hollandlawyer #1 2014

1

NEW LAW De ruimtes in de Wet Werk en Zekerheid

ME & MYLAWYERTwee angry young men, stabiele schippers en een bijtertje

OUTLAWDe drones van Lucas van Oostrum zijn innova tiever dan de wetgeving

#1j u l i

2014

DE WERELDVS KAHN

Roland Kahn (CoolCat) kreeg een

‘trial by media’

2 ondernemen op het snijvlak van regels en realiteit

INTERNATIONAL LAW

108VN RESOLUT I ES

3

__________________________________________________________________Morele overtuigingen kunnen wringen met contractuele verplichtingen.

Contracten kunnen botsen met internationaal recht. Geen plek ter wereld waar dilemma’s zo sterk spelen als in Israël, het land van de 108 VN-resoluties. Dat ondervonden ook PGGM, Vitens en Royal

HaskoningDHV. De pensioenreus stopte met beleggen in Israëlische banken die Joodse nederzettingen financieren en volgde daarmee het oordeel van

de VN. Het waterbedrijf verbrak ook een samenwerking met een Israëlische partner die in nederzettingen opereert. Het ingenieursbedrijf trok zich

terug uit een project in Oost-Jeruzalem, omdat nadere betrokkenheid ‘in strijd zou kunnen zijn met internationale weten regelgeving’.

__________________________________________________________________


7DE WERELD VERSUS KAHN

Texitielbaron Roland Kahn (CoolCat, MS Mode) werd publiekelijk

beschuldigd van ‘foute’ kledingproductie in Bangladesh. Hij negeerde

adviezen om weg te duiken en ging er met gestrekt been in. ‘Ik ben geen

lafbek. Wij doen ons werk op een integere manier.’

COVERSTORY

15

In de transportsector zit weinig winst en veel

werkloosheid. Ondernemer Dick van der

Aart zocht een flexibele oplossing door werk-

nemers tegelijk in te huren als ondernemers.

Maar van de rechter mag dat niet meer.

INTERVIEW

We kunnen de realiteit niet negeren

DE PATER FAMILIAS EN ZIJN TERRIËR

ME & MY LAWYER20

ANGRYYOUNGMEN

24

16Droneproducent Lucas van Oostrum werd

door het verbod op beroepsmatig gebruik van

drones ineens een ‘outlaw’ tegen wil en dank.

Hoe reageerde zijn bedrijf Aerialtronics op die

tegenslag?

Weinig werkgevers juichen om

de invoering van de Wet Werk en

Zekerheid. Vanaf 2015 is hij wél een

realiteit. Nicky ten Bokum laat zien

welke juridische ruimtes er in de

nieuwe flexwet liggen.

OUTLAW

NEW LAW hoogvlieger komt amper van de grond

De ruimtes in de nieuwe flexwet

inhoudsopgaveSTABIELESCHIPPERS

5

INTUSSEN ONLINE

Holland Lawyer is het magazine voor cliënten en relaties van Holland Van Gijzen Advocaten en Notarissen LLP (verder te noemen HVG). Hoewel bij het redigeren van Holland Lawyer de grootst mogelijke zorgvuldigheid wordt betracht, bestaat altijd de mogelijkheid dat bepaalde informatie na verloop van tijd verouderd of niet juist meer is. HVG is dan ook niet aansprakelijk voor de gevolgen van activiteiten die worden ondernomen op basis van deze uitgave. HVG heeft een strategische alliantie met Ernst & Young Belastingadviseurs LLP. HVG is gevestigd in Amsterdam, Den Haag, Eindhoven, Rotterdam, Utrecht, Brussel en heeft een legal desk in New York. Kijk voor de adresgegevens op onze website. Overname van artikelen is toegestaan, mits integraal en met bronvermelding.

Redactie Paul BartelingsEva VerhoefHVG Postbus 2295 3000 CG Rotterdamtel 088 407 02 48

[email protected]

Concept en creatieTim Jansma, LVB Networks

Ontwerp en vormgevingGeurt Kreijns, LVB Networks

IllustratiesMireille Schaap, Schaapachtig

FotografieErik van der Horst, LVB Networks.Chris BonisReyer BoxemTesla

Drukwerk en LithiografieSenefelder Misset B.V.

COLOFON30

29 34

BIG DATA ZIJN VAN

IEDEREEN, NOOIT

VAN JOU ALLEEN

ACHTERGROND

Juridisch zijn er niet veel drempels om klantdata commercieel te gebruiken. De publieke opinie is een

veel groter obstakel als het gaat om privacy en persoonsgegevens. De laatste maanden brandde de een na

de andere organisatie zijn vingers. Wat kunnen anderen daar volgens Peter Kits van leren?

Wie data goed ge-bruikt, heeft geen klantin-tuïtie nodig.

Een factuur twee keer moeten beta-len. Het kan in de juristerij.

Waar blijven de nieuwe Nederlandse miljardenbe-drijven?

De nieuwe regels voor verantwoord bestuur in de praktijk.

De bank is niet meer de enige partij met geld voor groei.

Eerste overname? Vermijd deze klassieke valkuilen.


In het arbeidsrecht ligt momenteel hét voorbeeld van wetgeving die niet meer aansluit op de realiteit. Nieuwe werkvormen als zzp’en zijn gemeengoed ge-worden, werkgevers bouwen aan een flexibele schil en vaste contracten zijn volgens velen gedateerd. Arbeid is tegenwoordig wat anders dan in de tijd van Paars II, de kraamkamer van de eerste ‘flexwet’. Het kabinet heeft geprobeerd om met de Wet Werk en Zekerheid een betere balans te vinden tussen ‘vast’ en ‘flexibel’, maar veel werkgevers zijn nog niet overtuigd. Toch is de nieuwe flexwet door beide Kamers gekomen en gaat de eerste reeks regels be-gin volgend jaar in. Arbeidsrechtdeskundige Nicky ten Bokum signaleert dat werkgevers de ruimtes in de nieuwe wet opzoeken. Ze geeft tips om soepel mee te bewegen, zonder grenzen te overschrijden.Soms zijn er simpelweg geen juridische ruimtes en geldt er een ondubbelzinnig verbod. Lucas van Oostrum, CEO van dronesproducent Aerialtronics, kreeg ermee te maken. Beroepsma-tige vluchten met drones zijn in Nederland alleen nog toegestaan op basis van een gemeentelijke ontheffing. Aerialtronics zag de binnenlandse vraag na dat verbod direct kelderen en werd min of meer

gedwongen om zich op export te richten. Toch is definitief vertrekken voor Van Oostrum geen optie. Hij zoekt in Nederland naar alternatieve wegen om van de grond te komen. In deze Holland Lawyer vertelt hij hoe hij dat doet.Van Oostrums verhaal illustreert hoe belangrijk het is om innovatie te reguleren, zonder dat de vernieu-wende krachten volledig worden ingeperkt. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. In de privacywet-geving is die zoektocht naar een balans in volle gang. ICT-specialist Peter Kits merkt op dat er in wezen niet veel juridische beperkingen zijn om big data te gelde te maken. Maar wie het privacygevoel van de klant onbedoeld schaadt, loopt volgens hem een risico op imagoschade. Hij legt uit hoe organi-saties zo’n situatie kunnen voorkomen.We beginnen met Roland Kahn, de oprichter van kledingconcern Excellent Retail Brands. Kahn kreeg begin dit jaar zijn portie imagoschade toen hij door politiek en media ervan werd beticht ‘fout’ te handelen in de fabrieken van zijn merk CoolCat in Bangladesh. Hij besloot pal te staan voor zijn onderneming en sloeg hard terug. In deze Holland Lawyer leest u wat dat hem heeft opgeleverd.

Johan Westerhofmanaging partner/advocaat

[email protected] Utrecht 088 407 01 25

@JOHANWESTERHOF

Recht is niet krom, maar de werkelijkheid is dat soms wel. Zie daar

het spanningsveld tussen ondernemen en regelgeving. Het is een

kunst om verder te komen zónder het recht te buigen of te breken.

Deze vernieuwde Holland Lawyer gaat over die kunst.

De belofte van Holland Lawyer

VOORBESCHOUWING

7

COVERSTORY

KAHNVERSUS DE WERELD

Roland Kahn werd publiekelijk aan de schandpaal genageld voor ‘foute’ kledingproductie in Bangladesh. Hij sloeg kei-hard terug. ‘Ik ben geen lafbek. Zolang er nog een Nederlander is die denkt dat wij minder integer werken dan H&M of Zara, blijf ik strijden.’


