hmasawnna thar thar/2019/january/ht-08-01...khan sociology subject-ah a hlawtling ve. ugc net a...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 TUOLBUOL (JANUARY) 08, 2019 ThAwLeNi (TUesdAY) Hmasawnna Thar Vol - 34/90 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy EKIN/SEPTIC TANK SUKFAI DINGA KO THEI ZING KAN NIH. Contact Numbers: 8119035096 & 8119083548 GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking: 4th. dec., 2018 to 4th. Jan., 2019 delivery :08-01-2019 (tUe) Time :10AM - ll stock Stock :306 @ ` 812 19kg & 5kg /FTL available Agency : SAS Booking :13th. nOV. , 2018 to 8th. deC., 2018 delivery :08-01-2019 (tUe) Time : 9AM - ll stock stOCK : 306 @rate:Rs. 812/ NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI Trainee staff dit Trainee Staff dit a nih. Thiemna Graduate a ngai. Training zo pha Hmasawnna Thar thawktu dinga laklut ning a ta, hlaw bakah Journalist han State sawrkara ham\hatna an hmu thei ang ang hai a hmu ve thei dan ding buoipui pek ning a tih. Journalist han ham\hatna an hmu thei hai lai pension, medical assistance Rs.1,00,000/-, thina tuok huna \hangpuina Rs.2,00,000/- le Chief Ministergi Hakshelgi Tengbang hnuoia beneficiary card hai a \hangsa. Hnina a hnuoia hmingziek kuomah hin peklut thei a nih. -editor & Publisher, Hmasawnna Thar Daily. Training thei CCPUR: Nuhmei, khaw- sak harsa, kum 18 le a chungtieng, a thlawna kum khat sung puon\hui le pu- onkhawng training nuom- hai ta dingin Jan 14, 2019 chen khin hnina lekha C0- Ordinator, Priscilla Home, New Lamka, College Ven- gah peklut thei a nih. UGC NET quali- fied thar CCPUR: Nk.Laldinthar |aite d/o Lalneihril |aite chu University Grant Com- mission (UGC) in a buotsai National Eligibility Test (NET) 2018 result suok-a khan Sociology subject-ah a hlawtling ve. UGC NET a quali- fied hi Colleges le Uni- versity level haia lecturer (Assistant Professor) sin thawtheina dinga qualified tina a nih. A hlawtlingna ei chanchinbu chun a lawm- pui hle. 7 Days News Re- porting training \hang thei CCPUR: January 14- 19, 2019 inkar sung khin MHJU/CCPur Press Club, Headquarters Veng, CC- Pur-ah District Informa- tion Office, CCPur le State Institute of Journalism, DIPR, Govt. of Manipur hai \hangruola huoihawt- nain 7 Days basic Course in News Reporting Train- ing um a tih. Hi taka \hang nuom le inhnikna neihai ta dingin \hang thei ning a ta. Thu chieng lem DIO Office, CCPur annawleh Mobile No. 9612872284/9862104136 ah Registration thaw thei ning a tih. Training-a \hang thei ding hai chu an hnuoi takah Class XII chen zosa a ni ding a ni a, Registra- tion fee um naw ni a, training zoah training-a \hang hai chu Completion Certificate pek ning an tih. Malaria Dept. in Review meeting CCPUR: January 10, 2019, 11AM khin Dr Phirthanglien Buhril, District Malaria Offi- cer, CCPur & Pherzawl Dis- trict inrawinain CMO Mini Conference Hall, CCPur-ah District Malaria Office staff han Review meeting nei an tih. Meeting huna hin kum 2019 sunga Work Pro- gramme chungchang, Ma- laria Elimination, ASHA incentive payment le thu pawimaw dang dang hrilt- lang ning a tih. Meeting huna hin Na- tional Vector Borne Diseses Control Programme staff, Consultants, DMO, Micro- sopist, Male Health Supervi- sor, Male Health Workers, MPWs, FW le staff hai kim taka \hang seng dingin DMO chun inhriettirna a siem. Republic day 2019 hmang dan ding rel CCPUR: Mr Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur inrawinain January 7, 2019, 2:00PM khan Tuibong, CCPur-a DC Office Confer- ence Hall-ah District Level Coordination Committee (DLCC) –cum-Review meeting nei a nih. Meeting huna hin Janu- ary 26, 2019 in Public Ground, CCPur hmunah India Republic Day hmang dinga rel a ni a. Hi le inza- wm hin Police Department in main Welcome Gate siem an ta, Department hran hran hai chun hmun dangah welcome gate siemnaw ni hai a, sienkhawm banner an tar ding tiin meeting chun an rel a, Republic Day hmangna ding le inzawma Department tum tum maw- phurna ding hai khawm sem nghal a nih. Republic Day huna hin Parade Contingents 30 chu- ong \hang dinga riruong a ni a, Award, Appreciation Certificate, Red Blanket pek ding chungchangah De- partment tinin January 20, 2019 chenah DC Office-ah pelut an ta, Screening & Selection Committee in a dawng ding hai thlangsuok an tih. Kum 2019 Lok Sabha Election hung um ding le inzawma Treasury Officer in Govt. employee list kim taka DC Office-ah a peklut ding, zanita meeting huna \hang lo hai thla hlaw Trea- sury officer in a hrentang phawt ding tia rel a nih. District Hospital/CCPur; ZEO, CCPur le PWD Office haiah CCTV Camera inbuk zo a nita a, hmatieng peiah Govt. Office dang dang haia khawm CCTV lan buk pei dinga rel a ni bawk. DC, CCPur chun Dy. Chief Minister Chairman nina hnuoiah District Level Monitoring Committee siem a ni thu le Department-wise a District Level Monitoring Committee in Department hai sinthaw dan an enkai ding thu meeting huna hin DLOs hai an hriettir. Go to Village huna Job Card application pending um hai sukfel ding, Voter Awareness Forum indin a, chu forum le Govt. De- partment tina HoD hai le \hangruola enkai ding, chu dingin staff 1 Nodal Offi- cer a sie ding le GTV la nei lona hmun haia nei ding ti hai meeting huna hin hrilt- lang a ni bawk. Independence a hmu hnunga NE pumpui bandh hmasa tak vawisun GUwAhATi: Citi- zenship (Amendment) Bill ditnaw le dodalnain January 8, 2019 hin India ramin zalenna (Indepen- dence) a hmua inthawk a hmasa takna ding India hmarsakbiel (North East) pumpuiah NE states 7 haia student organisation tum tum hai inthlungkhawmna North East Students’ Union (NECO) chun darkar 11 sung Bandh an thaw ding a nih. Bandh hi zingkar 5AM-4PM inkar sung ding a nih. NESO bandh ko hi India hmarsak biel states 7 haiah Students Union tum tum han an thlawp a, Ma- nipur, Mizoram, Megha- laya, Tripura, Arunachal Prades haia inthawk student bodies hai chun a ram mi hai bohmang ding human dinga an state tinah bandh hi thlawp dingin mipui hai an ngen. Manipur a khawm AMSU chun Citizenship Bill dodalnain bandh hi an thaw ve ding a nih. Prime Minister-in Manipur mihai a mi chophawk mei mei a nih: O. Ibobi Singh BJP-in Manipur-a LS seat 2 la’ng a tih: CM, N. Biren Singh imPhAL: Manipur sawrkar-a selkaltu hotu le Congress Legislature Party \huoitu CM hlui Mr O. Ibobi Singh chun, Prime Minister Narendra Modi Manipur le Assam hung inzin chu zawna peka um- hai dawn nekin mipuihai hlemin a mi chophawk mei mei a nih, tiin a hril. Zanita Manipur Con- gress Bhawan, Imphal-a press conference neia a hril dan chun, MPCC chun Jan- uary 4 khan Prime Minister Modi dawn dingin zawna pawimaw tak tak 13 a siem a. Pakhat khawm a dawn thei nawh, tiin a hril. “Prime Minister Modi chu January 4 Imphal a hung inzin khawm hma- sarumin ralkanga inthawk ‘project’ hai hawng dingin a hung a. BJP sawrkar thil thaw tahai hril dinga Con- gress-in an dawn 13 hai lai pakhat khawm dawn thei a nei nawh. Manipur mipui- hai mi hlem dinga hung mei mei a nih” tiin a hril. “BJP thaw danin a hung ding an hril vung raka, North East le Manipur mipuihai ta dinga pack- age puong nekin Congress sawrkar thawsa project hai rawng thar nala mipuihai mi suk phawklek mei mei dinga hung a nih. Assam ah khawm khuoibu ben dar ang elin NESO le po- litical party hran hranhai a chawkhara, Thawlenni hin North East pumpuiah ‘BJP bandh’ an thawa inthawk hin BJP in ram a lak nawzie an lang” tiin a hril. A hril pei dan chun, “Manipur hung sir vuotin Assam ah Citizenship Bill 2016 hmang a nih vat ta ding thu a puong a. Bill hin North East, abikin Manipur khawm nasatakin a tawk pawi ding a nih. Bangla- desh, Pakistan le Afghani- stan a inthawka Hindu, Muslim hai hung ding phal a ni chun North East-a in- digenous people hai chu chimralin ei um vat ding a nih” tiin a hril a. MPCC chun hi Bill hi nasatakin an kal thu a hril. Sawrkar sum hmang dan le bat nei thuah, “BJP Manipur Pradesh chun sawrkar hmasa Congress sawrkar chu bat Rs. 9, 300.00 crore nei angin a hril a. A hisap suol a nih. Budget document haia in- thawka an lang dan chun, FY 2016-17 ah Rs. 8, 322.37 chau a nih. “FY 2017-18 ah Rs. 9, 085.01 Crore a nih a, 2018- 19 ah chu Rs. 9, 873.29 dinga hisap (projected) a nih. BJP inlal kum 2 sung chauvin iengtinam Rs. 1, 551 crore zetin bat a pung thei a? BJP sawrkarin hin thil a hril hmain \ha takin research thaw phawt hlak sienla \hang a tih” tiin a hril. “BJP sawrkar hin a hming \hatna ding le thiem chang tumnaa mipui hlem hlem hi sim tah rawse. Mipuihai a \huoi suolin a hlem rawn taluo tah” tiin BJP sawrkar chu mipuihai khel inba inba ta lo dingin a hril bawk. Pu Ibobi chun, “BJP chun hun tawite sungin proj- ect tamtak thaw angin an hril a. An thaw ni der lo zofel ni bawk lo Dolaithabi Barrage dam an hawng. Congress an intum nawk a. Hun tawite sunga project hieng zat zat an zo hman hi chu Pathien ang el an nih” tiin BJP thilthaw dan a deusaw. “Prime Minister Nar- endra Modi chun Febru- ary 2017-a Imphal ah vote campaign a nei laiin, BJP an inlal chun darkar 48 sungin indefinite economic blockade hlip ni nghal a tih, tiin a hril a. Manipur a eco- nomic blockade le strikes hai hi BJP inthawtir vawng an nih ti a chieng tah” tiin Ibobi chun a hril bawk. Chief Minister Mr N. Biren Singh-in ‘Bandh a um ta nawh’ a ti vet khawm hi khawlaia inthawka a lak/ hriet am? Kum 2 sung chau BJP an lala Bandh/strikes tam dan hi Congress kum 15 inlal sunga mi nekin a tam lem tah” tiin a hril bawk. Hienglai zing hin CM Mr N. Biren Singh chun, Jan. 4 a PM Modi hunga mipui tam dan khan mipui- in BJP an ngainat zie a suk- lang hle tiin a hril a. BJP chun Lok Sabha election ah khin North East-a seat 25 laia 20 chu BJP in an lak ding niin a hril a. >>sunzawmna phek 4-ah HSA CCPur JHQ in In- chuknainhai a sir; result puong CCPUR: HSA Churachandpur JHQ chun January 7, 2019 (Thaw\anni) khan Churachandpur hmuna Inchuk- na in hai kan le sirna nei. HSA Ccpur JHQ \huoitu haiin an term sung Naupang iemanizat an lekha inchukna chawm dinga hma a lakna le inzawma School hai hi a kan an nih. HSA CCPur JHQ in insung harsatna leia inchukna \halem beisei ngam lo hai hmakhuo ngaina leia Zero Bal- ance-a in\ana theitawpa hma a lakna le inzawma School an kan huna School thuneitu han \ha taka an lo thlawpna thuah HSA CCPur JHQ chun lawmthu a hril a, ram, hnam, khawtlang siem\hatna dinga HSA lo thlawp pei dingin mitin a fiel bawk. HSA CCPur JHQ chun naupang a chawm hai sumfaia peka Admission thaw el a la thei hrinaw leiin naupang chawmna kawnga kut rawl nuom hai ta dingin HSA \huoituhai biekpaw thei zing an ni thu an hril. Naupang chawm tumna le inzawma January 3, 2019 a hnina petu mi 41 hai sreening nei huna HSA CCPur JHQ in naupang chawm dinga mi a thlangsuok hai chu a hnuoia hai hi an nih a, thlangsuoka um naupang nu/pa hai chu January 9, 2019, 11AM hin HSA JHQ chun an Office-ah fekhawm nawk seng dingin inhriettirna an siem nghal. 1. Gideon Lalhma\huoi s/o Lawithang Hmar, Saidan 2. Mary Lallawmkim d/o (L)Lalliensiem, Rengkai 3. Gospel Lalmalsawm s/o Lalruotsang, Rengkai 4. Abisak Lal\hathieng d/o Darrosang, Muolvaiphei 5. James Fimthansang s/o Lalzawmlien, Khawpuibung 6. Alice Lalringzo d/o Lalramnghak, Valpakot 7. Pricilla Lalchhuanawmi d/o Lalchhanhima, Valpakot 8. Gracy Lalfamkim d/o Lalsiemmawi, Khawpuibung 9. Lalrinfeli d/o Vanlaldinmawia, Hmun\ha Saikot 10. David Lalhmangai s/o Lalrammawia, Valpakot 11. Laldinmawi d/o Lalropieng, Muolvaiphei 12. Ency Lalrochong d/o Lalkhumthang, Muolvaiphei 13. Cross Ramhluosang s/o Lalzawngsuok, Saidan 14. Jeff Vanlalthang s/o Lallienkhum, Saidan 15. Stacy Chawnglienmawi d/o Vanramlal, Rengkai 16. John Lalsandam s/o Lalremsiem, Saikot Sawrkar thawktu han ni 2 Mass Casual Leave lak imPhAL: Joint Admin- istrative Council of All Manipur Trade Unions’ Council le All Manipur Government Employees’ Organisation hai chun January 8 & 9 khin Centre le State sawrkar han 7th Pay an pek nuom naw leia lungawi nawna suklangna dingin Mass Casual Leave laka office kai lo an tum. JAC Secretary Gen- eral Mr Laitongjam Biken hril dan chun, January 4-a PM Modi hung inzin khan Memorandum an lo peka chu a ngaisak nawh a. Chief Minister Pu N. Biren khawmin a thutiem angin review a nei bawk nawh, tiin a hril. JAC hin 7th Central Pay scale chu Arrears leh January 1, 2016 a inthaw- ka tiema hmang \an ding le thawktuhai DA due po po khawm pe suok vawng nghal dingin an ngen a. An Charter of Demands point 22 hai pakhat khawm a la sukpuitling nawa a ngai- sak naw bawk niin an hril bawk. “Prime Minister hung hma khawm khan media fethlengin kan thil ngen le inzawma package iemani bek mi puong pek dingin kan ngen a. Memorandum khawm kan lo pkea chu, bau khat te khawmin a mi dawn nawh” tiin a hril a. March 16-a Modi hung inzin khawm khan ieng- khawm a hril naw niin a hril. “Chubakah, Chief Minister-in Review dinga a ti ta’k hnung Chief Sec- retary-in ‘review nawng ka tih’ tiin a review nuom tah naw bawk a. CM le in- remna khawm an za zo tah nawh” tiin a hril. Biken chun, “Ni kum Ocotber 18 khan CM chun kan Demand hai review- a positive solution siem a tum thu a mi hril leiin Oct 19-20 mass Casual Leave ding khawm kan chawlsan a. An thutiem pakhat khawm an la suk- dik nawh” tiin, 2006 Pay scale hmangin hlaw an lak char chara, thilman kaisang hrat leh khawsak a harsa tah hle niin a hril. (PNS) CM-in Start-Up Yatra a vai liem imPhAL: Chief Minister Mr. N. Biren Singh chun zani khan CM Secretariat Western Gate a inthawkin Start-up India Manipur Yatra a vai liem. A vai liem zova news- men hai kuoma a hril dan chun, Yatra hi Department of Industrial Policy and Pro- motion (DIPP) huoihawtna hnuoiah Start-Up India initiative a inthawka Mani- pur sawrkar le \hang ruola thaw a nizie a hril a. Yatra hin inchukna hmun tamtak hieng MU, DM University, MTU, MIT, NIT, CAU, IG- NTU, IIIT, Lamka College, Maram College etc. Janu- ary 7 -13, 2019 sungin an sir ding niin a hril. “Start-up policy hai inhrilhrietna nei pei ning a ta. >>sunzawmna phek 4-ah Citizenship Bill thuah AGP chun BJP sawrkar an thlawpna an hnukkir GUwAhATi: Assam a chun Citizenship (Amend- ment) Bill, 2016 le inzaw- min Asom Gana Parishad (AGP) chun Assam-a BJP sawrkar an thlawpnaa in- thawk an inhnukdawk. Assam BJP sawrkar thlawpna an hnukdawk thu hi AGP President Atul Bora in Thaw\anni-a kha a puong a nih. Mr Atul Bora chun, hi Bill pass lo dingin sawrkar thlungpui kuomah a tawpna tak dingin ngenna a siem a, sienkhawm Home minis- ter Rajnath Singh in Lok Sabha-ah January 8, 2019 in pass ding thu a hril leia BJP sawrkar an thlaw- pna an hnukkir niin a hril. AGP leader le CM hlui Prafulla Kumar Mahanta khawmin Lok Sabha-ah Citizenship (Amendment) Bill, 2016 hi passed a ni chun sawrkar an thlawpna an hnukkir ding thu a lo hril ta hrim a nih. Hieng laizing hin As- sam Finance minister Hi- manta Biswa Sarma in, Bill hi pass a ninaw chun state-a Hindus hai kum 5 hnungah minority an hung ni ta ding a nih tia a hril chun sawisel a hlaw hle. Mr Sarma chun, mipuiin puotiengmi hai laklut tum- na nia an ngai chu ngaidan indiklo a ni a, hi bill um lo chun Jinnah philosophy-ah ei insurrender ang a nih a, hi thil hi Jinnah legacy le India Legacy indona a nih tiin Pathienni khan a hril a nih. Assam Assembly seats 126 umnaa hin BJP chun MLAs 61 an nei a, an \hangruolpui Bodo Peo- ples Front in MLAs 14 le AGP in MLAs 12 an nei a. AGP in sawrkar an thlaw- pna hnukkir hai sienkhawm buoina um loin sawrkar an la siem thei zing tho a nih. Citizenship (Amend- ment) Bill, 2016 hi minori- ties Hindus, Parsis, Sikh, Jain le Christians sakhuo zuitu Afghanistan, Paki- stan le Bangladesh a in- thawk India rama hung lut hai India ram mi nina pek theina ding bill a ni a. AGP chun, Bangladesh a inthawka hung lut Hin- dus han Assam mi hai an suksiet ding a nih ti leia Bill hi an dodal a ni a, Bill dodalnaa October, 2018 khan AGP hin Guwahati hmunah rally khawm an lo nei ta a nih. Singngat Battalion in Syntex 15 an pek CCPUR: Churachand- pur Sector Assam Rifles hnuoia Singngat Battal- ion chun January 7, 2019 khan Singngat Sub-Divi- sion huop sunga L. Kanan khawmi hai Tui sekkhawl- na ding Syntex 15 le tui an lakna ding pipe an pek. L. Kanan hi India le Myanmar ramri laia um a ni a, tui a harsa leiin khawsung mi han tui dawn ding hnienghnar taka an hmu thei ditna leia Army- a Op Sadhbhavana Project hnuoia Syntex le pipe (tu- ilawng) hai hi an pek a nih. L. Kanan khaw mipui chun Singngat Battalion Assam Rifles chungah law- mthu an hril.

