icao annexes to the chicago convention of 1944 · icao annexes to the chicago convention of 1944...

ÈÐÃÝÍÈÉ ÍÈÑÝÕÈÉÍ ÅÐªÍÕÈÉ ÃÀÇÀÐ

Íèñýõèéí àþóëã¿é àæèëëàãààíû õÿíàëò çîõèöóóëàëòûí àëáàíààñ ýðõëýí ãàðãàâ.Óòàñ: 982018, 982060, 982044, 982036

ÈÍÅÃ-ûí õýâëýõ ¿éëäâýðò õýâëýâ. Óòàñ: 982019

2002 îíû 9 - ð ñ à ð û í 4 -íººñ 6 -íû º ä ð ¿ ¿ ä ý ä îðîí íóòãèéí íèñýõ áóóäëûí äàðãà íàðûí ç º â ë º ë ã º º í Ä î ð í î ä à é ì ã è é í íèñýõ áóóäàë äýýð áîëæ 11 àéìãèéí íèñýõ

áóóäëûí äàðãà íàð îðîëöîâ. Çºâëºëãººíèé ¿åýð “Îíöãîé áàéäëûí ¿åä àæèëëàõ çààâàð”-ûí 4.1-ä çààñàí “Àãààðûí õºëãèéí îñîë ñ¿éðýë” áóþó “Çóëó” íýðòýé äàñãàë ñóðãóóëèéã ÈÍÅÃ, Äîðíîä àéìãèéí íèñýõ áóóäàë, àéìãèéí ãàë ò¿éìýðòýé òýìöýõ õýëòýñ, öàãäààãèéí õýëòýñ, ýìíýëãèéí ò¿ðãýí òóñëàìæèéí àëáà çýðýã áàéãóóëëàãóóä õàìòðàí çîõèîí áàéãóóëàâ.

Íèñýõ áóóäàë äýýð áóóëò ¿éëäýõ ¿åä àãààðûí õºëºãò ãýìòýë ãàð÷ ãàë ãàðñàí òîõèîëäîëä ãàëûã óíòðààõ áîëîí àãààðûí õºëºãò áàéñàí çîð÷èã÷äûã àâðàí õàìãààëàõ àæèëëàãààã õýðõýí ÿâóóëàõ çýðãèéã ýíýõ¿¿ äàñãàë ñóðãóóëèàð õèéæ ã¿éöýòãýñýí.

Äîðíîä àéìãèéí íèñýõ áóóäàë “Îíöãîé áàéäëûí ¿åä àæèëëàõ çààâàð”-ò çààñàí òîðëîñîí çóðàã áîëîí îíöãîé áàéäëûí ¿åä øààðäëàãàòàé òîíîã òºõººðºìæ, õýðýãñë¿¿äèéã áýëòãýí íèñýõ áóóäëûí àæèëëàãñäûã àâðàí õàìãààëàõ àæèëëàãààã çîõèîí áàéãóóëàõ çîðèëãîîð áàã áîëãîí õóâààðèëæ ýíýõ¿¿ äàñãàë ñóðãóóëèéí ¿åä îðîëöóóëñàí íü èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé áîëñîí.

ICAO-ÃÀÀÑ ÃÀÐÃÀÑÀÍ 2001 ÎÍÛ ÍÈÑÝÕÈÉÍ ÁÎËÎÍ ÍÈÑËÝÃÈÉÍ ÀÞÓËÃ¯É ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÑÒÀÒÈÑÒÈÊÈÉÍ ÌÝÄÝÝ

Annex 1Õàâñðàëò 1

Personnel Licensing¯íýìëýõæ¿¿ëýëò


Rules of the AirÍèñëýãèéí ä¿ðýì


Meteorological Service for International Air NavigationÍèñëýãèéí öàã àãààðûí ¿éë÷èëãýý


Aeronautical ChartsÀãààðûí íàâèãàöèéí çóðàã


Units of Measurement to be used in Air and Ground OperationsÀãààð áà ãàçðûí ¿éë àæèëëàãààíä õýðýãëýõ õýìæèãäýõ¿¿íèé íýãæ