COVERSTORY

‘De minister was als de dood voor een rechtszaak. Uiteinde-lijk heeft ze zichzelf buiten de wet geplaatst’

SCHADE: HALF MILJOEN EURO

De imagoschade die Roland Kahn naar eigen zeggen leed, bedraagt ongeveer een half miljoen euro. ‘We hebben de cijfers van CoolCat naast die van de markt (GFK) gelegd en naast cijfers van onze andere ketens America Today en MS Mode. Ook hebben we de ontwikkeling van de periode vóór de uitspraken van Ploumen vergeleken met de periode erna, en hebben we een vergelijking gemaakt met CoolCat-filialen in het buiten-land. Een half miljoen euro is een conservatieve schatting.’

verliezen hun geloofwaardigheid bij de klanten. Nu staan ze aan de verkeerde kant van de lijn. Dat moeten ze niet willen.’ Er staat sinds 11 februari een zwart vlak boven, met in witte letters een rectificatie op last van de voorzieningsrechter, nadat Kahn een kort geding tegen het AD won. De suggestie van uitbuiting, kinderarbeid en onveilige omstandigheden bleek niet op feiten gebaseerd. De ‘bindende akkoorden’ gingen in werkelijkheid niet over ‘rechtvaardige salarissen’, maar over de veiligheid van textielfabrieken in Bangladesh, het zogenaamde Bangladesh Accord. Met het kort geding kwam er een einde aan een vete zoals je maar zelden ziet. Een vete die op gang kwam toen het AD-verhaal werd overgenomen door andere media en Kahn publiekelijk terugvocht. ‘Als een zeemeeuw schijt ze op ons hoofd en vliegt ze door’, zei hij over Ploumen tegen de NOS. Hij deed verhaal bij Pauw & Witteman en zat aan tafel bij Eva Jinek. Voordat het AD een rechtszaak aan zijn broek kreeg, ontving Ploumen al een dagvaarding. Kort daarna liet de minister een persbericht uitgaan waarin ze afstand nam van de suggesties in het AD-interview. Kop: ‘Inspanningen CoolCat belangrijk voor kledingsector Bangladesh’. Volgens Kahn heeft Cor van Zadel-hoff Ploumen overgehaald om die verklaring op te stellen. ‘De minister was als de dood voor een rechtszaak. In het AD-stuk beweerde ze dat wij ons buiten de wet plaatsten door dat conve-nant niet te tekenen, maar uiteindelijk heeft ze zichzelf buiten de wet geplaatst door op te treden zoals zij deed.’

Hoe staat het volgens jou met de Nederlandse rechtstaat?‘We hebben in Nederland een functionerend rechtssysteem, maar het heeft me verbaasd hoe weinig kritisch de meeste Nederlandse media waren. Er ontstond binnen no-time een massahysterie. De Volkskrant, de Telegraaf en GeenStijl hebben de minister aan de kaak gesteld, maar dat is van een heel ander geweld dan een kop in het AD die door iedereen wordt over-genomen. Over de overheid maak ik me de meeste zorgen. Je wordt als publiek gewoon verkeerd voorgelicht. Ja, de rechter wijst dat af en insiders weten het wel, maar een groot deel van het publiek leest die koppen en gaat weer verder. Dat blijft han-gen en is dus schadelijk.’

Heb je reputatieschade geleden?‘Ik ben nog steeds de beeldvorming aan het veranderen. Zolang er nog een Nederlander is die denkt dat wij het minder integer doen dan een H&M of Zara, blijf ik strijden. Het goede nieuws

‘De minister zit met haar velletje tussen de deur’, zegt hij halverwege het gesprek over Lilianne Ploumen, minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssa-menwerking. ‘Ze is terechtgewezen door Bernard Wientjes, ze is terechtgewezen door Jan Meerman (voorzitter van bran-chevereniging InRetail, red) en ze schijnt door Rutte te zijn terechtgewezen.’ Toch zit Roland Kahn, oprichter van CoolCat en eigenaar van merken als Sapph en MS Mode, er niet bij alsof hij zijn recht heeft gekregen. ‘Als jij nou volkomen ten onrechte wordt aangevallen’, vraagt hij. ‘Als de feiten nou compleet anders liggen? Misschien is het mijn Joodse cultuur, mis-schien zit het wel heel diep. Ik laat me niet zomaar wegslepen door een overheid. Dat gaat niet gebeuren in mijn geval.’

Ploumen zet Coolcat, Wibra en Prenatal op zwarte lijst, kopte het AD op 25 november van vorig jaar. Zij laten nog altijd kleding produceren in fabrieken in Bangladesh, waar het personeel wordt uitgebuit en de omstandigheden verre van veilig zijn. On-danks herhaalde oproepen weigeren Cool-cat, Wibra en Prénatal bindende akkoorden te tekenen, waarin ze beloven de textielar-beiders rechtvaardige salarissen te betalen. Ploumen vindt dat er een eind moet komen aan de uitbuiting. ‘Deze bedrijven staan voor de keus. Of ze tekenen alsnog of ze

9

Roland KahnCEO Excellent Retail Brands

Als vijftienjarige wist Roland Kahn (63) al dat hij een kledingwinkel wilde beginnen. Die kreeg hij midden jaren zeventig op de Amsterdam-se Nieuwendijk. Intussen heeft hij met Excellent Retail Brands (o.a. CoolCat, America Today, MS Mode, Sapph) een impe-rium opgebouwd met ca. 600 winkels in Nederland en daarbuiten. De omzet is ruim 600 miljoen euro. Kahn wil de komende jaren vooral in het buitenland doorgroeien en een miljard euro omzet bereiken.

is dat tegen de tijd dat niemand meer weet hoe je Ploumen spelt, CoolCat marktlei-der is in heel Europa.’

Wibra en Prenatal hebben niet gereageerd. Je had het ook kun-nen laten overwaaien.‘Die keuze had ik niet. Het gaat om recht, om eerlijkheid. Veel mensen om mij heen zeiden: duiken en wegwezen, het waait wel over. Toen Ploumen ons in de Tweede Kamer noemde, hebben we dat in eerste instantie ook gedaan. Tot ze de aanval doorzette in het AD. Het leek net alsof wij de enige drie partijen waren die dat convenant niet hadden getekend hadden. De waarheid was dat het ministerie een grote lijst had van bedrijven die nog geen handtekening hadden gezet onder dat contract. Sterker nog: slechts een handje-vol bedrijven had een handtekening gezet. Er was dus helemaal geen “zwarte lijst”, er zijn drie willekeurige namen uitgehaald. De minister heeft dat later op het AD afgeschoven, maar in een sms-je aan die krant liet ze weten dat er “nieuws was gemaakt”.’

Jullie hebben uiteindelijk getekend. ‘Ja, maar het was ook nooit zo dat we daartoe geen bereidheid hadden. Want op zich is er niks mis met een akkoord dat de veiligheid verbetert. Alleen was het contract zoals het er in eerste instantie lag, niet te tekenen. Er zaten allerlei haken en ogen aan. Het is intussen veel beter gewor-den, maar eigenlijk is het nog niet goed. Wij werkten al volgens de hoogste stan-daard in de branche voordat dit begon. We zijn aangesloten bij BSCI, een instantie die er internationaal op toeziet dat er op een fatsoenlijke manier wordt geproduceerd. Wij zetten bovendien eigen medewerkers in om extra controles te houden.’


COVERSTORY

11

‘JE GELOOFT NIET DAT HET

WERKELIJK ZO FUNCTIONEERT,

TOTDAT HET JE ZELF OVERKOMT.’

Bekijk de video_________________Roland Kahn praat online verder over zijn imago schade. ______________________www.holland-lawyer.nl______________________


Waarom is het convenant niet goed?‘Stel dat jij een bouwkundig probleem ontdekt aan de fabriek van je leverancier. Dan moet je volgens het convenant jouw le-verancier in staat stellen of helpen om het gebouw te herstellen. Maar ja, er zijn natuurlijk verschillende belangen. De eigenaar van een gebouw heeft een heel ander belang dan zijn huurder en diens klant. Als wij moeten ingrijpen in een fabriek, kan die eigenaar zeggen: ik vind wel een ander.’

Jouw retailgroep is gegroeid van amper 150 win-kels in 2008 naar 600 in 2014. Het kan toch niet anders dan dat er blinde vlekken ontstaan?Er is een verschil tussen dingen die niet goed gaan en die je probeert te corrigeren, en handelen zonder integriteit.’

Je kunt het toch niet alleen aan de markt overlaten?‘Nee, maar ik vind dat afspraken voor iedereen zouden moeten gelden. Nu wordt er een convenant opgesteld waarin bedrijven zogenaamd vrij worden gelaten om te tekenen of niet. Maar in werkelijkheid is het 19 bedrijven min of meer afgedwongen en gaat de rest gewoon zijn gang.’

Waarom teken je dan tóch?Er is enorme druk, je medewerkers worden lastig gevallen. Er staan dorpsgekken voor de deur. De minister heeft ons op een oneigenlijke manier onder druk gezet. Eigenlijk is ze opgetreden als afperser. En het werkelijke probleem is niet getackeld.’