Upload: others

Post on 04-Apr-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Hmasawnna Thar Thar/2019/January/HT-08-01...khan Sociology subject-ah a hlawtling ve. UGC NET a quali-fied hi Colleges le Uni-versity level haia lecturer (Assistant Professor) sin

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

TUOLBUOL (JANUARY) 08, 2019 ThAwLeNi (TUesdAY)

Hmasawnna Thar Vol - 34/90 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

EKIN/SEPTIC TANK

SUKFAI DINGA KO THEI ZING

KAN NIH.

Contact Numbers:8119035096 &

8119083548

GAS NEWSAgency : KIM JOEBooking : 4th. dec., 2018 to 4th. Jan., 2019 delivery :08-01-2019 (tUe) Time :10AM - till stockStock :306 @ ` 81219kg & 5kg /FTL available

Agency : SASBooking :13th. nOV. , 2018 to 8th. deC., 2018delivery :08-01-2019 (tUe)Time : 9AM - till stockstOCK : 306 @rate:Rs. 812/

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

Trainee staff ditTrainee Staff dit a nih. Thiemna Graduate a ngai. Training zo pha Hmasawnna Thar thawktu dinga laklut ning a ta, hlaw bakah Journalist han State sawrkara ham\hatna an hmu thei ang ang hai a hmu ve thei dan ding buoipui pek ning a tih. Journalist han ham\hatna an hmu thei hai lai pension, medical assistance Rs.1,00,000/-, thina tuok huna \hangpuina Rs.2,00,000/- le Chief Ministergi Hakshelgi Tengbang hnuoia beneficiary card hai a \hangsa. Hnina a hnuoia hmingziek kuomah hin peklut thei a nih.

-editor & Publisher,Hmasawnna Thar Daily.

Training theiCCPUR: Nuhmei, khaw-sak harsa, kum 18 le a chungtieng, a thlawna kum khat sung puon\hui le pu-onkhawng training nuom-hai ta dingin Jan 14, 2019 chen khin hnina lekha C0-Ordinator, Priscilla Home, New Lamka, College Ven-gah peklut thei a nih.

UGC NET quali-fied thar

CCPUR: Nk.Laldinthar |aite d/o Lalneihril |aite chu University Grant Com-mission (UGC) in a buotsai National Eligibility Test (NET) 2018 result suok-a khan Sociology subject-ah a hlawtling ve. UGC NET a quali-fied hi Colleges le Uni-versity level haia lecturer (Assistant Professor) sin thawtheina dinga qualified tina a nih. A hlawtlingna ei chanchinbu chun a lawm-pui hle.

7 Days News Re-porting training

\hang theiCCPUR: January 14-19, 2019 inkar sung khin MHJU/CCPur Press Club, Headquarters Veng, CC-Pur-ah District Informa-tion Office, CCPur le State Institute of Journalism, DIPR, Govt. of Manipur hai \hangruola huoihawt-nain 7 Days basic Course in News Reporting Train-ing um a tih. Hi taka \hang nuom le inhnikna neihai ta dingin \hang thei ning a ta. Thu chieng lem DIO Office, CCPur annawleh Mobile No. 9612872284/9862104136 ah Registration thaw thei ning a tih. Training-a \hang thei ding hai chu an hnuoi takah Class XII chen zosa a ni ding a ni a, Registra-tion fee um naw ni a, training zoah training-a \hang hai chu Completion Certificate pek ning an tih.

Malaria Dept. in Review meeting

CCPUR: January 10, 2019, 11AM khin Dr Phirthanglien Buhril, District Malaria Offi-cer, CCPur & Pherzawl Dis-trict inrawinain CMO Mini Conference Hall, CCPur-ah District Malaria Office staff han Review meeting nei an tih. Meeting huna hin kum 2019 sunga Work Pro-gramme chungchang, Ma-laria Elimination, ASHA incentive payment le thu pawimaw dang dang hrilt-lang ning a tih. Meeting huna hin Na-tional Vector Borne Diseses Control Programme staff, Consultants, DMO, Micro-sopist, Male Health Supervi-sor, Male Health Workers, MPWs, FW le staff hai kim taka \hang seng dingin DMO chun inhriettirna a siem.

Republic day 2019 hmang dan ding rel

CCPUR: Mr Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur inrawinain January 7, 2019, 2:00PM khan Tuibong, CCPur-a DC Office Confer-ence Hall-ah District Level Coordination Committee (DLCC) –cum-Review meeting nei a nih. Meeting huna hin Janu-ary 26, 2019 in Public Ground, CCPur hmunah India Republic Day hmang dinga rel a ni a. Hi le inza-wm hin Police Department in main Welcome Gate siem an ta, Department hran hran hai chun hmun dangah welcome gate siemnaw ni hai a, sienkhawm banner an tar ding tiin meeting chun an rel a, Republic Day hmangna ding le inzawma Department tum tum maw-phurna ding hai khawm sem nghal a nih. Republic Day huna hin Parade Contingents 30 chu-ong \hang dinga riruong a ni a, Award, Appreciation Certificate, Red Blanket pek ding chungchangah De-partment tinin January 20, 2019 chenah DC Office-ah pelut an ta, Screening & Selection Committee in a dawng ding hai thlangsuok an tih.

Kum 2019 Lok Sabha Election hung um ding le inzawma Treasury Officer in Govt. employee list kim taka DC Office-ah a peklut ding, zanita meeting huna \hang lo hai thla hlaw Trea-sury officer in a hrentang phawt ding tia rel a nih. District Hospital/CCPur; ZEO, CCPur le PWD Office haiah CCTV Camera inbuk zo a nita a, hmatieng peiah Govt. Office dang dang haia khawm CCTV lan buk pei dinga rel a ni bawk. DC, CCPur chun Dy. Chief Minister Chairman nina hnuoiah District Level Monitoring Committee siem a ni thu le Department-wise a District Level Monitoring Committee in Department hai sinthaw dan an enkai ding thu meeting huna hin DLOs hai an hriettir. Go to Village huna Job Card application pending um hai sukfel ding, Voter Awareness Forum indin a, chu forum le Govt. De-partment tina HoD hai le \hangruola enkai ding, chu dingin staff 1 Nodal Offi-cer a sie ding le GTV la nei lona hmun haia nei ding ti hai meeting huna hin hrilt-lang a ni bawk.

Independence a hmu hnunga NE pumpui bandh

hmasa tak vawisun GUwAhATi: Citi-zenship (Amendment) Bill ditnaw le dodalnain January 8, 2019 hin India ramin zalenna (Indepen-dence) a hmua inthawk a hmasa takna ding India hmarsakbiel (North East) pumpuiah NE states 7 haia student organisation tum tum hai inthlungkhawmna North East Students’ Union (NECO) chun darkar 11 sung Bandh an thaw ding a nih. Bandh hi zingkar 5AM-4PM inkar sung ding a nih. NESO bandh ko hi India hmarsak biel states 7 haiah Students Union tum tum han an thlawp a, Ma-nipur, Mizoram, Megha-laya, Tripura, Arunachal Prades haia inthawk student bodies hai chun a ram mi hai bohmang ding human dinga an state tinah bandh hi thlawp dingin mipui hai an ngen. Manipur a khawm AMSU chun Citizenship Bill dodalnain bandh hi an thaw ve ding a nih.

