ناﺮﻬﺗ ﺮﻬﺷنﻼﻛ رد نآ ﻖﻘﺤﺗ تﺎﻣاﺰﻟا و ......some related...

3 -16/ مفاهيم و الزامات تحقق آن در كالنشهر تهران،طراحي شهري عمودي/ 1389بهار / سال هفتم/ شماره سيزده

3

شهر تهران مفاهيم و الزامات تحقق آن در كالن، طراحي شهري عمودي

****عبدالهادي دانشپور ***محسن فيضي **مجتبي مهدوي نيا *رزاقي اصل سينا

[email protected] 09125025808نويسنده مسئول . تهران. دانشكده معماري و شهرسازي، دانشگاه علم و صنعت ، منظر دكتري معماريپژوهشگر * [email protected] تهران. دانشجوي دكتري معماري گرايش پايداري، دانشكده معماري و شهرسازي، دانشگاه علم وصنعت∗∗

[email protected] تهران. صنعت دانشيارگروه معماري، دانشكده معماري وشهرسازي، دانشگاه علم و*** [email protected] تهران .صنعت ه علم واستاديارگروه شهرسازي، دانشكده معماري و شهرسازي، دانشگا****

*Ph.D Student in Landscape Architecture, Faculty of Architecture & Environmental Design, Iran University of Science & Technology.

Ph.D Student in Architecture, Faculty of Architecture & Environmental Design, Iran University of Science & Technology.**

***Associate Professor in Landscape Architecture, Faculty of Architecture & Environmental Design, Iran University of Science & Technology. ****Assistant Professor in Urban Design, Faculty of Architecture & Environmental Design, Iran University of Science & Technology.

Identification of Vertical Urban Design & its Implementing Requisites in Tehran

Sina Razzaghi Asl*, Mojtaba Mahdavinia** Ph.D, Mohsen Faizi*** Ph.D, Abdolhadi Deneshpour**** Ph.D

Abstract

Aim of this paper is to recognize the content & history of vertical urban design as a new theory of urban design that was result of the lack of appropriate construction areas and the related urban problems. Because of this aim, investigation of Tehran conditions as a case of implementation with this approach is the other result of this article. The comparative content analysis of publications & analytical approach with the base of grounded theory is method of this research. In this regard, some related terms such as vertical landscape, sustainable skyscrapers, ecologic urbanism and ecologic design came up with attitude of vertical urban design.

The research findings show that the terms of ecologic sustainability as well as vertical development for maximum use of sky space are considered as the main subject of the mentioned attitude. In the next step, conditions and realities of Tehran as an Asian metropolitan comparing with vertical urban design features investigated and results obtained. Finally the proposed pattern for consideration of this approach in Tehran presented. In this model, the six macro zones of proposed Tehran master plan selected and presented as a mathematical function.

Keywords

Vertical Urban Design, Vertical Landscape, High Rising, Ecological Design, Urban Form

چكيده محتـوا و پيشـينه رويكـرد طراحـي بررسـي هدف ايـن مقالـه نخستين

كـه در اسـت شهري عمودي به عنوان نظريه جديـد طراحـي شـهري . زمـين بوجـود آمـد مشـكالت شـهري ناشـي از كمبـود حـل راستاي

شهري در حوزه بر اين بررسي شرايط شهر تهران به عنوان كالن الوهع تحليـل محتـواي وجنوب غرب آسيا، براي تحقق اهداف رويكرد فوق

هـاي ارزيابانه رويكردهـا و جنـبش –متون تخصصي و بررسي تحليلي پيشينه طـرح ايـن استخراجمطرح در توسعه شهري عمودي، به منظور

،هاي اين نوشـتار يافتهبر طبق . ين نوشتار است اهداف اديگررويكرد از هــاي پايــدار، خــراشرويكردهــايي همچــون منظــر عمــودي، آســمان

گيـري هـاي شـكل ريشـه ،شهرسازي اكولوژيك و طراحـي اكولوژيـك همچنـين دو مقولـه پايـداري . اسـت رويكرد طراحي شـهري عمـودي

ازان اكولوژيك و توسعه عمودي براي استفاده از حـداكثر فضـاي آسـم . رويكرد استموضوعات اصلي و محوري اين

شهر تهران به لحاظ شـرايط زمـين و رشـد هاي كالن ويژگي ،در ادامه عمودي با استناد به پيشنهادات طرح جامع مورد مداقه قرار گرفتـه و در

هـاي كيفـي، اي در پژوهش انتها با رويكرد مشكل محور و نظريه زمينه ي با اين موضوع در قالب ارائه پيشـنهادات هالگويي براي چگونگي مواجه

. هاي كالن شهر تهران مطرح شده است نحوه بكارگيري پهنهدر باب

واژگان كليدي سـازي، طراحـي مرتبـه طراحي شهري عمـودي، منظـر عمـودي، بلنـد

اكولوژيك، فرم شهري

3 -16/شهر تهرانن مفاهيم و الزامات تحقق آن در كال،طراحي شهري عمودي/ 1389بهار / ال هفتمس/ شماره سيزده

4

مقدمهشهرهاي امروزي بنابر ازدياد روزافزون جمعيت در آنها از يك سو و وجود محـدوديت روند رو به رشد ساخت و ساز افقي در كالن

اين . رودهاي كنوني طراحي شهري در سطح جهان به شمار ميترين چالش مهمسوي ديگر،از نظر فضاهاي باز در سطح زمين از هاي برون رفت از هاي بلندمرتبه با عملكردهاي سكونتي و تجاري به عنوان يكي از راه حل اختماندر حالي است كه ايده ايجاد س

ايـن در حـالي اسـت كـه در برخـي . اسـت شـده پيشـنهاد اين بحران در بسياري از كشورهاي توسعه يافته و نيز در حال توسعه ،سـازگان بـوم [قرار گرفته است در دستور كار طرح جامع شهرها همچون تهران، كنترل حريم به منزله حل مشكالت مذكور كالن فاصـله گـرفتن از طبيعـت و به دليـل رويكرد مورد نظر در بسياري از شهرها بر اساس دهد كه ها، نشان مي بررسي نمونه . ]1386

، سـازي بلندمرتبه تراكم و هاي كيفي با مسأله انديشي دور عدم و ، تاريخي محيط و همچنين برخورد شتابزده - اجتماعي -هويت فرهنگي . استبروز يافتهل و اختالالت روحي و رواني همچون افسردگي، بحران هويت فردي و جمعي يانواع مسا

نيازهـاي كيفـي در برآورده سـاختن هاي مسئول ـ دانش گيري از رويكردهاي طراحي شهري و معماري منظر به عنوان حرفه بهرههـدف . هاي استفاده بهينه ازفضاهاي عمودي در آسمان مطرح است پاسخگو به چالشايهترين گرايش اصلي وفضاهاي شهري،

شهر تهران به از اين نوشتار، معرفي نظريه طراحي شهري عمودي در برخورد با مسائل مورد نظر و بررسي الزامات و شرايط كالن .عنوان نمونه موردي، جهت تحقق هدف مذكور است

