hakol bi'chtav final w add's.pdf

313
1

Upload: jonathan-joseph

Post on 14-Feb-2016

250 views

Category:

Documents


9 download

TRANSCRIPT

Page 1: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

1

Page 2: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

az §k ¦A lŸM ©d i"yx yexit lr zexrd qxhpew

dxezd lrmiaezke mi`iapl eyexit lr hrne

mivegp millk dnk zllekd dncwd mri"yx yexit cnel lkl

z`ndyn opgei

zgtynlsqei

e"ryz ,oilwexa

2

Page 3: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

"azka lkd" xtq e"ryz,oilwexa

sqei opgei:xagnl zexeny zeikfd lk:sqep rcinl

646-255-0428

-a dyikxle ,mpg dcxedle d`ixwl ozip xtqdwww.rashicomments.com

All rights reserved to the author:Jonathan Joseph

For additional information: 646-255-0428

This book can be purchased, or viewed or downloaded for free, at:www.rashicomments.com

ISBN: 978-X-XX-XXXXXX-X

Funding for this book was coordinated by www.kickstarter.comPrinting by www.bookbaby.com

3

Page 4: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ycwen

p"fl

ixen ia`

l"f oeiv-oa oa odkd miig sqei

ceaklemilebce milecb mixen drax`

dxezd lr i"yxit zpada mixry il egzty

`"hily xhky dyn oxd` b"dxdoilxa miig 'x `zaiznc daiyi y`x

l"vf b`xa opgl` l`eny b"dxdoilxa miig 'x `zaizna xery cibn

l"f onyh oeyxb axd

l"f q`iaeh bilrf ryedi 'x

4

Page 5: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

izy` ceakl

`cixt `ail'igzy

za d"r `bit dxye l"f wgvi iel 'x

cgi dkfpy dlitzazizin` zgp zeexlepzae epipanl`xyi lk jeza

5

Page 6: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Dedicated to our parents

Aryeh Leib and Tziril Ogorek

Our parents were survivors. They survived the

Nazi genocide. Their Emunah in Hashem

survived as well. In fact, their faith in Hashem

grew stronger through the years.

From them we learned the middos of belief and

of hard work on behalf of the family whom they

loved.

They came to America without financial riches.

They left this world with the immense treasure

of children and grandchildren who are projecting

Jewish values into the future.

Ezra & Miriam, Benny, Elky & Robert, Usher & Shevy

6

Page 7: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

xtqd ipexhtThe author extends his heart-felt thanks to

those who generously supported thepublication of this book:

Phyllis Joseph digzy izxen in`

In memory of dear departed members of the family**************************************************

Michael Joseph and Family******************************************

Adam Joseph and Family******************************************

Avraham Y. Rosskam and Family******************************************

Gary and Joyce Levine and Family******************************************

Tonia and James Frohwein******************************************

Ezra Ogorek and Family**************************************************

Joseph Lowenstein and Family**************************************************

7

Page 8: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Doniel and Batya Brooks:zenyp xkfl

d''r ikcxn x oa oeyxb d"r oerny za lgx

d"r sqei za dxy `pixa***************************************************

Trisso: A Technology Firm in Brooklyn***************************************************

Gary Katz***************************************************

Gerald and Sandra Glassman:zenyp ielrl

d"r ryedi xi`n axd za dkxa zinleySelma B. Glassman a”h

c"qyz ixyz g"k r"alp

d"r ield mgexi 'x oa dix` l`xyi 'xLouis I. Glassman a”h

c"ryz a` 'h r"alpd.a.v.p.z

***************************************************Meir Lubetski and Family

***************************************************Shmuel Zazulia and Family

***************************************************Gershon Steinberg and Family

:zenyp xkfld"r oinipa oa gqtd"r xfril` za dkxa

**************************************************Benjamin Solomon

**************************************************

8

Page 9: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Yosef and Rivka Gesser and Family:zenyp ielrl

d"r sqei 'x za dpg l"f ield dpipg oa leiit 'x

**************************************************Joel and Eva Zuller

In loving memory of their parents: Mr. and Mrs. Morris Spiegel

Mr. & Mrs Philip Zuller******************************************************

The Meth, Nigen & Hoffman Families In memory of

Solomon Meth l"fDavid Hoffman l"f

******************************************************Yehuda Epstein and Family

znyp xkfll"f ield dcedi oa l`izewi

******************************************************Nachman Kempler and Family

******************************************************Ezriel Kempler

9

Page 10: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Special thanksto

Rabbi Zvi Bajnon and Congregation Ahavas Chesed

3007 Avenue L, Brooklyn, NY

To my colleagues atCongregation Ahavas Chesed,each one of whom has becomemy teacher, my friend, and my

student:

“I have learned much Torah from my teachers, andeven more from my friends, and from my studentsmore than all of them” (Makkot 10a)

10

Page 11: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dncwd

zxhndxezd lr i"yx yexit z` invrl x`al `id dfd qxhpewd

mixvw yi .mipey mibeqn mixe`a ea yi okle .izleki ahink

yie ze`xwnd oeyl gezip t"r yi ,miltletne miheyt ,mikex`e

zepyxte xqene dkld ixtqne cenlze yxcnn zencwd t"r

.'eke zeciqge

mle`{hi:gk ` minid ixac t"r} "az §k ¦A lŸM ©d" qxhpewd my

,eala yixydl i"yx ixac x`an lk aiigy lecbd xwird lr dxen

`edeweqta aezky dn `l` z"dr i"yx yexita oi`y

`xwn ly eheyt zpigaa envr1dn i"yxita `vnp m`e .oixega wecal x`and aiig ,weqtd lr dtqedk miipirl d`xpy

weqta `iyw e` wecwc e` xezii yi di` weqtd ly oiwcqae

my i`ceeae ,aezkd lr "siqedl" i"yx z` gixkdy envr

wfgl ick `l` ztqezd z` `iad `l i"yxy `vniy e` .ep`vni

xne` l"f i"yx el`k .n"yt jxca yxit `edy yexitd z`

mr caa zkled `idy weqtd lr dyxc elaw l"fgy oeik :envrl

.oekp `ed iyexity xazqn n"yt jxca iyexit

cerejk ,miaezk mdy enk miweqtd z` x`an i"yxy myky z`f

z`f .mazk l"f `edy enk mx`al aiig i"yx ixac z` x`and

'cke milind xiagz mewira wegx jxca mx`al oi`y zxne`

`l` .l"f ezrc lr elr `ly i"yx ly epeyln mipiipr `ivedl

,xe`ad zilkz l` `al ick `aeh ltltl jixv minrtly t"r`y

itl xexae heyt xe`a zeidl zaiig letltd zxhn z`f lka

.1xyi ik" :dviln jxca minl` giyn 'ql dncwda y"na wnerd edfy d`xp ."'d xac i"yx ik - {c:bl mildz} 'd xac

11

Page 12: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.i"yx oeyl ly eheyt

dpdemillk dnke dnk yi "azka lkd"y dfd lecbd llkd on

dpde .l"f i"yx iyxtn ixaca mi`vnp maex ,epnn mitrzqny

.izpad itk mzvwn zniyx

weqtl ribny cr miweqt ipy oia dxizql qgiizn i"yx oi`

okle ,aezk `edy itk weqt lk cenll ekxc ixdy ,ipyd

`iyw oi` oey`xd weqtd z` ecnla2z` xikfn oky dxwnae .,envr weqt eze`a iyew yiy `ed oniq '`d weqta dxizqd

envr weqtay iyewd mb ayiizi dxizqd aeyii i"re3 .jxca n"ytn zernypy oze`n ueg zekld xikfdl ekxc oi`

xiyi4opi`y zekld xikfn i"yx zenewn dnka mle` .on l"fg e`ivedy -- dkldd zriciy meyn n"ytn zernyp

n"yt yexita ekxc z` zwfgn -- yxc jxca weqtd5oke .

.`

.a

.2'r dfy d`xpe .11 llk f wxt (iela) dxezd lr eyexita i"yx illk {bi:bl} `yz ik 'ta i"yx y"n llka mdipte` lr ze`xwnd ayiil ip`emxcq lre

iz`axge`n mcwend x`an i"yx minrt" :minl` giyn 'ql dncwd 're ."...daq zzl jixv dfe .mcwen xge`nde

.3xeaic lk lre" :`x`e d"c dncwda cecl likyna y"n llka dfy d`xp`xwpd `iyew oirk inecw`l jl zi` {i"yxc} dinetn witpc xeaice`ed `a d"cae ,"dx`a myne `xwc diteba ybep enk avip epd ybxdgxhc `kide oiaizk `le oiixw eiybxd lk ik oiaz oia" :jiynnik i`w `xaa dikxt xwir i`cec epnid lk `l 'eke `yexita diazkeoirn yie .d"yr "gixkne cinrnd xac `l` epi` aizkc i`ne digxe`

.c-b-a millk mipta izazky dna mb eixac.4y"n 'r miribn mixacd okid c©r c¥rle .dninz dxez ynegl dncwd 'r

`xwnd z` xi`ydl i"yx ipira aehy ,`ed my` d"c d:e `xwie `"eba .n"yt itl epi`y dkld-yxcn t"r epyxti l`e yexit ila

.5d"c} i"yx my `iany dn lr {i:h} jzelrda 'ta `"eba dfl `nbec d`x.`xwna my exkfp `ly ipy gqt zeklda mipic dnk {dwegx jxca e`daxda [i"yx `ianyk]...xn`z l`" :ek llk aeh wac 'ql dncwda 'reyxtl wx ezpeek lk `l`...oipic weqtl i"yx zpeeky...oipic zenewnzexedl wx envr lr cnll llkd on `vi `ly...minezqd mixac zelble

."weqtd wxtl `a

12

Page 13: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

z` wfgl ick `l` oxikfn epi` i"yx minrtly zecb`a `ed

.n"yt jxca eyexit

mewna `l` xizi e` xqg aizkl qgiizdl i"yx ly ekxc oi`

weqtay iyewl oekp aeyii `ai xizid e` xqgd xe`a i"ry

envr6oky meyn d`xp xizie xqgl qgiizn epi`y mrhd .epl fnx i`ceeay t"r` okle xziil e` xqgl azekd jxc

edf n"n ,xizide xqgd i"r milecb mipiipr 'zi azekd

n"yt jxca e`le fnx jxca7qgiizn ok i"yx mle` .miavp 'ta enk} zeize`d on dlrnl zeaezkd zecewpl

.zeize`d b"r zecewp aezkl azekd jxc oi`y iptn {hk:gk

aezkd zrced mvrn df ixd 'zi azekd ok dyry mewnae

.r"ve .dx`al i"yx zaege

zeevnd inrh z` xewgl i"yx ly ekxc oi`8minrtl j` .iptn e` n"yta yxetn `edy iptn devnd mrh z` xikfn

.n"yt yexitl zriiqn mrhd zriciy

wqere ekxcn dhep i"yxy oda xnel xyt`y dxeza zeiyxt yi

.zenewnd x`ya oda weqrl ekxc oi`y l"pd mixaca xzei

zeklde mipic `ian i"yxy xnel xyt` mihtyn 'ta*

dynl d"awd l"`y yxit ixdy ,yxcd i"r ecnlpy

" eidiy cr mihtynd z` x`aliptl lek`l okene jexrd oglyk

mc`d't} mipta 'r .n"ytk md elld mipic okle ,"

.{`:`k mihtyn

.b

.c

.d

.6`i:h awr 't lr eixac 're .ldwie d"c cecl likyn 'ql dncwda 'r .y ze` a:e ziy`xa lr miig min x`a're .d:ak xacna lre

.7iyp` inrh xikf` `le" :z"dr eyexit zncwda r"a`x 'k df oirkik md yxcd jxck mdinrh lk ik zxqgp z`f dnle d`ln z`f dnl zxeqndjxc fg`l mlrp ze` xqgi mrte dx`ean d`ln dlnd aezki mrt azekd

:{`k:i} `a 't i"yxit 're ."'eke dxvwoi`y itl s"l` zexqg daxd zeaiz epl yi oebk dpexqg lr citwn aezkd oi` jk lk zxkp sl`d zxad{k:bi diryi} iaxr my ldi `le

'eke . .8d`x.17 llk a wxt dxezd lr eyexita i‰yx illk

13

Page 14: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

zexizq dywn i"yxy xnel xyt` zexacd zxyra*

'r} ekxc ok oi`y s` mdil` eprbd mxhy miweqtn

'ta i"yx 'ky iptn dfa mrhd .{'` llk lirl

" :{ai:ck} mihtynzxyr llka zevn dxyr ylye ze`n yy lk

od zexacd .{f:k exzi 't mipta 'r} "

dhep i"yxy xnel xyt` dkxa e` dxiy ly zeiyxta*

mdizeyxca l"fg epl eliby zeipy zepeekl xzei9.dpeekdy dxiyd zlebqe rah `ed jky iptn `ed mrhd

enk ,dieage dwenr dpeek `id zihytde dpey`xd

xac wnrd ynegl dncwda dkex`a x`iay10.l` xzei dhep i"yx miaezke mi`iap lr eyexita*

dxezd lr eyexita xy`n yxcd11`ed mrhdy d`xp .mi`iapd lk {"hn zenai} l"fg exn`y dn t"r

lkzqp epiax dyn dxi`n dpi`y `ixwltq`a elkzqp

e:ai jzelrda 'ta i"yx d`x} dxi`nd `ixlwtq`a

,'eke d`xne d"c g:ai mye 'eke d`xna 'd d"c

` l`eny lr i"yx 're .xacd df d"c a:l zehn 'tae

" i:gimixkip mpi`y mifnx ixac mixacn dheye `iapokle .{"

dxez zxeqn t"r xe`a xzei mikixv mi`iapd ixac

xzei miyxtzny d"r epiax dyn ixac znerl t"ray

.mnvr jezn

eizeyxca ovnw `ed i"yx el`k zenewna s`y d`xp z`f lka

ztih lk lr miiwp 'f ayil x`and jixve ,eihyta oxfte

.recik eic

.9.14 llk ` wxt dxezd lr eyexita i‰yx illk 'r.10.'b ze` "wnrd zncw".11ly ekxc" r"re ,19 llk 'b wxt dxezd lr eyexita i‰yx illk d`x

116 'nr "dxezl eyexita miyxcn z`ada i"yx .8 dxrd

14

Page 15: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.ee` yxcndn zniieqn dcaer xikfn i"yx oi`y mewna

.dcaer dze` t"r n"yt z` yxtl ezrc oi`y `ed oniq ,cenlzd

.my oeilbd ileyae {d:a} zex lr y"n mipta 'r `nbecle

.fmle` .recik i"yxl 'il dyw 'ed i`n ytgl jixv cinz

yxcn e` cenlza `l` weqta epi`y dn 'il dywc xnel oi`

e` cenlza y"nn weqtd lr dywn i"yxy d`xpy mewnae .'cke

i"r envr weqta iyew ayiil i"yx dvexy l"v 'cke yxcnn

.cenlzde weqtd oia dxe`kl dxizqd aeyii

.gmiwelg miyxcn t"r miweqt 'a yxtn i"yxy xnel oi`

t"r yxtn xg` mewnae '` yxcn t"r yxtn '` mewnay epiidc

miyxcna ryrzydl epevx oi` ixdy .oey`xd z` xzeqd yxcn

z` xzq `l 'zi dxezd azeky i`ceeae .n"yt z` yxtl `l`

envr12 . .hoi` ,cenlze yxcna l"fg ixacn daxd hhvn i"yxy t"r`

minrt daxdy `l` .mnvr cenlzde yxcnd zpeekk cinz ezpeek

itl eyexit jxev itk mdn rxeb e` mdixac lr siqen i"yx

z` xne` i"yx oi` zenewnd aexay dn `gip dfae .n"yt

l"f mdixac wizrdl ezpeek oi`y oeik ,mxne` mya mixacd

'ilicn oerxbe dtqed i"r n"yt mdn cenll `l` ,weica13. .ie` dnezq dyxt ly wqtdd mewinn cnel i"yxy mixac yi

ryedi lr y"n mipta 're) daizkd zxev mvrn df ixdy ,dgezt

.(ci:e

.`imiaezk mpi`y t"r`e .`xwnd inrhn daxd cnel i"yx

iwtpe ("fl mixcp 'qna `zi`ck) ipiqn mdy oeik n"n z"dqa

a epiaie" (g:g dingp) y"nn`xwnxaqe envr `xwnk md ixd "

.12f:a zeny 't lr cecl likyn 're .ck llk aeh wac 'ql dncwda 'ri"x`d epiax epxidfdy enk md miwelg miyxcn xnel jxhvp `ly"

."d"dlf.13llk jexa ixn` 'ql dncwda r"re .i"yx wiicn 'ql dncwda ahid 'r

.'g

15

Page 16: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.mcrla yxtzn n"yt oi`y i"yx

.aiz` dlbn wecwcd ixdy ,wecwcd znkgn daxd cnel i"yx

i"yx irhw lr blcny cnelde .weqta milind zpeek zehyt

`ed wecwcd llkae .daxd daeh envrn rpen wecwca miwqerd

,z"qa zeaezk opi`y t"r`e .'eke u"nwe g"zt zecewpd zxeqn

ipiqn mdy i"yxl l"qc d`xp14ly eheyty ipiqn xqnp jky , .r"ve .zecewpd i"r yxtzi `xwn

.bimzaizk zehyt itk i"yx ixac z` x`al x`and aiigy oeik

i"yx ixaca dpekpd `qxbd z` xxal dlhnd eilr dlg ,lirlck

megza micneld ipir z` mixi`ny mixtqd on .zlekid ahink

m"`xd z` l"f mipey`xd on oiivl yi ,df15,oexkfd 'q z`e .epxec ipan lld sqei xtqd z`e

.14ipiqn dynl dlaw inrhe icewp" :g"ef mya bp oniq "j"pzl `ean" 'ripiqc `xehn `ziixe` liawc dynk oedi `nlrc i`iap lk elit`c 'eke

."'eke `xirf dcewp `cg elit` `zcgl eyx oel zil.15oipra l"f m"`xd z` c`n gayny 'r 'nr i"yxa mipeir 'ql dncwda 'r

.df

16

Page 17: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

** ziy`xa zyxt **

:i"yxita {`:`}**mzyaky mz` mihql l`xyil mlerd zene` exn`i m`yeipira xyi xy`l dpzpe d`xa `ed `id d"awd ly ux`d lk mdl mixne` md zene` 'f zevx`

epl dpzpe mdn dlhp epevxae mdl dpzp epevxal"f i"yx epl xxia `l dpde .w"we ."eipira xyi" didy iptn ux`d el dpzipy df `ed inepl xxia `l mbe .mixex`de miryxd zene`d 'f edfy xn`py

" xy` df `ed inmdn dlhp epevxae mdl dpzp epevxa'ta y"n 'r mle` .‰ {e:ai} jl-jlux`a f` iprpkde...ux`a mxa` xarie.d"c} i"yxite

:{iprpkdez` gp wlgyk dltp my ly ewlgay my ly erxfn i"` z` yaeke jled dideipal ux`d...jipal dxifgdl ip` cizr z`fd ux`d z` oz` jrxfl mxa` l` xn`ie jkitl

my ly erxfn mdyz` d"awd ozpy o`k i"yxity dny d`xp f"tle ." i"`eipira xyi xy`lmikqde .'c ipira xyie wicv didy m¥W edf "

i"yxity dne .m¥W§l i"` z` wlig xy`k wicvd gp mr d"awd"mdn dlhp epevxae mdl dpzp epevxadid `ly t"r`y .orpk edfy d`xp "

i"` z` yeaki `edy epevxa dlr jk n"n 'zi eipira xyi" i"yxity dne .dry itl my-ipanepl dpzpemdxa` edfy d`xp "

.jl-jl 'ta i"yxity enk lkde .my ly erxfn `edy iptn.r"ve

{`:`}** ‡ebe `xa ziy`xa. :{c‰`a} i‰yxitee`xwpy l`xyi liayae{b:a dinxi}ez`eaz ziy`x e`xwp dnl l‰f i‰yx o`k xxia `le .

{b-a miweqt my} dinxia my yxetn xacd ,mle` .‰ziy`xŠdkycw drexf `l ux`a xacna ixg` jzkl jizelelk zad` jixerp cqg jl izxkf ‡c xn`

‡cl l`xyiez`eaz ziy`x:{c‰`a} i‰yx my yxite .jixerp cqg `ed dne ia mzpn`d ik jxcl dcv oi`e xacnl mz`vi zayep ux`n oxd`e dyn igely xg` jzkl.zekfa `ed `xwc `tiqa ez`eaz ziy`x e`xwpy dny rnyn dfnemy aezky `a ‡ta `icda `ed oke .`yixay mixerp-cqg

{hl:ai}mdl eyr `l dcv mbe :i‰yxite .ji` exn` `ly l`xyi ly ogay cibnjixerp cqg jl izxkf dlawa yxetny `ed eklde epin`d `l` dcv `la xacnl `vp...jzkl

9

Page 18: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

drexf `l ux`a xacna ixg`eixg` yxetn xky dne{ez`eaz ziy`x} ‡cl l`xyi ycw .liaya `xapy epiid l`xyi liaya mlerd `xapy dny f‰tl `vnpezeppeazde---.daxd dfa opeazdl ie`xe .‡ca mpeghae mzpen`epi`e dxva `vnp mc`y dryay .azka reawl invrl dyx` zg`lre elfn-rex lr mrxzi l` ,mei clei dne jli okidl rceimlerl izrbd z`fk zrl ixd :xn`i `l` .eytp-zgepn xqegmzpen` liaya mlerd `xap ixdy .`xap mlerd lk z`fk zrleip` mbe .l‰pk ekli okidl erci `ly drya l`xyi ly mpeghaedf avn oi`e .z`fd zra ‡zi ea gha`y oeghad liaya iz`xap`ede xwird `ed `l` .mihwyde minirpd i©i©g zxbyn bxeg

iz`xap mliaya xy` zilkzd16.oade .

{a:`}** .‡ebe edae edz dzid ux`de :{edz d‰c} i"yxite edzday eda lr mnezyne `dez mc`y oennye dnz oeyl :{eda d"cae} .zew¥x oeyl

ecvemnezydl lkeiy mc` mey mlera did `l f`y t"r` dpde .ddez did mc` my did el`y i"yx zpeeka l"v ,zewixd lrdxezd dxga dnl l"f c"tl a"v n"ne .zewixd lr mnezyneezelrtzde mc`d zaebz itl avnd z` x`zny ,edz ly df iehiaa {ci:`} onwl 'ky dn itl oiadl d`xpe .avnd mvr itl `leidi

. ‡ebe minyd riwxa zexe`n :i"yxite zelzdl mdilr dev iriaxae e`xap oey`x meineilr xfbpy meia rawp cg`e cg` lke oey`x meia e`xap ux`e miny zeclez lk oke riwxa.

Š t"dr i"yxit oke‰dig ytp ux`d `vezŠ t"dr oke {ck:`} dl`‰m`xada ux`de minyd zeclezmeiay zn`d itl `vnpe .y"r {c:a}

lky wx ,llk m¥nye w ¥x ux`d dzid `l xe`d z`ixa mcew oey`xmrawe lretl d"awd m`ivedy cr zxzqp dxeva eid f` mi`xapdoeyla dxezd dxgay dn oiadl yi dfae .eneia cg` lk mnewnaddez did mc`d wxy .mnezyne ddez mc`y i"yxitk edzxak lkd zn`a la` .ezbyd xvew cvn zewixd lr mnezyne

.llk zewix my did `le ,`xap

.16 .`i 'iq ycewd-zxb`a `ipz 'r

10

Page 19: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{ak-hi:c}** miyp izy jnl el gwie...did `ed lai z` dcr clzemb dlve abere xepk ytz lk ia` did `ed laei eig` mye dpwne ld` ayi ia`

lfxae zygp yxg lk yhl oiw laez z` dcli `idia` d"c} i"yxite . :{c"`a dpwne ld` ayimilil` zcearl miza dpea dcb` yxcne...ytez eig` oke

milil` zcearl xnfl abere xepkmlera mipey`xd eid laeie laiy rnyne . y"nk ,el`d zecearaia` did `edzligza} i"yxite ,‡ebe

:{xeaicdoey`xd did `ed {ek:c} onwl y"nn w"rv k"`e .mb zyle'c mya `xwl lged f` yep` eny z` `xwie oa cli `ed :i"yxite .`xwl oileg oeyl

zedel` ozexwle milil` ozeyrl d"awd ly enya miavrd zeny z`e mc`d zeny z`.lai ly xeca `le ,yep` xeca dzid f"r ly dzligzy x`eanelaie ,x"dc`l iyily xec `ed yep`y xnel oi`e---.laeieeiniae ,daxd yep` mdl mcw okle ,ipiny xec eid laeiedl xnfle miza dl zepal eligzd `ly `l` ,f"ra eligzdi"yx zhiyl ixdy .epi` df .laeie lai ly mxec cr zexinfoiw laez mya xirv g` mdl did ixdy .yep`l laeie lai encwlaez ly eznxbay {bk weqta} i"yxite .{a"k weqt} l"pkjk iptne .envr oiw laez z` mbe ,oiw z` jnl bxd ,oiw{dk weqta} i"yxit cere .yinyzn epnn eyxt jnl ly eiypx"dc` odl xn`e eiyp lr lawe x"dc`l jnl el `a df iptny

:el exn` ode .x"eta weqrl zekixvyzyxt `lde dlgz jnvr heyw dpy miylye d`n df jzy`n... ezy` z` mc` rcie cin ze` g"tya y"re d"yr}

y"nk} zy clep ,ezy` z` mc` rcie eze`ne .{l"yxdn mya 'cy"nk} 'c mya `xwl lged f`e .yep` clei zyle .{d"k weqtaxirvd mdig`l encwy ,laeie laiy `vnpe .{l"pk e"k weqtl"w oze`ay `vnp ab`e}---.yep`l encwy i`ceea ,oiw laezoeayg itle .zexec 'f oiw-ipa ecinrd ezy`n mc` yxity dpy.jxra ivge g"i liba mipa ciledl ligzd cg` lky l"vmipa ciledy in mda did `ly (gk-e:d) zy-ipaa `vnz mznerle

(eh:c) y"n i"tr `ed dfa mrhd ile`e .a"q libn zegtaoklmwªi mizray oiw bxd lk :i"yxite .zexec dray seql eiykr oiwn mwpdl dvex ipi`

edbxdie eipa ipan jnl cenriy epnn iznwp mwep ip`z` d"awd xdiny l"ie .jnl `ai xdny ick xvw onfa zexec 'f oiw-ipa ecinrde uwd

11

Page 20: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

did in ,zepey`xl xefgpe---{r"ve oiw z` bexdie iriay xeca`ly xnel d`xp zehiytae .laeie lai e` yep` ,f"ra oey`xd

Š execa y"n ixdy ,yep` ly exec cr f"ra eligzdlged f`,‰ i"yxit`xwn ly eheytz` i"yx `iady dne .f"r epiidc yxcndyep`l mcew eclep mdy t"r`y l"i ,laeie lai lr

xg`l `l` f"rl zexinfe miza eycig `l n"n {lirl x`eank}d`xp oke .milil`d zcear mvr z` eycge exec-ipae yep` `ayd‰adl mi`pwn eid xaryl :l‰fe m‰`xd o`k `iady yxcndnx‰na `ede} l‰kr...`iqdxta ez`pwl exfg eiykr zeipenhnaz` yep` ycig dligzay l‰pk yxcnd zpeek d`xpe .{bk dyxtzeaxae .drpva mdiyrn lk eyry `l` ,milil`l dceard mvrmiza i‰r `iqdxta mzcear z` rval laeie lai eycig minid

.r‰ve .milil`d ceakl zenirp zexinfe mix`etn

{ak:c}**lfxae zygp yxg lk yhl oiw laez z` dcli `id mb dlve. :i"yxiteoiw ly ezepne` laez...oigvexl oiif ilk zeyrl oiw ly ezpne` oiwzde laez.

qek dlv z` dwyd jnly {h"i weqt} lirl i"yxity t"r` dpdeoixwrd qeky l"f miyxtnd eyxit xak ,xarzz `ly ick oixwr

dgxk-lra dclie dl lired `l17.{l"f miyxtn x`ye `"eb 'r} oiif-ilk oiwzdy oiw-laezk o¥a§l dzkf dgxk-lray d`xpe{f-e:h} gp 'ta aezk ixd .dcn cbpk dcn `ede .migvexl

‡ebe eaxe ext mz`e...jtyi enc mc`a mc`d mc jty:{'f weqta} i"yxite .minc jteyl diaxe dixta wqer epi`y in yiwdl eyxcn itle18dlve jnl okle .

minc daxdy oa mdn clep ,x"eta weqrl `ly cifna epeekzdy {bk:c} onwl aizk dpde---.mleraorny dlve dcr eiypl jnl xn`ie

'ebe irvtl izbxd yi` ik...ilew :i"yxite .itl yinyzn epnn zeyxet eiyp eidy

.17`l` oeixd rpn `l mqd `ny xn`z m`e .l‰f miyxtn x`ye `‰eb ‡raei` ‡qa i‰yxit ixd ,dzewydl wiqtde jnl hxgzd onf ixg`e ,zipnf

:{`k:ck} clz `ly ick oixwir qek dwyn yinyzl zcnery efzinler‡eke .y‰r ,.18dixta wqer epi`y in lkŠ "bq zenai 'qna xfril` 'x xn`n `ed

.y"r ,‰minc jtey eli`k diaxe

12

Page 21: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

digk el dncpe oiw z` d`xe ekyen oiw laeze `neq jnl didy epa oiw laez z`e oiw z` bxdymdipia epa z` wtqe sk l` sk dkd epwf oiw `edy rciy oeike ebxde zywa jeynl eia`l xn`e

'eke epnn zeyxet eiyp eide ebxdemirbepd mixac ipy o`k yiy d`xpe .mbe .oiw ly ezbixd z` mxb oiw laezy oey`xd .l"pd oiprldzid `id ,oiw z` da bxde jnl da ynzydy zywd dze`y xazqn.l"pd t‰r oiadl yi df lke .oiw laez ly eici zxivin,x"et lehiaa eixed ly mpeiqp zexnl xvep oiw laezy oeiknyi"ry ipyde---.mlera minc zeaxdl elxebe erah did okljnl elhazp df i"r ,oiw laez i"r dnxbpy ,oiw ly ezbixd.dkk d`xp oiprd xe`ae .eiyp epnn eyxty ,x"etn eiypejteyk `ed ixd x"eta wqer epi`y lky lirl xkfpy dn dpdn"n ,ynn minc jtey epi`y t"r`y .yecig df ixd ,minc`hiyt df la` .x"eta wqer epi`y iptn minc jteyk `ed aygplr devy z"iyd oevxl cbpzn `ed ixd ,ynn minc jteyy inyutgy zeixad ieaixn zg` dixa xqig `edy xac seq `le .x"etlka x"et lehia ly oipr mxeb `edy `l` ,'zi `xead eaminxeb ,rxl od aehl od ,`"pa iyrny recik .zeillka mlerd

mlerd lkl mirityne19dyr xy` ,oiw-laezy d`xp okle .lehial mb `ed mxb ,oiw ly ezbixdl mxbe migvexl oiif-ilkzeaxdl did epiipry oeiky .eiype eia` ly x"et

.oade .x‰et hrnl mb epiipr did ,minc-zkity

{al:d}**zti z`e mg z` my z` gp cleie . :i"yxitezti `lde'eke epnn `vi mdxa`ye ledn `edyk clepe wicv `edy z` yxec dz` dlgza `l` `ed lecbd.

" eziiyewy d`xplecbd zti `ldeyxcndn `iady dn gkn `id " :{dpy ze`n yng oa d"c} mcewd xeaica `di `ly ickeipaa lecbd zti

'eke leand iptl oiyperl ie`xy"n gkn `id eziiyewy xnel oi` la` . {`k:i gp 't} onwllecbd zti ig`zeywdl ekxc oi`y `cg .

.19gp 't yix ield-zia 'qa zekix`a dfa 'r .glyie ‡ta y‰n r‰re :{dk:el}‡ebe xacna mnid z` `vn xy` dpr `ed .dpr `ed d‰c} i‰yxite

:{c‰`adpr z` cilede en` lr oerav `ay cnln :{minid z` d‰cae} .riaxd micxt cxt dclie dawp qeq lr xengmlerl mileqt `iade xfnn did `ede‡eke .

13

Page 22: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ixdy cere .{'` llk dncwd 'r} epcnl mxhy miweqtn zexizqig` d"c my i"yxita d`xzy enk jk-lk zyxetn dii`xd oi` myn

.lecbd zti

** gp zyxt **

{ci:e}**xtŸka uegne zian dz` zxtke d"c} i"yxite . :{xtkaick cere uegan ztfe miptan xnga dic miyz mind eidy ici lr dyn ly ezaza

'eke ztf ly rx gix wicv eze` gixi `lydzpzyp dnl uxzl `ay d`xp oi` .'t} weqtd z` epcnl mxh ixdy ,gp ly ezaizn dyn ly ezaizcere .{'` llk dncwda 'r} dyn ly ezaiz lr {b:a zenywfgl `ay d`xp `l` .zeey zeidl zekixvy `xaq oi` dxe`kl`lce} ztf `ed "xtŸk" yexity xeaicd zligza yxity dn z`.{gt`w zxecdn b"qx 'it 're ,r"a`x 'r ,hih oin `edy `"ikiab aezkd ztfl `kdc "xtk" deeyny yxcnd ixacn riizqn dfae

" yxtny cere ,dyn ly rx gix wicv eze` gixi `ly ickztf`ed xtky ixd ," .ztf

** {`:g}mind ekyie ux`d lr gex miwl` xaried‰c} i‰yxite . :{gex miwel` xarieeiptl dxar dgpde oinegpz gexlr d‰cae} .

:{ux`dux`d iwqr lr .lr yxtl okzi `ly iptnŠ :x`iay `‰eb ‡redxarddc `nlra mewnl mewnn xary l‰x dxardy ernynk ux`d`l mind yaiin `ed ayep gexd xy`ky...mind aebp lret epi`gex zxardl cebipay l‰v eyexit itle .‰mewnl mewnn dxarddgex ly `nlra dxard ixd ,mind z` yaiil dgka oi`y `nlradlecbd dnigd z` s` jkyl dgka yi d‰awd iptl oinegpz

oade .leand z` d`iady20.

{gk-fk:`i} **ciled oxde oxd z`e xegp z` mxa` z` ciled gxz‡ebe eia` gxz ipt lr oxd znie hel z`gxz ipt lr d‰c} i‰yxite .

.20 .eteqa ai wxt daeyzd zxb` `ipz 'r

14

Page 23: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

:{eia`eia` iigamrhd edfy d`xpe .eia`n mziizp hely ixd .el didy ,eirqn lka ez` rqpe ecec mxa` l` hel xagzdy

une`n oak mxa`l21eiwel` mre mxa` mr mipen` xny hele .cxtzd hel xiyrdy ixg` wxe .epgley lr jenq didy onf lk

{d:bi} jl-jl ‡ta y‰nk .mxa` lrno`v did mxa` z` jldd hell mbemild`e xwae :{`i weqt} oldle .eig` lrn yi` ecxtie mcwn hel rqie.

:dcb` yxcn t‰r i‰yxiteriqd `l iyt` i` xn` .mler ly epencwn envreiwl`a `le mxa`a .lecb lkyd-xqen dfa yi ik ahid oade .

** {gk:`i}micyk xe`a ezclen ux`a eia` gxz ipt lr oxd znie. :{c"`a} i"yxitelr cexnp iptl epa mxa` lr gxz lawy zn eia` i"ry `"i `"ne

xne`e ayei oxde y`d oyakl ekilyde einlv z` zzkyealacexnp m`e elyn ip` gvep mxa` m` ip` mxa` lyn oxd mdl xn` dz` in lyn oxdl el exn` mxa` lvipyke elyn ip` gvep

'eke sxype y`d oyakl edekilyd `l` xn` `l oxd m` wcwcl yie .ealael`y dnl mxa` lvipy ixg` k‰` ,l‰f i‰yx oeyln d`xpy enkixg` dhep `ed ealay erci ji` ixd ,dz` in lyn oxd z`lewa mb ezrc-lewiy z` oxd `ived zn`ay `niz elit`e .mxa`{mxa` mr ezrcy xg` cv meya ea ecygy e`} edel`y okle mx

ok xn` `edy i‰yx xikfd dnl a‰v n‰nealagxken d`xpe ?meya ezrc z` erciy e` mx lewa ewitq z` oxd `hazd zn`ay

ok xn`y i‰yx siqedy `l` .edel`y okle zxg` jxc ealaick`ed gvep `ed cexnp m`y xn`y dn lr oxd yprp recn xiaqdldtyd on xn`pd xack `l` oxd ok xn` `ly xnŸ p m`y .elynlr eyiprn d‰awd did `ly l‰i ,eytp lr obdl ick ueglela` .eytp-gewit cvl dzid ezpeek xy`k ipevige lw xeaic

oxd ok xn`y oeiknealad‰awd dyri `l m`y zn`a oeekzde ,cexnp lyn `ed ixde f‰r ly dgka oin`n `ed ixd mxa`l qp

.r‰ve .sxype y`d oyakl edekilydy yprp df lr

.21 :hele mdxa` oipra {d:a} mixac ‡ta i‰yx oeyl ‡repak e`yry‰re . .izexrd

15

Page 24: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

** {gk:`i}micyk xe`a ezclen ux`a eia` gxz ipt lr oxd znie. :{c"`a} i"yxitecexnp iptl epa mxa` lr gxz lawy zn eia` i"ry `"i `"ne...

elyn ip` gvep mxa` m` eala xne`e ayei oxde y`d oyakl ekilyde...mxa` lvipyke...micyk xe`a edfe sxype y`d oyakl edekilyd ip` mxa` lyn oxd mdl xn``vnpe .

,ililyd cv lr `ed df xetiql aezkd fnx xwiry l"f c"tldfa aezk `l mxa` lr ixdy .lvip `l oxdy xtql epiidc

Š aezk oxd lr wxe ,melkmicyk xe`a...oxd znieonwl y"ne} .‰Š `"l weqtmicyk xe`n mz` e`vie...epa mxa` z` gxz gwieyxc `l my ,‰

yxtzn `ed mW¤W ezrc d`xpe .micyk-xe` m¥y §A melk i"yxweqta o`k `weece .mgpn mya o`k yxity enk ‰drwaŠ eheytk

Š y"n iptn ,y` oyak oeyl xE` zln i"yx yxc g"kipt lr oxd znieeia` gxzoi` dnvr xE` zlnn la` .zn eia` i"ry ,‰

{i:ci} jl jl 'ta y"n itl oiadl d`xp dfa oiprde---{.gxkddny eltie dxnre mcq jln eqpie xng zx`a zx`a micyd wnred"ca} i"yxite .

:{c"`a 'eke zx`a`viy mecq jlnl qp dyrpe mda laben hihd didy dcb` yxcneoeike y`d oyakn micyk xe`n mdxa` lvipy oipin`n eid `ly ozvwn zene`a eidy itl myn

rxtnl mdxa`a epin`d xngd on df `viydzid mdxa` ly ezlvdy `vnpe ..llk da epin`d `ly zene`a eid ixdy ,xzqp qp oirkoin`i `l i ¦n¤W ,ielb xac did oxd ly eztixy ixd dznerled`xp okle .sxype oyakl jlyed mc`y dfk irah dxwnan"n ,ynn dxeza zyxetn dpi` `id mby t"r` ,oxd ly eztixyydry dze`ay ,mdxa` ly ezlvd k"`yn .xexa fnxa `id zfnexnipta dyrnk xexa fnxa dxeza dfnxp `l ,lkl dxexa dzid `ld`xp cere---.oxd ztixy ly dyrnd xetiqa sipqk `l` ,envrqp azkp `ly mrhd :l"fe .cecl likyna o`k y"n itl oiadldn 'zi eiptl ielb didy itl xnel okzi xexiaa dxeza df...`xep oez`l dixfre l`yin dippgl jilydl p"p cizr didymnvr exqny zene`d exn`i `ly frl mdilrn xiqdl mewnd oeikemd mb egha jkitle...mdxa`l rxi`y dxeza 'ky dn erciy itlexqny mlerd ipira mqxtiy mceakl df qp aezkd milrd jkl...qpd z` milrd aezkdy enky xnel d`xpe .l"kr zenl c"r mnvrdf i"r eze` milrd mb k"enk ,fnxa `l` yexita eazk `ly i"r

16

Page 25: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

`l` ,mdxa` ly ezlvd lr xwira dxen epi` fnxa aezky dn s`yon mqxetiy dn xwirdy ick dfa dxhnde .oxd ly oca` lrmceakl `ed df lke .y` oyakn lvpdl xyt`-i`y didi aezkddn jnq lr lvpdl zpn-lr mnvr exqny exn`i `ly e"ng lydn jnq lr dzinl mytp exqny exn`i `axc` `l` .mxa`l rxi`y

.oxdl rxi`y

** jl jl zyxt **

{g:ai}**myn wzrie...my oaie mcwn irde min l` zia dld` hie'c mya `xwie 'cl gafn :i"yxite .z` k"g`e ezy` ld` dhp dligza aizk dld`

elyetebn xzei ezy` z` cakl jixvy meyn mrhd azk `"ebae ..o`k `weec df xac dxezd dazk dnl oiadl jixv n‰ne .y‰rezy` ceak ly oiprd azkp recn le`yl yiy dn mcwda d`xpel"f exn`y dn mrhn `edy heyt d`xpe .ld`d ziihp lv` `weecmildz} dnipt jln za dceak lke {‡a `nei} ezy` ef ezia

ci:dn22dpde .ziad `edy ld`d ziihpa dcakl ie`x okle .{o`k okle .ld` dhp mdxa`y mewn meya azkp mxh df weqt crezy` dxyl ld` dhp dligzy aezk ld` ziihp aizkd dpey`xlyl`-zia oia ld`d ziihp azk o`ky oiprd dpde---.dcakl icky"n t‰r d`xp ,mky iab {'e weqt} lirl dazk `le ,irde,mky mewn cr ux`a mdxa` xar dligzy {'d weqt} my o"anxdz` eyaki awri ipay dnl fnx dfe .ux`d el dghaedy mcew

y"r ux`d lk z` elgpiy mcew mky23oia gafn dpay dn dpde .x`ia `"ebae .okr dyrn lr `apzpy i"yxit ,irde l`-zia`le 'c gka didiy ux`d zyexi ote` z` d"awd el d`xd dfay

.22 .‡eke izia zexew e`x `l d‰c ‡fn `nei ‡qn lr i‰yx d`xe

.23 Š `xwnd oeyl dpd...mky mewn cr ux`a mxa` xarie :i‰yxite ‰ipa lr lltzdlmkya mgldl e`aiyk awrioey`x qetc gqep `iady lld sqei ‡qa ‡re .

Š oicizryqpkilmkyl .oade .‰

17

Page 26: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

mdxa` z`iay `vnpe .y"r `hgy okr izlef yi` mdn letimkyl ez`ia znerl ,ux`d zyexi lr zfnxn irde l`-ziald`xp okl .dyexi mcew ux`a lbxd zqixc zligz lr wx zfnxny.dyexi jxck ld` dhpe ayiizpe envr z` raw l`-ziaa `weecy`l ,dyexid mcew ohw wlg egwiy dnl fnx `edy ,mkya la`l`-ziaay epivn dpde---.dyexi jxck ld` dhpy dxeza azkp

" aizk'c mya `xwieo"anx 're .mky lv` aezk `vnp `ly dn ,"z` mqxite ricedy epiid 'c mya d`ixwdy yxity {'g weqt}xe`a ikŠ :epeyl dfe .orpk ux` iayeil z"iyd ly ezewel`ghaedy z`fd ux`a `ayk dzre reny ea` `le mcnln did micykjixve .‰zewel`d mqxtle cnll cenl did jikxan dkxa`emqxt `l dnl ,zghaend ux`a ezeida meqxtd dlz m`y oiadldn t‰r heyt d`xpy `l` .i"`a `ed mby mkya ezeida xakmy jnq `l okle ,zeriaw jxc ayi `l mkyay .lirl epx`iaymy ayiy l`-ziaa la` .i"`a dglvde dkxa el dghaedy dn lr'c z`n el dghaedy ,ezceara gilviy eal jnq my ,zeriawa

.dlecbe dglvdl dkfi i"`ay

{hi:ai}jle gw jzy` dpd dzre :i"yxite .el xn`y jlnia`k `l {eh:k}"jiptl ivx` dpd "'eke md dnif itehy miixvndy cenrz l`e jl el xn` `l` .

oipra dpd .mixetiqd ipy oia iepiy cer x`al df t"r d`xp {ci:ai} aizk `l` ,dnya dxyl e`xw `l eicare drxte`xie

z` mixvnddy`d'ebe {eh:ai} cere , g ©T ªY ©edy`ddrxt zia xg`l s`e . {k:ai} aizk `l` ,dny z` exikfd `l ,`id in mdl rcepyevie

z`e ez` eglyie miyp` drxt eilrezy`'ebe ixd ,jlnia` iab k"`yn . {a:k} aizk .dnya zxkfp `id z` gwie xxb jln jlnia` glyiedxy.

{ci:k} aizk mdxa`l dze` eaiydae z` el ayiedxyezy` aizke , {fh:k}ledxy'ebe jig`l sqk sl` izzp dpd xn` `ed iepiyd xe`ae .

e`x `l dnf itehy eidy miixvndy .l"pd i"yxit t"r heytixy dny xy` ,zeinexz zecn mey `le zcgein zeiyi` mey dxyak"`yn .`l eze "dy`" `idy `l` da e`x `l .df lk lr dxenokle .ollba da oiprzde zecne zeiyi` da d`x jlnia`

18

Page 27: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dzeiyi` lr dxen `edy dnya zxkfp `id eizece` xetiqazece` glyie 'ta y"n x`al df jxc lr cer d`xp---.dizecnednya dpic dxkfp `l xeng oa mky ly dlapd-dyrnay .dpic{a:cl} y"nk ,lrtd seqa iepik i"r e` "dze`" zln i"r `l`

`xiedz` gwie 'ebe xeng oa mky dz` akyie dz` dprieoiprzd `ly zexedl .dxkfp f` ,da ad`zd qpe`d-dyrn xg` wxe .day "dy`"a `l`

{b weqt my} aizkc ,dnya'ebe awri za dpica eytp waczead`zdy . .awri dia` ly ezeaiyga oiprzd s`e zecgeind dizecna

{`:ci}** ‡ebe xrpy jln ltxn` inia idie :i‰yxite .cexnp `ed mdxa`l xn`ylety`d oyak jezl jezl envr z` litd mxa`y rnyn .

jlnd ieev t‰r oyakd24‡t seqa lirl aezky dnn wcwcl yie . {gk:`i} gp‡ebe eia` gxz ipt lr oxd znie :i‰yxite .mxa` lr gxz lawy

einlv z` zzky lr cexnp iptl epaekilyde‡eke y`d oyakl jlyedy rnyn ixd .jlnd dev zn`ay xyt` d`xpe .envr z` litd `le egxk-lradf mby `l` .ieevd it-lr envr z` litd `ede ‰lŸeRŠ mxa`l.jlnd xn`n t‰r dyrp xacdy oeik ‰ekilydŠ oeyld ea ltepceqi d`xpe---.xe`a jixv zepeyl izyl oiprd zewlgzd mpn`

mdxa`y xnŸ p xy`ky mixacdjlyedi‰yx oeylk} oyakd jezl Šekilyde,myd-yeciw lr dzinl eytp xqn `edy dxen df oi` {‰

xnŸ p xy`k mle` .qp jxca lvip `edy oaend xwiry `l`dxen df ixd ,envr z` litd `ede ‰leRŠ mdxa`l xn` cexnpymicyk xe`a rxe`ndy xexa d`xpe---.mdxa` ly eytp-zexiqn lrly oipr cer ea yiy `l` ,`cixb dlvdd epiipr seq oi`oldl aizk ixdy .'zi ezewel` meqxt ornl ytp zexiqn

{i:ci} 'ebe xng zx`a zx`a micyd wnre :i"yxite .hihd didy dcb` yxcne

.24xn`y ltxn` eny `xwpŠ `qxbd mye ‡bp oiaexira `ed i‰yx ixac xewnlitde.`iyw `l lirlc `iyw f‰tle .‰y`d oyak jeza epia` mdxa`l

Š `l` z‰dr i‰yxita `qxb iz`vn `l mle`letm‰`x ewizrd oke .‰cexnp eilr xfby" {a:hl} x"na oeyld rnyn oke .dxe`d yeale `‰ebe

cxil`ed ieevd wxe mdxa` dyrn `id dcixidy ixd ,"y`d oyak jezl .cexnpn

19

Page 28: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

lvipy oipin`n eid `ly ozvwn zene`a eidy itl myn `viy mecq jlnl qp dyrpe mda labenrxtnl mdxa`a epin`d xngd on df `viy oeike y`d oyakn micyk xe`n mdxa`dpde .

zpkqn mdxa` ly ezlvd did dfd rxe`nd xwir lky `nip i`mipin`n oi` zene`d zvwn m` 'zi 'il ztki` i`n ixd ,zenx`ean i"yx ixacny `l` .lvipy `ed xwird ixd ?dlvd dze`ameqxtd eze`y oeike .zewel`d meqxt ly oipr cer dfa yiyzene`d zvwn ixdy ,y`d oyakn d`ivid i"r ezenlyl ribd `lz` `iadl ick qp cer zeyrl d"awd "jxved" ,ea epin`d `l

ezenlyl meqxtd25dxeza azkp `l oyakd xetiq dpde---.gp ‡t seqa `ed ‡`d .zenewn ipya fnxp `edy `l` ,yexitajlnd mya jl-jl ‡ta `ed ‡ade ,micyk xe`a oxd zzin oipraqtze zeighya oiad oxdy d`xpe---.mdxa` mglp eay ltxn`.l‰pk qp jxca dlvdd lr wx dxen `idy dklydd z` xwirl

Š :i‰yxity enkeip` gvep cexnp m`e elyn ip` gvep mxa` m` eala xne`e ayei oxdeelyneiwel`a ynn yi ixd qp jxca lvpi mxa` m`y epiidc .‰

xwird mdxa` lv` mle` .‡eke e`l m`e ,eixg` zkll ie`xez` xeqnl mdxa` mikqd df xn`n t‰ry ,‰leRŠ jlnd xn`n did

myd-yeciw lr eytp26 .

{i:ci}**dxnre mcq jln eqpie xng zex`a zex`a mic ¦Ÿyd wnre'ebe dny eltie :{c"`a} i"yxite .dyrpe mda laben hihd didy dcb` yxcne

micyk xe`n mdxa` lvipy oipin`n eid `ly ozvwn zene`a eidy itl myn `viy mecq jlnl qprxtnl mdxa`a epin`d xngd on df `viy oeike y`d oyakndf qpy t"r` dpde .

zeeydl d`xp ,y`n dlvd did mdxa` ly qpde ,xngn dlvd did't} lirl 'ky dn t‰r `ede .cg` beqn mdipyy xnele miqipd

{gk:`i gpmicyk xe`a...eia` gxz ipt lr oxd znielk i"yx my `iade .`le y`l jlyed oxde ,levipe y`d oyakl jlyed mdxa`y yxcnd

.25llba meqxtd z` milydl mdxa` ly edyrnl leaiak d"awd lthpy d`xpem` ,ytp zexiqna ea lczyn mc`dy oipray .mdxa` ly eytp-zexiqn

.eci lr milyn d"awd ixd ,eywean zenily lk z` biyn epi`.26 {bi:al} `yz-ik 'ta i"yx oeyl 'r mdxa`l xekfenvr xqnymicyk xe`a jilr sxyil

'eke .

20

Page 29: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

:I"yx miiqe .levipmicyk xe` edfe.y` 'l `ed "xE`"y epiid . :l"fe hytd itl "xe`" zln z` my i‰yxit cerexe` yxit mgpne

drwa...xe` iexw wenr rwae xeg lkzecbpzd o`k oi`y d`xp dpde .ly eheyt xwir ixd yxcnd lra itl s`y `l` .yxcde hytd oiadpi`y} "xe`" zlna dxezd dxgay oeiky `l` .drwa `ed "xe`"jxca ,dipy zernyn o`k yiy yxcnd lra xn` {jk lk dlibxxetqd lr epl fnxn "micyk-xe`" iehade .oeyl lr ltep oeylayi t"dr k:c ziy`xa 'ta `"eba df oirk 're} y`d oyak ly`l` ,y` lr zfnxn "xE`" zlny xac seq `le .{dpwne ld``xie 'ta i"yx 'k ixdy .`weec y` ly oyak lr `id zfnxny

Š `ed "oyak" zln yexity {oyak d"c gk:hi}dxitgz` da oitxeyy dxezay oyak lk oke ciql mipa`‰27`ed "xE`" ly eheyty oeik okle .

`ed eyxcn ixd ,y` `ed eyxcne ,mgpn ly eyexitk rwae xeg `weecy`-oyakmby f"ktl `vnpe---.y` ly dxitge xeg `edy

jln ly ezlvd enk ,wnre drwa ly mewnn dzid mdxa` ly ezlvdick ycg qp zeyrl d"awd xfb xy`ky d`xpe .micyd wnrn mecqmewna `weec qpd z` dyr ,rxtnl mdxa` ly eqpa epin`iy

.r"v oiicre .mdxa` ly eqp ly mewnd enk ,drwa

{bi:ci}** ‡ebe ixard mxa`l cbie hiltd `aied‰c} i‰yxite .:{hiltd `aiednglnd on hlty ber df eheyt itl...ber df dax ziy`xa yxcne

leand xecn hlty...dxy z` `yie mxa` bxdiy oiekznex`ye m‰`x ex`iae .ber oeekzdy yxtl i‰yx jxved x‰a yxcn itl wxy l‰f miyxtnlr mdxa` z` xyal enewnn wzrp dnl k‰l`y ,dxy z` `yilmya dfa dpekn ber dnl a‰v n‰ne .mdixac ‡r ,hel ziiay

Šhiltd`yil dvxy dnl dfa yi zekiiy dne ,leand xecn hlty ‰d‰awd ly eznbn lky mixtqe mixteq itn reci mpn`---?dxy z`lwlwy `l` ,oey`xd mc`n gextle z`vl dxen` dzid enleracr oi`ae oiqirkn eid eixg`ly zexec dxyre .lqtpe `hga

.27ltxn` jlnd my z` yxity {`:ci} jl-jl ‡ta i‰yx oeyl cer oiireŠ mxa`l xn`yleRy`d oyak jezl okle ,dxitg `ed oyaky dfn mb rnyn ixd .‰

.‰ekezl leRŠ eilr xnel jiiy

21

Page 30: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{f:e ziy`xa} d‰awd xn`y‡ebe dnc`d ipt lrn iz`xa xy` mc`d z` dgn`.`vny meyny ,gp z` `l` xi`yd `le ,leand in z` mdilr `iade.enlera ‡zi eznbn lk gxtze `vz epnn ixd ,‡c ipira ogdzid `le mi`ae oiqirkn eid epnn e`viy zexecd s` ,mle`zeidl dkf `ede .mlek xky z` lawe mdxa` `ay cr zlrez mda

{c:a} ziy`xa ‡ta aezky dnn d`xp oke .d`ixad zilkzdl`‡ebe m`xada ux`de minyd zeclezi dyxt dax yxcn} l‰fg eyxce .

y‰r ‰mdxa` ly ezekfa mdxa`aŠ {h oniq28ly execa dpde---.d`ixad zilkz `edy x`tzdl lkeiy in did `l i`ceea mdxa`.meyd ztilwk eznerl eaygp `l i`ceea mlek ixdy ,mdxa` `lecenrl leki `edy ezrca jk dlr zerhay did cgein cg` wxxecn hlt `edy oeikn ixdy .ber `ed `ld ,mdxa` mewnazexecd dxyr iyp` lk z` d‰awd lqty t‰r`y oniq ixd ,leandlehi mdxa`y zeidl lekiy myke .lqt `l eze` ,gp cr mc`ny.`edd xzkd z` lehi bery xyt` mb jk ,d`ixad zilkz xzk z`z` `yi `ede dnglna mdxa` bxdiy ber oeekzd jk meyny d`xpe.mi`xapd xigal dy` zeidl dzlrn cvn dpken `idy ,dxy

Š mya df dyrna ber dpekn df meyny d`xpehiltdxecn hlty ‰mewna cenrl daygn el zpzepd `id leand on ezhilty ,leand

.r‰ve .dxy z` `yile mdxa`

{a:eh}**izia wyn oae ixixr jled ikp`e il ozz dn 'ebe mxa` xn`iexfril` wync `ed :{wync d"c} i"yxite .dlec oewixhep eyxc eply `xnbae

mixg`l eax zxez dwyneyiy `l` .xfril`l lecb gay df dxe`kl .dn lr laew mxa`y jtidl `ed `xwnd hyt zernyn ixdy wcwcldlecy t"r`y d`xpe .xfril` wync `l` el oi`e oa el oi`y,xfril` card biydy zilrp `bxc `id mixg`l eax zxez dwyneznbeck `ed dwyne dlecdy .mxa` s`ye deiw dfl `l n"n

.28ly df xn`ny d`xp n‰n ,eheytl `xwnd z` yxit ok `l i‰yxy t‰r`eŠ {`:` ziy`xa ‡t} i‰yxity dna `ed llkp yxcndziy`x e`xwpy l`xyi liayae,‰

ly mxewne mdia` `ed mdxa`e ,l`xyi liaya `xap mlerdy oeikn ixdy .eliaya mlerd `xap ixd ,l`xyi

22

Page 31: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

la` .ely micinlzl exqene eaxn dnkg cnely ixbpc `ileywepiz znbeck didiy ,exyan xya ,oa `edy cinlzl s`y mxa`wepizde ,dzenvr mvr z` wepizl zxqen m`dy ,en` icyn wpeid

ely eipal dzenvr z` xqene ,m`d oirk dyrpe lcbzn29edfe .dwyne dlec "`l` epi`y" xfril` wync `l` el oi`y mxa` l©awy

.mixg`l eax zxezn

{`i:eh}**mxa` mz` ayie mixbtd lr hird cxie  .:i"yxite {ayie d"c} on eze` oigipn oi`e mzelkl iyi oa cec `aiy fnx 'eke dgxtde daiyp oeyl

giynd jln `eaiy cr minydon hird z` mxa` gixtdy t"r`y d`xp .jke .`eeyl ezcixi dzid `le ,hrn lek`l gilvd n"n ,mixbtdoikde ,hrn mdn dlike zene`d z` zelkl cec `ay ,lynpa `edlr izexrd 'r .dk`lnd z` xenbie `aiy giynd jlnl jxcd z`

.fi:ck wla 't

{hi:fi}**'ebe wgvi eny z` z`xwe oa jl zcli jzy` dxy la`. :i"yxitely dpy 'we lenipy mini 'ge dxy ly dpy 've zepeiqp dxyr my lr mixne` yie

mdxa``lde ,wgvi ly enya zepeiqp 'i efnxp dnl zvw r"ve .dn t‰r x`al d`xpe .wgvi ly `le eid mdxa` ly eizepeiqp

{a :ak} `xie 't seqa aezky gw`p'ebe jpa z` :i‰yxite .`p oi`oda eid `l zepey`xd exn`i `ly oeiqpd dfa il cenr jnn dywaa el xn` dywa oeyl `l`

ynndpde .zepeiqpd lk z` wfgne zn`n dciwrd-oeiqpy ixd . :{g:ak} my i"yxity enk ,wgvil mb oeiqp dzid dciwrdt"r`y

dey ala eicgi mdipy eklie hgydl jled `edy wgvi oiadyxqny dfay `vnpe ..mdxa` ly eizepeiqp lka wlg lhp ,dhigyl eytp z` wgvily eizepeiqp 'i lk wgvi ly enya efnxp df meyny d`xpe

.mdxa`

.29 {`:l} ilyna jlnd dnly zece` y"na df oirk epivny d`xpoa xeb` ixac'ebe dwi . :i"yxited`iwde dpiad z` xb`y dnly ixac .

23

Page 32: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

** `xie zyxR **

{b:gi}**lrn xarz `p l` jipira og iz`vn `p m` ip-ec` xn`iejcar :i"yxite .mipec` mlek m`xwe xn` mday lecbl...`"c .leg `ed df oeylae

xg` aezky t"r`e migxe`d z` qipkie uexiy cr el oizndl d"awdl xne` dide `ed ycew ‡mz`xwl uxieˆ{'a weqt}izyxity enk ok xacl ze`xwnd jxce dzid okl mcew dxin`d

‡mc`a igex oeci `lˆ lv`{b:e} ‡gp cleieˆ xg` azkpy {al:d}mcew k"`` ok xnel `"`e 'eke dpy k"w zxifbly ipyd yexitd lr dywdy cecl likyn 're .

i"yx `iany t"r`e jtedn weqtdy dyw `"cle :l"dfa i"yxb"dke micxtp mipiipr ipy md mzd gp cleiec `iddn 'ii`x'` oipr xtqny `kd la` dxeza xge`ne mcwen oi` opixn` i`ce'w 't 'nba x`ean oke jtedn 'tdy xnel `"` 'ed ikid `caerla` ipiipr ixza n"d 'eke mcwen oi` opixn` ikc e"c migqtczrca xyt` d`xpe---.l"kr 'eke mcwen mcwenc dn `piipr `cga

Šc `eddc l"iy i"yxgp cleieŠe ‰igex oeci `l`cgk md ixd ,‰Š on ,my miweqtd zyng lk zn`ay .`piiprgp idiecr {l:d} ‰

Šux`a eid militpddyxt wqtd ila xcqk miaezk mlek ,{c:e} ‰'ky dpy mixyre-d`n zxifba mixacn mleke .dnezq e` dgezt

Š {'e weqt} y"n mbe .dl mixeywd mipiiprae 'b weqtagp idiecleie dpy w"z oaenk .oiprd eze`l xyewn `ed mby d`xp ,‰ :my i"yxitym` d"awd xn` w"zl dfe dpy 'wl eciled zexecd lk mrh dn ocei x"`

df wicvl rxe mina eca`i md miryx...ick dpy ze`n w"z cr ciled `le epiirn z` yak'eke leand iptl oiyperl ie`x eipaay lecbd zti `di `lyzrced mvry ixd .

xetiqdn wlg `ed zti z` ecileda dpy w"z oa did gpy dyrnd`cgk md ixd o`k miaezkd lk e`vnpe .dpy k"wd zxifb lrenke} dpy 'k gp zcledl dncw dxifbdy t"r`e .`piipr`vnpe .dxifbd mcew dcledd dazkp {'b weqta oldl i"yxitydii`x i"yx `ian dfne .xge`ne mcwen oi` `piipr `cga s`y

Šc `eddlxearz `p l`Š mr `piipr `cga `edy t"r`y .‰uxiemdxa`lra dywdy dn dyw oiicry `l`---.xge`n mcwend azkp ,‰

`l `piipr `cgac my x`eany migqt 'qn 'nbn cecl likynon `vei df llkn yiy ycgl d`xpe .xge`ne mcwen oi` opixn`

24

Page 33: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

weqtay rxe`nd m`y epiide .{cga la` d"c 'qeza y"re} llkdjxc dfa f` ,mcewd weqtay rxe`nl mcwen i`pz `ed xge`ndz` aezkl k"g`e ,xge`nd rxe`nd z` micwdl ok xacl ze`xwnd

Šc `edda ixd .ielz `ed ea xy` i`pzdgp cleieaezkd ‰epricen k"g` .zeclez gp ciled dpy w"z libay epricen,mcewn aezky dnl mcwen i`pzk `edy ,leanl dpy k"wd zxifbyak dxifbd dze` iptn `weecy ,my i"yxitn epx`iay enkeribi `ly ick ,w"z oa cr ciled `le gp ly epiirn z` d"awd`edda oke .i"yxa d"yr .leand iptl oiyper llkl eipa

Šcxearz `p l`,migxe`d z`xwl mdxa` ux¤W epricen aezkdy l"i ‰epiidc ,ea ielz `edd dyrnd xy` i`pzd z` epricen k"g`ez` qipkie uexiy cr el oizniy d"awdn zeyx ywa okl mcewydyrnd z` aezkl ze`xwnd jxc dl` oebkay d`xpe .migxe`dxge`ne mcwen oi` opixn` dl` oebkae .i`pzd z` k"g`e mcew

`piipr `cga elit`30`"rxbd oiiv l"pd migqt 'nba dpde---.dpy k"w zxifbc `edd '` .z"dr i"yxita zenewn 'bl l"f

Šc `edd 'a .{b:e ziy`xa}xearz `p l``ed 'be .{b:gi 'xa} ‰ :my aezky {k:c} zenyayie xengd lr maikxie eipa z`e ezy` z` dyn gwie

ecia miwel`d dhn z` dyn gwie mixvn dvx`'eke ayie d"c} i"yxite . :{'ebe dhn z` dyn gwie .`xwna miwcwecn xge`ne mcwen oi`epiidc

oi`y `l` .dnixvn aeyl ligzdy mcewn dhnd z` gwl i`ceeayjxck ex`al yi iyilyd aezkd df mby d`xpe .xge`ne mcwen.mixvnl ezxfgl mcwen i`pzk `id dhnd zgiwl ixdy .l"pd

{fi:c} d"awd eze` devy enkz` ea dyrz xy` jcia gwz dfd dhnd z`ezeze`dmixvnl ezxfge dhnd zgiwl i`ceeay t"r`y d`xp okle .

,xge`ne mcwen oi` opixn` dfa mby l"i ,`piipr `cgk od ixdz` k"g`e mcew dyrnd z` aezkl xacl ze`xwnd jxc oky oeik

.r"ve .i`pzd

.30 {`k:c} mihtey 'qa lri dyrna `nbec cer d`xpezwxa czid z` rwzzeznie srie mcxp `ede ux`a gpvzednl czid zriwz z` `xwnd micwdy ixd .

" oipry oeikny `l` .jtidl dyrnl didy dn ,`xqiq mcxpysrie mcxp" .l"pk exg`l aezkd jxc ixd ,czid z` ea rwzy dnl mcwen i`pz `ed

25

Page 34: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{c:gi}** 'ebe min hrn `p g ©T«ªi :i"yxite .jexa yecwde gily ici lr xn`py gily ici lr eipal mly `ed{`i:k xacna}rlqd z` jie eci z` dyn mxie .

mdxa` dyry dn lk" :opixn` mye ."et n"aa eixac xewn."envra eipal `ed jexa yecwd dyr envra zxyd ik`lnlxwad l`e {gi weqt}" :enk ,ef dyxtn ze`nbec dnk opiziine.`xnba y"r ,"'d z`n rqp gexe {`l:`i xacna} - mdxa` ux

" ly df `l` o`k `iad `l i"yx dnl wcwcl yie`p g ©T«ªii"r dyry "dyry mdxa` iyrn x`y lr `xnbd ixac `iad `le ,gilyzyxcl i"yx jxved dnl x`iay `"eba o`k 'r mle`---.envraixd dywy itle" :l"fe ,gily i"r eipal mliy d"awdy l"fxici lr df dyry jl azk o`ke wicv ly zepba xacn dxezd oi`d"awd zcn aezkd jl cibdl `ay uxize envr ici lr `le gilymdxa` dyry dn ik xnele dxryd hegk eiaiaq mr wcwcn `edyf"tle .d"yr ,"gily ici lr eipal d"awd mliy gily ici lrdyry mewna `l` l"fx ixacl gxkd oi` `xwn ly eheytay d`xpzxacn dxezdy d`xp did l"f mdixac ilely ,gily i"r mdxa`mey oi` ,envra mdxa` dyry mewna la` .wicv ly ezepbal"i cer---.`xnbd ixacl i"yx jxved `l mye ,wecwce `iywwfgl ick ab` jxca `l` 'nbd ixac z` i"yx `iad `l mlerny

" yexity y"ng©T«ªienk yxtl xyt` did ixdy .gily i"r `ed "ybeiy gxkd oi` f"tly ,"min zvw mkl ybEi" b"qx yexita 'ky`le {lrted oeyla} mind `ed dlertd `yepy `l` ,gily i"ri"r `weec `id dpeekdy yxit i"yx mle` .mind z` `ianddfae ,{g ©wN ¦i azknl l"ed b"qx yexitk i`c meyn ile`} gily.gily i"r `edy l"f edeyxit my s`y `xnbd ixacn riizqd .oade ."dnyl" dcb`a o`k wqer i"yx oi` mlerl la`

{fh:gi}**‡ebe mcq ipt lr etwyie :i‰yxit .`xwnay dtwyd lk drxl‡jycw oernn dtiwyd‡n ueg {eh:ek mixac}zcn jtedy miipr zepzn gk lecby

mingxl fbexd`ed s` ,llkd on `veid `edy ,xn`nd seqy d`xp .mi`ven eid m` ,drxl dzid mztwyd xwiry t‰r`y .o`kl jiiy

26

Page 35: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

enke .mingxl zkted fbexd zcn dzid miipr zepzn mecqa {`k weqt} onwl epivny‡ebe dlk eyr il` d`ad dzwrvkd d`x`e `p dcx`.

:i‰yxitedpzpy lr dpeyn dzin debxdy zg` daix zwrv ‡dzwrvkdˆ eyxc epizeaxe‡eke iprl oefn,zilkza miipr zepzn oiprl ecbpzdy ixd .d‰yr ,

Š zxifba mpic uxgp okledlk .i‰yx y‰r ,‰

{fi:hi}**‡ebe hlnd dxdd . :i‰yxiteayei `edy gxa mdxa` lv`‡eke xda {hi-gi miweqt} eixg` aizke .`p l`...hel xn`ie

izne drxd ipwacz ot dxdd hlndl lke` `l ikp`e...ipc` .i‰yxite :{‡eke ipwacz ot d‰c}dyrne iyrn d`ex d‰awd did mecq iyp` lv` iziidyk

‡eke ryxk ip` wicv lv` `a`yke lvpdl i`cke wicv d`xp iziide xird ipaxe`a .envr cvn zekf el oi`y hell riced j`lndy d`xp oiprdyxetn oke} mdxa` ly ezekfa lvpi dxdd hlni m` wxe ,lvpdl

Š hk:hi onwlz` glyie mdxa` z` miwel` xkfie xkkd ixr z` miwel` zgya idie‡ebe dktdd jezn hel.j`lnd ixacl zecedl axiq hel la` {.‰

ezeida la` ,ryxk d`xi mdxa`l aexw ezeiday jtidl xaq `eded`xp dpde---.lvpdl `ed i`cke envr cvn zekf el yi ecalixdy .hel ly ezxaq z` dgvp j`lnd zxaqy miaezkd jyndn`yp j`lnde ,xrev xir l` qepl ywa hely {`k-k miweqt} aizkd‰awd jtdy ixg` ,oiprd seqa aizk la` .dfd xacl mb eipt

{l weqt} mecq ixr z`xreva zayl `xi ik...xda ayie xrevn hel lrie.enke ,xrev xira envr zekfa miiwzdl hel leki did `ly ixdixacke ,mdxa` zekfa xda wx meiwl dkfy `l` ,dligzn yway,mdxa` ea ayiy xdd eze` `ed o`k xkfpd xddy gkene} .j`lnd

Š `:k oldl aizk ixdy‡ebe abpd dvx` mdxa` myn rqie :i‰yxite .`‰c .‡eke heln wgxzdldyrna dpad siqedl d`xp df lk t‰re---{.w‰ece

l‰iy .l‰pd ze`xwnl dkenqd dyxtd `edy eizepa izye hel`l` epi`y iynne ielb ote`a hell d‰awd giked df dyrnaydyrn lka .`id jk oiprd zrvde .mdxa`l lheane lhae lthiabl l‰fx ixacke ,zlrtpd `id dy`de lretd `ed xabd beef‰cr oixcdpq ‡r} dlirad dyrna ‰mler rwxwŠ dy`dy xzq`eizepa izye hela mle` .{`id mler rwxw d‰c my i‰yxitae

27

Page 36: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{bl:hi} aizk .`ed jetdpedxikad `aze `ed dlila oii odia` z`  oiwyze dnewae dakya rci `le dia` z` akyze.{dl weqt} dxirva aizk oke .

enk ,oenre a`en ,zene` izy e`vi el`d zelira izyn dpdeizy zece` dcakp drici dpde .{gl-el miweqt} onwl aezky

{a:`l} zehn ‡ta aezky dna epivn elld zene`l`xyi ipa znwp mwp‡ebe mipicnd z`n :i‰yxite .mia`end z`n `le...il yiy zeaeh zecixt izy iptn

zipenrd dnrpe dia`end zex mdn `ivedlozilkz xwiry dfn x`ean ixd .mdxa` rxfl zlrez odn `ivedl `id elld zene` ‡a ly31,

.zipenrd dnrpne dia`end zexn mdl didzy zlrezd epiidczlrez ynyl ociwtzy zene` izy xab dxede ‰lrapŠ hely ixdlky hel ly eipt lr d‰awd giked dfay d`xpe .mdxa` rxfl`le ,mdxa` ly ezlrezl ilk ynyl `l` epi` ely ezilkz

.df lka ‡re .envr cvn meiw-zekf el yiy zirhend ezxaqk

{a:ak}** ‡ebe wgvi z` zad` xy` jcigi z` jpa z` `p gw xn`ie. :{`p gw d‰c} i‰yxitedfa il cenr jnn dywaa el xn` dywa oeyl `l` `p oi`

oeiqpdynn oda did `l zepey`xd exn`i `lyexn`i dnl oiirl yi .Šynn oda did `l zepey`xdzeevn ly okxc `id jk ike ,‰

mc`y zencewd zeevnd lk z` lhan zg` devn ly meiw-oexqgyŠ miax oeyla wcwcl yi cere ?ie`xk oniiwexn`i,i‰yx hwpy ‰

‰xne`d xn`i `lyŠ hwp `l dnle ,dkk exn`iy mixne`d md inixg` epax dyn ly ezltz t‰r x`al d`xpe---?‰xn ¨ ¥i `lyŠ e`

{bi:ai:al zeny} lbrd dyrnbxdl m`ived drxa xn`l mixvn exn`i dnl‡ebe jicar l`xyile wgvil mdxa`l xkf...dnc`d ipt lrn mzlkle mixda mz`.

:{mdxa`l xekf d‰c} i‰yxitemdia` mdxa` zexacd zxyr lr exar m`xyra xyr e`vie el edpz exky law `l oiicre zepeiqp xyra dqpzpdfn epcnle .

daxnd lke ,`nlra zeevn ody zepeiqpd ‡i ly oxcb oi`yexky ixd mzvwn miiwln eci dxvwy lke ,gaeyn df ixd oniiwl

.31 {b:ai ziy`xa} aizkc i`n xfrl` x‰`eŠ :‡bq zenai ‡rlk ja ekxapednc`d zegtynja jixadl il yi zeaeh zekxa izy mdxa`l d‰awd l‰` .

zlrez yi elld miyp izyny ixd .‰zipenrd dnrpe dia`end zex .xyi jxca envr mdxa`l

28

Page 37: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

zepeiqpd ‡iy `l` .miiwl gilvd `ly zeevnd xtqn itk hrnznmdxa` gilvd zepeiqpd ‡ia ezcinr i‰ry ,odl yi cgein ciwtzzexacd ‡i lr exari m` s` mr xeza eipa ly mneiw z` gihadl

mdilr lawl md micizry32ezprh z` law d‰awdy epivn dpde . {ci ‡qt} jynda my xn`py ,epax dyn lyxac xy` drxd lr ‡c mgpie

enrl zeyrl,z`fd dprhd z` law d‰awdy oeikny heyt d`xpe .dvxy `l` ,xyra xyr e`viy dligza epevxa dlr jky jgxk-lrjnqe} xyra xyr silgi ‡zi `ed f`e df lr lltzi dyny d‰awd

(i:ck) oiprd zligza y‰nn dfl ‡ebe il dgipd dzre :i‰yxite ,oiicrxacdy ericede gzt el gzt o`k `l` ‡il dgipdˆ xne` `ede mdilr dyn lltzdy eprny `l

mlki `l mdilr lltzi m`y ea ielzeze` riad xak df oevxy d`xpe .{Š ‡zi exn`a ,mdxa`l d‰awd‰jpa z` `p gwd‰awd ywia dfay ,

cenri `l m`y .l‰pd i‰yxitk dciwrd oeiqpa cenriy mdxa`nŠ ixd ,dfaynn oda did `l zepey`xd exn`i`l zepeiqp ‡hy epiidc ,‰

,odilr xearl eipa micizry zexacd ‡i z` lhal ynn oda didioipra dyn ly ezltz dzid jk dpde .ryza e`vi `l xyr ixdy

Š :df dnlmixvn exn`imixda mz` bxdl m`ived drxa xn`l epiidc ,‰Š ly ezprhayxyra xyr e`vily mzxin` z` lhal dyn oeeik ‰

Š exn`iy miixvnd mixne`dm`ived drxahwpy dn `gip f‰tle .‰Š miax oeyla i‰yxexn`iŠ exn`iy miixvnd md mixne`dy ,‰drxa

m`iveddf lka oiire .‰33.

{ci:ak}**d`xi ‡c xda meid xn`i xy`d‰c seqa} i‰yxite . :{meid d`xi ‡d xda mi`ad zexec lka dfd meid xn`iy ickwgvi ly ext`cnere xeav

dxtklsxyp `le hgyp `l wgvi dyrnl ixdy oaen epi` dxe`kl .Š `edye ,d`xp ext`y xnel okzi ji` k‰`e ,xt` dyrp `lexeav

dxtkl cnere {b‰i weqt} df iptl aizk mle` ?‰eipir z` mdxa` `yie dlrl edlrie li`d z` gwie mdxa` jlie...li` dpde `xieepa zgz :i‰yxite .edn

dieyr `id el`k ef `dzy oevx idi xne`e lltzn did epnn dyry dcear lk lr ‡epa zgzˆ

.32 .a:d zea` ‡qn lr i‰yxl qgeind yexita ahid x`ean df oipr

.33 .d‰yr ,b:` aei` lr i‰yxita oiirl yie

29

Page 38: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

wexf enc el`k ,hegy ipa eli`k ,ipaa...oyc dyrpe xhwp `ed eli`kd`xp f‰tle .Š `ed ,eynnae eteba ,li`d ly ext`ywgvi ly ext`eilr ixdy .‰

Š aygiz li`d ztixy zceary mdxa` lltzdipaa dieyr `id el`k.‰Š `edy ,xt`d eze`e ,dlawzp ezltzewgvi ly ext``ed ixd ,‰

Šd ¤ x¥iŠ ,zexecl ‰dxtkl cnere xeav.‰

** dxy-iig 't **

{l-hk:dk}**yi`d l` oal uxie oal enye g` dwaxle...ze`xk idiemfpd z`...dwax ixac z` ernyke...'ebe milnbd lr cner dpde yi`d l` `aie.

:{uxie d"c h"k weqta} i"yxite‡mfpd z` ze`xk idieˆ ux dn lre ux dnloenna eipir ozpe df `ed xiyr xn`uxzl `a i"yxy 'ky `"eb 're .

Š dligzn xnel ie`x didy jetd `ed aezkdymfpd ze`xk idie‰Š k"g`euxieŠ ipyd weqtdy i"yx uxiz df lre .‰ze`xk idie`ed ‰

Š dnl yxtnuxie.{'r ze` g"tya r"re} d"yr oey`xd weqtay ‰rxe`nd l` onfa mcw `ed ipyd weqtay rxe`ndy `vnp dpdecgac 'e sc migqt 'qna opixn`c b"r`e .oey`xd weqtay'tl izexrd 'r ,dxeza xge`ne mcwen oi` opixn` `l `piipri`pzk `ed ipyd weqtdy `kidc x`al izkx`d my {b:gi} `xie'eke xge`ne mcwen oi` opixn` dfa oey`xd weqtay dnl mcwenz` oal d`xy dn inp `kdc xyt`e .y"r `piipr cga elit`ux¤W d©n§l mcwen i`pz `ed df lk dwax ixac z` rnye micinvdaezkd jxc df oebkae .ux `ed mllba j` xy` ,xfril` l`

.r"ve .mcwend z` xg`l

{an:ck}**'ebe oird l` meid `a`e :{c"`a} i"yxite .iax xn`dletk xfril` ly dyxt ixdy mipa ly ozxezn mewnd iptl zea` icar ly ozgiy dti `g`

dfinxa `l` epzp `l dxez iteb daxde dxezadltkp dnl f"tl oiirl yi .`idd dyxtd oi` ixde .icewt 'tae ldwie 'ta okynd zyxtepiax ixac 'r mle` .mipa ly ozxezn `l` zea` ly ozgiyndtiŠ `g` iax xn`n z` `ed mb `iady {bi:ck lirl} l"f iiga

30

Page 39: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

zecre zten df ik wtq oi`eŠ :l"dfa siqede .'eke ‰ozgiy zea`d zlrn lr dlecbdakxnd md mdy‰34d`xp l"f c"tle .

icar ly ozgiy `idy iptn xfril` ly ezyxt dltkpy myky heyt,okynd zyxt mb dltkp jk ,dpikyd z`xydl ilk md ixde ,zea`ly dkxc `id jke .dpiykd z`xydl ilk i`ceea `edy iptn

dpikyd z`xyd oipra zwqery dyxt litkdl dxez35dpde---.y"nk ,dpikyd z`xyda zniizqn xfril` ly ezyxty zn`a epivn

{fq:ck}'ebe en` dxy dld`d wgvi d`iaie :i"yxite .`id ixde dld`d d`iaiewelc xp did zniiw dxyy onf lky en` dxy znbec ziyrpe xnelk en` dxy...lr xeyw opre

exfg dwax z`ayke ewqt dznyne ld`d`ed dfd oprdy 'ky `"eb y"re .miletkd eihxt lka xfril` ly exetiq lky `vnpe .dpikydly eziaa dpikyd z`xyd icil `iadl did ezilkz seq `lddihxt lka ,dletkd okynd zyxt lky i`ceea ok enke .mdxa`el`d zeiyxte .dpikyd ea dxyzy dzilkz seq did ,diwecwce

{ak:dl} aizkc ldwie zyxt 're---.ltkdl zeie`xd od ode`aie'ebe mfpe gg e`iad al aicp lk miypd lr miyp`d:my mixehd-lra l"fe .

`iad yi` lky rnyne .‰cgi mi`a ezy`e yi` f` `ixhnibaŠ`weec didy oiprd xe`ae .bef bef ely dy` mr cgi ezacpxfril` zyxty xac seq `ly .l"pd xe`l oiadl d`xp df ote`aodizy okle dpikyd z`xyda zewqer odizy okynd zyxtexfril` zyxty .dfn xzei `l` .l"pke ltkdl zeiie`xxewnd `id ixd dwaxe wgvi ly mld`a dpikyd z`xyda zniizqndepivny myke .okyna dpikyd z`xydl zea`d-dyrnedxdhl xeaigd gka `l` ld`a dpikyd dzxy `ly zea`d-dyrna

‰odipia dpiky ekf dy`e yi`Šc36ecal mdxa` didyk ixdy} mxh ea dzxy `l mbe ld`a dpiky dzxy `l dxy zxiht ixg`

.34q‰`l ynn dakxn zpigaaŠ dzid zea`d zceary {hl wxt `‰wl} `ipz ‡r md ‡zi exe`a llkile ze`ivna eil` lhaile d‰amdl xy` lkedfae .‰

zgiy s`y oaenicar .mewnd iptl `id dti zea`d .35df oirnŠ k‰g`e ,dpikyl dakxn eid zea`dy {cl wxt `‰wl} `ipz ‡r

z`xydl...okyn el zeyrl mdl xn`Š k‰g`e ,‰ipiq xd cnrna l`xyi ekf .d‰yr ,‰ezpiky

.36‡fi dheq

31

Page 40: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dzxy `l okynd `edy mipal-oniqa jk {dwax z` wgvi ea qipkdmixehd-lra ixacke ,cgi ezy`e yi` ly mgka `l` dpiky eami`a ezy`e yi` ly df ote`a `weec mzacp e`iady l"pd l"fl"pd weqtd lr mixehd-lra 'ky dnn d`xp dfl jnqe---.cgi

'ebe dld`d wgvi d`iaiedpenyay fnx dxeqna 'g dld`d :l"fe .zia oey`x zia oerab aep dliy lblb okyn dpiky dzxy zenewnzlna o`k `weec fnxp df xacy dn dpde .l"kr `al cizrl ipy

"dld`dly mld`a dpikyd z`xydy .l"pk `ed oiprdy d`xp "lka dpikyd ze`xyd lkl zea`d-dyrn `ed ixd zea`dzefnxp olek okle .zepadl micizrd ycwnde okynd-ild`

" zlna `weecdld`ddpikyd z`xyda zxacny ,o`ka daezkd "w"ece .l"pd i"yxitk ,zea`d ly mld`a37 .

{an:ck}**'ebe oird l` meid `a`e :{c"`a} i"yxitae .x"`'eke mipa ly ozxezn mewnd iptl zea` icar ly ozgiy dti `g`izkx`d xake .

ly ozxeza s` epivny oiprd xe`aa mbe ,df xn`n xe`aa lirlxeviwe .okynd zyxt `id ,dihxt lka dltkpy zg` dyxt mipadx"` dxeara xy` ,zea`d ly mzlrn xwiry `ed mipiiprd okezdlewy okle .dpikyl dakxn ozeid `id ,'eke ozgiy dti `g`ilk `ed mb okyndy iptn ,zea` ly ozgiy zyxtl okynd zyxtdfa rivdl iz`a dzr mle` .lirl ahid 'r .dpikyd z`xydlixhe liwy myy glyie 't yix `"eb oiieri---.ycg mrheid awri glyy mik`lndy l"fg exn` dnl l"f m"`xd ziiyewa

Š iab ok eyxc `le {c:al my i"yxity enk} ynn mik`lnglyiemik`ln dynŠ iab e` {ci:k xacna} ‰milbxn miyp` ipy ryedi glyie‰

dlrnl opixn`c `iyw df oi`Š :`"ebd uxize .{`:a ryedi}ixw` dyn zxezc b"r`...zea` icar ly ozgiy dti `g` x"`lr `l`...ozgiy enk k"b ezxez 'id `l dnle 'd car `edcmd zea`dy itl xzeie xzei zea` oipr aeyg mewnd iptl jgxk

.37 :c‰`a l‰fe zllg d‰c {‰dp} zay ‡qn i‰yxit ‡r mle`ld` dpap `ly crmiwicv ild`a dievn dpiky dzid crenenr ezy` oi`y wicv elit`y zvw rnyne .

.r‰ve .l‰pd epixack `ly ,eld`a dpikyd dxyzy xyt`

32

Page 41: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

mdy xeara mlerd ceqi md zea`d ik...mipal dcleze dlgzdmd xy` mik`lnde mlerd zxev xwir mde...l`xyi lkl xwirmdy zea`d mr mi`vnp md eilr mipenne mlerd xenyl mipzepepi`y xeara zea`d on epi`...d"rxn la` d`ixad zeceqiyi df oipray d`xp dpde---.mi`ltpd eixac ahid 're ,‰dlgzd`yp 'ta aezky dn `ede .okynde zea`d oia deeyd cv

Š `iype `iyp lk aixwdy {bt-ai:f}dlwyn d`ne miyly zg` sqk zxrw'ebe lwy miray sqk cg` wxfnfnxn df lky {hi weqta} i"yxite .‰

zene`d miraye gp ly eizeclez lre x"dc` ly eizepy lr:azk my `"ebae .d"yr mipiipr x`ye awrie wgvi mdxa`ezk`ln ik l"ie gpe x"dc` zepyl o`kl df oipr dn z"`eŠ'id mlerd z`ixaa 'idy xac lke mlerd z`ixa enk lewy okynddhepd mlerd llka enk zerixi okyna eid .okynd zk`lnaokyna mi`xp miqxwd jk mi`xp miakekdy enke drixik minymlerd lky...zene` 'r gp mc` mdy mler iceqi lk jkitle...llk l` okyn zencl okyna efnxp mdilr cner

‰mlerd38,"mler ly ezxev xwir" od zea`dy myky d`xpe---.deeyd cvd edfe ."mler ly ezxev"k ezxev dzid okynd jkjky d`xpe .mlerd llkk milewy mdipyy zea`de okynd oia,dze` dlitkde okynd zyxta aezkd jix`dy dna mrhd `ediptn ,zea` ly ozgiyn e`le mipa ly ozxezn `idy t"r`emdy cvl epiid zea` ly ozgiya aezkd jix`dy dna xwirdyokynd zyxta mb jix`dl ie`x okle .‰mler ly ezxev xwir"dxrda x`ean dpde---.oade ".mler ly ezxev"k iepa `ed mbyx`eane .dpikyd z`xydl milk mdipy okynde zea`d ik zncewdilele .elek mlerd llkk milewy mdipy ik lirl z`fd dxrda.dfa df mixeyw dl`d mipiipr ipyy xne` iziid `pitzqncoipr `id dfd mlera dpikyd z`xyd ly dze`ivny epivn zn`aylr ezlitza dnly xn`y enke .mc`-ipa zpadn dqekne `ltp

.38.‡eke dnkgd z` `lnie d‰c ci:f ` mikln lr i‰yxita df oirk ‡r .c ze` e xn`n ‰zayd meiae xryŠ wgvi cgt ‡r df oipra xe`a xzile

33

Page 42: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{fk:g '` mikln} ziadinye minyd dpd ux`d lr miwel` ayi mpn ªd ikizipa xy` dfd ziad ik s` jelklki `l minydd"c} i"yxit y"re .

my yxite .dinzd `"d `id weqtd zligzay `"d ze`y {mpne`d`l df ux`a mc`d mr miwel` ayiy `id zn`a xnelkŠ :w"cxmewn dz` ik jlekiy mewn jl oi`...dz` ik oin`dl okzi

{`:eq} ediryi xn` oke .‰jnewn mlerd oi`e mlerdzia df i`izgepn mewn df i`e il epaz xy`dpikydy epivn mpn` .{w"cx y"re}

.okyna dzxy mbe dpikyl dakxn ody zea`d lr dzxy ok`llk znbeck od ixd dpikyde zea`dy iptny d`xp oiprd xe`aezexyle mvnhvdl dpikyd dleki okl ,l"pke elek mlerd

dl`a39elek ux`d `lnk cg` lk `l` laben mewn mpi` ik ..r"ve .eceak `ed my ux`d `elnae .lewy `ed

{aq:ck}**‡ebe i`x igl x`a `ean `a wgvie :i‰yxite .jldydp`yiy eia` mdxa`l xbd `iadldn t‰r dfd xetiqa zlrez `vnl d`xp .

{bq weqt} eixg`ly `xwna aezkymi`a milnb dpde `xie eipir `yie.ebef-za ,dp`yiy eia`l xbd z` wgvi `iady ixg` ciny epiidccbpk dcn exky wgvi laiwy ixd .d`ype eil` dribd wgvi lyezy` z` `ed `vn cin okl ,eia`l jeciya lczyd `ed .dcn

heyte .ely40.

{gi:dk}** eig` lk ipt lr...xey cr dliegn epkyieltp. :i‰yxiteo©ky... oldle dlitp oeyl xne` `ed o`k{ai:fh ziy`xa}ipt lrˆ xne` ‡oekyi eig` lk ‡ltpˆ mdxa` znyn ‡oekyiˆ mdxa` zn `ly crltpy yxtl oi` .

{h-g miweqt} lirl aizk ixdy ,ezwcvnwgvi ez` exawie...mdxa` znie‡ebe eipa l`rnyie :i‰yxite .eiptl wgvi z` jilede daeyz l`rnyi dyry o`kn

‡eke{fi weqt} y‰nk ,ezaeyza l`rnyi x`yp ezen cr f`ne .einr l` sq`ie znie rebie...l`rnyi iig ipy dl`e:{rebie d‰c} i‰yxite .

miwicva `l` drieb dxn`p `lltp mdxa` zen ixg`y dpeekd `l` .

.39 .y‰r oili icy oia d‰c ‰gt zay ‡qnl i‰yxita xkfp zenvnhvdd oipr

.40 .wgvi x`a ‡qa dpey xe`a ‡r

34

Page 43: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

a`y epnny yxcnd iyxtn eyxit oke .ezglvde ezlecbn l`rnyijl-jl ‡t dax-yxcn lr miyxtn x`ye sqei-ur ‡r .exewn i‰yx

.bi ze` dn dyxt

** zeclez zyxt **

** {k:dk}'ebe dwaxÎz` ezgwa dpy mirax` oa wgvi idie.:{dpy mirax` oa d"c} i"yxitexyazp dixend xdn mdxa` `ayk ixdy

'eke dpy raye miyly oa did wgvie dwax dclepydwax dclep wxta eae`dzy cr dl oiznd ,d`ype mipy yly d`ial die`x`x`e 't seqa y"ny i"yx zrca x`ean .

