĘPNY KRASICZYN ZGŁOSZĘ NAD. RADIO: RADIO. AIRCRAFT: RZESZÓW RADIO S-UL CHECK POINT KRASICZYN, NEXT ŚWILCZA CALL YOU OVER. RZESZÓW KWADRAT S-UL PUNKT ZWROTNY KRASICZYN, NASTĘPNA ŚWILCZA ZGŁOSZĘ NAD. RADIO: RADIO. AIRCRAFT: RZESZÓW RADIO S-UL ENTRY POINT ŚWILCZA, FOR LANDING. RZESZÓW KWADRAT S-UL KOŃCOWY PUNKT TRASY ŚWILCZA, DO LĄDOWANIA.

14

RADIO: S-UL, RZESZÓW RADIO, CONTINUE APPROACH, REPORT LONG FINAL RUNWAY 09 GRASS. S-UL, RZESZÓW KWADRAT, KONTYNUUJ PODEJŚCIE, ZGŁOŚ DŁUGĄ PROSTĄ DO PASA TRAWIASTEGO 09. AIRCRAFT: CALL YOU LONG FINAL RUNWAY 09 GRASS S-UL. ZGŁOSZĘ DŁUGĄ PROSTĄ DO PASA TRAWIASTEGO 09 S-UL.

-1.3.4 - DEPARTURE CLEARANCE IN CROSS COUNTRY FLIGHT

ZEZWOLENIE ODLOTOWE NA PRZELOT [RZESZÓW RADIO 122.9]

RADIO: S-UL CLEARED FOR TAKE-OFF, WHEN AIRBORNE TURN LEFT (RIGHT), CONTACT TOWER 126,8 S-UL ZEZWOLONO NA START (PO STARCIE) ZAKRĘT W LEWO (PRAWO) NAWIĄŻ ŁĄCZNOŚĆ Z WIEŻĄ NA 126,8. AIRCRAFT: CLEARED FOR TAKE-OFF, (CONTACT TOWER) 126,8 S-UL ZEZWOLONO NA START, (NAWIĄZAĆ ŁĄCZNOŚĆ Z WIEŻĄ) 126,8 S-UL. ALBO: RADIO: S-UL CLEARED FOR TAKE-OFF, AFTER LEAVING CIRCUIT CONTACT TOWER 126,8 S-UL ZEZWOLONO NA START, PO WYJSCIU Z KRĘGU NAWIĄŻ ŁĄCZNOŚĆ Z WIEŻĄ NA 126,8 AIRCRAFT: CLEARED FOR TAKE-OFF, (AFTER LEAVING CIRCUIT CONTACT TOWER) 126,8 S-UL. ZEZWOLONO NA START, (PO WYJŚCIU Z KRĘGU NAWIĄZAĆ ŁĄCZNOŚĆ Z WIEŻĄ) 126,8 SUL.

15

-1.3.5- VFR DEPARTURES

ODLOTY VFR [RZESZÓW TOWER 126,8]

Po uzyskaniu od KL zezwolenia na przejście na częstotliwość 126,8 mamy obowiązek zgłosić WIEŻY/ TOWER, wszelkie informacje dotyczące naszego lotu: czas startu podawany jako tylko minuty aktualnej godziny (np.; 11.25 two, five), trasa którą lecimy, wysokość lotu, przewidywany najbliższy punkt trasy. Wygodnie jest również zgłosić zamiar poinformowania Wieży o wyjściu z CTR-u. Po tak podanym meldunku kontroler może jedynie potwierdzić że odebrał całą nadaną przez nas informację. AIRCRAFT: RZESZÓW TOWER, SP-TUL AIRBORNE AT 25, PROCEEDING KIELCE VIA BARANÓW SANDOMIERSKI, 600 FEET HEIGHT, ESTIMATED TIME OVER KIELCE 30 NEXT HOUR, CALL YOU PASSING C. T. R. BOUNDARY. RZESZÓW WIEŻA, SP-TUL W POWIETRZU O 25, WYKONUJE DO KIELC PRZEZ BARANÓW SANDOMIERSKI, 600 STÓP NAD TERENEM, KIELCE PRZEWIDYWANE O 30 NASTĘPNEJ GODZINY, ZGŁOSZE PRZECIĘCIE GRANICY CTR. TOWER: S-UL, COPIED, RZESZÓW TOWER. S-UL, PRZYJĄŁEM, RZESZÓW WIEŻA . AIRCRAFT: R WER S-UL LEAVING C. T. R. ZONE NORTH ABEAM OF KOLBUSZOWA RZESZÓW WIEŻA S-UL WYJŚCIE ZE STREFY KONTROLOWANEJ LOTNISKA NA PÓŁNOCNYM TRAWERSIE KOLBUSZOWY. TOWER: S-UL, RZESZÓW TOWER CONTACT SANDOMIERZ CONTROL 124.5 S-UL, RZESZÓW WIEŻA NAWIĄŻ ŁĄCZNOŚĆ Z KONTROLĄ SANDOMIERZ NA 124.5 AIRCRAFT: 124.5 S-UL 124.5 S-UL.