Prime Minister-in Manipur mihai a mi chophawk mei mei a nih: O. Ibobi SinghBJP-in Manipur-a LS seat 2 la’ng a tih: CM, N. Biren SinghimPhAL: Manipur sawrkar-a selkaltu hotu le Congress Legislature Party \huoitu CM hlui Mr O. Ibobi Singh chun, Prime Minister Narendra Modi Manipur le Assam hung inzin chu zawna peka um-hai dawn nekin mipuihai hlemin a mi chophawk mei mei a nih, tiin a hril. Zanita Manipur Con-gress Bhawan, Imphal-a press conference neia a hril dan chun, MPCC chun Jan-uary 4 khan Prime Minister Modi dawn dingin zawna pawimaw tak tak 13 a siem a. Pakhat khawm a dawn thei nawh, tiin a hril. “Prime Minister Modi chu January 4 Imphal a hung inzin khawm hma-sarumin ralkanga inthawk ‘project’ hai hawng dingin a hung a. BJP sawrkar thil thaw tahai hril dinga Con-gress-in an dawn 13 hai lai pakhat khawm dawn thei a nei nawh. Manipur mipui-hai mi hlem dinga hung mei mei a nih” tiin a hril. “BJP thaw danin a hung ding an hril vung raka, North East le Manipur mipuihai ta dinga pack-age puong nekin Congress sawrkar thawsa project hai

rawng thar nala mipuihai mi suk phawklek mei mei dinga hung a nih. Assam ah khawm khuoibu ben dar ang elin NESO le po-litical party hran hranhai a chawkhara, Thawlenni hin North East pumpuiah ‘BJP bandh’ an thawa inthawk hin BJP in ram a lak nawzie an lang” tiin a hril. A hril pei dan chun, “Manipur hung sir vuotin Assam ah Citizenship Bill 2016 hmang a nih vat ta ding thu a puong a. Bill hin North East, abikin Manipur khawm nasatakin a tawk pawi ding a nih. Bangla-desh, Pakistan le Afghani-stan a inthawka Hindu, Muslim hai hung ding phal

a ni chun North East-a in-digenous people hai chu chimralin ei um vat ding a nih” tiin a hril a. MPCC chun hi Bill hi nasatakin an kal thu a hril. Sawrkar sum hmang dan le bat nei thuah, “BJP Manipur Pradesh chun sawrkar hmasa Congress sawrkar chu bat Rs. 9, 300.00 crore nei angin a hril a. A hisap suol a nih. Budget document haia in-thawka an lang dan chun, FY 2016-17 ah Rs. 8, 322.37 chau a nih. “FY 2017-18 ah Rs. 9, 085.01 Crore a nih a, 2018-19 ah chu Rs. 9, 873.29 dinga hisap (projected) a nih. BJP inlal kum 2 sung

chauvin iengtinam Rs. 1, 551 crore zetin bat a pung thei a? BJP sawrkarin hin thil a hril hmain \ha takin research thaw phawt hlak sienla \hang a tih” tiin a hril. “BJP sawrkar hin a hming \hatna ding le thiem chang tumnaa mipui hlem hlem hi sim tah rawse. Mipuihai a \huoi suolin a hlem rawn taluo tah” tiin BJP sawrkar chu mipuihai khel inba inba ta lo dingin a hril bawk. Pu Ibobi chun, “BJP chun hun tawite sungin proj-ect tamtak thaw angin an hril a. An thaw ni der lo zofel ni bawk lo Dolaithabi Barrage dam an hawng. Congress an

intum nawk a. Hun tawite sunga project hieng zat zat an zo hman hi chu Pathien ang el an nih” tiin BJP thilthaw dan a deusaw. “Prime Minister Nar-endra Modi chun Febru-ary 2017-a Imphal ah vote campaign a nei laiin, BJP an inlal chun darkar 48 sungin indefinite economic blockade hlip ni nghal a tih, tiin a hril a. Manipur a eco-nomic blockade le strikes hai hi BJP inthawtir vawng an nih ti a chieng tah” tiin Ibobi chun a hril bawk. Chief Minister Mr N. Biren Singh-in ‘Bandh a um ta nawh’ a ti vet khawm hi khawlaia inthawka a lak/hriet am? Kum 2 sung chau BJP an lala Bandh/strikes tam dan hi Congress kum 15 inlal sunga mi nekin a tam lem tah” tiin a hril bawk. Hienglai zing hin CM Mr N. Biren Singh chun, Jan. 4 a PM Modi hunga mipui tam dan khan mipui-in BJP an ngainat zie a suk-lang hle tiin a hril a. BJP chun Lok Sabha election ah khin North East-a seat 25 laia 20 chu BJP in an lak ding niin a hril a.>>sunzawmna phek 4-ah

HSA CCPur JHQ in In-chuknainhai a sir; result puong

CCPUR: HSA Churachandpur JHQ chun January 7, 2019 (Thaw\anni) khan Churachandpur hmuna Inchuk-na in hai kan le sirna nei. HSA Ccpur JHQ \huoitu haiin an term sung Naupang iemanizat an lekha inchukna chawm dinga hma a lakna le inzawma School hai hi a kan an nih. HSA CCPur JHQ in insung harsatna leia inchukna \halem beisei ngam lo hai hmakhuo ngaina leia Zero Bal-ance-a in\ana theitawpa hma a lakna le inzawma School an kan huna School thuneitu han \ha taka an lo thlawpna thuah HSA CCPur JHQ chun lawmthu a hril a, ram, hnam, khawtlang siem\hatna dinga HSA lo thlawp pei dingin mitin a fiel bawk. HSA CCPur JHQ chun naupang a chawm hai sumfaia peka Admission thaw el a la thei hrinaw leiin naupang chawmna kawnga kut rawl nuom hai ta dingin HSA \huoituhai biekpaw thei zing an ni thu an hril. Naupang chawm tumna le inzawma January 3, 2019 a hnina petu mi 41 hai sreening nei huna HSA CCPur JHQ in naupang chawm dinga mi a thlangsuok hai chu a hnuoia hai hi an nih a, thlangsuoka um naupang nu/pa hai chu January 9, 2019, 11AM hin HSA JHQ chun an Office-ah fekhawm nawk seng dingin inhriettirna an siem nghal. 1. Gideon Lalhma\huoi s/o Lawithang Hmar, Saidan 2. Mary Lallawmkim d/o (L)Lalliensiem, Rengkai 3. Gospel Lalmalsawm s/o Lalruotsang, Rengkai 4. Abisak Lal\hathieng d/o Darrosang, Muolvaiphei5. James Fimthansang s/o Lalzawmlien, Khawpuibung6. Alice Lalringzo d/o Lalramnghak, Valpakot7. Pricilla Lalchhuanawmi d/o Lalchhanhima, Valpakot8. Gracy Lalfamkim d/o Lalsiemmawi, Khawpuibung9. Lalrinfeli d/o Vanlaldinmawia, Hmun\ha Saikot10. David Lalhmangai s/o Lalrammawia, Valpakot11. Laldinmawi d/o Lalropieng, Muolvaiphei12. Ency Lalrochong d/o Lalkhumthang, Muolvaiphei13. Cross Ramhluosang s/o Lalzawngsuok, Saidan 14. Jeff Vanlalthang s/o Lallienkhum, Saidan15. Stacy Chawnglienmawi d/o Vanramlal, Rengkai 16. John Lalsandam s/o Lalremsiem, Saikot

Sawrkar thawktu han ni 2 Mass Casual Leave lakimPhAL: Joint Admin-istrative Council of All Manipur Trade Unions’ Council le All Manipur Government Employees’ Organisation hai chun January 8 & 9 khin Centre le State sawrkar han 7th Pay an pek nuom naw leia lungawi nawna suklangna dingin Mass Casual Leave laka office kai lo an tum. JAC Secretary Gen-eral Mr Laitongjam Biken hril dan chun, January 4-a PM Modi hung inzin khan Memorandum an lo peka chu a ngaisak nawh a. Chief Minister Pu N. Biren khawmin a thutiem

angin review a nei bawk nawh, tiin a hril. JAC hin 7th Central Pay scale chu Arrears leh January 1, 2016 a inthaw-

ka tiema hmang \an ding le thawktuhai DA due po po khawm pe suok vawng nghal dingin an ngen a. An Charter of Demands point

22 hai pakhat khawm a la sukpuitling nawa a ngai-sak naw bawk niin an hril bawk. “Prime Minister hung hma khawm khan media fethlengin kan thil ngen le inzawma package iemani bek mi puong pek dingin kan ngen a. Memorandum khawm kan lo pkea chu, bau khat te khawmin a mi dawn nawh” tiin a hril a. March 16-a Modi hung inzin khawm khan ieng-khawm a hril naw niin a hril. “Chubakah, Chief Minister-in Review dinga a ti ta’k hnung Chief Sec-

retary-in ‘review nawng ka tih’ tiin a review nuom tah naw bawk a. CM le in-remna khawm an za zo tah nawh” tiin a hril. Biken chun, “Ni kum Ocotber 18 khan CM chun kan Demand hai review-a positive solution siem a tum thu a mi hril leiin Oct 19-20 mass Casual Leave ding khawm kan chawlsan a. An thutiem pakhat khawm an la suk-dik nawh” tiin, 2006 Pay scale hmangin hlaw an lak char chara, thilman kaisang hrat leh khawsak a harsa tah hle niin a hril. (PNS)

CM-in Start-Up Yatra a vai liem

imPhAL: Chief Minister Mr. N. Biren Singh chun zani khan CM Secretariat Western Gate a inthawkin

Start-up India Manipur Yatra a vai liem. A vai liem zova news-men hai kuoma a hril dan

chun, Yatra hi Department of Industrial Policy and Pro-motion (DIPP) huoihawtna hnuoiah Start-Up India initiative a inthawka Mani-pur sawrkar le \hang ruola thaw a nizie a hril a. Yatra hin inchukna hmun tamtak hieng MU, DM University, MTU, MIT, NIT, CAU, IG-NTU, IIIT, Lamka College, Maram College etc. Janu-ary 7 -13, 2019 sungin an sir ding niin a hril. “Start-up policy hai inhrilhrietna nei pei ning a ta. >>sunzawmna phek 4-ah

citizenship Bill thuah AGP chun BJP sawrkar an thlawpna an hnukkir

GUwAhATi: Assam a chun Citizenship (Amend-ment) Bill, 2016 le inzaw-min Asom Gana Parishad (AGP) chun Assam-a BJP sawrkar an thlawpnaa in-thawk an inhnukdawk. Assam BJP sawrkar thlawpna an hnukdawk thu hi AGP President Atul Bora in Thaw\anni-a kha a puong a nih. Mr Atul Bora chun, hi Bill pass lo dingin sawrkar thlungpui kuomah a tawpna tak dingin ngenna a siem a, sienkhawm Home minis-ter Rajnath Singh in Lok Sabha-ah January 8, 2019 in pass ding thu a hril leia BJP sawrkar an thlaw-pna an hnukkir niin a hril. AGP leader le CM hlui Prafulla Kumar Mahanta khawmin Lok Sabha-ah Citizenship (Amendment) Bill, 2016 hi passed a ni chun sawrkar an thlawpna an hnukkir ding thu a lo hril ta hrim a nih. Hieng laizing hin As-sam Finance minister Hi-manta Biswa Sarma in, Bill hi pass a ninaw chun state-a Hindus hai kum 5 hnungah minority an hung ni ta ding a nih tia a hril chun sawisel a hlaw hle.

Mr Sarma chun, mipuiin puotiengmi hai laklut tum-na nia an ngai chu ngaidan indiklo a ni a, hi bill um lo chun Jinnah philosophy-ah ei insurrender ang a nih a, hi thil hi Jinnah legacy le India Legacy indona a nih tiin Pathienni khan a hril a nih. Assam Assembly seats 126 umnaa hin BJP chun MLAs 61 an nei a, an \hangruolpui Bodo Peo-ples Front in MLAs 14 le AGP in MLAs 12 an nei a. AGP in sawrkar an thlaw-pna hnukkir hai sienkhawm buoina um loin sawrkar an la siem thei zing tho a nih. Citizenship (Amend-ment) Bill, 2016 hi minori-ties Hindus, Parsis, Sikh, Jain le Christians sakhuo zuitu Afghanistan, Paki-stan le Bangladesh a in-thawk India rama hung lut hai India ram mi nina pek theina ding bill a ni a. AGP chun, Bangladesh a inthawka hung lut Hin-dus han Assam mi hai an suksiet ding a nih ti leia Bill hi an dodal a ni a, Bill dodalnaa October, 2018 khan AGP hin Guwahati hmunah rally khawm an lo nei ta a nih.

Singngat Battalion in Syntex 15 an pek

CCPUR: Churachand-pur Sector Assam Rifles hnuoia Singngat Battal-ion chun January 7, 2019 khan Singngat Sub-Divi-sion huop sunga L. Kanan khawmi hai Tui sekkhawl-na ding Syntex 15 le tui an lakna ding pipe an pek. L. Kanan hi India le Myanmar ramri laia um

a ni a, tui a harsa leiin khawsung mi han tui dawn ding hnienghnar taka an hmu thei ditna leia Army-a Op Sadhbhavana Project hnuoia Syntex le pipe (tu-ilawng) hai hi an pek a nih. L. Kanan khaw mipui chun Singngat Battalion Assam Rifles chungah law-mthu an hril.

Page 2: Hmasawnna Thar Thar/2019/January/HT-08-01...khan Sociology subject-ah a hlawtling ve. UGC NET a quali-fied hi Colleges le Uni-versity level haia lecturer (Assistant Professor) sin

Hmasawnna Thar2 TUOLBUOL (JANUARY) 08, 2019ThAwLeNi (TUesdAY) ARTiCLe/heALTh & emPLOYmeNT News

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute: Co-Editor : Asst. Editorlalsansuok pulamte :Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at M/s Express Standard Offset Printers, PKT Street, Central Lamka Churachandpur, Manipur.