پيشينه پژوهش

شهرهاي ايران مطالعات مشخص و مسـتقيمي انجـام نشـده امـا در خصـوص عات رشد و توسعه عمودي در كالن پيرامون موضو نيـز در "محمـود گالبچـي ". انجام شده اسـت تحقيقاتي سازي به عنوان الگوي مسكوني رشد عمودي در شهرها اثرات بلندمرتبه

آبـاد و درروس توجه به مطالعات ميداني كه در دو منطقه يوسف با "ي براي طراحي و ساخت بناهاي بلند در ايران يمعيارها"مقاله صـورت گرفتـه، هاي بلند و اشكاالت ناشي از طراحي، سـاخت و نگهـداري ايـن گونـه بناهـا در ارتباط با نحوه عملكرد ساختمان

: كندعنوان ميرا مشكالت زير دهي و نظم فضاي شهري از بين بردن سازمان- هاي اطراف ساختمانفيكي در خيابان ايجاد مشكالت ترا- ايجاد ديد و اشراف به بناهاي مجاور- عدم رعايت مقياس مناسب و انساني- هاي بسته و محدود ايجاد محيط- عدم كنترل فرد بر محيط اطراف خويش- .]1380 گالبچي، [ عدم وجود ارتباط نزديك بين ساكنين-

در فصـلنامه "ي بـرج سـازي در تهـران ي فضـا -ارزيابي اثرات كالبـدي " با عنوان "مهدي عزيزي محمد"در پژوهش ديگري كه ي براساس معيارهاي تدوين ي فضا -ثيرات كالبدي أ تهران از منظر ت "كامرانيه" و "فرمانيه"هنرهاي زيبا به چاپ رسانده، دو محله

سـيماي شـهري، شـبكه ارتبـاطي و ": از اسـت تمعيارهاي ارزيابي عبـار . شده و مطالعات ميداني مورد ارزيابي قرار گرفته است وي در نهايـت ايـن گونـه بيـان . "دسترسي، عوارض زيست محيطي، ابعاد اقتصادي، دسترسي به خدمات شهري و ابعـاد ايمنـي

كه تد هاي كالن اتفاق بياف دارد كه بلندمرتبه سازي بايد بر اساس اصول و معيارهاي از پيش انديشيده شده و همسو با سياست مي نمايـد مـي ارائـه نيـز سازي را در قالب جدولي ي بلندمرتبه ي فضا - نمونه معيارهاي كلي و پيشنهادي در ابعاد كالبدي بر اين اساس

. اي از طراحي شهري عمودي بيان نشده استاين مورد بررسي شرايط ساخت و ساز در آسمان به عنوان ايده در. ]1378عزيزي، [بررسـي " در مقالـه " نـژاد محمـد صارم ملك" و "محمدمهدي عزيزي"به سازي با كاربري مسكوني، همچنين در حيطه بلندمرت "اسـكان " در سـئول و "نور"هاي مسكوني ، مجتمع1386 در سال "هاي مسكوني متعارف و بلندمرتبهتطبيقي دو الگوي مجتمع


5

هـاي تحقيـق نشـان داد كـه در مجتمـع يافتـه . ار دادنـد ريزي و طراحي مورد بررسي قر تهران را از منظر ابعاد و معيارهاي برنامه تري نسبت به نمونه بلندمرتبه فراهم شده است؛ تراكم پائين و وجود فضاي باز و سبز و مسكوني متعارف، محيط مسكوني مطلوب

آنچه ايـن . است هشدي محيط، باعث برتري امتياز كلي نمونه متعارف نسبت به بلندمرتبه ي فضا -هاي كالبدي اثرات آن بر كيفيت سـبز در رشـد عمـودي اسـت سازد، اشاره به لزوم توجه جدي به مقوله فضاي بـاز و پژوهش را از موارد مشابه تاحدي متمايز مي

.]1386نژاد، عزيزي و محمد[ را اسن بلندمرتبه سازي معايب و مح"مرتبه سازي بومياي جديد از بلند نمونه؛پايداري" در مقاله خود با عنوان2007در سال 1آنتوني وود

رويكرد وي در بررسي تطبيقي ميان دو گونه رشد افقـي و . نمود مقايسه 1 در قالب جدولي مطابق جدول شماره اي تطبيقي با شيوه . استد حائز اهميت يانداز شهري تأكيد ورزعمودي از اين جهت كه به مقوالتي چون فضاي باز، زمين و چشم

هـاي ها، به دفعات در مقـاالت و پـژوهش خراش برخي اهداف كيفي طراحي در آسمان از قبيل وجود امنيت در آسمان ها و ويژگي

ها و معيارهاي طراحي فضاهاي باز و كاربري اراضي در آسمان بـه عنـوان دو اليـه لفهؤاما م . ستاالمللي بررسي شده متفاوت بين . ستازامات شهرهاي كنوني، به روشني مورد بررسي قرار نگرفتهريزي شهري بنابر الاصلي در طراحي و برنامه

ها و الگوهاي مقدماتي هرچند تاكنون ايده و يا مدلي جامع و فراگير به عنوان الگوي طراحي شهري عمودي مطرح نشده؛ اما ايده ن سـنگاپور و مـالزي ارائـه هاي عملي دركشورهايي همچـو متنوعي از سوي معماران و طراحان شهري در كتب، مقاالت و پروژه

به بررسي پيشينه و تعاريف رويكرد طراحي شهري عمودي پرداختـه و سـپس بـا اسـتناد بـه ابتدا مقاله حاضر بنابراين . شده است .دهدشهر تهران ارائه مي با اين رويكرد در كالنه، الگويي براي چگونگي مواجه)1386( مطالعات طرح جامع تهران

Wood, 2007: خذأم. بررسي تطبيقي مزايا و معايب بلند مرتبه سازي. 1جدول


6

روش تحقيق

تحليل محتواي نظريات، رويكردهـا .1: اين پژوهش در جهت نيل به هدف در نظر دارد، در دو بخش قابل تبيين است روشي كه بررسـي آمـاري و اطالعـات .2بندي و استخراج راهكارهاي كـاربردي در ايـن حـوزه و هاي طراحي شده به منظور دسته و نمونه ايـن . ريزي و طراحي شهري عموديلفه ها و عوامل برنامه ؤبراي استخراج م شهر تهران اي و آرشيوي موجود در حوزه كالن نقشه

سـعي در ارائـه "اينظريه زمينـه "آوري شده، مطابق با روش اي از اطالعات جمع تحقيق با رويكردي كيفي و بر مبناي مجموعه . دارديريز و برنامهيي طراحيفرضيه و رهنمودها

شرايط طبيعي محيط را تعيين و ها دادهن است كه فارغ از ارائه باورها و تصورها، اجازه دهد بر مبناي اين روش، پژوهشگر در پي آ هـاي توان براي سنجش توانايي تبيينـي آن، محـيط پس از تدوين نظريه، مي . دانها به تكوين برس از ميان داده را ايسپس نظريه