16

-1.4- AERODROME TRAFFIC CIRCUIT

LOT PO KRĘGU NAD LOTNISKIEM CIRCUIT COMPONENTS – ELEMENTY KRĘGU: Na wznoszeniu – UP WIND Po pierwszym zakręcie – CROSSWIND (LEG) Z wiatrem – DOWNWIND Po trzecim zakręcie – BASE (LEG) Na prostej – FINAL Prośby o otrzymanie instrukcji dotyczącej wejścia w krąg powinny być zgłoszone z odpowiednim wyprzedzeniem, aby umożliwić zaplanowanie wejścia w krąg z uwzględnieniem lotów innych statków powietrznych. Na naszym lotnisku obowiązuje zasada kręgu na południe od pasa betonowego to znaczy dla kierunku 09 – prawy, dla 27 – lewy. LEFT HAND PATTERN CIRCUIT – LEWY KRĄG RIGHT HAND PATTERN CIRCUIT – PRAWY KRĄG Istnieje kilka możliwości zgłoszenia pozycji wejścia w krąg, oto kilka z nich: S-UL REPORT (BEFORE): - CROSSWIND - DOWNWIND - BASE LEG Osobną grupę stanowią meldunki na prostej. Przepisy dość konkretnie określają zasady zgłaszania pozycji na prostej. W zależności od odległości od punktu przyziemienia istnieją trzy rodzaje meldunku pozycyjnego: LONG FINAL – NA DŁUGIEJ PROSTEJ FINAL – NA PROSTEJ SHORT FINAL – NA KRÓTKIEJ PROSTEJ W lotach w oparciu o radiopomoce mamy obowiązek meldowania swej pozycji na 8 NM oraz na 4 NM. W zależności od lotniska oraz okoliczności dystanse te mogą ulec zmianie.

17

LONG FINAL – NA DŁUGIEJ PROSTEJ; W tej sytuacji przepisy nakazują złożenie meldunku na 15 km (8 NM) do punktu przyziemienia. W naszych warunkach dolatując ze wschodu LONG FINAL zgłaszamy na trawersie NDB „RZ”. Dolatując z zachodu meldujemy się przed przecięciem drogi Rzeszów – Radom. FINAL – NA PROSTEJ; Meldunek ten podawany powinien być gdy samolot skręca na prostą w odległości 7 km (4 NM), do punktu przyziemienia. W praktyce odległość ta jest zdecydowanie mniejsza. W przypadku naszych samolotów meldunek ten jest podawany maksymalnie w rejonie 4-go zakrętu. SHORT FINAL – NA KRÓTKIEJ PROSTEJ; Jest to informacja dla KL lub kontrolera o tym że jesteśmy w końcowej fazie podejścia. Meldunek ten jest niezbędny w sytuacji gdy podczas naszego podejścia sytuacja ruchowa na lotnisku nie pozwalała dotąd na otrzymanie przez nas zgody na lądowanie. Po zgłoszeniu SHORT FINAL powinniśmy uzyskać ostateczną decyzję o lądowaniu lub przejściu na drugi krąg. AIRCRAFT: RZESZÓW RADIO, SP-TUL LONG FINAL TO GRASS RUNWAY 27. RZESZÓW KWADRAT, SP-TUL DŁUGA PROSTA DO TRAWIASTEGO PASA 27. RADIO: S-UL, CONTINUE APPROACH, WIND 220 DEGREES 11 KNOTS, REPORT FINAL. S-UL, KONTYNUUJ PODEJŚCIE, WIATR 220 STOPNI 11 WĘZŁÓW, ZGŁOŚ PROSTĄ AIRCRAFT: CALL YOU FINAL, S-UL. AIRCRAFT: S-UL, FINAL. S-UL, PROSTA RADIO: S-UL, CONTINUE APPROACH, WIND 220 DEGREES 11 KNOTS, REPORT SHORT FINAL. S-UL, KONTYNUUJ PODEJŚCIE, WIATR 220 STOPNI 11 WĘZŁÓW, ZGŁOŚ KRÓTKĄ PROSTĄ. AIRCRAFT:

18

CALL YOU SHORT FINAL, S-UL. AIRCRAFT: S-UL, SHORT FINAL. S-UL, KRÓTKA PROSTA RADIO: S-UL CLEARED TO LAND, WIND 220 DEGREES 22 KNOTS. S-UL ZEZWALAM NA LĄDOWANIE, WIATR 220 STOPNI 11 WĘZŁÓW. AIRCRAFT: CLEARED TO LAND S-UL. ZEZWOLONO NA LĄDOWANIE UWAGA!!! Należy pamiętać o potwierdzaniu zgody na lądowanie. Obowiązuje nas powtórzenie niebezpieczeństw towarzyszących lądowaniu takich jak: PORYWY WIATRU – WIND GUSTY. LUDZIE (SAMOLOTY) NA PASIE – PEOPLE (AIRCRAFTS) ON RUNWAY. RUCH NA PASIE - RUNWAY TRAFFIC Itp. ... Dla skrócenia długości korespondencji na prostej nie należy powtarzać standardowej informacji o sile i kierunku wiatru.

19

-1.4.1- RETURN FROM TRAINING ZONE [KRASNE]

POWRÓT ZE STREFY [KRASNE] [RIGHT HAND PATTERN CIRCUIT]

[RWY IN USE 09] Przykład powrotu SP-TUL ze strefy KRASNE przy prawym kręgu do pasa trawiastego 09: AIRCRAFT: RZESZÓW RADIO, S-UL KRASNE FOR LANDING. RZESZÓW RADIO, S-UL KRASNE DO LĄDOWANIA. RADIO: S-UL CONTINUE APPROACH, JOIN LEFT HAND DOWNWIND, RUNWAY 09, WIND 110 DEGREES 5 KNOTS, QNH 1012, REPORT BEFORE DOWNWIND. S-UL KONTYNUUJ PODEJŚCIE, WEJDŹ W POZYCJE Z WIATREM Z LEWEJ STRONY, PAS 09, WIATTR 110 STOPNI 5 WĘZŁÓW, QNH 1012, ZGŁOŚ PRZED POZYCJĄ Z WIATREM. AIRCRAFT: LEFT HAND RUNWAY 09, QNH 1012, CALL YOU BEFORE DOWNWIND, S-UL. Z LEWEJ STRONY PAS 09, QNH 1012, ZGŁOSZE PRZED POZYCJĄ Z WIATREM, S-UL. AIRCRAFT: BEFORE DOWNWIND, S-UL PRZED POZYCJĄ Z WIATREM, S-UL. RADIO: S-UL MAKE ONE ORBIT RIGHT FOR SEPARATION, REPORT DOWNWIND. S-UL WYKONAJ JEDNO OKRĄŻENIE W PRAWO DLA SEPARACJI, ZGŁOŚ POZYCJE Z WIATREM. AIRCRAFT: RZESZÓW RADIO S-UL DOWNWIND, TRAFFIC IN SIGHT. RZESZÓW KWADRAT S-UL POZYCJA Z WIATREM, RUCH WIDZĘ. RADIO: S-UL EXTEND DOWNWIND NUMBER 2 BEHIND S-UK. S-UL WYDŁUŻ Z WIATREM KOLEJNOŚĆ 2 ZA S-UK. AIRCRAFT: NUMBER 2, S-UK IN SIGHT.

20

KOLEJNOŚĆ 2, Z WIDZIALNOŚCIĄ S-UK. AIRCRAFT: RZESZÓW RADIO S-UL FINAL. RZESZÓW KWADRAT S-UL NA PROSTEJ. RADIO: S-UL, CLEARED TO LAND, WIND 110 DEGREES 5 KNOTS WIND GUSTY 15, S-UL, ZEZWALAM LĄDOWAĆ, WIATR 110 STOPNI 5 WĘZŁÓW PORYWY 15, AIRCRAFT: CLEARED TO LAND, GUSTY, S-UL. ZEZWOLONO LĄDOWAĆ, PORYWY, S-UL. RADIO: S-UL VACATE RIGHT AND TAXI TO FUEL STATION. S-UL ZWOLNIJ (PAS) W PRAWO I KOŁUJ DO STACJI PALIW. AIRCRAFT: RUNWAY VACATED S-UL. PAS ZWOLNIONY S-UL.