Wat is het werkelijke probleem?‘Er is veel onrecht en ongelijkheid in de wereld. Rana Plaza (een kledingfabriek in Bangladesh die in 2013 instortte, ruim duizend slachtoffers maakte en een internationale discussie losmaakte) stortte in door overheidscorruptie. De consument interesseert dat niet, want die wil nog steeds dat de zon voor niets opgaat. De EU geeft een invoervrije status aan Bangla-desh. Je had ook kunnen zeggen: we trekken die status in als de infrastructuur niet verbetert, als mensen niet fatsoenlijk worden gecontroleerd in fabrieken. Dat scheelt 12 tot 14 pro-cent op de inkoopprijs en is voor de overheid daar een echte stok achter de deur. Nu ligt er een convenant dat wereldwijd

‘Wij zijn geen we-reldver-beteraars, dat is onze taak niet. We doen ons werk op een realistische en integere manier’

door ongeveer 150 bedrijven is getekend, waaronder een paar Nederlandse bedrij-ven, terwijl er duizenden producenten actief zijn in Bangladesh.’

De rel ging niet over de veiligheid van fabrieken in Bangladesh, zegt Kahn. Onderhuids speelden de oude tegenstellingen. Links tegen rechts, arm tegen rijk, ‘goed’ tegen ‘fout’. Het ging over de spagaat van Ploumen, die een portefeuille beheert waarin de belangen van buitenlandse handel en ontwikke-lingssamenwerking soms wringen. Het ging over ondernemers als Kahn, die hun eigen plan trekken in lagelonenlanden en daar veel geld verdienen. Vals idealisme, zegt hij. ‘We zijn heel goed in dat linkse domineevingertje. Maar de werkelijkheid is zoveel ingewikkelder. ‘In Italië, Prato, werken Chinezen onder de meest erbar-

COVERSTORY

13

melijke omstandigheden. De Italiaanse regering kijkt weg. In Nederland hadden we nette ateliers die we zelf de nek om hebben gedraaid. Die zijn verplaatst naar Turkije, waar de omstandigheden een stuk minder zijn. We doen minder moei-lijk over China, waar meer regelgeving is, maar waar mensen naar strafkampen gaan. Dus het is allemaal een stuk pro-blematischer dan de regering wil doen voorkomen.’ Als het ‘wheel of development’ niet rolt, zullen landen als Bangladesh volgens Kahn niet uit de armoede komen. ‘Zo heeft Hong Kong zich ontwikkeld, zo heeft Japan zich ontwikkeld. Wij zijn in 1986 begonnen in India. Onze leve-rancier had destijds 100 medewerkers. Hij heeft er nu 7.000 en is ook andere succesvolle ondernemingen gestart. Je moet het ook de tijd gunnen. Wij

komen in fabrieken en daar zetten ze dozen soms zó neer, dat er ongelukken van kunnen komen. Dan zeggen wij: dat moet je niet doen. Een week later staan ze er weer en zeg je het opnieuw. Het duurt een hele tijd voordat je die mentaliteit verandert. En als de overheid in Bangladesh niet meewerkt, dan is het een hele moeilij-ke klus. Wij doen aan ontwikkelingswerk. We zorgen voor werk in moeilijke omstandigheden en op slechte plaatsen.’

Je zit toch er toch niet voor de mensheid? Je zit er voor de lage prijzen. ‘Het gaat samen. Wij creëren enorm veel banen in Bangladesh en in Nederland. Het bedrijfsleven moet samenwerken met de factor arbeid en met de overheid om succes te hebben. Een deel van de pers denkt vanuit een compleet verouderde doctrine.’

Als je niet dezelfde lage prijzen biedt, ben je morgen weg. Jullie doen mee aan de ratrace. ‘Ja, maar wij hoeven niet met bepaalde bedrijven te werken. Wij kiezen onze eigen leveranciers. Slimme ondernemers die snel groeien. Wij zijn geen wereldverbeteraars, dat is onze taak niet. Wij zorgen voor welvaart, en we doen ons werk op een realistische en integere manier. We doen het beter dan de meeste bedrijven in de markt.’

Veel mensen vinden het wringen dat je daar veel geld mee verdient. ‘Mensen als ik zijn van wezenlijk belang voor de opbouw van het land. Als je competitief bent in retail, dan groei je en bind je heel veel klanten aan je. Daarmee creëer je enorm veel nieuwe wel-vaart. Dan heb je recht om geld te verdienen. Als je zo naïef bent om dat niet te begrijpen, misschien moet je dan maar in het Land van Hamelen gaan wonen. Een groot deel van de pers wordt gedo-mineerd door linkse broeders die het prachtig vinden als iemand met geld op zijn bek gaat. In Nederland moet iedereen die het goed doet altijd verlaagd worden. Het werkt allang niet meer zo. De jeugd wil succesvoorbeelden, mensen waaraan ze zich kunnen optrekken. Je kunt van mij niet verwachten dat ik achter in een bus stap. Ik stap in een auto met chauffeur. Daar is niets mis mee. Je moet niet iedereen proberen naar een laag niveau te krijgen, je moet mensen proberen te verheffen naar een hoog niveau.’


Vanzelfsprekend is het gros van de zaken veel saaier en complexer. Áls bedrijf en overheid al juridisch met elkaar in conflict komen, dan gaat het veeleer om traditionele zakelijke geschillen. Niet naleven van afspraken, ruimtelijk beleid dat een bedrijf benadeelt. Zaken die allemaal volgens het ‘gewone’ publieks- en/of privaatrecht worden afgehandeld en daarom business as usual zijn. Overheden - van nationaal tot lokaal - zijn doodgewone instanties die net als elk ander juridisch persoon acteren. We hebben de scheiding der machten. De rechterlijke macht gaat de uitvoerende macht niet uit de wind houden – daar vertrouwen we althans op. Toch zijn er verschillen. Overheden hebben privileges die de bijzondere positie benadrukken. Hun belang van is een andere dan het particuliere belang en kan een rol spelen in de rechtszaal. Het feit dat een overheid diepe zakken heeft, is ook een ogenschijnlijk voordeel. Met geld kun je juridische kwaliteit en uithoudingsvermogen kopen, zo simpel is het. Als je de eerste slag niet wint, dan misschien de tweede wél. Soms is uitstel al genoeg en is winst niet eens nodig.Kijk je naar de praktijk, dan blijken de voordelen evengoed manco’s. Juist omdat de NV Nederland een publiek belang dient en bijna 17 miljoen aandeelhouders heeft, kan zij minder vrij opereren. Het hele land kijkt kritisch mee. Als er politieke gevoeligheden spelen, zullen overheden misschien

minder geneigd zijn zich te laten meeslepen in een procedure. Wanneer de media zich in zo’n zaak vastbijten, kunnen ze de grip verliezen. Vooral de rijksoverheid, met de ministeriële verantwoordelijk-heid, is gebaat bij extra voorzichtigheid. Beter bak-zeil halen in een zakelijk conflict dan een wankele minister. Het is een kwestie van risico’s afwegen. Het lijkt alsof lagere overheden de laatste jaren wél sneller ten strijde trekken in conflicten met het bedrijfsleven. Ik zie tegenwoordig procedures met semioverheden die tien jaar geleden niet mogelijk waren geweest. Contracten die onder het ene be-stuur waren afgesloten, worden onder het volgende bestuur procedureel aangevochten. Met wisselend succes. Het lijkt een gevolg van meer korte termijn beleid. Je merkt aan bedrijven dat zij daar onzeker van worden. Terwijl je als ondernemer vooral zekerheid wilt. Misschien is het waar dat overheden de korte termijn koesteren. Misschien verharden ze als partners van het bedrijfsleven. Dat laatste vind ik niet noodzakelijk een slechte ontwikkeling, want streetwise optreden voor het maatschappelijk belang dient iedereen. Zolang dergelijk optreden maar niet wispelturig is. Dat bedrijven juridisch wat meer op hun hoede moeten zijn, is dan een onvermijdelijk gevolg. Als het maar op een eerlijke manier gebeurt, met gelijke kansen voor beide partijen. David bleek uiteindelijk ook wel opgewassen tegen Goliath.

Jan Andringapartner/advocaat

[email protected] Den Haag088 407 03 12

@HVGONDERNEMINGSRECHT

Bedrijven die procederen tegen de overheid. Veel mensen denken dan aan de kleine

ondernemer tegenover de machtige NV Nederland. David tegen Goliath. Of, zoals op

de vorige pagina’s was te lezen, een Roland Kahn tegen een minister. Als

filmscenario zou het niet misstaan. Hoe mytisch is de realiteit eigenlijk?