{ak-k:ak}mipa `ed mb dkln dcli dpd xn`l mdxa`l cbie dl`d mixacd ixg` idiedwax z` cli l`ezae l`eza z`e 'eke exka uer z` jig` xegpldwax zcil ixd ,

uer ly mzcily b"r`e} ok iptl `le ynn dciwrd wxta ea dzido`k 'r ,mipy dnk dciwrd iptl eid jgxk-lr dkln ipa lke'r} wgvi d`ypyk c"i za dzid dwaxy c"nle .{dfa y"n `"ebciqg l`eny x"d mya 'ek xne` `ed oke d"c "`q zenai 'qezuery enke ,dciwrd iptl mipy dnk dclepy jgxk-lr {`"xityn

.dciwrd iptl eclep eig` lke

{`k:dk}**'c el xzrie `id dxwr ik ezy` gkpl 'cl wgvi xzrie'ebe dwax xdze :{el xzrie d"c} i"yxite .zltz dnec oi`y dl `le el

dl `le el jkitl ryx oa wicv zltzl wicv oa wicv:l"fe cecl likyn 'q ‡r .l"idy t"r`y ith sicrc `xazqn ryx oa wicvd `axc`c dywŠcibdl {'k weqt} lirl `iad 'iteb i"yxe cnl `l cenll innaeyg ith zeaiyg oiprl mlerlc l"pe 'eke ryx za dzidy dgaydpi` dltz oiprl n"n...ezekf lecbe ryx oa wicvdnec d"de ezywa dyrzyl ith ipdn wicv oa wicve...dneclv` gly f"aix ly epa dlgyk {"cl zekxa} 'nba `zi`c i`nlf"aix xn`e 'ige eilr lltzde ...eilr lltzdl `qec oa g"xe`l l"` jnn lecb `ed ike ezy` l"`e...i`kf oa gihd `lnl`(elv` libxe zia oa `edy) jlnd iptl cark dnec `ed `l`xyk dnec `ed x"avd p"d k"` y"r jlnd iptl xyk dnec ip`e

35

Page 44: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

jlnl aexw epi` d"t` edine... ith aeyg `edy jlnd iptlv"avd la` cin ezl`y `lniy aexw epi` jkle elv` libx epi`eoak `ed ixde eizea` cvn dnecw ezyecwy ith aexw `ed

‰zia41oixeliw md cecl likynd ixac cg` cvn dpde---.cvn mpn`e .oiprl mi`zne ze`p `ed liyndy lynde .mipirl`ed lyn lky illk xack d`xp ixdy .a"v oiicr oiprd ipyoi` la` .dywen oipr ly exe`a zpadl crqe xfr xeza ynynielin ielz dnl a"v eppiipra okle .xe`ad ly eteb lynd,v"avd ly ewlg `idy ,'c l` wicvd ly ezaxewa `weec dywaddfa d`xpde---.x‰avd ly ewlg `edy ,wicvd ly ezeaiyga `le

.l"pd `xwna wcwcl yiy dn mcwda `ed`id dxwr ik...'cl wgvi xzrie'ebedligz dxe`kly .onfa miyrnd xcqk aezk epi` dxe`kly .

l"ede .ezy` gkpl lltzd k"g` wxe dxwr `idy wgvi da xikdminkg ewcwc o`kny d`xpy `l` .dlitzd iptl zexwrd micwdlx"` mixewr epizea` eid dn iptne :{'cq zenai} exn`e l"fepiidc .y"r miwicv ly ozltzl de`zn d"awdy iptn wgvidee`zn d"awd ik .elltzdy did dyrnd dfa oeeknd xwiry`l` .elltzd okl zexwrn elaqy iptny oiprd oi`e .ozltzlekxhviy ick wxe j` did zexwrdn elaqy dn lky `axc`z` xgi`e zilkzd `idy dlitzd z` aezkd micwd okle .lltzdl`tiqc `vnpe---.zilkzd l` `iand irvn`k `l` dpi`y zexwrd`le .zilkzd l` `iand irvn`d qgik diyix l` qgiizn `xwcepivne .`weec "cifn"e oeekn irvn` `l` iixwn irvn`

{`i:gk} aizkc `vie 'ta eznbec'ebe ynyd `a ik my olie mewna rbtie. :{`a ik d"c} i"yxiternyn ynyd `a ik my olie ynyd `aie aezkl el did

my oiliy ick dzpera `ly me`zt dng el drwyyd"awdy dn dpde---.oade .d"awdy iptn heytd xe`ad d`xp ,miwicv ly ozltzl de`zndpdpy myke .wicvd eil` axwzny zeaxwzd lkn lekiak dpdpzeyrpd eizeevnne ,wicvd ly eizegayze eizexiyn d"awd

.41dpey xe`a `vni eteqa xe`-iakek 'qa oiirndy oiivl ie`x ab`e.l"nk`e .cecl likyn ixack mi`xp my 'nba i"yx ixace .l"pd 'nba

36

Page 45: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dpdp jk ,dceard ibeq lkn dnecke ,dnyly ecenlne ,p"qnaminrtly jk ick cr ,dxve jxev zra wicvd ly ezltzn d"awdlawie 'zi eil` lltziy irvn`k wicvd lr dxv d"awd `iandpde---.miwicv ly ozltzl `ed de`zn ik .lekiak d`pd epnncr d"awd l` lltzdl wicvd jixv dnk cr df oebka xewgl yid`a `ly oeikny heyt d`xpe .dxvd epnn xiqie ezywa dyriyaxwzi jk i"re 'cl lltziy ick `l` z`fd dxvd lk wicvl elz` biyiy rbxay ixd ,l"pke lekiak epnn dpdie 'zi eil`epnn xeqz df rbxa ixd ,d"awd epnn dpdie ,dyexcd zeaxwzddda oi`e dciwtz z` ef dxv dniiw df rbxa ik .`linn dxvdxqiil oicd-zxeyk cer didi `l df rbxa mbe .xzei jxevcere---.dyexcd zeaxwzdd z` biyd xaky oeik ,mpg lr wicvxzei z`fd zeaxwzdd z` lertl lbeqn wicv dfi` xewgl yid`xp dfa daeyzde .ryx oa wicv e` wicv oa wicv ,zexidnawicvdy l"f cecl likyn lra ixacn epcnl xak ixdy .dheytbiyi dxdnae .x"avd on xzei 'zi eil` aexwd `ed wicv oa`linn dxvd epnn xeqze dyexcd zeaxwzdd zcn z` v"avdz` biyd `l oiicre ezltza un`zn edcer x"avdy cera .l"pke`iady dwaxe wgvia dyrn did jky d`xpe---.dyexcd zeaxwzddik ,'zi eil` elltziy irvn`k zexwrd zxv z` d"awd mdilr,elltzde mdipy ecnr xy`ke .miwicv ly ozltzl `ed dee`znzeaxwzdd zbqtl wgvi ribd ,egk itk yi` 'zi eil` eaxwzdexy`ke .xzei aexw did dligzne `ed v"av ixdy ,dpey`xaixdy .mdipyn zexwrd zxv dxq `linn ,z`fd dbqtl wgvi ribds`e .z`fd dxvl zilkze mewn cer did `l i`ceea wgvi iablxak wgvi iably oeik n"n ,mewn dl did oiicr dwax iably.dwaxn mb zexwrd dxq `linn ,dxwr dy`n leaqiy oica epi`

.df lka r"ve

{my}**e'ebe dwax xdze 'c el xzrixzrie d"c} i"yxite . :{eldl `le el jkitl ryx oa wicv zltzl wicv oa wicv zltz dnec oi`y dl `le el.

,l‰f cecl likyn lra ly ekxc t‰r df oipr xe`aa izkx`d xak

37

Page 46: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{fh:et} mildza y‰n t‰r zxg` jxca d`xp cere .lirl ‡rdptjzn` oal driyede jcarl jfr dpz ippge il`:{jzn` oal d‰c} i‰yxite .

eipec` iptl envr z` lityn dn`d oawiga lcbe `ed zia cili dn`d oay sqk zpwnn xzei eipec`lcby jezny .dn`d-oa znbeca `ed v‰avy d`xpe .

eipec` iabl zia-cilik `ed ixd ,wicvd eia`-ziaacar did `ly ,sqk-zpwn card znbeca `ed x‰ave .mler-oec`dn`d-oa zlrny i‰yxit dpde .ezciln eini lk mler-oec`l

Š `edy ezcna `ideipec` iptl envr z` litynzeltyd zlrn dpde .‰‡qna epipyy enk ,dlitzd oipra lecb xwir `id drpkdde.‰y`x caek jezn `l` lltzdl oicner oi`Š {‰l} zekxa

:{y`x caek d‰c} my i‰yxitedrpkdzlrny t‰r`y d`xp okle .dlrna dwax z` aezkd gaiyy enke ,dlecb dlrn `id x‰avdv‰avd ly ezlrn n‰n ,{l`eza za d‰c i‰yxitae k:dk} z`fdjezn zlaewn xzei ezlitzy ,`weec dlitz iabl dlern `id

.r‰ve .dlitzl liren df oipre ,envr z` ripkne lityn `edy

{fk:dk}**e'ebe civ rcei yi` eyr idie mixrpd elcbi. :i"yxiteoazd z`e glnd z` oixyrn ji`d `a` el`eye eita eia` z` zenxle cevl

zevna wcwcn `edy eia` xeaqyzenxl did lw xac `ly i`ceea d`xp .onwl ‡ky dn t‰r `ede .dnkga ednix eyr la` .wgvi z`

{`k:fk}ipa jyn`e `p dyb :i"yxite .my zeidl eyr jxc oi` eala wgvi xn`‡jiwel` 'c dxwd ikˆ xn` dfe eita xeby miny:l‰dfa x`ia my `"ebae .

eyr z` oc wgvi did n"n wgvil zexyk zwfga eyr didy b"r`ed`xin caerd ik miny-my xikfdl `ly xdfp eyr didy zekf skllecbd eny iptn `xiizn `ed ik mlerl eny z` xikfn epi`...did wgvi cgte aizkck ok did wgvi zcny iptne eiptn ldapeeyr yalzd o`k mby d`xpe .l"kr 'eke eyr z` ade` did...il.oazd z`e glnd z` oixyrn ji` l`ye .miny z`xic `lhvi`a.xyrnd ozip mdl xy` 'c icaerl dxizi dad` jezn ok l`y `leglnd ile` wtzqnk envr dyr eyry ,`"eba o`k yxity enk `l``ed oazd n"n ,lke` mpi`y t"r` ik .xyrna miaiig oazdemaiigl yi ile` okle ,lke`l mrh ozep glnde ixtl xney

38

Page 47: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.miny z`xi ly oipr `ed df oipry d`xpe .d"yr xyrnae` aiig df xac ile` wtq cvn envr lr xingn 'c z` `xidy`lhvi`a yalzdy ,eyr ly eze`nx-znkg idefy d`xpe .xeq``id ezcny wgvi z` zenxl mewn `vn dfae .'c-z`xic

d`xid42.ezenxl eyr leki did `l ef dnkg `la i`ceeae .

{my}** 'ebe civ rcei yi` eyr idie mixrpd elcbie. :i"yxiteoazd z`e glnd z` oixyrn ji`d `a` el`eye eita eia` z` zenxle cevl

zevna wcwcn `edy eia` xeaqywgviy epivny dn itl x`al d`xp . {ai:ek} onwl y"nk .zexyrn yixtdd`n `idd dpya `vnie...wgvi rxfie

'ebe mixry :i"yxite .d`n edecn`y zg` lr dzyre zeyrl die`x dnk edecn`ydid zexyrnl df cne` exn` epizeaxe {cl:ek} cer aezky dn itle .idie

'ebe izgd ix`a za zicedi z` dy` gwie dpy mirax` oa eyr :i"yxite .did eyrxifgl lynp...miqnege milfeb el` jk xedh ip`y e`x xnel eitlh hyet akey `edyk...lk

odilra ci zgzn miyp cv eyr did dpy 'n...s` dy` `yp dpy 'n oa `a` xn` 'n oa didykok ip`dzid eyr ly eze`nx jxcy `vnpe .{jix`dy `"eba y"re}

n"n ,eia` wgvi ikxcn ekxc wegxe did ryxy t"r`y ,dfadfay d`xpe .wgvil dnczn `ed el`k mixacd ipt z` eyr d`xdeyry wgvi d`x xy`ky .envr wgvi z` s` zenxl mewn `vn.edenk zeevna wcwcn `ed eyry wgvi xaq ,xyrn zeklda l`ey

{b-`:ek}**ux`a arx idie...mizylt jln jlnia` l` wgvi jlieux`a xeb jil` xn` xy` ux`a oky dnixvn cxz l` xn`ie ‡c eil` `xie dxxb

l`d zvx`d lk z` oz` jrxfle jl ik jkxa`e jnr did`e z`fdi‰yxite . :{‡eke cxz l` d‰c} arxd inia eia` cxiy enk dnixvn zcxl ezrc didyel xn`

dnixvn cxz l`jl i`ck ux`l dveg oi`e dninz dler dz`yly egxkd dn r‰ve ..aezka ceqi dl oi`y dpevig `xaqk zi`xpy ,ef `xaql i‰yxon ez`ivi zripnl zxg` daq lr dxen `xwn ly eheyt dxe`kle

{b weqt} y‰nk ,ux`d jkxa`e jnr did`e z`fd ux`a xebz` oz` jrxfle jl ik

.42`adcc `ziqteq eyr" cenrd seqa 'a 'nr k sc zeclez 't z"ewl 'r ."'eke wgvic dxeabd zleqt

39

Page 48: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

l`d zevx`d lk‡ebe .wgvil ux`d z` d‰awd ozpy oeikny epiidcdpnn z`vl el ie`x oi` ,erxfle43ef `xaq epivn dxe`kle .

{f-d:ck} dxy-iig ‡ta xfril`l mdxa` xn`y dna `xwna zyxetn‡eke il xac xy`e...ia` zian ipgwl xy` minyd iwel` ‡c dny ipa z` aiyz ot jl xnyd

myn ipal dy` zgwle jiptl ek`ln glyi `ed z`fd ux`d z` oz` jrxfl xn`lixd .l‰pk `id ux`l uegl z`vln wgvi z` zrpend daiqdy dfn rnyn

Š d‰awd xn`y oeiknyux`d z` oz` jrxflrxf eze`l ie`x oi` okl ‰ux`d on z`vl44daqd my mby iiga epiax my yxity t‰r`e .

rnyne ,melk yxit `l my i‰yx ixd ,‰dninz dlerŠ cvn `idzyxtn zeclez zyxt `py i`n k‰`e .eheytk yxtl ezrcygipd mye ‰dninz dlerŠ zxaql i‰yx jxved o`ky ,dxy-iigz`vl rip¥nd dxy-iig ‡tay meyn wlgl izrnye---?eheytk oiprdda`z `l ile`y daexw ‰dpkqŠ dfae ,dy` `yil ick did l‰egllk l‰ega ezy` mr zayl wgvi jxhvie ,orpk ux`l aeyl dy`dd‰awd gihady dghadd lehia o`k yiy i`cee dfae ,eiig iniz`vl rip¥nd zeclez ‡ta k‰`yn .mdxa` ly erxfl ux`d z` zzleytp zeigdl lke` mixvna `vniy ixg`y xazqn dfae ,arxd didjxved okle .dghadd lehia o`k oi`e ,orpk-ux`l aeyi cindlerŠ zxaq `id ez`ivi z` zrpend daiqdy yxtl i‰yxarxd zngn mixvnl cxi mdxa` ixd xacl dii`xe---.‰dninzini lk my ayie zghaend ux`l xfg xvw onf ixg`e oey`xdecxi `l eipae awri ixd ,welgl oic-lral yi mle` .eiig‡tl izexrd ‡re ,c:fn uwn ‡ta x`eank} my rwzydl mixvnl

mipy e‰cx my eayi k‰tr`e {i:` zeny45ote`a izwlg ip`e---.‡tay epiidc .‰dninz dlerŠ zxaql gxkdd z` izx`a mbe ,xg`.zeytp zpkq `edy arxd did ux`d on z`vl rip¥nd ixd zeclez

.43dpnn `vz `ly dzr jevn ip` ikŠ a weqt lr o‰anx oeyl ahid ‡re.epxetq r‰re .‰jrxfl oz` l`d zevx`d lk ik mlerl

.44z`f irxfl ozie o`k ip`iady {minyd iwel` ‡d} :my m‰ayx l‰fed‰awdl el dn k‰`y o`kn irxf wigxiy dvex epi`y izrci ux`d

.l‰kr ‡eke o`k ip`iadl.45 .my f‰acxae f dkld d wxt mikln zekld m‰anx d`xe

40

Page 49: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ipta cner dghaddn `veid ‰xeqi`Šd ike i‰yxl dywed okle`l ez`ivi z` zrpend daqd xwiry ycig df lre ?ytp gewits` d‰awd cinrd df xace .dninz dler ezeid `l` arxd did,‰lEq §RŠ xcba `l` ‰xeqi`Š xcba epi`y iptn ytp gewit mewnan‰n ,arxd zngn l‰egl z`vl wgvil el xzEi m` s`y epiidcgafnd lv` cnerd odk ,jnvra rbd .‰dninz dlerŠ zlrnn lqtieal my `le ,ebxdl eilr enii`e mieb e`ae ,ecia dler-xyaexyad cera ycwnd on gxa `l` ecin ycewd-xya z` jilydlixdy ezvignn xyad z` `ivedy dna ecia dxiar oi` ixd ,eciadid xzeny t‰r` ,wgvi jk .`veia lqtp xyad n‰ne ,did qep`z` d‰awd epnn rpn z`f lka ,ytp gewit gkn ux`d on z`vl el‡ta k‰`yn .‰dninz dlerŠ zlrnn lqti `ly ick ez`ividgcp df rip¥n ixd ,dy`d z`ivn did z`vl rip¥ndy ,dxy-iigi‰yx jxved `le ,ez`ivi z` repnl ‰dghadd-xeqi`Ša ice ,lwaseq `ly xne` iziid `pitzqnc `lele---.‰dninz dlerŠ zxaql`l` ,dxy-iig ‡ta ‰dninz dlerŠ zxaql i‰yx jxved `ly xacepiax m`e .my dxn`l wcvei `l `xaq dze` xac ly ezin`ly.i‰yx eilr wleg ixd ,l‰pk my zwcvenl dze` ayg iigazenlyd zlrn `id ‰dninz dlerŠ zlrn .`ed jk oiprd xaqdemb .{minz dide d‰c `:fi jl-jl ‡ta i‰yxit ahid ‡r}xfrl` ‡x xn`y enk ,zenlyd zywa `id dy`d z`ivnl yetigd‡t} ‡py mc` epi` dy` el oi`y mc` lkŠ {‡bq} zenai ‡qna

ˆ {a:d ziy`xamc` mny z` `xwie m`xa dawpe xkfzeclez ‡ta dpde .‰‡xn`e .eytp zeigdl lke` ywal ick ux`d on z`vl wgvi aygezenlya mebti ez`iviay ,z`vl el i`ck oi`y d‰awd eldl`yd dzid dxy-iig ‡ta ,mle` .‰dninz dlerŠ mya z`haznd`l myy d`xpe .dy` `vnl ick ux`d on z`vl wgvil el yi m`ixdy ,ezenlya rebtl `ly ick z`vl el oi`y el xnel jiiyixdy ,llk zenly el oi` dy` `la iexy `edy onf lk zn`a

dy` `la iexydmc` epi`z` zrpend daqd zriaw oiprle .dribtd meyn i` ,dy`d z`ivn zxhna ux`d on wgvi z`iviepnn repnl xyt`-i`e ,`ixi` `l ‰dninz dlerŠ zlrna dnibtde

41

Page 50: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

cvn epiidc ,xg` mrhn `l` ux`d on d`ivid z`iyxtn ixdy ,df lka r‰ve .lirl x`eank ‰dghadd-xeqi`Š

.dne`n z`fd `ibeqa exac `le hrnk l‰f i‰yx

{gi:ek}**mdxa` inia extg xy` mind zex`a z` xtgie wgvi ayie'ebe mizylt menzqie eia` :{xtgie ayie d"c} i"yxite .zex`ad z`

xxbn wgvi rqpy mcewe menzq mizylte eia` mdxa` inia extg xy`weqta y"nk}{f"i-f"hoxtge xfg y"ny d`xp l"f c"tle .{`"ebe o"anx 're}

"xetgie ayie:zilbp` 'la} ‰diipy mrt xtg `edŠ exe`a didi "he re-dug} ‰xtge xxbl xfg `edŠ `le ,{he went back to Grar and dug.{

l"f c"tl `vnp cer---.`xwnd 'la dfk `nbec cer yi m` r"ve" g"i weqtay rxe`ndyxetgie ayierxe`nd l` onfa mcw `ed "

" f"i weqtayxxb lgpa ogie...myn jliexge`ne mcwen oi`y l"ve .‰`l `piipr cgac 'e sc migqt 'qn 'nba `zi`c b"r`e .dxezax`al izkx`dy enk xnel d`xp ,'eke mcwen oi` opixn`i`pzk `ed ipyd weqtdy `kidc {b:gi} `xie 'tl izexrdaelit` 'eke mcwen oi` opixn` dfa ,oey`xd weqtay dnl mcwen.{l-hk :ck dxy-iig 'tl izexrd r"re} d"yr `piipr cgamcwen i`pzk did {g"i weqta} zex`ad z` xtgy dny l"i `kdecr xxb z` aefrl wgvi dvx `ly .{fi weqta} xxbn jldy dnloipr dlawde azkd 'q 're} eia` ly eizex`a z` xtge xfgyl` i`pzk `ed ipyd weqtay rxe`ndy ,df oebkae .{dfa d`pcga elit` mcwend z` xg`l aezkd jxc ,oey`xd weqtay rxe`nd

.r"ve .`piipr

{k:ek}**‡ebe wyr x`ad my `xwiextqi :o"anx l‰fe .yi la`...zlrez xetqd iheyta oi`e zex`ad oipra...aezkd'eke miwel` zial fenxi miig min x`a ik...xzqp oipr xacaitn dxezk epl `id dfa l"f o"anx ly fnxd jxc dpd .l‰kryxcnd t"r xetqd iheyta zlrez `evnl d`xp n"ne .dxeabd

:l"fe {h:e zeny} `x`e 'ta i"yx `iadyl"` zerxd dnl dyn xn`oigkzyn `le oica`c lr lag d"awd...cr rwxw `vn `l dxy z` xeawl mdxa` ywayke

42

Page 51: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

zwlg z` owie awria oke xtg xy` zex`ad lr eilr exrxr wgvia oke miaexn minca dpwyizecn xg` exdxd `le eld` zehpl dcydzylyn '` lk lv` epivny ixd .

xg` exdxd `le l`xyi-ux` zaiyi oipra oeiqpa ecnry zea`d.zex`ad ly df xetiq `ed wgvi ly epeiqpe .'zi eizecni"` ziipwa bdpzdl ji` cnlp epnny ,dielb xetiqd zlrezeiheyt jynda c`n oekp l"pd yxcndy d`xp dpde---.dzaiyie

{`:ek} aizk dlgz ixdy .`xwnd'ebe ux`a arx idiewgvi ayge .Š d"awd el xn`e .{a weqt} my i"yxity enk ,dnixvn zcxlxeb

z`fd ux`a.i"yxitk jl i`ck l"eg oi`e dninz dler dz` ik ‰ {'b weqt} y"nk .ux`d zyexi lr wgvil d"awd el xyiaejl ik

'ebe l`d zevx`d lk z` oz` jrxfleŠ ok iptne .xxba wgvi ayiecine .‰aky hrnke ezy`l mewnd iyp` el`y ik .zexv dnk eilr evtwe`pwie xwae o`v dpwna yi`d lcbie k"g`e .ezy` z` mrd cg`.c`n epnn znv` ik epnrn jl wgvil jlnia` xn`ie mizylt eamy reawl dvxyke .my ayie xxb lgpl edpgn wizrdl gxkede

min zezyl ywae eayen46z`f lkae .eizex`a z` mizylt enzq `le x`a xtg dyrn-seqy cr .'zi eizecn xg` wgvi xdxd `l

{ak weqt} wgvi xn`e .dilr eaxux`a epixte epl 'c aigxd dzr ik.jk .dlgp ux`a delya aype i"`a dt epayen rawp dzr xnelkdl`d mixacd oirke---.mheyt itl miaezkd jynd xe`a d`xpmc`l didiy ie`x :l"fe `"v zlrez b"alxd zeilreza iz`vniptn wgvi dpd ik dfe .ezevn ze`lnl 'zi 'c ceakl laqdnlka mizylt eze` miqirkn eidiy laq xxba xebiy i"yd edevy

.l"kr z`vl jlnd egixkdy cr myn `vi `le fer

** `vie zyxt **

{f:hk}**ewyd dpwnd sq`d zr `l lecb meid cer od xn`ieerx ekle o`vd :{c"`a} i"yxite .ixiky m` xnelk lecb meid cer mdl xn`

.46.o`k `negpz yxcn oeyl 'r

43

Page 52: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dpwnd sq`d zr `l k"tr` mkly zendad m`e meid zlert mznly `l mz` mei.zg` .zecxtp zegkez 'a awri mgikedy l"f miyxtnd eyxitelr zipye .md mei ixiky m` ,meid zlert znlydn zelyxzd lripyay d`xpe---.mdlyn od zendad m` ,mnvr zk`lnn zelyxzd`le ,ma ezefixfae mdilr ezxinya awri oiihvd dl`d mipiprdoixcdpqk} ‰dligz jnvr hywŠ meyn mdilr ezgkeza didoipra ixdy .{dk:c ziy`xae `:a diptv i"yxit 're ,'hi-'gi

{n-gl:`l} awri xn` ziad-lra ly ezlert znlyd`l jifre jilgxizpy xcze dlila gxwe axg iplk`...jil` iz`ad `l dtxh izlk` `l jp`v ili`e elky

ipirnlky oal dcedy rnyn melk dfa eaiyd `l oaly oeikne .oiprae .zefixfae dpen`a oal o`v z` xnyy ,zn` eid eixac

{dk:al} glyie 'ta aezk ixd envr zk`lna zefixfdawri x ¥ze ¦ie'ebe enr yi` wa`ie ecal :{xzeie d"c} i"yxite .xfge miphw mikt gky

mdilrx"` :`zi` mye '`v oileg 'qna `ed mixacd xewn dpde .mdilr aiagy miwicvl o`kn miphw oikt lr xiizypy xfrl`lfba mdici oihyet oi`y itl dnl jk lke mtebn xzei mpenn`al mivex mpi`e mxvin mi`xiy iptny xe`ad d`xpe .k"rmikt elit` mpenn z` ca`l `ly c`n micitwn jkl ,lfb icil`lnl ick dlifbl ekxhvi ile` mpenn z` eca`i m`y .miphwfxcfdy f"ktl `vnpe .{l"pd weqtd lr iiga 'x 're} mpexqgzexinyd eazkp `ly t"r`e .envr oenn lr ezxinya mb awrid`xp n"n ,mipiiprd mze` lr ezgkez dazkpy xg`l `l` ellddl`d mipipra fxcfdle xnydl awri ly ekxc did xaky xazqn‰jnvr hywŠ meyn ezgkeza did `le .mirexd z` giked mxh s`

.l"pke

{al:hk}**'ebe oae`x eny `xwze oa clze d`l xdze. :i"yxite`l dfe awril dxekad xkny ing oal ipa oia dn e`x dxn` eyxit epizeax

xead on e`ivedl ywiay `l` eilr xrxr `ly cer `le eilr xrxr `le sqeil dxkn.dn `ede} eyr ly xenbd-jtidd did oae`xy d`xp dfa xe`ade

:zilbp` ‡la `xwpyanthisesisoa zcll d`l dzkfy dn dpde .{ {fi:hk} lirl y‰n t‰r oiadl d`xp ,dfk‡ebe zekx d`l ipire.

44

Page 53: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

:i‰yxitedwaxl mipa ipy mixne` lkd eidy dzkae eyr ly elxeba zelrl dxeaq dzidyohwl dphwde lecbl dlecbd oall zepa izye`ly daxd dzkay zekfay d`xpe .

,eyr ly eizecnl dcbpzd c`ny epiidc ,eyr ly elxeba dlrzdfd oade .eyr ly eizecnl ixnbl cbpzn `edy oal dzkf dfadf oirk epivne---.l‰pk eyr ly xenbd-ektd `edy oae`x `ed

{dk:l} aizk sqei zcil ixg` ixdy .sqeie lgxa mbxy`k idieivx`le inewn l` dkl`e ipgly oal l` awri xn`ie sqei z` lgx dcli:i‰yxite .

‡`py eyr ly ephy clepyn {‡` dicaer}eyr ziae dadl sqei ziae y` awri zia dideaeyl dvxe d‰awda awri gha sqei clepyn ‡eke ywlzelkl sqei lbeqny ixd .

:zilbp` ‡la mi`xewy dn oirk `ede} eyr z` ca`leantidote.{ {ak:l} my y‰n itl d`xp ,dfk oa zcll lgx dzkfy dnexekfie

dngx z` gztie ...lgx z` miwel` :i‰yxite .dzeg`l dipniq dxqny dl xkfeyr ly elxeba dlrz `ly dxivn dzidye‡eke mipa dl oi`y itl awri dpyxbi `ny ixd .

sqeik oal dzkf okly d`xpe .eyrl c`n dcbpzd lgx mbyahid ‡re} edlkne eyrl cbpzn `edy ,eyr ly ephy `ed erahayglyie ‡ta aezk dpde---.{b:` mixace ,ak:gn ziy`xa izexrd

{bk:al}eicli xyr cg` z`e eizegty izy z`e eiyp izy z` gwie `ed dlila mwie‡ebe :i‰yxite .jkle eipir eyr da ozi `ly dipta lrpe daiza dpzp dzid okid dpice

‡eke ahenl epxifgz `ny eig`n drpny awri yprp`hg dn znqxetn dinzde .epxifgz `nyy dewza ryxl eza z` mc` ozi ike .dfa awridn micwp dligze .l‰pd xe`l zvw oiadl d`xp mle` .ahenl`py i`nc :l‰fe awri zlgp ‡q mya cecl likyna o`k dywdyiyrn eidy gayl dxikfn aezkdy d`ln {dpic lr i‰yxity dn}ezxifgn dzidy xyt`y t‰r` dyprp `le dipira mi`epy eyrd`xp :l‰dfa l‰f cecl likyn lra uxize .l‰kr ahenleyr ywan did eli` d`l mby p‰d oi`c `zil `xwirn eziiyewcepxifgz `ny `teb h‰dn el `ypiln zrpnp dzid `l dnr `ypilly elxeba zelrl dl `gip ithc dkea dzid jkle ‡eke ahenlahenl exifgdl lkez `l `nyc wtqd lr eyrl `ypiln ith wicvd`l dcbpzd c`n cg` cvny `vnp dpde .d‰yre l‰kr xexaeeyr ly ektd `edy oae`xl dzkf oklye ,eyr ly eizecnl.ahenl eyr z` xifgdl zlbeqn d`l dzid ipy cvne .l‰pke

45

Page 54: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

,dy`l dzgwl ywan eyr did m` jka lczydl zivxzn dzidemxebd `ed ixd oey`xd cvy i`cee d`xpe .cecl likyn ixackezilkza eizecinl dcbpzdy iptny .exveid `ede ipyd cvd l`daxc` `l` ,drxl epnn rtyez `ly `id dgeha ,zecbpzdd.d`l ly dza `id dpic dpde---.oade .daehl eilr rityzy

{`:cl} y‰nk .dn` lyl zenec dizecn eidy epivneza dpic `vzeux`d zepaa ze`xl...d`l :{d`l za d‰c} i‰yxite .my lr `l` awri za `le

xn`py dzid zip`vi `id s`y d`l za z`xwp dz`ivi{fh:l}‡ez`xwl d`l `vzeˆ .dzeida dl dznc mb ,zip`vi dzeida dn`l dzncy enky `xazqneahenl exifgdl zlbeqn ipy cvne ,eyrl zcbpzn cg` cvndpic z` rpny awri yprp df lry d`xpe---.jka lczydl dvexneenk ,ahenl exifgdl dleki dzid `id `weec zn`ay .eyrn`nlrc yipi` i`ceea la` .zeyrl dleki dn` d`l mb dzidy

.r‰ve .ahenl exifgdl ick ryxl eza xeqnl el oi`

{ci:l}**‡ebe dcya mi`cec `vnie mihg xivw inia oae`x jlie. :i‰yxitemixerye mihg `iadl lfba eci hyt `le did xivwd zry mihay ly ogay cibdl

ea citwn mc` oi`y xwtdd xac `l`gken oae`x gpiz `d wcwcl yi .`ly i‰yxl el oiipn mihayd x`y la` ,lfb `ly o`knlirl izexrda izx`ay dn mcwda x`al xyt` d`xpe---.elfb

{my} aezky enk .eyr ly ektd did oae`xy {al:hk}d`l xdze‡ebe oae`x eny `xwze oa clze :i‰yxite .xkny ing oal ipa oia dn e`x dxn`

‡eke sqeil dxkn `l dfe awril dxekadjixve .{zekix`a izexrda d‰yr} :l‰fe {b:`} mixac ‡t yixa i‰yxity dn mb micwdlgiked `ly

{awri}lk jizgked `l dn iptn jl xne` ip` ipa oae`x xn` ezenl jenq `l` eipa z`ig` eyra wacze jlze ipgipz `ly ick elld mipydoae`x did m`y dfn d`xpe .

,ea waczne eyr l` `weec jled did eia` ly eizegkeza hreaoeikny izexrda my izx`ae .mzq drx zeaxzl `vei did `lezilkza eyrl cbpzdl lekiy ezlrne oae`x ly ezcn idefy,exvi lr xabzi `l m`y ,epelyk zcewp mb idef ixd ,cebipddnka epivn dpde---.ahid y‰r .el dnczie eyrl `weec wacziwgvi xn`y {b:fk} zeclez ‡ta y‰nk .olfb did eyry zenewn

46

Page 55: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Š eyrlciv il dceve dcyd `ve :i‰yxite .‰lfbd on `le xwtdd onixd . {d weqt} cer my aizke .lfbd lr ceyg didycevl dcyd eyr jlie

`iadl civ :i‰yxite .lfbd on `iai civ `vni `l m` `iadl edncer y‰re . {eh weqt}‡ebe zecengd lecbd dpa eyr icba z` dwax gwze:i‰yxite .

cexnp on oze` cngycexnp z` bxd eyry eyxity g‰tye `‰eb y‰re . {cl:ek} y‰n r‰re .micbad epnn gwlegwie dpy mirax` oa eyr idie

‡ebe dy` :i‰yxite .xifgk lynp did eyr...eitlh hyet akey `edyk dfd xifgdmiyp cv eyr did dpy ‡n lk mixyk mnvr mi`xne miqnege milfeb el` jk xedh ip`y xnel

‡eke oze` dprne odilra ci zgznektd did oae`xy lirl x`ean dpde---.z` xdhl ecia zleki dzid cg` cvny f‰tl d`xpe .eyr lyoi` jci`ne .lfbd on dripnde xyeid zcna oiihvdle eiyrn`idy eyr ly ezcna wacdle lykdl lelry mihayd lka edenkenke} epelyk `ed my mc` ly ezlrn mewna ixdy .dlifbdzgiwl dyrn df meyny d`xpe .{mixac ‡t yix izexrda izx`ay`weec azkp ,lfbd on dripn ly dyrn `edy ,xwtdd on mi`cecdxedh ,eyr ly eaexw-ektd `edy df elit`y ricedl ,oae`xamdici ehyt `ly mihayd x`yl e‰w `linne .lfbd on `edx`y ,lykp `le lfba lykdl ezcn cvn lelry oae`x dn .lfbaedfy d`xpe .e‰w dfl milelr eidiy `xaq oi`y mihayd

Š mb gken oae`x ly ihxtd dyrnny i‰yxitymihayd ly ogay‰.r‰ve .zeillka

{al:l}**'ebe `elhe cwp dy lk myn xqd meid jp`v lka xar`. :{c"`a} i"yxit oze`e{'eke micewp}W¥x§t©d eykr opyiy m¥ci¦w§t©d§e mdn cia

'eke jipa" zln yxtn i"yxy ixd .x¥qdl` awrin ieev oeyl `idy "xiqnde .{w"cx y"nk ,awri l` aqen xewn oeyl e`le} oald`xpe .{y"r dl 'qt onwl ezhiyl lif` i"yxy enke} oal `ed

{el-dl miweqta} aizkc miaezkd jyndn ezii`xz` `edd meia xqie'ebe awri oiae epia mini zyly jxc myie eipa cia ozie 'ebe mi`lhde micwrd miyizd.`yixa y"ne---.awri `le oal `ed dl`d zelertd lk lretd ixd

" {al:l} `xwcjp`v lka xar``ed xaerd awriy dfn wiqdl oi` " cearle xearl zeyx il oz `yexit ikd `l` .xiqndlkajp`v

47

Page 56: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.'eke micewpd zcil i"r daxd gieex`y ick ,ezvwna wx `lemi`vnpd 'eke micewpd lk z` xiqnd didz oal dz` mlerl la`

.jixcra zrk

{bn:l}**‡ebe micare zegtye zeax o`v el idiednly dxez ‡r .mcew zegtye aizkc `xwa lecb wecwc yieŠ :xirdy {nw ze`}‰zegtye micar aizk (minrt `‰i) j‰pza mewn lkae micarhxta awriy i‰yxl epivny cer wcwcl yie .{uxizy dn y‰re}onwl y‰nk ,mixkfd z` cinz micwdl ycewa ekxc fg`

{fi:`l} ‡ebe eiyp z`e eipa z` `yie awri mwie :i‰yxite ,zeawpl mixkf micwdmixkfl zeawp micwd eyre {gi:`l} my aizk ixd cere .y‰r ,z` bdpie

ykx xy` eykx lk z`e edpwn lkepipw dpwn‡ebe ykx xy` d‰c} i‰yxite , :{epipw dpwn ep`vn dpwy dnzegtye micarmixenge milnbe yxity ixd .

Šepipw dpwn`l` {bn:l} lirl mixkfpd mixacd mze` md mdy ‰,zeawpl mixkf micwde `xwnd oeyl z` jtd i‰yxy

Š `xwc `yixa y‰na xe`ad mcwda x`al d`xpe---.ddnz`o`vzeaxo`rŠ qelwpe` mebxzk yxtl d`xp did zehiyta xy` .‰

:yxit i‰yxy `l` .o`v daxd epiidc ‰oi`ibqo`v x`yn zeaxe zextawri jxazp dnl i‰yxit itl oiadl jixve .{`‰ebe m‰`x ‡r},o`v x`yn xzei zeaxle zextl okxcy dfa ozlrny o`va `weecsebd ze`ixa e` xnv ieaixa ozlrny xg` beqa jxazp `le

zelrnd xzin dnecke47o`v beqa `weec jxazp awriy d`xpe .ixd .dry dze`a `vnp ea avnl mi`zne ie`xd `edy itl dfenewn l` reqple eing zia z` aefrl awri opekzd dry dze`ajixv cg` cvn xy` .mipad-zkexa ezgtyn z` qpxti my ,evx`edidi miqkpd ieaix ipy cvny `l` .dqpxtl miqkp daxd dfl

.47on wlga t‰kr awri wifgd mlerly epivny dn itl le`yl yi xzeiaeŠ awriy {micare zegtye d‰c} o`k i‰yxity t‰r` ixdy .dfd o`vdxken

dl` lk gwele mixwi minca ep`v{bn:`l} awril xn` oaly oldl epivn ixd ,‰ ipa mipade izpa zepadip`v o`vde‡ebe xn`y glyie zyxt yixa eipvn cere .

{e:al} awri xenge xey il idieo`v‡ebe dgtye care lk z` xkny xazqn `le . .xg` o`v odinca gwle da jxazpy o`vd

48

Page 57: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

`ed dzr dgxh xy` o`vd idefi`e .evx`l erqna gxehl eledf xne` ied ?aexwd cizra miyak ieaix dpnn `vi la` ,hrn

Šzeax o`v`ed df jxc lry d`xpe---.xzeia zeaxe zexty ‰ixdy .mewn lka ekxck `ly micarl zegty `xwc `tiq micwdy

Š awriy {micare zegtye d‰c} i‰yxitlk el gwele mixwi minca ep`v xkendl`didy t‰r`y .da jxazpy o`vd oirk miqkp dpwy d`xpe .‰

n‰n ,i‰`a eiqkpa lthle ezia z` ynyl micar daxdl jixvedfi`e .jxca ezeida gxehl eiykr el didi micard ieaixmiynyn ly lecb `av epnn `vi la` ,hrn dzr egxh xy` cardlke dzenk dclee xy` ,dgtyd idef xne` ied ?aexwd cizrazegtyd z` o`k aezkd micwd okle .dipec`l didi clzy dnmle`---.micar hrn wxe zegty daxd dpwy zexedl micard iptleznkga hilgdy ,awri ly ezhlgd oiprl `l` epi` df lky d`xplreta ezriqp oiprl la` .micaran xzei zegtya zeaxdlrepvd ekxck ,zegtydn wgxzde micard l` xzei axwzd i`ceeaweqtd lr onwl i‰yxity enke ,zeawpd l` mixkfd micwdl

{fi:`l}‡ebe eiyp z`e eipa z` `yie{gi:`l} y‰n oiadl yi oke ....z` bdpieepiipw dpwni‰r dpwy dn lkl `id dpeekdy i‰yxity .

Š hwpe aezkd xcq z` jtd i‰yxy `l` .ep`v zxiknmicarzegtyei‰yxit ,lreta driqpe dbdpda xaecn myy oeikny .‰

.ekxck zeawpl mixkfd z` awri micwd i`ceeay

{bp:`l}** wgvi eia` cgta awri rayie‡b t‰r oiadl d`xp .rayil i`yx mc` oi`y (` .i‰yxita mipey zenewnn zencwdy‰nk .‡zi ea zewiac ly dbixcnl ribd k‰`` d‰awd ly enya

{k:i} awr ‡tarayz eae wacz eae cearz eze` `xiz jiwel` ‡c z`. :{c‰`a} i‰yxite‡rayz enyaeˆ f` elld zecnd ja eidiy xg`leoi`y (a .

`xie ‡ta y‰nk .wgvi ly ezewiack ‡zi ea zewiace daxew {ci:ak}d`xi ‡c xda meid xn`i xy` d`xi ‡c `edd mewnd my mdxa` `xwie.

:{c‰`a} i‰yxitedpy lka l`xyil ef dciwr d`xi ‡c `‰ne...dfd meid xn`iy ickdxtkl cnere xeav wgvi ly ext` d`xi ‡c xda mi`ad zexecd lkamc` oi` (b .

awr ‡ta y‰nk .mewn-aexiwa elenn `edy xacn `l` cgtn

49

Page 58: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{dk:`i}‡ebe ux`d lk ipt lr mkiwel` ‡c ozi mk`xene mkcgt :i‰yxite .`ldemiwegxd lr mk`xene miaexwd lr mkcgt `l` `xen `ed cgti‰yxit cer ‡re}

mya d‰awd dpekny dny xexa d`xp dpde---.{fh:eh glya ‡tea wac wgvi didy zewiacd mvern raep df ixd ‰wgvi cgtŠmewn-aexiwa elenn cnerk d‰awd did wgvi iably ,‡zilr cgtŠ zpigaa dzid ‡zi epnn ez`xi okle .lekiakxy`ky d`xpe---.‰miwegxd lr `xenŠ zpigaa `le ‰miaexwdea zewiacd zcinl envr xyiw ixd ,oall rayil awri jxvedokle .‡zi enya rayil dvexy inl zkxvpd dcnd `idy ,‡zizewiacd lr dxen df my xy` ‰wgvi cgtŠ mya `weec awri raypmy zxkfd i‰re .‡zi ea wac eia` wgvi didy d`ltpd daxewdeenya raypd mc`l jxvpd zewiacd-xeriya awri mb wacp df

.oade .‡zi

** glyie zyxt **

{h:al}**dide edkde zg`d dpgnd l` eyr `ai m` xn`iedhiltl x`ypd dpgnd :i"yxite .mixac 'bl envr oiwzd enr mgl` ik egxk lr

'eke dnglnle dlitzl oexecldylyn cg` lkl xewn oiivne jled i"yxe .la` ,aezka miyxetn dlitze oexecy d`xz wcwczykle .mixacdlr xirdy enke ,yxc jxca zvwe `weicn `iz` dnglnl dpwzddlirl i"yxity dn t‰r x`al d`xpe .o"anxae y"r r"a`xd df

:{xvie `xiie d"c 'g weqt}mixg` z` `ed bxdi m` el xvie bxdi `ny `xiie.`l df meyny d`xpe .dnglnl qpkdl awri dvx `l zn`ay ixddvex did `l zn`a ik .cala fnxa `l` dnglnl dpwzdd xikfd

dliaya oken `di xak dl jxhvi m`y wx ,jka48mby t‰r`e---. {ak:al} oldl aizk oexecd oipra‡ebe eipt lr dgpnd xearze.

:{c‰`a} i‰yxitedf lkl jixv didy qrka iexy `ed s` eipt lr `‰neixd .

.48l"pd i"yx ixac lr y"n l"f iwvpnw i"xbdl `xwna mipeir xtq 're.'eke envr oiwzd

50

Page 59: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

epiipr z` xikfd ok t‰r`e ,ea dvexn did `l oexecd mbylr qrka didy t‰r` oexecd iably wlgl d`xp .yxetna

eglyl jxhvdy dvexn did n‰n ,ezlertae ezlreza,did `l dnglnd k‰`yn ,enr milyie dgnya eplawi eyry epiidcokle ,eyr z` bxdiy epiidc ,ezlerte ezlreza elit` dvexn

.heyte .fnxa `l` exikfd `l

{`:dl}**my aye l` zia dlr mew awri l` miwel` xn`ie‡ebe gafn my dyre :i‰yxite .jzan z`f jl `ae zyprp jxca zxgi`y itl.

yper xeza rxi` ef dyxt iptl aezkd dpic dyrny epiidc :`id jk oey`x qetc zgqep dpde .jxca xgi`y lr awrilitl

zxg`yjxcp‡eke zyprp 49y‰n t‰r oaen oiprd d`xp ef `gqep itle . {d:d} zldwa mixcpd oipra‡ebe jxya z` `ihgl jit z` ozz l`.

:{jxya z` `ihgl d‰c} i‰yxitejipa lr oerd cewtiy50d`xp okle .,dqp`pe dthgp ezay dfa `weec yprp excp z` xgi`y awriyly eipa lr mixcpd oer z` cwet d‰awdy dcnd `id jk ixdydxizqk zi`xpy dna l‰f miyxtnd egxh xak dpde---.`hegdawril el `a xcpd xegi` oeray yxit o`k ixdy .i‰yx ixaca

{bk:al} aizk lirl la` .dpic dyrnizy z`e eiyp izy z` gwie‡ebe eicli xyr cg` z`e eizgty :i‰yxite .lrpe daiza dpzp dzid okid dpice

cia dltpe ahenl epxifgz `ny eig`n drpny awri yprp jkle eipir eyr da ozi `ly diptamkymle` .ef dxizq aeyiia eazky dn `‰ebe m‰`x ‡re .

xwir zn`ay lirl x`eand t‰r xne` iziid l‰f mdixac ileljk cg` cvn ixdy .xcpd xegi` did awri ly eyperl daqd.l‰pk mc` ly eipa z` cwet d‰awd dfd oeray zldwa x`eanz` rpny lr awri yprii dnl oiadl c`n dyw zn`a ,ipy cvne

.49jky my `iany ‰lld sqeiŠ ‡qa d`xe ,‰miig zxezŠ ynega xqnp jk`qxbd dzid jky my xryne ,dxen`fe uawl` iqetca mb `gqepd `id

.`‰ebe m‰`x iptl.50my `zi`c b"r`e .‰al zay ‡qnae ‡hl zereay ‡qna eixacl xewn d`x

mdyk mizn mipa" zayamiphwiyi` xve` 'r ,dphw dzid k"b `pic `d "za dzidy e` (h:`k mixteq 'qn) yy za dzidy e` ,zerc izy j"pz

.(b:cl ziy`xa aeh lky yxcn) ivge dpeny

51

Page 60: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

izexrd ‡re} daxd dfa ekix`d xaky enke ,ryxd eyrn dpicŠ `l` epi` xcpd xegi` llba yperd zcny `l` .{al:hkcewtiy

jipa lr oerdleti mipad on oa dfi` lr zraew dpi` la` ,‰xy` mipad oia oal d‰awd ytgn z`fd zeriawly d`xpe .yperdeze`ay zpzep dcnd jky ,a`d zebdpzda mbte oexqg did eitlkmewn ‡zi aegd-lra `vn ,df dxwnae .zewll a`l el ie`x oadmbte oexqg did ditlk xy` ,dpica `weec eaeg z` zeableze`y t‰r`e .eyrn drpny dna dia` awri ly ezebdpzdaz` reawl `ed i`ck n‰n ,miwcay wcd on i`ceea `ed oexqgz` exegi` llba awril die`xd mipad lr dciwtd ly dnewn

.r‰ve .excp

{ak:dl}**'ebe eia` yblit ddla z` akyie oae`x jlie. :i"yxite'eke daky el`k aezkd eilr dlrn eakyn lalay jezndyr dn a"ve .

‡ita y"n t‰r d`xpe .daky el`k aygiy ddlal oae`xzegty `le eid zexenb miyp dtlfe ddlay `vie 't miigd-xe`lr weqta o`k aezky dn t‰r mbe .{b:l d"yr} miyblit e`

" `idy ddlaeia` yblit oae`x da bdpy eyexit d`xpy ,"bdpnzeyblit`le d`l ld` l` ddla ld`n awri zhn xiardy ,

b:hn igie 't miigd-xe` ixacn d`xp oke} dxenb dy`k daiygdt"dr a:fl ayie 'ta eixac r"re ,eixac zekix` seqa y"r

Š...ddla ipa z` xrp `edeiypeia` ,dxenb yi`-zy` `idy oeik okle {.‰,ipyd dvwl dhep df ixd ,yblit `id eli`k da bdp `edeokle .epevxk dnr zeyrl `ed lekie ,llk awril d`eyp dpi`yzecb` iyeciga iz`vn df oirke} daky el`k aezkd eilr dlrnly zhren dxiary dn dpde}---{xn`py d"c ‰dp zay 'qn `‰yxdnd`xp ,yi`-zy` zaiky ly xeng oeerk el daygp zehnd zxardigie ‡ta df dyrn lr oae`x z` awri gikedy dn t‰r oiadl

{c:hn}‡ebe jia` iakyn zilr ik xzez l` mink fgtfgt d‰c} i‰yxite . :{mink ze`xdl zxdn xy` dldade fgtdjqrkl` jkl mzvexnl mixdnnd elld mink

.xzez,qrkd zcina did oae`x ly ezerh yxeyy dfn epcnl ixddpde .eilr qrky `l` ,en` oealr lr citwdy xac seq `ly

52

Page 61: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

wxta ,qrkd oipra l‰f mixyi-zliqn lra epiax ixac oiieridcear caer el`k qrekd lk eilr exn`y ofbxd yiŠ :l‰fe `‰icr dnig `lnzne epevx cbp eyriy xac lk lr qrkpd `ede dxfaixgdl i`ck dfk yi` dpde .dxrap ezvre enr la eal xaky`ede llk ea hley lkyd oi` ik ecia zleki didi m` `ln mler

...zetxehd zeigd lkk ynn mrh xqlk lr xearl i`ce lw `edemdl ed`iaz ezng m` mleray zexiar ipinripn el oi` xak ik

llkp `l i`ceay t‰r`e .‰jli ed`iai xy` l`e eqrk `l` xg`drbte mkezl qrkd zcin dxcg xy` ,z`fd mipfbx zka oae`xdzlebqe dgk z` l‰f epiax ixacn epcnl n‰n ,dyep` dkn mda‰zexiar ipin lk lr xearl i`ce lwŠ qrekdy ,qrkd zcn lyxabzd `ly oeiky ,oae`xa did jky d`xpe .ecil dpncfz xy`jxcn dlw diihq lk ixd ,ezenk lecb mc`n yxcpd itk eqrk lr`iadl qrkd ly egk `ed jk ixdy ,xeng oerk el daygp xyid‰zEppekŠd avne .ecil oncfi xy` leykn lk icil mc`d z`lealia okle ,o`yr xak el`k oae`xl el aygp zexeng zexiarli"r dpde---{.oade .ddla z` aky eli`k el aygp zehnd`zi`cke ,sqeil dpzpe ezxeka z` oae`x ciqtd dfd dyrndezxeka dpzpy `ed oica ik l"pd t‰r d`xpe ."f zekxa 'qnaz` oae`x ciqtd l"pd itl ixdy .sqeil `weec oae`x lyzn`d itk da bdp `le ,ybltk ddla z` aiygdy i"r ezxekaayie 't yixa aizk sqeia dpde .dxenb yi`-zy` dzidy

{a:fl}eia` iyp dtlf ipa z`e ddla ipa z` xrp `ede :i"yxite .libx xnelkaxwn `ede oze` oifan eig` eidy itl ddla ipa lv`d`xp oaxwn didy mrhde .o

`le ,awri ly zexenb miypk dtlfe ddla z` sqei aiygdy meyn.{d"yr miigd-xe`a my y"nn d`xp oke} miyblt e` zegtyk

{i-h:fl} ayie ‡ta aezk cercg`e gxide ynyd dpde...melg cer mlgie`eap `ead znlg xy` dfd melgd dn el xn`ie eia` ea xrbie ...il miegzyn miakek xyr

dvx` jl zegzydl jig`e jn`e ip`:{`eap `ead d‰c} i‰yxite .jn` `lde en`k ezlcby ddlal oiribn mixacdy rcei did `l `ede dzn xakddlay ixd .

,ynyl eia` z` sqei dnic xy`k okle ,en`k sqei z` dlcibdaiygd `ed m` jk dnciy xazqn `le .gxil ddla z` dnic

53

Page 62: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ezy`k sqei dze` aiygdy d`xp o`kn s`y `l` ,yblt e` dgtykoae`xn dgwlpy dxekad dze`y d`xp f‰ktle .eia` ly dxenb`idd dxekad dpzp ,l"pke yblte dgtyk ddla z` aiygdy i"rcbpk dcn .dxenb yi`-zy`k ddla z` aiygdy sqeil `weec

.dcn

** ayie zyxt **

{ai:fl}**mkya mdia` o`v z` zerxl eig` eklie. :i"yxiteonvr z` zerxl `l` ekld `ly z` lr cewplikyne `"eb 're .

my ekldy i"yx zpeeke ,"o`v drex" oeylk `ed "zerxl"y ceclzezyle lek`l51df zeyrl ekldy `ed dxwna `ly d`xpe .

{e:ai} t"dr jl-jl 't o"anx y"n t‰r `ede .mkya `weec'ebe mky mewn cr ux`a mxa` xeariei"`a oey`xd mewnd `ed mkyy .

o"anxa ahid y"r} ux`d x`y zyexi mcew awri-ipa edeyakyik d`xpe .{hi:bl glyie 't o"anxa r"re ,g:ai my izexrdaeik ,mkya `weec z`f eyr diizye dlik`l onvr z` eraw xy`kdn oirk ,diizye dlik` da reawl ie`xe .dyexi-ux` mdl `id

{i-f:g} awr 'ta aezkyzraye zlk`e...daeh ux` l` j`ian jiwel` 'c ik'ebexknp myne ,eig` z` `evnl mkyl jld sqei dpde---.

ribdy cr eig` z` `vn `l zn`ay t"r`e} zelbd dligzdeyi` ed`vnie ,mkyl e`ea zrn ik d`xp ,fi:fl y"nk ,ozecl.{inc dlebke eia` zian wzepn did xak ixd ,dcya drez dpdemdxa`l xn`py dn miiwl `l` .`ed dxwna e`l df lky d`xpe

Š {bi:eh}mdl `l ux`a jrxf didi xborpk-ux`a zenewn x`ya dpde .‰,zelbd zligz dzid mkyn `weec `l` .mdl did `l ikd-e`lalirl y"nke ,iele oerny edeyaky zrn xak mdl dzid `id ikmiwynd-xyl sqei xn`y dn f"tr x`al d`xpe---.o"anx mya

{eh:n} izapeb apeb ikmixard ux`nz`xwp dxeza mewn lka dpde .

.51,‡eke o`vd `ld d‰c a:cl l`wfgi lr i‰yxitn mxe`al dgked yi .d‰yr

54

Page 63: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

z`xwp o`ke .'eke izgde iprpkd ux` e` orpk-ux` mya i"`dcal `idy ,mkyn `weec apEby iptn `edy d`xpe .mixard-ux`exrv aexle .mcia dyeak dzid xaky ,mixard-ux` zn`a dzid,eiykr izgtyn icia zwfgend ynn ivx`n izapeb :sqei xn`

.cizrl mdl dghaedy ux`n mzq `le

{dl:fl}**‡ebe mgpzdl o`nie engpl eizpa lke eipa lk en ªwie. :i‰yxite‡eke haye hay lk mr eclep zene`z zeig` xne` dcedi iaxwcwcl yi .

‡ta elld zepad lk ly ozcil dazkp `l dnl ef dricl zvw,cere .dpic `id zad zcil mre mipad zcil mr cgi ,`vie

{bk:al} aezky oipra glyie ‡ta exkfp `l dnleiyp izy z` gwiewai xarn z` xarie eicli xyr cg` z`e eizgty izy z`eheyt d`xp `l` .

:l‰fe {`k:l} ‰dpicŠ myd mrha i‰yxity dn itldpcy epizeax eyxitdawpl jtdpe eilr dlltzde zegtyd zg`k izeg` lgx `dz `l xkf df m` dnvra oic d`l.,dnvr cvn dzeaiyg cvn dpic zcil dazkp `ly d`xp dfn xy`lr xetiqdn wlgke mihayd a‰i ly mzcil lr xetiqdn wlgk `l`.{dl-cl:hk i‰yxit ‡r} mzcila zedn`dn zg` lk ly owlg`l` ,oa zeidl die`x dzid zn`ay ,dpic ly dzcil dazkp okle.mihay ipy zcila lgx dzkfe dawpl jtdp d`l ly dzlitz gknylr xetqd llka dpi` {dcedi iax zrcl} zene`zd zcil la`exkfp `l mbe .`vie ‡ta dazkp `l okle ,mihayd zcil`le .mihayde zedn`d `l` epnp `l myy ,glyie ‡ta zene`zdzcia` lr awri mgpzd `ly ricedl o`ka `l` elld zepad exkfpaey---.eizepany s`e eipany dl`d minegpzd lk zexnl sqei`a l‰f `edy `l` ,l‰f cecl likyn lra dfa wcwc xaky iz`vnixac wizrdy ,l‰f i‰yx oeyla xg` wecwc gkn ,oitiwra eil`

Š dcedi iax haye hay lk mr eclep zene`z zeig`me`ypelikyn l‰fe .‰o`k aezkl i‰yx jxved zilkz dfi`l oiadl jixvŠ :ceclxnel dil ibq ded eizepa lke ‡tl `l` epi`y oeikc me`ypexaqnl dfa ezpeeky xyt`e .`l eze hay lk mr eclep zene`zdpic dxkfedy enk glyie zyxta lirl exkfed `l i`n` `nrhmde mdig`l ze`eyp eidy itl exkfed `ly i`da dil `gipe

55

Page 64: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

epi` ‰wgeceŠ oeyla miiqy dny d`xpe .‰wgece odl zelithzln etiqeda i‰yx ly ezpeek dzid jky xnel wgecy `l`

Šme`ypeitl glyie ‡ta zene`zd exkfp `ly uexizd la` .‰.geexn uexiz `edy d`xp ,mdl zelithe odig`l ze`eyp eidyglyie ‡ta zene`zd exkfp `ly dn mb ayiil lkep df t‰rexyr-cg`y aezky oeikny .wai xarn z` awri-zia exar xy`klky `hiyt dfy ,mdizeyp z` xikfdl jxev oi` ,exar eiclieribd `ly mixirvd mihayd elit`e .el dlthe enr ezy` cg`dzid zepad ly oze`ivn xwiry oeikny l‰i ,dy` `yil mwxtl

odi`eyip iptl s` mdl zelith od ixd ,mihayl `ypdl ick52.

{`i:hl}**'ebe ezk`ln zeyrl dziad `aie dfd meidk idie. :xn`c o`n cgl i"yxite'eke dnr eikxv zeyrlji` oiadl jixve .

zeyrl ick dziad jldy dpezgz `heicl hrnk wicvd sqei cxi{h-g miweqt} lirl y"n t"r oiadl d`xpe--.dnr eikxv o`nie

lecb eppi` icia ozp el yi xy` lke ziaa dn iz` rci `l ipc` od eipc` zy` l` xn`iedrxd dyr` ji`e ezy` z` xy`a jze` m` ik dne`n ipnn jyg `le ipnn dfd ziaa

'ebe z`fd dlcbddligzay {c"nxz zpy} my x`iay zn`-zty 're .i` mc` xn`i l` l"fg y"nk wx mrh ila dxiara sqei o`in"dne ".ilr xfb minyay ia` dyr` dn wx .xifg xyaa iyt`

" epe`in z` xiaqdl sqei jix`dy'ebe ziaa dn iz` rci `l ipc` odlk ,"jiyndl wx" jk xn`y e` ,mrh ila `edy oe`ind xwirl lth df,mrhen-izlad oe`ind `l` jixv did `l envrl la` ,"dze` mb

d"yr53`l ,mei-mei xtihet zy` ly dxeaic i"ry d`xp mle`--.t"r hlgen oe`n ly dabyp dbixcn dze`a cnrn sqei wifgd

{i weqt} aizk ixdy .jln zxifbdil` rny `le mei mei 'ebe dxack idiednr zeidl dlv` akyl :{dnr zeidl d"c} i"yxite .`ad mlerlixd .

z` legpl dvex epi`y mrha envrl s` epe`n z` mirhd o`kyixd ,xaca ielz epe`ny eiykry d`xpe .`ad mlerl xnd dlxeb

.52 .mixi`nd eixac y‰r {ek:en} ybie ‡t lr `‰eba df lk oirk yi

.53" wiqtd mrh z` l"f eixac t"r xiaqdl yixn`ie | o`nieepi` oe`indy ," .dxin`da ielz

56

Page 65: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

zripnn sicr ygende aexwd dxiard xkyy oerhl xac-lral xyt`.wicvd lykpy hrnke .`ad mlera ygen-izlade wegxd xrvd

.r"ve

** uwn zyxt **

{a:`n}**z`ixae d`xn zeti zext ray zlr x`id on dpdeeg`a dpirxze xya:{d`xn zeti d‰c} i‰yxite .raeyd inil `ed oniq

dzxaga dxv dixa oir oi`y efl ef zeti ze`xp zeixadyyexci jk dxe`kle .Š aezky dna {b weqt} onwl mb i‰yx‰d`xn zerxoniq `edy dzxaga dxv dixa oir didz arxd iniay54itl wcwcl yie .

ixd ,‰xya ze`ixaŠ iptl ‰d`xn zetiŠ aizk dnl l‰f eixacavnd clep f`e ,raeyd xxey dligzny ,jtidl `ed mixacd xcqdligzay ,arxd oiprl oke .dzxaga dxv dixa oir oi`ymicwd dnle .dfl df oir-ixv miyrp k‰g`e ,arxd milaeq

daiql aaeqnd z` aezkd55dfa aezkd epricedy l‰i ile`e .,rtyl lke`d ze`ivn mvr dpi` raeyd zepy ly ozaeh xwirydixa oir oi` raeyd zepyay ,daehl mc`-ipa zecin iepiy `l`

dzxaga dxv56`l` ,oefnd xqeg mvr arxd zkn xwir oi` oke .,dfl df oir-ixv miyrp zeixady ,eci lr znxbpd zecnd zzgyd`edy aaeqnd z` aezkd micwd okle .dknd zcewp xwir `id

.54{mipyd} odykeŠ {f‰nw fnx epzyxt yixa} iperny hewlia `ed jke‡zexg` zext rayˆ xn`py mdixagl mixg` {zeixad} oiyrp zerx

.d‰yr ,‰odn mdipt zektedy.55lr yxcd z` ecqi myy `l` {d,ht} x‰na `ed i‰yx ixac xewn dpde

Š weqtd seqeg`a dpirxze`gip f‰tle .y‰r ‰deg`e dad`Š oeyl `edy ‰Š `yixa fnexn ,arxd mvr epiidc ,daiqdyxya ze`ixae d`xn zeti,‰

,`tiqa fnexn `ed ,dfl df oir-ixv zeixad oi`y epiidc ,aaeqnde.wcwcl yi i‰yx ixaca la` .miyrnd xcq `ed jke

.56 {b:ar} mildza y"nn ok rnyn zvw'ebe mrl mely mixd e`yi:i"yxite .ednezgz l`e otb zgz l` edrxl yi` `xewe dxv zeixad oir oi` zexit oiyer odyk ,oi`yep mixddy melyd

dp`zmely ly efn ueg zexitd ziiyrn zlrez mey xkfp `ly oeikny . .xwird `idy rnyn ,oir-zaehe

57

Page 66: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.r‰ve .xwird57

{an:`n}** sqei ci lr dz` ozie eci lrn ezrah z` drxt xqie .ex`ev lr adfd cax myie yy icba ez` yalie :i"yxitjlnd zrah zpizp

dlcbl el ipy zeidl el dpzepy inl ze` `idi"yx oeyl `iany o"anx 'r .oiprk enzeg `id jlnd zrahy oekpde" :l"dfa eilr wlegecibp zeidl mzegd el ozp dpde {g:g xzq`} jlnd zraha enzge`vnp ".uetgi xy` lk jlnd zraha mezgie zeklnd lka devnezrcl la` ,zeklnd zexifb zwiwgl ilk `ed zrahd o"anx zrclzrcl riiql d`xpe .dlecbl oniq `l` dwiwg-ilk dpi` i"yxxac `ed ilkk `le oniqk zrahd oipr .`---.mikxc dnka i"yxciax zniye yy icba zyalda `xwc `tiqa y"nn epiiprn cnld`l` izekln yeniy mey mdl oi` adfd ciaxe yyd icbay ,adfddfn cnle (yy icba d"c i"yxit 're) `nlra dlecb ipniq mdyoia lecb iepiy yi .a---.ilk `le oniq `id zrahd s`y i"yxaezkd yibcd o`ky .xzq`a da y"n oial zrahd oipra o`k y"n

" y"nk ,`weec cid lr zrahd zcipr z` lrn ezrah z` drxt xqieeci lr dz` oziecisqei y"nk ,cid oipr xkfp `l xzq`a k"`yn ."

{a:g}'ebe ikcxnl dpzie ondn xiard xy` ezrah z` jlnd xqie dfny d`xpe .`l okle zexifb-zwiwg ilk `ed xzq`a zrahd oipry i"yx cnl.jxevd zrl zpken ,dqtewa gpen e` cid lr `id m` dpin `wtpoipr `idy d`xp dfn ixd "ci" da aizkc ,sqei iab k"`yn{ck:hn} onwl 'r .b---.`weec eci lr dcepr `idy inl zeaiyg

'ebe eici irxf eftie :hytd itl i"yxite .'eke eci lr zrah zpizp `ed ef.yibcn okle zeaiygl oniq `ed zrahdy i"yx cnl dfny d`xpedyrp dlecb-oniq dze`y zbltend ezeaiyg z` sqei zkxaa awriixd dwiwg-ilk `id zrahdy o"anx zrck i` la` .ft-adfn

.exikfdl ie`x oi`e iccv oipr `ed ft-adfn dzeid

{`p:`n}** z` miwel` ipyp ik dypn xekad my z` sqei `xwie

.57 .‡d cia `p dltp d‰c ci:ck a l`eny lr i‰yxita dfa oiirl yi

58

Page 67: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ia` zia lk z`e ilnr lkdceie gnyi wicvd sqeiy okzid a‰v .Š z` epnn gikyd xy` lr ‡clia` zia lk,dyr jk zn`a m`e ?‰

dced sqeiy yxit b‰qx dpde ?df lr epnn rxtpy epivn okid z` epnn gikydy dn lr wx ‡cllnrd,eia` ziaa el didy

Š zlnyilnrŠ y‰n lr mb zltep ‰ia` zia lk‰58d`xp oi` mle` .yxtl ezrcy rnyn dfne ,melk o`k yxit `l ixdy ,i‰yxita ok

ernynk `xwnd z`59Š iehiady ia` zia lkdidy dn lkl qgiizn ‰ {ck-bk:an} oldl y‰n t‰r oiadl d`xpe---.eia` ziaa`l mde

‡ebe jaie mdilrn aqie mzpia uilnd ik sqei rny ik ercioiirnd dpde .xrv mdl mxb sqei ,mixvnl mig`d eribdy rbxny d`xi miweqtaeig` zngn sqeil xrv mxbpy dpey`xd mrtde .edexrv `l mdedpde .eig` oiay giyd z` ernya dka sqeiy z`fd mrtd `idmdipiipra mixacn eid `l mpeyl oian sqeiy mig`d erci eli`xacl mnvrl exizd mzepia didy uilnd llba wxe .eiptadpde .mzepia uilnd ik d‰ca i‰yxity enk ,eipta mdipiipra

did dfd uilndy {uilnd d‰c} yxit i‰yxdypno`ky d`xpe .d‰awdy ez`cede ezgny y‰r df epa my `xwy dn lr sqei yprpy‰r `xwpy df oa `weec .eia` zia oexkf z` epnn gikydxrhvdl el mxbe eia`-zia z` el xikfdy `ed eia` zia zgky

.r‰ve .mirebrba

{gl:an}**'ebe mknr ipa cxi `l xn`ie. :i"yxite law `lipa `le md eipa ike eipa zindl xne` `ed df `ed dhey xeka xn` oae`x ly eixac.`l ezvr m` `ld .oae`x ly ezxeka z` awri lflf dnl w"rveezexwl la` .ewenip wnpie ok el xn`iy el ic ,eipira dxyixaic oae`xy dfny x`al d`xp zehiytae---.el dnl dhey xekacvn oae`xy awri oiad ,mig`d x`yn cg` `le ,dvr rivdedxyi `l ezvry oeik okle .xacl envr lr gwl ezxeka

.58 .‰miig zxezŠ ynega dqtcpy gt`w zxecdn ‡r

.59,dxe`kl ,iyew mi`ex ep` xy`k ikŠ :7 llk ` wxt ‡i‰yx illkˆ ‡rz` `evnl epilr -- eil` qgiizn epi` i‰yx xy`...`xwn ly eheyta

‰...`xwna miyxetn mixaca oexztd

59

Page 68: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

z`fk dvr ike awri l"` ,"md eipa ike"c `xaqd cvn ,eipiradaeh `l dvr `ld ?dxekad ly zeixg`d jezn il rivn dz`.dhey xeka `l` izin` xeka jpi`y d`xp dkezne .`idly zeixg`d cvn lrte xaic oae`xy epivn xak zn`ae}---

(ak:fl) ayie 'ta aezky dn `ede .dxekadl` oae`x mdil` xn`ie'ebe mc ektyz :{c"`a eze` livd ornl d"ca} i"yxite .ip` xn`

ia `l` oegxqd dlzi `l olekay lecbe xekaeze`n rci `l awriy t"r`e .lr i`xg` zeidl ,cinz oae`x ly ekxc dzid jky xazqn ,dyrncere---{.mlekay lecbde xekad `edy cvn ,mig`d ipiipr lkike" xn`y dne ,"df `ed dhey xeka" awri xn`y dny dfa d`xply miwlg ipye ,cg` oiprn mdipy ixd ,"ipa `le md eipadnkg-jyn 'qa y"n t"r d`xp dfa xe`iade .md mly cg` xn`n

Š {ak:c} zeny 'tal`xyi ixeka ipamipy-it lhep xeka oay ,‰d"yr ,a`l eze` dyr `edy meyn60eixac itl xazqn dpde .

z` aiygne cakn `edy xekaa `l` dpi` dxekad zlrn xwiry `edy oeiky .eia`ozeplawl el xyt` ixd ,a`d l` zeaiyg

`edy dna zeaiygdyrz` aiygn epi`y xeka la` .a`l eze` el yi dlrn dn ixdy .ezxeka zlrn mvra el xqg ixd ,eia`okle a`d z` aiygn epi` envr `ed `ld ,a`l eze` dyry dnalky i`ceeae} .a`l eze` dyry i"r zeaiyg lawi `edy `"`z` aiygn epi`y t"r`e ,aezkd-zxifbn mipy-it lhep xeka

epi` eia` z` aiygn epi`y xekay `l` ,eia`zebdpzd bdepxekal die`xdoipra dxez ly dzinczl dnec ezincz oi`e

" oae`x xn`yky d`xp dpde---{.oade .dxekadzinz ipa ipy z`,"mipa-ipa l"iiw ixdy ,ezeda` zeaiyga herin awri dfa yibxdzenewn x`yae ai:k `xie ‡t i‰yx ‡re} mipak md ixdxn`yke .oae`x ly eipal a ¨ §k `ed awri okle .{l‰nk`ez` yigknk `ed ixd ,ixnbl eyekxk mdy ,eipa z` ziniy oae`x`vnp lirl y"n itle .mipad mze` ly a`d `ed awriy dcaerdmbte hrin `ed f"ir ixd ,eia` zeaiyga hrin oae`xy dfay

.60.a ze` aq xn`n aia`d yceg xry wgvi cgt 'qa r"re

60

Page 69: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

awri xn`y dn x`al d`xp df lk t"re .ezxeka zlrn mvraeipa eli`k xacn oae`xy oeik xnelk ."df `ed dhey xeka".ily zeda`d z` aiygn epi` ixd ,ily mb `le ,ely wx md`l` izin` xeka epi`e ,ezxeka zlrn xwira mbet `ed f"iref"ktl `vnpe---.xekal die`x dpi` ezebdpzde .dhey xekaleflfe oixehpw ixac epi` "df `ed dhey xeka" xn`y dnyawri ly ezecbpzd mvrl xe`iae yexit `edy `l` .`nlral"f iwvpnw i"xbdl `xwna mipeir 'q 're} .oae`x ly ezvrlitl ayiil yi my eixac seqa dywdy eziiyewe .df weqt lr

{.w"ece epixac

{l:bn}**'ebe zekal ywaie eig` l` eingx exnkp ik sqei xdnie. :{eingx exnkp ik d"c} i"yxiteil did g`" el xn` ,"m`n g` jl yi" el`y

xn` 'eke "mny dne" el xn` ."il yi dxyr" el xn` ,"mipa jl yi" ."`ed okid rcei epi`e"ede`vn xy` zexvde ig` my lr mlk" el xn` "elld zeny ly maih dn" el .lk d`xe

ixd a"ve .oinipa ipa ly mdizeny geprta i"yx `iany yxcndxiaqdl l"ed ,zekal sqei ywia dnl xiaqdl i"yx dvx m`,mipy daxd ed`x `ly eig` z` eze`xa zekal ywiay zehiytai"yxl el dnle ,e`xzd `l mipy daxdy dgtyn iaexw lk jxckmle`---.`xwn ly eheyta xewn el d`xp oi`y yxcnd z` `iadl`l` .sqei dka dnl xiaqdl i"yx zpeek xwir oi`y d`xp

" dnl xiaqdl ezpeekexnkp" oipr ixdy .eingx "exnkpi"yxit " :onwl `xwnae 'eke inx` oeylae 'eke dpyn oeylae enngzp" {i:d dki`}epxer

"exnkp xepzk,'eke arx zetrlf iptn mihnw mihnw ehnwpe enngzpzening `ede .ezii`xn gkeny enk ,lrtpa iepiye dlert zeyrl dgkay dlecb

zepey`xd eiezii`x izya oiirnd d`xiy enke ,dki`n61lre ..eig` z` eze`xa jk-lk eingx elrtp dnl i"yxl dyw did dfmiaexw mzqa oi`y dn eba yi mixacy yxcnd t"r uxize dflemxby edfy oinipa ipa ly mdizeny zrced `ede ,mi`xznd

.61 {c:bl} glyie 'ta i"yxity dna mingxd zxink ly dgk cer d`x xn` `l` awril `pey eyry recia `id dkld i"ayxeingx exnkpyeal lka ewype eyr z`pyy ixd .

.mingxd zxink i"r ald lka dwiypl dktdp

61

Page 70: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

weqt} onwl y"n dfl sxvl yie---.xnkdl sqei ly eingxl{`l 'ebe wt`zie `vie eipt ugxie :i"yxite .}...oeyl `ede un`zp{f:`n aei`"mipbn iwit`," wfeg,oziela xaecn myy aei` lr i"yxita y"re .

" y"n lr i"yx l"fe .{dk:n} lirl y"nn gkeny enkiwit` de`bmipbn :"obnk eilr oipibny eilry miywyw od eipibn wfega el yi dlecb de`bdpde .

on xzei daxd lecb wfeg `ed ozield iywyw ly mwfegy heytsqeia y"n i"yxl dyw did ybie 'ta o`ky d`xpe .libxd

"wt`zieeze` aezkd eilr xn`iy cr jk-lk wfgzdl jxved dnl ,"xacy uxiz df lre .ozield iywyw lv` epivny blten oeyl

.l"pke eipa zeny zece` lr oinipa el xtiq c`n ybxne lecb

{cl:bn}**z`ynn onipa z`yn axze mdl` eipt z`n z`yn `yie mlkzeci yng‡ebe . :i‰yxitedypne zpq`e sqei z`yne eig` mr ewlg

mixt`e{l:bn} lirl y‰n t‰r x`al d`xp . l` eingx exnkp ik sqei xdnie‡ebe zekal ywaie eig` :i‰yxite .rcei ipi`e il did g` el xn` m`n g` jl yi el`y

xkae rla el xn` mny dne el xn` dxyr il yi el xn` mipa jl yi `ed okid...dn el xn`zene`d oia rlapy rla ede`vn xy` zexvde ig` my lr mlk el xn` elld zeny ly oaih...

ezteg ip` izi`x `le izteg d`x `ly mitge...eingx exnkp cinllbay `vnpe .eztega `l dnily dgny oinipa gny `l ,sqei zcia` lr exrvel daxrzp mlek lr ezgnyay ,el eclepy mipaa `le ezy` mregnyle engpl sqei o ¥Ei ¦My d`xpe .sqei eig` zcia` lr dbezzg` dpn .dcerqa zexizi ze`yn el wlig okle ,df lk lrlr oinipa xrhvdy xrvd lk cbpk ,sqei ly ewlg `id dxiziexrv cbpk ,sqei-zy` zpq` ly ewlg `id diipy cer .ezcia`ziyily cer .eztega d`x `l sqeie sqei ly eztega d`x `lyxrhvdy xrvd cbpk ,mixt` ly ewlge dypn ly ewlg od ziriaxezexvde eig` my lr mlek my z` `xwy ,eipan cg` lk zcilaly mdig` `edy sqei dlib `l oiicry t‰r`e---.ede`vn xy`lr qeit xeza oinipal ez`yn z` ozpy xn`Ÿp ji` k‰`e ,mihaydenrŠ jxc lr ,eig` `ed eli`k envr z` bivdy l‰i ,ezcia`awri xn`y {c:hk} `vie ‡ta epivny jxcd lre ,‰dxva ikep`

Š mirexlmz` oi`n i ©g ©‡ta aizk dpde---.mxikd `ly t‰r`e ,‰

62

Page 71: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{ak:dn} ybieynge sqk ze`n yly ozp onipale zlny zetlg yi`l ozp mlklzlny ztlgzetilg yng ozn lr eywd {‡eh} dlibn ‡qn `xnbae .

`ax xn`c ea lyki wicv eze` ea xrhvpy xac xyt`Š :zelnydsqeil awri siqedy zlin mirlq ipy lwyn liaya...`iqgn xaiyecg y‰re .‰mixvnl epizea` ecxie xacd lblbzp eig` x`ynlelr `ed mby sqkd ze`n yly lr dywd oky `‰yxdn zecb`.{`‰yxdn ly evexize ‡nbd uexiz y‰r} mig`d oia d`pw xxerlixdy ,dcerqa zecid yng ozn lr ok zeywdl oi`y d`xp mle`oinipa z` qiitl ,dcia` zayd xcba df did lirl x`eand itl.dllba exxbpy zecia`d lk lre m`d on eig` zcia` lr`l ,z`fk dcia` mdn dca`p `l a`d on mig`d x`yny oeikneezcia` lr ‰miievitŠ lawi oinipa xy`k d`pw mda xxerzz

.w‰ece .ely

** ybie zyxt **

{gi:cn}**drxtk jenk ik :{c‰`a} i‰yxite .jteq eyxcnedakry zg` dlil lr dxy izpwf ici lr drxt dwly enk zrxva eilr zewlll‰fe .

yxtl yi zepfl dgwly ith rxb dxy iabc b‰r`Š :cec ixac`xwie} y‰nk ezxeag ipan mc`d z` cixtnd xac `ed zrxvcliaya zrxva drxt mb dwlp d‰yne ‡ebe ayi cca {en:bizrxva zewll jteq ok p‰d cg` dlil mdxa` on dxy z` cixtdydakryˆ i‰yx xkfy dn `gip dfae onipa z` cixtn dz`y dn lrdn lr `l` citwd `lc dze` gwly liaya xn` `le ‡cg` dlilyix dax yxcndn eixacl dlecb dii`x d`xp .‰dakre dcixtdy

{fh:e} ilyna `xwnd yxec myy {`,fh} rxevn zyxt‡c `py dpd yy...xwy oeyl zenx mipir eytp zarez rayemig` oia mipcn glynemy xne`e .

lr xewn oiivne jled yxcnde .‰zrxva ewl olekeŠ opgei iax:`ed jk zexewnd oeiv meiqe .zrxva eypery yydn zg` lkdxyl mdxa` oia mipcn glyy drxtn ‡mig` oia mipcn glyneˆŠ

63

Page 72: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

z` 'd rbpieˆ {fi:ai ziy`xa} '`py zrxva dwly oipnedwl ellbay oeerd xwiry dfn x`eane .ahid y‰r ,‰‡drxtmya dfa mipekny dxye mdxa` oia cixtdy dfa did drxt`ede .{sqei ur y‰re} wec`d mxeaige mzad` y‰r ‰mig`Šgprt-zptv z` mii` dcediy ,ynn l‰f cec ixac lra ixackdwly enke ,eig`e oinipa oia cixtn `edy df lr zrxva dwliymipte` ‡re} w‰ece ,dxye mdxa` oia cixtdy df lr drxt

.{`‰eba dfa mixg` {ak:dn}**sqk ze`n yly ozp onipale zlny zetlg yi`l ozp mlklzlny ztlg ynge:eywdy {‰eh-‡eh} dlibn ‡qn `xnb oiir .

xa `ax xn`c ea lyki wicv eze` ea xrhvpy xac xyt`Šsqeil awri siqedy zlin mirlq ipy lwyn liaya...`iqgniax uxize .‰mixvnl epizea` ecxie xacd lblbzp eig` x`yniptln `viy epnn z`vl oa cizry el fnx fnxŠ :zti xa oinipa

{eh:g xzq`} xn`py zekln iyeal dynga jlndyeala `vi ikcxne‡ebe zlkz zeklnel dpzip ikcxn ly ezlecby dfn rnyny a‰ve .‰

cere .ez`n el epzip oinipa ly eizelnyy myk ,sqei z`nt‰r` dpde .o`kay xetiqd lv` df fnx ly epiipr dn a‰vgzt geztl d`xp n‰n ,dfd weqtd lr melk yxit `l i‰yxyeyexita i‰yx epl cqiiy zeceqi dnk t‰r l‰pd dcb`d zpadllr s` xe` uitn `edy eyexit zenily lr ze` df ixde}dncwda ‡re ,melk xird `le mzq mday zenewndicin `vei df `xwn oi`y reawl jixv lk ziy`xe---.{izexrdlsqei ozpy mrhdy i`cee d`xp `xwn ly eheyt itle .eheytzblten dad` eze` ad`y meyn `ed zexizid zelnyd z` oinipalxrhvpy xac xyt`Š `iyewd gkny `l` .m`d on eig` ezeid cvn,zxzqpe dwenr ,diipy dpeek l‰fg epl elib ‰wicv eze` easeq `le .zcner dnewna dielbd dpeekd n‰ne .z`fd dpznadpey`xd dpeekd z` zxzeq dpi` ziyxcnd diipyd dpeekdy xaclr `l` iepa epi` diipyd dpeekd ly dnvr lky `l` ,ziphytd

{ck-ak:l} `vie ‡ta aizk---.dpey`xd ly dceqiz` mid-el` xkfie

64

Page 73: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

sqei eny z` `xwze...oa clze xdze dngx z` gztie...lgxd‰ca} i‰yxite . :{c‰`a ‡eke xekfieawri dpyxbi `ny eyr ly elxeba dlrz `ly dxivn dzidye

‡eke mipa dl oi`y itlzekfay {al:hk} izexrda my izx`iae .z` zcll dzkf ,elxeba dlrz `ly dzkae eyrl lgx dcbpzdy

 {dk:l} my y‰nk .eyrl cbpznd-gk `edy sqeilgx dcli xy`k idieivx`le inewn l` dkl`e ipgly oal l` awri xn`ie sqei z`d‰c} i‰yxite .

:{sqei z` lgx dcli xy`k clepyneyr ly ephyziae y` awri zia dideˆ xn`py ‡ywl eyr ziae dadl sqei{gi:` dicaer}‡eke gkdy yxetn hrnk zn`ae .

y‰nk ,lgx en`a `weec ielz ,eyr ly ephy `edy ,sqei ly dfdxy`k idieŠlgx dcli xzq` zlibna epivn dpd---.‰sqei z`

cinydl ywiae eyr ly eipa ipan wlnr rxfn ibb`d ond cnry`l eze` gvpnde el cbpznd mle` .micedid lk z` ca`le bexdl

{d:a xzq`} y‰nk .oinipa ipan `l` sqei ipan didxi`i oa ikcxnipini yi` yiw oa irny oa :{ipini yi` d‰c} i‰yxite .jk did oinipan

‡eke eheytikcxnl el ozip wlnra mgldl df gky d`xpy `l` .fnx oinipal zelnyd yng z` sqei xeqnay ,sqei z`n ipinidzekln iyeal dyng yaliy ikcxn ly dcizrd ezlecb lr elzxiqnay `l` ,el fnx fnx mzq `le .ibb`d ond z` cinyiely ephy zeidl cgeind egkn ikcxn lr sqei liv`d zelnydsqei wiprdy drya `weec dzid z`fd dxiqnd ly Dzrye .eyron eig` ezeid cvn eze` ezad` llba oinipal zexizi zepzn.x`azpy enk en` lgx zekfa ielz sqei ly df gk ixdy .m`dly dipan ezeid cvn zelnyd zpzna oinipa dkfy drya okleinl `l` ie`x epi` `ed mby ,eyr-ly-ephy gka mb dkf ,lgx

.lgxn clepy62

.62did reah ,jxa` ced r©ah eiptlŠ :mipyd zkxaa mixetl uaexw d`xecedl ikcxn dkfy iptl cer :xn` jky miyxtnd eyxite .‰j ¥x£ ©d§l okenedkfy f`ne ,‰jxa`Š `xwpy sqeil ced eze`l d‰awd eriahd xak ,zeklnea ynzyie ikcxn eplhie `aiy cr okene xeny cedd eze` did sqei earax`l zex`eand zexvei xcqŠ d`x} l`xyi ly mzle`be mz`etxlcer d`xe .sqei z`n egk yxi ikcxny ixd .{`yiy f.a z`n ‰zeiyxt:uaexwd iyxtn my ede`iady {f ‡iq f dyxt} xzq` dax yxcn ixacmei sqei l` dxack aizk sqeia dey ozlecbe dey oqp lgx ly dipaŠ

65

Page 74: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{a:en}**'ebe miyp` dyng gwl eig` dvwne:i"yxite .mizegtd onoeyl df 'eke oinipae xkyyi iel oerny oae`x md dl`e 'eke mixeab mi`xp oi`y dxeabl mday

'eke dax ziy`xala` ."mixeab eid `ly" oeyld myy x"a y"r ." epeyla jix`de dpiy i"yxmixeab mi`xp oi`y dxeabl mday mizegtd on."

dyng lky xnel `"`y `cg .zeiyew 'a 'il `iyw didy d`xpe {d:an} aizk ixdy ,eheytk "mixeab eid `l" elld mig`e`aie

'ebe mi`ad jeza xayl l`xyi ipa :i"yxite .mdl devy itl 'eke onvr oipinhn mi`p mleky rxd oir mda helyz `ly 'eke cg` gzta mlek e`xzi `ly mdia`mixeab mleke.

ixdy "mixeab eid `l" iele oernyy xnel dyw ixd cere"mky ly lecb jxk eaixgdxnyp i"yxy d`xpe .{ci:an i"yx oeylk} "

yxcnd oeyln dpiyy dna xnyp '` `iyewn .elld zeiyew 'an" oeyll "mixeab eid `ly"dxeabl mday mizegtd onmig`dy epiidc ,"

" ixdy ,eid mixeab zn`a elldmixeab mlekmzxeaby `l` ,eid "qgia dzegtoerny oipra 'ad `iyewne .mig`d x`y zxeabl

" 'ky dna xnyp ielemixeab mi`xp oi`yx`yl qgia s`y epiidc ,"ly lecb jxk eaixgd ixdy ,mixeab iele oerny eid mig`dmze` miyi `le ,oirl jk-lk zi`xp mzxeab oi`y `l` ,mky

.r"ve .ezngln ixyl drxt

{hi:en}** oinipae sqei awri zy` lgx ipa. :i‰yxite `l olekaezia ly exwir dzidy `l` zy` oda xn`piyp lka i‰yxl dil `iywc rnyn .

.dtlfe ddlaa elit`e ,‰awri zy`Š eda azknl l‰edc awrizegtyy iptn ‰zy`Š ‡l eda aizk `lc xninl dil `gip `ledtlfe ddlay i‰yxl l‰qc dxe`kl dfn rnyne .eid miyblteepiax zrc `ed oke .miyblt `le awri ly zexenb miyp eidglyie ‡t izexrd ‡r .eid zexenb miypy l‰f miigd-xe` lra

.ak:dl

{cl:en}** ‡ebe jicar eid dpwn iyp` mzxn`eux`a eayz xeara

jxa` eiptl e`xwie aizk sqeia meie mei eil` mxn`k ikcxnae meiz` sqein ikcxn yxiy ixd .‰‡eke yi`l dyri dkk eiptl `xwe o`ke

.w‰ece ,lgx ly dipan ezeid cvn `weec dfd gkd

66

Page 75: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

oybo`v drx lk mixvn zarez ik {‡eke xeara d‰c} i‰yxite .`idemkl dkixveilrn mkwigxi zxg` dk`lna oi`iwa mz` oi`y el exn`zyke drxn ux` `idy

my mkaiyeie`ed oexqgdy ‰dil` mikixv mz`yŠ l‰ld dxe`kl .jky p‰d`c l‰i ile`e .drxn-ux` mkl oi`e mirex mz`y mkamikixv mz`y iptn mkliaya jxev `id oyeb ux`y ,dpeekd `idsqeiy ,jtidl l‰i e` .mkxwae mkp`v liaya drxn-ux` `vnloyeb ux` z` i‰pal zzl drxt mikqi dit-lry `xaq `vnl mkgzdoyeb-ux`y oeikny `ide .{d:fn onwl ‡r} ux`d-ahin `idy

Š ixdy ,my xecl mivex miixvnd oi` ixd ,drxn-ux` `idzarezo`v drx lk mixvn`idy `idd ux`dn geex mey drxtl oi`y `vnpe ,‰

ick i‰pal ef ux` zzl drxt mikqi i`ceea k‰`e .evx`-ahinoyeb-ux`a `ed oexqgdy `vnpe .dpnn migeex mci-lr `ivedl

.geex dpnn ewitie e`aiy i‰paa jxev dl yie

** igie zyxt **

{`l:fn}dhnd y`x lr l`xyi egzyiey`x lr} i‰yxite .:{dhnd‡eke dleg ly eizey`xn dlrnl dpikydy exn` o`kn dpikyd cvl envr jtd .

`l` ,awri ly ezhn lr dpikyd dzid cinz `ly dfn rnyneawri xn`y dnn df lr wcwcl yie .eilg llba my dzid eiykry

{c:hn} onwl oae`xl jia` iakyn zilr ik xzez l` mink fgtirevi zllg f`dlr:{zllg f` jia` iakyn zilr ik d‰c} i‰yxite .dlry my eze`

irevi lr dler zeidl dkxc didy dpikyd `ide irevi lr`id jky rnyn dfn ixd .ji` k‰`e .cinz awri ly ezhn lr zelrl dpiky ly dkxc

Š y‰nn i‰yx gikeddhnd y`x lrlk ly eizey`xn dlrnl dpikydy ‰elit` cinz dpikyd dzid ezhn lry awri ip`y `nlc .dlegelit` ezxwan dpikyd oi` `nlrc yipi`a la` ,eilg zrya `ly{‡eke zilr ik d‰cl} i‰yx ixac xewn d`x mle`---.eilg zryalala zervn izy mixne` mixg` :`xnbd l‰fe ‰dp zay ‡qnazllg f` aizkc epiide eia` ly zg`e dpiky ly zg` {oae`x}

:{dpiky ly zg` d‰c} my i‰yxite .l‰kr dlr ireviawri did jk

67

Page 76: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ole `a `ed dpikyd ea d`ex `edy ld` eze`ae dpikyl dhn cinrn eiyp ild` drax`a dyerdlild eze``l` awri ly ezhn lr dzlr `l dpikydy dfn d`xpe .

{‡fi dheq ‡qn} l‰f mxn`n jxck ,eiyp mr dilr aky `ed xy`kdxy-iig ‡ta i‰yxity jxcke} ‰odipia dpiky ekf dy`e yi`Š`l` myl dxfg `le mdxa` ld`a dpiky dzxy `l dxy zen ixg`ydxy-iig ‡t izexrd ahid ‡r ,dwax mr ld`d l` wgvi `ay ixg`d`l ly ozzin ixg` la` .{`edd `xwnd lr dpey`x dxrd an:ck

lgxe63Š {hk:fn} ea aezk xaky ixg`e ,zenl l`xyi ini eaxwie,‰ebeeif zyecw cvn ezhn lr diexy dpikyd dzid `l xaky d`xp

Š awri f` degzydy epivny dfn ,okle .eiyp mrdhnd y`x lr‰ ly eizey`xn dlrnl dpikydy gikedl yi xitydlegileli`y ,

ezhn lr dpikyd dzid `l eilg64.

.63ezn `l m`e ,ezn xak m` ,dry dze`a eid okid r‰v dtlfe ddla lreddlay i:fl ayie ‡t i‰yxita izi`x aey} `l e` mixvnl ecxi m`deini eaxwy oeikny d`xp t‰kre .{`eap `ead d‰c y‰r ,mixvnl dcxi‡qna my l‰xdn zecb` iyecig ‡re .eiypl wwfp did `l xak zenl

.zay.64Š i‰yx cnly dn lr dywdy cecl likyn ‡rdleg ly eizey`xn dlrnl dpikydy‰

xg` weqtn df z` ecnl {‡n mixcpe ‰ai zay ‡qn} `xnba `ld ,o`kn {c:`n mildz}iec yxr lr epcrqi ‡cx`ia {zexg` cere} ef `iyew gkne .

llk dleg did `l awri zn`ay epiidc .c`n zycegn jxca i‰yx ixacdlrnl dpikydy dne .cinz dkxck enr dzid dpikydy `l` ,dry dze`a

dleg ly eizey`xn Š weqtdn dil opitliepcrqi ‡cawrin opitli `le .‰.eizey`xn dlrnl `ed dnewn ,`idy daq efi`n ,elv` dpikydy iny `l`f‰tle .{awri zlgp mya minkg iztyae wgvi x`a ‡qa r‰re} ahid y‰rxne` n‰n ,llke llk i`ck ipi`y t‰r` mle` .l‰pd izxrdl mewn oi`i‰yx ly epeyl zpeek zehytk l‰f cecl likyn lra ly ekxc oi`y ip`oi`y zehyta d`xpe ,r‰v zay ‡qn `xnbn `iyewd mvrl xy`ae .dxe`klyneg ‡re .xg` xewna `l` zay ‡qnc `ibeqa eizecizi jnez i‰yxyxcnd l‰fe .‰dcb` yxcnŠ xtqa i‰yx ixac xewn oiivy ‰miig zxezŠdlrnl dpikydy ,dpikyl .dhnd y`x lr l`xyi egzyieŠ :{xaea zqxibk}.‰(‡c `‰n milidz) iec yxr lr epcrqi ‡d {xn`py} dleg ly eizey`xnlray epiidc ,miccvd ipyk yxtzdl mipzip yxcnd ixac ixdy r‰veepzyxta weqtdn oiprd witdl {`xnbd jxck `ly} envrl jxc llq yxcndlikyn ly zltletnd jxck zn`a `id yxcnd zpeeky e` ,milidzn `ledlrnl `weec dzE`vnde milidzn opitli dleg mr dpikyd zE`vndy ceclxriy xaea .y xicdnd ixdy r‰v cere .awrin opitli eizey`xn

68

Page 77: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

 {ak:gn}***ixn`d cin izgwl xy` jig` lr cg` mky jl izzp ip`eizywae iaxga. :{jl izzp ip`e d‰c} i‰yxite gxeh dz`y itl

xn`py mky ef efi`e da xawzy dlgp jl izzp ip` mbe izxeawa wqrzdlryedi} {al:ckmkya exaw mixvnn ‡ebe elrd xy` sqei zenvr z`eˆcg` mky d‰cae} . :{‡ekejig` lr dxizi cg` wlg jl didz `id ynn mkymkyy epeyln rnyn .