21

-1.5- ”HOOD”

(Instrument flight in VFR condition) ”ŚLEPAK”

(Lot VFR według przyrządów) [ ĆWICZENIE Va; Vb;]

Lot według ćwiczenia V A/B – „ślepak” Lot bez widoczności odbywa się w oparciu o kilka podstawowych przyrządów oraz systemów: NDB – Non-directional Radio Beacon Radiolatarnia bezkierunkowa VOR – VHF Omnidirectional Radio Range Radiolatarnia ogólno kierunkowa VHF DME – Distance Measuring Equipment Radiodalmierz Aby przystąpić do ćw. V należy przyswoić sobie podstawy nawigacji bez widoczności: - Pamięciowe obliczanie poprawek na wiatr, - Przechwytywanie QDM oraz RADIALI INBOUND

- metodą poprawek kursowych - metodą 45 - metodą 90/45 - metodą przez stację

- Przechwytywanie QDR oraz RADIALI OUTBOUND - metoda poprawek kursowych - metoda przez stację

- Lot po łuku przy wykorzystaniu VOR - Budowa holdingu - Metody wlotu do holdingu W trakcie wykonywania AFTER START UP CHECK, pilot powinien podczas ustawiania przyrządów nawigacyjnych podpierać się zasadą „FIT”: F – set Frequency; I – Identify the call sign,

22

T – Test and check indications, F – obejmuje ustawianie częstotliwości pracy odbiorników na żądane częstotliwości:

NDB: - RZ 474 [ ._. _ _.. ] - R 341 [._.] - OR 440 [_ _ _ ._.]

VOR: - RZE 116,2 [. _ . _ _ .. .]

DME / VOR : - RZE 116,2 [. _ . _ _ .. .]

*/DME / ILS: - 110,300

*/ILS / GS: - 335,000

*/ILS / LLZ: - 110,300

*/ - wykorzystanie tych radiopomocy wedle uznania instruktora szkolącego I - po ustawieniu częstotliwości danej radiopomocy należy odsłuchać w alfabecie Morse’a jej sygnału, (patrz punkt wyżej, nawiasy kwadratowe) T – sprawdzamy aktualne wskazanie przyrządu i oceniamy jego poprawność. W przypadku VOR kręcimy OBS-em do ustawienia się odpowiedniego RADIALA na którym jesteśmy. Przy przejściu przez stację należy pamiętać o zasadzie „5-T” TIME – make a Time Check (TC); TURN – start turning in the desire direction; TWIST – set Heading Bug* on the desired outbound track TABULATE – write down time of passing the station if necessary TALK – report position when necessary */ Heading Bug – znacznik kursu

23

Ćwiczenie V oparte jest na pięciu procedurach odlotu / przylotu w które należy się wyposażyć przed lotem: 1) KRASNE JEDYNKA ALFA (KRE 1A) KRASNE JEDYNKA DELTA (KRE 1D) 2) KRASNE JEDYNKA WHISKY (KRE 1W)

KRASNE JEDYNKA ECHO (KRE 1E)

3) TRZCIANA JEDYNKA ALFA (TRZ 1A) TRZCIANA JEDYNKA DELTA (TRZ 1D)

4) TRZCIANA JEDYNKA WHISKY (TRZ 1W) TRZCIANA JEDYNKA CHARLIE (TRZ 1C)

5) BOGUCHWAŁA JEDYNKA ALFA (BOG 1A) BOGUCHWAŁA JEDYNKA DELTA (BOG 1D)

6) BOGUCHWAŁA JEDYNKA WHISKY (BOG 1W) BOGUCHWAŁA JEDYNKA ECHO (BOG 1E)

24

-1.5.1- DEPARTURE TO TRAINING ZONE BOGUCHWAŁA (BOG 1B)

[RUNWAY IN USE 09] ODLOT DO STREFY BOGUCHWAŁA (BOG 1B)

[Z KIERUNKU PASA 09]

Poniżej przedstawiono przykładową korespondencje, która wykorzystywana jest w trakcie ćwiczeń Va i Vb. Pilot poza typową korespondencją z kierownikiem lotów lub kontrolerem, powinien mówić głośno o wykonywanych czynnościach, w taki sposób aby instruktor mógł na bieżąco kontrolować poprawność jego poczynań. Mowa tu o tzw. „NASTĘPNYCH KROKACH” (NEXT STEPS) TRASA BOG 1B (patrz schemat, poniższy tekst znajduje się na dole karty SID, patrz schemat): CLIMB STRAIGHT AHEAD UNTIL 1300 FEET ALTITUDE, TURN RIGHT, INTERCEPT QDR 130 R NDB, INTERCEPT RADIAL 155 RZE VOR DME OUTBOUND, AFTER PASSING RZE 6,6 DME TURN RIGHT, PROCEED ON RZE 7,0 DME ARC, INTERCEPT RADIAL 216 OUTBAND, PROCEED ON RADIAL 216 OUTBAND TO FIX BOGUCHWAŁA RZE VOR DME RADIAL 216 D 9,6 Wznoś się po prostej do wysokości bezwzględnej 1300 ft, zakręt w prawo, przechwyć QDR 130 R NDB, przechwyć R- 155 RZE VOR DME w odlocie, po przejściu RZE 6,6 DME zakręt w prawo, wykonuj po łuku RZE 7,0 DME przechwyć R-216, wykonuj po radialu odlotowym 216 do punktu BOGUCHWAŁA RZE VOR DME R-216 D 9,6 */ - D 9,6 oznacza dystans 9,6 NM (mil morskich) od VOR / DME D – DISTANCE