Bedrijven versus de NV Nederland

NABESCHOUWING

15

INTERVIEW

Al een jaar of elf chartert Van der Aart Transport vrachtwagens die die hij huurt van werknemers in loondienst. Nadat hij eerst een kort geding had gewonnen, oordeelde de rechter in april dat hij zijn business model moet opgeven. ‘De rechter heeft “nee” gezegd tegen het uitlenen van een vervoersvergunning aan derden’, zegt hij. ‘Daar kan ik mee leven. Maar dat er geen “ja” wordt gezegd tegen vernieuwing, is een gemiste kans. Deze markt heeft grote problemen. Die moeten we oplossen om concurrerend te blijven. Ik heb

dit model ontwikkeld in samenwerking met brancheorganisatie TLN. Chauffeurs met een eigen wagen, maar zonder vervoersvergunning, klopten elf jaar geleden bij mij aan. Ik heb ze in loondienst genomen volgens de cao en huurde hun vrachtwagen voor transportopdrachten. De vrachtopbrengst werd als huur uitbetaald na aftrek van brutoloonkosten, inclusief werkge-versdeel en een provisie van 400 euro. Kosten als brandstof, onderhoud en verzekering waren voor hun rekening. Met TLN heb ik destijds con-

‘Dit is een “nee” tegen vernieuwing’

Wat zijn de flexibele arbeidsvormen van de toekomst? Transportondernemer Dick van der Aart ontwikkelde een business model waarin zijn werkne-

mers tegelijkertijd ondernemer zijn. Een oplossing voor de werkloosheid en margeproblemen in zijn sector. Maar het mag niet meer.

tracten opgesteld. In elf jaar is de inspectie negen keer op bezoek geweest, zonder commentaar. Alles gebeurde “out in the open”. De chauffeur had een incentive om zuinig en efficiënt te rijden, om de kosten laag te houden. Die besparing was zijn extra beloning, omdat ik een vaste provisie reken. Voor mij was het minder kapitaalintensief. Nu blijft alles bij het oude. We kunnen de realiteit in onze sector blijven negeren, maar dan betalen we uiteindelijk met gedwongen ontslagen. Wie zit daar op te wachten?’

_________________Dick van der AartDga Van der Aart Transport_________________Nu online: Van der Aarts schakelt over naar een ander business model ______________________www.holland-lawyer.nl______________________


Bedrijven zeggen dat ze de ruimtes in de nieuwe flexwet zullen opzoeken. Daar is niets mis mee, vindt Nicky ten

Bokum. In die ruimtes liggen oplossingen voor nijpende problemen. Je moet namelijk wel verder kunnen komen

met je bedrijf.

NEW LAW

DE RUIMTES IN DE NIEUWE

FLEXWET

17

1. Bij contracten voor bepaalde tijd korter dan twee jaar bent u geen transitievergoeding verschuldigd.

2. Voor het vergeten van een schrifte-lijke aanzegging bij het niet verlen-gen van een contract, geldt straks een boete. De gedachte leeft nu, dat het mogelijk zou moeten zijn om bij het aangaan van de ar-beidsovereenkomst voor bepaalde tijd een aanzegging op te nemen.

3. Ook als de ingangsdatum van de arbeidsovereenkomst ná 1 januari 2015 ligt, zijn oude bepalingen zoals de proeftijd van kracht. Sluit tijdelijke daarom arbeidsovereen-komsten liefst vóór 1 januari 2015.

4. Op 1 juli 2015 wordt de transitie-vergoeding ingevoerd. Stel daarom geen sociaal plan op met een kan-tonrechtersformule en een looptijd langer dan 1 juli 2015.

5. Onderzoek de mogelijkheid van een ondernemings-cao. Onder het nieuwe recht is het mogelijk in een cao af te wijken van het afspiege-lingsbeginsel en bijvoorbeeld te selecteren op kwaliteit.

6. Sluit voor een proeftijd een contract af van zes maanden en een dag.

TIPS, GEEN TRICKS

De lobby tegen de Wet Werk en Zekerheid (WWZ) was de laatste maanden niet te mis-sen. Werkgevers, werknemers en branche- en beroepsverenigingen wezen allemaal de wet af die vaste dienstverbanden flexibeler moet maken en flexibele dienstverbanden vaster. Werkgevers vinden de WWZ te vast, werknemers vinden hem te flexibel, juristen vinden hem onduidelijk. Toch kwam hij zonder al teveel moeite en vrijwel ongewijzigd door de Eerste Kamer. Er is wél tijd gewonnen. Belangrijke regels worden vanaf 1 januari 2015 actief, in plaats van 1 juli 2014. Werkgevers hebben dus een extra half jaar om zich in te stellen op de nieuwe wetgeving.

Vrees voor kostenEen onderzoek van TNO onder 36 bedrijven gaf eerder dit jaar een inkijk in de wereld van werkgevers en hoe zij zich voorbereiden op de WWZ. Ongeveer de helft van die ondervraagde organisaties heeft weinig flexibel personeel en maakt zich rela-tief weinig zorgen. Dat bijvoorbeeld de keten van opeenvolgende dienstverbanden wordt verkort tot twee jaar waarna een werknemer recht heeft op een vast contract, maakt op hen niet veel indruk. Die tijdelijke contrac-ten worden door deze werkgevers vooral als proeftijd gezien. Grote en kleine organisaties met veel flexibele krachten (ruim de helft van de ondervraagde organisaties) vrezen de gevolgen veel meer. Zij zien de kosten door de nieuwe regels toenemen – vooral de transitievergoeding - en zoeken naar wat TNO ‘creatieve oplossingen’ noemt.

gratis download________________Alles weten over de consequenties van de Wet Werk en Ze-kerheid? Download de Law Alert van HVG’s arbeids-rechtspecialisten. Daarin staan alle de nieuwe regels en tips om ermee om te gaan.______________________

www.hvglaw.nl ______________________


//// tijdspad ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

NEW LAW

Creatieve oplossingenZo overweegt ongeveer een derde van de ondervraagden de tran-sitievergoeding actief te ontlopen. Die vergoeding is een werkgever verschuldigd als een dienstverband van minimaal 24 maanden wordt beëindigd door de werkgever. De ondervraagden overwegen om die werknemers contracten aan te bieden van maximaal een jaar en elf maanden. Als het gaat om de beperking van nul-uren-contracten, zoeken sommige werkgevers in het TNO-onderzoek koortsachtig naar oplossingen. Zo had een ondervraagde werkgever alle nul-urencontracten omgezet in overeenkomsten voor een kwar-tier per week. Andere werkgevers boden een vast contract voor het gemiddeld aantal gewerkte uren, maar vroegen van de medewerker een grotere flexibele inzet.

RuimtesDe SP noemde die werkgevers in een reactie ‘witteboordencrimi-nelen’. Dat vind ik kort door de bocht. Vooral als het gaat om orga-nisaties in kwetsbare sectoren als de zorg en cultuur, kan de impact van de nieuwe regels groot zijn. Daar is momenteel amper geld om medewerkers binnen te houden, laat staan om ze een vast contract aan te bieden of om een transitievergoeding te voldoen. Het kan andere banen in gevaar brengen. Wat doe je dan? Dan zoek je naar ruimtes in de wetgeving. Dat is niets nieuws. Ook in 1999, bij de invoering van de eerste flexwet, werd dat naar hartenlust gedaan. Gebruik maken van de ruimtes die de wet biedt, kan helpen om de scherpe kanten eraf te halen, om knelpunten op te lossen. Je moet namelijk wél direct verder kunnen met je organisatie.

Level playing fieldJe moet een beetje vindingrijk zijn, maar ook een open vizier hebben richting medewerkers. Wat ‘legaal’ is, is niet altijd moreel. Het aanbieden van contracten voor een kwartier is wat mij betreft op het randje. Er moet een ‘level playing field’ zijn tussen werkgever en werknemer. Prima als je de ruimtes in de wet opzoekt, maar dan wel op een faire en open manier. Daar zijn genoeg mogelijkheden voor. De specifieke vinding in het TNO-onderzoek zal de werkgever trouwens problemen geven, omdat werk-nemers op basis van het gemiddelde aantal gewerkte uren over de laatste drie maanden een contract met meer uren kunnen clai-men. Opvallend in het onderzoek van TNO is dat vrijwel alle ondervraagde werkgevers ‘goed werkgeverschap’ belangrijk vinden.

Plooien gladstrijkenToch vind je in die juridische ruimtes alleen tijdelijke middelen om soepeler met de nieuwe wet mee te bewegen. Ze lossen het structurele probleem niet op. Dat structu-rele probleem is voor veel werkgevers de vastigheid van personeel. De behoefte aan

_________________________________________________________________________________________________________________________________________

1 januari 2015 Een tijdelijk contract van zes maanden of korter mag geen proeftijd meer bevatten.

Een concurrentiebeding mag alleen nog bij uitzonderingen in een tijdelijk contract.

Een contract van zes maanden of langer moet uiterlijk een maand van tevoren worden aangezegd.

De regels voor loondoorbetaling bij oproepkrachten worden strenger.

Nicky ten Bokumpartner/ advocaat

Nicky ten Bokum is gespecialiseerd in het arbeidsrecht. Ze houdt zich bezig met individueel en col-lectief arbeidsrecht, adviseert over cao’s en medezeggen-schapskwesties en procedeert op het gebied van arbeid-sprocesrecht.

