KEMOTERAPKEMOTERAPİİ ODASI, ODASI, İİLALAÇÇLARIN HAZIRLANILARIN HAZIRLANIŞŞI I VE UYGULAMA ARAVE UYGULAMA ARAÇÇLARILARI

DoDoçç. Dr. Ferah Ece. Dr. Ferah Eceİİstanbul Bilim stanbul Bilim ÜÜniversitesiniversitesi

GGööğğüüs Hastals Hastalııklarklarıı Anabilim DalAnabilim Dalıı

■■Onkoloji hemOnkoloji hemşşireliireliğği konusunda i konusunda spesifiklespesifikleşşme,me,■■Terminal bakTerminal bakıım ve destek m ve destek tedavilerinin verilebiliyor olmastedavilerinin verilebiliyor olmasıı, , ■■PsikososyalPsikososyal hizmetlerin verilebilmesi,hizmetlerin verilebilmesi,■■Eczane hizmetlerinin ideal dEczane hizmetlerinin ideal düüzeyde zeyde olmasolmasıı, merkezi ila, merkezi ilaçç hazhazıırlama rlama şşartlarartlarıınnıın san sağğlanmaslanmasıı,,

Onkoloji Tedavi MerkeziOnkoloji Tedavi Merkezi

■■Kemoterapi ve destek tedavi Kemoterapi ve destek tedavi uygulanmasuygulanmasıı konusundakonusundatemel etemel eğğitim almitim almışış hekimin bulunmashekimin bulunmasıı,,■■Kemoterapi hazKemoterapi hazıırlama, onkolojik rlama, onkolojik hasta bakhasta bakıımmıı ve onkolojik hastaya ve onkolojik hastaya yaklayaklaşışım konusunda em konusunda eğğitim almitim almışışhemhemşşirelerin bulunmasirelerin bulunmasıı,,■■Standart kemoterapi hazStandart kemoterapi hazıırlama rlama şşartlarartlarıınnıın bulunmasn bulunmasıı

Onkoloji Tedavi MerkeziOnkoloji Tedavi Merkezi

■■İİlgili tlgili tüüm branm branşşlarlarıın ve aktif n ve aktif MultidisiplinerMultidisipliner TTüümmöör Konseyir Konseyi’’nin nin bulunmasbulunmasıı,,■■Ayaktan ve yatarak kanser tedavisinin Ayaktan ve yatarak kanser tedavisinin gergerççekleekleşştirilebilmesi,tirilebilmesi,■■Temel ve klinik araTemel ve klinik araşşttıırmalarrmalarıın n yapyapıılabilmesi,labilmesi,■■Veri toplama ve saklanmasVeri toplama ve saklanmasıışşartlarartlarıınnıın ideal dn ideal düüzeyde olmaszeyde olmasıı,,

Onkoloji Tedavi MerkeziOnkoloji Tedavi Merkezi

AntineoplastikAntineoplastik ilailaççlarla tedavi larla tedavi uygulamalaruygulamalarıı ssıırasrasıında hastalarnda hastalarıın n

vevebu tedaviyi uygulayan sabu tedaviyi uygulayan sağğllıık k ççalalışışanlaranlarıınnıın gn güüvenlivenliğği i öönemlidir nemlidir ve bu ilave bu ilaççlarla larla maruziyetmaruziyet riskinden riskinden korunmaskorunmasıı gereklidirgereklidir

12 servis hem12 servis hemşşiresiiresi13 onkoloji hem13 onkoloji hemşşiresiiresi5 eczane 5 eczane ççalalışışananıı (KT haz(KT hazıırlayan)rlayan)30 sa30 sağğllııklklıı birey (kontrol)birey (kontrol)genotoksisitegenotoksisite dedeğğerlendirmesierlendirmesiBuccalBuccal hhüücrelerde DNA hasarcrelerde DNA hasarıı

120 sa120 sağğllıık k ççalalışışananıı60 onkoloji hem60 onkoloji hemşşiresi, iresi,

genotoksisitegenotoksisite dedeğğerlendirmesierlendirmesi

Lenfositlerde DNA hasarLenfositlerde DNA hasarıı

Mutat Res 2007 Mar 30;628(1):11-8. Epub 2007 Jan 16.