25

IN HOLDING POINT RWY 09 W PUNKCIE OCZEKIWANIA PASA 09

AIRCRAFT: RZESZÓW RADIO S-UL READY FOR DEPARTURE, INTENSION TRAINING ZONE BOGUCHWAŁA VIA 1B ROUTE. RZESZÓW KWADRAT S-UL GOTOWY DO STARTU, W PLANIE STREFA BOGUCHWAŁA TRASĄ 1B. RADIO: S-UL, LINE UP. AIRCRAFT: LINING UP, S-UL. RADIO: S-UL WHEN AIRBORNE TURN RIGHT, PROCEED 1B ROUTE, REPORT BOGUCHWAŁA 3500 FEET ALTITUDE, CLEARED FOR TAKE-OFF. S-UL PO STARCIE ZAKRĘT W PRAWO, WYKONUJ TRASA 1B, ZGŁOŚ BOGUCHWAŁE 3500 WYSOKOŚCI BEZWZGLĘDNEJ, ZEZWALAM STARTOWAĆ. AIRCRAFT: CLEARED FOR TAKE-OFF, TURN RIGHT, PROCEED 1B ROUTE, CALL YOU REACHING BOGUCHWAŁA 3500 FEET ALTITUDE, S-UL. ZEZWOLONO NA START, (PO STARCIE) ZAKRĘT W PRAWO, WYKONYWAĆ TRASĄ 1B, ZGŁOSZĘ OSIĄGNIĘCIE BOGUCHWAŁY 3500 STÓP WYSOKOŚCI BEZWZGLĘDNEJ, S-UL.

NEXT STEP: WHEN AIRBORN CLIMB 1300 FEET ALTITUDE, TURN RIGHT TO INTERCEPT QDR 130 R NDB. PO STARCIE WZNOSZENIE DO 1300 FEET WYS. BEZWZGLĘDNEJ, ZAKRĘT W PRAWO DO PRZECHWYCENIA QDR 130 R NDB. Po przechwyceniu QDR 130 R NDB:

NEXT STEP: INTERCEPT RADIAL 155 RZE VOR DME OUTBOUND. PRZECHWYCIĆ RADIAL ODLOTOWY 155 RZE VOR DME.

26

Po przechwyceniu R 155 odlotowego RZE VOR:

NEXT STEP: AFTER PASSING RZE 6,6 DME TURN RIGHT, PROCEED ON RZE 7,0 DME ARC, THEN INTERCEPT RADIAL RZE 216 OUTBAND. PO PRZEJŚCIU RZE 6,6 DME (w odległości 6,6 mili od RZE DME) ZAKRĘT W PRAWO, WYKONYWAĆ PO ŁUKU DME RZE NA 7,0 MILI, POTEM PRZECHWYCIĆ RADIAL ODLOTOWY RZE 216. Po wykonaniu lotu po łuku i przechwyceniu R 216 odlotowego

RZE VOR: NEXT STEP:

PROCEED ON RADIAL 216 OUTBOUND TO HOLDING FIX BOGUCHWAŁA RZE VOR DME RADIAL 216 D 9,6 WYKONYWAĆ PO RADIALU ODLOTOWYM 216 DO PUNKTU (HOLDING FIX) BOGUCHWAŁA RZE VOR DME NA RADIALU 216 NA (DYSTANSIE) 9,6 MILI. Przed przystąpieniem do budowania holdingu:

Musimy pamiętać o konieczności zgłoszenia meldunku o zajęciu strefy Boguchwała. Zawsze korespondencja nasza ma odzwierciedlać rzeczywisty aktualny stan lotu. Nie można zgłaszać informacji na zasadzie „mniej więcej”. Jeśli mamy zająć określoną strefę przykładowo na 3500 stopach a jesteśmy dopiero na 3000 i jednocześnie wznosimy się to należy meldować 3000 stóp i dodać że jesteśmy na wznoszeniu aż do osiągnięcia 3500 stóp.