{dypne mixt` epiidc} sqei hayy `l` ,sqeil lxeba dltp `lmky dpzip dfl sqepae ,lxebd t‰r mdl `vi xy` mwlg lk elhpllkn mky z` awri `ived ji` oiirl yie .sqeil xaw zfeg`ljl-jl ‡ta o‰anx ‡ky dn itl oiadl d`xpe .lxebd zlgpdx`y zyexi mcew da ewifgde mky z` eyak awri ipay {e:ai}iz`xd xaky ai:fl mbe ,g:ai lirl izexrd ‡re ,d‰yr} ux`d`l zn`ay f‰tr d`xpe .{o‰anx zxaqk xaeq i‰yx s`y oikenqmihayl wlig lxebdy .lxebd oiprl l`xyi ux` x`yk mky dzid,eiiga awri icia dzid xaky ux`d la` .zghaend ux`d z`zzl xga `ede eipira xyiy inl zzl ezeyxa dzid ,mky epiidc{dk:cl} dxeza x`eany t‰r`e .sqeil xaw zfeg`l dze`didz mkyy d`xp did k‰`e ,mky iyp` lk z` ebxd iele oernyy

Š o`k aizk ixd ,awri zeyxa `le mzeyxaiaxga ixn`d cin izgwl xy`izywae :i‰yxite .‰mdizeaiaq lk eqpkzp mky iyp` z` iele oerny ebxdyk

xbge mdl beecfdlawriocbpk dngln ilk dkf z`fd dnglnd i‰ry d`xpe .Š `xwnd oeylke ,envrl mky xira awriizgwl xy`xity k‰`e .‰

.r‰ve .dvxiy inl zzl awri ly ezeyxa dzid mkyy l‰i

 {ak:gn}** cin izgwl xy` jig` lr cg` mky jl izzp ip`eizywae iaxga ixn`d. :{c‰`a cg` mky d‰c} i‰yxite cg` mky `‰c

eipa elhiy dxekad `id{sqei ly}‡eke miwlg ipy cin izgwl xy` d‰cae} . :{ixen`deit ixn`a eia` cv didy `‰c ixen` dyrn dyry eyr cin`vnpe .

gwl ,miwlg ipy elhi sqei ipay ,dfd xacdy l‰f eixac itl

a`ye dxezd lr i‰yxit d`x xak ‰dcb` yxcnŠ ly xcqndy ezncwdae`} ‰dcb` yxcnŠn a`y i‰yx m` eppipra rci in k‰`e ,y‰r ,epnn

.l‰nk`e .i‰yxn a`y ‰dcb` yxcnŠ lra `nlc e` {dnec xewnn

69

Page 78: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

gwly epl oipn mbe ,eaih dn df xac r‰ve .eyrn awri eze`ly dletkd dyexi xwir epi` df xacy xexa dfe} .eyrn eze`elit`y (bk:dl) glyie ‡ta i‰yxit xak ixdy .awri ly exeka

Š oae`x x`yp ddlae oae`x dyrn xg`loipnl xeka dcearl xeka dlgpl xekamihay ipyl dyrpy mihayd oiprl `l` sqeil dxeka dpzp `le`xaq dn cere .‰

`weec didz awri ly exeka lawiy dletkd dyexidy xn`py `id.dxekad z` ez`n dpw xy`k eyrn awri gwly miqkpd mze`ndxekad dze` dzid m` r‰v dxekad zxikn dyrna i‰yxita mbe‡re---{.l‰nk`e cl-`l:dk eyexit y‰r .llka oennay xacuxzl rivde .l‰pd i‰yx ixaca iyewd lr cnry cecl likyn

Š aezky dfyixen`d cin izgwl xy`Š enk `id dpeekd ‰xy`k‰izgwl ji` sqeil xiaqdl awri dvxy l‰f c‰tl xe`ad d`xpe .y‰r{mihay ipyl eipa eyriiy} z`fd dxekad z` el oziy xyt`awri xn` dfl .oey`x clep `edy dxekad htyn oae`xl `lde.mirxd eiyrn llba dxekad z` ciqtdl oey`x clepd o¥A©l xyt`ydyrn dyry ,eiyrn llba eyr cin dxekad izgwl ip`y enkecin dxekad z` gwz dz` mb jk ,eit ixn`a eia` cvy e` ixen`z‰n iptl `weec dfy i`ceeae} ddla mr dyry dn cvn oae`x`id oae`x ly ezlrny minrt dnk izazk xak dpde---.{l‰nk`eixd `teb df meyne .eyr ly xenbd jtidd zeidl‡r} ezenk `weec riyxdle eyrl zenczdl `id epelyk-zcewpdf oipry d`xpe .{b:` mixac ‡te al:hk `vie ‡t izexrdoae`xy `id l‰pd itl aezkd zpeek ixdy .o`k dpype xfegixd .ely ezxeka z` ciqtdy eyr znbec ezxeka z` ciqtdcecl likyn y‰r mle` .eyr ly epelyk oirk oae`x ly epelykenkŠ e` ‰izgwl xy`kŠ aezkl el did ok m`y ,ef drvd dgcyip`e :l‰dfa dax yxcnn `iady m‰`x ‡re---.y‰r ‰izgwlycin izgwl xy` oey`xd mc` ly eyeale dxekad ef mky jl izzpoiadl yi dxe`kly ezpeeka r‰ve .l‰kr ‡eke eyr df ixen`d,eyrn gwl oey`xd mc` ly eyeal wxy ‡` jxc .mikxc izyalra qipkd `teb df meyne .ely eiqkpn `id dxekad la`dnl dyw d‰l`c meyn `xwnl x‰dc` ly eyeal oipr z` yxcnd

70

Page 79: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

awri gwly dxekad dze` `id sqeil awri xqeny dxekady xnŸ pepiidc ,mixacd ipyy ‡a jxce .l‰pd epziiyewke eyrnexn`l okzi ‡` jxc dpde---.eyrn awri mgwl ,yealde dxekad.i‰yx zpeeka dxn`l `‰` dxe`kl la` ,envr yxcnd xe`aaoi`y xnel dywe ,llk x‰dc` yeal oipr xikfd `l i‰yx ixdy

Š zwqtixen`d cin izgwl xy`i‰yxy ef dtqed icrla dti zyxtzn ‰mgwl mixacd ipyy ‡a jxck xn`p m`e .xtqd on dxiqgd envrsqei ly ezxekay aezk recn ,dnewnl `iyew dxfg ixd ,eyrnlr dpedk zepzn yexita ‡re .eyrn awri gwly dxekad `id `idliaya dzid eyrn awri gwly dxekady oiprd x`iay yxcnd{lirl ‡r zeclez ‡ta i‰yxitn d`xpy enk} d‰awd zcearipy z` awri xqn okle ,dpedk icbak did x‰dc` ly eyealelk mle` .y‰r dceard icbae dceard zekf ,sqeil dl`d mixacddxekady lirl ezrc epxkfd xak ixdy i‰yx zhiya okzi `l df`l` sqeil dxeka dpzip `le ,oae`xn dff `l mlern dcearliziid `pitzqnc `lele---.mihay ipyl eipa eyriiy df oiprld`xp eixacl gztnde .ixnbl zxg` jxca l‰f i‰yx ixac x`an

{d-b:gn} lirl aezky dnnfela il` d`xp ic-y l-` sqei l` awri xn`iez`fd ux`d z` izzpe minr ldwl jizzpe jiziaxde jxtn ippd il` xn`ie...orpk ux`a

il eidi oernye oae`xk dypne mixt` md il...jipa ipy dzre...jixg` jrxfl. :{minr ldwl jizzpe d‰c ‡c weqta} i‰yxitez`vl micizry ipxya

minre ldw cer ipnn...jl ozep ip` dpzn dze` dzre wlgil ihayn cg` cizry ipcnl.awril el dpzip ,mipyl wlgzn eihayn cg`y ,ef dpzny ixdoiirp xy`k dpde---.fela d‰awd eil` rited xy` drted dze`adxerne dxeyw dlky d`xp ,`idd drteda zxacnd dyxt dze`a`id ixd drtedd dze`e .eyr mr awri ly ewa`na.eyr mr exywa awric dilr ecrc iwztxd lk ly lbrnd-zxibqkl`-zia mewna rbt ekxcae .dpxg rqpe eyrn gxa awri dpd

{ci:gk `vie} d‰awd l‰`e fel `iddppz` jl dilr akey dz` xy` ux`djrxfleweqt my} y‰nk .eyr i‰r wfei `ly d‰awd egihade . {eh‡ebe jnr ikp` dpde :i‰yxite .oalne eyrn `xi didy itli`ceeae .

lr dzb`cn ezrc dgp `l oal ziaa awri cary mipyd oze` lky

71

Page 80: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

oi`y eal ghay cr oal zia z` awri afr `le .eyr eig` z`py {dk:l my} y‰nk .eyrn `xil elawri xn`ie sqei z` lgx dcli xy`k idie

‡ebe inewn l` dkl`e ipgly oal l` :i‰yxite .eyr ly ephy clepyn...clepynaeyl dvxe d‰awda awri gha sqeiezyibt lr zxtqn glyie zyxt lke .

awri `vi xac ly eteqae .orpk ux`l eaeya eyr mr awri ly {gi:bl} y‰nk .`ixae mly eyr mr ewa`nnmky xir mly awri `aie

‡ebe mx` octn e`aa orpk ux`a xy` :{mly d‰c} i‰yxite .`txzpy eteba mly‡eke oexec eze`n melk xqg `ly epenna mly ezrlvnoctn e`aa d‰cae} .

:{mx`octn mly `aie o`k s` mly `ae zeix` ipiy oian ipelt `vi exiagl xne`d mc`kjxca el ebeecfpy eyrne oaln mx`edev ,mkyl e`ea xg`l cin hrnke---.

{`:dl} y‰nk .fel `id ,l`-zial zkll d‰awd...l` zia dlr mew jil` d`xpd l-`l gafn my dyrejig` eyr iptn jgxaaeil` rited mye .

e`vi cery lirl zxkfpd dghad dze` z` awril egihade d‰awd {`i:dl} y‰nk .mihay ipy epnn‡ebe jnn didi mieb ldwe ieb daxe dxt.

:{mieb d‰c} :i‰yxiteoipna mde sqein z`vl micizry mixt`e dypnmihaydmkyl awri z`ia oia dpic dyrn azke wiqtdy dne}---.

wa`nd xetiql jynd `ed df xetiq s`y l‰i ,fell ez`ia oiae {bk:al} aizk ixdy .eyre awri oiayizy z` gwie `ed dlila mwie

‡ebe eicli xyr cg` z`e eizgty izy z`e eiyp :i‰yxite .dpzp dzid okid dpicedaiza...awri yprp jkle eipir eyr da ozi `ly...mky cia dltpe.

ly ewa`n lk seqa `weec dghaed ef dghad dpde---{.oadeepnn xy` mewnd `ed ,fela `weec dghaed mbe ,eyr mr awri.ezgixa lk meza xfg eil`e eig` eyr iptn egxaa awri `viezglvd cra awril xky-ozn oirk `id ef dghady d`xp ok-lreawri dpwy dxekad lr d‰awd siqed dfae .eyr mr ewa`nazeclez ‡ta i‰yx zhiy itl xy`} `idd dxekad calny .eyrnmb d‰awd el siqed {d‰awd zcear `id dpiipr xwiry d`xpdidi oey`x clepy oae`xy xac seq `ly `ide .zxg` dxekaeihayn cg` mby `l` ,oipnl xeka dcearl xeka dlgpl xeka‡ta `icdl i‰yxity enke ,dxeka oirk z`f mby ,mipyl wlgiilaiw xy` ,z`fd zcgeind dxekady `vnpe---.lirl ‡r ,igie`id ixd ,eyr mr ewa`na ezglvd cra xky-ozn xeza awri dze`

72

Page 81: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Š aezkd xe`a edfy d`xpe .eyr cin dze` gwl eli`klr cg` mkyixen`d cin izgwl xy` jig`z`fd dxekad lr yxtzn i‰yx itly ,‰.oade .eyrn awri gwly

{c:hn}**‡ebe xzez l` mink f ©g ©R:{mink fgt d‰c} i‰yxite . zxdn xy` dldade fgtdjqrk ze`xdl‡eke mzvexnl mixdnnd elld mink rnyn .

,eqrk d`xdy `l` ,ynn oae`x q©rM `l zn`ay l‰f i‰yx oeylndncn `edy mc`kŠ {b dkld a wxt} zerc zeklda m‰anx ‡ky c‰r

.‰qrek epi` `ede eqrk zrya qrek65eilr orh awriy `l` Š dfazxdin xy`did qrkd t‰kry d`xp dfay ,qrkd z` ze`xdl ‰

jxck dwc drepza `hge ,hrn j` ezeiniptayxit envr `edy dn t‰r d`xp i‰yx ly ezii`xe---.miwicvd

:{fgt d‰ca} l‰fe ,‰fgtŠ zlnacewp eleke dlrnl enrh jkitl `ed xac mydhnl enrhe g"zt eivge u"nw eivg cewp did xar oeyl did el`e g"ztitl `vnp .

mey o`k dzid `ly eyexitdlertqrkdy `l` ,qrk ly did `ly cera ,ueg itlk eze` d`xd oae`xy epiidc ,‰ritedŠ

.`edy-lk uny `l` ezeinipta66

{i:hn}** minr zdwi ele dliy `ai ik cr .cr d"c} :i"yxit :{'ekegiynd jln :{minr zdwi `le d"cae} .xn`py 'eke minrd ztq`

{i:`i diryi} 'eke ‰eyxci mieb eil`Šopgz`e 'ta y"n cer d`xe . {c:e}cg` 'c epwel` 'c :i"yxite .zene`d idl` `le dzr epidl` `edy 'd `ed

xn`py ,"cg` 'd" zeidl cizr {h:b diptv} `xwl dxexa dty minr l` jtd` f` ik""'d mya mlk---.eplv` zernypd zetwyd izy jixtdl yi df lkn

lky xnelk ,"mny gni"d zhiy `id '` dtwyd .zetekz mizrl."bexd miixvnay aeh" llka `ed ixd l`xyi llkn epi`y indpde---."jz`va mc`e jziaa icedi did" zhiy `id 'ad dhiye

.65lihdl dvxŠ xy` dxwna qrkd z` ze`xdl m‰anxd my xizdy myky d`xpeenvrl oae`x xizd jk ,‰ahenl exfgiy ick...ezia ipae eipa lr dni`ld`l ezhn z` awri xiardy dn lr ezprh z` wfgl ick eqrk z` ze`xdl

.r‰ve ,ddla.66 .o`kl myn dxizq oi`y oade ,{ak:dl} glyie ‡t izexrd d`xe

73

Page 82: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{mi`iapd ixac lr dxfg `l` mpi` zn`ay} l"pd i"yx ixac itloi` k"`e .il`ivphet 'c-caer `ed ieb lky oaen ixd

lehae diigc ly qgia mlera eze`ivn lkl qgiizdl67`axc` .ly dig `nbec eiptl ynyle oncfi xy`k aeh el lenbl epilrjci`le---."mny gni"d zhiy zkxt idef .'zi `xead-zcearixd .miiebd ipta micedi zeidln yiiazdl epl oi` `qibxebqd xfen hay ly oglet dpi` {d"awd zcear epiidc} zecdidmlk oi` dzr m`e .xevid lk zaeg `id `l` .evx`a xbeqnemiaehd epiyrn jxc t"kr mdl dricedl epilr ,mzaega mixikn

."jziaa icedi" zhiy zkxten ixd .epizeevn jxce

{`i:hn}**dzeq miapr mcae eyal oiia qak .d‰c} i‰yxite :{oiia qakoii ieax oeyl df lkqakl jxc oi` ikŠ yxity m‰`x ‡re .

mdibca eqakiy dfa yi dkxa dn k‰` z‰`e .‰oii mr micbadoiia qakl jxcd did `ly t‰r`y l‰i .ea qakl jxc oi`y xaca`ziixaa epivn ixdy ,`ed zexf jxc e`l n‰n ,aexd it-lrzexit oixqen oi` :l‰fe ziriay oiprl {‡n} dkeq ‡qna:{dqeakl `le d‰c} i‰yxite .dqeakl `le dxynl `l ziriay

‡eke ziriay ly oiia micba qeakloxeriae oz`pd oi`y iptn mrhd y‰re .‰mc` lka deeyŠ `id oiia dqiak z`pdy `ibeqa x`eane .deeyile`e .zexf jxc dpi` oiia dqiakdy gken t‰kre .{‰n y‰r}daxd oii el didiy ,dcedi ly ezkxa idefe .`id zexiyr jxcz` ea qakl mb lkeiy icka eziizy xg` epnn xiizyiy ick cr

.r‰ve .eicba

{ck:hn}**'ebe awri xia` icinlr onwl} i"yxite . :{eig` xifp d"c 'ek weqt'eke eia` ly epweic zenc el dz`xpyd`xp .

{b:hn} lirl y‰n t‰r x`al'ebe ipe` ziy`xe igk dz` ixeka oae`x. :i‰yxiteeinin ixw d`x `ly ely dpey`x dth `idyecw did awriy ixd .

d`xp xy`ky l"i okle .ycew zixa zxinya egk axe c`n xedhe

.67.ebxdle mikydl devn f`y ,jbxdl `ay `l m`

74

Page 83: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

cnre wefige drtyd dfn el dzid ,awri ly epweic sqeilawri ly egk edf ixdy .xtihet zy`a lykp `le oeiqpawfgzp df oipra awri ly egkne .l"pke ycew-zixa zxinyaly df gky `ed dxwna `ly d`xpe---.l"we oipr eze`a sqei

" ixdy .sqeil mb el cnr awriipe` ziy`xe igkly ezkxaa xkfp "x`y jeza oae`xl df gk ligpdl dvx awriy rnyne .oae`xie`x einin ixw d`x `ly df gky i`ceeae} ezxeka zyexiciqtd mink fgty iptny `l` .{oade ,xekal `weec exiardl.{"f zekxa 'qn 'nba `zi`ck} sqeil dpzpe ezxeka oae`xly df gk mb did ,sqeil oae`xn xaredy cngpd xve`d jezae

"ipe` ziy`xe igkxtihet-zy` mr epeiqpa sqeil el cnry `ede ."dzid sqeil dpzpy dxekad ixdy .dfa w‰rv mle`---.l"pke

{bk:dl} glyie ‡ta y‰nk ,zlaben dxeka‡ebe oae`x awri xeka. :i‰yxitemihayd oiprl `l` sqeil dxeka dpzp `le oipnl xeka dcearl xeka dlgpl xeka

.mihay ipyl dyrpyŠ oipry xn`p ji` k‰`eipe` ziy`xe igk`ed mb ‰oi`y d`xp zn`ay `l`---.dxekadn wlgk sqeil oae`xn xaredz` ciled awriy dfa xe`ad wnery d`xp ixdy .llk `iyw o`kdcledd-gky epiid ,einin ixw d`x `lye ,dpey`x eztha oae`x`vi `l df gkn dth s`y ,dxdhde zenlyd zilkza did awri lyoiprd dfa egk axy meyny d`xpe .exeka z` eciled mxh wixldny l‰i f‰tle .d-i ihay a‰i ly mdia` zeidl awri xgapmb sqeil ozpy dne ,sqei l` oae`xn df gk z` awri xiardy.cg` oipr md ixd ,mihay ipy eipa eyriiy dxeka oirkmly didy ,ely dcledd-gk z` sqeil awri xiardy epiidcnry ‡` :milecb mixac ipyl sqei dkf df gk i‰re ,xedhe,dci-lr ely dcledd-gk z` lwlw `ly ,xtihet-zy` mr oeiqpa`l` dfl dkef mc` oi` i`ceeay ,mihay ipy ciledl dkfy ‡ae

.oade .xedhe mly ely dcledd-gk ok m`

** {fk:hn}'ebe sxhi a`f oinipa :{c"`a} i"yxite .`ap oipthg zeidl oicizr eidiy lr{`k:`k mihtey}yblta ‡ezy` yi` mkl mzthgeˆ

'eke drabaekxved `l ixde .dfa yi gaye dkxa dn a"ve .

75

Page 84: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.draba yblta eyry lecbd xerikd iptn `l` z`fd dtihglŠ mihayd eraypeoinipal dy` ozep xex`seqal wxe {gi 'qt ty} ‰

lr mihayd exari `l dfay ick ezy` yi` ethgiy mdl exizdmzreay68ezkxay ,oinipal lecb gay dfa yi zn`ay d`xpe---.

oinipa rxbi `l ote` meyae mipt meyay el dzid jk awri lyyblta lecb xerik zeyrl micizry s`e .l`xyi ihay oipnn,daxd mda ezigyie dngln mz` eyri l`xyi lke ,drabaehxgzi seqal ixd ,dy`l mdizepa mdl epzi `ly mlk erayie

{b-a 'qt my} y"nk .mzreay lrlew ekaie mlew e`yie...l`-zia mrd `aiecg` hay l`xyin meid cwtdl l`xyia z`f dzid l`xyi iwel` 'c dnl exn`ie lecb.

{e 'qt my} cer aizkecg` hay meid rcbp exn`ie eig` oinipa l` i"pa engpiel`xyin {fi 'qt my} exn` cere .l`xyin hay dgni `leseqale .

didz `l minxka ezy` yi` oinipa ipa ethgi m`y dvr e`vnoinipal xyt`-i`y iptn did df lke .mzreay lr dxiar dfa

" exn`a awri mdl gihad xy`k ,mihayd oipnn cxtiya`fsxhioinipa `vi `l ote` meyay ,df oipry d`xp zn`ae---."

el xyazpy drya awril el fnxp `ed ixd ,l`xyi ihay oipnn {`i-h:dl} glyie 'ta y"n `ede .oinipa ly ezcil lr`xie

ldwe ieb daxe dxt i-cy l-` ip` miwel` el xn`ie...mx` octn e`aa cer awri l` miwel`e`vi jivlgn miklne jnn didi mieb`ed "ieb"y {`i 'qt} i"yxite .

:i"yxit miklne d"cae .mixt`e dypn `ed "mieb"e oinipaeclep `l oiicry oinipa hayn eidy zya yi`e le`y.i"yxita ztqez yi o`ke .

weqt lr dax yxcna `ed n"n ixd ,l"f i"yxn zn`a dpi` m`e:ztqezd oeyl dfe .{iepiy zvwa y"r d ze` a"t dyxt} dfaizkc oinipa eaxwe edeyxc mihayd s`e zya yi` jilndyk xpa` eyxc df weqte

{` :`k mihtey}did `lnl` exn`e exfge ‡dy`l oinipal eza z` ozi `l epnn yi`ˆ `vi jivlgn miklneˆ awril xne` d"awd did `l mihayd on dlere‡ztqezd l"kr ,

" 'ky dnn df oipr eyxcy dax yxcn 're}jnn 'idi mieb ldwe ieb.{"hay `edy fnxd oenh xak oinipa ly ezcil zxeyaay `vnpe

.68lly shgy ikcxna d`hazd dtihgd zlrny rnyn myy ci ‡iq `negpz ‡r .o`k i‰yxita rnyn ok `l mle` .y‰r ,ond zian

76

Page 85: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dlecbd dkxad idefy d`xpe .d-i ihay oipnn cxtp-izla" exn`a awri ekxaysxhi a`f---.l"pke oipthg zeidl micizry "

lth zeidl ieyr `edy oinipa hay ly eizelebqn epivn dpde {d:a} xzq` zlibn 'r .mrd zeillkl sxevneoyeya did icedi yi`

ipini yi`...ikcxn enye dxiad :{icedi yi` d"c} i"yxite .mr dlby lrxg` hayn elit`e miebd oia micedi miiexw eid dcedi ikln mr elby oze` lk dcedi zelb

md :{ipini yi` d"cae} .'eke eheyt jk did oinipanetxvpy ixd .eid mby t"r`e .micedi e`xwpe llkd l` oinipa ipa elthpedf xac n"n ,i"yxity enk ,micedi e`xwpy mixg` mihayndryay epivn z`fn dlecbe .ipini yi` ikcxn lr yxetna azkphay mr cgi oinipa hay lk ux`a x`yp ,mihayd zxyr elby{gi:a mikln} y"nke .dcedi mya mrd lk `xwp n"ne .dcedi

ecal dcedi hay wx x`yp `l eipt lrn mxqie l`xyia c`n 'c sp`zieyxite .ly df oipry d`xpe---.‰enr llkpe el lth oinipa hayeŠ w"cxoinipay l"pd oiprd mr cg` `ed ixd llkd l` zelithe sexiv`edy oeik cg` cvny .l`xyi ihay oipnn cxtp-izla hay `ed.mzeillk l` lthe sxevn `ed ixd ,l`xyi ihayn cg` cinzcg` `ed ixd ,mzeillk l` lthe sxevn `edy oeik ipy cvnerahn ly miccv ipyk md dl`d mipiipr ipyy `vnpe .mdnmiaezk ipya zvw oiadl yi l"pd lk t"ry d`xpe---.cg`

{d:ai} xne` cg` aezky .d`x 'ta df z` df miyigkndl` m` ik mkiwel` 'c xgai xy` mewndmkihay lkn'ebe {ci:ai} xne` ipy aezke .

'c xgai xy` mewna m` ikjihay cg`a'ebe cg`a d"c ci weqt} i"yxite . :{jihayoxebd z` cec dpwyk cvik `d ‡mkihay lknˆ xne` `ed dlrnle oinipa ly ewlga

.did oinipa ly ewlga oxebd n"ne mihayd lkn adfd dab iqeaid dpex`n`vnpe dia opixwe .cg` hay ly ezeyxa dligzn did oxebd eze`y

Šjihay cg`adne`d lk ly dzeyx oxebd eze` dyrp seqale .‰Š dia opixwe .zeillkajihay lkndxwna df oi`y d`xpe .‰

hay l¤W ¦n `le `weec oinipa hayn didy oxeba miiwzp df xacycg` didi mlerly cgeina oinipal ghaed ixd cg` cvny .xg`

Š xity 'ia opixw okle .l`xyi ihaynjihay cg`aipy cvne .‰lwae .llkd l` lthe sxevn didiy oinipa `ed lbeqn ixd

77

Page 86: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

opixwe .zeillka dne`d lk ly dwlg `edy w"ndia ewlgn dyrpŠ 'iajihay lkn.r"ve .‰

** zeny zyxt **

{i:`}**mb sqepe dngln dp`xwz ik dide daxi ot el dnkgzp dadux`d on dlre epa mglpe ep`pey lr `ed'eke dlre d"ca} i"yxite .

:{c"`aepilre azk el`k `ed ixde mixg`a ezllw dleze envr llwny mc`k eyxc epizeaxedeyxii mde ux`d onexn` `lde .jk ceygiy drxtl el oipn a"ve .

{c:fn ziy`xa} evx`l m`aa mihayd eldrxn oi` ik ep`a ux`a xeblorpk ux`a arxd cak ik 'eke o`vlick `l` rwzydl e`a `ly rnyne .

y"n 'r mle`---.orpk ux`a arxd dlkiy cr mp`vl drxn `evnl {`i:fn ziy`xa}...mixvn ux`a dfeg` mdl ozie eig` z`e eia` z` sqei ayeie

drxt dev xy`kmdl ozie sqei ayeieˆ mrheŠ o"anx my yxite .eidiy dvx `l ik...dfeg`ae ux`d ahina mze` aiyedy ‡dfeg`drxt zeyxn dfe...mxke dcy zlgpe miza mdl dpwe ux`a mixbkaeyp arxd xeara ik xecl `l ‡ep`a ux`a xeblˆ exn` md ikux`d iyp`k maiyeiy ‡jia` z` ayedˆ sqeil xn` drxte epvx`l

{fk:fn} ybie 't seqa y"n cer 're ."‡eke miayezdayie'ebe da efg`ie...mixvn ux`a l`xyi :{efg`ie d"c} i"yxite .dfeg` oeyl.

oedl epae mixvnc `rx`a l`xyi aizieŠ aezk my r"ai mebxzae‰...minxke oilwg zpqg` da epiqg`e...oihlte oiyxcn izayyg mpg lr `ly `vnp f"ktle .{xwi ilk 'ita ahid y"re}ixdy .edeyxii mde mvx`n miixvnd z` l`xyi eyxbi `ny drxtdrxt xn` jk iptne .mixbk `le miayezk mibdpzn eid xak

"dnkgzp dadjyg idie d"c ak:i} `a 'ta i"yxity dn 're---." :{c"d`a 'ekemivex eid `le miryx xecd eze`a l`xyia eidy jyg mdilr `iad dnle

'eke dlit` ini zylya ezne z`vlevx `ly elld miryx ly mzaqy xyt`e .l"pke miayezk my efg`zd xaky iptn dzid mixvnn z`vl

.l"nk`e epxecl rbepd lkyd xqen dfa yie---.l"nk`e

{`i:`}**'ebe miqn ixy eilr eniyie {eilr} i"yxite .lr

78

Page 87: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

mrdi`dc `tiqa `ed oke .cigi oeyla `xwp mrd lky epiidc ." aizkc ,`xw ornlŸezpr {eze` zepr} mzlaqa oaie'ebe   epri xy`keŸezŸok

'ebe daxi" y"ne} "mzlaqa" mzelaqa epiidc i"yxit "mixvn ly.{" {ci weqt} y"nk miax oeyla e`xwp onwl mle`iig z` exxniemd'ebe

car lk z`mz ecar xy` mda'ebe i"pa eid oey`xd alyay d`xpe---." cigi oeyla mlek e`xwp okle dxenb zecg`a micge`neilr."

,eze` zeprl evx miixvndy t"r` oey`xd alyay d`xp df meyne" y"nk ,wfp mey mdl mexbl egilvd `l zn`adaxi ok ŸezŸ epri xy`ke

uxti oket"kr zeaal cexit i"paa did xak ipyd alya mle` ."egilvd df alya df meyne .miax oeyla e`xwp okle .hrnadceardy dnn dfl dii`x zvwe .mdiig z` xxnl zn`a miixvnd

"jxta" dlnd zernyn ixdy .ipyd df alya `l` azkp `l "jxta"" dcear `idy i"yxitezxayne sebd z` zkxtndepi` df yexite ."

dxenb dlert lr `l` ,zglven-izla zelczyd lr dxe`kl dxenxrve wfp mexbl mznifna miixvnd egilvdy epiidc ,zglvene

.i"pal

{ci:c}**izrci ield jig` oxd` `ld xn`ie dyna 'c s` xgieeala gnye j`xe jz`xwl `vei `ed dpd mbe `ed xaci xac iki"yxite .

:{s` xgie d"ca}ea xn`p dxezay s` oexg lk xne` dgxw oa ryedi 'xmyex...`le iel zeidl cizr didy ‡ield jig` oxd` `ldˆ myex ea xn`p efa s` iqei 'x l"`

'eke ield dz`e odk didi `ed `l` ok didi `l dzrn jnn z`vl xne` iziid dpedkde odk. :i"yxit eala gnye j`xe d"caedz`y jilr citwn `diy xeaq dz`yk `l

dlecbl dlerald lr oezpd oygd icrl oxd` dkf myneik eixacn d`xp dpde .`l` ,ecvn dyrn ztqez mey ila oxd`l ie`x did dpedkd mvrcner oxd` did `linn ,dpedkd epnn dlhipe dyn `hgy cinydyry cr oxd` ea dkf `l ,zehxta oygd icr eli`e .enewna

Š ly dyrneala gnye j`xe'ta y"n t"r x`al d`xpe---.a"ve .‰ {ek:e} `x`e'ebe i"pa z` e`ived mdl 'c xn` xy` dyne oxd` `ed.

:i"yxitejl xnel oxd`l dyn micwny zenewn yie dynl oxd` micwny zenewn yicg`k oilewyyk"g` eli`c xn`w dry dze`aŠ x`ia cecl likynae .

dvign dyn 'eke dlr dyne aizkc dyn dlrzp dxez ozn zrya

79

Page 88: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

milewy eidy xn`w miyrna inp i` .envrl dvign oxd`e envrlmiyrnay ezpeek d`xp ‰inp i`Š oeyla x`iay dne .‰xwiredyny i`ceea dxez zlawe ze`iapa la` ,dynk lewy oxd` did

.recik oxd`n lecb did69'ta i"yx ixac x`al d`xp f"tre---dyrn ztqez ila oxd`l ie`x did dpedkd mvry .l"pd zenyxihwne aixwn odkdy ,dyrn ly oipr `id dpedkd ixdy ,ecvnt"r`e .dynl oxd` lewy ixd dyrn oiprle .dnecke wilcneel mirecid minrhn ,dpedka dyn z` zekfl d"awd dvx dligznydpzip `linn ixd ,epnn dlhipe dyn `hgy oeik ixd ,'zi.oygd ip`y la`---.miyrna dynk lewy `edy oxd`l dpedkdycwnd ilk 'ld} m"anx y"nke ,ze`iap ly oipr ea yi ixdy

cineŠ {`i:iycewd-gexea d`exe oyga hiane odkd z` yael d`eapd d`xna‰'eke oygd on zehleay zeize`a...70.

did `ly d`xpe .l"pk dynk lewy oxd` did `l d`eap oiprae`l` .ii`eap oipr zexecl erxfa rawiy envr cvn oxd`l ie`x

Š ly dyrn-ztqezl jixv did dflyeala gnye j`xelhiay epiidc ,‰dkf f"ire .xirvd eig` zlecba gnye ,dynl envr z` ripkdedynl xzei jiiy envr cvnye ,ii`eap oipr `edy oygd icrl mb

:{fh:fk} dyn xn`y qgpt 't 're---.w"ece oxd`l xy`ncewtidcrd lr yi`...'c :i"yxite . xn`{dyn}z` ipa eyxiiy ikxv raz`y dry ribd

'eke ryedi `ed i`ck iptl daygna dzlr jk `l d"awd l"` izlecbaizk oldle . :{`k weqt} cnri xfrl` iptle{ryedi}'ebe mixe`d htyna el l`ye .

:i"yxitejixv `di ryedi s`y jia` zian ff dfd ceakd oi`y zl`yy jzl`y ixdxfrl`ldvx `ed ixdy .dynl dfa yi qeit dn a"v dpde .

`di eig`-oay d"awd eaiydy df dne ,ezlecb z` eipa eyxiiy

.69 {d:c} mixiyd-xiy d`x‡ebe diav ine`z mixtr ipyk jicy ipyd‰c} i‰yxite. {jicy ipyoxd`e dyn df jze` zewipnd :{‡eke mixtr ipyk d‰cae} .diav jxc

dfk df milewy miey mdipy jk mine`z zclei zeidlmieyy l‰i dl` eixac it-lre .miicyl mileyn mdipy z`fd dcnay ,l`xyil mzrtyd zcna wx oxd`e dyn.oxd`n lecb dyn did ‡c-xac z` ezbyd mvray i`cee la` .zewipn

.oiire.70 :xzia` lrie d"c ck:eh a l`eny 'qa i"yx y"nn gikedl d`xp okeeze`

wlzqp meid [xzia`]'eke dprp `le mineze mixe`a l`yy dpedkd on .

80

Page 89: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

d`xp l"pd itl mle` .el jixv `di ryedi s`y cr lecbl`ypd zeidl gkd el yi b"k xfrl`y dn ixdy .oiadl`l` oyga oxd` dkf `l ixdy .dynn yxi df gk ixd ,mixe`aryedi cnri xy`ky `vnpe .l"pke dynl envr z` lhiay i"rezeklne ezxxyl jynd dfa yi ,xfrl` oyaely mixe`dn l`yiewqtiz `ly ezl`yl zvwna meiw t"kr dfa yie .dyn lyogky` `lc l"f exn`y 'bq oiaexir 'qn 're---.ezeklnipta dkld dxedy lr eyper did dfe .xfrl`l ryedi jixhvi`coeekn yperdy l"pd itl d`xpe .'nba y"r oicn ilka dynoxd` dkf `ly epx`ia ixdy .dcn cbpk dcn `hgd l` ahidd`xp okle .dynl envr z` lhiay i"r `l` oygl erxfedkld dxedy `l` ,ie`xk dynl envr z` lhia `ly ,xfrl`y.mrt s` ryedin mixe`a l`yp `ly dfa `weec yprp ixd ,eipta

.{`k:fk qgpt 'tl izexrd ahid 're} dcn cbpk dcn

{h:d}**xwy ixaca eryi l`e :i"yxite .cinz exacie ebdi l`e ixacagexdgafp dklp xn`l oke ."gex" zlnl "xwy" zln dpiyy ixd .

:l"f xeaicd seqa ixaca mixacp eidi l` xwy ixaca eryi l`i`ade `eyixd .zkiiy `l o`ky l"qc meyn d`xpe ."i`ade `ey"l "xwy" dpiyympevxy `ed zn` ixdy ,zn`d jtd `idy dlibxd "xwy" z`xedoi`y `l` ,dfa dcaerd z` yigkn drxt oi`e .xacna zkll`eye gex oeyl `ed "xwy"y i"yxit okle .mzywa `lnl epevx{'cw} zay 'qn l"f`y enk ,meiw el oi`y xac epiidc ,i`ademixaca eryi l`e drxt w"de .y"r i`w `l `xwiy i`w `hyew.xacnl z`vl zeyx mdl ozep ippi` ixdy ,meiw mdl oi`y

 {eh:f} mildz ‡re---.heyte lagi dpd{ryxd} clie lnr dxde oe` xwy. :i‰yxiteecia miiwzn epi`y ea xwyn lkd rbie cilen `edy dn lkmby ixd .

gxkdde .meiwe ynn ea oi`y xac `edy ‰xwyŠ yxit my .l‰nk`e fi-fh miweqt my ‡r my eyexitl

** `x`e zyxt **

** {ai:e}'ebe oae`x ipa mza` zia iy`x dl`d"c} i"yxite .

81

Page 90: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

:{'eke dl`zrya elld mihay dylyl epia` awri mxhpwy itl izi`x izax `zwiqtamd miaeygy xnel mcal o`k mqgie aezkd xfg ezendf xac fnxp dnl a"v .

'r .odx`e dyn ly mqegi z` miricend miweqta o`k `weec.d:fi gxw 'tl izexrd

{fk:f}**‡ebe glyl dz` o ¥ n m`e . :i‰yxiteo¥ n dz` oaxq m`e

lrtnd my lr mc`d dpik `l` o¥ n§n enk71 e¥ly enk {ai:fh aei`} hwye72,s¥rfe x©q {bn:k ` mikln}. enk `ed ‰o ¥ nŠy i‰yx ‡ky t‰r` dpd

dlert `ed ‰o ¥ n §nŠy .mdipia wlgl yiy heyt d`xp ,‰o`nnŠmrta o`nn mc`d zeaiqde avnd itly epiidc ,zi ¦x §w ¦ne zinrt-cg

Š i‰yxity enk ,mc`d lr x`ez `ed ‰o ¥ nŠ la` .z`fdmc`d dpiklrtnd my lrl` zeqgiizd ila eraha oaxq `ed mc`dy epiidc ,‰

daiqde avnd73 :zilbp` ‡la ‰o`nnŠ mebxz didie} .he refuses, :‰o ¥ nŠ mebxzea refuser,‰o`nŠ ‡la `weec aezkd qtzy dne---{.

{b:f} lirl y‰n t‰r x`al xyt` d`xpiziaxde drxt al z` dyw` ip`emixvn ux`a iztn z`e izz` z` :i‰yxite .iptl ielbe icbpk qixzde riyxdy xg`n

izeze` ea zeaxd ornl eal dywziy il aeh aeyl mly al zzl `‰er zene`a gex zgp oi`yizxeab z` exikze‡k df lky l‰f miyxtn x`ye `‰eb ahid ‡re .

.71Š Ecw ¦p miyneg zvwnal¥rt§n©dcwpl d`xp xzeie .il oaen epi`e ,‰Šl©r§t¦n©dlld sqei ‡qa `aend uawl` zqxbk qexbl e` ,dlertd xnelk ‰Šlrtznd .eci-lr zlrtznd dlertd my lr `ed mc`d iepiky epiidc ,‰.72Š Ecw ¦p miyneg zvwnah¥wŸy§e {`i:gn} dinxia y‰nl epiive ‰a`en op`y

eixny lr `ed h ¥wŸW §eŠ ly dlwyn oi` ixdy dywe .h¥wŸW §emilind x`y lwynk ‰‰hwyŠ zlnn e‰`e ze` exiqgd ‰miig zxezŠ ynegae .dfa i‰yx `iady

Š ewizrdehwy e¥ly enkile` ef `qxb itle .y‰r ,dinxi xtql oeiv `ll ‰Š cwpl yih ¥wyenky ,`nlra `nbec `l` ,`xwn oeyl dpi`y l‰ie ‰Š epivny ‰e¥lyŠ `edd lwynd lr epgp` xnŸ p jk ,`xwnd oeylah ¥wy‰

oeyl lwyna xe`ad jix`ny bk:bl dkxad z`fe ‡t i‰yxita dfk epivne}cg` oi`e ‰dgw§lŠ ,‰drc §iŠ ,‰r ©c §iŠ ,‰y ©x §iŠ zeln dii`xl `iane ieev

Š zlny l‰i e` .{d‰yr ,`xwna `vnp odnh ¥wyi‰yx ly eyexit `ed ‰Š `xwnd oeyl lre¥ly .r‰ve .‰

.73min x`a ,oexkfd xtqa xzid oia ‡r ,i‰yx iyxtn lagn dler jk .dpial rcene ,aeh wac ,miig

82

Page 91: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

cg`e .`hgiy drxt z` d‰awd gixkd ji` dywi `ly ick i‰yxŠ `ed dfa dpzd i‰yxy mi`pzd onmly al zzl `‰er zene`a gex zgp oi`y

aeyl,`‰erd lka illk xack df xac azk i‰yxy t‰r` dpde .‰did `l ,hxta drxt iabl zn` df xac did `l m`y heyt d`xp

eal z` dywn d‰awd74oi`y ‡zi eiptl ielby dny cer d`xpe .z` ‡zi ezrici cvn df oi` ,aeyl mly al zzl gex zgp drxtlezeiyi`e erah z` ‡zi ezrici wner cvn `edy `l` ,zecizrd

drxty eiptl ielby i‰yx azk `l ixdy .drxt lyaeyi `lcizra ‡ky `l` ,mly al zzl eiykr gex zgp el oi`yaeyldrxt ly epe`in oi`y d‰awd rciy epiidc d`xpe .

avnd itl zixwne zinrt-cg dlert epiidc ,‰o`nnŠ zpigaaoaxq `ed drxty epiidc ,‰o`nŠ zpigaa `edy `l` .daiqde‰o`nŠ ‡la `weec aezkd qtzy edfy d`xpe .eraha aeyln

.r‰ve .l‰pke i‰yxitke

{a:g}** mixvn ux` z` qkze rcxtvd lrze :i‰yxite .rcxtv‡eke eyxcn edf miligp miligp zfzn `ide dze` oikn eide dzid zg`xe`a oiire .

dn itl yexc jxca zvw cer d`xpe---.cecl likyna df oipr {gk:f} lirl aezkylre jakyn xcgae jziaa e`ae elre mircxtv x`id uxye

‡ebe jnrae jicar ziaae jzhn :{jziaa d‰c} i‰yxite .jicar izaa k‰g`e ‡enr l` xn`ieˆ dlgz dvra ligzd `ed{h:` zeny}zeprxetd dligzd epnne ‡re .

.weqtay oeyl-xezii llba dfl i‰yx gxkedy l‰f miyxtnd ixaczkna o`k `l` eze` epivn `l dligz drxt dwly df oipr dpdel‰i ,mc zkn `id ,zncewd dkna df xac azkp `ly dne .rcxtv

.74zzl gex zgp mda oi`y milil`d-icaer ly mzcn `id jk m` r‰v zn`ae:{dyiyxz gexal d‰c b:`} dpei xtq yixa i‰yxit ixdy ,aeyl mly al

xn` depip l` jlil dvx `ly dpei d`x dnemd daeyz iaexw miebdiz`vnp daeyz eyrie mdl xne` m` mi`iapd ixacl mirney oi`y l`xyi z` aiignd‰c my i‰yxitae fk:fh l`wfgi r‰re .

uawl` qetc zgqep `iady lld sqei ‡q d`x mle` .‡eke zenlkpd :epzyxta i‰yx ixaca oi`y iptl ielbe icbpk qixzde riyxdy xg`nel gex zgp zeze`ael zzl

‡eke il aeyl mly ale`} cala drxt itlk miaqen mixacd f‰tle .d‰yr ,Š zn`ay l‰i mzeillka miiebd lr la` {enr itlke eitlkmd daeyz iaexw,‰

.w‰ece `gip lkde

83

Page 92: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dknd ixdy ,drxtn dknd ligzzy jiiy `l myy meyn zehiytamc zkn xwiry l‰i cere .ytp lkl deeyd xac `ede ,mina `idmbe ,{f:f} lirl i‰yxity enke ,dligz mz`xi zewldl ick didzekn x`ya ok azkp `ly dne .mieey mlek df oipraxak ixd rcxtv zkna dligz drxt dwly oeikny l‰i ,zexge`ndixd zekn x`ya k‰g` dwly dn lke ,dligz dwliy eyper miiwzpzkn dcgiizp t‰kre .rcxtva dligz dwly dn lr ztqezk `edi‰yx zhiy itle .dligz dwl drxty oiprd aezk day rcxtv

{i-h:` zeny} enrl xn`y dn lr dcn cbpk dcn `edipa mr dpdlr `ed mb sqepe dngln dp`xwz ik dide daxi ot el dnkgzp dad epnn mevre ax l`xyi

ux`d on dlre epa mglpe epi`py`l drxt ly ezb`cy heyt dpde---.`l` did `l i‰pa ly mzaqa mixvn laqy dn lke ,ynn da dzideyprp okle oick `ly mdilr laq eaxd mnvr miixvndy cvnmr dligzdy rcxtv zkna fnxp jky d`xpe .zekn xyra mixvnmiligp miligp dfizd `ide ea ekd miixvnde zg` rcxtv,rixtdle wifdl dgka oi` zg` rcxtvy myky .lirl i‰yxitkmiixvnd i‰r `l` miligp miligp ly dlecb dxvl dktdp `le`le ,mixvnl wifdl mzrca did `l l`xyi jk ,da ekdy mnvrmda ekdy mnvr miixvnd ici-lr `l` mixvnl dlecb dxvl ektdp.zeny ‡t yixa miaezkd on d`xp jke .jxta mda ecarzype

Š mdy i‰pa lr opelzd drxty t‰r`yepnn mevre ax`l ,{h:`} ‰`l` i‰pa zaqa miixvnd elaqy laq mey lr aezkd cirdy epivnmy y‰nk .mdl laq mexbl miixvnd eligzdy xg`l `weec

{ai-`i miweqt}eze` epri xy`ke...mzelaqa ezepr ornl miqn ixy eilr eniyieuexti oke daxi okŠ aizk k‰g` wxe .l`xyi ipa iptn ev ªwie.‰

{fi:g}**‡ebe axrd z` jizaae jnrae jicarae ja gilyn ippd. :{aexrd z` d‰c`a} i‰yxiteef dnl dkne dkn lka dcb`a xaca mrh yie

mdilr `a mikln zengln iqiqkha ef dnle...dizepiirn lwlwn dlgza xir lr dxvyk mldale m`xil zexteya oirixne mdilr oirwez jk xg`eminede mixwxwn mircxtvd oke

‡ekely mlewa did rcxtv zkn ly dtwez xwiry dfn d`xp .

84

Page 93: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

zn`ae} dldae cgt miixvnl enxb jkae ende exwxwy mircxtvdmxbpy laqe wfp mey dxeza xkfp `ly `xwn ly eheyt cnle `v

mircxtvd zngn miixvnl75fnxp xewxwd ly df oipr wxe .Š (hk:f) lirl y‰na‡ebe mircxtvd elri jicar lkae jnrae dkae,‰

:i‰yxityoixwxwne oiqpkp mdirn jeza76mdl ie`x jky d`xpe {. {gk:f} lirl aizk ixdy .dcn cbpk dcn mixvnlx`id uxye

‡ebe jnrae jicar ziaae jzhn lre jakyn xcgae jziaa e`ae elre mircxtv. :{jziaa d‰c} i‰yxitel` xn`ieˆ dlgz dvra ligzd `ed jicar izaa k‰g`e

‡enr{h:` zeny}zeprxetd dligzd epnne xeza d`a rcxtv zkny ixd . {i-h:` zeny} enrl xn`y drxt ixac lr yperax l`xyi ipa mr dpd

epi`py lr `ed mb sqepe dngln dp`xwz ik dide daxi ot el dnkgzp dad epnn mevre‡ebelewa eyper mb did ,lewa did e`hgy oeik okle .

`l zn`ay ,mpg lr cgt ixac xaic eleway myke .mircxtvdxewxiw lewa eyper did jk ,l`xyi-ipan cgtl el didgk mda oi` la` ,lidadle cigtdl `l` mgka oi`y ,mircxtvdcbpk mpg-cgt lew .aexr zkn ly zendae zeigk ynn zigydl.{a:g} lirl izexrd ‡re .dcn cbpk dcna lkd ,mpg-cgt lew

{gi-bi:h}**drxt iptl avizde xwaa mkyd dyn l` ‡c xn`ie‡ebe c`n cak cxa xgn zrk xihnn ippd...eil` zxn`eo`k aezky t‰r` .

Šdrxt iptl avizde xwaa mkydŠ aizk `l ‰dnind `vei dpdlirl y‰nk ‰.{fh:g} aexr zkn lr ez`xzdae {eh:f} mc zkn lr dyn z`xzdadrxty {eh:f} lirlc `idda i‰yxity dn t‰r x`al d`xpy `l`

Š dnind `vei didmikyne eiawpl jixv epi`y xne`e del` envr dyer didy eiawpleikxv my dyere qelipl `veieŠ y‰ny {b:f} i‰yxit xak dpde .‰dyw` ip`e

‰drxt al z`Š la` ,zepexg`d zekn ynga `l` did `lzekn ynga

.75oiiw hip llka fi` {rcxtv} q`eeŠ :39 cenr `‰k wlg y‰ewl ‡r{dn:gr] mildza y"nn w"rvy `l` .50 dxrd 43 cenr cer y‰re .‰wifn

mzigyze rcxtve :i"yxite ,mdivia z` oihney . .76 {d:bk} diryi d`xexŸ«v r ©n ¥W §M eligi mixvnl r ©n ¥W xy`k :{c‰`a} i‰yxite .mb

zekn oze` znbec eidi xev ly dizekn...{mixvn ly} ‡xirn oe`y lew‡ {e:eq diryi}efmircxtvd xewxw‡eke .

85

Page 94: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

‡drxt al wfgieˆ `l` ,‡drxt al z` 'd wfgieˆ xn`p `l zepey`xdf‰tl d`xpe .,eikxv zeyrl dnkyda dnind `veie ,del` envr dyer didy dfydze`a ixdy .zepey`xd zekn yng ztewz jyna `l` df did `ldxayp xaky ixg` la` .envrn eal z` dywn did oiicr dtewz,del`l envr wifgd `l cer ,zepey`xd zeknd yng zngn ezee`baezky edfe .eikxv zeyrl dnkyda dnind z`vl ebdpn z` afre,d`ad dknd lr dynl z‰id z`xeda {oigy} ziyyd dknd meza

:cxa zkn `iddrxt iptl avizde xwaa mkyd dyn l` ‡c xn`ieaizk `le .Šdnind `vei dpdz`vl ekxc cer did `le drxt al xayp xaky .‰

z` wfigy d‰awde .del` `edy zeixad z` zerhdl ick dnindŠ ok dyr ‡zi `ed ixd ,ealizexeab z` exikze izeze` ea zeaxd ornlenk ‰

o`niy cr eal wfegiy ic dfle .d‰yr {c:f} lirl i‰yxitycr drxt al z` dywi d‰awdy `xaq oi` la` .mrd z` glyl

.r‰ve .del`k envr z` aeygiy

** `a zyxt ** {i:i}**z`e mkz` gly` xy`k mknr ‡c ok idi mdil` xn`ie

mkipt cbp drx ik e`x mkthxn`y dfa drxt zpeek dzid dn a‰ve .Šmknr ‡c ok idimya mze` jxal dvx ryxd drxt ike .‰

Š `xwc `tiqa y‰n t‰r x`al d`xpe---?‡cmkipt cbp drx ik e`x.‰ :i‰yxiteenebxzkcarnl oixiaq oez`c `yia ix`Š epiidc .

mebxzd zpeek x`iay o‰anx ‡re .‰`xgzq`l oekit` liawlxn`e eilr mii` okle .gexal dyn ly ezrca didy drxt oiady,o`kn e`vz `ly mkipt cbp aeyz `id zeyrl ayeg dz`y drxdzpeeka df oirk x`iay cecl likyn ‡re} d‰yr dcn cbpk dcncbpk dcn mlyn d‰awdy dny xg` mewna epivn dpde---.{i‰yxy‰n `ed .zn` miwel` lkd oec` `edy dlecb dgked `id dcn

{i`:gi} exzi ‡tamdilr ecf xy` xaca ik midel`d lkn ‡c lecb ik izrci dzr. :i‰yxitemina eca`p mde mca`l enc mina enebxzkepxetq my x`iae .

ly mdilr mixvnd ecf xy` envr xacd eze`a mrd livd ik"

86

Page 95: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

mey dayg `l ik midel`d lk lr ezlecb dxed dfae...l`xyidcn cbpk dcn mlyl dlrn ixy mdidel`n l` mey lkeiy dne`

‰cala el cgein cg` xaca lkeiy eayg la` xac lka77ixd .lkn lecb `edy gken dcn cbpk dcn jxca d‰awd ly ezbdpdny

Š t‰dr fl:ci gly ‡t izexrd ‡re} midel`diptl dtbna‡cdna drxt ly ezpeek dzid jky xnel d`xp f‰ktre---.{‰

Š xn`ymknr ‡c idimini ‡b jlil mkpevxy mixne` mz` xnelk .‰.ixnbl gexal mkalay ip` d`ex la` .‡cl geafle xacnaixd ,mknr `ede ,mixne` mz`y enk ,miwel`d `ed ‡c m` oklemkixacl ixdy .dcn cbpk dcn mkipt lr aeyz drxd mkzaygnmknr ‡c idi .dcnd z`fa mlyl lekie lkd-oec` `ed ‡c wx

.rxd mklenbk mkl mlyie

{a:`i}**ilke sqk ilk...edrx z`n yi` el`yie mrd ipf`a `p xacadf :i‰yxite .eze` xn`i `ly jk lr mxidfd jnn dywaa dywa oeyl `l` `p oi`

mda miiw `l ‡lecb yekxa e`vi ok ixg`eˆ mda miiw ‡mze` epre mecareˆ mdxa` wicv. xacywia d‰awdy ,mdxa` ly egaya dfa aezkd eprinyd c`n lecb`le mdxa` ly epevx `lnl ick dlert i‰pa eyriy ‰`pŠ oeyla

Š xn`imda miiw `l ‡lecb yekxa e`vi ok ixg`eˆdnxl mdxa` dkfy d`xpe .‰ywiay d‰awd ly ezywa ixg` `lin `edy dn i‰r z`fd dabypd{a:ak `xie ‡t} dciwrd dyrna y‰nk .‰`pŠ oeyla k‰b epnn

‡ebe wgvi z` zad` xy` jcigi z` jpa z` `p gw :i‰yxite .dywa oeyl `l` `p oi`ynn oda did `l zepey`xd exn`i `ly oeiqpd dfa il cenr jnn dywaa el xn`zekfa .

Š mdxa` miiwy`p gwŠ oeyla exeara ywai d‰awdy dkf ‰xac`p‰78dpyn a wxt} zea` iwxta epipyy dn oirk `ed oiprde .

.77{bk:k ` mikln} a`g` i‰r egvepy ixg` mx` jln icar exn`y dn d`xmdn wfgp `l m` xeyina mz` mglp mle`e epnn ewfg ok lr mdiwel` mixd iwel` .

.78Š oeyla mdxa` z` o`k dPiM i‰yx dpde‰wicv eze`. eixac xewna `ed okey‰re} ‰wicv eze`Š iepika `l` my xkfp epi`y ‰h zekxa ‡qn ‡nbao`k siqed i‰yxy d`xpe .`zil ‰mdxa`Š zlne {wicv eze` d‰c i‰yxit.‰wicv eze`Š iepikd `ed xwird la` ,xe`a ztqezl ‰mdxa`Š zlnxkfpd ‰wicv eze`Š lr riavdl `ed df iepik zpeeky xyt` d`xpe

Š zywal mdxa` dkfy `a fnxle ,‰`pŠ oeyla dciwrd-dyrna`p xaci‰r ‰

87

Page 96: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

epiidc .‰epevxk jpevx dyriy ick jpevxk epevx dyrŠ {coeyla epnn ywiay d‰awd oevxk epevx dyr mdxa`y iptnyezghad miiwl `edy ,epevx z` d‰awd lhia lekiak okl ,‰`pŠ

Š yygd cvn exac miiwl mdxa` ly epevx dyre ,xyeid cvn`lymiiw `l ‡lecb yekxa e`vi ok ixg`eˆ mda miiw ‡mze` epre mecareˆ mdxa` wicv eze` xn`i

mda.oiire .‰

{bn:ai}**ea lk`i `l xkp oa lk:i"yxite . eia`l eiyrn exkpzpyrnyna xnen l`xyi cg`e ixkp cg`e minyaylky rnyn oeyld zehytn .

" ink x`ezn ixkpminyay eia`l eiyrn exkpzpyjled xyi `edy t"r`e ,"minyay a`d l` zeaxwzd mc`l oi`y .gp-ipa zeevn 'f miiwne

.oade .ipiqa l`xyil epzpy zeevn b"ixz i"r `l`

{h:bi}**'ebe jipir oia oexkfle jci lr ze`l jl dide i"yxit .:{jci lr d"c}Š jkitl l`ny ci lr dkci dipy dyxta `ln ‰{fh weqt onwl}

ddk `idy ci da yexcloze`n ueg zekld xikfdl i"yx ly ekxc oi` .xiyi jxca n"ytn zernypy79oica wqrzdl 'il 'ed `l k"`e .

" aezk myy onwlc weqtl ribiy cr l`ny cidkcici rnync "n"yt itl `id dyxc dze` m` oiirl yi my elit` zn`ae .ddklr i"yx ixac lky d`xp mle`---.i"yx yexitl qpkdl diie`xe

" y"n lr ixdy .dfa df mixeyw df weqtoia oexkfle jci lr ze`ljipir :i"yxit " rexfae y`xa mxywze elld zeiyxt aezkzyezpeek d`xpe .

jl didi eheyt wner itl" :l"f m"ayx eckp yxity dnn iwet`l" iehiady epiidc ,"'eke jci lr aezk el`k cinz oexkfllr

jcixacl `id dpeekdy yxtn i"yx la` .`nlra dviln `ed "`ian df lre .epici lr mxywpe slw lr zeiyxt aezkpy iynn

" onwlc weqt lr l"fg eyxcy dnn reiq i"yxdkciddk ci "gken df ixd .`weec l`ny ci lr zeiyxtd z` xeywl mikixvyjiiy dn m"ayxl eli`y ,iynn xac `ed jci lr ze`dy i"yxitk

Š zywa z` miiwy dn`p gw .w‰ece ,‰ .79 .'a llk dncwda 'r

88

Page 97: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ly eheyt wner ixd ,zeiyxtd z` egipi ci dfi` lr reawlekxc oke .llk zeaezk zeiyxt lr xacn epi` ezrc itl `xwndmdil` ribd mxhy miweqt lr l"fg zeyxcn riizqdl i"yx ly .oiire .n"yt ewa `weec opi`y zeyxcn s`e

** glya zyxt ****{gi-fi:bi} ux` jxc miwel` mgp `le mrd z` drxt glya idie

`ed aexw ik mizylt :i‰yxite}mixvnl jxcd eze`a aeyl gepe{ miwel` xn` ik...dnixvn eaye dngln mze`xa mrd mgpi otmixvn ux`n i‰pa elr miy ªnge.

:{miynge d‰c} i‰yxiteezn miwlg ‡ce e`vi dyngn cg` miynegn miyªng `‰cdlit` ini zylya .:l‰dfa df yexit lr wcwcy cecl likyn oiir

mixvnn z`vl mivex eid `le miryx eidy miwlg ‡cd lky xg`nŠmiq`en eide miwicv eidy n‰y exzezip ellde ezn xakmixvnl xefgl evxiy iziz `kidne mixvn ileliba

{bi:a} mixiyd-xiya y‰n t‰r ayiil d`xpe---.‰‡ekedhpg dp`zd‡ebe gix epzp xcnq miptbde dibt :{jl inew d‰c} i‰yxite .`‰c

dp`zd...dlit` ini zylya elky l`xyi iryet el` .:{‡eke miptbde d‰cae} mdn mix`ypd el`daeyz eyr ‡eke elawzpely rytd xwiry d`xp dpde---.

enk .mixvnn z`vl evx `ly dna did dlit`d inia elky dl`:{jyg didie d‰ca ak:i} `a ‡ta i‰yxitn d`xpymdilr `iad dnle

z`vl mivex eid `le miryx xecd eze`a l`xyia eidy jyg80‡eke dlit` ini zylya ezne .81

eyry `ed df ryt lry d`xpe .{i:` zeny ‡t izexrd ‡re}z`vl evxzpy t‰r`y d`xpe .elawzpe mdn dyngn cg`d daeyz

.80 :oey`x qetc mya lld sqei 'qa gqepd xexa xzeiexecd eze`n l`xyia eidy miryet`ly'eke z`vl mivex eid .

.81 {f:k} l`wfgi d`x mle`eafr `l mixvn ilelb z`e...il` renyl ea` `le ia exnie‡ebe :{ia exnie d‰c} i‰yxite .enk dlt` ini zylya ezny l`xyi ly maex miryxd md

‡eke ‡elr miyengeˆ xn`pymixvn ilil`a efg`y dna did m`hgy rnyn ixd .miwicvd oipra lirl `aend l‰f cecl likyn lra ly epeyln d`xp oke}

eide miwicv eidyŠ mixvnn e`viymixvn ilelba miq`enl‰ie .{‰Š eidy `a ‡ta i‰yxity dny ,`ed cg` lkdyz`vl mivex eid `le miryxepiid ‰

.l`wfgia i‰yxity enk ,mixvn ilelb z` aefrl evx `ly meyn `nrh .r‰ve

89

Page 98: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ixnbl ef daygnn exdhp `l n‰n ,mzaeyz dlawzpe mixvnn‡t oiir ,mixvnn mz`ivi lr ehxgzdy minrt dnk epivny enke}zwg ‡te ,d:`i jzelrda ‡te , b:fi ,b:fh ,ai-`i:ci glyaux` jxca mbidpi mzi`vi zligza m`y d‰awd rcie .{d:`k ,d:kmzaygnl exfgie ,oeiqpa ecnri `l ixd ,dngln e`xie mizyltjxc mrd z` miwel` aqie okle .dnixvn eaeyie dpey`xdzkxaa gqt ly oexg`l heitd oeyl ‡re}---.‡ebe xacnd.‰glqe aeh zylt gxe`n mccv ,gl ªyn mr rb §kŠ :miznd-dignl‰pk xe`ad d`xpe .‰glqŠ mya dfd dyrna d‰awd dpekny ixdglq d‰awdy i‰re mzaeyz gk i‰r `weec e`vi ixd e`viy mze`ymazeyza ecnriy ick zylt gxe`a mbidpd `l okle ,mdl

{.mzgilqae

{eh:ci}**erqie l`xyi ipa l` xac il` wrvz dn dyn l` ‡c xn`ie. :{‡eke xac d‰c} i‰yxitezekf i`ck mdipta cner mid oi`y rqil `l` mdl oi`

mdizea`e`vie ia epin`dy dpen`de mdemid mdl rexwl r‰xl `wp xnr ‡q ‡r .mixvnn e`viy mzpen`Š `id z`f dpen`y x`iay l‰f `xepihxan`l dcv mbeˆ {hl:ai} weqta i‰yx yxitck dciv mdl epikd `le

‰‡mdl eyr82exn`y dn t‰r z`fd zekfd oipr oiadl d`xpe---.yecwd dpzd oi`pzŠ {d oniq d dyxt dax ziy`xa} yxcna l‰fgzeny} aizkc `ed `cd l`xyi iptl rxwp `diy mid mr `ed jexa‡q d`xe .‰enr dpzdy e`pzl ‡epzi`l mid ayieˆ {fk:ci:l‰dfa yxcnd ixac x`iay l‰f iwvpnw i‰xbdl `xwna mipeirjxvp dide ,miqipa dywd did seq mi zrixwy ep` oi`ex dfneŠzn`a dpdc l‰pde...df z` zeyrl ick mid mr zepzdl d‰awdodn ‡` lke ,mie ,ux`e ,miny :d`ixal miwlg ‡b mpyiy epivn

zcgein d`ixa `ed83biydl mil el xeq`y zniiw zixa ixde...rahd z` zepyl wx `l df qpa jixv ‡id jkitle ,dyaid leabd`ixad zrya d‰awd jxved jkitle ,d`ixad ceqi z` `l` cala

.82 .ewrvie d‰c {i:ci} lirl exe`aa `ed

.83.a:a ziy`xa lr l‰f xagnd ixac dfa ‡r

90

Page 99: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

zgz ycg xac dt ‡idi `ly ick cgein i`pz zepzdli`pzd z` d‰awd lihn did `ly lwp oeapl zrc dpde---.‰ynydxeara wxe j` `l` ,ohwe lw xac xeara ziy`xa-dyrna dfdepivne .e`pz z` d‰awd lihd ea dielz d`ixad xy` xac dfi`,dciv-ixqegn xacnl e`vie ‡ca i‰pa epin`dy dpen`dy zn`a{`:` ziy`xa} aizk ixdy .mlerd `xap mliayay mixacdn `id

‡ebe `xa ziy`xaŠ `xap mlerdy i‰yxite . e`xwpy l`xyi liayadinxi}{b:a‰‡ez`eaz ziy`xˆ x`ezl ekf l`xyiy my izexrda izx`ae .

yxetny enk ,xacnd l` mixvnn e`viy ef dpen` xeara ‰ziy`xŠ {b-a miweqt ,my} dinxiay ze`xwnajixerp cqg jl izxkf ‡c xn` dk

‡cl l`xyi ycw drexf `l ux`a xacna ixg` jzkl jizelelk zad`ez`eaz ziy`x‡ebe , {hl:ai} my aezky ,`a ‡ta `icda `ed oke .i‰yxit y‰rembe

mdl eyr `l dcv :i‰yxite .dcv `la xacnl `vp ji` exn` `ly l`xyi ly ogay cibnjixerp cqg jl izxkfˆ dlawa yxetny `ed eklde epin`d `l`...`l ux`a xacna ixg` jzkl

‡drexfeixg` yxetn xky dne‡{ez`eaz ziy`x} ‡cl l`xyi ycwˆ yi df lk t‰re---.Š zekfa `weec seq-mi rxwpy dn oiadle`vie ia epin`dy dpen`d.‰

,mlerd `xap eliaya xy` ,dfk lecb xac xeara `weec ixdyzixad xtez mipnfd on onfay ziy`xa dyrna i`pz d‰awd lihdxacdy oaen ixdy .mid leab z` biyz ux`de ,ux`de mid oiayynyl egka yi ,mlerd z`ixal ‰zeaiqŠdn `edy ,dfd lecbd

oade .d`ixad ixcqa ‰raewŠ84.

{dk:ci}'ebe zecaka edbdpie eizakxn ot` z` xqiei"yxit . :{zeciaka edbdpie d"c} mdl dywe dcak `idy dbdpdaeccny dcna lirl}

{cl:h‰zcaka edbdpieŠ o`k s` ‰eicare `ed eal cakieŠ zrixw i`lt aexa .d`xp o`k mle` .dcn cbpk dcnd z` i"yx x`ia `l seq mi`le 'zi b ¥d©p §Od l` qgizn `xwnay zecakdy yxtl xyt` didyzeciakdy yxtl xyt` didy e` {`"eb 'r} mibdepnd miixvnl

.84Š xy` cer i‰yx xikfdy dnmid mdl rexwl. . .mdizea` zekf i`ckxyt` d`xp ,‰Š oiprn cxtp xac epi`ye`vie ia epin`dy dpen`d,mdizea` zekfy `l` .‰

gk mdl ozepd `ed ,mdizea` zyxenl mipn`p mipa mzeid epiidc.r‰ve .mdl eyr `l dcivy t‰r` xacnd l` z`vl z`fk dpen` oin`dl

91

Page 100: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

'q 'r} r"ta xac dpi`e eizeakxn ote` zxqdn d`vez `idxac `id zeciaka dbdpddy i"yxit df lkn iwet`le .{oexkfdeyexitl wefg `ian df lre .mixvn ly `id zeciakde r"tacbpk dcn yper xeza mixvnl die`x zecakdy l"fg eyxcy dnn

dcn85 .'a llk dncwda 're .

{`:eh}**mia dnx eakŸxe qeq:{eakxe qeq d‰c} i‰yxite .oicxtp opi`e wnerl mze` oicixene mexl mze` oilrn minde dfa df mixeyw mdipyd`xp .

oiprde .eqeqe ixvnd oiay oeieeyd z` aezkd epl dxed dfayjl-jl ‡t} ezqitzn dxy z` exizda drxt xn`y dn t‰r oaen

{hi:aijle gw jzy` dpd:i‰yxite . el xn`y jlnia`k `l {ci:k}ivx` dpdˆ xn`py md dnf itehy mixvndy cenrz l`e jl el xn` `l` ‡jiptl{k:bk l`wfgi}

‡mznxf miqeq znxfeˆmeyny d`xpe .miqeql miixvnd elynpy ixd .ok eqeqky zexedl eqeql xeyw `edyk ixvnd akexd yprp jk

.`ed86

{c:eh}**seq mia Er §A ªh eiyly xganed‰c} i‰yxite .:{erahecaryy mzcnk mdl lenbl hih mid dyrpy cnln ‡eke hih mewna `l` driah oi`

mipalae xnega l`xyi z`87 {e weqt} jenqa aizke .‡ebe eniqki zndz. :{eniqki c‰`a} i‰yxiteerahˆ edyxt jk cizr oeyl drnyny dpey`x c‰eide

‡eke oze` eqkie mind exfgiy ick ‡seq miai‰yxit itly wcwcl yie .Š dnvr ipta dxhn dl dzid seq mia driahdyecaryy mzcnk mdl lenbl

mipalae xnega l`xyi z`myl dzid driah dze`y aezkd xe`a dn k‰` ,‰Š zxg` dxhnoze` eqkie mind exfgiy ickyixa y‰n t‰r x`al d`xpe---?‰

{i-h:`} zeny ‡tdnkgzp dad epnn mevre ax l`xyi ipa mr dpd enr l` xn`ie

.85 .`"eba dpey xe`a 'r

.86 .cecl likyna mixg` mixe`a ‡r

.87mb ixdy .seq mia eraeh ‰eiyily xganŠ wxy dn df t‰r oaeny d`xp {`i:` zeny} y‰nk mixy i‰r did mipalae xnega cearydixy eilr eniyie

‡ebe miqn ,w‰ece.x`yan xzei o`k xacd mrh z` i‰yxity dn dpde " eyexit z` wfgl `ay l‰i dxiya mixkfpd miyprdmewna `l` driah oi`y

hihyi ok ixd hiha `weec eraheiy xaca mrh yiy oeikny epiidc ," .did ok zn`ay yxtl

92

Page 101: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

‡ebe el :{el dnkgzp c‰`a} i‰yxite .ly oriyenl mkgzp eyxc epizeaxemlerl lean `iai `ly rayp xaky mina mpecl l`xyiligzd `ly t‰r` dpde .

weqt my} zepkqnd ixr zepal mgixkdy ixg` `l` mina mpeclŠ mdiig z` exxne jxta mze` eciardy ixg`e {`ixnga dyw dcara

dcya dcar lkae mipalaezyxcn mi`ex ixd ,{ci-bi miweqt my} ‰`ede ,dligz daygna did mina oeicdy i‰yx `iady epizeaxmicwdy mrhde}---.eil` encwy miiepird lk ly dxhnd didxwir did `edy mina oeicd iptl miiepird x`y z` drxt

Š dligza xfb el`y meyn d`xp ,ezxhnedkilyz dx`id celid oad lk,‰meiwa milyxzn eid t‰kry e` eil` mirney miixvnd eid `larxd dlk ezekfay awri ly ei`v`v md i‰pa ixdy .ezxifbz` lklky sqei ly eig`-ipa mde {b:p igie ‡t i‰yxity enk}i‰pa z` cary dligzy drxt mkgzde .arxd zepya mixvn lkt‰kre---{mina mbxdl miixvnd evxzd f‰ire ,mlityde mripkdedxhnd liaya dpkd xcba did mipalae xnega cearydy `vnpcbpk dcn miixvnd eyprp df lry d`xpe .mina oeicd `idy

Š ixd mipalae xnega cearyd mvr lr .dcne dcn lkmia Er §A ªhseq,mina oeicd l` dpkd xcba did dfd cearydy dn lre .‰

Š ixdeniqki zndzŠ seq mia eraehy epiidc ,‰eqkie mind exfgiy ickoze` .‰

** exzi zyxt **

**{d:gi} ‡ebe xacnd l` dyn l`...exzi `aie :i‰yxite .ep` s`eal eacpe mler ly eceaka ayei didy aezkd xac exzi ly egaya `l` did xacnay mircei

xacnd l` z`vledz mewndxez ixac renyl izya i‰yx siqed dn a‰ve .Š milinedz mewnŠ ly oeyl ltk `l` opi` dxe`kl xy` ,‰xacnd.‰

Š oi`y zexedl i‰yx `ay d`xp eheyta dpdexacnd l`‰`l` ,‰ipiq-xacnŠ mya `xwpy mewn l` `ay ,`cixb mewn-d`xnz` afry exzi ly egay edfe ,mneye w ¥x mewnl x`ez my `edyi‰yx hwp dnl wcwcl yi n‰ne .dfk mewnl el `ae eceak lkd`xpe---.dnecke ‰mneyŠ e` ‰w ¥xŠ ‡la `le ‰edzŠ ‡la `weec

93

Page 102: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

lkl `nbec `id exzi ly ez`ia dpd .yexc jxca zvw dfa`id jke .dxez-ixacl leaiw-ilk mc`-oa dyrp ji` mler-i`aavna didy epiidc ,mler ly eceaka ayei exzi didy :`nbecdribd seqale .ytpa `le seba `l oexqg mey envrl yibxd `lyxicbd ‰xacnŠ ly df avne .lkn xqg `ed my xy` ,xacnd l`

Š mya i‰yxedz mewnziy`xa} i‰yxit xak ‰edzŠd oipr ixdy .‰Š `edy {a:`day eda lr mnezyne ddez mc`y dnnye dniz oeyl‰edaŠe} ‰

z` x`zn epi` ‰edzŠy `vnpe .{my i‰yxity enk zewix epiidmc`d ly ezaebz z` x`zn `edy `l` ,zewixd avn mvr.{izexrd y‰re} dlidande znneynd zewixd z`xwl ezelrtzdedqipy xg`y .exzi eil` ribd xy` ‰edzŠd avn edfy d`xped`xe {`i:gi onwl i‰yxity enk} mleray dxf-dcear lka eci,eiigay zewixd lr mnezyne ddez did f` ,melk oda oi`y.miigd ipiiprn oipr meya bdpzdl ji`e zeyrl dn rcei epi`yxacnd l` `vie .dxez ef d`xedl `ed jixvy exzi yibxde.zn`a dxez lawl leaiw-ilk did f` ik .dxez-ixac renylavna didiy cr zn`a dxez-ixac lawl lbeqne xyken mc` oi`ydxeza ‰edzŠ oeyl epivn `l dpde---.‰edzŠ mya dpeknd dfepif`d zxiya ipyde ,l‰pk ziy`xaa cg`d .zenewn ipya `l`

{i:al} xacn ux`a ed`vniedzae‡ebe edppeai edpaaqi onyi lli i‰yxite .:{‡eke ed`vni d‰c} mdilr elawy xacnd ux`a mipn`p el `vn mze`ezxezezeklne

‡eke elere:{edpaaqi d‰cae} .mippra mtiwde maaq my ...xdd zizgza maaqezibibk mdilr edtky . d‰cae} :{edppeai my dxezadpiae zlawy ixd .

myky `vnpe .‰edzŠ mewna xacn ux`a `weec dzid dxezdmb dzid jk ,‰edzŠ mewna `weec dzid exzi ly dxezd zlawy

.oade .‰edzŠ mewna `weec elk l`xyi-mr ly dxezd zlaw

{`k:gi}**zn` iyp` miwel` i`xi lig iyp` mrd lkn dfgz dz`e‡ebe mdlr znye rva i`py :{dfgz dz`e d‰c} i‰yxite .ycwd gexa

jilry .Š aezkd xn`y oeyld-iepiyn heyt ezii`xedfgz`le ‰ {dk weqt} onwl ‡ky dne .‰xgazŠ e` ‰d`xzŠxgaieiyp` dyn

‡ebe mrd lr miy`x mz` ozie...ligxnel aezkd zpeeky eheytl d`xp ,

94

Page 103: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

s`y `l` ,oiic zeidl ie`x in ycwd-gexa dfgy xac seq `lyixac t‰r l‰i cer---.oic-ziaa mze` aiyede lreta mze` xga

Š zln yexity x`iay m‰`xddfgzŠ epiid ‰ycwd gexam`cŠ meyn ‰.y‰r ,‰aall d`xi ‡iie mipirl d`xi mc`d rci `pn ok `l

Š zepnl dynl uri exziy iptn edfemiwel` i`xi‰ mixacd on `edy`ed in wecal dyn leki did `le ,aall d`xi ‡c wxe ,alay

Š s` ile`e} eilry ycwd-gex izla zn`a miwel`-`xizn` iyp`rva i`peyepivn mle` .{r‰ve ycwd-gex i‰r `l` `vnl `‰` ‰

{dk weqt} y‰nk ,lig-iyp` `l` `vn `l dynylig iyp` dyn xgaie‡ebe88`ed in wecal leki dyn did `ly zexnl dpde .

el did lwp ixd ,lirlck eilry ycwd-gex izla miwel`-`xi‡r} mixiyr `ed i‰yx itl eyexity lig-iyp` md in wecal`vn `l ycewd-gex zervn`ay oeikne .{`k weqt lr eyexit.‰xegalŠ `l` ‰zefglŠ jxved `l cer ,miwel`-i`xi dyn

Š aezky edfy d`xpexgaielig iyp` dyn dpin zn`ay mze` ixdy .‰mze` xga `l` ycwd-gexa jkl miie`x mze` dfg `l mipiicl

.w‰ece .dlibxd ezii`x t‰r

{gi:hi}** epyr lrie y`a ‡c eilr cxi xy` iptn elk oyr ipiq xdeoyakd oyrk‡ebe .:{oaykd d‰c} i‰yxitexzei `le df oyakk leki ciq ly

l‰z...mdl xkipd oniq zeixal ozep renyl dleki `idy dn ofe`d z` xayl oyak l‰z dne‡ekeoyakd y`l `weec d‰awd ly ey` z` dncn aezkdy dn .

eyexita ‰oyakŠ zln z` i‰yx epl xicbdy dn t‰r oiadl d`xp :oyak d‰ca l‰fe {gk:hi} `xie ‡tloke ciql mipa` z` da oitxeyy dxitg

dxezay oyak lklr y`d dxrae y`a ‡c cxiy o`ky d`xp okle .`id mby oyakd-y` znbeck z`fd y`d dzid ,xdd y`x zirwxwe`vnd mewn llba zcgein dxeva oyr dlrne rwxwa zxrea

.oiire .rwxwa

.88.mirecie minkg miyp` d‰c my i‰yxitae eh-bi:` mixac ‡ta y‰n ‡r .zg` daihgl zeiyxtd izy z` aikxny ipewfga ahid y‰re

95

Page 104: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{a:k}**micar zian mixvn ux`n jiz`ved xy`d"c} i"yxit . :{micar zianicar `le eid jlnl micar 'eke el micar mziidy drxt zianm

micarlikln jln l` carzydl epl ie`xy oiape rcp dfny l"i .epiid `l epzelty zizgza s` ixdy .e"g ezlefl `le miklnd

drxt `ed epnfa lecb ikd jlnl micar `l` micarl micar89 .

{b:k}**'ebe mixg` midl` jl didi `l :i"yxit .'eke xn`p dnl.,c`n xdd lk cxgie elk oyr ipiq xde miwxae zelew idie dpd

" l`ey i"yxe ,dxeabd itn `vei lewdexn`p dnloi`e !ddnz` ,"" oia dxizqd zngn `id eziiyew xwiry d`xpjl didi `loiae "

"jl dyrz `lon dfy d`xi my oiirndy ,epeyl jynda 'ky enk ,"`iywd on `le uexizd90" oeyld ile`e--- `ldidijl envr cvn "

" xn`n eprny xak ixdy ,'il `iyw didjiwel` 'c ikep`oi` rnync "ezlef midel`91mixg` midel` mey epl zeid i`ceea k"`e ,

i"yx uxiz df lre .oey`xd xeaicd gkn rpnpd on xak `edicia dyrp xaky s` lqt mey miiwp `ly xidfdl aezkd `ay

epilr xq`p mxhy dyrn dfy ,mixg`92.

{f:k}**'ebe zayd mei z` xekf :i"yxit .cg` xeaca xenye xekf'eke exn`p`l zepexg`l zepey`x zexac oia miepiy x`ya dpd .

.89.i"yx wiicn 'qa r"r

.90mxhy miweqtn opyiy zeilitke zexizql qgiizdl l"f ekxc oi`y cere`lt df d`x cere .{'` llk dncwda 'r} miaezkd xcqa mdil` eprbd

weqtn zelitk e` dxizq dywn i"yxy gkeny mewnaymcwenazek epi` ," oeyldxn`p dnl" `l` `kd enk "xn`py itl{hk:`k} mihtyn 't 'r ."

'ebe dy` e` yi` zinde :i"yxite ,xn`py itl" gbi ike "gk:l},dgibpa ezindy `l` il oi` {'eke oipn 'eke dtigc dkiypa" 'ky dn lr i"yxity dna `"l weqt my r"re .e`

gbi zae gbi oa" oepbqd oi`y rnyn df lkn ."xn`p dnl`iyw lr dxen ".xge`n weqtn zelitk e` dxizq zngn

.91`edy wx oiivn cner ip`" :ikep` ip` jxr ,lnxkd xtqa m"ialn l"fxn`yk 'eke xg` `le ikp` wx oiivn cner ikp` la` ayei `le cneregipd mewn" 'qa `aed} "xg` `le 'd ikp` wx wiicn jiwl` 'd ikp`

{.`i dxrd c"lw 'nr "eizea`.92 .`wp xnrae cecl likyna dfk izi`x aey

96

Page 105: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

lr zeywdl ekxc oi`y cer wcwcl yie .melk i"yx xirdmiaezkd xcqa mdil` eprbd mxhy miweqtn miiepiye zexizq93.

cr "xeny"l "xekf" oiay iepiya wqrzdl 'il ded `l k"`elr dxen epi` o`k epeyl oepbq zn`ae .zepexg` zexacl ribiyzeipyd zexaca opgz`e 'ta k"`yn .zelitke dxizqn `iyw

:ok dxen epeyl oepbq'eke cg` xeaca mdipy "xekf" xne` `ed zepey`xae.my eziiyewk o`k eziiyew oi`y d`xp i"yx ly zepeyl iepiyne`iyw did o`ky l"i ile`e---.odizyl dler cg` uexizy t"r`

" aezkd oeyl 'ilxekfxak ixde ,zayay iaeigd oipr `edy "" {bk:fh} enk ilily oipr mb yiy ond zyxtn eprciet`z xy` z`

elya elyaz xy` z`e et`lyale zet`l xeq` zayay rnync ,"94enke , {hk:fh}iriayd meia enwnn yi` `vi l`dxen "zay" myd mvry cere .

dxikf zlert lr `le ,dlertn dziay lr .o`k aizk ixd cere" y"nk zayay ililyd oiprd jyndadk`ln lk dyrz `l"95k"`e .

zn`ay i"yx uxzn df lre .ililyd oipr o`k xkfp `l dnld`xp cer---.cg` xeaica exn`p ililyd oipre iaeigd oipr"xekf" oiay iepiyl o`k qgiizn i"yx zn`ay xnel xyt`miweqtn zeywdl ekxc oi` zenewn x`yay t"r`e ."xeny"lseqa aizk ixdy .zexacd zxyra `kd ip`y .mdil` eprbd mxhy

{ai:ck} mihtyn 't'ebe devnde dxezde :i"yxite .ylye ze`n yy lkzevn xeace xeac lkl cqiy zexdf`a yxit dicrq epaxe od zexacd zxyr llka zevn dxyr

ea zeielzdixd ,zexacd 'ia zellkp zeevn b"ixz lky oeikne .k"`e .zeevnd lkl xak ribd eli`k `ed zexacd 'ia `xewdlkn zeilitke zexizqe miiepiy ayiil mewnde onfd ribd xak

.dxezay mewn

{h:k}**jzk`ln lk ziyre carz mini zyy :i‰yxite .`azykdk`ln xg` xdxdz `ly dieyr jzk`ln lk eli`k jipira `di zayxewn dpd .

.93 .hq dxrd lirl d`x

.94ceran 'et` et`z xy` z`' aizk zaya" {b:dl} ldwie 't m"ayx 'r .ozp iax zyxca y"n o"anx y"re ,"'elya elyaz xy` z`e' mei

.95 .'i"yx wiicn' 'q 'r

97

Page 106: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ezk`ln zeyrl mc`l el xyti` ikeŠ :{f dyxt} `zlikna eixaczeay xg` xac dieyr jzk`ln el`k zŸeay `l` mini zyyaoeyln d`xp ixdy i‰yxit lr wcwcl yie .y‰r ‰dcear zaygnnel`kŠ zeayiy ,dpey`xd .zewelg zerc izy o`k yiy `zliknd‰xg` xacŠ oeyla diepy `idy ,zipyde .‰dieyr jzk`lnzericd izy z` i‰yx aikxd dnle .‰dcear zaygnnŠ zeayiydiipyd dricdy i‰yxl l‰qc l‰i ile`e .cg` yexitk m`yrei‰yx qtzy oeike ,dpey`xd dricd lr siqedl d`a `zliknay

odizy ixack qtz ixd dpexg`d ixack96dfa wcwcl yi cer---.Š i‰yxity `lyxdxdzdk`ln xg` `zi` ixdy .dkldk dpi`y d`xpy ‰

mc` xne`ˆ xne` dgxw oa ryedi iaxŠ :‡pw zay ‡qn ‡nbaxn` dpg xa xa dax xn`e .‡axrl inr cenrzy d`xpd exiagldpg xa xa dax xn`e .dgxw oa ryedi iaxk dkld opgei iax`evnn {bi:gp diryi} aizkc w‰aixc `nrh i`n opgei iax xn`

,xeq` xeaic ,xac xace jvtgxzen xedxdoiady d`xpe .‰‡" ly eheyt xwiry i‰yxjzk`ln lk ziyre`ay `zliknd zrck `ed ‰

Š zlily zniiwzn dfay ,xedxd s` xeq`ljzk`ln lk.zenlya ‰w‰aix mya ilaad zrck weqtl epilr dkld oiprly t‰r`ey‰nn `l` df `xwnn dpi` w‰aix ly ezii`x `ld ,xzen xedxdy

Š diryiaxac xaceixdy ,xg` yexit yi `xwn eze`ly jgxk-lre} ‰i‰yxityk okl .{‡nba ‡r ,xeq` xedxd s`y l‰q w‰aixc w‰z`le ,enewna ernynk eze` yxit zexacd zxyray dfd `xwnd z`

.r‰ve .diryiay `xwn eze`l qgiizd

** mihtyn zyxt **

** {`:`k}mdiptl miyz xy` :i"yxit .lr dlrz `l dynl d"awd el xn`

.96l‰fe ‰i‰yx ixe`ia lr lecb llkŠ z`xwpd aeh wac xtql dncwda d`xibiltc mi`xen` e` mi`pz ixz `ail` i‰yx yxtn minrtleŠ :c‰k llka`a cg`c xaqc i‰yx ixac yxtl yi eyexita ecia micg`l eidie`xwc dihyta xgea i‰yxe eilr bilt w‰ze oey`xd ixac lr iieth`l

.‰eheytk yxtl iz`a ip`e minrt dnk azk xy`k

98

Page 107: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ipi`e dzpynk mdita dxecq `dzy cr minrt 'b e` 'a dkldde wxtd mdl dpy` xnel jzrcŠ xn`p jkl eyexte xacd inrh mpiadl invr gixhnmdiptl miyz xy`okene jexrd oglyk ‰

mc`d iptl lek`l`iadl i"yx ly ekxc oi`y 'a llk dncwda 'r .mle` .xiyi jxca n"ytn zernypy oze`n ueg zekld eyexitad"awd l"` o`k ixdy ,mihtyn zyxta bdep df llk m` oiirl yi

" envr z` gixhdl jixv `edy dynleyexte xacd inrh mpiadlmiyle "" mipicd z` mdiptlmc`d iptl lek`l okene jexrd oglykmrhn ile`e ."

el` s` n"yt llka md mdinrhe mipicd ihxtn daxdy l"i df" epi` mcrla ixdy ,yxc jxca `l` micnlp mpi`yjexrd oglyk."

dinrhe drivx ipic ihxta i"yx jix`ny e:`k onwl 'r `nbecleeh:`k r"re .n"yt zpadl miigxkd mi`xp mpi`y mixaca s`oda dyriy cr aiig en`e eia` dkn oi`y l"f exn`y dn `ianym"`x y"r} llk weqt eze`n cnlp epi`y xac `edy ,dxeag

" weqtd did `l df hxt icrlay `l` {`"ebelek`l okene jexrd oglykmc`d iptl .r"ve ."

{fh:k}** 'ebe exkne yi` apbe :i"yxit . xn`py itl xn`p dnl}mixac{f:ckŠ eig`n ytp apb yi` `vni ike` mehnh e` dy` ,ytp apby yi` `l` il oi` ‰

Š xnel cenlz oipn eapby qepibexcp`exkne yi` apbe‰" `iywd .xn`p dnla"v "'il `iyw 'ed ile`e .{jl didi `l y"n lr lirlc dxrd 'r}

" aezkd oepbqexkne yi` apbeapebd lr x`ez mey xkfp `ly "uxzn df lre .dyxtay zeevnd aexa 'ky enk "mc`" e` "yi`"klry {oipra miweqtd zelitkn e`ivedy} l"fg zyxc t"r i"yxe` dy` lr cnll `a df weqt la` ,xg` weqt yi ytp apebd yi`dnk llek df weqty oeike .eapby qepibexcp` e` mehneh

" xzqp oeyla aezk `ed okl ,mipey mipinn miyi`apbezexedl "" `ad weqta l"i df oirke---aiig aepbiy edyin lkyeia` llwne

en`e :i"yxity " xne` `edy itl xn`p dnl{h:k `xwie}Š llwi xy` yi` yi`eia` z`Š xnel cenlz oipn dia` z` dllwy dy` ,eia` z` llwy yi` `l` il oi` ,‰llwne

en`e eia`dy` oiae yi` oia mzq ‰zelitkn dpi` i"yx ly ezxrd xwiry ." y"nn `id ezxrd `l` ,`xwie 'qaye o`kay oiprdllwneoeyla "

.'eke xzqp

99

Page 108: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{fh-eh:ak}** xdn dnr akye dyx` `l xy` dleza yi` dzti ikezlezad xdnk lwyi sqk el dzzl dia` o`ni o`n m` .dy`l el dpxdni.

