human rights due diligence handbook

1

คมอประเมนผลสทธมนษยชนอยางรอบดาน

และรายการตรวจสอบ CHECKLIST

ของธรกจการโรงแรม

HUMAN RIGHTS DUE DILIGENCE

HANDBOOK

คมอประเมนผลสทธมนษยชนอยางรอบดาน (Human Rights Due Diligence Handbook)

และรายการตรวจสอบ (checklist) ของธรกจการโรงแรม

โดยรศ.ดร.พภพ อดร

นางสาวสฤณ อาชวานนทกลนางสาวธตมา อรพพฒนพงศ

ภายใตการสนบสนนงบประมาณจากส�านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต

คมอประเมนผลสทธมนษยชนอยางรอบดาน (Human Rights Due Diligence Handbook)

และรายการตรวจสอบ (checklist) ของธรกจการโรงแรม

ISBN : 978-616-7213-83-5

พมพครงท 1 : มนาคม 2561

จ�านวนพมพ : 500 เลม

คณะผวจย : รศ.ดร.พภพ อดร, ประธานโครงการ ; นางสาวสฤณ อาชวานนทกล, หวหนาโครงการ ;

นางสาวธตมา อรพพฒนพงศ, นกวจย.

จดพมพโดย : ส�านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต

ศนยราชการเฉลมพระเกยรต ๘๐ พรรษา ๕ ธนวาคม ๒๕๕๐

อาคารรฐประศาสนภกด (อาคารบ) ชน 6 และ 7

ถนนแจงวฒนะ แขวงทงสองหอง เขตหลกส กรงเทพฯ 10210

โทรศพท 0 2141 3800 โทรสาร 0 2143 9570 สายดวน 1377

อเมล [email protected] เวบไซต www.nhcr.or.th

พมพท : บรษท ภาพพมพ จ�ากด

45/12-14,33 หม 4 ถนนบางกรวย-จงถนอม

ต�าบลบางขนน อ�าเภอบางกรวย จงหวดนนทบร 11130

หลกการชแนะวาดวยธรกจและสทธมนษยชนแหงสหประชาชาต (UN Guiding Principles on Business and

HumanRightsหรอUNGP)ซงคณะมนตรสทธมนษยชนของสหประชาชาตไดใหการรบรองเมอปค.ศ.2011ไดแนะนำา

ใหภาคธรกจดำาเนนการ “การตรวจสอบสทธมนษยชนอยางรอบดาน (Human Rights Due Diligence หรอ HRDD)”

เพอจะชวยใหธรกจมนใจวาไดดำาเนนการโดยคำานงถงผลกระทบดานสทธมนษยชนคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต

โดยคณะอนกรรมการดานสทธทางเศรษฐกจสงคมและวฒนธรรมประสงคทจะผลกดนใหมการนำาหลกการUNGPมาใชกบภาคธรกจของประเทศไทยจงไดจดสมมนาเรอง“ธรกจการทองเทยวและการโรงแรมกบการเคารพสทธมนษยชน

ตามหลกการชแนะของสหประชาชาต”ขนเมอเดอนมถนายนพ.ศ.2559ณจงหวดภเกตผลจากการสมมนาดงกลาว

ไดมขอเสนอแนะใหมการจดทำาคมอตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดาน (Human Rights Due Diligence)

สำาหรบธรกจการโรงแรมและการทองเทยวขน เพอเปนการสนบสนนใหภาคธรกจการทองเทยวและการโรงแรม

มเครองมอทใชในการตรวจสอบและประเมนดานสทธมนษยชนอยางรอบดาน

สำานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตตระหนกถงความสำาคญในการสนบสนนบทบาทของภาคธรกจ

ในการเคารพสทธมนษยชนดงกลาว จงไดรวมกบสถาบนวจยและใหคำาปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร

ไดทำาการศกษาวจย เรอง “การตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดาน (Human Rights Due Diligence) และ

การจดทำาคมอประเมนผลดานสทธมนษยชนอยางรอบดาน(HumanRightsDueDiligenceHandbook)ของธรกจการ

โรงแรมรวมทงรายการตรวจสอบ(checklist)ทเกยวของกบธรกจการโรงแรม”ขนโดยมอาจารยสฤณอาชวานนทกล

เปนหวหนาโครงการ เพอใชเปนคมอในการตรวจสอบและประเมนสถานะขององคกรในดานสทธมนษยชน

ของธรกจการโรงแรมและไดจดพมพเพอเผยแพรแนวทางการประเมนผลดานสทธมนษยชนอยางรอบดานสำาหรบธรกจ

การโรงแรม โดยมเนอหาแบงออกเปน 2 สวน ประกอบดวย (1) คมอประเมนผลสทธมนษยชนอยางรอบดาน

(Human Rights Due Diligence Handbook) และ (2) รายการตรวจสอบ (checklist) ของธรกจการโรงแรม เพอให

ภาคธรกจการโรงแรมสามารถใชเปนเครองมอในการระบประเดนทนาจะเปนความเสยงดานสทธมนษยชนสำาหรบธรกจ

โรงแรม

สำานกงานฯหวงเปนอยางยงวาคมอประเมนผลสทธมนษยชนอยางรอบดาน (HumanRightsDueDiligence

Handbook) และรายการตรวจสอบ (checklist) ของธรกจการโรงแรมเลมน จะชวยสนบสนนใหภาคธรกจการโรงแรม

สามารถนำาหลกการHumanRightsDueDiligenceไปใชไดผลไดทางปฏบตจรงและหวงเปนอยางยงวาจะเปนแนวทาง

ในการปฏบตของภาคธรกจอนๆตอไป

สำานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต

มนาคม2561

ค�าน�า

คมอประเมนผลดานสทธมนษยชนอยางรอบดาน

ของธรกจการโรงแรม

HUMAN RIGHTS DUE DILIGENCE HANDBOOK

คมอประเมนผลดานสทธมนษยชนอยางรอบดาน

ของธรกจการโรงแรมHUMAN RIGHTS DUE DILIGENCE HANDBOOK

1 6เกรนน�า

4 19ประโยชนทางธรกจของ HRDD

7 38กรอบการท�า HRDD

2 13Human Rights Due Diligence (HRDD) คออะไร?

5 23หลกการของ HRDD

3 16ความเสยงดานสทธมนษยชนในธรกจการโรงแรม

6 35ประเดนดานสทธทโรงแรมควรใสใจ

สารบญ

ค�าน�า

บรรณานกรม 85

6

คมอเลมนเหมาะสำาหรบผประกอบการทเขาใจพนฐานของ “สทธมนษยชน” บางแลว และสนใจทจะแสดง

ความรบผดชอบของบรษทตอการเคารพสทธมนษยชนทชดเจนและเปนระบบยงขนตามหลกสากลโดยเขยนจากมมมอง

ของภาคธรกจบนพนฐานของเอกสารระหวางประเทศและคำานงถงบรบทของการประกอบการในประเทศไทย

เกรนน�า

1

7

เกรนน�ำ 1

“สทธมนษยชน” คอชดหลกการและมาตรฐานพนฐานซงมเปาหมายทจะรบประกนศกดศร เสรภาพ

และความเทาเทยมใหกบมนษยทกคน ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนในป 1948 ระบสทธมนษยชน

พนฐาน 30 ประการ ประกอบกบกตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม

(InternationalCovenantonEconomic,SocialandCulturalRightsยอวาICESCR)และกตการะหวางประเทศวาดวย

สทธพลเมองและสทธทางการเมอง (International Covenant on Civil and Political Rights ยอวา ICCPR)

และพธสารเลอกรบ (Optional Protocol) อกสองฉบบ รวมกนเปน “ตราสารสทธมนษยชนระหวางประเทศ”

(InternationalBillofHumanRights)

หลกการสทธมนษยชนกำาหนดวา (1) ศกดศรความเปนมนษยเปนสทธตามธรรมชาตตดตวมาแตกำาเนด

(2) สทธมนษยชนเปนสากลไมสามารถถายโอนกนได (3) สทธมนษยชนไมสามารถแยกสวนไดวาสทธใดมความสำาคญ

กวาอกสทธหน ง (4) ตองเคารพความเสมอภาค และการเลอกปฏบตถอเปนการละเมดสทธมนษยชน

(5)ประชาชนและประชาสงคมยอมมสวนรวมในการเขาถงและเลอกรบประโยชนจากสทธพลเมองสทธทางการเมอง

สทธทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม และรฐตองมมาตรการในการปกครองประเทศโดยใชหลกนตธรรม

และตรวจสอบได(อมราพงศาพชญ,2557)

ในแงกฎหมาย รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 คมครองสทธมนษยชนโดยเฉพาะ

ในหมวดท 3 สทธและเสรภาพของชนชาวไทย และหมวดท 5 แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ สวนรฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทย ฉบบลงประชามต พทธศกราช 2559 บญญตไวในหมวดท 2 เชน มาตรา 27 บญญตวา

“บคคลยอมเสมอกนในกฎหมาย มสทธและเสรภาพและไดรบความคมครองตามกฎหมายเทาเทยมกน ชายและหญง

มสทธเทาเทยมกน การเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคล ไมวาดวยเหตความแตกตางในเรองถนกำาเนด

เชอชาต ภาษา เพศ อาย ความพการ สภาพทางกายหรอสขภาพ สถานะของบคคล ฐานะทางเศรษฐกจหรอสงคม

ความเชอทางศาสนา การศกษาอบรม หรอความคดเหนทางการเมอง อนไมขดตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญ

หรอเหตอนใดจะกระทำามไดมาตรการทรฐกำาหนดขนเพอขจดอปสรรคหรอสงเสรมใหบคคลสามารถใชสทธหรอเสรภาพ

ไดเชนเดยวกบบคคลอนหรอเพอคมครองหรออำานวยความสะดวกใหแกเดกสตรผสงอายคนพการหรอผดอยโอกาส

ยอมไมถอวาเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตามวรรคสาม...”

“สทธมนษยชน” คออะไร?

8

ปจจบนประเทศไทยไดเขาเปนภาคสนธสญญาระหวางประเทศดานสทธมนษยชนหลก7ฉบบจากทงหมด9ฉบบ

ไดแก

ภาคสนธสญญาระหวางประเทศดานสทธมนษยชน

อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ(ConventionontheEliminationofAll

FormsofDiscriminationAgainstWomen:CEDAW)

อนสญญาวาดวยสทธเดก(ConventionontheRightsoftheChild:CRC)

อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตในทกรปแบบ(ConventionontheElimination

ofAllFormsofRacialDiscrimination:ICERD)

กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง(InternationalCovenantonCiviland

PoliticalRights:ICCPR)

กตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจสงคมและวฒนธรรม(InternationalCovenanton

Economic,SocialandCulturalRights:ICESCR)

อนสญญาวาดวยการตอตานการทรมานและการประตบตหรอการลงโทษอนทโหดรายไรมนษยธรรม

หรอทยำายศกดศร(ConventionAgainstTortureandOtherCruel,InhumanorDegradingTreatment

orPunishment:CAT)

อนสญญาวาดวยสทธของคนพการ(ConventionontheRightsofPersonswithDisabilities:CRPD)

9


พธสารทไทยเขาเปนภาคแลวม 5 ฉบบ ไดแก

พธสารเลอกรบของอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ(OptionalProtocol

totheConventionontheEliminationofAllFormsofDiscriminationAgainstWomen:CEDAW-OP)

พธสารเลอกรบของอนสญญาวาดวยสทธเดกเรองกระบวนการตดตอรองเรยน(OptionalProtocol

totheConventionoftheRightsoftheChildonaCommunicationProcedure:CRC-OP-IC)

พธสารเลอกรบของอนสญญาวาดวยสทธเดกวาดวยการขายเดกโสเภณเดกและสอลามกทเกยวกบ

เดก(OptionalProtocoltotheConventionontheRightsoftheChildontheSaleofChildren,

ChildProstitutionandChildPornography:OP-CRC-SC)

พธสารเลอกรบของอนสญญาวาดวยสทธเดกวาดวยสภาวะความขดแยงทมการใชอาวธ (Optional

ProtocoltotheConventionontheRightsoftheChildontheInvolvementofChildreninArmed

Conflict:OP-CRC-AC)

พธสารเลอกรบของอนสญญาระหวางประเทศวาดวยสทธคนพการ (OptionalProtocol to the

InternationalConventionontheRightsofPersonswithDisabilities:OP-CRPD)

10

หนาทในการเคารพ (Obligation to Respect)หมายถงการทรฐตองไมเขาไปแทรกแซงการใชสทธ

ของประชาชนและไมทำาการใดๆ(กระทำาหรอละเวนการกระทำา)ทเปนการละเมดสทธมนษยชนเสยเอง

หนาทในการคมครอง (Obligation to Protect)หมายถงรฐมหนาททจะตองคมครองบคคลหรอ

กลมบคคลมใหถกละเมดสทธจากบคคลอนหรอกลมอนใดโดยรฐตองมมาตรการดแลไมใหเกดการ

ละเมดสทธแตหากเกดการละเมดรฐตองเขามาดแลใหการคมครอง

หนาทในการทำาใหสทธเกดผลในทางปฏบตในการจดทำา และอำานวยการใหเกดขนจรง (Obligation

to Fulfill)หมายถงการทรฐตองดำาเนนการเชงรก (PositiveSteps)ในการรบรองหรอประกนสทธ

ของประชาชนเชนการสรางกรอบทางกฎหมายและนโยบายรวมถงการมมาตรการตางๆทจะชวยให

ประชาชนไดรบรถงสทธดงกลาวการชวยใหประชาชนสามารถเขาถงและไดใชสทธและเสรภาพทไดรบ

การรบรองในกฎหมายภายในและตามพนธกรณระหวางประเทศดานสทธมนษยชนของไทย

รฐมหนาทรบผดชอบในเบองแรกในการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนทเกดขนภายในเขตอำานาจรฐ รฐม

พนธกรณตามสทธมนษยชนระหวางประเทศใน3ระดบดงน

ผประกอบการจำานวนมากยงไมคดวาการดำาเนนธรกจเกยวของกบสทธมนษยชนแตในความเปนจรงสทธมนษยชน

เกยวของกบทกกระบวนการของการทำาธรกจตงแตวธปฏบตตอพนกงานสภาพการทำางานวธปฏบตตอลกคาวธปฏบต

ตอแรงงานหรอผจดหาวตถดบในหวงโซอปทาน วธปฏบตตอชมชนทองถนในพนทประกอบการ และอนๆ

อกมากมายหลายประเดนเกยวพนหลายมตเชน“นำา”ทบรษทใชไมเพยงแตเปนประเดนดานสงแวดลอม(คณภาพนำา)

เทานนหากแตยงเปนประเดนสทธมนษยชน(สทธของชมชนในการเขาถงแหลงนำา)ไปพรอมกนดวย

ผประกอบการบางรายเขาใจผดวาบรษทไมมความรบผดชอบใดๆในขอบเขตทพนไปจากตวบรษทเองยกตวอยาง

เชนในประเดนความรบผดชอบตอแรงงานบางคนคดวาบรษทมหนาทดแลเฉพาะพนกงานและแรงงานททำางานใหกบ

บรษทโดยตรงไมจำาเปนตองรบผดชอบตอลกจางรบเหมาคาแรงไมไดมสญญาจางโดยตรงกบบรษทแตในความเปนจรง

มาตรา11/1ของพระราชบญญตคมครองแรงงาน(ฉบบท2)พ.ศ.2551บญญตวา

“ในกรณทผประกอบกจการมอบหมายใหบคคลหนงบคคลใดเปนผจดหาคนมาทำางานอนมใชการประกอบธรกจ

จดหางานโดยการทำางานนนเปนสวนหนงสวนใดในกระบวนการผลตหรอธรกจในความรบผดชอบของผประกอบกจการ

และโดยบคคลนนจะเปนผควบคมดแลการทำางานหรอรบผดชอบในการจายคาจางใหแกคนทมาทำางานนนหรอไมกตาม

ใหถอวาผประกอบกจการเปนนายจางของคนทมาทำางานดงกลาว

ใหผประกอบกจการดำาเนนการใหลกจางรบเหมาคาแรงททำางานในลกษณะเดยวกนกบลกจางตามสญญาจาง

โดยตรงไดรบสทธประโยชนและสวสดการทเปนธรรมโดยไมเลอกปฏบต”

11


ไมงายนกทจะมองเหนวาธรกจมหนาทดานสทธมนษยชนอยางไรบาง หลายคนมองวาในเมอภาครฐมหนาท

ในเรองนตามพนธสญญาตอสากลรฐกเพยงแตตองออกกฎหมายตางๆทเกยวของมาใหภาคธรกจทำาตามและหากบรษท

ทำาตามกฎหมายทกกระเบยดนวเทานนกเพยงพอแลวตอการพสจนวาบรษทกำาลง“รบผดชอบ”ดานสทธมนษยชน

แตในความเปนจรง ทผานมากฎหมายไทยมขอบกพรองหลายประการในแงของการอนวตรตามพนธสญญา

ระหวางประเทศ ยงไมนบปญหาในการบงคบใชอกมากมาย ฉะนนมมมองของผประกอบการทวา ลำาพงการปฏบต

ตามกฎหมายและกฎเกณฑระเบยบตางๆ ในไทยกเพยงพอแลวตอการแสดงความรบผดชอบดานสทธมนษยชน

จงไมถกตองนกแลวบรษทควรทำาอยางไร?

ในระดบสากลความคาดหวงตอการแสดงความรบผดชอบดานสทธมนษยชนของผประกอบการนนปรากฎอยาง

ชดเจนเปนครงแรกใน “หลกการชแนะวาดวยธรกจและสทธมนษยชนแหงสหประชาชาต” (UNGuidingPrincipleson

BusinessandHumanRights–ในคมอฉบบนจะยอวา“หลกการชแนะUNGP”)ซงเผยแพรตงแตพ.ศ.2554เปนเอกสาร

ทจดทำาและเผยแพรโดย สำานกงานขาหลวงใหญสทธมนษยชนแหงสหประชาชาต (OHCHR) โดยการสนบสนนของ

เลขาธการสหประชาชาตมศาสตราจารยจอหนรกก (JohnRuggie)จากมหาวทยาลยฮารวารดในฐานะผแทนพเศษ

ของเลขาธการสหประชาชาตเปนผจดทำาหลงจากทคณะทำางานไดไปเยยมสถานประกอบการและผเกยวของในทองถน

มากกวา 20ประเทศและมการหารออยางกวางขวางรวมกบรฐบาลองคกรธรกจสมาคมองคกรภาคประชาสงคม

องคกรของกลมแรงงานสถาบนสทธมนษยชนแหงชาตและผลงทน

หลกการชแนะUNGPเปนผลจากแรงกดดนตางๆตอภาคเอกชนทมการละเมดสทธมนษยชนมากมายซงเรมตน

จากบรษทขามชาตตางๆทการละเมดสทธมนษยชนหลายประเภทและหลายระดบเชนสทธพลเมองสทธทางการเมอง

เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม แรงงาน เปนตน ขณะทกลไกนานาชาตทมอยลมเหลวและไมเพยงพอในการจดการ

กบการละเมดสทธมนษยชนทเกดขนซงไดรบการวพากษวจารณจากภาคประชาสงคมเปนอยางมากรกกเหนวาปญหา

ของการรายงานตางๆ ทมอยคอ การวดเชงปรมาณไมตรงกบคณภาพปญหานรวมถงขอเทจจรงทวาบรษทไมจำาเปน

ตองรบรถงสทธทตนเองสงผลกระทบมากทสดการตความเกยวกบสทธมนษยชนยงอาจจะกวางเกนไปจนไรความหมาย

และเปนมาตรการทไรซงประสทธภาพ

หลกการชแนะ UNGP เปนกรอบสำาหรบรฐในการควบคมใหภาคเอกชนเคารพสทธมนษยชน ดวยการจดทำา

“พมพเขยว” สำาหรบบรษทตางๆ เพอเปนมาตรฐานสากลในการคมครองสทธมนษยชน และเปนการนำาเสนอ

แนวทางในการจดการความเสยงในการละเมดสทธมนษยชนทไมพงประสงคโดยไดรบการสนบสนนจากภาคธรกจและ

ประชาสงคมเชนเดยวกบจากรฐตางๆโดยวางอยบนหลก3ประการไดแก

การ “แสดงความเคารพ” (Respect) ดานสทธมนษยชนของธรกจ

12

หลกการชแนะUNGPคาดหวงวาทกกจการจะตองพยายามทำาความเขาใจอยางถองแทวาการประกอบธรกจ

ตลอดจนกจกรรมตางๆ ในหวงโซอปทาน (SupplyChain)ทกจการมสวนเกยวของนนสงผลกระทบหรอมความเสยง

ทจะกอใหเกดผลกระทบตอกลมผมสวนไดเสยตางๆอยางไรบางโดยเฉพาะชมชนทองถนและกลมเปราะบางอยางเชน

สตรชนพนเมองและแรงงานขามชาตและหลงจากทเหนภาพผลกระทบทเกดขนหรอสมเสยงทจะเกดอยางชดเจนแลว

กจการนนๆกจะตองลงมอจดการกบผลกระทบและความเสยงเหลานนอยางตอเนอง

• การคมครองสทธมนษยชน (Protect)คอรฐมหนาทในการคมครอง

ไมใหมการละเมดสทธมนษยชนจากองคกรของรฐหรอบคคลทสาม

ซงหมายรวมถงองคกรภาคธรกจตางๆดวยหนาทในการคมครองของรฐ

ม4ประการไดแก1)การบงคบใชกฎหมาย2)การประกนวากฎหมาย

ทเกยวของกบธรกจจะตองไมเปนอปสรรคและตองสงเสรมการเคารพ

สทธมนษยชน3)การจดใหมแนวปฏบตทมประสทธภาพและ4)การสนบสนน

ใหองคกรธรกจกำาหนดวธการรบมอกบผลกระทบดานสทธมนษยชน

• การเคารพสทธมนษยชน (Respect)องคกรและบคคลโดยเฉพาะอยางยง

องคกรภาคธรกจมหนาทในการเคารพสทธมนษยชนโดยการหลกเลยง

ทจะละเมดและดแลผลกระทบกรณละเมดสทธมนษยชนทองคกรเขาไป

เกยวของทงนจะตองมการผกพนตงแตระดบนโยบาย(PolicyCommitment)

ขององคกรและการตรวจสอบสทธมนษยชนอยางรอบดาน(HumanRights

DueDiligence)รวมถงมการประเมนผลกระทบ(HumanRights Impact

Assessment) ในทกขนตอนของการดำาเนนงานรวมถงมการประเมน

ความเสยงดานสทธมนษยชนมการจดทำาตวชวด (Indicators)และการ

ประเมนผลสมฤทธการจดทำารายงานการเปดเผยขอมลความโปรงใส

และการสอสารตอสาธารณะ

• การเยยวยา (Remedy)เมอมการละเมดสทธมนษยชนเกดขนรฐจะตอง

จดใหมการเยยวยาทเหมาะสมรวมทงยงเรยกรองใหองคกรภาคธรกจควร

จดใหมชองทางในการรองเรยนและเยยวยาเมอมการละเมดสทธมนษยชน

เกดขนดวยไมวาโดยกจการนนเองหรอการรวมกลมองคกรภาคธรกจ

ทเกยวของซงไดรวมกนเปนสมาคมธรกจ

13

Human Rights Due Diligence (HRDD) คออะไร? 2

ดำาเนนธรกจอยางรบผดชอบโดยยดหลกสทธมนษยชนในการปองกนและลดความสญเสย (หลกการขอ17)

–ธรกจควรประเมนผลกระทบจากการละเมดสทธมนษยชนทงทเกดขนแลวและอาจเกดขนไดรวมถงตองมการตดตาม

ผลกระทบนนอยางใกลชดและสอสารตอสาธารณะใหมนใจไดวาผทไดรบผลกระทบจะไดรบการเยยวยาความรบผดชอบ

ขอนครอบคลมผลกระทบดานสทธมนษยชนทงทธรกจกอเองหรอมสวนกอผานความสมพนธทางธรกจ (กบคคา

ผรบเหมาผรบเหมาชวงฯลฯ)

ระบและประเมนผลกระทบทางลบดานสทธมนษยชนทธรกจอาจเขาไปเกยวของ ทงทเกดขนจรงหรอ

นาจะเกดขน (หลกการขอ 18) – โดยใชกระบวนการประเมนความเสยงโดยผเชยวชาญดานสทธมนษยชนภายใน

หรอภายนอกองคกรทเปนอสระ และจดใหมการปรกษาหารออยางจรงจงกบกลมทอาจจะไดรบผลกระทบและผมสวน

ไดเสยตามความเหมาะสมกบขนาดของธรกจและสภาพแวดลอมในการดำาเนนธรกจ

เนอหาในหลกการไดระบแนวทางปฏบตส�าหรบธรกจไวดงตอไปน

2

ในเมอธรกจเกยวของกบผมสวนไดเสยหลายฝาย

หวงโซอปทาน (SupplyChain) และหวงโซคณคา (Value

Chain) ของธรกจกอาจยาวเหยยดและซบซอน คำาถาม

ตอไปกคอ กจการของคณจะร ไดอยางไรวาเคารพ

สทธมนษยชนอยางเพยงพอแลว?

“กระบวนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยาง

รอบดาน”(HumanRightsDueDiligenceยอวาHRDD)

คอคำาตอบ

หลกการชแนะUNGPระบถงกระบวนการHRDD

ไวในหลกการขอท 17-22 ซงไดกำาหนดกรอบเพอให

ธรกจสามารถตดตามประเดนสทธมนษยชนอยางจรงจง

โดยมงหวงวาองคกรธรกจจะดำาเนนธรกจอยางรบผดชอบ

ยดหลกสทธมนษยชนในการปองกน ลดความสญเสย

มการประเมนผลกระทบตอการละเมดสทธมนษยชน

ท เกดขนจรงและอาจเกดขนได และมการตดตาม

ผลกระทบนนอยางใกลชดรวมทงมการสอสารตอสาธารณะ

เพอใหแนใจไดวาผไดรบผลกระทบจะไดรบการดแล

และเยยวยาอยางใสใจ

Human Rights Due Diligence (HRDD) คออะไร?

14

ควรบรณาการสงทคนพบจากการประเมนผลกระทบเขากบการดำาเนนธรกจ(หลกการขอ19)–เพอปองกน

หรอลดผลกระทบทางลบดานสทธมนษยชน การบรณาการทมประสทธผลควรเรมจากการมอบหมายผรบผดชอบ

ทเหมาะสมและบรณาการขอคนพบเขากบกระบวนการตดสนใจงบประมาณและกลไกกำากบดแลภายในแตมาตรการ

ทเหมาะสมจะแตกตางออกไปตามแตละบรษท ขนอยกบระดบของการเขาไปมสวนรวมกบการสรางผลกระทบ (เชน

เกดจากกจกรรมทางตรงของบรษทเองหรอเกดในระดบผจำาหนายวตถดบใหกบคคา)และอำานาจตอรองของธรกจในการ

แกปญหา

ตดตามตรวจสอบประสทธผลของการแกปญหา โดยใชตวชวดและขอมลสนบสนนทเหมาะสม (หลกการ

ขอ20)–เพอใหมนใจไดวาผลกระทบดานสทธมนษยชนกำาลงถกขจดหรอบรรเทาอยางแทจรง

มความพรอมทจะสอสารเรองนตอสาธารณะ (หลกการขอ 21) – เพอแสดงความรบผดชอบและเพมความ

โปรงใส การสอสารนนควรสะทอนผลกระทบดานสทธมนษยชน ผมสวนไดเสยเขาถงได ใหขอมลขาวสารทเพยงพอ

ตอการประเมนวาธรกจไดตอบสนองในประเดนนนๆ อยางเพยงพอแลวหรอไม และตองไมสงผลใหผมสวนไดเสย

บคลากรหรอความลบทางธรกจตองตกอยในอนตราย

จดใหมหรอรวมมอในการเยยวยาความเสยหายทเกดขน (หลกการขอ 22) – ทกกรณทธรกจกอใหเกดหรอ

มสวนรวมในการละเมดสทธมนษยชน

กลาวโดยสรปกระบวนการHRDDเปนองคประกอบทขาดไมไดของการพสจนวาบรษทกำาลงเคารพสทธมนษยชน

ซงหลกการชแนะUNGPกกำาหนดใหการเคารพสทธมนษยชนเปน“ความรบผดชอบ”ของบรษทโดยบรษทตอง“รและ

แสดง”(KnowandShow)ดวยแนวทางตอไปน

การสรางขอผกมดดานสทธมนษยชนในนโยบายของบรษท

ทำางานเชงรกดวยกระบวนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดาน

แกไขปญหาทเกดขนและชดเชยตอกรณการละเมดสทธทเกดขนหรอไมอาจหลกเลยงไดจากการ

ดำาเนนงานของบรษท

15

Human Rights Due Diligence (HRDD) คออะไร? 2

การแกไขใหถกตองและเยยวยา(RemediationandRemedy)เมอบรษทระบไดวาบรษทกอใหเกดหรอ

มสวนกอใหเกดผลกระทบเชงลบดานสทธมนษยชนบรษทกควรแกไขใหถกตองหรอมสวนรวมกบ

การแกไขผานกระบวนการทชอบธรรมโดยจดตงหรอมสวนในการจดตงกลไกรบเรองรองเรยนสำาหรบ

ผมสวนไดเสยทอาจไดรบผลกระทบเชงลบจากกจกรรมของตนเพอใหเรองรองเรยนเหลานนไดรบ

การจดการอยางทนทวงทและมการเยยวยาโดยตรง

ถงแมวาหนาตาของกระบวนการ HRDD อาจแตกตางกนตามบรบทของธรกจ สงสำาคญซงทกฝายทเกยวของ

ควรตระหนกคอ การสรางการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดานท “มความหมาย” คอมประสทธผลนน

ไมใชงานททำาแลวเสรจสนในครงเดยว แตเปนกระบวนการตอเนองในการสรางความรบผดชอบของบรษทและการม

สวนรวมจากทกฝายในบรษทการเคารพสทธมนษยชนตามหลกการชแนะUNGPมหลกการสำาคญ5องคประกอบดงน

การประกาศนโยบายและหลกการของบรษททวาดวยการเคารพสทธมนษยชน(AStatementofPolicy

ArticulatingtheCompany”sCommitmenttoRespectHumanRights)ซงจะอธบายตอสาธารณะ

วาธรกจจะดำาเนนการอยางไรในการคมครองสทธมนษยชนตอผมสวนไดสวนเสยภายในและภายนอก

รวมถงการระบความรบผดชอบของผเกยวของในโครงสรางการทำางานของธรกจ

การตดตามและการรายงานผลการดำาเนนงาน(TrackingandReportingPerformance)การรายงาน

ทำาใหผมสวนไดสวนเสย โดยเฉพาะนกลงทนเขาใจวาทำาไมบรษทจงใหความสำาคญกบประเดน

สทธมนษยชนและมประโยชนตอผใดบาง รวมทงเผยแพรรายงานการประเมนผลกระทบดาน

สทธมนษยชนซงแสดงถงความโปรงใสของธรกจได

การประเมนผลกระทบทเกดขนจรงหรอมแนวโนมทอาจเกดขนจากกจกรรมของบรษท (Assessment

ofActualandPotentialHumanRights ImpactsofCompanyActivitiesandRelationships)

หมายถงการพจารณาวาใครทไดรบ/มแนวโนมไดรบผลกระทบดานสทธมนษยชนจากการดำาเนนงาน

ซงธรกจจะตองทำางานรวมกนโดยตรงกบผทไดรบ/อาจจะไดรบผลกระทบเชนพนกงานผจดหาวตถดบ

นกลงทนชมชนทองถนเปนตน

การบรณาการนโยบายเขากบการประเมนรวมถงกลไกควบคมภายในและภายนอก(Incorporatinginto

CompanyProceduresandAddressingImpacts)เมอมการระบปญหาและจดลำาดบความสำาคญแลว

ธรกจตองหาทางบรรเทาปญหาผานการบรณาการเขาถงการดำาเนนงานของบรษทวธการขนอยกบ

ประเดนแตสวนใหญมกดำาเนนการผานการใหความรและฝกอบรมดวยเครองมอและกระบวนการตางๆ

ประเดนสทธมนษยชนทเกยวของมตงแตแรงงานไปจนถงธรรมาภบาลของบรษทหากมการทำางาน

รวมกบผมสวนไดสวนเสยจะชวยทำาใหบรษทพฒนานโยบายและกระบวนการตางๆไดงายขน

16

ในภาพรวมการละเมดสทธมนษยชนทเกยวของกบธรกจการโรงแรมทสำาคญไดแกสทธแรงงานเชนสภาพการ

ทำางานทยำาแย สทธในทอยอาศยและทำากน เชน การยดทดนและบงคบใหยายถน สทธในทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมเชนสทธในการเขาถงนำาสะอาดและทรพยากรทจำาเปนในการดำารงชพสทธของผใชบรการเชนการเลอกปฏบต

โดยสามารถยกตวอยางกรณการละเมดสทธมนษยชนจากธรกจการโรงแรมทเกดขนไดบางสวนดงน

องคการการทองเทยวโลกแหงสหประชาชาต (UN

WorldTourismOrganisation:UNWTO)ประมาณการวา

ในป2012ประชากรโลก1พนลานคนเดนทางไปทวโลก

และกอใหเกดรายไดหลายพนลานบาท มแรงงานในโลก

รอยละ 6-7 ททำางานเกยวกบการทองเทยว พบวา

มการละเมดสทธมนษยชนซงเปนผลจากการพฒนาดานการ

ทองเทยวในหลายดานอตสาหกรรมทองเทยวประกอบดวย

ธรกจยอยหลายประเภท ไมวาจะเปน ทพก การเดนทาง

บรษททวร ไกด อาหารและเครองดม (The Myanmar

Centre for Responsible Business, 2015) การประเมน

ผลกระทบดานสทธมนษยชนจากกจกรรมของธรกจจงม

ความสำาคญอยางยงแมอาจเกดกรณละเมดสทธมนษยชน

ในจดเลกๆของบรษทแตกสงผลกระทบทรนแรงไดบรษท

จงตองหาทางรบรปญหาและปองกน

3ความเสยงดานสทธมนษยชน

ในธรกจการโรงแรม

17

ความเสยงดานสทธมนษยชนในธรกจการโรงแรม 3

กรณการละเมดสทธแรงงานทเกดขนในธรกจการโรงแรม ไดแก การไมมสญญาจางงานเปนลายลกษณอกษร

การจางงานเหมาชวงไมเปนไปตามมาตรฐานกฎหมายแรงงาน การขดขวางไมใหมการจดตงสหภาพแรงงาน

การเลอกปฏบต ผหญงไดรบคาจางตำากวาผชาย ผหญงตองลงนามวาจะไมแตงงานหรอตงครรภ ดานความปลอดภย

เชนไมมระบบปองกนการถกคกคามทางเพศนอกจากนยงมกรณทคนนำาเทยวและคนขบรถสวนใหญตองทำางานตดตอ

กนเปนระยะเวลานานเกนไป

หลายโรงแรมทเปนโรงแรมเครอขนาดใหญลดตนทนดวยวธการตางๆ ทสงผลตอสทธแรงงาน ไมวาจะเปนการ

ซอขายแลกเปลยนทางธรกจเพอเปลยนชอและความเปนเจาของโรงแรมพนกงานททำางานอยเดมตองออกจากงานเพอ

ลดคาใชจาย การออกนโยบายการทำาความสะอาดใหรวดเรว (Speed-up) เพอทำาใหพนกงานทำาความสะอาดโรงแรม

ตองทำางานหนกขนจนอตราการบาดเจบของพนกงานโรงแรมสงกวางานบรการอนๆนอกจากนยงมการขดขวางจาก

นายจางไมใหรวมกลมตอรอง เชนพนกงานในเครอโรงแรมแหงหนงตองการจดตงสหภาพแรงงานใหมแตฝายบรหาร

จดการโรงแรมปฏเสธและขมขวาจะไมตอสญญาจางและกดดนใหพนกงานเขารวมเปนสมาชกสหภาพแรงงานทโรงแรม

สนบสนน

การเลอกปฏบตตอลกจางจากอคตทางเชอชาต เพศ ศาสนา อาย ปรากฏในหลายพนท เชน นายจางคกคาม

พนกงานทเปนคนผวดำาดวยการตอกยำาความเปนทาส เลอกปฏบตตอลกจางบนฐานของรสนยมทางเพศ หรอลกจาง

ทไมไดเลอนตำาแหนงจากอคตทางเชอชาต

การทำางานของแรงงานขามชาตของโรงแรมตางๆ ซงสวนใหญเปนพนกงานทำาความสะอาด บรกร ผดแลสวน

และพนกงานซกรดมกไมไดรบการคมครองตามกฎหมายแรงงานเชนไดรบคาแรงนอยกวาคาแรงขนตำาแตตองทำางาน

เกนเวลา ตวอยางเชน พนกงานทเปนแรงงานตางชาตถกยดหนงสอเดนทางและตองทำางานวนละ 22 ชวโมง

โดยไมหยดพก

1 สทธแรงงาน

นอกจากน ยงมความขดแยงระหวางโรงแรมกบชมชนทอาศยอยเดมในประเดนทางวฒนธรรมดงเชนกรณท

โรงแรมเหนวาเสยงละหมาดจากลำาโพงวทยทองถนสงเสยงดงรบกวนการพกผอนของลกคาในโรงแรม

กรณการละเมดสทธทดนและททำากนมกเกยวของกบการทธรกจการโรงแรมทไปรกลำาทดนของชมชนทองถน

ทอาศยอยกอนแลวเปนระยะเวลานานและบงคบใหพวกเขาตองยายถนโดยไมสมครใจเชนทอยอาศยของกลมชาตพนธ