Micronucleus induction and FISH analysis in buccal cells and lymphocytes of nurses administering antineoplastic drugs.Cavallo D, Ursini CL, Omedeo-Sale E, Iavicoli S.

Department of Occupational Medicine, ISPESL-National Institute for Occupational Safety andPrevention, Monteporzio Catone, Rome, Italy.

23 hem23 hemşşireire10 servis hem.10 servis hem.13 onkoloji hem.13 onkoloji hem.

20 sa20 sağğllııklklıı bireybireyBuccalBuccal hhüücrelerde genetik hasarcrelerde genetik hasar

SaSağğllıık Bakanlk Bakanlığıığı Tedavi Tedavi Hizmetleri Genel MHizmetleri Genel Müüddüürlrlüüğğü’ü’nnüünn10.05.2005 tarih ve 9260 say10.05.2005 tarih ve 9260 sayııllııgenelgesindegenelgesinde

AntineoplastikAntineoplastik ilailaççlarla larla ggüüvenli venli ççalalışışma rehberi mevcutma rehberi mevcut

GGüünlnlüük k antineoplastikantineoplastik ilailaçç uygulama uygulama saysayııssıı 7 ve daha fazla olan 7 ve daha fazla olan hastanelerde ilahastanelerde ilaççlar; yalnlar; yalnıız ilaz ilaççhazhazıırlama irlama işşleminin yapleminin yapııldldığıığı ve ve tercihen eczanenin bu itercihen eczanenin bu işş iiççin ayrin ayrıılmlmışışbir bbir bööllüümmüünde,nde,eczanenin fiziki eczanenin fiziki şşartlarartlarıı uygun deuygun değğilse ilse yataklyataklıı tedavi kurumunun uygun bir tedavi kurumunun uygun bir bbööllüümmüünde kurulacaknde kurulacakAntineoplastikAntineoplastik İİlalaçç HazHazıırlama rlama MerkezindeMerkezinde hazhazıırlanrlanıırr

■■GiriGirişş ççııkkışışlar slar sıınnıırlrlıı olmalolmalıı■■Sadece ilaSadece ilaçç hazhazıırlama irlama iççin kullanin kullanıılmallmalıı■■DiDiğğer saer sağğllıık personeli ile temask personeli ile temasıı en aza en aza indirmek amacindirmek amacııyla yla diafondiafon sistemi olmalsistemi olmalııddıırr■■GiriGirişşte yalnte yalnıız gz göörevli personelin girebilecerevli personelin girebileceğğini ini belirten uyarbelirten uyarıı iişşaretleri bulunmalaretleri bulunmalııddıırr■■İİlalaççlar lar ‘‘Kemoterapi Teslim FormuKemoterapi Teslim Formu’’ ile teslim ile teslim alalıınnııp verilmelidirp verilmelidir■■İİlalaçç ddöökküülmesi ya da kazalar gibi acil lmesi ya da kazalar gibi acil durumlarda kullandurumlarda kullanıılacak maddeler kolay lacak maddeler kolay ulaulaşışılabilecek bir yerde hazlabilecek bir yerde hazıır bulundurulmalr bulundurulmalıı■■Uygun Uygun öözellikte biyolojik gzellikte biyolojik güüvenlik kabini venlik kabini bulunmalbulunmalııddıırr

