ko ilo anbwin - university of hawaii€¦ · ekanooj· in lap ao m5n5n6 , , in oni , eo eaar ba....
TRANSCRIPT
-
BWEBWENATO IN -MOTT AN -
KO ILO ANBWIN
-
•J '
:JO Alt D/\f~ n
VZI1~ 3n111 tl flq U8~~ kJM
'JV 011 O>I -01 \fN3M83M8
-
-BWEBWENATO IN MOTT AN -KO ILO ANBWIN
wr1ccen bu TITUS ARELONG ii 1uscraced bu
ELIZABETH STUART
UNIVEf SHY OF HAW 'I I 'Q..n
-
Juon raan loni eo j
akwaal. Erro kar akwaaJ
nan anbwinier. Etto ae1
ejjelok melele en eaar ~ '' '
erro kar kur tok komali~
riekajot nan erro. Erke im konnaan kaki ilo ien
1
-
Juon raan loni eo im tudok eo raar
akwaal. Erro kar akwaal kon eddo ko aerro
nan anbwinier. Etto aerro kar akwaal, ak
ejjelok melele en eaar walok. Kon men in ', ''
erro kar kur tok komalij eo bwe en iten
riekajot nan erro. Erkein men ko raar ba
im konnaan kaki ilo ien ekajot eo.
1
-
"Loni ne ekanooj in ' ' eaar ba. "Lale mok ke e
ak ej jab kommani jerbal
2
jowan," tudok eo
ej ekkeroro wot
kane jet an. " '
"Ta le erki wot je
k6naan bwe fia in komman '
kajjitok.
"Iaan erki?" tudok
jela ke fia ekanooj in rr
unin ao metak konke ima kwoj litok. Kwe, kwoj
ak kwoj jab meme. ''
Ila ien in komalij an lofii eo k6mlele. Ea
' ' ' ke k6mleleik naan in ki ne?" ' .
.,ff
3
-
L ne ekanooj in j owan," tudok eo , "Lale mok ke e ej ekkeroro wot
kommani jerbal kane jet an." '
2
"Ta le erki wot jerbal kein jet kwoj
konaan bwe iia in kommani?" loiii eo eaar
kajjitok. "Iaan erki?" tudok eo eaar ba. "Kwo
jela ke iia ekanooj in metak anbwinnu. Im
unin ao metak konke imok in iri mona kane
kwoj litok. Kwe, kwoj baj mona tak wot
ak kwoj jab meme."
,
Ilo ien in komalij eo eaar lelok ien ', an loiii eo komlele. Eaar ba, "Kwo maron
, ' ' ke komleleik naan in kinaak kein an tud5k
ne?" '
3
-
..
'
·' . ' .. . .. · ..... -.... .. . ....
' ... .. - . ..
.. . . • . . ... ...... ' .. ".-..
"Ekwe ekanooj in lap ao m5n5n5 in ' '
iuwaak," loiii eo eaar ba. "Moktata, ' ikonaan kwalok ke unin ao J"ab kanooJ· in
' ' ' meme konke emetak iiiu."
4
"Etke kwoj ba emeta otemjej ij loe am idaak
ret5ii.al?" tudok eo eaar
mok ke kiio kwoj bar mofi kola? Etke kwoj jab baj
' wot men kane ewor uneir ' Ke ej moj an tudok
komalij eo eaar lale ela
men in kajjitok. Eaar k keidi melele ko an jar k
Kon men in eaar lelok ie '' konnaan.
Innam lofii eo eaar '
"Ikonaan jela erki wot mi '
ne ej konnaan kaki."
5
-
ekanooJ· in lap ao m5n5n6 in , , oni eo eaar ba. "Moktata, , ralok ke unin ao jab kanooj in
, ' emetak niu."
"Etke kwoj ba emetak iiiilm, ak ien
otemjej ij loe am idaak im moiia men kane
ret6fial?" tud6k eo eaar kajjitok. "Lale mok ke kiio kwoj bar moiia lole im idaak
''' kola? Etke kwoj jab baj mofia im idaak '
wot men kane ewer iineir fian anbwinirro?"