.]180-181 : 1384گروت و وانگ، [مشابه ديگر را مورد مطالعه قرار داد

نظريه طراحي شهري عمودي. 1تـوان ي با محوريت طراحي شهري عمودي و مناظر عمـودي در آسـمان حـاكي از آن اسـت كـه مـي يهابررسي متون و پژوهش

: جاي دادمطالعات انجام شده را در سه دسته كليمباحـث روانشناسـي ـ اجتمـاعي سـاختارهاي .3طراحي شـهري عمـودي ة بررسي نظري.2هاي سبز و پايدار، خراشبررسي آسمان. 1

. ]Wener and Garmalt, 2006. Yeang, 2002. BRT, 1998. Wood, 2007. Penner, 2007 [عمودي

طراحـي شـهري . رسـد نظـر مـي بررسي اجمالي دو دسته اول جهت دستيابي به مفهومي جامع در طراحي شهري عمودي مفيد به ، 3شـناختي ، شهرسـازي بـوم 2شـناختي و پايـداري هاي طراحـي بـوم رياتي همچون نظريه خود مولود نظ ،عمودي در وهله نخست

گيـري هـاي شـكل بدين منظور در اينجا تحت عنـوان ريشـه . است 5هايي همچون منظر عمودي و ايده 4هاي پايدار خراشآسمان .شودنظريه طراحي شهري عمودي، به طور خالصه به بررسي اين رويكردها پرداخته مي

گيري طراحي شهري عموديهاي شكلريشه. 1 .1

شناختيهاي طراحي بوم نظريه •

هاي طراحي محيط مصنوع و كاربرد اصول طراحي اكولوژيك و استراتژي به معناي ، )شناختيبوم( طور ساده طراحي اكولوژيكي هبهمسـاز و يكپارچـه ) يستي كـره زمـين هاي ز كره؛ شامل همه انواع گونه زيست(اي كه با محيط طبيعي هاي زندگي به گونه شيوه .]Yeang, 2006[هاي مصنوع باشد ، تعريف شده است؛ كه اين هدف بايد يك پايه اساسي براي طراحي همه محيطشود

سالمت بشر بـه سـالمت محـيط طبيعـي چرا كه . خواهد داشت بشريت بستگي به حفظ كيفيت محيطي يهاي آينده، بقا در دهه ...) هـاي بـادي و هاي خورشيدي، تـوربين سلول(آوري و مونتاژ صرف تجهيزات اكولوژيك به دنبال جمع اين نظريه . وابسته است

ـ ،شناختي طراحي بوم از هدف اصلي بلكه ، نبايد نقش اين تجهيزات را ناديده گرفت و نيست ه يكپـارچگي و همسـازي محيطـي ب. وجـود دارد تفاوت اساسي شناختي و رويكرد اكولوژيكي طراحي بوم ،ميان رويكردهاي مهندسي طراحي سبز . وسيله طراحي است

داشته باشد ي را در خود ايكند، و فرايند را با هدف دستيابي به محصول مطلوبي كه كار در رويكرد مهندسي، طراح از انتها آغاز مي يابي به ترين هدف آن دست مهمشود و در مقابل، رويكرد طراحي اكولوژيكي با ادراك و بصيرت محيطي آغاز مي . برد به پايان مي

. هماهنگي محيطي استمفاهيم اكوسيستم بايستي به آنهـا توجـه كننـد در مفـاهيمي طراحي اكولوژيك كه طراحان عالوه بر اصول و نكات در ترين مهمهاي طبيعـي، نظمي در سيستم هاي مصنوع و طبيعي، بي ها، همزيستي ميان سيستم اهميت تنوع زيستي، ترميم اكوسيستم : چون

شـود جانبه خالصـه مـي كننده و همه بينيپذير، وجود نگاهي پيش طبيعت به عنوان آخرين الگوي طراحي، استفاده از منابع تجديد


7

هـاي محـيط منظر و محيط اطـراف در همـه گونـه ،ها گرفتن پيوندهاي اكولوژيك بين طرح نظربنابرآنچه آمد در . ]1383يينگ، [خاطر مصرف بيشتر ه از آنجا كه ساخت در ارتفاع ب . اخت و ساز در امتداد افق و چه در امتداد عمودي مصنوع ضروري است، چه س

گرفتن هاي ساختماني است، لذا درنظر ترين گونه انرژي و منابع و مصالح براي ساخت و سرانجام تخريب، يكي از غير زيست بومي .استدهنده به تئوري طراحي شهري عمودي ضروري هت ج ترين چارچوبملزومات طراحي اكولوژيكي به مثابه مهم

شناختيشهرسازي بوم •

نـوعي از ؛كنـد معرفي مـي 6، شهرساز آمريكايي، مفهوم شهرسازي سبز را به عنوان مرحله بعدي نهضت شهرسازي جديد "بتلي"دهـي شهرسازي جديد بـراي آدرس . ]Beatley, 2000[ ريزان و معماران مورد تأييد واقع شده است برنامهةوسيلهشهرسازي كه ب

بنابر نظر بتلي، اين ايده نياز دارد به طور منطقي به شهرسـازي سـبزمحور . نيست مناسببه موضوعات محيطي و اجتماعي وسيع هـاي زنـدگي دارد ها و اجتماعات محلـي پايـدارتر و سـبك دهي به مكان تبديل شود كه تكيه بر نقش مثبت شهرسازي در شكل

. ]1386ماتين، [توان در هاي اين مفهوم را مي ريشه. شناختي به شمار آورد شاخه شهرسازي بوم توان زير شهرسازي سبز را مي ،تردر مفهومي وسيع

ــات ــه 3نظري ــن از نظري ــام ت ــه ن ــازي ب ــاري و شهرس ــاريخ معم ــردازان ت ــاي پ ــردا"ه ــدس"،"ك ــاوارد"و "گ ــت"ابنزه ياف]and simensen, 2005 Asemvik[ .هـاي وي افكار و ايده. كردا مفاهيم شهرگرايي و شهرسازي را براي اولين بار مطرح نمود

شـهرها راهـي ابنزهاوارد نيز با ابداع ايـده بـاغ . فضاها قابل پيگيري است راحي جزئيات ط اي تا ها و سطوح منطقه در كليه مقياس .اموني شهرها گشود كمربندهاي سبز پير وجديد به سوي ايجاد شهرهاي جديد

. شـناختي داشـته اسـت گيري ايـده شهرسـازي بـوم شناس اسكاتلندي، نقش بسيار مهمي در شكل گدس، زيست نظريات پاتريك اگـر چـه . شناسانه و اجتماعي تلفيق نمـود ل بوميريزي شهري را با مسا شناسي اجتماعي وي به مطالعه شهر، برنامه رويكرد زيست