W tej sytuacji zajęcie strefy Boguchwała powinno nastąpić zgodnie z zasadą „5-T” [TALK], w momencie przejścia nad „HOLDING FIX”.

NEXT STEP:

HOLDING ON THE 216 RADIAL OF RZE VOR BETWEEN 9,6 AND 11 DME, 3500 ALTITUDE, INBOUND TRACK 036 RZE VOR RIGHT HAND PATTERN. METHOD OF JOINING - TEARDROP AFTER CROSSING HOLDING FIX, (TURN LEFT), INTERCEPT GATE QDR 186 OR NDB, PROCEEDING TO GATE 1’ 10’’. [OUTBOUND TIME 1’ 10 ‘’]

27

HOLDING NA 216 RADIALU RZE VOR MIĘDZY 9,6 I 11 MILĄ NA WYS BEZWZGLĘDNEJ 3500 FT, PRAWY HOLDING NA “INBOUND TRACKU “ 036 RZE VOR METODA WEJŚCIA – „TEARDROP” PO PRZEJŚCIU PUNKTU „ HOLDING FIX” (ZAKRĘT W LEWO) PRZECHWYCIĆ QDR „GATE” 186 OR NDB, WYKONYWAĆ DO PUNKTU „GATE” PRZEZ 1’ I 10’’ [CZAS ODLOTU 1’ 10’’] Po przejściu nad HOLDING FIX: AIRCRAFT: RZESZÓW RADIO, S-UL BOGUCHWALA 3000 FEET ALTITUDE CLIMBING 3500, CALL YOU LEAVING. RZESZÓW KWADRAT, S-UL OSIĄGNIĘCIE BOGUCHWAŁY 3000 STÓP WZNOSZENIE DO 3500, ZGŁOSZĘ OPUSZCZENIE. Przy tak sformułowanym meldunku w którym informujemy że zgłosimy chęć opuszczenia strefy, KL lub kontroler potwierdza wyłącznie fakt odebrania korespondencji w bardzo prosty sposób: RADIO: S-UL, COPIED, RZESZÓW TOWER. S-UL, PRZYJĄŁEM, RZESZÓW WIEŻA .

HOLDING FIX

28

Gdy zapomnimy o tym, KL lub kontroler na pewno wyegzekwuje to od nas: RADIO: S-UL, RZESZÓW RADIO, REPORT LEAVING. S-UL, RZESZÓW KWADRAT, ZGŁOŚ OPUSZCZENIE. AIRCRAFT: CALL YOU LEAVING, S-UL. ZGŁOSZĘ OPUSZCZENIE, S-UL. Po przechwyceniu QDR „GATE” 186:

NEXT STEP: AFTER CROSSING GATE FIX TURN RIGHT, INTERCEPT RADIAL 216 RZE VOR DME INBOUND. PO PRZEJŚCIU PUNKTU „GATE” ZAKRĘT W PRAWO, PRZECHWYCIĆ RADIAL DOLOTOWY 216 VOR DME.. Po przechwyceniu R 216 odlotowego RZE VOR, na którym

zbudowany jest holding:

NEXT STEP; AFTER PASSING HOLDING FIX TURN RIGHT TO HEADING 216, PO PRZEJŚCIU PUNKTU „HOLDING FIX” ZAKRĘT W PRAWO NA KURS 216. Po wykonaniu zakrętu na kurs 216:

NEXT STEP: PROCEED WITH HEADING 216 TO 10,5 MILE. WYKONYWAĆ Z KURSEM 216 DO 10,5 MILI.

29

Przed wykonaniem zakrętu do przechwycenia R 216 odlotowego:

NEXT STEP: BEFORE REACHGING 10,5 MILE TURN RIGHT, INTERCEPT RADIAL RZE 216 INBOUND PRZED OSIĄGNIĘCIEM 10,5 MILI ZAKRĘT W PRAWO, PRZECHWYCIĆ RADIAL DOLOTOWY RZE 216. Po wykonaniu jednego lub większej ilości holdingów zgłaszamy