ซงอาศยอยในพนทมานานกวา200ปถกไลรอใหออกจากพนทซงเปนชายหาดสาธารณะใชเปนจอดเรอทำาการประมง

เปนพนทประกอบพธกรรมและเปนสสาน

2 สทธในทอยอาศยและท�ากน

18

3 สทธในทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ผลกระทบจากธรกจทองเทยวทสำาคญอกประการหนงคอการดำาเนนธรกจทมาจากการใชทรพยากรรวมกบชมชน

ทองถนซงสงผลตอชวตความเปนอยเดม และละเมดสทธชมชนและการเขาถงทรพยากร โดยเฉพาะอยางยงการใช

นำาสะอาดของนกทองเทยวสงผลกระทบตอสทธในการใชนำาของชมชนทอยใกลเคยงกบสถานททองเทยวเชนโรงแรม

ใชนำามากเกนไปและใชเครองสบนำากำาลงสงจนทำาใหชมชนขาดแคลนนำาสะอาดเปนตน

การจดการของเสยเหมาะสมของโรงแรม เชน ขยะและนำาเสยยงทำาใหชมชนไดรบความเดอดรอนและเจบปวย

ดงเชน กรณทโรงแรมปดทางไหลของนำาจนกอใหเกดนำาทวม นำาบาดาลทชมชนใชอปโภคบรโภคปนเปอนนำาขยะท

ผวดนจนมผปวยโรคผวหนง หรอในกรณทมการปลอยนำาเสยลงสแหลงนำาสาธารณะโดยไมผานการบำาบดนำาเสยของ

โรงแรมเนองจากไมตองการสนเปลองคาไฟฟาจนสงผลตอสงแวดลอม

4 สทธของผใชบรการ

การละเมดสทธของผใชบรการมกเกยวของกบการเลอกปฏบตอนเนองมาจากอคตทางเพศเชอชาตและศาสนา

เชนเลอกปฏบตทางเชอชาตตอลกคาผวดำาปฏเสธไมรบลกคาบางเชอชาตรวมถงการปฏเสธการใหบรการแกผตดเชอ

เอชไอวและเอดสนอกจากนผใชบรการโรงแรมยงเสยงตอการถกละเมดสทธดานอนๆอกเชนการละเมดสทธความ

เปนสวนตวของลกคา เชน การแอบตดตงกลองบนทกภาพภายในหองพกของโรงแรม ขอมลสวนตวรวไหลเนองจาก

เครอขายอนเทอรเนตของโรงแรมถกโจมตเปนตน

19

ประโยชนทางธรกจของ HRDD 4

ตวอยางสวนหนงของบรษททมจดทำากระบวนการตรวจสอบสทธมนษยชนรอบดาน1 เมอจำาแนกตามประเภท

อตสาหกรรมมดงนอตสาหกรรมอาหารและเครองดมเชนบรษทNestle(เนสทเล)ซงรวมมอกบสถาบนสทธมนษยชน

เดนมารกประเมนผลกระทบดานสทธมนษยชนในพนทปฏบตการ7ประเทศบรษทโคคา-โคลาจดทำารายงานประเมน

ผลกระทบดานสทธมนษยชนหวงโซอปทานนำาตาลในประเทศโคลมเบยและกวเตมาลา2บรษทArlaFoodsผผลตอาหาร

จากนมในประเทศเดนมารก ประเมนผลกระทบดานสทธมนษยชนในประเทศไนจเรยและเซเนกล อตสาหกรรมเสอผา

และอปกรณกฬาเชนAdidasอตสาหกรรมทองเทยวเชนบรษทKuoniซงดำาเนนธรกจการทองเทยวดำาเนนการในพนท

ปฏบตการ2แหงอตสาหกรรมเหมองแรเชนAngloAmericanอตสาหกรรมสงทอเชนGAP,H&Mอตสาหกรรมไอท

เชนMicrosoftผผลตสนคาอปโภคและบรโภคเชนUnileverภาคการเงนเชนธนาคารBarclays,BBVA,CreditSuisse,

INGBank,RBSGroup,UBS,UniCreditภาคธรกจคมนาคมเชนNokiaSiemensNetworksบรษทพลงงานStatoil

ซงดำาเนนธรกจพลงงานใน30ประเทศ

กระบวนการ HRDD จะชวยใหบรษทสามารถ

ออกแบบและปรบปรงกลยทธดานสทธมนษยชนของบรษท

ในลกษณะ “เชงรก” โดยตงอยบนความเสยงและโอกาส

อนเปนผลลพธจากกระบวนการแทนทจะคอยตงรบจดการ

กบแรงกดดนจากภายนอกและเหตการณไมคาดฝนเพยง

อยางเดยว โดยเฉพาะในยคทโซเชยลมเดยและสอตางๆ

สามารถเผยแพรความกงวลและขอมลเกยวกบผลกระทบ

ทเกดจากการดำาเนนธรกจไดอยางรวดเรว

1คนควาขอมลและความเคลอนไหวเกยวกบบรษททดำาเนนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดานรวมทงฐานขอมลเปรยบเทยบ

การปฏบตดานสทธมนษยชนของบรษทตางๆไดทhttps://business-humanrights.org/company-action-platform2อานรายละเอยดกรณของโคคาโคลาเพมเตมไดทhttps://business-humanrights.org/en/coca-cola-publishes-human-rights-due-diligence-

reports-on-sugar-supply-chain-in-colombia-guatemala

4ประโยชนทางธรกจของ HRDD

20

ในเดอนสงหาคม2558มการสำารวจนโยบายบรรษทขามชาตทวโลกของCentreforHumanRightsinPractice

มหาวทยาลยWarwick สหราชอาณาจกร จำานวน 225 บรษทในหลายอตสาหกรรม ไดแก เครองนงหม เทคโนโลย

อาหารและเครองดม แร นำามนและกาซธรรมชาต การเงนพบวา ม 76บรษททระบวามกระบวนการตรวจสอบดาน

สทธมนษยชนอยางรอบดาน(CentreforHumanRightsinPractice,2015)สวนงานวจยเรอง“ExploringHumanRights

DueDiligence”ทจดทำาโดยTheBritishInstituteofInternationalandComparativeLaw(BIICL)และบรษทกฎหมาย

NortonRose Fulbright เผยแพรเมอปพ.ศ. 2559 เปดเผยวา ไดจดทำาแบบสอบถามผแทนจากบรษทตางๆทวโลก

จำานวน152แหงทงบรษทขามชาตบรษทระดบชาตทงขนาดใหญกลางเลกระหวางเดอนมถนายน-กรกฎาคม2558

โดย2 ใน3 เปนผจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยและสมภาษณผจดการอาวโสอก14บรษทจากธรกจ4ประเภท

ไดแกธรกจทใชทรพยากรธรรมชาตมาใชเปนวตถดบในการผลต(รวมถงพลงงานและเหมองแร)การเงนยาและเทคโนโลย

งานวจยนมผตอบแบบสอบถามรอยละ50ไดจดทำากระบวนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดาน

เหตผลสำาคญประการหนงของบรษททดำาเนนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดานคอเพอลดความเสยง

ดานชอเสยงของบรษทจากการละเมดสทธมนษยชนซงสามารถนำาไปสผลกระทบทางธรกจของบรษทไดเมอเปรยบเทยบ

ในประเภทอตสาหกรรมและประเทศเดยวกน บรษททเคยมกรณละเมดสทธมนษยชนมกมแนวโนมทจะดำาเนนการ

ตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดานมากกวา

การตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดานสงผลใหบรษทสามารถรบรถงกรณละเมดสทธมนษยชนเกดขน

จากการดำาเนนการของบรษทและนำาไปสการแกปญหาได บรษททตอบแบบสอบถามในงานวจยของ BIICL ระบวา

รอยละ77ของบรษททดำาเนนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดานพบการละเมดสทธมนษยชนทเกดขนจาก

การดำาเนนงานของบรษท ปญหาทคนพบกวารอยละ 74 ไดรบการแกไข และรอยละ 74 เปนกจกรรมทเกยวของกบ

บคคลท3ขณะทผทไมไดดำาเนนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดานเพยงรอยละ19สามารถระบผลกระทบ

ดานสทธมนษยชนทเกดจากการดำาเนนงานของบรษท และรอยละ 29 ทเหนวาการละเมดสทธมนษยชนของบรษท

เกยวของกบบคคลทสาม

กระบวนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดานไมเพยงเผยขอมลทบรษทอาจไมเคยรบรมากอนแตยง

สรางความเปลยนแปลงตอบรษทและหวงโซอปทานของบรษทไดอกดวย ตวอยางเชน การจดทำารายงานประเมน

สทธมนษยชนของบรษทยนลเวอร ทำาใหบรษทรบรขอมลเกยวกบสภาพการทำางานของแรงงานในหวงโซอปทานของ

บรษทจนนำาไปสการแกปญหาเชนลดชวโมงการทำางานของพนกงานในประเทศไทยหลงจากพบวาหนงในผจดหาวตถดบ

ของบรษททำางานตดตอกนโดยไมมวนหยดบรษทจงสงใหบรษทคคาจดทำาแผนเยยวยาซงใชเวลาแกไข3เดอนบรษท

จงจะแนใจวาพนกงานมวนหยดทก7วน(Unilever,2015)หรอการศกษาแรงงานในประเทศเวยดนามซงเปนหวงโซอปทาน

ของบรษท พ.ศ. 2554 พบวา แมวายนลเวอรจะมนโยบายดานสทธมนษยชน กระบวนการตรวจสอบดาน

สทธมนษยชนรอบดาน และมกลไกการเยยวยา แตยนลเวอรกไมไดตรวจสอบในทางปฏบต หลงจากการตรวจสอบ

สงผลใหผจดหาวตถดบตระหนกถงความคาดหวงดานมาตรฐานแรงงานของยนลเวอรมากขน และไดรบการฝกอบรม

และแนวปฏบตตามนโยบายใหมของบรษท ในป2558มการสำารวจวารอยละ70ของบรษทเหลานกงวลวายนลเวอร

จะไมรบซอสนคาของตนเองหากไมจดการปญหาแรงงาน ปญหาดานชวโมงการทำางานทมากเกนไปและการใชแรงงาน

สญญาจางไดรบการแกไข เพราะผจดหาวตถดบตระหนกถงความคาดหวงดานมาตรฐานแรงงานของยนลเวอรมากขน

และไดรบการฝกอบรมและแนวปฏบตตามนโยบายใหมของบรษท

21

ประโยชนทางธรกจของ HRDD 4

การตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดานยงสงผลตอวฒนธรรมองคกร โดยเฉพาะอยางยงเมอผบรหาร

ใหความสำาคญตอประเดนนอยางจรงจงเชนใชเปนหนงในเหตผลการตดสนใจของบรษทจนนำาไปสการเปลยนทศนคต

ของฝายตางๆได(Harrison,2013)การทบรษทพฒนาผลการดำาเนนงานดานสทธมนษยชนของตนเองและสรางความ

เปลยนแปลงตอโครงสรางการทำางานภายในบรษทไดมากกวาการดำาเนนการเมอมความทาทายจากภายนอกเทานน

จากการสำารวจของGermanGlobalCompactNetworkและeConsenseเมอป2557เกยวกบปจจยทมผลตอการ

จดทำาการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดานของบรษท39แหงพบวานอกจากปจจยภายนอกไดแกความเสยง

ดานชอเสยง ความคาดหวงของผมสวนไดสวนเสยและการทบรษทเขารวมเปนสมาชกของเครอขายดานธรกจและ

สทธมนษยชนแลว ปจจยภายใน ซงหมายถงการทผบรหารระดบสงแสดงความตงใจทจะสนบสนนการคมครอง

สทธมนษยชนอยางจรงจงผานชองทางตางๆเชนมขอผกมดทางนโยบายการแสดงใหเหนวาสทธมนษยชนจะกลายเปน

ขอไดเปรยบในการแขงขนทางธรกจไดกเปนสงสำาคญไมแพกน

กระบวนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดานถอเปน“AGame-Changer”สำาหรบบรษทตางๆเนองจาก

สามารถเปลยนความสมพนธระหวางบรษทกบสทธมนษยชนจากการ“NamingandShaming”ทมาจากผเลนภายนอก

ซงสะทอนความลมเหลวของบรษทในการปกปองสทธมนษยชนมาเปน “KnowingandShowing” ซงเปนผลการปฏบต

งานของบรษท แนวทางเชนนกอใหเกดประโยชนมากมาย แทนทจะรอใหนกรณรงคหรอสอสรางผลกระทบทางลบแก

บรษท

นอกจากความกงวลตอความเสยงดานชอเสยงแรงผลกดนจากภาครฐกมสวนสำาคญตอการจดทำาการตรวจสอบ

ดานสทธมนษยชนรอบดานของธรกจ ยกตวอยางเชน กฎหมาย Burma Responsible Investment Requirements

ของสหรฐอเมรกาทกำาหนดใหบรษทสญชาตอเมรกนทกบรษททลงทนในเมยนมารจำานวน500,000เหรยญสหรฐขนไป

ตองจดทำารายงานดานสทธมนษยชนเสนอตอกระทรวงตางประเทศของสหรฐอเมรกา บรษทโคคา-โคลา ไดเรมตน

จดทำารายงานดานสทธมนษยชนจากกฎหมายน ผลจากการดำาเนนการทำาใหบรษทไดรบขอมลเกยวกบการละเมดสทธ

หลายดานเชนการเลอกปฏบตทางเพศในการจางงานผหญงไดรบคาจางนอยกวาผชายบรษทจงจดอบรมใหความร

แกบรษทคคาเพอแกไขปญหานนอกจากนบรษทยงเรมตนประเมนผลกระทบดานสทธมนษยชนในหวงโซอปทานนำาตาล

ทเกยวของกบสทธทดน แรงงานเดก และแรงงานบงคบใน 28 ประเทศ หลงจากเหนวาการดำาเนนงานของบรษท

ไดสงผลกระทบตอสทธแรงงานสทธเดกและสทธทดนในหวงโซอปทานอยางไร

แนวโนมของการบงคบทางกฎหมายยงเพมมากขนเรอยๆ 3 ไมวาจะเปนกลมสหภาพยโรปทไดออกกฎระเบยบ

EUNon-FinancialReportingDirectiveof2014กำาหนดใหบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยและมลกจาง500

คนขนไป จดทำารายงานเปดเผยขอมลเกยวกบสทธมนษยชน ในรายงานตองเปดเผยนโยบาย ผลการดำาเนนงาน

และผลกระทบดานสทธมนษยชนกระบวนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดานรวมทงเปดเผยแนวทางการ

แกไขปญหา(Business&HumanRightsResourceCentre,2014)มผลบงคบใชในป2560ความตนตวจากการละเมด

สทธมนษยชนในหวงโซอปทานของธรกจในชวงไมกปทผานมา ยงกอใหเกดกฎหมายทเกยวของอกหลายฉบบในหลาย

ประเทศเชนUKModernSlaveryAct2015ทกำาหนดใหบรษทมกระบวนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดาน

เพอเปนกรอบในการปองกนบรรเทาความเสยงจากการคาทาสสมยใหมในหวงโซอปทานCaliforniaTransparencyin

SupplyChainAct2010กำาหนดใหผประกอบธรกจในรฐแคลฟอรเนยเปดเผยขอมลเกยวกบสทธมนษยชนตลอดหวงโซ

อปทาน

3ดตวอยางกฎหมายในประเทศตางๆทเกยวของกบกระบวนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดานเพมเตมไดท https://www.cambridge.org/core/journals/business-and-human-rights-journal/article/human-rights-due-diligence-in-law-and-practice-good-practices-and-challenges-for-business-enter-

prises/0306945323DD6F6C9392C5DBDE167001gence-in-law-and-practice-good-practices-and-challenges-for-business-enterprises/0306945323DD6F6C9392C5DBDE167001

22

การจดทำากระบวนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดานไดนำาเอาหลกการระหวางประเทศทเกยวของ

กบธรกจและสทธมนษยชนมาบรณาการตวอยางของหลกปฏบตทใชเปนกรอบอางองในการดำาเนนกระบวนการตรวจสอบ

ดานสทธมนษยชนอยางรอบดานซงสวนหนงบรษทตองปฏบตตามอยแลวเชนแนวปฏบตสำาหรบบรรษทขามชาตของ

องคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (OECDGuidelines forMultinational Enterprises)มาตรฐาน

GlobalReportingInitiativeโดยGlobalReportingInitiative(GRI)ขอตกลงโลกแหงสหประชาชาต(UNGlobalCompact)

มาตรฐานดานสงแวดลอมและสงคมทยงยน(StandardsonEnvironmentalandSocialSustainability)ในหลกเกณฑ

ของบรรษทเงนทนระหวางประเทศ (International FinanceCorporation-IFC)หรอมาตรฐานแนวทางความรบผดชอบ

ตอสงคมISO26000โดยองคการระหวางประเทศวาดวยการมาตรฐาน(InternationalOrganizationforStandardization:

ISO)

ในเมอการดำาเนนธรกจตามหลกการชแนะUNGPกำาลงจะกลายเปน“ธรรมเนยม”หรอ“จรรยาบรรณ”ในการ

ทำาธรกจตามหลกสากลบรษทของคณกจะถกผมสวนไดเสยฝายตางๆคาดหวงมากขนวาจะเคารพสทธมนษยชนเชนกน

กลาวโดยสรป“เหตผลทางธรกจ”(BusinessCase)ของกระบวนการHRDDนอกเหนอจากการชวยสะทอนวา

บรษทกำาลงทำาตามมาตรฐานสากลสามารถสรปไดดงตอไปน

ระบและตอบสนองตอความตองการของผมสวนไดเสยฝายตางๆไดดขน

เปนเครองสาธตภาวะผนำาและมาตรฐานการจดการขององคกร

จดการกบความเสยงดานชอเสยงปฏบตการกฎหมายและการเงนไดดขน

เปนเครองดงดดลกคาใหอยากอดหนนสนคาหรอบรการของบรษทมากขน

ดงดดคนทมความสามารถใหอยากมาทำางานกบบรษทและสรางแรงจงใจใหกบพนกงานและแรงงาน

ในบรษทไดดกวาเดม

23

หลกการของ HRDD 5

สทธมนษยชนฟงดเปนเรองใหญ แตคณสามารถรบมอกบความเสยงและกาวเดนสการเคารพสทธมนษยชนได

ดวยการทำางานอยางคอยเปนคอยไป ทละกาว ทละขน และสามารถประเมนผลกระทบเชงบวกจากการคมครอง

สทธมนษยชนไปพรอมกบการประเมนผลกระทบเชงลบทเกดขนแลวหรอมความเสยงทจะเกด

5

ถาบรษทของคณจะทำากระบวนการHRDD

เพอแสดงความรบผดชอบวาบรษทเคารพสทธมนษยชน

จะเรมตนอยางไรด?

หลกการของ HRDD

24

บรษททตงใจจะลงมอทำาตามหลกการชแนะUNGPและวางกลไกการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดาน

หรอHRDDควรครนคดพจารณาถง“ขอบเขต”ทบรษทยนดและสามารถใชหลกการตอไปนได

มภาวะผนำาในองคกร หมายถง ความทมเททจะผลกดนการเปลยนแปลงตงแตระดบผบรหารสงสด ซงรวมถง

การวางกลไกตดตามตรวจสอบและธรรมาภบาลทมประสทธผล การลงมออยางรวดเรวและรอบคอบทนททเกด

ความเสยงดานสทธมนษยชนจากการเปลยนแปลงในปฏบตการหรอกจกรรมของบรษท(เชนการเปลยนเจาของบรษท

การเปดตลาดใหมการจดซอวตถดบใหมหรอการจบมอกบพนธมตรรายใหมเปนตน)

กำาหนดหรอทบทวนนโยบาย วถปฏบต กลยทธ และระบบการตดสนใจตางๆ ทเหมาะสม ในการบรรเทา

ความเสยงดานสทธมนษยชนรวมถงการกระทำาตอไปน

หลกการส�าคญส�าหรบ HRDD

ระบและประกาศความทมเทของบรษทตอประเดนสทธมนษยชนอยางชดเจนในนโยบายบรษท

ทเปดเผยตอสาธารณะ

ใชกระบวนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดาน(HumanRightsDueDiligence-HRDD)

เชงรกเพอคาดการณผลกระทบเชงลบและลงมอบรรเทา

ปรบปรงการดำาเนนงานและเยยวยาผทไดรบผลกระทบเชงลบดานสทธมนษยชนจากการดำาเนนธรกจ

จดเรมตนทดในการจดการกบประเดนสทธมนษยชนของบรษท คอ หลกการชแนะ UNGP ดงทสรปในบทท 2

ของคมอฉบบน

ทวนอกครงวา “ความรบผดชอบ” ของธรกจในหลกการชแนะ UNGP เรยกรองใหบรษท “รจกและแสดง”

(KnowandShow)วาตนเองกำาลงรบผดชอบตามองคประกอบขางตนโดยจะตองมองคประกอบหลกดงตอไปน

จดเรมตน: หลกการชแนะ UNGP

25


• ทบทวนวาระบบการตดสนใจขององคกรเกยวกบการจดซอจดจางเหมาะสม

หรอไมสามารถปองกนความเสยงดานการละเมดสทธมนษยชนไดจรง

หรอไม

• ทบทวนสงทบรษททำาเพอบรรเทาความเสยงทนททความเสยงนนๆถกระบ

• ประเมนศกยภาพนโยบายและระบบของคคาผรบเหมาและผรบจาง

รายอนๆวาไดมาตรฐานหรอไม

• บรณาการระบบตางๆเขาดวยกนเชนนโยบายดานบคลากรและทรพยากร

ทางการเงนเพอประเมนจดลำาดบความสำาคญปองกนและจดการกบ

ความเสยงหรอเหตละเมดสทธมนษยชนและผลกระทบทงทเกดขนแลว

และมแนวโนมวาจะเกด

• ยอมรบวาความสามารถของลกจางในการใชสทธดงกลาวบางครงถกจำากด

(เชนดวยจดออนของตวบทกฎหมายหรอความยอหยอนของการบงคบใช

กฎหมาย)

• บรษทยนดทจะชวยขจดขอจำากดหรออปสรรคตางๆในการใชสทธของลกจาง

• ยอมรบวาลกจางทสามารถเปนตวแทนของลกจางดวยกนนนคอผพทกษ

สทธมนษยชนของตนเองทชอบธรรมและเชอถอไดมากทสด

• ยอมรบวาลกจางคอแหลงขอมลจรงและขอมลเชงลกเกยวกบสภาพ

การทำางานและมบทบาทสำาคญในการแจงใหองคกรรบรเกยวกบความเสยง

สทธมนษยชนดานแรงงานทงทเกดขนแลวและมแนวโนมวาจะเกด

เพมขดความโปรงใสของหวงโซอปทาน (Supply Chain) และหวงโซคณคา (Value Chain) ตงแตการจดหา

จากวตถดบไปถงการขาย การสงมอบสนคาและบรการ ลงมอปฏบตตามขนตอนทเหมาะสม เพอบรรเทาความเสยง

ดานสทธมนษยชน

ยอมรบและตระหนกในสทธสากลของลกจางทกคน ในการรวมกลมกนเปนสมาคมหรอสหภาพ และสทธ

ในการเจรจาตอรอง

26

• ยอมรบวาความสามารถของชมชนทองถนในการใชสทธดงกลาวบางครง

ถกจำากด (เชนดวยจดออนของตวบทกฎหมายหรอความยอหยอนของ

การบงคบใชกฎหมาย)

• บรษทยนดทจะชวยขจดขอจำากดหรออปสรรคตางๆ ในการใชสทธของ

ชมชน

• ยอมรบวาสมาชกชมชนทสามารถเปนตวแทนของคนในชมชนดวยกนนน

คอผพทกษสทธมนษยชนของตนเองทชอบธรรมและเชอถอไดมากทสด

• ยอมรบวาคนในชมชนทองถนคอแหลงขอมลจรงและขอมลเชงลกเกยวกบ

ผลกระทบจากการดำาเนนธรกจตอชมชนและมบทบาทสำาคญในการแจงให

องคกรรบรเกยวกบความเสยงสทธมนษยชนดานชมชน ทงทเกดขนแลว

และมแนวโนมวาจะเกด

มความทมเททจะเยยวยาอยางเหมาะสมในกรณทเกดผลกระทบเชงลบจากการละเมดสทธมนษชน

รวมมอกบผมสวนไดเสยและสรางพนธมตรใหมๆ เพอเพมประสทธผลในการเคารพในสทธมนษยชน เชน

บรษทอนคคาผรบเหมานายหนาสหภาพแรงงานสมาคมทางธรกจหนวยงานราชการองคกรพฒนาเอกชน(NGO)

ผเชยวชาญและแนวรวมของผมสวนไดเสย

ตระหนกในความสำาคญของการรวมมอเชงนโยบายกบหนวยงานภาครฐและผมสวนไดเสยกลมอนๆเพอ

ผลกดนใหรฐคมครองสทธมนษยชนไดอยางมประสทธภาพมากขน

ปรบปรงอยางตอเนองโดยใชหลกฐานเชงประจกษ กลไกตดตาม ประเมน และถอดบทเรยน รวมถง

การทบทวนความนาเชอถอและคณภาพของขอมล(ระดบทเหนอกวาการตรวจสอบแบบผสอบบญช)

ใชชองทางการสอสารทเปดเผยและซอสตย ทงภายในองคกรและกบคคาผมสวนไดเสยและสาธารณะ

ยอมรบและตระหนกในสทธสากลของชมชนในการไดใชชวตในสภาพแวดลอมทปลอดภย

27


หลกการชแนะUNGPเสนอวาขนตอนแรกทควรทำาในการแสดงความทมเทของบรษทตอการเคารพสทธมนษยชน

คอการกำาหนดและประกาศนโยบายดานนของบรษท

“นโยบายดานสทธมนษยชน”(HumanRightsPolicy)จะตองไดรบอนมตจากระดบผบรหารสงสดขององคกรและ

สะทอนวาองคกรมความทมเททจะเคารพในสทธมนษยชนและสอสารความทมเทดงกลาวทงภายในและภายนอกองคกร

นโยบายดงกลาวจะตองสะทอนอยในนโยบายกระบวนการและวถปฏบตตางๆของบรษทเพอบรณาการความเคารพ

ในสทธมนษยชนไปทวทกองคาพยพของการดำาเนนธรกจ

การก�าหนดและประกาศนโยบายดานสทธมนษยชน

หลกการชแนะ UNGP คาดหวงอะไรจากบรษท?

เรองนส�าคญอยางไร?

• การประกาศนโยบายบรษทเปรยบเสมอนการกำาหนด“นำาเสยงจากผบรหาร

สงสด”ซงจำาเปนตอการขบเคลอนความเคารพในสทธมนษยชนไปบรณาการ

ไวในคณคาหลก(CoreValues)และวฒนธรรมขององคกร

• เปนเครองสะทอนวาคณะผบรหารสงสดของบรษทไดยอมรบและพจารณา

แลวเหนวาความเคารพในสทธมนษยชนคอ“มาตรฐานขนตำา” ในการ

ดำาเนนธรกจอนจะนำามาซงการยอมรบในการประกอบธรกจ(Licenseto

Operate)ทงจากชมชนรอบสถานประกอบการและสงคมในวงกวาง

• เปนการสรปความวาคณะผบรหารสงสดคาดหวงใหพนกงานและพนธมตร

ทางธรกจขององคกรปฏบตตนอยางไรรวมถงกำาหนดวาผมสวนไดเสย

ฝายตางๆจะคาดหวงอะไรจากบรษทไดบางในประเดนสทธมนษยชน

• นโยบายบรษทควร“จดชนวน”การกระทำาอนๆภายในบรษทซงจำาเปน

ตอการทำาใหความทมเทของบรษทสมฤทธผล

28

นโยบายดานสทธมนษยชนของบรษท(CorporateHumanRightsPolicy)ควรประกาศความทมเทเปนการทวไป

ทจะเคารพใน “สทธมนษยชนตามหลกสากล” ตลอดทกขนตอนในการดำาเนนธรกจ บรษทควรอธบายอยางชดเจนวา

ความทมเทดงกลาวครอบคลมบคลากร (ทงพนกงานประจำา ลกจาง และลกจางของผรบเหมาชวง) ตลอดจนความ

คาดหวงทบรษทมตอพนธมตรทางธรกจทงทใกลชดและอยไกลออกไปในหวงโซคณคา(ValueChain)หรอหวงโซอปทาน

(Supply Chain) บรษทควรทบทวนนโยบายนเปนระยะๆ เพอสะทอนความเปลยนแปลงในสาระสำาคญทอาจเกดขน

ในแงความเสยงดานสทธมนษยชนของบรษท เชน เนองจากบรษทมความเสยงดานสทธมนษยชนเพมเตมและม

รปแบบใหมๆหลงจากทไปเปดโครงการหรอกจการใหมหรอไปวาจางคคาหรอผรบเหมาหลกรายใหมเปนตน

บรษทอาจบรณาการความเคารพในสทธมนษยชนเขาไปในนโยบายระดบสงทมอยแลวเชนจรรยาบรรณในการ

ดำาเนนธรกจ(CodeofConduct)หรอหลกการบรหารธรกจ(BusinessPrinciples)ถาหากคณเปนบรษทขนาดเลกคณก

อาจเพมเตมสทธมนษยชนเขาไปในนโยบายทมอยแลวในดานสขภาพความปลอดภยและสงแวดลอมหรอไมคณอาจ

ประกาศนโยบายสทธมนษยชนแยกออกมาตางหากทงสองวธนมประสทธภาพพอๆกนกญแจสำาคญอยทการเลอกวธ

ทจะสามารถ “สงสญญาณ” ไดอยางชดเจนวา บรษทใหความสำาคญกบการเคารพสทธมนษยชน และชวยบรณาการ

ความเคารพดงกลาวเขาไปในวฒนธรรมขององคกรนอกจากน การตดสนใจนโยบายดงกลาวม “ททาง” ในบรษทแลว

หรอยงควรตงอยบนการทบทวนวาใครหรอฝายใดในองคกรควรเปน“เจาของ”นโยบายนและชวยผลกดนกระบวนการ

บรณาการ

นโยบายดานสทธมนษยชนของบรษทอยางนอยทสดควรสะทอนความทมเทวาบรษทจะรบผดชอบตอการเคารพ

สทธมนษยชนทกขอซงเปนทยอมรบในระดบสากลและระบอยางชดเจนวาบรษทคาดหวงอยางไรจากพนกงานพนธมตร

ทางธรกจและองคกรอนๆในหวงโซคณคาของตนในแงของการเคารพสทธมนษยชนนอกจากนนโยบายควรครอบคลม

ขอมลอนๆซงเปนทสนใจของผมสวนไดเสยเชน

ขนตอนทจ�าเปน

ก�าหนดนโยบายตางหาก หรอบรณาการเขากบนโยบายเดม?

เนอหาทส�าคญของนโยบายควรประกอบดวยอะไรบาง?

1 นยามเนอหานโยบาย

29


• ความทมเทของบรษทในการดำาเนนกระบวนการตรวจสอบดานสทธมนษยชน

อยางรอบดาน (HRDD)อยางสมำาเสมอ โดยอาจระบวาบรษทจะใช

กระบวนการนในขนตอนใดของการดำาเนนธรกจ (เชนกอนการกอสราง

โครงการใหม)

• รปแบบกลไกการรบเรองรองเรยนในระดบปฏบตการ

• ความเสยงดานสทธมนษยชนขอหลกๆทบรษทคนพบและแนวทางในการ

รบมอ

• วธใหผมสวนไดเสยทอาจไดรบผลกระทบเขามามสวนรวมและกระบวนการ

ปรกษาหารอ

• วธสอสารเรองนตอผมสวนไดเสยอนๆและสงคมในวงกวาง

• สทธมนษยชนของแรงงานรวมถงสทธในการรวมกลมและจดตงสหภาพ

การขจดแรงงานบงคบทกรปแบบรวมถงในหวงโซอปทาน

• การไมเลอกปฏบตตอแรงงานและสมาชกในชมชนทองถน

• สทธทเกยวของกบสวสดการของชมชนทองถน (รวมถงสทธในสขภาพ

การศกษาความเปนอยทดการใชทดนและการเขาถงอาหารและนำา)

นอกจากน นโยบายอาจอางองชดหลกการสากลหรอแนวรวมสากล ซงสอดคลองกบสทธมนษยชนทไดรบการ

ยอมรบในระดบสากลและบรษทพรอมทจะปฏบตตามการอางอง“หลกการชแนะวาดวยธรกจและสทธมนษยชนแหง

สหประชาชาต”หรอUNGPในนโยบายถอเปนจดเรมตนทด

สำาหรบบรษททวไปในประเทศไทยทมหวงโซอปทานและมสถานประกอบการอยางนอยหนงแหงความเสยงดาน

สทธมนษยชนประการสำาคญๆมกเปนเรองตอไปน

บรษทควรปรกษาผเชยวชาญเพอใหมนใจไดวานโยบายดานสทธมนษยชนของบรษทตงอยบนขอมลทรอบดาน

และครบถวนสมบรณ ผเชยวชาญเหลานอาจเปนปจเจกบคคลทมความรเกยวกบสทธมนษยชน คณะกรรมการ

สทธมนษยชนแหงชาตหรอถาหากบรษทมเวลาจำากดกควรอางองงานวจยหรอเอกสารทนาเชอถอ

2 พฒนานโยบาย

30

ผลกระทบดานสทธมนษยชนนนอาจเกดขนไดจากการดำาเนนงานของหลายฝายภายในบรษท ยกตวอยางเชน

ฝายทรพยากรบคคลสวนใหญจะดความเสยงทเกยวของกบพนกงานลกจางและลกจางรบเหมาคาแรง(Sub-contract)

เปนหลกฝายจดซอจดจางอาจดเรองสทธของแรงงานหรอผจำาหนายวตถดบในหวงโซอปทานสวนฝายพฒนาโครงการ

กมกจะเนนเรองผลกระทบตอชมชนทองถน ซงบรษททมขนาดเลกอาจมผจดการไมกคนแบงกนดความเสยงเหลาน

นอกจากน สหภาพแรงงานหรอตวแทนลกจางภายในองคกรกอาจเปนผรหรอผเชยวชาญเกยวกบกฎหมายแรงงาน

มาตรฐานทางเทคนคหรอสภาพแวดลอมในตลาดแรงงานทอาจสงผลตอสทธของแรงงานได

ถาบรษทของคณไมมผเชยวชาญดานสทธมนษยชนภายในองคกรกสามารถมองหาจากภายนอกบรษทไดในการ

พฒนานโยบาย ถาบรษทของคณมขนาดเลก การศกษาแนวปฏบตในเรองนของสมาคมทางธรกจ แนวรวมของผม

สวนไดเสยหรอองคกรตางๆททำางานดานสทธมนษยชนกเปนจดตงตนทดได

การเปรยบเทยบนโยบายบรษทของคณกบนโยบายของบรษทอนๆ ทอยในธรกจเดยวกนอาจเปนประโยชน

โดยเฉพาะถาเปรยบเทยบกบบรษททไดรบการยอมรบวาเปน“ผนำา”ดานการเคารพสทธมนษยชน

คณควร“ทดสอบ”รางนโยบายของบรษทกบตวแทนผมสวนไดเสยกลมหลกเพอชวยใหบรษททำาความเขาใจวา

นโยบายนนเมอประกาศออกไปแลวจะถกมองจากผมสวนไดเสยเหลานนอยางไรตวอยางวธทใชไดอาท

ใหฝายตางๆ ในบรษทมสวนรวม

มองหาความเชยวชาญจากภายนอก

ใหผมสวนไดเสยมสวนรวม

• สอบถามความเหนจากตวแทนสหภาพแรงงาน

• สอบถามความเหนจากตวแทนชมชนทองถนหรอองคกรพฒนาเอกชน

(NGO)ในพนทปฏบตการหลก

• สอบถามความเหนจากนกลงทนโดยเฉพาะกองทนทใชหลกการลงทนอยาง

รบผดชอบตอสงคม(SociallyResponsible Investment:SRI)ซงมความ

เชยวชาญในดานน

• จดตงคณะกรรมการทปรกษาอยางเปนทางการเพอขอความเหนคณะ

กรรมการดงกลาวอาจประกอบดวยตวแทนจากคณะกรรมการสทธมนษยชน

แหงชาต (กสม.)องคกรพฒนาเอกชน(NGO)สหภาพแรงงานกองทน

ทลงทนอยางรบผดชอบตอสงคมและผเชยวชาญอนๆทเกยวของคณะ

กรรมการนอาจมบทบาทในระยะยาวดวยเชนใหความเหนและขอเสนอแนะ

ตอความพยายามของบรษททจะลงมอปฏบตตามนโยบายขององคกร

31


3 สอสารนโยบาย

นโยบายดานสทธมนษยชนของบรษทควรประกาศและเปดเผยตอสาธารณะ จะตองไดรบความเหนชอบจาก

คณะผบรหารสงสดของบรษทและสอสารภายในไปยงบคลากรทกฝายเพอสงสญญาณวาเรองนสำาคญและชวยบรณาการ

นโยบายนเขาไปในการดำาเนนธรกจตลอดสาย นอกจากน นโยบายดงกลาวจะตองไดรบการสอสารภายนอกไปยงคคา

พนธมตรทางธรกจและองคกรอนๆในหวงโซคณคาขององคกรรวมถงคนทอาจไดรบผลกระทบจากการดำาเนนธรกจ

ประธานเจาหนาทบรหาร(CEO)และผบรหารระดบสงคนอนๆควรสงสารอยางชดเจนและสมำาเสมอเพอกำาหนด

“นำาเสยง”ขององคกร (Toneat theTop)และชวยเรยกรองความสนใจไปยงตวนโยบายและการ “ปลกฝง” เขาไปใน