AntineoplastikAntineoplastik İİlalaçç HazHazıırlama Merkezinderlama Merkezinde

AntineoplastikAntineoplastik İİlalaçç HazHazıırlama rlama Merkezinde,Merkezinde,ççalalışışan kian kişşileri korumak amacileri korumak amacııyla kabin yla kabin iiççindeki havayindeki havayıı ddışışararıı verme verme öözellizelliğğine ine sahip olan sahip olan ““SSıınnııf II B tipi ya da Sf II B tipi ya da Sıınnııf IIIf IIIBiyolojik GBiyolojik Güüvenlik Kabinlerivenlik Kabinleri”” (BGK) (BGK) kullankullanıılmallmalııddıırr

SSıınnııf I tip f I tip BGKBGK’’lerileri kabin ikabin iççindeki havayindeki havayıı ddışışararııverme verme öözellizelliğğine sahip olmadine sahip olmadığıığı iiççin tercih edilmezin tercih edilmez

SSıınnııf II BGKf II BGK

Bu kabinlerde aBu kabinlerde aşşaağığıdodoğğru hava akru hava akışıışı ile ile beraber HEPA filtreler beraber HEPA filtreler bulunmaktadbulunmaktadıırr

■■A tipi kabinler, kabin havasının yaklaşık %70’i HEPA filtresi aracılığıyla tekrar kabin içine geri verilmekte; geri kalanı HEPA ile filtre edildikten sonra hazırlanan oda içine atılmaktadır.■■B1 tipi kabinler, yüksek hava akımına sahiptir. Kabindeki havanın % 30’u geri dönüşlüdür. Geri kalanı HEPA ile filtre edildikten sonra dışarı atılır.■■B2 tipi kabinler, kabin içindeki hava HEPA ile filtre edildikten sonra, kabin ya da oda içine geri dönüş olmadan havanın hepsi dışarı atılır. ■■B3 tipi kabinler, kabindeki havanın yaklaşık %70’nin geri dönüşlü olması nedeniyle A tipi kabinlere benzer. Ancak geri kalan %30’u negatif basınç altında dışarıya ve borulara yollanır.

SSıınnııf III BGKf III BGKBu kabinler, tamamen Bu kabinler, tamamen gaz gaz ççııkkışıışına kapalna kapalııyapyapıılmlmışışttıır. Tr. Tüüm kabin m kabin negatif basnegatif basıınnççaltaltıındadndadıır ve tr ve tüüm m ççalalışışmalar eldiven malar eldiven taktakıılarak yaplarak yapııllıır. Havanr. Havanıın n hepsi HEPA ile filtre hepsi HEPA ile filtre edilir edilir

■BGK 24 saat 7 gün sürekli çalışır. ■Fan ya da pervane her zaman çalıştırılmalıdır. ■Pervane kapatılırsa yeniden kullanılmadan önce başlık temizlenir. ■BGK içinde, yeterli hava akışını ve kabin işleyişini gösteren, devamlıizleme aracı bulunur. ■Kabin, oda içi hava turbulansınınçok az olduğu bir alana yerleştirilir.

■Kabinlerin güvenirliği ve denetiminin devamlılığı sağlanmalıdır. ■Kabinin düzenli olarak altı ayda bir teknik bakımı kalifiye bir teknisyen tarafından yapılır. ■Kazayla kabin/borular ilaçla kontamineolduğunda HEPA filtreleri değiştirilir. ■Kabinlerin temizliği, üretici firmanın kabinin temizliğine ilişkin hazırladığıyönergeye göre yapılır. ■Yüzeyler su ve herhangi bir deterjanla temizlenir.

min. 6-8 m2 olabilir.

■Hazırlık alanında yeme-içme, sigara içme, ciklet çiğneme ve makyaj yapma gibi

işlemlerden kaçınılmalıdır.■Hazırlama ortamı depo ya da başka amaçlarla kullanılmamalıdır.■Hazırlama ortamında yiyecek bulundurulmamalıdır.