حفـظ انـرژي كه بر پايه استفاده مجدد، بازيافت و اما اين ايده هنگامي ،تي مانند مفهوم پايداري نيست شناخمفهوم شهرسازي بوم شناسـانه تأكيـد بر موضـوعات بـوم شناختي، اكولوژي شهري نيست كه غالباً معناي شهرسازي بوم . گيرد، پايدار نيز هست قرار مي

مفهوم اين ايده به معناي طراحي شـهري نيسـت كـه بـا طراحـي يان ديگر به ب . شناختي است هاي بوم ورزد بلكه آگاهي از نظام ب. داده اسـت هـا در خـود جـاي ترين جنبـه عنوان يكي از مهم ه بلكه طراحي شهري را ب داشته باشد و كار ساختارهاي كالبدي سر

هاي مطـرح مخالف ايده ،ت بلكه در بسياري از حاال نيست،شناختي به معناي شهرسازي جديد نيز همچنين مفهوم شهرسازي بوم .]ibid, 2005[كند هاي بسيار قديمي و تاريخي براي مفاهيم شهري استفاده مي در اين جنبش است كه از فرم

هاي نظام شهرسازي لزوم رعايت شرايط اكولوژيك در اليهاهميت دارد، ارتباط ميان اين نظريه با طراحي شهري عمودي درآنچه از يـك واحـد سـكونتي ،مورد در رويكرد طراحي اكولوژيكي به صورتي عام و فارغ از نوع ساخت و سـاز اين . عمود است محوردر

. نظر استمدهاي وسيع درون و برون شهري كوچك گرفته تا توسعه هاي پايدارخراشنظريه آسمان •

بـرداري از زمـين، جـاي اصلي بهره زمين و كمبود آن به جهت تحوالت اقتصاد جهاني، بلندمرتبه سازي با هدف با افزايش قيمت . ]1384ترانووا، [ رايج شدها و كسب اعتبار از طريق بنا و معماري آن به عنوان اثر مرتفع شاخص شهري دادن حداكثر فعاليت

ق اين امر در منـاط . تواند بروز يابد خراش، بيشترين فضاي افقي مفيد در ايده حداقل فضاي افقي در سطح زمين ميدر يك آسمان بنـابراين مطـابق رشـد فزاينـده جمعيـت در . كنندگان به همراه داشـته باشـد تواند فوايد بسياري را براي استفاده گران شهري مي

بـه عبـارتي . شـوند توسـعه شـهري قلمـداد در مقابـل العملـي توانـد عكـس ها مـي خراش شهرهاي كنوني و آينده جهان، آسمان ولي . خراشها نيازمند است و توسعه شهرها به وجود آسمان بودهصر حاضر، از ملزومات زندگي همچون اتومبيل، در ع خراشآسمان

ها بـا فضـاهاي سـبز طراحـي شـده و بـه طـور كلـي بـا محـيط زيسـت اسـت زيستي ساختمان هم آنچه دراين روند مهم است،


8

]Steele,2005:193[ . ي و منابع و چـه ژ اتصالي ميان شهر، اكولوتواند خود را در متن شهري چه در فضاهاي ها مي اين ساختمان .]Penner, 2007[. در نظريه طراحي شهري عمودي، جاي دهدها خط آسمان خراشاي از آسمان شود، خوشه وقتي در نما مشاهده مي . تواند ديده شود يك بلوك آسمان خراش در نما يا برش مي

بخـش و وحـدت نقـش نها شايد ويژگي معمولي داشته باشد ولـي برخـي برخي از آ. آورد ميبه وجوداي را براي شهر گونهمجسمه نظريه طراحي نمودها در نما، خراش تأكيد بر عمودي بودن آسمان . داردايجاد كننده يك تضاد شكلي و فرمي با محيط زمينه خود

.استشهري عمودي بـه عبـارت ديگـر ايـن . آيد آن به چشم مي خراش به عنوان نمود عيني گسترش عمودي شهر چيزي است كه آسمان اين نظريه، نظريه طراحي شـهري . دهدسازي است كه تا حد زيادي تصور و منظر عيني از نظريه طراحي شهري عمودي را ارائه مي بلندمرتبه

توليد و هاي تعامل درسطح افقي را باز تواند ويژگي طور محيطي مي هدهد كه چگونه آسمان، ب را مد نظر قرار مي الؤسعمودي اين اين باشد كه ترجمه شـهر افقـي ،اندپردازان براي اين پرسش مطرح نموده ترين پاسخي كه نظريه كند؟ شايد آسان سازييا دوباره

خلق يك تداوم شهري در آسـمان، . خراشي كه حال و هواي شهري را در آسمان به همراه دارد، اتفاق خواهد افتاد وسيله آسمان هباين فضاها به ايجاد حيات . گيرد خراش به عنوان رشد عمودي شهرسازي شكل مي ي، هر دو در آسمان فضاهاي عمومي و خصوص

شود، كمك خواهد نمود وسيله فضاهايي در آسمان كه حس سرزندگي و كيفيت باالي زندگي در آنها ادراك مي هشهري مطلوب ب ]Yeang , 2007[ 1تصوير(؛(. سازي عموديمنظر •

"خــراش اســت ادغــام منظرســازي عمــودي بــا فضــاي داخــل آســمان،مهــم در طراحــي اكولوژيــكيــك فــاكتور حيــاتي و "]Rosenfield et al,1997[. روي يـك تـوده عظـيم پـيش را منظرسازي عمودي ساخت و ساز در ارتفاع، يك موضوع ارگانيك

گونه از ساخت و سازها، اساساً سـه اسـتراتژي از لحاظ كاربرد فضاي سبز در اين ) 2تصوير (. دهدساختماني غير ارگانيك قرار مي : اوليه مجزا وجود دارد

؛7 كنار هم قرارگيري فضاي سبز در قالب يك توده سبز.1 ؛8 پراكنده كردن فضاهاي سبز در كل ساختمان.2 .]Jefferson,1998[ 9 پيوستگي و تداوم منظر سبز از پائين، در ارتفاع و روي بام.3

ثري بـه بـاد و ؤميتوانند پاسخگوي اقليمي مـ ، شناسي و محافظت انرژيييان و فضاي سبز عالوه بر مزاياي اكولوژيكي، زيبا گياه

بازتـاب حرارتـي و كـاهش روي ديوارهاي خـارجي نيزاندازي مناسب در فضاهاي داخلي و سايه تواناييفضاهاي سبز . باران باشد

تعبيه كاركردهاي فضاي سبز و تفريحي در اليه هاي آسمانخراش .1تصوير Yeang, 2007:مأخذ . پايدار

. كارگيري فضاهاي سبز عموديههاي مختلف باستراتژي .2تصوير همان :مأخذ


9

هاي گياهي، حائز پيوستگي فيزيكي ميان فضاهاي سبز جهت ترويج تنوع گونه . ]Jefferson,1998[ نيز دارد ديوارهاي خارجي را ـ (براي دستيابي به تداوم فيزيكي منظرسازي عمودي در ساختمان شهري بايد بهم متصـل باشـد سيستم . اهميت است عنـوان هب