Operation of AircraftÀãààðûí õºëãèéí àøèãëàëòûí ¿éë àæèëëàãàà


Aircraft Nationality and Registration MarksÀãààðûí õºëãèéí õàðúÿàëàë, á¿ðòãýë


Airworthiness of AircraftÀãààðûí õºëãèéí íèñëýãò òýíöýõ ÷àäâàð


FacilitationÇîð÷èã÷èä áà íèñýõ áàãèéíõàíä ¿ç¿¿ëýõ ¿éë÷èëãýýã õÿëáàðøóóëàõ


Aeronautical TelecommunicationsÀãààðûí íàâèãàöèéí öàõèëãààí õîëáîî


Air Traffic ServicesÍèñëýãèéí õºäºëãººíèé óäèðäëàãà


Search and RescueÝðýí õàéõ áà àâðàí òóñëàõ


Aircraft Accident InvestigationÎñîë, ñ¿éðëèéã øèíæëýí øàëãàõ


AerodromesÀýðîäðîì


Aeronautical Information ServicesÀãààðûí íàâèãàöèéí ìýäýýëëèéí ¿éë÷èëãýý


Environmental ProtectionÕ¿ðýýëýí áàéãàà îð÷íûã õàìãààëàõ


Security-Safeguarding International Civil Aviation against Acts and Unlawful Interference Èðãýíèé íèñýõèéã õºíäëºíãèéí õóóëü áóñ ¿éëäëýýñ õàìãààëàõ


The Safe Transport of Dangerous Goods by AirÀãààðààð àþóëòàé à÷àà òýýâýðëýõ

ICAO Annexes to the Chicago convention of 1944

Over the years, the ICAO Council has developed and adopted 18 technical Annexes to the Chicago Convention, dealing with such varied fields as aeronautical communications, meteorology, airworthiness, operations, environmental protection and security. The Standards and Recommended Practices (SARPS) contained in these Annexes are applied universally and have produced a degree of technical uniformity which has enabled international civil aviation to develop in a safe, orderly and efficient manner. All ICAO Annexes are the responsibility of the ICAO Air navigation commission, except Annex 9 is the responsibility of the ICAO Air Transport Committee and Annex 17 is the responsibility of the Committee on Unlawful Interference.

All ICAO Annexes supplemented, where necessary, by guidance materials called ICAO Doc’s (Documents). Most of these ICAO Doc’s are available in the Technical Library of the CAA of Mongolia.

Îëîí óëñûí èðãýíèé íèñýõèéí áàéãóóëëàãà-ICAO 2002 îíû 4 ñàðûí 9-íèé ºäºð Ìîíðåàëü õîòíîî 2001 îíû íèñýõèéí áîëîí íèñëýãèéí àþóëã¿é àæèëëàãààíû ñòàòèñòèêèéí ìýäýýã ãàðãàæ äóóñãàæýý.

2001 îíä îëîí óëñûí òîãòìîë øóãàìä 2250 êèëîãðàììààñ äýýø õàìãèéí èõ õººðºëòèéí õ¿íäòýé àãààðûí õºëºãò õ¿íèé ýíäýãäýë á¿õèé 13 íèñýõ òåõíèêèéí îñîë ãàð÷ýý (õºíäëºíãèéí õóóëü áóñ ¿éëäëèéí óëìààñ ãàðñàí îñëóóäûã òîîöîõã¿éãýýð). Ýäãýýð îñëûí óëìààñ 577 çîð÷èã÷ûí àìü íàñ õîõèð÷ýý. 2000 îíä 18 íèñýõ òåõíèêèéí îñëîîð 757 çîð÷èã÷ûí àìü íàñ õîõèðñîí. ¯¿íýýñ ¿çýõýä îñëûí ò¿âøèí (îñëûí 100 ñàÿ çîð÷èã÷-êèëîìåòð ¿ç¿¿ëýëòýýð) 2000 îíû 0,025-ààñ 2001 îíä 0,02 áîëîí áóóðñàí áàéíà.