AntineoplastikAntineoplastik ilailaçç hazhazıırlama merkezirlama merkezi

■■Konu ile ilgili eKonu ile ilgili eğğitim almitim almışış, sertifika , sertifika programlarprogramlarıına katna katıılmlmışış yeterli sayyeterli sayııda eleman da eleman ççalalışışmalmalııddıırrÇÇalalışışanlaranlarıın yn yııllllıık tekrarlanan yazk tekrarlanan yazııllıı ve/veya sve/veya söözlzlüüdedeğğerlendirmelerle yetkinlikleri gerlendirmelerle yetkinlikleri güüncellenmelidir*ncellenmelidir*■■Eczane bEczane büünyesinde kurulmunyesinde kurulmuşş ise eczacise eczacıı, , hastanenin bahastanenin başşka bir biriminde ise hemka bir biriminde ise hemşşire ire ve save sağğllıık memuru gk memuru göörev yaparrev yapar■■Gebe, bebeGebe, bebeğğini emziren ve ini emziren ve ççocuk sahibi ocuk sahibi olmak iolmak iççin tedavi gin tedavi göören personel bu birimde ren personel bu birimde ççalalışışttıırrıılmazlmaz

AntineoplastikAntineoplastik ilailaçç hazhazıırlama merkezinderlama merkezinde

**MooreMoore C, et al. C, et al. J J InfusInfus ChemotherChemother.. 1996; 1641996; 164--7070

AntineoplastikAntineoplastik ilacilacıın hazn hazıırlanrlanışıışı

İİlaclacıı hazhazıırlayan personel irlayan personel iççinin■■öönlnlüük k ■■eldiven eldiven ■■maske maske ■■ggöözlzlüükk■■kapalkapalıı ilailaçç

hazhazıırlama aparatrlama aparatıı■■öörtrtüü

gereklidir.gereklidir.

■■Tek kullanTek kullanıımlmlıık k ■■ÖÖnnüü gegeççirgen olmayan ve kapalirgen olmayan ve kapalıı■■Uzun kollu,manUzun kollu,manşşetleri elastiketleri elastik■■YYüüksek ksek dansitelidansiteli polietilen lifli polietilen lifli olmalolmalııddıırr

Standart ameliyat Standart ameliyat öönlnlüükleri ya da kleri ya da didiğğer tek kullaner tek kullanıımlmlıık k öönlnlüükler kler emici emici öözelliklerinden dolayzelliklerinden dolayıı uygun uygun dedeğğildirildir

ÖÖNLNLÜÜKK

■■PudrasPudrasıız ve uygun kalz ve uygun kalıınlnlııkta (3kta (3--4mm)4mm)olmalolmalııddıırrUygun kalUygun kalıınlnlııkta eldiven yoksa kta eldiven yoksa ççift eldiven kullanift eldiven kullanııllıırr■■DDüüzenli olarak saatte bir, yzenli olarak saatte bir, yıırtrtıılma ya lma ya da ilada ilaççla la kontaminekontamine olma durumunda olma durumunda derhal dederhal değğiişştirilirtirilir■■Lateks yada Lateks yada nitrilnitril iiççeren eldivenler eren eldivenler kullankullanııllıırrNitrilNitril iiççeren eldiven yoksa alta eren eldiven yoksa alta polivinilpolivinil klorklorüürlrlüü (PVC) (PVC) eldiven, eldiven, üüste lateks eldiven olacak ste lateks eldiven olacak şşekilde iki eldiven ekilde iki eldiven giyilirgiyilir

ELDELDİİVENVEN

■■ZararlZararlıı ilailaççlarlarıın n inhalasyoninhalasyon yolu ile yolu ile kontaminasyonukontaminasyonu öönlemek inlemek iççin maske in maske kullankullanıılmallmalııddıırrYYüüksek derecede ksek derecede toksiktoksik olan katolan katıı ve sve sııvvııaerosolaerosol partikpartiküül yol yoğğunluunluğğunun olduunun olduğğu u ortamlarda koruma saortamlarda koruma sağğlarlar■■Cerrahi maskeler Cerrahi maskeler aerosolaerosolinhalasyonunuinhalasyonunu öönleyemedinleyemediğği ii iççin uygun in uygun dedeğğildirildir■■Uygulamada ve atUygulamada ve atııklarklarıın yok edilmesi n yok edilmesi ssıırasrasıında maske kullannda maske kullanıılmallmalııddıırr