Ke ej moJ an tudok eo konnaan,
komalij eo eaar lale elaiiiie ewer an loni , men in kajjitok. Eaar kanooj in konaan
' keidi melele ko an jar kein ruo nan
-
Ilo ien in tudok eo eaar etal wot im
kollaajraki jet iaan mofia ko. Eaar bake
mofia kein aolep rej kaddok, kokajoor, im
bobrae naninmej jan anbwinid. Ewor jilu
group in m6na ko eaar kollajraki im
kwaloki nan loni eo. Im eaar jirofi lok , , ' , , loni eo ke elanne enaaj kan jidik jan
' kajjojo mofia ko, enaaj kanooj in ajmuur
anbwinnierro.
6
/
7 / ®'
4
:-~-di --------" '- -----;:::--
_,,,...--:---
-
in tudok eo eaar etal wot im
jet iaan mafia ko. Eaar ba ke
lep rej kaddok, kokajoor, im
mej jan anbwinid. Ewor jilu
a ko eaar kollajraki im lofii eo. Im eaar jirofi lok
' '' lanne enaaj kan jidik jan ko, enaaj kanooj in ajmuur
6
-
"Ewor ke bar men en imarofi in kommane
ii.an a6 jibaii. anbwin in arro?" loii.i eo eaar
kajjitok . Innam tud6k eo eaar iuwaak im ba,
"Aaet, ekanooj in 16ii. men ko kwo maroii. in
k6mmani. Kwo maroii. karreoik ii.ifun ien
otemjej. Kwo maroii. kalet lok am mei moii.a , , ko. Kwo maroii. kajimwe am jokelet kain
mona ko kwoj kaii.i. Im ebar 16ii. men ko jet kwo maroii. kommani."
Ke komalij eo eaar roii.jake aolepan
men kein eaar kanooj in monon6. Im eaar , , ba, "Ij lomnak emman ii.e kojw6j ej jimor , kommani men kein. Jen jab lelok wot ii.an . ' loii.i eo ak tudok eo bwe ren make kommani
' im loloorjaaki." Tokalik, loii.i eo eaar bar w6laii.i im
' ba, "Ij lomnak errrrnan ii.e jej korrrrnane juon ' adwoj kwelok ippan doon. Jenaaj kur tok
' aolepan jar kane jet m6ttad ilo anbwin in ad . Ilo kwelok in jenaaj konnaan kon ta
' ko kwonaan mottan ko kajjojo ilo anbwin •
in. II
Tudok eo eaar rejetak bebe eo. Im ilo raan eo juon eaar wor juon kwelok an
' aolepan mottan ko ilo anbwin eo. Ilo
kwelok in raar kalet komalij eo bwe en aer '
ritol . Innam ritol eo eaar wonmaanlok wot . ' im kommane kwelok eo.
8
-
~e bar men en imarofi in kommane
i anbwin in arro? 11 lofli eo eaar
:udok eo eaar iuwaak im ba, )Oj in lon men ko kwo maron in
vO maron karreoik niUm ien vO maron kalet lok am mei mona , , ~on kajimwe am jokelet kain j kani. Im ebar lon men ko jet
)mmani. 11
ilij eo eaar ronjake aolepan
~r kanooj in monono. Im eaar
~ak emman ne kojwoj ej jimor
kein. Jen jab lelok wot nan , , tudok eo bwe ren make kommani
aki. 11
k, loni eo eaar bar wolani im , nak emman ne jej kommane juon , k ippan doon. Jenaaj kur tok
kane jet mottad ilo anbwin in
elok in jenaaj konnaan kon ta , mottan ko kajjojo ilo anbwin
eo eaar rejetak bebe eo. Im juon eaar war juon kwelok an ,
.tan ko ilo anbwin eo. Ilo ·aar kalet komalij eo bwe en aer
tam ritol eo eaar wonmaanlok wot , , kwelok eo.