2001 îíä òîãòìîë áóñ øóãàìä 2250 êèëîãðàììààñ äýýø õàìãèéí èõ õººðºëòèéí õ¿íäòýé àãààðûí õºëºãò õ¿íèé ýíäýãäýë á¿õèé 29 íèñýõ òåõíèêèéí îñîë ãàð÷ýý (á¿õýýãòýý çîð÷èã÷èäòîé áàéñàí à÷ààíû ðåéñûí 5 îñëûã òîîöîí). Õàðèí 2000 îíä èéì îñëóóä 21 áàéæýý. Ýäãýýð îñëûí óëìààñ 2001 îíä 204, 2000 îíä - 290 çîð÷èã÷ûí àìü íàñ õîõèð÷ýý.

Íèñýõèéí àþóëã¿é àæèëëàãààíû õóâüä 2001 îíä 21 õºíäëºíãèéí õóóëü áóñ ¿éëäýë á¿ðòãýãäæýý. ÀÍÓ-ä 9 ñàðûí 11-íä áîëñîí îñëûí õîõèðîã÷äûí òîîã îäîî áîëòîë á¿ðýí ãàðãààã¿é áàéíà. Ýäãýýð õºíäëºíãèéí õóóëü áóñ ¿éëäë¿¿äèéí óëìààñ 3330 õ¿íèé àìü íàñ õîõèðñîíû 301 íü àãààðûí õºëãèéí çîð÷èã÷, 44 íü àãààðûí õºëãèéí ãèø¿¿ä áàéæýý.

ÍÈÑÝÕÈÉÍ ÀÞÓËÃ¯É ÁÀÉÄËÛÍ ÄÀÑÃÀË ÑÓÐÃÓÓËÜ

Èðãýíèé íèñýõèéí àãààðûí õºëãèéí íèñëýã, àøèãëàëò áîëîí õºäºëãººíèé ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîîòîé àëèâàà îñîë, çºð÷ëèéí òàëààð óíøèã÷ òà ìàíàé áàéãóóëëàãûí 982078, 982032,

982045 äóãààðûí óòñóóäààð ìýäýýëýë ºã÷ áèäíèé àæèëä òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëíý ¿¿.

ÍÈÑÝÕÈÉÍ ÖÀÃ ÓÓÐÛÍ ¯ÉË×ÈËÃÝÝÍÈÉ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ

ÃÝÐ×ÈËÃÝÝ

Áóÿíò-Óõàà ÎÓÍÁ äàõü Íèñýõèéí Öàã Óóðûí Òºâä Èðãýíèé íèñýõèéí òóõàé Ìîíãîë Óëñûí õóóëü, Èðãýíèé íèñýõèéí áàãö ä¿ðìèéí ÈÍÄ-174-èéí äàãóó íèñýõèéí öàã óóðûí ¿éë÷èëãýýíèé áàéãóóëëàãûí ¹1 ãýð÷èëãýý îëãîâ. Ýíýõ¿¿ ãýð÷èëãýý íü íèñýõèéí öàã óóðûí ¿éë÷èëãýýã Îëîí óëñûí èðãýíèé íèñýõèéí òóõàé ×èêàãîãèéí êîíâåíöèéí Õàâñðàëò 3-ûí äàãóó ¿ç¿¿ëæ áàéãààã áàòàëíà.