:{zelezad xdnk d‰c} i‰yxitez` qtezd lv` sqk miyng aevw `edy xn`py qpe`a dnr akeye dlezad{hk:ak mixac}dxrpd ia`l dnr akeyd yi`d ozpeˆ

‡sqk miyngdztnd ly einelyz z` aezkd hxit `ly `vnp .mye qpe`d zyxtl oiirnd ly eal-zneyz z` dptdy `l` ,enewnaly mxcbe mnrh z` aezkd epl fnx dfay d`xpe .eywean `vnizexrpd oia mibeq ipya oigadl yi ixd---.dztnd inelyzz` xenbl dztnd oevxl deey dpevxy `ed cg` beq .zezetnd‰zeixad exn`i dnŠ yyg cvne aehd dkepig cvny `l` ,mzee`zwyg ixac hrna ,mle` .dztnd zriazl cin znkqn dpi`

Š dpevx wner z` zelbl dztnd gilvn ,miiezitednr akye.‰`l` .dxiara lykdl llk dpevxa oi` zn`ay `ed ipy beqze`ngna epeyl dl wilgn ,mixac dilr daxn dztndydncpy cr ,‡cke dpyld inei`a dilr mii`n s` ,`ey-zeghadae`vnpe .ezriazl rnydl `l` dxixa dl oi` hrnky dxrplogand dpde---.‰d¤n ©“ §nŠ mya mb ezepkl ie`x dfd dztndy`ed ,epptl zcnerd dzetnd dxrpd `id beq dfi`n rcp eci-lry,dztnl `ypzy dia`e dzetnd mikqz m` .dztnd mr oi`eypdoevxl deey did dpevxy oey`xd beqdn `idy `zlin i`lbi` ixditlk dad`e wyg hrn zegtd-lkl dala did `l m`y .dztnd`ypdl o`nz o`n m` mle` .el `ypdl dnikqn dzid `l ,dztnd,dpevx lr epevx z` gixkd dztndy `zlin i`lbi` ixd eldn oirk `ede} .eze` dzyr qpe`a hrnk dzyry dyrnd eze`e,‰`ed qpe` dphw iezitŠ ‰bl zenai l‰fg exn`y`ly dxwnay aezkd xn`y dnn cenll yi jky d`xpe---.{y‰r

Š mlyl eilr ixd ,dztnl `ypzy dia`e dxrpd enikqixdnkzlezadŠ sqk miyng i‰yxitk epiidc ‰aevw `edy...z` qtezd lv`

dnr akeye dlezadqpe`aq¥pe` xcba hrnk `ed dfd dztnd ixdy ,‰ .ezenk einelyze

100

Page 109: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

 {hi:ak}** ecal ‡cl izla mxgi m ¦dŸl¡ l gafd‰ca} i‰yxite . :{midl`lxn`y eiykr ,mixg` aezkle yxtl jixv did midl ¥l cewp did el` dxf dcearl

oebk shga dcewp m` daizd y`xa zeynynd z‰iae c‰nl lky mixg` yxtl jixv oi` midl`ljln§l...jln dfi`l yxtl jixv...midl` lk midl ¥l oke rnyna mikln lk yxtn epi` m`e

jln©l enk gzt dcewp `idyk la` ycw elit` rnyn...jln dfi`a rcep...midl`l oke‡eke xg` mewna mdilr mzxdfedy oze`lipipra jlnd xg` `ai ine .

z`fd oeylk aezkd qtz zn`a dnl zvw wcwcl yiy `l` .wecwcŠmidl`lŠ ernyny ‰xg` mewna mdilr mzxdfedy oze`loeylk qtz `le ,‰

mixac ‡qa epivny enke} ‰mixg`Š eixg` yxtle ‰midl`¥lŠŠ fi:lmixg` midl`¥l ziegzydeecva ezaeyz d`xpy `l` .{y‰r ‰

:yxit myy ,mxgi d‰c ,`ad i‰yx ly exeaica`lde mxgi xn`p dnle xg` mewna dzin ea xn`p xak{d:fi mixac}yi`d z` z`vedeˆ ...`ly itl `l` ‡

gaefˆ o`k jl yxite `a dzina zecear lk xn`z `ly dzin aiig dcear efi` lr yxit...‡deegzynde jqpnde xihwnd daxn ip` j` minyl mipta ziyrpd dcear dgiaf dn jl xnel

dxf dcear lkl mdilr miaiige mipta zecear ody...uaxnde cakn oebk zecear x`y la`dxdf`a `l` dzina epi` wypnde stbndeexwir oi` df weqty `vnpe .

`edd aeigd mvr ixdy ,f‰r caerl dzind aeig mvr z` rinydldf weqty `l` .i‰yx ly eziiyewk mixac ‡qa `ed aezk `ldefi` lr rinydle ,mixac ‡qay weqtl xe`ae hexit siqedl `axaecny my aezk xaky oeikne .xeht efi` lre aiig dcear

Š {b weqt ,my} y‰nk mixg` midl`amixg` midl` cearie jlieixd ,‰Š rnyn `linne ‰midl`lŠ `l` aezkl jxved `l o`kmzxdfedy oze`l

xg` mewna mdilr‡ta `xwndy xn`p ji` w‰rvy `l` .l‰we .‰dnk yie .dxez dpynay `xwnd z` x`and ipy alyk `ed mihtyn

.l‰nk`e ,i‰yxita dfk ze`nbec

{gk:ak}**il ozz jipa xeka :i"yxit .odkd on mirlq ynga ezectl xg` mewna eilr dev xak `lde}- fh:gi gxw 't 'ebe dctz ycg oan eiecte{`l`

xn`py edcet mei miyly xg`l mc` xeka dn "jp`vl jxyl dyrz okŠ el jenql ick{my}'eke dwc dnda xeka s` ‰dctz ycg oan eiiecteŠoi`y '` llk dncwda 'r .

.ipyd weqtl ribny cr miweqt ipyay oipr ltkl qgiizdl ekxco`k mle` .gxw 'tay weqtn o`k dywn dnl oiadl jixv k"`e

101

Page 110: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

" yxity dn wfgl `ay d`xpil ozzxekad z` zzl ernynk epi`y "d"awd l`97" `edy `l` ,odkd on mirlq ynga ezectl`ian df lre ."

{"ek zexeka 'qnae `zlikna} eywdy l"fg ziiyew mvrn dii`x" gxw 'ta y"nn df weqt lrdctz ycg oan eiiectedid `l ixdy ,"

" eyxit md s`y `l m` mdl dywil ozz`le oeict epiidc " .ynn dpizp

{f:ck}**dyrp 'c xac xy` lk exn`ie 'ebe `xwie zixad xtq gwiernype" `ed zixad-xtqy i"yxite .eehvpy zeevne dxez ozn cre ziy`xan

dxnampi` z"n cre ziy`xan miaezkd mixacd iaex dpd ."mixvn cearye zea`de ziy`xa-dyrn ixetiq `l` zeevn

" oeyla dlawd mda jiiy ji` oiadl jixv k"`e .dle`bdedyrprnypeziy`xany l"pd mipiiprd lry dxe`kl gken dfny `l` ."

zn`l l"pd z` l`xyi-llk elawy zcgein dlaw dzid z"n crmihayde zea`d ly mdizecnk bdpzdl daeg mdilrye ezin`liac `pz} l"f exn`y dnl on`p xewn dfne .'eke oxd`e dyneeribi izn cg`e cg` lk mixne` eidi" {` oniq hk dax edil`ik xwy ixaec it mzqie ."awrie wgvi mdxa` dyrnl iiyrn

dxezd ixetiq lk zzin`a oin`dl epilr daeg oi`98.

** dnexz zyxt **

{k:dk}**'ebe dlrnl mitpk iyxt miaxkd eide :i"yxite .`ly `diy mdiy`x lv` dlrnl mideabe miyext `l` miakey mditpk dyrzllga migth dxyr

zxetkl mitpkd oiaydkqa `zi`ck dxyr xeryy xnel ezrcy d`xp oi` .itpky yxity dn lry `l` .`xwn ly eheytn rnyp migth

.97ycwnd zcearl ycw zcear lkl - il ozz jipa xeka" :epxetq 'r ."'eke mipdka k"g` didy enk dxez cenlzle

.98'gd ceqid" wlg wxt yix oixcdpq 'qn m"anxl dpynd yexit ahid 're ."'eke minyd on dxezd zeid

102

Page 111: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

" eid miaexkdmdiy`x lv` dlrnl mideabe miyextixacn dii`x `ian ,"" eidy `xnbdzxetkl mitpkd oiay llga migth dxyrdnn d`xp oke ."

" ,ekxck `ly ,exewn oeiva miiqydkqa `zi`ckoi` xnelk ,"l"fg zlawa `ed exewny `l` ,`xwn ly eheyta xewn dfd xacl

.dkq 'qna edewizrde

{l:dk}**'ebe mipt mgl oglyd lr zzpe :c"`a i"yxite .oipne mipdkd l` xen`a miyxetn eizekxrn xcqe mgldrbep df oi` dxe`kl .

wfgl ick o`k df siqedy l"i ile`e .o`k `xwn ly eheytl{eizeyw d"c hk weqt} yxity dn (` .lirlc eiyexitn miipy

" zexceqn eid zeywdymipwd oze` iab lr cg`d mgl ayiy mgl lk y`x lr'eke mgll mgl oia oilicanezeiwpndy {eizeiwpne d"c} yxity dn (ae ,"

" eidmgld zkxrn daeb cbpk daxd oglyd on dlrnl cr mideabe ux`a zecner."oglyd lr mixceqn eid mingl daxdy gken el` miyexit ipyny

" aizk o`ke .zekxrnamglmewn dn k"`e ,cg` mgl rnync "on mideab zeiwpna yi jxev dne mgll mgl oia elicaiy zeywl'ta aezky dnl i"yx oiiv df lr .zekxrnd daeb cbpk oglyd

" o`k y"ne .oglyd lr eid mingl daxd zn`ay xen`mgl`ed "o`k yxit `l `xwndy `vnp f"tl dpd--.mingl daxdl llek my't cr dfa oizndy `l` ,mxeciqe mgld oipn z` dnexz 'ta`l` mxeciqe mgld oipn xkfp `ly xac seq `ly d`xpe .xen`oipra ab`-jxca `l` llka mgld oipr xkfp `ly `l` ,ab`-jxca

{a:ck} xen` 'ta y"n oiieri .oglydzizk jf zif ony jil` egwiecinz xp zlrdl xe`nl :i"yxite .`l devz dz`e zyxte ,zexpd zevn zyxt ef

"'eke dxepnd jxev yxtl okynd zk`ln xcq lr `l` dxn`p'ixza aizk dpde .{d:ck} mgld izy oipr 'ebe zelg dxyr mizy dz` zit`e zlq zgwle.

k"b jiiy l"pd xe`nl onyd oipra i"yxity dny heyt d`xpe`l` mgld xkfp `l devz dz`e 'tay epiidc .mgld oiprl

" ab`-jxcakokynd zk`ln xcq lrxen` 'tae .oglyd jxev yxtl "'ta xikfd `l `xwndy myke .dihxt lkl mgld zevn zyxt `idoipn z` xikfd `l i"yx jk ,ab`-jxca `l` mgld oipr z` devz`xwna el didy iyew wlql ab`-jxca `l` mxeciqe mgld

103

Page 112: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

miptd-mgl xkfed `ly dnn `ed l"pd lkl reiq cer---.l"pkeonwl izexrd 're .{fh-i:fl} ldwie 'ta oglyd ziiyr lv`citwz z` x`al aezkd oepbq devz-dnexz zeiyxtay {bi:gk}aezkd oi` icewt-ldwie zeiyxta k"`yn ,mzilkze okynd-ilkxkfp `ly l"pd t"r dpde .mzxeve milkd xneg z` `l` x`anjxev z` yxtl ick `l` dnexz 'ta oglyd oipra miptd-mgl`ly dn oaen ixd ,ezilkze eciwtz z` x`al epiidc ,oglydz` xikfdl aezkd jxc oi` myy ,ldwie 'ta llk mgld xkfp

.milkd ciwtz

{h:ek}** zltke cal zrixid yy z`e cal zŸrixid yng z` zxageld`d ipt len l` ziyyd drixid z`:{‡eke len l` d‰c} i‰yxite .

gztd cbpk gxfnay jqnd lr letke ielz did dagx ivglr sirva dqeknd drepv dlkl dnecdipt {fh:`} mixiyd-xiya aezky dn mr xyw dfl yiy d`xp .jpd

dpprx epyxr s` mirp s` icec dti :{‡eke epyxr s` d‰c} i‰yxite .lr xn`py dt jil` mivawp mlek mdy epizepaae epipaa epyxr dpprx dpd jizenirp ici`xwie}

{c:gdcrd ldwzeˆ... ‡dhn iexw okynddnlyly ezhn dpdˆ xn`py ...‡99oke ycwnd...l`xyi ly oiiaxe oiixt ody100oiixt `ed okyndy oeike .

ixd .drepv dlkl dnci ezqipkay ie`x ,l`xyi ly oiiaxe‡iq r‰d` r‰ya y‰nk} zeaxle zextl ick dy` `yil mc` aiigdiixtl ilk el dyr ¥ze dizepetv el dlbz `idy iptly `l` ,{`dipt s`e zilkza drepv `idy ‰dlkd ztewzŠ yi ,diiaxedtewz lr blcl xqend one qenipd on epi`e .sirva zeqeknycwnc o`n cibpn axc ‡ap zenai ‡qn ‡nba exn`y oirke} ef,okynl qpkp mc` oi` .lynpd `ed jk lynd oirke .{d`iaaxry z` xeari `edy cr ,l`xyi ly diiaxde diixtd oern `edy

.99Š {a:`i} a miklna df oirk d`xzehnd xcgai‰yxity ‰ :iycw zia ziilramiycwd... my lr zehnd xcg dze` `xewe {bi:` mixiyd-xiy}‡eke ‡oili icy oiaˆ .y‰r ,

.100onf lkc ixinbeŠ ‰bq oiaexr ‡qna `xnbd xn`n itl oaen df oipr‡qa y‰re} ‰dhnd yinyza oixeq` onewna `ly oiiexy dpikye oex`y`id w‰ndiaa dpikyd z`xydy `vnp .{dfa wcwcl yiy dn miig zxezyinyza mixeq` dicrla ixdy ,l`xyi ly oiiaxe oiixt lkl znxebd

.dhnd

104

Page 113: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ly sirva dqeknd drepv dlkl ezeripva dnec `edy dqipkd.r‰ve .dipt

{a-`:fk}**zygp ez` zitve...mihy ivr gafnd z` ziyre. :{‡eke zitve d‰c} i‰yxite xn`py gvn zefr lr xtkl{c:gn diryi}

‡dyegp jgvneˆmicwdl jixve .lkyen jxca ef dxtk oiadl d`xp .ietivdy i‰yx ly ezii`x z` l‰f cecl likyn lra x`iay dn

Š ick did dfdgvn zefr lr xtklsqkn ecaril ok `l m`cŠ :l‰fe ,‰o`ka i‰yx jxved jkle zexiyr mewna zeipr oi` `dc adfneoi` zxaqy d`xp dpde---.‰miietvd lkn ith `nrh` ixecd`lmrh ywal i‰yx z` dgixkd `idy xac seq `l ‡eke zeipr,dpwqnde zn`d itl s`y `l` .miietivd x`yn xzei df ietivalr xtkl gafnd ly zyegp-ietivl gk zpzepd `id ef `xaq`heg mc` oi` ixd .oaxw aixwnd `hegd ly egvn-zefrepevxae ekxva aygzdl eipt fird ok m` `l` oaxw aiigznedeev dfly d`xpe .‡zi e`xea ly eieeive epevxn xzei elyze`xay .zyegp-dtevn gafn lr oaxw `iaie `hegd ybiy aezkdxxeyd llkd zexnl ,jxrd-zegt xnega dtevn gafnd z` `hegdzezigt z` eal l` miyi ,zexiyr mewna zeipr oi`y ycwnaepaxw z` aixwie ,`ehgl el dnxby egvn-zefr z`e ,ely ekxrmingxa epaxw z` e`xea lawi df i‰re ,al-oexaye daeyz jeznlr xtik gafnd ly zyegpd-ietivy `vnpe .el glqie

.`hegd ly egvn-zefr

** devz zyxt **

{i:gk}**mixzepd dyyd zeny z`e zg`d oa`d lr mznyn dyymzclezk zipyd oa`d lr .:{mzclezk d‰c} i‰yxiteoae`x eclepy xcqk

sqei oleaf xkyyi xy` cb dipyd lre zg`d lr ilztpe oc dcedi iel oernyoky `ln oinipaezg`e zg` lka zeize` d"k ezclez mewna aezk `ed .zeize` d‰k ly oipr

mpi` dxe`kl ,`ln oinipa my zaizk oipr mbe ,oa` lka

105

Page 114: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

oiprae .mxikfn i‰yx dnl r‰v k‰`e ,`xwn ly eheytn mirnypcecl likyn lra azky dn itl cer r‰v `ln ‰oinipaŠ zaizkzexizia wqrzdl i‰yx ly ekxc oi`y {`i:h} awr ‡ta l‰f,`xwn ly eheyta iyew ayiil jk i‰r `ay mewna `l` zexiqgemy azkp `ly o`k k‰`e .{fk:b a miklnl izexrd ‡re} y‰ri‰yxl el did `l dxe`kl ,xqg `le `ln `l ,llk oinipalr zelrdl xyt` didy ‡ky m‰`x ‡r mle`---.oipra wqrzdl

Š yexity zrcdmzclezk‰ `ed mipa`d lr mihayd zeny excqpyitk excqpy e` ,cg`e cg` lkn e`viy mi`v`vd xtqn ieaix itkoa ciled xirvd oernyy xyt`y ,mdipa z` md eciledy xcqdipyn iwet`l i‰yx `ae .‡cke xekad oae`x ok dyry iptl

Š zln yexit rawe ,dl` miyexitmzclezkmihayd zeny excqpy ‰ahid ‡r ,‰mcle ¦dkŠ `ed dyexity epiidc ,eclep mdy xcqd itk

l‰f m‰`xd oeyl101i‰yx `a `l mvray d`xp eixac itle .zg` lk lr eidy zeize`d xtqn z` eprinydl df xeaicayxtl `ay `l` ,`ln ‰oinipaŠ my zaizk z` `l mbe ,mipa`dn

Š zlnmzclezk .‰oiprae xtqnd oipra i‰yx `iady dn lkeŠ zlna eyexit z` wfgl ick `l` did `l ,`lnd aizkdmzclezk‰

df jezny .zenyd zaizk ote` z` epl ex`zy l‰fg ixac jeznmy eazk oa` lka zeize` d‰k milydl ickay l‰f exn`y

Š riten `edy enk `ln ‰oinipaŠezclez mewnaziy`xaa `edy} ‰Š yexit oi`y epcnl ixd {gi:dlmzclezkllyy miyexit mze`k ‰

epiidc ,‰mcle ¦dkŠ `ed eyexity `l` ,lirlck l‰f m‰`xd mze`i‰yx oi` mlerle .eclepy zra mzaizkk e` ,eclepy xcqk e`ly eheytn rnypd itk `l` mipa`d zipazl qgiizn{‡el} dheq ‡qna `xnbd ziibeqn d`xp df lkl jnqe---.`xwn

.101yexit did m`y ,i‰p dix` dcedi xnk ipan izrny ipyd yexitd zlilyŠmzclezk`l ixdy ,mezq xacd did ,mdipa z` mihayd eciledy xcqk ‰

`a `le ,mdipa z` mihayd eciled ea xcqd z` `xwna mewn meya epivnexcqpy ,oey`xd yexitd zlily z` ,mle` .yxtl `l` mezql o`k aezkd

.r‰ve ,iz`vn `l cer ,mdizeiqelke` ieaix itk mdizeny

106

Page 115: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

exewn z` i‰yx a`y dpnny102mipa` izyŠ :{‡el} my opiqxb .mihay xyr mipy zenye...eitizk lr lecb odkl el eid zeaehmzenyn dyy xn`py ef oa` lr dyye ef oa` lr dyy mdilr aezk

'ebe zg`d oa`d lriptn mzeclezk dpey`x `le mzeclezk dipymcwen dcediy :{mzclezk d‰c} my i‰yxite .‰ozcil xcqk dyy

ozcil xcq edf oinipae sqei oleafe xkyyi xy`e cb oxcqk mipexg`dda eazkp mipey`x dyyedcedin ueg ozcil xcqk ilztpe oc iele oerny oae`x dcedizecb`-iyecig y‰re .

ixack dcedi z` micwd `ly z‰dr i‰yxit lr xirdy `‰yxdn`l ynega i‰yxeŠ ‡ky `l` ,melk dfa `‰yxdn uxiz `le ,`xnbd.l‰pk `ed z‰dr i‰yx ixac aeyiiy d`xp mle` .y‰r ,‰wc,eihxt-ihxt lkl zenyd zaizk ote` z` x`zl i‰yx `a `ly ixd

Š zln yexit reawl `ay `l`mzclezkl‰fg ixac jezn dpde .‰z` i‰yx `vn ,zenyd zaizk ly dihxt-ihxt z` epl ex`zy

Š zln yexitmzclezki‰yx `iad jk myle .mzlawe mzrc itl ‰llkdn bxeg dcedi my xeciqy df hxtay `l` .mdixac z`,`xnbd ixac xg` i‰yx wcwc `l ,eclepy itk excqp zenydy.Ellk l‰f mdy llkdn `vei mey oi` eli`k mdixac z` `iadezaizk ote` z` x`zl i‰yx ly ewqr oi`y meyn l‰pk `ed mrhde

Š zln z` yxtl `l` eihxt-ihxt lkl zenydmzclezklka r‰ve .‰.df

{bi:gk} cet`d oipr seqa aizk** izyezexyxyxedh adf

'ebe" .zexyxyaizk oygd oipra onwle .o"iyix izya " {ak:gk} oygd lr ziyrezeyxy'ebe zelab " .zeyxy.zicigi y"ixa "

" .od zepeyl izyy {zeyxy d"c ak weqt} yxit i"yxezexyxy"" la` ,‰zlylyŠ dpynd oeylk `edzeyxyenk ‰yxeyŠ oeyl `ed "

Šielz didi mday oygl oifig`n eidi el` s` ux`a rwzdle fg`dl oli`l oifig`nd oli` iyxeycet`a,‰ gfi `ly ick did zezeard zilkz xwiry d`xpe .d"yr

cet`d zetzka zepezp ody wx ,cet`l zeynyn opi` la` .oygdze`xwp cet`d oipra okle .gfi `ly oygl ynyl elkeiy ick

.102 .minl` giyn ‡qa o`k ‡r

107

Page 116: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Šzexyxydyrn ody xnegde zi`xnd my lr ,zlyly oeyl `edy ‰Š ze`xwp oygd oipra la` .zlylyk drilwzeyxyoeyl ‰

‡ta dpde---.oygd gfi `ly dlertde zilkzd my lr oli`-yxyŠ my xkfp `l {hl wxt} icewtzeyxymrt e`xwpy `l` ,llk ‰

ŠzexyxyŠ mrte {eh weqta} ‰adfd zzard izy ‰.{fi weqta}dyrn lr xetiqd `l` ieevd epi` myy meyn d`xp mrhdemy-lr milkd my z` zepkl `ed aezkd oepbq okle ,diiyrd.drilw i‰r eyrpe zlylyk ze`xp ody ,cala xnegde zi`xndick `edy ciwtzde zilkzd my-lr mzepkl llk my oipr oi`eieevd `ed myy dnexz ‡ta wxe .cet`d lrn oygd gfi `ly

Š myd jiiyzeyxyjky d`xp zn`ae---.ciwtzde zilkzd y‰r ‰oia aezkd oepbqa milwd miiepiyd on daxdl gztnd `ed,icewt-ldwie zeiyxtay df oial devz-dnexz zeiyxt,ciwtzd y‰r milkd my zepkl aezkd oepbq devz-dnexzay.xnegde zi`xnd y‰r milkd z` dpkn oepbqd icewt-ldwieae

oeyl-iepiycg`Š oeyl oia l‰pd `ed zeyxyŠ oeyle ‰zexyxy.‰zipyŠ mya oygd `xwpy dn `ed ,htynd oygdevz ‡ta ‰

Š `l` `xwp epi` icewt ‡tae ,{l,eh:gk}oygd.{hl wxt} mzq ‰i‰yxity enk ,ciwtzd z` yibcn aezkd devz ‡tay meyn d`xpe

Š myoicd lewlw lr xtknyŠ e` ‰zn` ezghade eixac xxany‡ta k‰`yn ,‰oeyla enye ,cbad zi`xn z` ricedl `l` `a aezkd oi` icewt

.‰oygŠ `ed zixarziyilydevz ‡tay ,zerabnd oipra `ed {n:gk} aizk ceakl mdl dyrz zerabnezx`tzleaizk icewt ‡tae .

{fk:hl} z`eix`tyy zrabnd l‰f i‰yx ixacl ep` mikixv dfae . :yxityzex`etnd zerabnd zerabnd zx`tzd`a `ly ezpeek d`xpe .

Š zlnix`t`l` ,zx`tz myl ody zerabnd ly ociwtz lr zexedl ‰zx`etn zi`xna eyrpy ozi`xn lr zexedl103`a devz ‡ta wxe .

.103Š mya hiykz my xikfny {k:b} diryi ‡rmi ¦x ¥ §R ©d :i‰yxite ,‰mebxz‡zerabnd ix`tˆ enk ‡`ililkˆŠ zlny dl` eixacn d`xp .ix`tly mvrd-my `ed ‰

Š i`el-my mr dxeza d`ay `l` ,df hiykzzerabnd-ix`t ,‰i‰yxitk `lcezlny ynega Šix`tŠ x`ez-my `id ‰zex`etnd zerabndmiyexitd ipyl j` .‰Š zln oi`ix`t .w‰ece .cbad ly ezilkze eciwtz z` ricedl d`a ‰

108

Page 117: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Š `edy zerabnd ly ociwtz z` ricede aezkdzx`tzle ceakl.‰ziriaxz` aezkd riced devz ‡tay .miiqpknd oipra `ed

{an:gk} y‰nk ,miiqpknd ly mzilkz ca iqpkn mdl dyrexya zeqkldexr,eyrp epnny xnegd z` `l` riced `l icewt ‡ta la` .

{gk:hl} y‰nkxfyn yy cad iqpkn z`e`ed oepbqd-iepiy mrhe ..df lka oiire .l‰pd lkk

{el:gk}**'ebe uiv ziyre{uiv d"c} i"yxit . adf ly qh oink didzerav` izy agexof`l of`n gvnd lr siwn " didy dn .zerav` izy agex"

"bq zay 'qna `zi`ck l"fg zlaw `edy `l` n"ytn rnyp epi`wc uivd didy yxtl drhp `ly ick e`iad i"yxy d`xpe .y"r

" oeylk xr ¥Ÿykiy`x ziviva{b:g l`wfgi} "104agx didy ezii`xe ." `tiqa y"nn `ed hrn'cl ycw mzg igezt eilr zgztewc did eli`e ,"

ezii`xy t"r`e .mzeg igezit eilr gztl xyt` did `l xrykoniqa elit`} ligznd xeaica e`iad `l ,`tiqn did i"yx lyji` uivd zxev xwir yxtl `id ezpeek lky iptn {"'ebe"

.d`xp

{a:hk}** migyn zevn iwiwxe onya zlela zvn zlge zevn mgle‡ebe onya.:i‰yxite `id ‡zevn mglˆ .oiwiwxe zelge dkeax oipin ‡b el` ixd

oipra dhnl diexwd{bk:hk}zelgd cbpk dkeaxa ony ozepy my lr ‡ony mgl zŸlgˆ oiwiwxdezelg xyr xyr mi`a oipind lkexyr mi`a oipind lky xewnd .

dcez ingln zegpnd lk ecnl myy ,e‰r zegpna `ed xyrekxcn df oi` mle` .`‰ebe m‰`xa o`k ‡re y‰r ,epivn-dna`xwn ly eheytn mirnypd mze` `l` zekld ihxt `iadl i‰yx lydxe`kl epivn-dna cnlp `edy dfk xace .{a llk dncwd 'r}

`xwn ly eheyt lr cqein epi`105i‰yx e`ian dnl a‰v k‰`e .Š o`k `xwpy dny i‰yxity dna ecva ezaeyzy d`xpe---.o`kmgl

zŸevnŠ mya {bk weqt} oldl `xwpd `ed `ed ‰ony mgl z©lg} ‰my lr

.104 .xvwd yexit `xfr oa` o`k 'r

.105ynzyn i‰yx oi`Š :{1 llk ,eh wxt} ‰i‰yx illkŠ xtqa cqi oke .‰`xwn ly eheyta mewn el oi` ik ,{‰epivn dnŠ} df cenila

109

Page 118: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

oiwiwxde zelgd cbpk dkeaxa ony ozepyzexnl ixdy ,zvw dyw df dpde .{miax oeyla i`cee od dpexg` o`k miiepnd mingld ipy zenyy

Š}onya migyn zŸevn iwiwxe onya zŸlela zŸvn zŸlg,oey`xd mgld my ixd {‰ŠzŸevn mglŠ zlny ,cigi oeyl `edy xnel xyt` ,‰zŸevnepi` ‰

cigi mgl xnelk ,x`ez my `edy `l` ,mingl ieaix lr dxenŠ mya oldl `xwpd edfy xnel dyw k‰`e .zŸevn ly beqdnz©lg

ony mgl,beqd eze`n cg` mgln xzei didy gken myn ixdy .‰Š aizk ixdy ony mgl zlgezg`zevnd lqn...dxez daiigy oeikny ,‰

dlg zgwlzg`lry d`xpe .zg`n xzei lqa yiy gxken ,lqd on :miiqn i‰yxy `ed dfzelg xyr xyr mi`a oipind lkeoeikn xnelk .

mixkfpd mipind lky {mdl zexeqnd mikxcd zg`a} l‰fx ecnlyo`k `xwpy dny xnel yi xity ixd ,zelg xyr xyr e`a o`k

ŠzŸevn mglŠ mya {bk weqt} oldl `xwpd `ed `ed ‰ony mgl z©lg,‰Š .mingl ieaix lr mixen miiepikd ipy ixdyony mgl z©lg‰

iepikd s`e .x`azp xaky enk mingl ieaix lr dxen oldlcŠzŸevn mglŠ zlnn rnyny enk mingl ieaix lr dxen o`kay ‰zŸevn‰

.miax oeyla `edy

{k:hk}**oda lre zipnid eipa of` jepz lre oxd` of` jepz lr dzzpe'ebe zipnid mlbx oda lre zipnid mcid"c} i"yxit . :{mci odalcebd

irvn`d wxtae" didz mcd zpizpy siqedy dna r"v .irvn`d wxta,"l"ed `le `xwn ly eheytn ecnll oi` df xac dxe`kl ixdylirl yxity dn z` wfgl `l` e`iad `ly xyt`e .e`iadl i"yxl

" zlnajepz" `edy "o"excph oixewy of`d jezay irvn`d xcb qegqd`ede ."r"a`x 'r} ofe`d iletiya jxd xyad `edy miyxtn yil cebipawxt ecnly mipdk zxezd ixac z` i"yx `ian df lre .{b"qxejepzdy edl `xiaqc gken dfny .jepzn `ywida odac irvn`d

.ezizgza `le ofe`d zirvn`a `ed

{ck:hk}**'ebe dtepz mz` ztpde:{dtepz d"c} i"yxite .zerx zegexe zeiprxt zlhane zakrn dtepze ely mlerd zegex rax`y inl `iane jilen

mirx millh zakrne ely ux`de minydy inl cixene dlrn dnexzly ekxc oi` .

110

Page 119: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

d`xpy `l` .jix`d o`ke ,zeevnd inrha wqrzdl l"f i"yx" zln yxtl ezpeek xwirydtepz" `edy "`iane jilen" zlne "dnexz"

" `edycixene dlrn ,"df lre .{orlw ¨ y} `nlra reprpa ic `le" `id dtepzdy l"fg exn`y dnn dii`x `ianmlerd zegex rax`y inl

'eke ely" `id dnexzde "'eke ely ux`de minydy inljixvy d`xp dfny ,"ic `le ,ux`e miny itlke zegexd rax`n cg` lk itlk sipdl

.`nlra reprpa

{`n:hk}**'ebe ggip gixl dl dyrz dkqpke xwad zgpnk. :{ggip gixl d"c} i"yxite .lilk dlk mikqp zgpny xn`p dgpnd lrxcqe

xn`py dgpnd jk xg`e dlgza mixa`d mzaxwd{fl:bk xen` 't}‰dgpne dlerŠ .xcq z` x`al--`xwn ly eheyt z` eyxta--o`k d`x dn wcwcl yidnn gkeny enk ,ef dyxta xkfp `ly zihxt dkld `edy ozaxwddnl wcwcl yi `qib jci`le .xen` 'tn di`x `iadl jxvedyzncew dlerdy o`k gken `ld ,xen` 'tn engl wegxn `ianyxity xg`ny l"i ile`e---.{n-hl miweqt 'r} mikqp zgpnl

"cggip gixldnvr ipta gk dl yiy c"q ,dgpnd lr i`w "106`ide " ixdy ,ggip gix xwirggip gixlmiyakd iab `le dab aizk "107.

dnicwd hytn yi dgpnl ile`y ozaxwd xcqa wtzqdl yi k"`ez` micwdl yi jtidl `nlc e` .gegipd gix xwir `idy iptn.rxkd oi` o`k miweqtdne .'eke ycwa oilrn meyn dlerd

.r"ve .xen` 'ta aezkdn ezii`x `ian okle

{g:l}**'ebe dpxihwi miaxrd oia zxpd z` oxd` zlrdae. :{dpxihwi d"c} i"yxitemiaxrd oia xihwn qxte zixgy xihwn qxt mei lka.

mxh `ld ,`cg .dxhwdd xery epricedl i"yx `ay d`xp oi`ick da eidy mipnnqd zenk z`e zxehwd ziiyr ote` z` eprny

.106.i"yx wiicn 'q 'r

.107" aizk o`ky iiga epax wiicy dnn dfl reiq zvwDkqpkeqgpt 'tae "" aizkekqpke{xkf 'l `edy} xwead ly ekqpk `ed yexitd myy uxize ,"

`id dgpndy ixd .y"r {daiwp 'l `idy} dgpnd ly Dkqpk yexitd o`ke .dil` milth dl yiy xwir

111

Page 120: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

enk ivg `edy} qxt `ed dnke mei lkl dpnn ribn dnk rcpymelk o`k epricen i"yx oi` k"`e .{miyxtnd o`k eyxityzixgya qxt oipr oi` dxe`kl ixd ,cere .dxhwdd xery oiprai"yx dnl k"`e ,`xwn ly eheyta o`k xkfp 'eke

" aezky dn i"yxl dyw didy d`xp mle`---.e`iandpxihwiizy ":{f weqt} aizk lirlc .minrtminq zxhw oxd` eilr xihwde  xwaa xwaa

zxpd z` eaihidadpxihwi" yexit dpde .dpxihwilr i`wc rnyn ""minq zxhwminqd zxehw z` xihwiy epiidc ,`yixa xkfpd "

" mrtd cer aizk o`ke .xwaa miaxrd oiadpxihwiz` xihwiy ,"miiaxrd-oia xihwi ji` dyw k"`e .miiaxrd-oia zxehwd dze`t"r i"yx uxiz df lre ?xwaa xhwed xaky zxehwd dze` z`ote`a miwlgl zxehwd z` ewlgy {'f-"e zezixk 'r} l"fx ixacqxt exihwd ineid wlg eze`ne ,mei lkl ribd cg` wlgyxwead-wlgy oeikne .miiaxrd-oia qxte xwaa {eivg epiidc}

cg` mly mvrn miwlg mdipy miiaxrd-oia wlge108`vnp ixd ,.miiaxrd-oia mrtd cer eze` exihwd xwaa exihwdy dny

" aizk xityedpxihwimiinrt "109 .

** `yz-ik zyxt **

**{eh:l} lr xtkl ‡c znexz z` zzl lwyd zivgnn hirni `lmkizeytp.:{c:`a} i‰yxite cg`e cg` lk epzpe okynd zacpa eligzdyk o`pny

.108zxehwd zxhwdy i"yxl l"qc mipexg`d egikedy dnl mi`zn dfy d`xpjlnl dpyn 'r .b"ixz oipnn od zg` devn olek miiaxrd-oiae xwaag-d 'nr 'a wlg ftne adfn 'q 're .'g 'ld 'a wxt ycwnd ilk 'ld'q lr m`x zetrez xe`a mya `iady dn ('f 'nr) d"yre .jix`dy

.mi`xi.109.miig min x`aa df oirk 'r

112

Page 121: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

xkkd z`nl dlre lwyd zivgn...‡eke mipc`d eyrp mdnei‰yxit oke . :{‡eke eze` zzpe c‰`a} fh weqta zekix`amzepnl deehvpy zcnl

dtbn mda qpkpy iptn lbrd dyrn xg` okynd zacp zlgza...lr daiagd o`vl lynxac da ltpy dilra...ricedl mda exzep dnk rce ip`v z` dpn jnn dywaa drexl el xn`

‡eke eilr daiag `idy :{cren ld` zcear lr d‰cae} .ea eyrpy mipc` od.mzyecw `ed okynd zyecw ceqiy d`xp l‰f eixac llkn dlerdelr xtkl ick lwyd-zivgn ozp l`xyin cg` lk ixdy .l`xyi lymewnd iptl ezeaiag lr ricedl icke {eh weqta y‰nk} eytpokynd-ipc` eyrp elld milwydne .{f‰h weqta i‰yxity enk}lk ly ezyecwn zraep okynd zyecwy `vnpe .okynd ceqi mdyziyrnd dpigan ik xnŸ p oiprd zxdadle---.l`xyin cg`e cg`lrtzdy i`ceea okynd zexvga xwia xy` il`xyid yi` ixddpikyd z`xyd mvrne oipad-itei zx`tzn dyecw ly zelrtzd`ed xacd ixd mipiiprd-ly-myxy zpigan mle` .mewnayeze` ly ezyecwa zyxyene dielz okynd zyecw lky .jtidlceqi ly mipc`d lk ixdy .eixag l`xyi lke il`xyid yi`z` ricedl jxrpy oipnd eze` ly mixetikd-sqkn eyrp okyndiptl miaiage miyecw l`xyi eid `l m`e .l`xyi ly mzag

okynl `eti` mewn did `l ,d‰a mewnd110onwl aizk dpde---. {bi:`l}mkipiae ipia `id ze` ik exnyz izzay z` j` xn`l i‰pa l` xac dz`e

mkycwn ‡c ip` ik zrcl mkizxcl :{‡eke j` d‰c} i‰yxite .eidzy t‰r`} dk`lnd zefixfa oifixfe oitecxokynd oipa ly‡eke diptn dgcz l` zay {. :{`id ze` ik d‰cae}‡eke mka izxgay epipia `id dlecb ze`d‰cae} .

:{zrclmkycwn ‡c ip` ik da zene`d`vnp l‰f eyexit itl dpde .ly mzyecwa `xw miiqe zaya okynd zk`ln zripna `xw gztct‰r`Š :l‰dfa mipiiprd xeyiw z` x`iay epxetq ‡re .l`xyioze` egcz `le exenyz izezay z` n‰n okynd zk`ln lr izievyze`d df elwlwz m`e {mkipiae ipia `id ze` ik} dliayad`xpe .‰mkkeza ipkyl okyn zeyrl mewn mey oi` {zay}

.110" k:dn l`wfgi lr i"yx oeyl f"tl oaeiziad mixtekn l`xyiy onfayxtekn"epizea` zia" mya w"ndia dpekny dn oaei cere .d"yr,"

:i"yxite ,dl:i dingpaepizea` zyecw zia `idy .

113

Page 122: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

oeikny .i‰yx zrca lirl x`eand xe`l c`n oaen exe`ayzyecwy oeikne ,l`xyi ly mzyecw `ed okynd zyecw ceqiy

Š y‰nk} zayd z` mzxinya dielz l`xyimkipiae ipia `id ze` ik...ikmkycwn ‡c ip`letz ixd zayd z` l`xyi ellgi m`y `vnp ,{‰

.okynd zyecwl ceqi ynyl mzyecw lkez `le ,dzbxcnn mzyecw,okynd oipaa wqrzdl ick zay llgl oekp oi`y i`ceea k‰`ezhiy lr wlegy o‰anx ‡re---.oade .okyn oi` zay oi` m`y

Š zln d`a `ly o‰anxl l‰qe .df weqt yexita i‰yxj`hrnl ‰xzeny ,zay zxinyn ytp gewit hrnl `l` ,okynd zk`lnn zay

zaya ezeyrl111xeqi` zn`ay i‰yx zrc x`iay `‰eb ‡re .Š zln xeziin ol `wtp `l zaya okynd zk`lnj`eheytn `l` ‰

t‰r`y xnel ,okynd zk`ln xg`l zay zxiny dazkpy ,`xwn lymlerle .zayd z` exnyz n‰n okynd zk`lna miweqr eidzy`wtp ytp-gewt xzidy o‰anx ly eyexitl i‰yx ly eyexit dcen

Š zln xeziin olj`zericd lkly `vnpe---.`‰eba d‰yr .‰fnxpy dne .zaya ytp gewit xzid lr mb fnxl `a dfd weqtdixd .lirl x`eand xe`l oiadl d`xp ,o`ka `weec df xacl`xyi ly mzyecwe ,l`xyi ly mzyecw `ed okynd zyecw ceqizayd z` ellgi `ly dxez dxn` okle ,zayd z` mzxinya dielzlkez `le mzyecw lwlwzz ixd ok eyri m`y ,okynd zk`lna`a df lre .l‰pk lkde .okynd zyecwl ceqi ynyl mzyecw

Š zlnn fnxdj`ly ytpd-gewit liaya zayd z` llgl xzeny ‰`ed x`yi l`xyi eze` ly eytp zlvd i‰ry epiidc .l`xyidf liaya wxe .okynd zyecwl dyecw ezyecw siqeze ,ezyecwala` .okynd zyecwl siqen `ed dfa ik ,zayd z` llgl xzen

.oade .xeq` `ed okle ezyecwn rxeb `ed zayd lelig mzq

{hi:l}**mdilbx z`e mdici z` epnn eipae oxd` evgxe .

.111`l` dhwp `l dxe`kl ,zaya dlin-zixa xzid mb o‰anx xikfdy dnezn`a la` .zay zxinyn hrnl xyt`y mixacd on `edy `nlra `nbecl‡re .‰alw-‰`lw zay ‡qn ‡r .`pixg` `xwn `l` ol `wtp `kdn e`l

.l‰nk`e .o‰anxa ahid

114

Page 123: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

:i"yxite'eke eilbxe eici ycwn did zg` zaa'edc x`an dix` xeba ." y"n i"yxl `iywmdici" iptl "mdilbxoi`e ycewa oilrn `de "

.y"r ,olek z` ycwn did zg` zaay i"yxit okle ,oicixendid `l ,'eke oilrnc `iyew jd e`l i`c `"ebd ixacn rnynmpi`y mixaca miilbxe miici yeciw zekld ihxta wqrzn i"yx

.minrt dnk xak izazky enke ,`xwn ly eheytn mirnyp

{ek:l}** 'ebe cren ld` z` ea zgyne :i"yxite .oink zegiynd lk'eke zipeei s"klirl yxity dn iptn df `iadl jxvedy xyt` .

" dgynd-ony ly onyd oidy {ck weqt}"wtiq epi` oixwird z` jeql,geynl dgynd-onya wtiq did ji` 'il `iyw did df t"ry .y"rl"fg ixac e`iada uxiz df lre .eilk lk z`e cren-ld` z`lk z` ekq `ly zxne` z`f .zipeei s"k oink dzid dgiyndyony hrnay `l` .onya wtiq did `l zn`a k"`y ,milkd ghy

.dfd hrna ice ,zipeei s"k oink eyr

{`:al}**eil` exn`ie oxd` lr mrd eldwie...dyn yyea ik mrd `xie'ebe epiptl ekli xy` mid-el` epl dyr mewekli xy` d"ca} i"yxite .

:{epiptlmdl eei` daxd zedel`ly `hg did lbrd-`hgy dfn rnyne .d`xp oke .d"yr 'eke eplrd xy` d"ca rnyn oke .dxf-dcear

Š {h:bl} t"dr dkxad z`f 'ta i"yxitnjzxn` exny ik.y"r ‰,'eke jiz`ved xy` d"c seqa {a:k} exzi 't i"yxa r"re

Š zxac lr exar lbrd-`hgay my rnynyjl didi `lepiidc ‰dl`y {k:al} onwl i"yxity dnn d`xp oke .y"r dxf-dcear.y"r zgcpd xir htynk siiqa epecp d`xzde micra e`hgyo`k jix`d o"anxdy t"r`e---.f"r `id zgcpd xir `hg ixdebidpn gkl `l` f"rl mi`hegd zaygn zligz dzid `l ik x`ald"c `k:al} onwl `"ebdn rnyny t"r`e ,d"yr dyn ly enewnaz` ecar seqaly d`xp n"n ,dfl dcen i"yxy {'eke mixeqi dnk

{g:al} aezky enk .ynn f"rk lbrdel eegzyie dkqn lbr mdl eyr'ebe el egafiet"kre .{'eke itykn e`a d"c c:al `"eba r"re}

oke .f"rc ediixfia` did lbrd-`hgy dcen o"anx s`y d`xp

115

Page 124: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{`k:al} aezky dnn d`xp'ebe dfd mrd jl dyr dn oxd` l` dyn xn`ie. :i"yxitedf `hg mdilr `iaz `ly cr jexqiy zlaq mixeqi dnkdywde .

bxdiy mi`hgd on dfd `hgd ik ipira oekp eppi`eŠ :o"anxxeari `le bxdiy azky dnn dpde .‰‡eke xeari `le mdilrji` mil`ey miax dpde---.ediixfia` t"kr e` f"r didy rnynskizy `zwinr `xial `nx `xbi`n drc-xec xacnd xec eltpd`xnd lk ike .lbrd-`hga elykp z"ne ipiq-xd cnrn ixg`t"kr exnyiy ick myex mdilr dyr `l mdipir ena e`x xy`opgz`e 'ta aezky dn t‰r x`al d`xpe---.ddnz` .xeng `hgn

{dl:c}ecaln cer oi` miwel`d `ed 'c ik zrcl z`xd dz` :i"yxite .ozpykmipezgzd z` rxw jk mipeilrd z` rxwy myke miriwx dray mdl gzt dxezd z` d"awd

'eke icigi `edy e`xe :{hi:d} zexacd 'i xg` aizkc cer y"re .z`'ebe sqi `le lecb lew ltxrde oprd y`d jezn...'c xac dl`d mixacd:i"yxite .

ianet eze`a ze`xdl siqed `le ‡sqi `leˆ `"czelbzdy `vnp df lkne .`le eiptl dzid `ly dcna ipiq-xda d`iyl dribd 'c cegiiipy md rxde aehd ik reci ceqi dpde .mlerl eixg` didzdpde .ef znerl ef ly qgia dfl df miqgiizn xy` zegekikŠ :{rxi` `le d"ca d:d} zea` 'qna aeh-mei zetqezd oeylcg`yke .miaie` ipyk df mr df mihhewzn rxd xvie aehd xvieil` dzlk ik eze`xa ecnr lr wfgzi gvepn zeidl aexw odnmixac exacie ewfgzi ozxiht zra miyp`d on daxde drxdoiprd `ed jky d`xpe .‰'eke mi`ixa md el`k miaehdcna 'c cegii zelbzdl l`xyi ekf dxez-ozn zra .lbrd-`hgamlv` xxerzp `teb df meyn `weece .mlerny dlecb xzeiddryay jxcd `id jk ik .'c cegii ly jtidd `edy f"rc `xvirxd-xvi lczyd drya da ,xexiad zilkza mdl xxazd 'c-cegiiydid jke .f"r epiidc ipyd dvwl mxiardl dnevr zelczydik `yz-ik 'ta i"yxita epivn jk zn`ae---.lbrd z` ecaryenk .ohy ly egkn mi`xep miyrn i"r mdl `a lbrd-`hg

:{yyea ik d"c `:al} i"yxityjyg zenc d`xde mlerd z` aaxre ohyd `a'eke dyn zn i`cee xnel `iaeaxre dlit`eyi`d dyn df ik d"ca my oke .

:i"yxitminyd riwx xie`a eze` mi`yepy ohyd mdl d`xd dyn zenc oinkoke .

116

Page 125: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

:{dkqn lbr d"c c:al} i"yxity dnaxr itykn e`a xeka xe`l ekilydy oeikax...'eke mityka ede`yrely ereiq gkn egilvd mdityky d`xpe .

:{oxd` `xie d"c d:al} i"yxita `ed oke .ohydgex ea didymiig...'eke ohy dyrn gilvdy d`xe{e:al} 'ky dna oiprd `ed oke .

'ebe zeler elrie zxgnn enikyie :{enikyie d"c} i"yxity ,ick mfxf ohyde`hgiycnrnay oeiky .l"pd itl oiadl d`xp df lk dpde .

df znrl ,'c-cegii zxkd oipra dabyp dbxcnl eribd ipiq-xd'r dpde---.l"pke f"ra m`ihgdl d`xep zelczyd ohyd lczyd

{a:k} exzi 't'ebe mixvn ux`n jiz`ved xy` jiwel` 'c ikp`i"yxite . :{'eke jiz`ved xy` d"cqa}dt oegzt ozil ‡jiwel`ˆ cigi oeyl xn` dnle

`lˆ ziev mdl `l ‡jnra jt` dxgi 'c dnlˆ xn`y edfe lbrd dyrna `ixebipq cnll dynlmkl didi...ical il `l` ‡dfnxp lbrd-dyrn lr zelvpzddy `vnpe .

Š zxac mvra‡c ikep`zxac mvray zeevn x`ya epivn `ly dn ,‰.devnd lr xearl cizry inl zelvpzd dxezd epl zfnxn devnd

" d‰awd xn`y dryd dpdy .l"pk oiadl d`xp oiprdeikep`,"mdl rxwy l"pk opgz`e 'ta zxkfpd dryd `id `id dxe`klo`k ahid ‡re} 'zi ecaln cer oi`y e`xe mipezgze mipeilr'a ly daygnd zlilyl `a "'c ikep`"y exzi 'ta i"yxitazelbzd ze`ltp lk f` e`xy dny lirl x`azp xake .{zeieyxaehd lk znerly ,lbrd-dyrn mdl "mxb" xy` `ed ,'c cegiidfnx o`k `weecc l"i okle .f"ra m`ihgdl ohyd lczyd ,`eddmvry meyn ,devnd zxac mvra deevnd lr xaer©l zelvpzd dxezd

.dxiard z` "dnxb"y `id ixd devnd

{hi:al}**xdd zgz mz` xayie zgld z` ecin jlyie. :i"yxite dxez dxn` zevnd on cg` `edy gqt dn xn`{bn:ai `a 't}oa lkŠ

mdl dppz`e mixnen l`xyi lke o`k dlk dxezd ‰ea lk`i `l xkpdfn rnyn .gqt oaxw lke`dy enky ,miycw zlik`l dnec dxezd cenilyixac z` qipkn dxez cneld k"enk ,eirn jezl zqpkp dyecwd

{h:n milidz} y"nke ,eirn jezl dxezdirn jeza jzxeze112.

.112`"wla ahid 're .diipyd dxrd {`i:ek} izwga 't lirl izexrd 'r

117

Page 126: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

zeidl oicd on `al eicc" :`"eba dywdy dn ayiil d`xp f"tlek"`e dlik`d wx cenild cneynl xeq` epi` gqt dnc oecpk."'eke zegeld z` xay dnle xzen ok mb cneynl dxezd cenilzlik` m`e ,dlik` enk zn`a `id dxezd cenil l"pd itl ixdydidi dxezd cenily e"wn cenll yi xity xnenl dxeq` gqtd

.r"ve .el xeq`

** ldwie zyxt **

** {`:dl}'ebe dyn ldwie :i"yxite .mixetkd mei zxgnl'eke exeac it lr oitq`p od `l` micia miyp` sqe` epi`y lirtd oeyl `ede xdd on cxiyk.ipyde .ldwdd onf zriaw cg`d .mipiipr ipya o`k wqer i"yx

" zln wecwcldwie,mipiiprd ipy oia xyw oi` dxe`kle ."hrnky wcwcl yi cere .ligzn ixeaic ipyl mwlgl l"edejxc lr---.dx`al jxved dnle lirtd 'l `ed "ldwie"y `hiytonf z` reawl `id i"yx zpeek xwiry l"i ile` zvw yexcd

" didy ldwddxdd on cxiyk mixetkd mei zxgnldnl dix` xeb 're} "wecwcd xe`a `iad eyexit z` wfgl icke .{df x`al jxved

" lirtd 'l `ed "ldwie"yexeac it lr oitq`p od `l` micia miyp` sqe` epi`y"`hg zxtk ixg` i"pa avnl znledd `id ef dbixcny .dyn lyzlrn lr dxen cgi oitq`py dny .zeipy zegel ozne lbrdjixv did `le dyn ly exeaic it lr dyrp dfy dne .zecg`dmvra `idy dyna zewiacd zlrn lr dxen df ixd ,gka mtq`lmzbixcnl ribn df oi` z`f lkae .d"awd oevxa zewiacd zlrn

{a:hi exzi} aizk myy z"n iptlyxdd cbp l`xyi my ogie xacna epgie. :i"yxitecg` ala cg` yi`kdxenb zecg`a mztiq`y d`xp myy ."

itly ,etq`zp `linny `l` dyn ly exeaic it lr dzid `llbrd `hg xg` o`k k"`yn .mdl ie`x did jk zi`lird mzbixcn

ixde ogly ixd opgei iax xn` :'en oiyeciw 'qn r"re .'d wxt `ipz .'eke ogly ixd d"c i"yx y"re .lek`l dt epl oi`e oikq ixde xya

118

Page 127: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.dyn ly exeaicl ekxved

{ek:dl}**z` eeh dnkga dpz` oal `yp xy` miypd lkemifrd :i"yxite .oze` oieeh mifrd iab lrny dxizi zepne` dzid `idd`xp .

" aezky dnn `ed weicdy xnel oi`ymifrd z` eehlrn rnync ,"{mifre d"c c:dk} dnexz 't yixa yxit i"yx ixdy ,mdiab

epiid okynd zacpa my dpnpy "mifr"ydvep`le mifr ly " zln o`k aezky dnn dii`x oi` k"`e .y"r mnvr mifrmifrd"

" aezky dnn `ed weicdy d`xp `l` .mifrd iab lrn eehylke dpz` oal `yp xy` miypddnkgai"yxit oke .dxizi dnkg rnync ,"

'nba i"yxity dne .{oal `yp d"c} 'hv zay 'qn `xnba `icdlŠ aezky dnn `ed weicdy {'eke mifra sehy d"c} "cr myz` eeh

mifrd`l` mzd i"yx i`w `lc l"i .y"r rnyn mifr ly oteba ‰dieeh dny dnda iab lrn dieehc xn`y opgei 'x ixac yxtleehy okynd zk`lna epivnc `dn dil gkene .z`hg dilr aiige

" aizkc ,dieeh ixwn ikdac jgxk-lre .mifrd iab lrnz` eehmifrddieeh jxc oi` xn`c dizeek l"iiwc `pdk axl la` ."

opiwiic mifrd lrn eehy dn dicicl ,ip`y dxizi dnkge ,jka" aizkcn dil dpz` oal `yp xy` miypd lkednkgad`xpy enke ,l"pke "

.y"yx y"re .{dxizi dnkg d"c} "cr my i"yxitn

{my}**mifrd z` eeh dnkga dpz` oal `yp xy` miypd lke. :i"yxiteoze` oieeh mifrd iab lrny dxizi zepne` dzid `idxewn ‡r .

ef dxizi dnkga eynzydy x`ean myy {‡hv} zay ‡qna eixac`le ,mifr ly zepeilrd zerixi ly mihegd zieeha `weecy‰re .zepezgzd zerixi ly ‡eke onbx`de zlkzd zieehalk repnl zlrez ef dnkga yiy x`iay `‰yxdn zecb`-iyecig,dieehd zrya dy`l d`neh rx`z elit` ixdy ,d`neh ly zexyt`dne .ig-lral xaegn ecera d`neh lawn dndad-xry oi` ixd`‰yxdn my x`ia ,zepeilrd zerixia `l` jka elczyd `lylr fnxl `ay d`xp epeyl xvew jezn xy` ,mixn` xeviwaitl oipra wqrzdl epl gipd mewne .d‰yr ,mixzqp mipiipr

119

Page 128: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

,zepezgzde zepeilrd zerixi oia lcadd z` oiadl ,epkxcn‰n `lde .dlibx diieha eeh el`ae ,dxizi dnkga eeh el`ayick mifrd iab lrn odiheg z` zeehl zepezgzl liren didmihegd z` s` eeh `l dnl k‰`e .d`neh ly zexyt` lk repnlseq `ly d`xp mle`---?mifrd iab lrn zepezgzd zerixi lydxizi dnkg zkxvne zyxec zepeilrd zerixid zyecwy xaczerixid ly opiipr okezy `l` ,l‰f `‰yxdn ixack ,oziiyraozk`ln z` zeyrl zeehd miypl gk zpzepd `id zepeilrddnexz ‡ta} zepeilrd zerixia aizk ixd .dnkg-zexizia

{h:ekld`d ipt len l` ziyyd drixid z` zltkelen l` d‰c} i‰yxite . :{‡eke gztd cbpk gxfnay jqnd lr letke ielz did dagx ivgdrepv dlkl dnec

dipt lr sirva dqekndly oipr `ed el`d zerixid oipry ixd .drixid ly ltk eze`a laben df fnx ly enewn oi`e .zeripvly oipr zipeilrd zerixi ly zkxrnd lky `l` .cala ziyydsirva dipt z` dzqk dlk m` ,jnvra rbd .oda yi zeripv?zeripv o`k yid ,zerepvd jxck dzqk `l dteb xziy ceraly ciwtz dyniy el`d zerixid zkxrn lky jgxk-lr `l`drixid ly ltk eze`a xzeia `hazd dfd ciwtzdy `l` ,zeripv,zeripva diyealn lky dlkl dnec okynd did dgkny ,ziyydzcn ly dizelebqn dpde .xzi-zeripvl sirva dzqk dipt s`e{a:`i} ilyna y‰nk ,dnkg icil d`ian zeripvdy `id zeripvd

dnkg mirepv z`ednkg znxeb zeripvdeŠ dpei epax yexit y‰r .‰dilral113did owqry drya ,zeehd miyp oze`y d`xpe .

ixd ,lirlck zeripv `ed opiipry ,zepeilrd zerixid ziiyraz` on`l egilvde dxizi dnkgl ekf zeripv ipiipra owqr gknzerixia did owqry drya k‰`yn .mifrd iab lrn zeehl odicizeehl ocia dlr `l ,zeripv ly oipr opiipr oi`y ,zepezgzdly zexyt` repnl zlrez dfa didy t‰r` ,mifrd iab lrn

.d`neh

.113mikgn drpva ecenlza rbid lkeŠ a‰i ‡ld b wxt z‰z ‡ld m‰anx d`xe .‰dnkg mirepv z`e xn`py

120

Page 129: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{g:gl}** ld` gzt xy` z`avd z`xna...zygp xeikd z` yrie

cren . :i‰yxitezehywzn odyk oda ze`exy ze`xn ocia eid l`xyi zepa...lry lkd on ilr oiaiag el` ik law d‰awd l‰` rxd xvil miieyry iptn oda dyn q`en dide

‡eke mixvna zeax ze`av miypd ecinrd mdiciolaiwy x`al xyt` d`xpe .,mixvna ze`av cinrdl ,devn `cg eda ciarz`e li`ed d‰awdxn`nk ,okynl xeik odn zeyrl ,`pixg` devn eda ciarzilitl x`ean xzei oiprd d`xp mpn`---.y‰r ‰fiw zay ‡qna l‰fg,l`xyi ly mzyecw `ed okynd zyecw ceqiy lirl izcqiy ceqid‡r} l`xyi epnp mday milwyd-i`vgn eyrp okynd-ipc` ixdyelrty elld ze`xndy l‰i df t‰re .{eh:l lirl izexrd ahidixd ,okynd zk`lnl milwy eaxd k‰ire ,l`xyia miyi` zeaxdldplrtz i`ceeay ,okynd zk`lnl lawzne d`p xzei xac jl oi`

oade .okynl dyecw siqedl elld ze`xnd114.

** icewt zyxt **

{`k:gl}** ‡eb zecrd okyn okynd icewt dl`.d‰c} :i‰yxite :{okyn okyndl`xyi ly mdizeper lr oipaxeg ipya okynzpy ycwnl fnx minrt ipy.

dfi` oekyn epnn gwel exiagl sqk delnd mleray bdepa dpd`le dxfga etqk lawl delnd dvxi m`y .sqk-deey `edy utgsqkdy .deldy sqkd zxenz oekynd z` gwi ,delnd cia dididf zgz df qpkpe ,sqk-deey ,cg` beqn mdipy oekyndemdizeper lr okynd okynzpy dfa wcwcl yi okle .ezxenzkji` ,e‰g mca`le l`xyi z` zgwl d‰awd dvx m`y .l`xyi lyokynde l`xyi-mr dxe`kly ,mzxenze mdizgz okynd z` gwio`kny `l` .l‰pd sqk-deeyde sqkd znbeck ,cg` beqn mpi``ed okynd zyecw ceqiy lirl x`eand ceqil reiq cer d`xp.{g:gl cere eh:l lirl izexrd ahid ‡r} l`xyi ly mzyecw

.114197 'nr ,c ze` `yz-ik 'tc '` dgiya 'e wlg y"ewla dpey xe`a 'r .oldle

121

Page 130: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

gwip dti okle .l`xyi-zyecwn dyrpd dnybd oirk `ed okyndy.oade .cg` beqn mdipyy ,oekyn xeza l`xyi zxenz okynd

{my}** ‡eb zecrd okyn okynd icewt dl`.d‰c} :i‰yxite :{okyn okyndl`xyi ly mdizeper lr oipaxeg ipya okynzpy ycwnl fnx minrt ipy.

:{zecrd okyn d‰cae}ixdy lbrd dyrn lr d"awd mdl xziey l`xyil zecrmdipia ezpiky dxydmpd cg` `xwn ly eiwlg lky wven ceqi dpd .

,xeyiwe xeaig ly mirav llya ,ahid mixyewne mixaegnl‰f i‰yx iyexit lky ceqi cere .mixzqpe miwenre miielblky myke ,`xwnd zpeek mvr ly miielb `l` mpi` `xwn lr`xwn lr i‰yx ixeaic lk jk ,mixyewne mixaegn `xwnd iwlgx`eane heyt df lke .xeyiwde xeaigd zilkza mpd cg`i‰yx iyexitay xeyiwe xeaig ly miptd miray one---.oiirnldyrn lr d‰awd xziey dn ixd .oldlck cg` ot d`xp ,l‰pdelyki ik s` enr ‡c yehi `ly wdaen oniq `ed `ld ,lbrdz`xyd `ed dfd oniql oniqde .lbrd dyrnk xzeia xengd `hga

Š i‰yx oeylk ,okyna dpikydmdipia ezpiky dxyd ixdy‰115,mle` .ly epevx l`xyi miyery onfa `l` dlbpe d`xp epi` df oniq,lekiak mewn ly eqrk xaebe ,`hga miaxny zra la` .mewngwel z`fk zrl ,e‰g enr z` cinydl ‡zi eiptl daygna dlered`xpe .l‰pd i‰yxitk oekyn zxeza eppian okynd z` d‰awdixd ux`a dhnl .dlrnl zg`e dhnl zg` ,letk oniq yi dfaymi`hg lr s` xzeel d‰awd okeny oniq eze` z` mi`ex eppi`zwzepn-izlad dad` dze`y be`cl epilre .xzeia milecbditlk dlrnl la` .epkxc z` owzp `l m` ,wzpdl mpn` zcnerepycwn z` epnn gwel d‰awd ixdy .jetd `ed oniqd `iny`l` ,exiwtn epi` oekyn gweld deeln dpde .oekyn zxeza`ed aiige ,oekyn dpew aeg-lra ixdy ,ahid ea lthn `axc`

jxevd zrl eze` xifgdl lkeiy ick ezeixg`a116zrae .

.115Š {g:dk} lirl aezky dna eixac xewnemkeza izpkyeoekyiy epiidc ‰ .eade` zpekya xebl xgead mc`k mdipgn rvn`a

.116 .oekyn dpew d‰c my i‰yxitae ‰`l migqt ‡qn ‡r

122

Page 131: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

oniqd z` elv` axwn d‰awd ixd ,‡zi eiptl qrkd zexabzdff epi` dfd oniqd oexkf df i‰re ,ea lthne edpewe l‰pddyrnk miyrn lr s` xzeel d‰awd `ed okene ,‡zi eiptln

.r‰ve .ote`e mipt meya enr z` yehi `le ,lbrd

** ** `xwie zyxt

{`:a}**'ebe dgpn oaxw aixwz ik ytpe:i"yxite .acpzdl ekxc in eytp aixwd el`k eilr ip` dlrn d"awd xn` ipr dgpny‰n itl x`al d`xp .

{`i:fi} zen-ixg` 'taxtkl gafnd lr mkl eizzp ip`e `id mca xyad ytp ikxtki ytpa `ed mcd ik mkizeytp lr :{xyad ytp ik d"c} i"yxite .ly

lr xtkze ytp `eaz mc`d ytp lr xtkl gafnd lr eizzp jkitle dielz `id mca dixa lkytpdig-lrad mc z` lawn d"awdy ici-lr xtkn oaxwdy ixd .

're ,h:` `xwie 't o"anx 'k df oirke} aixwnd ly enc zxenzdpi` ixdy ,df lk oi` dgpna dpde .{d"v devn jepigd 'qo`k oi`y t"r`y .‰ytpŠ o`k aezkd xn` dfly d`xpe .ig-lraaixwd el`k eilr dlrn d"awd n"n ,ig-lrad ly enc `edy ytpddaiyid y`x iptl dl`d mixacd oirk izxn`e---.eytp z`dgpn aixwndy dn ik siqede .mdnr mikqdy d`xpe `"hilyt"r` ik .mrh xaca yi eytp z` aixwd el`k aezkd eilr dlrnn"n ,ely zgz miaixw eixai`e enc eidiy ig ytp aixwd `ly

aixwdmglenvr z` aixwd el`k aygp dfae .eytp-iig `edy gafnd iab lr ence117‰ytpŠ aezky dn oiadl yi f"ktle---.

lv` lirl aezk ok `le ,ipr ly epaxw `edy dgpnd lv`fi weqta} i"yxit ixdy .ipr ly oaxw k"b `edy serd-zler

Š eitpk z` mb serd mr oixihwny {eitpka d"cray gafnd `diy ick ly epaxwa xcedneipr‰,ipr ly oaxw `id serd-zler m`e .y"r

.x`ean weligd l"pd itly `l` ?elv` mb ‰ytpŠ aezk `l dnloaxwd-ilra ly dzeipr iptn e`l ,dgpnd lv` ‰ytpŠ 'ky dfy

.117s` dwcvd zlrn oipra {f‰l wxt `‰wl} `ipz ‡re mixehd-lraa o`k 'rleki did el` zernae li`edŠ :l‰fe eitk ribin dpdp epi`y ina

.‰‡dl eytp iig ozep ixd zipeigd eytp iig zepwl

123

Page 132: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

jxved okle .l"pke ig-lra ly oaxw epi`y iptn `l` ,aezkaixwndy oeik n"n ig-lra epi`y t"r`y cibdl ‰ytpŠ aezklz` aixwd eli`k `ed ixd eci dbiyd xy` z` `iade ipr `edlefa zipwp `idy t"r` ,serd-zler lv` k"`yn .l"pke eytpjxved `le .o`ve xwa enk ig-lra `id ixd n"n ,ipr i"r

.‰ytpŠ elv` aezkl

{i:c} giyn odk z`hga aizk** minlyd gaf xeyn mxei xy`kdlerd gafn lr odkd mxihwde:{c‰`a mxei xy`k d‰c} i‰yxite .

minlyl eyiwdl `l` o`k yxit `ly minlyd gafa yxit dn ike...mlerl mely minly dnemlerl mely df s`migafd lky k‰za yixcy b‰r s`eŠ :azk `‰ebae .

xzei md minly n‰n...zeny`e ze`hg elit`e mlera mely md...zepaxw x`yn mlera melymely `ed giynd odk xteixnbl minlyd enk mleraoiadl d`xp oiprde .d‰yr ‰

‡re} oxd` mewna cner `ed ixd xec lkay giynd odky meynzea`} l‰f exn` oxd` lr dpde .{al:fh zen-ixg` ‡tl izexrdxac xikfd i‰yxe} ‰mely scexe mely ade`Š {a‰i dpyn ‡` wxteyexit r‰re ,g:cl dkxa ‡tae hk:k zwg ‡tl eyexita dfdyrp oxd` mewna cnerd lecbd-odkd m`y d`xpe .{e:a ik`lnlxqg mely daxde ,ie`xk eciwtz `lnn epi` ixd ,`hga lwlewnk‰g` m`e .zeaxdl ezlekia didy melyd-ax znerl ,mlerd only eciwtzl `ed xfeg ixd ,el xtkzne giyn-odk z`hg `ianoaxwd z` `weec okle .mlerl xfeg mely daxde ‰mely ade`Š

.minly oaxwl aezkd eyiwd ely

** {fi:c} ldwd z`hg zyxta aezkz` ‡c iptl minrt ray dfdezkxtd ipt . :i‰yxite dlrnle {e:c giynd odkd z`hg iab}`ed

zkext ipt z`ˆ xne`ycewdely `ilnt dgxq dherin m` dpicn eilr dgxqy jlnl lyn ‡e‰g mlek e`hgyn ycwnd lr mewnd zyecw my oiicr giyn odk `hgyk o`k s` zniiwzn

.dyecwd dwlzqpceqiy lirl x`eand ceqil reiq cer o`kn d`xpezyecw z` mixveid mdy ,l`xyi ly mzyecw `ed okynd zyecwxy`k okle .{`k:gl ,g:gl ,eh:l zeny ‡qa izexrd ahid ‡r}

124

Page 133: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

on dyecwd wlzqzy minxeb md ixd ,`hg i‰r mzyecw milwlwnoade .mdly dyecwa zyxyen okynd zyecw zn`a ixdy ,okynd

** ev zyxt **

{e:e}**dakz `l gafnd lr cwez cinz y` . :i‰yxitey` da xn`py zexpd z` da oiwilcny `id ‡cinzˆ da xn`py {k:fk zeny}xp zelrdlˆ

cwez oevigd gafnd lrn `id s` ‡cinzdn t‰r oiadl d`xp oiprd mrh .zyxt dxg`zpy dn ayiil {`:l zeny} devz ‡ta epxetqd x`iay:l‰fe .dnexz ‡ta okynd ilk x`y mr dazkp `le zxhwd-gafnoiprd didy enk epkeza l-`d oikydl ea dpeekd dzid `l ikŠziaa eceak d`xn cixedl epiipr did `l mb...milkd x`yal-`d z` cakl gafnd df oipr did la`...zepaxwd dyrn oiprk‡xe o‰anx y‰re} ‰‡eke enr zcear oevxa lawl e`ea ixg` ‡ziep`e ,zxehwd oipr ceq z` epcnll epxetqd `a dpde .{iigamdy ,zepaxwd ipiiprn cakp oipr mb eixacn micnl ep`vnp

milirendziaa ‡zi eceak d`xn cixedlaizk dpde . {b:ck} xen` ‡ta dxepnd oipra‡ebe eze` jexri zecrd zkxtl uegn.

:{c‰`a} i‰yxitedpikydy mler i`a lkl zecr `edy iaxrn xp lr eyxc epizeaxe‡eke l`xyia dxeylr dcirn dxepndy lirl x`eand itl `vnpe .

mzlreze mgkn edfy ,zepaxwd gka okynl dcxiy dpikyd dze``weec dxepnd z` miwilcn df meyny d`xpe .l‰pk zepaxwd lydpikyd lr dxepnd dcirny oeikny .zepaxwd-gafn ly y`amy ¦ ¥n `weec dewilciy dl ie`x ,zepaxwd ly mgka okynl dcxiymyke .y`d dze`n `id dzecr ly dxewn ixdy ,zepaxwd lydielz dxepnd ly dzecr xewn ixd zizaygnde zipgexd dpiganyzwlcdl y`d xewn ziyrnd dpigaa mb jk ,zepaxwd-gafnaixg` dpde---.zepaxwd-gafn ly y`dn zeidl dkixv dxepndy‰nk ,zxehwd z` mixihwn f` ,gafnd-y`n dxepnd z` miwilcny

{g-f:l}miaxrd oia zexpd z` eaihida xwaa xwaa minq zxhw oxd` eilr xihwde‡ebe dpxihwi miaxrd oia zexpd z` oxd` zelrdae dpxihwimrh zzl d`xpe .

,dwlcd e` dahd e` ,dxepnd mr wqr yiy dryay .l‰pd lk t‰r

125

Page 134: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dryd `id okle .l`xyia diexy dpikydy zecrd-zcbd zryk `id`ed zxhwd oipr ixdy ,zxhwd zxhwda dpikyd z` cakl die`xd.l‰pd epxetqd ixack ,okynl e`ea ixg` ‡zi l-`d z` cakldie`xd dryd `id epipia ok` dpikydy zecr epl yiy dryae

.dpikyd ceakl zxhw xihwdl

{b:g} mi`elnd oipra aezk**ld` gzt l` l ¥d §w ©d dcrd lk z`ecren :i‰yxite .daexnd z` hren wifgdy zenewnd on cg` dfd`xpe .

mzyecw `ed okynd zyecw ceqiy lirl x`eand itl zvw oiadlmday milwydn eyrp ,eceqi mdy ,okynd ipc` ixdy ,l`xyi ly,g:gl ,eh:l zeny ‡qa izexrd ahid ‡r} l`xyin cg` lk epnpdid leki df meyny l‰ie .{fi:c `xwie ‡tae ,`k:glixdy ,daexnd l`xyi zcr lk z` wifgdl hrend okynd-xvg.l`xyin cg` lk ly ezyecwn ziyrpd dnybd oirk `ed okyndlk ly enyy ,mdn cg` lk wifgdl okyna mewn yiy i`ceea okle.okynd zyecw llkn cg` hxew lr lekiak meyx `ed ixd cg`

oade .ea mewn el yie118cnrna i‰pal dyn xn` dpde---. {d:g} dfd `ltpdzeyrl ‡c dev xy` xacd df :i‰yxite .e`xzy mixac

‡eke dyer ip` ig` ceakle iceakl exn`z l`e zeyrl d‰awd ipev mkiptl dyer ip`y.`ed ixd dpedkd xzka oxd` z` xizkdl dyriy dn lky epiidccnrna ahid wecd df xn`ny d`xpe .d‰awdn ieevd it-lr dyermzyecw gka wxy ,l`xyi mr zyecw lr cirn cnrndy .dfdz` wifgdl hrend mewnl xyt` did okynd zyecw z` dxviydeev d‰awdy dyn mdl xn` df cnrna `weece .l‰pk daexnddcrd lky t‰r` xnelk .dpedkd xzka oxd` z` xizkdl eze`zyecwl mzekiizydn zraepd zine`le zillk dyecwa miyecw mlk

.118 {h:b} ryedia y‰na ahid oiirl yiernye dpd EyŸb l`xyi ipa l` ryedi xn`ie‡ebe ‡c ixac z` :i‰yxite .hren wifgdy zenewnd on cg` df .oex` ica ipy oia mlek z` mvnv

daexnd z` {i weqt} eixg` aizke .mkaxwa ig l-` ik oercz z`fa ryedi xn`ie‡ebe :i‰yxite .o`k oinvnevn mklky mi`ex mz`y dnazlekiy aezk `l ixd .

`l` {`ed ok i`ceeay t‰r`} ‡zi mvnvnd zleki lr ze` `ed mevnvdŠ yiy ,l`xyi ly mzyecw lr ze` `idy ig l-`mkaxwa .oade .‰

126

Page 135: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

mc`y ziyi`e zihxt dyecw ly oipr mb yi ixd ,dne`d zea`yciwy ine .miaehd eiyrn ici-lr dxizi dyecw envr z` ycwn.ycewa zxyie mrn mxeiy el ie`x z`fk dxizi dyecwa envr z`zillkd dyecw lr cirnd dfk cnrna `weecy d`xp oklezihxtd ezyecw zekfa oxd`a xga d‰awdy dyn mriced zine`lde

.ziyi`de

{f:g}** ct`d z` eilr ozie lirnd z` ez` yalieayga ez` xbgieea el ct`ie ct`d.xzi-zty ea yiy d`xpy weqtd seq a‰v .

{`l:gk} devz ‡ta y‰n t‰r x`al d`xp mle`cet`d lirn z` ziyre‡ebe :i‰yxite .dxebgl eilr ozip cet`dycet`d iciwtzn cg`y ixd .

.enewna lirnd z` wifgzy dxebg xeza cet`d-ayga ynzyiy `edŠ mya lirnd `xwp oklecet`d lirnepewiza cnery lirnd `edy ‰

ipy ciwtz cer cet`l yiy i`ceeae .cet`d ly ezxebg i‰r{g:gk} devz ‡ta aezky enke .envr lecbd-odkl heyiw `edy

‡ebe eilr xy` ezct` ayge :i‰yxite .odkl edpwzne ect`n `ed eci lry xebgeehywne.`ed jk l‰pd `xwnd xeryy xnel yi el` zerici t‰re .

Šct`d z` eilr ozie lirnd z` ez` yaliez` oxd` z` yialdy ixg`y ,‰Š k‰g`e .cet`d z` {lirnd lr} eilr ozp ,lirndayga ez` xbgie

ct`denke ,cet`d-ayg z` xywy i‰r {lirnd z`} eze` xbgy ,‰Š k‰g`e .{`l:gk zeny} i‰yxityea el ct`ieowize c©t ¨ y ,‰

eteb lr cet`d z` aiyedy epiidc ,cet`a {oxd`l} el hyiwe.heyiwle ceti`l el `diy zpwezne zxceqn dxeva

{cl:g}**  mkilr xtkl zyrl 'c dev dfd meia dyr xy`k. :i"yxite'oerh lecb odky cnlle mixetkd mei dyrn df 'xtkl' dxt dyrn df 'zeyrl

dxtd z` sxeyd odk oke 'eke k"dei mcew dyixtipyay x`al d`xp .mi`elnd jildz oirk ycgn xearl odkd aiig el`d zeipncfdepiidc ,mcw inia dpedkl eipae oxd` eqpkp eci-lr xy`inia eipae oxd` eyxtedy enk mini zray ezian yxteiyzcearay .dkk `ed el`d zeipncfd 'a ly mcegie---.mi`elndixdy .dielib-`iya dlecb-dpedkd zyecw dlbzn mixetkd-mei

127

Page 136: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

odk zcearn daxd dpey b"dk zcear oi` dpyd-zeni x`yalecbd odk ici-lr `id meid zcear lk k"deia wxe .heicdoirk xeariy dxez dzeev df lre .`aekirle `weecdxtd ztixy oipre---.dfl opekzdl ick ycgn mi`elnd-jepig

da ielz ixdjyndz`hg-in zxdh icrla ixdy .dpedkd oipr odky `vnpe .ycwnd zcear lk lhazze mixedh mipdk eidi `ldlwye .dpedkd oipr lk z` jiynne miiwn `ed dxtd z` sxeydodkd z` dzeeve .oipr ly ezxivik oiprd-jynd z` dxezjildz `edy mi`elnd jildz oirn ycgn xeariy dxtd z` sxeyd

.dpedkd zyecw zxivi

** ipiny zyxt **

{c:i}** ee`y eaxw mdl` xn`ie...otvl` l`e l`yin l` dyn `xwidpgnl uegn l` ycwd ipt z`n mkig` z`z` e`y d‰c} i‰yxite .

:{mkig` iptln znd z` xard exiagl xne`d mc`kdlkddgnyd z` aaxrl `ly .Š oipr i‰yx hwp `ly d`xpdlkdzn`ay `l` ,`nlra lyn mzqk ‰

y‰re {h:ek} dnexz ‡ta eyexitn d`xpy enk ,dlkl okynd lynp.izexrd

{ai:i}** xnzi` l`e xfrl` l`e oxd` l` dyn xaciemixzepd eipa‡ebe dgpnd z` egw . :{mixzepd d‰c} i‰yxites`y cnln dzind on

xn`py `ed lbrd oer lr dzin dqpwp mdilrˆ {k:h mixac}c`n ‡c sp`zd oxd`ae ‡py mipa ielk `l` dcnyd oi`e ‡ecinydlˆ {h:a qenr}ly ezltze ‡lrnn eixt ciny`e

‡eke dvgn dlha dynawr ‡tae {xfril` ‡x d‰c} o`k `‰eb ‡re .rxf `la eipa ezny oxd` ly eyper `ed df xacy x`iay {k:h}dn y‰r ,mdia` oera mipad eyprp ji` zeywdl yiy dne}yprpy df oipra `weec oxd` ly eyper did dnl a‰ve .{uxizy{c:al} `yz-ik ‡ta y‰n itl x`al d`xpe---.eipa zzin i‰r

gwie{oxd`}‡ebe dkqn lbr edyrie hxga eze` xvie mcin d‰c} i‰yxite . :{dkqn lbrax axr itykn e`a xeka xe`l ekilydy oeik...yie mityka ede`yre

128

Page 137: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

my did dkin mixne`...xey dlr xey dlr dyn ea azky qhe my ecia dide...ekilydelbrd `vie xekd jezl.lbrd zeyrl oxd` oeekzp `l llkay ixd .

{a:al} y‰nk .mrd ea ewqrzi `ly oxd` lczyd mbemdil` xn`ie‡ebe mkiyp ipf`a xy` adfd infp ewxt oxd` :i‰yxite .miypd eala oxd` xn`

‡eke dyn `ai jk jezae xacd akrzi `ny odihiykza miqg miclidecer aizke . {d:al}xgn ‡cl bg xn`ie...eiptl gafn oaie oxd` `xiebg d‰c} i‰yxite .

:{xgn ‡cledecariy mcew dyn `ai `ny meid `le...mipea md m` xn`e d`x ceredpea ip`y jezn zg` zaa dieyr ozk`ln z`vnpe oa` `ian dfe xexv `ian df gafnd z`

`a dyn jk oiae jk oia izk`lna lvrzne eze`oxd` ly ewlgy d`xp f‰ktle .jxvedy `l` ,libxd oaena ‰`hgŠ zpigaa did `l lbrd-dyrna

dyrn dyry iptn dxtkl oxd`epnn `viy`nbece---.rx xac {g:ak `yz-ik ‡t} dwrnd oipra y‰nn d`xp dfljbbl dwrn ziyre

jziaa minc miyz `leepnn ltepd leti ik :i‰yxite .`l k‰tr`e letil df ie`xaiig i‰r daege i`kf i‰r zekf oilblbny jci lr ezzin lblbzzoipra d`xp oke .

md ixdy ,ax axrle l`xyil ie`x did `hgd mvr ixd .lbrdmde ,{ekli xy` d‰c `:al `yz-ika i‰yxity enk} el ee`zdmy y‰nk ea egnye edecar mde ,lirl xkfpk mdityka ede`yrmdn uaiw `edy ,oxd` ly eci lr oiprd lblbzpy `l` .{e:al},l‰pk xekd l` adfd z` jilyd `ede ,{a:al} my y‰nk ,adfd`aiy xyt` did `l df lky d`xpe .l‰pk gafn eiptl dpa `ededf lk itl d`xpe---.daeg ly dn-cv ea didy `l m` eci-lroxd` ly ewlg l` mi`znde ie`xd `ed df yper zn`aydxiar-dyrn mey oxd` dyr `l zn`ay t‰r` ixdy .lbrd-dyrna`vi n‰n ,dpebd-izla dpeek mey ayg `ly e‰we ,libxd oaenaly eipa dpde .dxtkl jxved df lre ,aeh-`l dyrn eci zgznl‰f exn`y enk ,eici zgzn mi`veiy miyrnd-xwir md ixd mc`l`ˆ {d:d zldw} ‡py...mizn mipa mixcp oeraŠ :‰al zay ‡qnadnl dbby ik j`lnd iptl xn`z l`e jxya z` `ihgl jit z` ozzdyrn od dfi` ‡jici dyrn z` lage jlew lr mid-el`d sevwimyky d`xpe .‰mc` ly eizepae eipa xne` ied mc` ly eicid`vezdy `l` ,mnvr oxd` ly eiyrna `hg-cv did `l zn`ayribd `l ely yperd jk ,dlwlwe dlwz ly oipr dzid eiyrnn

129

Page 138: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

mdly dzinde .epnn d`vezd mdy eipaa rbty `l` ,envr eil`.r‰ve .mdia` oxd`l yper zaygp

{a-`:`i}**ipaÎl` exac mdl` xn`l oxd` l`e dyn l` ‡c xacie‡ebe elk`z xy` digd z`f xn`l l`xyi .xn`l d‰c} i‰yxite

:{mdil`‡eke xnzi`le xfrl`l xn`iy xn`ipa l` exac d‰cae} . :{l`xyizxifb mdil` elawe dninca eeyedy itl df xeaca migely zeidl deyd mlek z`

dad`n mewndmigely zeidl df xky `weec elaw recn a‰v .z` dnincae dad`a elawy dn xear zexeq` zelk`n zyxt xeaicaecva ezaeyzy d`xpe---.`edia`e acp zzin ly mewnd zxifb

Š aezky dnadigd z`f :i‰yxity ‰oiie`xe mewna miweac l`xyiy itl miig oeyllyn .melk xq` `l mlerd zene`le zevn mdilr xfbe d`nehd on mlicad jkitl miig zeidl

`negpz iax yxcna `zi`ck ‡eke z` xwal qpkpy `texl:{e wxt} yxcnd l‰fe .dpkqa didy mdn cg` d`x mileg 'a xwal jldy `texl c"dlnŠcizry cg`d d`x ,ywan `edy lk`n lk el epz ezia ipal xn`exn` ,lk`i `l jke jk lk`i lk`n jke jk mdl xn` zeigldf el izxn` miigl `edy dfl `texd mdl xn`...df dn `texldn lk mdl izxn` dzinl `edy eze` la` lk`z `l dfe lek`m"ekrl xizd d"awd jke miigl epi`y el epz ywan `edyil mziide mdl xn` miigl mdy l`xyi la` miynxde mivwydz`e elk`z df z` ,mkizeytp z` evwyz l` ip` yecw ik miyecwyxcnd itl `vnp---.‰‡eke miigl mdy dnl...elk`z `l dfenrl miig ozep d‰awd eci-lry irvn` `ed zelk`nd xeqi`yl`xyi-mrl df oipr ricedl ie`xy in oi`y d`xpe .l`xyiexdxd `l `edia`e acp zzina ixdy .xnzi`e xfrl`e oxd`k`ly miwicv ezeni ji`e ,el` e`hg dn xn`l ‡zi eizecn xg`miigdy dl`d miwicvd epiad `l` .dnecke ,mdini ivgl eribd,xvwi ezevxae mze` jix`i ezevxa ,d‰awd z`n mpg-zpzn mddpde .ezleki itk ‡zi epevx itk bdpzdl `l` mc`l oi`ewner mb `ed ixd ,epevxk miig ozepd `ed d‰awdy ,df oiprmeiw i‰r miig ozep d‰awdy ,zelk`nd xeqi` ly epiiproipr xeqnl miie`xd md md xnzi`e xfrl`e oxd` okle .epevx

130

Page 139: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.r‰ve .l`xyi-mrl df

** rixfz zyxt **

{e:bi}**'ebe `ed zgtqn odkd exdhed"c} i"yxite . :{zgtqnxedh rbp myexn`a `xw l"nw i`n zvw wcwcl yi .

epi` `ed xedh m` ixd .xedh rbp my `edy zgtqn z`xwpy,eilr rbp my n"n ,xedh `edy t"r`y l"nwc l"i ile`e .melk:{e dpyn f wxt} zexekaa epipyy enk ,odka men df ixde

.mc`a oilemt mixedh mirbp ilrae

** rxevn zyxt **

{en:bi}**'ebe ayi cca :i"yxit .enr miayei mi`nh x`y eidi `ly epizeax exn`eyi` oia rxd oeyla licad `ede li`ed cca ayil mi`nh x`yn dpzyp dn

lcai `ed s` edrxl yi` oiae ezy`l`l` .zeevnd inrh x`al ekxc oi` .s` cca ayil jixv rxevndy yxity dn wfgl `ay d`xp o`kymrh z` l"fx eyxity dnn dii`x `iad df lre .mi`nh x`ynlcaiy `xazqn okle 'eke rxd oeyla licad `edy iptn devndz` rxevn 't yixa yxit i"yxy dn---.mixg` mi`nhn s` lkd on

.aeh wac 'qa y"r ,rxevnd zxdha mixtvd mrh

{c:ci}**‡ebe zexdh zeig mixtv izy xdhnl gwle odkd deve. :{c‰`a zexedh d‰c} i‰yxitedyrn `edy rxd oeyl lr mi`a mirbpdy itl

cinz oihthtny mixtv ezxdhl ewwfed jkitl mixac ihethtlew sevtvad`xp .dfa epiipr seq oi` xetvd oiae x‰dl xtqn oia oeincdy.epepbqe mhetht ote`a s` md minecy `l` .mihthtn mdipyymixtvdy x`al siqedy dna df xac eprinyd i‰yxy d`xpe

Š mihthtnlew sevtvadiryia `xwna aezk sevtvd oipr ixdy .‰ {c:hk}svtvz jzxn` xtrne jlew ux`n ae`k dided‰c} my i‰yxite . :{sevtvmiwc zeter lewk ygl lew oeyl `edote` s`y d`xp df itle .

131

Page 140: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ixdy .xetvd ly dfl dnec `ed x‰dl xtqn ly hethtd oepbqeŠ ly oepbqa `weec `ed xetvd sevtvygl lewekxc s`y recie .‰

mixac} y‰nk ,xzqae hwyda eixac xacl `ed x‰dl xtqn ly {ck:fk edrx dkn xex`xzqa‡ebe :i‰yxite ,xne` `ed rxd oeyl lr`vnpe .

,rxd oeyl xtqn ly ezxtk zeidl ixnbl miie`x md mixtvy.x‰dl xtqn ly ehethtl ixnbl dnec mhetht ixdy

{hn:ci}**'ebe mixtv izy ziad z` `hgl gwlezrxv iab o`k ." aizk `l ziadzexdh zeigzrxv iab {c:ci} lirl 'ky enk "

:{zexedh d"c} my i"yxity dn mcwda d`xpe---.mc`dserl hxtmixtv ezxdhl ewwfed jkitl mixac ihetht dyrn `edy rxd oeyl lr oi`a mirbpdy itl `nh

lew sevtva cinz oihthtnyzpeek oi`y ex`ia l"f miyxtnd dpde .`ay `l` {ekxc ok oi` ixdy} "dnyl" devnd mrh z` x`al i"yx.x"dyl lr mi`a mirbpdy l"fg exn`y dn t"r `iyw ayiildnl oilk`p oi`y xg`n" :i"yxl 'il dyw dedc 'k aeh wac 'qaok m` 'eke oi`a mirbpdy itl yxit okl mzxdha aezkd wcwcne` ze`nh iwet`l oihthtn zeter oze`y mixedh zeidl oikixv'edc xg` oipra 'k dyn oexkf 'qae ."oihthtn opi`y zetixh

" aezkl jixv dnl i"yxl `iywzexedhwxt 'nba gken ixd ,"uxzn df lre .xedh `ed xetiv mzqc {"hlw oileg} owd geliy

" i"yxeke rxd oeyl lr oi`a mirbpdy itlmixtv `pin` jzrc `wlq" k"`e "jixv okle mixedhd enk mitvtvn mi`nhdc rnyna lkd `kdc

"hernl119x"dyl lr d`a zrxvdy gxkddy mdipy ixacn dlerd---." `weec aezkd jixvdy dnn `l` ,mixtvd zaeg mvrn dpi`zeig

zexdh" aezky dnn e` {aeh wacd itl} "zexdhoexkfd itl} "" da aezk `ly rxevn zxdh epivn Ele .{dynzexdh zeig`l "

epivn z`fk zrxv zn`ae .x"dyl lr d`a zrxv dze`y gxkd did" da aezk `ly mizad zrxvazexdh zeig.lirl epxrdy enk "

x"dyl oer lr mi`a mpi` zn`ay i"yxitn rnyn ixde120`l` ,

.119 .r"ve mitvtvn mixedhd wxy aeh waca y"n lr wlegy `vnp

.120miza irbp s`y i"yx xaeqy dii`x `iad "eizea` egipd mewn" xtqamixtv jixvy mc` irbp iab i"yxit xak ixdy ,mi`a md x"dyl lr

132

Page 141: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

rbp izzpe d"c cl:ci} mizad zrxv zyxt yixa yxity enk :{zrxvadf ly zeipenhn miixen` epinhdy itl mdilr mi`a mirbpdy mdl `id dxeya

o`vene ziad uzep rbpd ici lre xacna l`xyi eidy dpy mirax` lk mdiza zexiwa." jixv `ly oaen k"`ezexdh zeigb"rv mle`---.x"dyl lr xtkl "

ziaay milk lr dxez dqgy dn lr my exn`y d:ai mirbp dpynneyxite ,"wicv ly lr xnege lw ryx ly lr jk m`" :rbepndixd ,rxd oeyl lr mi`a mirbpdy iptn ryx `xwpy l"f mipy`xdi"yxl l"q z`f lka ile`e .mi`a md x"dl lr miza irbp s`yepinhdy itl `l` mi`a miza irbp oi` `xwn ly eheytly

'eke miixen`121my xiyr oed 'qa iz`vny dn t"r l"i cere .ziaay zeipenhn el zelbl mewnl mikxc dnk wicvlc" :l"feb"r` ryx eze` `xew jkl rbpd zervn` ly lnre gxeh ilad`xp f"tly ."ok el rxi` oenhn dfi` el zelblc xyt`cenk 'eke miixen` epinhdy itl xwira mi`a miza irbpy

,'eke mixac ihetht dyrn `edy x"dyl oer lr mi`ay iptn mzxdhllry gken okle mzxdhl mixtv aezkd jixvd k"b miza irbp zxdhle.dii`x dpi` lirlc "aeh wac"d ixac itl mle` .y"r ,mi`a md x"dylmixtv jixvy dfn `id x"dyl lr mi`a mirbpdy dii`xd eixacl ixdy

"zexedh zeigaezk `ly ,miza irbp iab ,mle` .mihthtnd mdy `weec "" mdazexedh zeig.x"dyl oeer lr xtkl mixtvd mi`ay dii`x oi` ,"

`iadl i"yx jxved `l eixacl ixdy dii`x oi` k"b dyn oexkf ixacley"n 'il `iyw 'edc meyn `l` 'eke mi`a od x"dl lry l"fx ixac

"zexedh" da aizk `lc ,miza zrxv iab mle` ."zexedh zeigl"i xity " .ekxck ,mrh da ozep i"yx oi`e aezkd-zxifb `edy

.121lr cecl likyn 'qd ixac `ede lkd ayein day zirvn` jxc dfa yib"r`e" :l"fe 'eke `id dxeya mizad zrxvy {'cl weqt} i"yx ixaczeytpd lra oi` opixn`cke [x"dyl lr] yperl miza irbp ok mb mi`ace`a `l `din ux`l oz`ia zligza mewn lkn 'eke dligz zeytpa rbetzeeydl d`xp cere .y"r ,"aezkd o`k fnx dfe xky jxc `l` yper jxcon oenh x`ypy dn :l"fe 'h oniq 'a wxt n"a y"`xd ixac t"r zehiydlkl wlgzn did llyd ik ewlgl rwxwd ltpy eze`l eid `l miixen`ddn wlg giexd l`xyi yi` lky t"r`y `vnp f"tly .y"r ,'eke l`xyiziad lra n"n ,ekeza oenh xve`d `vnpe zrxv zngn ziad xzqpy f"irhren wlg `l` oenhnd on el ribn epi` ixdy .ciqtd minrt aexa`id ziaa rbpd z`ivny l"i k"`e .ezia zcia` z` aygl jixv ecbpke

.epeer lr ziad lral yper `idy cera ,l`xyil daeh dxeya

133

Page 142: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

did `edy `hg dfi`a ryx did `l m`y `l` .ynega i"yxity`zyd .gxeh ila diiwpe dlw jxca oenhnd z` d"awd el dlbnd"awd oi` ,rxd oeyl `weec e`le ,`edy lk `hga ryx `edymiza irbp oi` mlerle .rbpd zxdh gxeh i"r `l` el dlbn

r"ve .x"dyl lr mi`a122 .