8
-
"Jenaaj itok kii6 nan ad jino kwelok '
eo ad," ritol eo eaar ba. "Moktata, ewer
ke naan in k6jjela?" "Aaet," lofi.i eo eaar ba. "Ewor jet
' m6ttad raar jab marofi. in itok k6n aer
utamwe. Lojilfi.i eo eaar jab itok bwe •
ebon im jarrofi.rofi.." •
"Mojnal eo mottan eaar jab marofi. in
itok k6n an b6k nafi.inmej in pidodo," tud6k
eo eaar kojjela. Ke ej maat naan in k6jjela, komalij
eo eaar wonrnaanlok wot. Im eaar komleleik ••
unin kwelok eo nan rikwelok ro mottan. • •
Eaar ba, "Unin kwelok in ad ej nan ad • buk6t kilen ad komanman lok ajmuur eo an
•• anbwin in ad. Innam ik6naan bok melele • • •
10
jan kom ro m6tta ilo an
kajjit6k ippan jet iaarr
lomnak in komrnani nan a ' "Inaaj kwal eo ien
• ejjelok kij en ej pad i
•• jibwi," pa eo eaar ba .
"Inaaj tutu aolep
erreo nuknuk ko ii.a ij ~
eaar ba. Innam lofii eo eaaI
• "Inaaj kalet moil.a ko re
en let ao mei ien otemj
Ilo an kar maj eo
ba, "Inaaj kiki im la le
en wor ien aer kakkije
wot."
11
-
itok kiio nan ad jino kwelok , eo eaar ba. "Moktata, ewer
jjela?" loni eo eaar ba. "Ewor jet
' ab maron in itok kon aer l ni eo eaar jab itok bwe
iiroii." eo mottan eaar jab maron in 16k naiiinmej in pidodo," tudok
:la . Lat naan in kojjela, komalij
tanlok wot. Im eaar komleleik ',
~o nan rikwelok ro mottan.
_n kwelok in ad ej nan ad
id komanman lok ajmuur eo an ', Innam ikonaan bok melele , ' ,
10
jan kom ro motta ilo anbwin in. Inaaj kajjitok ippan jet iaami kon ta ko komij
lomnak in kommani nan anbwinid." '
"Inaaj kwal eo ien otemjej bwe en ' ejjelok kij en ej pad ilo men ko na ij , '
jibwi," pa eo eaar ba. "Inaaj tutu aolep ien im lale bwe en
erreo nuknuk ko na ij konaki," kil eo '
eaar ba. Innam lofii eo eaar wolani im ba, , ,
"Inaaj kalet mona ko rekarbob im lale bwe
en let ao mei ien otemjej." Ilo an kar maj eo bok kwonaan, eaar
' ba, "Inaaj kiki im lale bwe mottan ko jet en wor ien aer kakkije bwe ren ajmuur
wot."
11
-
"Inaaj jibafi. loiii eo im lale bwe en '
un linen moiia ko rej ilok fi.an kajjojo ra ' ko ilo anbwinid," tudok eo eaar ba.
Im alik tata lofi.i eo eaar ujo, im fi.i ' eo eaar eilllllo tok im ba, "Inaaj buraje eo
aolep ien bwe in erreo im ajmuur nan ao
mei mofi.a ko kijed."
Ke ej moj an mottan ko jet bok
kwonaer, komalij eo eaar konnaan. Eaar ' ba, "Ikonaan kwalok ao nebar kom kajjojo.
' '' Men kein kom kar kwaloki rekanooj in
' ' eilllllan fian anbwinid. Kon men in, inaaj
loloorjake aolepan men kein bwe ren
tobrak. Im inaaj lale bwe jikin eo anbwin
eo ej jokwe ie en erreo ien otemjej."
12
~~ lW~
~~ ~~-~ 0
Raij , Ma , Bilawe
eBr~
~
-
jiban loni eo im lale bwe en '
i ko rej ilok nan kajjojo ra ' inid," tudok eo eaar ba.
~ tata loni eo eaar iiJ'6 im ni ' '
3 tok im ba, "Inaaj buraje eo
Ne in erreo im ajmuur nan ao kij ed, II
noj an mottan ko jet bok
nalij eo eaar konnaan. Eaar
~ kwat9k ao nebar kom kajjojo. n kar kwaloki rekanooj in
'' ~bwinid. Kon men in, inaaj
~olepan men kein bwe ren
inaaj lale bwe jikin eo anbwin ie en erreo ien otemjej."
Raij , Ma, Bilawe
eL?~
-
Mojin wot kwelok eo, aolepan jar ko ' raar rool im k6mmani jerbal ko kwonaer.