Í¿¿ðèéã áýëòãýñýí ÈÍÅÃ- áàéöààã÷, äýä äîêòîð (Ph.D.) ×.ßäàìñ¿ðýí

ÍÈÑÝÕÈÉÍ ÖÀÃ ÓÓÐÍÈÑÝÕÈÉÍ ÖÀÃ ÓÓÐ¿¿ë íü áîñîî õºãæëèéí áººí ¿¿ë¿¿ä áºãººä ìºí ýäãýýðèéã àÿíãà öàõèëãààíû ¿¿ë ÷ ãýæ íýðëýäýã áà ààäàð áîðîî, àÿíãà, öàõèëãààí, ñàëõèíû õ¿÷òýé ºðºâõèéëºëò, ìºíäºð, ñýãñðýëò, ìºñòºëò, ñàëõèíû øèëæëýã çýðýã íèñëýãò õàìãèéí àþóëòàé öàã àãààðûí ¿çýãäë¿¿äèéã ¿¿ñãýäýã. Ýäãýýð ¿¿ëíèé çàõààð íü ºãñºõ, ãîëîîð íü äîîø õî¸ð òèéø ñàëààëñàí ìàø õ¿÷òýé óðóóäàõ àãààðûí óðñãàë àæèãëàãääàã áºãººä ýíý ¿çýãäëèéã ”microburst” ãýäýã.

Õýðýâ àãààðûí õºëºã ýíý ¿¿ëíèé äîîãóóð íèñëýã ¿éëäâýë ¿¿ëð¿¿ îéðòîõ ýõíèé ¿åä òóëàõ ñàëõè (headwind)-íû óëìààñ íèñëýãèéí ºíäºð äýýøëýõ ¿çýãäýë àæèãëàãäàõ áà ýíý ¿åä íèñýõ áàã ºíäðºº õàäãàëàõûí òóëä ºíäðºº áàãàñãàõ ¿éëäýë õèéäýã. ¯¿ëíèé äîîãóóð îðîõ ¿åä óðóóäàõ áîëîí àðûí ñàëõè (tailwind) îãöîì èõýñäýã. Ýäãýýðèéí íºëººãººð àãààðûí õºëºã ºíäðºº îãöîì àëäàæ îñîë, ñ¿éðýëä õ¿ðäýã áàéíà.

ÕÀÌÒÛÍ ØÈÉÄÂÝÐ ÃÀÐÃÀÕ (JOINT DECISION MAKING)

¯ÇÝË ÁÀÐÈÌÒËÀË

Áóóëò ¿éëäýõ àýðîäðîìûí öàã àãààðûí íºõöºë õÿçãààðëàëòààñ äîîãóóð, ýñâýë íèñëýãò àþóëòàé öàã àãààðûí ¿çýãäýë àæèãëàãäàæ áàéõ ¿åä íèñýõ áàãèéí äàðãà (ÍÁÄ), íèñëýãèéí óäèðäàã÷ (ÍÓ) íàð äàðààõ æóðìààð õàìòûí øèéäâýð ãàðãàæ (joint decision making) áóóëòûí îðîëò ¿éëäýõ òóõàé FAA-èéí ¿çýë áàðèìòëàëûã òîëèëóóëæ áàéíà.

1. ÍÓ(çà) + ÍÁÄ(çà) = ÇªÂØªªÐÍª.

Íèñëýãò àþóëòàé öàã àãààðûí íºõöºë íü ò¿ð çóóðûí øèíæ ÷àíàðòàé áîë öàã àãààð ñàéæðàõ õóãàöààã íèñýõ áàãò ìýäýýëæ, õ¿ëýýõ á¿ñýä íèñëýã ¿éëä¿¿ëñíèé äàðàà áóóëòûí îðîëò ¿éëäýæ áîëäîã áàéíà.

2. ÍÓ(¿ã¿é) + ÍÁÄ(çà) = ÇªÂØªªÐªÕÃ¯É!

Íèñëýãò àþóëòàé öàã àãààðûí íºõöºë íü óäààí õóãàöààíä ¿ðãýëæëýõ íü òîäîðõîé áîë àãààðûí õºëãèéã áýëòãýë àýðîäðîìä ÿâóóëíà. Èéíõ¿¿ íèñëýãèéí óäèðäàã÷ áóóëòûí îðîëò õèéõèéã çºâøººðººã¿é íºõöºëä íèñëýãèéí àþóëã¿é áàéäëûã íàéäâàðòàé õàíãàæ ÷àäíà ãýæ ¿çâýë íèñýõ áàãèéí äàðãà ººðèéí øèéäâýðýýð áóóëòûí îðîëò ¿éëäýõ îðîëäëîãî õèéæ áîëîõ áîëîâ÷ íèñýõ áàãèéí äàðãà áóðóóòãàãääàã áàéíà.