{`i:eh}**eeicba qake mina shy `l eicie afd ea rbi xy` lk

axrd cr `nhe mina ugxe:{mina shy `l eicie d"c} i"yxite .ez`nehn lah `ly cera...jcnll mici ztihy oeyla af ly eteb zliah aezkd `ivedy dfe

micid enk ielbd xa` `l` min z`ia oerh mixzqd zia oi`yji` zvw r"ve .jixvy xne` aezkd ixdy .eheytn `xwnd z` l"fg e`ivedd`xpe .sebd lk zliah jixvy exn` mde ,cal mici ztihyx"` `a` xa `iig x"` {'eh} zekxa 'qn `xnba y"n t‰r ayiillltzne y"w `xewe oilitz gipne eici lhepe dptpd lk opgeiaizkc oaxw eilr aixwde gafn dpa el`k aezkd eilr dlrnxaq `l `ax 'il xn` ‡'c jgafn z` daaeq`e itk oeiwpa ugx`ˆitk uigx` aizk `le ‡oeiwpa ugx`ˆ aizkc lah eli`k xn dl.sebd lk zliahk zaygp mici zvigxy `axl l"qc ixd .k"r,sebd lk zliah jixvy mewna af lv` o`ky xnel d`xp okle

.md mieey dn-cva ik ,eici ztihy ly oeyl aezkd xn`

.122bef gwi dtixh z`vnpe dhgy" d:ci mirbp 'qna epipyy dnn r"v cerhxt aizk zeigc" meyn dleqt dtixhy a"rxd my yxite ."dipyl.miza irbpl mc` irbp oia dpyna dfa ewligy epivn `le ."zetxhliab jixvy enk miza iab "zexedh zeig" jixvy epivn-dna ecnly l"ved`xpy enk mc` irbpa `weec ixiin ef dpyny wgeca l"iy `l`} .mc`m"anxd oeyln d`xp oke .{zglbz ipica ixiinc diptly zeipyn izyn

'eke ziad z` oixdhn cvik" g:eh zrxv z`neh 'ldepx`ay mc` zxdhkxac lkl 'eke oiey odiyrn lk x`yexnele zegcl yi df s`y `l`} "

mi`a zrxvd ibeq lky i:fi zrxv z`neh 'ld seqa ezhiyl m"anx lif`clr mi`a mc` irbpy i"yxl k"`yn .deey mzxdh okle ,rxd oeyl lrmzxdh oi`y l"i 'eke zeipenhn liaya md miza irbp la` x"dyl

.{deey

134

Page 143: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

** zen ixg` zyxt **

** {al:fh}e'ebe eia` zgz odkl...eze` gyni xy` odkd xtk. :{eia` zgz odkl d"c} i"yxitemcew `ed enewn z` `lnn epa m`y cnll

mc` lklt‰r oiadl d`xp ,mewnd dfa `weec df oic azkpy dn . {'b weqt} lirl y"n'ebe ycewd l` oxd` `ai z`fa{z`fa} :i"yxite .

oey`x zial fnx xyre ze`n rax` ely `ixhnibx`iay cecl likyna y‰re .`zi`c ef dcb`a uxzl gxked jkle el`a l"ledc l"wcŠ :l"dfalr dlrz ike mipy i"z ig `edy exyan aezkd l"fe dax `xwieaea eyniyy i"r oey`x ycwn `l` mipy i"z ig oxd`y jzrcipy ycwn .epa oa epae `ed midpk 'g ea eyny dpen`amlky miiw oxd` el`k aeyg mipyd oze` lky xnelke k"r...'tahid 're} ‰ryedie dyn iab y"n c"re...eicinlz miaeygmiaezkd t‰r ex`iay ,'eke eyny `le d"c 'h `nei 'qn 'qezaxg` oa eid oey`x ziaa milecbd mipdkd lky minid-ixacak"dei zcear oipra miaezkd ly mheyt xwiry `vnpe .{oaedecnl ipy ziaa mb dceard dbdpy dne} oey`x ziaa xaecnziaae .{'b weqt lr `"ba 're y"r ,k"eza `xwc `ieaixn l"fenewn z` `lnn oa el did lecb odk lky dyrn did jk oey`x`weec azkp oad znicw oicy d`xp okle .eia` zgz odikyxaecn dxwiry ef dyxta `weec xzeia xacd rbep ixdy ,o`k

.oey`x ziaa

{c-b:fi}**'ebe ayk e` xey hgyi xy` l`xyi zian yi` yi`yi`l aygi mc 'ebe 'cl oaxw aixwdl e`iad `l cren ld` gzt l`e 'ebe dpgna

`eddjty mc'ebe :{ayk e` xey d"c} i"yxit .xacn aezkd miycwena'eke:yxit {jty mc d"c} oldle . 'ebe mc`d mc jteykoiadl jixve .

xyt`y d`xp---.mc`d mc jteyk uega miycw hgeyd aygp dnl{`i:fi} onwl y"n t"r oiadl lr mkl eizzp ip`e `ed mca xyad ytp ik

xtki ytpa `ed mcd ik mkizytp lr xtkl gafndytp ik d"c} i"yxite .:{xyadytp `eaz mc`d ytp lr xtkl gafnd lr eizzp jkitle dielz `id mca dixa lk ly

135

Page 144: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ytpd lr xtkzed"awdy ici-lr xtkn oaxwdy x`ean dfn xy` .'k df oirke} aixwnd ly enc zxenz ig-lrad mc z` lawnf"tle .{`:a `xwie 't lr izexrd 're ,h:` `xwie 't o"anx`id `l` .dnda "mzq" dpi` ixd oaxwl dycwedy dnday d`xpdnc zeidl zcner `id ixdy ,lekiak mc`-oa zbixcna zcnerzn`ae .eaixwnd mc`-oa ly enc zxenzk d"awd i"r zlaewnzxenz zlaewn `id ixd yecwd ycwna mc`-oad eze` hgyi m`eli`k df ixd ,ie`xd enewnl ueg ephgyi m` mle` .ely enc.leaiak mc`-oa zbixcna zcner ef dnda ixdy mc`d mc jty

.r"ve

{a:gi} zeixr zyxtl dncwda aizk**zxn`e l`xyi ipa l` xacmkiwel` 'c ip` mdl` :{c"`a} i"yxite .oteqy eiptl recie ielb xne` iax

wzpl'eke mkilr xfeb in erc mkiwel` 'd ip` dxifba mdilr `a jkitl `xfr inia zeixra ." zlnwzplwzpil qxeby oexkf xtq 're .a"v "123oeyl `edy ,

yxy eyxit mixzetd dpde .`xwna mixkfpd i"pa lr aqend lrtpl`xyiy recid t"r x`al d`xpe .dwgxde weliq epiipry w"zpmebtl xyt` zeixr i"r wxe .`ed l`xyi `hgy t"r`eidi eipa ,dexrd lr `a m`y .t"kr erxf ly "zEil`xyi"adzenk dclee zixkpd lr `a m`e .ldwa `al mixeq`e mixfnn't onwl izexrd 're} llk l`xyi x`ez dpnn erxf lr oi`ei"r l`xyi-llkn wzpil mc`l xyt`y `vnp .{`i-i:ck xen`

" i"yx oeyl edfe .zeixrd oteqywzpil`xfr inia zeixra .r"ve ."

** miyecw zyxt **

{b:hi}**'ebe e`xiz eia`e en` yi` :i"yxite .mkn cg` lk'eke eheyt edf en`e eia` e`xizdfa aezkd eprinyn dn eheyt itl r"v .

xne`ymkn cg` lk.zeevn x`ya ok `vnp `ly dn ,e`xiz

.123.exe`a y"re

136

Page 145: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Š oipra onwl i"yx y"nezeyrl ecia wtiq yi`la` .eyxcn edf ,‰.r"v eheyt itl

{fi:hi}**'ebe jenk jrxl zad`e :i"yxit .llk df `aiwr iax xn`dxeza lecboaen exiagl mc` oiay zeevn `gipd mlerd miywn .

" on zetrzqn olekyjrxl zad`ei`n mewnl mc` oiay zeevn la` "'qna i"yxity dn t"r x`any cecl likyn 're .xninl `ki`

:{ciarz `l jxagl ipq jlrc d"c} '`l zay"aefrz l` jia` rixe jrix" {i:fk ilyn}jxiag xeariy ie`py jilr ixdy eixac lr xearz l` `ed jexa yecwd df

jixac lroiay zeevn s`y l"i k"`e "jrx" `xwp d"awd s` ixd ." on zetrzqn mewnl mc`jrxl zad`eoi`y heyt d`xp dpde---."

" on zetrzqn exiagl mc` oia zeevn lky oiprdjrxl zad`e"" on zetrzqn mewnl mc` oia zeevn lke ,eheytkjrxl zad`e"

olek zeevnd lky `l` .epi` df .d"awd df "jrx"c eyxcnk" on zetrzqnjrxl zad`elk ceqiy ,d"awd df "jrx"c eyxcnk "

" i"yx y"n `ed zeevndeixac lr xearz l`dwelg cer yi dpde---."`id .exiagl mc`e mewnl mc` oiay dwelgd cal zeevna

{c:gi} lirl y"nk mihtyne miwg oiay dwelgdz`e eyrz ihtyn z`'ebe exnyz izwg" md mihtyndy i"yxite .htyna dxeza mixen`d mixac

oxn`l i`ck did exn`p `l el`y" md miwge ,"aiyn rxd xviy jlnd zxfb mdy mixac'eke z`hg in zxdhe fphry zyiale xifg zlik` oebk 'eke oxnyl epl dnl mdilr---."

" i"yx y"n `ed miwgd zxinye meiw ceqiy heyt df dpdel`eixac lr xearzlkyl mielb mpi` miwgd ly mdinrh ixdy ,"

mihtynd meiw ceqiy zrcd lr zelrdl xyt` did la` .iyep`dxvepd mlerd oewiz iptne mihtynay minrhd zexyi iptn `edzeevn lkay lecbd llkdy lirl x`eand itl mle` .mdici lr

" `ed dxezdjrxl zad`elr xeari `le d"awd z` ad`iy epiidc "miwg oia welig zeevnd aeig ceqi xwira oi` ixd ,eixacjezn mniiwl mc` aiig zeevnd ibeq ipy z`y `l` ,mihtyneil d`xpe .eixac lr xearl `lye 'c xac z` miiwl oevxd

.l"ce dfa mireh daxdy

137

Page 146: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{hk:hi}** ‡ebe ux`d dpfz `le dzepfdl jza z` llgz l`. :{ux`d dpfz `le d‰c} i‰yxitedizexit z` dpfn ux`d ok dyer dz` m`

‡eke mkvx`a `le xg` mewna ozeyrl`ly dpeekd d`xp epeyl zehytn .`l` ,egnvi zevx` x`yae zexit ginvz `l l`xyi-ux`y xac seqzevx`a mzizexit z` eginvi l`xyi-ux`a rxfzy mirxf mze`y

{d:a} zldwa y‰n t‰r oiprd oiadl d`xpe .zexg`zepb il iziyrixt lk ur mda izrhpe miqcxte :i‰yxite .icib z` eznkga xikn dnly didy

oiltlt ea rhpe yek l` jled cib dfi` ux`d...ezizyn myny oeivl mi`a zevx`d icib lkymler ly...‡ek ixt lk ur xn`p jklmc` xy`ky eixac itl `vnp dpde .

,`idd ux`a `ed drixfd-dyrny t‰r` ,yek ux`a oiltlt rxef.l`xyi ux`ay oiltltd zginv xewnn `l` epi` dginvd-gk `ldl`xyi-ux`a exewnn ux`d icib jeza raep dfd dginvd-gke‡tl izexrd d`xe} drixfd-dyrn dyrp da xy` ux`a crid-mewnlmicibd jeza xaer dginvd-gky myky d`xpe .{h:g awri‰`a dyrpd drixf-dyrn s`y xyt` mb jk ,l‰egl l`xyi-ux`n`l` i‰`a eixt z` rxfd ozi `le ,micibd jeza egk xarei

Š zevn lr l`xyi mixaer xy`k dcnd `id jke .l‰egaz` llgz l`dzepfdl jzaŠ f`y ,‰mkvx`a `le xg` mewna ozeyrl dizexit z` dpfn ux`d.‰

.r‰ve

{a:k}**xn`z l`xyi ipa l`e . :i"yxitezexdf`d lr oiypr.mixeqi`d lk `d i"yxl 'il dyw dedc ex`iay `"ebe m"`x 'rod mzdc uxiz df lre .zen-ixg` 'ta eyxtzp xak elld'qa xe`a xzia 're} miyprd l"nw `kde ,zexdf`dz` i"yx cinrd dnl wcwcl yi mdixac itl mle`---.{oexkfd

" milind lr eyexitxn`z l`xyi ipa l`eoey`xd xeqi` lr `le ,"" epiidc aezkd eilr dpeyy'ebe jlnl erxfn ozi xy`a"v zn`ae ."

" el` milin l"nw i`nxn`z l`xyi ipa l`edxe`kl ol ibq dedc ,"" `yixa y"naxn`l dyn l` 'c xacieayii df lky d`xp mle`---."

:l"fe dnkg jynallek l`xyi zcr lk l` xn`p dpey`x dyxtc yexit"yeprl miypd oieevn oi` oiypera o`ke k"b miypd

138

Page 147: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ipa l`e wx okl r"ekl zeytp ipic oecl oileqtyoecle yeprl oieevn opi`y ,l`xyi zepa `l l`xyienk ipa l`e ligzn okle .heyte .oitxypde oilwqpdmdil` zxn`e aezk ixg` 'ta zexdf`ae .xeacd rvn`a

miyp zeaxl".wizrdy milind z` `weec yxtl `a i"yx l"f eixac itl ixd

.ekxck zrce mrh aeha myxtne ,zxzeka

** xn` zyxt **

** {d:`k}‡ebe my`xa dgxw egxwi `l :i‰yxite .`lde zn lr

‡mkipir oiaˆ l`xyia xn`py itl `l` jk lr exdfed l`xyi s` {`:ci d`x ‡t}`l lekideey dxfba mipdkdn l`xyi ecnlie ‡my`xaˆ l‰z y`xd lk lr aiig `di...lk o`k dn

rnyna y`xd lk oldl s` y`xdŠ l`xyia aezky dne .mkipir oiat‰r`e ,‰dn lr cnll `pixg` y‰bl iz`c l‰v ,y`xd lk lr miaiig zn`ay

Š oilitzd oipra aezkyjipir oiadgxwd enk xrŸy mewna `edy ‰.y‰r cecl likyne `‰eb eazk jk .xry mewna jgxk-lr `idyzekld ly df oic azkp dnl a‰v l‰f mdixacl s` dxe`klemrh epivny dn itl x`al d`xpe---.dgxwa wqerd weqta oilitz

{a-`:ci d`x ‡t} aezka x`ean dgxwd xeqi``l mkiwel` ‡cl mz` mipa znl mkipir oia dgxw eniyz `le eccebzzzeidl ‡c xga jae jiwel` ‡cl dz` yecw mr ik

minrd lkn dlebq mrl el‡ebe :{c‰`a eccebzz `l d‰c} i‰yxite .itlmigxewne micecb `le mi`p zeidl miie`x mz`e mewn ly eipa mz`yxeqi`y ixd .

mewnd iptl x`tzdle ze`pzdl l`xyi miie`xy cvl `ed dgxwdixaca epivn dpde---.x`etn epi`e d`p epi` gxewnde ,d‰ax`te iep md oilitzd mby miaezkd ifnxn epecnly l‰fg

{i:gk `az ik} y‰nk .l`xyi-mrljilr `xwp ‡c my ik ux`d inr lk e`xejnn e`xieoilitz el`Š {‡e zekxa} df lr ‡nba l‰f exn`e ..‰y`xay124md fer oilitzdyŠ df weqtn ecnly cer y‰re

.124 {e:f} mixiyd-xiya aezk df oirke‡ebe lnxkk jilr jy`x :i‰yxite .el`

139

Page 148: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

oilitz gipndy df weqtn ecnl mby {‡fp} cer y‰re .‰l`xyil.‰x ¥ §RŠ mi`xwp oilitzdy cer epivne---.dlecbl dtvi melga

{fi-fh:ck} l`wfgia y‰nk...jipir cngn z` jnn gwel ippd mc` oa :i‰yxite}jzy` {jlrpe jilr yeag jx`t dyrz `l l ¤a ¥ ...dkaz `le cetqz `le‡ebe jilr miyz :{jx`t d‰c} i‰yxite .dz`e mila` zevn dl` lk ,oilitz

‡eke lcpqe oilitza xeq` l¥a¨ selig(` :zebixcn ‡b dfa yiy `vnpe---.d`x ‡ta i‰yxity enk ,mla`a migxwzne miccebzn miixen`del ie`x ik ey`x z` gxwn epi` la`znd l`xyi (a ;{`:ci}epi`y l`xyi (b ;my i‰yxity enk ,d‰a mewnd iptl ze`pzdl`edy `l` ,dgxw i‰r ex`t z` zigyn epi`y xac seq `l la`zn.l‰pd lkn gkeny enk ,ey`xay oilitz i‰r x`tzne fer yalznly miccv ipyk md ixd oilitzd zevne dgxwd xeqi`y `vnpejxca df ,l`xyi ly mx`te mfer z` milbn mdipyy ,cg` rahnepl dzlby edfy d`xpe---.dyr-mew jxca dfe dyrz-l`e ayaezky dn i‰r `weec xry mewna oilitzd-zgpd mewn z` dxezdoiaŠ `icda oilitzd zyxta aezk did eli`y .dgxwd zyxta`l `nrha `zln la` opirci ded `zln ,‡cke ‰xry mewna jipirepi` fere x`t md oilitzdy oiprd xwir ixdy ,opirci dedzyxta xacd ‡ky `zyd la` .`xwn ly eheyta ynn yxetnxryd mewn cgiizpy myky .opirci `zlnc `nrh mb ,dgxwdzigyp `ly dxez dcitwd cgeinay ,dgxwd oipra mipird-oiayy`xd lky y‰bn epcnly t‰r` ixdy} `edd mewna epx`t z`

Š aezk `xwn n‰n ,rnynamkipir oiamrhd mye ,{i‰yxit y‰re ,‰jk ,epx`t z` zigyp `ly meyn `edy `xwn ly eheyta yxetnoeikny .`edd mewna `weec oilitzd z` gippy dxezd dcitwddfn gken ,epzigyp `ly dctwdd xwir dlg `edd mewnd lrymb `ed okle .y`xd daeba ezeida x`tde ferd mewn `edy.l`xyi ly mx`te mfer mdy oilitzd zgpdl mi`znd mewndick `weec dgxwd zyxta oilitz zekld ly df oic azkp dtie

rlqk o`xene owfeg `id ixd ‡jnn e`xie jilr `xwp ‡d my ik ux`d inr lk e`xeˆ xn`py y`xay oilitzmixdd y`x `ed lnxke mixd .

140

Page 149: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.r‰ve .xacd ly enrh z` zelbl

{ck:ak}**eyrz `l mkvx`ae 'cl eaixwz `l...zezke jerne. :{eyrz `l mkvx`ae d"c} i"yxiteelit`e dige dnda mey qxql df xac

'eke mkvx`a xy` lk zeaxl ‡mkvx`aˆ xn`p jkl d`nhjepigd 'q oeyl 're . eyrz `l mkvx`ay oin lkn eyexitŠ :{`"vx devn}epvx`ay lke

miigd ilra lke dndade mc`d lelkimeyn d`xp exe`ae .‰ {h:g mixac} aizkc'ebe da lk xqgz `l mgl da lk`z zepkqna `l xy` ux`.

dxqg i"` oi`" {"`t `neia oke} 'dl dkeq 'qn 'nba `zi`ei"yxit y"r} i"`a mi`vnp mleray mipind lky epiidc .‰melkoeyld dfa dxezd dhwp dnl a"v mle`---.{xqgz `l d"c

"mkvx`axy`k ,cala i"` lr dyxtl d`xp dpey`x dtwyda xy` ,"mcwda d`xpe .mlera dige dnda lkl dkldd itl `id dpeekdd`xpy .dixa mey dxqg i"` oi`y l"pd oipra oiadl yiy dn

{ai:`i mixac} awr 'ta y"n t"r exe`adze` yxec jiwel` 'c xy` ux`'ebe cinz :i"yxite .yxec `ed zevx`d lk `lde...dze` `l` yxec epi` lekiak `l`

dnr zevx`d lk z` yxec dyxecy dyixc dze` i"re:x`ia my `"ebae .iptn wx z`xap 'idzy ie`x 'id cala ux`dy oaen df oipreŠjkitle lkd dyecw lawl ie`x oi`y cala ux`d zeidl xyt`-i`ymnvrl zevx`d x`y z`ixa oi` ik iptne dnr zevx`d x`y e`xapdnr zevx` x`y yxec dze` yxec xy`k jkitle dnr e`xapy `l`oiprd z` x`al d`xp c"tre .‰ala miielz mixa`d lky enkdie`x dzid cala i"`y iptny .dixa mey dxqg i"` oi`y l"pdik .mlerd lka `vnpy dn lk da `vnpy i`ceea okl ,ze`xadle`xap zevx`d x`yy `l` ,mlerd lk `id i"` ixd zn`a:{`"vx devn} jepigd 'qa 'k qexiqd xeqi` yxey dpde---.dnr`le xqg `l zenlyd zilkza enler `xa `ed jexa mydy itlŠmixt mzeidl miigd-ilra jxiae epevxn dide...xac ea xzieytpa d`xn rxfd ilk ciqtnd ok lre...ecenri ornl...miaxe.‰aehd enler zzgyda dvexe `xead dyrna uw `edy ink

" 'la dxezd dhwpy dn oiadl d`xp f"ktle---mkvx`axy` ,"d`xi `ly `id dcitwd xwir ixdy .`id i"` lr dheytd dz`xed

141

Page 150: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

d`ixad lk xwire .jepigd y"nk mlerd-z`ixaa uw `edy eytpadfn raep i"`a `vnp lkdy xacd xwire .`"ebd y"nk i"` `iddxn` xy`k okle .epx`iay enk ,i"` `id d`ixad xwiry `teb'la dhwp ,mleray dige dnda oin mey zigyp `ly dxezd

"mkvx`adn lkn zigyp `ly ,xwird edf oiprd yxeya ixdy ."mi`xapd lly ieaix lk zn`a ik .i"`a e`xal epevxa dlrydlry `l` .i"`a mlek e`vniy epevx did ,m`xal epevxa dlrymy `vnpy dn mbe ,zevx` x`ya mb mixacd zvw e`vniy epevxa

" okle .epzigypy epevx oi`mkvx`a.eheytk edf ynn "elit`e dige dnda lk epiidc mkvx`ay lk zeaxl dkldl eyxcnezvwa izkx`dy h:g mixac 'tl izexrd 're} oade .d`nh

.{o`kl mirbepd mipiipr

{`i-i:ck}** z`...awie...ixvn yi` oa `ede zil`xyi dy` oa `vie‡ebe ixac za zinly en` mye...llwie myden` my d‰c} i‰yxite .

:{ixac za zinelydzid dcal `idy xnel efl aezkd dnqxty l`xyi ly ogaydpefxvid zexnl zepfn xdfdl mlek icia dlr ji` denzl yi .

mc zlik` xeqi` oipra aizk ixd ?dil` mc`d z` `iand wfgd {dk:ai mixac}‡ebe jixg` jipale jl ahii ornl eplk`z `l:i‰yxite .`v

eixg` epale el dkef epnn yxetd epnn dvw mc` ly eytpy mcd m` zevn ly oxky ozn cnle lfbl e"wmdl de`zn mc` ly eytpy zeixre{i:`i jzelrda ‡t} cer aizke .

‡ebe eizgtynl dka mrd z` dyn rnyie :i‰yxite .lr ‡eizegtynlˆ exn` epizeaxemdl zexq`pd zeixr lr zegtyn iwqr125aexŠ {‡dqw a‰a} l‰fg exn`e .

‰zeixra herine lfba126i‰pay epivn `l mipiipr x`ya dpde .

.125mdl xn`y drya mixrhvn l`xyi eidyŠ :{v ze`} my ixtqa exewn d`x‡ld ak wxt} d`ia ixeqi` ‡ld m‰anx l‰fe .‰zeixrd on yextl dynon `l` yextl mrd aexl dyw `edy dlek dxezd lka xac jl oi`Š :{gizeixrd lr l`xyi eehvpy drya minkg exn` ,zexeq`d ze`iade zeixrdiwqr lr ‡eizegtynl dkeaˆ xn`py dikae zenerxza ef devn elawe eka

.‰zegtyn.126onfe onf lka ldw `ven dz` oi`eŠ :{hi ‡ld} l‰pd wxta m‰anx d`xe

ly exewny l"i ab`e .‰zexeq` ze`iae zeixra oivext oda oi`yeilr ecirdy xecd eze`a s` ixdy .zinelyc df dyrnn `ed m"anxd

142

Page 151: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{hi:ci} glya ‡ta aizk ixd .miwicv mlek eid mixvnarqie j`lnmiwel`d‡ebe mdixg`n jlie l`xyi dpgn iptl jldd d‰ca} i‰yxite .

:{mdixg`n jlielka miwel` oi` ‡miwel`d j`lnˆ o`ke 'd j`ln xne` `ed mewn lka mixvn mr ca`dl m` lvpdl m` dry dze`a oica oipezp l`xyi eidy cnln oic `l` mewn.miticr l`xyi eid `l rbx eze`a mdiyrn cvny rnyn

miixvndn127mdn cg` lykp `ly epivny dfa oiirl yi f‰ktle .yxcna `ed oiprd gztny d`xpe---.ixac za zinelyn ueg zepfa:l‰fe {d:al} dax `xwiea `ede ,exewn z` i‰yx a`y epnnyl`xyi el`bp mixac 'c liaya `xtw xa mya xn` `ped axŠ`le rxd oeyl exn` `le mpeyl z`e mny z` epy `ly mixvnnyxcnd-lra oiivy y‰re .‰dexra uext odn cg` odipia `vnp`ed zeixra elykp `ly dfl xewnde ,mipiiprdn cg` lkl xewnen` myeˆ '`py aezkd dnqxte dzid zg` ok didy jl rczŠ :jkdeey-cv mixacd zrax` lky d`xp dpde .‰‡ixac za zinelymvr lr xenyl ecrep mlky `ede ,mdipia yi szeyn-dpknemny z` epy `lyŠ .mixvn zelb ipa ly zil`xyid zEd ¥fe cegiis`e .el`d zexinya dpeekd dzid jky `hiyt ixd ,‰mpeyl z`eoeyld zyecw z` mzxiny cvn `ly d`xp ,rxd oeyl exn` `ly dfdf lr df epiyld `ly `id yxcnd zpeeky `l` ,dfa erbpoeyl exn` `leŠ :o`k yxcnd oeyl jke .miixvnd mdicarynldidy `ven dz` ‡mrd ipf`a `p xacˆ {a:`i zeny} xn`py rxd

ycg a"i lk olv` cwten xacdexiag lr cg` oiyld `le.‰d`vezk ,lirlck zicegiid mzedf lr ahid exnyy oeikny d`xpeeig`l wfp mexbl envrl yi` dyxd `le dti cegi`a ecg`zd dfnjk mipey`xd oeiavky d`xpe .miixvnd mdixxev-mdicaryn i‰rodipia `vnpŠ `ly dfa s`y ,dl`d mixacd zrax`ay oexg`d `edmcegii lr exny jkay `ed oiprd ,‰dexra uext odn cg`cleed `veie dzenk dclee zixkpd lr `ad ixdy .mzedfe

dzid zg` ixd ,zeixra mivext eid `ly {onwl 'r dax `xwiea} l"fg .zexec x`yl e"we .dvxty

.127.fh wxt l`wfgi ‡qa mixvna i‰pa ly mzepb lr mixn`n dnk d`xe .d`neh ixry h‰n ecxi mixvna i‰pay xn`nd reci cere

143

Page 152: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

,mebt cleedy l`xyi-za lr `ad ixkp s`e .zi`lxyid ezedfnely ‰zEil`xyiŠd jxra ekxr rxb dfa ixd128lr `ade .

x`ez z` eipan zigtn dfay i`cee ixd ,xfnn cleedy exya-x`yldwa `al dfd cleel xeq` ixdy ,ely ‰il`xyiŠdon `id zeixr xeqi`n dxinydy t‰r`y d`xp f‰ktle---.l`xyimiyrn meiwa epiihvd `l mixvna i‰pay t‰r`e ,zeywd zeceardzepfn dxinyd lr c`n ecitwd n‰n ,xeqi`n dxinyae miaehdid dfae ,zicegiid ‰zil`xyiŠd mzedf lr exny dfay iptn

.df lka ‡re .mzle`bl gztnd oenh

** xda zyxt **

{ci:dk}** ‡ebe jzinr cin dpw e` jzinrl xknn exknz ike. :{c‰`a} i‰yxiteikeˆ l‰z jxag l`xyil xekn xken dz`yk oipn dyxc yi cere

cin dpw e`ˆ l‰z jxag l`xyin dpw zepwl z`a m`y oipne ,xekn ‡jzinrl xknn exknz .‡jzinr.laeid zyxta o`k `weec jiiy `l df xac dxe`kle

{fi weqt} oldl ‡ky dna le`yl yi oke‡ebe ezinr z` yi` epez `le. :i‰yxitedpi`y dvr ep`iyi `le exiag z` yi` hipwi `ly mixac z`pe` lr xidfd o`k

.‡eke urei ly ez`pde ekxc itl el zpbedmiillk md elld mipic ipy ixdzyxt `idy ef dyxta `weec eazkp dnl k‰`e ,mipnfd lkllirl ‡ky dn lr dlawde azkd ‡qa oiieri mle`---?laeid

Š {h:dk}drexz xteyoeylk `ed o`k dxen`d ‰drexzŠy yxity ‰Š {`k:bk xacna} mrla i‰r dxen`d drexzea jln zrexzexy` ,‰

Š my i‰yx dyxitzerxe dag oeylazkd lra o`k x`iae .y‰r ‰zpy ikŠ :l‰fe ,zerxe dag ly oipr yi laeia o`k s`y dlawdedpy ,ux`d iayei lkl xexc z`ixwe zexig ly zpy `id laeidea oi` ik micarle dfeg` ilral miiprle mixiyrl dgny lydf mr df ebprzi mlek la` ,dxivw `le drixf `l dnc` zcearjky o`k i‰yxitn d`xp oi`y t‰r` dpde .‰‡eke mirxn zxaga

.128lr `ad ixkp dxez-ozn iptly ztxv inkg mya {i weqt} o‰anx d`xe .y‰r i‰yx zrca ipewfg azk oke .ixkp cleed l`xyi-za

144

Page 153: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Š milind z` yxit `eddrexz xtey,dfd oiprdy d`xp n‰n ,‰gxken hrnke oekp `ed ixd ,mirxn-zxag ly dpy `ed laeidyef dyxta ellkp okly d`xpe .dyxtd lka ze`xwnd ly mheytnoia die`xd zerixdn miraepd mipic {yxca e` `icdl e`}

.exiagl l`xyi

{gl:dk}**mixvn ux`n mkz` iz`ved xy` mkidl` dedi ip`.midl`l mkl zeidl orpk ux` z` mkl zzlmkl zeidl d‰c} i‰yxite

:{‡ekemilil` zcear caerk dpnn `veid lke miwel`l el ip` l`xyi ux`a xcd lk.zicinze daexw xzei `id z"id zgbydy epivny itl x`al d`xp

{ai:`i} awr 'ta aezky enk .l"ega xy`n i"`a'c xy` ux`dpyd zixg` cre dpyd ziyxn da jiwel` 'c ipir cinz dz` yxc jiwel`y"re .

dze` dwyn l`xyi ux`Š :{'i} ziprz 'qna r"re .i‰yxitminyb in dzey i"`...gily i"r elek mlerd lke envra d"awd

:i"yxite} ‰'eke zivnzn elek mlerd lkexg` miara x`ypy dndziizyjl-jl ‡t i‰yxit lr `‰eba ahid ‡re} `xnba y‰r {

f"r 'lda m"anxd x`ia dxf dcear ly dyxey dpde---.{g:ficeak wlgl eligzde yep` inia erhy {a-` 'ld '` wxt}.mlerd z` bidpdl mewn ly eigely mdy milblbe miakeklzelfne miakekl wx ecare ixnbl 'c z` egky minid zeaxae,d"awd ly ezgbyd z` egkyy did f"r ly dceqiy `vnpe .d"yrz` bidpn 'zi `ed mci-lr xy` eigely z` ecare

mlerd129zxkip eay mewnd `idy ,i"`n `veidy d`xp okle---.zcear caerk `ed ixd ,icinze aexw ote`a 'zi ezgbydznlrde 'zi ezgbyd zgkya `ed f‰r ly dyxey ixdy .milil`:l"fe {'g} zekxa 'qnc 'nb oiadl d`xp f"ktle---.dpnn mc`deaxi ornl xn`e dnz laaa iaq `ki` opgei iaxl 'il exn`Šixn`c oeik .`l ux`l dvega la` aizk dnc`d lr 'eke mkiniipd`c epiid {opgei 'x} xn` `zyipk ial ikygne incwn 'ilial eliire ekiyge enicw 'ipal iel oa ryedi 'x xn`ck edl

.129 .{"awri dpde" rhwa c 'nr cq sc} l`xyi daey d"c z"ewl dkex`a 'r

145

Page 154: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.l"pd t‰r d`xp oiprd xe`iae .‰iig ekxezc ikid ik `zyipkl"ega k"`yn ,zicinze daexw z"id zgbyd myy `id i"` zlrnyzqpkd-ziaa jix`ny in mle` .'zi ezgbydn wegx `ed mc`deigelyn `le ,'zi ez`n lkdy xikn `edy xkip ixd ,dlitza`ed hxtae llka eikxv lk z` ixdy .yep` xeca erhy enk e"g`ed okle lkd `ed ez`ny xikn `edy jgxk-lre .z"idn ywanmpi` `zyipk-iaa ikygne incwnc dl` okle .epnn ywanipak mini jix`dl milekie .'zi ezgbydn miwegxhrnky hi:ek ` l`eny ‡ql i‰yxita epivn dpde---.l`xyi-ux`za hrn ztqez my siqedy `l` ,o`kn eyexit z` i‰yx wizrdy

:my aizk ixd .milin izycear jl xn`l ‡c zlgpa gtzqdn meid ipeyxb ikmixg` midel` :{ipeyxb ik d‰c} i‰yxite .l`xyi ux`njl d‰cae} .

:{mixg` midel` cear ux`l uegl i‰`n `veidziad onfa.‡eke b‰r caer el`k Š ‡ky dfn ezgked ile`emixg` midel` cear jlxwiry rnyn dfny ,‰

dnewn z` afer `ed dfay cvn did ux`d z` eafra cec ly exrvzcear xwir ixde .f‰r ly dnewnl qpkpe d‰awd zcear lyxkf oi` xda ‡tay weqta k‰`yn .ycwnd-ziaa `id d‰awd

lzcearonfaŠ ly i`pzd z` i‰yx xikfd `l okle ,d‰awd ipya eiyexit oia dyrnl zwelgn oi` dxe`kly t‰r`e ,‰ziad`veid oi`y l`eny ‡qa ezrc x`ean t‰kre---.r‰ve .zenewndoiprd xe`ae .`weec ziad-onfa `l` f‰r caerk aygp i‰`nzgbydy ,i‰` ly dcegii xwiry xnŸ py `l` ,l‰pd lkk d`xponfa `weec `id ,zevx`d x`y lr xy`n `id dxizi dilr z‰idz`e .dzenlya `id i‰` zyecw f` j` xy` ,miiw ycwnd-ziayi‰r i‰` ipak mini jix`dl mileki l‰eg ipa mby epivny dfzqpkd-ziay epivny dn itl x`al d`xp ,zqpkd-ziaa dcnzdd

{fh:`i} l`wfgia y‰nk ,‰hrn ycwnŠ mya dpeknycwnl mdl id`emy e`a xy` zevx`a hrn :{hrn ycwnl d‰c} i‰yxite .‡eke `zyipk izal

mikef i‰` ipay myky l‰i okle .{‡hk dlibn ‡qn ‡re}llba dpeilr dgbyda zkxeand ux`a m`vnd i‰r mini zekix`ljix`dl mileki l‰eg ipa mb jk ,ycwnd-zial okyn-mewn dzeidmb ixdy .zeiqpk-iza el` hrn-ycwna m`vnd i‰r mini

146

Page 155: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

,l`xyi-ux` ly dgbydd dze`e dkxad dze` oirk yi zqpkd-ziaa,l‰pk ycwnd ze`vnd mewn dzeid llba `id dcegii xwir ixdy

.w‰ece .hrn-ycwn `ed zqpkd-ziae

{bn:dk}** 'ebe jxta ea dcxz `l . :i"yxitezeprl ick jxevl `ly dk`ln`ea`y cr otbd zgz xecr jixv epi` `ede dfd qekd z` il mgd el xn`z l`oipr .

{bi:`} zeny 'ta aezk xak "jxt"jxta mda ecar xy`mye , :i"yxitezxayne sebd z` zkxtnd dyw dcearaokzi `l o`ky `l` .

" `tiqa y"n llba ok yxtljiwel`n z`xie :i"yxity "oi` xn`z `nyxn`p jkl all xeqn dfd xacd ixd ,jxevl `edy el ip` xne`e e`l m` jxevl m` xaca xikn

"z`xie"" xnel jiiy `ly heyte .xaca xikn oi`" dceara "z` zkxtndezxayne sebd" `edy "jxt" oipr o`k i"yxit okle ."`ly dk`ln

ezeprl ick jxevl ."lre `xwc `yix lr o`k i"yx ixacy dfl reiqeeixac e`a `ly oniq ixd ,exn`p cg` xeaica mlek `xwc `tiq

.`yixd lr eixac z` wfgl `l` `tiqd lr

** izewga zyxt **

{`i:ek}**mkz` iytp lrbz `le mkkeza ipkyn izzpeoiir .ik d"awd xn`iy dfa mrhd dn izrci `leŠ :dywdy o"anxeytp lerba epze` q`ni `l epevx epzeyre zeevnd lk epxnyaxyt` d`xp hytd jxcae .ceq jxca uxizy dn 're .‰'eke

{k:`i} jzelrda 'ta aezky dn t‰r x`almkl dide...mini yceg crmixvnn ep`vi df dnl xn`l eiptl ekaze mkaxwa xy` 'c z` mzq`n ik ori `xfl.

:{mkaxwa xy` 'c z` d"ca} i"yxitedab `l mkipia izpiky izrhpy `l m`elld mixacd lkl qpkil mkaalt"r` ,l`xyia dpikyd z`xydy ixd .

zedabl mexbl dgka yiy ,dpkq mb da yi ,dlEcbe dkxa `idyedfy l"ie .d"awd lr mrxzdl e`ai al zedab jezne .al

" .l"pd izewga 'ta weqtd xe`amkkeza ipkyn izzpeef ixd ,"" .dlEcbe dkxamkz` iytp lrbz `le.dkxal dxiny ef ixd ,"

al zedab icil `al mileki dpikyd z`xyd jezny t"r`y

147

Page 156: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ixd ,epze` q`nie lrbi d"awdy xyt` jk jezne ,znexrzezeevnd z` xenyp m` jk dxwi `ly epgihane epkxan d"awd

" zkxady xac seq .zenlyaiytp lrbz `leipta dkxa dpi` "" zkxal dghad `idy `l` ,dnvripkyn izzpemeyl mexbz `ly "

{d:e} mixiyd-xiya iz`vn dfl jnqe---.wfpmdy icbpn jipir iaqd'ebe ipaidxd :i"yxite .ial eqibd...df ycwna d"awd xn` `ed jk `nbecde{ipyd}mkze`xdl oey`x ziaa ipeaidxd mdy miaexke zxetke oex` mkl aiydl xyt` i`

ia mzlrny cr dxizi dagdzidy ,oey`x ziaa dpikyd-z`xydy ixd .mewna cexnle lernl mdl "dnxb"y `id ,dtwez `elna f``xwc `tiq dpde---.dpikyd zewlzqde ziad oaxeg icil `iadle

Š :`ed jk mixiyd-xiyacrlbd on eylby mifrd xcrk jxrŸy:i‰yxite .‰daxd gay yi mkay miwce mikxe miphwad`xp `tiq l` `yix xeyiwe .

dxizid dagd dzid `l miwicve milecba xaecn did m`y meynŠ `weec la` .‡zi ea elrniy daq d‰awd z`nmiwce mikxe miphwa

mkayea elrny cr d‰awd z`n dxizid dagd z` e`xy jk rxi` ‰zkxa ixd .dxeza fnexn df lky d`xpe---.zedabe zeqb jezn

Šmkz` iytp lrbz `ledpikyd z`xyd mexbz `ly dghad `idy ,‰oiprd y`xa aezky dna `id zipzen `ld ,l‰pk znerxze zedabl

{b:ek}mz` mziyre exnyz izevn z`e eklz izwga m`m`} i‰yxite . :{c‰`a ‡eke izwgadxeza milnr eidzyizevn z`e d‰cae} .

:{‡eke‡eke miiwle xenyl zpn lr dxeza milnr eedef dbxcy i`ceeae .lk eidi m` wxy d`xpe .miwicve milecba `l` dievn dpi`

Š zkxaa md mighaen ,dl`k dlrnd-inx dne`dmkz` iytp lrbz `le,‰la` .znerxze zedab mdl mexbz `l mdl zrcepd mewnd zagy

Šmkay miwce mikxe miphwaŠ mda yiy t‰r` ,‰daxd gaydag n‰n ,‰enke ,‡zi ea elrniy mdl mexbl dgka yi mdl zrcepd dxizid

.mixiyd-xiya i‰yxity

{my}**mkz` iytp lrbz `le mkkeza ipkyn izzpei‰yxite . :{ipkyn izzpe d‰c}ycwnd zia df:{lrbz `le d‰cae} .dvw igex oi`

enk xaca relad xac zhilt ‡l dlirb lk mkaˆ {`k:` ‡a l`eny}obn lrbp my ikzipg e` ur zkn eilrn wilgdl ick lyean alga xer ly obn oigyeny dgiynd law `l ‡mixeab

148

Page 157: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

xerd aewi `ly .dfa yi dkxa dn ike l‰f o‰anx ziiyew dreci dpdlerba epze` q`ni `l epevx epzeyre zevnd lk epxnyaŠ xy`xacdy d`xp mle` .{lirl izexrd ‡re ahid eixac ‡r} ‰eytp

Š `id dlirby l‰pd i‰yxita uxeznxaca relad xac zhilt oeyl‰130,zewiac ‡zi ea miwac l`xyi eidiy dnvr dkxad idefy l‰iy`l ‡zi `ede .lekiak xaca relad xack eidiy cr d`ltpdkxa i`cee efe .lekiak ea mzrilan mhilti `le mlirbiea miwac eidiy `icda `xw `nil k‰` z‰`e---.oade .dnevroeylae ,mc` ipa oeylk dxez dxacy l‰i .dxenb zewiac ‡zi`idy z`fk zewiac lr zexedl ofe`d z` xayl `‰` mc`-ipa

Š ilily oeyla dxez dxac okle .lekiak xaca relad xack`lelrbzon dlrnl `lte `ltd `id zewiacdy `weicn opirnye ,‰

{cn:ek} onwl aezky dne---.oade .dbyddux`a mzeida z`f mb j`e‡ebe mizlrb `le mizq`n `l mdiaie``l zelbd zra mby dfn d`xp xy` .

zelbd zr `py i`n wcwcl yi k‰`e ,‡zi ea mzewiacn mlirbiŠ zkxaa ekxazi f` mb xy` ,daehd zrnlrbz `le‡re} l‰pke ‰

ezaeyz d`xpy `l` .{z`fd `iyewl oeekzd d`xpky o‰anxŠ `tiqa aizkc ,ecva mizlrb `leizixa xtdl mzelklmz` d`xpy .‰

zra zewiacd ixdk zelbd zra zewiacd ixd `l i`ceeay xe`adgzexa gzex zrila znbeck zewiacd didz daehd zra .daehdzewiacd didz zelbd zrae .dkizgd lka drilad zhytznyz`f mb s` la` .dtilw ick `l` zcxei dpi`y drilad znbeckcxzy `l` ,mz` ezixa xtdle mzelkl zewiacd cxtzz `loeyl epivn dpde---.dyelw drilal dxenb drilan dzbixcnn

{eh:ek} y‰nk .zeevne dxez lv` mb dlirblrbz ihtyn z` m`e‡ebe mkytp {bn:ek} mbe .mytp dlrb izwg z`emeyn oiprd d`xpe .

didzy cr dxenb zewiac zeidl dleki ‡zi ea zewiacdy mykyzeidl dkixv zeevnae dxeza zewiacd jk ,xaca relad xackolrebe ohletk `ed ixd oze` afery ine ,xaca relad xack

.130{k:`i} jzelrda ‡t r‰r‡ebe mkt`n `vi xy` cr :i‰yxite . `veiy crlrbpeuegl s`d jxc ‡eke.

149

Page 158: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{h:n} milidza epivn oke .odl ie`xd mewnd `edy ekez-jeznirn jeza jzxeze {`i:hiw} ,jzxn` izptv iala {`l:my} ,jizecra izwac.

{f:`p} diyria aizkemala izxez m©rzewiacdy `vnp dpde---.oia die`xd zewiacd dze`k `id d‰awde l`xyi oia die`xd.i‰yxitk xaca relad xac znbeck odizy ,zeevnde l`xyi`ziixe`e jixa `ycewŠ l‰f mxn`nn cenll yi jky dnecnke

.enewn o`k oi`e .‰`ed cg l`xyie

{hi:ek}**.‡ebe mkfr oe`b z` izxaye :i‰yxite zia df xne` `ed oke ycwndˆ {`k:ck l`wfgi}‡mkfr oe`b z` iycwn z` llgn ippd.

Š w‰ndial df iepik ly dzernyn dn a‰vemkfr oe`bdpde .‰mfre w‰ndia did l`xyi oe`b ikŠ :l`wfgi ‡qa my yxit w‰cxy`ae opra jxazi l-`d ceak ea d`xp didy mr lk lr mzx`tze`weec df iepik xn`p dnl le`yl yi oiicre .‰dpeilrd

oipra mixacnd zenewnaoaxgd`xpe---.l`wfgiae o`k ziad-oeiqp `id w‰ndiaa dpikyd z`xydy dyxtd y`xa izx`ay dn itlald-zedab jezne ,al-zedabl mexbl dgka yiy ,l`xyi mrl dyw.{`i:ek lirl izexrd ahid ‡r} dxiare znerxzl `al mileki

Š iepiky d`xpemkfr oe`bly eze`ivna ef dpiga lr dxen ‰mfre w‰ndia did l`xyi oe`b ikŠ jezny ,l`xyia w‰ndiaexare zedab icil e`a `teb df jezn ,‰mr lk lr mzx`tze`weec df iepik `vnpy dn f‰tl oaene .epaxgl enxby zexiardze` lr dxen df iepik ik ,ziad-oaxga mixacnd mipiipra‡it ‡r dpde---.epaxgl dnxby w‰ndia ly dze`ivn ly dpigadhn mkl ixayaˆ aizkckŠ :{mkfr oe`b z` izxaye d‰ca} m‰ayxw‰ndia `id dcb`ae .‡dl did mgl zray oe`bˆ aizkcke ‡mglenk hytd itle .‡mkfr oe`b ‡eke llgn ippdˆ aizkck.‰‡eke ‡lfxak mkiny izzpeˆ `xwnd seq giken jky izyxity

Š yxtl ezrcy ixdmkfr oe`b`iane .dqpxte mgll iepikk ‰minyb-zxivr oipra k‰b xacny `xwc `tiqn dii`x m‰ayxdi‰yxit lr `id `iyewe ,dwfg dii`x `id zn`ae .d`eaz-xqege`xwc `yix xyewn ji` ,w‰ndia `ed ‰mkfr oe`bŠy

150

Page 159: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

oe`b z` izxaye d‰c} miigd-xe` ‡t ‡r mle`---.ditiql`ly oeik dfa dpeekde ok `xwpy w‰ndia df l‰f exn`Š :{mkfroiicr mda utg ‡d ik mzrca miayegy dxei df daeyza exfg.‰‡ebe izxaye xn` dfl miwfgzn dfae mkeza okey ecery dnn

Š iepiky lirl x`eand t‰r d`xp eixacl xe`aemkfr oe`bdxen ‰.zedabe dee`bl znxeby w‰ndia ly eze`ivna ef dpiga lrzepey`xd zeiprxet ray elired `l z`fd zedabd zngnednn oiicr mda utg ‡d ikŠ mzrca eayg ik ,daeyza mxifgdlzeiprxet ‡f zkxrna ik d‰awd xfb okle .‰mkeza okey eceryenvr cvn `le .mfrn-oe`b oexay oday dpey`xd didz zeipyddid z`fd dipyd dkxrnd ly dxwir lk ixdy ,‡zi eci ea drbpezilkzy `l` .`xwc `tiqa y‰nk mgl-xqege myb-zxivrzeiprxetl al epziy icka dzid mfer-oe`b oexay ly zpeekndik miayeg eid meiwa x`yp mfer-oe`b did m`y .eixg` ze`adokey ecery dnn oiicr mda utg ‡dŠ ixd miiywd lk zexnldxzqp f‰tly d`xpe---.daeyza mixfeg eid `le .‰mkezaixdy .l‰f i‰yx ly eyexit ayeine ,l‰f m‰ayx ly ezii`xyxtl yi xity n‰n ,‡cke minyb-zxivra xacn `xwc `tiqc t‰r`.`tiql `yix xyewn dtie .ziad-oaxega xacn `xwc `yixc

.w‰ece

{an:ek}**izixa z` s`e wgvi izixa z` s`e aewri izixa z` izxkfe‡ebe xkf` mdxa` . :i‰yxitedynga xqg edil`e `ln azkp zenewn dynga

eipa zle`b xyaie `eaiy oeaxr edil` ly enyn ze` lhp awri ,zenewnoiirl yi .‡tl izexrd ‡r} xqge `ln aizk yexcl i‰yx ly ekxc oi` ixdy‡r mle` .{fk:b a mikln ‡qle ,an:al zehn ‡tle ,i:gk devzlr fnxn xqg aizky {6 llk ci wxt} ‡i‰yx illkˆ ‡qa y‰ndpde .gaye dlrn ly oipr lr `ln aizke oexqg ly oipr,epia` awri lv` oexqg ly oipr lr dxen df `xwn ly eheyt

:`ad xeaica i‰yxity enk `ed i`ck xnelk ,zipxeg` epnp dnl ohwd awrijkli`ck epi` m`eenr wgvi ixd ‡ekeohwk aygp awri df oipray ixd .

151

Page 160: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

zea`ay131Š azkpy dfn ixdy ,i‰yxl dyw did df lre .aewri‰awri ly ezlrne egay lr fnxn `lnd aizkdy ,jtidl d`xed yiuxiz df lre .dxe`kl `xwn ly eheytl xzeq fnxd k‰`e ,l‰pk

Š didi `ly xyt`y t‰r`y i‰yxohwd awri `aiy i`ck ‰mvrdle`bd y `ede .df oipra gaye dlrn el yi z`f lka ,ezekfazxeya

ze` lhp awriy df i‰r zgxkene zghaen edil` i‰r dle`bd.df lka r‰ve .oeaxrk enyn

** xacna zyxt **

{a-`:`}**‡ebe y`x z` e`y...ipiq xacna dyn l` ‡c xacie. :i‰yxiteo`pn lbra eltpyke o`pn mixvnn e`viyk dry lk mze` dpen eiptl ozaig jezn

xii`a cg`ae okynd mwed oqipa cg`a o`pn mdilr ezpiky zexydl `ayk mixzepd oipn rcilm`pnŠ :{xeaicd seqa} `‰eb l‰fe .oipne oipn lkc b‰r`e

jxevl didn‰n dry lk mze` dpeny dna yi daig dn k‰`e...jixv oi`e...cne`d lr k‰g` jenql jxc zg` mrt m`pny oeikoiirl yi dpde .‰cne`d lr jneq epi`y daigd edfe zepnloipn `nlyac .mda did jxeve mrh dn zn`a ,dl`d mipiipnaipyd oipne .mrl mzeida mpiipn reawl ick didy l‰i oey`xd.lbrd `hg ixg` mixzepd oipn rcil ick didy `icda i‰yxitxxazp `l ,mdilr ezpiky zexydl `ayk didy iyilyd oipn la`rxe`n f` didy `niz ike .dfd oipna did jxeve mrh dn il‡zi ekxc dzid dfk cakp rxe`n lkae ,dne`d-iiga cakpzerxe`n x`yae dxez-ozna m`pn `l dnl wcwcl yi k‰` ,mzepnl

.131Š :{` oniq e‰r dyxt} dax ziy`xa yxcna y‰nn r‰vzea`ay xegaddf l‰q ile`e .‰‡d-i el xga awri ikˆ {c:d‰lw mildz} xn`py awrioiprl dzid awri ly ezxigay x`ez-dti lra my y‰nn d`xpy enk i‰yxlezidl leki mipiipr x`yl la` ,mihay a‰i e`vi epnne dnly ezhnyl‰qc l‰i e` .{oiwxin ly eyexit ‡re} y‰r ,zea`a ‰ohwdŠ `edyitl ixdy .yxcnd yexitk milidzay `xwn eze` ly eheyt oi`y i‰yxlmebxza mle` .wgvi oa awri yi`d ly eny `ed weqtay awri m¥y yxcnd

cŠ mbxz ixdy ,dne`d ly my `edy yxit myziad`xp oke .‰xga awri .d‰yr ,`:an diryi lr i‰yxitn rnyn oke .my w‰cx yexitn

152

Page 161: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dn mcwda iyilyd oipnd ly epiipr x`al d`xpe---?micakpdi‰yxity dn ixdy .ipyd oipnd ly epiipra ycgl d`xpyok hwpy d`xp ,mixzepd oipn rcil ick did ipyd oipndyoipnd eze` zn`a mle` .`edd oipnl daiqd xwir edfy xeviwaeyrp `edd oipnd ilw ¦y ¦n¤y epiidc ,zxg` dxhnl mb yniy{eze` zzpe d‰c eh:l} `yz-ik ‡ta i‰yxity enk ,okynd-ipc`

:l‰femda qpkpy iptn lbrd dyrn xg` okynd zacp zligza mzepnl deehvpy zcnldtbn...z` dpn jnn dywaa drexl l‰` wqtyne xac da ltpy ‡ilra lr daiagd o`vl lyn

eilr daiag `idy ricedl mda exzep dnk rce ip`v...milwyn mipc`d eyrp dfd oipndne‡eke elyweqt my eyexit r‰re ,‡eke zcear lr d‰c cer y‰re}

mixzepd oipn zrici ,elld mipiipr ipyy i`cee d`xpe .{e‰hmipiipr ipyk mpi` ,okynd-ipc` ziiyrl milwyd ziiabely mze`ivny `l` .dxwna cg` wcpetl epncfd `le ,micxtpd‰awd lr miaiagd l`xyi-mr ly eze`ivn epiidc ,mixzepddfe .okynd zyecw z` zxveid `id `id ,dilra lr aiagd o`vkmzyecw lr zcqein okynd zyecwy minrt dnk izx`a xaky enkmdy mipc`d eyrp mdihxt-zxitq ici-lry ,mxtqn lkl l`xyi ly.{zenewn x`yl oiievn mye b:g ev ‡t izexrd ‡r} okynd-ceqil`xyi epnp dceakl xy` ,okyna dpikyd z`xydy d`xp f‰ktle`l` .dne`d-iiga cakp rxe`n mzq dzid `l ,ziyilyd mrta

Ša cakp rxe`n dzidyxtqnd-iigiigay .dne`d ly ‰,mixvn z`ivi (` .c`n micakp zerxe`n dyly eid dne`d-xtqn

dzid f`y zeriawf`y ,lbrd-`hg (a .mrl mzeida mpiipn dzidjynde dxiny,hrn `l` dtbnd i‰r xqgp `ly ,mxtqnl

.l‰pd i‰yxitk drexd lr o`vd zaigk mxtqnl mzaig drcep f`e dxnbp f`y ,okyna dpikyd z`xyd (bzlertmze`ivny ,mxtqn

zn`ay t‰r`e .lirl x`eank okynl ceqi dzyr mxtqnl i‰pa lyd`a `l n‰n ,ipyd oipn ly milwyd i‰r dlrtp z`fd dlertdf`e .mei miyly zeriawa okyna dpiky dzxyy cr dxnb icil`edy iptn ,ziyily mrt l`xyi epnp `edd cakpd rxe`nd ceaklcer mzepnl ie`x f`e .`wiic mxtqn i‰r mxbpd cakp rxe`n‡zi eiptl aiag mdn cg` lky ,‡zi eiptl mxtqn-zaig ricedl

153

Page 162: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.mkeza ezpiky zexydl zexeab lret mxtqne ,mxtqn-ieaix lkl .oade

{bp:`}**lr svw didi `le zecrd okynl aiaq epgi miielde'ebe l`xyi ipa zcr :i"yxite .mixf eqpkiy e`l m`e svw didi `l izevnk m`

'eke ‡svwd `vi ikˆ gxw dyrna epivny enk svw didi ef mzcearadfn rnyn .okle ,iel hay ly ecegii lr mb dzid ezcre gxw zpelzy

ly `weec dzid mditlk d‰awd ly ezaebzsvwxaky enk ,.svwa oeci miield ly mxcb z` uextiy iny o`k dxezd dxidfd

:{d:fh} gxw 'ta y‰nn d`xp okeel xy` z` 'c rcŸie xwai"yxite ."diiel zcearl.my izexrdae `"eba y"re ."

{a:b}** .‡ebe a®cp | xŸk §A ©d oxd` ipa zeny dl`eoniqa oiirl yiŠ zln oiay ‰wiqtŠxekadŠ mye ‰acp‰132d`xp ernyne .

Š zln oi`y ,xeka epi` dn-zpigaayxekadŠ myl zxaegn ‰acp‰133. {` weqt} dfn lirl y‰n t‰r oiadl xyt` d`xpeoxd` zclez dl`e

ipiq xda dyn z` ‡c xac meia dyneoxd` zeclez dl`e d‰ca} i‰yxite . :{dyne‡eke dxez ocnly itl dyn zeclez e`xwpe oxd` ipa `l` xikfn epi`ed`xpe .

ecnly gkn ‰dyn zeclezŠ e`xwp oxd` ipay ,z`fd dpigaaymixirvd eig` itlk dxeka ly dlrn mey acpl oi` ,dynn dxezribd `edy liba yi` yi` mze` cnil `l dyn ixdy ,epnn

Š xy` meidn mze` cnily `l` ,jepiglipiq xda dyn z` ‡c xac‰

.132Š aezkl jixv didy eheyt itl d`xpoxd` ipa zeny dl`ek‰g` cine ,‰Š x`eza wiqtdl `le ,mipad zeny z` aezklxkad.‰zexedl wiqtd `ae

ak} diryia epivn eznbece .dfd jetidd lr: {adined xir d À ¥l §n | zF ´ ªW §Y‡ebe :{d`ln ze`yz d‰c} i‰yxite . dzidy xirze`eyz d`lndined mc` aex lew

‡ek dfilreŠ milindy ezrc ixd .d ¨ ¥l §n zF` ªW §Y ‰jixv dide ,od zektednkŠ `k:` y‰nk} ‰ze`yz d`lnŠ aezklhtyn iz`lnoia wiqtd `ae .{‰

ŠzF` ªW §YŠ oiae ‰d À ¥l §n:fl} milidza epivn cer .jetidd lr zexedl ‰

{ci 'ebe miryx egzt | axg :i"yxite .'eke mexige xbz egzt miryxdxe`ad d`xpe ." dk:a ` minid ixaca epivn cer .l"pkmx | xekad oexvg xeka l`ngxi ipa

"'ebe. .df lka r‰ve .133 .eyr il` d`ad d‰c `k:gi `xie ‡t i‰yxit d`x

154

Page 163: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

`yz-ik zyxt seqa i‰yxitn d`xp jke .cgia mlek ,d`lde :my l‰fe {al:cl}el dpy oxd` qpkp dxeabd itn cnel did dyn dpynd xcq cvik

ewxt dyn...mwxt dyn mdl dpy eipa eqpkp‡eke md ewlzqp lky ixd .y‰r ,df oiprae ,mwxt z` mlkl dyn dpye cgia eqpkp oxd` ly eipazln oiay ‰wiqtŠ oniqy d`xp okle .eig`n sicr acp did `l

ŠxekadŠ mye ‰acp,dynl oak aygp acpy t‰r`y `a `ed fnxl ‰.r‰ve .xekak aygp epi`

{fn-en:b}** zgwle 'ebe miz`nde mirayde dylyd iiect z`e'ebe zlblbl milwy zyng zyng :{c"`a} i"yxite .zyng gwz mdn

lgx ly dxeka didy sqk mixyr sqei ly ezxikn dzid jk zlblbl milwyoiirl yi .x`al ezpeek m` jytp-dnn .sqei ly ezxikn `iadl jxved dnlinrha wqrzdl ekxc ok oi` ixd {`wp xnra y"nk} devnd mrhxekal ie`xd xigny `nbec ozil `l` `a epi` m`e .zeevndo`k aizk oky `hiyt df {miig min x`aa y"nk} sqk 'd `ed

"milwy zyng {bk:i} `a 'ta y"n itl xnel d`xpe ."yi` enw `lemini zyly eizgzn :{zyly d"c} i"yxite .WEN¦W oke f"rla `p"iivxh mini ly

mini ly `p"iihy mewn lka 'mini zray'.aezk did m`y x`ia `"ebae jk eidy wx xtqn lr wcwcl aezkd `a `l" ,libxk "mini dyly"xtqnd lr wcwcn aezkd 'eke 'mini zyly' azk xy`k la` mini

ok m`exacl mrh yi.d"yr ,"xzei `le zegt `l jk did xtqny " xne` aezkdy o`k s`y d`xp f"tlemilwy zyngdyng" `le "

" dnl xacl mrh yiy ricedl `xwn ly eheyt `a "milwyzyng"ly eheytn rnyp `ed mrhd ze`ivny oeike .xzei `le zegt `lmixyr enk `edy yxite mrhd z` yxtl i"yxl jxved o`k ,`xwnyiy dn ayiil yi df t"ry cer d`xpe---.sqei zxikn ly sqksqk mixyry xnel jxhvpe} sqein dii`x i"yx `iad dnl wcwcljxhvp cere ,miyxtnd y"nk o`kc milwy 'd `ed `ed sqeic`iad `le {dxikna ixiin mye oeicta ixiin o`ky t"r` mzencl

" {fh:gi} gxw 'ta aizkc xeka oeict zeevnn dii`xoan eiecte

155

Page 164: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

'ebe milwy zyng sqk jkxra ycg"134z` i"yx ytgn o`ky oeiky l"iy ." aezkd iptn dfl jxvedy} deevnd mrhzyngic oi` {lirlck "

jnrhc ,xeka oeictc milwy 'd enk `ed o`kc sqk mixyry xnell`xyi ixeka oeicty `ed geexn xzeid mrhd `l` .ira `nrhmdipy xign okle sqei zxikn lr dxtk oirk `ed miield zxenz

.w"ece .milwy 'd `edy sqk mixyr `ed

** `yp zyxt **

i"yx daxn dheq 'ta el`d miweqta {gi-eh:d}**llk dncwda 'r} zenewn x`ya ekxck `ly mipicd inrh z` x`al

.zg`l zg` mpde mrh ozil yi lka mle` .{'ceh weqtdheqd zgpn recn mipicd inrh z` x`an i"yx :

wevi `l recne mihg `le mixeryn `id recne zlŸeqn dpi`meyn df lkl jxvede .dpeal dilr ozi `le ony dilrzegpn x`yn lk-lk z`fd dgpnd zbxeg dnl 'il dywc

.dxezayfi weqt" aizk:miycw min:i"yxite " xeikd dyrpy itl xeika eycwy

getzd zgz mixvna odilral zelrap eidy odikxcn dyxt efe ze`aevd ze`xn zygpnea wcaz xg`l dlwlw efemrhd z` x`and yxcnd `iady d`xp .

" aezky dny hytd z` yxity dn z` wfgl ickmiycw min"daxda i"yx ly ekxc dfe .xeika eycwy minn epiidjxcay eyexit z` wfgl ick yxcnd z` `iadl zenewn

.hytdmy" aizk :yxg ilka:i"yxite " gaeyn oii s`epd z` dzwyd `id

qxg ly diefa dciwna mixnd min dzyz jkitl migaeyn zeqekad`xp .ef dgpn zipzyp dn `xaqd on 'il dywc meyn dfl jxvedy"zexiyr mewna zeipr oi`" llkl cebipa qxg ilka d`ay

.{"ew zeaezk 'qn 'r}

.134.myn dii`x `iady ipewfg 'r

156

Page 165: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

gi weqt" aizk :rxtei"yxite " dzefal ick dxry zrilw z` xzeqodl i`pb y`xd ielby l`xyi zepal o`kn" mrhd i"yx x`iay dn .ick

dzefal"'eke dl lieepn ileep" "g dheq 'qna `ed exewn "jxca yxity dn z` wfgl ick e`ian i"yxy d`xpe .y"r

" zln yexity hytdrxte" `edy `l` epi` "xzeqzrilw z` dxry oeyl epi`e ,"lecibonwl y"n lr i"yxity enk xry

{d:e}ey`x xry rxt lcb`ed mrhdy l"fx eyxity oeiky .`le zerilwd zxizq `ed eyexity xazqn dzefal ick

" dkldd `iady dne---.lecibodl i`pb y`xd ielby l`xyi zepal o`kn"`l` .`xwnd on dkldd cenll ezpeek mvr oi`y d`xpz` zeqkl okxcy oeikny l"pd eyexitl wefig cer `edy

.ieqkd zxizq i"r `ed ozefal jxcdy xazqn oxry

{eh:d}**mixry gnw 'ebe dpaxw z` `iadei"yxite . :{mixery d"c}dnda lk`n dpaxwe dnda dyrn dzyr `id mihg `lew"rv .

j`id k"`e ,cegiid mvrn ueg xac mey dzyry eprci mxh `ld" ze`ceea xnŸ pdnda dyrn dzyr" onwl y"nl inc `le} dilr ozi `le

dpeal" i"yxite ,"yodikxcn dyxit `ide 'eke dpeal ze`xwp zedn`dixdy ,"cbpk ipelt mr dcgiizdy dna zedn`d ikxcn dyxit zn`a myd`xp mle`---.{melk dzyr `ly xyt`y `kd k"`yn dlra oevx

{fk:`} ziy`xa 'ta y"n t"r oiadldawpe xkf 'ebe mc`d z` 'ebe `xaiemz` `xa :{'eke dawpe xkf d"c} i"yxite .ipy e`xapy dcb` yxcn

owlg jk xg`e dpey`x d`ixa mitevxt'zi `xead oevx xwiry dfn epcnl .s`y d`xpe .dxenb zecg`a cg` seba dawpe xkf eidiy dzidezy`e yi` eidiy cner enewna epevx ixd ,owlgy xg`ld`ixay heyt dpde--.miteb ipyl ixyt`d zecg`d `iya micg`znly drepz lky d`xpe .mc`d oina `l` dzid `l ef zitevxt-eczendal zEnczd itlk drepz `id ixd ezy`e yi` oia cexitjke .dawpe xkf zecxtp ze`ixa dligzn e`xapy mi`xapd x`ye

" dheqd oipra i"yxity dna xe`addnda dyrn dzyr `idt"r`y ."n"n ,l"pk ipelt mr dcgizpy dna dxiar mey dzyr `ly xyt`ydfae .epial dpia cexit dyrn dzyre dlra oevx lr dfa dxar

157

Page 166: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

" okle ,dndad zcnl daxwzpe mc`d zcnn dwgxzddyrn dzyr `iddnda ."

** {eh:d}‡ebe dpeal dilr ozi `le :i‰yxite .yzedn`d xn`py dpeal ze`xwpˆ {e:c mixiyd-xiy}odikxcn dyxit `ide ‡dpeald zrab l`.

Š myy i‰yxitn d`xp my mixiyd-xiya ixdy w‰rvedpeald zrab‰.w‰ndial e` ziad-xdl iepik `l` zedn`l iepik epi``iapy ick cr zedn`l iepik `edy llk my gken epi` dxe`klely ezii`x xwir ile`e .dpeal ze`xwp zedn`dy dii`x myneyxity l‰fg ixacn `l` y‰dya aezkd mvrn dpi` dfa i‰yx

Š zlny yxtl yi dt mb okle .dpeal ze`xwp zedn`dydpeal‰zedn`l zfnxn135i‰yx xnyp dnk cr zillk dxiwg jixv zn`ae .

.dxezl eyexitl miaezke mi`iapa eyexit mi`zdl l‰fl‰nk`e136oi`y d`xp ,dpeal ze`xwp zedn`dy xacd mvrae---.

miaehy ,dpeal mya `xwpd myeal zenec ody epiipr seq

.135 {ci:n} diryi ‡r‡ebe edcnlie edpiaie urep in z` .edpiaie d‰c} i‰yxite :{‡ekeoiadle eil`n exikdl al ozpy mdxa`l dyry enk dnkg ecnly ok dyr m‰ekrd od in z`

dxeza...xn`py dnkg zeraep eid eizeilke {f:fh mildz} ‡izeilk ipexqi zelil s`ˆixd .zeraep eid mdxa` ly eizeilky mildza weqtd on dii`x `ian i‰yxyly eheyt yxtl ezrc d`xp myy mildz lr eyexita oiir ,mle` .dnkg,epia` mdxa` itlk mixen` mixacdy df yexit lre .xg` oipra `xwn

Š :i‰yx my azek dxez dpzp `ly cr eil`n dxez cnly epia` mdxa` lr edeyxit epizeaxeep` j`oxcq lr ze`xwnd ayil oikixv} ‰mildze oilael j‰p ‡r ,‰s`Š `le ‰j`Š qexbl d`xp jkqcxt zxecdn i‰yxit mr{mdxa` lr mixen` mixacd oi` hytd itly k‰`e .

mildzay df `xwnn dii`x diryil eyexita i‰yx `iad ji` ,epia`oi`y lirlck d`xpy `l` ?dnkg zeraep eid mdxa` ly eizeilkyl‰fx epl eliby dcaer dze`n `l` weqtd mvrn i‰yx ly ezii`xlr ayiizn df xac oi` m`e .dnkg zeraep eid mdxa` ly eizeilkybef cer d`xe .diryia ayiizn `ed ok ixd ,mildza miaezkd ly oxcqqenr (a mr ,mixzepd d‰c i‰yx {ai:i} `xwie (` ,miyexit-miweqtillk" xtqa ‡re .zgzn eiyxye d‰ce lrnn eixt ciny`e d‰c {h:a}

.3 llk ,i wxt "dxezd lr eyexita i‰yx .136dn`zd zeidl zaiig `lŠ :azk "dxezd lr eyexita i‰yx illk" xtqa

,20 llk ,b wxt) ‰j‰p lr eyexit oial dxezd lr i‰yx ly eyexit oia .(19 llk y‰re

158

Page 167: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

`weec zenecy oiprd xwir `l` .dpeal ly aehd gixk odiyrnozi `ly dxez dcitwdy dpeal dze`k ,dgpn-oaxw ly dpeallcvny dgpn ly dpeald oipra epivn dpde---.dheqd ly dzgpna‰dgpn-oaxwŠ `ed oaxwd myy ,oaxwd xwir iabl `id dlith cg`

{`:a} `xwie ‡ta y‰nk .‰dpeal-oaxwŠ `le aixwz ik ytpeoaxwdgpndpeal dilr ozpe...zlq ‡cl `xew `edy zlq d‰c i‰yxit y‰re .

Š mya dfd oaxwlzlq zgpn`ed oaxwd xwiry df lkn gkene .‰cvn mle` .ztqezl dilr ozipy lth `l` dpi` dpealde ,zlqd

{a weqt my} y‰nk .dlecb zeaiyg dpeala epivn ipylk lr‡ebe xihwde dzpeal :i‰yxite .dxhwda dpeald s`` weqt y‰re .

:{c‰deqa dpeal dilr ozpe d‰c} i‰yxityz` hwln unwy xg`lydxihwne dilrn dlek dpealdunewdŠ :opzc ‡fk zegpn ‡qn r‰re .

.i`xw ixzn dl witnc ‡nba y‰re .‰df z` df oiakrn dpealde {`:a} lirlc `d `cgxihwde dzpeal lk lr{g:i} ev ‡ta jci`e .

‡ebe dgpnd lr dpeald lk z`eaezkd eilr dpyy ‡nba my i‰yxite .dler dleky dpeall zcgein zeaiyg df lkn ixd .y‰r akrldxizq o`k oi`y i`cee d`xpe---.oaxwd xwira zakrne deabllthŠ mya zepkl d`xp oiprd zxcbde .dl`d miccvd ipy oia.zlqd iabl dpeald `id dlith oaxwd my mvray xnelk .‰uegpdpeald ixdy ,zlqd zexykl dpeald `id zgxkene dvegp k‰tr`edy`d qgia epivny d`xp dfl `nbec oirke .unewd z` zakrn

Š cg` cvn ixdy .dlra l`ecbpk xfr`ed lrady rnyne .aizk ‰Š ipy cvne .ezxfere el dlith `ide xwirdmc`d zeid aeh `l

ecaldy` el oi`y mc` lkŠ {‰aq zenai} ‡nba exn`e .aizk ‰lkŠ {‡bq} cer y‰re .‰daeh `la dkxa `la dgny `la iexydzeaiyg dlecby rnyn df lkne .‰mc` epi` dy` el oi`y mc`zepkl yi dfd oiprd zxcbd mbe .dcrla yi`l `‰`e dy`d lyl` zedn`d ly opeinc edfy d`xpe---.lirlck ‰uegp lthŠ myaeid zedn`de xwird eid zea`dy t‰r` ,zedn`d mby .dpealdonvra elrt daxde .dlecb zeaiyg oda yi n‰n ,mcbpk xfrl.dxhnl zea`d-odilra En ¨Ÿy xy` zelecbd zenbnd zbyd ornl‡t i‰yxit dfa ‡re} zedn`d ly ozxfra dielz zea`d zlecbe

159

Page 168: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

‰uegp lthŠ od ixde .{an:ck my izexrdae fk:ck dxy-iigzeidl ekf dci lry ,zedn`d zk`ln dpde---.dpeald znbeckznkgezn zaygn-zk`ln `idy zn`a d`xp ,zea`d l` ‰uegp lthŠick mc`l jixv dyrnd-lewiye zrcd-lewiy daxd ixdy .c`n`l dheq dy`y heyt d`xpe .zg`-zaa ‰uegpŠ mbe ‰lthŠ didiyly ez`xzd lr dxary dna ixdy .ef dk`lna dweg z` dnilydl` ‰zelith‰a dpexqg d`xp dfa ,ipelt mr dcgiizpe dlramixnd-in oeiqpl dxqene ezian dlra d`iveny dnae .dlra.dlra l` dly ‰zevigp‰a dpexqg d`xp dfa ,dzin zpkq `edy

Š dheqd oipra i‰yxity dna qpkp df lky d`xpe‰odikxcn dyxityzedn`d ixdy ,dpeal dpaxw lr ozi `l okle .zedn`d lydpi`e odikxcn dyxit `ide ,‰uegp lth‰d ceqa dpeall zenec

.oade .‰uegpŠ dpi`e ‰lthŠ

{ci:f}**  zxhw d`ln adf dxyr zg` skd‰c} i‰yxite . :{zxehw d`lndry z`xede cala ef `l` oevigd gafn lr `le cigil zxhw epivn `l

dzid {`:d} mixiyd-xiya y‰n t‰r oiprl mrh zzl d`xp .iz`a‡ebe iyac mr ixri izlk` inya mr ixen izix` dlk izg` ipbld‰c} i‰yxite .

:{izix`izhwl...oevigd gafn lr mi`iypd cigi zxehw exihwdy zxehwd my lr xn`pelcb `edy yac yi ‡iyac mr ixri izlk`ˆ xn`p ok lre zexecl bdep epi`y xac `ede dlawzpe

mipwa...dpw oeyl `id zxrie...ixri izlk` daig aexn ip`e urd oikilyne yacd mivvenedacp zxhw ie`xd mr ie`x epi`y z` yacd mr dpwd izlk` iyac mr...ea mizlaw ip`e

meiagafn lr cigi zxehw lawl ,z`fd dryd-z`xedy ixd .d‰awd l` i‰pa eaagzp day dagd aex jezn drap ,oevigdenk} dxeyd z` zlwlwn dad`y dcnd `id jky .dry dze`alaw dad`de dagd jezne {yagie d‰c b:ak `xie ‡ta i‰yxityyi n‰n mle`---.mixg` mipnfa miie`x mpi`y mixac s` d‰awddry zeidl dzkfy gafnd zkepg ly z`f dry dcgiizp dna oiirlmci-lry mi`iypd ekf dnae ,‰dxeyd z` zlwlwn dad`Š lylawe dad` jezn dxeyd z` lwlwe ezag z` d‰awd d`xd `weecdfa d`xpe .zxg` zepncfd meya miie`x mpi` xy` mixac mdn

{gk-fk:dl} ldwie ‡ta y‰n t‰ripa` z`e mdyd ipa` z` e`iad m ¦ ¦Upde

160

Page 169: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

minqd zxhwle dgynd onyle xe`nl onyd z`e myad z`e oygle cet`l mi`lnd. :{c‰`a ‡eke m`ypde d‰c} i‰yxitegafnd zkepga acpzdl mi`iyp e`x dn

dne miacpzny dn xeav eacpzi ‡eke exn` jk `l` dlgza eacpzd `l okynd zk`lne dligzazeyrl epilr dn mi`iyp exn` ‡eke lkd z` xeav enilydy oeik eze` oinilyn ep` oixqgnydxqgp dlgzn elvrzpy itle dlgz gafnd zkepga eacpzd jkl ‡eke mdyd ipa` z` e`iad

aizk m`ypde mnyn ze`likyn lra jix`d dl` i‰yx ixac lr dpde .dyweŠ :xeviwa l‰fe {a:dk} dnexz ‡t yixl exe`aa l‰f cecllk e`iady cr ‡eke mly ala eacpzd xeavdy d`xpc oeikci`ce `l` ‡eke mdyd ipa` ok mb e`iad `l dnl xzede jxevde`iai mixacd mze`y aezkd zxfb dzid jky itl me`iad `lyd‰yr ,‰‡eke mixacd xzia xeavd mr mzeacp lr sqep mi`iypdmi`iypd mikixv eid mixac ibeq ipyy `vnpe .mixi`nd eixacmd dl`y ‡eke mi`elnde mdyd ipa` (` :okynd zacpa `iadld`xp oke} m`iadl mdilr daege `weec mzbxcnl mie`xd mixacd

Š i‰yx oeyln wiicl dn mi`iyp exn`epilrzeyrl dn rnyny ‰daegxzik ,mal zeaicpk epziy zeacp ipin x`y (a .{zeyrl epilrmi`iypdy ,‡eke onbx`e zlkze adfe sqkk i‰pa e`iady zeacpdlkk zeacp `iadl mdl yie ,l`xyi iyp` x`yn irixb `l,zeacp epiidc ‡a beqa mi`iypd elvrzp dyrnl dpde---.mpendmdyd ipa` ody daeg-zpzn epiidc ‡` beq `l` e`iad `lemrtd cer lykdl `ly ickae .mnyn ze` dxqgp df lre ,‡ekei‰yxitk lkd ,gafnd zkepga dlgz mi`iypd eacpzd df oexqgameiwk `l` dzid `ly okynd zacpl mzpzn znerly `vnpe .l‰pdaezkd zxifb dzid jky iptn ‡eke mdyd ipa` z` e`iady mzaegmdizepaxw z` ixd ,{cecl likyn ixack} mzbxcnl miie`xd mdyoevx jezn ,zeaicp ly oevx jezn mi`iypd epzp gafnd zkepglon xzei ziiyr ly oevx jezn ,oicd zxeyn miptl dqipk lyzkepgl mdizepaxw z` e`iady oeikny d`xpe .aiiegnde ie`xditk ‡zi lawnd ly epevx rawp ixd ,dl`d zepevxd jezn gafndxzei s` `iadl did mipzepd oevxy oeike .mipzepd ly mpevxepiidc ,dcn cbpk dcn d‰awd mdn law ixd ,mdl ie`xd onminlye zeler oebk dacpk lawzdl miie`xd mixacd z` lawy

161

Page 170: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

zxehw oebk dacpl miie`x mpi`y mixacd z` s`e ,zxy ilke.r‰ve .mixiyd-xiya i‰yxitk ,oevigd gafn lr dacp

{hi:f}**'ebe sqk cg` wxfn :i"yxite .gp my lr k"wz `ixhnibaenk eizeclez mcew leand zxifb dxfbpy dpy mixyr my lre dpy w"z oa zeclez cinrdy

izyxity{b:d ziy`xa}'eke ‡dpy mixyre d`n eini eideˆ lv` dnl a"ve .mcew dpy 'k leand zxifb dzidy ef dcaerl fnx cgiizp,efk `ixhnib dyrp ji` wcwcl yi cere .gp ly eizeclezw"z ,zewelgn izy epiyr k"wz dlery zeize`d oeaygnymcwda x`al d`xpe---.dxifbd odl dncwy dpy 'ke ,eizeclezldn lry .l"pd xeaicl mcewy i"yx ly exeaica wcwcl yiy dn

" weqta 'kydlwyn d`ne miyly :i"yxit " cinrdyky my lrmc`}{oey`xd'eke did dpy 'le d`n oa mlerd meiwl zeclez 'a i"yx siqedy ixd ." milinmlerd meiwl.gp lv` ok siqed `ly dn ,mc` zeclez lv` "

dpy l"w oa ezeida mc` cinrdy zeclezdy meyn d`xp xe`adei"yxl dyw dide .i"yx `iany weqta gkeny enk ,zy `ed ixduxize .el mcewn eclep lade oiw `lde ,zyl dxezd dfnx dnl

mlerd meiwl zix`y dx`yp `l lade oiwny meyn i"yx137k"`yn ," dzid zy zcilmlerd meiwlmilin siqedl i"yx jxved `le ."

zeclezd mcewn mixg` mipa mey el eid `l ixdy ,gp lv` el`myky cer heyt d`xpe---.heyte .w"z liba cinrdl ligzdy`weec `l` ciledy mipal mzq dxezd dfnx `l ,mc` iaby

cinrdy zeclezlmlerd meiwldfnx `l ,gp iab ok enk ,cinrdy eizeclezl `weec `l` ,ciledy mipal mzq dxezd

mlerd meiwlmlerd meiwl eipa ex`ypy gp dkfy dn dpde---.ziy`xa} aezky dn `ede .i`pz dfa did ,leana eca`p `le

{al:dzti z`e mg z` my z` gp cleie dpy ze`n yng oa gp idie:i‰yxite .md miryx m` d"awd xn` ze`n w"zl dfe dpy 'wl eciled zexecd lk mrh dn ocei x‰``le epirn z` yak daxd zeaiz zeyrl eilr gixh` md miwicv m`e df wicvl rxe mina eca`i

.137xikfn epi`e x‰dc` ly eizeclez dpen `xwndy `:` minid ixac ‡xoiw xikfd `ly dneŠ :i‰yxl qgeind yexita aezke .zy `l` lade oiw

‰...mdxa`e gp zeclez e`vi zyn la` zeclez ecinrd `ly itl lade

162

Page 171: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

xrpd ikˆ aizkc leand iptl oiyperl ie`x eipaay lecbd zti `di `ly ick dpy w‰z cr ciledyperl ie`x ‡zeni dpy d`n oa...dxez ozn iptl-zxifb dncw `l m`y ixd .

mix`yp eid `l ,dpy mixyr t"dkl gp ly eipa zcill leand'k mzcill dxifbd dncwy iptn wxe .mlerd meiwl mipad mze`.elevip okle ,leand z`ia iptl miyper llkl eribd `l dpydpy k‰w leand lr xefbl ‡zi epevxa dlr jky i`cee dfe}

(b:e) ziy`xa ‡t seqa y‰nk ,ez`ad iptlmc`a igex oeci `l ‡c xn`iedpy mixrye d`n eini eide...mlerl :i‰yxite .mdl jix`` dpy mixyre d`n crlean mdilr `ia` eaeyi `l m`e it`my i‰yxitae ci:e onwl cer ‰re .

'ta fnx cgiizpy dn oiadl d`xp dfae---{.‡eke jl dyr d‰czpeek xwir ixdy .mzcill dpy 'k dxifbd dncwy dnl `ypmeiwl ex`ypy zeclez gp cinrd day dpyd lr zexedl `ed fnxdmdn did `l ,mzcill dxifbd dncwy df ilae .l"pke mlerd,mipyl `ixhnibd dwlgp ji` xrxrl oi` f"ktle .mlerl meiwfnxd xwire .md cg` oiprn mdipy ixdy ,o`kl 'ke o`kl w"zdid i`pzy `l` .eizeclez cinrdyk gp didy dpy w"zl `edmzcill leand-zxifb dncwy i"r `l` meiwl ex`yp `ly ,xaca

.cg` oeaygn miyxcp mipiiprd ipy okle .dpy 'k

{k:f}**zxhw d`ln adf dxyr zg` skeyexita} i‰yxite . :{zg` sk d‰c gi weqtld‰awd ly ecin dpzpy dxezd cbpkd‰cae} .

:{adf dxyrzexacd zxyr cbpk :{zxhw d`ln d‰cae} .zxhw ly `ixhnibw‰c x‰b y‰a z‰` ici lr z‰lca s‰ew silgzy calae zevn b‰ixzoiadl d`xp .

d`ln d‰c ci:f} lirl i‰yxity dn t‰r dl`d mifnxd oipr :my l‰fe .dacp dzid z`fd zxhwdy {zxehw`le cigil zxhw epivn `l

cala ef `l` oevigd gafn lrdzid dry z`xede .dyer mc` xy`ky d`xpemewnd z`n deehvp jky `l` ,dxezd cbpk `edy xacz` xzeia xekfle wfgzdl eilr `idd drya `weec ,dry-z`xedaeipir cbpn xiqi lal ,dizeevne dxezd mvr ly ezlrn oexzi,dry-z`xeda cgein jxevl `l` el xzed `l dyer `edy dyrndydrya okle .hlgen xeqi`l df dyrn el did mixg` mipnfaet‰r `l` xzed `ly xac `edy ,cigi zxhw mi`iypd e`iady

163

Page 172: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

cbpk mifnxa mi`iypd ewfgzd `idd drya `weec ,dry-z`xedexkf dti df ici-lry ,zeevn b‰ixze zexacd zxyre dxezd

.dry-z`xed `l` dpi` oevigd gafn lr cigi zxehw z ©xh §w ©dy

{k:f}**zxhw d`ln adf dxyr:{adf dxyr d‰c} i‰yxite .zexacd zxyr cbpk :{zxhw d`ln d‰cae} .calae zevn b‰ixz zxhw ly `ixhnib

w‰c x‰b y‰a z‰` ici lr z‰lca s‰ew silgzyitl `xwnd xeaig d`xp .epiidc ,zeevnd b"ixzn "d`ln" `id zexacd zxyr zkxrny yxcdepiax mya i"yxity enke ,zexacd 'ia zelelke zefenx olekymixiyd-xiya `ed oke .{ai:ck} mihtyn 't seqa dicrq

{ci:d}'ebe yiyxza mi`lnn adf ililb eici lr eyexit seqa} i"yxite ." {fh weqtadf ililb :"'eke zexacd el`"e ,yiyxza mi`lnn :"zxyra llky

zevn b"ixz zexacd .

{bk:f}** ‡ebe mipy xwa minlyd gafle :i‰yxite .oxd`e dyn cbpkminyay mdia`l l`xyi oia mely epzpydyn o`k exkfpy dna zvw r‰ve .

mdia`l l`xyi oia mely epzpy ef dlrn my-lr `weec oxd`ednle .l`xyi ly mzlrna dielz mzlrny dfn rnyn xy` ,minyayoi` xy` ,zeinvr zelrn ody ,zexg` zelrn y‰r exkfp `ldn t‰r oiadl d`xpe---.`cixb mnvr zlecbl `l` zeqgein

Š oipra {hi weqt} lirl i‰yxitysqk zxrweizepyl fnx `edy ‰Š aezky dne .oey`xd mc` lysqk cg` wxfneizeclezl fnx `ed ‰

mipiiprd ly mzekiiy z` xiaqd my `‰ebae .d‰yr ,gp lylke mlerd z`ixa enk lewy okynd zk`ln ik l‰ieŠ :o`kl dl`dzerixi okyna eid okynd zk`lna did mlerd z`ixaa didy xaciceqi lk jkitle ‡eke drixik miny dhepd mlerd llka enkmlerd lky zexacd ‡ie dxezde zene` ‡r gp mc` mdy mlerdpde .‰mlerd llk l` okyn zencl okyna efnxp mdilr cneroey`xd .mipiipr a‰i efnxpy d`xi o`k i‰yx ixaca oiirndzeaezkd zexac yng `ed oexg`de ,x‰dc` ly eizepy `ed mdnzyng z` `l` xikfd `l `‰eba epiaxe .‡eke cg` gel lrmiie`xe ‰mler iceqiŠ mleky d`xp mle` .mday mipey`xd

164

Page 173: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

,zeevnd b‰ixz o`k efnxpy dn ixdy .okynd zk`lna fnxdlgel lr zexac ynge ,dxez iyneg ‡d ,miaezk mi`iap dxez`‰eba azk xak dxezd lre .dxez ly mifnx md dl` lk ,cg`miel mipdk ly oiprd fnxpy dne .‰mler iceqiŠ on `idy.l`xyi-mr ly mze`ivn mvrl fnx `edy d`xp ,mil`xyie{`:` ziy`xa} y‰nke ,mlerd iceqin cg` `ed l`xyiy i`ceeae

‡ebe miwel` `xa ziy`xa {c‰`a} i‰yxite .dz`eaz ziy`x e`xwpy l`xyi liaya‡ekemdy cvl `l` zene`d miray o`k exkfp `ly d`xp zn`ae}

miray oia zg` dne` mdy l`xyi ly mzxeve mxcb mvrn wlgdn `l` x`al x`yp `le---.{g:al mixacl i‰yxit r‰re ,zene`dpde .oxd`e dyn efnxpy dne ,awrie wgvi mdxa` efnxpydyn oiae zea`d oia lecb lcad df oipra yiy zn`a d`xpmlerd lkyŠ mixacd oiprae ‰mler iceqiŠ oipra ixdy .oxd`eik yxey epl yixyd xak l‰f `‰ebd epiaxy d`xp ‰mdilr cnerdyn la` ,mihayde zea`d `l` ekf `l zcakpd z`fd dlrnlmewnd iptlŠ :glyie ‡t yixa l‰fe .dl dkf `l d‰r epiaxdcleze dlgzd md zea`dy itl xzeie xzei zea` oipr aeygl`xyi lkl xwir mdy xeara mlerd ceqi md zea`d ik...mipalik mlerd zxev xwir mde...haye hay lk zea` md mihayd mbed‰rxn la`...d`ixad xwir `edy cr envr ipta aygp cg` lkeixac d‰yr ,‰‡eke dlgzd epi`y xeara zea`d on epi`zk`lna fnxdl zea`d miie`xy i`ceea d`xp f‰tle---.mi`ltpdzxevk `id okynd zxeve ,mlerd iceqin md ixdy ,okyndzk`lna fnxdl miie`x mpi` dxe`kl oxd`e dyn la` .mlerd`l` .l‰pd `‰eb ixack ,mlerd iceqin mpi` ixdy ,okyndfnxdy ‡ky ,l‰pd i‰yx ly epeyla uxezn xak df xacy d`xpy

Š z`fd dlrnl `weec `ed oxd`e dynlmdia`l l`xyi oia mely epzpyminyayokynd zk`lna fnxdl ekf `weec ef jxcay epiidc ,‰

xwirne mlerd iceqin md l`xyie l`xyil meiw eyry iptnfnxdl miie`x eid `l zeinvrd mdizelrn cvn la` .ezxev

.r‰ve .o`k

165

Page 174: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{ct:f} **sqk iwxfn dxyr mizy sqk zxrw ‡ebe gafnd zkpg z`fdxyr mizy adf zetk xyr mipymizy sqk zxrw d‰c} i‰yxite .

:{dxyrleqt mda rxi` `le eacpzdy md mdepcnllŠ :oexkf ‡q l‰fe .`le meaixwdy drya eidy enk ozyecwa ex`yp dxyr mizyd lkyrxi` `ly rnyn ,eidy enk ex`ypy ‡ky dnn .‰'eke leqt rxi`i‰yx ixacy awri-zlgp mya oxd`-ixry ‡re .mlerl leqt mda`ly b‰r`e ,`xwna mixkfpd milkd ibeq ‡b lk itlk miaqenmilk ‡b ekfy d`xpe .sqk zexrw `l` ligznd-xeaica xkfp,mi`iypd mda eqipkdy mifnxd llba gvpl meiwd ceql elldl‰w lwyna dzid sqk-zxrw lky {k-hi:f} lirl i‰yxity enk

Š zeclez cinrdyk dpy l‰w oa did oey`xd mc`y my-lrmeiwlmlerd‰e .‰sqk cg` wxfnŠ gp y‰r k‰wz `ixhniba `ed ‰cinrdy

eizeclez mcew leand zxfb dxfbpy dpy mixyr my lre dpy w‰z oa zeclez‡re} y‰r ,‰lr mifnxn mlky d`xz mda oiirzykl mlk oke .{lirl izexrd

.gvpl miiwzdl el` milk ekf okly d`xpe .miigvp mipiipr

** jzelrda zyxt **

{a:g}**zexpd zray exi`i dxepnd ipt len l`i‰yxite . :{‡eke len l` d‰c}dxepn ly seba `l` mipwa epi`y irvn`d xp len l`.