MASKEMASKE

Zararlı ilaçların göz ile kontaminasyonunu önlemek için gözlük kullanılmalıdır

■yan korumalı, ■havalandırmalı, ■gözlük üstü kullanımlı,■yüzü saran dizaynı

olmalıdır

GGÖÖZLZLÜÜKK

■■Tek kullanTek kullanıımlmlıık olmalk olmalııddıırrSitotoksikSitotoksik ilailaççlarlarıın hazn hazıırlanmasrlanmasıı veya veya hasta uygulamashasta uygulamasıında olasnda olasıı ilacilacıın n etrafa saetrafa saççıılmaslmasıı durumunda durumunda ■■üüst tabaka tarafst tabaka tarafıından emilmesini ve ndan emilmesini ve ■■alt tabakasalt tabakasıınnıın n polyetilenpolyetilen ttüürevi revi malzemeden olumalzemeden oluşşmasmasıı sayesinde sayesinde ilacilacıın alt zemine gen alt zemine geççmesini mesini engelleyen engelleyen üürrüünler olmalnler olmalııddıırr

ÖÖRTRTÜÜ

AntineoplastikAntineoplastik ilailaçç hazhazıırlayan rlayan personelin koruyucu personelin koruyucu öönlnlüük,eldiven,maske ve gk,eldiven,maske ve göözlzlüük k kullanmaskullanmasıına rana rağğmen men sitotoksiksitotoksikilailaççlardan korunmaslardan korunmasıı mmüümkmküün n olmayabilirolmayabilir

Kemoterapi KapalKemoterapi Kapalıı İİlalaçç HazHazıırlama rlama AparatAparatıı kullankullanıılmallmalııddıırr

KAPALI KAPALI İİLALAÇÇ HAZIRLAMA APARATIHAZIRLAMA APARATI■■Gerek hazGerek hazıırlamada, gerekse rlamada, gerekse uygulamada, ilauygulamada, ilaçç transfer itransfer işşlemi esnek, lemi esnek, ssııkkıı oturmuoturmuşş iki iki membranmembran kanalkanalııyla yla gergerççekleekleşşmektedirmektedir■■Hangi formda olursa olsun (sHangi formda olursa olsun (sııvvıı, , aerosolaerosol veya gaz) ilaveya gaz) ilaçç, hi, hiççbir bir şşekilde ekilde sistemden atmosfere karsistemden atmosfere karışışmazmaz■İlaç şişesinden enjektör aracılığıyla infüzyon torbasına, ya da direkt olarak hastaya, güvenli bir şekilde ilaçtransferini temin eder

ŞŞiişşe tipie tipi

MediflexMediflex tipitipi

İLAÇ HAZIRLAMA■■Kabin iKabin iççine hava akine hava akıımmıınnııkapatmayacak kapatmayacak şşekilde ekilde öörtrtüü serilirserilir■■İİlalaçç uygun suygun süüre ire iççinde hazinde hazıırlanrlanıırr■■Ampulleri aAmpulleri aççmadan madan öönce tepe nce tepe kkıısmsmıında ilanda ilaçç olup olmadolup olmadığıığı kontrol kontrol ediliredilir■■AmpulAmpulüün tepe kn tepe kıısmsmıı gazlgazlıı bez ile bez ile desteklenir ve kdesteklenir ve kıırma irma işşlemi kesinlikle lemi kesinlikle kabin ikabin iççinde yapinde yapııllıırr■■İİlalaçç hazhazıırlrlığıığında bnda büüyyüük boy enjektk boy enjektöör r ve kapalve kapalıı sistem malzeme kullansistem malzeme kullanııllıırr