วฒนธรรมองคกร บรษทหลายแหงมประสบการณทคลายกนมาแลวกอนหนานในประเดนสขภาพและความปลอดภย

ของพนกงานวธทใชไดสำาหรบสทธมนษยชนอาท

แสดงความทมเทของคณะผบรหารสงสดตอนโยบาย

• อางองประเดนสทธมนษยชนและกระบวนการตรวจสอบอยางรอบดาน

อยางสมำาเสมอในสนทรพจนของผบรหารทงภายในและภายนอกบรษท

• ผบรหารระดบสงสอบถามถงความเสยงดานสทธมนษยชนหรอผลประกอบการ

ดานสทธมนษยชน เวลาทประชมกนในประเดนสำาคญทางธรกจ เชน

การอนมตโครงการใหม

• เผยแพรตวอยางการแสดงความรบผดตอสทธมนษยชนใหบคลากรรบร

เปนการภายในตลอดทงบรษทไมวาจะเปนกรณใหรางวลหรอระงบการ

ดำาเนนธรกจ(เชนกบคคาทละเมดสทธ)โดยตวอยางตางๆอาจปดบงชอ

บรษทหรอชอ-นามสกลจรงถาจำาเปน

• ยกประเดนสทธมนษยชนขนเปนประเดนแรกๆของผบรหารระดบสง

เวลาหารอกบองคกรทสนใจจะจบมอเปนพนธมตรทางธรกจหรอหนวยงาน

ราชการตางๆ

คณจะตองพจารณาวาผมสวนไดเสยตางๆอาทพนกงานชมชนทองถนฯลฯปกตแลวเขาถงขอมลไดอยางไร

เชนจะใชการสอสารในลกษณะขอเขยนคำาพดหรอภาพจะใชภาษาใด(ภาษาพนถนอาจสำาคญ)และจะใชเทคโนโลย

หรอไมอยางไรเพอตดสนใจวาบรษทจะสอสารความทมเทตอนโยบายนภายในและภายนอกไดอยางไรใหเกดประสทธผล

สงสด

เลอก “วธ” และ “ภาษา” ทเหมาะสม

32

• ความยงยน/ผลประกอบการดานสงคม

• สขภาพและความปลอดภย

• ความมนคง

• บคลากร

• ชมชนสมพนธรวมถงการชดเชยการโยกยายถนฐาน

• สงแวดลอม

• การปฏบตตามกฎหมาย

• การจดซอจดจาง/การจางเหมาชวง

• ประชาสมพนธ/สอสารองคกร

• การจดการความเสยงและการอนมตโครงการ

• นโยบายตอตานคอรปชนมกจะเกยวของเชนกนเนองจากเมอใดทคอรปชน

และการตดสนบนเกดขนเมอนนการเคารพสทธมนษยชนกมกจะเปนไป

ไดยาก

ถาหากนโยบายดานสทธมนษยชนจะมประสทธผลในทางปฏบตนโยบายและกระบวนการอนๆทวทงบรษทกจะ

ตองสอดคลองกบนโยบายน การนำานโยบายไปปฏบตจงตองอาศยการสนบสนนและทรพยากรทเพยงพอ ตงแตภาวะ

ผนำาการกำาหนดความรบผดแรงจงใจและการฝกอบรมประเดนเหลานอาจสงผลตอสมมตฐานและทศนคตของบคลากร

ของบรษทโดยตรง เกยวกบความสมพนธระหวางนโยบายดงกลาวกบงานของพวกเขา และชวยบรณาการใหมนเขาไป

เปนสวนหนงของชดคณคาและวฒนธรรมขององคกร

บรษทของคณอาจมนโยบายและกระบวนการภายในตางๆนานาอยแลวทครอบคลมบางมตของสทธมนษยชน

ตอใหไมไดเขยนในภาษาของสทธมนษยชนนโยบายเหลานมประโยชนในแงทชใหเหนวาสทธมนษยชนเอาเขาจรงแลว

กมใช “เรองใหม” สำาหรบบรษทแตอยางใด แตคณกตองตรวจสอบใหมนใจวา นโยบายและกระบวนการตางๆ ทม

อยเดมนนสอดคลองกบนโยบายดานสทธมนษยชนทกำาหนดขนมาใหม นนคอ สอดรบและสนบสนนนโยบายใหม

ไมใชคดงางหรอขดขวางตวอยางนโยบายและกระบวนการตางๆทเกยวของอยในดานตอไปน

ปรบใหเขากบโครงสรางเดม

4 ปรบวถปฏบตภายในใหตรงกบนโยบาย

ภาษาอาจเปนประเดนทละเอยดออน ถาหากคนในองคกรมองวา “สทธมนษยชน” ไมเกยวของกบการดำาเนน

ธรกจหลก คณกอาจเผชญกบแรงตานจากภายใน สวนความทาทายจากภายนอกกมเหมอนกน เชน การใชภาษาของ

สทธมนษยชนอาจตองคำานงถงประเดนทางวฒนธรรมรวมถงมมมองของชมชนทองถนและรฐบาลในบางกรณอาจม

เหตผลทจะหลกเลยงการใชภาษาสทธมนษยชนทางตรงในระยะสน เมอเวลาผานไปการเสรมเตมภาษาสทธมนษยชน

เขาไปทางตรงกอาจเรมเปนไปได เพอเสรมสรางความเขาใจวาสทธมนษยชนเกยวของกบการดำาเนนธรกจของบรษท

อยางไร

33


บคลากรในฝงดานเทคนคของธรกจ (เชน ฝายพฒนาธรกจโรงแรม ฝายกลยทธองคกร ฯลฯ) มกจะคำานงถง

สทธมนษยชนในงานของพวกเขา หากพวกเขาเขาใจวาสทธมนษยชนเปนเรองของอะไร เกยวกบบรษทอยางไร

สำาคญตอความรบผดชอบของพวกเขาอยางไร และพวกเขาควรลงมอทำาอะไรบาง คณสามารถชวยลดความระแวง

และทำาใหบคลากรเขาใจเรองสทธมนษยชนมากขนดวยการทำาสงตอไปน

การฝกอบรมและเสรมสรางความตระหนกร

กลไกความรบผดภายในสำาหรบการนำานโยบายนไปปฏบตมความสำาคญอยางยงบรษทของคณสามารถตอยอด

ประสบการณจากเมอครงทบรณาการมาตรฐานดานความปลอดภยซงวนนไดกลายมาเปนสวนหนงของ“งานททกคน

ตองทำา”ในมมมองของพนกงานบรษทจำานวนมากไปแลววธทจะบรณาการความรบผดสำาหรบการเคารพสทธมนษยชน

มตวอยางดงน

สรางกลไกความรบผด (Accountability)

• มอบหมายใหบคคลใดบคคลหนงคณะทำางานภายใตคณะกรรมการบรษทหรอคณะผบรหารระดบสง

เชนคณะกรรมการความยงยนหรอคณะกรรมการจรรยาบรรณทางธรกจเปนผรบผดชอบในการดแล

ประเดนสทธมนษยชน

• จดตงกลไกความรบผดทงในระดบองคกรและระดบพนทปฏบตการเชนมอบหมายใหCEOเปนผรบ

ผดชอบสงสดในประเดนสทธมนษยชนกำาหนดใหผจดการระดบภาคหรอภมภาคตองลงนามเวลาท

รายงานประเดนสทธมนษยชน

• ผกดชนชวดผลงาน(KeyPerformanceIndicators:KPI)และระบบการใหรางวลบคลากรเขากบการนำา

นโยบายไปปฏบตและทำาเชนนตลอดทงองคกรไมใชเฉพาะกบคนทไดรบมอบหมายใหเปน“เจาภาพ”

เรองสทธมนษยชนเทานน

• จดการฝกอบรมเกยวกบสทธมนษยชนใหกบพนกงานในฝายสำาคญ เชน ฝายจดซอจดจาง

และผเชยวชาญดานเทคนคเชนวศวกร

• จดตงจดตดตอเพอสนบสนนพนกงานณพนทปฏบตการชวยตอบคำาถามและคลคลายปญหา

• เผอเวลาใหกบ“ชวงสทธมนษยชน”กอนเรมการประชมในองคกรแบบเดยวกบทหลายบรษททำาสำาหรบ

ประเดนความปลอดภยโดยอาจเปนขอความยำาเตอนสนๆวาประเดนทกำาลงจะถกกนนนอาจมนย

เกยวของกบสทธมนษยชนซงจะตองพจารณาดวย

• หารอกบสหภาพแรงงานหรอตวแทนพนกงาน เพอสนบสนนกจกรรมเสรมสรางความตระหนก

ตอนโยบายของบรษท

• จดการเสวนาแบบมสวนรวมในประเดนสทธมนษยชนทเฉพาะเจาะจง

• จดทำารายงานสรปเปนการภายในเกยวกบประเดนสทธมนษยชนทกำาลงเปนประเดนใหญเชนการเขาถง

แหลงนำา การคมครองแรงงานขามชาต เปนตน โดยบรษทควรเนนการจดกจกรรมเหลาน

ในบรบททมความเสยงสงสดดานผลกระทบตอสทธมนษยชน

34

5 ขยายความทมเทไปสสายสมพนธทางธรกจ

นโยบายดานสทธมนษยชนของบรษทจะตองถกบรณาการเขาไปในสายสมพนธตางๆ ทองคกรมกบองคกรอน

รวมถงในเงอนไขสญญาตางๆ ดวย เพอใหเกดความชดเจนวาบรษทคาดหวงวาทกองคกรทมความสมพนธทางธรกจ

จะตองเคารพสทธมนษยชนเชนเดยวกนและนไมใช“ประเดนเสรมทตอรองกนได”การบรณาการนโยบายบรษทเขาไป

ในเงอนไขสญญาและขอตกลงตางๆจะชวยเพม“แรงงด”(Leverage)ของบรษทนนคอความสามารถในการสงอทธพล

ตอพฤตกรรมของผทมความสมพนธทางธรกจดวย และเงอนไขเหลานอาจเปนรากฐานสำาหรบการตดตอพดคยเรองน

อยางสมำาเสมอหรอสำาหรบทบทวนการจดการความเสยงดานสทธมนษยชนของบรษท

ความเสยงดานสทธมนษยชนหลายขอของบรษท รวมถงศกยภาพของบรษทในการบรรเทาความเสยงเหลานน

ถกกำาหนดในเงอนไขสญญาททำากบพนธมตรทางธรกจคคาผรบเหมาตลอดจนขอตกลงกบรฐบาลบนทกความเขาใจ

ตางๆบคลากรของบรษททมหนาทเจรจาตอรองสญญาและขอตกลงเหลานจะตองไดรบแนวปฏบตทชดเจนจากองคกร

บรษทของคณควรคำานงถงประเดนตอไปนกอนและหลงการลงนามในสญญาหรอขอตกลง

ท�าใหถกตองตงแตตน

• มองหาหลกฐานวาพนธมตรทางธรกจคคาหรอผรบเหมามศกยภาพและ

ความเตมใจทจะปฏบตตามขอกำาหนดในสญญาเกยวกบสทธมนษยชน

• อธบายใหชดเจนวาบรษทคาดหวงใหพนธมตรคคาหรอผรบเหมา“สงตอ”

ความคาดหวงวาจะเคารพสทธมนษยชนไปยงองคกรอนๆในหวงโซอปทาน

ของพวกเขาดวยและมองหาหลกฐานทวาพวกเขาไดสงตอความคาดหวง

ดงกลาวในทกโอกาสททำาได

ถาหากบรษทของคณมรฐเปนเจาของ หรอเปนผถอหนรายสำาคญทมอำานาจควบคม คณจะตองคำานงวา

คณมบทบาทในการใหรฐบาลปฏบตตามพนธกรณตางๆดานสทธมนษยชนดวยอาท

• การสรางหลกประกนวานโยบายตางๆของรฐจะสอดคลองกบมาตรฐาน

สทธมนษยชนและเปนเนอเดยวกนตลอดทกกระทรวงทบวงกรมและ

หนวยงานราชการอนๆทตดตอกบบรษทของคณ

• หยบยกประเดนสทธมนษยชนขนมาในการหารอระหวางรฐบาลกบบรษท

• พฒนาแนวปฏบตดานสทธมนษยชนสำาหรบรฐวสาหกจและบรษทอนๆ

ทรฐมอำานาจควบคม

35

ประเดนดานสทธทโรงแรมควรใสใจ 6

จากการประมวลขอมลตางๆจากเอกสารและการรบฟงความเหนตอรางคมอประเมนผลดานสทธมนษยชนอยาง

รอบดาน (HumanRightsDueDiligence)ของธรกจการโรงแรมและรางรายการตรวจสอบ(Checklist)ทเกยวของกบ

ธรกจการโรงแรมสามารถสรปประเดนดานสทธบางประเดนทธรกจโรงแรมควรใหความสำาคญโดยสงเขปไดดงตอไปน

(ดรายละเอยดใน“รายการตรวจสอบ”แนบคมอฉบบน)

6ประเดนดานสทธทโรงแรมควรใสใจ

1 การมสวนรวมของชมชน ในการกอสรางโรงแรมใหม หรอขยายโรงแรมเดม

การใชแรงงานขามชาต

การใชลกจางรบเหมาคาแรง

ลกคา

• การจดการทดนเชนผทอาศยอยบนทดนผนนนมความจำาเปนจะตองยายออกในการกอสรางโรงแรมหรอไม

• คณภาพความพอเพยงและการเขาถงแหลงนำา

• ผลกระทบดานวฒนธรรม

• การจดการความปลอดภยระหวางการกอสราง

• สภาพแวดลอม

• การจดหาแรงงาน เชน โรงแรมหามการจางงานหรอการขนสงแรงงานทใชการขมขคกคาม ใชกำาลง

การหลอกลวงหรอการลกพาตวหรอไม?

• หนงสอเดนทาง/เอกสารแสดงตน

• เงอนไขการจางงานเชนแรงงานขามชาตไดรบคาจางไมนอยกวาตามกฎหมายคาแรงขนตำาและไดรบสวสดการ

ไมนอยกวาทกฎหมายกำาหนดหรอไม

• การจางงานเชนโรงแรมใชเฉพาะลกจางประจำาในหนาทสำาคญๆหรอไมลกจางรบเหมาคาแรงเขาใจขอตกลง

การเขามาทำางานหรอไม

• สภาพแวดลอมในททำางาน

• การจดการลกจางรบเหมาคาแรงเชนโรงแรมมกระบวนการตรวจสอบ(Audit)การใชแรงงานของผรบเหมาหรอ

คคาอยางไมเปนทางการเปนครงคราวหรอไม

• มาตรการรกษาความปลอดภย

• การไมเลอกปฏบต

• การคมครองขอมลสวนบคคล

2

3

4

36

ตวอยาง:นโยบายดานสทธมนษยชนของโรงแรมในเครออนเตอรคอนตเนนตล(InterContinentalHotelGroups)

เราทมเทใหกบการทำาตามกฎหมายและกฏเกณฑของประเทศและดนแดนทกแหงทเราดำาเนนธรกจ ในฐานะ

สวนสำาคญของวฒนธรรมการดำาเนนธรกจอยางรบผดชอบ และนโยบายดานสทธมนษยชนของเรากเผยแพร

ในภาษาตางๆมากกวา40ภาษาทวโลก

เราสาธตความทมเทตอสทธมนษยชนดวยวธการดงน

ในปค.ศ.2014เราไดพฒนามาตรฐานซงกำาหนดวาโรงแรมทกแหงทใชแบรนดIHG®จะตองประยกตใชนโยบาย

ดานสทธมนษยชนและแสดงนโยบายดงกลาวอยางชดเจนณ สถานประกอบการ มาตรฐานนสาธตความทมเทอยาง

ตอเนองของเราทจะประกอบธรกจอยางรบผดชอบ

ในป ค.ศ. 2015 เราพฒนาและลงมอใชหลกสตรการเรยนการสอนอเลกทรอนกส (e-Learning) เกยวกบ

สทธมนษยชน หลกสตรนใชไดกบโรงแรมทกแหงและเพอนรวมงานทกคนในเครอ ถกออกแบบมาเพมความตระหนก

ในวถของบรษทเกยวกบสทธมนษยชนและสนบสนนใหโรงแรมตางๆทำาตามมาตรฐานสทธมนษยชนใหไดนอกจากน

เรายงจดอบรมดานสทธมนษยชนใหกบโรงแรมชนนำาในเครออกหลายแหง

เรากำาลงทำางานยกระดบการรบรเกยวกบวถดานสทธมนษยชนของเราในโรงแรมตางๆ ผานการบรณาการ

มาตรฐานดานสทธมนษยชนของเราและจะพฒนาเนอหาทใชสำาหรบการอบรมตอไปเราลงนามในUNGlobalCompact

ปรบการดำาเนนธรกจและกลยทธของเราใหสอดคลองกบหลกการสากล10ประการซงรวมถงสทธมนษยชนและมาตรฐาน

แรงงาน เราเปนสมาชกคณะทำางานBusiness in theCommunity (BiTC)และBusiness forSocialResponsibility

(BSR) ดานสทธมนษยชน ซงประกอบดวยบรษทจากหลากหลายธรกจ และเปนสมาชกคณะทำางานดานการคามนษย

ของInternationalTourismPartnership(HumanTraffickingWorkingGroup)นอกจากนเรายงทำางานอยางใกลชดกบ

ฝายจดซอจดจางเพอบรณาการวถดานสทธมนษยชนเขาไปในสญญาและขอตกลงตางๆ

ตวอยางนโยบายดานสทธมนษยชนของโรงแรม

• สนบสนนการพทกษสทธมนษยชนโดยเฉพาะสทธของเพอนรวมงานของเรา

บคคลทเราทำาธรกจดวยและชมชนทเราปฏบตการ

• เคารพในสทธของเพอนรวมงานของเราในการรวมกลมโดยสมครใจภายใต

กฎหมาย

• สรางสภาพแวดลอมในการทำางานทปลอดภยและใหคนมสขภาพด

• ไมสนบสนนการใชแรงงานบงคบหรอแรงงานเดก

• สนบสนนการขจดเลอกปฏบตในการจางงานและสงเสรมความหลากหลาย

ในททำางาน

• สงมอบคาตอบแทนและเครองมอใหเพอนรวมงานของเรากาวหนาในอาชพ

และคำานงถงความอยดมสขของพวกเขา

• สงเสรมการแขงขนทเปนธรรมไมสนบสนนการทจรตคอรรปชน

• ดำาเนนธรกจดวยความซอสตยและซอตรงทำาตามกฎหมายทเกยวของ

• พฒนาและลงมอใชขนตอนและกระบวนการตางๆเพอสรางหลกประกน

วาเราไดทำาตามนโยบายน

37

ประเดนดานสทธทโรงแรมควรใสใจ 6

ตวอยาง:นโยบายดานสทธมนษยชนของโรงแรมเครอแมรออท

Marriott International, Inc. ตระหนกและเคารพในหลกการของปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนนโยบาย

ดานสทธมนษยชนของแมรออทสะทอนความทมเทของบรษททจะดำาเนนธรกจอยางสอดคลองกบหลกการเหลานและ

เคารพสทธมนษยชนภายในปรมณฑลทบรษทมอทธพล(SphereofInfluence)แมรออทแสดงภาวะผนำาระดบโลกในดาน

ธรรมเนยมปฏบตในททำางานทรบผดชอบ และพยายามดำาเนนธรกจในทางทปลอดจากการมสวนรวมกบการละเมด

สทธมนษยชนคณคาหลกและวฒนธรรมของบรษทตางฝงความทมเทตอธรรมเนยมทางธรกจทมจรยธรรมและการเปน

พลเมองดของสงคม

นโยบายของแมรออทกำาหนดวาบรษทจะดำาเนนธรกจอยางซอสตยและซอตรงทำาตามกฎหมายตางๆทเกยวของ

นโยบายของบรษทระบมาตรฐานและแนวปฏบตทางจรยธรรมทชดเจน สำาหรบการดำาเนนธรกจและกำาหนดขอบเขต

ความรบผดเพอนรวมงานและทกฝายทเกยวของกบบรษทจะตองทำาตามกฎหมายและทำาตามมาตรฐานทเฉพาะเจาะจง

เกยวกบพนธะทางกฎหมาย จรยธรรม และธรรมเนยมปฏบตทางธรกจ บรษทมกลไกความรบผดทชดเจนสำาหรบ

การตดตามตรวจสอบและรายงานผลการปฏบตตามแนวทางเหลาน

แมรออทประณามการฉวยโอกาสใชแรงงานเดกทกรปแบบบรษทไมใชแรงงานเดกและสนบสนนการขจดการใช

แรงงานเดกสนบสนนกฎหมายทจะปองกนและลงโทษอาชญากรรมของการลวงละเมดทางเพศเยาวชนแมรออททำางาน

เพอยกระดบความตระหนกรในเรองนรวมมอกบหนวยงานบงคบใชกฎหมายของภาครฐเพอรบมอกรณลวงละเมดใดๆ

ทเกดขนภายใตการรบรของบรษทแมรออทมประวตยาวนานของการสนบสนนโครงการและแนวรวมตางๆทชวยเหลอ

ใหเยาวชนกลมเสยงและครอบครวของพวกเขาเตรยมพรอมและไดงานทมความหมายแมรออทจะสนบสนนโครงการ

ทชวยใหเยาวชนหลดพนจากบวงความจนตอไปวฏจกรซงทำาใหพวกเขาและครอบครวตกอยในภาวะเปราะบาง


การด�าเนนธรกจทเป ยมจรยธรรม

การพทกษสทธเดก

แมรออทสนบสนนและสงเสรมการขจดการเลอกปฏบตทกรปแบบทเกยวของกบการจางงานและการประกอบ

อาชพ สงเสรมและโอบอมความหลากหลายในทกมตของการดำาเนนธรกจ นอกจากน แมรออทยงสนบสนนการขจด

แรงงานบงคบทกรปแบบ และสนบสนนเสรภาพในการรวมกลมตอรองและเลอกผแทนในการเจรจา แมรออทจะสราง

สภาพแวดลอมในการทำางานทปลอดภยและใหคนมสขภาพดสำาหรบบคคลทเกยวของทกคน

การพทกษสทธของบคคลทเกยวของ

38

เมอบรษทกำาหนดและประกาศใชนโยบายดานสทธมนษยชนแลวการดำาเนนกระบวนการตรวจสอบดานสทธมนษยชน

อยางรอบดาน(HumanRightsDueDiligence:HRDD)กเปนขนตอนตอไปเพอบรณาการนโยบายเขาไปในทกองคาพยพ

ของการดำาเนนธรกจและแสดงใหสงคมประจกษวากำาลงเคารพสทธมนษยชนอยางจรงจง

กระบวนการ HRDD ประกอบดวย 3 กระบวนการยอย ไดแก

7

กรอบการท�า HRDD

1

3

2

ประเมนผลกระทบดานสทธมนษยชนทเกดขนแลว และมแนวโนมวาจะเกด

ตดตามตรวจสอบวาบรษทจดการกบผลกระทบตางๆ อยางมประสทธผลเพยงใด

บรณาการขอคนพบและลงมอปฏบตเพอปองกน หรอบรรเทาผลกระทบ

39

กรอบการท�า HRDD 7

หลงจากทบรษทดำาเนนการตามขนตอนขางตนแลวกจำาเปนจะตองทำาอก2เรองคอสอสารขนตอนและผลการ

จดการกบผลกระทบและวางกระบวนการเยยวยาหรอชดเชยสำาหรบผลกระทบทบรษทกอหรอมสวนกอเพอใหครบถวน

ตามความคาดหวงของหลกการชแนะUNGP

ขนตอนตาง ๆ นนสรปเปนแผนผงไดดงน

การสอสาร ผลการด�าเนนงาน

ความสมพนธระหวางการก�าหนดนโยบาย กระบวนการ HRDD และกลไกเยยวยา

พนธะทางนโยบาย

บรณาการความเคารพ

พนธะทางนโยบาย


พนธะทางนโยบายพนธะทางนโยบาย


40

กอนทจะลงมอด�าเนนกระบวนการ HRDD ลองมาท�าความเขาใจกบประเดนส�าคญ ๆ ทเกยวกบแนวคดนกนกอน

HRDD สำาคญเพราะอะไร?กระบวนการHRDDชวยใหบรษทเขาใจวาความเสยงดานสทธมนษยชน

ของบรษทนนเปลยนแปลงหรอไมอยางไรเมอเวลาผานและบรษทควรรบมออยางไรกระบวนการ

HRDDครอบคลมกระบวนการประเมนปจจยตางๆทงภายในและภายนอกซงอาจกอใหเกดความเสยง

ดานสทธมนษยชนและบงชทรพยากรภายในและภายนอกทอาจชวยใหรบมอกบความเสยงเหลานได

บรษทควรใช HRDD เมอใด?กระบวนการHRDDควรทำาตงแตเนนๆเชนกอนลงนามในสญญา

ตางๆทเกยวของกบโครงการใหมและดำาเนนเรอยไปหลงจากทเรมปฏบตการแลวรวมถงควรดำาเนน

กระบวนการอกครงหลงจากทปดโครงการหรอปลดระวาง(เชนในกระบวนการปดเหมองปดโรงงาน

ฯลฯ)ไปแลวHRDDเปนเรองของกระบวนการทตองทำาอยางตอเนองมใชทำา“ครงเดยวจบ”อยาง

เชนการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมหรอการจดทำารายงานประจำาป

HRDD สมพนธกบระบบตรวจสอบรอบดาน (Due Diligence Systems) อนๆ ของบรษทอยางไร?

บรษทหลายแหงมระบบตรวจสอบรอบดานอยแลวถาบรษทของคณมระบบทำานองนทใชกบเรองอน

คณกสามารถตอยอดหรอนำาระบบดงกลาวมาปรบใชสำาหรบHRDDไดยกตวอยางเชนกระบวนการ

ตรวจสอบรอบดานเวลาทจดทำารายงานประเมนผลกระทบสงแวดลอม (Environmental Impact

Assessment:EIA)กระบวนการตรวจสอบรอบดานทเกยวกบความปลอดภยหรอกระบวนการทบทวน

ความเสยงทตองทำาเปนประจำาทกปบรษทของคณตองตดสนใจวาจะออกแบบกระบวนการตรวจสอบ

รอบดานแยกออกมาตางหากสำาหรบประเดนสทธมนษยชนหรอวาจะบรณาการสทธมนษยชนเขาไป

ในกระบวนการทมอยเดมแตไมวาจะเลอกทางไหนปกตแลววธทดทสดคอเลอกหรอประยกตใชวธ

ทคนในองคกรคนเคยดอยแลวเนองจากจะชวยใหพวกเขาทำางานงายและคำานงถงแงมมตางๆของ

สทธมนษยชนทไมเหมอนกบประเดนอน

41


ขนตอนตาง ๆ ของกระบวนการ HRDD มดงตอไปน


7.1 การประเมนความเสยงทเกดขนและมแนวโนมวาจะเกด

บรษทตองระบและประเมนผลกระทบเชงลบดานสทธมนษยชนทองคกรมสวนเกยวของเรองนครอบคลม

• ผลประทบทเกดขนจรง(ปจจบนหรออดต)และผลกระทบทคาดวาจะเกด(มแนวโนมในอนาคต)

• ผลกระทบจากกจกรรมทางธรกจโดยตรงของบรษท และทเกดจากความสมพนธทางธรกจ

เชนในหวงโซอปทานหางจากองคกรไปอกหนงขนหรอมากกวาบรษทจะตองมองความเสยง

ดานสทธมนษยชนทเกดกบ “คน” วา แตกตางจากความเสยงตางๆทเกดกบ “บรษท”

แมวาสองประเดนนจะเขามาเกยวพนกนมากขนเรอยๆ

• การประเมนความเสยง คอกระบวนการทบรษทลงมอรวบรวมขอมลพนฐานทจำาเปน

ตอการทำาความเขาใจวาความเสยงดานสทธมนษยชนของบรษทมอะไรบางกอนทจะลงมอกำาจด

หรอบรรเทาได

• เปนจดเรมตนของการทำาความเขาใจวา จะแปลงนโยบายดานสทธมนษยชนของบรษท

มาเปนภาคปฏบตไดอยางไร

• การใหฝายตางๆในองคกรเขามามสวนรวมชวยสรางความรบผดชอบรวมกนในการรบมอ

กบผลกระทบทถกระบ


1 ก�าหนดกรอบการประเมนอยางเปนระบบ

การประเมนความเสยงดานสทธมนษยชนจะตองเปนกระบวนการตอเนอง(On-goingProcess)ซงทำาซำาทกครง

ทความเสยงดานสทธมนษยชนอาจเปลยนแปลงในสาระสำาคญ มใชกระบวนการ “ครงเดยวจบ” ททำาเฉพาะกอนเรม

โครงการ หรอทำาเฉพาะเทาทกฎหมายกำาหนด รายงานการประเมนทตองทำาตามกฎหมายนนมบทบาทสำาคญกจรง

แตอาจมแหลงขอมลอนทเกยวกบผลกระทบเชน ขาวรายงานของผเชยวชาญประเดนทองคกรพฒนาเอกชน (NGO)

หรอสหภาพแรงงานระบรวมถงเรองรองเรยนทบรษทไดรบผานชองทางตางๆ

42

ประเมนอยางตอเนอง

มองไปขางหนา (Forward-looking)

• จดเรมตนการดำาเนนกจกรรมใหมเชนสรางโรงแรมขยายโรงแรม

• จดเรมตนของความสมพนธทางธรกจใหมๆเชนคคาหลกรายใหม

• การตดสนใจทางธรกจหรอการเปลยนแปลงครงสำาคญในการปฏบตการเชนเปลยนพนทกอสรางโครงการ

• การเปลยนแปลงในสภาพแวดลอมของการดำาเนนธรกจ เชนความขดแยงทางสงคมเพมสงขน

ความไมไววางใจของชมชนทองถนเพมขนความลมเหลวของภาครฐฯลฯ

ในเมอการประเมนความเสยงจำาเปนจะตองทำาอยางตอเนอง บรษทของคณจงตองประเมนผลกระทบ

ทอาจเกดขนในชวงเวลาสำาคญๆระหวางและภายในวฏจกรโครงการ(ProjectCycle)เชนเวลาตอไปน

จดเนนของกระบวนการประเมนความเสยงจะตองมองไปขางหนา นนคอ ระบผลกระทบดานสทธมนษยชนทม

แนวโนมวาจะเกด ผลกระทบทเกดขนแลวในอดตและปจจบนเปนตวชวดความเสยงในอนาคตไดด (และบรษทตอง

เยยวยา)แตกมใชตวชวดเพยงแหลงเดยวทคณใชไดกระบวนการประเมนความเสยงจะตองทบทวนตวชวดอนๆอกมาก

ตลอด“ไมบรรทด”ทเรยกวาสทธมนษยชนตวอยางตวชวดไดแก

• ประสบการณของบรษทอนทประกอบธรกจเดยวกนหรอคลายคลงกน

• ภาวะไรเสถยรภาพทางการเมองหรอความขดแยงในสงคม

• ประเดนทองคกรภาคประชาสงคมหรอองคกรพฒนาเอกชน(NGO)หยบยก

วาเปนประเดนนากงวล

• ธรรมเนยมและทศนคตในสงคม

• พฤตกรรมและทศนคตของพนกงานองคกร

43


• ในแงหนงความเสยงดานสทธมนษยชนหลายขอมรากอยในผลกระทบตอสงคมสงแวดลอมและสขภาพ

ทำาใหยากทจะแยกแยะอยางชดเจน

• แตในอกแงหนงบรษทควรตดสนไดเมอใดทประเดนสงคมหรอสงแวดลอมเรมมนยตอสทธมนษยชน

ยกตวอยางเชน เมอผลกระทบตอแหลงนำาสะสมไปเรอยๆจนเรมสงผลกดกนสทธในการเขาถง

นำาดมทสะอาดเปนตน

• กระบวนการSIA / EIA / EHIAตามกฎหมายสงแวดลอมของไทยนนเปนกระบวนการแบบ

“ครงเดยวจบ”ซงบรษทตองทำาเปนสวนหนงของการขอใบอนญาตประกอบกจการหรอการพฒนา

โครงการใหม ในขณะทกระบวนการประเมนดานสทธมนษยชนจะตองดำาเนนอยางตอเนอง

ตลอดชวอายขยของโครงการ

• ในบรษทควรมใครสกคนทสามารถมองเหน“ภาพรวม”ของความเสยงดานสทธมนษยชนของบรษท

ไมวาจะเปนความเสยงทมองเหนผานกระบวนการประเมนปจจบนหรอไมใชกตาม

ใชขอมลจากกระบวนการอน

บรษทของคณอาจเคยประเมนความเสยงรปแบบตางๆมาอยางยาวนานในฐานะทเปนสวนหนงของกระบวนการอนๆ

ในวฏจกรธรกจกระบวนการเหลานสามารถใหขอมลเกยวกบความเสยงดานสทธมนษยชนไดยกตวอยางเชน

• ขนตอนชมชนสมพนธ

• ขนตอนการจดการดานสขภาพ

• การประเมนความเสยงทางการเมองความมนคงและความขดแยง

• กระบวนการสานเสวนา(กบภาคประชาสงคม)

• กระบวนการตรวจสอบรอบดานในแงความเสยงทางกฎหมาย(LegalDueDiligence)

• รายงานการสำารวจความคดเหนของพนกงาน

• รายงานการตรวจสอบจากผตรวจสอบภายนอกและขอมลจากกลไกการรบเรองรองเรยน

• กลไกตรวจสอบภายใน

• รายงานการศกษาความเปนไปได(FeasibilityStudy)สำาหรบการพฒนาโครงการใหม

แยกเปนกระบวนการตางหาก หรอบรณาการกบกระบวนการอน?

บรษทอาจออกแบบกระบวนการประเมนผลกระทบดานสทธมนษยชนแยกออกมาตางหาก หรอจะบรณาการ

ประเดนสทธมนษยชนเขาไปในกระบวนการประเมนทมอยเดมกได บรษทของคณอาจมกระบวนการประเมนทเปน

ทางการอยแลวในการประเมนผลกระทบตอสงคมสงแวดลอมหรอสขภาพ(SIA/EIA/EHIA)ซงกระบวนการเหลาน

อาจเปนจดทเหมาะสมในการบรณาการประเดนสทธมนษยชน

44

ลกษณะเฉพาะของกระบวนการประเมนดานสทธมนษยชน

ไมวาคณจะใชวธประเมนผลกระทบอยางไร ปจจยตอไปนจะชวยใหคณสรางความมนใจไดวาวธนนจะสะทอน

“หวใจ”ของสทธมนษยชน

• ใคร?กลมผมสวนไดเสยทนาจะไดรบผลกระทบหวใจของการประเมนอยทสทธและมมมองของผมสวนไดเสย

ทอาจไดรบผลกระทบเพอทำาความเขาใจอยางถองแทถงผลกระทบจากบรษทยกตวอยางเชนหากมเกษตรกร

สญเสยทดนทำากนหนงแปลงจากการประกอบการของบรษท บรษทกสามารถจายคาชดเชยไดโดยตรง

แตในกรณอนเกษตรกรอาจสญเสยหนทางในการดำารงชพในระยะยาวรวมถงสถานะทางสงคมไปดวยเมอเขา

สญเสยทดนทำากนถาหากบรษทไมไดขอมลจากปากคำาเกษตรกรรายนนเองกยากทจะเขาใจวาเขาประสบผลกระ

ทบอะไรบางจากการประกอบการของบรษท

• อะไร?สทธมนษยชนทไดรบการยอมรบในระดบสากลทกขอกระบวนการประเมนผลกระทบดานสทธมนษยชน

จะตองใชสทธมนษยชนสากลเปนกรอบตงตนรวมถงมาตรฐานทใชกบปจเจกบคคลหรอกลมบคคลทอาจ

เปราะบางหรอออนไหวเปนพเศษเชนกลมชาตพนธ ผพการเปนตนขอนแปลวากระบวนการประเมนควรม

ลกษณะตอไปน

• มขอบเขตทกวางแทนทจะจำากดอยเพยงวาระของฝายใดฝายหนงในบรษท

• พจารณาผลกระทบตอตวบคคลไมใชเฉพาะระดบครวเรอนหรอชมชนเทานน

• ระบกรณทกฎหมายคมครองสทธมนษยชนของคนบางกลม(เชนแรงงานขามชาต)นอยกวาสทธ

ของคนกลมอน

• ระบความทาทายดานสทธมนษยชนทมอยเดมในสงคม(เชนทศนคตเหยยดหยามและเลอกปฏบต

ตอแรงงานขามชาต)

• มองใหพนไปจากกลมผมสวนไดเสยทชดเจนทสดวาจะไดรบผลกระทบรวมไปถงกลมอนๆทงทอย

ภายในและภายนอกขอบเขตการปฏบตการของบรษท และครอบคลมกลมทเปราะบาง

หรออยชายขอบ

• อยางไร?ดวยการใชวธ “ปรกษาหารออยางมความหมาย” (MeaningfulConsultation)ถาหากบรษท

ไมปรกษาตวผมสวนไดเสยโดยตรงกระบวนการประเมนกไมอาจนำามมมองของพวกเขาเขามาประกอบได

นนหมายความวาบรษทของคณตองไมใชวธคดแบบ“ทำาใหจบๆไป”เทานน–ดสวนถดไปสำาหรบรายละเอยด

ของกระบวนการ“ปรกษาหารออยางมความหมาย”

• ทไหน?ตลอดสายสมพนธทางธรกจและกจกรรมทางตรงของบรษทกระบวนการHRDDเรยกรองใหบรษท

พจารณาวาความสมพนธทางธรกจตางๆของตนอาจกอใหเกดผลกระทบอะไรบางกระบวนการประเมนผล

กระทบทวๆ ไปอาจมองวาผลกระทบตกทอด (Legacy Impacts) ซงบรษทไดรบมาจากการควบรวม

หรอซอกจการของบรษทอนนนอย “นอกเหนอขอบเขต” ความรบผดชอบของบรษท แตแททจรง

ผลกระทบเหลานอยในขอบเขตความรบผดชอบของบรษทอยางแนนอน เมอมองจากมมการประเมน

ดานสทธมนษยชน–ดสวนถดไปสำาหรบรายละเอยดเกยวกบความสมพนธทางธรกจ

45


ระดบพนทปฏบตการ หรอระดบองคกร?