[email protected] Den Haag088 407 03 08

@HVGARBEIDSRECHT

19

//// tijdspad ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

flexibiliteit neemt alleen maar toe. Met deze wet blijftt het ontslagrecht vooralsnog in-gewikkeld en de behoefte aan flexibiliteit in organisaties zal niet afnemen. De wet Werk en Zekerheid is daarom een compromis dat op dit moment niemand echt blij maakt. Het verschil tussen de bescherming die werkne-mers zoeken en de flexibiliteit die werkge-vers verlangen is daar te groot voor. Er zal veel geprocedeerd worden om de plooien glad te strijken. De waarde van de WWZ op de lange termijn, is moeilijk te bepalen. Het huidige vergoedingensysteem wordt losgelaten. Dat is een hele grote wijziging waarvan we de effecten alleen maar kunnen afwachten. Doordat de transitievergoeding lager is dan de huidige vergoeding, verwacht ik veel meer verschuivingen. Werknemers die nu nog blijven zitten omdat ze hun op-gebouwde rechten niet kwijt willen, hebben straks geen dilemma meer.

Buiten de wetToch liggen de echte flexibele oplossingen buiten het traditionele dienstverband. Als de trends even hard doorzetten, zal het leger aan zzp’ers in de komende jaren verder aanzwellen. De eerste grote vloed van zzp’ers kwam nog voort uit de vele ontslagen in

crisistijd. Dat was voor een deel verborgen werkloosheid. Maar voor nieuwe generaties die de arbeidsmarkt betreden, zijn flexibele vormen al bijna even normaal als het vaste contract. Er komt dus geleidelijk ‘vers bloed’ op de arbeidsmarkt, jongeren met een totaal andere mentaliteit dan de veertigers en vijftigers van nu. Die veertigers en vijftigers vormen sinds vorig jaar de meerderheid van onze beroepsbevolking, dus de ontwikkeling naar meer flexibiliteit zal mogelijk niet heel hard gaan. Maar het loont wel om nu al uit te zoeken welke rol flexibele arbeidsvormen kunnen spelen in je orga-nisatie. Zoek nu dus naar de ruimtes in de Wet Werk en Zekerheid, maar investeer tegelijkertijd in de arbeidsvormen van de toekomst.

_________________________________________________________________________________________________________________________________________

1 juli 2015 Een werknemer heeft na twee jaar of drie tijdelijke contracten recht op een vast dienstverband.

Alle ontslagen gaan in het vervolg via het UWV, behalve ontslag voor persoonlijke redenen.

De transitievergoeding van maximaal 75.000 euro treedt in werking.

Er komt een wettelijk scholingsrecht voor werknemers.

‘Prima als je de ruim-tes in de wet op-zoekt, maar dan wel op een faire manier.’


ME & MY LAWYERDe keuze voor een advocaat verraadt de stijl van zaken doen.

Twee ondernemers en een coöperatiedirecteur portretteren zichzelf en hun juridische steun en toeverlaat. Twee stabiele schippers, twee angry young

men en een bijtertje.

ME & MY LAWYER

21

STABIELE SCHIPPERS‘NPRC is een coöperatie van ruim hon-derd binnenvaartschippers. Vier jaar gele-den, toen ik aantrad als directeur, hebben we strategisch beleid uitgezet en alle punten zijn intussen gehaald. We zijn elk jaar twintig procent gegroeid. Dat is hoe ik graag werk: dingen afmaken, doorstomen van punt A naar B. Eerst heel goed luiste-ren en motieven doorgronden, wantin coöperaties spelen altijd vele belangen en emoties. Daarna duidelijke afsprakenmaken en de beuk erin gooien. Ik herken diezelfde ‘get it done’ mentaliteit bij Antoinette. Zij werd onze advocaat toen we met NPRC branchegenoot Overmeer besloten over te nemen. Overmeer is een familiebedrijf. Zo’n overname is een gevoelig proces. Antoinette voelde dat op de juiste manier aan, zonder dat het afremde. Aan de onderhandelingstafel kan ze het spel hard spelen, maar wel met een scherp oog voor gevoeligheden en met de nodige charme. Ik denk dat mensen zien dat ze op een ´faire´ manier handelt. Rechtdoorzee. De overname heeft acht maanden geduurd en in mijn ongeduld vond ik dat erg lang. Maar we hebben wel de absolute zekerheid dat risico´s zijn afgedekt en dat Overmeer zich gelukkig voelt bij ons.’

_________________Antoinette van BeestAdvocaat HVG mergers & acquisitions_________________Stefan MeeusenDirecteur NPRC_________________Nu online: de ge-voelige overname van Overmeer door NPRC.______________________www.holland-lawyer.nl______________________


ME & MY LAWYER

ANGRY YOUNG MEN‘Zakelijke conflicten horen een beetje bij mijn stijl van ondernemen. Ik vind het mooi om een markt op te schudden met een nieuw product. En ja, dan zet je soms kwaad bloed. Mijn kracht is dat ik enorm consumer driven ben. Het gaat om wat de eindgebruiker wil. Ik vind dat Peter excelleert als we nieuwe dingen doen en hij niet kan terugvallen op jurisprudentie. Hij is niet de klassieke meester met de rolkrullen, maar gaat mee in mijn tempo. Ook een snelle jongen, echt een acce-lerator. Peter voelt persoonlijke nuances feilloos aan. Hij kan de slag maken van mijn gevoel naar juridische inhoud. Hij remt me niet af, maar baant de paden. We zijn een soort “angry young men”. We zijn niet bang voor de gevestigde orde en durven nieuwe dingen te doen, ook als ze juridisch moeilijk liggen.’

_________________Peter KitsAdvocaat HVG intellectueel eigendom & ICT_________________Johan van Vulpen Oprichter Greetz (online wenskaar-ten)_________________Nu online: hoe Johan van Vulpen het aan de stok kreeg met de marktleider______________________www.holland-lawyer.nl______________________

23

DE PATER FAMILIAS EN ZIJN TERRIËR´Jan en ik zijn babyboomers. Er zit een bepaalde losheid in ons en een recht-streekse manier van omgang. We hebben samen een bal gehakt gegeten in Rotter-dam, in de Ballentent, en daarna was hij onze advocaat. Als ik met iemand zaken doe, dan hoeft niet elke zin betekenis te hebben. Daar heb ik geen zin in. Ik zoek mensen die me aanvullen en kunnen han-delen “in mijn geest”. Jan kan dat. Eerder dit jaar hebben we met Mandaat de over-name gedaan van SoFine, een dochter van Alpro. Jan was de ´terriër´ van ons team, het bijtertje die de punten uit het vuur sleepte. Ik was de ´pater familias´ op de achtergrond. Als we belden, ging het niet over details. Dan ging het over hoe de hazen liepen. Soms ben ik te gemakkelijk, vind ik iets al snel “gedoe”. Op dat soort momenten houdt Jan me bij de les. Jan kan een strenge meester zijn, letterlijk en figuurlijk.´

_________________Jan MeijermanPartner HVG mergers & acquisitions_________________Diederik van den Biggelaar Mede-eigenaar Mandaat Interim Management_________________Nu online: de razendsnelle over-name van SoFine door Mandaat Investments

______________________www.holland-lawyer.nl______________________


OUTLAW

Lucas van OostrumCEO Airialtronics

Studeerde aan de TU Delft en richtte in 2012 samen met Robin van Putten Aerialtronics op__________________

25

Hij is innovatiever dan de wetgeving, die het

praktisch onmogelijk maakt om in Nederland

drones te verkopen. Nee, daar word je niet moedeloos

van, zegt Lucas van Oostrum. ‘Ik bedenk tegenwoordig

tien oplossingen in plaats van één.’

hoogvlieger komt amper van de grond


fingensysteem’, zegt Van Oostrum. ‘Wie wil vliegen, moet voor elke vlucht een handtekening vragen van de gemeente. Dat is onwerkbaar voor de markt. Begin-nende bedrijven die afhankelijk waren van drones, zijn over de kop gegaan. Grote klanten hebben zich teruggetrokken. Wij zijn door dat verbod een aantal zaken-deals misgelopen. Bijvoorbeeld met het Kadaster. Er zijn momenteel werkgroepen bezig met nieuwe wetgeving, maar dat gaat ongelooflijk traag. De gasten die daar in zitten, komen uit de traditionele lucht-vaart. Dat is een heel ander speelveld.’

