het otago-programma...het otago programma universiteit van otago, nieuw-zeeland, 2003 identificeren...
TRANSCRIPT
HET OTAGO-PROGRAMMA
Lenore Dedeyne
Otago hoofddocent Doctoraatsstudent CHROMETA
DE VALPROBLEMATIEK
Ziekenhuisopname
Heupfractuur
Post-val-syndroom
Verwondingen
106
41
19105
153
64
34
1611
120
140
40
0
20
60
80
100
160
65-69 85+80-8475-7970-74
Fatal falls rateper 100,000 habitants
Age group
Men
Women
National Council on Aging, 2005 in WHO 2007
Etc.
Vallen brengt vaaksignificante consequenties:
Overlijden
HET OTAGO PROGRAMMA
Universiteit van Otago, Nieuw-Zeeland, 2003
Identificeren van risicofactoren voor vallen en mogelijke interventies
HET OTAGO PROGRAMMA
Universiteit van Otago, Nieuw-Zeeland, 2003
Identificeren van risicofactoren voor vallen en mogelijke interventies
Rubenstein LZ Age Ageing 2006.
Modificeerbare factoren
INHOUD
1. Opbouw van het programma
2. Evidentie voor het programma
3. Praktische uitwerking
4. Motivatie van deelnemers
5. Implementatie in uw werkomgeving
6. Implicaties van het programma
7. Meer informatie en opleidingen
1. OPBOUW VAN HET OTAGO PROGRAMMA• Ontworpen om vallen te voorkomen
• Bestaat uit
Oefenplan
• Spierkracht versterkende oefeningen
• Balans verbeterende oefeningen
• Opzet
Individueel voorgeschreven oefeningen door Otago instructeur
Alle oefeningen worden thuis uitgevoerd
Handboekje met alle oefeningen en enkelgewichten voor deelnemers
Het oefenplan is progressief, dankzij 5 huisbezoeken
Wandelplan
• Uithouding verbeteren
1. OPBOUW VAN HET OTAGO PROGRAMMA
• Meer dan een aaneenschakeling van oefeningen
• Een gestructureerde en gestandaardiseerde manier van oefeningen instrueren, die zorgt voor:
o Duidelijke opdrachtbeschrijving bij de patiënt
o Effectieve en veilige uitvoering van de oefening
1. Doel van de oefening
2. Naam van de oefening
3. Relatie tot dagelijkse activiteit
4. Korte demonstratie
2. EVIDENTIE VOOR HET OTAGO PROGRAMMA
• Effectiviteit werd onderzocht in onderzoeksgroep van Otago universiteit, onder leiding van Professor John Campbell
• Getest in 4 gecontroleerde onderzoeken zowel in onderzoeks- als routine gezondheidsservices in mensen tussen 65-97 jaar die thuiswonend zijn
Studies Campbell 1997 Robertson 2001 Robertson 2001
Deelnemers ♀; ≥ 80 j; thuiswonend ♀ ♂ ≥ 75 j; thuiswonend ♀ ♂ ≥ 80 j; thuiswonend
Aantal J1: 233; J2: 152 240 450
Studie design RCT RCT Cohort studie
Interventies I: Otago programma
C: Social visites, gewone zorg
I: Otago programma
C: Gewone zorg
I: Otago programma
C: Gewone zorg
Aantal huisbezoeken 4 5 5
Opvolging van vallen 2 jaar 1 jaar 1 jaar
Resultaten I: Valincidenten gereduceerd
met 32% en letsels met 39%
in 1 jaar
I: Valincidenten
gereduceerd met 46%,
minder zware letsels in 1
jaar
I: Valincidenten
gereduceerd met 30% en
letsels met 28% in 1 jaar
2. EVIDENTIE VOOR HET OTAGO PROGRAMMA
2. EVIDENTIE VOOR HET OTAGO PROGRAMMA
• Effectiviteit werd onderzocht in onderzoeksgroep van Otago universiteit, onder leiding van Professor John Campbell
• Getest in 4 gecontroleerde onderzoeken zowel in onderzoeks- als routine gezondheidsservices in mensen tussen 65-97 jaar die thuiswonend zijn
• Resultaat:
o Minder valincidenten en val gerelateerde verwondingen
o Verbeteren van kracht en balans
o Vertrouwen behouden in uitvoeren dagelijkse activiteiten
o Even effectief bij mannen als vrouwen
Studies Liu-Ambrose 2008 Kyrdalen 2014
Deelnemers ♀ ♂; ≥ 70 j; thuiswonend, met
valgeschiedenis
♀ ♂; ± 82,5 j
Aantal 74 125
Studie design RCT RCT
Interventies I: Otago programma 6m
C: Gewone zorg 6m
I1: Otago programma 3m thuis
I2: Otago programma 3m in
groep
Aantal huisbezoeken 5 4
Opvolging van vallen 1 jaar 6 maanden
Resultaten I: Vallen gereduceerd met 47% in 1
jaar
I2: BBS, PH SF-36, 30s
ZitStand meer verbeterd in
vergelijking met I1; TUG, MH
SF-36 en FES: onveranderd
2. EVIDENTIE VOOR HET OTAGO PROGRAMMA
2. EVIDENTIE VOOR HET OTAGO PROGRAMMA
• De beste resultaten worden verkregen bij mensen die
o Ouder zijn dan 80 jaar
o Reeds gevallen zijn (in het vorige jaar)
• 1x per week in groep oefenen lijkt meer effectief te zijn voor uitkomsten dan 3x thuis alleen
• Zelfs mensen ouder dan 90 jaar kunnen hun kracht en balans voldoende verbeteren om valincidenten te voorkomen
• Oefeningen werden getest via kinesitherapeuten en verpleegkundigen
• Kan gebruikt worden als enige interventie, maar kan ook deel uitmaken van multifactorieel programma
Kosteneffectief bij mensen 65+
Kostenbesparend bij mensen 80+
3. PRAKTISCHE UITWERKING
Voor alle thuiswonende 65-plussers
Contra-indicaties worden nagegaan in gezondheidsscreen
Akkoord van huisarts is aangewezen
Voor wie?