' Pa eo eaar jino amwini kon joop im dan. Kil eo eaar jino kwale e im nuknuk ko an.
Lofii eo eaar jino edjofii mofia ko renno. ' Maj eo eaar k6ppojak kein an wormej.
Tudok eo eaar koppojak kein an iiok mofia.
Im aolepan mottan ko jet raar kobooji men
ko kwonaer nan anbwinier. '
14
i ~ ~ CB
~ .SI} § ~
\
-
wot kwelok eo, aolepan jar ko ' im k6Illlllani jerbal ko kwonaer.
' jino amwini kon joop im dan.
r jino kwale e im nuknuk ko an.
ar jino edjofii mofia ko renno.
r koppojak kein an wormej.
aar koppojak kein an iiok mofia .
. mottan ko jet raar kobooji men
nan anbwinier.
-
Jan wot tokjan kwelok eo, anbwin eo , eaar jino efijaake an ajmuur lok. Kiio, , ejako lok an jowan im eddodo. Ejako ke , ekon lofi jikin rej metak ie. Emokaj lok , an ruj in jibbafi. Ejako an ikkujeje im mejki in raan. Ilo mool, aolepan mottan
ko jet ilo anbwin eo raar efijaake men
kein aolep. K6malij eo make eaar k6mman
k6jjela kon an anbwin eo ajmuur lok. '
Armej ro ilo jikin eo raar kanooj in
bwilofi im ejjojo kon anbwin eo. Aolepair ' ' raar konaan bwe en kar aindeo anbwinier.
Kon men in raar kalet anbwin eo bwe en ritel nan anbwinin armej ro jet ilo jikin
eo. Iomwin tel eo an anbwin in eajmuur,
' aolepan armej ro ilo jikin eo raar kanooj
in ajmuur, lemonono, im lofi mweieir. Ilo , ' raan kein ejjelok jikin en emman lok jan , ' jikin in riajmuur rein rej jokwe ie.
16
-
t tokjan kwelok eo, anbwin eo ' fijaake an ajmuur lok. Kiio,
' n jowan im eddodo. Ejako ke .kin rej metak ie. Emokaj lok
' ibbafi. Ejako an ikkujeje im .an. Ilo mool, aolepan mottan
anbwin eo raar efijaake men
Komalij eo make eaar korrunan
l an anbwin eo ajmuur lok. '
ro ilo jikin eo raar kanooj in ~jjojo kon .anbwin eo. Aolepair
' ' 1 bwe en kar aindeo anbwinier.
raar kalet anbwin eo bwe en inbwinin armej ro jet ilo jikin
l tel eo an anbwin in eajmuur,
nej ro ilo jikin eo raar kanooj
lem6n6n6, im lofi mweieir. Ilo ' '
~jjelok jikin en errunan lok jan ' ' lajmuur rein rej jokwe ie.
I
\ I \
' I
\ \
-
Kajjitok Ko Kon Bwebwenato In
1. Won ro raar jino kornman akwaal ilo
bwebwenato in?
2. Ta men ko raar akwaal kaki?
3. Won eo eaar riekajot ilo bwebwenato
in? 4. Ta men ko tudok eo eaar ba nan loni
' eo?
5. Ta unin an metak anbwinin tudok eo?
6. Etke loni eo ej ba eaar jab kanooj '
in merne?
7. Ta men ko tudok eo eaar loi an
anbwin eo kornmani?
8. Ewor jete kain mona tudok eo eaar
kwaloki nan loni eo? '' ' 9. Tako tudok eo eaar ba loni eo
' emaron k6rnmani?
10. Won ro raar kornman aer kwelok? '
11. Ta un eo elap raar kornman kwelok '
kake? 12. Kwalok m6k jet men ko rikwelok ro
'' ' raar ba?
13. Ewi waween an kar rikwelok ro '
k6nnnani jerbal ko kwonaier? '
14. Ta ko tokjan kwelok eo nan anbwin '
eo? 15. Ta eo ernman eaar walok alik tata
'' nan armej eo ilo jikin eo?
18
-
I} r
88.
zd 1VJ
0001
11111111111111111111111 9AINn
-
UNIVERSITY OF HAWAII
11111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111
10000626446
-
I
mta1