3. ÍÓ(çà) + ÍÁÄ(¿ã¿é) = ÇªÂØªªÐªÕÃ¯É!

Àãààðûí õºëãèéí íèñýõ áàãèéí öàã óóðûí àæèãëàëòààð ñàëõèíû øèëæëýã, õ¿÷òýé ìºñòºëò, ñýãñðýëò çýðýã íèñëýãò àþóëòàé öàã àãààðûí ¿çýãäë¿¿ä àæèãëàãäàæ áàéâàë íèñýõ áàãûí äàðãà áóóëòûí îðîëò ¿éëäýõýýñ òàòãàëçàõ ýðõòýé.

4. ÍÓ(¿ã¿é*) + ÍÁÄ(çà*) = ÇªÂØªªÐÍª!

Íèñëýãèéí óäèðäàã÷èéí ç¿ãýýñ áóóëòûí îðîëò õèéõèéã çºâøººðºõººðã¿é öàã àãààðûí íºõöºëòýé áîëîâ÷ íèñëýãèéí ÿâöàä îíöãîé òîõèîëäîë áèé áîëñîí òóõàé íèñýõ áàãèéí äàðãààñ èëòãýë àâñàí òîõèîëäîëä íèñýõ áàãèéí äàðãûí øèéäâýðýýð áóóëòûí îðîëò ã¿éöýòãýõýä øààðäëàãàòàé á¿õ àðãà õýìæýýã íèñëýãèéí óäèðäàã÷ àâäàã áàéíà.

ÁÎÐÎÎÍÛ ÁªªÍ ¯¯ËÝÍ ÄÎÎÃÓÓÐ ÍÈÑËÝÃ ¯ÉËÄÝÆ ÁÎËÎÕ ÓÓ?

”Àãààðûí çàéä íèñëýã ¿éëäýõ áà õºäºëãººí óäèðäàõ ä¿ðýì (ÍÕÓÄ-95)” -èéí 7.2.6-ð çààëòàíä Äýä á¿òöèéí ñàéäûí 2001 îíû 276 äóãààð òóøààëààð äàðààõ íýìýëò ººð÷ëºëò îðóóëñàí áîëîõûã ìýäýýëæ áàéíà.

”Èë õàðààãààð áîðîîíû áººí (Cb) áà öàìõàã õýëáýðèéí áººí (TCu) ¿¿ëíýýñ 10 êì-ýýñ áàãàã¿é çàéòàé òîéð÷ ãàðàõ áà õýðâýý ºãºãäñºí ºíäðººð òîéðîõ áîëîëöîîã¿é áîë ýäãýýð ¿¿ëíèé îðîéãîîñ äýýø 500 ì-ýýñ íàìã¿é ºíäºðòýé íèñýí ºíãºðºõèéã çºâøººðíº. Õàðèí ýäãýýð ¿¿ëíèé ñóóðèéí äîîãóóð íèñëýã ¿éëäýõèéã õîðèãëîíî”.