opuszczenie strefy: AIRCRAFT: RZESZÓW RADIO, S-UL LEAVING BOGUCHWAŁA 3500 FEET, REQUEST VIA ROUTE 1W. RZESZÓW KWADRAT, S-UL OPUSZCZENIE BOGUCHWAŁY 3500 STÓP, PROSZĘ TRASĄ 1W. RADIO: S-UL, PROCEED VIA 1W ROUTE, REPORT WHISKY ZONE 1800 FEET. S-UL, WYKONUJ TRASĄ 1W, ZGŁOŚ STREFĘ WHISKY 1800 STÓP. TRASA BOG 1W (patrz schematy): AFTER LEAVING BOGUCHWAŁA HEADING 340, AFTER PASSING R 230 RZE VOR TURN RIGHT INTERCEPT QDM 025 OR NDB, INTERCEPT R 230 RZE VPR, REPORT WHISKEY ZONE. Po opuszczeniu strefy BOGUCHWAŁA kurs 340, po przejściu R 230 RZE VOR zakręt w prawo przechwycić QDM 025 OR NDB, przechwycić R 230 RZE VOR, zgłosić punkt oczekiwania WHISKY.

30

Przed wyjściem z holdingu, dolatując do HOLDING FIX:

NEXT STEP: AFTER PASSING HOLDING FIX, TURN LEFT, HEADING 340 TO QDM 025 OR NDB ON RZE D8.1 DME. PO PRZEJŚCIU PUNKTU „HOLDING FIX”, ZAKRĘT W LEWO, KURS 340 DO QDM 025 OR NDB NA DYSTANSIE 8,1 MILI OD RZE DME. Przed przechwyceniem QDM 025 OR NDB:

NEXT STEP: TURN RIGHT TO INTERCEPT QDM 204 OR NDB. ZAKRĘT W PRAWO DO PRZECHWYCENIA QDM 025 OR NDB. Po przechwyceniu QDM 025 OR NDB:

NEXT STEP: PROCEED ON QDM 025 OR NDB FOR INTERCEPT RADIAL 265 RZE VOR DME INBOUND. WYKONYWAĆ PO QDM 025 OR NDB DO PRZECHWYCENIA RADIALA DOLOTOWEGO 265 RZE VOR DME. Przed przecięciem radiala dolotowego 265 RZE:

NEXT STEP: TURN RIGHT TO INTERCEPT RADIAL 265 RZE VOR DME INBOUND. ZAKRĘT W PRAWO DO PRZECHWYCENIA RADIALA DOLOTOWEGO RZE 261 VOR DME.

31

Po przechwyceniu:

NEXT STEP: PROCEED RADIAL 265 RZE VOR INBOUND UNTIL PASSING QDM 310 OR NDB ON DISTANCE 4 MILES RZE DME. WYKONYWAĆ PO RADIALU 265 RZE VOR DO PRZECIĘCIA QDM 310 OR NDB NA DYSTANSIE 4 MIL RZE DME. Po doleceniu do strefy oczekiwania WHISKY zgłaszamy osiągnięcie i zajęcie zgodnie z wcześniej podaną zasadą. Gdy sytuacja ruchowa pozwala na to, możemy dostać zgodę na kontynuowanie podejścia i np.: zgłoszenie krótkiej prostej do pasa 09. W innej sytuacji możemy być zmuszeni do pozostania w strefie i oczekiwania na dalsze instrukcje. AIRCRAFT: RZESZÓW RADIO, S-UL WHISKY ZONE 1800 FEET FOR LANDING. RZESZÓW KWADRAT, S-UL STREFA WHISKY 1800 STÓP DO LĄDOWANIA. RADIO: S-UL, RZESZÓW RADIO, CALL YOU BACK, MAINTAIN WHISKY ZONE 1800 FEET, , S-UL, RZESZÓW KWADRAT, WYWOŁAM CIE, UTRZYMUJ STREFĘ WHISKY 1800 STÓP. AIRCRAFT: MAINTAIN WHISKY ZONE 1800 FEET, S-UL. URZYMYWAĆ STREFĘ WHISKY 1800 STÓP, S-UL.