:{zexpd zray exi`i d‰cae}lenl mipet miigxfnd zyly ,mipwd zyy lry dyy ,irvn`d lenl zeliztd iy`x miiaxrnd dyly oke ,oday zeliztd irvn`d`ly ick dnle

jixv `ed dxe`l exn`ilk ly dnrha wqrzdl i‰yx ly ekxc oi` .Š o`k dywny dn a‰v k‰`e ,devne devndnle‰138d`xpy `l` .

xpd itlk zeliztd lk z` zeptdl jixvy eyexit z` wfgl `ayŠ aezky dna ixdy .dxepn ly seba `edy irvn`dipt len l`

dxepndlky yxit m‰ayx ixd .mixg` miyexit ly zexyt` yi ‰r‰re ,dxepnl lenn `ed enewny oglyd itlk epti zexpdmrhdy epl eliby l‰fg ixacn riizqne i‰yx `a dfle .ipewfg

.138 .17 llk a wxt "dxezd lr eyexita i‰yx illk" d`x

166

Page 175: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ŠŠ dxez dzeevy dnadxepnd ipt len l`dxe`l exn`i `ly ickŠ `ed ‰dpwd len l` mipet zexpd lky `id dii`x efe .‰jixv `edixyt`d lkk zlaben xe`d zehytzd jkay ,i‰yx yexitk ,irvn`dqpkp `l mlerl la` .jixv `ed dxe`ly zeixad exn`i `le

.‰dnylŠ zeevnd inrh qcxtl i‰yx

** {a:h} gqtd z` i‰pa eyrieecrena :i‰yxite .zaya s`‡eke .dynl xn`p df xeaicy {` weqt} lirl aizk ixd wcwcl yiŠoey`xd ycga mixvn ux`n mz`vl zipyd dpya :i‰yxit mye .‰y`xay dyxt

xii` cr dxn`p `l xtqd... l`xyi ly ozepb `edy iptn efa gzt `l dnledpy mirax` lkycala df gqt `l` eaixwd `l xacna l`xyi eidylky ,did jky oiprde .

x`ean ,eaixwd ok z`fd zipyd dpya wxe gqt eaixwd `l mipyd {dk:ai zeny} gqtd oipra my ‡ky `a ‡taxy` ux`d l` e`az ik dide

z`fd dceard z` mzxnye...mkl ‡c ozi :i‰yxite .ux`l mz`iaa ef devn aezkd dlz zipyd dpya eyry cg` gqta `l` xacna eaiigzp `lexeaicd it lr lka aygpy dne}

.{l‰nk`e jzelrda ‡ta l‰f miyxtn x`ye `‰eb ‡r zepbl z`fwxe ,gqt oaxwa d‰awd maiig `l xacna mzeid ini lky `vnpednn `iyw k‰`e .dry-z`xedk zg` mrt maiig zipyd dpya,leg-meia oqip c‰i didi dpy dze`ay d‰awd rci m` .jytp

Š xn` dnlecrenarci m`e .zaya elit` aixwdl xzeny cnll ‰Š xnel jixv did `l dxe`kl ,zaya oqip c‰i didiyecrena.‰

d‰awdy `l` ,xacna mzeid llba mixeht md mvray oeikn ixdydfi`a rcei d‰awde ,dry-z`xedk z`fd dpya wx mze` deevnoqip c‰i legiy mei dfi`ay `hiyt ixd ,oqip c‰i legi mei

.r‰ve .zaya elit`e ,aixwdl mdilr daeg f`

{b:h}**ez` eyrz eihtyn lkke eizwg lkki‰yxite . :{eizewg lkk d‰c}dpy oa xkf minz dy etebay zevn el`lkke d‰cae} .

:{eihtynung xeriale dvnl mini zray oebk xg` mewnn eteb lry zevn el` ‡r .xaic `ly o‰anxl l‰qe ,xteq zerh md i‰yx ixacy azky o‰anxgqta okeŠ :l‰dfa dii`x `iade .llk ung xeqi`a dfd aezkd,‰‡eke ziaa enr unge dvne {ci:h} eihtyne eizewg xn`p ipy

167

Page 176: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

zerh o`k yiy o‰anxd zrxkd lr xrxrl dywy t‰r` dpde .y‰rmixtqd zqxb z` miiwl miccv `vnl d`xp z`f lka ,xteqy‰n .dpey`x dxrd---.dxrd jxca mipt-lk-lr i‰yx yexitai‰yx s`y `ed zn` ,‰ziaa enr unge dvnŠ ipy gqtay o‰anxo‰anx `iady dn mle` .i weqtl eyexita ‡ky enk ,jk l‰qung xeqi` oi`e ‰eihtyne eizewgŠ aezk myy ipy gqtn dii`xseqa aezk jk ixdy .i‰yx zhiyl dii`x dpi` dxe`kl ,llka

{ci:h} ipy gqt zyxtok ehtynke gqtd zwgk ‡cl gqt dyre xb mkz` xebi ike‡ebe dyri :i‰yxite .'ebe ‡zg` dwgˆ xnel cenlz cin gqt dyri xiibznd lk leki

dyri htynke dwgk eixiag mr gqt zeyrl zr `ae xb mkz` xebi ike ernyn jk `l`.ipy gqta `le oey`x gqta aezk df `xwny i‰yx zhiy `vnpe

Š y‰ny l‰i xity k‰`e .{r‰a`xe o‰anx y‰re}ehtynke`a ‰,eixiag mr oey`x gqt dyri xy`k ung xeraa aiig xbdy xnel

Š `xwnd znbeckeeihtyn lkkeeyry gqta ung xeqi` daxny ‰l‰pd i‰yxita mixtqd zqxibk ,xacna139.diipy dxrd---.

:l‰dfa i‰yx lr zeywdl siqede o‰anx zhiy z` wfig m‰`xdxeriale dvnl minid ‡f oebk eteb lry zevn exn`y df ednŠeteb lry `xwiy cr gqt oaxwl epiipr dn ung xera ‡eke ungdvnyŠ :wgvi x`a xtqa dze` uxiz xak ef `iyew dpd .‰‡ekeoke enr zlk`p dvndy itl mda ielz gqtd zevn ung xeriaeeixac lr siqedl d`xpe .y‰r ,‰gqtd z` ung lr hegyl xeq`ung xeqi` dnr zxxeb gqtd zevny i‰yx zhiy `id jk zn`ay

:{ci:h lr eyexita} onwl i‰yx azk ixdy .zvwna t‰kripy gqt ung xeqi` oi`e aeh mei my oi`e ziaa enr unge dvnezlik`a enr `l`jyn d`xe .

my ‡ky dnn cnlp xacdy x`iae i‰yx zhiya jnzy {`i:h} dnkg

.139lry zevn el` - eihtynŠ qxeby {h ze`} ixtql `‰xbd zedbd ‡rexerale dray dvnl eteb lr `ly zevn `iadl - eihtyn lkk .etebung xera daxn aezkdy ,dnvrl jxc zlleq ezqxby d`xpe .‰ungd`xp ixdy .dyw `l o‰anxd ziiyew z`f lkae ,i‰yx zhiyk xacn-gqtl`l` ‰eihtynŠ zlnn epi` xacn-gqtl ung xera ieaixy ezqxb zpeekilvk ‰eteb lryŠ zeevn lr dxen ‰eihtynŠ zln mlerle .‰lkkŠ zlnn .oiire .‰eihtynŠc i`xw ixzn dxizq oi`e .o‰anx zrck mixexne y`

168

Page 177: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Šedelk`i mixexne zevn lrzevn lr xnelk ,dyr llkn `ad e`l jxca ‰zrc d`xpe .d‰yr ,ung lr edelk`i l`e edelk`i mixexne,ezlik`a enr t‰kr ung xeqi` enr xxeb ipy gqty myky i‰yx

.r‰ve .dray lkl ung xera enr xxeb xacn-gqt jk

{al:i}**‡c aihii xy` `edd aehd dide epnr jlz ik didejl epahde epnr :i‰yxite .z` oiwlgn l`xyi eidyk exn` el eaihid daeh dn

zia dpaiy in exn` welgln edegipde dn` w"z lr dn` w"z egixi ly dpyec did ux`d‡eke akx oa acpeil exzi ipal edepzp jk oiae jk oiae eplhi `ed ewlga ycwnd .a‰ve

dpaiiyk ixdy ,dxe`kl `id dnebt dpzn ef dpzn ixdyinl ozpze exzi ly eipa ipa icin ef dpzn `vz ,ycwnd-zia?d`lde f`n exzi ipal `dz d`pd dne ,ewlga ziad dpaiiy

{`l weqt} dfn lirl aezky dn itl x`al yi ile`e`p l` xn`ie‡ebe epz` afrz :i‰yxite .dagn exzi xiibzp `l exn`i `ly dywa oeyl `l` `p oi`

el jlde mgipd wlg mdl oi`y d`xy eiykr ux`a wlg mixbl yiy did xeaqf‰tly .ick ,onf xg`l ecin `vzy zipnf dpzn el epzp dpeekay d`xp

Š xy` iptn xiibzp exziy exn`i `l zn`aywlg mixbl yiy did xeaqux`awlgŠ xcba `l la` ‰dpznŠ xcba dzid laiwy dn zn`ay .‰

dpzn ly dkxc efy ,eci zgzn `vz `id seqal ixdy ,‰ux`as` okle .ux`a dyexi wlg ly dkxc ok `l la` ,i`pza dpzipy`ly cer d`xpe---.dagn xiibzp `ly exn`i `l ,ef dpzn laiwydrya `weec eci zgzn `vz exzi ly ezpzny df `ed dxwna

{`i-i:ai} d`x ‡ta aizk ixdy .ycwnd-zia dpaiiyz` mzxaredide...aiaqn mkiai` lkn mkl gipde mkz` ligpn mkiwel` ‡c xy` ux`a mzayie ocxid

‡ebe mkz` devn ikp` xy` lk z` e`iaz dny my eny okyl ea ‡c xgai xy` mewnd. :{ux`a mzayie ocxid z` mzxare d‰c} i‰yxitelk `die dewlgzy

ehay z`e ewlg z` xikn cg`:{mkl gipde d‰cae} .on dgepne welge yeak xg`l ‡eke miiebdd‰cae} . :{'ebe mewnd dide‡eke milyexia dxigad zia mkl epa .

iwlg ly oihelgl-zeriawd zry `id `id w‰ndia oipa zryy ixddpzn laiwy iny ozep oicd jke .mihayle zegtynl ux`d`idy inl dze` xiardl eilr `idd drya `weec ,exzik zipnfiptl enewn z` xikn `di cg` lky ick ,zn`a el diie`x

169

Page 178: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.r‰ve .w‰ndia dpaiiy

{gl:i}**jiptn ji`pyn eqpie{ji`pyn d"c} i"yxite .'eke mlerd dide xn`y in z` `pey l`xyi z` `peyd lky l`xyi i`pey el`hwpc `d .

Š i"yxmlerd dide xn`y ind`xp ,‰d"awdŠ e` ‰'cŠ hwp `le ,‰{`xa ziy`xa d"c `:`} ziy`xa 'ta i"yxity dn t‰r x`al

Š `xap mlerdy‰ziy`x e`xwpy l`xyi liayainy l"i f"tly .y"r ez`ixa zilkzl cbpzn `ed ixd ,mdl cbpzne l`xyi z` `peyyhwp okle .e`xay inl cbpzne `pey `ed `linne ,mler ly

Š z` `pey l`xyi z` `peydy `kd i"yxmlerd dide xn`y in.`weec ‰Š i"yx hwp dnl wcwcl yi n"ny `l`mlerd dide xn`y inhwp `le ‰

meyn d`xpe .‰mlerd z` dyry inŠ e` ‰mlerd z` `xay inŠŠ z©l ¦nyziy`xa,l`xyi liaya `xap mlerdy da fnexn xy` ,‰

`id ixd `l` ,mlerd z` 'c `xa ji` xe`ize xetiq mzq dpi`x`eany enke} mlerd `xap oday zexn`n dxyrn oey`xd xn`ndd wxt zea` ‡qn lr i‰yxl qgeind yexit ‡re ‰`k dlibn ‡qnaxn` ‡zi `ed ixd mlerd dide xn`y iny `vnpe .{` dpynliaya `id z`fd d`ixady fnexn ea xy` dfk xn`na `weec`ed ixd lx`yil cbpzne `peyy in ik weica l"i okle .l`xyiokezl cbpzn `ed ixdy ,mlerd dide xn`y inl cbpzne `pey

ea xy` xn`ndxn``ni` igxe` ab`e---.w"ece .mlerd dide yi dfay .l`xyi liaya `xap mlerdy i"yxity dna `zlin da,mzelb ini jyn lk zene`d oia l`xyi mr meiw ceq oiadl

d`ltp drtez zn`a `edy140dixehqdd zexewa zpaen-izlae gxken xacd l"pd i"yx yexit itl mle`e .recik ziyep`dliaya `xap mlerdy iptny .dxezay dpey`x dlna oaeneila ik ,e"g mlerd on l`xyi xqgiy okzii `l ixd l`xyidxezd zeizin`a e"g wtzqiy in mbe---.il dnl mler l`xyi`ldy .l"pdn wfgzdl lkei miyecwd l"fg ixac zeizin`ae

.140 {h-g:eq} mildz d`xeplbx henl ozp `le miiga epytp myd 'ebe epiwel` minr ekxa.{'ebe minr ekxa d"c} :i"yxite lr eize`ltpmileki mkpi`e zelba miiga epytp my `edy

.mze` cinydl

170

Page 179: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

oklye l`xyi liaya `xap mlerdy ceriie dghada dligzn dxezddrtez jl oi` ziyep`d dixehqda dpde .gvpl miiwzi l`xyigexa l`xyi-mr z` ca`l zene`d zelczydk zipype zxfegi`vein miltkn xzei ,meid eplk miig eppd df lk mre .mybae,c`n lty `ed zeipgexa dne`d avny `ed zn` m`e .mixvn.epipia mix`yp cer zeevn iniiwne dxez icnel daxd n"nly eitn zizin` `id dxezdy dlecb xzei zecr jl oi` `ldly dyexit elawy dna l"f epinkg ixac miizin`e ,mler-`xea

.dxeabd itn dynn yi` itn yi` ,izin`d dxez

** gly zyxt **

{fh:bi}**ryedi oep oa ryedl dyn `xwie:i‰yxite .milbxn zvrn jriyei d-i eilr lltzdlltzd `l dnl l‰f miyxtnd eywde .

.evxizy dn cecl likyne `‰eb ‡re .milbxnd x`y lr mbx`y lr mb dyn lltzd zn`ay xne` iziid l‰f mdixac ileleike .zpzep `xaqd oky `cg .mzegilya egilviy milbxndayei dyne ux`a milbxnd ekld mei mirax`y jzrc lr dlrzd`xp oky jci`e ?mzegilya egilviy lltzn epi`e xacna

{al:`k} my aezky ,zwg ‡ta i‰yxitnecklie xfri z` lbxl dyn glyie‡ebe dizepa :i‰yxite .gka ep` migeha mipey`xk dyrp `l exn` deckl milbxnd

mgldl dyn ly ezltzmiipyd milbxn oiay lcadd lky rnyne .dyn ly ezltz gka egha miipydy dfa `ed mipey`xd milbxnemle`---.mlek lr lltzd zn`a dyn la` .egha `l mipy`xdesiqed `edy ,zcgein dlitz dzid ryedi cra dyn ly ezltzoinhd dfd ycgd mya xy` ,my iepiy ea lrte enya c‰eily eny ixdy ,milbxnd zvrn ryeedl gkd ryedi ly ekez-jezaxaky o`k m‰`xd zrcl elit`e} .recik ezenvr lr cirn mc`d`xp ,(h:fi) glya ‡tn d`xpy enk ,ok iptln ryedi mya `xwpeiykr wxe ,‰gkŠ zpigaa df my ly eyexit did eiykr cryezenvrn wlg dyrpe ,lretd l` dfd myd ly gkd z` dyn `iveddne---{.m‰`xa ahid ‡r .milbxn zvrn xnydl lkeiy ryedi ly

171

Page 180: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

meyn d`xp ,milbxnd x`y cra mb z`fd dlitzk dyn lltzd `ly.zEnvr iepiye my iepiy lertl el xyt` did ryedi liaya wxy‡ta y‰nk .ixnbl el lhazne dyna wac did ryedi wx ixdy

{gi-eh:fk} qgpt‡c xn`ie ‡eke dcrd l` yi` ‡eke ‡c cewti ‡eke ‡c l` dyn xacie‡ebe oep oa ryedi z` jl gw dyn l`:{cewti d‰c fh weqt} i‰yxite .

dnly xn`y edfe ld`d jezn yn `ly eyeny xky lehil ryedi `ed i`ck{gi:fk ilyn}dixt lk`i dp`z xvepeynyln ff `ly dfa dynl ryedi lhazdy ixd .

ld`d jeza141dax xncnan i‰yxit ly exewn `iady m‰`x y‰re .did `ede ceak jl wlg daxde jzxy daxd ryediŠ :yxcnd l‰fe`ede milqtqd z` xcqn did `ed jly creed ziaa axrne mikyn`ed i`ck egk lka jzxy `ede li`ede ze`lvgnd z` qxet did

{`i:bl} `yz-ik ‡ta y‰n ‡re .‰l`xyi z` ynyiyryedi ezxyneld`d jezn yini `l xrp oep oa{‡fh} dxenz ‡qna l‰fg eyxite .

jl yiy zewitq lk ipnn l`y ryedi l‰`...dyn xhtpy dryaŠzazk jk `l xg` mewnl izklde zg` dry jizgpd melk iax l‰`d`xp oke .y‰r ‰ld`d jezn yini `l ‡eke ryedi ezxyne iaqgpt ‡ta oldl y‰nn dyn l` ryedi ly ezelhazd ze`xdl

{k:fk}‡ebe eilr jcedn zzpe:{jcedn d‰c} i‰yxite .epivne jced lk `le oicnldpalk ryedi ipt dngk dyn iptdn `l` dpald xe`a oi`y myky .

dfe .dynn lawy dn `l` ryedia did `l jk dngdn zlawnyenvr z` lhany in `weecy d`xpe---.oade .ezelhazd lr dxenz` zepyl wicvd leki eliaya wx ,dxenb zelhazd wicvd l`

ezenvre eny142cia xnegk ezenvr dyrp zelhazdd iptny .t‰r` ,mixg` miyp` la` .ryedia miiwzp dfe .xveid-wicvdi‰r mzenvr z` zepyl wicvd ly egka oi` ,md mixyke miaehyeid mixyke miaeygy t‰r`y .milbxna miiwzp dfe .my iepiy

.141`tiqn `ed ilynn i‰yx ly ezii`x xwiry yxity lld sqei ‡q ‡reŠ `xwcca ªki eipec` xnyedyn iabl ryedi ly ezelhazdy f‰tl `vnpe .‰

.w‰ece .eipec` l` card zelhazdk dzid

.142 {c:el} a minid ixaca ahid oiireny z` aqie...miwil` z` mixvn jln j¥ln©ie‡ebe miwiedi :i‰yxite . my mdizxynl mipkny mixyde miklnd jxc jkmivex mdy`xwieˆ `nbec...

ick lkde...‡ryedi oep oa ryedl dynea lyen `edy ricedlepevxk my el zepkl .

172

Page 181: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

zelhazd dynl elhazd `l {b:bi i‰yxity enk} mzegily iptldyn mdilr lltzdy d`xpy t‰r` okle .ryedi dyry enk dxenbik ,mzevnre mzeny jeza ezltz qipkd `l ,mzegilya egilviy

.r‰ve .ok zeyrl leki did `l

{ak:bi}**'‡ebe oexag cr `aie abpa elrie. :i"yxite alk'eke mzvra zeidl eixagl zqip `di `ly zea` ixaw lr ghzype my jld ecald`xp .

xvewn d"c h:e} `x`e 'ta i"yx `iady l"fg zyxc itl x`al :c"`a l"fe {gexlr ope`zdl il yi oigkzyn `le oica`c lr lag d"awd el xn`

'eke jny dn il exn` `le i-cy l-`a mdilr izilbp minrt daxd zea`d zzind"cae} . :{l"f izenwd mbeminca dpwy cr rwxw `vn `l dxy z` xeawl mdxa` ywayke

zehpl dcyd zwlg z` owie awria oke xtg xy` zex`ad lr eilr exrxr wgvia oke miaexn'eke izecn xg` exdxd `le eld`i‰` ziipw oipra eqpzp zea`dy ixd .

alk jld okly d`xpe .'zi eizecn xg` exdxd `le dzaiyiegilvi `ed mby lltzdl zea`d ly mxaw lr `weec ghzydlzekfa epegha alk m ¨Ÿye .i"` zaiyi oipra ok-mb didy epeiqpa'zi eizecn xg` exdxdy milbxnd zvrl zqip `di `ly zea`d

.dzaiyie i‰` ziipw oipra

{ak:bi}**‡ebe oexag c` `aie abpa elrie :i‰yxite .ecal alkmy jld‡eke mzvra zeidl eixagl zqip `di `ly zea` ixaw lr ghzype d`xp .

dlitzd caln ,oexagl dkildd mvr lr zcgein dybcd epeylnxzei `xwna zyxetn oexagl alk ly ez`ia zn`ae} my lltzdyly daeyii mcwda oiprd oiadl d`xpe---.a‰ve .{dlitzd onaizk ixd .milbxnd ly mzexyk oipra dxe`kl epivny dxizqd

{b:bi}‡ebe miyp` mlk...dyn mze` glyie :i‰yxite .oeyl `xwnay miyp` lkeid mixyk dry dze`e zeaiyg {ek:bi} oldl aizk la` .dyn l` e`aie eklie

‡ebe :i‰yxite .ozkild s` drx dvra oz`ia dn oz`ial ozkild yiwdl ‡eklieˆ edndrx dvradze`a}Š :l‰dfa dxizqd ayiiy {b weqt} `‰eb ‡re .

ecnl miryx ly mdigely eide eglypyn la` {eid mixyk dryyiwn onwl xn` jkitle...mnvr miglynd enk miyrpe mdiyrnnmiglyndy `‰eba azky dn dpde .d‰yr ,‰‡eke oz`ial ozkild

173

Page 182: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{ak:`} mixac ‡ta y‰nn exewn d`xp ,miryx eidmklk il` oeaxwze‡ebe ux`d z` epl extgie epiptl miyp` dglyp exn`ze :i‰yxite .`iaeaxra...

miy`xd z` oitgec mipwfe mipwfd z` oitgec micli`xwna mipeir ‡q y‰re .zbdpda mixqg eidy dpeekd oi`y x`iay l‰f iwvpnw i‰xbdlo`kyŠ :l‰fe .oeghaae dpen`a mixqg eidy `l` ,ux`-jxc‡c xeaca mipin`nd miyp`k...ez` xacl e`a `ly driazd dzidepiide dldaae `iaeaxra eil` e`a `l` ‡eke zgz l`e `xiz l`‡ta eixac r‰re} ‰‡eke ‡ca dpekpd dpen`d mdl dxqg el`kdlwz `azy d‰awd yyg y`xn xaky epivn dpde---.{c:bi gly

{`:bi} y‰nk .milbxnd i‰r glyjl‡ebe miyp` :i‰yxite .ip` jzrclgly dvxz m` jl devn ipi`... xn` {d‰awd}daeh `idy mdl izxn` ip`...mdiig

deyxii `l ornl milbxnd ixaca zerhl mewn mdl ozep ip`yzvrn yyg dyn mbe .y‰nk .dlitz i‰r mzvrn ryedi lr obdl mkgzde milbxnd

{fh:bi}ryedi oep oa ryedl dyn `xwie :i‰yxite .jriyei d-i eilr lltzdmilbxn zvrnzvrn lvpdl zxg` dvrl jixv did alk ,mle` .

.{fh:bi lirl izexrd ‡r dyn eilr lltzd `ly dne} milbxnd alky onf lk .ezvr dzid jky l‰pd lk xe`l d`xpejldcgia

eid mdiglyn ixdy ,mzvrl zqip `diy dpkqa did milbxnd mr okl .lirl x`eank mzenk riyxdl dnd milelre ,miryxjld

dheq ‡nbd oeyl ‡re} mzxagn cxtzdl ick oexagl ecal alkyŠ ‰clyxitqxeby d`xpy m‰`x o`k ‡re ,‰milbxn zvrn alk

yŠ ‡nbayxitn alk zxagalk lhia dfay d`xpe .{‰milbxnd e` i`nvr gilyk `ed dyrpe ,miryxd miglynd ly mzegily z`alk gilvd {lltzdy ezlitzl sqepa} dfae .dyn ly egelyk

.r‰ve .milbxnd zvrl zqip `di `ly lvpdl

{`l:bi}**epnn `ed wfg ik mrd l` zelrl lkep `l:i‰yxite .exn` dlrn itlk lekiak .z`fk dpezgz `heicl ecxi ji` denzl yie

dpde .lekiak d‰awdn wfg `ed iprpkd mr ik `ln dta cibdlepnn yxtl oi`cŠ :l‰fe i‰yx ly eyexitl gxkd azk o`k `‰ebawfg mrd eze`y `l` wfg l`xyi mby rnyn epnn oeylc...l`xyinmiabgk ux`a ayeid mrd eze`l mnvr mincn `dc epi` dfe epnn

174

Page 183: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

`ed wfgy lekiak `l`...epnn `ed wfg ik oeyld leti `le.mxn`y inl mixacd miie`xe .‰eze` exn` dlrn itlk epnn

Š exn`y yxtl `‰`y idpc r‰v oiicry `l`epnn `ed wfg,l`xyin ‰Š exn`y yxtl xyt` ji` `qib jci`l la`epnn `ed wfgitlk ‰

{gi:al mixac} epif`d zxiya y‰n itl oiadl d`xpe---?dlrn‡ebe i ¦y ¤Y jcli xev :{c‰`a iyz d‰c} i‰yxite .aihdl `ayk eyxc epizeaxe

mkl aihdln egk miyizne eiptl oiqirkn mz` mkl:l‰dfa x`ia my `‰ebae .lawn oi` xy`ke ozep yi lawn yi xy`ky df oipr ik rceŠedfe ozepd gk wleqi...lawl miie`x l`xyi oi` xy`k epiidc

‰‡eke lret gk `vnp `l f` lawn o`k oi` xy`k ik gk zyzd143.lawl miie`x eid `ly df avnl eribd milbxndy i`ceea d`xpeixd ,lawl miie`x eid `ly oeike .d‰awd ly eaeh zrtyd`ed ixd iprpkd mry zn`d ecibde ,dlrn ly egk eyizd lekiaklawl miie`x eid `ly mavn itly xnelk .lekiak d‰awdn wfgiprkd wfg el`ke miiprpka mcra mgldl dlrn ly egk yzed ixd

Š aizkc eh:d diryi ‡re} .d‰awdnyi` ltyie mc` gyie.‰ :c‰`a i‰yxite`ed oke mdcp yi`k ze`xdl el enxb mdy d‰awd df eyxcn itle

‡eke iyz jcli xev xne`.w‰ece .144mixehd lra ‡ita o`k ‡re---{Š ly eyexita l‰f `ed mb wqryepnn `ed wfg:l‰fe .ely jxca ‰

epi` ziad-lra elit`y epnn `l` epnn ixwz l` ‡nba `zi`Šepnn ly zeize` lky itl n‰ie...myn milk `ivedl lekiyxcde eheyt mixac ‡a ea llek jkl e‰ie o‰ep m‰n miletk

Š z©l ¦ny dxwn df oi`y i`cee dpde .‰elyepnnitlk zyxtzn ‰l` ‰mxebŠ oey`xd yexitdy d`xp `l` .dlrn itlk mbe l`xyilawl milbxnd mie`x eid `ly iptny xnelk .ipyd yexitd,l`xyin wfg `ed iprpkdy ferna eyibxde ,miprpkd lr oegvp.lekiak d‰awdn s` wfg `ed iprpkdy avnd xvep `teb df iptnd`xp l‰pd oiprd lke} .ozep o`k oi` lawn o`k oi`y iptny

.143 ."`zelba `rxn idi` `zpiky" oipra `l oniq ycwd zxb` `ipz r"r

.144 {gk:ci} ilyn cer ‡reoefx zzgn m`l qt`ae jln zxcd mr axai‰yxite . {mr axa}`ed d‰awd zxcd mi`kf xeavdy {m`l qt`ae} ,ea miwac mpi`ykzzgn} ,

{oefx `ed ezepfx oexqgxkp idl`l eceakn ozep lekiakeipa lr zene`d z` hilyne .

175

Page 184: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

xn`y dn lr eh:`i jzelrda ‡t `‰ebd ixac itl mb epiadl yiyŠ dynil dyer Y © dkk m`{.l‰nk`e d‰yr ,‰

{bl:bi}**oke miabgk epipira idpe...wpr ipa militpd z` epi`x myemdipira epiidmilbxnd daeb itlk militpd daeby d`xp epi` .

jky `l` .abg ly edaeb itlk mc`-oa daebk ynn dideyibxdexn`y dn jezn z`fd dltyd dybxdl eribdy d`xpe .milbxnd

{`l weqt} lirlepnn `ed wfg ik mrd l` zelrl lkep `li‰yx ixdy .Š my yxitexn` dlrn itlk lekiakz` zeeydl eairzd ezigyd ixd .‰

dpde .lekiak dpnn xzei s`e ‡zi ezxeabl miprpkd zxeab {ak:n} diryia aizkmiabgk diayŸie ux`d beg lr ayŸid`xapdy ixd .

milbxndy oeike .‡zi `xead zlEcb l` eqgiizd abgl lynpoaen ixd ,‡zi `xead zlecb ly dnewna miprpkd zlEcb z` EnŸy`ed jk ixdy .miprpkd itlk miabgk mnvr milbxnd elyniiy

.w‰ece .dlŸecb xzeid dlEcbd itlk libx `xap oia qgid

{c:ci}**dnixvn daeype y`x dpzp eig` l` yi` exn`ie. :{c‰`a} i"yxitemilil` zcear oeyl eyxit epizeaxedn t‰r x`al d`xp .

:l"fe {gl:dk} xda 'ta i"yxitylke miwel`l el ip` l`xyi ux`a xcd lky`"r caerk dpnn `veidevxe i"`n ey`iizpy milbxndy d`xp okle .

okle .`"r icaerke i"`n e`viy ink md ixd ,dnixvn aeyl" milbxnd exn`y dny l"fx eyxity`x dpzpzcear ly oeyl `ed "

my igk itl izx`ia 'eke i"`n `veid lky oiprde} .milil`‡ql i‰yxitn my iz`ady dnn zeywdl oi`e---{.y"r xda 'taly onfa `weec f‰r caerk aygp i‰`n `veidy {hi:ek} ` l`enyixdy .ycwnd-zia onfa eid `l milbxnd ixde ,ycwnd-ziaz` zepal zpn-lr i‰`l mkxca l`xyi eid milbxnd geliy zryaxy`ke {fi-ci:eh glya ‡t mid-zxiya gkeny enk} ycwnd-ziazczernde mdl zghaend i‰`a ehra `ld i‰`a milbxnd ehra.ekeza ycwnd-zia mr mlyd dpipaa i‰` i`ceea `idy ,mdl

.l‰we

176

Page 185: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{my}** dnixvn daeype y`x dpzp eig` l` yi` exn`ie. :{y`x dpzp d‰c} i"yxitejln epilr miyp `yix ipnp enebxzk eyxit epizeaxe

milil` zcear oeyl`l` ,miyexitd ipy oia ax wgxn oi`y d`xp .`ed epizeax yexite ,`xwn ly eheyt `ed oey`xd yexityjln zyway epivn ixdy .oey`xd yexit ly ewnere exexia‡qa y‰nk .dxf dcear jxq meyn da yi l`xyi mr ici-lr

{d:g} l`enyl l`xyi exn`y ‡` l`enymiebd lkk ephtyl jln epl dniy. {g-f weqt my} l`enyl d‰awd xn`eik eq`n jz` `l ik...mrd lewa rny

dfd meid cre mixvnn mz` izlrd mein eyr xy` miyrnd lkk mdilr jlnn eq`n iz` ipafriejl mb miyr dnd ok mixg` midl` ecarieyiy zekix`a w‰cx y‰re .

i`ceeae .ievx epi`y ote` yie ievx `edy jln zywa ly ote`f‰r jxq ea yiy `ed ievx-izlad ote`d eze` wxy145dpde .

‰ milina milbxn zyxta z`haznd jlnd zywadaeype y`x dpzpdnixvnl‰fg ea e`x okle ,ievx-izlad ote`dn i`ceea `id ‰

ly oeyl `ed ewnerle ,jln zywa `ed eheytly mycw-gexaz` df minilyn l‰f i‰yx ly eiyexit ipy `vnpe .dxf dcear

.oade .df

{ck:ci}**ixg` `lnie enr zxg` gex dzid awr alk icaredpyxei erxfe dny `a xy` ux`d l` eiz`iaded"c} i"yxite .

:{dpyixeidpizxii enbxzl oi`e da xy` mrd z`e miwprd z` eyixei dpikxzi enebxzkdpyxii mewna `l`dyxed oeyl aezk zn`a dnl zvw oiirl yie .

lirl y‰n itl x`al d`xpe .dyexi oeyl `le oikexize {ai:ci}‡ebe epyxe`e xaca epk`oeyl `edy i‰yxit my mbe .

o`k yxity enk oikexiz146egka did milbxnd `hgy `vnpe .cnry `l` ,oeca`e ‡c z`n oikexiz icil l`xyi mr z` `iadlcbpzdy iny `ed ie`x k‰`e .dxifbd z` lhiae jeeza dyndkfiy dcn cbpk dcn exky lawi ,erpnl egk lka lczyde `hgl

.145{c:g} ryed r‰r miavr mdl eyr madfe mtqk...ipnn `le ekilnd mdzcevn y‰r . .oade ,ekilnd md d‰c cec

.146ly oaen ynyn oikexiz oeyly x`iay {ai:ci} lld sqei ‡q ‡r .d‰yr ,oeca` ly mbe oiyexib

177

Page 186: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

`ed .alka miiwzp jke .eiaie` z` ca`le yixedle jxzlokl ,`iad milbxnd `hgy oikexizde dyxedd z` repnl lczyd`a xy` ux`d iayei z` jxzle yixedl ekfi erxfy exky laiwzxg` jxca d`xp cer---.dcn cbpk dcn lkd .oexag `id ,dny{'eke onig` mre d"ca "cl} dheq 'qnl `"ga `"yxdn y"n t‰rjxcd milbxnd enwr {inlze iyy onig` ly} ocgtneŠ :l"fe'da geha eale zxg` gex did alk la`...{oexagl ekld `le}jld alky ixd .‰'eke lltzdl my jlde dlwz my el `ai `lyokly d`xpe .my xy` miwprdn cgtl el didy t"r` oexaglxky `edy ,myn miwprd z` yxbie yixei erxfy d"awd egihaderxf okl ,mdn cgt `l `ed .dcn cbpk dcn ahid oeeknel ozip dnl zvw dyw zn`a df xe`a ilae .mca`ie myixeiozpi zea` ixaw lr ghzyde devn my dyry liaya ike .oexagel ozpi mewn dfi`a devn dyri xy` mc` lk ike .mewnd elyixei erxfy `ed xwirdy .`gip l"pd itl la` .exkya mewndoeik `linn wxe .l"pke ynn dcn cbpk dcn `edy ,miwprd z`y"n oiir mle` ---.ely mewnd didi my miayeid z` eyixeiy

{el:`} mixac 'tada jxc xy` ux`d z` oz` ele dp`xi `ed dpeti oa alk izlef'ebe {h:ci} ryedi 'qa y"n mbe .ux`d `l m` xn`l `edd meia dyn rayie

'ebe mler cr jipale dlgpl didz jl da jlbx dkxc xy`ze`xwn ipya ixdy .`le ,dplgpi `ede alkl ozpz oexagy dn lr ybcd mŸyEd elld

.w"rve .da miayeid z` ca`ie yixei `edy dn lr

{cl:ci}**mei mei mirax` ux`d z` mzxz xy` minid xtqna...mkizperÎz` e`yz...dpyliz`epzÎz` mzrciez` d‰c} i‰yxite .

:{iz`epzixg`n mkaal z` mze`ipdy. enk dxqd oeyl d`epz {e:l xacna}ik dze` dia` `ipdŠ zlna x¥A ©C §O ©d cra iepikd dxe`kl dpd .`epz-iz‰

,df weqta xacnd `edy ,d‰awd lr aqeny yxtl d`xp xzei didmkz`n dpete xq ip` xy` z` mzrcie eyexit didie147r‰ve .

.147 {ak:f} l`wfgia dfa `veik epivne .'ebe mdn i©pt i ¦zFA ¦q£d ©e

178

Page 187: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

l` d`epz zln xwir z` qgiil miwacd oia cixtn i‰yx dnlmixq l`xyiy epiidc ,d‰awd l` xacnd cra iepikd z`e ,l`xyi

‡zi ez`n mipete148y‰n llba eyexitl i‰yx gxkedy d`xpe---.ixd .llk l`xyi z`n d‰awd xq `ly gken myny ,`xwc `yixat‰r `edy ,dpy mirax` xacna erxi xec eze`y `yixa aizk

Š oeaygdpyl mei dpyl mei mei mirax` ux`d z` mzxz xy` minid xtqna.‰zegt mdn cg` zeni `ly icka `edy {dpy mirax` d‰c} i‰yxite

miyy oan149`l` ,cer `le .o`k yi cqg ly oeayg ixd .y‰r mei mirax`a i‰` lk z` xezl milbxnd ewitqdy dcaerd mvryeaeyie d‰c dk:bi} l‰fe .qp jxca did dfy i‰yxit xak ,cal

:{‡eke ux`d xeznz` mdiptl xvw ,dpyl mei mdilr xefbiy d‰awd iptl ielbyjxcdxak ‡q-oan zegt ezeni `ly cqg-ly-oeayg eze`y ixd .

‡zi dililrd-axe dvrd-lecb i‰r okede ,dligz daygna did,d‰awd cvn ‰d`epzŠ o`k oi`y gken df lkn xy` .qp jxcajezn cqg-oeayga zhxetne zihxt dgbyd o`k yi `axc` `l`d`epzdy yxtl i‰yx jxved df meyny d`xpe .cqg-oeayg .d‰awd z`n epte exqy l`xyi cvn `id o`k zxkfpd

{fl:ci}**e'c iptl dtbna...miyp`d ezeni:i"yxite .dcn cbpk dcn mdl dpebdd dzin dze`a...eizecn it lr mdl die`xd dze`a 'c iptl edfedcn cbpk dcn ccen `edy d"awd lycgiizne oiihvn d"awdy rnyne .

zeyrl lekiy ezlef xg` oi`e ,dcn cbpk dcn ccen `edy dfa {`i:gi zeny} exzi xn`y dnn yxetn d`xp oke .okik izrci dzr

mdilr ecf xy` xaca ik mid-el`d lkn 'c lecb :i"yxite .enc mina enebxzkmina eca`p mde mca`ldcn-cbpk-dcn zcnny ixd .{epxetqa y"re}

`ed z`fd dcna ik ,'zi 'ca dricie dxkd icil exzi `aoiadl d`xp f"ktre---.ecaln dfa cer oi`e cgiizne oiihvn

.148 {h:al} zehn ‡ta y‰nn `id ezii`xy l‰iipa al z` e`ipie ux`d z` e`xie‡ebe l`xyik‰`y `l` .d‰awd i‰r `le i‰pa i‰r dzid d`epzdy ixd .

mxhy `xwnl yng-oad zlrezl o`k `edd weqtd z` `iadl i‰yxl l‰ed .r‰ve .zehn ‡t cnl

.149 .{`k ‡yn g wxt} zea`a opzck ‰dpwfŠ xeriy `ed

179

Page 188: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{b:`} mixiyd-xiya aezky dnok lr jny wxez ony miaeh jipny gixljead` zenlr :{'eke jipny gixl} i"yxite .ony my lr `xwp aeh my

aeh :{ipyd 'eke gixl d"cae} .jrny erny xy` ux` iqt` mda egixdymixvna ze`xep jzeyra aehd :{zenlr ok lr d"cae} .drenyd lewl exzi `a

'eke xiibzpeinl dlynp xiibzdl exzi z`iay `vnpe .d"yre ,`ed onyde .xzei ea gixdl axwzne `ae wegxn axr ony gixny.df lyna `weec exga dnl a"ve .d"awd ly aehd myl lynel zcgeind ezenvr lr dxen xac ly enyy recid it lr d`xpe

ecal150d"awd dyry ze`xepd z` erny xy` md miax dpde . {fh-ci:eh zeny} mid-zxiya y"nk .mixvnalig oefbxi minr erny

'ebe zylt iayei fg`.cala exzi `l` xiibzdl wegxn e`a `l la` .ze`xepd z` erny zene`d lky meyn d`xp mdipia lcadde.ecal el zcgeind d"awd zcn z` mda e`x `l la` ,eldapezetixye ux`d-zecirxe milidan miwxa e`x xaky enky eaygezelecb ody wx ,n"vi ly ze`xepd od jk ,'cke zelecb

Š t"dr i"yxit dfa 're} libxd on xzei ze`xepem`iven l-`'ebe mixvnnexzi mle` .{wla 't yix `"eb 're ,ak:bk xacnaa ‰

,ecal el zcgeind d"awd zcn z` mda `vne ze`xepa opeazdwegxn `a jk jezne .l‰pke dcn cbpk dcn ccen 'zi `edygixdy mc`k exzi didy lyn epl elyn df lry d`xpe .xiibzdllyn `ed aeh onye .xzei egixdl axwzdl `ae wegxn aeh onyedfe .ecal el zcgeind ezenvr lr dxen xac ly enye .m¥y§ld"awd zcn z` mda xikde wegxn mixvn ze`xep rnyy ,exzi

.xiibzdl `ae ,dcn cbpk dcn ccen `edy el zcgeind

:l"dfa i"yx 'k dyxtd seqa**oyxcd dyn iax ly eceqineizwzrd...‡‡zetpk rax` lrˆ .‡mixyp itpk lr mkz` `y`eˆ cbpk ‡mdicba itpk lr...

dle`b ly zepeyl 'c cbpk...‡zexeka leky my lr ‡zlkz lizt...oke dlila dzid mzkne

.150lr dxend `ed ihxtd mvrd myyŠ :{d:`} zeny ‡ta m‰`xd oeyl dpdon zra miyi`d on ezlefl mvra mxeag xyt` i`y zepekzn xaegnd yi`d

{h:e} dkin d`xe .‰mizrdjny d`xi diyeze :i‰yxite .mdl `xew diyeze `iapdjikxc ze`xle opeazdl al ozep xy` jny z` d`ex xy` .oade .

180

Page 189: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

l`xyi edyy mini 'g cbpk day miheg dpenye axr zrl xigynd riwxl dnec zlkzd ravmid lr dxiy exn`y cr mixvnn e`viynziviv-zevny l"f e`vny dn dpd .

dyxtd seqa ‡ky dnn df e`ivedy heyt ,n"vi lr zfnxn{`n:eh}'ebe mixvn ux`n mkz` iz`ved xy` mkiwel` 'c ip` `teb `idy `l` .

dn t‰r x`al d`xpe .n"vil ziviv oia xywd dn `nrh ira {bk:h} gp 'ta aezkyeklie mdipy mky lr eniyie dlnyd z` ztie my gwie

'ebe mdia` zexr z` eqkie zipxg` :i"yxite .xzei devna un`zpy my...ekf jklziviv ly zilhl eipa...mixvn iay z` xey` jln bdpi okˆ erxfa xn`p eia` z` dfiay mge

...'eke sgie mexr dyrnd i"r devn ly zilhl dkf myy `vnpe .dyrnd i"re .eig` mgn gayl lcaen `edy d`xd ea xy` `eddd`xpe .eyper z` laiwy mg znerl exky z` my laiw `edd`viy "mipal oniq"de ."zea`-dyrn" `ed ixd dyrnd eze`yxnbp da xy` ,mixvn-z`ivi `ed zea`d-dyrn eze`n deedzpeezxara dkn d"awd n"via ixdy .eig` mg cbpk my ly epegvp.mler zexigl mkezn mi`vei l`xyi-ipae mg-ipa ixeka z`mpegvp lr ze`k `idy ,zilhd z` my-ipa miyaely drya oklezilhd z` hywl mdl ie`x ixd ,l"pd zea`d-dyrn eze`a`edy ,mixvn-z`ivic mipal-oniqd lr mifnxnd mihiykzaoiadl d`xp f"ktl dpde---.zea`d-dyrn eze` ly xnbde zilkzdcg` fnx cgiizpy l"pd oyxcd dyn 'x ixaca `vnpy dn zvwlr fnxnd ipy fnx cer cgiizpe ,zlkzd `ede ,zexeka zknlriwxl dnec zlkz ravy `ede ,dlila dzid zexeka-zkny dcaerddcaerl cgein fnx jixv dnl a"v xacde .y"r axr zrl xigynyx`eany dn mcwda `ed dfa d`xpde .dlila dzid mzkny ef:'a ze`a my l"fe .'e oipr elawe eniiw qxhpewa wgvi cgtaminec mipiipr ipy oia `vnpd lcada mipigan ep`ykŠ`ed iexy mda ozipd lcadd ik jgxk lr f` ik - mzeipevigahley oda xy` zepeilrd zeakyd dpiaxz xy` lkk .mzeiniptazcewp ly dnewn wner epiptl xxazi ,df znerl ok ;iencd `edmiixvnd zeknd xyr lka dpde---.eixac jynda d"yr ,‰dlcaddaezka yxetn xacde .cg` s` wfed `l i"pane ,ebxdpe elaq.gkyze wec ,zexeka zkne ,jyg ,cxa ,xac ,aexr zekn lv`

181

Page 190: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.zexeka-zkn oiae zepey`xd zeknd 'h oia dfa yi lcad mle`s` i"pan wfed `ly `ed qp i`ceeay t"r` ,zeknd lka ixdy`weec zpeekn dzid dkndy iptn zehiyta oaen oiprd n"n ,cg`okle .dknd iptn dpkqa llka eid `l i"pae ,miixvnd l`mle` .dkndn wfp mey elaq `l i"pay lecb jk-lk `ltd oi`,dlecb dpkqa miixvnd eid i`ceea my xy` ,zexeka-zkn ip`y

Š {ak:ai zeny} d"awd z`n exdfed i"pa mbegztn yi` e`vz `l mz`exwa cr ezia" `ly ick ,‰sebpl mkiza l` `al zigynd ozi.{bk weqt my} "

mdipyy ,l`xyie mixvn oia ienic-cv yi zexeka-zknay ixdi"r mdipia xy` dlcadd wner z` dlib d"awdy `l` .dpkqayexita oiirnd dpde---.livd epiza z`e miixvnd z` bxdyda miiexy l`xyi eidy ,z`fd dpkqd lky ezrc d`xi my i"yxy"n lr ixdy .dlil ly onfd f` didy cvn j` dzid ,l"pke

Š mysbpl mkiza l` `al zigyn ozi `le :i"yxit ‰zeyx dpzpy xg`ny cibn ryxl wicv oia oigan epi` lagl zigynl`id milagnl zeyx dlile'eke ahid y"re}

,l`xyie mixvn oiay iencd-cv eze`y `vnpe .{`"ebe o"anxixd ,riwxd-xdefk mdipiay lcadd xidfn dfd iencd jezn xy`dzid zexeka-zkny dcaerdn xvep `ed dfd iencd lkcgiizpy l"pd oyxcd dyn 'x ixac zpada d`xpd edfe---.dlila`weec dzid zexeka-zkny dcaErl cgein fnx ziviv-zevnaziviv zevna efnxpy dny lirl x`azp xak ik `ede .dlilamipal-oniqd `ed n"viy cvn `ed mixvn-z`ivi ly mipiiprly epiipre .mge my ly zea`d-dyrn ici-lr deedzpe `viymg ipt-lr gayl envr z` licad m¥yy `ed zea`d-dyrn eze`gayl elcaed l`xyiy mb `ed n"vi ly mipal-oniqde .eig`ekfy devn ly zilhae .mg ly eipa mdy mixvn z`n eyxtedemihiykz ea eidiy ie`x l"pd zea`d-dyrn ici-lr my-ipa ealkde ,zea`d-dyrn gkn deedzpy mipal-oniqd lr mifnxndlr fnxi dl`d mihiykzdn cg`y oekpe ie`xy d`xp okle .l"pkiptn `weec ixdy .dlila `weec dzid zexeka-zkn ik dcaerdllba `weece ,l`xyie mixvn oia ienic-cv did dlila dzidy.l`xyie mixvn oiay zinedzd dlcadd zexeka-zknn `vi df

182

Page 191: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dl` lk ly dcewpd-xwir zn`a `id ef dlcad-zhlad ixde .oade .devn ly zilha md mifnexn xy` n"vil mifnxd

** gxw zyxt **

{d:fi}** el dyn cia ‡c xac xy`k ezcrke gxwk didi `le. :{c‰`a ‡eke xac xy`k d‰c} i‰yxite`le dyn cia edne gxw lr eyxcne

xn`py ecia dyn dwly enk zrxva oiwely dpedkd lr miwlegl fnx dyn l` azkzeny} {e:czrxva difer dwl k‰re ‡blyk zrxevn eci dpde d`iveieˆoipr dn a‰ve .

ezrxv `lde .dpedkd lr wlegd ly ezrxv lv` dyn ly ezrxvmy i‰yxity enk l`xyi lr xtiqy rxd oeyl iptn dzid dyn ly

:{c‰`a}dzwly enk zrxva edwld jkitl ‡il epin`i `lˆ exne`a xtiq rxd oeyly el fnxrxd oeyl lr mixnlr wlegd lv` df oipr dn k‰`e .

dpedkd lr wlegd s`y i‰yx ixacn epcnly d`xpe---?dpedkdt‰r`e .x‰dyl mdilr xtqnke l`xyi ly mceak litynk `ed ixd

Š {b:fh} ezcre gxw exn`y‡c mkezae miyecw mlk dcrd lkmzqd one ,‰el`k mdixac mi`xpe ,dl`d mixack xne` dpedkd lr wlegd lkyz` mipian mpi`y ,jtidl `ed zn`d ,l`xyi-oxw minixnmdl zrcep dxizi daig zn`ay .`idy zenk l`xyi ly mzeaiygdn `axc`e .melk `le mzx`tzn zrxeb dpedkd-zx`tz oi`eepiad `le erci `ly dxen df ixd ,dpedk mb miywan miwlegdy

‰`cixbŠ l`xyi mzeida mzlecb zx`tz xwi z`151t‰r dpde---.oldl} zehnd oipra zvw dywy dn oiadl d`xp df lklr ze` `id oxd` dhn zgixty i‰yx zrc ixdy .{ek-fh:fid‰c seq bk:fi lr eyexit ‡r} dpedkl erxfe oxd` zxiga

.151xyid yi` jxc" :eheyt it lre d"c e"lxz zpy gxw 't zn` zty 'rixdy .ohw xac lk zeaiyg rcei .xzei dbixcn dlery lk `xead zcearaozipy 'ield 'iga zeaiag oiad mdn dlrnl zebixcn dnk 'idy d"rxn

."'eke .e`ypzd mde .z"iydn mdl

183

Page 192: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{ze`l zxnynl d‰c dk:fi lre ,micwy lnbie152yi f‰tle .gkeny enk ,iel hay lkl jiiy did `edd dhnd ixd wcwclk‰`e .hayd y`x ezeida oxd` my eilr azkpy wx ,gi weqtaea yi `l` ,cal oxd` zxiga lr oniq dfa oi` dhnd gxt xy`kyiy dn oiadl jixv cere .llka iel hay lk zxigal mb oniqlk z` ixdy .mlk mihayd lk ly mzlecbl oniq zehnd dyrna

Š dyn gipd zehndzecrd iptl cren ld`a‰ ze` `edy {hi weqt}cvl edhn gpeiy dkf s` mihayd on cg`e .mzlEcb lr dlŸecbi‰yxity enk ,ehaye oxd` s` dil` dkf `ly dlrn ,ynn dpikydz` zekfl d‰awd dvx m`e .{mzehn jeza d‰c} ak weqt lrze`a `weec ‡zi xga dnl ,dpedkl ezxiga lr dxend ze`a oxd`?elek mrd lk zlEcb lr s`e iel hay lk zxiga lr mb dxend`l ezcre gxw ly ezerhy ,lirl x`eand t‰r oaen oiprdy `l`ile`e} s`y `l` ,jxevd lkk oxd` z` eaiygd `ly dfa wx dzideaiygd `l ,miiel xezae mil`xyi xeza ,mnvr z`y {xwirddyly d‰awd d`xd dfay ,zehnd ze` d`a df lry d`xpe .irackixdy ,l`xyi lkl zrcep dxizi daigy ,cg`d .milecb mixwirgped mdn cg` ly edhn s`e ,zecrd iptl egped mdizehn lkehay} iel haya yi zcgein dlEcby ,ipyd .ynn dpikyd cvl

Š mya `xwp gxty dhnd ixdy {gxw lyiel dhn.{gi weqt} ‰dhn eze` ixdy ,dplk lr dler odkd oxd` zlEcby ,iyilyde

Š mya `xwp dhnde ,oxd` my ea aezk did gxtyoxd` dhn‰zaygp oxd` zlecb oi`y `vnp dpde---.{dk ,ak ,`k miweqt}`id oxd` zlecb `axc` `l` ,iel hay ly ezlecb iabl dlilykegkn mignevd micwye gxtk ,elek hayd zlecb gkn gnevd xackzlecb lr ze`k eritedy micwyde gxtd ixdy .urd spr ly

Š `xwpd dhn eze` lr `weec erited oxd`iel dhnzehn s`e .‰`l` ,mdiabl dlily oxd` dhn zgixt oi`y l‰i mihayd x`y

Š gpen did gxty dhn eze` ixdy ,mgkn gnevd xackmzehn jeza‰

.152df lk {dk ,gi-fi ,e miweqt lr eyexit ‡r} o‰anx zrcl cebipa .llka iel hay zxiga lr ze` `idy

184

Page 193: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

zipnp dpedkd ze`ivn mvry `icdl epivn oke---.{`k weqt} {e:al} epif`d ‡ta y‰nk .l`xyi ly mdizelrn oiajyr `ed

jppkie :{jyr `ed} i‰yxite .zene`a dne` :{jppkie} .lka ok ixg`ea ielz lkdy jxk mikln mkne mi`iap mkn mipdk mkn oke qiqa ipin`ed oke .

{dk:bk} l`wfgia‡ebe exiqi jipf`e jt`jt` d‰c} i‰yxite . :{jipf`e liynd mdle sevxtd zx`tz mddpedkdzeklnde .153yi f"ktle---

ly mqegii z` miricend miweqta {e wxt} `x`e 'ta y"n oiadlmy} oernye oae`x ly mqegii mixkfp dligzy oxd`e dyn

:{'eke dl` d"c} my i"yxite .{eh-ci miweqtawri mxhpwy itlmd miaeygy xnel mcal o`k mqgie aezkd xfg ezen zrya elld mihay dylyl epia`.o`k `weec mihayd 'a ly mzeaiyg z` aezkd riced dnl a"velirl x`eand itl oiadl d`xpe .oxd`e dyn ly mqegiil xywadne`d lk ly mzx`tz `id miklnde mi`iapd mipdkd ze`ivnydlEcb oi`y d`xp f"tle .mlek zlecbn `weec zgnev `idezlEcb `idy mxewnn mdl znxefy dn `l` miklne mi`iap mipdkloexqge mbt eze` ixd mrd zlEcba oexqge mbt yi m`e .mrd`ayk dfle .miklne mi`iap mipdkd zlEcba mb `linn `vniily mklne m`iape mpdk mdy ,oxd`e dyn z` qgiil aezkd`"cqc .oerny haye oae`x hay z` mb qgiil jxved ,l`xyiyi k"`e .miaeyg mpi` ixd mkxia `le mxhpw awriy oeiknyl"nw .mklne m`iape mpdka mbt didi `linne mrd zlEcba mbtdyn ly mzeaiyg mb `linne .md miaeyg oernye oae`x s`y

dnly `id oxd`e154 .

{my}**el dyn cia ‡c xac xy`k ezcrke gxwk didi `le.: i‰yxitedpedkd lr miwlegl fnx dyn l` azk `le ‡dyn ciaˆ edne gxw lr eyxcne

.153exzkp mixzk dylya :{` dkld z"z 'ldn b wxt} m"anxd oeyl 'r'eke oxd` ea dkf dpedk xzk .zekln xzke dpdk xzke dxez xzk l`xyioxd` ekfy ixg`y xe`ad d`xp oi`e .'eke cec ea dkf zekln xzkekfy t"r`y `l` .cg` xzk `l` l`xyil x`yp `l zeklne dpedka ceceze`ivny l"pdk `ede .mixzk 'b l`xyil yi oiicr ,zeklnae dpedka

.elek mrd zlecb `id zeklnde dpedkd.154 .l"f f"`` mya d"c e"lxz jzelrda 't zn` ztya df oirk 'r

185

Page 194: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

xn`py ecia dyn dwly enk zrxva oiwely {e:c zeny}‡blyk zrxevn eci dpde d`iveieˆzrxva difer dwl k‰redpedkd lr ewlg ezcre gxw ixd wcwcl yi .

y‰n ‡r ,mle` .etxyp el`e erlap el` `l` ,zrxva ewl `le {c:e} diryi ‡qa‡ebe `xewd lewn mitqd zen` erpied‰c} i‰yxite .

:{c‰`a `xewd lewnyrxd mei did `ede...,lkida xihwdl difr cnr meia ea xn`py enk dtixya epic xnel etxeyl miny eyrx {dl:fh xacna}z` lk`zeˆ

‡yi` miz`ne miyngnd...,dpedkd lr xrxry gxwk rlal epic dxeaqk erleal ux`d dyrx dxn`e lew za dzvi {d:fi my}l`xyi ipal oexkf‡...lr xxernd mc` cer ‡didi `le

zrxevn d`ivede dpqa ‡dyn cia ‡d xac xy`kˆ `l` dtixya ‡ezcrkeˆ drilaa gxwk dpedkdblyk155egvna dgxt zrxv o`k s` ,`xwnd df yexit itl ixd .d‰yr ,

xzi ly myper ixdk ezcre gxw ly eyper ixd `ly yxtn envr,oiprd mrha r‰v zn`ae} cizra ecnriy dpedkd lr miwlegdoeekzd gxw ‡tl eyexita i‰yxy xexa d`xpe .{`‰eb ‡remye xviw o`ky `l` ,diryil eyexita `iady dyxc dze`l

jix`d156 .

{g:gi}**ezxnyn z` jl izzp dpd ip`e oxd` l` 'c xaci'ebe iznexz :i"yxite .df `ed dgny oeyl dgnya...jlnl lyn...gxw `ay itl

'eke dpedk zepzn c"k el ozpe aezkd `a dpedkd lr oxd` cbpk xrxreoiir dpd .{`k:gi} 'py miiel ly xyrnd lv` mb df oeyl epivny onwl

iel ipalizzp dpd'ebe dlgpl l`xyia xyrn lk oniq} ixtqa l‰fg eyxite .s` dgnya dxn`p dpedk zevny mykeŠ :{`‰xbd zedbd t‰r h‰iw`l` dpd oi` izzp dpd iel ipale xn`py dgnya dxn`p efzepelzd calny lirl i"yxity dn itl x`al yie .y‰r ,‰dgny,mzyexil iel hay lk zxiga lr mb dpelz dzid ,oxd`e dyn lr

{d:fh} aizkc'ebe el xy` z` 'c rcie xwa :i"yxite .diiel zcearl.eidy oeik dield lr miwleg eid `ly b"r`Š :my `"eb l"fe

.155 {e:c} zenya `xwnd oeylblyk zrxvn eci dpde d`veie .

.156eyexit oirk o`k i‰yx zpeek ex`iay minl` giŸy ¥ne miig min x`a ‡rqetc zqxb ‡re .my ly eyexit z` mya exikfd `ly `l` ,diryiasexye rela cer didi `le eheyt itleŠ :lld sqei ‡qa z`aend uawl`

.‰ecia zrxva dwly dynl dyrp xy`k j` ezcrke gxwk

186

Page 195: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

o`k oi`y oeikc dield lr miwleg eid el`k dpedkd lr miwleg`"eba y"re} ‰dliagd dcxtzp ol `niiwc diel o`k oi` dpedklr cer epeli `le d"ca eixac cer 're xeaicd seq cr

Š aezky dny l"i f"ktle .{dpedkd'eke izzp dpd iel ipale`ed mb ,‰`ae .hayd lk zxiga lr xerxr didy iptn ,dgny ly oeyld`lrde mzege az §kk `edy ,xyrn mdl zzl dgny oeyla aezkd

.cer mdilr exrxri `ly oi`kxra

** zwg zyxt **

{a:hi}**‡ebe dxezd zwg z`f :i‰yxite .mlerd zene`e ohydy itl,iptln `id dxfb ,dwg da azk jkitl da yi mrh dne z`fd devnd dn xnel l`xyi z` oipen

dixg` xdxdl zeyx jl oi`ik ,oiprdeŠ :azk ‰minl` giŸy ¥nŠ xtqa .‡d xy` micixyl mpn` la` ,rxd xvi gk jxra miwg md miwgd,wegk md mkxra mlerd zene`l oke .lecb mrh mda yi ,`xewoiaiyn mpi`e miwg opi` ,zn`d cv lr l`xyi mi`xwpl la`dxe`kl d`xpy dn ayiil ezpeek d`xpe .ahid y‰r ,‰dilr`id dnec` dxt zevny i‰yxit o`k ixdy .i‰yx ixaca dxizqkxiaqd {ak weqtl eyexit ixg`} oldl eli`e ,oaen-izla wgly eyxcn t‰r zrce mrh aeha dnec` dxt ipiipr lk z` i‰yxohyd liayay minl` giyn lra uxiz df lre .oyxcd dyn iaxmd mirtyeny drtydd jxr itk l`xyi ipale} mlerd-zene`e,zn`a l`xyi mya mipEknd miwicvl la` .wg `id ixd {mci-lrmin x`a ‡qa r‰re} r‰ve .dnec` dxt zevna lecb mrh yi ixd

miig157 .{

xg` i"yx owizrdy oyxcd dyn 'x ly eceqin zeyxca**:l"f 'eke fx` ur d"ca ,ak weqt hi wxtl eyexitelld oipin 'b

.157 .e"lxze `"lxz zpy {a:hi} i"yxit lr y"n zn`-zty 're

187

Page 196: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

deabdy oniq mlekn jenp aef`e zepli`d lkn deabd `ed fx`e lbra eltpy yi` itl` 'b cbpkel xtkzie zrleze aef`k envr z` lityi `hge d`bzpylbrd `hgy dfn rnyn .

Š t"dr mixac 't i"yxitn zvw d`xp oke .de`b i"r mxbpdl`adf ice...mixacd‰ :i"yxity .mdl didy adf aex liaya eyry lbrd lr ogiked

xn`py{i :a ryed}‡lral eyr adfe mdl iziaxd sqkeˆ okid r"v n"ne ..de`b i"r mxbp `hgdy lbrd-dyrn iweqta fnexn

{bk:k}**mec` ux` leab lr xdd xda oxd` l`e dyn l` 'c xn`ie

xn`l :i"yxite .exqge mdiyrn evxtp ryxd eyrl axwzdl o`k exagzpy iptny cibn'eke dfd wicvdly ezcn oeekna dvxtp z`fd dvxtdy x`al d`xp .

Š i‰yx oeyl dxen oke} oxd` ly ezcn cbpk eyrwicvd exqgedfd {bl:dk} zeclez 'ta y‰n t‰r `ede .{‰zenl jled ikep` dpd.

:i‰yxiteda oiielz zezine oiypere zexdf` dnk l"` ef dcear ly daih dn eyr xn`utg dn k"` dci lr zenl jled ip` xn` y`x irexte oii iiezy dzinay od el` epipyy dze`k

da ilmiyperd iptn mewn ly ezcear z` q`n eyry ixd .`edy epivny ,dceard cenr oxd` `ed ecbpke .da oiielzd{b:i} ipiny 'ta y"nk .miycwd ly myper z` envr lr laiw

oxd` mŸC¦I ©e :i"yxite .'eke ezwizy lr xky laiwebxdp eipay ixd .y"r edfe .dwizya myper z` laiw `ede dxf y` eaixwdy oeeramiyperl yygy iptn mewnd zcear z` q`ny eyr ly ezcn jtdeyrl l`xyi exagzd xy`ky l"i okle .l"pke da miielzddfa `weec dvxtd dzid ,mdiyrna dvxt eaiigzd f"ire ,ryxddceard z` lhal eyr ly egke ezcn idefy ,oxd` exqgy

{`:`k} onwl aizk dpde---.l"pke`a ik abpd ayŸi cxr jln iprpkd rnyie‡ebe l`xyia mglie...l`xyi :{‡eke rnyie d‰c} i‰yxite .oxd` zny rny

‡eke ceak ippr ewlzqpe :{abpd ayei d‰cae} .ux`a ayei wlnrˆ ‡`py wlnr dfmcia miprpk zzl d‰awdl milltzn l`xyi eidiy ick orpk oeyla xacl epeyl z` dpye ‡abpdmzq lltzp exn` orpk oeyl mpeyle miiwlnr iyealk mdiyeal l`xyi e`x miprpk mpi` mde

‡icia dfd mrd z` ozz ozp m`ˆ ‡`py.l‰pd itl oiprd oiadl d`xpe .z` exqg df iptn ,dceard-gk jtid `edy eyrl exagzdy itlyewlzqpe oxd` z` exqgy xg`ne .l‰pk dceard-cenr `edy oxd`.eyr rxfn `edy wlnr `l` ma mgldl `a `l ,ceakd ippr

188

Page 197: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

eyrl gk dfa ozip ,dceard-cenr `edy oxd` z` exqgy iptnyxacl mpeyl epiyy dne---.dvxt mda uextiy dceard-jtid `edyl`xyi ly mzlitz z` lalale lwlwl evx dfa ,orpk oeylaepiide .miprpk mpi`e mcia miprpk zzl d‰awdl elltziyawr ‡ta y‰nk .recik cg` md dceard-gke dlitzd-gky

{ci:`i}‡ebe mkaal lka ecarle mkiwel` ‡c z` dad`ld‰c} i‰yxite .{‡eke ecarle‡eke dcear diexw dlitzdy dlitz `id efe ala `idy dcear :.

`edy eyr rxfn wlnr e`a ,dceard-cenr oxd` zny oeikezn`ay ,l`xyi ly mzcear-mzlitz elwlwy hrnke dceard-jtidenkgzdy `l` .oxd` ly epexqg z`tn zlbeqn dryd dzid jkl`ed oxd`y o`k izazk dpd}---.eryepe mzq lltzdl l`xyimbe (ak:gn) igie ‡t izexrd ‡r mle` .eyr ly egk-jtid`ed eyr ly jtidd-gky izx`a myy (b:`) mixac ‡tl izexrdly egky oeikny l‰iy .dxizq o`k oi`y d`xp la` .oae`xjtidd-gk okl ,lirl x`eank ,d‰a mewnd-zcear lehia `ed eyr.zexekaa dzid dceardy iptn ,xekad oae`xl dligzn ozip ely

(ai:b) xacna ‡ta y‰nkxeka lk zgz i‰pa jezn mield z` izgwl dpd ip`e‡ebe i‰pan mgx xht :{c‰`a ‡eke jezn d‰ca) i‰yxite .dzidy itl

mdizgz exgap `‰r ecar `ly mielde elqtp lbra e`hgyke zexekaa dceardoke .y‰nk ,ezxeka cvn oae`xl die`x dzid mewnd-zceary yxetn

(b:hn) igie ‡tafr xzie z`y xzi...dz` ixeka oae`xd‰c) i‰yxite .:(z`y xzi‡eke mitk ze`iyp oeyl dpedka jig` lr xzi zeidl ziid ie`x `l` .Š xy` zngnxzez l` mink fgtdkf `l (i‰yxit y‰re ‡c weqt my) ‰

gk ozip ele ,oxd` da dkf seqale .dpedkl oae`xin oipr ly ellke .eyr ly jtidd-gk `ed `edy mewnd-zcear{.r‰ve .eyr ly jtidd-gk `ed `ed ,mewnd-zcear gka dkefy

{eh:`k}**‡ebe xr zayl dhp xy` milgpd cy`e. :{milgpd cy`e d‰c seq} i‰yxitely xdd rfrcfp xearl l`xyi e`ay oeik

l`xyi jx`dzxiab ipt liawdl z`veid dgtyk‡eke a`en ly xd cvl axwzpe .xnel yiepi`e ,l‰eg ly xdd `id dzxiabe i‰` ly xdd `id dgtydy

mle` .oaen `wqt hi dyxt dax yxcna `ed i‰yx ixac xewn

189

Page 198: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dz`xy dgtyl lynŠ :oeyld mye .dkdipec` oadvtw dlv` `a `id zxabdy rnyn ixd ,‰ezlawe eze` dncwel`xyi-mroke ,

`ed l`xyi-mrl i‰` oia qgidy `vnp .dpedk zepzna my yxit,oiprd xe`aa jix`dl yie .dzxiabl dgty oiay qgid jxrk

.enewn o`k oi`e

{ek:`k}** jlna mglp `ede `ed ixn`d jln oŸ²gi ¦q xi À¦r oeayg ik‡ebe oey`xd a`enŠ iehiad dpd .oegiq-xireyexite zekinqa `a ‰

did dxe`kl okle .{‰oegiqc `zxwŠ `‰z oke} ‰oegiq ly xirŠmb e`} wiqtn mrha ‰oegiqŠe zxyn mrha ‰xirŠ mirhdl jixvr‰ve .{eixg` `ad ‰ixn`d jlnŠ mr exagl ick zxyn mrha `edminrhd on `edy iriax mrha `id ‰xirŠ zlny dnad‰c bk:`k} lirl i‰yxity dn itl oiadl d`xpe---.miwiqtnd

:{‡eke `vieoegiq did m`e dyakl dleki dixa lk oi` oiyezi d`ln oeayg dzid eli`‡eke oeayga didy y‰ke eyakl leki mc` lk oi` ylg xtka‡t i‰yxit r‰re}

yiy ixd .{‡eke ayei xy` d‰ce ‡eke oegiq d‰c c:` mixac.envr ipta oegiql zeaiyg yie dnvr ipta xirl zeaiygmrha zg` lk ‰oegiqŠe ‰xirŠ milind o`k e`a df meyny d`xpednn df lr zeywdl oi`e---.dnvr ipta daeyg zg` lk ik wiqtn

{fk weqt} ‡kyoF «gi ¦q xi¬¦r o­¥pFM ¦z §e d¬¤pA ¦Y oF ®A §W ¤g E ŸAmrha ‰xirŠ zlny ,xak ixdy .‰oegiqŠ zlnl dkinqdl ick mizxynd on `edy `kxne`a} i‰yxity enk ,dnvr ipta oeayg ly dzeaiyg my azk

:{oeayg‡eke ellwl mrla z` xkye jlde dyakl leki oegiq did `ly`xwc `tiqe .oeayg xird opekze dpazy ,oegiq ly ezeaiyg cibdl `adpaz d‰c i‰yxit y‰re} dyakl gilvdy oegiq ly enya dtiwzd

 {gk weqt} ‡ky dnn zeywdl oi`y d`xp mbe---.{‡eked`vi y` ik‡ebe oŸ®gi ¦q z©i §x ¦T ¦n d­ad«¤l oeaygnon `edy gpen mrha ‰z©i §x ¦T ¦nŠ zlny ,

d`xp ixdy .dixg`ly ‰oegiqŠ zlnl dkinqdl ick mizxyndxg`ly ,oegiq ly etwezn `l` ,xir ly dtwezn my xaecn oi`ydpicnd lk z` a`enn yake jld f` ,oeayg z` oegiq yakyd‰c i‰yxit y‰r} dadlle y`l oegiq lynp df lre ,xr z`xwpydfeŠ :{mdixac seqa} l‰fe mipwf zrc y‰re .{‡eke y` ik

190

Page 199: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dyn ly egk lecb dnk jricedl oegiq zexeab lr elyny lyndezxeab lr `ed aezkd zrced xwiry ixd .‰‡eke ebxde egvpyzln d`ay d`xp okle .exir ly dzxeab lr `le oegiq ly

.‰oegiqŠ `edy xwird l` dkinqdl zxyn mrha ‰zixwŠ

** wla zyxt **

{a:ak}**ixn`l l`xyi dyr xy` lk z` xetv oa wla `xie.,`xwna xkfp mxh xetv oa wla yi`d df ixd ,zvw wcwcl yiy‰n t‰r oaeiy `l` .`ed dne `ed in yxtn epi` dfd `xwnde

{c weqt} onwl`edd zra a`enl jln xetv oa wlae:i‰yxite .ie`x did `l zeklnl...dry jxevl mdilr edepn oegiq zny oeikewla d`xy dryay ixd .

Šixn`l l`xyi dyr xy` lk z``l okly d`xpe .did heicd oiicr ,‰aygp did `l dry dze`a ixdy ,`ed dne `ed in aezkd yxit

.heyte .melkl

** {l:ak}zakx xy` jpez` ikep` `ld mrla l` oez`d xn`ze...jcern ilrizpkqd okqdd`l xn`ie dk jl zeyrl :i‰yxite .enebxzk

...{`ptil` slind}zakx `l `nrh i`n ‡il exn` ‡nba df `xwn eyxc epizeaxef‰r ‡qna `zi`ck ‡eke ‡il i`cy `aihxa oedl xn` `iqeq` .eyxity {‰c} y‰re

Š oeyly l‰fizpkqd okqdmi`kln} y‰nk yinyze menig oeyl `ed ‰ {a:` ‡`zpkeq el idzemeia zeaikx el dzyr mrla ly epez`e .

ick ef ‡nb `iad i‰yxy dxe`kl d`xp dpde---.dlila zeyi`eŠ xfend iehiad yxtlizpkqd okqddŸeyxit oey`xd eyexitae .‰

ilbxd did jk m`d mrlan oez`d dl`yy ,bdpne lbxd oeylni‰yxit ipyd eyexitae .jizgz ueaxle jxcd on zehpl ibdpnezyxc dxe`kly r‰v mle` .l‰pk yinyze menig oeyln `edy

.hytd on dwegx `id ‡nbd dl`yy dxen `xwnd zehyt ixdy zn`a `idy xac dfi` lr oez`d`ldinzd `‰d dxen oky ,dzyr

Š xn`y mrla ly ezaeyz dxen ok mbe ,‰okqddŠ zlna`lm`e .‰Š oeyl yxtpizpkqd okqddixd ,yinyz oeyl `edy ‡nbd yexitk ‰

`‰d yxtzi ji`e .dlila zeyi` mrlal dzyry did ok zn`d

191

Page 200: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

,dqitz oi` l‰f ‡nbd inkg lr dpde .mrla ly ezaeyze dinzdŠ xfd iehiaay l‰iyizpkqd okqddly exerik lr dxend fnx e`vn ‰

i‰yx lr mle` .xg` oipra xacn `xwn ly eheyty t‰r`e ,mrlad‰c d:b ziy`xa} eyexit y`xa dxhn aivd xak ixdy ,r‰v l‰f

:{c‰`a ernyie`xwnd ixac zayiind dcb`le `xwn ly eheytl `l` iz`a `l ip`eeipte` lr xeaic xacŠ {ak:b ziy`xa} y‰n lr i‰yxit r‰re .ot dzre

‡ebe eci glyi :l‰fe ,‰eheyt lr oiayein oi` la` dcb` iyxcn yier‰re .i‰yx oeyl ‡re .{gex xvewn d‰c h:e} `x`e ‡t lr eyexit

:mixiyd-xiyl ezncwdadcb` iyxcn dnk dfd xtql izi`xe...miayiizn mpi`e‡eke ze`xwnd xcqe `xwnd oeyl lrlr ef dyxc i‰yx `iad dnl ok m`e .

Šizpkqd okqdd.r‰ve .`xwnd oeyl lr zayiizn dpi`y d`xp xy` ‰

{al:ak}**eavp dz` ik izrci `l ik iz`hg ‡c j`ln l` mrla xn`i dzre jxca iz`xwlil daey` jipira rx m`rx m` d‰c} i‰yxite .

:{‡ekelhan j`ln dz`e zkll ipev envra `ed el xn` ef daeyz `id mewnd cbp qixzdl ‡jpa z` `p gwˆ mdxa`l xn` exifgn j`lne xac xne`y jka `ed cenl eixac z`‡t}

{a:ak `xieaeyl ip` jixv jipira rx m` ip` s` exac z` lha j`ln ici lrea‰ve .{h:dp diryi} aezky t‰r`e .ef jxca d‰awd bdpzd zn`a dnl

ŠmkizŸaygnn izŸaygne mkikxcn ikxc edab ok ux`n miny edab ikz`f lka ,‰ayei d‰awdy reci dpd---.d`xpd itk oipra mrh zzl d`xpeigely i‰r oezgzd mlerd z` bidpn `ede ,mipeilra lekiak.miy`x ipyl cxtzn d‰awd ly epevx minrtly d`xpe .mik`lndaex it-lr mbe} oezgzd mlera miipirl d`xpy dn `ed cg` y`x`ed ipyd y`xde .{mc`-ipaay minkgl zpaen ezpeek didzmlera dlert epnn `az `l minrtl xy` ,d‰awd ly xzqpd epevxdlert epnn `az ciny dxwna elit`e .xec sl` cr oezgzdcr dlertd zpeek z` epiai `le erci `l eizeixa n‰n ,zinyb‡zi epevx ,dciwrd dyrna dpde .xyt`e i`d ilek ,ax onf.wgvi z` hgyi `l mdxa`y `ed oezgzd mlera miipirl-d`xpd`xie} j`lnd xn`e ,z`fd dlertd z` lertl j`ln gly okle

{i:akdne`n el yrz l`e xrpd l` jci glyz l`did xzqpd epevx la` ..hgy el`k el dlri mdxa` ly epevxy e` ,dhigy oirk didzy

192

Page 201: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{ci:ak} y‰nk‡c xda meid xn`i xy` d`xi ‡c `edd mewnd my mdxa` `xwied`xi :{c‰`a meid d‰ca} i‰yxite .gelql ef dciwr d`xi ‡d dcb` yxcne

dpy lka l`xyil... d`xi ‡c xda mi`ad zexec lka dfd meid xn`iy ickxeav wgvi ly ext`dxtkl cnere158oi`e ,zi`lird-zxzqpd dpeekd `id z`fy oeike .

i‰r d`hazd `l okl ,oezgzd mlera xya-oirl ze`xp dize`vez {a-`:ak} y‰nk ,envrae eceaka d‰awd i‰r `l` j`lnmid-el`de

dlŸrl my edlrde wgvi z`...jpa z` `p gw {mid-el`d} xn`ie...mdxa` z` dqp‡ebely ielbd epevx dpd .mrla dyrna mb d`xp df oirke---.

ekxc fg` okle .i‰pa z` llwi `le jli `l mrlay did d‰awdmrla z` repnle lretl epevx z` `ivedl ick j`ln glye ‡zi

{ak:ak} y‰nk ,zklln‡ebe el ohyl jxca ‡c j`ln avizie‡zi `ed s`e} (ai:ak) y‰nk ,z`fd dpeekd z` `hia envrae eceakaxn`ie

‡ebe mrd z` x`z `l mdnr jlz `l mrla l` mid-el`‡zi el dzid ,mle` {.mrlal d‰awd xn`y dn `ed .df oipra zi`lir-zxzqp dpeek mb

{k:ak} dligza‡ebe mz` jl mew miyp`d e`a jl `xwl m`i`cee df dpde .`l` .e‰g mrla ly egeexl xeqxq zeidl d‰awd lthp `lye`a cala jl `xwl m`eŠ :l‰fe o‰anx my x`iay enk `ed oiprdjl mew...mrd z` llwz `ly zpn lr mdnr jzkla evxziy xnelkdev` m` elit`y dyrz eze` jil` xac` xy` xacd z` j`e mz`jliy dlgzn cakpd myl utgd did oke...mkxazy jxal jze`

...mdnritn l`xyi z` jxaiy jxazi eiptl oevxd ik‰miebl `iap159,zi`lird-zxzqpd `idy ,z`fd dpeekd dpde .

‡zi epevx z` `ivedl `ed eciwtzy ,j`ln i‰r d`hazd `lenvrae eceaka d‰awd i‰r `l` ,inybd mlera lretl160`vnpe .

.158‡ta i‰yxity dn r‰re ,my `‰ebae an:ek izwga ‡t lr i‰yxit ‡re .‰dninz dlerŠ did wgviy {b-`:ek} zeclez

.159 .i‰yx zpeeka df oirk x`iay cecl likyn d`xe

.160{dl:ak} aizk `d z‰`e xy` xacd z` qt`e miyp`d mr jl mrla l` ‡c j`ln xn`ie‡ebe xacz ez` jil` xac`.mrlay zxzqpd dpeekd z` `hia j`lnd s`y ixd

{`k:ak} oiprd y`xa y‰nk ,did meia myy l‰i .l`xyi z` jxaie jli‡ebe epz` z` yagie xwaa mrla mwie {g:ak} lirl aizk xake .mdil` xn`ie

‡ebe dlild dt epil :i‰yxite .dlila `l` eilr dxey ycewd gex oi` .

193

Page 202: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

,mrla ly ezpadk ,i`pb `le dxizq `l d‰awd ly ekxca oi`y.r‰ve .‡zi el ze`ik dnkge xcq dlek `l`

{g:bk}**dŸA ©w `l aw` dn  ‡c mrf `l mrf` dne l-`.Š z©l ¦n¤y yxit r‰a`xdŸA ©w‰ `id d`xp oke} y‰r ‰eze` dawŠ enk

.k‰b i‰yxit oky d`xpe .{‰Di¥hl `lcŠ mbxzy qelwpe` zrcŠ y‰n lr ixdydŸA ©w `l :yxit ‰mdia` xikfdyk ,ellwzp `l llwzdl mie`x eidyk

} ‡mt` xex`ˆ xn`py mt` `l` llw `l ,‡yi` ebxd mt`a ikˆ mper z`:hn ziy`xaze`nbecd x`y lk oke} `weec l`xyia `id `nbecdy ixd .{f-e

Š yexitl m`zda {i‰yx `ianydŸA ©w‰ dawŠ enkeze`k‰`yn .‰Š y‰na‡c mrf `l :i‰yxit ‰qrek d"awdy dryd oiekl rcei ip`y `l` igk oi` ip`

‡eke jil` iz`ay elld minid lk qrk `l `ede dadry yiy illk xac df ixd .Š y‰nl m`zda `ede .cal l`xyi lr e`le ,mzq qrek d‰awdy`l

mrfoeeik lr dxend dtqed e` iepik ila ,mzq oeyla ‰ .heyte .miieqn

** {`k:bk}‡c l`xyia lnr d`x `le awria oe` hiad `l

ea jln zrexze enr eiwel` . :i‰yxiteenebxzk iglt zile zilkzq`} {‡eke l`xyia xwy ze`il icar `l s`e awri ziaca oilelbxac

eixac lr oixaer odyk awriay oe` d‰awd hiad `l d`p yxcn yxcp `ed eheyt ixg` xg`ezc lr oixaer ody olnrae mdly zeipe`a opeazdl mdixg` wcwcn epi` .r‰v dxe`kl

lr d‰awd wcwcn c`ny jtidl epivn `ld ,ipyd eyexit lr `aeh‡ta zegkeza y‰nk ,miyw miypr myiprne l`xyi ly mdizepeer

zenewn x`yae `az-ik ‡tae izwga161 162yexitd itl dpde .Š yxity ,o`k oey`xdenebxzkixac exn`p `ly i`ceea d`xp ,‰

f‰rn miiwp eid mdy ,cala xecd eze` lr `l` elld mrla

.161 {a:gi} diryi d`x‡ebe dqeane ew e ©w ieb :i‰yxite .dcna dcn epera ea rxtpydqeanl ozipe .

.162x"enc` ixn`n r"re .i`qk minyd d"c seq ziy`xa 't xe` dxez 'roia wligy {`p 'nr} 'eke oicwxn cvik x"z d"c dpezg iyexc y"xdn`idy mler zad` 'ga oiae ,"wqtp zeidl leki" `idy dax dad` 'ga

."oinlrl wqtp epi`y leab ila"

194

Page 203: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

eid `ly mixg` zexec eidy i`ceea ixdy ,‰xwy ze`ilŠneexn`p `l ipyd yexitd itl mby l‰i ile`e .jka miiwpzexiar dnk exary t‰r`y .cala xecd eze` lr `l` mixacd

Š mdilr xnel xyt` n‰n ,minrt xyr d‰awd z` eqpieeiwel` ‡cea jln zrexze enr :{eiwel` ‡c d‰c} i‰yxity enke ‰oiqirkn elit`

okezn ff epi` eiptl mixnner‰v mle`---.{‰`xwn zpiaŠ yneg ‡re}  {`:ck} oldl y‰namrtk jld `le l`xyi z` jxal ‡c ipira aeh ik mrla `xie

eipt xacnd l` zyie miygp z`xwl mrtaoeik mrlay enebxzk i‰yxite .z`xwl d‰ca} l‰fe .‰`xacna l`xyi ecarc `lbrŠ itlk eipt

:{c‰`a miygplegz mdizeper zxkfd lr dllwde mdizeper xikf`s`y ixd .Š mrla xn` xakyawria oe` hiad `lŠ mdyk s`y eyexity--‰lr oixaer

ezc lr oixaer ody olnrae mdly zeipe`a opeazdl mdixg` wcwcn epi` eixac‰lka--dxe`kle .mdize`hg cvn dllw mdilr `iadl mrla dqip z`f`l` micizrd zexec lr dllwd z` `iadl dzid `l ezpeek xwir

{ci:ck} mrla xn`y dna r‰v oke .xacnd xec lr‡ebe jvri` dkl. :i‰yxite`ed dnf `pey el` ly mdidel` dvrd `id dne zeyrl jl dn...mrlay rcz

xn`p ixdy dnfa mliykdl ef dvr `iyd {fh:`l}‡mrla xaca l`xyi ipal eid dpd odˆ..zeixra elyki m` i‰pa z` yipri d‰awdy mrla rciy ixdrnyn ixd .dyxtd seqa x`eank eyprpe elykpy did jk zn`aelr myiprdl d‰awd wcwcn xecd eze` lr s`y dxe`klilyna y‰n t‰r x`al zn`a d`xp mle`---.r‰ve .mdizexiar

{bk:gk}oeyl wilgnn `vni og i ©xg` mc` gikenixg` d‰ca} i‰yxite . :{c‰`a ogl`xyi z` gikedy dyn df ,‡ixg` mc` gikenˆ mixacd dl` lr `negpza

d‰awd xg`... ea xn`peˆ {ai:bl zeny}‡ipira og z`vn ik163df ,‡oeyl wilgnnˆ , mipwezn mixac l`xyil xne`d mrlaŠ {d:ck xacna}jild` eaeh dn

‰awri... ,citwn epi`e mkze`z EŸy£r sipgne fixkn mrlaeŠ {hi:ek xacna}yi` `l‰dyri `leŠ xne` mka la` ,zene`a ,‰afkie l`.164xn` `ly i`cee df dpde

oirk lky i`ceeae ,eita d‰awd mŸy xy` mixacd z` `l` mrlai‰yx ixacn d`xp z`f lkae .cenll ep` mikixve `id dxez df

.163Š `xwnd oeylmbe‰...z`vn

.164.d‰yr ,`negpz yxcnl xaea ly zenlyda `vnp yxcnd

195

Page 204: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

oeyl wilgdl ick zezeern zepeek eixaca oiekzd mrlay l‰pdoey`xd i‰yxit oia lcadd edfy d`xpe .m`ihgdle l`xyil

Š oey`xd yexity .ipydeenebxzk ‰cibdl d‰awd ly ezpeek `edla` .lirl ‡r ‡eke f‰r icaer mda `vnp `ly l`xyi ly mgayl`xyil oeyl wilgdl mrla ly zzeernd ezpeek `ed ipyd yexit‡ta dnkg-jyn ‡qa iz`vn dl`d mixacd oirke---.m`ihgdle

{fh:`l} my aizk .zehn‡ebe mrla xaca i‰pal eid dpd odlra l‰fe .jxcn xeq ilal dxezd ikxc ik okziŠ :xeviwa l‰f dnkg-jyn,idern exzei oxze d‰awd xne`d lke lry `lnk s` dxezdmi`heg m` s` ‡awria oe` hiad `lˆ...l`xyil xn` mrla k‰`ynik ,xert lral ecnv okle...myiprn epi`e mdl al miyn oi`‡mrla xacaˆ aezkd xn`y `ede ,oe` ma hiai `le ‡c gpfi `lmixac ‡t yix yxcna exn`y dfe ,‡awria oe` hiad `lˆ xacy...{bk:gk ilyn} ‡oeyl wilgnn `vni og ixg` mc`l gikenˆeltpe mal dabe l`xyil oeyl wilgdy mrla df ‡oeyl wilgnnˆmd miaqen l‰pd yxcnd ixacy eixacn epcnle .‰‡eke mihiya

Š `xwnd lr s`oe` hiad `lyxcna xn`p `edd `xwnd iabl s`y ,‰l`xyi z` zerhdl dpeeka mrla xaicy165seq `ly epcnl cere .

eixac z` mrla xn`y xacdpeekas`y `l` ,zzeerne znwern itl d`xp ixdy .zn`d itl mpi`y mipiipr eizepeeka qipkd

Š mrla ixacy l‰f eixacoe` hiad `lmpi` {ipyd i‰yxit itl} ‰itl la` ,l`xyi z` `ihgdl dxhna mrla ly epeyl zwlgdn `l`,l`xyi ly mdizeipe`a ahid wcd wcwcne hian d‰awd zn`dlr mrla zpeekn ‰dxizqŠ oi`e .lirlck zegkezdn gkeny enkedpi` mrla zpeeke ,zn` md zegkezd ixacy `l` ,zegkezd ixac.r‰ve .l`xyi z` zerhdl ick mrla ly epeyl zwlgd `l` zn`

{my}zrexze enr eiwel` ‡c l`xyia lnr d`x `le awria oe` hiad `lea jln .:i‰yxitewcwcn epi` eixac lr oixaer odyk awriay oe` d‰awd hiad `l

.165lra epax x`iae oiad jky `l` ,yxcna jk yxetn epi` dxe`kle.l‰f dnkg-jyn

196

Page 205: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ezc lr oixaer ody olnrae mdly zeipe`a opeazdl mdixg` .iziywdy dn 're` oe` mey mzeinipta mkeza hiad `ly x`al d`xpe .lirl

'zi ez`n cxtdl diipt mey iniptd mpevxa oi` ixdy .lnr166." wxea jln zrexzyiy `ed 'zi ea wacdl oevxd wxe j` ,"

df oirke---.recik oiyexib 'lda m"anxd ixack ,mzeinipta {ak:al} lbrd dyrn ixg` oxd` xn`y dn x`al yimrd z` zrci dz`

`ed rxa ikoad .mda rewy rxd oi` la` ,rxa rewy mrd xnelk . .df lka

{fi:ck}**ugne ‡ebe awrin akek jxc ‡ebe dzr `le ep`x` xwxwe a`en iz`tzy ipa lk :i‰yxite .ly epa zy on e`vi mleky zene`d lk

oey`xd mc`xacn dfd `xwnd lk i‰yx zhiy itl ixd wcwcl yi .xkf oi`e ,a`en iz`t ugne d‰ca lirl i‰yxity enk ,cecacixy cia`de d‰c my i‰yxity enk ,hi weqtl cr giynd jlnl

xirn167Š o`k ‡ky df dn k‰`e .zy ipa lk xwxweepivn `l ixd ,‰m` `l` `iyw df oi`y d`xp mle`---.mc`d ipa lk lr lyn cecy

ŠŠ zln yxtpxwxwer‰a`xdk e` ,‰helyieŠ qelwpe` mebxzk ‰dze` yxite ,dfn xnyp i‰yxy d`xp la` .‰qxedŠ dze` yxity

Šfrla x‰iixet.i} gecwl e` {ohw .n} awpl egeprty ,‰`le zy-ipa lk z` qxd `l cecy xe`ad d`xpe .{iwviee`webi‰yxitn d`xpy enke ,zeyrl giynd cizry enk ,mdilr hlzydxeg gcwe awp awip cec mle` .{cia`de d‰c gi weqt} onwlerxf-oa dyriy dnl dpkde dncwd dyr dfae ,zene`d ly xiwaepi` dk`lnd z` xenbl giynd jlnd ly egke .giynd jlnd.dk`lnd dze` z` ligzdy cec jlnd eizea`-ia`n `l` raep

.enewn o`k oi`e dfa jix`dl yi daxde

{a:dk}**'ebe odidl`l eegzyie mrd lk`ie:i"yxit .exvi swzyk el zxne`e dwign xert zenc el d`iven `ide il irnyd dl xne`e eilrdfl degzyd.

.166.d"pxz-c"pxz zpy zn` ztya df oirk 'r

.167ipya xacn dfd weqtdy ‡` wxt mikln zekldn `‰i wxt m‰anxdk `lce .d‰yr ,giynd jlne cec ,migiynd

197

Page 206: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dz`xi d`ived" :`zi` mzde 'ew oixcdpqa `ed i"yx ixac xewn el dxn` dwig jezncearel dxn` ip` icedi `ld dl xn` dfl

`l` jnn miywan melk jl ztki` dnexeritd"c i"yx y"re "oeyln mle` .efixzde lil`d iptl mnvr exrty rnyne .xerit

o`k i"yx"dfl degzyd"`ly `xwn ly eheyt t"r ezrcy rnyn " `xwnd on rnyny enke ,eegzyd `l` exrteegzyie

odidl`l"168" `ad weqta y"ne---.xert lral l`xyi cnvie" i"yxite "lrirx oi`ivene zrahd it eiptl oixrety myzn`ay l"x oi`y l"pd itl l"v ,"

jxvedy d`xpe .lil`d my z` yxtl i"yx `ay `l` eiptl exrt {hk:`k} zwg 't seqa y"n iptn dfl'ebe yenk mr zca` a`en jl ie`.

" `ed yenky i"yxitea`en idl` myy"n 'il dyw 'ed f"tle ."" `ed a`en idel`y o`kxert lraxert lra el mi`xewy yxite ."