Gewoon maar doenHet braafste jongetje van de klas is hij naar eigen zeggen nooit geweest. In het eerste jaar van Aerialtronics waren hij en zijn compagnon Robin van Putten nog niet zo goed op de hoogte van wat er allemaal wel en niet mocht. ‘Van fouten leer je’, grijnst hij. ‘Tijdens de brand van Moerdijk heb-ben we beelden gemaakt. Gewoon maar doen. Dat werd ons achteraf niet in dank afgenomen. Als je een grote speler bent, kun je je die mentaliteit niet meer per-mitteren. Bij ons kwam dat moment vorig jaar. We zijn voorzichtiger geworden en hebben nu iemand in huis die zich 40 uur per week bezig houdt met wetgeving voor drones in de hele wereld. We pretenderen niet dat we alle wijsheid in pacht hebben, maar we denken wel dat we een serieuze gesprekspartner zijn voor de overheid. Er moet iets veranderen in Nederland.’

Versneld exporterenWaarom maakt hij zich daar nog druk over? 70 procent van Aerialtronics omzet komt intussen uit het buitenland. ‘Dat de wetgeving in Nederland niet meewerkt,

‘Het Nederland-se ondernemings- klimaat klopt aan alle kanten, behalve de wetgeving’

Lobbywerk

Het verbod op beroepsmatig gebruik van drones ging op 1 juli 2013 in. Sindsdien lobbyt Van Oostrum met verschillende partners voor nieuwe wetgeving. Eind vorig jaar nam hij deel aan een hoorzitting van Tweede Kamerleden. Daar wees hij erop dat ‘Google op dit moment meer van ons weet dan drones ooit kunnen achterhalen’. Volgens Bart Remes van de TU Delft zijn onbemande toestellen een

‘doodnormaal verschijnsel’ in de nabije toekomst. Procureur- Generaal Marc van Nimwegen pleitte voor ‘generieke wetgeving’. De topman van het Openbaar Ministerie stelde dat de techniek zich zo snel ontwikkelt dat de wetgeving het onmogelijk kan bijbenen. Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten wil een ‘helder regime’. Het is vooralsnog onduidelijk of en wanneer de wetgeving wordt aangepast.

OUTLAW

Buiten de kaders denken is voor voor Lucas van Oostrum een tweede natuur geworden. De CEO van Aerialtronics heeft al talloze malen aan den lijve onder-vonden dat in de markt voor drones niets hetzelfde blijft. Toepassingen veranderen, concurrentieverhoudingen verschui-ven voortdurend en de wetgeving blijkt onvoorspelbaar. Sinds juli vorig jaar is het vliegen met drones verboden, om privacy te kunnen waarborgen. Zo werd Van Oostrum van de een op de andere dag ongewild een ‘outlaw’. Een jaar later is Aerialtronics volgens Van Oostrum ge-louterd in het bedenken van oplossingen. ‘Als wij niet creatief zouden omspringen met de beperkingen, dan zouden wij nooit de vraag naar ons product kunnen hebben vergroten.’

Zakendeals misgelopenDe vraag komt hoofdzakelijk uit het buitenland, want de dronemarkt in Neder-land ligt volledig op zijn gat. ‘We hebben momenteel te maken met een onthef-

27

010115

geworden’, zegt Van Oostrum. ‘Ik heb geleerd om te gaan met teleurstellingen, om geen energie te steken in negativisme.’ Berusting? ‘Juist niet. Normaal gesproken bedenk je een plan en ga je daarmee aan de slag. Door al die tegenslagen ben ik tactischer geworden. Ik bedenk tien routes in plaats van een enkele. We wedden nooit op één paard, maar altijd op drie. Want de ervaring van de afgelopen jaren leert dat er zomaar een of twee afhaken. Mijn strijdlust en honger zijn nog veel groter dan toen we begonnen. Als bedrijf zijn we van de lange adem geworden en zoeken we meer de samenwerking met de markt. Daar worden we op termijn sterker van. Vluchten is geen optie.’

Sterke lobbyDe wetgeving in Nederland kan alleen veranderen met een sterke lobby, zegt hij. Hij heeft daar zelfs al iemand voor aange-nomen. ‘Ik denk dat je je moet organiseren om echt een punt te maken tegenover de overheid. Er is daar geen onwil, maar wel veel stroperigheid. Het zwaartepunt ligt nu nadrukkelijk bij het privacybelang. Wij zijn pleitbezorger voor wetgeving die dat belang waarborgt, maar ook ruimte biedt zodat de markt zich kan ontwikkelen. Samen met bijvoorbeeld de brandweer en de politie pushen we om dat andere verhaal te vertellen. Want met drones zijn evengoed mensenlevens te redden. In Engeland wordt de wetgeving gaandeweg aangepast, er is daar ruimte voor het experiment. Dat pragmatisme hebben we hier ook nodig. Want de ontwikkeling van drones gaan we niet tegenhouden. Als we hier niet willen meegaan met ontwikkelingen, dan gebeurt het ergens anders wel en staat straks ieder-een met lege handen.’

heeft het proces versneld. Het aantal aanvragen zakte na het verbod in, dus de nadruk kwam te liggen op andere mark-ten. Een van onze eerste grote klanten was de politie in België, waar wél iets mogelijk is. Dat vind ik typisch. Bij innovatieve producten zie je in Nederland dat er geen risico’s worden genomen. En dat daardoor een markt niet tot ontwikkeling komt.’ Ze gaan binnenkort een kantoor openen in Silicon Valley, maar Van Oostrum wil niet weg uit Nederland. ‘Het is leuk om hier te ondernemen’, zegt hij. ‘Je wordt goed on-dersteund door de overheid, er zijn prima faciliteiten en het niveau van de technolo-gische ontwikkeling ligt hoog. We werken samen met de TU Delft, dat voorop loopt in de ontwikkeling van drones. Het Nederlandse ondernemingsklimaat klopt van alle kanten, behalve de wetgeving’

Meer strijdlust‘Het is een enorme hobbelroute, maar ik ben er een betere ondernemer van

Bekijk de video_________________Lucas van Oostrum heeft een oplossing voor de Nederland-se overheid______________________www.holland-lawyer.nl______________________

KERNGEGEVENS

De marktDe markt voor onbemande voertuigen groeit als kool. Naar schatting gaat er over tien jaar wereldwijd 80 miljard euro in om. Militaire toepassingen springen het meeste in het oog, maar het leeuwendeel van de omzet komt ergens anders vandaan. Van de landbouw, de energiesector, de media en de safety & security sector. Energiebedrijven kunnen windmolens met drones controleren, agrariërs inspecteren er afgelegen delen van hun land mee, koeriers denken er in de toekomst post mee rond te brengen.

AerialtronicsAerialtronics is opgricht in 2012 en draaide vorig jaar ongeveer 1 miljoen euro omzet. Het bedrijf is wereldwijd een van de grootste producenten van drones voor beroepsmatig gebruik. Bij het bedrijf zijn professionele drones te koop vanaf 16.350 euro.


Oplossingen zijn verkrijgbaar in een paar smaken. Aanvechten, lobbyen, omzeilen en activiteiten verplaatsen naar het buitenland. De laatste twee blijken doorgaans het meest kansrijk. Juridische problemen zijn te omzeilen door een product, dienst of activiteit aan te passen. Als dat geen optie is, dan kan vaak het verleggen van activiteiten naar het buitenland een uit-komst zijn. In welk land leggen ze de rode loper wel voor je uit? Afwachten is zelden een optie. Ook niet als wetgeving elk moment lijkt te kun-nen veranderen. Je bent zo weer een jaar verder. Lucas van Oostrum koos er voor zijn vizier op het buitenland te richten. Hij won meteen een grote opdracht van de Belgische politie. Hij zet ook in op een gezamenlijke lobby. Op korte termijn stelt hij zijn groei dus veilig, terwijl hij zaait in Den Haag voor de lange termijn. Met de TU Delft als buurman, heeft Aerialtro-nics te grote belangen om Nederland zonder slag of stoot te verlaten. Die ‘asset’ geef je niet

zomaar op. Lucas heeft trouwens een punt met zijn opmerking over het ondernemers-klimaat. Het is doodsimpel om in Nederland een bedrijf te starten, maar de processen en wetgeving zijn ingesteld op relatief eenvoudige economische activiteiten. Zodra je aan de slag gaat met bijvoorbeeld gevaarlijke stoffen, of met metadata, wordt de juridische omgeving vele malen ingewikkelder en soms ontbreekt er zelfs (eenduidige) regelgeving. Het is een serieus manco voor een land dat een rol wil spelen in innovatie. In dit soort gevallen is beter de ervaring te gebruiken als basis voor wetgeving, in plaats van de theorie. Dan heb je het dus over ruimte voor experimenten. Laat ondernemers hun gang gaan binnen de kaders van proeftuinen en bekijk vervolgens aan de hand van ervaringen hoe je op intelligente wijze regelgeving kunt aanvullen of aanpassen. Nu worstelen werkgroepen met de materie en zitten ondernemers in de wachtkamer. Dat kan toch niet de bedoeling zijn.