Editorial

Thina san

VAWISUN THUPUILalpa chun mi felhai lampui chu a hriet si a, Mi rilohai lampui ruok chu bohmang a tih. -SAM 1: 6

Thina hin mi ditsak bik le thlier bik a nei nawh. Mi hausa, milien le milal, mi ropui le mi hmingthang, mi var le mithiem, mimawl le mi rethei, mi \ha le mi suol hai khawm an lo thi ta a, an la hung thi pei ding a nih. Ei Bible khawma mihriem ta dingin vawikhat thi ruot a nih a lo ti a nih. Hi lei hin nuom inla, nuom naw inla vawikhat chu ei la thi tho ding a nih. Thina hi mitin hmabak le pumpel thei lo a nih. Bible a ruok chun a hringa vanram kai an um ti ei hriet. Ei Bible bawkin mi thienghlim lawr a la hung um ding thu a mi hril. Mi thienghlim lawr hun chena dama la um, mi piengtharhai chu a hring pumin van tieng lak le hipkai an la ni ding niin ei Bible chun a hril bawk. Chu hun tlung phak lo hai chu hnuoiah hin la thing ei ta, thlanah vuiin ei la um ding a nih. Mihriemin thina ei tuok chang hin thina san an-nawleh natna hming zieka mithi ralhai hmu thei dinga tarlang a ni hlak. Thina seng sengah khawm thi dan \ha le \ha naw a um hlak. Thi dan \ha lova thi dam, muolpho taka thi dam le hmingsie taka thi dam hi ei nuom naw seng. Hi lei hin thi dan muol-pho, thi dan hmingsiet le ditum lo taka thi lo dinga ei damlai hringnun hi ei hmang \hat seng nuom a um.Tulaia thi ni khuoa thina san or natna zieklanga um hai laia a tam pawl tak chu sung tieng natna ti hi a nih. Sung tieng natna an ziek chun indawn \ul kher lovin ngaidan ei nei nghal hlak. Thina san zieka um hai laia ditum lo pawl tak chu sung tieng natna ti hi a nih. Sung tieng natna leia thi hi nuom a um naw leiin mitinin ei dam laiin fak le dawn bakah hringnun hmang dan ei fimkhur seng nuom a um. Ei thi hnung hin iengkhawm hrie tanaw in-lakhawm, thi dan \ha lova ei thi chun, hring le dama la um ei sunghai ta dingin thil inzakum, muolphona le hmingsietna a hung ni hlak. Hi bakah hin thina programme-a Pathien thucha hriltu le thlana vuitu hai ta dingin hril a hai a, thuhril dan le \awng\ai dan ding a suk harsa hlak. Mihriemhai hin hlut le ropui ni pathum ei nei seng a, chuhai chu, ei pieng ni, nuh-mei le pasal ei nei ni le ei thi nihai hi an nih. Ei pieng ni le nuhmei le pasal ei nei ni haiah chun a \ap ei um naw a, ei hlimin ei lawm seng hlak. Ei thi ni ruok chun a hlim le lawm ei um ngai nawh. Amiruokchu, ei thi ni hi ei hlut ni tak an naw amani ti thei dingin a um. Ei thi ni hi ei chanchin tlangpui, ei thil thaw \hat le ei \angkaina hai hrillangna ni a ni a, hi lei hin ei hlut ni le ei ropui ni a nih. Hi lei hin ei thi nia ei chanchin \ha hrila a um theina dingin ei dam lai hin thil \ha thaw tum seng ei tiu. Ei thi ni hi chawimawia ei umna ni a ni bawk. Kum khat sung hin naute pieng tam tak an um ang bawkin a thi khawm tam tak an um. Nau pi-eng el ding, a san dang dang leia inpiengtir lova sukthlak iemanizat an um bawk a, nau sukthlak hai hi mihriem thi anga tiem sa an ni lem naw a, tiem sa nita ngat hai sienla chu, kum liemta, kum 2018 sunga thina intluntu tam tak chu nau sukthlak hi a ni el thei. Chanchinthar le data tiengpang tarlangna pakhat, Worlometers chun kum khat fe liemta sunga nau sukthlak um chu maktaduoi 42 lai zet niin an sieklang. Hieng nau hung pieng el ding maktaduoi 42 hai hi mihriem thi hai lai tiem sa an ni naw a; mithi hrim hrim hi ni mum khan khawvelah mak-taduoi 59 lai zet an um anga sut a ni a. Nau sukthlak, dam suok ve ta nawhai hi mihriem thi hai lai tiem sa vawng nisienla chu, ni kum sunga mihriem thi chu maktaduoi 101 zet an tling ding tina a nih. Zohnathlakhai khawm ei society a zalen a, sex thil khawm ei hmang zalen hle ta niin an lang. Hi lei hin ei society sungah ngei khawm nau sukthlak hi an tam hle ring a um. Nau sukthlak an um ngei a nih ti chu an khattawka naute thisa le a hring dehawna an um hin a suklang chieng hle. Tulai hnai ela ei hmang Krismas le Kum Thar sung khawm khan nunghak le tlangval nun zalen taka hmang an um a, khanghai khawm khan ieng result am an hung nei ding ti chu ngaituo tham tak a tling a nih. Thina san hi chi hran hran a um a, hienghai lai hin thina san langsar tak tak a um a, chuhai laia pak-hat chu nau sukthlak leia thina hi a nih. Ei society sunga thina san langsar deu deuhai chu, drug over-dose leia thi, Zu ngawlvawi leia thi, cancer natna leia thi, thin natna leia thi, sung tieng natna leia thi le lungphu chawla thi tihai an nih. Natna hri chi tum tum hai leia thi hai hi chu thi dan pangngaia thi an ni a, inzak a um naw a, a muolpho thlak bawk nawh. Thi dan \ha lova thi hi chu inzak a um a, a muolpho thlak bawk. Hi lei hin ei thi hmain ei thina san ding hi ngaipawimaw seng inla nuom a um.

KUmThAR ThUChA-Rev. H.L. Laltholien

Rengkai, Muolhlum

Zankhat chu khuma ka zala kut lukham natil sik meua kan ngaituo lai chun, Rengkai ICI Oak Jubilee hmanglai mi hmasahai thlalak ka hmuin ka khuo a sawt em ema, damlai ni hun hmangthiem a pawimaw zie ka ngaituoa. Chuleiin “Kumthar thucha” thupui hmangin kum 2019 ei hmang thiem thei beiseina leiin ka hung ziek lang ve a nih. Kum tin hin Kumthar hmu ve nuom em em ei ruolṭha hai dam, Pathien rama mi ṭangkai tak tak hai dam, lekha thiem thei tak dam, ei ni neka hrisel lem hlak ei hriethai dam, nau enkawl ṭul em em nei lai dam, nupa in hmangai ngawi dam, nunghak le tlangval dam, naupang le tar hai dam, thi dinga lan tung der lo dam, plan le programme nasatak a siemtu dam, kum hlui sung khan thlanmuol a ei lo vuiliem teu el ta a. Ei ni hai hi ienglai a kumthar hmu phak bik a um am ei ni awh .Ei hrat bik lei le ei phu hrim lei ni thei in I ring am, Ni love ,Pathien in zangaina nasatak ei chunga an langtir lei chau va hring le dam a kumthar hmu thei ei nih.Pathien in ama ta dingia thil tha thaw dingin, Ram le hnam ta dinga pathien in talenta min kawltir hai la hei hmang dingin amid it lei in, ei chunga zangaina a nei lei ni a tih ti ring a um Aw le, theitawpa insiemthat tum seng dingin pathien le ram le hnam ta dinga thil \ha thaw ngei ngei dingin kumthar January thla a inthawk \an tum ei tiu . A a hnuoi a ang hin 1.Office kai tu hai ta ding in: Sorkar le kohram le private officekai hai po po chun kumthar a inthawk hin nasa nawk nawk zuol a mani sin le mawphurna dinga ruot a um hai chu sukfel le a \ha thei tawpa phursuok tum tlat dingin tumna fel tak a siem in thaw seng tum ei tiu. 2.Zirtirtu hai ta dingin: Sawrkar le Mission School le private school le collage a inchuktir tu sin cheltu hai po po khawma, ei ram le hnam hi inchuk na tienga ei siet nasa tak zie hre in nasa tak a thang la a, mani thiemna le varna le hrietna hmang ngei tum in thei tawp insuo tum tlat ei tiu. 3. student hai po po ta dingin: Kum bula inthawkin inchuktirtuhai po po khawma nasa taka ṭhang la sengin, mani subject le inchuktuhai po po hne taka hriet tum seng inla nuom um hle. Tulai nunghak le tlangval hai hi lungril hrat tak tak ding lekha thiem thei tak ding, amiruokchu an ngaisak naw lei chauva thiem lo um an tam hi a pawi em em. Kumthar 2019 a inthawk chu nasataka beia central tienga sawrkar sinthaw thei dinga lekha inchuk tum seng dingin ṭhang la seng inla nuom a um tak zet. 4. Loneitu hai ta dingin: Kut sithawtuhai po po khawma mani sin senga nasataka ṭhahnemngaitak le taimataka thaw ngat ngat tum tlat el ding a nih. Eden huona Pathien ṭawngsie, “I dam sungin inrimtaka sin thawin a ra chu fa tang I tih” ti kha vawisun ni chen hin suk danglam a ni nawh. Inrim pei hai chun an sika, inrim peilo hai chun an tlasam hlak hi thil umdan ding hrim a lo nih. Chuleiin, kum 2019 Lalpa ṭhatna lei hlangkaia ei um ta si hin chu nasa taka sinthawa mani intodel hi tum tlat ding a nih. 5. sakhuo rawngbawltu hai ta dingin: Rawngbawltu in Pathien tienga mihai ei ṭhuoi theina nawna san chu, ei thuhril le inchuktirna hai ei nuna ei phursuok zo naw lei a nih. Chuleiin, Pathien ram sin ei chel vek vek si chun, Pathien ram ta dinga inhlan hmin dap el ding a nih. Chuonga ei thaw chun rinum tuor khawm hrat ei ta, ṭhahnem ngai lem bawk ei tih, mi khawma ei thuhril hai awi thei bawk an tih. Chuleiin, rawngbawltuhai kohran upa dam, T/Upa dam le Pastor hai khawm nisien kum 2019 hin chu thlarau bohmang sansuokna thu a dam, kohran in kanna thu a dam, Bible tiemna thua dam, ṭawng ṭaina thua dam nasataka ṭhang lain, mani kohran senga rawngbawl kawnga ṭhahnem ngai takin ṭhang lang ei tiu. 6. sumdawngtuhai ta dingin: Dawrkai le sumdawng tienga thil thawtuhai po po khawma indiktak le fel takin, sawrkar le Pathien thil khap tieng them der loin, Pathien hmaa ṭawng ṭaina hluothei ding awm thil hrim hrim thaw ngai der lo dingin ṭhang la inla nuom a um hle. Inruithei thil zu, damdawi inruithei dam, thil dang danghai khawtlang le insung sukbuoitu a ni leiin

sumdawngna a hmang naw hram hram tum seng ei tiu. 7. sungkuo tin ta dingin: Sungtinin kum hlui neka kumthar hin nasa taka insiem ṭhat tum seng ei tiu. Sungkuo inremlohai inremna nei ngei tum ding, hohlim tlangna le sin rel tlangna nei ngailohai chun nei ngei tum ta ding a nih. Insung inngeilo hai le inthuruollohai chu mi in an hmusit em ema, Pathien khawma mal a sawm nuom hmel naw bawk. Sungkuo inhawi le hlimum chu Vanram te a na, sungkuo inngeilo insel hmanghai chu hremhmunte a ni ti hre zing ei tiu. Chuleiin, sungtinhai hin sungkuo maicham a tam thei ang buotsaia nauhai kuoma Pathien thu dam, le nundanmawi hai hi inchuktirna hi a hma neka tama nei dingin insiem mawl mawl ei tiu. 8. Nupa ta dingin: Nupa tinin indik, le nupa umdan ding ang taka um tum seng ding a nih. Nupa inthuruollo hrim hrim chu nauhai an thunun tak tak thei nawha, suolna lampui hraw hmasatu an ni nuom khawp el! Chuleiin, nupa chu hohlim tlang hlak ding a na, nau chunga le thil ṭul dang dang thua dam, thawdan ding ṭha hriltlang hlak ding a nih. Chun, Bible ti angin nuhmei chun a pasal inzain, thuawi inchuk sien, pasal khawm in mani taksa peng ang chara mani nuhmeihai hmangai ding a nih. A nu hmngainain, mani pasal hai chu dem loa inpak hlak ding a nih. Kum 2019 hin chu kum 2018 nekin nupa khawm inhmangai zuol sau sau tum seng ei tiu. 9. inhmangaituo ding: “In hmangaituona ngawt naw chu tu iengkhawm bat naw ro, mani mihriem chanpui hmangaitu chun dan chu a zawm famkim ta sih a”(Rom 13:8) tiin a hril. Mihriemhai hi inhmangaituo ding ei nih. Tukhawm fel le ṭha famkim ei um naw, ei tlingnawna ei hratnawnahai inhrie thiem a khawsa diel diel chu Pathien dit dan a nih. “Ngai ta u unau inngei diel diela um khawm hi, a va ṭha de, a van hawi de”(Sam 133:1) a hril angin. Ei ni Kristienhai inhmangaituoa khawsa ding ei nih. In vau dam, inthat dam, insuol dam, in ṭhuoihmang (kidnap) dam, insuollui dam bansan in inhmangai diel diel ding a nih. Ei ram ei hnam le ei khuo le veng pansak panthlanghai inhmangaina thua kum 2018 nekin kum 2019 hin chu inhmangaituo a, inthuruola, leng diel diel dingin mitin um seng dingin ṭhang lang ei tiu. 10. |halaihai ta dingin: Vawisuna ṭhalaihai hi ei ram le hnam le kohran ṭhuoitu ding chu an nih. Chuleiin, ṭhataka an ṭhuoi theina dingin thiltum ṭhale det takel an nei ngei a pawimaw em em. Nungchang le hriselna sukse thei chi dam, ram le hnam sukmuolpho thei chi dam, kohran sukhming sietheitu ding hrim hrim chu an thaw der ding an naw a, chun an thawnaw chau khawm ni loin, an inkiengsan ding dai ding a nih. Chun, chuongang thil hrim hrim thaw lo dingin a hawnpui khawma thu sukthlukna siemin, nasa taka infuituona an nei ding a nih. Chun, ṭhuoitu ṭha siemna ding thilhai inchukna, training-na, Pathien hrietna feltak le inpek ngamnahai hi an nei ngei a pawimaw bawk a nih. Krista in a mi ṭhuoipui naw chun mi ei ṭhuoi thei tak tak nawh a, ei leadership khawm chu a ṭhatak a tlingzo ngainawh ti hi hriet a ṭha em em. Chuleiin, ṭhuoitu hlawtling ni ei nuom tak tak chun khawvel qualification neka Krista a ṭhang ngei ngei ding a nih. Kaldai varna inchuk dinga thlangsuokhai Daniel, Sadrak, Mesak, Abednago hai khawm Babulon lal Nebukanezar fak ang ang uoin le sa fa ding a thupek an nih. Nisien khawm an fak nuom naw leiin Pathien in mal a sawm a, Pathien an kuoma a um leiin roreltu lien tak tak an hung ni vawng ti ei hmu. Chuleiin, ei ni insiekieng chun Pathien ei malsawm a cheua nina insang tak ropui tak in hung ni ding a nih. Awl, Pathienin kum thar a mi ṭhuoi tlung bikna san chu, ei phu hrim lei ni lovin, ei thei bik lei ni lovin, Pathien lunginsietna le zangaina lei chau a nih ti ei hriet ta kha hre zing ei tiu. Pathien in Thil ṭha ei thaw dinga a beiseihai le min thawtir a nuomhai po po a renga rama ei thaw hne naw a ni khawma, khi a chunga point 10 ei hril hai bek khi chu kumthar hlima inthawka ei zawm seng theina dingin thu sukthlukna hrat tak le huoisen taka nei tum seng ei tiu. Tiemtu hai Lalpa in hratna le huoisenna pe in malsawm raw se cheu.