การประเมนผลกระทบยอมตองจดทำาในระดบพนทซงผลกระทบปรากฎ บคลากรประจำาพนทอาจเปนผนำาการ

ประเมน และมบคลากรจากสำานกงานใหญมารวมทมหรอใชวธวาจางทปรกษาภายนอกถาหากบรษทของคณมพนท

ปฏบตการหลายแหงการทบทวนความเสยงดานสทธมนษยชนทเกดขนซำาๆในหลายพนทหรอความเสยงทมนยสำาคญ

จะชวยใหบคลากรในสำานกงานใหญระบประเดนสำาคญๆดานสทธมนษยชนไดอยางตรงจด

การประเมนความเสยงเชงบรบท (Contextual Risks)

2 ท�าความเขาใจกบบรบทการด�าเนนธรกจ

• ปจจยดานเศรษฐสงคมเชนระดบความยากจนและการถกกดกนใหอยชายขอบของคนบางกลมในสงคม

• ความไรเสถยรภาพทางการเมองกอใหเกดความเสยงตอประชาธปไตยนตรฐและ/หรอสนตภาพ

และความมนคงในประเทศ

• คอรรปชนในภาคสวนตางๆ

• การไรซงกลไกเยยวยาผานระบบยตธรรมทมประสทธผล

• การทรฐไมแยแสตอสทธมนษยชนอยางเปนระบบหรอไมแยแสตอสทธมนษยชนของสมาชกบางกลม

• ความขดแยงทเกดขนแลวหรอทรอวนปะทตงแตการทะเลาะววาทจนถงความรนแรงตดอาวธ

รฐบาลตางๆมพนธกรณในการคมครองเคารพและเตมเตมสทธมนษยชนภายใตกฎหมายสทธมนษยชนระหวาง

ประเทศเมอใดกตามทรฐลมเหลวในการทำาหนาทเหลานมนกนำาความทาทายเพมเตมมาสบรษททพยายามแสดงความ

รบผดชอบในการเคารพสทธมนษยชน บรษทตางๆ จำาเปนจะตองเขาใจความเสยงเชงบรบทเหลาน จะไดสามารถ

วางขนตอนเพอหลกเลยงการมสวนเกยวของกบการละเมดสทธ เมอใดกตามทกฎหมายระดบชาตในการคมครอง

สทธมนษยชนไมมอย มอยแตออนแอหรอไมถกบงคบใช บรษทกควรเคารพสทธมนษยชนทไดรบการยอมรบในระดบ

สากลเมอใดทกฎหมายระดบชาตขดแยงกบสทธมนษยชนบรษทกควรเคารพในหลกการของสทธมนษยชนอยางดทสด

เทาทสามารถทำาไดและสามารถสาธตใหเหนวาไดใชความพยายามอยางเตมทแลว

มปจจยมากมายทสงผลตอความเสยงของการประกอบธรกจในประเทศใดประเทศหนงเชน

• กฎหมายทคมครองสทธมนษยชนตำากวาหลกสทธมนษยชนทไดรบการยอมรบในระดบสากล

• กฎหมายทสะทอนหลกสทธมนษยชนทไดรบการยอมรบในระดบสากลแตไมถกบงคบใชเนองจาก

ความออนแอของขนตอนทางกฎหมายหรอระบบราชการ

• กฎหมายทขดแยงกบหลกสทธมนษยชนทไดรบการยอมรบในระดบสากลอยางชดเจน

นยของกฎหมายระดบชาตตอสทธมนษยชนบรษทของคณจะตองแยกแยะระหวาง

46

3 ทบทวนความสมพนธทางธรกจ

ความรบผดชอบของบรษทในการเคารพสทธมนษยชนนนขยายไปครอบคลมความสมพนธทางธรกจตางๆ ดวย

โดยเฉพาะการทบรษทตองประเมนความเสยงจากการมสวนสรางผลกระทบดานสทธมนษยชนไมวาจะดวยการสงเสรม

สนบสนน หรอสรางแรงจงใจ และการทบรษทเชอมโยงกบผลกระทบดานสทธมนษยชน ผานสายสมพนธทางธรกจ

นนคอการกระทำาของพนธมตรทางธรกจคคาผรบเหมาฯลฯกอใหเกดผลกระทบทเกยวของกบการประกอบการสนคา

หรอบรการของบรษท

“ความสมพนธทางธรกจ” ในแงนไมจำากดอยเพยงความสมพนธทบรษทมสญญาหรอขอตกลงโดยตรงเทานน

แตยงรวมถงความสมพนธทอยหางออกไปหนงขนหรอมากกวานนดวย รวมถงขนทลกลงไปในหวงโซอปทาน เชน

เกษตรกรทปลกวตถดบซงขายตอไปใหกบพอคาคนกลางขายตอไปใหกบโรงงานทแปรรปวตถดบนนๆมาเปนวตถดบ

ขนกลางทขายตอไปใหกบบรษทอกทอดหนง

หลกการชแนะระบอยางชดเจนวา บรษทควรเคารพในมาตรฐานของกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศ

เมอประกอบธรกจในพนทซงมความขดแยงตดอาวธ

สำาหรบการประกอบธรกจในบรบททมความเสยงสงมาก ยกตวอยางเชน พนททมความขดแยงทางการเมอง

กฎหมายไมใสใจเรองสทธมนษยชนหรอเกดการทจรตคอรปชนอยางกวางขวางความรบผดชอบของบรษทในการเคารพ

สทธมนษยชนไมเปลยนแปลงเมอประกอบการในพนทแบบน และองคประกอบตางๆ ของกระบวนการ HRDD กยง

คงเดมเชนกน อยางไรกด การเคารพสทธมนษยชนในบรบทเชนนมกจะตองอาศยความใสใจ ความพยายาม และ

ทรพยากรมากกวาปกตมาก

บรษทโดยทวไปจะมความสมพนธทางธรกจทหลากหลายตลอดระยะตางๆของวฏจกรโครงการหรอวฏจกรสนคา

ตงแตกระบวนการจดซอจากตนนำา ไปจนถงกระบวนการปดโรงงานหรอทงของเสยทปลายนำา ความสมพนธทวาน

รวมถงพนธมตรทางธรกจทสงมอบบรการและสนคาทเกยวของกบการปฏบตการหลกของบรษท รวมถงสนคาและ

บรการเสรม (เชน บรษทจดหาลกจางชวคราว บรษททปรกษาดานเทคโนโลยสารสนเทศ หรอบรษทจดการขนสง)

นอกจากน บรษทของคณยงนาจะมความสมพนธกบรฐบาลในระดบตางๆ ซงความสมพนธทงหมดนลวนแตสำาคญ

ตอการประเมนความเสยงดานสทธมนษยชนทงสน ประเดนตอไปนสาธตความเสยงบางประการทอาจเกดขนในบรบท

ของความสมพนธทางธรกจ

47


กจการทถกซอหรอควบรวมมา

ถาหากบรษทของคณซอกจการหรอสนทรพยทเคยมสวนเกยวของกบผลกระทบดานสทธมนษยชน ปกตแลว

บรษทจะรบมอบความรบผดชอบในการเยยวยาผลกระทบเหลานนมาจากผขายดวย รวมถงความรบผดชอบในการ

ปองกนหรอบรรเทาความเสยงวาผลกระทบจะกลบมาใหม ดวยเหตน การเขาซอโครงการ สทธประโยชน หรอกจการ

ทงกจการจงควรใชกระบวนการประเมนความเสยงดานสทธมนษยชนเปนขนตอนหนงดวยคณอาจใชวธกำาหนดใหการ

ตดสนใจลงทนทกชนดทใหคณะกรรมการบรษทเหนชอบตองมการประเมนความเสยงดานสทธมนษยชนประกอบการ

เสนอคณะกรรมการ

• ปรกษาองคกรภาคประชาสงคมตวแทนภาครฐและแหลงอนๆเพอระบความเสยงจากแนวโนม

ทจะเกดความรนแรง

• สำารวจแบบแผนความรนแรงทเกดขนในพนทปฏบตการของบรษท เพอประโยชนดานการศกษา

การคาดการณและการปองกนเหตรายในอนาคต

• ศกษาวเคราะหประวตดานสทธมนษยชนของหนวยงานความมนคงกองทพตำารวจรวมถงทหารพราน

และกองกำาลงกงรฐอนๆ

• ศกษาวเคราะหศกยภาพของหนวยงานภาครฐและสถาบนตลาการในการนำาตวผทละเมดสทธมนษยชน

มาลงโทษในทางทเคารพสทธของผทถกละเมด

พนธมตรรวมทน (Joint Venture Partner)

ถาหากบรษทของคณกำาลงพจารณาเลอกพนธมตรมารวมทนบรษทกควรประเมนพนธมตรดงกลาวดวยวามความ

ทมเทและศกยภาพในการจดการความเสยงดานสทธมนษยชนมากนอยเพยงใด ปจจยทสำาคญในแงนตอการพจารณา

วาจะรวมทนหรอไมมดงตอไปน

ความสมพนธกบรฐ

ในการประเมนความเสยงของผลกระทบเชงลบทอาจเกดจากความสมพนธกบภาครฐ บรษทของคณจะตอง

ตระหนกในประเดนทไดรบมาเปน“ผลกระทบตกทอด”ยกตวอยางเชนถาหากบรษทไดสทธในการใชทดนมาจากรฐบาล

แตรฐบาลไดทดนนนมาดวยการขบไลประชาชนโดยไมเคารพในหลกนตรฐหรอไมจายคาชดเชยใหในบางกรณประเดน

สทธมนษยชนอาจเกดจากการกระทำาของเจาหนาทฝายความมนคงซงไมไดผานการอบรมเรองสทธมนษยชน หรอม

ประวตการละเมดสทธ หลกการความมนคงและสทธมนษยชนโดยสมครใจ (Voluntary Principles on Security and

HumanRights)ขององคการสหประชาชาต เสนอขนตอนสำาหรบการประเมนความเสยงทเกยวของกบการกระทำาของ

ฝายความมนคงเชน

48

ผรบเหมา ทปรกษา และคคา

ผเลนเหลานมบทบาททหลากหลายในธรกจของคณ ตงแตการศกษาวจยขอมลฐาน (Baseline Research)

การประเมนผลกระทบการสำารวจการกอสรางขายเชอเพลงสงวตถดบรกษาความปลอดภยสงอาหารใหกบพนกงาน

ฯลฯบรษทของคณจะตองถามตวเองวา

• บรษทพงพาสนคาหรอบรการใดบางจากผรบเหมาคคาและผทมความสมพนธอนๆทางธรกจ

• สนคาหรอบรการชนดใดมความเสยงดานสทธมนษยชนซงเปนทร จกดอยแลวยกตวอยางเชน

ความเสยงทเกยวของกบการใชแรงงานขามชาตหรอลกจางชวคราว(ดรายละเอยดในสวนถดไป)หรอ

ความเสยงทเกยวของกบการทผรบเหมากอสรางตดเสนทางเขาถงแหลงนำาของชมชนทองถน

• มความเสยงดานสทธมนษยชนอนๆอกหรอไมในการดำาเนนกจการของคคาผรบเหมาฯลฯ

และความเสยงเหลานนรนแรงเพยงใด

• ความทมเทของพนธมตรในแงสทธมนษยชนทงความทมเทภายในองคกรและโครงการภายนอก

ทเขารวมและระดบทความทมเทเหลานนสอดคลองกบสทธมนษยชนสากล

• ระดบความรบผดของพนธมตรตอผลประกอบการดานสทธมนษยชนยกตวอยางเชนรบผดชอบตอ

ผถอหนหรอผานการเปดเผยขอมลสาธารณะ

• ความพรอมของพนธมตรทจะใสเงอนไขวาดวยการประกอบการดานสทธมนษยชนเขาไปในสญญา

รวมทนเชนการอางองมาตรฐานและ/หรอการกำาหนดกลไกตดตามตรวจสอบรวมกน

• สถาบนทางการเงนทออกทนใหกบพนธมตร รวมถงมาตรฐานและความรบผดทสถาบนนนๆ

กำาหนดเกยวกบผลประกอบการดานสทธมนษยชนยกตวอยางเชน IFCPerformanceStandards,

EquatorPrinciplesหรอขอกำาหนดทคลายกนจากธนาคารเพอการพฒนา

• การคดกรองคณสมบตกอนตกลงทำาธรกรรม(Pre-qualificationScreening)

• การประเมนตนเองของคคา/ผรบเหมา

• การชวยเหลอคคา/ผรบเหมารายใหญในการประเมนความเสยงดานสทธมนษยชนของพวกเขา

• การประเมนณพนทโครงการและการตรวจสอบภายนอก(Audits)

มวธมากมายทบรษทของคณสามารถใชในการประเมนความเสยงดานสทธมนษยชนทเกดจากความสมพนธกบ

คคาหรอผรบเหมารวมถงวธตอไปน

49


บรษทจำานวนมาก โดยเฉพาะบรษทคาปลกขนาดใหญมบทเรยนแลววา ถาหากวธประเมนและตรวจสอบคคา

เนนแตการเรยกรองใหองคกรเหลานนทำาตามจรรยาบรรณหรอแนวทางอะไรสกอยาง คคากอาจทำาทวาทำาตามแลว

แตไมไดใสใจอยางจรงจง อาจไมเขาใจความสำาคญของประเดนนหรอไมสามารถลงมอปฏบตตามไดอยางเหมาะสม

ดวยเหตนวธทประสบความสำาเรจจงควรจะรวมถงการทบทวนความสามารถของคคาในการปฏบตตามขอกำาหนดดาน

สทธมนษยชนและประเมนวาบรษทของคณจะชวยยกระดบศกยภาพของพวกเขาไดหรอไมและอยางไร

จดล�าดบความส�าคญส�าหรบการประเมน

ยงบรษทมขนาดใหญยงมกมเครอขายความสมพนธทางธรกจทสลบซบซอนหวงโซอปทานมหลายขนดวยเหตน

บรษทจงอาจไมสามารถประเมนผลกระทบทอาจจะเกดขนในระดบของคคา / ผรบเหมาขนแรก (First Tier หมายถง

องคกรทมความสมพนธโดยตรงกบบรษท)ไดครบทกองคกรยงไมตองพดถงองคกรในทกขนของหวงโซอปทานในกรณ

เชนน คณจะตองจดลำาดบความสำาคญกอนวาจะประเมนองคกรใดบาง ซงโดยปกตแลวบรษทมกจะมองวาผรบเหมา

หรอคคาทตนทำาธรกรรมดวยมากทสด(เชนคคาทสงวตถดบใหกบบรษทคดเปนสดสวนมากทสดในบรรดาคคาทงหมด)

คอองคกรทควรประเมนเพราะสำาคญกบธรกจทสดอยางไรกดหลกการชแนะUNGPระบวาบรษทควรจดลำาดบความ

สำาคญตามจดทผลกระทบดานสทธมนษยชนมแนวโนมและมความรนแรงสงสดฉะนนการจดลำาดบดงกลาวอาจดจาก

ปจจยตอไปน

บรษทจดหางาน นายหนาแรงงานขามชาต

ปกตองคกรเหลาน มหนาทจดหาแรงงานภายใตโจทยของบรษท โดยทบรษทจายคาตอบแทนใหกบแรงงาน

แบบน โดยเฉพาะแรงงานขามชาต อาจมความสำาคญอยางยงในการชวยใหบรษทสามารถรบมอกบความผนผวนของ

อปสงคสนคาหรอบรการของตน และหลายประเทศกมระบบกฎหมายทมงคมครองแรงงานประเภทน อยางไรกตาม

ในบางกรณแรงงานอาจมความเปราะบางตอผลกระทบเชงลบดานสทธมนษยชนความเปราะบางดงกลาวอาจเกดขนได

ในกรณตอไปน

• คคา/ผรบเหมาในพนทซงมความเสยงดานสทธมนษยชนเปนทประจกษแลวเชนมอปสรรคขดขวาง

การรวมกลมกนเจรจาตอรองหรอกฎหมายแรงงานถกบงคบใชอยางยอหยอน

• คคา/ผรบเหมาทมประวตละเมดสทธมนษยชน

• คคา/ผรบเหมาทมอบสนคาหรอบรการซงเปนความเสยงตอสทธมนษยชนในตวเอง(เชนเปนอนตราย

ตอสขภาพหรอความปลอดภย)

• คคา/ผรบเหมาทองถนทมขนาดเลกหรอเปนรายใหมอาจยงไมตระหนกในประเดนสทธมนษยชน

หรอไรซงศกยภาพทจะรบมอกบประเดนดงกลาว

50

4

• กฎหมายคมครองแรงงานตางดาวและลกจางทไดงานผานบรษทจดหางานนอยกวาพนกงาน

หรอลกจางประจำา

• แรงงานไมตระหนกในสทธของตนเอง

• แรงงานไมสามารถเขาเปนสมาชกสหภาพแรงงานของบรษทไดและไมมองคกรใดๆทจะสามารถเปน

ตวแทนของพวกเขาและไมมศกยภาพทจะรวมกลมกนตอรองกบบรษทจดหางานหรอนายหนา

นอกจากน ถาหากคาแรงถกตกลงกนลวงหนากบบรษทในฐานะผ วาจาง การเจรจาตอรอง

ผานสหภาพทเชอมโยงกบบรษทจดหางานหรอนายหนากอาจมขดจำากดหลายประการ

• แรงงานโดยเฉพาะแรงงานขามชาตอาจเผชญกบความเสยงทจะถกบงคบใหทำางาน(เชนเพอใชหน)

ถกทำารายหรอผลกระทบขนรนแรงอนๆเมอใดทพวกเขาตองจายคาธรรมเนยมแลกกบการหางาน

หรอเมอเอกสารยนยนตวตนถกรบเอาไปความเสยงเหลานแหลมคมเปนพเศษในพนทซงกฎหมาย

ระดบชาตออนแอไมถกบงคบใชหรอขดแยงกบสทธมนษยชนทไดรบการยอมรบในระดบสากล

บรษทควรพจารณาวาธรรมเนยมปฏบตในการจดซอจดจางของคณอาจมสวนสรางผลกระทบอยางไรทบทวนวา

ขอกำาหนดสำาหรบคคาและผรบเหมาทบรษทออกเองนนมสวนสรางหรอซำาเตมผลกระทบดานสทธมนษยชนหรอไม

อยางไรยกตวอยางเชนถาหากฝายจดซอกำาหนดวาคคาตองสงของตรงเวลาโดยไมคำานงถงเกณฑอนๆคคากอาจรสก

วาไมสามารถจายคาจางแรงงานอยางเพยงพออาจวาจางบรษทจดหางานภายใตเงอนไขทสงผลกระทบตอสทธมนษยชน

ของแรงงานหรอไมกอาจลดมาตรฐานดานสงแวดลอมสงผลตอสทธในการมสขภาพทดได

อาศยความเชยวชาญ

บรษทจะตองอาศยความเชยวชาญทเกยวของ เพอชวยใหบรษทมนใจวากระบวนการประเมนนนจะไดขอมล

ทครบถวนสมบรณทสดเทาทจะทำาไดแหลงความเชยวชาญอาจมทงภายในและภายนอกบรษทและอาจรวมถงเอกสาร

หรอแนวทางหรอปจเจกบคคลทมความรและประสบการณทเกยวของ

อาศยความเชยวชาญจากภายในบรษท

กระบวนการประเมนผลกระทบ คอ โอกาสทจะไดพดคยกบบคลากรจากหลากหลายภาคสวนและหลายฝาย

ในบรษทมาสนทนากนเรองผลกระทบทอาจเกดขนได ฉะนนจงชวยสรางความเขาใจทตรงกนวา การกระทำาและการ

ตดสนใจบางอยางอาจนำาไปสผลกระทบเชงลบไดอยางไร การสนทนาทวานจะชวยทำาใหคนยอมรบและสนบสนน

มาตรการปองกนผลกระทบนอกจากนยงชวยสนบสนนความรวมมอกนซงจำาเปนจะตองเกดเมอใดทเกดผลกระทบขน

มหลายวธทคณจะสรางกระบวนการปรกษาหารอภายในนได

สหภาพแรงงานหรอตวแทนแรงงานทถกตองตามกฎหมาย อาจเปนแหลงความรความเชยวชาญภายในบรษท

เกยวกบแนวโนมผลกระทบดานสทธมนษยชนไดพวกเขาไมเพยงแตอาจมความเขาใจอยางลกซงในผลกระทบตอพนกงาน

(รวมถงแรงงานทถกจางโดยผรบเหมาและคคาทองถน)เทานนแตอาจยงเขาใจเรองผลกระทบตอชมชนทองถนเนองจาก

พวกเขาเองหลายคนอาจเปนสมาชกในชมชนนนๆดวย

51


บรษทของคณอาจพงพาแหลงความเชยวชาญภายนอกในการประเมนแนวโนมผลกระทบดานสทธมนษยชน

แหลงทเปนไปไดมอาท

อาศยผเชยวชาญภายนอก

5 ปรกษาผมสวนไดเสยทไดรบผลกระทบ

“ผมสวนไดเสยทไดรบผลกระทบ”(AffectedStakeholders)ในหลกการชแนะUNGPหมายถงบคคลใดกตามท

สทธมนษยชนอาจไดรบผลกระทบจากการประกอบธรกจสนคาหรอบรการของบรษทเขาหรอเธอถอเปน“ผทรงสทธ”

(RightsHolder)ซงรวมถงมนษยทกคนและแตกตางจากผมสวนไดเสยในภาคประชาสงคมธรกจหรอภาครฐซงอาจ

มผลประโยชนเกยวพนหรอสงผลกระทบตอกจการได แตไมใชวาไดรบผลกระทบโดยตรงจากบรษท การปรกษาหารอ

ผมสวนไดเสยทไดรบผลกระทบจะชวยใหบรษทเขาใจมมมองของพวกเขาวา ผลกระทบตางๆนนสงผลกระทบตอชวต

ความเปนอยของพวกเขาอยางไรจรงๆ การสาธตใหเหนวาบรษทเอาจรงกบการนำาขอกงวลของผมสวนไดเสยทไดรบ

ผลกระทบมาปรบปรงกจการ จะชวยใหใหบรษทสรางความเขาใจรวมกนได ทำาใหเปนไปไดทบรษทจะทำางานรวมกบ

ผมสวนไดเสยในการระบผลกระทบทอาจเกดขนและหาทางรบมอกบมนอยางยงยน

การปรกษาหารอกบผมสวนไดเสยนนกอนอนจะตองอาศยการระบวาผมสวนไดเสยของแตละโครงการมใครบาง

รวมถงกลมยอยภายในแตละกลมเชนสตรเยาวชนแรงงานผพการลกจางรบเหมาคาแรงฯลฯคมอGoodPractice

HandbookonStakeholderEngagementของInternationalFinanceCorporation(IFC)องคกรลกของธนาคารโลก

หยบยกขอพจารณาบางประเดนทอาจสำาคญตอการทำาแผนทผมสวนไดเสยเชน

ท�าแผนทผมสวนไดเสย (Stakeholder Map)

• คำาแนะนำาจากรฐบาลคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต(กสม.)องคกรพฒนาเอกชน(NGO)

สถาบนการศกษาเจาหนาทสาธารณสขเจาหนาทตำารวจ

• เอกสารหรอขอเขยนทเขยนโดยผเชยวชาญรวมทงรายงานจากNGOรฐบาลสมาคมธรกจ

หรอแนวรวมของผมสวนไดเสยเอกสารเหลานอาจทำาใหคณเขาใจประเดนสทธมนษยชนรวมสมย

หรอประเดนทกำาลงอบตขนในบรบทของการประกอบธรกจและทำาใหไดเหนตวอยางผลกระทบ

• ภาคประชาสงคมในทองถนเชนนกสทธมนษยชนสหภาพแรงงานองคกรพฒนาเอกชน(NGO)

และคนอนๆทสามารถชวยใหมองเหนผลกระทบไดนอกจากนการขอความชวยเหลอจากบคคล

หรอองคกรเหลานยงเปนการเพมความโปรงใสของบรษทของคณและอาจชวยปดเปาความกงวล

ทพวกเขามตอบรษท

• รายงานผลกระทบสงแวดลอมรายงานผลกระทบสงแวดลอมและสขภาพหรอรายงานผลกระทบ

ทางสงคม(EIA/EHIA/SIA)ทเปดเผยตอสาธารณะอาจบงชความเสยงดานสทธมนษยชนได

52

• คำานงถงผมสวนไดเสยทไดรบผลกระทบไมเฉพาะแตในระดบพนทแตยงรวมถงมตอนๆของการ

ประกอบกจการ เชน สถานปลกสราง เสนทางขนสงพนทซงไดรบผลกระทบสะสมหรอ

การเปลยนแปลงทอาจไมไดตงใจแตคาดการณไดลวงหนา

• ระบชนดและลกษณะของ“ผลกระทบสะสม”ตอกลมผมสวนไดเสยซงเปนผลกระทบทอาจไมชดเจน

ตงแตแรกดวยการทำาแผนทสงปลกสรางในระยะสนและในระยะยาวของบรษทและคำานงถง

ผลกระทบจากโครงการกอนหนานนของบรษทดวย

• หลกเลยงการนยาม “ผมสวนไดเสยทไดรบผลกระทบ”อยางแคบเกนไป เนองจากชมชน

ทอยดานนอกพนทซงถกระบวา “พนทผลกระทบจากโครงการ”อาจ “รสก”วาพวกเขาไดรบ

ผลกระทบหรอรสกวาถกกดกนออกจากประโยชนของโครงการตามอำาเภอใจของบรษท

• ประเมนความสำาคญของโครงการตอผมสวนไดเสยแตละกลมจากมมมองของพวกเขาเอง

บางกลมอาจไดรบผลกระทบอยางรนแรงมากกวากลมอนๆ

• พจารณาตงแตเนนๆ วาผมสวนไดเสยกลมใดหรอบคคลใดมความเปราะบางหรออยชายขอบ

มากทสดในบรรดาผมสวนไดเสยทงหมดและคำานงวาบรษทจะตองใชความพยายามเปนพเศษหรอ

ไมในการใหพวกเขามสวนรวม

• เวลาระบตวแทนของกลมผมสวนไดเสยบรษทของคณควรใหความสำาคญเปนพเศษวา

ตวแทนเหลานนเปน“ตวแทน”มมมองของผมสวนไดเสยจรงๆหรอไมบรษทสามารถไววางใจ

ใหสอสารผลการเขามามสวนรวมกบบรษทกลบไปยงผมสวนไดเสยทพวกเขาเปนตวแทนไดหรอไม

การปรกษาหารอกบผมสวนไดเสยนนจะตองปรบใหเขากบบรบทของทองถนและความตองการของผมสวนไดเสย

ทคณตองไปปรกษาแนวปฏบตโดยIFCชวากระบวนการปรกษาหารอทดนนควรมลกษณะดงน

การสรางกระบวนการปรกษาหารอทเหมาะสม

• พงเปาไปยงบคคลทนาจะไดรบผลกระทบสงสดจากโครงการ

• จดขนตงแตเนนๆ เพอทำาความเขาใจกบประเดนหลกและจะไดสงผลตอการตดสนใจเกยวกบ

การดำาเนนโครงการนนๆได

• ผมสวนไดเสยไดรบขอมลสมบรณครบถวนโดยไดรบขอมลซงถกกระจายกอนหนากระบวนการ

• มความหมายตอผมสวนไดเสยเนองจากเนอหาถกนำาเสนอในรปแบบทงายตอการทำาความเขาใจและใช

เทคนคซงเหมาะสมทางวฒนธรรม

• เปนการสอสารสองทางใหทงสองฝายไดมโอกาสแลกเปลยนมมมองและขอมลรบฟงซงกนและกนและ

ไดหยบยกประเดนทตนสนใจหรอกงวล

• มความเทาเทยมทางเพศตระหนกวาผชายและผหญงมกจะมมมมองและความตองการทแตกตางกน

• จดในบรบททองถนใชเวลาและภาษาถนทเหมาะสม

• มการบนทกเพอตดตามวาบรษทเคยปรกษาหารอกบใครบางและมการหยบยกประเดนใดบาง

• รายงานผลกลบไปยงผมสวนไดเสยอยางทนทวงทพรอมคำาอธบายวาขนตอนตอไปของบรษทคออะไร

• จดขนอยางสมำาเสมอตามความตองการตลอดอายขยของโครงการ

53


กลาวโดยทวไปประสบการณของบรษทตางๆทผานมาบอกวาปจจยตอไปนอาจเปนตวตดสนระหวางกระบวนการ

ประชาพจารณทดดบนกระดาษกบประชาพจารณทมความหมายในทางปฏบต

ภาครฐมความรบผดชอบโดยตรงอยแลวตอโครงการใดๆกตามของบรษททสงผลกระทบตอชมชนทองถนรวมถง

หนาทในการคมครองสทธมนษยชนของสมาชกในชมชน กฎหมายบางประเทศระบวารฐบาลจะตองจดประชาพจารณ

จากชมชนกอนทจะออกใบอนญาตหรอใหความเหนชอบ(กฎหมายไทยระบใหบรษทผดำาเนนโครงการเปนผรบผดชอบ

ดำาเนนการ)บรษทเผชญกบความเสยงดานสทธมนษยชนมากขนเมอใดทรฐไมจดประชาพจารณหรอจดแตไมเพยงพอ

แนวปฏบตของIFCแนะนำาวาบรษทควรตดตามประชาพจารณทจดโดยรฐกบผมสวนไดเสยทเกยวของกบโครงการของ

บรษท เมอใดทกระบวนการทำาประชาพจารณถกตงคำาถามหรอมประเดนจากผมสวนไดเสยทไมไดรบการตอบสนอง

เมอนนบรษทกควรจะพยายามคนหาประเดนเหลานนและรบมอเองเทาทจะทำาไดบรษทอาจหาอำานาจควบคมดวยการ

พยายามเขาไปมสวนรวมหรออยางนอยกสงผสงเกตการณในกระบวนการประชาพจารณใดๆกตามทจดโดยรฐบรษท

จะไดมนใจวากระบวนการนนๆดพอหรอพยายามหาทางปรบปรงถาจำาเปน

กระบวนการประชาพจารณท “มความหมาย” ในทางปฏบต

บทบาทของภาครฐ

• มกลยท ธการม สวนร วม ประ เดนน อาจสำ าคญเปน พ เศษเม อฝ ายต า งๆ ในบ รษท

นยาม “การมสวนรวมของผมสวนไดเสย”แตกตางกนการสอสารของฝายการสอสารองคกร

การจดเวทรบฟงความคดเหนและการพดคยอยางไมเปนทางการทบรษทอาจคดเอาเองวา

จะสงผลรวมแบบ“บวกกน”เปนผลดนนอาจไมตรงกบความคาดหวงของชมชนกได

• สะทอนระดบการมสวนรวมทเหมาะสมบรษทไมจำาเปนจะตองปรกษาผมสวนไดเสยทกราย

เวลาทตดสนใจทกเรองและระดบการมสวนรวมทเหมาะสมของแตละกลมกแตกตางกนถาหากบรษท

ไมจดการกบความคาดหวงของผมสวนไดเสย (วาพวกเขาจะมสวนรวมกบการตดสนใจอะไรบาง)

พวกเขากอาจไมพอใจและผดหวง

• เขาใจคณคาของการปรกษาหารอกบชมชนวาเปน “เครองมอสรางความไววางใจ” ได

นกชมชนสมพนธทมทกษะสงสามารถทาทายมมมองเดมๆ ทวาบรษทสามารถจดการกบ

ความคาดหวงของผมสวนไดเสยดวยการไมตองใหมสวนรวมกได โดยเฉพาะในขนการสำารวจ

ความเปนไปไดของโครงการแตประสบการณธรกจทวโลกชวาขอเทจจรงอยตรงขามกลาวคอ

การใหชมชนมสวนรวมตงแตเนนๆชวยปดเปาขาวลอเกยวกบโครงการทำาใหทกฝายเขาใจมมมอง

ของกลมตางๆทเกยวของมากขนรวมถงมมมองของบรษทและชวยลดชองวางความแตกตางระหวาง

ความคาดหมายของแตละคน

• บรษทตองมองวาการมสวนรวมนนเปน กระบวนการตอเนอง (On-going Process)ถาหากบรษท

ใหชมชนเขามามสวนรวมเฉพาะแตในเวลาท“จำาเปน”(ยกตวอยางเชนเมอเกดอบตภยจากโรงงาน)

ผมสวนไดเสยกจะมแรงจงใจทจะสรางขอรองเรยนเทยมขนมาเพอเรยกรองความสนใจจากบรษท

นอกจากนนยงพลาดโอกาสทจะสรางความสมพนธอนตงอยบนความไววางใจซงกนและกน

54

• ใหคณคากบทกษะชมชนสมพนธระดบสงนกชมชนสมพนธทมประสบการณมากจะเนน

การแสดงออกวาพวกเขาสามารถรบฟง ไมใชดอดงจะปกปองบรษท“ทกกรณ”และไมพยายาม

หวานลอมใหผมสวนไดเสยเชอวาพวกเขาผดถาหากไมทำาแบบน ความนาเชอถอของบรษท

อาจสนคลอนได

• การตดตามและวเคราะหขอมลและคำามนสญญาของบรษทบรษทจะตองมระบบบนทก

การมสวนรวมกบชมชนรวมถงสญญาตางๆทใหไวโดยเฉพาะหากอตราการลาออกของพนกงาน

อยในระดบทสงมากการทำาแบบนชวยสรางความจำาภายในองคกรและการเรยนรเชงสถาบน

หลกเลยงความไมพอใจของผมสวนไดเสยเมอบรษทไมทำาตามสญญา

• ใหปจเจกบคคลทเปนกลมเปราะบางหรอชายขอบเขารวมดวยความเปราะบางนนอาจมาจาก

สถานะหรอลกษณะของปจเจก เชนสผว เชอชาต เพศภาษาศาสนาความพการอายหรอ

สถานะอนๆหรอมาจากสภาพแวดลอมเชนครอบครวยากจนดอยโอกาสพงพาทรพยากรธรรมชาต

ในการเลยงชพไมรหนงสอสขภาพไมดฯลฯความเปราะบางเหลานอาจถกซำาเตมใหรนแรงมากขน

โดยธรรมเนยมปฏบตของสงคมหรออปสรรคทางกฎหมายบคคลทอยในกลมเปราะบางหรอชายขอบ

มกจะประสบผลกระทบเชงลบมากกวากลมอนๆกลมเหลานอาจตองการมาตรการการมสวนรวม

และบรรเทาผลกระทบทเฉพาะเจาะจงและแยกออกมาตางหาก เพอใหมนใจวาผลกระทบเชงลบ

จะไมตกอย กบพวกเขามากกวากลมอน และบรษทจะไดหลกเลยง บรรเทา หรอชดเชย

ผลกระทบดงกลาว กลมเปราะบางหรอชายขอบควรไดประโยชนจากโอกาสของโครงการ

อยางเทาเทยมกบคนอนและประเดนนอาจตองใชวธการแบงปนผลประโยชนทแตกตางจากเดม

เชนกนการแยกขอมลเกยวกบการประเมนและรบมอกบผลกระทบออกมาจะชวยใหบรษทตดตาม

ไดวาการจดการในทางปฏบตไดผลดมากนอยเพยงใด

การปรกษาหารอกบชมชนนนตองอาศยทกษะเฉพาะหลายอยางอกทงยงตองเขาใจอปสรรคทอาจเกดขน เชน

ดานภาษา เพศ หรอวฒนธรรม รวมถงความไมสมดลเชงอำานาจระหวางบรษทกบผมสวนไดเสย และระหวางผมสวน

ไดเสยดวยกนเอง บรษทของคณควรมนใจไดวาพนกงานทจดการปรกษาหารอกบชมชนนนมทกษะและประสบการณ

ทจำาเปน คนทอยฝายธรกจ เชน ฝายสำารวจพนท อาจเปนคนแรกๆ จากบรษททไดตดตอชมชนทองถน แตพวกเขา

มกจะไมเคยไดรบการอบรมดานการมสวนรวมกบชมชน และอาจมแรงจงใจทจะใหสญญาอะไรสกอยาง (เชน สญญา

วาจะสรางงาน หรอทำาโครงการพฒนาชมชน) ซงตวเองไมไดรบผดชอบในการทำาตาม และอาจไมไดสงตอไปยงฝาย

พฒนาโครงการ การจดสรรทรพยากรบคคลและงบประมาณใหกบการมสวนรวมของผมสวนไดเสยอยางเพยงพอจะ