Hendrik-Jan Bleijerveldpartner/advocaat

[email protected] Utrecht - Amsterdam088 407 04 05

@HVGMA

De wet mag wel wat leniger

NABESCHOUWING

Bedrijven die in Nederland echt iets nieuws doen, zoals

Aerialtronics, lopen het risico buiten de bestaande

regelgeving te vallen. Snel handelen is in alle gevallen

belangrijk. Reëel zijn, een eventueel verlies nemen en

kijken wat er wél kan.

29

Doe eens wat met je bedrijfsdata!

Jaren geleden legde Walmart een berg kassabonnetjes naast de weersoverzichten. Sindsdien zetten de winkels een extra pallet aardbeisnoepjes bij de kassa als het stormt. Het lijkt elke vorm van logica te tarten, en dat is precies de lering die je eruit kunt trekken. Feiten brengen je meer omzet dan logica of klantintuïtie. Klantintuïtie is iets van vroeger. Zoek dus serieus naar het aardbeisnoepje in je data. Lees online verder.

__________________________________www.holland-lawyer.nl

____________________________________ @PETERKITS

ABC-tje, maar hoe loopt dit af?

De juridische wereld tart soms het gezond verstand. Ik kwam laatst de volgende situatie tegen ineen uitspraak van de Hoge Raad, een zaak die ging om algemene voorwaarden. Afnemer A koopt bij leverancier B. Die draagt zijn vordering op A over aan factoringmaatschappij C. Afnemer A betaalt vervolgens toch aan B en niet aan C. Vervolgens gaat B failliet en wordt A door C gedaagd om over de brug te komen met het geld dat al is betaald aan B. Lees online verder.__________________________________

www.holland-lawyer.nl____________________________________

@HVGONDERNEMINGSRECHT

De bank is niet de enige met geld

Nodig eens een vaste klant uit om in je onderneming te investeren. Nog beter: Vraag het al je vaste klanten, zoals boekhandels van het voormalige Polare deden. Hallo crowdfunding. De rol van de banken is niet wezenlijk veranderd, maar ze zijn bij lange niet meer de kredietverstrekkers van vóór 2008. Dus ondernemers móeten wel om zich heen kijken naar alternatieve financieringsvormen.’ Lees online verder.


____________________________________ @JOHANWESTERHOF

PETER KITS ILONA WILLEMARS JOHAN WESTERHOF

auteursrecht, ICT-recht, privacyrecht, merkenrecht en andere IE weten regelgeving

vennootschapsrecht, aandelen gerelateerde beloningen en joint ventures.

herstructureringen, faillissementen, bestuurdersaansprakelijkheid, aandeelhoudersgeschillen, crediteurengeschillen

INTUSSEN ONLINE


Met de juiste aanpak zijn er juridisch gezien amper drem-pels om klantdata commercieel te gebruiken. Maar orga-nisaties die de ruimte pakken, krijgen er in de publieke opinie soms genadeloos van langs. Wat kunnen anderen daarvan leren volgens Peter Kits?

ACHTERGROND

BIG DATA ZIJN VAN IEDEREEN

De laatste maanden kwamen retailers één voor één onder vuur te liggen vanwege het gebruik van klantdata. De Bas Groep, eigenaar van Dixons, MyCom en iCentre, experimenteerde met wifi-tracking van de smartphones van langslopend winkelpu-bliek en kreeg de volle laag van consu-mentenorganisaties en politici. ING wilde een proef starten met bankgegevens van klanten en kreeg de Consumentenbond, De Nederlandsche Bank en een leger twitteraars over zich heen. Al met al ge-noeg bewijs dat het publieke wantrouwen aanzienlijk is als het gaat om privacy. De NSA heeft wat voorwerk gedaan.

31

Peter Kitsadvocaat

Peter Kits is als advocaat gespecia-liseerd in zaken als auteursrecht, ICT-recht, privacyrecht, merkenrecht en andere IE weten regelgeving. Hij publiceert regelma-tig over IE-/ICT- en privacyrecht.

[email protected] Utrecht088 407 00 18

@PETERKITS

Hard makenJuridisch gezien was er niet zo gek veel aan de hand. Wetgeving rond big data en het gebruik van persoonsgegevens is liberaler dan vaak wordt aangenomen. Van ‘data’ kun je zeggen dat ze vrij zijn, tenzij er bijvoorbeeld staatsbelangen in het spel zijn (bijvoorbeeld bij terroristische dreiging). Data die vrij op internet circuleren zijn van iedereen en het gebruik of de analyse ervan is aan weinig beperkingen gebonden – tenzij er intellectuele eigendomsrechten op rusten of privacybelangen spelen. Gaat het om gebruik van anonieme klantdata dan is er ook nog veel ruimte. Pas wanneer je per-soonsgegevens gaat verwerken, krijg je te maken met privacyregels. De belangrijkste is de ‘rechtvaardigingsgrond’. Als je hard kunt maken dat de klant er bijvoorbeeld baat bij heeft, dat hij er uitdrukkelijk toestemming voor geeft – zoals ING deed - of dat het nodig is om de afgesproken dienstverlening te kunnen bieden, dan is die rechtvaardigheidsgrond er in principe. Toch werden ING en de Bas Groep diep in de verdediging gedrukt door media en politiek.

Onrust om wifi-tracking

Eind januari meldde technologiewebsite Tweakers dat 160 winkels van Dixons, MyCom en iCentre klanten ‘tracken’ met wifi, bluetooth en infrarood. Volgens de leverancier van de winkels maken ook andere retailers gebruik van de techniek, zoals H&M en C&A. De winkels meten hoeveel klanten er binnenkomen, hoe lang ze blijven en of ze al eerder in een van de winkels zijn geweest. Ook wordt er geregistreerd welke klanten langs de winkel lopen, maar er niet naar binnen gaan. De gegevens worden bewaard in een centrale database. Moederbedrijf Bas Groep verklaarde dat

de gegevens onder meer gebruikt worden om de personeelsbezetting van de winkels te verbeteren. Klanten kregen van Dixons, MyCom en iCentre echter geen melding dat ze worden gevolgd, ondanks dat de unieke identificatienummers van telefoons worden verzameld. Volgens het College Bescherming Persoonsgegevens was dat wel nodig. Uiteindelijk zijn er stickers geplaatst die vermelden dat er met wifi wordt ‘geteld’. Bas Groep liet weten dat consumenten veel meer informatie prijsgeven met cookies.

ZAAK 1


//// uitspraken om te onthouden /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

ACHTERGROND

_________________________________________________________________

Booking.com De Reclame Code Commissie heeft Booking.com een waarschuwing gegeven. Het van oorsprong Nederlandse bedrijf suggereerde vaak dat er maar één of enkele overnachtingsplekken resteerden. Volgens de Reclame Code Commissie maakte Booking.com niet duidelijk dat het alleen het

aanbod op de eigen site betrof, en er mogelijk kamers te boeken waren via andere sites of hotels zelf. De commissie oordeelde dat consumenten zo worden misleid.

__________________________________________________________________

Google.comHalf mei oordeelde het Europese Hof dat Google ook in de zoekindex moet voldoen aan het privacyrecht. Iedereen die in de index is opgenomen kan nu een verzoek tot inzage, correctie en verwijdering indienen indien hij van mening is dat er sprake is van inbreuk op de persoonlijke levenssfeer. Intussen heeft

Google een online formulier opgesteld waarmee een verzoek kan worden ingediend om verwijderd te worden uit Google’s index. Een absoluut recht om vergeten te worden - zoals werd gesuggereerd in de media - is er echter niet. Google moet zelf een ‘evenwicht’ bepalen tussen de verschillende belangen.

Hearts & mindsNiet zozeer de wetgeving, maar vertrou-wen winnen is de grote uitdaging voor be-drijven die sterker willen worden met het gebruik van klantgegevens. De technologie geeft talloze mogelijkheden om de dienst-verlening te verbeteren, nieuwe markten te betreden en de omzet te vergroten. De juridische ruimte zijn groot en wie zijn creativiteit gebruikt, kan zichzelf opnieuw uitvinden. Maar wie ook maar enigszins de indruk wekt niet integer te handelen, krijgt het deksel hard op de neus. De ervaring van leert dat je actief de hearts & minds van het publiek moet veroveren.

1. Wek de juiste verwachtingIntenties zijn doorslaggevend als het gaat om gebruik van persoonsgegevens. Een verzekeraar die het premiesysteem slimmer wil maken met behulp van data, is minder verdacht dan een verzekeraar die data gebruikt voor productaanbiedingen.

Tenzij die verzekeraar de intentie heeft om deze aanbiedingen werkelijk relevanter te maken – bijvoorbeeld als een ander product beter aansluit bij de persoonlij-ke situatie. Intenties moeten zuiver en duidelijk zijn als je op de lange termijn succes wilt boeken met persoonsgegevens. Veranker die intenties daarom in je beleid, want je hebt een moreel kompas nodig om op te varen. Simpelweg ‘experimenteren’ is te vrijblijvend.