"'eke eiptl oixrety my lrely mvrd my la` ,x`ezd my `edy epiidc "x`ezd mya lil`d z` dpkn `xwndy `vnp f"ktle---.yenk `ed

"eiptl oixrety my lrl"ie .eiptl mnvr z` exrt `l i"pay t"r`e "jxcy df lil` ly ezeqe`ine ezezigt z` yibcdl `xwnd `ayeze` caery in s`e .eiptl mnvr z` mirxety `ed ezcear

.oade .f"r icaer x`yn qe`ne zegt `ed ixd diegzyda

{c:dk}**'ebe ynyd cbp 'cl mze` rwedecbp d"c} i"yxite . :{c"`a ynydzgxef dngde ecbpkn ltwp oprd mi`hegd z` ricen ynyd dcb` yxcne

eilr {fq:ck} dxy-iig 'ta y‰n itl x`al d`xp .dld`d wgvi d`aie'ebe en` dxy :{c‰`a} i‰yxite .welc xp did zniiw dxyy onf lky...opre

ld`d lr xeywzpiky `ed ceakd opr ikŠ :yxit my `"ebae .y"r icil `ian dxdhd ik dxdhde dyecwd ceakl edfe jxazi ceakddidiy dzkf zecpd on dxdhd zxney dzidy dxy jkitle...w"dexepi` mc`dy e"g jtidl m`y d`xpe .ld`d lr dxey ceakd oproprl dkef epi` ,dexrd xcb uxet `ed `l` ,dxdhd xneyiptny .a`en zepa mr e`hgy dl`a miiwzp dfy d`xpe .ceakd

.168wleg i"yx n"ytay jxev oi` izrcle .cecl likyna dxizql aeyii 'r .'h llk dncwda 're .'nbd lr

198

Page 207: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ltwp ceakd opr ixd ,zeixra evxty `l` ,dxdhd exny `lyynyd mdilr dgxf `linne .el miie`x eid `l ik ,mcbpknqgpt dkf oiprd df meyny d`xp cere---.mz`hg drcepeevxty dl`l qgpt cbpzd ixnf z` bxdy dna ixdy .dpedkldyecw `idy ,dpedkl dkf f"ire ,dxdhd z` `ed xnye zeixrayix} o"anxde .dpikyd oern `edy ycwna caer odkde ,dxizidpedkl qgpt dkf ixnf zbixd i"ry yxit {riced d"c qgpt 't.ynn dpikyd mewn `edy miptle iptl qpkp b"kde .y"r dlecbdyecwl dkf okle dxdhd z` xnyy iptn `edy d`xp df lkeqgpt 't yixa epivn df meyny xyt`e---.l"pke dpikyd z`xydemy i"yxity enk ,oxd` xg` qgpt z` qgiie aezkd `ay {`i:dk}xn`Š {"r} oiyeciw 'qn `xnba `zi` ixdy .{'eke qgpit d"c}lr `l` dxyn oi` ezpiky dxyn d"awdyk `pipg iaxa `ng iaxjxved df meyny xyt`e .y"r ,‰'eke l`xyia zeqgein zegtyn`id dpedk ixdy .odk dyr ¥iy mcew qgpt ly ezgtyn z` qgiildyrp qgpt oi` okle .l"pke dpikyd oerna ynyn odkde dyecwmihayd zprhk `le ,l`xyia zqgein dgtynl qgiiziy cr odki"yxitke 'eke df ihet oa mzi`xd eze` mifan eidy

Š y‰n lr ixdy ,df lka r‰v mle`---.myrwede mrd iy`x lk z` gwynyd cbp ‡cl mze`:{mrd iy`x lk z` gw d‰c} i‰yxit ,‰z` hetyl

xertl micaerd . :{mze` rwede d‰cae} z`micaerdxac xwiry rnyne .Š dyn deehvpy dfynyd cbp mze` rwed,zeixra evxty meyn e`l ‰

myper did dnl a‰v oiicr k‰`e .xert-lral ecary meyn `l` .oiire .mcbpkn ltwp oprdy i‰yxity ote`d dfa `weec

** qgpt zyxt **

{`i:dk}**'ebe odkd oxd` oa xfrl` oa qgpit:i"yxite .`iyp bxde `"rl milbr en` ia` mhity df ihet oa mzi`xd eze` mifan mihayd eidy itl

oxd` xg` eqgie aezkd `a jkitl l`xyin hayy"n itl x`al xyt` d`xp .ze`n rax` l`eny xn` dcedi x"`Š :{"r} oiyeciw 'qn `xnba

199

Page 208: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

xni` oa xegytl el eid micar mitl` zrax` dl ixn`e micar`l` epi` mipt zefr ea yiy odk lke dpedka ernhp mleke

‰mdn169dpde .odk epi`y mc` lr dxen mipt-zefr z ©c ¦ny ixd . {b"i weqt} onwl y"nk ,qgpt z` odkl `a o`k aezkd...el dzide

'ebe mler zpedk zixamle`e .{zixa d"c} my i"yxity enke ,rebtl firdy eay miptd-zefr lr eze` mifan eid mihayd.miaehd on ely eqegi oi`y s`-lr l`xyin hay-`iyp ixnfaokle .l"pke dpedkl ie`x epi` ixd mipt-fr `ed m` dpdeoxd`l `ed eqegi xwiry xnel ,oxd` xg` eqgie aezkd `ay l"imeyn `l ,hay-`iyp bexdl eal e`ypy dne .dpedkl `ed ie`xe

Š `tiqa y"nk .'cl d`pw meyn `l` ,did zefriz`pw z` e`pwa.‰ :{e`pwa d"c} i"yxite didy svwd z` etvwa iznwp z` enwpail'eke sevwl

.{mkeza iz`pw z` e`pwa d"c miigd-xe`a y"n r"re}

{bl-gk:ek}** zgtyn xiknl dypn ipa 'ebe mzgtynl sqei ipaxfri` crlb ipa dl` icrlbd zgtyn crlbl crlb z` ciled xikne ixikndik mipa el eid `l xtg oa cgtlve ixtgd zgtyn xtge 'ebe ixfri`d zgtyn

'ebe zepa m` {ck:ek} lirl i"yxit 'r .mipa ipa rlal eidy ip` xne`erla y"r mipad x`y zeclez e`xwpe dax dgtyn '` lkn d`vi onrpe cx` elld mipyne daxd

.mny lr e`xwp elld mipyd zeclezezg` zegtyn 'al ewlgpy xikn ipaa xne` ip` okeepa crlb y"r z`xwp zg`e eny lr z`xwp170cgtlv zepa l"pd itl dpd---.

xtg ixdy .ixiknd zgtynn e`le icrlbd zgtynn eid xtg oazgtyn"l mikiiy crlb ly eipa ipae eipa lke ,crlb ipan did

{hl:al} zehn 't seqa y"ne---.l"pd i"yxitk "icrlbdipa eklie'ebe dcklie dcrlb dypn oa xiknxara eayiizdy dypn hay-ivgn mde .

.169l` gvn zefra odk zi`x m`Š l‰qe df lr wleg xfrl` iaxy `xnba y‰r {c:c} ryeda y‰nn dii`x `iane ,‰eixg` xdxdzodk iaixnk jnrey‰re}

weqtd zpeek oi`y ef dii`x lr aiyi dcedi axy d`xpe .{`‰yxdn :ryed ‡qa my i‰yxity enk `l` ,daixn-ilra md mipdkdyoeditln mr ovp

xn`py enk d`xed ipa eid mipdkdy{i:bl mixac}‡awril jihtyn exeiˆ oi` f‰tly ixd . .w‰ece .mrd `l` daixn-ilra mipdkd

.170zegtyn-zz ody l"v .'eke iwlgd zgtyne ixfri`d zgtyn y"ne.r"ve .icrlbd zgtynl zekiiyd

200

Page 209: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

d`xp .{d`lde bl:al on miaezkd jyndn my gkeny enk} ocxidux`d z` eaagy ,cgtlv zepa la` .l"pd "ixikn" zgtynn mdyeayiizdy ipyd dypn hay-ivgn od ixd {`:fk i"yxity enk}

n:al my y"n jrhi l`e}---.orpk ux`a z` dyn oziecrlbdoa xiknl 'ebe dypnocxid xara mewn my `cg .edpip crlb ixz ik .dgxfn171ly epa ,mc` my jci`e .ixikn zgtynl epzp dyne

ezgtyn oi`e ,r"ta dgtyn-ia`l dyrp eipa ieaix llbay ,xikn{bl:al} zehn 't lr o"anx 'r mle`---{.xikn eia` y"r z`xwpzea`-iza dpenyy {fi wxt yix} ryedia miaezkd on gikedyipa epiidc dgxfn ocxid-xara eayiizd mdn miipy ,dypna eidipa epidc orpk-ux`a eayiizd mdn dyye ,crlb ipae xiknrnyn .o"anxa d"yr ,rcinye ,xtg ,mky ,l`ixy` ,wlg ,xfri`zgtyn llka mpi` ,cgtlv zepa llek ,xtg ipay eixacn,zehiyd z` zeeydl ep`a m`e .l"pd i"yxitk `lce ,icrlbd.icrlbd zgtyn llka zeaygp cgtlv zepa mlerly l"i ile`zg` zk .ozeayiizda zezk izyl dcxtzp icrlbd zgtyny `l`,zipy zke {o"anx gikedy enk} dgxfn ocxid xara eayiizdy`lel mpn`---.orpk ux`a dayiizdy ,cgtlv zepa zllekd `ideipay o"anx azky dn lr wleg i"yxy xne` iziid `pitzqncly ezii`x xwir ixdy .dgxfn ocxid xara eayiizd crlb

{`:fi} ryedia y"nn dxe`kl `id o"anxcrlbd ia` dypn xeka xiknloyade crlbd el idie 'ebecrlb yi`dy i"yx zrcl lirl izazk xake .

ilin ixz ,crlb z`xwpd ocxid xaray ux`e ,xikn ly epa"dgtyn"l eaygp okle miaexn eidy ,crlb yi`d ipae .edpiporpk ux`a `l` ,crlb z`xwpd ux`a eayiizd `l ,mnvr ipta,wlg ,xfri`) crlb ly eipa lky ryedia y"nke .eayiizdorpk ux`a zeleab erawp mlekl (rciny ,xtg ,mky ,l`ixy`

" ocxid xaray crlbd ux`e .{`i-f miweqt y"r} dzid {wx}ipalmixzepd dypn .r"ve .ixikn zgtyn epiidc {e weqt} "

.171{`k:`l} `vie 'ta y"nk mcw inin dfd mewnl did xak df myy d`xpcrlbd xd eipt z` myiey"r mewnd `xwp `le .{dke bk miweqt cer y"re}

.dypn oa xikn oa crlb

201

Page 210: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{el:ek}** 'ebe glzey ipa dl`e :epeyl jk i"yxitae .`vxn`py edfe ynge miyy ixd dpeny iel ipane zegtyn raye miying ef dyxta `vnze aeyge

{f:f mixac}minrd lk zegtynn mixqg mz` dyng hrn `"d 'ebe ‡hrnd mz` ikˆ 'eke miray mdymiray xtqny i"yxit {g:al} epif`d 'ta dpd .

l"fe .mixvnl ecxiy ytp miray xtqn cbpk oeekn `ed zene`{'eke xtqnl d"ce 'eke avi d"ce 'eke ecixtda d"c} my:

`l` ok dyr `le mlerd on mxiardl ecia did dbltd xec uitdyk...mca` `le mniiw...aivd mixvnl ecxiy i"pa ly ytp miray xtqnle my ipan z`vl micizry i"pa xtqn liaya

oeyl miray minr zeleab`ed ytp 'r i"pa xtqny i"yxity ixd .xtqny i"yxit qgpt 'ta o`ke .zene` 'r xtqn cbpk oeeknoiadl d`xpe---.w"rve .zene` 'r xtqnn `"d xqg `ed i"paxtqn recn mrhd yxtl cecl likyna ‡ky dn mcwdalky fnxl `edy ,zene` 'r xtqnn `"d xqg `ed l`xyi-zegtyn,zene` `"dn ueg l`xyi-llk lr dhily mdl oi` zene`d 'r---.d"yr mec`e icne-qxt oei laa zeiekln 'ce mixvn odyizya oiadl d`xp ,o`ka `weec df oipr dxezd dfnxy dn dpdeoipnd jxeva {`:ek} i"yxity dn t‰r `id dpey`xd .mikxc

:l"fe .i"pa z` xfrl`e dyn Epn¤y dfdjezl mia`f eqpkpy drexl lynzexzepd oipn rcil mze` dpen `ede mda ebxde excrixg`y exe`a d`xpe .

i"pa z` ca`l mia`ende mrla ly mzaygn-ixt dzid xy` ,dtbndd"c ci:ck} wla 't seqa i"yxity enke ,zeixra meliykiy i"rd"q e`vnpe .mixzepd z` zepnl d"awd dev ,{jvri` dklhrn exqgpy t"r`y fnxl ,zene` 'r xtqnn `"d xqg ,zegtynxtqnl deey `ed mxtqn mvra ixd ,a`ene mrla zvr i"rzene` `"dn ueg mdilr dhily zene`l oi`e .zene`d

cala172aezkd weqta i"yxity dn t‰r d`xp dipyd jxcde---. {bp:ek} '`py ,oipnd df lk meiq xg`'ebe ux`d wlgz dl`ll"fe .

:i‰yxmixyr oan mizegtl `le...eid m` sl`e sl` ze`n yy el` `l` ux`a wlg elhp `l

.172zekix`a l"xdnl devn xp 'q zligza oiirl yi el`d zene`d oipr lreoi`e,{i:eh}jl-jl 't mixzad-oia zixaa oiprl zvw fnx i"yxe .d"yr

.jix`dl mewnd o`k

202

Page 211: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ecal mdia` wlg `l` elhp `l mipa dyy mdn cg`loipnd zxhny `vnp c"tle .ux`d ilgep z` reawl ick mb dzid dfd173lky d`xp dpde .

mr zeaxrzd mey mdl dzid `ly hrnk ,xacna l`xyi eidy onfmpd cg` cvn ixdy .dzid `l mdn dpkq mbe ,llk zene`dcvne .my mi`vnp minr x`y oi`e ,oeniyi lili edza xacnamda rebtl dleki dne` lk oi`e mnei mdiptl jled 'c opr ipy

Š 'py bi:al mixac epif`d zxiya x`ean d`xp oke}epgpi cca 'c,‰ :i"yxitexacna mbdp ghae cca 'dux`l eqpkp xy`k mle`e .{

l`xyil dpkq yie ,zene`d oia dne`k mpd ,da elgpzde,dfd oipnay epivn df meyny l"ie .mytpae mteba zene`dnjxcd z` oikdle ux`d-ilgep z` reawl ezilkze ekxev xy`oi`y aezkd fnx ,zene`d oia dne`k mvx`a l`xyi zeayiizdlxtqnl deey mxtqn ixdy .cal zene` 'dn `l` dpkq mdlelld mikxc 'ay d`xp dpde---.yng xtqn oexqgn ueg ,zene`d`ed zegtyn d"q xtqny `ed odizy oipry .zg` ody mizymdnr mwa`zdae zene`d l` mqgiizda i"pa xtqn.d`xp dpde .l`xyi lr dhily zene`l oi`y `ed eay fnxde`ed mb zene` 'r xtqn jk ,df oipr lr fnxn d"q xtqny enkydf mixtqnd 'a ly mqgia oenh `ed fnxd ixdy .df lr fnxnd`xpe .cgia mdipy oian `vei fnxdy jgxk-lr okle .dflzene`d ly mzhily-i` lr fnxn zene` 'r xtqny oiprd yxeyy.l"pd epif`d 'ta i"yx ixac it lr oiadl yi l`xyi lr`le mniiwy `l` ,dbltd xec z` ca`l ecia did d"awdy yxityytp miray xtqnle mdn z`vl micizrd i"pa xtqn liaya mca`zene`d 'r ly mneiw lky `vnpe .y"r ,mixvnl ecxiy i"paedfe .mdn z`vl micizry mixvn icxei 'r liaya `l` epi`lr zene`d ly mzhily-i` lr fnxn zene` 'r xtqny oiprd yxey`l` epi` zene` 'r ly oneiwe oze`ivn lk ixdy .l`xyii`ceea okle .i"pa ly mixvn icxei 'r mdn e`viy liaya

.173 miweqt ,ek wxta eixac oiir ,zenewn dnka ef drca wifgd o"anxd.en ,h ,d

203

Page 212: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

'r xtqny `ed df lkn dlerde---.l`xyi lr dhily zene`l oi`y `edyxeyd-xtqnmixvn icxei 'r ly df yxeyn xy` ,i"pa ly

'rl yxey mb yi df yxey liaya xy`e ,mly mr gxte lcbzegtyn d"q xtqn mle` .xtqn cbpk xtqn deeya deey ,zene`l` mqgiizda gzetnde mlyd i"pa mr xtqn `edy `l` .ok epi`micedid lr ehlyi `l xy` fnxp eae .odnr mwa`zdae zene`d'` xtqny xaca dxizq oi`y i`ceeae .cala zene` 'dn uegcg` lky oeik ,deey epi` cg` xtqne zene`d xtqnl deey

.oade .el yi cgein oipr elld mixtqndn

{en:ek}**gxy xy` za mye :i‰yxite .zniiw dzidy itlo`k d`pn miigaybie ‡ta y‰nk mixvn icxein `idy epiidc .

‡ta i‰yxity enk ,mipy e‰cx mixvna eid i‰pae .{fi:en}zpya dyrp df oipne .{jrxf didi xb ik d‰c bi:eh} jl-jlmiiz`n za `id gxyy `vnpe .mixvnn i‰pa z`vl mirax`daezkd dze` dpn df `lt lr xirdle ,zegtd lkl dpy miyinge{gxy} dzid ikŠ :xg` oipra yxity o‰anx ‡re---.heyte .o`kezy` za dzid la` {xy`l} el eid mixkf mipa ik zyxei zacgtlv zepa xikfd xy`k o`ka aezkd dxikfd jkle dlgp zyxeid`xpe---‰...‡ux`d wlgz dl`lˆ {bp:ek} llka qpkze {bl:ek}zligza aezky dn oia qgid xe`aa o‰anxe i‰yx ewlgpy x`aloipnd zligzay .eteqa aezky dn oial ef dyxta i‰pa oipn

{a-`:ek} aizki‰pa zcr lk y`x z` e`y...dyn l` ‡c xn`ie dtbnd ixg` idie‡ebe {bp:ek} aizk oiipnd seqae .‡ebe dlgpa ux`d wlgz dl`l.

,aaeqnd l` daiqd qgik `ed mdipia qgidy o‰anx zrc d`xpeŠ `xwndy epiidcwlgz dl`l,oipnd z` zaiignd daiqd `ed ‰

reawl icka dzid oipnd zxhn lke ,eci lr aaqend `ed oipndexkfpy in lky o‰anxl l‰q okle .ux`d z` miyxeid eidi ingxyk miyp exkfp m`e .miyxeid on gxkda `ed ixd oipnamle`---.miyxeid llka od s`y l‰v jgxk-lr cgtlv-zepakei‰yxit ezilkze oipnd jxeva ixdy .i‰yx zrca zxg` d`xp

:{`:ek} lirl l‰fe .dlgpd oiprl xeyw epi`y i`nvr mrhlyn

204

Page 213: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

xg` xac zexzepd oipn rcil oze` dpen `ede oda ebxde excr jezl mia`f eqpkpy drexloipna mxifgn ep`v xifgdle zenl axwy eiykr oipna el exqnp dynl exqnpe mixvnn e`viyk.o`k epnpy epiidc ,cg` `ed miyexitd ipy ly mceqiy d`xpei`cee d`xp oey`xd mrh ixdy .d‰a mewnd iptl mzaig jezn.my l`xyi epnp xy` oipna xtqd y`xa i‰yxity dn oirk `edy

:{`:` xacna} l‰feo`pn mixvnn e`viyk dry lk mze` dpen eiptl ozaig jeznmixzepd oipn rcil o`pn lbra eltpyke‡eke dyny ,ipyd eyexity d`xpe .

`ed jky .dagd lr cqein `ed s` ,oipna mxifgde oipna mlawdrexde oipna drexl mxqen `edy eilra lr aiagd o`va jxcdcvn dagd dzid oey`xd yexitly d`xpy `l` .oipna mxifgndagd dzid ipyd yexitle ,mihiyay dpexg`d dtibndn exzepy.xacnd zepy lka jxca mz`vn xy` d`lzd lkn exzepy cvn

Š y‰ny d`xp f‰ktle---.oiirewlgz dl`l.oipnd zaiq epi` ‰i‰r mzaig drcep xy` dl`d miyp`d `weecy dxez dxn` jky `l`azk df oirke} ycewd-ux`a dlgp zyxl miie`xd dnd oipnddyxtd ipiipr aexa i‰yx ly eizeawra jledy y‰r ,iiga epiaxenk} ezaiigne oipnd z` znxeb dlgpd oi`y `vnpe .{z`fdi‰r i‰pal zrcepd dxizid daigd `axc` `l` {o‰anxdn d`xpy

dzaiign `ide dlgpd z` znxebd `id oipnd174epivn dpde---.mya d`xwp dgtyne dgtyn lke ,zegtynl epnpy df oipna yecig

Šikepgd zgtynŠ e` ‰i`ltd zgtyn{d:ek} o‰anx ‡re .dnecke ‰:l‰fe .zelgpd ipica miieqn oic cnll `a df xacy yxityicxeil zea` izal dwlgzp...mihayl ux`d dwlgzp xy`k ile`Šikepgd zgtyn wlg dide miwlg 'c oae`x zlgpn eyre mixvnmzegtynl ux`d ewlgy e`...inxke oexvge i`eltd zgtyn wlgk

.174`hgn miiwp eid dfd oipna mipnpd lky itl d`xp oiprd xe`aeŠ epnpe ,exzepe a`en-zepaa e`hg `ly md dl` ixdy ,zeixr-ielibrcil

zexzepd oipnŠ d weqta y‰n lr i‰yxit r‰re} l‰pd i‰yxitk ,‰zgtynikepgdoipr seqa zen-ixg` ‡ta aizk dpde .{onwl lirl x`eaie ,‰

{dk-ck:gi} zeixrdglyn ip` xy` miebd e`nhp dl` lka ik dl` lka e`nhz l`diayi z` ux`d `wze dilr dper cwt`e ux`d `nhze mkiptnenvr `nhndy ixd .

miie`xdy oiadl lw k‰`e .l`xyi-ux`a x`ydl lkei `l zeixr-ieliba.zeixr-ielib uny mda oi`y o`k mipnpd dl` `l` mpi` ux`d z` legpl

205

Page 214: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dgtyna axrzz `le cg` mewna mwlg did dgtyne dgtyn lkejxev xwiry l‰qc ezhiyl o‰anx jledy d`xpe .‰‡eke zxg`y‰r mle` .lirlcke milgepd z` reawl icka did oipnd

:l‰fe .xg` oipra yxity i‰yxitmze` oifan zene`d eidy itl...el` dnmdizen`a miixvnd ehly `ly od oixeaq mdihay lr oiqgiizn...eny d"awd lihd jkitl

‡eke mdizea` ipa mdy mdilr ip` cirn xnel df cvn c"eie df cvn `"d mdilrd`xpe .ly ozaig jezn dyrp oipndy l‰qc ,ely dhiya i‰yx jledyipicn oic cnll ick zegtynl epnpy yxit `l okle .l`xyi

.mzaga sqep ot lr cnll ick `l` ,zelgpd175okzi f‰ktle---ixdy .miyxeid on epi` n‰ne oipna xkfpy in yiy i‰yx zrclxtq ‡re .l‰pke dlgpl xeyw epi`y i`nvr mrh `ed oipnd mrhr‰re} zyxei za gxy dzid `l zn`ay i‰yx zrca ‡ky oexkfdicxein `idy itl dzaig jezn oipna dxkfpy l‰ve .{ipewfgdzid `l n‰ne .l‰pd i‰yxitk miiga zniiw oiicre mixvn

Š llkawlgz dl`l.df lka r‰ve .dlgpn miyp ehrnzpy iptn ‰

{ai:fk}**l` ztq`pe...mixard xd l` dlr dyn l` ‡c xn`ie‡ebe jinr :i‰yxite .xn` ‡mdl ozz ozpˆ d‰awd xn`y oeik o`kl dknqp dnl...

ux`l qpk`e dxifbd dxzed `ny...gny oae`x ipae cb ipa zlgpl dyn qpkpy oeik `‰c‡eke ixcp il xzedy dnecnk xn`eipyd eyexity ‡ky cecl likyn ‡re .

`pngx xhp i`n` dyw inp `d`eŠ :l‰fe ,dyw `ed i‰yx ly

.175(` .i‰yxe o‰anx oia ef zwelgn ly miielib dnk cer `vnl d`xpemzzine mxia`e ozc dyrn xikfdl aezkd jix`d oae`x ipa oipna,ux`a mwlg eca`y ricedl aezkd `ay o‰anx my x`iae .{i-g:ek}aezkd `ay i‰yx zrcl okzie .ezhiyk epiide .l`enp mdig`l dx`ype{el:ek} i‰yxit (a .dpnpy in lkl zrcepy daigd llkn mze` `ivedl

l‰fe .zegtyn d‰q epnp lkd-jqay :xn`py edfe ynge miyy ixd {f:f mixac}ikˆ ‡eke miray ody minrd lk zegtynn mixqg mz` dyng hrn `"d ‡hrnd mz`likyn y‰re .

l`xyi-llk lr dhily mdl oi` zene`d 'r lky fnxl `ay x`iay ceclmec`e icne-qxt oei laa zeiekln 'ce mixvn ody ,zene` `"dn uegzxhny l‰pd i‰yx zhiyk `ed df lky d`xpe .my izexrd ‡re ,d"yrihxt yi` my lk ly ezxkfde .mipnpd zaig z` ricedl `id oipndlr dxen lkd-jqa mipnpd xtqn zricie ,ziyi`de zihxtd ezag lr dxen

.oiire .dne`k zillkd mzaig

206

Page 215: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

l‰led cgtlv zepa oipn xg` `pci`d cr ‡eke dlr dil xninld`xpe---.‰‡eke bere oegiq ux`a qpkpyk cine skiz ikd

Š ly df oiprl cr zwg ‡t seqn miaezkd lkay meyn ayiildlrmixard xd l`.mipiipr `‰i yi ,‰

``ede .{`:ak cr `k:`k} bere oegiq ux` zyiak oipr (Š dpiM i‰yxy dnoae`x ipae cb ipa zlgpl dyn qpkpy‰

a{dk:ck cr a:ak} eizekxae mrla oipr (bcr `:dk} qgpt dyrne mihiya dtibnde oerd oipr (

{h:dk(c{eh-i:dk} qgptl mler zpedk zixa oipr (dŠ oipr mipicnd z` xexv ‰

(ecr `:ek} i‰pa z` xfrl`e dyn Epn¤yŸ oipnd oipr{dq:ek

(fŠ oiprux`d wlgz dl`l{ep-bp:ek} ‰ (g{dq-fp:ek} ield hay icewt oipr (h{d-`:fk} cgtlv zepa ly ozprh oipr (i{`i-e:fk} odil` dyn ly ezaeyz oipr (`iŠ oiprmixard xd l` dlr .‰

Š oipr `ed wegx zn`ay t‰r` dpdemixard xd l` dlrzyiak oiprn ‰oiirnd n‰n ,cecl likyna xirdy enke ,bere oegiq ux`mpd l‰pd mipiiprd lky d`xi i‰yxit zhiy itl l‰pd miaezkaux` zyiak ixdy .cg` jynda ipyd l` cg` miceg`e mixeywmrla ly epiipr lk z` dnxby `id {‡` oipr} bere oegiq

{a:ak} y‰nk .{‡a oipr} eizekxae‡ebe wla `xie :i‰yxite .xn` {wla} mikln ipy el` {bere oegiq}‡eke mdipta ecnr `l mdilr migeha epiidy.

oiprd lk y‰r ,l`xyi z` llwl mrla z` wla xky jk iptnez` llwl mrla gilvd `ly iptn dpde .i‰yxitae miaezka

{ci:ck} wlal xn` f` ,l`xyi‡ebe jvri` dkl :i‰yxite .ly mdiwel``ed dnf `pey el`... ‡py dnfa mliykdl ef dvr `iyd mrlay rcz{fh:`l xacna}

ˆ‡mrla xaca i‰pal eid dpd oddtibnde oerd l‰pd ‡b oipr lk edfe .zpedk zixa epiidc ,‡c oipry `hiyte .qgpt dyrne mihiya‡d oipry `hiyt mbe .‡b oiprl xyewn `ed ixd ,qgptl mler

207

Page 216: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Šmipicnd z` xexvaizk ‡e oipra dpde .‡ce ‡b oiprl jynd `ed ‰ {`:ek}‡ebe dlrne dpy ‡k oan i‰pa zcr y`x z` e`y...‡c xn`ie dtibnd ixg` idie.

:i‰yxiteoipn rcil mze` dpen `ede mda ebxde excr jezl mia`f eqpkpy drexl lyn‡eke zexzepd.el mincewd mipiiprl jynd `ed ‡e oipry ixd .

Š `ed ‡f oipreux`d wlgz dl`ldl`l d‰c bp:ek} i‰yxite .‰ :{‡ekeux`d welg mxha mixyr llkl `ay t‰r` mixyr oan mizegtl `le...elhp `l

‡eke sl`e sl` ze`n yy el` `l` ux`a wlgoipr `edy} ux`d welgy ixd .‡re} dfl df mixeyw e`vnpe ,‡e oipray oipnd t‰r dyrp {‡fi‰yxe .iel hay icewt `ed ‡g oipr dpde---.{en:ek izexrdo‰anx ‡r mle` .mpipna zilkzd dzid dn `icda x`ia `lmixrd epzp dl`l ile`eŠ :l‰fe dfa minrh ipy ‡ky {gp:ek}mdl dyrpy e` ok ixg` miclepl `l mzndal mdiyxbne zaylegibyi `ly zegt jln ly oeibl didi `ly myd iptl ceaklly mpiipn ixd oey`xd mrhl dpde .‰mrd x`yk ezepnl eilr

Š ‡f oiprl jynd `ed iel hayux`d wlgz dl`l`ed ipyd mrhle .‰e`vnp minrhd ipyle .i‰pa oipn epiidc ‡e oiprl jynden:ek izexrd ahid ‡re} df l` df dti mixaegn mipiiprdo‰anx ly ipyd mrhk xaeq i‰yxy xazqn my x`eand t‰rycgtlv zepa ly ozprh mdy ‡i oipre ‡h oipr dpde---.{o`k

Š ‡f oiprl mixyewn mdy i`ceea odil` dyn ly ezaeyzedl`lux`d wlgz`xwnl cr zwg ‡t seqn zeiyxtd lky `vnp dpde---.‰

Šmixard xd l` dlr`l` cer `le .cg` jynda zeaezk olek ‰Š xn`nl dyrna encw olek dxe`klymixard xd l` dlrlr wxe} .‰

Š ‡f oiprwlgz dl`ldevn dze` dniiwzp `ly oeiky ,oiirl yi ‰ile` ,df iptl mixard xd l` dlr dyne ,i‰`l eqpkpy xg`l cr

Š xn`ny l‰idlrŠ xn`nl mcw ‰wlgz dl`l`teb df iptny `l` .‰Š azkpydl`lŠ xn`nl mcew ‰dlrxcqk mixacd eazkpy xazqn ‰

l‰f cecl likyn lra dywdy dn ayein d`xp f‰ktle {.exn`pyoae`xe cb ipa zlgpl dyn qpkpy oeiky `id zn` ixdy .l‰pk`l` .l‰pk i‰yxity enk ,ixcp il xzedy dnecnk xn`e gny

Š dynl d‰awd el xn` `ly d`xpymixard xd l` dlrlk xg`l `l` ‰zwg ‡t seqn mikynp md mlk ixdy ,l‰pd mixeaicde miyrnd

208

Page 217: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.oiire .l‰pk cg` jynda

{ai:fk}**z` d`xe dfd mixard xd l` dlr dyn l` ‡c xn`ie‡ebe ux`d :i‰yxite .ize` xn` ‡mdl ozz ozpˆ d‰awd xn`y oeik o`kl dknqp dnl

`‰c zcner dnewna izxfb d‰awd l‰` ux`l qpk`e dxifbd dxzed `ny mligpdl mewnd dev‡eke ixcp il xzedy dnecnk xn`e gny oae`x ipae cb ipa zlgpl dyn qpkpy oeikdpd .

Š azk dnl (` :i‰yx oeyla wcwcl yi dyn qpkpy oeikipae cb ipa zlgploae`xmxh zn`a ixdy ,bere oegiq ux`l qpkpy mzq azk `le ‰

i‰yx ‡k oey`x oeylay (a .oae`xe cb ipa dyrn dxeza azkpŠdxifbd dxzed `nyŠ ‡k ipy oeylae ‰ixcp il xzedy dnecnkixd .‰

i‰yx hwp oey`x oeylay cere .xcp oiprl dxifb oiprn dpiyyŠ ‡la`nyŠ ‡k ipy ‡lae ‰ixcp il xzedy dnecnk xn`e gnyixd .‰

dfn rnyne ,‰dnecnk‰a ‰`nyŠ silgde dgnyd oipr siqedydzid xy`n mihayd ‡a zlgpd cvn dyn ly ezewz dzid dlecbydf lky d`xpe---.a‰v df lke .cgtlv zepa zlgpd cvn ezewz

{bk:b} aizk myy .opgz`e ‡t `‰ebd ixaca x`ean‡c l` opgz`e‡ebe `idd zra :i‰yxite .xcpd xzed `ny izinc bere oegiq ux` izyaky xg`l.

did `l k‰` xcpd xzedy xeaq didy xg` dyweŠ :my `‰eb l‰fe`iai `ly rayp d‰awdy xaeq did dyny d`xpe...lltzdl jixv...z`f dreay llkae mzea`l rayp xy` ux`d l` l`xyi z` dynlv` i‰yx yxity enk mdxa`l d‰awd ozp ixdy oegiq ux` s`l` dyn `ay dne {‡eke `edd d‰c bi:c} mi`tx ux` `xwi `eddoae`x ipa el`y `l oiicry `nrh epiid...bere oegiq ux`i‰pa miyxei eid `l...miywan `l m`e mwlgl ux`d cb ipaezehn ‡ta epkx`d mbe {`k:`k} zwg ‡ta o‰anx ‡ky enk ux`dux`d dzid `l` y‰r {‡eke eap z`e d‰c i‰yxit lr gl:al}mdl oiklede jk dze` oigipn eide ayei oi`n daixg zx`ypizrayp xy` ux`d l` ldwd z` e`iaz `l dfa `xwi `l jklbere oegiq ux` z` oae`x ipae cb ipa el`y xy`ke...mzea`l...ldwd z` e`iaz `l `id dreaydy xg` xaeq dyn did mwlgl`xew bere oegiq ux` z` eyxiy oeiky...ux`d l` miz`ad ip`excpd zvwn lhay oeiky xne` dide mzea`l izrayp xy` ea ip`

209

Page 218: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

xcpdy b‰r`y lltzdl ip` jixv xne` did n‰ne...elek lhaeze` yiprdl dvex d‰awdy dn lha `l yperd seq seq...lhampn`...cner enewna yperd `kdn lc dreayc...ux`l `ai `ly‡eke `iaz `l d‰awd xn`y dny dreayd dlhazp `l zn`d itldpde---.d‰yr ,‰d`lde ocxid xarn `ede ux`d xwir lr didoegiq ux`l qpkpy cvn dzid `l dyn zewzy l‰f eixacn x`eanoae`x ipal dwlgzp ux`d dze`y cvn `weec dzidy `l` ,bere

Š i‰yx ‡ky edfy d`xpe .dkezl qpkp dyn `ede cbeqpkpy oeikoae`x ipae cb ipa zlgpl dynoeyla i‰yx hwp opgz`e ‡tay t‰r`e} .‰

Š‡eke bere oegiq ux` izyaky xg`ld`xp ,cbe oae`x ipa xikfd `le ,‰oegiq ux` `id ux` dze`y xn`w `hyew n‰ne ,hwp `weec e`lcx`iay l‰pd `‰eb ixac md ‡` .migxkd ipy dfl yie .berewligy cr d‰awd iptl dyn opgzd `ly opgz`e ‡ta i‰yx ixacal‰f `‰eb lral l‰qc jxgk-lre .mihayd ipyl ocxid xar z`

Š i‰yx hwpy dnybere oegiq ux`egxkd ixd ‡ae .`weec e`l `ed ‰Š i`wc yxity i‰yx ly`idd zra`ed `ld bere oegiq yeaik` ‰

bere oegiq znglna xaecn mixac ‡t seqay ,miaezkd ly mxcqnŠ aezky opgz`e ‡t yixa o`k okle (`i:b-ck:a ‡r)`idd zra‰

y‰re) bere oegiq yeaik xg`ly dry dze`a epiidc i‰yxitwelign k‰b xaecn mixac ‡t seqa dpde .(‡d ze` g‰tye m‰`xxn`ny jgxk-lr k‰`e .(k-ai:b y‰r) icbe ipae`xl ux`d dze`

Š`idd zra‡al ux`d-welig xg`l `l` xn`p `l opgz`e ‡tay ‰Š i‰yxity dne .mihaydbere oegiq ux` izyaky xg`l`ed `weec e`l ‰Š oeyld ile`e .l‰weizyaky xg`lwelig z` mb ernyna llek ‰

dpiyy dn `‰eb ixac itl cer oaene---{.r‰ve diayeil ux`d‡k mihayd ‡a iab o`ke cgtlv zepa iab ‡ky dxifb ‡ln i‰yxezvwn xzedy xcpŠ oicd cvn dzid dyn zxaq ixdy .xcp ‡lepivn `l ixdy ,xcp iab `weec jiiy dfe ,‰elek xzedd`xpe---.‡eke ezvwn dxzedy dxifby oic d‰awd ly eizexifbacvn dyn ly ezewz dzid dlecby l‰pd `‰eb ixac itl heyt cermy ixdy .cgtlv zepa zlgpd cvn dzid xy`n mihayd ‡a zlgpddfa oi` dkezl qpkp `ly oeik la` ,i‰`a ozlgpd lr deeiv wx

210

Page 219: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

i‰yx my hwp okly d`xpe .ezxifb dxzedy dxexa dgked meyŠ ‡la`nymzlgpl dyn qpkp ixd mihayd ‡a zlgpda k‰`yn .‰

oeiky dwfg `xaq dyn xaq okle ,i‰`l zn`a qpkp ixd dfaei‰yx hwp okly d`xpe .eleka xzen `di zvwna excp xzedy

Š ‡laxn`e gnyŠ ‡l zgze ,‰`ny‰dnecnkŠ ‡l azk zwteqnd ‰Š xn`n lr ixdy .oeir il jixv f‰ktl mle`---.iaeigdl` dlr

mixard xdŠ i‰yx dywd qgpt ‡tay ‰o`kl dknq dnluxiz df lre ‰Š `‰cacb ipa zlgpl dyn qpkpy oeik...‡eke ixcp il xzedy dnecnk xn`e gny.‰

Š dfd xn`nd dxe`kledlrly ezltzl d‰awd zaeyz `ed `ed ‰.{d‰yr fk:b mixac} my o‰anx ‡k oke ,opgz`e ‡tay dyn

Š xn`n jnqp dnl ,dzkecl i‰yx ziiyew `xcd dxe`kl k‰`edlr‰zngln xg` cin eid d‰awd zaeyze dyn zltz m` `nlyac .o`kl

Š xn`ny l‰i bere oegiqdlr‡t seqay dnglnd xetiql jnqp ‰lirl izx`a xak ,mdipia miazkp mipiipr dnky t‰r`e} zwgla` .{y‰r zwg ‡t seqn cg` jynd md ixd mipiiprd dl` lkyixd ,cbe oae`x ipal ux`d welig xg`l `l` dyn lltzd `l m`ixd dyw izk` k‰`e ,zehn ‡t seq cr azkp `l `edd dyrnd

Š xn`ndlr .r‰ve .jnqp dn l` ‰

{ci:fk}**ipyicwdl dcrd zaixna ov xacna it mzixn xy`kov xacn ycw zaixn in md mdipirl mina :i‰yxite .oer mda oi` mcal md

oiv xacna exndy mnvr md seq mia exndy eid md dxna exndy md `‰c xg`‡re .ikŠ :l‰fe .‰seq miaŠ mewna ‰micitxaŠ qxeby dxe`d yeal...wlzqp zenewnd el` lkae mixvnn oz`ivi zlgzn ozp x`adŠ i‰yx ‡ky dny x`iay aeh wac ‡qa r‰re .‰mdl xfgedemd

exndymxb x`ad-in oexqgy xnelk .x`aay mind lr aqen ‰zxkfdl mrh dn x`azp `l mle`e .d‰yr zenewnd ‡b lka mcxnl.oxd`e dyn ly mpeer-xneg lr lwdl `ay ile`e .df xac- dfn ueg xg` oeer mda eid `ly i‰yxit oey`x yexitay enkyipyd yexita mb jk - mpeer xneg lr dliwn ef dcaer i`ceeaymxbpy iyilyd cxnd df did xaky exn`a mdilr lwdl aezkd `alr qerkl `ly mevr oeiqp mdl did df iptny ,mind i‰r

211

Page 220: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.r‰ve .micxend

{fh-eh:fk}**dcrd lr yi` 'ebe 'c cwti xn`l 'c l` dyn xacie.d"ca} i"yxit :{'ebe 'd l` dyn xacie mixhtpyk miwicv ly ogay ricedl

xeav ikxva oiwqere okxv migipn mlerd on:yxit 'c cwti d"ca mle` .oeik ipa eyxiiy ikxv raz`y dry ribd xn` eizepal cgtlv zlgp oz mewnd el xn`y dyn rnyy

'eke izlecb z`zx`ean dxizqde .176mc` lkn eiprd aygzd ji` a"ve :{cl wxt} `ipza y"n t"r xyt` d`xpe---."izlecb"ae "ikxv"adry elit` ewiqtd `l mlerl mdini lky dakxnd od od zea`d"lehiaa minler oeaxl mznype mzrc xywln zg`

l"pd177dpiky ex`ny dplk lr dlerd `id d"rxyn zbixcne..."'eke dyn ly epexb jezn zxacn178ly dlecbde jxevdy `vnp .

yxiiy dyn ywia `le .d"awd ly dlecbde jxevd od od dynly ezenly xkip xzei didi f"iry meyn `l` ezlecb z` epa.'zi epeax ly ezenly mb xkip xzei didi `linne on`pd cardoexqg df ixd ,enewn z` `lnl ie`x epa didi `l m` jtidle

.r"ve .lekiak epec`a oexqgk ied `linne dyna

{`k:fk}**'ebe mixe`d htyna el l`ye cŸnri odkd xfrl` iptle. :i"yxitejixv `di ryedi s`y jia` zian ff dfd ceakd oi`y zl`yy jzl`y ixd

xfrl`ldxend lk} xne` xfrl` 'xŠ :{'bq} oiaexir 'qn 're .xfrl` xn`ie xn`py ezlecbn eze` oicixen {eax ipta dkldipta mixkp ilerib zekld dxedy} 'ebe `avd iyp` l` odkdypri` d"t` dev `l ize`e dev `a` ig`l edl xn`c b"r`e {dyndil jixhvi`c ogky` `le cnri odkd xfrl` iptle aizkc

.176 .da`eyd zia oirne ,wgvi x`a ,minl` giyna miaeyii 'r

.177 .bl wxt 'r ynn ze`ivnd lehia epiid

.178car" zbixcn xe`za 323 'nr h wlg zegiy ihewila xe`a xzia 'rfi` ze`ivn xrvp`b oiif ,envrl hip ze`ivn oiiw fi` xr" :"on`phbipii`x`t dyrne xeaic daygn oiif fi` x ¨ p hip ,oec`d ze`ivn xrcoe` oevxd gk xrc elit` ,miinipt zegk rpiif jie` x ¨ p ,oec` o'hin

."'eke beprzd gk xrc elit`--xrxrn j ¨ p

212

Page 221: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

cbpk dcn `edy heyt d`xp 'nbd xe`ae .i"yxit y"re ,‰ryediie`xk xdfp `ly meyn el dcizrd dlecbl xfrl` dkf `ly ,dcnoiadl d`xp dxeza o`k i"yx yexitn dpde---.eax dyn zlecbadcizrd dlecb dze`y d`xp eyexitn ixdy .wecwc xzia yperdmewn-`lnn xeza el `az ,mixe`a ryedi epnn l`yiy ,xfrl`ly"nk} enewn z` eipa eyxiiy dyn dkf `ly t"r`y .dyn lycenriy cgein cg` eia` zian x`yp n"n {fh weqt lirl i"yx`l dn meyne .xfrl` `ede ,el jixv `di ryedi s`e enewnazlecba ie`xk xdfp `ly meyn `ed ?jka xfrl` dkfy ogky`ie`x did `l okly d`xpe .l"pke eipta dkld dxede dynmzq `ly ixd .ryedi zl`yl aiydl dyn mewna cenriy xfrl`da dkfy dlecb dze`n `weec cxiy `l` ,ezlecbn xfrl` cxioixcdpq 'qna 'qezd y"n oiadl d`xp dfae---.dyn ly egknwelig zligzy 'nba mzd `zi`c .'eke dzligz dn d"c {'fh}'nbn 'qezd eywde .mineze mixe` t"r dzid i"` ly dlgpmixe`a le`yl ryedi jixhvi`c ogky` `lc l"pd oiaexirczxifbc mineze mixe` i"r i"` zwelg ip`yc evxize .xfrl`nogky` `l mixe`a le`yl mikixvd mixac x`y la` .`id aezkdweligd oiadl yi l"pd itle .y"r xfrl`n ryedi el l`yymixe`a ryedi epnn l`yiy xfrl` dkfy dn ixdy .'qezd eazkydkf xy` `ed dnecke zengln oebk dry itl el mikixvd mixaca`l xy`k edecixed `idd dlecbdne .l"pke dyn ly egkn eli"r i"` ewlgy dn la` .eipta dkld dxede dyn zlecba xdfply mineze mixe` i"r dwelgd didzy k"dfb `id mixe`a dl`y,dyn ly egkn dlecb dpedkl xfrl` dkf `ly heyte .lecb odkoxd` ly egkn dlecb dpedkl dkfy `l` ,enewn-`lnn xezaexdfp `ly t"r`e ,dpnn cxi `l mlern dlecb dze` okle .eia`l"pd i"yx ixac xwira w"rve}---.eipta dxede dyn zlecba

Š 'ky'eke jia` zian ff dfd ceakd oi`ydil ded `ticr dxe`kly .‰dyn ly eipak miaygp oxd` ipa x`ye xfrl` ixdy .hwpnlzeclez e`xwp oxd` ipay (`:b) xacna 't i"yxity enk ,ynnl`yy dnl xzei aexw did dfa dxe`kle .dxez ocnly iptn dyn

213

Page 222: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{.ezlecb z` eipa eyxiiy dyn

{b:gk}**mipy mninz dpy ipa miyak ‡cl eaixwz xy` dy`d df‡ebe meil :{c‰`a meil mipy d‰ca} i‰yxite .eidiy cnll `a exwire

zerah ly ogxfna miaxrd oia lye axrna xgy ly cinz meid cbpk oihgypmrh dpd .zene`dy itlŠ :l‰f l‰xdn ig`l miig min x`a ‡qa x`ia xacdgxfnl ecnriy mdipaxw eaixwiy mipeekzn eid ynyd icaeroiktdne axrna oicner ep` la` dzxeab d`xpy mewna ynydl`wfgi} dinxi inia miryxd eyr xy`n jtd ynyd l` epixeg`

‰‡eke lkidd l` mdixg`e dncw mdipt didy {fh:g179w‰rve ..o`k eyexitl exewn i‰yx a`y myny ‰aq `nei ‡qnl i‰yxitnzipetv oxw lr hgyp did xgy ly cinzŠ :‡nba my exn` ixdoxw lr hgyp did miaxrd oia lye dipy zrah lr ziaxrndipy zrah lr d‰c} i‰yxite .‰dipy zrah lr zipetv zigxfn

:{c‰`ahgeyd ipte oeqkl`a dndad x`eve zipetv zigxfn cvlzixgy d`a ynyd myny ‡eke :xeaicd seqa oke .cvl envr jyen axrnd on d`a dngdy miaxrd oia lye

zleki lka gxfnmexc axrnl eiptemyn d`a dngd zgixfy oeqkl`a x`ean ixd .`axc` `l` ,miig min x`a ixack ynyd itlk eixeg` dptd `lymiiaxrd-oiae gxfn itlk xgya ,ynyd itlk eid hgeyd ipt

axrn itlk180Š dhigyd oipry l‰i z`f lkae .meid cbpk`ed ‰mewn ,yny ly ezxeab zi`xpy mewnay ,f‰rl zecbpzd ly oipraefrp `weec myy d‰awd epev ,eceakl zene`d mihgey eid myy‡zi enyl j` aixwdl xyi jxca jlpe zelwlwrd mdizegx` z`df oica epiipr seq oi` f‰rl zecbpzdd oipry d`xpe---.ecally miillkd zeceqin `edy `l` ,meid cbpk dhigy ly miieqnd

{a:gk} cinzd zyxt yixa y‰nk .cinzd oaxwl`xyi ipa z` evecrena il aixwdl exnyz iggip gix iy`l ingl ipaxw z` mdl` zxn`e:i‰yxite .

dlrnl xen` dnˆ {fh:fk} ‡d cewtilr yi` xya lkl zegexd iwel`}{dcrd‡zxhtp dzidy jln zal lyn ilr ipa z` dev ipa lr ipevn dz`y cr d‰awd el xn`

.179mikln ‡r ,ynyd zxeab zi`xpy mewna mdizepaxw eaixwdy xikfdy dn .my izexrdae {fk:b} ‡a

.180 .`xnbd lr my wgvi giy ‡qa dfa y‰n ‰re

214

Page 223: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ixtqa `zi`ck ‡eke dipa lr dlral zcwtn dzide mlerd onixtqa lynd l‰fe .on zxhtp ezy` dzidy jlnl dnec xacd dnl lynŠ :{a‰nw}il xdfd jnn dywaa el dxn` dipa lr ezcwtn dzide mlerd

dz`y cr dl xn` ipaa181`ly ilr ipa icewt ipa lr ipzcwtn cr d"awd el xn` jk .oeifa bdpn ia ebdpi `lye ia ecxnioeifa bdpn ia ebdpi `ly ilr ipa cewt ipa lr ipcwtn dz`y`ed cinzd oaxwy `vnpe .‰xkpd idl`a iceak z` exini `lyeick d‰awd ceakl oaxw aixwdl wfgzp mei lkay ,f‰rn dwgxde‰g mceakl zepaxw aixwpe xkpd idel`a eceak xindl `ap `ly

Š aezky dnn jk ewiic ile`e} aixwdlilzaxwdy dfn rnyny ,‰oi` ,icigid oec`d `edy ‡zi ecnrn mvrl zrbep dfd oaxwdzeceqi ixwirn `id f‰rn dwgxddy oeikne .{r‰ve ,ezlef xg`ly mipiipr mpyi oaxwd ipic ihxta mby oaen ixd ,oaxwd

lirl x`eank ynyd cbpk dhigyd oebk ,f‰rn dwgxd182.

**** zehn zyxt

{a:`l}**‡ebe mipicnd z`n l`xyi ipa znwp mŸwp. :i‰yxite `lemia`end z`n...dnrpe dia`end zex mdn `ivedl il yiy zeaeh zecixt izy iptn

zipenrd,zex ly dizea`n ueg mia`end lk z` ecinyi z‰`e .dnrpe mipenra oke183efa `weec `id zex ly dzlebqy l‰i .

dlcbzp lkd zexnle ,dzaiaqae dkepigae dzcleza zia`en `idyzekln ly dn` zex zeidl dzcear i‰r184.dnrpa dfa `veike .

edfy xyt`e .onr jeza zeayei odyk m` ik ixyt`-izla dfednrpe a`en ¦n zex `ivedlŠ azk `ly l‰f i‰yx oeyl weic

Š `l` ‰oenr¥n zex mdn `ivedldia`end dnrpe zipenrdzex didzy epiidc ‰

.181 .`id zerh dxe`kle xkf ‡la ixtqa qtcp jk

.182xtqa l‰f m‰ialn oe`bd azk xak dl`d mixacd oirky iz`vn aeyze`xdl il gipd mewny d`xp n‰ne .mi`ltp mixac y‰r ,devnde dxezd

.l‰f i‰yx ly eyxcn-zia ilzek oian gxf xak df xe`y.183 .uxizy dn y"r "gl w"a 'qn rciedi oa 'qa dywd ok.184 .k:a ` mikln lr i"yxita `aede "`v a"aa `vnp df iepik

215

Page 224: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dia`en dnrpe `wiic zipenrx`ean dpde---.oade .`wiic dbxcna oezgzd" `ed inybd dfd mlerdy {el wxt `"l} `ipzaletk jyge 'zi exe` xzqd oipra epnn dhnl oezgz oi`y'zi eiptl gex zgp zeidl 'zi epevxa dlr jky" `l` ."ltekneseq oi` 'd xe` xi`iy `xedpl `keyg jtdz`e `"q `itkz` ckfr xzie z`y xzia elek f"der lk ly `"qde jygd mewna d"aielz" `xedpl `keyg iketdc ef dk`lne ."jygd on xe` oexzied`a dpi`e {fl wxt} "zelbd jyn onf lk epzceare epiyrnaze`ixa zenilye zilkz" didi f`y giynd zeni cr dzenly icil`keyg iketdl z`fd zlekidy d`xpe---.d"yr ,"dfd mlerly `n` `id zex ixdy .dnrple zexl cgeina dkxved `xedplcr jlnd cecny zlylya zg` dilEg `id dnrpe .recik giynzeidl jxved ixd giynd ly eyxey ody oeikne .giynd jlnl`keyg zkitd zk`ln z` milydl `edy ely cgeind gkd oda

.`xedpl

{my}**‡ebe mipicnd z`n l`xyi ipa znwp mŸwp. :i‰yxite `lemia`end z`n...dnrpe dia`end zex mdn `ivedl il yiy zeaeh zecixt izy iptn

zipenrd`pin` ded mia`end `nlya l‰f miyxtnd ewcwc xak .z` e`ihgd mipicnd ixdy ,mipicnd mr cgi mdn mwpdl yiyllwl mrla z` exky mia`end ok enke ,mrla zvr t‰r i‰pai‰yx jxved dnle o`k ediiny xkc o`n mipenrd la` .mze`:`‰eb l‰fe ?mdn mwpdl d‰awd deiv `l recn mrh zzldeivy dnc dil `xiaqc a`ene oenr liaya zecixt izy...hwpzeyrl `ly mdilr deiv ik df lv` df jiiy `ed oenre a`en lrixdy didi mdipy ici lr cec zia zeklny itl dngln mdnre` a`ena epiidc cg`a la`...cec zia zekln did mragxe cecnllka cec zia zekln mdn `diy xwiry cixene dlrn epi` oenramdipyy itl...mdn `ivedl ip` cizry zecixt izy xn`w jkitle`nlya ixdy `‰eb ixaca s` wcwcl yie .d‰yr ,‰...zg` dpeekdpi` zipenrd dnrp la` ,cec zia zekln lk ly `n` `id zex` miklna y‰nk} dnly oa mragx `ed cg` jln ly en` `l`

216

Page 225: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ici lr cec zia zeklnyŠ `‰eb y‰n oaen epi` k‰`e .{`k:cieli`k cg` xn`na i‰yx oze` xikfdy dn oaen epi`e ,‰mdipy,lecb xac `‰eb ixacn epcnly d`xpy `l` .dlrna zeey odizy`ed ixd ,wzpdl dlelr `idy rbxa zxyxya dilEg siqendy `ede`id zex ixdy .zxyxyd zligz z` dyry in mr dlrna deeyly dpa mragxe .cec zia zlyey `id zxyxyd zligz z` dzyryi‰r wzpdl dlelr dzidy rbxa zxyxya dileg siqedy `ed dnrpdcli dnrpy df zekfae .mihayd zxyre hap oa mraxi ly mcxnixd ,dileg cer da siqede zxyxyd z` wfig `edy mragx z`ly dzlrn oi`y t‰r`e .cg` xn`na zex mr cgi zxkfp `idoipa ly ef dpigaa n‰n ,zex ly dzlrnk dnvrl `idyk dnrp

oade .zeey odizy ixd ,cec zia zekln185 .

{ck:al}** zxcbe mkthl mixr mkl epamk`pvl'ebe .:i"yxit zxfbn ef daiz" {g:g milidz}mlk mitl`e d¤pŸv ,"o"ep oia wiqtn sl` ea oi`y

.ok izcnl oyxcd dyn iax ly eceqin 'eke i"cvledpkn i"yx dnl wcwcl yi" mya o`koyxcdt"r hyt `l` dcb` zyxc o`k oi`y oeik "

o`k qixb `l {lld sqei 'qa `aed} oey`x qetca mle` .wecwc"oyxcd{`:bl} aizkc irqn 'ta onwl d`xp df oirke---.w"ece "

'ebe mz`avl mixvn ux`n e`vi xy` l`xyi ipa irqn dl` :i"yxite .eazkp dnlmixyr `l` erqp `l dpy miylye dpeny lky 'eke mewn ly eicqg ricedl 'eke zerqnddidy jlnl lyn zxg` dyxc ea yxc `negpz iaxe .oyxcd dyn iax ly eceqin df ,zerqn

'eke epxwed o`k eppyi o`k el xn` 'eke dleg epaoi` oey`x qetca k"b myy ." aezkoyxcd dyn iax" mzq `l` ,zenewn x`yak "dyn iaxd`xpe ."

" zln hinyd i"yxy xyt`oyxcdoey`xd df yexity fnxl ick "" yexit znerl hytd l` aexw xzei `edyxc `negpz iaxeixdy ."

.185il yi zeaeh zekxa izy mdxa`l d‰awd l‰`Š :‡bq zenai ‡qn ‡r mle` :i‰yxite .‰zipenrd dnrpe dia`end zex ja jixadl,mi`iape mikln mdn e`vi

‡eke `iapd ediryie mixenb miwicv eedc htyedie `q`e diwfg dpnn `vie mragx ly en` dnrpixd .wx `le epnn e`viy miwicvd lk cvn `id dnrp ly dzlrny eixacn rnynd‰c ‡fr sc zenai ‡qn lr i‰yxit r‰re .`‰ebk `lce .mragx cvn

.r‰ve .dnrp

217

Page 226: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

aezk dn wecal epngl wegxn `iadl ep` mikixv `negpzd itlick o`k miaezkd zenewna exw xy` miyrnd z` zenewn x`ya

" okid zrcleppyi" okide "epxwedyexcl mikixv mzvwnae .'eke "`l` jixv oi` dyn iax yexit itl k"`yn .zenewnd zeny z`lka rxi` dn ztki` `le ,o`k miaezkd zenewnd xtqn z` zepnl

zenewndn cg`186 .

{`n:al}**zeg odz` `xwie mdizeg z` cklie jld dypn oa xi`iexi`i :{mdizeeg d‰ca} i‰yxite .oedipxtkodz` `xwie d‰cae} .

:{xi`i zegoexkfl enya m`xw mipa el eid `ly itl dnk dfa yi dpd .s`y ,‰mdixtkŠ `xw `nil mixtk od ‰zeegŠ m` (` .miwecwc

{ai:f} mixiyd-xiya y‰nk `xwn oeyl `edmixtka dpilp dcyd `vpyi (a .{dk:fk ` minid ixac ,gi:e ` le`ny cer d`xe}

Š zlna oiirlmdizeegep`vn `le `xwnd lka epxfg ixdy ,`teb ‰ly zeeg oze` oipra miaezk mlky miweqt lagn ueg dfd oeylk` mikln ,c:i mihtey ,l:bi ryedi ,ci:b mixac d`x} xi`ixacnaa `ed df yexit xewn (b .{bk:a ` minid ixac ,bi:c

{e,ci} dax187jixv mle` .y‰r mi`iypd zepaxw lr zeyxca dfd yxcnd z` el gixkdl dt weqta i‰yx d`x fnx dfi` zrcl

.186 {i:ek} ilyna df oirk cer d`xpmi ¦x §aŸr x ¥kŸU §e liqk x ¥kŸU §e lk llegn ax." mya yexit `iany xg` ,i"yxitaedcb` yxcn :cer azek ,"dyn iax ixacae

jxc ixaer lk xkeyk `ed dpd ezk`lna liqk xkey m`e daxd zelert el yi xiyr ,lk llegn ax izi`x .'eke owzl ji` zexedl dk`lnd lewlwa oi`exy" mya i"yx exikfn o`k s`y xyt`eiax

dyn" mya `le ,mzq "oyxcdznerl ,hytd jxca md o`k eixacy iptn ,"" mya lirl i"yx `iady yexitddcb` yxcn`vz ik 't yixa iz`vn aey ."

{ci:`k} aizkc'ebe da xnrzz `l . :i"yxitezecarl oixew iqxt oeyla da ynzyz `lok izcnl oyxcd dyn iax ly eceqin d`xnir yeniye" qixb oey`x qetcae .dyn iax`le "

"oyxcd {k:`i} jzelrda 'ta y"na r"v mle` .l"pk `ede ,"`xfl mkl dide, :i"yxite dyn iax ixacae mzaxwy dnn xzei eze` oiwgxn eidzyoyxcdoixewy oeyl yiy izi`x

"`xf" axglyexit `l` xne` epi`y mewna s` "oyxcd" mya edpkny ixd .l"qc l"i ile`e .{dfa miqetcd oia iepiy yiy izi`x `le} milindyexitd znerl yexcd c"r `ed axg oeyl `edy dyn iax yexity i"yxl

.dwgxd oeyl `edy oey`xd .187 .‰miig zxezŠ ynega mitqep mipeiv ‡re

218

Page 227: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

`edy mixtkl my `xw jk meynye xi`il mipa eid `lyzn`ay .df jxca miwecwcd lk z` ayiil xyt` d`xpe---.ckl`l` .j‰pza libxd oeylk ‰mixtkŠ mya mixrl `xwl jixv didoipr lr fnxn df oeyly meyn ‰zeegŠ oeyla xi`i qtzymdl `die i`eld ,mipa i‰r iigl jynd oi` xnelk ,‰miigŠ

Š mya e`xwiiy mixtkd i‰r jyndxi`i zeegfnx jxca yxtzny ‰yxcnl gxkd i‰yx d`x df oeyl iepiy gkne .‰xi`i iigŠk

Š mixrl `xw mipa-oexqg meynyxi`i zeeg.r‰ve .‰

{an:al}**enya gap dl `xwie dizpa z`e zpw z` cklie jld gape. :i‰yxitemy dl miiwzp `ly itl oyxcd dyn iax ly eceqia izi`xe `"d witn epi` dl

‡eke `l enk eyxcn rnyny dtx `ed jkitl df,df my miiwzp `ly mrhd . {ai:hn} milidza ‡ky enk `edy d`xpmzenya e`xw...mlerl eniza maxw

zenc` ilr :{‡eke maxw d‰c} i‰yxite .miza mdl zepal mzeaygnmlerl eniiwziy :{mzenya e`xw d‰cae} mdiza z`...oexkfl mdl didi ornl

{fi:e ziy`xa}dpa qewilq `ikehp` dpa qekeihp` ‡jepg epa myk xird my `xwieˆ `iwilqŠ xy` miryxd cbpk dgkeza df lke} ‰enl lqk mkxc dfy‰r

.ely mya xir ly my `xwl mc`l ie`x oi`y ixd .{ci weqtŠ {`n:al xacna} xi`ia y‰nl inc `le}odz` `xwie mdizeg z` cklie

xi`i zeg {.mipey mipte`a xiaqdl yie .miiwzp my eze`y ,‰

{my}**enya gap dl `xwie dizpa z`e zpw z` cklie jld gape. :i‰yxitemy dl miiwzp `ly itl oyxcd dyn iax ly eceqia izi`xe `"d witn epi` dl

xn`ieˆ dl zenecd zeaiz izya yexci dn ipdnze `l enk eyxcn rnyny dtx `ed jkitl df ‡frea dl}{ci:a zex ‡zia dl zepalˆ }.{`i:d dixkf azk xak dpd

xizie xqg aizk xg` wcwcl i‰yx ly ekxc oi`y cecl likynaxqg gkn l‰f minkg eyxcy yxcd xy` weqta iyew yi ok m` `l`ldwie d‰ca ezncwda cecl likyn ‡r} iyewd z` xzet xizie

`i:h awr ‡tl exe`aae ‡eke zeldw188mikln ‡ql izexrd ‡re ,dietx `‰d xg` wcwcl ekxc oi` ok enky `xazqne .{fk:b ‡a

.188 .2-1 millk ,ci wxt ‡i‰yx illkˆ d`xe

219

Page 228: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

miweqtd ipyn dfl dii`x zvwe .`‰d witn l‰v dzidy mewnamewna dietx `‰dd mdipyay ,dixkfe zexn i‰yx o`k `iadylr melk xird `l mnewna eyexita i‰yxe ,`‰d witn l‰v dzidyzehn ‡ta o`k xnel jixv mixacd mipk m`e .witnd oexqg.miweqtd oeyla iyew dfi` gkn witnd oexqg xg` wcwc i‰yxyzenyd-ze`ixwa oeyld iepiy el dyw didy meyn xyt` d`xpe

:fl weqta aizk ixd .mixrl zŸnya e`xwiez`epa xy` mixrd zeny . :aizk `n weqta mbe `xwiez`xi`i zŸeg odcg` oepbqa mdipy .

:an weqta aizk gap lv` k‰`yn .‰z`Š zlna epiidc `xwiedl‡ebe gapiax ly eyxcnl i‰yx jxved df wecwc meyny xyt`e .

z` dxezd dzpiy gap lv`y x`ean eyxcn itl xy` ,oyxcd dynoexqg i‰r -- fnxl ick ,‰z`Š `le ‰dlŠ oeyla xacl dpeyl

miiwzp `l df myy meyn ,‰`lŠ ly dpeekl -- witnd189.r‰ve .

** irqn zyxt **

{dp:bl}'ebe mkipira mikyl mdn exizez xy` dide.i"yxite :{mdn exizez xy` dide d"c}drxl mkl eidi:cecl likyn 'r .

k"`c mix`ypd miebd lr i`wc xninl `kil `xwa aizkc didec"exizez xy` ik dfd xacd dide w"d `l` dide `le eide l"led

"'eke `ed xvw `xwne 'eke mikyl mkl eidi mdn190d`xpe---.`l` ,cala iwecwc welig epi` "dide"l "eide" oia weligdymiiebd eide aezkd xn` eli` .mdipia yi izernyn welig s`yihwxte iyeniy oipr df did .'eke mikyl exizez xy`la` .mikyl mkl eidi mze` exizez m`e md mirx mdd miiebdymdn exizez xy` dfd xacd dide" eyexite "dide" aizkc `zyddny ,ilenb oipr `ed ixd ,cecl likyna x`iay enk ,"mikylmzxzed xy` dfd xacd lr yper xeza `ed 'eke mikyl eidiy

{bp 'qt lirl} mziehvpy dnl cebipa mze`iayi lk z` mzyxede

.189` minid ixaca y‰nn dii`x zvw d`xp miiwzp `l df myy dcaerd mvrl.bk:a

.190 .'i"yx wiicn' 'qae oexkfd 'qa df oirk 'r

220

Page 229: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

'ebe ux`d.lecb oipr dfa yi ik oade .

** mixac zyxt **

{b:`}**'ebe dpy mirax`a idie :i"yxite .`ly cnlnawrin cnl inn ezenl jenq `l` mgiked...jizgked `l dn iptn jl xne` ipa oae`x xn`

'eke ig` eyra wacze jlze ipgipz `ly ick elld mipyd lk`ny `weec xn`y dn .,'cke drx zeaxzl `vz e` riyxz `ny mzq xn` `le ,eyra wacz

{al:hk} `vie 'ta y‰n t‰r x`al d`xpeny `xwze oa clze d`l xdze'ebe oae`x :i"yxite .dxekad xkny ing oal ipa oia dn e`x dxn` eyxit epizeax

on e`ivedl ywiay `l` eilr xrxr `ly cer `le eilr xrxr `le sqeil dxkn `l dfe awrilxead.eyr ly xenbd jtidd zeidl oae`x ly ezcn `id jky ixd .

ea ,etwez exvie eytpa oexqg `ven mc`dy mewnay reci dpdezeabyp zelrn biydl lbeqne leki `ed ixd mewna191znerle .

`ed mewna ea ,dlrn-lrae wfg envr z` `ven mc`dy mewna dfjtidd zeidl dzid ezcny ,oae`xy d`xp okle .mileyknl lelrdid eia` ly eizegkez ieaix zngn cxen did m` ixd ,eyr lyzeidl `id ezlrny zeida ik .eyra `weec wacile zkll lelr.eyrl wace dnec zeidl `ed eleykn ixd ,eyr ly jtidd

.oade

{g:`}**wgvil mdxa`l mkiza`l ‡c rayp xy` ux`d z` eyxe e`aawrile . :{eyxe e`a d‰c} i‰yxitemikixv mkpi`e xaca xrxrn oi`

oiif ilkl oikixv eid `l milbxn egly `l el` dnglnl .d‰cae} :{mkizea`ldnl i`ck awri envrl i`ck wgvi envrl i`ck mdxa` `l` awrile wgvil mdxa`l aey xikfd

envrl .dze`l `ed i`ck zea`dn cg` lky l‰f eixacn rnyned`xp oiprd xe`ae---.‡eke dnglnl mikixv mpi`y l‰pd dlrn:l‰fe {h:e eyexit y‰r} `x`e ‡ta i‰yx `iady yxcnd t‰r

.191`yz-ik 't lirl izexrd 're ,h"n ze` wicvd-zwcv 'qa dfa 'rzeihddn" :oqip 'g "...mei meid" 're .aeh-mei zetqez mya {`:al}oewz lklkl ji` rceie mkgzn dfn ,zeirahd eizecna yibxny zerxd

."z"iyd zceara ely zegkd cearye eizecn

221

Page 230: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

‡dzerxd dnlˆ dyn xn`y{ak ,d zeny}oigkzyn `le oica`c lr lag d"awd el xn` jny dn il exn` `le i-cy l-`a mdilr izilbp minrt daxd zea`d zzin lr ope`zdl il yi

‡eke :{izenwd d‰cae} .dpwy cr rwxw `vn `l dxy z` xeawl mdxa` ywaykedcyd zwlg z` owie awria oke xtg xy` zex`ad lr eilr exrxr wgvia oke miaexn minca

eld` zehpl{hi:bl ziy`xa}‡eke izecn xg` exdxd `le cg` lky `vnpe .xdxd `le ,dzaiyie l`xyi-ux` ziipw ornl laqe gxh zea`dnmdipa z` zea`d exht dfay d`xp okle .‡zi eizecn xg`exrxri `ly ie`x did zea`d exdxd `ly oeike ,ef daegnyeaika leaqle gexhl mipad ekxhvi `le ,mipad cbpk zene`d`ed i`ck zea`dn cg` lk dfd xacae .dngln jxca ux`dk:ek zeclez ‡t izexrd ‡re} xdxd `l mdn xg` lky ,envrl

{fl-el:hq} milidz ‡re---.{ak:bi gly ‡t mceriyei mid-el` ikoeiv...delgpi eicar rxfe‡ebe md ‰eicarŠy cec zcevna yxite .

mya mipeknd zea`d ly mdipal ozpz ux`dy ixd .y‰r zea`dŠeicarixd .l‰pd lk xe`l oiprd oiadl d`xpe .mewn ly ‰

micnerd miiywd lk lr mippelzn oi`y ,zea`d ly ef dcnmelk dinxbl zilc ‰carŠd zcn `idy d`xp ,mkxca192oeikny .

lr dpelz el oi` ixd ,oec`d ly epevx wxe j` `ed epevx lkydaq dzid ef dcny myky cer d`xpe .ely epevx ielin xqegmb `id ixd ,l‰pk ux`d yeaik liaya dnglnn mipad z` xehtlllkay ,ux`d z` i‰pal zzl d‰awd raypy dreayd mvrl daq

Š cec xn`y dn yxtzn dti k‰`e .dpn miz`n rxfeeicardelgpi ,‰`ly zea`d ly ‰zecarŠd zcn zekfa ux`d z` elgpi i‰payux`d ziipw oipra d‰awd mdl cinrdy miiywd lr exdxd

dzaiyie193 .

.192iz`vn el minecd la` .iz`vn `le izytg df iehia ly exewn z`d,fq ziy`xa dax yxcnae ,‰eax dpw car dpwy dnŠ ‰gt migqt ‡qnai`eŠ :l‰fe `‰i wxt mixyi zliqn ‡re .‰`xnl dilic dn lk `carŠ.‰‡eke envr ceak lr qg `edy onf lk epewl on`p car zeidl el xyt`:1062 ‡nr {w‰db`} ‰`ipzd xtqa mixeryŠ xtql migtqpd mixe`aa d`xeyekx -- fi` ze`ivn oiif ,envrl ze`ivn oiiw hip j`c fi` car o © Š

.‰oec`d.193Š {hk:aw} milidz r‰reoeki jiptl mrxfe epekyi jicar ipa .my cec zcevnae ‰

222

Page 231: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{gk:`}**zelecb mixr epnn mxe lecb mr xn`l epaal z` Eq ©n ¥d epig`minya zexevaemy epi`x...zexevae zelecb mixr d‰c} i‰yxite .

:{minyai`ad oeyl miaezkd exacx`ye g‰tya ‰i`adŠ yexit ‡re} exacŠ hwpnl i‰yxl ‡il ‡ed dxe`kl dpde .{l‰f miyxtn

milbxndŠ `le ‰ exacmiaezkdzxtqnk `l` dxezd oi` o`k ixdy ,‰envr ‰dxezd azekŠ ixacn el` milin oi`e ,milbxnd ixac z`axdn} ‡j‰pzl `eanˆ xtqa `ah `zipbxn iz`vn mle`---.‡zie‰fxdn yxtnd ixacn {er ze`} my hhivy {l‰f xpned l`enyililbd iqei iaxa xfril` ‡xc zecn a‰lc `ziixal exe`aamewn lky l‰fx ixaca on`pe oekp llkŠ :l‰fe {‡f dcn}`vnpy mc` dfi`n dcb` e` dkld xac micnel l‰fxy epivnye` ok dyry xg`n mc` eze`n micnel epgp`y dpekd oi` `xwnaok azk `iapdy xg`n `ed dpekdy `l` `ed ok `l ,‡eke ok xn`ep`vn eli`e epnn micnel ep` d‰awd itn d`eapa oipr eze`epiid `l ycwd iazka `le xg` xtq dfi`a aezk oipr eze`‡d itn d`eapa eazkpy xg`n l‰fg zpeeke...llk epnn micnelmixacd exn`py cvn mdn cnlle yexcl ozip...k‰` `ed jexa

‰ycwd gexe d`eapa194adfd epeyla i‰yx oeik jky d`xpe---.Š exacmiaezkdi`ad oeyla ly mditn e`viy milind mvr cvny ,‰

cvn `id dxrdd lky `l` ,cenil `le dxrd `l epl oi` milbxnddyw did df lr wxe .dyecwd dxezd jeza miwzren mdixacy dnuxiz df lre .minya zexeva dpiidzy mixrl xyt` ike i‰yxl

ly mkxc `id jkymiaezkdzwcwecn dpi`y `nfeb ‡la xacl .zn`d itl195i`add-ixacn cenll xyt`y cenild oiprle}

lre .da`eyd zia oirn ‡q r‰re ,cecl likyn ‡r ,dl`dmeiaeŠ xry wgvi cgta `ltp xe`a ‡r `nfebd oipr zeillk

{.‡f ze` ‡` xn`n zeniyx qxhpewa ‰zayd

.194 .g"nw ze` wicvd zwcv 'qa df oirk d`x

.195 {n:`} ` miklna y"na oiirl yidlecb dgny mignye millga millgn mrdemlewa ux`d rwaze :i"yxite . i`ad oeyla mi`iapd exacmc` ipa oelyk .

223

Page 232: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{d:a}**ma exbzz l` {eyr ipaa}mkl oz` `l ikxiry xd z` izzp eyrl dy ªxi ik...mvx`ndyexi d"c} i"yxite .

:{eyrlmdxa`n... mipyde{a`ene oenr mdy minr}jldy xkya hel ipal epak e`yr `id izeg` ezy` lr mixne` eidy dn lr wzye mixvnl ez`xyt` d`xp .

,hel did oxd ly epae ,oxd did mdxa` ly eig` ixdy x`alenk ,oxd ly eza dzid dxye .{fk:`i} gp 'ta yxetnk

Š `xwp oxdy {dkqi d"c hk:`i} my i"yxitydkqi ia`e dkln ia`,‰dxye hely `vnpe .y"r w"dexa dkŸeqy my lr dxy `id dkqiedzid dxye eig`-oa did hel .deey jxra mdxa`l miaexw eidxwy did `l ezeg` `id dxyy mdxa` xn`yk dpde .eig`-zamipa-ipa ixdy {ezeg` d"c ai:k} `xie 'ta i"yxity enk ,ynn,dxy ly dia`k mb `ed mdxa`-ia` gxzy `vnpe ,mipak mdezeg` zaygp dxyy k"`e .y"r mdxa` ly ezeg`k `id z`vnpei"yxit oke .mdxa` ly eig` aygdl leki hel ixd ,mdxa` ly

Š hell xn` mdxa`y l"pd xeaicaepgp` mig` miyp`xn`yk dpde .‰ixd ,dfa el gepy d`xde ,wzy hele ,ezeg` `id dxyy mdxa`f` ezeg` `id dxy m` ixdy .mdxa` ly eig`k aygp `ed dfa.oa mdxa`l did `l dry dze`a dpde .eig` `ed hel `linnqgpt 'ta y"nk ,eig`l zxaer ezlgp dzid ,f` zn did m`ef` ,za el oi` m`e ,zyxei eza f` ,oa el oi` m`y {h-g:fk}.oal ie`x didy mewnd z` `lnn g`dy epiide .yxei eig`wzyy i"r ,mdxa` ly eig`k aygdl dkfy ,hely l"i f"ktle`ed dlgp ipica ixd ,l"pke ezeg` `id dxyy mdxa` xn`yka`ene oenr ux` z` mdxa` el ozp okle .mdxa` ly epak aygp

.l"pke dcn cbpk dcn htyna lkde .epa `ed el`k dyexia

** opgz`e zyxt**

{f:e}**jxca jzklae jziaa jzaya ma zxace jipal mzppyejnewae jakyae :{mzppye d‰c} i‰yxite .miccegn eidiy `ed cecg oeyl

‡eke jita :{ma zxace d‰cae} .l`e xwir mŸ¥y£r ma `l` jxeac xwir `di `lylth mŸ¥y£r©Y:{jakyae d‰cae} .leki ‡jnewaeˆ xnel cenlz meid ivga aky elit` leki

224

Page 233: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

onf dxez dxac ux` jxc ‡jxca jzklae jziaa jzayaˆ xnel cenlz dlild ivga cnr elit`dniw onfe daiky196zpeeky d`xp mipey`xd mixeaic ipyn dpd .

eidiy dxez dzeev mlk lry ,dxez ixac zeillk lr `id `xwndla` .lth myrp `le epxeaic xwir mŸyrpye epita miccegniweqt lr `id dpeekdy i‰yxitn `vei yxetn oexg`d xeaicn.dniw onfae daiky onfa m`xwpy dxez dzeev mdilry ,cal y‰wd`xpy `l` ?iykx ixz` i‰yx diakx` dnl wcwcl yi k‰`e

Š aezky oeiknyma zxaceŠ eyexity ,‰ma `l` jxeac xwir `di `lyixd ,‰lkae zenewnd lka z‰c zeillka xacl miaiigy rnyp xak dfn

Š k‰`e .mipnfdjnewae jakyae jxca jzklae jziaa jzayadnl ez `d ‰,z‰c zeillk lr zeaqen el`d milind oi`y jgxk-lr `l` ?ilmdilry ,y‰w iweqt epiidc `teb ef dyxt ly miweqtd lr `l`d`xp jk .`weec dniw onfae daiky onfa m`xwpy dxez dzeev`xw gztc i‰yxit itl `vnp t‰kr---.o`k i‰yxitl gxkdd,mda wqrd zeicinzae z‰c oepiya epiidc ‰zxacŠae ‰mzppyeŠazevn s`y d`xp dfne .y‰w zevn epiidc ‰jzayaŠa `xw miiqeixaca mqxetnk miny zekln ler zlaw dpiipr seq oi` y‰wzeillkay .da yi z‰ca icinz wqr ly oipr s`y `l` ,l‰fg

Š y‰nk cinz ma xacl miaiigy t‰r` ,z‰cma zxacelk n‰n ,‰xwir rawi mdilr xy` z‰c ly wlgd z` envrl xgai yi`reawl el oncfp `l mlern xy` miieqn wlg yi m`e ,exeaic

Š oic meiwn rxbn df oi` ,exeaic eilrma zxacela` .‰iweqtŠ `xwpd z‰c ly wlg eze`ay dxez dzeev ,dfl cebipaonfae daiky onfa ,cinz ea weqrl mc` lk aiig ‰rny z`ixw:{‰hv} zegpn ‡qna exn`y dn l‰fxl `vi dfny d`xpe .dniw`l` mc` `xw `l elit` igei oa y"x meyn opgei iax xn`Šjitn dfd dxezd xtq} yeni `lˆ miiw ziaxre zixgy rny z`ixwmiweqtd z`ixway ixd .y‰r ,‰‡eke ‡{dlile mnei ea zibdelk xe`l d`xpe .dxezd wqr ly illkd aeigl meiw yi dl`d

.196migekp mixac ‡r ,dfd oexg`d xeaica `qxibd oewiza wcwcl yiy dn .lld sqei ‡qa

225

Page 234: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

zixgy y‰w `xwy iny ,zeixwn ly oipr df xac oi`y l‰pddyrnly ,dxezd wqra ezaeg ici `viy dxwna el oncfp ziaxremd jkl dl`d miweqtdy `l` .dxezdn miweqt xtqn t‰kr `xwdaiky onfa zicinzd mz`ixwy ,‡zi dxezd ozep z`n ecrepwqrd ly zeicinzde oepiyd ipte`n cg` `id ixd dniw onfae

Š df `xwna milelkd dxez ixacamzppyez` `xwy ine .‰jxca t‰kr z‰ca wqrd-zeicinz zaeg ici `vi dl`d miweqtd`yixc d`xp jk ,`yixc `inec `tiqc epx`ay myke---.menipindzlaw `id y‰w zevn ly dizexhnn zg`y myky .`tiqc `inec

Š zevn meiw mb jk ,recik miny zekln lermzppyezevne ‰Šzxaceea xacie ecenil mc` opyi `ly ,ef dxhnl zeidl aiig ‰

zlaw myl ecenil lk zxhn seq didz `l` ,cal zenkgzd mylxwir didi cnliy mipiiprd ihxtay t‰r`e .miny zekln lerxiqi `l n‰n ,mzxevke mheytk mipiiprd oiadl evn`ne ewqr‡zi eil` axwzdl `idy eznbne ezxhn seq z` eipir cbpn

.df lka r‰ve .miny zekln ler z` envr lr lawle

** awr zyxt **

{h:g}**da lk xqgz `l mgl da lk`z zªpkq ¦na `l xy` ux`'ebel`xyi-ux` oi`eŠ {"`t `neia oke} 'dl dkeq 'qn 'r .

mipind lky `id dpeekde .‰da lk xqgz `l 'py melk dxqg`l d"c i"yxit y"re `ibeqa gkenck ,i"`a mi`vnp mleray'xa r"re ,y"r '` `wqt awr 't ixtqa gken oke} 'eke xqgz

{ai:`i} onwl y"n t‰r x`al d`xp oiprde .{o`k iigaxy` ux`'ebe cinz dze` yxec jiwel` 'c :i"yxite .yxec `ed zevx`d lk `lde...`l`

dnr zevx`d lk z` yxec dyxecy dyixc dze` i"re dze` `l` yxec epi` lekiakl"fe .z`xap 'idzy ie`x 'id cala ux`dy oaen df oipreŠ :my `"ebdyecw lawl ie`x oi`y cala ux`d zeidl xyt`-i`y iptn wxx`y z`ixa oi` ik iptne dnr zevx`d x`y e`xap jkitle lkdyxec dze` yxec xy`k jkitle dnr e`xapy `l` mnvrl zevx`d

226

Page 235: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

d`xp oke .‰ala miielz mixa`d lky enk dnr zevx` x`yŠ y"nk ,mlerd lk ly mipind lk i"`a yiy dfa xe`adlk xqgz `l

day"nk} z`xap didzy die`x dzid cala i"`y iptny .‰zn`a ik .mlerd lka yiy dn lk da `vnpy i`ceea okl {`"ebaixtq 're---.dnr e`xap zevx`d x`yy `l` ,mlerd lk `id ixdz`xap lkn daiag dzidy l`xyi-ux`Š :l"fe {'` `wqit awr}zevx` x`y el` ‡ux`ˆ .zevege ux` dyr `l cr 'py lkl mcew.l`xyi-ux` ef ‡laz zextr y`xeˆ .zexacn el` ‡zevegeˆzlaezn `idy dny laz `xwp dnl...i"` ef ‡lazˆ xne` i"ayxefa oi`y dn efa yie efa oi`y dn efa yi zevx`d lky lkaxqgz `l...zepkqna `l xy` ux` 'py melk dxiqg dpi` i"` la`

" mya i"` dpekn ea xy` - df weqtay `vnpe .‰da lklaz,"envr df weqta ixd - mlera yiy dn lka zlaezn i"`y meyn

Š 'py enk lkl dligz z`xap i"`y `xw xn`wlaz zextr y`xe.‰`ly zn`ae ,lkl dligz z`xap i"`y iptny .l"pk d`xp oiprdelk da yi `teb df iptn ixd ,dcal `id `l` ze`xadl ie`x didjxca l"f mixehd-lra epl dlib oky d`xpe---.mlera yiy dn

Š weqta eixac 'r ixdy .fnxxqgz `lo"ibz xqgz `lŠ :l"fe ‰fnxd oiadl d`xpe .‰laz zextr y`x `idy xnel y"ixd lr,laz zextr y`x `idy iptn `ed da lk xqgz `ly dny .l"pke`xap `l zevx`d x`ye .d`ixad lkl xwire y`x `idy epiidc

.w"ece .da lk xqgz `l jk iptne .dliaya `l`

{f-d:i}** iziyr xy` oex`a zŸgld z` m ¦U ¨ «e xdd on cx`e ot`e...my eidiemy xawie oxd` zn my dxqen owri ipa zx`an erqp l`xyi ipae...

min ilgp ux` dzahi dcbcbd one dcbcbd erqp myni‰yxite . :{f-e miweqta}`lde dxqenl erqp owri ipa zex`an ike cere o`kl df oipr dn

owri ipal e`a zexqenn...zn xdd xda `lde oxd` zn my cere...dgkezd on ef s` `l`mkl mz`xi ceak ippr ewlzqpe dpy mirax` seql xdd xda oxd` znyk z`f mziyr cereowri ipa cr zerqn dpeny mkixeg`l mzxfge mixvnl xefgl y`x mzzpe cxr jln znglnnjxca mkz` exifgdy cr mdn mz`e mkn ebxde iel ipa mkl englp my dxqenl myne

mkzxfg...eli`k mkl dncpe z`f mkl dnxby oxd` ly ezzin lr cak l¤a¥ mziyr dxqenae

227

Page 236: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

my znzegeld zxiayl ef dgkez dyn jnqemeik d"awd iptl miwicv ly ozzin dywy xnel zegeld ea exazypyea eyry meik epnn yextl ‡y`x dpzpˆ exn`y dn el dywedy jricedle

lbrd z` .e`hgy meik ‡zi eiptl dyw df xac didy oiprd xe`aŠ i‰yx ly epeyla wcwcl yiy dn mcwda oiadl d`xp ,lbraexn`y

y`x dpzpexn` m` `xwnd jezn rcp `l epgp` el` milin ixdy .‰azkp `l i‰yxita xteqnd dfd dyrnd lk ixdy ,`l e` oze`y‰nn df oeyl l`y i‰yxy l‰i zehytay `l` .fnxa `l` dxeza

{c:ci} milbxn dyrna eig` l` yi` exn`iey`x dpzpdnixvn daeype 197.Š mxn`a i‰`l mkxcn exfg milbxndy enkey`x dpzp`xazqn ,‰

oirk k‰b exn` ixd dnixvn aeyl i‰`l mkxcn mixfegd o`k s`yi‰yx epcnil lecb xacy d`xpy `l` cer `le .df oeylmilbxn dyrna my ixdy .milbxn dyrnl df dyrn z` ezeeyda

Š oeyly i‰yxity`x dpzpŠ `idy epizeax eyxit ‰milil` zcear oeyl,‰i"yxity dn t‰r x`al d`xpy izexrda my izx`a xake .y‰r

Š {gl:dk} xda 'tacaerk dpnn `veid lke miwel`l el ip` l`xyi ux`a xcd lky`"raeyl evxe i"`n ey`iizpy milbxndy d`xp okle .‰

eyxit okle .`"r icaerke i"`n e`viy ink md ixd ,dnixvn" milbxnd exn`y dny l"fxy`x dpzpzcear ly oeyl `ed "

,awr ‡ta o`k s`y d`xp df lk t‰re .izexrd y‰r ,milil`dfae .mixvnl xefgl mdipt En ¨Ÿye i‰`n ey`iizp i‰pa `lddyw did df xac okle .`‰r icaerk eaygpe milbxnl eeyedi‰yx epcnil df lke .lbrd dyrna `‰r eyry meik ‡zi eiptl

.r‰ve .milbxnd dyrnl df dyrn deeydy dna

{e:i}** xawie oxd` zn my dxqen owri ipa zx`an erqp l`xyi ipae'ebe my :i"yxite .`lde ,dxqenl erqp owri ipa zex`an ike cere ,o`kl df oipr dn

} xn`py ,owri ipal e`a dxqenn{`l:bl xacna" 'ebe zexqnn erqie" cere "zn myoxd`on ef s` `l` ,xdd xdl zexqenn zerqn dpeny `vnze ayge `v ,zn xdd xda `lde "

.197Š exn`y xn`na m`hg did `ly lld sqei xtqa y‰n itl s`ey`x dpzp‰dywedyŠ i‰yx ixaca dibde ,mixvnl xefgl y`x epzpy eyry dyrna `l``id zl`yen ‰y`x zpizpŠ oeyly d`xp n‰n ,‰‡eke y`x epzpy lr el

.lld sqeia ahid y‰re .milbxn ly mpeyln

228

Page 237: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

,ceak ippr ewlzqpe dpy mirax` seql xdd xda oxd` znyk z`f mziyr cere ,dgkezdzerqn dpeny mkixeg`l mzxfge ,mixvnl xefgl y`x mzzpe ,cxr jln znglnn mkl mz`xi

dxqenl myne owri ipa crmkz` exifgdy cr ,mdn mz`e mkn ebxde iel ipa mka englp my ,mkl dncpe z`f mkl dnxby oxd` ly ezzin lr cak la` mziyr dxqenae 'eke mkzxfg jxca

.'eke my zn el`k.`xwna aezk jky meyn owri ipa xikfn i"yxzaiq ixd .`xwna owri ipa xkfp dnl eyexit itl a"vy `l`zlert seqe .xdd-xda erxi`y zerxe`nd llba dzid mzriqpzzin lr ela`zde iel ipaa englp myy dxqena did driqpd

melk eyr `l owri ipaa la` .oxd`198lky xnel xyt` d`xpe--.driazd oi` xdd-xdn mzriqp mvr lr dpd .dgkezd on dfoeghaa wfgzdl mdl did i`ceeay t"r` ixdy .dyw jk-lki"r eldap c`n zn`a n"n ,zghaend ux`l mkxc z` jiyndlemipibnd ceakd ippr zewlzqd i"re aed`d mbidpn oxd` zzindzid dxeg` mzgixae .cxr jln zngln i"re ,wfp lkn mdilrdpgna epge mytpl gepn e`vn xy`k mle` .qpe` xcba hrnkzrcd aeyii icil xak `al mdl did ,dxeg` mkxca dpey`xddriazd dlcb ,ok eyr `ly oeike .i"` itlk mkxc z` jtdlezrcd aeyii icil e`a `l cere ,dipyd dpgnl m`aae .mdilr'ce 'b dpgna oke .xzeia driazd mdilr dlcb cer ,oeghaelkae ,owri ipa zex`a `id ,ziriayd dpgnl e`ay cr .'ekedywd driazd `id df lr ixd ,oegha-ixqge mildean mcer z`fmy rxi` `ly s` ,owri ipa aezkd xikfdy edfy d`xpe .xzeiadgkezd xwir `ed owri ipaa mziipg lry iptn .xac meyx`y `le ef dpgn xikfdl dgkezd on ef s`e ,driazdeexfgy azk o`ky i"yx lr eywd l"f mixytnd dpde--.zepgndray exfgy 'k {c:`k} zwg 'ta eli`e ,zerqn dpeny mdixeg`l`kd la` ,zeriqp aiygw mzdc uxizy dix`-xeb 're .zerqn.y"r ,zerqn `xwp diipgd mewn s`y ,epg oday zenewnd aiygwz` epl xtqn aezkd zwg 'ta mzdc .l"pd t"r mirhdl d`xpezeriqpd z` zepnl jiiy mye ,xdd-xdn dxeg` exfgy dyrnd mvr

.198.hytd c"r d`xp epi` c"prl mle` .awri zlgpa df lr `ltp xe`a 'r

229

Page 238: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

lr mze` giken epax dyn `kd la` .'f k"dqa eidyick ,epg oda zenewnd z` zepnl xzei jiiye ,mdizepeerzenewn daxdl e`ay s` mzldan egp `ly dn lr dgkezd licbdl

.l"pk ,dgepn

{fi:`i}**'ebe daehd ux`d lrn dxdn mzca`ed"c} i"yxite .:{dxdnd`n eini eideˆ '`py leand xecl `kx` dpzp `lde exn`z m`e `kx` mkl ozep ipi`

cenll inn mkl yi mz`e cenll inn mdl did `l leand xec ‡dpy mixyreg"ty 're .w"dc l"i e`hgy xg` `kx` l`xyil mb ozp `lde z"`eŠ :'kyxec iab k"`y dn zeiprxt mdilr `iai cin mz`q `lnzzy oeikaizkck `kx` cer mdl ozp d"t` mz`q `lnzpy t"r` leandit` mdl jix`` i"yxite dpy k"w 'ebe oeci `l 'c xn`ieaizkc opgz`e 'ta lirl x`ean eixac ceqiy d`xpe .‰'eke

{dk:c}'ebe mzgyde ux`a mzpyepe...mipa cilez ikd"c} i"yxite . :{mzpyepe'eke mzpyepe oipnk dpy miyinge ze`n dpeny seql dpnn elbiy mdl fnx

'eke ‡oeca`z ca` ikˆ mda miiwzi `ly ick mzpyepel mipy izy micwdeonfy ixd ..ztqep `kx` mey mdl siqed `le ,y`xn d"awd mdl raw dfdncwda didy t"r`e .mipy izy mzelbdl micwd `axc` `l`zexidn lr d`xed mb da yi n"n ,l"pd i"yxitk ,cqg cv z`fdd`xp oke---.l"we awr 'ta i"yxitk ,`kx` zpizp ila oeca`d

{dl:al} epif`d 'ta 'ky dnnmei aexw ik mlbx henz zrl mlye mwp il'ebe mci` :{'eke henz zrl d"c} i"yxite .'eke mzea` zekf mezzyk.