32

PODSTAWOWE ZWROTY UŻYWANE W LOTNICTWIE

ACNOWLEDGE – POTWIEDŹ: [Powiadom mnie, czy odebrałeś i zrozumiałeś tę depeszę.] AFFIRM – TAK / POTWIERDZAM: APPROVED – ZGADZAM SIĘ: [Udziela się zezwolenia na proponowane działanie.] APRON – PŁYTA POSTOJOWA PRZED HANGAREM BELOW – PONIŻEJ BEHIND - ZA BREAK, BREAK - ODSTĘP, ODSTĘP: [Wyrazami tymi sygnalizuje się odstęp między depeszami nadawanymi do różnych statków powietrznych znajdujących się w przestrzeni o bardzo dużej intensywności ruch lotniczego.] BREAK – ODSTĘP: [Słowem tym sygnalizuje się odstęp między częściami depeszy (jest to stosowane, gdy nie ma odpowiedniego odstępu pomiędzy tekstem i innymi częściami depeszy).] CANCEL – ANULUJ: [Anuluję poprzednio nadane zezwolenie.] CHECK – SPRAWDŹ: [Sprawdź system lub procedurę. Odpowiedź normalnie nie jest oczekiwana.] CLEARED – ZEZWALAM: [Zezwala się na wykonanie działań zgodnie z określonymi warunkami.] CLEARANCE – ZGODA NA LOT CONFIRM – POTWIERDŹ: [Czy poprawnie odebrałeś następujące wyrażenie ...? lub Czy poprawnie odebrałeś depeszę?] CONTACT – NAWIĄŻ ŁĄCZNOŚĆ: [Nawiąż łączność radiową z...] CORRECT – PRAWIDŁOWO CORRECTION – POPRAWIAM: [Popełniono omyłkę podczas tego nadawania (lub we wskazanej depeszy). Poprawna depesza jest następująca ...] DUE – Z POWODU DISREGARD – POMIŃ: [Uważaj że ta wiadomość nie była nadawana.] EXTEND – WYDŁUŻ EXPEDITE – PRZYSPIESZ GO AHEAD – NADAWAJ: [Kontynuuj nadawanie swojej depeszy] HOW DO YOU READ? – JAK MNIE SŁYSZYSZ?: [Jakie jest zrozumienie mego nadawania.] I SAY AGAIN – POWTARZAM: [Powtarzam dla jasności lub podkreślenia.]

33

MAINTAIN – UTRZYMUJ MONITOR – NASŁUCHUJ: [Nasłuchuj na ... (częstotliwości)] NEGATIVE – NIE / NIEPRAWIDŁOWO: [‘Nie’ lub ‘Zgody nie udzielono’ lub ‘To nie jest poprawne’] OUT – KONIEC: [Wymiana informacji zakończona i nie oczekuje się odpowiedzi. Zazwyczaj nie jest stosowane w łączności VFR. ] OVER – ODBIÓR: [Skończyłem nadawanie i oczekuje odpowiedzi. Zazwyczaj nie stosowane w lotach VFR.] READ BACK – POWTÓRZ: [Powtórz całą lub określoną część depeszy dokładnie tak, jak ją odebrałeś.] RECLEARED – ZMIANA ZEZWOLENIA: [Została wprowadzona zmiana do ostatniego zezwolenia nowe zastępuje stare lub jego część.] REPORT – ZGŁOŚ: [Przekaż mi następującą informację] REQUEST – PROSZĘ: [Chciałbym wiedzieć ... lub Pragnę otrzymać...] ROGER – ZROZUMIAŁEM: [Odebrałem całą nadaną przez ciebie informację.] SAY AGAIN – POWTÓRZ: [Powtórz całość lub następującą część twego ostatniego nadawania] SPEAK SLOWER – MÓW WOLNIEJ STANDBY – CZEKAJ: [Czekaj, będę ciebie wywoływać.] TRESHOLD – PRÓG PASA VACATED – ZWOLNIONY (PAS) VERIFY – SPRAWDŹ: [Sprawdź i poproś nadawcę o potwierdzenie.] WILCO – WYKONAM: [Skrót od „WILL COMPLY”. Depeszę twoją zrozumiałem i będę wykonywać. WITH CAUTION ... – Z UWAGĄ, OSTROŻNIE... WORDS TWICE – KAŻDE SŁOWO DWUKROTNIE: [Jako prośba: ‘Warunki łączności są trudne. Nadawaj każde słowo lub grupę słów dwukrotnie.’ Jako zawiadomienie: ‘Ze względu na trudne warunki łączności każde słowo lub grupa słów tej depeszy będą nadawane dwukrotnie’]

34

BIBLIOGRAFIA:

“Manual of Radiotelephony”. (second edition 1990).

„Angielsko-Polski Poradnik Terminów Wojskowo-Lotniczych”. Apoloniusz Siekański, Jerzy Tarajkowski, WLOP Poznań 1998, s 184.

“IFR Procedures, Short Range Navigation”. Prepared by

Andrzej Kędzior. Rzeszów 1992.

„M-20 Ground and Flight Procedures”. Prepared by Andrzej Kędzior, Mariusz Makara. Rzeszów 1992.

Przegląd Lotniczy. Aviation Revue. „Co mówić przez radio”.

Lech Szutowski, Jerzy Domicz. Nr. 4,5,6 / 97