Shillong-ah BJP office bomb hmanga dengshiLLONG: Meghala-ya-a chun Pathienni zan sawthnung khan Shillong hmuna BJP office chu hmelhrietlo pakhatin bomb hmangin a deng a, mihriem thi le hliemna tuok an um naw a, sienkhawm BJP of-fice hmun \henkhat a suksi-et niin Police thusuok chun a hril. Hi thil tlung hi suizui mek a nih tiin East Khasi Hills district SP Davis NR Marak chun a hril. Office-a hin CCTV inbuk a ninaw a, sienkhawm Police chun bomb dengtu hi hrietsuok tumin an suizui mek a nih. NESO) in January 8, 2019 a North East pumpuia Citizenship (Amendment) Bill, 2016 dodalnaa bandh an thaw tum nikhat la uma hieng thil hi tlung a nih. Citizenship Bill hi

Citizenship Act, 1955 siem\hat, Afghanistan, Pakistan le Bangladesh ram haia inthawk minority communities hieng Hindus, Sikhs, Buddhists, Jains, Parsis le Christians, India rama hung lut, kum 6 chen um ta hai India ram mi nina pek theina ding Bill a ni a. Hi thil hi India hmar-sak biel mipui le pawl tum tum hai chun nasa takin an dodal a nih. A hma chun kum 12 chen um ta hai citi-zenship pek thei an nih. Meghalaya CM hlui le Congress senior leader Mukul Sangma chun Bill lei hin Pathienni khan NE biela political party tum tum hai chu BJP an \hangruolpuina suktawp dingin fielna a lo siem ta a nih.

sai ha kg. 13 manUdALGURi: Custom and Wildlife Control Bu-reau chun Thaw\anni khan Tangla Railway station lai Bike-a phur Sai Ha kg. 13 (pieces 6) an man. Sai Ha hai hi bufai kg. 17 inthunna Saiip sunga dapdawk a nih. Bike-a chuong pahni han an phur a ni a, Cus-tom han ringhla leiin suk-

chawl an tum a, sienkhawm chawlloa an tlan pei leiin hnawtzui an ni a. An thil phur hi tlansanin mi pahni hai hi an inrelhmang a, chu huna an thil phur enfel a ni huna Sai Ha hi hmu a nih. Sai Ha mana um hi In-ternational market rate a chun Rs. 1.5 crore manhu vel ni dinga hisap a nih.

SC in chawlkar 4 sunga dawn-na pe dingin RCom an hriettir

New deLhi: Ericsson India Pvt. Ltd. in bat pe luta intuma contempt petition a file le inzawmin Supreme Court chun Reliance Com-munication Ltd. (RCom) Chairman Anil Ambani chu Thaw\anni khan chawlkar 4 sung ngeia dawnna pe din-gin an hriettir. Swedish telecom gear maker Ericsson hin a vawi-hnina dinga contempt pro-ceedings hi a fepui a ni a, bat Rs. 550 crores peloin RCom hi an tum a nih. Sum thua harsatna tuok mek RCom hin bat Rs.

47,000 crore chuong a nei nia hril a nih. RCom aia court hmaa inlang senior advocates Kapil Sibal le Mukul Ro-hatgi han outstanding dues an nei laia Rs. 118 pawmpek dingin an ngen a, sienkhawm Ericsson aiawa ngir lawyer chun hnawlin outstanding dues Rs. 550 crores chu an deposit ngei ding a nih tiin a hril a. A hnungin Justice RF Nari-man inrawi bench chun R.Com chu registry-ah Rs. 118 crore demand draft de-posit dingin an hriettir.

citizenship Bill dodalnain Parliament tuolah saruokin Protest an neiNew deLhi: Sawrkar thlungpuiin Parliament-a Citizenship (Amend-ment) Bill, 2016 pass a tum dodalnain Assam a inthawk Orgasation tum tum a inthawk protestors hai chun Thaw\anni khan Vijay Chowk, Parliament tuolah protest an nei a, pro-test-a \hang Krishak Mukti Sangram Samiti a inthawk mi 10 hai chun bill dodalna placard hai an chawi bakah

slogan insamin an silfen hai an hlip (naked) tawl. Sienkhawm Police hai

hung nghalin protestors hai hi an hnawthmang. Chanakyapuri hmuna As-

sam Bhavan a khawm flag dum chawia protest slogan insam pawl an um bawk. Congress a inthawk Ra-jya Sabha members 4 hai khawm APCC President Ripun Borah inrawina hn-uoia Bill dodalnain Parlia-ment tuolah protest an nei ve. Citizenship Amend-ment Bill hi kum 2014 a BJP in an sukpuitling dinga a lo tiem (promise) a nih.

Assam Rifle inrawinain naupang inhmang zawngCCPUR: January 7, 2019 khan 27 Sector Assam Ri-fles hnuoia Singngat-a um B. Company Muallum a 2-As-sam Rifles inrawinain T. Khajang, Sonaljang, S. Gel-tui le Mongham village haia inthawk volunteer mi 60 le Thangkhal Youth Organisa-tion a inthawk volunteers han a umna chin hriet loa inhmang Master Mangminlian Haokip (10) s/o Mr Paungam Haokip of Monghan Village, Singn-gat Sub-Division zawngna sin an thaw a, sienkhawm an la hmu hri nawh.

Assam Rifles inrawinaa joint search team hin She Geltui, S. Zezaw, Mohgham, Goshen le a sevela khuo le hmun tum tum haiah an za-wng a nih. B.Coy 2 AR Muallum Post chun bufai bag 2, Chini kg 13, Bawngnene litres 17 le Thingpuife kg. 1 an thaw lawm bawk. Naupang inhmang lo hmu hai chun Mongham Village chief 8732020288 kuomah inhriettir dingin an ngen.

state of institue of Journalism, diPR s Certificate Course |an

imPhAL: State Institute of Journalism (SIJ), Direc-torate of Information and Public Relations (DIPR) buotsai ni 15 sung aw ding ‘Basics of News Reporting Course’ chu zanita inthawk khan Kha Manipur College, Kakching ah SP/Kakching Ms Victoria Yengkhom-in a hawng. Khuol lien Ms Victoria Yengkhom chun, “DIPR chun Kakching \halaihai ta dingin Journalism course inchuk theina ding Course

\ha tak a hung siem a nih” tiin a \hanghai chun hlawk-pui ngei tum dingin an fui bawk. Ms Victoria chun, Ba-sic Course of Journalism hriet hi a pawimaw em em a. Abikin Manipur anga ram buoia Journalist hai lem chun thiem le hriet a pawimaw a, police hai ang tho a nih” tiin a hril a. “Journalist hai chu an rights an sang ang bawkin an mawphurna khawm an sang a nih” tiin a hril. (DIPR)

siamsin Free Coaching hawngCCPUR: Siamsinpawlpi (SSPP) JHQ, Lamka in class X exam ding hai hmakhuo ngaina leia a buotsai Siamsin Free

Coaching chu zani zingkar khan Rayburn College-ah hawng le \an a ni a, Coach-ing hi January 7-Febuary 7, 2019 chen aw ding a nih.

Cabinet in Backward Upper Class hai 10% quota

New deLhi: Thaw\an-ni-a Union Cabinet meet-ing chun general category-a economically backward upper castes hai sawrkar sin lakna bakah inchukna insang (institutions) haia admission thuah seats 10 percent huol pek dingin a pawmpui. Hi ham\hatna hi kum khatah Rs. 8 lakh le a hnu-oitieng nei le agricultural land 5 acres chen nei han an dawng thei ding niin report

chun a hril. Hi thila dinga Con-stitutional amendment bill chu Thawleni hin Par-liament-ah phar ni dinga hril a nih. Backward Up-per castes hai ta dinga seat huolna hi hmang a hung nip ha chun seat reservation hi a rengin 50% a chuong ta ding a nih. Hmang a ni theina din-gin Constitution Article 15 le 16 siem\hat a \ul ding a nih.

Manipur-ah Drugs sumdawngtu 518 manimPhAL: Manipur-a chun kum 2018 sung khan Drugs (inruithei) a sum-dawngtu nuhmei 112 le pasal 406, an rengin mi 518 Security Forces han an man a, NDPS Act hnuoiah cases 378 registered a nih. Inruithei mana um hai lai hin Heroin kg. 22 chu-ong, Rs. 4.4 crore chuong manhu; Opium kg. 250 le Opium mu kg. 22.240, Rs.

1.8 crore manhu; Brown sugar kg. 19, Rs. 3.8 crore manhu; World is Yours (WY) mum 9,05327 a \hangsa. Chun, acres 2,210 a ching poppy le ram acres 56 a lien aching Ganja suksiet a ni bakah Foreign-ers Act hnuoiah ramdang-mi 46 man an ni bawk tiin Narcotic Affairs of Border (NAB) thusuok chun a hril.

Page 3: Hmasawnna Thar Thar/2019/January/HT-08-01...khan Sociology subject-ah a hlawtling ve. UGC NET a quali-fied hi Colleges le Uni-versity level haia lecturer (Assistant Professor) sin

3TUOLBUOL (JANUARY) 08, 2019ThAwLeNi (TUesdAY) NATiONAL/iNTeRNATiONAL & AdveRTisemeNT Hmasawnna Thar

Dr MV Azad Phusam chunga lawmthu hrilnaHun sawt taka inthawk ta khan pile natna ka nei a, ka nat dan tlangpui hai chu, inhnawm \ha thei lo, inhnawm pha leh ka ek kel e kanga inhriel, a chang leh mawnga inthawk thisen suok le tawl tla, mawng sung inhnai, phingpui hrat lo, bu du lo, kut le ken a, ring le kawng khawm, sa le Nga hme thei lo bakah taksa chau ngawi ngawihai an nih.Ka natna hai lei hin Doctor hran hran ka pan a, ka \ha thei chuong naw. A tawpah Dr MV Azad Phusam ka pan a, hun iemani chen a mi enkawl a, tuhin ka hung dam ta leiin ka lawm hle a, hi chanchinbu hmang hin Dr MV Azad Phusam le Pathien kuomah lawmthu ka hung hril Dr MV Azad Phusam hi CCPur Opp: J.P Selec-tion, Tidim Road, near Lamka ICI Church-ah pan thei le contact Numbers 7628890261 le 9089738275 haiah biekrawn theizing a nih. Lawmthu hriltu. sd/- Kapminlun Siden, CCPur

LAKTAwi

Lâwmthu hrilnaKan naupa William Carey Lalmalsâwm, December 21 nia tuoksiet a tuokna thu le inzawmin, toilet Kumut sir kawia a ke ring hnungtieng thahrui le thisen zâm chat leia thisena inchik suok pur pur lai tak, nuhmeiin an them ngam lo thisena inchik suok hruk châta hospi-tal fepui thei dinga a hun taka lo bawisâwmtu a pute Paukhawmawi le a pate Lalnsandam hai chungah a hmasatakin lâwmthu kan hril a. A ke ring thahrui pahni ât a \hui ani a inthawka hos-pital kan um sûng le in tieng chen khawm, ma lova \awng\ainahaia mi lo santuhai, Kohran nu le pa, mimal le pâwl, kutchawi neia mi hung entuhai po po kuomah lâwmthu kan hril bawk. Jan. 3 khan a \huina sut an taa chu a damfel (com-pletely heal) na ding chun ni 100 bêk a la ngai ding daktorin an ti leiin in tieng enkawl a la nih a. Hman-gaina lungril le mi \awng\aipêktu hai kuomah taksa chauh nih lo, thlarau damna chen a chang theina dinga \hahnem mi la ngaipui pei dingin Pathien hmingin kan fiel bawk cheu. Taksa nêk hmanin a thlarau damna ding a pawimâw lem. Kan chunga in \hatna po po kan rul sêng naw cheu a. Lalpa Pathienin a let tamtakin rul ngei ngei a tih cheu, chu chu kan \awng\aina khawm a nih.

In \hatna dawngtu: -Joseph Joute le sûnghai

Rengkai, Bible Hill, Churachandpur-28.

Lung deng-naah nuhmei pakhat a thimUZAFFARNAGAR: Uttar Pradesh-a chun Pa-thienni zantieng khan Nawala village-ah thil chite leia pawl pahni hai inkara inhrietthiemnawna tlunga inbeituona le lunga indengtuona tlung leiin nuhmei kum 20 mi pakhat in thina a tuok. Nuhmei kum 20 mi hi lunga denghliem a ni a, hospital panpui a ni hnun-gin damzo loin a thi a nih. Hi thil tlung le inzawm hin mi pahni Akbar le Shavez hai chungah case regis-tered a nih.