İLAÇ HAZIRLAMA■■SulandSulandıırrıılmaslmasıı gereken toz ilagereken toz ilaççlarda larda sulandsulandıırrııccıı flakonunflakonun iiçç duvarduvarıından ndan aaşşaağığıya doya doğğru verilir ve iru verilir ve iğğne ilaca ne ilaca dedeğğdirilmezdirilmez■■İİlaclacıın erimesi in erimesi iççin in flakonflakon yavayavaşşçça a dairesel hareketlerle dairesel hareketlerle ççevrilirevrilir■■SolSolüüsyon halindeki ilasyon halindeki ilaççlarlarıı flakondanflakondanççekerken tercihen kapalekerken tercihen kapalıı sistem sistem yardyardıımcmcıı malzemeler kullanmalzemeler kullanıılmallmalııddıırr

İLAÇ HAZIRLAMA

■■İİlalaçç uygulama setleri BGK iuygulama setleri BGK iççinde inde birlebirleşştirilirtirilir■■Herhangi bir sHerhangi bir sııvvıı kakaççışıışı olup olup olmadolmadığıığı kontrol edilirkontrol edilir■■İİlaclacıı seruma ilave etmeden seruma ilave etmeden öönce set nce set seruma takseruma takııllıır ve setin havasr ve setin havasıı ççııkartkartııllıırr■■İğİğneler bneler büükküülmeden ve enjektlmeden ve enjektöörden rden ççııkartkartıılmadan plastik tlmadan plastik tııbbi atbbi atıık k kutusuna atkutusuna atııllıırr

İLAÇ HAZIRLAMA■■EnjektEnjektöör ve serumlarr ve serumlarıın dn dışış yyüüzeylerine zeylerine ilailaçç bulabulaşşmmışış ise dise dışış kkıısmsmıı nemli bir bez nemli bir bez ile silinirile silinir■■IIşışıktan korunmasktan korunmasıı gereken koyu renk gereken koyu renk koruyucularla kapatkoruyucularla kapatııllıırr■■İİlalaçç hazhazıırlama irlama işşlemi sonunda ilaclemi sonunda ilacıın n üüzerine,kemoterapi teslim formundaki zerine,kemoterapi teslim formundaki hasta bilgileri,hazhasta bilgileri,hazıırlanan ilacrlanan ilacıın bilgileri ile n bilgileri ile hazhazıırlayan kirlayan kişşinin adinin adıı--soyadsoyadıı ve tarih ve tarih yazyazııllıı etiket yapetiket yapışışttıırrııllıırr

Kemoterapi hazKemoterapi hazıırlama ve rlama ve uygulamada eksiklik olmasuygulamada eksiklik olmasıınnııöönlemek amacnlemek amacııyla hastane yyla hastane yöönetimi netimi bir kitapbir kitapççıık yayk yayıınlayabilir ve ilgili nlayabilir ve ilgili ççalalışışanlara daanlara dağığıtabilir* tabilir*

ToksikToksik ajanlara ajanlara maruziyetmaruziyet durumunun durumunun kaykayııt altt altıına alna alıınmasnmasıı, , öözellikle zellikle epidemiyolojik epidemiyolojik ççalalışışmalara veri malara veri kaynakaynağığı olduolduğğundan teundan teşşvik edilmelidir vik edilmelidir

**ScottScott SA, et al. SA, et al. AmAm J J HospHosp PharmPharm.. 1983; 40(7):11791983; 40(7):1179--8282

■Girişimlerden önce ve sonra eller yıkanır ■Uygulama için eldiven ve önlük giyilir, koruyucu gözlük takılır ■Uygulama yaparken ilacın verildiği ekstremitenin altına, dökülmelere karşıemici örtü serilir