ชวยประหยดเงน เวลา และชอเสยงของบรษทในภายหลง เมอพยายามจะกอบกความสมพนธกบชมชนทลมสลาย

ไปแลวดวยเหตนบรษทของคณจงตองใหคณคากบกระบวนการปรกษาหารอทมประสทธผลจรงๆ

การปรกษาหารอกบผมสวนไดเสยคอทกษะ

55


• การรบมอกบผลกระทบเชงลบดานสทธมนษยชนหมายความวาบรษทควร

บรณาการขอคนพบจากกระบวนการประเมนผลกระทบเขาไปในการทำางาน

ของฝายตางๆและขนตอนตางๆภายในองคกรลงมอปฏบตเพอปองกน

และบรรเทาผลกระทบทคนพบจากการประเมนและวางกลไกการตดสนใจ

กลไกงบประมาณและกลไกควบคมภายในเพอใหมนใจวาจะสามารถใชวธ

แกปญหาทเปยมประสทธผล

• กระบวนการ“บรณาการ”จะชวยใหบรษทนำาขอคนพบจากการประเมน

ผลกระทบดวาใครในบรษททจะตองมสวนในการจดการกบผลกระทบ

และทำางานกบพวกเขาเพอตดสนวธแกปญหาทดทสด

• การกระทำาตางๆของบรษทในการปองกนหรอบรรเทาผลกระทบคอสงท

บรษทจะชวยลดผลกระทบตอผคนไดจรงๆและดงนนจงเปนหวใจของ

การบรรลเปาหมาย“เคารพสทธมนษยชน”



1 สรางวธบรณาการและวธลงมอปฏบตทเปนระบบ

ถาหากบรษทของคณมระบบทเขมแขงในการรบมอกบผลกระทบดานสทธมนษยชนทเกดขนแลวหรอมแนวโนม

วาจะเกด บรษทของคณกมโอกาสทจะจดการความเสยงเหลานนอยางมประสทธผลมากขน ลดผลกระทบทเกดขนกบ

ผคน ถาหากกระบวนการเหลานนออนแอ การลงมอปฏบตของบรษทกจะมแนวโนมทจะทำาแบบขอไปท ตำานำาพรก

ละลายแมนำาและไมอาจพฒนาปรบปรงอยางยงยนไดในอนาคต


การบรรเทาความเสยงและวางกลไกปองกน7.2

56

• จดตงคณะทำางานภายในทมอำานาจตดสนใจสมาชกมาจากหลายฝาย

• ใหบคลากรจากฝายทเกยวของไดหารอกบผเชยวชาญภายนอกเรองความ

ทาทายทเฉพาะเจาะจง

• กำาหนดเกณฑการรายงานภายในทชดเจนเกยวกบการลงมอปฏบตตาม

สงทตดสนใจไปแลว

• ในบรบททมความเสยงสงหรอผลกระทบทรนแรงอาจใหบคลากรจาก

ฝายตางๆทเกยวของมาปรกษาผมสวนไดเสยทไดรบผลกระทบเกยวกบ

วธจดการกบผลกระทบทเกดขนหรอใหผบรหารระดบสงมสวนรวมในการ

ตดสนใจและตดตามควบคม

การลงมอปฏบตระดบพนท และระดบองคกร

บรณาการเจาหนาทหลกในการตดสนใจวาจะรบมอกบผลกระทบอยางไร

การลงมอปฏบตเพอรบมอกบผลกระทบเชงลบดานสทธมนษยชนนนมกจะดทสดถาทำาระดบพนท เพอใหมนใจ

วามนสอดคลองกบความตองการของทองถนและสภาพความเปนจรงในพนท ในบางกรณอาจจำาเปนตองใหบคลากร

จากสำานกงานใหญหรอระดบภมภาคมาตดสนใจ โดยเฉพาะถาหากเกดผลกระทบดานสทธมนษยชนอยางรนแรงและ

ตองมการตอบสนองอยางเรงดวน นอกจากน สำานกงานใหญอาจมบทบาททสำาคญไดในการแลกเปลยนประสบการณ

ระหวางพนทตางๆเกยวกบวธรบมอทำาใหสงทโรงงานสถานประกอบการหรอพนทโครงการใดโครงการหนงทำาแลว

ประสบความสำาเรจสามารถเปนตนแบบใหทอนทำาตามได นอกจากน บรษทของคณกควรจะนำาบคลากรทรบมอกบ

ประเดนเดยวกนแตตางพนทกนมาแลกเปลยนประสบการณกนตรงๆ เพอรวบรวมและกระจาย “วธปฏบตอนเปนเลศ

(Best Practices)” นอกจากน การแลกเปลยนประสบการณยงอาจทำาใหเหนความทาทายรวมกน ซงอาจเปนประเดน

ทตองการแนวปฏบตใหมจากสำานกงานใหญหรอปรบปรงแนวปฏบตเดม

ปจเจกบคคลทตองรบผดชอบตอการรบมอกบผลกระทบดานสทธมนษยชน ไมวาจะในระดบพนทหรอองคกร

มกจะตองตดตอบคลากรทรบผดชอบกจกรรมทางธรกจหรอความสมพนธซงอาจสรางผลกระทบแตคนทใกลชดทสดกบ

ผลกระทบจำาเปนจะตองมสวนรวมในการระบและลงมอแกปญหาไมอยางนนการแกปญหาอาจไมยงยนถาหากบรษท

ของคณมขนาดเลกการสอสารกนระหวางวนอาจเปนวธ“บรณาการ”ทเพยงพอแลวแตถาบรษทของคณใหญกวานน

คณกอาจตองใชวธทเปนระบบกวานนยกตวอยางเชน

57


2 จดล�าดบความส�าคญของผลกระทบเพอการลงมอปฏบต

ในบางสถานการณ ขดจำากดดานทรพยากรแปลวาบรษทจะตองจดลำาดบความสำาคญของผลกระทบ เพอเลอก

ผลกระทบทบรษทจะรบมอกอนการจดอนดบทวานควรขนอยกบระดบความรนแรงของผลกระทบตอสทธมนษยชน

เหนอสงอนใด และการประเมนระดบความรนแรงควรพจารณาจากมมมองของผมสวนไดเสยทอาจไดรบผลกระทบ

ประกอบดวย

เนนความเสยงตอสทธมนษยชนเปนหลก

การจดลำาดบความสำาคญของความเสยงหรอทำา“แผนทความเสยง”ปกตจะจดอนดบความรนแรง(หรอ“ผลลพธ”)

ของผลกระทบในแงของความเสยงตอบรษท แตสำาหรบกระบวนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดานแลว

ความรนแรงเปนเรองของความเสยงตอสทธมนษยชน ในบางกรณบรษทของคณจะเหนไดชดเจนวาผลกระทบใดบางนาจะ

รนแรงบนพนฐานของปจจยตอไปน

ในกรณทวไปบรษทควรหารอกบผมสวนไดเสยทไดรบผลกระทบหรอตวแทนของพวกเขาเพอทำาความเขาใจวา

ผลกระทบทเกดขนนนรนแรงเพยงใดในทางปฏบต

• ขนาดผลกระทบรนแรงเพยงใดเชนเปนผลกระทบตอสทธในการดำารงชวต

หรอสทธในสขภาพและความปลอดภยของแรงงาน

• เยยวยาใหกลบสสภาพเดมไดหรอไมไดเยยวยาใหคนทไดรบผลกระทบ

กลบคนสสถานการณดงเดมของพวกเขากอนทจะเกดผลกระทบไดหรอไม

หรอวายากเพยงใดยกตวอยางเชนกรณทสถานทสำาคญทางศาสนาหรอ

วฒนธรรมของชนพนเมองถกทำาลาย

58

จดท�าแผนทระดบความรนแรงและความเปนไปได

ปจจยทสำาคญในการจดลำาดบความสำาคญของการรบมอ คอ ความเปนไปไดของการเกดผลกระทบนนๆ

ความเปนไปไดทวานอาจเพมสงขนดวยบรบทของทองถนบรเวณทอาจเกดผลกระทบรวมถงความสมพนธทางธรกจตางๆ

ของบรษท

ความเปนไปไดความรนแรง

ในการจดลำาดบความสำาคญของความเสยงทวๆ ไป ความเสยงทมระดบความรนแรงตำาแตมความเปนไปไดสง

จะมลำาดบความสำาคญใกลเคยงกบความเสยงทมระดบความรนแรงสงแตความเปนไปไดตำา อยางไรกด ในประเดน

สทธมนษยชนผลกระทบท“ความรนแรงสง-ความเปนไปไดตำา”ตองมความสำาคญมากกวายงไปกวานนถงแมอาจดเปน

เรองงายทสดทบรษทจะจดลำาดบความสำาคญของการรบมอตามผลกระทบทบรษทมอำานาจควบคมสงทสดการจดลำาดบ

ทควรทำาในบรบทของสทธมนษยชนควรทำาตามระดบความรนแรงของผลกระทบเปนหลกถงแมจะเปนประเดนทบรษท

อาจมอำานาจควบคมนอยมาก อำานาจควบคมจะเปนประเดนกตอเมอบรษทมาถงขนตอนทพจารณาวาจะทำาอะไรบาง

(ดรายละเอยดในสวนถดไป)

การจดลำาดบความสำาคญเปนแนวคดเชงเปรยบเทยบ ซงหมายความวา เมอบรษทของคณปองกนหรอบรรเทา

ผลกระทบทมแนวโนมวาจะรนแรงทสดไปแลวบรษทกจะตองรบมอกบผลกระทบทรนแรงเปนอนดบรองลงมาตอไปและ

ทำาแบบนไปเรอยๆจนครบผลกระทบทกขอทระบบคลากรหรอฝายตางๆภายในบรษทอาจสามารถรบมอกบความเสยง

หลายประการไปพรอมๆกน

59


การจดการกบผลกระทบทบรษทอาจกอเอง หรอมสวนรวมในการกอ

กระบวนการประเมนทเปนระบบ อยางเชน การประเมนผลกระทบสงแวดลอม สงแวดลอมและสขภาพ หรอ

การประเมนผลกระทบดานสงคม(EIA/EHIA/SIA)มกจะใหผลลพธในรปวถปฏบตตางๆทบรษทควรทำาเพอรบมอ

กบผลกระทบซงถกระบในรายงาน วธปฏบตเหลานมกจะสะทอนในแผนปฏบตการ (Action Plan) ซงระบขนตอนและ

กำาหนดเวลาทเฉพาะเจาะจง มอบหมายความรบผดและกำาหนดงบประมาณ บรษทของคณควรรบมอกบผลกระทบ

ดานสทธมนษยชนในลกษณะเดยวกนเพอใหมนใจไดวาวถปฏบตเหลานจะถกบรณาการเขาไปในกระบวนการตางๆของ

บรษทเพอจะไดถกนำาไปปฏบตและมความรบผดทแทจรง

อยางไรกดบรษทของคณอาจพบวาตองตดสนใจยากๆวาจะรบมอกบความเสยงดานสทธมนษยชนบางขออยางไร

ยกตวอยางเชนการกระทำาเพอลดความเสยงดานสทธมนษยชนตอผมสวนไดเสยบางกลมอาจกอใหเกดความเสยงกบ

กลมอนเชนการโยกยายชมชนทองถนไปยงพนทซงอยใกลกบแหลงประกอบอาชพทใกลเคยงกบอาชพเดมของพวกเขา

แตอยไกลแหลงนำาอาจชวยบรรเทาความเสยงดานสทธในชวตความเปนอยและการมงานทำาแตเพมผลกระทบเชงลบ

ตอสมาชกชมชนทจะตองเดนทางไกลไปหาแหลงนำาวธแกปญหาวธหนงอาจเปนการสรางแหลงนำาทยงยนณพนทใหม

การจดการกบความเสยงดงตวอยางขางตนนน จำาเปนจะตองอาศยความเขาใจทถองแทในประเดนตางๆ และ

ความสามารถในการรบมอกบความซบซอนบรษทของคณจะตองไมคดไปเองวาการเพมความเคารพในสทธขอใดขอหนง

จะเทากบการ “ลบลาง” การไมเคารพในสทธขออนหรอเคารพนอยลง บรษทจะตองหาทางรบมอกบผลกระทบทกขอ

ในขณะเดยวกนกตระหนกวาวธแกปญหาทสมบรณแบบอาจไมมอยจรง

ในบางกรณธรกจทบรษทของคณอยอาจมตวอยางจากบรษทอนๆกรณทจดการกบความตงเครยดดงกลาวมาแลว

เชนตวอยางขางตนไดสำาเรจแตถาหากไมมตวอยางหรอตวอยางนนไมเหมาะสมกบบรบททองถนบรษทของคณกควร

ปรกษาผเชยวชาญทองถนวาควรรบมออยางไรในบางกรณคณอาจใหตวแทนผมสวนไดเสยทไดรบผลกระทบอยางเชน

แรงงานหรอชมชนทองถน เขามารวมกนคดวธแกปญหาแบบรวมมอกน วธทสะทอนความคดและความตองการของ

พวกเขาดวย

กอนทจะเลอกวธทดทสดในการจดการกบผลกระทบทนาจะเกดบรษทจำาเปนจะตองทำาความเขาใจกบธรรมชาต

ของบทบาทของบรษท–เมอใดทบรษทสมเสยงวาจะกอใหเกดผลกระทบบรษทกควรลงมอวางมาตรการปองกนไมให

เกด เมอใดทบรษทสมเสยงวาจะมสวนรวมกบผลกระทบ บรษทกควรวางมาตรการหลกเลยงการมสวนรวม เมอใดท

บรษทไมอาจควบคมฝายทมสวนสรางผลกระทบไดบรษทกควรใชอำานาจตอรองเทาทมในการบรรเทาความเสยงทเหลอ

เมอใดทผลกระทบเชงลบอาจเชอมโยงกบกจกรรมสนคาหรอบรการของบรษทไดโดยตรงผานความสมพนธทางธรกจ

ตอใหบรษทมไดมสวนเองบรษทกควรใชอำานาจตอรองของตนเทาทมในการบรรเทาความเสยงทจะเกดผลกระทบนนๆ

3 ระบทางเลอกตางๆ ในการปองกนหรอบรรเทาผลกระทบ

60

การจดการกบผลกระทบทเชอมโยงกบกจการของบรษท แตบรษทไมไดมสวนกระท�าเอง

การจดการกบผลกระทบตงแตเนนๆ

ผลกระทบเชงลบอาจเชอมโยงกบกจกรรมหรอธรกรรมของบรษทตอใหบรษทไมไดกอหรอมสวนกอผลกระทบนนๆ

ธรกจอนหรอรฐบาลอาจสรางผลกระทบตอสทธมนษยชนเมอกำาลงสงมอบสนคาบรหารหรอผลประโยชนอนๆใหกบ

บรษทของคณยกตวอยางเชนถาหากเจาหนาทรกษาความปลอดภยของบรษททบรษทของคณวาจางใหมารกษาความ

ปลอดภยใหลงมอคกคามสตรหรอลวนลามทางเพศหรอถาหากผรบเหมารบหนงสอเดนทางของแรงงานขามชาตไวกบตว

และแรงงานเหลานนตกอยในสภาพแรงงานบงคบ เมอนนบรษทของคณกเทากบวา “เชอมโยงโดยตรง” กบผลกระทบ

เหลานในสถานการณแบบนหลกการชแนะUNGPระบอยางชดเจนวาบรษทควรวางมาตรการเทาททำาไดในการปองกน

หรอบรรเทาความเสยงทจะเกดผลกระทบซำาซอน วธทจะทำาแบบนนไดขนอยกบอำานาจตอรองของบรษททมตอบรษท

ผกอผลกระทบ

ทผานมาบรษทมกจะใหความสนใจกบผลกระทบดานสทธมนษยชนในชวงแรกๆของการพฒนาโครงการ เชน

การสำารวจพนท หรอการศกษาความเปนไปไดของโครงการมากกวาขนตอนในชวงหลงๆอยางเชน การกอสรางหรอ

การผลต เหตผลคอบรษทอาจกงวลวาจะไปเพมความคาดหวงของชมชนทองถนเกยวกบโครงการ หรออยภายใต

แรงกดดนทจะลดคาใชจายในชวงการเตรยมการ อยางไรกด ความคดเชนนอาจไมถกตองนก การไมทำากระบวนการ

ตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดานตงแตเนนๆ อาจนำาไปสผลกระทบเชงลบ ซงทำาใหความสมพนธระหวาง

บรษทกบชมชนทองถนแยลงตดตอกนหลายป จากนนบรษทกจะตองหาทางจดการกบผลกระทบในชวงหลงๆ

ซงกยอมจะยากกวาในชวงแรกมากวธปองกนและบรรเทาผลกระทบตงแตเนนๆมอาทวธตอไปน

• กำาหนดงบประมาณและเวลาสำาหรบการปองกนหรอบรรเทาผลกระทบ

ใหรวมถงผลกระทบทอาจเกดในชวงแรกดวย

• รวมมอกบบรษทอนในพนทใกลเคยงกนในการใหชมชนทไดรบผลกระทบ

มสวนรวมซงอาจมตงแตการรวมมอกนอธบายผลกระทบตอชมชนไปจนถง

การลงมอวางกลไกรบเรองรองเรยนและเยยวยารวมกนตงแตเนนๆ

• รบมอกบความตองการการชดเชยและการเยยวยาอยางรอบคอบและ

ทนทวงท

• ประกาศใหบรษทอนทอาจขายกจการใหกบบรษทไดเขาใจวาประสทธผล

ของการปองกนหรอบรรเทาผลกระทบดานสทธมนษยชนจะสงผลตอมลคา

ของกจการณวนทบรษทเขาซอกจการ

61


4 สรางและอาศย “จดคานงด” ในความสมพนธทางธรกจ

หลกการชแนะUNGPนยาม “จดคานงด (Leverage)” วาหมายถง ความสามารถของบรษท “ในการสรางการ

เปลยนแปลงในกจกรรมขององคกรใดกตามทกอความเสยหาย”หรอพดงายๆคอ ความสามารถในการสงอทธพลตอ

พฤตกรรมของผอนจดคานงดมไดเปนตวกำาหนดวาบรษทมความรบผดชอบตอผลกระทบใดๆหรอไมเนองจากความ

รบผดชอบเกดจากการมสวนรวมของบรษทผานการกระทำาของตวเองการมสวนรวมหรอ“ความเชอมโยง”(ดรายละเอยด

ในบทกอนๆ) จดคานงดสำาคญสำาหรบการระบวธจดการกบผลกระทบ บรษทควรใชคานงดของตวเองเปนเครองมอ

ในความพยายามทจะเปลยนพฤตกรรมของพนธมตรทางธรกจทเกยวของ ถาหากบรษทไมมคานงด กอาจมวธเพม

จดคานงดทวานได

ถาหากเวลาผานไปแลวบรษทพบวาเปนไปไมไดเลยทจะสรางการเปลยนแปลงผานจดคานงดของตนเอง บรษท

กควรจะพจารณายกเลกความสมพนธดงกลาวโดยคำานงถงประเดนตอไปน

เงอนไขสญญาและขอตกลงอนๆ ทเกยวของกบโครงการ อยางเชน บนทกความเขาใจ (Memorandum of

Understanding:MoU)มบทบาทสำาคญยงในการกำาหนดวาบรษทมจดคานงดใดบางในความสมพนธตางๆไมวาจะเปน

ความสมพนธกบรฐบรษทรวมทนคคาผรบเหมาหรอองคกรอนๆ

• การประเมนทนาเชอถอเรองผลกระทบเชงลบจากการยกเลกความสมพนธ

• ขอเทจจรงทวายงผลกระทบรนแรงเพยงใดธรกจยงจำาเปนจะตองมองเหน

การเปลยนแปลงเกดขนอยางรวดเรวกอนทจะตดสนใจวาจะยกเลกความ

สมพนธนนๆหรอไมถาหากบรษทรกษาความสมพนธทางธรกจทมาพรอม

กบความเสยงผลกระทบขนรนแรงยกตวอยางเชนในกรณทบรษทพบวา

ไมมทางเลอกอนบรษทกจำาเปนจะตองแสดงใหเหนวากำาลงพยายาม

บรรเทาความเสยงนนอยางไรและพรอมรบผลพวงใดๆกตามทมาจาก

การรกษาความสมพนธไมวาจะเปนดานกฎหมายชอเสยงหรอการเงน

62

• พยายามรวมทนกบบรษทท“คดตรงกน”ถาเปนไปได

• ใชอทธพลกำาหนดโครงสรางของการรวมทนเชนวธตอไปน

• เลอกบคลากรหลกทเขาใจและมงมนกบการเคารพสทธ

• บรณาการการเคารพสทธเขาไปในเงอนไขของสญญารวมทนเชน

อางองมาตรฐานทจะทำาตามและมาตราทเกยวกบการควบคม

ดแลและการรายงาน

• ขอรบทนสนบสนน เชน เงนกจากสถาบนทกำาหนดวาลกคา

จะตองทำาตามมาตรฐานดานสงคมและสงแวดลอมบางอยาง

ซงแปลวาจะตองบรณาการเรองนเขาไปในการจดการโครงการ

• พยายามเปนผถอหนเสยงขางมาก

• ในกรณทบรษทของคณเปนผรวมทนเสยงขางนอยคณกอาจหาทางสราง

จดคานงดดวยวธอนๆอาท

• สงคนเขาไปเปนกรรมการบรษทรวมทน

• เสนอใหมเงอนไขการออกเสยงพเศษสำาหรบประเดนทเปน

ความเสยงสำาคญดานสทธมนษยชนเชนการไดและใชทดน

การรกษาความปลอดภยหรอสถานการณฉกเฉน

จดคานงดกบรฐ

จดคานงดในการรวมทน (Joint Venture: JV)

บรษทของคณอาจตองเจรจาตอรองสญญากบภาครฐหรอมขอตกลงกบหนวยงานราชการ“หลกการทำาสญญา

ทรบผดชอบ” (Principles for Responsible Contracts) ซงพฒนาโดยผแทนพเศษขององคการสหประชาชาต ไดวาง

แนวทางวาบรษทควรทำาอยางไรใหสญญาเหลานคมครองสทธมนษยชนขนตอนตางๆในหลกการดงกลาวสามารถนำามา

ประยกตใชกบขอตกลงอนๆไดเชนกนยกตวอยางเชนการเจรจาบนทกความเขาใจกบหนวยงานฝายความมนคงหรอ

กำาหนดเงอนไขการรบมอบทดนและการโยกยายถนฐานของชมชนถาหากรฐไมเตมใจทจะใสเนอหาวาดวยการคมครอง

สทธมนษยชนเขาไปในสญญา บรษทของคณกจะตองมองหาชองทางอนทจะใสประเดนน เชน ผานกระบวนการ

ปฏบตการของบรษท การทำาบนทกความเขาใจกบหนวยงานความมนคง ยกระดบขดความสามารถของบคลากร และ

เขาไปหารอกบรฐบาลในประเดนสทธมนษยชนอยางตอเนอง ถาหากบรษทของคณอยในธรกจทเกยวของกบ

ทรพยากรธรรมชาตคณกอาจสามารถรวมกลมกบบรษทอนๆในธรกจเดยวกนไปหารอกบรฐเกยวกบความเสยงดาน

สทธมนษยชนจากการตกตวงทรพยากรธรรมชาต ถาหากบรษทของคณเปนบรษทระดบชาต บรษทกอาจมคานงด

หรออำานาจตอรองกบรฐอยแลวสามารถใชอทธพลนในการลดความเสยงดานสทธมนษยชนได

เมอใดทบรษทของคณจะรวมทนทำาธรกจกบบรษทอน กมหลายวธทจะสรางคานงดในประเดนสทธมนษยชน

ยกตวอยางเชน

63


• เสนอใหผบรหารระดบสงของบรษทรวมทนตองรบผดชอบตอ

ประเดนสทธมนษยชน

• สงบคลากรในบรษทไปทำาหนาทสำาคญๆเชนเรองสขภาพและ

ความปลอดภยฝายตรวจสอบภายในเปนตน

• ใสการประเมนโครงการในมตตางๆเปนครงคราวโดยผประเมน

อสระ เชน ผลประกอบการดานสงคม สงแวดลอม และ

สทธมนษยชนเขาไปในสญญารวมทน

• บรณาการบทสนทนาเกยวกบวธจดการผลกระทบดาน

สทธมนษยชนเขาไปในการประชมทางเทคนคครงสำาคญๆ

จดคานงดกบผรบเหมาหรอคคา

คคาและผรบเหมาของบรษทของคณมความรบผดชอบของตวเองเชนกน ในการเคารพสทธมนษยชนตลอด

การปฏบตการของพวกเขา อยางไรกตาม ถาหากพวกเขาไมสามารถหรอไมยนยอมทจะรบผดชอบ ผลกระทบดาน

สทธมนษยชนใดๆ กตามทเกดขนกอาจเชอมโยงกบการประกอบการของบรษทของคณ วธทจะหลกเลยงสถานการณ

แบบนรวมถงวธตอไปน

• คดกรองผรบเหมาและคคาบนพนฐานของความทมเทและศกยภาพในการ

เคารพสทธมนษยชนทไดรบการยอมรบในสากล

• ประกาศวาการเคารพสทธมนษยชนเปนเงอนไขในการจดซอจดจางและ

ตออายสญญา

• ใสการทำาตามนโยบายดานสทธมนษยชนของบรษทสทธมนษยชนทไดรบ

การยอมรบในสากลหรอหลกการอนๆทสอดคลองกนเปนเงอนไขขอหนง

ในสญญา

• รบมอกบความเสยงใดๆกตามทอาจเกดจากพฤตกรรมของผรบเหมา

ในพนทรวมถงเจาหนาทรกษาความปลอดภยของพวกเขาดวยการรวม

บคลากรเหลานเขามาในการอบรมดานสทธมนษยชนทกครงททำาได

• ประกาศวาบรษทจะเพมราคารบซอหรอทำาธรกจกบผรบเหมา/คคามากขน

ในอนาคตเปนการตอบแทนผลประกอบการทดดานสทธมนษยชน

• รวมมอกบคคาในการหาคำาตอบวาธรรมเนยมการจดซอจดจางของบรษท

ของคณนนสนบสนนหรอเปนอปสรรคตอการแสดงความรบผดชอบทจะ

เคารพสทธมนษยชนจดการแกไขแรงจงใจทางลบใดๆกตามทเกดขน

• ชวยผรบเหมาในการพฒนาความรและระบบเพอสรางความเชอมนวาจะ

สามารถเคารพสทธมนษยชนได

64

จดคานงดผานการหวานลอม

แนวทางการปฎบตทเหมาะสมในการจดการผลกระทบทตรวจพบ

ทมา: UN Guiding Principle

ปกตแลวการหวานลอมจะมความสำาคญอยางยงในฐานะวธสงอทธพลในทกระดบ ยกตวอยางเชน ระหวาง

ผจดการดานความปลอดภยในพนทโครงการกบเจาหนาทฝายความมนคงและระหวางผบรหารระดบสงกบรฐบาลบรษท

อาจหวานลอมผานชองทางสอสารทเปนทางการและไมเปนทางการกไดบรษทควรมองหาโอกาสทจะอธบายและสาธต

“ประโยชนทางธรกจ”ของการเคารพสทธมนษยชนใหพนธมตรตางๆไดรบรเชนอธบายวาผลกระทบดานสทธมนษยชน

จะทำาใหความขดแยงกบชมชนมตนทนทสงขนอยางไรในบางกรณบรษทอาจเสนอใหจดตงคณะทำางานรวมกนระหวาง

บรษทกบภาครฐเพอรบมอกบประเดนเฉพาะดาน

กลาวโดยสรปการกระทำาทบรษทควรลงมอนนขนอยกบชนดของผลกระทบทเกดขนดงสรปในตารางตอไปน

บรษทของคณอาจจดซอจดจางหรอใชบรการของผรบเหมา / คคาในพนทดำาเนนโครงการ ซงในแงดอาจชวย

สรางงานในทองถนและชวยพฒนาชมชนแตในขณะเดยวกนกอาจนำามาซงความเสยงดานสทธมนษยชนทสงขนถาหาก

บรษททองถนไมตระหนกในสทธมนษยชนหรอไมมศกยภาพทจะเคารพสทธ ฉะนนคณอาจตองปรบปรงกลยทธและ

ระบบการจดซอจดจางของบรษททำางานอยางใกลชดกบคคาผรบเหมาและชมชนในพนท

• ใหคำาแนะนำาและชวยเปน“พเลยง”เมอเกดปญหาขนแทนทจะ“แบลกลสต”

บรษทนนๆทนท

• ประกาศใหชดเจนวาถาหากผรบเหมาหรอคคาไมเปลยนแปลงพฤตกรรม

จะเกดผลพวงอะไรบางเชนการกลาวถงขอกงวลตอสาธารณะหรอแมแต

การยกเลกความสมพนธทางธรกจ

ประเภทของผลกระทบ ผลกระทบทมสาเหตจากธรกจ

ด�าเนนตามขนตอนทจ�าเปนเพอยต และปองกน ผลกระทบ

ด�าเนนตามขนตอนทจ�าเปนเพอยตหรอปองกนผลกระทบทเกด รวมทงด�าเนนการผานจดคานงด และเพมจดคานงด หากจ�าเปน

ใชจดคานงดทมอยเพอปองกนหรอบรรเทาผลกระทบ

เพมจดคานงด หากทมอย ไมเพยงพอ

ธรกจไมไดถกคาดหวงวาจะตองท�าหนาทเยยวยา แมวาอาจจะมบทบาททควรจะท�า

จดใหมการเยยวยาผลกระทบทเกดขน

จดใหมการเยยวยาผลกระทบทเกดขน

ผลกระทบทธรกจมสวนกอใหเกด ผลกระทบทเชอมโยงโดยตรงกบการปฎบตงานของธรกจสนคาและบรการ ผานความสมพนธทางธรกจ (ทงทมสญญาและไมมสญญา)

สงทตองท�า

65


คณอาจใช“ตนไมตดสนใจ”(DecisionTree)ดงตวอยางในแผนภาพดานลางเปนเครองมอประกอบการตดสนใจ

วาบรษทควรทำาอยางไรกบความเสยงดานสทธมนษยชนทเกดกบบคคลทสามซงมความสมพนธทางธรกจกบบรษท

เราสามารใชอทธพลนบรรเทาความเสยงไดหรอไม




เพยงพอหรอไม




สามารถเสนอทางเลอกอนๆในการท�างานรวมกบ

บคคลทสามรายตอไปได

ไมใช

ไมใช

ไมใช

ไมใช

ไมใช

ไมใช

ไมใช

ไมใช

ไมใช

ไมใช

ไมใช

ไมใช

ใช

ใช

ใช

ใช

ใช

ใช

ใช

ใช

ใช

ใช

ใช

ใช

เรามอทธพลตอบคคลทสามหรอไม

ไมใช

เราสามารถเพมอทธพลดวยตวเองหรอไม

เราสามารถเพมอทธพลผานวธการอนหรอไม

เราสามรถเปลยนบคคลทสามโดยไมกอใหเกดความเสยหาย

ตอสทธมนษยชนไดหรอไม

เราสามารถเพมอทธพล ผานการรวมมอหรอไม

ใช

66

5 การลงมอปฏบตในบรบทความเสยงสง

บรษทไมไดมความรบผดชอบตอสทธมนษยชนมากขนในบรบทความเสยงสงแตบรบทความเสยงสงทำาใหบรษท

เผชญกบความทาทายมากขน รฐบาลควรมบทบาทสำาคญในการสนบสนนบรษทในแงน รวมทงการสนบสนนความ

พยายามของบรษททจะประเมนและรบมอกบความเสยงในสถานการณทมความเสยงดานสทธมนษยชนสงมากบรษท

ควรใหความสำาคญเปนพเศษกบความเสยงของการละเมดหรอมสวนในการละเมดสทธมนษยชนขนรนแรง ซงอาจม

นยทางกฎหมายสำาหรบบรษทดวย

หลกการชแนะ UNGP คาดหวงใหบรษทเคารพสทธมนษยชนทไดรบการยอมรบในสากลและทำาตามกฎหมาย

ของประเทศนนๆไปพรอมกนในกรณทกฎหมายขดแยงกบสทธมนษยชนสากลบรษทกควรเคารพสทธมนษยชนสากล

เทาทจะทำาไดและควรอธบายไดวากำาลงพยายามอยางไรเมอใดทกฎหมายดขดแยงกบสทธมนษยชนสากลกระบวนการ

ประเมนของบรษทกควรระบความเสยงขอนไดอยางถกตอง จากนนบรษทกควรสำารวจขอบเขตความขดแยงทวาน


ยงบรษทเตรยมความพรอมของบคลากรในการรบมอกบปญหาผานการอบรมฉากทศน(Scenarios)แลกเปลยน

บทเรยนและวธอนๆมากเพยงใดบรษทกจะพรอมมากเพยงนนในการรบมอกบสถานการณททาทายดวยวธอยางเชน

ในการพจารณาวาบรษทจะทำาตามหลกสทธมนษยชนสากลอยางไรอาจเปนประโยชนทจะหารอกบผเชยวชาญ

ภายนอกและผมสวนไดเสยทไดรบผลกระทบ หรอตวแทนของพวกเขา เพอรบฟงมมมองของพวกเขาถงวธทบรษทจะ

พจารณาใช

การประกอบธรกจในพนทซงรฐบาลลมเหลวในการปกปองสทธมนษยชนอยางเปนระบบ

การเตรยมความพรอมเพอรบมอกบปญหา

• ขอคำาชแจงจากรฐบาล

• ทาทายมาตราทเกยวของของรฐในกรณททำาได

• เรยนรจากประสบการณของบรษทอนในธรกจเดยวกน

• ออกแนวทางทเฉพาะเจาะจงสำาหรบสถานการณความเสยงสงอาท

กระบวนการโยกยายถนฐานกลไกชดเชยหรอการมสวนรวมกบชนพนเมอง

• ขอความชวยเหลอจากผเชยวชาญเฉพาะดานในกรณทเกดปญหาใหญเชน

สงผเชยวชาญไปประกบเจาหนาทภาคสนามในการดำาเนนกระบวนการ

• มอบหมายบคลากรตางฝายใหมความรบผดชอบตอการระบสถานการณ

ความเสยงสงและใหรวมกนพฒนากลยทธทเหมาะสม

67


หลกการชแนะUNGPชชดวาการละเมดสทธมนษยชนทรายแรงทสดทเกยวของกบบรษทนนเกดขนในบรบทของ

ความขดแยงไมวาจะเปนความขดแยงทฝงรากลกหรอในรฐทเปราะบางรฐบาลมกจะไมมกำาลงหรอไมยนยอมทจะปฏบต

หนาทคมครองสทธมนษยชนในกรณแบบนและอาจมสวนละเมดสทธมนษยชนเสยเองบรบทเชนนอาจตองใชกลยทธ

การจดการความเสยงทเฉพาะเจาะจงยกตวอยางเชน

การประกอบกจการในพนทขดแยง

• ใหความสนใจมากขนกบการทำาแผนทผมสวนไดเสยทนาจะไดรบผลกระทบ

และใหพวกเขาเขามามสวนรวมอยางกวางขวางกวาปกต

• ทำาความเขาใจอยางลกซงถงประวตศาสตรและพลวตของความขดแยง

• ประเมนวาการตดสนใจหรอการกระทำาใดๆของบรษทชวยซำาเตมความ

ขดแยงหรอไม

• อาศยบคคลทสามทนาเชอถอมาชวยประเมนความเสยงดานสทธมนษยชน

และตดตามผลประกอบการดานนของบรษท

• ปรบปรงระบบของบรษทใหมนใจวามนจะสามารถระบและตอบสนอง

ตอระดบความเสยงทเปลยนแปลงอยางรวดเรวและคาดการณไมได

• ใหผบรหารระดบสงมสวนรวมมากขนในกระบวนการจดการความเสยง

• เพมความโปรงใสทเกยวของกบความพยายามของบรษททจะรบมอกบ

ความเสยงดานสทธมนษยชนตราบใดททำาไดโดยไมทำาใหสถานการณ

เลวรายกวาเดม


กระบวนการตดตาม ทบทวน รายงานและปรบปรง

• บรษทจะตองตดตามตรวจสอบปฏกรยาของตนตอผลกระทบดาน

สทธมนษยชนทงทเกดขนแลวและมแนวโนมวาจะเกด เพอประเมนวา

บรษทจดการกบผลกระทบเหลานนไดอยางมประสทธผลหรอไมการตดตาม

ทวานควรอาศยตวชวดเชงคณภาพและปรมาณทเหมาะสมและสอบถาม

ความคดเหนจากภายในและภายนอกองคกรรวมทงจากผมสวนไดเสย

ทไดรบผลกระทบดวย

7.3

68

• การตดตามดวาบรษทจดการความเสยงดานสทธมนษยชนไดดเพยงใด

คอวธเดยวเทานนทบรษทจะรบรไดวากำาลง “เคารพสทธมนษยชน”

ในทางปฏบตจรงๆหรอไม

• กระบวนการตดตามผลคอมตทขาดไมไดของการพฒนาปรบปรง

อยางตอเนองมนชวยใหบรษทมองเหนแนวโนมและแบบแผนบงชปญหา

ซำาซอนซงอาจตองแกไขดวยการเปลยนนโยบายหรอกระบวนการของบรษท

อยางเปนระบบอกทงกระบวนการนยงอาจชใหเหน“วถปฏบตอนเปนเลศ”

ทใชแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนทวทงบรษท

• กระบวนการตดตามผลจำาเปนตอการใหบรษทสามารถสอสารอยางเทยงตรง

ตอผมสวนไดเสยทกฝายวาบรษทกำาลงทำาอะไรบางเพอแสดงความรบผดชอบ

ในการเคารพสทธมนษยชน



1 การออกแบบกระบวนการตดตามผลอยางเปนระบบ

บรษทของคณสามารถออกแบบกระบวนการตดตามผลเฉพาะสำาหรบสทธมนษยชน หรอบรณาการเขากบ

กระบวนการและระบบตดตามผลประเดนอนๆทบรษทมอยเดม กระบวนการทวานควรอาศยแหลงขอมลจากภายใน

และภายนอกองคกรเพอใหเหนภาพทเทยงตรงทสดและใชตวชวดทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ

บรษทของคณอาจพบวาสามารถตอยอดหรอนำาบทเรยนจากระบบตดตามผลดงเดมทมอยแลวระบบซงตดตาม

ประเดนทเกยวของกบสทธมนษยชนยกตวอยางเชนประเดนตอไปน

ใชประโยชนจากระบบการตดตามผลอน ๆ ของบรษท

• สขภาพและความปลอดภย

• การจดการสงแวดลอม

• จรยธรรมและการทำาตามกฎหมาย

• การทบทวนบรษทรกษาความปลอดภย

• รายงานการตรวจสอบภายใน

• ผลการประเมนตนเองในระดบฝาย

• รายงานการประเมนโดยบคคลภายนอก

69


ระบบหรอกระบวนการขางตน บางระบบอาจตดตามประสทธผลของการจดการความเสยงดานสทธมนษยชน

บางประการอยแลวในทำานองเดยวกนบรษทของคณอาจตดตามประเดนสทธมนษยชนในฐานะทเปนสวนหนงของการ

ปฏบตตามกฎหมายหรอกฎเกณฑของรฐ เชน ตามขอกำาหนดของแหลงทน หรอมาตรฐานการเปดเผยขอมลทบรษท

เลอกปฏบตตามในกรณนนบรษทอาจทำาแผนทประเดนตางๆทกำาลงตดตามผลอยแลวเปรยบเทยบกบความเสยงดาน

สทธมนษยชนขอสำาคญๆเพอดวามชองวางอะไรบางทจะตองเตมเตมโดยบรษทจะตองรำาลกอยเสมอวาสทธมนษยชน

มลกษณะเฉพาะตว ยกตวอยางเชน กระบวนการตดตามผลควรคำานงถงมมมองของผมสวนไดเสยตอผลประกอบการ

ดานสทธมนษยชนของบรษทไมใชดแต“ขอเทจจรง”ทบรษทกำาหนดเองนนหมายความวาบรษทจะตองใหความสำาคญ

เปนพเศษกบความคดเหนจากผมสวนไดเสยทไดรบผลกระทบ

ขอมลทจำาเปนตอการตดตามผลจะอยในระดบพนท (โรงงาน สถานประกอบการ พนทโครงการ ฯลฯ) ถาหาก

บรษทของคณมขนาดใหญ ขอมลบางสวนกอาจมาจากการทสำานกงานใหญไดหารอกบองคกรภาคประชาสงคม

ระดบโลกหรอระดบชาต สหภาพแรงงาน หรอนกลงทนทรบผดชอบตอสงคม บรษทควรนำาขอมลเหลานมารวบรวม

และวเคราะห สำานกงานใหญจะตองสามารถตดตามความเสยงดานสทธมนษยชนและผลกระทบ ณ พนทโครงการ

ทแตกตางกนประสบการณของบรษทในการตดตามอบตภยหรอเหตการณไมปลอดภยอนๆอาจใหบทเรยนทมคาเชน

วธใหคะแนน (Scorecard) และระบบแจงเตอนเหตรายอาจไดเขาถงการรบรของผบรหารระดบสงหรอคณะกรรมการ

บรษท

เมอใดทเกดผลกระทบดานสทธมนษยชนขนรนแรงหรอผลกระทบขนรนแรงนอยกวาแตเกดอยางซำาซอนบรษท

ของคณกควรวเคราะหเชงลกวามปจจยรากฐานหรอ“รากสาเหต”อะไรการประเมนอยางผวเผนอาจบงชวาการกระทำา

หรอการตดสนใจของบรษทไมมอะไรเกยวของกบผลกระทบ แตในบางกรณการวเคราะหเชงลกอาจเผยใหเหนวา

การกระทำาหรอการตดสนใจของบรษทมสวนสรางผลกระทบ และชแนวทางทบรษทอาจใชเพอปองกนไมใหเหตการณ

นนเกดขนอกบรษทหลายแหงมประสบการณมาแลวกบการวเคราะหรากสาเหตของอบตภยหรอหายนะดานสงแวดลอม

ฉะนนจงอาจประยกตระเบยบวธเหลานนเขากบประเดนสทธมนษยชนเชนกน

การตดตามผลระดบพนท และระดบองคกร

วเคราะห “รากสาเหต” ของปญหา

70

ระบบการตดตามผลอาจเปนเครองมอชวยใหฝายตางๆ ภายในบรษทสามารถรบมอกบผลกระทบ แบบเชงรก


ออกแบบระบบการตดตามผลเพอเชอเชญใหคนทงบรษทเขารวม

• ระบบการตดตามผลอาจสงมอบขอมลทชใหเหนความเปน“เหต”และ“ผล”

ระหวางอปสงคทเพมขนของฝายจดซอจดจางกบการละเมดกฎเกณฑหรอ

มาตรฐานดานสทธมนษยชนโดยคคาหรอระหวางกจกรรมของฝายกอสราง

กบขอรองเรยนของชมชนหลกฐานแบบนจะชวยใหฝายทเกยวของจดการ

กบปญหาและระงบไมใหมนเกดขนอก

• ระบบการตดตามผลอาจกำาหนดใหฝายใดฝายหนงหรอหนวยธรกจใด

ธรกจหนงมความรบผดชอบในการสบสวนผลกระทบกำาหนดเสนตายของ

การตอบสนองหรอรายงานความคบหนาและยกระดบประเดนเขาสการ

รบรของผบรหารระดบสงถาหากพลาดเสนตายไปแลวการทำาเชนนอาจชวย

สรางแรงจงใจใหฝายตางๆทเกยวของทำางานเชงรกได

• การตดตามผลท เปนระบบในแงนสามารถเนนใหเหนวาประเดน

สทธมนษยชนนนเกยวของกบบรษททงบรษทสงเสรมใหบคลากรคด

เชงปองกนไมใชเพยงแตหาทางรบมอเมอเกดประเดนขน

• บรษทอาจกำาหนดใหผจดการตองอนมตกระบวนการประเมนผลประจำาป

ซงรวมถงผลประกอบการดานสทธมนษยชนในพนทโครงการดวย

• ถาหากการสอบสวนชวาบคลากรคนใดคนหนงมสวนรวมกบผลกระทบ

ดานสทธมนษยชนขนรนแรงบคลากรคนนนกอาจถกลงโทษในแงตวเงน

(เชนหกเงนเดอน)หรอไมใชตวเงน

• เมอใดทการกระทำาของบคลากรชวยปองกนผลกระทบดานสทธมนษยชน

ขนรนแรงบคลากรคนนนกอาจไดรบรางวลทงทเปนตวเงนหรอไมใชตวเงน

เพอสอสารใหชดวาบรษทใหคณคากบการใสใจในสทธมนษยชน

ขอมลผลประกอบการดานสทธมนษยชนทดจะสามารถผลกดนการปรบปรงอยางตอเนองภายในบรษทและอาจ

มประสทธผลสงสดเมอขอมลนนถกใสเขาไปในการประเมนผลงานของฝายหรอหนวยธรกจตลอดจนบคลากรรายบคคล

ในทกสวนของธรกจทสงอทธพลตอความเสยงดานสทธมนษยชนยกตวอยางเชน

การเชอมโยงผลประกอบการดานสทธมนษยชนเขากบการประเมนผลงานของพนกงาน

71


2 การพฒนาตวชวด

ตวชวดเชงปรมาณมความเทยงตรงและอาจเขากนไดงายกวากบระบบตดตามผลประกอบการทบรษทมอยเดม

อยางไรกตาม ในเมอความเคารพสทธมนษยชนเปนเรองของผลกระทบตอผคน ตวชวดเชงคณภาพจงมความสำาคญ

ไมแพกนโดยเฉพาะเสยงสะทอนจากผมสวนไดเสยทไดรบผลกระทบ

• แนวโนมหรอแบบแผนทระบได เชนเหตการณทเกดขนซำาแลวซำาเลาอาจเกดขนในพนทใดพนทหนง

เปนบทเรยนสำาหรบพนทนนๆหรอเกดในหลายพนทเปนบทเรยนสำาหรบบรษททงองคกร

• เสยงสะทอนจากพนกงานในพนท ซง“ตดดน”หรออาศยอยในชมชนทองถนอาจพบเหนและไดยน

สงทฝายจดการไมรบร

• ตวชวดเชงพฤตกรรมอาจชวยพยากรณผลกระทบในอนาคตได ยกตวอยางเชนถาหากบคลากร

ของบรษทแสดงกรยาดถกเหยยดหยามชมชนทองถนกรยานกมกเปนตวชวดทบงชไดวาความเสยง

ดานสทธมนษยชนอาจไมถกระบหรอจดการ

• เสยงสะทอนจากผมสวนไดเสยทไดรบผลกระทบรวมทงกลมเปราะบางหรออยชายขอบชวยใหบรษท

ทำาความเขาใจไดวาพวกเขามองบรษทอยางไร

• การระบผลกระทบทแตกตางกนระหวางผหญงกบผชายหรอระหวางกลมคนทมาจากชนกลมนอย

ศาสนาหรอชาตพนธทแตกตางกน

ตวชวดเชงปรมาณทดนนเปนประโยชนในการสอสารอยางชดเจนวาบรษทจดการกบความเสยงดานสทธมนษยชน

ไดดเพยงใดโดยเฉพาะถาหากบรษทของคณมบคลากรดานวทยาศาสตรวศวกรรมศาสตรหรอทางเทคนคคอนขางมาก

พวกเขาเหลานอาจคนเคยกบขอมลทเปนตวเลขบรษทของคณเคยรายงานเหตรายทเกยวของกบบคลากรและผรบเหมา

เคยตดตามจำานวนวนทเกดเหตครงสดทายอยางไร บรษทกอาจรายงานในทำานองเดยวกนสำาหรบเหตการณทสงผล

กระทบตอชมชนทองถน อยางไรกด ตวชวดเชงคณภาพกมกจะจำาเปนเชนเดยวกนในการชวยใหบรษทตความขอมล

เชงปรมาณเกยวกบสทธมนษยชน

ยกตวอยางเชนจำานวนเรองรองเรยนผานกลไกของบรษททคอนขางตำาอาจสะทอนวาเกดเหตนอยลงหรออาจ

สะทอนวาสมาชกในชมชนไมเชอมนในกลไกดงกลาวกเปนได การสอบถามคนทเขาขายจะใชกลไกดงกลาวจงจำาเปน

ในการทำาความเขาใจวาการตความแบบใดทถกตอง

การสรางสมดลระหวางตวชวดเชงปรมาณกบตวชวดเชงคณภาพ

ตวชวดจะตองมความหมายในบรบททองถนทบรษทประกอบกจการแหลงขอมลทเปนประโยชนอาท

แหลงขอมลส�าหรบการเลอกตวชวด

72

ตวชวดจำานวนมากจะมองเหตการณหรอผลกระทบทเกดขนแลวซงแนนอนวาจำาเปนตอการตดตามผลอยางไรกด

ตวชวดเชงกระบวนการกสำาคญเชนเดยวกนสำาหรบการตความขอมล ยกตวอยางเชน คณจะเขาใจตวชวดทบงชวา

ชมชนตกลงรบแผนการโยกยายถนฐานไดดขนถาหากคณทบทวนเปรยบเทยบกบตวชวดเรองกระบวนการปรกษาหารอ

กบผมสวนไดเสย“ความตกลง”ของชมชนอาจเขาใจไดแตกตางกน–ในกรณหนงถาหากกระบวนการทำาใหพนกงาน

สามารถทำาขอตกลงกบคนทอางวาตวเองเปนผนำาชมชน อางวาเปนตวแทนของชมชนจรงๆ เทยบกบอกกรณหนง

ทกระบวนการกำาหนดวาจะตองปรกษาหารออยางเปดเผย ใหขอมลครบถวนและพดคยกบสมาชกในชมชนจรงๆ

รวมกบผนำาของพวกเขา

บรษทหลายแหงเนนการฝกอบรมบคลากรเรองการทำาตามพนธะดานสทธมนษยชนฉะนนจงอาจเปนประโยชน

ทจะออกแบบตวชวดเพอทดสอบประสทธผลของการอบรม นอกเหนอไปจากการนบวามบคลากรผานการอบรมกคน

ตวชวดทำานองนอาจเนนการประเมนวาผเขารวมเขาใจสงทเรยนรเพยงใดและนำาบทเรยนไปประยกตใชในการทำางานจรง

มากเพยงใดการประเมนนอาจใชวธสำารวจกอนและหลงการอบรมและตดตามผลหลงจากทผานไปหลายเดอน

ตวอยางชนดและตวอยางของขอมลทตดตามผลและนำามารายงานไดแสดงดงตารางดานลาง

การสรางสมดลระหวางตวชวดทเนนผลลพธ และตวชวดทเนนกระบวนการ

ตวชวดเพอการอบรม

1. กระบวนการ สงทปฎบต

2. สงทเกดขน

3. ผลลพธ

กระบวนการทบรษทไดท�า เพอด�าเนนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดาน

ค�าอธบาย

ผลของการตดตามผลกระทบทางลบทเกดขน

รายละเอยดเกยวกบการประเมน / ตรวจสอบ ผรบเหมา

รายละเอยดเกยวกบการ ฝกอบรมดานสทธมนษยชนแกลกจาง

รายละเอยดเกยวกบกลไกเยยวยา

ผลกระทบจากกจกรรม ของบรษทเปนระบบและ กวางขวางมากขน

ระดบเงนเดอน

สขภาพของชมชนโดยรอบ

ตวอยาง

โดยทวไปบรษทสะดวกใจกบการเนนไปทกระบวนการ อยางไรกตาม รายละเอยดของกระบวนการตาง ๆ มกจะไมใหรายละเอยดวามประสทธภาพหรอไม

รายงานไดหรอไม

บรษทรายงานกรณทเกยวกบสทธแรงงานมากขน อยางนอยปละครง ในรายงานประจ�าป

บอยครงการรายงานมกเกยวของกบผลจากการประเมนผลกระทบและ ตวชวดระยะยาว การรายงาน ยงขนอยกบขอมลทหาได และความละเอยดออนของจอมล

รายการกรณทมการเลอกปฏบต

การคกคามความปลอดภย

73


การประเมนวาบรษทกำาลงทำาตามความรบผดชอบในการเคารพสทธมนษยชนไดดเพยงใดนน ยอมมมตทเปน

อตวสย(Subjective)เสมอการใหผมสวนไดเสยเขามามสวนรวมโดยตรงในกระบวนการตดตามผลนนสามารถใชทดสอบ

สมมตฐานตางๆ ของบรษทเองวาบรษทกำาลงทำางานไดดเพยงใด และชวยเสรมสรางความนาเชอถอใหกบขอสรปของ

บรษทวธทบรษทของคณอาจใชไดอาท

ใหผมสวนไดเสยมสวนรวม

3 การค�านงถงมมมองของผมสวนไดเสย

มมมองของคนนอกตอผลประกอบการดานสทธมนษยชนของบรษทอาจชวยยนยนการประเมนของตวบรษทเอง

และอาจชวยชแนะตวชวดทอาจมองขามไปมมมองของผมสวนไดเสยทอาจไดรบผลกระทบนนสำาคญเปนพเศษสำาหรบ

การทำาความเขาใจวาบรษทกำาลงจดการกบความเสยงทจะกอผลกระทบตอสทธมนษยชนของพวกเขาไดดเพยงใด

• ทำางานรวมกบสหภาพแรงงานในระดบทองถนหรอระดบชาตและองคกรพฒนาเอกชนในการตดตาม

ตรวจสอบสทธมนษยชนของแรงงานและประเมนประสทธผลของกลไกตรวจสอบภายในของบรษท

• จดทำาโครงการคนหาขอเทจจรงหรอโครงการตดตามตรวจสอบรวมกบผเชยวชาญอสระตวแทนจาก

ภาคประชาสงคมหรอคณะทำางานจากชมชนทองถน(โดยใหการอบรมและการสนบสนนเมอจำาเปน)

• สำาหรบโครงการทมขนาดใหญหรอซบซอนมากบรษทอาจจดตงคณะทปรกษาระดบชาต

หรอใหญกวานนซงประกอบดวยผเชยวชาญสหภาพแรงงานและตวแทนภาคประชาสงคม

เพอทบทวนผลประกอบการดานสทธมนษยชนของบรษทอยางเปนทางการเปนระยะๆ

• ถาหากบรษทมประวตความไมไววางใจระหวางบรษทกบชมชนหรอระหวางฝายจดการกบแรงงาน

หรอพนกงานบรษทกควรหาบคคลหรอองคกรททกฝายไววางใจวาจะประเมนความพยายาม

ของบรษทอยางถกตองและเปนอสระ

กลไกรบเรองรองเรยนระดบทองถนนนเปนชองทางสำาคญสำาหรบชมชนทไดรบผลกระทบ ใหมาแสดงออกวา

พวกเขากงวลเรองผลกระทบอะไร และสะทอนวาผลกระทบนนกำาลงถกจดการหรอไมอยางไร กลไกรบเรองรองเรยน

จากพนกงานหรอแรงงานกทำาแบบนไดเชนกนพนกงานระดบปฏบตการอาจเปนแหลงขอมลทสำาคญเกยวกบผลกระทบ

ตอสทธมนษยชนของพวกเขาเองและผลกระทบตอสทธมนษยชนของชมชนกระบวนการและระบบตดตามผลของบรษท

จะไดประโยชนจากการบรณาการขอมลนขณะเดยวกนกเคารพความเปนสวนตวและพยายามปองกนการแกแคนดวย

บทบาทของกลไกรบเรองรองเรยนระดบปฏบตการ

74

การตดตามเงอนไขตางๆในสญญาเปนวธทนาจะมประสทธผลในการตดตามดวาพนธมตรทางธรกจกำาลงจดการ

ความเสยงของผลกระทบดานสทธมนษยชนไดดหรอไมเพยงใด สญญารวมทนอาจใสเงอนไขวาจะมการตดตามและ

รายงานผลประกอบการหลายดานตอผรวมทนทงสองฝายรวมทงดานสทธมนษยชนดวยสญญาททำากบคคาและผรบเหมา

รวมถงบรษทจดการรกษาความปลอดภย อาจกำาหนดใหมการตรวจสอบหรอประเมนผลการทำางานวาสอดคลองกบ

หลกสทธมนษยชนสากลหรอไม เมอใดทบรษทมขอมลจากการตดตามตรวจสอบ บรษทกสามารถหาทางปรบปรงการ

ทำางานของพนธมตรทางธรกจได

ระบบการตดตามตรวจสอบคคานนเปนเรองธรรมดาในธรกจทหลากหลายระบบแบบนอาจใหขอมลชนด“ภาพรวม”

เกยวกบผลประกอบการของคคาไดแตกมขอจำากดหลายประการเชน

บทบาทของสญญา

การไดมาซงขอมลการตรวจสอบทมความหมายเกยวกบคคาและผรบเหมา

4 การตดตามผลผานความสมพนธทางธรกจ

เมอพนธมตรทางธรกจของบรษทมองเหนวาบรษทกำาลงตดตามผลประกอบการดานสทธมนษยชนของพวกเขา

พวกเขากจะรบรวาเงอนไขตามสญญาหรอขอตกลงหรอจรรยาบรรณนนไมไดดดแตบนกระดาษเทานนแตเปนสวนสำาคญ

ของวธทบรษทตงใจจะดำาเนนธรกจ

• มกพลาดประเดนสำาคญเนองจากเปนการตดตามทสนมาก

• อาจมองไมเหนภาพใหญหรอรากสาเหตของผลกระทบดานสทธมนษยชน

ทเกดบอย

• คคาทอยากบดเบอนสถตหรอประวตตวเองมกจะทำาไดสำาเรจ

• แรงงานอาจเซนเซอรตวเองในการใหสมภาษณกบผตรวจสอบเนองจาก

ถกขมขคกคามหรอหวาดกลว

• กระบวนการเหลานมสถตคอนขางแยในแงของการปรบปรงการดำาเนนงาน

ดานสทธมนษยชนอยางยงยน

75


ดวยเหตน ธรกจบางประเภท เชน อตสาหกรรมสนคาอปโภคบรโภค จงคอยๆ ยายเขาสวธแบบ “ตงอยบน

ความเปนพนธมตร” และกลไกสรางความรวมมอกนกบคคามากขน กลไกเหลานเปนสวนเสรมหรอในบางกรณกถกใช

แทนทกลไกตรวจสอบแบบดงเดมและมกจะมองคประกอบตอไปน

บรษทอาจไดประโยชนจากประสบการณเหลานระหวางทพฒนาหรอปรบปรงวธตรวจสอบหวงโซอปทานในเมอ

บรษทของคณอาจมคคาจำานวนมากคณกอาจเนนเฉพาะคคาทมความเสยงดานสทธมนษยชนสงสดในทางปฏบตไมวา

ความเสยงนนจะเกดจากธรรมชาตของสนคาบรการหรอบรบทการประกอบการบรษทบางแหงใชวธทคลายคลงกนน

ในการตดตามตรวจสอบบรษทรกษาความปลอดภยซงอาจประยกตใชไดในความสมพนธกบหนวยงานความมนคงของ

ภาครฐ

• สนบสนนหรอวเคราะหรากสาเหตของผลกระทบสำาคญๆเพอทดสอบขอสรปจากการตรวจสอบ

และมองหาปญหาทซอนอยลกกวา

• ไมเพยงแตประเมนวาคคาทำาตามหลกสทธมนษยชนสากลในแง“ผลลพธ”อยางไรแตยงประเมน

คณภาพของระบบการจดการแบบมองไปขางหนาของพวกเขาในการระบและจดการกบความเสยง

ดานสทธมนษยชนของตวเอง

• แลกเปลยนประสบการณของบรษทเองในการจดการความเสยงดานสทธมนษยชนรวมทงบทเรยน

เรองตวชวดและระบบตดตามผลทมประสทธผล

• แลกเปลยนขอมลทจะชวยใหคคามองเหนประโยชนทางธรกจของการรบมอกบความเสยงดาน

สทธมนษยชนในกจการของพวกเขา


กลไกรบเรองรองเรยนและเยยวยาระดบปฏบตการ

• เมอบรษทระบไดวาบรษทกอใหเกดหรอมสวนกอใหเกดผลกระทบเชงลบ

ดานสทธมนษยชนบรษทกควรแกไขใหถกตองหรอมสวนรวมกบการแกไข

ผานกระบวนการทชอบธรรม

• บรษทควรจดตงหรอมสวนในการจดตงกลไกรบเรองรองเรยนสำาหรบผม

สวนไดเสยทอาจไดรบผลกระทบเชงลบจากกจกรรมของตนเพอใหเรอง

รองเรยนเหลานนไดรบการจดการอยางทนทวงทและมการเยยวยาโดยตรง

7.4

76

• บรษทไมอาจแสดงความรบผดชอบวาเคารพสทธมนษยชนอยางเตมทไดจนกวาจะมสวนรวม

เชงรกในการแกไขผลกระทบทบรษทกอหรอมสวนกอ

• ผลกระทบเชงลบอาจเกดขนอยด ตอใหบรษทไดใชความพยายามอยางเตมทแลวกตาม

ในเมอปฏบตการและความสมพนธทางธรกจทเกยวของมความซบซอนอยางยง

• บรษทตองเตรยมพรอมทจะรบมอกบสถานการณทตองลงมอแกไขจะไดตอบสนองอยางทนทวงท

และมประสทธผล กระบวนการแก ไขใหถกตองท เขมแขงสามารถปองกนผลกระทบ

ไมใหรนแรงกวาเดมหรอปองกนไมใหความขดแยงเกดขน


1


การออกแบบกระบวนการตดตามผลอยางเปนระบบ

การมระบบทเอออำานวยตอการเยยวยาจะชใหเหนวา บรษทสามารถฟนฟความเคารพในสทธมนษยชน

อยางรวดเรวและมประสทธผลถาหากเกดผลกระทบขน วธทเปนระบบวธหนงทบรษทจะแกไขผลกระทบไดคอ

การจดทำากลไกรบเรองรองเรยนระดบปฏบตการ

การแกไขใหถกตอง(Remediation)หมายถงกระบวนการทจะเยยวยาความเสยหายทเกดขนซงมไดหลายรปแบบ

รวมถงการขอโทษ การฟนฟ การชดเชยทงทางการเงนและทไมใชการเงน และมาตรการลงโทษ (เชน โทษทางอาญา

หรอโทษทางบรหารเชนคาปรบ)รวมถงการปองกนความเสยหายผานคำาสงหามของศาลหรอหลกประกนวาจะไมเกด

ซำาอกการเยยวยาบางรปแบบอาจเปนกระบวนการทางกฎหมายหลายรปแบบอาจทำาผานกระบวนการอนดวย

บรษทควรพยายามทำาความเขาใจวา ผทไดรบผลกระทบมองทางเลอกตางๆ ในการเยยวยาอยางไร พวกเขา

คดวาทางเลอกใดทมประสทธผลสงสดในสถานการณของพวกเขา บรษทควรหาทางอภปรายประเดนนกบผรองเรยน

โดยตรง สำารวจทางเลอกตางๆ ทกวถทางททำาได นอกจากน บรษทอาจสรางหลกประกนวาผรองเรยนมแหลงให

คำาปรกษาของตนเองเพอสรางความมนใจวาผรองเรยนจะมขอมลทครบถวนในการมองหนทางเยยวยาผลกระทบ

ในกรณทบรษทตกลงกบผรองเรยนเรองวธเยยวยาไมไดปกตการตดสนใจขนสดทายจะตองอาศยกลไกทเปนอสระ

และชอบธรรมไมวาจะผานกระบวนการศาลกระบวนการทางบรหารหรอกระบวนการอนๆทตกลงกนลวงหนา

การนยาม “การแกไขทถกตอง” และ “การเยยวยา”

77


• ผลกระทบทบรษทไมไดกอและไมมสวนกอกรณนความรบผดชอบเปนของผทกอหรอมสวน

กอผลกระทบอยางไรกด ในกรณทผลกระทบเชอมโยงกบการประกอบกจการของบรษท

บรษทกมความรบผดชอบทจะใชอำานาจตอรองในการปองกนหรอบรรเทาความเสยงทผลกระทบ

จะดำาเนนตอไปหรอเกดขนอกในอนาคต

• ผลกระทบทบรษทถกกลาวหาวากอหรอมสวนกอและบรษทปฏเสธขอกลาวหาอยางไรกด

บรษทอาจตองสบสวนใหชดเจนและหลกเลยงการกดกนกระบวนการอนชอบธรรมทจะสบสวน

และตดสนประเดนไมวาจะผานกระบวนการศาลหรอกระบวนการทางบรหารกตาม

• การจางบรษทรกษาความปลอดภยโดยไมผานกระบวนการคดเลอกทดพอกระบวนการซงจะเผยวา

บรษทนมแนวโนมทจะใชกำาลงอยางไมเหมาะสม

• การกดดนคคาใหนำาสงผลตภณฑภายใตเงอนไขทนำาไปสการใชแรงงานเกนขนาดหรอทำางาน

ลวงเวลาโดยไมไดรบคาตอบแทน

• การวาจางผรบเหมาทไมมกลไกคมครองดานสงแวดลอมทเหมาะสมเพยงพอสงผลใหเกดความเสยง

ดานสขภาพ

อยางไรกตาม บรษทจะตองใหความสำาคญกบประเดนทวา บรษทมสวนในการสรางผลกระทบขององคกรอนๆ

ในหวงโซคณคา(ValueChain)ของบรษทหรอไมยกตวอยางเชนกรณตอไปน

บรษทไมจำาเปนจะตองแกไขกรณตอไปน

ขอบเขตและขดจ�ากดของความรบผดชอบ ในการแกไขปญหาของบรษท

เมอใดทบรษทสรางผลกระทบหรอมสวนสรางผลกระทบบรษทกมความรบผดชอบทจะหยดการมสวนรวมแกไข

ปญหาหรอมสวนรวมในการแกไข ไมวาจะผานกระบวนการศาลหรอกระบวนการอนๆ นอกเหนอจากกระบวนการ

ทางกฎหมายทไดรบการยอมรบวา “ชอบธรรม” ยกตวอยางเชน กระบวนการทเปนธรรมและเปนอสระ มความรบผด

และกอใหเกดผลลพธทสอดคลองกบสทธมนษยชนนอกจากนกลไกเยยวยาอาจทำาผาน“กลไกรบเรองรองเรยนระดบ

ปฏบตการ”ของบรษทเอง(ดรายละเอยดไดในหวถดไป)

78

บรษทอาจไดรบรเกยวกบผลกระทบในอดตหรอในปจจบนผานกระบวนการประเมน อยางเชน กระบวนการ

ตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดาน(ดงอธบายในสวนอนๆของคมอฉบบน)หรอผานชองทางอนเชน

ในกรณเหลาน บรษทจะตองมกระบวนการทชดเจนวาจะตอบสนองอยางไรตอสถานการณทเกดการละเมด

สทธมนษยชนหรอถกกลาวหาวาเกดการละเมดสทธมฉะนนบรษทอาจลงเอยดวยการตอบสนองอยางปจจบนทนดวน

ตอกรณทมความออนไหวสงสงผลใหผมสวนไดเสยทไดรบผลกระทบไมไดรบการเยยวยาอยางเพยงพอเกดผลกระทบขน

หรอทวความรนแรงหรอความสมพนธระหวางบรษทกบผมสวนไดเสยทไดรบผลกระทบเสยหายเกนเยยวยา

บรษทสามารถเยยวยาผานกระบวนการตางๆรวมถงผานขนตอนทตกลงกนลวงหนาเกยวกบการชดเชยคาทดน

และการโยกยายถนฐานของชมชนผานการเจรจาตอรองกบสหภาพแรงงานหรอตวแทนพนกงานรปแบบอนหรอผาน

แผนปฏบตการทเขยนขนใหมเพอรบมอกบปญหาทคนพบผานการตรวจสอบหรอกระบวนการทบทวนการปฏบตงาน

นอกจากนบรษทกสามารถเยยวยาผานกลไกรบเรองรองเรยนระดบปฏบตการได

• ปจเจกบคคลกระทำาการผดพลาด

• เกดประเดนไมคาดฝนซงบรษทไมมความพรอมทจะรบมอ

• พนธมตรทางธรกจคคาผรบเหมาหรอหนวยงานภาครฐละเมดสทธมนษยชน

ในทางทเกยวของกบการประกอบธรกจของบรษทในบางมต

• ความคาดหวงของผมสวนไดเสยเปลยนแปลงไปวธปฏบตซงเคยตกลงกน

กอนหนานถกทาทาย

• กระบวนการใหผมสวนไดเสยมสวนรวม

• การสงเกตของบคลากรในพนท

• ขอมลจากองคกรหรอกลมบคคลตางๆททำางานกบผมสวนไดเสยทไดรบ

ผลกระทบ(อาทNGOสหภาพแรงงานเปนตน)

• นกวจย

• รายงานขาว

ความพยายามดานสทธมนษยชนของบรษทควรเนนเรองการปองกนผลกระทบเชงลบไมใหเกดตงแตตนแตตอให

บรษทมนโยบายและกระบวนการทดทสดแลวกตามผลกระทบเชงลบกมโอกาสเกดขนไดเสมอยกตวอยางเชน

เหตผลในการวางระบบเพอวธแกไขทถกตอง

79


กลไกรบเรองรองเรยนระดบปฏบตการคอวถทางการทผมสวนไดเสยทไดรบผลกระทบจะสามารถใชในการบอก

บรษทเกยวกบผลกระทบทพวกเขาเชอวาบรษทสราง เพอขอรบการเยยวยา กลไกนควรชวยระบปญหาตงแตเนนๆ

กอนทปญหาจะลกลามและสงมอบทางออกซงรวมถงการเยยวยาใหกบทกคนทไดรบผลกระทบ

ในกรณของบคลากรและแรงงานทมตวแทนสหภาพแรงงานแลว กระบวนการแรงงานสมพนธทฝายจดการ

มสวนรวมรวมถงการทำางานของสหภาพแรงงานเองกนบเปนรปแบบหนงของกลไกรบเรองรองเรยนระดบปฏบตการ

กลไกรบเรองรองเรยนระดบปฏบตการทเปยมประสทธผลจะชวยสนบสนนกระบวนการตรวจสอบดานสทธมนษยชน

อยางรอบดานของบรษทและชวยปลกฝงความเคารพในสทธมนษยชนในองคกรโดยเฉพาะดวยวธตอไปน

บทบาทของกลไกรบเรองรองเรยนระดบปฏบตการ

• สนบสนนการสนทนาภายในเกยวกบผลกระทบและวธรบมอ

• กระบวนการออกแบบกลไกดงกลาวอาจมสวนสรางบทสนทนาทวานแลว

• ชวยระบและเสรมสรางความเขาใจเกยวกบผลกระทบจากมมมองของผม

สวนไดเสยทไดรบผลกระทบซงจดนชวยใหขอมลตอกระบวนการประเมน

ผลกระทบได

• ใหขอมลเกยวกบประสทธผลของการตอบสนองของบรษทตอผลกระทบ

ชวยใหบรษทตดตามผลการดำาเนนงานในสวนนได

• เปนเครองพสจนวาบรษทใหความสำาคญอยางแทจรงกบขอกงวลของ

ผมสวนไดเสยทไดรบผลกระทบดงนนจงชวยในการสรางความไววางใจ

และเสรมสรางความสมพนธกบผมสวนไดเสย

• กำาหนดความรบผดตอผลกระทบดานสทธมนษยชนในแงนจงขาดไมได

ในการปลกฝงความเคารพตอสทธมนษยชนในองคกร

• ปรบปรงคณภาพของขอมลเกยวกบผลกระทบเรองรองเรยนและความ

สมพนธกบชมชนใหกบฝายจดการชวยสนบสนนใหฝายจดการสงเสรมกลไก

ดงกลาว

• สาธตใหเหนจดออนในนโยบายขนตอนหรอวถปฏบตของบรษทชวยให

เกดการพฒนาอยางตอเนอง

80

สำาหรบธรกจอยางโรงแรมซงมพนทปฏบตการทชดเจน บรษทควรใหความสำาคญเบองแรกกบการพฒนากลไก

ระดบปฏบตการทจะสนองตอบตอผลกระทบในทองถนได อยางไรกตาม สำาหรบบรษทขนาดใหญซงมพนทปฏบตการ

หลายแหง เชน โรงแรมหลายแหง บคลากรในสำานกงานใหญอาจมบทบาทเบองแรกในการเขยนนโยบายแนวปฏบต

หรอหลกเกณฑเปนการทวไป เพอชวยใหระดบปฏบตการสามารถออกแบบกลไกทไดประสทธผล ซงกควรเผอพนท

ใหระดบปฏบตการสามารถออกแบบกลไกทเหมาะสมกบบรบทในพนทแตไมวาจะมรปแบบอะไรกตามระดบปฏบตการ

ควรสงขอมลเกยวกบเรองรองเรยนและผลลพธกลบไปยงสำานกงานใหญ เพอตดตามผลและสนบสนนกระบวนการ

เรยนรระดบองคกร โดยบรษทควรเคารพในสทธความเปนสวนตวและรกษาความลบของผรองเรยนวางมาตรการทจะ

ปองกนไมใหผรองเรยนถก“แกแคน”หรอไดรบผลกระทบเชงลบใดๆจากการรองเรยน

กลไกรบเรองรองเรยนระดบปฏบตการเปนชองทางหนงเทานนในการตอบสนองตอขอรองเรยนทวาบรษท

กอใหเกดหรอมสวนกอใหเกดผลกระทบผมสวนไดเสยสามารถเขาถงกลไกอนๆเชงปกครองเชงบรหารหรอเชงตลาการ

อาท

บทบาทระดบพนท และระดบองคกร

การจดท�าแผนทกลไกรบเรองรองเรยน

• โครงการกอสรางอาจไดสนเชอจากสถาบนการเงนระหวางประเทศซงม

ระบบรบเรองรองเรยนของตนเอง

• ชองทางรบเรองรองเรยนของสำานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชน

แหงชาต

• ชองทางรบเรองรองเรยนขององคกรพฒนาเอกชนเชนดานแรงงานสทธ

ชนพนเมองหรอสงแวดลอม

• ชองทางการฟองรอง

2 การท�างานรวมกบกระบวนการเยยวยาภายนอก

กระบวนการแกไขภายนอกของรฐหรอองคกรอนอาทคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตอาจเปนทางเลอก

ของผมสวนไดเสยทไดรบผลกระทบทจะไปรองเรยนผรองเรยนควรมเสรภาพในการเลอกชองทางรองเรยนดวยตวเอง

กระบวนการภายนอกทมอยเดมสามารถชวยในการออกแบบกลไกรบเรองรองเรยนระดบปฏบตการได เชน

ชวยสาธตวาชมชนทองถนนยมวธใดในการรองเรยนและกำาหนดลกษณะการเยยวยาและเปนชองทาง “ทางการ” ถา

หากกลไกรบเรองรองเรยนระดบปฏบตการของบรษทไมสามารถบรรลผลลพธทตกลงรวมกนได

81


บรษทควรศกษาทำาความเขาใจกบกลไกรบเรองรองเรยนนอกองคกรดงเชนตวอยางขางตนเพอใหเกดความเขาใจ

วาผมสวนไดเสยมอง “การเยยวยา” ในบรบททองถนอยางไร กลไกเหลานถกมองวามประสทธผลหรอไมเพยงใด

ยกตวอยางเชนถาหากผมสวนไดเสยมองวากลไกเหลานไกลตวหรอเขาไมถงประเดนนกอาจสงผลใหพวกเขามทางเลอก

นอยลงในการรบมอกบขอกงวลตางๆ

การจดทำา“แผนท”กลไกรบเรองรองเรยนอนๆและเขาใจมมมองทางวฒนธรรมเกยวกบ“การเยยวยา”จะชวยให

บรษทเขาใจไดมากขนวา จะจดวางตำาแหนงหรอจดยนของกลไกรบเรองรองเรยนระดบปฏบตการอยางไร ในทางท