FIELNAPathienin rem a ti chun hungtlung ding Tarik 12nd Jan. 2019 (Inringni) Dar 12 Noon hin kan naupa

mR vARThANGLUOi vARTeS/o (L) Lalkamlien Varte

Le miss RUThY LALsANhimD/o Upa lalhmunsang of Rengkai

Pathien le Kohran Dan Thienghlimin Rengkai ICI Biekinah Kut insuina an nei ding a ni a. Hi huna hung \hang ve a lawmna ruoi (Rengkai ICI Biekin Compoun-dah) mi hung kilpui dingin hi chanchinbu tiemtuhai po po kan hung fiel cheu.

Fieltuhai:-1. Dengzik (A nu) W/o (L) Lalkamlien Varte2. Upa Lal H.Varte (A papui)3. Jouremthang (A papui)4. Sanglui Varte (A pate) (8,9)

SIELMAT CHRISTIAN HIGHER SECONDARY SCHOOLSielmat, Churachandpur

TEACHERS REQUIRED

Applications are invited for teaching posts in the High School, Middle and Primary Sections of the School.

Qualified, born-again and committed Christians may submit their cur-riculum vitae in person to the Principal not later than 15th January, 2019.

Sd/-Principal

SCHSS(8,11)

EC in Thiruvarur A/C byelection a

cancelledNew deLhi: Election Commission in Tamil Na-du-a Thiruvarur Assembly byelection January 28, 2019 a nei le vote tla hai January 31, 2019 a tiem dinga No-tification a lo insuo ta chu Cyclone Gaja leia rehabilita-tion sin thaw mek a ni leiin a cancelled. August, 2018-a Tamil Nadu Chief Minister hlui le DMK MLA M. Karunanidhi thi leia Thiruvarur Assem-bly constituency-a hin bye-lection nei hung \ul a nih. State Chief Secretary in Cyclone Gaja leia thli le ruo in thil a suksiet hai indinthar-na le sawmdawlna sin thaw mek a ni thu le, restoration process hin thla 3 sung vel hun a la aw ding thu an tlun hnunga Election Commis-sion in byelection nei ding hi a hung cancelled a nih. Thiruvarur \hangin Tam-il Nadu a chun tuhin MLAs 18 disqualified anni bakah AISDMK MLA pakhat thi leiin constituencies 20 hai chu a ruok (MLA nei lo) a um mek an nih.

Ni 3 cham dingin Norway PM Solberg New Delhi a hungtlungNew deLhi: Norway Prime Minister Pi Erna Solbarg chu India rama ni 3 sung cham dingin Thaw\anni khan New Delhi a hungtlung. Pi Solberg hi Norway sawrkar-a senior officials le business delega-tion team in an hung zui a, Indo-Norweigian Business Conference-ah \hang a tih. Pi Solberg hi Thawleni hin Rashtrapati Bhavan-ah dan pangngai angin lawm-lutna (ceremonial recep-tion) um a ta, a cham sungin Prime Minister Narendra Modi; President Ram Nath Kovind, Vice President M.

Venkaiah Naidu bakah Ex-ternal Affairs minister Pi Sushma Swaraj hai khawm inhmupui a tih. India le Norway hai hi economic le thil dang danga thawtlang mek niin,

ship-building, petroleum services, hydropower, clean energy le IT services le a dang dang haiah Norwei-gian companies 100 chuong India ramah an sumdawng (invest) mek a nih.

Tukum LS le Assemblies 7 hai a ruolin phase 9-10 a election nei a ni el theiNew deLhi: Tukum Lok Sabha Election hung um ding hi Election Com-mission chun phase 9 an-nawleh phase 10 in states 6 annawleh pasari hai le in-ruolin election a huoihawt el thei niin thu dawngna chun a hril. States 4- Andhra Pradesh, Odisha, Sikkim le Arunachal Pradesh Assem-bly fe mek hai chu May le June, 2019 a tawp ding an ni a, Jammu and Kashmir Assembly election khawm nei dingin riruong a siem mek bakah Maharash-tra le Haryana Assembly hai khawm November chawlkar hmasa taka tawp ding an ni leiin hieng states haia khawm hin Lok Sabha Election, 2019 le inruola election nei ni el theia hril-rik a nih. Maharashtra le Haryana Assemblies hai November chawlkar hmasa taka tawp ding an ni leiin Lok Sabha Election le inruola election nei an ni chun tukum sung a hranin India ramah elec-tion huoihawt a \ul tanaw

ding a nih tiin Election Of-ficial chun a hril. Election Commission chun inthlang hun ding hi February chawlkar nuh-nung takah a puong ring a ni a, Election chu April 8 a inthawk annawleh hi neka remchang lem ding ni ah \an ni el theia hril a nih. Kum 2014 khan Lok Sabha Election hi Phases 9 in April 7 a \an le May 12 a zo a nih. Haryana le Maha-rashtra Assembly hai le a ruola election nei ding le dingnaw thu chu political ngirhmun izir ning a tih tiin EC official thusuok chun a hril a, hieng states pahni

hai hi BJP sawrkarna an ni leiin BJP in \ha dinga a ring chun hieng state pahni han term tawp in Assembly \hiek (dissolve) dingin ngen an ta, Assembly dissolve a hung ni chun Lok Sabha le a ruolin election hi nei theiin a hung um ding a nih. Lok Sabha le States Assemblies 7 hai a ruola election neikawp ding hin Election Commission chun resources indaitawk a nei tiin EC official thun a hril a, election a ruola nei thei ding a ni phawt chun se-curity forces chungthuah khawm harsatna um naw nih tiin government official chun a hril.

Sikkim Assembly term hi May 27, 2019 a tawp ding a ni a, Andhra Pradesh, Od-isha le Arunachal Pradesh Assemblies hai chu June 18, June 11 le June 1, 2019 haia tawp ding an ni a, Ma-harashtra le Haryana As-semblies hai hi November 9 le November 2, 2019 haia tawp ding an nih. Election Commission report dungzuiin EC chun ballot unites 22.3 lakh; control units 16.3 lakh le VVPAT or paper-trial ma-chines 17.3 lakh Lok Sabha Election huna hmang din-gin a nei. EC in machines a nei hai lai hin training-na le replacements haia mi hai a \hangsa.

EVMs hai temper-proof an nih: cEc

ChANdiGARh: Chief Election Commissioner Sunil Arora chun, Elec-tronic Voting Machines (EVMs) hai chu tawkdan-glam thei lo (temper-proof) an ni a, expert committee enkaina hnuoia um an ni a, ringhla le ringzonawna ding iengkhawm a um nawh tiin a hril. Hi thu hi Thaw\anni-a Post-Graduate Institute of Medical Education and Re-

search (PGIMER), Chandi-garh hmuna academic ses-sion thar hawngnaa mipui fekhawm hai hmaa thu a hrilnaa a hril a nih. Political party tum tum han tuta hmaa inthawk EVMs tawkdanglam thei a nih tia sawiselna an lo siem ta le inzawma hi thu hi CEC in a hril a nih. Awlsam taka tawkdanglam mei mei thei a ni nawh ti hi India mipui po poin an hriet a \ul, tampering le malfunction-ing chu a hran ve ve a nih. Machine hrim hrim an fuk naw (malfunction) thei. Car thar khawm inchaw la, chawlkar khat hnungah a khawl buoi a um thei, tiin CEC chun a hril bawk.

North Korea President Leh Kan Inbiek Zing: Donald Trumpw A s h i N G T O N : U S President Donald Trump chun, ni kum June 2018 a North Korea President Kim Jong Un leh Singapore-a an inbiekna sukpuitling dinga kalpen iengkhawm a um naw thu le, North Korea-in US an \hi zawm naw zingna thuah President Trump chun, ‘indirect-in kan inbiek zing’ tiin White House-a press hai kuomah a hril. P a t h i e n n i k h a n chanchinbumi, White House correspondent hai kuomah, North Korean President Kim Jong Un leh indirect-in an inbiek zinga. Chu chun Asian rama indopui suok ding khawm a veng niin a hril. White House meeting zo hin senior aministrative officer hai leh Camp David an pan a. Vuongna sung a lut hmain, “Hi in (White House) a ka hung lai khan chu US chu North Korea le indo el thei dinga boruok sosang zing kha a nih a. Tuhin chu a zie a um tah. North Korea leh inbiekna \ha taka nei thei

an tah. Kei nih lovin mi dang President ni hai sien chu indo tang in tih” tiin a hril. Kar hmasak khan President Donald Trump chu Kim Jong Un kuoma inthawkin lekhathawn dang a hmu nawk a, inbiekna nei nawk a nuom thu a hril niin a hril a. Inbiekna ding hun le hmun thu ruok chu iengkhawm a hril sa nawh. T r u m p c h u n , ” T u t a inthawka hun sawtnawte ah a ni ding le hun ding puong ni tang a tih. Inbiek an nuom a, eini khawm inbiek ei nuom a. Ieng thu am hril an nuoma ti en phawt naw ma nim. North Korea leh chu inbiekna \ha taka nei ei nih” tiin, Kim Jong Un le khawm ‘indirect-in’ an inbiek paw zing niin a hril bawk. Ni kuma Singapore-a an

inbiek khan Korean Peninsula lai Nuclear bomb sukbo vawng dingin an inbiek a. US khawmin North Korea chu theitawpa \hangpuia sukhmasawn ding ti a ni bawk a. North Korea-in iengtik am a nuclear bomb hai a \hiek ding ti le, US khawmin iengtikam a ‘economic sunction’ a hlip ding to puong an nawh a. Kum Thar 2019 thu a hrilnaah Kim Jong Un chun, US-in economic sanction a puong khum hlipna ding program a nei naw chun, keini khawm nuclear bomb thua kan thutiem kan thleng el thei a nih. tiin a hril a. Trump chun, economic sanction chu a nidan ang angin la um zing a ta, US in ‘positive results’ a hmu chu hlip la ni naw nih” tiin a hril

Malaysia Hai King Muhammad A Lal\hungpha Hlip ThlakK U A L A L A m P U R : Malaysia ramin 1957 a British a inthawka zalenna a hmu a inthawka a vawi khatna dingin, Muslim tamna ram Malaysia hai lalpa Sultan Muhammad V chun a lal\hungpha a inthawkin a \um hnuoi ta ding thu a puong. Kuala Lumpur lal ina thupuongtuhai hril dan chun, King Muhammad chun medical leave a lak china inthawkin a hma tieng ding hun a hril thei ta nawh a. A hrilselna khawm a tlahnuoi pei ta leiin a lal\hungpha a inthawkin a lo insiekieng phawt ta ding a nih, tiin a puong. King Muhammad hin ni kum November thla khan

a damnawna leiin medical leave a lak thu a puong a. Inenkawl le chawl hmang dingin foreign tieng an zin a. An zin sung hin official taka confirmed-na a um naw chu Russian nunghak Miss Beauty Queen khawm lo nih tah hlak nuhmeiin a nei nia hril a nih. An National Palace a inthawka thusuok chun a confirmed bawk a. “Lalpa

chun Malaysia mipuihai chu inhmangai tak le inthuruol taka um tlang pei dingin a ditsakna an hlan a. A ram mipuiihai chu dawthei tak le taima takin hmatieng pan pei dingin an cha a nih” tiin Royal Palace thusuok chun a zieka, Comptroller of the Royal Household, Wan Ahmad Dahlan Abdul Aziz in a signed.

Malaysia hai lalpa kum 49 chauva la upa, la naupang tak an banna san an hril naw vawng a. A mizie ruok chu Car hrat chi le nunghak hmel\ha la tleirawl deu dit mi a nih ti an hril bawk. King Muhammad hi December 2016 khan lal\hungpha a kai chau a ni a. November 2018 khan medical leave a laka, chu sung chun Russian nunghak leh an lo innei hman nia hril a nih. Malaysia Muslim hai danin an lalpa chanchin hril suok a rem naw a. Ieng angin lo sie sienkhawm an lal mimal chanchin an hril ngai nawh. An lalhai an inza em em a. Malay Muslim tak hai lem chun an lalpa hming an hrilsiet

ngam nawh. Tuta an lalpain nuhmei a nei anga hril khawm hrilchiengna iengkhawm an nei nawh. A hriselna thu khawm an hril bawk nawh. Malaysia lal hai khi inza an hlaw hlea chu a taka thuneina tak tak an nei ta nawh a. An nina chu Ceremonial a nih a. Sawisel thieng lo an nih. Ma lays ia r am chu Constitution dungzuia i n e n k a w l a n n i h a . Constitutional Monarch a nih. Lal\hungpha chu kum 5 dan pe iah an thlakthleng ding a nih. Sultan Muhammad V-na hi lal\hungpha a inthawka inhlipthla hmasatak a la nih.

Bangladesh President Thar Dingin Shiek Hasina Bawk Laklut

dhAKA: Bangladesh Prime Minister ni lai Ms Shiek Hasina chu, December 30-a national election ah an party Awami League bawk hratna an chang nawk leiin a term lina dinga Prime Minister ni dingin Thaw\anni khan laklut a nih. Shiek Hasina party hai chun vote thlak po po laka 90% hmuin hratna an chang a. Selkaltu tieng Bangladesh Nationalist Party le a dang dang hai chun election nei \hat nawk an rawt a. Dan lo taka tling nawk niin an hril. Kum 71 a upa Shiek Hasina chun a Cabinet a sawidanglam met tah a. Cabinet post inlar tak tak hai bakah Finance khawm aman a chel ta ding a nih.