هـاي زيسـتي و و تعامل گونـه وجوديي امكان ها چنين شيوه ). دار باالرونده در نماي ساختمان نمونه بكارگيري فضاهاي سبز شيب هاي سبز و يا گزينه ديگر جداسازي و متمايز كردن تراس . ]Richards,2001[ كند ارتباط با اكوسيستم در تراز زمين را فراهم مي

.]Jefferson,1998[كند ل ميان نواحي داخلي و خارجي عمل مييعنوان فضاهاي حاهكه ب. فضاهاي باز در ارتفاع است. شـود كه از فضاهاي داخلي به بيـرون بـاز مـي استاي بلند شيشه با درهاي هاي عقب نشسته تراس اساسا10ًهاي در ارتفاع حياط

ــ فضاهاي تخليه اضـطراري : تواند چند عملكردي نيز باشد اندازي بر روي بخشي از ساختمان، مي چنين فضاهايي عالوه بر سايه هاي در ارتفاع به ساكنين و كـاربران حياط. ل براي توسعه آتييي سبز ـ فضاهاي منعطف حا ي جهت منظرسازي و فضاهايفضاها زيباي در ارتفاع را اندازهايچشمگيري از ها امكان برقراري ارتباط از فضاهاي محصور داخلي با محيط بيرون و بهره خراش آسمان

.نمايد فراهم مي قالب شيوه هاي مطرح شـده را از ملزومـات طراحـي شـهري عمـودي بـا رويكـرد توان منظرسازي عمودي در بنابرآنچه آمد مي

محافظت انرژي در چارچوب بكارگيري اصول معماري پايدار، در رفـع نيازهـاي شناختي دانست كه عالوه بر كاركرد اقليمي و بوم . نمايدزيباشناختي كاربران نقشي مهم ايفا مي رواني و ي ايران حاكي از آن است كه منظرسازي عمودي در كشورمان از پيشينه زيادي برخوردار نيسـت و وضعيت كنوني شهرها مطالعهتوان تنها در برخي از نمود منظرسازي عمودي را مي ي،يدر حوزه اجرا . هاي كمي در اين حيطه صورت گرفته است پژوهش بالطبعها به مرحله اجرا درآمده هاي شهري و منظر بزرگراه قالب بدنه شهرهاي ايران از جمله تهران و اصفهان مشاهده نمود كه در كالنهاي سـطحي و بصـري پرداختـه ايده منظرسازي عمودي در كشورمان تنها در اليه شواهد موجود حاكي از آن است كه به . است

. است كاربردي-ايتوسعههاي پژوهشمند انجامنيازاين موضوع شده و

ها مفاهيم و ويژگي. 2. 1اين ايده در تعـداد زيـادي از . استها راحي شهري نيازمند يكپارچه شدن با معماري داخلي و مالحظات فضاي داخلي ساختمان ط

هـاي بلنـد يـا ساختمان ،اگرچه اين ساختارها . شودكند، مشاهده مي هاي فشرده جديد امروزي كه شبيه شهرها عمل مي ساختمانبا عمومي /هاي اداري بزرگ و ساختمانبسيار وسيع با كاربري مختلط همانند مراكز خريد هايها، و يا ديگر مجموعه خراشآسمان

ايجاد فضاهاي عمومي محصور درميان فضاي شلوغ متراكم و فرمهاي ساختماني فشرده همچنان با اين حال ، جمعيت باال هستند هاي هميشـگي طراحـي شـهري ايـن دلمشغولييكي از . ]1386ماتين، [ شود اصلي طراحان شهري محسوب مي ةبه عنوان دغدغ

اي سازماندهي نمود كه از گيرد به گونه هاي عمومي را دربرمي ها را كه فضا و فعاليت توان گروهي از ساختمان است كه چگونه مي ي كـاركردي انسـجام و يكپـارچگ توجه به . متفاوت باشد "فضا ها به مثابه اشياء در ساختمان"ها مبني بر تصور اين ايده مدرنيست

پذيري، سرزندگي، حـس اي كه اصول و معيارهاي كيفي چون امنيت، دفاع گونههها و سطوح باز و سبز در توسعه عمودي ب فعاليت .]Yeang, 2002[مكان و هويت را به همراه داشته باشد، خاستگاه اين ايده خواهد بود

و همانند ساختارهاي مصنوعي متراكم و متمركـز بـراي بودهباالهاي شهري جديد داراي تراكم جمعيتي تعداد زيادي از ساختمان چنانچه معيارهاي كيفي در نظر گرفته شـود، نيـاز بـه اضـافه كـردن ابعـاد فضـاي . استريزي و طراحي غير قابل استفاده برنامه

هاي فشرده بايستي ختمانريزي انواع سادر طراحي و برنامه. شودحس ميعمومي، اجتماعي و فضايي طراحي شهري به طرح آنها خلق اجتماعات محلي، ايجاد مكان و فضاهاي عمومي، ايجاد فضاهاي اتصالي قابل دسـترس، ؛ طراحي شهري همچون مالحظات

بر اين اساس . ]1386 ماتين، [حس محصوريت در فضاهاي نيمه عمومي را درنظر گرفت منظر و ارزش ديد و ايجاد وخلق نقاط با ريزان و طراحان شهري، چگونگي جانمايي عمودي الگوهـاي شـهري ترين چالش كنوني طراحي شهري عمودي براي برنامه مهم

عـالوه بـر ايـن ارائـه . ]Yeang, 2002[افقي در سه بعد به مثابه ماتريس عمودي كـاربري اراضـي و فضـاهاي عمـومي اسـت


10

اسـت ييهـا چالشديگر دسترسي، فرم كالبدي و منظر شهري به عنوان هاي فضاي عمومي، هاي بنيادي در خصوص اليه حلراه .پردازان و طراحان اين رويكرد قرار دارد پيش روي نظريهكه

، معمـار و طـراح شـهري "كـين يينـگ "هـاي ترسـيمي نظريه طراحي شهري عمودي بيش از همه وامدار نقطه نظرات و طـرح هـاي پايـدار وسـبز، ايـده خـراش هاي خود در زمينه طراحي آسـمان ت و ديدگاه وي پس از دنبال كردن گرايشا . استسنگاپوري،

عنـوان راه شهرهاي دنيا باالخص كشورهاي آسيايي بـه طراحي شهري عمودي را به مثابه نظامي از رشد عمودي پايدار در كالن ال اصلي در نظريـه ؤس. مطرح نمود مشكالت ناشي از رشد افقي، كمبود زمين و شرايط نامطلوب زندگي در آسمان حلي براي رفع

گـردش هـا و توان فضاي عمودي را به سـطوح بـااليي امتـداد داده و در برنامـه اين است كه چگونه مي طراحي شهري عمودي درايـن . هاي فشرده جديـد اسـت اي براي طراحي انواع ساختمان فضايي وارد كرد؟ پاسخ به اين موضوع نيازمند فراهم كردن پايه