Ó÷èð íü áîðîîíû áººí áà öàìõàã õýëáýðèéí áººí

W I N G S

1977 îíû 3 ñàðûí 27-íû ºäºð – Òåíåðèôå, Êàíàðûí àðëóóä, Èñïàíè

Ãîëëàíäûí ÊLM êîìïàíèé àãààðûí õºëãèéí íèñýã÷ áà òóñ õîòûí íèñýõ áóóäëûí íèñëýãèéí õºäºëãººíèé óäèðäàã÷ íàð õîîðîíäîî ÿäìàã àíãëè õýëýýð õàðèëöñàí óðøèãààð ìàíàí á¿ðõñýí õººðºëò, áóóëòûí çóðâàñ äýýð KLM áîëîí ÀÍÓ-ûí Pan Am êîìïàíèé Boeing 747 îíãîöíóóä ìºðãºëäñºí. Íèñýã÷ çóðâàñ ÷ºëººòýé ãýæ áóðóóãààð îéëãîí ðàäèî õîëáîîãîîðîî “Áèä îäîî õººðºëòºíä áàéíà.”(“We are now at take-off.”) ãýæ àãààðûí õºëãèéã õººðñºí óòãààð ìýäýýëæýý. Ãýâ÷ íèñëýãèéí õºäºëãººíèé óäèðäàã÷ ¿¿íèéã àãààðûí õºëãèéã õººðºëò, áóóëòûí çóðâàñ äýýð øóãàì äàãóó õ¿ëýýæ áàéãàà óòãààð îéëãîñîí. Äýýðõýýñ ¿¿äñýí îñëûí ¿ð äàãàâàðò 583 õ¿í àìü ¿ðýãäýæ íèñýõèéí ò¿¿õýíä õàìãèéí èõ õ¿íèé àìü õîõèðñîí îñîë áîëîí ¿ëäæýý. Àíãëè õýëíèé õî¸ðäìîë óòãà áîëîí õàòóó õýëëýã îñîë ãàðàõ õ¿÷èí ç¿éë áîëñîí.

2002 îíû 1 ñàðûí 25-íû ºäºð – Àí÷îðàæå, Àëÿñêà, ÀÍÓ

Íèñëýãèéí õºäºëãººíèé óäèðäàã÷ûí çààâðûã áóðóó îéëãîñíîîñ Õÿòàäûí àãààðûí òýýâðèéí (China Airlines) êîìïàíèéí àãààðûí õºëºã îñîëä îðîõ òóí äºõæýý. Àãààðûí õºëãèéí íèñýã÷ 32-ûí õººðºëò, áóóëòûí çóðâàñ ðóó øèëæèõ çààâàð àâñàí áîëîâ÷ îðîíä íü áàðóóí ºìíºä ÿâãàëàëòûí çóðâàñ ðóó ÷èãëýæýý. 11000 ôóòûí (3352,8 ì) óðòòàé õººðºëò áóóëòûí çóðâàñíû îðîíä 6000 ôóòûí (1828,8 ì) óðòòàé àñôàëüòàí çóðâàñààð õººðºëò ¿éëäýí àãààðûí õºëãèéí äóãóé ÿâãàëàëòûí çóðâàñíû òºãñãºëä áàéñàí öàñàí îâîîã õ¿÷òýé ìºðãºæýý.

1990 îíû 1 ñàðûí 25-íû ºäºð – Íüþ Èîðê, ÀÍÓ

Êîëóìáèéí Ìåäåëëèí õîòîîñ 158 çîð÷èã÷èä áîëîí íèñýõ áàã á¿õèé õººðñºí Àâèàíêà (Avianca) êîìïàíèéí àãààðûí õºëºã Íüþ Èîðê õîòûí Äæîí Êåííåäèéí íýðýìæèò íèñýõ áóóäàë äýýã¿¿ð õàéðöàã ¿éëäýí áóóõ çºâøººðºë õ¿ëýýæ áàéæýý. Õàðàìñàëòàé íü íèñýõ áàã ìàø áàãà øàòàõóóíòàé ¿ëäñýí òàëààð ìýäýýëýõ áîëîìæã¿é áàéæýý. ¯¿íýýñ ãàäíà öàã àãààðûí òààëàìæã¿é áàéäàë íýìýëò õ¿íäðýë ó÷ðóóëàí àãààðûí õºëºã ãàçàðäàõ îðîëäëîãî õèéæ áàéõ ¿åä øàòàõóóí íü äóóñ÷ ìîä ìºðãºñíººñ 73 õ¿íèé àìü íàñ õîõèð÷ýý.