Frequentie/duur
▪ 3x/w, 30-45min
Opgebouwd uit
1. Opwarming
2. Kracht
3. Evenwicht
4. Flexibiliteit: stretchen
Oefenplan Wandelplan
Oefenen van
▪ Uithouding
Frequentie/duur
▪ 2x/w, 30 min
Otago programma
3. PRAKTISCHE UITWERKING
Frequentie/duur
▪ 3x/w, 30-45min
Opgebouwd uit
1. Opwarming
2. Kracht
3. Evenwicht
4. Flexibiliteit: stretchen
Oefenplan Wandelplan
Oefenen van
▪ Uithouding
Frequentie/duur
▪ 2x/w, 30 min
Otago programma
3. PRAKTISCHE UITWERKING
Frequentie 3x/week
Intensiteit Aantal en complexiteit van taken wordt voorzichtig uitgebreid
Duur 10 minuten – 1 uur
Type Dynamische oefeningen
Doel
3. PRAKTISCHE UITWERKING: EVENWICHT
Aanbevelingen voor ouderen
- Verbeteren van dynamisch evenwicht en coördinatie
- Verhogen van zelfvertrouwen
- Verbeteren van gevoel van eigenwaarde
- Risico op letsel verlagen
Oefeningen
• Statische oefeningen, zoals:
• Dynamische oefeningen, zoals:
Aandachtspunten kwetsbare ouderen
- Voorzichtige transities tussen oefeningen
- Altijd starten met iets waarvan je zeker weet dat deelnemer het kan,
zelfvertrouwen opbouwen, …
- Het is normaal dat de deelnemer zich eerst een beetje ‘instabiel’
voelt, een extra stap nemen is zeer wenselijke reactie
TandemstandOp 1 been staan
Zijwaarts wandelen
Achtje wandelen
Op de tenen lopen
Noot: deze oefeningen maken deel uit van het bredere Otago programma. Het is niet aangeraden deze oefening afzonderlijk uit te voeren zonder kennis van het bredere programma
Frequentie/duur
▪ 3x/w, 30-45min
Opgebouwd uit
1. Opwarming
2. Kracht
3. Evenwicht
4. Flexibiliteit: stretchen
Oefenplan Wandelplan
Oefenen van
▪ Uithouding
Frequentie/duur
▪ 2x/w, 30 min
Otago programma
3. PRAKTISCHE UITWERKING
Doel
3. PRAKTISCHE UITWERKING: WANDELPLAN
Aandachtspunten ouderen
- Verbeteren van de bloedsomloop
- Lokale verbetering van het uithoudingsvermogen
van spieren
- Vergroten van de zelfstandigheid
- Verhogen aantal sociale contacten en activiteiten
buitenshuis
Wandelplan
• 2 x wandelen per week
• 30 minuten per wandeling
- Wandelen is een uitdaging, nadruk zou moeten
liggen op plezierige, gestage en lichte progressie
- Geleidelijke opbouw, “activiteitensnacks” van 5-10
minuten worden opgebouwd tot er ononderbroken
30 minuten kan worden gewandeld
- SMART doelen
4. MOTIVATIE
- Informatie alleen is niet voldoende
- Significante levensstijlverandering, maar verandering vergt tijd:
- Terugval en uitval is mogelijk
Fase van
verandering
Betrokken of gemotiveerd raken of doorverwezen worden
Adoptie Van start gaan
0 - 10 weken
Transitie Leren om actief te zijn
10- 24 weken
Behoud Activiteit als gewoonte voor de rest van het leven
24 weken en meer
Health Action Process model, Greaves, 2010
• Beoordeel voor de training of de deelnemers er klaar voor zijn
• Goede en succesvolle start doormaken
• Zelfvertrouwen en zelfredzaamheid opbouwen
4. MOTIVATIE
Tijdens het programmaBij aanvang
Doelen stellen en zelfmonitoring
Anticiperen op terugval en uitval
Situaties alayseren die aan de grondslag liggen van het afzeggen/stoppen
5. IMPLEMENTATIE IN UW WERKOMGEVING
Het Otago programma wordt reeds in verschillende landen en op regionaal niveau op verschillende manieren geïmplementeerd
Echter, dit is een concept, en kan aangepast worden
Voorbeelden van variaties op het concept:
Serviceflats, buurtcentra, woonzorgcentra1x per week in groep, 2x per week thuis zelfstandig3x per week in groep
Praktijk kinesitherapeut1x onder begeleiding + 2x thuis zelfstandig3x/week onder begeleiding
6. IMPLICATIES
• Indien de middelen beperkt zijn, moet het Otago programma eerst aangeboden worden aan ouderen die reeds gevallen zijn in het afgelopen jaar of ouder zijn dan 80 jaar.
• Gezondheidswerkers die geen ervaring hebben in het voorschrijven van oefeningen bij ouderen kunnen een opleiding volgen om het programma veilig en effectief over te brengen.
• Onderzoek duidt aan dat progressie sneller is en kracht en balans meer verbetert als het programma in groep aangeboden wordt.
http://www.laterlifetraining.co.uk
Thuisoefenprogramma’s in verschillende talen
Verdere informatie over oefeningen
Opleiding in het lesgeven in en instrueren van oefeningen volgens de nationale en internationale standaard die hiervoor geldt
7. MEER INFORMATIE EN OPLEIDINGEN