)5 و3،4تصاوير ( .ست ا از طراحي شهري موجود، راهگشادقيق فرم شهري و مناطق ساخته شده متراكم آن همانند مدلي، تزمينه 2

Yeang, 2006 :136 :مأخذ . مدلي از طراحي شهري عمودي بر مبناي نظام فضاهاي باز و كاربري اراضي. 4و 3 تصاوير

Yeang, 2006:مأخذ . ارائه مدلي از طراحي شهري عمودي توسط كين يينگ.5 تصوير


11

شهر تهران بسترها و شرايط موجود كالن.2 كليات. 1 .2

شهرهاي دنيـا ان يكي از متراكم ترين كالن نفر در هكتار به عنو 120 كيلومترمربع مساحت و تراكم حدود 616تهران با دارابودن 1/9الب افـق جمعيتـي ق كيلومترمربع پهنه سكونتي را در 3، سند طرح جامع تهران نياز به احداث 1386در سال . آيدبه شمار مي

در اين بازار هاي اقتصادي توليد و عرضه مسكن شهر تهران از ميزان تقاضا برآورد ستاد هماهنگي سياست . ميليون نفر اعالم كرد . هزار واحد مسكوني بايد در تهران ساخته شود800، معادل دو ميليون و 1405است كه تا سال از آن حاكي

ايـن . گرفـت هاي ويژه بلند مرتبه سازي و تدوين ضوابط ويژه ساخت وساز آنها در دستور كار قرار در كنار اين موضوع تعيين پهنه .سازدمند روشن مياي قاعده واقعيات مرتبط با اين موضوع را به شيوه،شهر تهراندرحالي است كه بررسي وضعيت موجود

از ميان رفتن باغات و فضاي سبز طبيعي در شهرها به منظور ساخت فضاهاي مسكوني عالوه بر كاهش فضاي سبز شهر، موجب توسعه فيزيكي شـهر تهـران در . استهاي مسكوني و كمبود زمين براي ايجاد فضاهاي افقي شدهافزايش سطح زيرپوشش محله

هاي ساخت و ساز ها را بيش از پيش در اولويت برنامهسطح افقي و ايجاد محدوديت از نظر فضاهاي باز در سطح زمين، بلند مرتبهشهر را با تهديـدات جـدي اين درحالي است كه غالب رشد شهر به صورت افقي انجام شده و مرزهاي كالن . دهدشهري قرار مي همچنين بـر خـالف تصـور . ساز حريم در دستور كار شهرداري تهران قرار گرفته است كه كنترل ساخت و تا حدي مواجه ساخته

طبقه ارتفـاع دارنـد و 9هاي تهران، بيشتر از درصد از ساختمان 2سازي در تهران، تنها قيد و بند بلندمرتبه رايج مبني بر توسعه بي )6تصوير(. ودشتهران شهر كوتاهي محسوب مي

يري از فضاهاي باز و ساخته نشده به نفع تأمين ساير خدمات و سـكونت و فضـاهاي گهاي طرح جامع تهران بهره از ديگر توصيه

هاي مسكوني با سهم پهنه . درصد تقليل خواهد يافت 6/0 درصدي كنوني به 7 از سهم آن اين ميزان بنابر .باز و سبز شهري است . درصد كل مساحت تهران تعريف شده است2/2 هكتار معادل R13 (1360كد ( ياد و بلندمرتبهتراكم ز

1386 بوم سازگان، : مأخذ . كاربري اراضي وضع موجود تهران. 6 تصوير


12

گرايشات و مصوبات موجود. 2 .2

دهـد كـه توصـيه هـاي مشخصـي در خصـوص نظـام رشـد همـه جانبـه و بررسي اسناد طرح جامع و تفصيلي تهران نشان مـي هاي ناشي از كمبود زمين و باالرفتن هزينه به دليل سازي مرتبه كه موضوع بلند اين درحالي است . سطحي عمودي نشده است چند

هاي اخيـر در كنار اين موضوع، واقعيت ديگري كه در همين ارتباط طي سال. هاي شهر پيشنهاد شده است خدمات، در برخي پهنه كه موضوع ايجاد فضاي است در حالي و اين مورد توجه كارشناسان و مديران شهري قرار گرفته، توسعه فضاي سبز عمودي است

توجه بـه در ايران براي نخستين بار .قرار دارد هاي زيادي است كه مورد توجه طراحان منظر و مسئولين سبز عمودي در دنيا سال وجـود بـا ايـن ). 1388بـه نقـل از روزنامـه وطـن امـروز، اسـفندماه ( در برخي اقدامات شهرسازانه اصفهان شكل گرفت اين امر اقدامات اخير شهرداري تهران در از جمله .هاي ناتمام باقي ماندها و پروژههاي انجام شده به شكل محدود و در اندازه طرحفعاليت

هـا و بدنـه بزرگـراه تـوان مـي پي مصوبات شوراي اسالمي شهر مبني بر تقويت فضاي سبز عمومي در قالب رشد افقي و عمودي ريزانه براي هدايت صحيح و منطقي ايـن موضـوعات هاي كالن و برنامه از آنجا كه قوانين و چارچوب . داشاره كر نماهاي شهري

بلكه ،مندي علمي و كاربردي برخوردار نبوده از جامعيت و روش نه تنها شهرهايي چون تهران وجود ندارد، اينگونه اقدامات دركالن . ساختمواجه خواهدنيز ل و مشكالتي يمنظر شهري را با مسا

دولـت بـه دليـل اقدامات در حال انجام در زمينه توسعه واحدهاي سكونتي در تهران، طرح مسكن مهر است كـه توسـط ديگراز مشابه تجربه ناموفق شهرهاي جديد چه در ايران و چه اين طرح كه در صورتي . شود اشباع زمين در تهران، در خارج شهر اجرا مي

بلكه بر رشد ،لي چون هويت و حس مكان را مدنظر قرار دهد، نه تنها اين مشكل را حل نخواهد كرديدر ساير كشورها، نتواند مسال كمبود زمـين و فضـاي بـاز، بـه يبنابراين ارائه راهبردهايي كه در عين توجه به مسا . افقي و غير پايدار شهر نيز دامن خواهد زد

. خواهد بودبپردازد، مفيد نيز پيشنهاد الگوهاي رشد عمودي همه جانبه و چند سطحي مدل پيشنهادي . 3. 2

با شيوه جديد در شهرهاي بزرگ مانند ساخت وساز ارتفاعي، توسعه عموديدر كشورمان پس از گذشت چند دهه از ظهور اگر چه تفاده از ايـن بناهـا هايي در نحوه اسـ اما همواره به دليل عدم برخورد مناسب با اين پديده، مشكالت و نارسائي ،تهران آغاز گرديد هاي بلندمرتبه در شهرهاي كشور در حالي رو به گسترش است كه شناخت درسـتي هم اكنون احداث ساختمان . وجود داشته است