เพมมลคาและไมตดตอนหรอบนทอนกระบวนการของทางการทมอยเดม

บรษทอาจวางกลไกทแตกตางกนสำาหรบผสวนไดเสยแตละกลม เชน กลไกหนงสำาหรบบคลากรหรอแรงงาน

อกกลไกสำาหรบผมสวนไดเสยภายนอก(เชนชมชน)หรออาจรวมศนยการรบเรองรองเรยนไวทจดจดเดยวแลวกระจาย

เรองรองเรยนไปยงกระบวนการภายในตางๆ

ผรองเรยนสามารถเลอกทจะแสวงหาการเยยวยาจากผลกระทบทมองวาเกดขนผานระบบศาลหรอกระบวนการ

ทางปกครองแทนทจะมารองเรยนกบบรษทโดยตรงบรษทยอมมสทธทจะโตแยงขอกลาวหาใดๆทบรษทเชอวาไมมมล

ความจรงหรอไมถกตองแตในบางสถานการณบรษทอาจพบวาเปนประโยชนทจะสราง“สะพาน”เชอมไปยงกลไกของ

รฐจากกระบวนการของบรษทเองยกตวอยางเชนบรษทอาจตกลงกบชมชนทองถนวาถาหากตกลงกนเรองการเยยวยา

ไมไดทงสองฝายจะสงเรองไปยงคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตใหชวยตดสน

ปฏสมพนธกบกลไกรบเรองรองเรยนอน

การระบขอบเขตของกลไก

3 การออกแบบกลไกเยยวยาระดบปฏบตการทไดประสทธผล

หลกการชแนะ UNGP ระบวา กลไกรบเรองรองเรยนระดบปฏบตการควรจะมลกษณะคอ มความชอบธรรม

เขาถงงาย คาดหวงได เทาเทยม โปรงใส สอดคลองกบหลกสทธมนษยชน ตงอยบนการสนทนาสองทางและการม

สวนรวมและสามารถสรปบทเรยนอยางตอเนองได

กลไกรบเรองรองเรยนระดบปฏบตการไมควรกดกนการเขาถงกระบวนการทางศาลหรอกระบวนการอน หรอ

บนทอนบทบาทของสหภาพแรงงานหรอองคกรอน และวางมาตรการคมครองผรองเรยนจากการถก “แกแคน” เทาท

ทำาได

82

กลไกรบเรองรองเรยนทมประสทธผลจะตองม “ตนเรอง” ซงนำาไปสการยกระดบเรองรองเรยนภายในบรษท


ในสองกรณหลงบรษทควรประสานงานกบเจาหนาทรฐทเกยวของอยางเรงดวนโดยคำานงถงความปลอดภยของ

ผรองเรยนดวย

การยกระดบเรองรองเรยน

• เมอเลยกำาหนดเวลา (ซงบรษทกำาหนดเอง)ของการตอบสนองตอเรอง

รองเรยน

• ขอรองเรยนระบผลกระทบดานสทธมนษยชนทดนาจะรนแรง

• ขอรองเรยนสอเคาวาเกดการละเมดกฎหมายอาญา

• ขอรองเรยนพาดพงบรษทอนหรอเจาหนาทของรฐ

บรษทไมควรจำากดกลไกรบเรองรองเรยนระดบปฏบตการไวเฉพาะเรองรองเรยนทเหนชดวาเปนประเดนการละเมด

สทธ หรอการละเมดกฎหมายหรอมาตรฐาน เนองจากประเดนรองเรยนบอยครงอาจเปนผลกระทบทไมใชการละเมด

สทธในทนทแตหากปลอยทงไวกอาจสะสมหรอลกลามเปนผลกระทบทรนแรงกวาไดทผานมามตวอยางมากมายของ

ชมชนทพบวา บรษทละเลยขอรองเรยนเกยวกบเสยงรบกวน ฝนละออง หรอโอกาสการทำางาน และสดทายชมชนก

รสกวาตองออกมาประทวงเพอเรยกรองความสนใจจากบรษท ในสถานการณทมความขดแยงหรอหนวยงานรกษา

ความปลอดภยไมไดรบการอบรมมาดพอกรณเชนนอาจนำาไปสเหตรนแรงหรออนตรายตอสขภาพหรอชวตไดดวยเหตน

กลไกรบเรองรองเรยนจงควรสามารถรบเรองรองเรยนตางๆทหลากหลายมากพอตงแตเนนๆเพอรบมอกบเหตปจจย

และหลกเลยงการยกระดบความรนแรงของผลกระทบ

กลไกรบเรองรองเรยนระดบปฏบตการควรสามารถปฏเสธขอรองเรยนทชดเจนวาทำาไปเพอกลนแกลงหรอกอกวน

การดำาเนนงานของบรษท อยางไรกด บรษทควรหลกเลยงการดวนสรปวาขอรองเรยนใดๆ เขาขายน คอไมใหความ

สำาคญหรอใหเวลาในการสบสวนเพยงพอในบางกรณขอรองเรยนซงอาจดเปนการกอกวนหรอกลนแกลงอาจสะทอน

ประเดนทชอบธรรมจรงๆ เพยงแตผรองเรยนรสกหวาดกลวหรอไมสามารถทจะหยบยกประเดนนนขนมาตรงๆ ได

โดยเฉพาะถาผรองเรยนมาจากกลมเปราะบาง

83


ตวอยาง: นโยบายดานสทธมนษยชนของโรงแรมในเครออนเตอรคอนตเนนตล(InterContinentalHotelGroups)

เราทมเทใหกบการทำาตามกฎหมายและกฏเกณฑของประเทศและดนแดนทกแหงทเราดำาเนนธรกจ ในฐานะ

สวนสำาคญของวฒนธรรมการดำาเนนธรกจอยางรบผดชอบ และนโยบายดานสทธมนษยชนของเรากเผยแพรในภาษา

ตางๆมากกวา40ภาษาทวโลกเราสาธตความทมเทตอสทธมนษยชนดวยการกระทำาดงน

ในปค.ศ.2014เราไดพฒนามาตรฐานซงกำาหนดวาโรงแรมทกแหงทใชแบรนดIHG®(InterContinentalHotel

Groups) จะตองประยกตใชนโยบายดานสทธมนษยชนและแสดงนโยบายดงกลาวอยางชดเจนณ สถานประกอบการ

มาตรฐานนสาธตความทมเทอยางตอเนองของเราทจะประกอบธรกจอยางรบผดชอบ

ในปค.ศ.2015เราพฒนาและลงมอใชหลกสตรการเรยนการสอนอเลกทรอนกส(e-learning)เกยวกบสทธมนษยชน

หลกสตรนใชไดกบโรงแรมทกแหงและเพอนรวมงานทกคนในเครอ ถกออกแบบมาเพมความตระหนกในวถของบรษท

เกยวกบสทธมนษยชนและสนบสนนใหโรงแรมตางๆทำาตามมาตรฐานสทธมนษยชนใหไดนอกจากนเรายงจดอบรม

ดานสทธมนษยชนใหกบโรงแรมชนนำาในเครออกหลายแหง

เรากำาลงทำางานยกระดบการรบรเกยวกบวถดานสทธมนษยชนของเราในโรงแรมตางๆ ผานการบรณาการ

มาตรฐานดานสทธมนษยชนของเราและจะพฒนาเนอหาทใชสำาหรบการอบรมตอไปเราลงนามในUNGlobalCompact

ปรบการดำาเนนธรกจและกลยทธของเราใหสอดคลองกบหลกการสากล10ประการซงรวมถงสทธมนษยชนและมาตรฐาน

แรงงานเราเปนสมาชกคณะทำางานBusinessintheCommunity(BiTC)และBusinessforSocialResponsibility(BSR)

ดานสทธมนษยชน ซงประกอบดวยบรษทจากหลากหลายธรกจ และเปนสมาชกคณะทำางานดานการคามนษยของ

International Tourism Partnership (Human TraffickingWorking Group) นอกจากน เรายงทำางานอยางใกลชดกบ

ฝายจดซอจดจางเพอบรณาการวถดานสทธมนษยชนเขาไปในสญญาและขอตกลงตางๆ

• สนบสนนการพทกษสทธมนษยชนโดยเฉพาะสทธของเพอนรวมงาน

ของเราบคคลทเราทำาธรกจดวยและชมชนทเราปฏบตการ

• เคารพสทธของเพอนรวมงานของเราในการรวมกลมโดยสมครใจภายใต

กฎหมาย

• สรางสภาพแวดลอมในการทำางานทปลอดภยและใหคนมสขภาพด

• ไมสนบสนนการใชแรงงานบงคบหรอแรงงานเดก

• สนบสนนการขจดเลอกปฏบตในการจางงานและสงเสรมความหลากหลาย

ในททำางาน

• สงมอบคาตอบแทนและเครองมอใหเพอนรวมงานของเรากาวหนาในอาชพ

และคำานงถงความอยดมสขของพวกเขา

• สงเสรมการแขงขนทเปนธรรมไมสนบสนนการทจรตคอรรปชน

• ดำาเนนธรกจดวยความซอสตยและซอตรงทำาตามกฎหมายทเกยวของ

• พฒนาและลงมอใชขนตอนและกระบวนการตางๆเพอสรางหลกประกน

วาเราไดทำาตามนโยบายน

84

ตวอยาง: นโยบายดานสทธมนษยชนของโรงแรมเครอแมรออท

MarriottInternational,Inc.ตระหนกและเคารพในหลกการของปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนนโยบายดาน

สทธมนษยชนของแมรออทสะทอนความทมเทของบรษททจะดำาเนนธรกจอยางสอดคลองกบหลกการเหลานและเคารพ

สทธมนษยชนภายในปรมณฑลทบรษทมอทธพล (sphere of influence) แมรออทแสดงภาวะผนำาระดบโลกในดาน

ธรรมเนยมปฏบตในททำางานทรบผดชอบและพยายามดำาเนนธรกจในทางทปลอดจากการมสวนรวมกบการละเมดสทธ

มนษยชน คณคาหลกและวฒนธรรมของบรษทตางฝงความทมเทตอธรรมเนยมทางธรกจทมจรยธรรม และการเปน

พลเมองดของสงคม

นโยบายของแมรออทกำาหนดวาบรษทจะดำาเนนธรกจอยางซอสตยและซอตรงทำาตามกฎหมายตางๆทเกยวของ

นโยบายของบรษทระบมาตรฐานและแนวปฏบตทางจรยธรรมทชดเจน สำาหรบการดำาเนนธรกจและกำาหนดขอบเขต

ความรบผดเพอนรวมงานและทกฝายทเกยวของกบบรษทจะตองทำาตามกฎหมายและทำาตามมาตรฐานทเฉพาะเจาะจง

เกยวกบพนธะทางกฎหมายจรยธรรมและธรรมเนยมปฏบตทางธรกจบรษทมกลไกความรบผดทชดเจนสำาหรบการ

ตดตามตรวจสอบและรายงานผลการปฏบตตามแนวทางเหลาน

แมรออทประณามการฉวยโอกาสใชแรงงานเดกทกรปแบบบรษทไมใชแรงงานเดกและสนบสนนการขจดการใช

แรงงานเดกสนบสนนกฎหมายทจะปองกนและลงโทษอาชญากรรมของการลวงละเมดทางเพศเยาวชนแมรออททำางาน

เพอยกระดบความตระหนกรในเรองนรวมมอกบหนวยงานบงคบใชกฎหมายของภาครฐเพอรบมอกบกรณลวงละเมดใดๆ

ทเกดขนภายใตการรบรของบรษทแมรออทมประวตยาวนานของการสนบสนนโครงการและแนวรวมตางๆทชวยเหลอ

ใหเยาวชนกลมเสยงและครอบครวของพวกเขาเตรยมพรอมและไดงานทมความหมายแมรออทจะสนบสนนโครงการ

ทชวยใหเยาวชนหลดพนจากบวงความจนตอไปวฏจกรซงทำาใหพวกเขาและครอบครวตกอยในภาวะเปราะบาง


การด�าเนนธรกจทเป ยมจรยธรรม

การพทกษสทธเดก

แมรออทสนบสนนและสงเสรมการขจดการเลอกปฏบตทกรปแบบทเกยวของกบการจางงานและการประกอบ

อาชพ สงเสรมและโอบอมความหลากหลายในทกมตของการดำาเนนธรกจ นอกจากน แมรออทยงสนบสนนการขจด

แรงงานบงคบทกรปแบบ และสนบสนนเสรภาพในการรวมกลมตอรองและเลอกผแทนในการเจรจา แมรออทจะสราง

สภาพแวดลอมในการทำางานทปลอดภยและใหคนมสขภาพดสำาหรบบคคลทเกยวของทกคน

การพทกษสทธของบคคลทเกยวของ

บรรณานกรม

Abrahams,DésiréeandYannWyss(2010),GuidetoHumanRightsImpactAssessmentandManagement,Washington:

InternationalFinanceCorporation,UNGlobalCompactandInternationalBusinessLeadersForum.

Beco,Gauthierde(2009)HumanRightsImpactsAssessmentsNetherlandsQuarterlyofHumanRights,27:2,p139–166.

Boele,RichardandChristineChrispin(2013)Whatdirectionsforhumanrightsimpactassessments?ImpactAssessment

andProjectAppraisal,31:2,p128-134.

BSR(2013)ConductinganEffectiveHumanRightsImpactAssessment:Guidelines,steps,andexamples.

DanishInstituteforHumanRights(DIHR)andIPIECA(2013)IntegratingHumanRightsintoEnvironmental,SocialandHealth

ImpactAssessments:Apracticalguidefortheoilandgasindustry,IPIECAandDIHR.

EuropeanCommission(2011)SectorGuidesonImplementingtheUNGuidingPrinciplesonBusinessandHumanRights.

Gonzalez,Alejandro(2014)EvaluatingtheHumanRightsImpactofInvestmentProjects:Background,bestpractices,and

opportunities,ProjectonOrganizing,Development,Education,andResearch(PODER).

Gotzmann,Nora(2014)HumanRightsandImpactAssessment:Conceptualandpracticalconsiderationsintheprivatesector

context,MattersofConcernHumanRightsResearchPaperSeriesNo.2014/2,DanishInstituteforHumanRights.

Harrison,JamesandMary-AnnStephenson(2010)HumanRightsImpactAssessment:Reviewofpracticeandguidanceforfuture

assessments,ScottishHumanRightsCommission.

Harrison,James(2010)MeasuringHumanRights:Reflectionsonthepracticeofhumanrightsimpactassessmentandlessons

forthefuture,LegalStudiesResearchPaperNo.2010-26,SchoolofLaw,UniversityofWarwick.

Harrison,James(2011)HumanRightsMeasurement:ReflectionsontheCurrentPracticeandFuturePotentialofHumanRights

ImpactAssessment,JournalofHumanRightsPractice,2:2,p162-187.

Harrison,James(2013)EstablishingaMeaningfulHumanRightsDueDiligenceProcessforCorporations:Learningfromexperience

ofhumanrightsimpactassessment,ImpactAssessmentandProjectAppraisal,31:2,p107-117.

บรรณานกรมHill,Christina(2009),Women,CommunitiesandMining:Thegenderimpactsofminingandtheroleofgenderimpactassessment,

Melbourne:OxfamAustralia.

Kemp,DeannaandFrankVanclay(2013)HumanRightsandImpactAssessment:Clarifyingtheconnectionsinpractice,

ImpactAssessmentandProjectAppraisal,31:2,p86-96.

Lenzen,OlgaandMarinad’Engelbronner(2009)GuidetoCorporateHumanRightsImpactAssessmentToolsUtrecht:

Aimforhumanrights.

Natour,FarisandPluessJessicaDavis(2013),ConducinganEffectiveHumanRightsImpactAssessment,London:BSR.

Nomogaia(2012),HumanRightsImpactAssessment:AtoolkitforpractitionersconductingcorporateHRIAs,Denver.

NorwegianAgencyforDevelopmentCooperation(2001)HandbookinHumanRightsAssessment:Stateobligations,awareness

andempowerment,Oslo:NORAD.

OfficeoftheUnitedNationsHighCommissionerforHumanRights(2012)TheCorporateResponsibilitytoRespectHumanRights:

AnInterpretiveGuide.NewYorkandGeneva:UnitedNations.

OrganisationforEconomicCo-operationandDevelopment(2011)OECDGuidelinesforMultinationalEnterprises,Paris:

OECDPublishing.

OxfamAmericaandRightsandDemocracy(2010)Reportfromaninternationalmeeting“Community-BasedHumanRightsImpact

Assessments:Practicallessons”Canada.

Rights&Democracy(2011)GettingitsRight:HumanRightsImpactAssessmentGuideRetrievedfrom:

http://hria.equalit.ie/en/index.html.

Salcito,Kendylet.al.,(2013),AssessingHumanRightsImpactsinCorporateDevelopmentProjects,EnvironmentalImpact

AssessmentReview,42,p39-50.

UnitedNationsHumanRightsCouncil(2011)GuidingPrinciplesonBusinessandHumanRights:ImplementingtheUnitedNations

“Protect,RespectandRemedy”Framework.(A/HRC/17/31)

UnitedNationsHumanRightsCouncil(2007)HumanRightsImpactAssessments–ResolvingKeyMethodologicalQuestions.

(A/HRC/4/74)

พชยศกดหรยางกรและคณะ,“หลกการชแนะเรองสทธมนษยชนสำาหรบธรกจตามกรอบงานขององคการสหประชาชาตในการคมครอง

เคารพและเยยวยาสำานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต(2558)

อมราพงศาพชญ,“กระบวนทศน“สทธมนษยชน”และ“ความยตธรรม”สำาหรบสงคมเปลยนผาน,”วารสารสงคมศาสตรคณะรฐศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลยปท44ฉบบท2(ก.ค.–ธ.ค.2557)หนา7-20.

หลกการชแนะวาดวยธรกจและสทธมนษยชนแหง

สหประชาชาต(UNGuidingPrinciplesonBusinessand

HumanRightsในเอกสารนจะยอวาหลกการชแนะUNGP)

คาดหวงวาธรกจทกรปแบบจะตองมกระบวนการตรวจสอบ

ดานสทธมนษยชนอยางรอบดาน (Human Rights

DueDiligenceยอวาHRDD)เพอระบปองกนและบรรเทา

ผลกระทบดานสทธมนษยชนใดๆ กตามทเกดหรออาจ

เกดจากการประกอบธรกจ

รายการตรวจสอบ(Checklist)กระบวนการHRDD

สาหรบธรกจโรงแรมฉบบน มวตถประสงคเปนเครองมอ

สำาหรบผประกอบการธรกจโรงแรมชวยในการสรางความ

ตระหนกร (Awareness) เรองกระบวนการนตอภายใน

องคกร และการระบประเดนทนาจะเปนความเสยงดาน

สทธมนษยชนสำาหรบธรกจโรงแรมการดำาเนนกระบวนการ

HRDDโดยใชรายการตรวจสอบชนนประกอบตงแตเนนๆ

จะชวยใหผประกอบการสามารถระบและหาวธบรรเทา

ความเสยงดานสทธมนษยชนไดตงแตแรกทนททประเดน

ความเสยงถกระบหลกการUNGPกคาดหวงใหกระบวนการ

มสวนรวมกบผมสวนไดเสย (Stakeholder Engagement)

เปนหวใจของกลยทธการบรรเทาผลกระทบ

แนะน�าเอกสาร

รายการตรวจสอบฉบบนนบเปนสวนหนงของ “คมอกระบวนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดาน”

หรอ Human Rights Due Diligence Handbook และเรยบเรยงตามประเดนตางๆ ทนาจะเปนความเสยงสำาคญ

ดานสทธมนษยชนสำาหรบกจการโรงแรมดงตอไปน

การกอสรางโรงแรมใหมหรอการขยายโรงแรมเดม

ลกจาง

การใชลกจางรบเหมาคาแรง(ContractLabor)

ลกคา

ผพการ


ลกจางชวคราว

องคกรอนทมความสมพนธทางธรกจ

รายการตรวจสอบ (Checklist) ของธรกจการโรงแรม

ผจดการหรอผรบผดชอบกระบวนการ HRDD ใน

แตละสถานการณภายในบรษทควรใชรายการนเพอระบ

ความเสยงดานสทธมนษยชนทอาจจะเกดนอกจากนคคา

และพนธมตรทางธรกจหลกของบรษทกควรใชรายการน

เชนกนเพอสรางความตระหนกในสทธมนษยชนและระบ

ผลกระทบทอาจเกดขน อาจไมมความจำาเปนทจะใช

รายการตรวจสอบชดนทงหมดในทกสถานการณยกตวอยาง

เชน ถาหากโรงแรมของคณมไดจางลกจางรบเหมา

คาแรงเลยและคณมนใจวาคคาพนธมตรทางธรกจและ

องคกรอนทมความสมพนธทางธรกจกไมไดใช กอาจไมม

ความจำาเปนทจะตองใชรายการตรวจสอบสำาหรบลกจาง

รบเหมาคาแรง

ใครควรใชรายการตรวจสอบนบาง?

โรงแรมแหงหนงจางงานแรงงานขามชาตหลายคนมาทำางานในโรงแรม

ควรใชรายการตรวจสอบในประเดนแรงงานขามชาตเพอประเมนผลกระทบ

ดานสทธมนษยชนและพจารณาวาควรลงมอปฏบตอยางไรเพอบรรเทาผลกระทบ

เนองจากแรงงานขามชาตทกวนนเปนสวนสำาคญในการจางงาน และถาหาก

ไมจดการอยางเหมาะสมกอาจตกเปนเหยอของการใชแรงงานบงคบและการขมข

คกคามรวมถงอาจเปนเหยอของขบวนการคามนษยโดยทโรงแรมไมรบรรายการ

ตรวจสอบชใหเหนประเดนหลกๆ ทเกดขน ชวยระบความเสยง และอธบาย

ขนตอนรปธรรมทโรงแรมทำาไดเพอรบมอกบความเสยงนนๆ

ตวอยางการใชงาน

ตวอยางท 1

ทมงานพฒนาโครงการทกำาลงศกษาพนทสำาหรบการกอสรางโรงแรม

แหงใหม ควรใชรายการตรวจสอบในประเดนการกอสรางโรงแรมเปนสวนหนง

ของกระบวนการตรวจสอบรอบดาน (Due Diligence) ในการพฒนาโครงการ

เนองจากอาจมผลกระทบดานสทธมนษยชนหลายประเดนทเกยวของกบการ

ใชทดนการเขาถงและคณภาพของแหลงนำาตลอดจนความสำาคญเชงวฒนธรรม

ของพนทนนๆตอชมชนทองถนรายการตรวจสอบจะชวยระบประเดนทนากงวล

และเสนอแนวทางปฏบตทเหมาะสม


โรงแรมแหงหนงจางบรษทจดหางานใหหาคนมาทำางานในดานการรกษา

ความสะอาด ทำาสวน และรกษาความปลอดภยภายในโรงแรม บรษทจดหางาน

รายนนจางลกจางรบเหมาคาแรง(ContractWorkers)ซงอาจเผชญกบความเสยง

เรองการถกโกงคาจางหรอไดรบสวสดการนอยกวาลกจางประจำาถงแมจะทำางาน

เดยวกนกบลกจางประจำาของโรงแรม รายการตรวจสอบในประเดนนจะชวยให

โรงแรมทคนทำางานบางสวนเปนลกจางรบเหมาคาแรงมนใจไดวาการละเมดสทธ

แรงงานดงกลาวจะไมเกดขน



จะใชรายการตรวจสอบนอยางไร?

เปาหมายของรายการตรวจสอบนคอการชวยใหผประกอบกจการโรงแรมไดมองเหนความเสยง

ทเกยวของกบสทธมนษยชน อนเกดจากกจกรรมการกอสรางโรงแรมใหม หรอการขยายโรงแรมเดม

รายการคำาถามตอไปนจะชวยใหคณสามารถระบปจจยตอไปน

กจกรรมความเสยงสง

กจกรรมความเสยงตำา

กจกรรมความเสยงตำาหมายถงกจกรรมนนๆมความเสยง

ดานสทธมนษยชนตำา และบรษทอาจไมจำาเปนจะตองทำาอะไร

เพมเตม หรอตองอาศยเพยงการจดการในวงจำากด หรอในเชง

ปฏกรยา (ResponseAction) กเพยงพอแลวตอการบรรเทาหรอ

กำาจดความเสยงนนๆแตในทางตรงกนขามกจกรรมความเสยงสง

หมายถง กจกรรมทบรษทนาจะตองศกษาหรอลงมอปฏบต

เพมเตมเพอบรรเทาความเสยงในกรณเปนกจกรรมความเสยงสง

ปฏบตตามเนอหาทเสนอในคำาถามรายการตรวจสอบขอนนๆ (หรอหยดการปฏบตดงกลาวแลว

แตกรณ)ยกตวอยางเชนในประเดนลกจางรบเหมาคาแรงคำาถามขอหนงถามวา“ลกจางรบเหมา

คาแรงไดรบการฝกอบรมทจำาเปนรวมถงในเรองความปลอดภยและไดรบอปกรณปองกนสวนตว

หรอไม?”ถาหากคำาถามคอ“ไม”ผจดการกควรรบมอกบความเสยงขอนดวยการกำาหนดวาลกจาง

รบเหมาคาแรงจะตองไดรบการอบรมดงกลาวนอกเหนอจากการทำาตามขอแนะนำาอนๆ

หาขอมลเพมเตมในประเดนนนๆกอนทจะกำาหนดวาควรทำาอยางไรยกตวอยางเชนในประเดน

การกอสรางโรงแรมใหมหรอขยายโรงแรมเดม คำาถามขอหนงถามวา “มใครทใชชวตแบบเรรอน

ภายในบรเวณพนทโครงการกอสรางหรอไม?”ถาคำาตอบคอ“ม”ทมงานกจะตองศกษาหาขอมล

เพมเตมเกยวกบสทธของพวกเขา และศกษาวาการเผอพนทใหเปนเสนทางสญจรอาจสงผล

กระทบตอโรงแรมอยางไรกอนทจะเดนหนาโครงการตอ

ตดตอผเชยวชาญภายนอกหรอภายในองคกรเกยวกบวธปฏบตทเหมาะสมสำาหรบสถานการณ

นนๆยกตวอยางเชนในประเดนการใชแรงงานเดกคำาถามขอหนงถามวา“โรงแรมมขนตอนปฏบต

ในการเลกใชแรงงานเดกหรอไม ในกรณทพบวาในโรงแรมมการใชแรงงานเดกทอายตำากวา

กฎหมายกำาหนด?”ถาหากคำาตอบคอ“ไม”ผจดการอาจตองปรกษาหารอกบผเชยวชาญในดานน

เพอพฒนานโยบายบรษททเหมาะสม จดการกบประเดนการเขาถงการศกษาและชดเชยรายได

ทสญเสยไปใหกบครอบครวของเดก

ปรกษาหารอกบบคคลภายนอกหรอองคกรภายนอก เกยวกบกจกรรมทจะทำา ยกตวอยางเชน

ในประเดนแรงงานขามชาต คำาถามขอหนงถามวา “โรงแรมหามใชตวแทนชวง (Subagent)

หรอไม?” ถาคำาตอบคอ “ไมหาม” ผจดการกควรเขาไปหารอกบบรษทหรอนายหนาจดหางาน

เพอใหมนใจไดวามกลไกปองกนความเสยงทแรงงานขามชาตจะตกเปนแรงงานบงคบ

โดยโรงแรมอาจจางบรษทภายนอกมายนยนวากลไกเหลานนใชการไดจรง

บรษทอาจพจารณาลงมอด�าเนนการตามวธตอไปน หนงวธหรอมากกวา

ความสำาเรจของกจการโรงแรมในระยะยาวจำาเปน

จะตองอาศย “การยอมรบใหดำาเนนธรกจ” (License to

Operate) จากชมชนทองถน นอกเหนอไปจากการปฏบต

ตามกฎหมายและกฎเกณฑตางๆ ของภาครฐ สมาชก

ในชมชนรอบโรงแรมควรมองวาบรษทเปน “สมาชก” ใน

ชมชนทมคณคาไมเบยดเบยนชมชนและมสวนรวมในการ

พฒนา นอกจากน กลม “นกทองเทยวเปยมจรยธรรม”

(EthicalTourists)ทเรยกรอง“ความรบผดชอบตอสงคม”

จากโรงแรมทตนเขาพก ยงเปนกระแสท เตบโตขน

อยางตอเนองพรอมกบเสยงเรยกรองใหโรงแรม“พสจน”

ความรบผดชอบดานสทธมนษยชนอยางเปนรปธรรม

มากขน สงคมเองกมองเหนผลกระทบดานสทธมนษยชน

ในหวงโซอปทานมากขนจากการนำาเสนอขาวของสอ

นกสทธมนษยชน และองคกรพฒนาเอกชน สงผลให

เสยงเรยกรองเรองนดงขนเปนเงาตามตว

แมว าโรงแรมแตละแหงจะมความเสยงและ

ความทาทายทแตกตางกน การประเมนความเสยงดาน

สทธมนษยชนและการมสวนรวมกบชมชนกจะตองเปน

หวใจของการออกแบบกลยทธการบรรเทาผลกระทบ

บรษทจำานวนมากตองพบกบกระแสตอตานจากสาธารณะ

หลงจากทลมเหลวในการใหชมชนมสวนรวม(ดกรณศกษา

ดานลาง) การประเมนความเสยงตงแตเนนๆ จะชวยให

ผประกอบการระบและบรรเทาความเสยงตางๆ ดาน

สทธมนษยชนได

การกอสรางโรงแรมใหม หรอการขยายโรงแรมเดม

การกอสรางโรงแรมแหงหนงรกลำาทดนของชมชนทองถนทอาศยอยกอนแลวเปนระยะเวลานาน และบงคบ

ใหพวกเขาตองยายถนโดยไมสมครใจเชนทอยอาศยของกลมชาตพนธซงอาศยอยในพนทมานานกวา200ปถกไลรอ

ใหออกจากพนทซงเปนชายหาดสาธารณะซงใชเปนจอดเรอทำาการประมงเปนพนทประกอบพธกรรมและเปนสสาน

กรณศกษา

เหตใดจงตองด�าเนนกระบวนการ HRDD?









ดานสทธมนษยชนตำาและบรษทอาจไมจำาเปนตองทำาอะไรเพมเตม

หรอตองอาศยเพยงการจดการในวงจำากด หรอในเชงปฏกรยา

(ResponseAction)กเพยงพอแลวตอการบรรเทาหรอกำาจดความ

เสยงนนๆแตในทางตรงกนขามกจกรรมความเสยงสงหมายถง

กจกรรมทบรษทนาจะตองศกษาหรอลงมอปฏบตเพมเตม

เพอบรรเทาความเสยงในกรณทเปนกจกรรมความเสยงสงบรษท

อาจพจารณาลงมอดำาเนนการตอไปน

ปฏบตตามเนอหาทเสนอในคำาถามรายการตรวจสอบขอนนๆ

หาขอมลเพมเตมในประเดนนนๆกอนทจะตดสนใจวาควรทำาอยางไร

ตดตอผเชยวชาญภายนอกหรอภายในองคกรเกยวกบวธปฏบตทเหมาะสม

สำาหรบสถานการณนนๆ

ปรกษาหารอกบผมสวนไดเสยในชมชนเกยวกบกจกรรมทจะทำา(ดรายละเอยดในหนาถดไป)

พยายามขอความยนยอมท“สมครใจลวงหนาและไดรบขอมลพอเพยง”จากผมสวนไดเสย

ภายนอกกอนทจะดำาเนนกจกรรมนนๆ(ดรายละเอยดในหนาถดไป)

การมสวนรวมของชมชนCommunity Engagement

รายการตรวจสอบ (Checklist) ทเกยวของกบธรกจการโรงแรม

การใหชมชนมสวนรวม คอ หวใจของกระบวนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดาน บรษทจะตอง

เชอมนวาประเดนตางๆในระดบทองถนนนจดการไดดทสดในระดบทองถนอทศเวลาและทรพยากรใหกบการเขาไป

มสวนรวมกบชมชนไปรบฟงเรยนรและนำามมมองของพวกเขามาประกอบการพจารณาในการดำาเนนธรกจ

การปรกษาหารอกบผมสวนไดเสยในชมชนอยางมความหมาย(MeaningfulConsultation)ควรมลกษณะดงน

บรษทจะตองระวงไมใหถกกลาวหาวามสวนรวมกบการละเมดสทธ ซงมกเกดขนในกรณทบรษทรด หรอควรจะ

รดวาบรษทมสวนละเมดสทธ

การมสวนรวมของชมชน

การปรกษาหารอทมความหมาย

การมสวนละเมดสทธ (Complicity)

• จดขนตงแตเนนๆเพอทำาความเขาใจกบประเดนหลกและจะไดสงผลตอการ

ตดสนใจเกยวกบการดำาเนนโครงการนนๆได

• ผมสวนไดเสยไดรบขอมลสมบรณครบถวนกอนหนากระบวนการ

• เนอหาถกนำาเสนอในรปแบบทงายตอการทำาความเขาใจและใชเทคนค

ซงเหมาะสมทางวฒนธรรมเชนในภาษาถนของชมชน

• เปนการสอสารสองทางใหทงสองฝายไดมโอกาสแลกเปลยนมมมองและขอมล

รบฟงซงกนและกนและไดหยบยกประเดนทตนสนใจหรอกงวล

• ใหคณคากบทกษะชมชนสมพนธระดบสง–เนนการแสดงออกวารบฟงไมใช

ดอดงจะปกปองบรษท“ทกกรณ”

• มระบบบนทกการมสวนรวมกบชมชนรวมถงสญญาตางๆทใหไวโดยเฉพาะ

ถาหากอตราการลาออกของพนกงานอยในระดบสง

• จดขนอยางสมำาเสมอตามความตองการตลอดอายขยของโครงการ

• ใหปจเจกบคคลทเปนกลมเปราะบางหรอชายขอบเขารวมดวย

การตรวจสอบโฉนดหรอเอกสารสทธในทดน ยอนหลงไป

นานพอทจะมขอมลเ กยวกบประวตการใช ท ดนดงกลาว

ควรดำาเนนการจนเสรจสนกระบวนการกอนทบรษทจะตอบคำาถาม

ตอไปน

การจดการทดน

คณภาพ ความพอเพยง และการเขาถงแหลงน�า

มใครทอาศยอยภายในบรเวณพนทโครงการหรอไม?

(ในกรณทเปนสวนตอขยาย – มใครใชชวตในบรเวณพนท

โครงการเดมหรอไม?)

1

2

3

4

5

มผลประโยชนทบซอนใดๆ ทสงผลเชงลบตอผทมสทธ

ประโยชนในทดนผนนนหรอไม?(ในกรณทเปนสวนตอขยาย

–มผลประโยชนทบซอนในทดนโรงแรมเดมหรอไม?)

ผทอาศยอยบนทดนผนนนมความจำาเปนจะตองยายออก

ในการกอสรางโรงแรมหรอไม?(ในกรณทเปนสวนตอขยาย

– ตอนทกอสรางโรงแรมเดม ผทอยอาศยดงเดมตองยาย

ออกหรอไม?)

ผทมวถชวตแบบเรรอน มสทธในการสญจรผานทดนของ

โรงแรมหรอเขาถงทดนเพอเกบเกยวทรพยากรหรอไม?

การกอสรางโรงแรม หรอปฏบตการของโรงแรมเดม

มแนวโนมทจะสงผลกระทบเชงลบตอการเขาถง คณภาพ

หรอปรมาณแหลงนำาในชมชนทองถนหรอไม?

ไมม ม

มไมม

มไมม

มไมม

กอนทจะตอบคำาถามตอไปน บรษทควรตรวจสอบประวต

ของบรษทรกษาความปลอดภยทกำาลงพจารณาจางมาดแลพนท

กอสรางโรงแรม

การจดการความปลอดภย

สภาพแวดลอม

การมสวนละเมดสทธ

ผลกระทบดานวฒนธรรมทดนผนนนมความสำาคญทางวฒนธรรมสำาหรบชมชน

ทองถนหรอไม (เชน มความสำาคญทางศาสนา ศลปะ

ประวตศาสตรสถาปตยกรรมหรอสงแวดลอม)?

6

7

8

9

10

เจาหนาทของบรษทรกษาความปลอดภยผานการฝกอบรม

เรองขอบเขตอำานาจหนาท การเคารพสทธมนษยชน

รวมถงการใชกำาลงหรอไม?

การใชทรพยากรธรรมชาตในทองถนเพอดำาเนนกจการ

โรงแรมนนมแนวโนมทจะสงผลกระทบเชงลบตอการเขาถง

หรอการใชประโยชนจากทรพยากรนนๆของชมชนหรอไม?

กจการของโรงแรมจะรบกวนการทำาการเกษตรในบรเวณ

ใกลเคยงรบกวนสตวปาหรอแหลงประมงหรอไมมแนวโนม

ทจะสงผลกระทบตอสงแวดลอมในทองถนผานการปลอย

มลพษหรอสารพษใหมๆหรอทมากกวาเดมหรอไม?

การจดการของรฐบาลทองถนหรอรฐบาลกลางทเกยวของ

กบการกอสรางโรงแรม สงผลเชงลบตอประเดนตางๆ

ทอภปรายขางตนหรอสทธมนษยชนขออนๆหรอไม?