1995 îíû 12 äóãààð ñàð – Êàëè, Êîëóìáè

Aìåðèêàí Àéðëàéíñ (American Airlines) êîìïàíèéí àãààðûí õºëºã Êàëè õîòûí àýðîäðîìä øºíèéí ñóóëò ¿éëäýõäýý óóë ìºðãºæ 163 çîð÷èã÷ áîëîí íèñýõ áàãûí àìü íàñ õîõèð÷ýý. ÀÍÓ-ûí òýýâðèéí õýðãèéã øèíæëýí øàëãàõ àëáà (NTSB-National Transportation Safety Board)-íû øèíæýý÷èä òóñ îñëûí òàëààð “ õýë áîëîí õýëíèé ñî¸ëûí ÿëãààíóóäûí çîõèöîë íèñëýãèéí óäèðäàã÷ áà íèñýã÷ íàðûí õîîðîíäûí õàðèëöàí ¿éëäë¿¿äèéã ¿ã¿é áîëãîñîí ” ãýæ òýìäýãëýæýý.

ßÄÌÀÃ ÀÍÃËÈ ÕÝË ÎÑÎË ÃÀÐÀÕÀÄ Õ¯×ÈÍ Ç¯ÉË ÁÎËÑÎÍ ÇÀÐÈÌ ÒÎÕÈÎËÄËÓÓÄ

Á¿õ àãààðûí õºëºã íèñýõ ¿åä äàëàâ÷ àãààðûí óðñãàëûã ç¿ñýõýä ýðã¿¿ëýã õýëáýðòýé àðûí õóéëðàë çààâàë ¿¿ñäýã.

• Äàãàëäàõ àðûí õóéëðàë ãýæ þó âý?

Îíãîöíû äàëàâ÷íû ºâºðìºö á¿òöèéí ¿ð ä¿íä ò¿¿íèé äýýä áîëîí äîîä ãàäàðãóóíû õîîðîíä äàðàëòûí çºð¿¿ ãàðñíààñ àãààðûí óðñãàë áàãà äàðàëò á¿õèé äýýä ãàäàðãóó ðóó ã¿éæ ýíý íü ýðãýëäýõ õºäºëãººí ¿¿ñýõ øàëòãààí áîëäîã.

Äàëàâ÷íû ìóøãèðàõ õýëáýðýýñ áîëæ ãàäàãø øèëæèõ àãààðûí óðñãàë òîì äàëàâ÷íû ýðã¿¿ëýãòýé íýãäýæ, äîòîãø ãàäàãø øèëæñýíýýð ýðã¿¿ëýãíèé çàõûã áèé áîëãîäîã. Äàëàâ÷íû äàëàéö õýäèé ÷èíýý óðò áàéõ òóñàì ÄÀÕ òºäèé ÷èíýý õ¿÷òýé áàéíà.

Àðûí õóéëðàë íü îíãîöíû àð òàëä 5 ìèëü õ¿ðòýëõè çàéä 500 – 900 ôóò /150-300 ìåòð/ õ¿ðòýë äîîøèëñîí õýëáýðòýéãýýð òàðõäàã. Ç¿¿í äàëàâ÷ààð ç¿ñýãäýæ ãàðñàí õóéëðàë íü öàãèéí ç¿¿íèé äàãóó ýðãýäýã áîë áàðóóí äàëàâ÷íûõ öàãèéí ç¿¿íèé ýñðýã ýðãýæ ýõíèé 30 ñåêóíäýä 300-500 ôóòûí /100-150 ì/ çàéòàé äîîøëîõ õàíäëàãàòàé áàéíà.

5 óçåëü (2,5 ì/ñ-ýýñ èë¿¿) õóðäòàé õºíäëºíãèéí ñàëõè ÄÀÕ-ûã çàìõðóóëæ õººõ õ¿÷èí ÷àäàëòàé áàéäàã.

Ýðã¿¿ëýõ õºäºëãººíèé ýð÷ õ¿÷ àãààðûí õºëãèéí æèí, äàëàâ÷íû òàëáàé áîëîí äàëàâ÷íû êîíôèãóðàö (ìåõàíèçìààñ) õàìààðíà.

Äàëàâ÷íû ìåõàíèçì, äóãóé áóóëãààã¿é õ¿íä äààöûí àãààðûí õºëã¿¿ä õººðºëò, áóóëòûí ¿åä áàãà õóðäààð íèñýæ áàéõäàà õàìãèéí èõ õ¿÷òýé õóéëðàëûã áèé áîëãîäîã.