ل متعددي بـه همـراه ي و مسا شدهدور يند از بسياري از اهداف مورد نظر ااز ابعاد و تبعات اين امر وجود ندارد، به طوري كه اين فر را پـذيري تحقـق نيازهايپيشهاي گوناگون و نياز به تنظيم معيارها و مباحث طرح شده فوق، لزوم تحقيق و بررسي . داشته است

بـه داليـل گونـاگوني در هـاي مـذكور در هـر كشـور، و شاخصـه لفـه ؤ؛ ضـمن اينكـه م سازددر اين زمينه واجب و ضروري مي الگوهـاي سـكونت، سـبك زنـدگي، نظـام فضـاهاي بـاز، د انـرژي، هاي جاري توسعه اقتصادي، وضعيت قيمـت و توليـ وضعيتهاي علمي و فني كشـورها يـا منـاطق يي شرايط اقليمي، مصالح و سبك ساختماني و توانا كاربري اراضي، هاي محيطي، مشخصه

به عنوان نمونه در وسازي مفاهيم مرتبط با نظريه طراحي شهري عمودي در ايران در نتيجه، بومي و مختلف با هم متفاوت است . امري ضروري به شمار مي رودشهر تهران كالن

اين مضمون، كليت فـرم يكپارچـه و اساساً در نبودهنگر سازي كل از آنجا كه نگرش به طراحي شهري عمودي به مثابه بلندمرتبه ـ هاي فرم شهري به عنوان نظامي از تحليل و پيشنهادات شهري مدنظر طراحان شهري است، اليه . مـورد توجـه قـرار گيـرد د باي

هـــاي فـــرم شـــهري توســـط متخصصـــين مطـــرح شـــده اســـت بـــراين مبنـــا، الگوهـــاي متنـــوعي از اليـــه اي از فـرم ايـن ميـان نظـامي پـنج اليـه در. ]Punter&Carmona,1997 Carmona,2003.Cowan,2002. ؛ 1385گلكار، [

م كالبدي، منظر شهري، فضاهاي همگاني، كاربري اراضي و حركت و دسترسي از ارتبـاط مـاهوي مناسـبي بـا فر: شهري شامل . اهداف اين نوشتار برخوردار است


13

شهر تهران با محوريت تحقق رويكرد طراحي شهري عمودي، جدولي به منظور اين بخش بر اساس مرور شرايط و بستر كالن درگانه فـرم شـهري ارائـه هاي پنج در قالب اليه ت و الزامات رشد عمودي همه جانبه در بستر تهران و بندي واقعيا استخراج و دسته

شناسـي وضـع آسيب دارد به نوعي ليستي از ضروريات تحقق طراحي شهري عمودي را بيان مي به لحاظ اينكه 2جدول . شودمي. اسـت شـده ريزي شهري تنظيم در برنامه 11مشكل محور اين جدول بر مبناي رويكرد . شودشهر تهران محسوب مي موجود كالن

بندي و سپس ارائـه راه حـل بـراي آنهـا ل موجود، سعي در دسته يمطابق اين رويكرد، محقق بر مبناي شناسايي مشكالت و مسا . دارد

شهر تهرانآور رشد عمودي در كالنلفه هاي الزامؤواقعيات و م هاي تشكيل دهنده فرم شهرياليه

كمبود زمين مساعد ساخت و ساز عمودي، كمبود پهنه هاي با كاربري مختلط بري اراضيكاروجود سلسله مراتب نادرست معابر شهري، حجم باالي ترافيك در كليه معابر شهري، تفكيك نامناسب معابر حركت و دسترسي

سواره و پياده موجود در همكف، عدم توجه به الگوهاي معماري و شهرسازي ايراني فقدان تعامل درست بناي بلند مرتبه با بستر فرم كالبديآلودگي هاي بصري و زيست محيطي، فقدان انسجام كالبدي در جداره هاي شهري ، فقدان توجه به طراحي منظر شهري

دورنماي شهري، فقدان توجه كافي به طبيعت بكر و مناظر طبيعي داخل شهر ضاي سبز، پراكنش نادرست فضاي سبز، امنيت اجتماعي فضاهاي باز، كمبود فضاهاي باز شهري، ين فيسرانه پا فضاهاي همگاني

وجود فضاهاي باز رها شده

شهر تهران درنظر گرفته شده سكونت، فعاليت، مختلط و حفاظت براي كالنة پهن4، )1386( مطابق پيشنهادات طرح جامع تهران هـاي نظريـه و نيز مطابقت آن با محورهـا و ويژگـي ) 3جدول (هاي مندرج دراين طرح پهنه هاي اصلي و ريز با بررسي پهنه . است

هاي ساخت ابنيه مسكوني با تراكم زياد و متوسط، توسعه تجـاري، طراحي شهري عمودي مذكور در اين نوشتار، سازماندهي پهنه و هـاي مسـكوني اداري و تجاري، مختلط با كـاربري هاي مختلط مسكوني، خدماتي، اداري، خدمات با تراكم زياد، توسعه كاربري

R13 R12, S12, M11, ,M21, G11تفرجي و در نهايت فضاي سبز عمومي كه متناسب با پيشنهادات اين طرح به ترتيب بـا كـدهاي بـدين . دهـد اي را مورد نظـر قـرار مـي ، در قالب الگوي كلي طراحي شهري عمودي، واقعيات و ضروريات برنامه ستامعرفي شده

، مخـتلط تفرجـي – شهر تهران، تابعي از توسـعه كـاربري مخـتلط مسـكوني ترتيب الگويي از طراحي شهري عمودي براي كالن : ، مسكوني با تراكم زياد و متوسط و فضاي سبز عمومي خواهد بود ، خدماتي ، تجاري مسكوني

مدل طراحي شهري عمودي= f (R13,R12,M11,M21,G11,S12)

به اين معناست كه به منظور تحقق الگويي مناسب از جانمايي و نحـوه اسـتقرار طراحـي شـهري عمـودي بـه همـراه اين رابطه شهر تهران، توجه به الزامات و واقعيات ارائـه شـده در منظري، دسترسي، كاربري اراضي و فرم كالبدي در شرايط كالن مالحظات

اين موضـوع خـود همچنينـ . يـك ضـروري اسـت هاي تشكيل دهنده هر يهپوشاني ال هاي معرفي شده ششگانه مذكور و هم پهنه .نمايد اي طلب مي مطالعات وسيع و جداگانه

واقعيات و الزامات مورد توجه در تحقق ايده طراحي شهري عمودي در كالنشهر تهران.2جدول و شواهد ميداني ) 1386( مطالعات طرح جامع تهران:مأخذ


14

ي طرح جامع بند ام پهنهظهاي مورد نياز در الگوي پيشنهادي طراحي شهري عمودي بر مبناي ن گزينش پهنه.3جدول 1386، طرح جامه تهران:مأخذ . تهران