มไมม

มไมม

มไมม

ไมม ม

มไมม

มไมม

สญลกษณ

ความเสยงสง

ความเสยงตำา ปฏบตตามน

หาขอมลเพมเตมกอน

ตดตอผเชยวชาญ

ใหชมชนมสวนรวม

พยายามขอความ

ยนยอมท “สมครใจ

ลวงหนา และไดรบ

ขอมลพอเพยง”





ในชมชนรอบโรงแรมควรมองวา บรษทเปน “สมาชก”

ในชมชนทมคณคา ไมเบยดเบยนชมชน และมสวนรวม

ในการพฒนา นอกจากน กลม “นกทองเทยวเปยม

จรยธรรม”(EthicalTourists)ทเรยกรอง“ความรบผดชอบ

ตอสงคม”จากโรงแรมทตนเขาพกยงเปนกระแสทเตบโตขน





นกสทธมนษย-ชน และองคกรพฒนาเอกชน สงผลให


แตละเปลาะในหวงโซคณคาของโรงแรมมความเสยง

และความทาทายดานสทธมนษยชนทแตกตางกน การ

ประเมนความเสยงตงแตเนนๆ จะชวยใหผประกอบการ

ระบและบรรเทาความเสยงตางๆ ดานสทธมนษยชนได

และการมสวนรวมกบชมชนกจะตองเปนหวใจของการ

ออกแบบกลยทธการบรรเทาผลกระทบ


หลายโรงแรมในพนททองเทยวสำาคญมพนกงานทเปนแรงงานตางชาตถกยดหนงสอเดนทางตองทำางานวนละ

14-17ชวโมงโดยไมมวนหยดและโรงแรมจายคาลวงเวลาไมเปนธรรมหากเลกจางจะไมจายคาชดเชยสวนใหญเปน

งานพนกงานทำาความสะอาดบรกรผดแลสวนและพนกงานซกรดแมจะเปนแรงงานทมใบอนญาตถกกฎหมายแตสวน

ใหญมกจะไมไดบรรจเปนพนกงานประจำา เพราะฝายบคคลของโรงแรมมกจะใหเหตผลวาไมผานทดลองงาน 3 เดอน

แลวกมการจางเขามาลองงานใหมแบบนเรอยๆ











ดานสทธมนษยชนตำาและบรษทอาจไมจำาเปนจะตองทำาอะไรเพม

เตมหรอตองอาศยเพยงการจดการในวงจำากดหรอในเชงปฏกรยา

(Response Action) กเพยงพอแลวตอการบรรเทาหรอกำาจด

ความเสยงนนๆ แตในทางตรงกนขาม กจกรรมความเสยงสง

หมายถงกจกรรมทบรษทนาจะตองศกษาหรอลงมอปฏบตเพมเตม

เพอบรรเทาความเสยงในกรณทเปนกจกรรมความเสยงสงบรษท

อาจพจารณาลงมอดำาเนนการตอไปน

ปฏบต(หรอหยดปฏบต)ตามทเสนอในคำาถามรายการตรวจสอบขอนนๆ


ตดตอผเชยวชาญภายนอกหรอภายในองคกรเกยวกบวธปฏบตทเหมาะสมสำาหรบสถานการณนนๆ

จางบรษทภายนอก



แรงงานขามชาตทกวนนเปนผทำางานกลมสำาคญในหลายประเทศรวมทงไทยดวย การจางงานพวกเขานนเปน

ผลดตอตวแรงงานเองและครอบครวหลายประการดวยกน แตถาหากจดการไมด กอาจนำาไปสการละเมดสทธและ

การฉวยโอกาสกดข แรงงานขามชาตอาจถกจางจากประเทศบานเกดผานเครอขายของนายจางจดหางานและระบอบ

อปถมภทสลบซบซอน อาจถกหลอกลวงมาโดยไมสมครใจผานขบวนการคามนษย บรษทหรอนายหนาจดหางานให

บรการทมประโยชน แตบรษททชอเสยงไมดบางแหงอาจทำาใหคนงานตกอยในสภาพเปนแรงงานบงคบ เมอพวกเขา

ตกกบดกของวงจรหนสน ซงตองกมาจายนายหนา หรอถกจำากดดวยกฎเกณฑเกยวกบวซาและใบอนญาตทำางาน

ซงทำาใหตองตดอยกบสถานทำางานทใดทหนง รวมถงอาจประสบปญหาจากการทการบงคบใชกฎหมายยงหละหลวม

และเขาไมถงกลไกยตธรรม(ดรายการตรวจสอบเรองลกจางรบเหมาคาแรงประกอบ)

รายการตรวจสอบเรองนระบประเดนสำาคญๆ ทโรงแรมในฐานะนายจางขนสดทายจะตองตดตามตรวจสอบ

เวลาทมการใชแรงงานขามชาตทำางานในโรงแรมเจตจำานงอยทการเคารพสทธของแรงงานขามชาตหลกเลยงสถานการณ

การใชแรงงานบงคบรวมถงขบวนการคามนษยดวยการสรางความเชอมนวาแรงงานขามชาตจะไดรบขอมลทครบถวน

กอนการจางงานมสภาพการทำางานทปลอดภยและไมกระทบตอสขภาพและไมถกจำากดสทธเสรภาพในการเดนทาง

บรษทจะตองระวงไมใหถกกลาวหาวามสวนรวมกบการละเมดสทธ ซงมกเกดขนในกรณทบรษทรด หรอควร

จะรดวาพนธมตรทางธรกจหรอคคาละเมดสทธมนษยชน เทากบวาบรษทมสวนทางออมในการละเมดสทธ แนวคดน

ใชกบบรษทหรอนายหนาจดหางานเชนเดยวกน

การมสวนละเมดสทธ (complicity)





ปรกษาหารอกบชมชน

สญลกษณ

โรงแรมควรทำาสญญาเปนลายลกษณอกษรและเปนทางการ

กบบรษทนายหนาจดหางานทถกตองตามกฎหมาย

การจดหาแรงงาน

หนงสอเดนทาง / เอกสารแสดงตน

โรงแรมมนโยบายกำาหนดเรองคาใชจายในการจางงาน

และระบวาใครตองรบผดชอบหรอไม? (เชน คานายหนา

คาใบอนญาตทำางานฯลฯ)

1

2

3

4

5

โรงแรมหามใชตวแทนชวง(Subagent)หรอไม?

โรงแรมหามการจางงานหรอการขนสงแรงงานทใชการขมข

คกคามใชกำาลงการหลอกลวงหรอการลกพาตวหรอไม?

โรงแรมในฐานะผจางจายคาธรรมเนยมทงหมดในการ

จดหางาน(เชนคาวซาคารกษาพยาบาลฯลฯ)หรอไม?

แรงงานขามชาตสามารถเขาถงหนงสอเดนทางของตวเอง

หรอเอกสารทำานองเดยวกนไดหรอไม?

ไมม

ไมม

ไมได

ไมใช

ไมหาม

ไมหาม

ม

ม

ได

ใช

หาม

หาม

คนงานควรไดรบทราบเงอนไขการจางงานลวงหนากอนเรมทำางาน

เพอหลกเลยงการหลอกลวงหรอเขาใจผดอนอาจนำาไปสการ

ใชแรงงานบงคบ

กอนทจะตอบคำาถามตอไปน บรษทควรตรวจสอบประวต

ของบรษทรกษาความปลอดภยทกำาลงพจารณาจางมาดแลพนท

กอสรางโรงแรม

เงอนไขการจางงาน

สภาพแวดลอมในทท�างาน

โรงแรมกำาหนดวาเงอนไขการจางงานจะตองถกสอสารอยาง

ชดเจนและในภาษาถนของแรงงานขามชาตหรอไม?6

7

8

9

10

12

13

14

15

11

โรงแรมหามกำาหนดเงอนการจางงานเพมเตม หลงจากท

ลงนามในสญญาจางงานแลวหรอไม?

แรงงานขามชาตไดรบคาจางไมนอยกวาตามกฎหมาย

คาแรงขนตำา และไดรบสวสดการไมนอยกวาทกฎหมาย

กำาหนดหรอไม?

มกระบวนการทชดเจนเพอสรางความเชอมนวาแรงงานจะ

ไมถกเลอกปฏบตหรอไม?

มกระบวนการทชดเจนเพอสรางความเชอมนวาแรงงาน

จะไมถกเลอกปฏบตหรอไม?

แรงงานขามชาตเขาถงกลไกรองเรยนหรอไม?

สทธในการรวมกลมตอรองของแรงงานขามชาตไดรบการ

เคารพหรอไม?

เวลาในการทำางานเปนไปตามกฎหมายเรองชวโมงทำางาน

หรอไม?

แรงงานขามชาตไดรบประกนหรอไมวาจะสามารถเดนทาง

กลบบานเกดเมองนอนไดอยางปลอดภย และในเวลาท

เหมาะสมโดยไดรบรองคาจางและสวสดการทงหมด?

แรงงานขามชาตไดรบประกนหรอไมวาจะสามารถเดนทาง

กลบบานเกดเมองนอนไดอยางปลอดภย และในเวลาท

เหมาะสมโดยไดรบรองคาจางและสวสดการทงหมด?

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมหามหาม

ไมไดได

ไมมม

ไมไดได


จะตองอาศย “การยอมรบใหดำาเนนธรกจ” (license to

operate) จากชมชนทองถน นอกเหนอไปจากการปฏบต


ในชมชนรอบโรงแรมควรมองวา บรษทเปน “สมาชก”

ในชมชนทมคณคา ไมเบยดเบยนชมชน และมสวนรวม

ในการพฒนานอกจากนกลม“นกทองเทยวเปยมจรยธรรม”


จากโรงแรมทตนเขาพก ยงเปนกระแสทเตบโตขนอยาง

ตอเนองพรอมกบเสยงเรยกรองใหโรงแรม“พสจน”ความ

รบผดชอบดานสทธมนษยชนอยางเปนรปธรรมมากขน

สงคมเองกมองเ หนผลกระทบดานสทธมนษยชน










การใชลกจางรบเหมาคาแรง Contract Labor

โรงแรมแหงหนงใชจางแรงงานจากภายนอก แทนการใชพนกงานประจำาเนองจากตองการลดตนทนและไมตอง

รบผดชอบโดยตรง ลกจางรบเหมาคาแรงมกทำางานครว ทำาความสะอาด และไดคาจางตำากวาลกจางประจำาสองเทา

ไมมประกนสขภาพและสทธประโยชนอนๆทควรจะไดรบสงผลใหมลกจางรวมกลมกนประทวงและรณรงคตอสาธารณะ

เพอตอตานการใชบรการโรงแรม













ปฏกรยา (Response Action) กเพยงพอแลวตอการบรรเทา

หรอกำาจดความเสยงนนๆ แตในทางตรงกนขาม กจกรรม

ความเสยงสงหมายถงกจกรรมทบรษทนาจะตองศกษาหรอลงมอ

ปฏบตเพมเตมเพอบรรเทาความเสยง ในกรณทเปนกจกรรม

ความเสยงสงบรษทอาจพจารณาลงมอดำาเนนการตอไปน





การใชลกจางรบเหมาคาแรง Contract Labor


การใชลกจางรบเหมาคาแรงทกวนนเปนปรากฏการณทพบเหนไดทวไปในหลากหลายอตสาหกรรมทวโลก

ธรรมชาตความสมพนธของแรงงานลกษณะนทำาใหลกจางรบเหมาคาแรงตกอยในความเสยงทจะถกละเมดสทธแรงงาน

และสทธในสถานททำางาน ลกจางรบเหมาคาแรงอาจไมมงานทมนคง ตองทำางานในสภาพแวดลอมทไมปลอดภย

และมกจะไดรบคาแรงและสวสดการนอยกวาลกจางประจำา ถงแมจะทำางานเดยวกนกตาม คนงานเหลานมกเขาไมถง

กลไกรบเรองรองเรยนของบรษทดวย

รายการตรวจสอบเรองนมวตถประสงคทจะชวยใหโรงแรมทใชลกจางรบเหมาคาแรงในสาระสำาคญ ไดมความ

เชอมนวาสทธแรงงานและสทธในสถานททำางานของพวกเขาไดรบการเคารพ โรงแรมควรจดการบรษทหรอนายหนา

จดหางานเชงรก สรางสภาพแวดลอมในการทำางานทปลอดภยใหกบลกจางรบเหมาคาแรง และหลกเลยงวธให

คนออกจากงานและจางใหมเพอหลบเลยงพนธะทางกฎหมายทมาพรอมกบการจางงานประจำา

บรษทจะตองระวงไมใหถกกลาวหาวามสวนรวมกบการละเมดสทธซงมกเกดขนในกรณทบรษทรดหรอควรจะรด

วาพนธมตรทางธรกจหรอคคาละเมดสทธมนษยชน เทากบวาบรษทมสวนทางออมในการละเมดสทธ แนวคดนใชกบ

บรษทหรอนายหนาจดหางานเชนเดยวกน







สญลกษณ

การจางงาน


โรงแรมใชเฉพาะลกจางประจำาในหนาทสำาคญๆหรอไม?1

2

3

4

5

ลกจางรบเหมาคาแรงทงหมดคดเปนไมเกนรอยละ 30

ของแรงงานทงหมดททำางานในโรงแรมหรอไม?

โรงแรมมกลไกทจะใชเฉพาะบรษทหรอนายหนาจดหางาน

ทมความนาเชอถอเทานนหรอไม? (ใบอนญาตประกอบ

ธรกจทถกตองการทำาตามกฎหมายฯลฯ)

ลกจางรบเหมาคาแรงเขาใจขอตกลงการเขามาทำางาน

(PlacementAgreement)และเงอนไขการจางงานหรอไม?

ลกจางรบเหมาคาแรงททำางานหลกในโรงแรมไดรบคาจาง

และสวสดการทเทยบเคยงไดกบลกจางประจำาหรอไม?

ไมใช

ไมใช

ไมใชไมใช

ไมใช

ไมใช

ใช

ใช

ใชใช

ใช

ใช

การจดการลกจางรบเหมาคาแรง

ลกจางรบเหมาคาแรงผานการอบรมทจำาเปน รวมทงดาน

ความปลอดภย และไดรบอปกรณรกษาความปลอดภย

สวนตวหรอไม?

6

7

8

9

10

12

13

11

ลกจางรบเหมาคาแรงสามารถใชหองนำา หองพยาบาล

และโรงอาหารไดโดยไมมขอจำากดหรอไม?

โรงแรมใชนโยบายการใหออกและจางใหม (Termination

and Re-hire) เพอหลกเลยงพนธะทางกฎหมายหรอ

ขอตกลงอนๆทเกยวกบการจางงานประจำาหรอไม?

มลกจางรบเหมาคาแรงรายใดหรอไมททำางานมานานกวา

1ป(เปนลกจาง“รบเหมาคาแรง”แบบถาวร)?

บรษทหรอนายหนาจดหางานเปดใหโรงแรมไดเขาถงผลการ

ประเมนดานแรงงานและการปฏบตตามมาตรฐานแรงงาน

เพอยนยนวาทำาตามหรอไม?

โรงแรมมกระบวนการตรวจสอบ (Audit) การใชแรงงาน

ของผรบเหมาหรอคคาอยางไมเปนทางการเปนครงคราว

หรอไม?

บรษทหรอนายหนาจดหาลกจางรบเหมาคาแรงจาย

คาประกนสงคมกองทนสำารองเลยงชพและสทธประโยชน

อนๆตามกฎหมายเพอประโยชนของลกจางรบเหมาคาแรง

หรอไม?

บรษทหรอนายหนาจดหางานมนโยบายและเอกสารเพอ

สรางความเชอมนในเรองตอไปนหรอไม

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใช

ไมใช

• การยนยนอายขนตำาของคนงาน

• การจายคาแรงและคาลวงเวลาอยางนอยขนตำาตามกฎหมาย

• การลาหยดและชวโมงทำางาน

• เสรภาพในการรวมกลมตอรอง

• การไมเลอกปฏบต

• การหามขมขคกคามแรงงาน

• เสรภาพในการเดนทาง(ไมมแรงงานบงคบ)

ใช

ใช









จากโรงแรมทตนเขาพก ยงเปนกระแสทเตบโตขนอยาง

ตอเนอง พรอมกบเสยงเรยกรองใหโรงแรม “พสจน”


มากขน ตลอดหวงโซคณคา (value chain) ของโรงแรม

ซงหมายความวาโรงแรมเองจะตองทำาความเขาใจมากขน

เกยวกบผลกระทบดานสทธมนษยชนทอาจเกดขนไดจาก

ความสมพนธทางธรกจ เชนการจดซอจดจางสนคามาใช

ภายในโรงแรม

สงคมเองกมองเหนผลกระทบดานสทธมนษยชน

มากขนจากการนำาเสนอขาวของสอ นกสทธมนษยชน

และองคกรพฒนาเอกชน สงผลใหเสยงเรยกรองเรองน

ดงขนเปนเงาตามตว







องคกรอนทมความสมพนธทางธรกจ




















ปรกษาหารอกบผมสวนไดเสยในชมชนเกยวกบกจกรรมทเสนอ(ดรายละเอยดในหนาถดไป)

องคกรอนทมความสมพนธทางธรกจPartner Engagement


การปรกษาหารอกบพนธมตรทางธรกจและองคกรอนๆ ทโรงแรมมสายสมพนธทางธรกจนน นบเปนหวใจท

ขาดไมไดของกระบวนการตรวจสอบดานสทธมนษยชนอยางรอบดาน(HumanRightsDueDiligence)การเลอกพนธมตร

ทโรงแรมรดวาเนนเรองสทธมนษยชนเปนขนตอนทขาดไมไดในการเคารพสทธ

องคกรไมแสวงกำาไร หรอองคกรพฒนาเอกชน

ถาหากโรงแรมของคณเขาไปมสวนรวมกบองคกรไมแสวงกำาไรในชมชนเพอเชอมตอไปยงแรงงาน ขนตอน

ทควรทำา3ขนคอ

องคกรแสวงกำาไร

ถาหากโรงแรมของคณมความสมพนธทางธรกจ เชน กบคคา โดยเฉพาะผผลตสนคาทใชแบรนดของโรงแรม

ควรทำาขนตอนตอไปน










• ใหดรายการตรวจสอบเรองนเพออธบายประเดนโดยคราว

• ขอใหองคกรสงขอมลทเกยวของมาใหเพอจะไดดำาเนนตามกระบวนการ

HRDD

• ทบทวนและประเมนความกงวลขององคกรเพอใหโรงแรมกลบมาออกแบบ

ขนตอนปฏบตตอไป

• สรางความมนใจวาองคกรนนๆทำาตามขอกำาหนดของบรษทรวมถง

กฎหมายทเกยวของ

• ใหดรายการตรวจสอบเรองนเพออธบายประเดนโดยคราวและกำาหนดให

ลงมอประเมนเบองตนตามรายการตรวจสอบน

• ทบทวนและประเมนความกงวลขององคกรเพอใหโรงแรมกลบมาออกแบบ

ขนตอนปฏบตตอไป

สญลกษณ

กระบวนการผลต


สนคานนๆผลตในโรงแรมขององคกรเองหรอไม?1

2

3

4

5

สนคานนๆ หรอกระบวนการผลตสนคานนๆ ใชวตถดบ

อนตราย หรอปจจยการผลตใดๆ ทมการโตเถยง (เชน

มาจากพนททมการละเมดสทธรนแรง) หรอถกมองวา

ไมยงยนหรอไม?

การดำาเนนธรกจขององคกรพนธมตร มแนวโนมทจะ

สงผลกระทบทางลบตอคณภาพหรอการเขาถงแหลงนำา

หรอทรพยากรธรรมชาตในชมชนทองถนหรอไม?

สถานประกอบการขององคกรพนธมตร มนใจไดหรอไมวา

ลกจาง ลกจางรบเหมาคาแรง และแรงงานขามชาต ไดรบ

คาตอบแทนสำาหรบชวโมงทงหมดททำางาน รวมถงไดรบ

คาลวงเวลาและสวสดการเทยบเทาลกจางประจำาททำางาน

เดยวกน?

คนงานนำาเดกมายงททำางานหรอไม?

สขภาพและความปลอดภย

ถา“ใช”ในคำาตอบขางตนสถานประกอบการมสถานทดแล

เดกในบรเวณสถานประกอบการหรอไม?6

7

8

9

10

13

11

ถาหากสนคาขององคกรพนธมตรผลตในบาน (เชน

โดยลกจางรบเหมาเปนชน) มกลไกอะไรทจะมนใจไดวา

เดกจะไมมสวนเกยวของกบการผลตหรอไม?

งานทงหมดทำาโดยสมครใจหรอไม?

คนงานในสถานประกอบการขององคกรพนธมตรไดรบการ

อบรมดานสขภาพและความปลอดภย และไดรบอปกรณ

รกษาความปลอดภยสวนตวทเหมาะสมและใชงานได

หรอไม?

ในกรณทสนคานนๆนำามาตดแบรนดของโรงแรม โรงแรม

ไดมการสรางความเชอมนวาผผลตไดผานกระบวนการ

คดกรองคคา และขอกำาหนดทางกฎหมายทงหมดแลว

หรอไม?

ถาหากโรงแรมทำางานกบองคกรพฒนาเอกชน (NGO)

ภาครฐ หรอกลมชมชนในการเขาถงคนงาน โรงแรมไดใช

กระบวนการ HRDD เพอใหมนใจวาพวกเขากำาลงพทกษ

สทธของคนงานจรงๆหรอไม?

ถาหากงานทำาในโรงงานผลตหรอศนยในชมชนผานเกณฑ

ขนตำาตามกฎหมายวาดวยสขภาพและความปลอดภย

หรอไม?

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใช

ไมใช

ไมใช

ใช

ใช

ใชไมใช

ไมใช

ไมใช

ใช

ใช

ใช

สถานทตงและสภาพแวดลอมขององคกรพนธมตร เปน

ปจจยสำาคญในการมองหาประเดนความเสยงดานสทธมนษยชน

ทอาจเกดขน

การรกษาสภาพแวดลอมในการทำางานทปลอดภยและ

ใหการอบรมทเหมาะสมจะชวยหลกเลยงอาการบาดเจบหรอ

อบตภยในกระบวนการผลต และสำาคญอยางยงตอการบรรเทา

ความเสยงดานสทธมนษยชน






















ลกจาง


ในป 2552 เครอโรงแรมแหงหนงไลแมบานในโรงแรมสามแหงในเมองบอสตนทไมมสหภาพแรงงานออก

แลวจางลกจางชวคราวจากบรษทจดหางานภายนอกมาทำางานแทนพนกงานทเคยทำางานมาแลวหลายป นอกจากน

ยงมนโยบายการทำาความสะอาดใหรวดเรว(Speed-up)เพอทำาใหพนกงานทำาความสะอาดโรงแรมตองทำางานหนกขน

และยงสงผลตออตราการบาดเจบของพนกงานโรงแรมทเพมขนดวย


ลกจางEmployee


โดยทวไปแลว ลกจางประจำาของโรงแรมไดรบความคมครองตามกฎหมายแรงงาน อยางไรกตามลกจางประจำา

ของธรกจการโรงแรมมแนวโนมทจะตกอยในความเสยงจากการทำางานหลายดาน อนเนองมาจากธรรมชาตของธรกจ

ทองเทยวทเปนธรกจบรการและสรางความรสกด ความเสยงของลกจางมกเกยวของกบคาจางและสวสดการ ความ

ปลอดภยในการทำางาน การเลอกปฏบต นายจางมกมแนวโนมไมสนบสนนการเปนสมาชกสหภาพแรงงานและการ

รวมกลมเพอสรางการตอรอง

รายการตรวจสอบเรองนมวตถประสงคทจะชวยใหลกจางของโรงแรมมความเชอมนวาสทธแรงงานและสทธ

ในสถานททำางานของพวกเขาไดรบการเคารพโรงแรมควรสรางสภาพแวดลอมในการทำางานทปลอดภยใหกบลกจาง










สญลกษณ



วนยและการลงโทษ

ความเปนสวนตวของลกจาง

การเลอกปฏบต

ลกจางเขาใจขอมลเกยวกบคาจางและคาตอบแทนในการ

ทำางานทไดรบทงหมดในแตละงวดหรอไม?

1

2

3

4

5

มสญญาจางงานเปนลายลกษณอกษร และ

ลกจางรบรกฎระเบยบและเงอนไขในสญญา

หรอไม?

โรงแรมจายคาจาง และคาตอบแทนการทำางานนอกหรอ

เกนเวลาทำางานปกตใหแกลกจาง ในอตราทไมนอยกวา

กฎหมายกำาหนดหรอไม?

โรงแรมจดใหมสภาพแวดลอมในการทำางานทปลอดภย

เพอปองกนอนตรายและลดปจจยเสยงอาจเกดขนใน

กระบวนการทำางานหรอไม?

ลกจางผานการอบรมทจำาเปน รวมทงดานความปลอดภย

และไดรบอปกรณรกษาความปลอดภยสวนตวหรอไม?

ไมใช

ไมใช

ไมใช

ใช

ใช

ใช

เสรภาพในการสมาคมและการรวมเจรจาตอรอง

ลกจางสามารถใชหองนำา หองพยาบาล และโรงอาหาร

ทถกสขอนามยไดโดยไมมขอจำากดหรอไม?6

7

8

9

10

12

13

14

11

โรงแรมมนโยบายทเปนลายลกษณอกษรวาจะไมมการเลอก

ปฏบตในการจางงานทกดานจากเหตความแตกตางในเรอง

เชอชาตภาษาเพศสถานภาพสมรสความพการการนบถอ

ศาสนาการแสดงความคดเหนสวนบคคลหรอไม?

โรงแรมไดสงเสรมหรออนญาตใหมการจดตงกลมของลกจาง

ในรปแบบตางๆ เชน สหภาพแรงงาน หรอกลมไมเปน

ทางการ เพอใหลกจางไดรวมตวกนอยางอสระและ

แลกเปลยนความคดเหนเกยวกบปญหาในการทำางาน

หรอไม?

โรงแรมมมาตรการปองกนการคกคามสมาชกสหภาพแรงงาน

และตวแทนของสหภาพหรอไม?

ขอมลสวนบคคลของลกจางทเกยวกบงานซงนายจาง

รวบรวมไวจะถกใชเพอเหตผลทางธรกจทจำาเปนเทานน

ใชหรอไม?

ขอมลสวนบคคลเกยวกบลกจาง รวมทงขอมลดานสขภาพ

จะไมถกใชเพอการเลอกปฏบตในการทำางานใชหรอไม?

โรงแรมมมาตรการปองกนและแกไขปญหา ความรนแรง

การคกคามทางเพศ หรอการเลอกปฏบตแบบตางๆ ใน

สถานททำางานเพอมใหลกจางถกคกคามหรอไดรบความ

เดอดรอนรำาคาญทางเพศ โดยการแสดงออกดวยคำาพด

ทาทางสมผสหรอดวยวธการอนใดหรอไม?

โรงแรมไมกระทำาหรอสนบสนนใหใชวธลงโทษทางจตใจและ

รางกายหรอการใชกำาลงบงคบหรอทำารายลกจางใชหรอไม?

โรงแรมมกลไกรบเรองรองเรยนทปลอดภยและชดเจน

เกยวกบปญหาจากการถกคกคามและการเลอกปฏบต

ระหวางการทำางานหรอไม

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใช

ไมใช

ไมใช

ใช

ใช

ใช
















แมว าโรงแรมแตละแหงจะมความเสยงและ

ความทาทายทแตกตางกน การประเมนความเสยงดาน

สทธมนษยชนและการมสวนรวมกบชมชนกจะตองเปน

หวใจของการออกแบบกลยทธการบรรเทาผลกระทบ

บรษทจำานวนมากตองพบกบกระแสตอตานจากสาธารณะ

หลงจากทลมเหลวในการใหชมชนมสวนรวม(ดกรณศกษา

ดานลาง) การประเมนความเสยงตงแตเนนๆ จะชวยให

ผ ประกอบการระบและบรรเทาความเ สยงต างๆ

ดานสทธมนษยชนได



โรงแรมหลายแหงใชลกจางชวคราวแทนลกจางประจำาเพอลดตนทนตางๆ ทำาใหลกจางชวคราวไมมวนหยด

วนลา คาจางลวงเวลา และมประกนสขภาพเชนเดยวกบลกจางประจำา ทงทตองทำางานหนกและทำางานตอเนองเปน

ระยะเวลานานบางประเทศเกดการรวมตวเพอตอรองกบนายจาง มกรณทนายจางไลลกจางชวคราวเหลานออกทนท

เมอลกจางโตแยงและมกรณทลกจางฟองรองดำาเนนคดกบนายจางจากการปฏบตทไมเปนธรรม













พยายามขอความยนยอมท“สมครใจลวงหนาและไดรบขอมลพอเพยง”จากผมสวนไดเสย

ภายนอกกอนทจะดำาเนนกจกรรมนนๆ(ดรายละเอยดในหนาถดไป)














ใหชมชนมสวนรวม

พยายามขอความ

ยนยอมท “สมครใจ

ลวงหนา และไดรบ

ขอมลพอเพยง”


ปจจบนธรกจการโรงแรมมการจางงานชวคราวและชวคราวเพมมากขนอยางตอเนองโดยเฉพาะในฤดทองเทยว

ซงมลกคาในปรมาณทมากกวาปกตเทาตวและเลกจางเมอกลบเขาสสภาวะปกต

โดยทวไปแลว ลกจางชวคราวของโรงแรมไดรบความคมครองแบบเดยวกบลกจางประจำา อยางไรกตามลกจาง

ชวคราวของโรงแรมมแนวโนมทจะตกอยในความเสยงจากการทำางานหลายดาน มกเกยวของกบการคมครองความ

ปลอดภยในการทำางาน ชวโมงการทำางาน การจดสรรคาทป นายจางบางรายมแนวโนมทจะจางลกจางชวคราวแทน

การจางงานประจำาเพอลดภาระทางกฎหมาย

รายการตรวจสอบเรองนมวตถประสงคทจะชวยใหลกจางของโรงแรมมความเชอมนวาสทธแรงงานและสทธ

ในสถานททำางานของพวกเขาไดรบการเคารพโรงแรมควรสรางสภาพแวดลอมในการทำางานทปลอดภยใหกบลกจาง

โรงแรมจะตองระวงไมใหถกกลาวหาวามสวนรวมกบการละเมดสทธ ซงมกเกดขนในกรณทโรงแรมรด หรอควร

จะรดวาพนธมตรทางธรกจหรอคคาละเมดสทธมนษยชนเทากบวาโรงแรมมสวนทางออมในการละเมดสทธ


สญลกษณ



ลกจางรบทราบขอมลทครบถวนเกยวกบคาจางและ

คาตอบแทนระยะเวลาในการจางงานและเงอนไขในการ

ทำางานกอนเรมทำางานกบโรงแรมใชหรอไม?

1

2

3

4

5

โรงแรมจางงาน “ชวคราว” ในกรณทมความ

จำาเปนทางธรกจ เชน ในชวงไฮซซนเทานน


การทำางานของลกจางชวคราวเปนไปโดยสมครใจหรอไม

ลกจางทอายตำากวา 18 ป ไดรบอนญาตจากผปกครอง

หรอไม?

ลกจางชวคราว/ชวคราวตองมอาย15ปขนไปในกรณทม

ลกจางอายตำากวา18ปจดใหมการพก1ชวโมงทกการ

ทำางานตดตอกน4ชวโมงหรอไม?

ลกจางชวคราวทำางานไมเกน35ชวโมงตอสปดาหไมเกน

8ชวโมงตอวนและมขอกำาหนดชดเจนเกยวกบคาลวงเวลา

คาทำางานในวนหยด และคาลวงเวลาในวนหยด รวมถง

ขอกำาหนดอนๆตามกฎหมายแรงงานหรอไม?


โรงแรมไดระบขอบเขตของระยะเวลาในการจางลกจาง

ชวคราวตดตอกนหากการลกจางทำางานตดตอกนเกนกวา

ระยะเวลานนๆ จะเปลยนเปนการจางงานแบบประจำา


6

7

8

9

10

12

11

ลกจาง/ชวคราวไดรบการคมครองความปลอดภยในการ

ทำางานเชนเดยวกบลกจางประจำาหรอไม?

ลกจางสามารถใชหองนำา หองพยาบาล และโรงอาหาร

ทถกสขอนามยไดโดยไมมขอจำากดหรอไม?

ลกจางไดรบสทธประโยชนและสวสดการเชนเดยวกบลกจาง

ประจำาททำางานเดยวกนหรอไมเชนสวนแบงจากทป?

โรงแรมมมาตรการปองกนและแกไขปญหา ความรนแรง

การคกคามทางเพศ หรอการเลอกปฏบตแบบตางๆ ใน

สถานททำางานเพอมใหลกจางถกคกคามหรอไดรบความ

เดอดรอนรำาคาญทางเพศใชหรอไม?

โรงแรมมนโยบายทเปนลายลกษณอกษรวาจะไมมการเลอก

ปฏบตในการจางงานทกดาน จากเหตความแตกตางในเรอง

เชอชาตภาษาเพศสถานภาพสมรสความพการการนบถอ

ศาสนาการแสดงความคดเหนสวนบคคลใชหรอไม?

โรงแรมมกลไกรบเรองรองเรยนทปลอดภยสำาหรบลกจาง

ชวคราวใชหรอไม?

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ลกคา


ในป 2558 ขอมลของผเขาพกเครอโรงแรมแหงหนงทมสาชาทวโลกรวไหลจากการโจมตของแฮกเกอร ซงอาจ

สงผลใหผไมประสงคดเขาถงขอมลของลกคา ไดแก ชอผถอบตรเครดต เลขบตรเครดต รหสความปลอดภย และ

วนหมดอายของบตรแตแฮกเกอรยงไมสามารถเขาถงทอยหรอรหสลบประจำาตว(PIN)ของลกคาไดหลงจากเกดเหต

โรงแรมไดเรงตรวจสอบความเสยหายทเกดขน โดยขอความชวยเหลอจากผเชยวชาญทเกยวของและบรษทเจาของ

บตรเครดต







































ความเสยงสง หมายถง กจกรรมทบรษทนาจะตองศกษาหรอ

ลงมอปฏบตเพมเตมเพอบรรเทาความเสยงในกรณทเปนกจกรรม







ตดตอบคคลภายนอก

ลกคาCustomer

โดยทวไปความพงพอใจของลกคาเปนสงทโรงแรมใหความสำาคญอยแลวธรกจการโรงแรมซงเปนบรการจดหา

ทพกตองสรางความเชอมนวาสามารถคมครองลกคาได ความเสยงดานสทธมนษยชนของลกคาเกยวของกบความ

ปลอดภยทงทางกายภาพและความปลอดภยของขอมลสวนบคคลความเปนสวนตวนอกจากนโรงแรมยงมความเสยง

ทางชอเสยงจากการปฏบตตอลกคาอยางไมเทาเทยมกนดวย

รายการตรวจสอบเรองนมวตถประสงคทจะชวยใหโรงแรมสรางความเชอมนตอลกคาไดวาพวกเขาจะไดรบบรการ

ทไมละเมดสทธมนษยชนดานตางๆ

บรษทจะตองระวงไมใหถกกลาวหาวามสวนรวมกบการละเมดสทธ ซงมกเกดขนในกรณทบรษทรด หรอควร

จะรดวาพนธมตรทางธรกจหรอคคาละเมดสทธมนษยชน เทากบวาบรษทมสวนทางออมในการละเมดสทธ แนวคดน

ใชกบบรษทหรอนายหนาจดหางานเชนเดยวกน


สญลกษณ

การส�ารองหองพก

ความปลอดภย


โรงแรมไดแจงรายละเอยดเกยวกบหองพกโรงแรมเงอนไข

การชำาระเงนการยกเลกการจองแกลกคาตามทกฎหมาย

กำาหนดหรอไม?

1

2

3

4

5

โรงแรมมมาตรการรกษาความปลอดภยทเพยงพอ

แกลกคาในเรองตอไปนหรอไม

โรงแรมมมาตรการปองกนและแกไขปญหาความรนแรง

การคกคามทางเพศ หรอเหตรายแรงอนๆ เพอมใหลกคา

ถกคกคามหรอไดรบอนตรายหรอไม?

โรงแรมปฏบตตอลกคาอยางเทาเทยมกนโดยไมเลอกปฏบต

จากจากเหตความแตกตางในเรองเชอชาต ภาษา เพศ

ความพการ การนบถอศาสนา การแสดงความคดเหน

สวนบคคลหรอไม?

โรงแรมไดแจงแนวทางปฏบตตอขอมลสวนตวของลกคา

เกยวกบการเกบการเขาถงและการนำาไปใชหรอไม?

ไมใชใช

การจดการลกจางรบเหมาคาแรง

การคมครองขอมลสวนบคคล

โรงแรมมการลบทงขอมลสวนตวของลกคาหลงจากสนสด

การเขาพกหรอไม6

7

8

9

10

11

ลกจางรบเหมาคาแรงสามารถใชหองนำา หองพยาบาล

และโรงอาหารไดโดยไมมขอจำากดหรอไม?

โรงแรมใชนโยบายการใหออกและจางใหม(terminationand

re-hire)เพอหลกเลยงพนธะทางกฎหมายหรอขอตกลงอนๆ

ทเกยวกบการจางงานประจำาหรอไม?

มลกจางรบเหมาคาแรงรายใดหรอไมททำางานมานานกวา

1ป(เปนลกจาง“รบเหมาคาแรง”แบบถาวร)?

โรงแรมมกระบวนการตรวจสอบ(audit)การใชแรงงานของ

ผ รบเหมาหรอค คาอยางไมเปนทางการเปนครงคราว

หรอไม?

บรษทหรอนายหนาจดหาลกจางรบเหมาคาแรงจาย

คาประกนสงคมกองทนสำารองเลยงชพและสทธประโยชน

อนๆตามกฎหมายเพอประโยชนของลกจางรบเหมาคาแรง

หรอไม?

• ระบบกญแจประตและหนาตาง

• การตดตงกลองวงจรปดในพนทสาธารณะ

• มพนกงานรกษาความปลอดภยทำางานตลอด24ชวโมง

• การตดตงระบบเตอนภยในโรงแรม

• ระบบปองกนอคคภยและเหตการณฉกเฉนเปนไป

ตามกฎหมายกำาหนด

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ส�านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต

human rights due diligence handbook

Documents