Ò¿¿í÷ëýí íèñäýã òýðýã ÷ àãààðûí õóéëðàõ óðñãàëûã ¿¿ñãýäýã. Íèñäýã òýðýã íü èæèë æèíòýé àãààðûí õºëãººñ èë¿¿ õ¿÷òýé àãààðûí óðñãàëûã áèé áîëãîäîã áàéæ ÷ áîëîõ þì.

Õî¸ð àëãàòàé äààõ ñýíñ á¿õèé íèñäýã òýðã¿¿ä íü îëîí àëãàòàé ñýíñ á¿õèé íèñäýã òýðã¿¿äýýñ èë¿¿ õ¿÷òýé ÄÀÕ-ûã áèé áîëãîäîã.

• Àãààðûí õºëãèéí æèíãèéí àíãèëàë

Õººðºëòèéí ¿åä ÄÀÕ-ûí íºëººã òîîöîæ õîîðîíäûí àþóëã¿é çàéã òîãòîîõûí òóëä àãààðûí õºëãèéã õººðºëòèéí õàìãèéí èõ æèíãýýð íü äàðààõ àíãèëëóóäàä õóâààíà.

Õ¿íä (H)136.000 êã áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø æèíòýé àãààðûí õºëã¿¿ä. Æèøýý íü: Áîèíã Â777, Â767, Â747, Mc Donnel Dougles DC-8, MD-11, DC-10

Äóíä (M)7.000 êã-ààñ äýýø 136.000 êã-ààñ äîîø æèíòýé. Æèøýý íü: Áîèíã Â727, Â737, Â757, Fokker Friendship, ATR-72, Hercules, DC-3, Saab 340

Õºíãºí (L)7.000 êã-ààñ áàãà. Çàðèì íü ¿¿íýýñ àðàé õ¿íä áàéäàã Æèøýý íü: Bandeirante, Metro3+, Cessna 402,421, Islander, Nomad, Piper Navajo, Beech99.

ÀÃÀÀÐÛÍ ÕªËÃÈÉÍ ÄÀÃÀËÄÀÕ ÀÐÛÍ ÕÓÉËÐÀËÛÍ ÒÓÕÀÉ

Ìîíãîë óëñûí àãààðûí òýýâýðëýã÷ ÌÈÀÒ ÕÊ 1998 îíîîñ îëîí óëñûí íèñëýãò àøèãëàæ áàéãàà À 310-300 àãààðûí õºëãèéã Åâðîïûí óëñóóäûí õàìòàðñàí “Ýéðáàñ Èíäàñòðè” êîìïàíè çîõèîí á¿òýýñýí. À 310-300 íü ºðãºí èõ áèå, ñàéí õººðºëò-áóóëòûí ¿ç¿¿ëýëòòýé áà íèñëýãèéí àëñëàëò èõòýé, 220 õ¿ðòýë çîð÷èã÷ áîëîí à÷àà àãààðààð òýýâýðëýõ áîëîìæòîé àãààðûí õºëºã þì. Òóñ àãààðûí õºëºã íü “Äæåíåðàë Ýëåêòðèê” êîìïàíèéí CF6-80 C2A2 ìàðêèéí ¿íäñýí 2, Ãàððåò GTCP 331-250 (H) ìàðêèéí òóñëàõ õºäºëã¿¿ðýýð òîíîãëîãäîí. À 310-300 àãààðûí õºëãèéí íèñëýã-òåõíèêèéí çàðèì ãîë ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä:

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÀÄ ÀØÈÃËÀÆ ÁÀÉÃÀÀ ÀÃÀÀÐÛÍ ÕªËÃ¯¯Ä

-õàìãèéí èõ õººðºëòèéí æèí . . . . . . . . . . 164 òîíí-õàìãèéí èõ øàòàõóóíû íººö . . . . . . . . . . 75600 ëèòð-êðåéñåðèéí õóðä . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 850 êì/öàã-íèñëýãèéí àëñëàëò . . . . . . . . . . . . . . . . . 9200 êì