Ningani khan House Leader dinga thlang/ruot a nih a. Hi hi a \um lina an tah. S h i e k H a s i n a h i Bangladesh hmusuoktu B a n g a b a n d h u S h e i k h Mujibur Rahman naunu a nih a. An rama Iron Lady tia hriet lar ve a nih. Pathienni khan Cabinet 47 umna Union Cabinet khawm laklut a nih a. Veteran politician tamtak ban \he an ni bawk. Selkaltu tienga hrattak PM hlui bawk Bangaldesh Nationalist Party hotu Khaleda Zia le rawi han election result an hnawl leiin, Opposit ion hotu dingin Awami League Grand Alliance a party pakhat tho Jatiya Party chun Opposition \hungna \hung a thlang. (Reuters)

Gujarat-ah Teachers pakhat –pahni chau chau umna Schools 12,000 a um

GANdhiNAGAR: Ma-nipur chau ni loin Govern-ment Schools haia teacher indainawna hi India ram state dang haia khawm a nasa hle. Prime Minister Narendra Modi home state Gujarat –a chun Educa-tion Deparment in sur-vey an thawnaah schools 12,000 hai chu Teacher pakhat annawleh pahni chau chau enkawlna hnu-oia um le students 100 neka tlawm umna Schools 15,171 a um bawk. Official record dung-zuiin Gujarat-a Govern-ment schools um hai laia 8,673 (26%) hai chun student 51 neka tlawm an

nei a, students 100 neka tlawm umna schools 6,498 (20%) an um bawk a, hieng government schools hai belkhawma students 100 neka tlawm umna schools 15,171 (46%) a um. Hieng Schools tam-lem hai hi class X chen umna dam an nih. Schools tam tak teacher nei loa an umna san hi teachers tamlem hai tlangram bielah an fe nuom naw lei a ni a, hi lei hin students 100 neka tlawm umna hai chu state sawrkar in a khar el thei. Education siem\hatna dingin Education depart-ment chun student tlawm

deuna hai chu school dang le keikawp/inkawp-tir dingin riruong a siem a nih tiin State Education minister Bhupendrasinh Chudasama chun a hril. Student tlawmna schools hai khar hi pawi-sa save tumna lei ni loin students hai teacher \ha le indaitawk peka quality education inumtir a nih tiin minister chun a hril bawk. Hieng laizing hin Shaishav Child Rights NGO co- founder Pa-rul Sheth chun, schools merged hin nuhmei student hai ta dingin harsatna nasa lem an tlun a ring thu a hril.

Gujarat chu India rama Pawisa note lem man rawnna tak a nih

AhmedABAd: Kum 2015 a inthawk khan PM Modi home state Gujarat chu India ram le inri state hai laia pawisa note lem man rawnna tak state a ni a. Rs. 500 le Rs. 1000 notes hai that (demonetise) a ni hnung kum 2017-2018 sung khawm khan India rama pawisa note lem (fake Indian currency Notes- FICN) man rawnna tak a nih. Kum 2015-2016 khan Gujarat-a hin FICN Rs. 3.96 crore anghu man a ni

laiin kum 2017-18 sung khan Rs. 10.16 crore ang-hu FICN man a nih tiin Na-tional Crime Record Bu-reau (NCRB) chun January 1, 2019 khan Lok Sabha an hriettir. Kum 2018 sung khan Gujarat-a hin pawisa notes lem 27,724, Rs. 1.15 crore anghu man niin border states hai laia pawisa note lem man rawnna tak dawttu a ni a. Note lem man rawn-na tak chu West Bengal niin Rs. 1.40 anghu pawi-sa notes lem man a nih.

BJP MLA hlui Kunjilal

Meena thiJAiPUR: Rajasthan-a se-nior BJP leader le MLA vawi 4 lo nit ah Kunjilal Meena (86) chu Thaw\anni khan damnawna leiin en-kawla a umna hospital-ah a thi. Meena hi Swai Mad-hopur district-a Bamanwas constituency-a inthawk MLA dinga vawi 4 lo tling ta le MP khawm lo nitah a nih.

JNV seats 5,000 a sukpung dingNew deLhi: India ram pumpuiah Jawahar Navodaya Vidyalayas haiah chun kum 2019-20 academic session a inthawk seats 5,000 a sukpung ning a tih tiin Human Resource Development Minister Prakash Javadekar chun Thaw\anni khan a puong.

BSP MLA in BJP lead-er han Kamal Nath

sawrkar sukthluk an tum tiin an tum

BhOPAL: Madhya Pradesh-a Bahujan Samaj Party (BSP) MLA pahni um hai laia pakhat chun BJP leaders han Mr Ka-mal Nath CM nina hnuoia Madhya Pradesh-a Con-gress sawrkar sukthluk tumin sawrkar thlawpna hnukkir dingin vawi tam tak an infui ta niin Pathi-enni zan khan a hril. Intumna siemtu hi Damoh district, Bun-delkhand region-a Path-ariya A/C a inthawk a vawikhatna dinga MLA dinga thlangtling Rambai Parihar a nih. CM Kamal Nath in Congress legislature party meeting zoa a chengnaina ruoi buotsai naah Mr Pari-har le BSP MLA dang pak-hat Sanju Kushwah (Bhind Seat) le Bijawar a inthawk SP MLA Rajesh Kumar @ Bablu Shukla hai an va \hang huna hi thu hi Mr Parihar in a hril a nih.

Page 4: Hmasawnna Thar Thar/2019/January/HT-08-01...khan Sociology subject-ah a hlawtling ve. UGC NET a quali-fied hi Colleges le Uni-versity level haia lecturer (Assistant Professor) sin

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSTUOLBUOL (JANUARY) 08, 2019ThAwLeNi (TUesdAY)

sun ZAWMnA.......

Spanish La Liga:

Barcelona hrat; Real Madrid chu Real Sociedad lakah a tlawm

COLiseUm ALFONsO PeReZ: Getafe chun Pa-thienni zan sawthnung khan an home Coliseum Alfonso Perez stadium-ah hma\huoitu Barcelona an mikhuol a. Bar-celona chun first-half sunga Lionel Messi le Luis Suarez hai goal hmangin a mikhuoltu Getafe CF 2-1 in an hne. Goal hmasa Lionel Messi in minute 20 naah a thun bakah minute 39 naah Luis Suarez chun a hung thun ve a. First-half bo tawm minute 43 naah Jaime Mata chun Ge-tafe CF ta dingin goal a hung thun ve leiin first-half chenah

Barcelona chun 2-1 in Getafe hi an hne a. Second-half hnun-gah goal dang a lut belsa ta naw leiin Barcelona chun 2-1 in Getafe hi an hne sawng ta a nih. Barcelona chun hratna an chang lei hin games 18-ah point 40 hmuin hma an \huoi a, anni dawttu Atletico Madrid chun point 35 an hmu a, an kar-ah point 5 a tla. Hieng laizing hin Pa-thienni zan khan Real Ma-drid chun an home Santiago Bernabeu stadium-ah Real Sociedad a mikhuol a. Real Sociedad chun Willian Jose

le Ruben Pardo hai goal hman-gin Real Madrid an hne. Goal hmasa Willian Jose in min-ute 3 naah Penalty in Real Sociedad ta dingin goal a thun a, second-half minute 83 naah Ruben Pardo in goal a hung thunsa leiin inkhel tawp che-nah Real Sociedad chun Real Madrid hi 2-0 in an hne a nih. Real Madrid player Lucas Vazquez chun minute 61 naah Red Card a hmu a. Hi lei hin Real Madrid chun inkhel tawp chenah player kim loin Real Sociedad hi an hrawn a nih. Tuta \um hi kum 15 liemta sunga Real Madrid home-a an mikhuol (Real Sociedad) in hnena an changna hmasa tak a nih. Pathienni zan inkhel dang haiah Sevilla le Atletico Ma-drid 1-1 in an indraw a, Eibar le Villarreal 0-0 in an indraw. Pathienni zan inkhel zo chena hin Sevilla chun point 33 hmuin pathumna an ni a, Alaves le Real Madrid han point 31 le 30 hmuin palina le pangana an nih. FA Cup roundup:

Manchester City, QPR, Doncaster, Barnet, Watford, Oldham, Milwall le Newport County an hratmANChesTeR: FA Cup Third round khel mekah Pathienni zan khan Manchester City chun an home-ah Rotherdam an mikhuol a. Manchester City chun an mikhuol Rotherdam goal-ah ball insurtirin hnesaw takin 7-0 zetin an hne. Goal hmasa minute 12 naah Raheem Sterling in City ta dingin goal a thun a, hi zo minute 43 naah Phil Foden le minute 45+1 naah Semi Ajayi (OG) in City ta dinga goal a thun bawk leiin first-half che-nah Man. City chun Rotherdam hi 3-0 in an hne nghal a. Second-half minutes 52 le minute 73 na haiah Gabriel Jesus le Riyad Mahrez han goal an thun bakah inkhel hun bo

hnai tieng minute 78 le 85 na haiah Nicolas Otamendi le Leroy Sane han City ta dinga goal an hung

thun belsa nawk leiin inkhel tawp chenah Man. City chun Rotherham hi 7-0 in an hne ta a nih.

Pathienni zan inkhel dang haiah QPR in an home-ah Leeds United 2-1 in an hne a, Preston chu an home-ah Doncaster in 3-1 in an hne a; Sheff United chu an home-ah Barnet in 1-0 in an hne bawk. Chun, Watford in Woking 2-0 in an hne a, Oldham in Fulham 2-1 in an hne bakah Millwall in Hull City 2-1 in an hne a, Newport County in Leicester City 2-1 in an hne bawk. Thaw\anni zan sawt hnung khan FA Cup Third round taw-pna tak Wolves chun Liverpool a mikhuol. January 16 le 17, 2019 hai khin 3round replay um a tih.

Hero I-League

Real Kashmir in Mohun Bagan hnein pahnina an nitah; Vawizan Indian Arrows le East Bengal inkhel ding; Aizawl Fc coach an ban

sALT LAKe sTAdiUm: Mohun Bagan chun Pathi-enni zan khan an home-ah Real Kashmir an mikhuol a, an mikhuol Real Kash-mir chun Mason Robertson goal pahni thun hmangin 2-1 in an hne. Goal hmasa Mason Robertson in minute 33 naah Real Kashmir ta dingin goal a thun a, sienkhawm Sony Norde in minute 42 naah Mohun Bagan ta din-gin goal a hung thun ve leiin first-half chenah 1-1 in an indraw a. Second-half minute 73 naah Robert-son bawkin Real Kashmir ta dinga goal a hung thun nawk leiin inkhel tawp chenah Real Kashmir chun Mohun Bagan hi 2-1 in an hne a. Hratna an chang lei hin Real Kashmir chun games 11-ah point an 21

hmu tling a, goal difference leiin point 21 ve tho hmua pahnina ngirhmun hluotu NEROCA (Manipur) le-khelin league table-ah pahn-ina an hung ni ta a nih. Pathienni zan inkhel zo chena hin Chennai City chun games 11-ah point 24 hmuin hma an \huoi a, NEROCA chu pathumna niin Churchil Brothers chun games 11-ah point 19 le East Bengal chun game 9-ah point 16 hmuin palina le pangana an nih. January 8, 2019,

2:00PM hin Indian Arrows chun East Bengal Mikhuol a tih. Indian Arrows hin games 10-ah point 10 hmuin pakuona an ni mek. Hieng laizing hin Champion lo nitah Aizawl FC head coach Raikhan chun Inrinni zan an Home-a Indian Arrow an hnenaw hnungin tuta season-a an chet siet leiin Pathienni khan head coach a ninaa inthawk inbanna a pek a, an banna hi pawmpek a ni ring a nih. Aizawl FC chun tuta season fe meka games 11 an khel ta haiah vawi 6 an lost ta a, an khingpui hai vawi 3 an indrawpui bakah vawi-hni chau hratna an la chang leiin points 9 chau la hmuin a mawngdap tak dawttu-a \hangin relegate thei ngirh-muna an um mek a nih.

Raikhan

Football Thuthang:• Barcelona chun Spanish midfielder Denis Suarez (25) tuta January transfer window a hin zawr an tum nawh. • Manchester United chun Roma’s Greece defender Kostas Manolas (27) an enthlak mek. • Manchester City manager Pep Guardiola chun, kum 18-a upa English winger Phil Foden in loan-a club a suoksan ding thil thei lo a nih tiin a hril.

AFC Asian Cup 2019:

India chun Opening match-ah Thailand 4-1 in a hne; Thailand in a coach a banABU dhABi: AFC Asian Cup Group stage khel \an mek a ni a, India chun an opening match-ah Pathi-enni zan khan a mikhuoltu Thailand 4-1 zetin an hne. Goal hmasa Sunil Chhetri in minutes 27 naah penalty in India ta dingin goal a thun a, sienkhawm minute 33 naah Terasil Dangda chun Thailand ta dinga goal a hung thun ve leiin first-half chenah 1-1 in an indraw a. Second-half minute 46 naah Sunil Chhetri chun India ta dinga goal pahnina a hung thun bakah minute 68 le minute 80 na haiah An-

irudh Thapa le Jeje Lalpe-khlua han India ram ta din-ga goal an hung thun nawk leiin inkhel tawp chenah In-dia chun Thailand hi 4-1 in an hne ta a nih. Ball posses-sion zawnga chun Thailand hin possession an hau lem a, an possession chu 66% zet a

ni laiin India ball possession chu 34% chau a nih. India in hratna an chang lei hin Group A-ah point 3 hmuin hma an \huoi. Tuta \um hi Asian Cup-ah India vawi 4 a khel na a ni a, AFC Cup a \hangna nuhnung tak chu 2011 edition kha a nih.