İİLALAÇÇLARIN UYGULANILARIN UYGULANIŞŞII

■Tedavi öncesi hastanın kan değerleri mutlaka kontrol edilmelidir ■Hastaya uygun pozisyon verildikten sonra damar yolu açılır, ancak eklem üzerindeki damarlar tercih edilmemelidir ■Büyük çaplı venöz damar ve mümkün olan en büyük kateter seçilmelidir ■Tedaviye başlamadan mutlaka damar yolu SF ile kontrol edilmelidir

İİLALAÇÇLARIN UYGULANILARIN UYGULANIŞŞII

KT KT infinfüüzyonzyon pompaspompasıı

AmbulatuarAmbulatuar infinfüüzyonzyon pompaspompasıı

DisposableDisposable infinfüüzyonzyon pompaspompasıı

■■DiDiğğer er infinfüüzyonzyon pompalarpompalarıına gna gööre re daha ucuzdaha ucuz■■KolaylKolaylııkla doldurulabilir haznekla doldurulabilir hazne■■Hasta ve hemHasta ve hemşşire eire eğğitimine ihtiyaitimine ihtiyaççyokyok■■AntineoplastikAntineoplastik ajanlarajanlarıın verilin verilişşhhıızzıına uygun sena uygun seççeneklerenekler■■Depolamada yer kaplamazDepolamada yer kaplamaz■■İİnfnfüüzyonzyon sonrassonrasıı ttııbbi atbbi atıık kutusuna k kutusuna atatııllıırr

DisposableDisposable infinfüüzyonzyon pompaspompasıı

Damar yolu zor bulunan hastalarda Damar yolu zor bulunan hastalarda portportaaççıılmaslmasıı ddüüşşüünnüülmelidirlmelidir

■■PortPort sistemi kalsistemi kalııccıı olarak olarak implanteimplanteedilebilen edilebilen venevene girigirişş aracaracııddıır r ■■Silikondan kSilikondan kııllııffıı olan bir olan bir portportggöövdesi ve kendi vdesi ve kendi kateterkateter hatthattıından ndan oluoluşşur ur ■■GeniGenişş damarlara lokal anestezi damarlara lokal anestezi altaltıında yerlenda yerleşştirilir, stirilir, sııklklııkla kla internalinternaljugularjugular, , subklaviansubklavian veya veya brakialbrakialvenlervenler seseççilir ilir

İİLALAÇÇLARIN UYGULANILARIN UYGULANIŞŞII

Lam S, et al. Lam S, et al. ArchArch InternIntern MedMed 1994; 154; 18331994; 154; 1833--77

■■PortPort cilt altcilt altıına na yerleyerleşştirildikten sonra tirildikten sonra steriliteyesteriliteye öözen gzen göösterilerek sterilerek ggöövde hissedilirvde hissedilir■■HuberHuber iiğğnesi denen nesi denen öözel zel bir ibir iğğne ile girilirne ile girilir■■Yeri doYeri doğğrulamak irulamak iççin in öönce nce kan kan aspireaspire edilir, sonrasedilir, sonrasıında nda kullankullanııma hazma hazıırdrdıırr■■İİnfnfüüzyonzyon tamamlandtamamlandııktan ktan sonra isonra iğğne ne ççekilirekilir

■■İİnfnfüüzyonzyon sonrassonrasıında nda öözel zel bir bakbir bakııma gerek yokturma gerek yoktur■■Hasta yHasta yüüzebilir ve banyo zebilir ve banyo yapabiliryapabilir

SonuSonuçç olarak,olarak,

KemoterapKemoterapöötiklerintiklerin hazhazıırlanrlanıımm ve ve uygulanuygulanıımmıındanda personelinpersonelineeğğitimi gereklidiritimi gereklidirBu eBu eğğitim yitim yııllllıık dek değğerlendirmelerle erlendirmelerle ggüüncellenmelidirncellenmelidir

TeTeşşekkekküür ederimr ederim