15

گيري نتيجه

توجه به طراحي شهري عمودي به عنوان رويكردي نوين در طراحي شهرهاي فشرده و متراكم در طي دهه اخيـر و در پـي رشـد شناسانه از روندي رو به رشد و فزاينده در مجـامع شناختي و شهرسازي بوم طراحي بوم هاي پايدار، خراش نظرياتي همچون آسمان

جانبـه و مـواردي از ايـن ساز عمودي يك بروز شرايطي همچون كمبود زمين، ساخت و . علمي وكاربردي دنيا برخوردار شده است هاي اين نوشتار بر مبناي تحليل محتواي منـابع يافته. سازد قبيل، لزوم توجه به اين رويكرد را در بسياري از نقاط جهان موجه مي

دهـد كـه رويكـرد طراحـي شـهري شهر تهران، نشان مي اي و بررسي آماري صورت گرفته در شرايط كالن و گزارشات كتابخانه يش تعيين شـده اي از پ عمودي و يا به عبارتي رشد و توسعه همه جانبه در راستاي محور عمود، بر اساس الزامات و اهداف برنامه

هـاي پيشـنهادي بدين معنا كه از طريق بررسي تطبيقي ميان پهنـه . خود بگيرد هتواند رنگ تحقق ب توسط طرح جامع مصوب، مي شهر تهران دست توان به ارائه الگويي كاربردي در شرايط كالنها و واقعيات نظريه طراحي شهري عمودي، مياين طرح و ويژگي

مومي، ع متوسط، توسعه فضاي سـبز -هاي توسعه مسكوني با تراكم زياد لفهؤب يك تابع رياضي كه در آن م اين الگو در قال . يافتفرهنگي، هاي مسكوني، تجاري، خدماتي، اداري، تفرجي و و اداري با تراكم زياد، توسعه مختلط با كاربري يتوسعه خدمات، تجار

. گيرد، قابل تبيين است مي اي فرم شهري را دربرها و فضاهاي مورد نياز در اليه هطيف كاملي از كاربريسنجي و جانمايي تحقق طراحي شهري عمودي بـا توجـه بـه انجام مطالعاتي مشابه را در زمينه امكان ضرورت اين پژوهش قوياً

هـا و ربريالگويي از نحـوه توزيـع كـا ارائه همچنين . همه ابعاد متشكله فرم شهري در كالنشهرهايي چون تهران متذكر مي شود .هاي آتي استها در طبقات و ترازهاي ارتفاعي مختلف توسعه عمودي از جمله مباحثي است كه نيازمند پژوهش فعاليت ريز

پي نوشت ها1 . Antony Wood ٢. Ecological Design

. Ecourbanism٣

.Sustainable Skyscrapers ۴ 5.Vertical Landscape ٦. New urbanism ٧. juataposition- centralized planting ٨. intermixing-dispersed planting ٩. tegration- continuous planting ١٠. Skycourt ١١. Problem-based Approach


16

منابع فهرست

تهران. وزارت مسكن وشهرسازي.طرح جامع تهران.1386.بوم سازگان، مهندسين مشاور • اصفهان .نشرهمام.. اميراعالعديلي :ت. آسمانخراشها.1384.ترانووا، آنتونينو • .7 ، ص 362؟ ش طبيعت يا ساختمان تهران، .1388.روزنامه وطن امروز • مجله ." كامرانيه–محالت فرمانيه : فضايي برج سازي در تهران –ارزيابي اثرات كالبدي ".1378 .عزيزي، محمد مهدي •

. تهران.33-46. 5و4ش . هنرهاي زيبا هنرهاي زيبا، مجله، "بررسي تطبيقي دو الگوي مجتمع هاي مسكوني" .1386.عزيزي، محمد مهدي و صارم ملك محمدنژاد •

. تهران.27-38 ، 32ش . تهران.اسليمي. كوروش گلكار و سولماز حسينيون :ت. اسناد هدايت طراحي شهري .1385.كوان، رابرت • .تهران .انتشارات دانشگاه تهران . عليرضا عيني فر :ت. روش هاي تحقيق در معماري .1384.گروت، ليندا و ديويد وانگ • . تهران.52-62 .9مجله هنرهاي زيبا، ش . "ساخت بناهاي بلند معيارهايي براي طراحي و" .1380.گالبچي، محمود •نشريه ."امع سه بعدي طراحي شهري راهنماي تهيه چارچوب و طرح ج–جعبه ابزار طراحي شهري " .1385 .گلكار، كوروش •

.28-33 ، 50-51 ش .بن تهران .ريزي شهريانتشارات شركت پردازش و برنامه. كاوه مهرباني :ت. ابعاد سبز طراحي شهري .1386.ماتين، كليف • .تهران .16-25 .42 ش . مجله آبادي. سيما زنگنه : ت."طراحي اكولوژيك در معماري يا طراحي سبز" .1383.يينگ، كين •

• Asmevik, S. & Simensen, T. 2005. The Roots of Ecourbanism:The Dream of a Greater Europ. Aesop 05 Vienna. • Beatley, T. 2000. Green Urbanism: Learning from European Cities. Washington DC:Islan

d Press. • Carmona, M. et.al 2003. Public Places: Urban Spaces. Oxford:Architectural Press. • Campi, M. 2000. Skyscrapers: An Architectural type of modern urbanism. Birkhauser. • Cowan, R. 2002. Urban Design Guidance. Thomas Telford, Pub. • Jeferson, J. 1998. ˆDesigning the Green Skyscraper˜. Building Research & Information, Vol

. 26, Routledge. • Penner, A. 2007. "Urban Context and Vertical Urban Design Theory". Journal of Urban La

nd. July 2007: 34−43. • Punter, J. and Carmona, M. 1997. The Design Dimension of Planning. London. • Richards, I. 2001. T.R. Hamzeh & Yeang: ecology of the sky. Australia: Images. • Rosenfield, A.H. et al. 1997 ˆPainting the town white and Green˜. Technology Review, Feb

ruary−March, 52−54. • Steele, J. 2005. Ecological Architecture: a Critical History. London: Thames & Hudson. • Wood, A. 2007. ˆSustainability: A New High−riseVernacular?˜ The structure design of tall

and special buildings, Vol. 16, Wiley Inter science. • Yeang, K. & P. Robert. 2007. Designing the ecoskyscraper: Premises for tall building

design. The structure design of tall and special buildings, Vol. 16, Wiley Inter science. • Yeang, K. 2002. Reinventing the Skyscraper: A Vertical Theory of Urban Design. Washin

gton DC: Academy Press. • Yeang, K. 2006. Ecodesign: A Manual for Ecological Design. Washington DC: Academy

Press. • Yeang, k. 2006. A Vertical Theory of Urban Design. In: (Eds) Moore, M. & Rowland,

J. Urban Design Futures. London: Routledge. • http://www.arch.ttu.edu/courses/2007/fall/5605_392/students/Penner/Research%20Reports/T

opicUrban_context.doc

ناﺮﻬﺗ ﺮﻬﺷنﻼﻛ رد نآ ﻖﻘﺤﺗ تﺎﻣاﺰﻟا و ......some related...

Documents