Group A a hin Bahrain, United Arab Emirates le Thailand hai an um a. Bah-rain le United Arab Emir-ates hai chu Inrinni khan 1-1 in an indraw leiin point 1 ve ve hmuin pahnina le pathumna an ni a, Thailand chu palina a nih. Hieng laizing hin India in 4-1 zeta a hneban hnungin Thailand chun a head coach Milovan Raje-vac a ban. Serbia mi Rajevac hi April, 2017 a kha Thai-land head coach a lak a ni a, December, 2018 a ASEAN Football Federation Cham-pionship title Thailand in a

defend (hum) zonaw hnun-ga inthawk pressure nasa tak lo tuok \an ta hrim a nih. Rajevac ban a ni lei hin a assistant Sirisak Yodyard-thai chu interim head coach dinga ruot a nih. Pathienni zan match dang haiah Group B Aus-tralia chu an home-ah Jor-dan in 1-0 in a hne a, Syria le Palestine chu 0-0 in an indraw bawk. January 8, 2019, 7:00PM hin Group D ah Iraq le Vietnam inkhel an ta, 9:30PM in Group E-ah Saudi Arabia le North Ko-rea inkhel an tih.

Golden Globes Award ah Green Book-in Pathum Lak

L O s A N G e L e s : Enter ta inment khawvela chawimawina insang mi tamtak beisei le hnawt 76th Golden Globe Award 2019 chu ring nawna tieng tak ‘Green Book’ in award pathum lain a dawng rawn tak a nih a. A hnaitak le mipui ring ‘A Star is Born” Lady Gaga le Bradley Cooper hai changna chu a khum tah a nih. ‘Green Book’ hin Best Motion Picture - Musical or Comedy, Best Screenplay le Best Performance by an Actor in a Supporting Role (Mahershala Ali) hai a lak a nih. Kum 44-a upa Mahershala Ali hin 2017 Oscar ah khawm ‘Moonlight’ film ah hi category bawkah a lo lak tah. “Hi award ka lak theina dinga mi \hangpuitu ka nu, ka nuhmei le ka pihai, ma lova mi lo tawngtaipektuhai kuomah lawmthu ka hril” tiin a hril. Director Peter Farrelly chun Award a dawng zovin a film-a inthawkin moral an chuktir ang taka inchuk dingin audience hai a fiel a. Award ceremony ah chu a la um ngai nawh. ‘Green Book’ hi Jazz musician Don Shirley le a ruolpa Italian-American le bodygyard Tony Vallerlonga hai chanchin a nih a. Awmlo taka ruol\ha tak an nina chanchin a nih. Green Book hin Crazy Rich Asians, The Favourite, Mary Poppins Returns le Vice hai a khumkhel vawng a nih.Tu kum 2019 Golden Globe winners hai chu:Best motion Picture – drama Bohemian Rhapsody Best motion Picture – musical or Comedy: Green Book Best screenplay – motion Picture: Green Book Best Performance by an Actress in a motion Picture – drama : Glenn Close, The Wife Best Performance by an Actor in a motion Picture – dramaRami Malek , Bohemian Rhapsody Best Performance by an Actress in a motion Picture – musical or Comedy: Olivia Colman, The Favourite Best Performance by an Actor in a motion Picture – musical

or Comedy : Christian Bale, Vice Best Performance by an Actress in a supporting Role in any motion Picture : Regina King, If Beale Street Could Talk Best Performance by an Actor in a supporting Role in any motion Picture : Mahershala Ali, Green Book Best director – motion Picture: Alfonso Cuarón, Roma Best Original score – motion Pictureust in hurwitz,: First Man Best Original song – motion Picture shallow,: A Star Is Born Best Animated Feature FilmSpider-Man: Into the Spider-Verse Best Television series – drama : The Americans Best Tv series, ComedyThe Kominsky Method Best Performance by an Actress in A Television series – drama : Sandra Oh, Killing Eve Best Actress in a Limited-series or Tv movie : Patricia Arquette, Escape at Dannemora Best Actress in a Tv series, Comedy: Rachel Brosnahan, The Marvelous Mrs Maisel Best Performance by an Actor in A Television series – drama: Richard Madden, Bodyguard Best Actor in a Tv series, Comedy : Michael Douglas, The Kominsky Method Best Actor in a Limited-series or Tv movie : Darren Criss, The Assassination of Gianni Versace: American Crime Story Best supporting Actress in a series, Limited-series, or Tv movie Patr icia Clarkson, Sharp Objects Best supporting Actor in a series, Limited-series or Tv movie: Ben Whishaw, A Very English Scandal Best motion Picture, Foreign Language: Roma Best Television Limited series or motion Picture made for Television: The Assassination of Gianni Versace: American Crime Story

The Spice Girls Han £80 Million Hlawna Ding An Hnawl

LONdON: British nunghak hlasak thiem le lam thiem band 1990s laia khawvel \hawngtuhai The Spice Girls hai chun kum 20 vel hnungah inzawm khawm nawka Tour nei nawk an nuom thu an hril zing laiin America Tour neia £80 million hlawna ding program ruok chu an hnawl nawk ang reng niin The Sun chun a ziek. The Sun ziek dan chun, tu kum hin mi palihai chun ‘come back’ concert le tour hai neiin TV interview hai leh 12 million vel hlaw

seng theina ding Britain ah program an siem a. Chuong thu chu US tienga um han an lo hriet a, US Tour nei dinga an fiel hlakin an band sungah ‘tension’ a siem pal inlau leiin an hnawl niin a hril. The Spice Girls member inhman dinga inhril Mel B, Geri Horner, Mel C le Emma Bunton hai chun Britian sungah chu inkhat nu an nina le sungkuo enkawltu an nina hre zingin Tour program a pawimaw ang peiin an nei thei a. Anachu, ram hla taluo (America ang) ah chu Tour tak tak hang nei ding chun an zo an inring naw deu niin an hril. The Spice Girls hai hin ‘come back’ tour nei dingin an inbuotsai nasa hle a. Hla thar hai khawm an phuok a. Anni laia member pakhat Post Girl an ti, Victoria Beckham ruok chu an hman naw ding thu a hril leiin an fiel ngam ta naw a. An hman ding le a nuom povin an thaw ta ding a nih. Victoria a \hang thei naw ding lei hin amain a sak hla lines hai khawm an sukdanglam met meta, a thumal hai khawm a hmaa orginal naw ang deuvin an hlahai an siem\ha niin an hril a. An hla thuhai khawm an sak suok hmain fans hai hmu thei dingin an share vawng a nih. ‘Comeback Tour’ nei an tum zing laiin iengtika \an ding am, khawlaia inthawkin am thaw \an ding tihai chieng tak hrilna a la um nawh.

Kylie Jenner-in Inhuolna Kutsebi Bun An LangtirLos AngeLes: Kum 21-a upa Kardashian sungkuoa naupangtak Kylie Jenner chun a nau pai thua mi tamtak ngaidan hran hran an neitir ang deuh khan, nau a nei zo hnung kum khat tling vangin Travis Scott le an inhuol a nih dim tia ngaituo thei dingin a Wedding Finger ah inhuolna kutsebi a bun a, fans hai an hmutir bawk. Kylie Jenner hi iengkhawm caption (comment) ziek lovin lunghlu Diamond kutsebi a bun chu fans hai hmu ngei ngei dinga suklangin, a var vawnga incheiin ‘cropped coat’ hnuoiah ‘cropped turtleneck’ a haka, kekawr khawm a var bawk leh an pholang a. A phing lai ang bawkin a kutsebi chu a langsar hle. A sam ruok chu a pawl vawng a. A darah Bag var bawk a paia, a pheikhawk khawm a var bawk mawza bovin a bun a. Fans hai mit latu tak le zawna siem tamtaktu chu a vawitieng kut-te-u a kutsebi chu a nih. Fans pakhat chun, “Kha kutsebi kha ‘promise ring’ am ‘engagement ring’? tiin an dawn a. Anachu, a hranin a dawn chuong nawh a. A kutsebi thup a tum chuong bawk nawh. Kha hma met khan nau a neina Travis Scott chu The Rolling Stone magazine leh interview an neina ah nuhmei nei ding thu a hril a. “Kan innei vat tah el thei. Iengtin takin amanih nei dingin hma ka lak chu a ngai an tah” tiin nau pakhat nei Kylie ngaizawngpa chun a hril. Hmun tamtak ah Travis a comment danhai en chun tamtak chun an innei tah an sawn hlak. Kylie Jenner a konaa chun ‘Wifey” (nuhmeinu) a tih hlaka, a rukin an innei an sawn. Amiruokchu, mi pahni sungkuo siem tuma tei kuol mei mei lai an nizie a hrila, an innei tah iengkhawm a hril nawh.

Travis-in a hril pei dan chun, “Thu hril ding kan la tlasam naw ve ve a. Kei khawm ka tour fenahai le sinah \hangpui ka ngai a. Chutaka ding chun ama a um” tiin Jenner nei a nuom thu a hril bawk. Travis Scott le Kylie Jenner hai naute hi February 1, 2018 khan a pieng a. Kum khat a tling vang tah. Kylie Jenner chun naute lawm inhawi a ti taluoa, pahni bek nei ka nuom, tiin a lo hril tah bawk. Kylie Jenner chun a unu Kim Kardashian khawm an nau palina ding mi phing hawin an pai ti thu a hriet a inthawkin nau pahni ding nei a sukthafan niin a hril a. Amiruokchu, pasal nei ve tum ran Khloe Kardashian chun a sangnuin a nei san ding chu a remti nawa, aman nei hmasak a nuom a nih. Tum an hmasa ding hunin la hril a tih.

Kohran pawl 12 han thusuok an siemCCPUR: ZRO sunga lead-ership thua buoina neu neu um le inzawmin Zomi sun-ga Kohran pawl tum tum 12 hai chun thusuok siemin, inrem taka um theina dinga \awng\aina leh hma an lak zing thu, inremna le mu-ongna a um theina dingin Kohran pawl tum tum han mihriem hringna ta dinga \ium thei ding invauna an ditnaw thu an puong. Civil Society tum tum

hai khawm tharum insuona hrim hrim lakah insiekieng dingin an ngen bawk. An thusuok a hin Rev Stepen Chinzathang Sr Executive Secy ZPCS; Rev T Chin-minlian, Executive Direc-tor TBC (ABA); Rev Sut-khanthang, Executive Secy CBA; Rev Harry Muanlal, Executive Director, EOC; Rev Kamkhotinthang Nei-hsial, Area Coordinator MPCS Manipur Area; Rev

T muankhup, Executive Director, BCM; Rt Rev SK Manlun, Bishop MELC; Rev T Thangginmuanlian Zou, Executive Director ZCBC; Rev L Liankhan-lal, Executive Secy, SBCA; Rev Jamsuanpau Suantak, Executive Director, TBC (IFCA); Rev S Vungmin-thang, General Secy EBC le Rev Dr Khen P Tomb-ing, Chief Coordinator PCI (R) han hming an ziek.

“Manipur ah khawm Inner PC (Gen-eral) le Outer PC (Scheduled Tribe) hai, a pahniin BJP-in la ve veng an tih” tiin a hril. Manipur Pradesh Congress President Mr TN Haokip ruok chun CM N. Biren Singh thuhril chu hnawlin, “BJP chu hnawl

suokin an um mek ta a. Kum thara khawm hnawt dawk nih tang an tih” tiin a hril a. “PM Modi darkar khat Imphal a hung inzin \um khan MPCC zawna pawimaw tak tak 13 pakhat khawm a dawn thei nawh” tiin a hril bawk. (PNS)

BJP-in Manipur-a LS seat 2 la’ng a tih: N. Biren

|halaihai lai Central le State sawrkar scheme hai hrilin state puotieng train-ing fe nuom dinghai en-trepreneur thlang suok nih nghal pei an tih” tiin a hril. CM chun, “Local entre-preneur (sumdawngtuhai) chu an sumdawngna suk-phurna dingin loan chite te pek ning an ta, remchang siempek pei ni bawk an tih. Mi dang khawm sin tamtak

siempek pei an nih theina dingin entrepreneur pakhat chauh khawmin member tamtak nei thei a nih” tin a hril a. |halai thiemna \ha tak tak neihai chu an talent hai sukpung dingin a hril. Manipur Start-Up hma-satak thu hrilin a hmasataka suma \hangpuina pek dinga thlang suok mi 334 hai chu pawisa \hangpuina pek an ni tah a. Start-Up 29 chu

Revenue stage an ni tah a, 105 hai chu Entrepreneur Support Scheme hnuoia la um an ni a, 200 hai chu Idea Stage niin a hril. “Idea Stage hnuoia mi-hai chu Manipur University le ICM, Lamphelpat haiah an business a hlawtling theina dingin training pek ning an ta, second round-a dinghai chu shorlisted mek an nih” tiin a hril. (PNS)

CM-in Start-Up Yatra a vai liem

YVA in hmangruo thar inhlannaCCPUR: Young Vaiphei Association (YVA) Com-pound Veng Unit chun zani zingkar 7AM khan YVA Compound Veng Unit Of-fice-ah hmangruo thar an nei hai \awng\aia inhlanna hun an hmang. Hmangruo thar a nei hai lai chu PA System, Parachute, Tea Container le Oxygen Cylinder & regulator 3 a \hang. hmangruo thar hai hi Upa Genhau in inhlanna a nei. PA System thar hi Ahu-ja company siem SRX-500 Sound Box 5 Watts Rs.

3500 manhu S Mangboi in a thawlawm a ni a, Para-chute hi Rs. 5000 manhu ding a ni a, S. Kamsuanlun in a Pi hrietzingna dinga a thawlawm a ni a, Tea con-tainer hi Upa Gentinhau

in a thawlawm, Rs. 3300 manhu vel a ni a, Oxygen cylinder le regulator hi Rs. 35,000 vel manhu a ni a, YVA Compound Veng Unit in 2018 project-a neia an inchawk a nih.

Vice President in NCC Republic Day Camp a hawngNew deLhi: Vice President M. Ven-kaiah Naidu chun Thaw\anni khan Delhi Cantonment hmunah National Cadet Corps (NCC) Republic Day Camp, 2019 a hawng. Hi huna hin Army, Navy le Air Forces haia inthawk NCC cadets Wings hai \han-gin Vice President hi Guard of Honour an

pek a. Mizoram-a inthawk Government High School le Sainik School, Kapurthala han band display an nei. Republic Day camp a hin India ram states 29 le Union Territories 7 haia in-thawk nuhmei cadets 698 \hangin ca-dets 2,070 an \hang.