2. Laat alles zienKennis is macht. Door persoonsgegevens te verzamelen en commercieel te vertalen, neem je een kennisvoorsprong en verschuift het machtsevenwicht. Klanten kunnen daar de kriebels van krijgen. Openheid is dus de basis als het gaat om gebruik van persoonsgegevens. Er moet een gelijk speelveld ontstaan voor bedrijf en klant. Je kunt daarom het beste volledig transparant zijn in wat je doet, zodat je klant evenveel van jou weet als andersom. Geen wegge-

moffelde, vage juridische disclaimers, maar actieve en laagdrempelige verantwoording. Welke gegevens verzamel je? Wat doe je met die gegevens? Zodra je mistig bent in wat je doet, wek je wantrouwen. Het is heel moeilijk om vertrouwen dan nog terug te winnen.

3. Schreeuw het van de dakenOpenheid is één, maar actief communice-ren is misschien nog belangrijker. Zelfs als je zuiver bent in je intenties en volledige openheid geeft, kan de publieke opinie nog met de feiten aan de haal gaan. Begin dus al vroeg met communiceren over je plannen en laat geen misverstand bestaan over de interpretatie.

4. Deel de winstKlanten begrijpen steeds beter dat per-soonsgegevens wisselgeld zijn. Als er iets van waarde tegenover staat, zijn ze eerder geneigd om informatie af te staan. Zoek dus

33

ZAAK 2

naar manieren waarop je de winst kunt de-len met je klant. Je uitgangspunt zou eigen-lijk altijd moeten zijn dat de organisatie en de klant beide beter af zijn door het delen van data. Vooralsnog zoeken bedrijven de oplossing hoofdzakelijk in (geldelijke) be-loningen, zoals een premieverlaging. Maar met een beetje fantasie zijn er meer vormen te bedenken. Privileges bijvoorbeeld, zoals dienstverlening op maat of extra service.

5. Geef absolute controleHet is niet meer van deze tijd om ergens aan vast te zitten. Contracten zijn steeds vaker vrij opzegbaar en kranten verkopen proefabonnementen die na de looptijd van-zelf eindigen. Vrijblijvendheid is een soort grondrecht geworden voor klanten. Een gebrek daaraan kan een claustrofobisch ge-voel geven. Creëer daarom altijd een uitgang voor klanten die hun persoonsgegevens ter beschikking stellen. Geef ze altijd controle over hun eigen data. Dat wekt vertrouwen en verlaagt de drempel.

___________________________________________________________________

Autotrack vs Gaspedaal Zoekmachine Autotrack heeft een rechtszaak gewonnen van Gaspedaal.nl. Die ‘metazoekmachine’ schraapte resultaten van Autotrack en andere zoeksites en presenteerde ze in een eigen omgeving. Daarmee maakt Gaspedaal inbreuk op het databankenrecht, oordeelde de rechter. Kernpunt is dat

je een ‘eigen dienst’ moet leveren en in de gevarenzone komt als je uitsluitend andere databanken doorzoekt. Een overtreding staat vrijwel vast als je die databankresultaten ook nog eens ombouwt tot ‘eigen’ resultaten.

___________________________________________________________________

Cookies Het was wachten op een eerste onderzoek naar de rechtmatigheid van cookiegebruik. Het College Bescherming Persoonsgegevens maakte eind maart bekend dat een online advertentiebedrijf in overtreding was. Het bedrijf verzamelde informatie over producten en diensten die een

internetgebruiker bekijkt op de website van zijn adverteerders. In de dagen erna kreeg de gebruiker gepersonaliseerde advertenties te zien op andere websites. Er werd geen toestemming gevraagd en alleen een ‘opt-out’ mogelijkheid gegeven, terwijl ondubbelzinnige toestemming vereist was.

6. Maak de expert verantwoordelijkDit is eigenlijk de eerste stap. De analyse van big data is te specialistisch voor de boardroom. Dat is de realiteit. Nieuwe generaties begrijpen beter wat technisch mogelijk is, zijn beter in staat de vertaal-slag te maken naar innovatieve producten en begrijpen het publieke sentiment beter. Maak daarom een inhoudelijke expert eindverantwoordelijk, zoals ING bijvoor-beeld heeft gedaan met de aanstelling van een ‘Chief Innovation Officer’. Kijk naar start-ups. De echt innovatieve bedrijven die de markt begrijpen worden geleid door een inhoudelijke man of vrouw.

Adverteren op basis van bankiergegevens

In maart maakte het Financieele Dagblad bekend dat ING het betaalgedrag van klanten aan bedrijven zou willen verstrekken. Die zouden dan op maat gesneden advertenties van derden kunnen aanbieden. Al snel kwam er een storm van kritiek over ING heen vanuit de media en de politiek, dat ING klantgegevens zou verkopen. Er werd op gewezen dat ING de vertrouwenspositie ten opzichte van de klant in gevaar bracht. ING bood openlijk excuses aan voor de ontstane onrust en moest zich verdedigen door opheldering te geven over intenties. De bank verklaarde dat klanten expliciet moesten aangeven mee te willen doen en dat herleidbare persoonsgegevens nooit zouden worden doorgegeven aan derden. Verder stelde ING’s bestuursvoorzitter dat een sterke analyse van data moest helpen bij het bestrijden van internetfraude en het verbeteren van persoonlijke aanbiedingen voor klanten. De plannen werden aanvankelijk vanwege de commotie uitgesteld, maar later hervat.

//// uitspraken om te onthouden /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

gratis download_________________2013 was het jaar van Edward Snowden en de eerste helft van dit jaar draaide vooral om ‘het recht om vergeten te worden’. Wat brengt de rest 2014 voor ontwikkelingen op privacy? Lees erover in ‘Privacy Trends 2014’, een uitgave van EY. ______________________

www.hvglaw.nl ______________________


Bedrijven verkopen te snel

In de jaren dertig van vorige eeuw overwoog Albert Heijn om zijn winkel te verkopen. Niet gedaan, miljardenbedrijf geworden. En in deze eeuw? Nederlandse pioniers die hun bedrijf uitbouwden tot de omzetgrens van een miljard euro zijn zeldzaam. Als ze succes beginnen te boeken met hun bedrijfsconcept, verkopen ze. Te snel, voor mijn gevoel.Lees online verder.


____________________________________

@JOHANWESTERHOF

Bestuur in de broodrooster

Je moet als bestuur goederedenen hebben, wil je een besluit tot (winst)uitkering niet goedkeuren. Redenen als reorganisatiekosten, de noodzaak van een buffer, et cetera. Er zijn besturen die twijfelen, want niet elke situatie is glashelder. Wat is een goede beslissing? Om de druk te verhogen, gelden sinds de invoering van de flex-bv wetgeving strenge regels voor verantwoord bestuur. Daardoor krijgen bestuurders van twee kanten hitte te verwerken. Lees online verder.

___________________________________________www.holland-lawyer.nl

____________________________________ @HVGONDERNEMINGSRECHT

Overnametips voor rookies

Een klein deel van de overnames in Nederland wordt gedaan door gelouterde investeringsmaatschappijen of grote bedrijven met acquisitie-ervaring. De rest is een zaak van ‘first timers’, voor wie het waarschijnlijk de eerste én de laatste keer is. Ik heb veel overnames begeleid in mijn loopbaan en weet dat je de volgende valkuilen tegen kan komen: verkeerde timing, emoties tijdens onderhandelingen en vergeten om een juridisch slot op de deur te zetten. Lees online verder.__________________________________

www.holland-lawyer.nl____________________________________

@HVGMA

JOHAN WESTERHOF MICHAEL KLOK

herstructureringen, faillissementen, bestuurdersaansprakelijkheid, aandeelhoudersgeschillen, crediteurengeschillen

herstructureringen, vennootschapsstructuren, statuten en fusies en overnames.

fusies en overnames, joint ventures en private equity gerelateerde transacties.

INTUSSEN ONLINE

ANTOINETTE VAN BEEST

IS DEZE TESLA RECHTENVRIJ?

35


PATENTEN ZIJNPASSÉ

____________________________________Was getekend: Elon Musk, oprichter en CEO van Tesla. Patenten remmen inno-vatie, vindt Musk. Daar heeft niemand wat aan. Om zijn uitspraak kracht bij te zetten, geeft het bedrijf al zijn patenten vrij. Ieder-een is vrij om gebruik te maken van Tesla’s innovaties op het gebied van elektrisch rijden. Althans, ‘in goed vertrouwen’, zei Musk er nog bij. Intrigerende bijzin. Want wat betekent goed vertrouwen juridisch? Lees onze interpretatie online op Holland Lawyer.

______________________________________________www.holland-lawyer.nl______________________________________________

hollandlawyer #1 2014

Documents

de realiteit

de wetgeving

de mogelijkheid

de adresgegevens

de pensioenreus

de rechter

de gevolgen van activiteiten

new law de ruimtes