:{'eke aexw ik d"cae}`iadl iptl onefne aexw mci` mei mdilr `iadl dvx`yk'ekemezzy cr jex` onf didiy t"r`y ixd .{`"eba y"re}

Š dia opixw n"n ,mzea` zekfenl zecizr yge mci` mei aexw ik,‰`az `l` ,ztqep `kx` didz `l onfd eze` ribday oeik

l"pk lkde ,zexidnae onf aexiwa zeprxetd199i"yx y"n}---.

.199 {bi-ai:en} diryi ‡r .dle`bd oiprl epivn df oirk...il` ernymiwegxddwcvn :i‰yxit}le`bl izwcv mkz` izi`xd `le minid mkl ekx` xy` {`l izwcv izaxw

‡ebe xg`z `l izreyze wgxzŠ y‰nk ,zxg`zn dle`bd cg` cvny ixd .miwegxddwcvn‰Š ixd ,dle`bl ie`xd onfd ribda z`f lkae ,xg`z `ld`xe .‰

{b:a} wewag cerxg`i `l `ai `a ik el dkg dndnzi m`...crenl oefg cer iky‰r .

230

Page 239: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

" eixac seqa awr 'tacenll inn mkl yi mz`edpeekdy d`xp did ,"cecl likyna ahid 'r mle` .leand-xecn cenll milekiy `id-i`a xecy i"yxita xe`ad d`xp eixacny (c:e) ziy`xa 't seqipirl xacna ezn mlky dnglnd iyp` xecn cenll mdl did ux`d

{.r"ve d"yr .ux`d-i`a

** d`x zyxt **

{`l:`i}**xy` ux`d z` zyxl `al ocxid z` mixaer mz` ikda mzayie dze` mzyxie mkl ozep mkiwel` ‡c:i‰yxite . ocxi ly miqip

ux`d z` eyxize e`eazy mkcia oniq eidi .df xn`n ly ezekiiy dn a‰ved`xp ixdy .eheytl df `xwn xe`a mcwda x`al d`xpe---.o`k.`xwnd `yep xwir md ocxid iqipy l‰f i‰yx oeekzd `ly xexazexizid milinn epl d`veiy fnx-ztqezk md miqipd oipry `l`

Šocxid z` mixaer mz` ikly eheyt xwir la` .{`‰ebe m‰`x ‡re} ‰dlrnly lair-xde mifixb-xd zevnl mrh zpizp `edy d`xp `xwnwqra llwle jxal miaiig mz`y mrhd :`xw xn`w ikde .epnnz` eyxize ocxid z` exarz aexway iptn `ed dl`d mixda lecbzeevnd z` mkzxinya `id zipzen ixd ux`d zyexie ,ux`d

{al weqt} `xwc `tiqn d`xpy enk ,el`dmiwgd lk z` zeyrl mzxnye‡ebedfl xxerzdl mz` miaiig ux`l mkzqipka cin okle .

lkdy exkfz odici-lry ,zellwde zekxad i‰r dlecb zexxerzddf `xwn zpeek xwir d`xp jk .zeevnd z` mkzxinya ielzsiqed df rwx lry d`xpe---.{xac wnrde m‰ialn ‡re} eheytlipya x`al d`xpe .i‰yxitk ocxiay miqipl fnx aezkddevn-zaegl mrh zpizp `ed `xwnd xwiry t‰r`y (` .mipte`

Š xyan weqtdy {crenl oefg cer ik d‰c} i‰yxit laa zltn crenzle`bel`xyiŠ `xwnd seq xn`p df lre .‰xg`i `l `ai `a ik el dkg dndnzi m`.‰

Š dle`bd-onf `aa z`f lk mr ,dndnziy t‰r` ixdxg`i `l `ai `aepnfa ‰ .`kx` mey ila wiecnd

231

Page 240: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

n‰n ,deyxii `l deniiwi `l m`e ,ux`d zyexil ekfi dci-lryixdy .deyxii ok`y mdl gihan d‰awdy dghad-fnx mb ea oenhocxiay elld miqipe .qp jxca ux`l mqipkdl d‰awd halzdxwiry enky (a e` .deyxiie e`ai ok`y mcia oniq md ixdzekxad i‰r zeevnd zxinyl xxerzdl mikixvy mxidfn aezkdmikixvy mzxidfn eay fnxd-ztqez mb jk ,mixday zellwdely df oniq m`y .qp jxca didiy ux`l mzqipk ote`l al miylegilvie zeevna exdfi zexxerzd-zxkfnl mcia didi miqipd

Š i‰yx ‡ky ‰eidiŠ zln f‰tle .ozekfa ux`d z` zyxlly miqip ocxi lyeidimkcia oniq ,dghade dcaer x¥R ©q §nk cizr ‡l mzq epi` ‰

zxkfnl mcia df oniq ewifgiy mdl dee©v §nk ieev oeyl `l`jxc-dxenle200j` dzid ux`l mzqipky cinz exkfiy epiidc .

wxe j` dielz ux`a mzglvd xzi lk okle ‡zi epevx i‰r wxe.r‰ve .‡zi epevx z` mziiyra

{bi:ci}** 'ebe dicde di`d z`e d`xde . :i"yxite'eke di` `id d`x 'eke welgl oic lral dt oegzt ozil `ly dizeny lka xidfd dnlemi`nhd jl hxt zeterae

hrend z` hxt jkitl mi`nhd lr miaexn mixedh zetery cnllixd wcwcl yi .iab 'd weqt lirl yxity enk `lce} mi`nhd z` hxt dnl `iywd

" mcewd weqta zeywdl l"ed {dnda"dipfrde qxtd xypdd`xpe---.lr dxez dxidfd dnl xiaqdy mzligzl xeyw i"yx ixac seqy

" ick ,dizeny lka d`xddxqe`d `di `ly welgl oic lral dt oegzt ozil `lyaezkd xq` `l efe 'eke dny dic ef xne` xizdl `ade d`x dze` `xewdid df lre ."

zeterd zeny lk z` aezkd hxti ixd `d meyn i`c i"yxl dyw`le `nh `edy rcp mixedhd zniyxa hxtp `ly my lke ,mixedhdaezkdy i"yx uxiz df lr .d`xd ly dizeny lk xikfdl jxhvphxtl jxved k"`e .hrend mdy iptn mi`nhd z` hxtl `weec dvx

.'eke dt oegzt ozil `ly ick d`xd ly dizeny lk z`

.200 {i:c} ryedi ‡q lr i‰yx oeyl ahid ‡rzpn lr ocxid z` mixaer mz` dnl ercux`d iayei lk z` eyixezy .

232

Page 241: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{g-f:eh}**gztz gzt ik...jaal z` un`z `l...oeia` ja didi ik ‡ebe el jci z` . :{gztz gzt d‰c} i‰yxiteminrt dnk elit`.

{i weqt} aizk oldle‡ebe el ozz oezp :i‰yxite .minrt d`n elit`.Š oia wlgl oi` dxe`kle ,a‰v oiprd ltk dpdminrt dnkoial ‰

Šminrt d`nepipy myy {f‰iw-f‰hw ze`} ixtq ‡r mle`---.‰geztl jteqy zg` mrt zgzt m`y oipneŠ :{`‰xbd zedbd itl}‡oezpˆŠ :oldle .‰‡el jci z` gztz gzt ikˆ l‰z minrt daxd.‰‡ozz oezpˆ l‰z minrt d`n elit` oipn zg` mrt `l` il oi`

Š yxtl ixtq zpeek d`xpegztz gztzgzt m`y ,dghad `idy ‰cer el geztl lkezy icka miqkp d‰awd jl ozi zg` mrt iprl

{f weqt} eiptl aezky dn jxc lr `ede .daxd minrtuwtz `leoeia`d jig`n jci z` :i‰yxite .oeia` ly eig` zeidl jteq el ozz `l m`emy .

inl xyer dgihad o`ke ,eci z` utewy inl iper dxez dgihadŠ oeyld jiiy dfay d`xpe} .dgzetyminrt dnkŠ `le ‰d`n

minrtlkeiy icka xyer el gihaz dxezdy xazqn `l ixdy .‰dkxad lceb zeriawa minxeb daxd yiy ,`weec minrt d`n zzlcg` iprl eci z` gzetdy i`cee df la` .zekfd itl lkde

Š cer mb zegtl dkfiminrt dnkŠ y‰n la` .{mipt lk lr ‰ozpozz.minrt d`n elit` ipr eze`l zzl aiigy ,ieev `ed ‰

Š oeyldy d`xp dfae}minrt d`nheyt d`xp ixdy .znledd `id ‰zpeeke .xetq-oi` minrtl `id dpeekde ,dbltd `ed df xtqnyelit`e minrt d`n elit` cg` iprl zzl mc`d aiigy `xwndhren zepizp xtqnae .dwcvl jxvp iprdy mrt lk ,dfn xzei`vi `l ‰minrt dnkŠ e` ‰minrt daxdŠ mya ezepkl xyt` xy`

Š ieeva gzt {h weqt} eiptly `xwny enke {.ezaeg icixnyd‡ebe lrila jaal mr xac didi ot jlŠ dllwa miiqe ,‰`hg ja didejk ,‰

Š ieeva gzt {i weqt} df `xwnozz ozpŠ dkxaa miiqe ‰llba ikjiwel` ‡c jkxai dfd xacddf lk m` r‰ve ,ixtq zpeeka d`xp jk .‰

oia oeyld iepiy z` x`al d`xp cer---.i‰yx zpeeka oekpŠminrt dnk elit`Š oiae ‰minrt d`n elit`azky dn ixd .heyt jxca ‰

Š i‰yxminrt dnk elit`Š aezkd xn`n lr eyexit `ed ‰z` gztz gzt ikel jcieixg` aizk ixdy ,dpzn oipra xacn df xn`n dpde .‰

233

Page 242: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Šephiarz hardeŠ i‰yx itl eyexity ,‰d`elda el oz dpzna dvx `l m`,‰Š eiptl aezky dny rnyngztz gzty‰n mle` .dpzn oipra `ed ‰

Š i‰yxminrt d`n elit`Š aezkd xn`n lr eyexit `ed ‰didi ot jl xnydoezp...el ozz `le...jpir drxe dhnyd zpy rayd zpy daxw xn`l lrila jaal mr xac

‡ebe jaal rxi `le el ozzd`eld oipra xacn df xn`ny `ed heyte .‰ozi `ly lrila xac ezrc lr dlriy xyt` d`eld iabl wx ixdy

Š xy` df llba eldhnyd zpy rayd zpy daxwdpi` dpzn ixdy ,‰jk dyriy okzi ,exiagl zern delnd dpde .dhinya zxfegdkk m`e .mrt lka eaeg z` mlyi deeldy i`pza ,minrt daxdoi`e ,minrt d`n elit` el zeeldl delnd lkei ,deeld dyrimlyiy cr d`eldd ini jyna eizern lehian ueg ,dfn wfp el

Š i‰yxity edfe .mrt cer deeld elminrt d`n elit`xn`n lr ‰Š aezkd‡ebe jl xnyddpzn ozepd mle` .d`eeld oipra `edy ‰

minrt d`n cr xetq oi` minrt el zzle xefgl lkei `l exiagloziy zepzn dnk ixg`e ,zxfeg dpi` dpzn ixdy .xzeieaiigy t‰r`e .dycg dpizp icka envrl x`yi `l xak exiagl

Š y‰nk ,zg` mrtn xzei zzlgztz gztzepizpd xtqn ixd ,‰ozil ick envrl iper mexbl aiig epi`y ,exyer itl laben

Š i‰yxity edfy d`xpe .exiagl zepznminrt dnk elit`xn`n lr ‰Š aezkdgztz gztepi` dpzn oipray ,l‰pk dpzn oipra `edy ‰

.dfn xzei aiig

{ci:eh}** 'c jkxa xy` jawine jpxbne jp`vn el wiprz wiprd'ebe jiwel` :{'eke jp`vn d"c seqa} i"yxite .cala el` `l` il oi` leki

s` dkxa llka mdy micgein el` dn el` exn`p dnle ,j`xea jkxay dn lkn jkxa xy` l"z ,zecxt e`vi dkxa llka `edy lklkn el ozep dnk deey dxifba oiyeciw 'qna epizeax ecnle

oine oinepi`y t"r` ,dwprdd xeriy z` fnxl jxvedy d`xp .d"c} `xwnd zlizza yxity dn llba ,`xwn ly eheyta yxetn

" oeyl {wiprz wiprdwiprz wiprd" `edy "xac oird zi`xnae daeba icr oeylel zeaihdy xkip `diyokl ,aeyg xac `diy zaiign dxezdy ixd ."

mle`---.zeaiygd xeriy z` {fnxl t"kr e`} yxtl i"yx jxved,'eke wprd d"ca cin df z` i"yx `iad `l dnl f"tl wcwcl yi

234

Page 243: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ixacay meyn d`xpe .`ad xeaic seq cr xacd z` xny dnlexeaica zxxerznd dl`yl aeyii mb yi oiyeciw 'qna 'nbd

" yexit did eli`y epiidc .'eke jp`vn d"c `ed ,ipydjp`vnjawine jpxbne" z` j`y jzrc `wlqdk "cala el` ",dwprda ozep did

`ed {`xwn ly eheyt t"r t"kr} dwprdd xeriyy xnel xyt` did" miiw ixd cg` yak ozpy in ixdy .`edy-lkajp`vnin oke "

" miiw ixd zg` dhg ozpyjpxbnewiqny dn itl mle` .'eke "" `diy wx dvxiy oin lkn wiprdl lekiy i"yxdkxa llka ,"ixd

.ezaeg ici z`vl ick ozil jixv dnk dl`yd zxxerzn aeyozpy meyn g"i `viy xnel `"` cg` oenx ozp m` ,`nbeclyoiznd df meyny xyt`e .`xwna ok aezk oi` ixdy "epenxn"z` eazk ixg` `l` oiyeciw 'qnc `xnbd z` `iad `le i"yx(` :zel`yd izy z` miayiin 'nbd ixac `zydc .ipyd xeaicd

" ly zeaiygd xeriy `ed dnkel zeaihdy xkip `diy xacdnk (a ."" mdy mipind lkn ozil jixvdkxa llka".

{eh-ci:eh}**mixvn ux`a ziid car ik zxkfe  'ebe el wiprz wiprd'ebe jiwel` 'c jctie :{'eke zxkfe d"c} i"yxit .jl izipye izwprde

el dpye wprd dz` s` mid zfiae mixvn zfianzefiad o`k exkfp `ly t"r` .yi mle` .miaezkd oipr itl eil`n oaen xacdy l"i `xwnadiictd z` xikfn weqtdy xtqd on xqg xwirk d`xpy wcwcl

.dxkfp `ly dfiad `l` epi` oeeknde

{gi:eh}**xky dpyn ik jnrn iytg ez` jglya jpira dywi `l‡ebe mipy yy jcar xiky :i‰yxite .oiae meia oia caer ixar car exn` o`kn

zeclede ziprpk dgty el xqen eax dlila ezcear edne mei ixiky zcearay miltk edfe dlilaoec`leipira dyw didi l`y ,ixar car gpiz `d wcwcl yi .

el dxqnpy dfa miiltk-zcear ecar xak `edy iptn iytg eglyl,iprpk car dl xqen dax oi`y ,dixar dn` la` ,ziprpk dgtyglyl eipira dywi `ly heyt dfy l‰i ile`e ?xninl `ki` i`ncia did ixdy ,jk lr exidfdl aezkd jxved `le dixar dn`x`eank ,epal dze` cril e` ,dy`l el didze dze` cril oec`d

235

Page 244: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

enk diyeciw sqk `ed dziipw sqke ,{h-f:`k} mihtyn ‡tadn` i‰r gieexn didy i`ceea ,jk dyer did m`e .my i‰yxityxgay oeike .dlibx mei-zxiky ly dzcearn xzeie miiltk efciqt`c edi`c eytpa df oec` rcei ixd ,dcriil `ly ezrcnly mipy yy meza mpg dglyl eipira dywi `le ,diytp`

.r‰ve .dzcear

** mihtey zyxt **

{gi:fh}**ozep jiwel` ‡c xy` jixry lka jl ozz mixheye mihtey‡ebe jihayl jl :i‰yxite .xire xir lkae haye hay lkl mipiic oiaiyeny cnln.

zg` xir dzid m`y (` .mipte` ipya df xac x`iay o‰anx ‡re(a e` .day haye hay lkl c‰a da miaiyen ,mihay ‡alxir lka c‰a mipnn k‰g`e hayd lk lr lecb c‰a mipnn dligzyxir lkay oicd-iza lr hayd ly c‰a oexzie .hayay xirei‰yx iyxtn ‡re} ahid eixac ‡r ,mipte` dnka my o‰anx x`iadxe`kl `vnpe---.{o‰anx ly ipyd yexit xg` ekynp maexy l‰foke .ely hayny mipiic i‰r `weec oecip l`xyin mc` lky

{bi:`} mixac ‡ta y‰nn d`xpmirecie mipeape minkg miyp` mkl ead‡ebe mkihayl :{mkihayl mirecie d‰c} i‰yxite .m`y mkl mixkip mdy

ea oixikn mz` la` oebd m`e `ed hay dfi`ne `ed in rcei ipi` ezilha shern iptl `a‡mkihayl mirecieˆ xn`p jkl eze` mzlcb mz`ydidiy dpeekd oi`y d`xpe .

recie xkip didiy `l` ,mrd zeillkl recie xkip oiic lkŠ aizk ixdy ,ehaylmkihaylŠ i‰yx oeyln d`xp oke .‰mz`y

eze` mzlcblr `le miieqn hay lr dxe`kl jiiy df oeyly ,‰mipiic i‰r oecip cg` lky xacd mrhae---.dne`d zeillkt‰r`y l‰pd i‰yx ixac lr ‡ky cecl likyn y‰r ,ehaynyok xn`Š ,lkd z` zrcle xikdl leki did eycw-gexa d‰rxnyd`xpe .‰mda dxigade dlEcbd dlze mzrc qitdl l`xyil-zE`xk mdipiic exga mdy epiipr seq oi` df qeit ly epkezydlEcbd mb yi `l` .dyn ly ezxiga mdilr dztkp `le mdipirmipc el`k xacd aygp dfay ,mdly mhayn md mdipiicy zx`tzde

236

Page 245: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

epif`d ‡ta aezk epivny d`xp z`f oirn dlEcbe .mnvr z` {e:al}L«¤p£pŸ «k §i«©e L §U«r `ed :{jyr `ed} i‰yxite .zene`a dne`:{jppkie}lkdy jxk mikln mkne mi`iap mkn mipdk mkn oke qiqa ipin lka ok ixg`

ea ielzdipdky dnn zx`tzn dne`d zeillky myky d`xpe .el`k aygp dfae ,md mnvr-ilEcibn mlek diklne di`iapeipiicy dnn haye hay lk x`tzn jk ,mnvr z` mibidpn

.r‰ve .mnvr z` mipc el`k aygp dfay ,md mnvr-ilEcibn

{eh:fi}**ixkp yi` jilr zzl lkez `l jln jilr miyz jig` axwne`ed jig` `l xy`‡ta y‰n t‰r df xeqi`l mrh zzl d`xp . {e:al} epif`djyr `ed jpw jia` `ed `ld mkg `le lap mr z`f elnbz ‡cld

jppkie :{lap mr d‰c} i‰yxite .mdl ieyrd z` egkyy`ed d‰cae} . :{jyrzene`a dne` :{jppkie d‰cae} .mkn oke qiqa ipin lka ok ixg`

ea ielz lkdy jxk mikln mkne mi`iap mkn mipdkoileg ‡qna exewn ‡re . :{`kxk d‰c} i‰yxit mye {‰ep}xg` mrn `le odn odilyen lky`vnpe .

milyend z` xec lka oda lzey d‰awdy l`xyi ly mzx`tzn dfy.xg` mrn mytgl mikixv mpi`e mdl miwewf mdy201egkyi m`e

Š mya mi`xwp md ixd z`fd daehd z`lap mrieyrd z` migkeyy ‰ixd ,xg` mrn jln mdilr elawi zn`a m`y i`cee d`xpe .mdl

Š mya mi`xwp eidie z`fd daeha mixtek mdlap mrd`xpe .‰Š xeqi`a minrhd cg` dfyixkp yi` jilr zzl lkez `l.‰

{b:gi}** rxfd odkl ozpe...mrd z`n mipdkd htyn didi dfedawde miiglde{rexfd} :i"yxite .oixewy ci ly sk cr dakx` ly wxtd on

o"eclty`.} {miigldeoeyld mr ,xn`py ci zgz "rexf" mixne` eid zeneyx iyxec {f:dk xacna}" ecia gnx gwie", xn`py dltz zgz "miigl" {l:ew mildz}

"lltie qgpit cnrie", zgz "dawde" "dzaw l` dy`doi`y izazk xak ."

.201 {dk:bk } l`wfgi d`xe‡ebe exiqi jipf`e jt`:{jipf`e jt` d‰c} i‰yxite . dpedkd liynd mdle sevxtd zx`tz mdzeklndemdy ,ofe`de s`dy i`cee dfe .

ixde .xg` mewnn mi`aen mpi`e miptd mvrn md ixd ,sevxtd zx`tzmvrn `idyk `l` dzx`tz oi` `id s` zeklndy `vnpe ,lynl dnec lynpd

.w‰ece .xg` mewnn z`aen `idyk `le ,envr mrd

237

Page 246: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

zeevnd inrha wqrzdl i"yx ly ekxc202`l o`ky d`xp okle .eheyt yxity dn wfgl ick `l` zeneyxd iyxec ixac z` `iad

" exn`y dfny epiidc .`xwn lyci zgz rexfyxity dnl wefig yi "" lkd llek rexfdy ly sk crciexn`y dfne ." "dltz zgz miiglyi "

" `id miigld zpzny yxity dnl wefigoeyld mryiy `l` ."" zgz `id dawdy `iady dny l"v f"tly wcwcldzaw l` dy`d`l "

.xn`nd x`y ab` `l` e`iad

{b:gi}**miiglde rxfd odkl ozpe...mrd z`n mipdkd htyn didi dfedawde :{c‰`a miiglde d‰c} i‰yxite .rexf mixne` eid zeneyx iyxec

xn`py ci zgz{f:dk xacna} xn`py dltz zgz miigl ,‡ecia gnex gwieˆ mildz}{l:ew ‡dzaw l` dy`dˆ zgz dawde ,‡lltie qgpit cenrieˆ .{g:dk xacna}

mdn yi ixdy ,qgpt ly erxfn mipdkd-hay lk oi`y t‰r`exnzi` ly erxfn203el`d zepzn dkife qgpit dkfy l‰i n‰n ,

,cer wcwcl yiy `l` .erxfn mpi`y dl`l s` ,ehay ipa lklly egkn mipdkl epzp dawde miiglde rexfdy rnyn o`kn ixdyaizk ,eypere gxw iyrn lk xetiq ixg` ,gxw ‡ta mle` .qgpt

{g:gi xacna}mizzp jl...iznexz zxnynÎz` jl izzp dpd ip`e oxd` l` ‡c xacie mler wgl jipale dgynl :{c‰`a} i‰yxite .lr oxd` cbpk xrxre gxw `ay itl

o`kl ef dyxt dknqp jkle mler gln zixaa dpedk zepzn c"k el ozpe aezkd `a dpedkd.epzp ,dawde miigld rexfd llek ,zepznd c‰k lky rnyn ixd

Š mipdklmler wgld`xp df lka zn`d mle`---.oxd` ly egkn ‰ {`i:dk} qgpt zyxt yixa y‰n t‰r x`alodkd oxd` oa xfrl` oa qgpit

‡ebe l`xyi ipa lrn izng z` aiyd :i‰yxite .eze` mifan mihayd eidy itl`a jkitl l`xyin hay `iyp bxde milil` zcearl milbr en` ia` mhity df ihet oa mzi`xd

oxd` xg` eqgie aezkdegky eprh mihaydy i‰yx ixac xe`a d`xpe .df gk a`y `ede ,xzi-zeipeviwe zeixfk` ly gk `ed qgpt lyxg` eqgiie aezkd `a df lre .f‰r caer didy en`-ia`n.oxd` eia`-ia`n a`yy gkd `ed qgpt ly egk xnelk ,oxd`

.202 .p"ye {a:h} jzelrda 't lirl izexrd 'r

.203` l`eny lr i‰yxit r‰re .y‰r ,ck wxt yix ` minid ixaca x`eank .izxn` xen` d‰c l:a

238

Page 247: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

mely scexe mely ade` did oxd`y epiidc204dyr qgpt s`e ,oke .minyay mdia`e l`xyi oia mely zeyrl ick ely dyrn

Š oipra y‰nn d`xpl`xyi ipa lrn izng z` aiyd{ai:dk} y‰nn mbe .‰Šmely izixa z` el ozp ippdqgpt ,dcn cbpk dcn xcba `edy d`xp ,‰

egky `vnp f‰ktle .mely-zixa el ozep d‰awd okle mely dyrerxfn epi`y s` ,odk lke .oxd` ly egk zn`a `ed qgpt lyhayd-ia`n df gk yxi `ed s`y ,gkd eze` el yi ,qgpt lydyry enk ,lretl dfd gkd z` `ivedl `l` jixv epi`e .oxd`miigl rexfa mikef mipdkd lky dn oiadl yi dfae .qgptezcn ixdy .erxfn mlek oi`y t‰r`e ,qgpt ly ezekfa daiwes`y oaene .oxd`n df gk eyxi mlky ,mlkl yi qgpt ly egkely egkn epzpy zepznd c‰k oia epnp dawde miiglde rexfd

.r‰ve .gxw ‡ta i‰yxitn d`xpy enk ,oxd`

{i:gi}**'ebe opern minqw mqŸw y`a ezae epa xiarn ja `vni `l." oeyldja `vni `lxiarz `lŠ gkep oeyla xn`p `l dnl ,a"v "

.{epxetqe ixtq 're} mixeqi` x`ya aezkd oeylk ,'cke ‰jpa {bk-`k:bk xacna} d`eapa mrla xn`y dn t‰r x`al d`xpe`l

'ebe awria oe` hiad :i"yxite .enebxzkzil zilkzq`Š :epiidc .Š aizk oldle .‰awri ziaca oilelb igltmqw `le awria ygp `l ik

l`xyia :i"yxite .‰minqewe miygpn mda oi`y dkxal md mie`x ikixd .in mda yi ile`y t"r`y ux`d-i`a xec lr d`eapa mrla cirdy

llk mda oi` seyike dxf-dcear n"n ,dxiar xaery205l"ie .ezae epa xiarn ja `vni `l :mihtey 'ta dyn mdl xn` jkydl`y enk xnelk .mitykn x`ye minqw mqew ja `vni `le ,y`a

.204d‰c g:cl mixac lre ,l`xyi zia lk d‰c hk:k xacna lr i‰yxit d`x .l`xyi ipa

.205 {ci:ck} ryedia y‰nn ok gikedl yi f‰r iablecar xy` midl` z` exiqde mkizea`mixvnae xdpd xara‡ebe ,elld zetewz izy xg`ly rnyn ixd .

weqt cer y‰re} f‰r ecar `l ,xacnd ztewze xdpd-xar ztewz epiidc‡ta aizk ixd ,xacna mzeida xert-lra z` ecary dn iable .{eh

{b:c} opgz`ejaxwn jiwel` ‡c ecinyd xert lra ixg` jld xy` yi`d lk ik`vnp . .mrt i` f‰r cary cg` s` epiax dyn ly egwl irney oia did `ly

239

Page 248: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

jk ,mrla ly ezecrk ,llk eiykr mka mi`vnp mpi` mixacdd`xp cer---.mlerl mka e`vni l`e mkzxnyn lr ecnrz cizrl

" oeyldy xnelja `vni `l`ly ,dghade dkxa oipr fnxl `a "ixdy ,'eke operne minqw mqŸw i"r zecizrd xg` xewgl ekxhvi

{eh 'qt} oldl y"nk ,mi`iapd lr ezpiky z` d"awd dxyd `iap'ebe 'c jl miwi ipnk jig`n jaxwn{`i:d} dkina epivn df oirke .

jl eidi `l mipperne jcin mityk izxkdet"r dyxt dze`a oiirnde .ekxhvi `ly dghade dkxa oeyla aezk dlk-lky d`xi i"yxit'qt} y"nk .mxfra didi d"awdy iptn my miaezkd mipiiprl

{h'ebe jaxwn jiqeq izxkde :i"yxity ,mdilr mipryp mz`y mixvn zxfr `idmiqeq mk`ivndl {i 'qt} y"nke .jvx` ixr izxkde :i"yxity ,jxhvz `le

xvan ixrl" y"na yexitd d`xp oke .jcin mityk izxkdeekxhvz `ly " .mi`iap mkl yi ixdy ,mitykl

** `az-ik zyxt **

{h:ek}**‡ebe z`fd ux`dÎz` epl ozie dfd mewnd l` ep`aie.:{dfd mewnd l` d‰c} i‰yxiteycwnd zia df epl ozie d‰cae} .

:{ux`d z`ernynk xcq ixd wcwcl yie .{l`xyi-ux` epiidc}z` epa k‰g`e ux`d l` e`a dligz ixdy ,dxe`kl jetd df`wqit} l‰fe ,ixtqa edeayii xak df wecwc mle` .w‰ndiadf leki e` .ycwnd zia df ‡dfd mewnd l` ep`iaieˆŠ :{`‰yxne` ied ‡z`fd ux`d z` epl ozieˆ xne` `edyk ,l`xyi ux`

‡dfd mewnd l` ep`iaieˆ l"z dne .l`xyi ux` efxkyaz`fd ux`d z` epl ozep dfd mewnd l` epz`iayexit ‡re .‰

dnl el dywedcŠ :x`iay {‰cenlzd `eanŠ xecna} mdxa` rxf ‡it ‡eke epz`ia xkya xn`w jkl...xcqd jtdnd‰a zepal icky

z`fd ux`d z` epl ozpmicwn aezkdy df lka oiprd d`xpe .‰daiql onfa xge`n `edy t‰r` ,ycwnd-zia `edy zilkzd z`

240

Page 249: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

l`xyi-ux` z`ia `edy ,dil` d`iand206dfl `nbec dpde---. {bi:eh glya} aizk dligz ixdy .mid-zxiya epi`xl` jfra zldp

jycw depmiweqt} aizk k‰g`e .w‰ndial m`iady epiidc , {eh-cia`en ili` mec` itel` eldap f` zylt iayi fg` lig oefbxi minr erny

orpk iayi lk ebnp crx enfg`ii‰`l i‰pa z`ial qgiizn df lke .d‰ce mec` itel` d‰ce zylt iayei d‰c i‰yxitn gkeny enke}`l` .w‰ndia oipal onfa daxd dncw `idy {y‰r ,ebenp

.l‰pke zilkzd z` aezkd micwdy

{bi:ek}**izgky `le jizevnn izxar `l`le d‰c} i‰yxite . :{izgkyzexyrn zyxtd lr jkxaln.cec ixace `‰ebe m‰`x ‡r .

{bi:h} ` l`enya aezky dn r‰re‡ebe gafd jxai `ed iki‰yxite . :{c‰`a}epycw xy` mlerd jln epiwel` ‡d dz` jexa mzlik`a oikxan minlyd lr

gafd z` lek`l epeve eizevnaonfl daxd mcw zeevnd zkxa gqepy ixd . .r‰ve .dlecbd zqpk iyp`

{fh:ek}**z`e dl`d miwgd z` zeyrl jevn jiwel` ‡c dfd meidjytp lkae jaal lka mze` ziyre zxnye mihtyndd‰c} i‰yxite .

:{dfd meid‡eke miycg jipira eidi mei lkaziyre zxnye d‰cae} . :{‡eked`ad dpyl dpyz meid mixeka z`ad ezkxan lew zalikyn ‡re .

lka oicd `ed `l` `weec e`l i‰yx hwpc mixekay ‡ky cecldpyzŠy d`xpe .y‰r d`ad dpyl dpyz ezkxan lew za zeevnd`l` ,`weec e`l `ed mb cecl likyn lra hwpc ‰d`ad dpyldze` jeza elit` jcil devnd `azy d`ad mrtl dpyzy dpeekdef dghad oipre .‰d`ad dpyŠ hwp mixekia jxq meyne ,dpyea eli`k dycgk devnd z` dyery ina o`k xaecny itl d`xpiny ze`ex epipir dpde .l‰pd i‰yxitk ,dilr deehvp meia`ed lelr ,cal eizea` bdpne lbxdd cvn zeevnd z` dyery

.206z` micwn mixekiad-`iany `az-ik ‡ta wgvi x`a ‡qa y‰nk l‰i e` lecbd aehd lr zecedlŠ ick w‰ndia ly exkfiytpdzia epl dpay

aehdl dlrna mcew `ede dxigadiptebdziiced k‰g` xikfd okle .‰yace alg zaf ux` zpizp

241

Page 250: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ik .zeevnd z` dyri `l aeye elbxd z` aefri seqayibdpne eilbxda zlrez d`xi `l miigd-i`pze miavnd zeycgzdaoiprae .miwizre mipyi mi`pze miavna mzceqi xy` ,eizea`zeevnd z` miiwny in mle` .recik eltp millg miax dfmiavna mb oniiwl jiyniy i`ceea ixd ,eehvp meia ea eli`kmeia mb oeilr itn deehvn devnd ixdy .miycg mi`pze,lenz` ea deehvpy ieevd miiwy enke .i`pzde avnd zeycgzdmiiwl dkfiy `l` cer `le .meid deehvny dn miiwi `l dnl

Š `xwc `tiqa y‰nk ,zenilya zeevnd z`jytp lkae jaal lkaik .‰mle`---.oade .ie`xk dniiwl adlzi ,el dycg `idy devna.mixekiad oipr o`k xikfdy dna oiirl yi i‰yx ixac xwira

Š zghady l‰pd cecl-likynd ixac itl s` ixdyd`ad dpyl dpyz‰iptn mixekia hwp i‰yxy i`ceea ixd ,zeevnd lkl zkiiycecl-likyna ‡ky enke ,z`fd dyxtl mixekiad oipr zekinqoia dwiqtn xyrn-iecee zyxt ixd wcwcl yi dfae .y‰r `icda

Š ly ef dyxtl mixekia zyxtjevn jiwel` ‡c dfd meidd`xpy `l` .‰ {bi:ek} xyrn-iecee oipra y‰n t‰r ayiilmbe ziad on ycwd izxra

‡ebe dpnl`le mezil xble iell eizzp‡eke eizzp mbe d‰c} i‰yxite . :{c‰`a dnexz zeaxl mbemixekaexyrn-iecee zyxt zn`ay `vnp ixd .

zeklday oexg`d oicd ixdy ,mixekia zyxtl ztqeze jynd `idk‰`e .xyrn-iecee zekldl aezkd ribdy cr dpyp `l mixekia

Š zyxtl mixekia zyxt dknqp xityjeevn jiwel` ‡c dfd meidjynda ‰izy eixekia ddyy in s`y dxe`kl `vnpe .wqtd ila xiyillka `ed s` ,mdilr zeceezdl ick seqal `l` m`iad `le mipy

Šjevn jiwel` ‡c dfd meideipira od zeevndy i‰yx itl eyexity ‰Š dghadd llkae ,mei lka el miycgkziyre zxnyeŠ xy` ‰lew za

d`ad dpyl dpyz meid mixeka z`ad ezkxan.oade .‰

{ap:gk}**zexevade zedeabd jizeneg zcx cr jixry lka jl xvde‡ebe :{zcx cr} i‰yxite .yeake iecx oeyl .:c‰`a m‰`x l‰fe

dcixi oeyl letz `l ik dcixi oeyln zcx cr yxtl oi` la`Š...epnn lty xg` mewnl deabd enewnn wzrp ellka xacdyk wx

242

Page 251: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

envra enewna zltepe zqxdp md wx ok dpi` zenegd zcixie.‰‡eke207,okynd iab dcixi oeyl y‰nn eilr dywdy `‰eb ‡re

{`p:`} xacna ‡ta enk‡ebe mield eze` ecixei okynd reqpaedf oirke .eze` miwxtne eznwdn eze` micixen myy enke .zenewn x`yadcixi oeyl l‰i o`k s` ,dcixi oeyl ea jiiy n‰ne ,eiwxtly‰re ,eziiyew zpeek zi`xp jk} zxazynde zltepd dnegd lrmle` .{envr i‰yx yexit mbe m‰`xd xe`a dgc ef `iyew gknyiptn `ed dcixi llka oiicr okynd wexity m‰`xl l‰qc d`xpezxevl zcnernd ezxevn dxev-iepiy `l` qxde lewlw ea oi`y,zlwlwzne ‰zltepe zqxdpŠ `idy ,dnegd zlitp la` .zwxetnddnn i‰yxitl gxkd cer d`xpe---.r‰ve .dcixi llka dpi`

{bp:gk} df `xwn xg` aezkyjl wivi xy` wevnae xevna...jpha ixt zlk`e jaie``nip i` xity jiiy df xace .{fp-cp miweqt r‰re}

lal xird zenega hleye dcex aie`dy dna o`k xaecny i‰yxitkdna xaecny `nip i` la` .mytpl lke` `iadl dpnn e`vixteqiy jiiy xzei ixd ,ux`l mlitde zenegd z` uxt aie`dy.arxe xevn lr `le ,xirl qpkpd aie`d ly axge bxd lr o`k

Š cp weqtl eyexit seqa i‰yx ‡ky dne} mdipa xyan epzi `lemihegydmixzepd mdipalqpkpd aie`d i‰r dzyrp `l z`fd dhigydy d`xp ,‰

uxt `l oiicr ixd i‰yx zrca lirl x`eand itl ixdy ,xirlmiclid ixed i‰r dzyrp z`fd dhigyd `l` .dnegd z` aie`dd`xp oke .arxd zbltd zngn mdici ena mdicli ehgyy ,mnvrepir rxzŠ :l‰fe lld sqei ‡qa d`aend oey`x qetc zqxibneipa xzie lk`i xy` mdig` xyan mdn cg`l zzn mixzepd eipaa

mihegyd on xizei xy` elk`nl hgyiy dze` dpde---{.‰‡eke`le .xzeia zexengd on i`ceea `id mipad zlik` ly dllwi‰yx ea yxity dn llba `l` ,cala dyrnd xerik mvr llba

:{beprde ja jxd d‰c} l‰fewepit oeyl beprd `ed jxd `ed...`edy t‰r`eipa xya epearxl el wzni qe`n xaca dvw ezrce wpetn...aald jxe ipngxd ‡ja jxdˆ `‰c

.207.miaxe cigi dawpe xkf oeyl zn`zda c`n zyaeyn l‰f m‰`xd oeyl .qetcd-zerh o`k yiy i`ceeae

243

Page 252: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

mixzepd mdipal mihegyd mdipa xyan epzi `le exfk`zi zepzarx aexnahid ‡re}jezl dcxi ,zellwd x`yl cebipa ,ef dllwy `vnpe .{m‰`xa.drxl zeaehd eizecn z` dzpiye il`xyid yi` ly ezeinipt,zepngxd `id daeh dcna xaecny i`ceea ipyd yexitl ixdyxaecny ,oey`xd yexitl s`e .zeixfk`l ef dllw zngn dktdpezecnd on `id s`y d`xp ,qe`nd on leribde wepitd zcnaly ezlgp `ide .dzepicre ytpd zegva `id dxewny ,zeaehdy‰nk .‡zi mler ly ekln `ed jln-oa ezeida il`xyid yi`

Š {`:ci} d`x ‡tamkiwel` ‡cl mz` mipazngne .i‰yxit y‰re ‰dwezn dzyrp eipa zlik`e zeqbl zepicrd dktdp z`fd dllwddiptl ‡ky dna `id dverp ef dllw ly dzviwry d`xpe---.eita

Š cr jixry lka jl xvdezcxjizeneg hleye dcex aie`dy i‰yxitke ,‰dzgyde laq daxd mexbl aie`d lekiy t‰r`y d`xpy .odilrzeinipta zrbep ezzgyd oi` n‰n {`p-p miweqta ‡ky enke}.odilr hleye zenega dcex `edy cr il`xyid yi` ly dxedhd`ede lyend `edy oeikn mixcg-ixcgl cr zxceg ezviwr f` wxeaie`dy zn`a epivn dpde---.oade .ux`d-mr lkl ritynd{p weqt} lirl y‰nk .zezgyen zecn lra `ed o`k ea xaecnd

oegi `l xrpe owfl mipt `yi `l xy` mipt fr iebly ezhily zngny d`xpe ..l‰pd i‰yxitk mixfk`l mipngxd i‰pa ektdp dfk ixfk` aie`

Š {hn weqt} ‡ky dneepeyl rnyz `l xy` ieblr dxen dfy d`xp ,‰oniq `id ixd mpeyl zeixkpy .dfd aie`d ly ezeixkp{ak:`} mixac ‡t `‰eba epiax x`iay enke .mzpekz zeixkpldne`d xcbŠ `ede ,‰dne`d zbixcn itl qgizn `ed oeyld ikŠ

Š ,dfd aie`de .d‰yr ,‰`idy dnepeyl rnyz `l xy`hlgda ixd ,‰zngny xnel xyt`e .jenk mler ly ekln oa epi`e jig` epi`miqbl mipicrd i‰pa ektdp dfk aie` ly ezhilyj` epizeneg lr zgyend aie`d zhilyy xac ly ellk---.l‰pkejix`dl yi daxde .epzeinipt z` zigydl dlekiy dcal `id{h:g} mixiyd-xiya y‰n ‡re .yexcd jxcae xqend jxca dfa

Šsqk zxih dilr dpap `id dneg m` ebeo`k oi`e .my i‰yxitae ‰‡.jix`dl mewnd

244

Page 253: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

** jlie zyxt **

** {`i:`l}'ebe l`xyi lk cbp z`fd dxezd z` `xwz:i"yxite .'eke `xew did jlnd.jlnd l` xeaicd z` dyn o`k aqiy dyw zvw .

" dxn`p dyxtd lk ixd cere .jln did `l dry dze`ay ,`cgl`l`xyi ipwf lk l`e 'ebe iel ipa mipdkd`ipz 'r mle`---.'h weqta y"nk "

mc` lky l"fix`d y"n z`f zrcen j`" :h"k oniq ycwd zxb`zevn b"ixz lk miiwiy cr miax mileblba `al jixv l`xyin

'eke dyrne xeaic daygna dxezd`edy jlna zeielzd zevn calmlek zellk `ed ik l`xyi lk `ivens`y l"i f"tle ".'eke

" xeaicdxezd z` `xwzx`yk l`xyi ipwfe mipdkd itlk aqen "`l` .l`xyi lk lr `id daeg ldwd z`ixwc devn zn`ay ,dyxtdly ez`ixw i"r epzaeg ici mi`vei ep`y epl elib l"fgy

jlnd208.

{ci:`l}**cren ld`a eavizde ryedi z` `xw...dyn l` ‡c xn`ieEP ¤E ©v£ «©e ‡ebe :{epev`e d‰c} i‰yxite .epfxf`e`‰ebe m‰`x d`xe .

okl ,ieev mey o`k epivn `ly iptn dfl i‰yx jxvedy ex`iayŠ zlny yxitepev`e`l` ,d`xede ieev oeyla o`k yxtzn epi` ‰

oeyl `xw `nil ok m`y wcwcl yi mle` .y‰r ,fexif oeylao`k oi` m` ieev oeyla aezkd qtz dnle ,`icda fexif‡a da yi ‡zi d ¤e©S §Od ly devn lk zn`ay d`xpe---.ieevz`n gk-zpizpe fexif (ae ,d ¤eEv §Od lr aeig zlhd (` :mipiproeyl 'ky `xwna zenewn aexa dpde .d ¤eEv §Od l` ‡zi d ¤e©S §Odd‰awd lihdy epivn `ly o`k mle` .ea mipiprd ipy ixd ieevi‰yx jxved {`‰ebe m‰`x ixack} d`xed e` aeig mey ryedi lrfexif oeyl `edy ipyd oiprd wx o`k yiy yxtl

.208" xeaicd seqa i"yx y"na wcwcl yiy dndxfra oiyer eidy ur ly dnia lr,"dn d`x ,df `xwn ly eheyta xewn mdl d`xp oi` el`d mipicd ixdy

.187 'nr "i"yx yexitl mixe`a"a l"f yhiee`aeiln iaxd mya 'ky

245

Page 254: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

gk-zpizpe209,mzq miaeig lihn d‰awd oi`y z`f dcn dpde---.z` miiwl lkeiy ick d ¤eEv §Od l` gk ozepe fxfn `edy `l`zxdad myle .‰a`Š `xwp d‰awdy dna yxyen `edy d`xp ,ieevddpi` ,dxifb zwweg dpicn ly dlynn xy`ky micwp oiprdlky dxifb exfbi m` ,`nbecl .deniiwiy digxf`l zriiqnlkyd-gk ixd ,miieqn h¤l¤yl eaxwzda xevrl aiig zipekn-bdpel mipzip mpi` ,dxifbd z` xenyl bd¤pl mixyt`nd sebd-gke.ez`ixaay mitzey dylyn el dpzn mdy `l` ,dlynnnd ixynzxiya aizk ixd .ok epi` d‰awd ly eizeevn iabl mle`

{k:al} mdl xn`e i‰pa lr dprha d‰awd `ay epif`do ªn ¥ `l mipama :{ma oen` d‰c} i‰yxite .daeh jxc mizixed ik mda mixkp ilecb oi`

dpnn exqe . {oen` d‰cae} ‡one` idieˆ oeyl{f:a xzq`}f"rla d"xehixcep .digxf`n zyxece dxifb zwwegd dlynnk d‰awd ly ekxc oi` ixdz` mpal miwiprny m`e a`k `edy `l` .mnvr zegka dexnyiy,dxyi jxc el mixen s`e .miiga eiciwtz lk meiwl yexcd lkf‰tle .zelwa da zkll lkeiy ick eze` milibxne mipn`negk-zpizpe fexif mb yi ,lihn d‰awdy ieeve aeig lkay oaenm`e a`y aeig lka gk-zpizpe fexif yiy jxck ,d ¤eEv §Od l`

.df lka oade .mpa lr milihn

zyxt **d** epif`

** {a:al}epiwel`l lceb ead `xw` 'c my ik :i"yxit .ik ixd .eny ekxae "epidl`l lcb ead" mz` 'd my xikf`e `xw`yk 'eke xy`k oeyla ynyno`kn

ycwnay dkxa xg` "ezekln ceak my jexa" oipery exn`l"qc d`xp oi` .zpeek xwir `id ycwnay dkxa xg` diiprd oic zrcedy i"yxld`xpy `l` .dxiya o`k ef drced `kiiy i`nc ,eheytl `xwnd`ed df `xwnay "ik" zlny eyexit z` wfgl ick df oic `iadyzpizp dzid m` ixdy .lirlc` mrh zpizp dpi`e "xy`k" oeyl

" eyexit didi ,lirlc` mrh'ebe izxn` lhk lfz igwl xhnk sxrii`n ,"

.209" t"dr l`enyn my 'q 'rminya `l .{`i:l} lirl "

246

Page 255: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

" ixdy ,`nrh`xw` 'c my ik'c ixac md iixac ,xnel dvex ,"`tiq didi f"tl mle` .'eke xhnk etxriy mdl ie`x okle

" `xwcepiwel`l lceb ead`yixl xyewn-izla envr ipta xn`n "dti dfae "xy`k" eyexit "ik" zlny i"yxit okle .`xwc

" :`tiql `yix xyewneny ekxae "epidl`l lcb ead" mz` 'd my xikf`e `xw`yk'ekedpery df `xwnn eyxcy l"fg ixacn riizqn df lre ."

"ik" eyxit md s`y gken dfny .ycwnay dkxa xg` l"nkya ."xy`k" oeyla

{ci:al}**‡ebe mixk alg mr o`v alge xwa z`ng .i‰yxitezlne .oiie mgle o`ve xwa ieaixa biltn weqtdy eheytk

Šmixkeixac seqa mle` .eyexit ‡r ,o`vd ipinn oin `ed ‰mixeabl miiepik md weqta mixkfpd zeny lky yxcn-jxcl dhp

:l‰fe .‡cke miklneqelwpe` ly mebxz xg` elld ze`xwn ipy yxtl yi cere‡ebe `rx` itwez lr oepixy``vei eixac itly mebxza ahid ‡re .

Š yexitymixk alg mrŠ zlny ,‰oedipaxax x©zŸrÎmrŠ `ed ‰mixk`ed ‰a miklna dfl dxexa dii`x d`xe .mixye milecbl iepik

:{c:`i}‡ebe mivxle i ¦xM ©l ze`nd ixy z` gwie rciedi glyd‰c} i‰yxite . :{ixkl ze`nd ixymixeablz` yxtl zxg` jxc oi` hrnk mye .

Š zlny `id dii`xe ,`xwn ly eheytmixkmilecbl iepik zynyn ‰mixye210 .

{gi:al}**‡ebe iyz jcli xev :{c‰`a} i‰yxite .eyxc epizeaxemkl aihidln egk miyizne eiptl oiqirkn mz` mkl aihidl `aykx`al d`xp .

{fi weqt} lirl ‡ky dnn mxbpe jynp df xacy`l micyl egafi‡ebe d-el` :i‰yxite .d`pw dzid `l jexv mda did eli` ‡jexv oeda zilcˆ enebxzk

eiykr enk dletkgk `ed ‰jexvŠ yexity l‰f miyxtnd eyxite .,zlekie gk mda oi`y milil`l egafy oeikny d`xpe .zlekiegkd-lra zn`a `edy ,d‰awd l` ept xy`ky dfa did myper ixd,lekiak mdl aihidln egk yyz eli`k eze` e`vn ,zlekid-lrae

.210 .micezre mixk d‰c my i‰yxitae e:cl diryi cer ‡re

247

Page 256: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{an:gi} milidz ‡re---.`‰eb ‡re .dcn cbpk dcnoi`e Er §E ©y §impr `le ‡c lr riyen :{ereyi d‰c} i‰yxite .milil` zcearl dxezd iyigkn

mdly . :{riyen oi`e d‰cae}mpri `le ‡d l` mi`xewe mixfege zleki da oi`y.Š `xwc `yixc x`al d`xp l‰pd xe`leereyil` mxebd `ed ‰

Š ditiqmpr `lemilil`d l` dxezd iyigkn mipety iptny .‰dy¢r¥i ‡zi izin`d zlekid-lray minxeb okl ,zleki mda oi`y.oiire .mzywal dper epi` okle ,lekiak zleki ea oi` eli`k

{ek:al}**‡ebe mdi`t` izxn` . :c‰`a i‰yxiteyxtl yie‡eke xwtd ilrn mkilydl d`t mziy` ‡mdi`t`ˆ .‰d`tŠ oi`y i`cee df dpd

xacl {dxethn} `nbece lyn `ed d`ty `l` ,mvra xwtd oeylly df oeyla `weec aezkd qtz dnl a‰v k‰`e .xwtd `edydpyn ‡c wxt} d`t ‡qna epipyy dn t‰r oiadl d`xpe .d`t

,rwxwl xaegna zpzip d`td :{`cixen ziad lra lwcae zilcamiiprl wlgneiab lr zilcend otb :{zilca}Š :a‰rxd yxite .

mze` aefrz aizkc :{wlgne cixen} .zepli` iab lr e` mivryiy mze` afer dz` i`e mdiptl afer dz` dpkq mda oi`y mze`oi`y ixd .‰mdl wlgne oli`d on cixen `l` mziilra dpkqziad-lra oi` ixdy ,xwtd ixac x`yk ynn ixnbl xwtd d`td`ede yiy `l` ,my dilr `xwy dryn xenb wezip epnn wzpzn

dzhiwla dpkq yiy mewna miiprl dze` wlgle da lthl aiig211.xy`k s` ixd .l`xyi l` d‰awd ly eqgi mb `ed jky d`xpexwtdk eilrn mkilydl ‡zi eiptl oevxa dlrie l`xyi e`hgiwezip mdn wzpzn epi`e xenb xwtd mxiwtn epi` z`f lka ,e‰gziad-lrak ,mdilr gibyne mda lthn epcer `edy `l` ,xenb

.ez`ta lthnd

** dkxad z`fe zyxt **

.211i‰yxe .‰dgpnae zevgae xgya meia zeira` ylyŠ :‡d dpyn cer y‰re,dywna dpelnk d‰c g:` diryil eyexita zvwna dyxite ef dpynl fnx

{fk:ci} d`x 'ta i"yx oeyl 're .y‰r'eke xwtde d`te dgky hwl e`viixd . .xenb xwtd d`td oi`y rnyn zvw

248

Page 257: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{b:bl}**‡ebe minr a¥aŸg s` :i‰yxite .aaig dxizi dag mb‡eke mihayd z`dzid z`fd daigdy i‰yx ly ezgked dn wcwcl yi .

Š dagdxizigxken i‰yxity d`xp mle` .daig mzq `le ,`weec ‰lirl aizk ixd ,okezd cvn---.oeyld cvn mbe okezd cvn

{a weqt}‡ebe ox`t xdn rited enl xiryn gxfe `a ipiqn ‡c xn`iei‰yxite . :{‡eke xiryn gxfe d‰c}evx `le dxezd z` elawiy eyr ipal gztycere . :{ox`t xdn d‰ca} yxitevx `le delawiy l`rnyi ipal gzte my jldy‡re .

enk ,zene`d lkl dxezd z` d‰awd rivd zn`ay x`iay dix` xeb`l {eyexita i‰yxe} weqtdy `l` .miyxcnae `xnba x`eanyxg`Š :`‰eb l‰fe .l`rnyi ipae eyr ipa ,el` z` `l` xikfdel` ik l`rnyie eyr l` `a edelaw `le zene`d lk lr xfgyy‰r ,‰dxezd lk miiwy mdxa` rxf mdy delawiy xzei xazqndaigy `l` ,elld zene` izyl daig d`xd d‰awdy `vnpe .ahid

dxizi `le dxezd z` mdl ozp seqaly dfa l`xyi-mrl d`xd.zxg` dne` meyl212Š zlna wcwcl yi ixd ,oeyld cvn---a¥aŸg‰

Š dyxit i‰yx la` ,deed oeylk zi`xpyaaig,xar oeyl `idy ‰‰oepaiagŠ mebxzd oeyl d`xp oke213oirk epivn xak mle` .

Š {d:ek} `az-ik ‡ta aezky dna df inx`aŸ¥c ia`dxe`kl `idy ,‰Š xar oeyla eyxit i‰yxe ,deed oeyl oalywiaxg` scxyk lkd z` xewrl

‡eke awriŠ zlny ‰dpial rcenŠ extqa d‰eexd my x`iae .‰caŸ‰mya miwcwcnd ita recid cgein oipaa xar oeyl zn`a `id.ycwd-iazka df oipal ze`nbec dnk `iady y‰re .‰l¥rŸetŠxaky `ed dfd oipad ze`ivn lr cer dxeiy dneŠ :xeviwa l‰feezgpd xwir mpeyl ilra zecr itle...axr oeyla mb edep`vnyxec `edy cr z`f ezlertl lretd zweyz zxicz lr zexedl

.212Š `tiqa aizk dpdeycw zeaaxn `z`e :i‰yxite ,‰ycw ik`ln zeaax zvwn enre‡ekeeywa mik`lndy ‡gt zay ‡qn `xnba y‰nl fnxn dfy d`xpe .

dxezd z` ozpe mzprh xzq d‰rxn la` dxezd z` mdl oziy d‰awdnz` aaigy dxizi daigd on `ed df s`y `vnpe .mik`lnl `le l`xyil

.mik`lnl dpzp `le dxezd z` mdl ozpy mihayd.213.‰mr jl dzaag s`Š b‰qx oeyle ‰mlawe d‰awd aaigŠ m‰ayx oeyl ‡re

249

Page 258: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ipepia lwyn lr dpap `ed z`fly il dncie...cinz dze` ywane‰‡eke lretl `edd dweyzd zxicz lr fenxl lw214c‰tle---.

Š zln o`k s`y d`xpaŸg¥aenke ,xar oeyla dfd oipadn `id ‰Š i‰yxityaaigz` yibcdl `weec df oeyla qtz aezkde .‰

lka enr z` d‰awd aaig da xy` zeaiagd ly dzxicze dtwezdpi` df weqta zxkfpd dagdy i‰yx giked dfny xyt`e .zr

Š `l` mzq dag dagdxizi‰l¥rŸetŠ oipa z`xedk ,`weec ‰ :i‰yxit onwl dpde---.l‰pkzene` ly ozag zrya s` minr aag s` xg` xac

mcia l`xyi z` zxqne zewgey mipt mdl zi`xdy mlerddf oeyla azk `le . daigŠdxizi.mlerd zene` iabl df okzi `l i`ceeay ,‰

Š zln df yexit itly xyt`eaŸg¥a,deed oeyla lw oipa `id ‰d‰awdy mlerd zecleza minrt dnk dxwnd zŸepû ¦d lr zexedllr d`xed o`k oi` la` .recik zene`l zewgey mipt d`xddze` ywane yxec `edy cr z`f ezlertl lretd zweyz zxiczŠ

.r‰ve .‰cinz

{my}**‡ebe minr a¥aŸg s` :i‰yxite .mihayd z` aaig dxizi dag mbmr iexw cg`e cg` lk‡eke cg` lkl `xwl df oeyl aezkd qtzy d`xp .

.envr ipta haye hay lk jxal `ay meyn o`k `weec mr mya .heyte

{b:bl}**‡ebe jlbxl ekz mde jcia eiycw lk minr aag s`.

:{minr aaeg s`} i‰yxite‡eke mihayd z` aag dxizi dag mblk} .:{jcia eiycw xn`py oiprk ez` zefepb miwicvd zeytp {hk:dk ` l`eny}

‡eke ‡miigd xexva dxexv ipec` ytp dzideˆ .:{jlbxl ekz mde}jkl mie`x mde ‡eke ipiqa jlbxl xdd zizgz jezl onvr ekz ixdy :{jizxacn `yi} .mdilr e`yp

jzxez ler .z` aaigy z`fd dagd idn dxe`kl dyxtzp `lŠ eixg` aezky dn `teb `idy d`xpe .mihaydjcia eiyecw lk,‰

.214{bk:hn igie 't} y"n lr eixac cer 'r EAŸxe edxxnieilyn 're . {gi:fi] sk rwz al xqg mc`a ¥xŸredrx iptl dAx£r :i"yxite .xakxenyl d"awdl axr

eizeevn.

250

Page 259: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Š xy` ef dcaeryez` zefepb miwicvd zeytpaaigy dagd ze` `id ‰oeeknd oi`y d`xp l‰f i‰yx oeyl znizqne .mihayd z` d‰awdlkay miwicvd zeytpy `l` ,cala awri-ipa mihayd zeytpa dtdagd lr ze`d `id z`fe ‡zi ez` zefepb md ixd xece xec`tiq aizk dpde .mihayd zeclez mdy l`xyil mdl zrcepy

Š `xwc‡ebe jilbxl ekz mdejezl mnvr z` ekzy i‰yx itl eyexity ,‰Š df llbae .dxezd ler z` mdilr elawe ipiq xd zizgzmd

jkl mie`xŠ xy` `yixa aezky dnl miie`xy epiidc ,‰miwicvd zeytpez` zefepbxec meya wicv ly eytp oi`y dxe`kl `vnpe .‰

dxezd ler zlaw zekfa `l` ‡zi ez` fpbdl dkef zexecdnjnqe .ipiq-xd ly ezizgza mcnra xacnd-xec mdilr elawyiige zn` zxez epl ozp xy`Š dxezd zkxa gqepn d`xp dfl

.r‰ve .‰epkeza rhp mler

{b:bl my}** Li ¤zŸx §A ©C ¦n `yi:{jizexacn d"c} i"yxit .m"nd enk ceqil aexw ea{ht:f `yp 't} ,"eil` x¥A©C¦n lewd z` rnyie" {a:a l`wfgi}

'eke jizexacn df s` il` xaczn enk ,"il` x¥A©C¦n z` rny`e"`yp 'ta dpd ." meyn "x¥A ©C ¦n" oepbqa aezkd xaicy i"yxitok xnel dlrn ly eceak

eil`n rney dyne envr oial epia xacnwcwcl yie .l`wfgia yxit oke ,"i"yxy xnel xyt` didy t"r`e---.df oirk o`k azk `ly dna`l zn`ay xzei d`xp ,`yp 'ta xak yxity dn lr o`k jneq

" meyn o`k yxtl okzidlrn ly eceaklirl i"yxit xak ixdy ."" dyny {'eke ipiqn 'd d"c a:bl}gzt k"g`e mewn ly egaya dligz gzt

ea gzty gayae l`xyi ly mdikxval`xyil zekf zxkfd ea yi'eke dn dpde ."" oepbqa dxezd ixac z` rinyd d"awdyenvr oial epia x¥A©C¦ndfa oi` "

xacn did m` mdl dlEcbe zekf xzei ixdy ,l`xyil zekf zxkfdo`k yexitd oi`y dii`x cere---.mipt l` mipt zpigaa mz`yexitd lr wcwcl yi ixdy .`yp 'ta enk dlrn ly eceak meynzenewnd lka `le my `weec "x¥A ©C ¦n" oeyl aizk dnl `yp 'tamewna" :l"dfa x`ia wgvi x`a 'qae .dyn mr d"awd xaic mda

epricedl xetiqd zpeek xwir `ay xg`dn`a okl 'c enr xac {`yp 'ta} o`k la` dyn l` 'c xn`ie e` dyn l` 'c xacie

251

Page 260: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

jxevdn 'c enr xacy {dcaerd mvr} epricedl dpeekd xwiry.{y"r l`wfgia d`xp oke} "dlrn itlk ceak jxc df xikfdlmvr z` epricedl `xwnd zpeek oi` dkxa 'ta o`ky d`xpe

:{jizxacn `yi d"ca} i"yxit ixdy ,'c mnr xacy dcaerd e`ypjzxez ler mdilrote` z` epricedl `xwnd zpeek xwiry ixd .

dn `l`---.xeaicd zcaEr mvr z` e`le 'zi exeaic l` mzaebzoze`a xak yxit i"yxy d`xp ,"x¥A ©C ¦n" oepbqa aezkd o`k xaicy

::l"pd milinjzxez ler mdilr e`ypoi`k mnvr eyry epiidc .xaic 'zi `edy t"r`e .'zi dxezd ozep zrcl mzrc z` elhaeelaw n"n ,mcvn drc zradl mewn gipd `le "x¥A ©C ¦n" zpigaayi i`ceea df xace .rnype dyrp zpigaa dxezd ler z` mdilr

" eal`xyil zekf zxkfd .l"nk`e ,dxez cnel lkl lecb ceqi dfe ."

{`i-i:bl}**ugn...l`xyil jzxeze awril jihtyn exeioenewi on eipyne einw mipzn :{'eke ugn d"c} i"yxite .oicizry d`x

'eke mdilr lltzde miakek icaer mr mgldl eipae i`penygfnx dfa yiy d`xp .."jzxez iwqer cia micfe" miqipd-lr gqepa l"fg epwzy dnl

Š lirl aizk ixdyawril jihtyn exeidxezd ixen md mieldy ,‰z` gvpl gk mdl ozepy edfy rnyn miaezkd jyndne .l`xyil.i"yxitk mipeeid z` egvpi i`penyg ipay epiidc ,mdaie``weecy ,"jzxez iwqer cia micfe" l"f epwzy edfy d`xpedf oirke---.mcia micfd exqniy mxby `ed dxezd-wqr lk gkd

{h:fi} htyedia aezky dn a minid-ixaca epivnyely zpyae edikinle l`pzple dixkfle dicarle ligÎoal eixyl gly eklnldcedi ixra cnll.

:{‡eke cnll d‰c} i‰yxitel`xyi ipa zexedle dxezoldl aizke . {i-h miweqt}zeklnn lk lr ‡c cgt idie ...‡c zxez xtq mdnre dcedia ecnlie

‡ebe zevx`d :{‡eke cgt idie d‰c} i‰yxite .dxez ecnly zekfa.Š ‡g weqt y‰remxedie rnyil` mdnre...edicafe edipzpe edirny mield mdnre

mipdkd :{‡eke mdnre d‰c} i‰yxite .cnll mielde mipdkd lr ikzexedle...xenyle mdl renyl mgixkdle mdit z` exni `ly itl mdnr ekld mixyde

‡eke mihteyd zevnk zeyrle,dxeza eyxyk `ed o`k oiprdy ixd . .dnglna dglvdl znxeby `id `weec mield i‰r dxezd zvtdy

252

Page 261: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{eh:bl}**'ebe mcw ixxd y`xne :{c‰`a} i"yxite .xg` xacmixd x`yl oz`ixa dncwy cibndfa gayde dlrndeŠ :x`iay g"ty 're .

dnecw `idy oeik zevx` x`y lrn xzei evx` lr d"awd zgbydy'eke dilr dnecw inp i"yd zgbyd d`ixaa215xak dpd---.‰

myy `id llka l`xyi ux` zlrny xda 't izexrda x`al izkx`denke .zevx` x`ya xy`n zicinze daexw xzei z"iyd zgbyd

{ai:`i} awr 'ta 'ky'ebe cinz dz` yxŸc jiwel` 'c xy` ux`y"r .dny awr 'tl izexrda x`al izkx`d cere---.xda 'tl izexrdx`eank} mleray mi`xapd ipinn oin meyn dxiqg dpi` i"`ydlek d`ixad xwir `id i"`y dnn raep df xac {'dl dkeq 'nbazevx`d x`yl dligz z`xape {ai:`i mixac ‡qa `"eb y"nk}df mby d`xpe .d"yr {'` `wqt awr 't ixtqa l"f exn`y enk}lceb lr dxen i"`a mipind lk ze`ivny ,l"pd oiprk `ed`ed df lke---.zevx` x`y lr xy`n xzei dilr 'zi ezgbyddlrnd ,mcw ixxda sqei jxazpy dny ,l"pd g"tyd ixacl wefigzgbydy dxen elld mixdd ly mzencwy iptn `ed dfa gaydecer c"tl `vnpe .mixdd x`y lr xy`n xzei mdilr `id z"iydz`n daexw dgbyd ly gaye dlrn dl yi i"` lky dacerd zexnlyx`yn xzei ef dlrn dl yi hxta sqei ly evx` ixd ,z"iyda"ve .ux`ay "zil`xyi-ux` ikd" dwlga sqei dkfe .i"`iny heyt d`xp dpde---eig`n xzei sqei dfa dkf dn iptnwwezyne s`ey `ed my ezeid onf lk la` - l"ega `vnpyi"` oa zpigaa `ed ixd - dil` xefgl ecia oi`y `l` ,i"`l`ed i"` zlrn xwiry oeiky heyt d`xp cere .mipiipr daxdlzn`a `ede ,l"ega `vnpy in okl ,dilr d"awd zgbyd wfeg cvlz` ahid xikne wfgzn `ed n"n la` ,'zi ezgbydn wegx zvwi"`-oak `ed mb ixd ,fer lka eghan 'ca mUe dpeilrd dgbyddxda 'tl izexrda izx`a df oipre} mipiipr daxdlwwezydy oey`x .eytpa sqei miiw dl` ipyy d`xpe---.{y"r

.215 .dpy mitl` mlerl dncw dxezd oipra `:` ziy`xa 't xe` dxez 'r

253

Page 262: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{eh :n} ayie 'ta y"nk ,i"`l xefgl'ebe mixard ux`n iza©P ªb aŸP ªb ik.eywean xwir did `l miwynd xyn daeh eywaa ik dfn d`xp xy`.mixard-ux`l xefgiy `l` oixeg-oa didie xead on `viy

{dk:p} igie 'ta cer aezkedfn izenvr z` mzilrdedfn xy` .ezeida s`y ipye---.ezena t"kr i"`l xefgl wwezydy d`xpe`eaa cin y"nk .bidpnde gibynd `ed 'cy ahid xikd l"ega

{a:hl ayie 't} mixvnl'ebe sqei z` 'c idiedid `l eli`y heyte .cere .enr 'c did `l ,ea ghae xikdy epiidc ,'c mr sqei

Š {fh:`n uwn} drxtl sqei xn`'ebe drxt mely z` dpri miwel` icrla,‰z` bidpn d"awdy fer lka sqei xikdy lilra dxen dfyxn`y ,'ca oegha xqeg lr sqei yprpy dne}---.lkd

Š (ci :n) miwynd-xyl'ebe drxt l` ipzxkfde...jz` ipzxkf m` ikenke ,‰xak ,mipy 'a cer xq`p df iptny (bk weqta) my i"yxityzg` dxhn l` mleke .zepey mikxca l"f miyxtnd eyxit,`iltdl dnx dbixcna sqei ly epegha did `l eli`y ,epeekion dwc dzid ez`iby zn`a ik .llk df liaya yprp did `l

l"nk`e dwcd216i`ceea i"`a eayiy sqei ly eig` dpde---{.`ld jln ly oihlta ayeiy in ik .'zi ezgbyd z` exikdy,l"ega ayiy sqei la` .jln ly ezegkep z` yibxi `ed zelwa`id dfa ezevn ixd ,l"pke jln ly ezgbyd z` xikd ok t"r`eenvr z` dyr `edy ,‰xrva `ly d`nn xzei xrva cg`Š zpigaadcnd itl exky lawy d`xp okle .xrve lnr i"r i"` oakdwlg mzqa `le .ynn i"`a dwlgl dkfy ,`xb` `xrv metlc.l"pke i"`ay "zil`xyi-ux` ikd" dwlga dkfy `l` ,dkfixd ,z"iydn zcgein dgbyd zgz `id i"` lky dcaerd zexnlys` dpeilr dgbyda `id ,dly mcwd-ixxd mr ,sqei ly evx`zkxal jenqa dpde---.dcn cbpk dcn lkde .i"` x`yn xzei

{f"h weqt} dkxa cer daezk mcwd-ixxdd`elne ux` cbnne're .d`iln sqei ly evx`y cnlnŠ :eyxcy {ai `wqt} df lr ixtqadpi` sqei ly evx`y dpeekd d`xpe .‰dkxa lk dxiqg oi`e

.216 .e ze` a wxt l‰f yi` oefgd z`n oeghae dpen` ‡q d`x

254

Page 263: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dkeq} 'nba l"f exn`y enke .mi`xapd ipinn oin mey dxiqglr xn`p jk ,melk dxiqg dpi`y zeillka i"` lr {l"pe 'dlwizrny {g"pwzz} hewlidn d`xp oke .zehxta sqei ly evx`igei oa oerny 'xŠ :l"dfa eilr siqene .l"pd ixtq oeylepnn ueg jixv oi`e sqei ly ewlga ezpitq mc` cinrn xne`ixd n"n ,melk dxiqg i"` oi`y t"r`y dxe`kl `vnpe .‰melkefi`a ep`vnpy i`cee ,`xap dfi` ytgp m`y .zeillka dfdghad oi` ,envrl haye hay lk ly ewlga la` .ux`a dpitepivn `axc`e} .ewlga `weec mi`xapd ipin lk z` `vnpyenk ,mixg` mi`xapa `le minieqn mi`xapa ekxazpy mihayweqt) leg ipenh ipetye mini rtya ekxazpy oeleafe xkyyirnyne .('ck weqt) onya jxazp xy` haye (i"yx y"re h"ioeleafe xkyyi mbe .mi`xapd mze`a ekxazp `l mihayd x`yyx`yy ly mwlga e`vniiy mixg` mi`xapa ekxazp `l xy`e.dzeillka i"` znbeck did sqei ly ewlg mle` {.mihaydsqei ly ewlga `vnp lkd jk ,dzeillka i"`a `vnp lkdy mykyllka i"`y myky .l"pd lk t‰r d`xp oiprd xe`ae---.zehxtamleray dn lk jk iptne ,d`ixad lk ly dxwire dzligz dzid,sqei ly evx` jk ,{awr 'tl izexrda izkx`dy enke} da `vnpokle .i"` ly dxwire dzligz dzid ,dly mcwd-ixxd mr

" zkxaa dkxazpd`elne ux`dllka i"` ly daeh lky epiidc ,".w"ece .hxta sqei ly evx`a `vnp

{bk:bl}**dW «x §i mexce mi 'ebe oevx ray ilztp xn` ilztple." zlny i"yxitdW «x §idazkp dnl wcwcl yie .ieev oeyl `id "

" `yixa y"na dcva dzaeyzy d`xpe .ieev oeyla dkxadmimexce :i"yxite ."minxg yextl dnexca mxg lag `ln lhpe ewlza dltp zxpk mi

zexenknemwlg eltpy mihayl zeidl ie`x did lag eze` dpde .zxpk-mi ly enexca217z` lehil qqdi ilztpy okzi df mrhne .

" dyn el xn` df meyny l"ie .dfd wlgddW «x §iieev oeyla "

.217 .mihayd zeny z` izazk `l okle zepeyd zetnd oia zwelgn iz`vn

255

Page 264: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dxifbd mrhe---.ewlg `idy dxfbp jk ik ezgwl fxcfiy ick" o`k y"n meyn l"ioevx raymewn ilztpl ozip `l eli`y ."

oevx-zriay el dzid `l ,zexenkne minxg yextl mid mexca .mid ly inexcd wlgn zlrez witdl el dyw didy ,ezkxan

{dk:bl}**j`ac jinike :i‰yxite .ini ody jl miaeh mdy jinike mdy jzpwf ini eidi jk jixerp ini jzlgzmihhenzne miaf mia`ecxzei dxe`kl .

jzpwf ini eidiy oevx idiŠ jxal did oekpmipprxe miwfgŠ eidi dpwfd iniy dkxaa reawl `le ‰jixerp inikmiaf mia`ec

mihhenzneepztewza dniiwzp xak ef dkxay d`xp t‰kr .r‰ve ,‰,hhenzne af l`xyi-mr cg` cvn .miktd ipy za dtewz `idydnkn xzei s` ,ea mixkip cer zexrp ipniq daxd ipy cvnecg` mc`a s` ze`xl xyt` df lke} ef dtewzl encwy zexec

.oade .{mixwnd aexa

** ryedi **

{ci:e}**e‡ebe iz`a dzr ‡c `av xy ip` ik `l xn`i .i‰yxite :{iz`a dzr d‰c}‡eke dnegd litdl dytezle dilr mgldl leki mc` oi`y jzxfrl.

wlgd mewny ,zeiyxtd welign `l` dpi` eyexitl dgkeddy d`xp `id ixd dnezq dyxt lyxg`l {`:e} aezky dn z ¤x¤B ªq §nE z ¤x¤bŸq egixie

‡ebe l`xyi ipa iptnxefrl `id j`lnd ly ezi`a zaqy gken dfne .leki mc` oi`e zxbeqne zxbeq `idy egixi yeaika l`xyi-ipal`xw qipkde ‰miwxtŠd z` oiivy ine} .dytezle dilr mgldl

{.recik ekxck drh ixd ,ycg wxta ‰zxbeqŠc

{b:ck}** orpk ux` lka eze` jle`e xdpd xarn 'ebe mkia` z` gw`ewgvi z` el oz`e erxf z` ¤A §x © e :{erxf z` ax`e d"c} i"yxit .xqg

rxf el izzp `ly cr enr iziyr zepeiqpe zeaixn dnk `"d'b llk dncwda 'r .l"i o`k mle` .zexizie zexqga wqrzdl i"yx ly ekxc oi`y

" ixwd itl y"n l"wcerxf z` dax`ewgvi clepy iptl zn`a ixdy "okle .l`rnyi `ed cg` oa `l` mipa ieaix mdxa`l did `l

256

Page 265: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

" yxecy xqgd aizkd yxcn t"r yxit¤A §x © e .r"ve .daixn oeyln "

** mihtey **

{`l:d}**‡ebe ezxaba ynyd z`vk eiad`elr l‰fg exn` dpd .oztxg oirney oialer opi`e oiaelrŠ {‰gt zay ‡qna} df weqtxne` aezkd odilr oixeqia oignye dad`n oiyer oiaiyn opi`el‰f `ipzd-lra ly exe`a ‡re .‰‡ezxaba ynyd z`vk eiad`eˆ

Š df xkyy {e‰k wxt `‰wl}ezexaba ynyd z`vk`weec mledd `ed ‰z` gayl dxeac xgaz dnl a‰v n‰ne .d‰yr ,oixeqia gnyy inllirl y‰n t‰r x`al d`xpe---.z`fd dzxiya `weec dfd oexzid

{b:c mihtey} xevg jln oiai oipradwfga l`xyi ipa z` ugl `ededpy mixyr :i‰yxite .‡eke oiteciba `negpz iax yxcoiaiy t‰r` dpde .

lka epivn `l ,dpy mixyr i‰pa z` scibe sxig xevg jlndn lr ea englpy `l` ,oitecib el eaiyd i‰pay o`k xetiqdz` dxeac dgaiy df lry d`xpe .{a weqt y‰nk} ecia exknpy`edy ,oialer opi`e oiaelr mdy mdl ie`xd gaya dxec ipa

Šezxaba ynyd z`vk eiad`eernyy mze` s`y micnl epivnp ab`e} .‰lvpdl ick dnglnn erpnp `l z`f lka ,eaiyd `le mztxg,oiai ly eitecibn xxgzydl ick englpy xyt` mbe .xxevn

Š llkn mi`vei eid oitecib el mixifgn eid m` wxez`vk eiad`eezexaba ynydoiire .‰218{.

** mikln **

}** ` {`i:d mkgie{dnly}onide igxf`d ozi`n mc`d lkn 'ebe legn ipa rcxce lklkeˆ :i"yxite .mdl lgnpy ‡legnˆ xacnd xec df ‡rcxce

.218dxiy dxy dxeac ixdy ,oitecibdn dxzdd lr xiyl ie`xy epcnl cer {e:dl} diryia x`ean oiprde .df oegvp lroeyl oŸxz §e gqt li`k blci f`

‡ebe ml` :{ml` oeyl d‰c} i‰yxite .mirney minl` micykd oia eidy l`xyi ly mpeylmiaiyn mpi`e zetxgdl ie`x oitecibd zriny zrya ml` didy oeyldy ixd .

.oitecibdn dxzdd zrya xiya geztl

257

Page 266: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

lbrd dyrn lr,lbrd dyrn lr mdl lgnpy mgayn wlg dfy rnyne .exn` ixdy .drca mzElcb lr dxen df zn`ay d`xpe .a"vexn`py eilr mgxl xeq` drc ea oi`y in lkŠ {bl zekxa} l"f.‰edyer epngxi `l ok lr `ed zepia mr `l ik {fk diryi}:l"fe diryi 'qa w"cx my yxity dn itl d`xp dfa xe`adedrxd eilr `aa l-`l ay epi`e eiyrn lr opeazn epi`y itlŠede`vne lek`l dide mdn eipt xizqde eppgi `le...epngxi `lea yiy iny d`xp jtidle .aeyi f` ile` zerxe zeax zexv.el lgnpe l-`l aye eilr d`ay drxd lr opeazn `ed ixd drclgniy el xyt` ixd ,exiagn dlecb drc el yiy in lky d`xpeaye opeazn `ede ,el yi dlecb drc ixdy .lecb xzei oer elixd ,c`n lecb oer el lgnpy in okle .dyry epeer jxr itlxeca epivny edfy d`xpe .c`n dlecb drc el yiy dxen dfdfy ,`xepe lecb oeer `edy lbrd dyrn lr mdl lgnpy xacnddid `l ,drca milecb eid `lnl`y .drca eid milecby dxen,o`k aezky dnly ly egay edfe .dfk xeng oeer mdl lgnpmdl lgnpy drc-xecn xzei s` drca lecb didy{l:al} `yz-ik 'ta lbrd-`hg oipra aezk dpde---.lbrd-dyrn

mrd l` dyn xn`ie zxgnn idiedlecb d`hg mz`hg mz`dxtk` ile` 'c l` dlr` dzre mkz`hg crampn` ik mkz`hg lceb ercŠ :l‰dfa epxetq yxite .

yxetn `vnp c"tle .‰'eke wtq ila daeyz didz ezriciazgxkend `id ik ,drcd lr dyn mfxf lbra e`hgy zray dxeza

Š `xwc `tiqa 'ky enke ,l"pke dxtkd zbydldxtk` ile`.‰.w"ece

}** ` :ziad lr ezlitza dnly xn` {`l:gxy` z`dz`e dfd ziaa jgafn iptl dl` `ae ezel`dl dl` ea `ype edrxl yi` `hgiey`xa ekxc zzl ryx riyxdl jicar z` zhtye ziyre minyd rnyz

ezwcvk el zzl wicv wicvdle:{edrxl yi` `hgi xy`} i"yxite .yi` zy` lrea {dl` ea `ype} eze` oiwcea mind jk dze` oiwcea mindy myky

ˆ {jgafn iptl dl` `ae}‡'c iptl dy`d z` odkd cinrdeekxc zzl} {ey`xaˆ‡'eke dpha dzave {wicv wicvdle} ˆ‡'eke rxf drxfpe dzwper"ve .

258

Page 267: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ezltza dheq ly oipr xikfdl eznkga dnly d`x dn i"yxit itlmy azky ,`yp 'ta o"anx ixac t‰r oiadl d`xpe---.ziad lrqpa ielz xac dxezd ihtyn lka oi` dpdeŠ :dheq-zevn oipramzeida l`xyia dyriy reaw qpe `lt `edy dfd oiprd izlefeidiy zexfnnd on l`xyi zewple...mewn ly epevx miyer maex`ly t"r` ik x`eane .‰'eke mkeza dpiky zexydl miie`x-z`xyd ieliba wqery mewna n"n ,qpd lr dxezd ihtyn eknqijenqi dxezd ihtynn htyny xyt`e ,bdep df llk oi` ,dpikyddniyxa dkepg z`fe qxhpew wgvi cgta ahid 're---.qp lry"re .l"pd o"anx ixaca `ltp xe`ia x`ean myy ,xtqd seqaoi`y `ede .eppiiprl zrbepd zg` dcewp l"f siqedy 'e ze`adpikyd ieliba wqerd mewnay o"anx ixac ly mpiipr seq

xyt`efi` `vnpy mewnay .dfn xzei `l` .qp lr jenqpy dpikyd-z`xyd lr dii`xe dgked ef ixd ,qp lr zkneqy devnly iaxrn xpy {‰ak zay} 'nbd xn`n my x`ia dfae .l`xyia

did dxepndzecr mler i`a lkl l`xyia dxey dpikydy.dzid ef dwlcde ,qp jxca cinz wlec did iaxrnd xpy oeikny`l df mrh ila ik .l`xyia diexy dpikydy jgxk-lr ,devneknqi `l dxezd ihtyn ixdy ,qp i"r miiwzzy devnl xyt` did.dpikyd z`xyda wqerd mewna wxe j` `l` qp lroipr z` dnly xikfdy dn oiadl d`xp l"pd lk itle---.d"yrlr 'cl zecedl did ezltz xwir ixdy .ziad lr ezltza dheqd

{i:g lirl} y"nk .eziaa dzxyy dpikyd'c zia z` `ln oprde. {hk:g} y"nk ef d`xyd jynd lr ywaledfd ziad l` zegezt jpir zeidl

'ebe my iny didi zxn` xy` mewnd l` meie dlilik lirl x`azp dpde .lr dgkede dii`x `id qp lr zkneqy devn ly dze`ivnmewn ynyn ezia `diy dnly ywiay d`xp okle .dpikyd-z`xydzeidae ,qp lr zkneqy devn `id ixdy .dheq-zevn meiwlok`e dlawzp ezltz ik lk oirl xxazi eziaa zniiwzn ef devn

.oade .ziaa diexy dpikyd

}** a {fk:blr dlŸr edlrie eizgz jlni xy` xekad epa z` gwie

259

Page 268: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

'ebe dnŸgd :{dnegd lr d"c} i"yxite .dngl caer didy e"`e xqg.:i"yx yexita llk 'ky {`i:h} awr 't lr cecl likyn 'r dpdyxtl `l` `a `l ik epiax lr zexizie zexiqg zeixg` oi`Šgxken {zexizie zexiqg yxec i"yxy} b"dk lke ze`xwnd ihyto`ky d`xpe .‰'eke aezkd oeyla iyew dfi` ayiil `ay xnel`a dn i"yxl dyw did ,dxiqgd z` yxec i"yxy ,miklnadpin `wtp i`nc ,dnegd lr `weec dlerl edlrdy eprinydleprinydl `a ,xqg aizk `edy dfay yxit okle .edlrd dti`dnl hytd mb ayein `zyde .dngl epiidc edlrd lil` dfi`lmewn dnegd daeb lr edlrdy l"iy .dnegd lr edlrdy aezk`xwnd hyta iyewdy `vnpe .eze` caer didy ynyd cbpky,zexiqgd z` epyxcy ixg`e .zexiqgd yexca wqrzdl ep`ian

.w"ece .hytd xexial mb epikf aey

}** a {`:g dy`d l` xac ryil`edpa z` digd xy`inew xn`l ‡ebe arxl ‡c `xw ik ixebz xy`a ixebe jziae z` ikle`xwn ly eheyt .

,arxdn dlivdl cqg dl lenbl z`fd dy`a `weec xgay dny dxenŠ xak `edy dn zaiql `eddpa z` digd`idy cqgd meyn e`le ,‰

dn t‰r x`al izrnye .a‰ve {c wxt lirl x`eank} el dlnbel dxn`e .oa clzy z`fd dy`l gihad ryil`y lirl xteqny

{fh:c}jzgtya afkz l` miwel`d yi` ipc` l`l` d‰c} i‰yxite . :{afkz`l` il ozz l` jnn dywaa j` oa il ozpie mingx ywal yi weqtiy xac ip`xz l`

`niiw ly oaixg` ixdy ,z`fd dywal mikqd ryil`y d`xpe .z` el dxikfde ryil`l dy`d d`a ,zne dlg oa eze`e oa dcliy

{gk:c} y‰nk .dywad dze``l izxn` `ld ipc` z`n oa izl`yd xn`zeiz` dlyz :{izxn` `ld d‰c} i‰yxit mye .jzgtya afkz l` L§lixd .

ryil` ef dywa t‰re .dligza epnn dyway dyawd `id `idydid on`p ryil`y ixd .jynda my x`eank clid z` dl diigdezepn`p lr ze`de ,`niiw ly oa didi dy`d-oay z`fd dywalarxd xetiqa y‰n edfy d`xpe .dpa z` diigdy z`f `id

Š dy`d l` xac ryil`edpa z` digd xy`jziae z` ikle inew xn`l dny .‰clid z` miiwl ezghadl ezepn`p lr ze`d `ed dpa z` diigdy

260

Page 269: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

z`fd dy`l `weec cqg lenbl xgay `ed dfd xacd llbae ,dfddzgtyne `id zenz m` ixdy ,arxdn dzgtyn z`e dze` livdl

.ezghad lr ryil` xeari dfa ixd ,arxa

}** a {ck:ge‡ebe cec xira eiza` mr xawie eiza` mr mxei akyi. :i‰yxite minid ixacae {k:`k ,a}miklnd zexawa `le cec xira xne`.

ecxn einia ixdy ,izin` jlnk did `ly meyn dfa mrh izrnydqeaz lgpy mbe {ak weqtae k weqta y‰nk} dpal mbe mec`lr dxen df lk ixd .{`k weqta y‰nk} dxirv ezkla dnglnacgeind xawa xawp `l okle ,dkelnl ie`x epi`y ylg mc`

.miklnl

}** a {c:h xrpd jlie`iapd xrpd‡ebe Š zlny i‰yxite .xrpd‰Š zlnl zekinqa `id‰`iapd :l‰fe ,lf`eˆ ozpei mbxz jk `iapd ryil` ly exrp

‡`iapc `cinlz `nileroeyld jxc ixdy ,wegc df yexit dpde .,cal diipyd dln y`xa dricid `‰d z` lihdl df oebka

recik219Š zlny i‰yx yxit `l dnl o`k oiirl yi okle .‰`iapdŠ zlnl iepik `idxrpd`iap envra `ed dfd xrpdy ,‰220ixdy ,

Š dfd xrpdy {` weqt} lirl i‰yxitdid izin` oa dpeizn`a `edy ‰`id dpey`x daeyz .zeaeyz izy dfa d`xpe---.`iap didoa dpei did dfd xrpdy lirl i‰yxity dn epiidc ,z`ay mewnn

{`:h} my aizk ixdy .izin`‡ebe mi`iapd ipan cg`l `xw `iapd ryil`e.Š aezky dfny d`xpeipanmi`iapd `l xrp eze`y i‰yxl el `vi ‰

dna okle .envra `iap `le `iap ly cinlz `l` f` did

.219eznbec epivn n‰ne .rax` zixw d‰c fk:dl ziy`xa lr i‰yxit ‡r{fi:fh a mikln} onwl ‡r .dpey`xd dln y`xa mb zpzip dricid `‰dy

Šzepeknd zexbqnd :i‰yxity ,‰‡eke mdilr zeieyr zepekndy ze`lahvi`oi`y ixd .Š zlne zepeknd od od zexbqndy yexitdzepekndzlnl x`ez `id ‰

Šzexbqndzlne ,zepeknl zekiiy od zexbqndy eyexit `l` ,‰Šzexbqnd zlnl zekinqa `id ‰Šzepekndlr i‰yxita `icda `ed oke .‰

cer `iady cer y‰re .df weqt my `iady ‡eke zixad d‰c `i:b ryediŠ {hl:`l} dinxin `nbecmixbtd wnrd .mixbtd ly wnrd eyexity ‰

.220 .y‰r ,m‰ialne w‰cx eyxit jk

261

Page 270: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Š mya xrpd eze` dpekny`iapd xrpdenebxzk eyxtl i‰yx wgcp ‰y‰n t‰r `id dipyd daeyze---.lirlck ‰`iapc `cinlz `nilerŠ

{dk:ci} oldl`ed {y`ei oa mraxi} iwel` ‡c xack ...l`xyi leab z` aiyd‡ebe `iapd izn` oa dpei ecar cia xac xy` l`xyi:c‰`a my i‰yxite .

‡zipy dpei l` ‡d xac idieˆ ewcwc epizeax {`:b dpei}oad ceak razy itl ziyily `ledepipl dpei cia xac xy` ‡d xack edevxze `xwnd df mdl dywede a`d ceak raz `lemca` xy` da eidy drxn y`ei oa mraxi inia l`xyil jtdp jk daehl drx zxfb dktdpe

mx` jln...daehl mdl jtdp eiykre`apzd `l mlerny dfn x`ean ixd .heyt d`xp dpde .extqa zeaezkd ze`eap izy oze` `l` dpeiiptl did `ed `edi z` geynl ryil` i‰r dpei glypy dny

Š mya o`k `xwp ixdy ,depipl ez`eape ezegilyxrpdk‰`e .‰Š o`k y‰n yxtl oi``iapd xrpdk‰`y ,`iap did envra `edy ‰

yexity wgeca yxtl jixv `l` .ziyily mrt `apzdy `vnpŠ`iapd xrpd.ryil` `iapd ly cinlzde xrpd didy `ed ‰

** diryi **

{fh:cl}**`ed it ik...dxcrp `l dpdn zg` e`xwe ‡c xtq lrn eyxcovaw `ed egexe dev {‡d xtq lrn eyxc d‰c} i‰yxite .xtq lrn e`xw

dxcrp `l zg` dawpe xkf daiza xbqdl zeixad lk evawziy xfb leand `iadyk ziy`xa xya lek`l mc zezyl uawdle z`f mdilr xefbiyk dnke dnk zg` lr ,`alnalgez` .

zeigdy dpeekde .a¤l¥ge cwpl d`xp i‰yx ly dpexg`d ezlnly mcd z` ezyi {eh-bi miweqt} lirl zexkfpd zeterdei‰yx ixac xewn ‡r .mdly a¤l¥gde xyad z` elk`ie xiry-ipa

.t‰y fnx l`wfgi lr iperny hewlia `aend yxcna

**** dinxi

{e:b} **dab xd lk lr `id dk §lŸd l`xyi da ªy §n dzyr xy` zi`xdmy ipfze ‡ebe .Š zlndk §lŸdmle` .deed oeyla lretk zi`xp ‰

:yxit i‰yxdziddeab xd lk lr zkled .xar oeylk d`xp dfn xy` ,.dpial rcen ‡q mya {b:bl} dkxad z`fe ‡t lirl ahid ‡r

262

Page 271: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

** {c:f}lkid ‡c lkid ‡c lkid xn`l xwyd ixac l` mkl eghaz l` 

dnd ‡c . :{mebxzd t‰r} i‰yxiteidencw oiifgzn oez` `zya oipnif zlz.on mkilr obz `idy lbxl diilr zevn zekfa eghaz l` xnelkmiaezkd jynda zx`ean da gehal oi`y daqde .zeprxetd

{f-d miweqt}ewyrz `l dpnl`e mezi xb edrx oiae yi` oia htyn eyrz eyr m`mkz` izpkye mkl rxl eklz `l mixg` midl` ixg`e dfd mewna ektyz l` iwp mce

‡ebe dfd mewna {i-h miweqt} jynda cer aezke .rayde s`pe gvx apbddfd ziaa iptl mzcnre mz`ae mzrci `l xy` mixg` midl` ixg` jlde lral xhwe xwyl

‡ebe eplvp mzxn`e eilr iny `xwp xy`:{aepbd d‰c h weqta} i‰yxite .mkl lkidd lireie eyrz dl` ike dinzaly egka yi zn`ay dfn rnyne .

{dpya minrt ‡b lbxl diilr zevn i‰yxit itl epiidc} lkiddz`fd dpbddy `l` ,zeprxetd on mze` livdl mdl liredl

Š y‰nk f‰rn zewgxzdae wcv-htyn zxinya zipzeneyrz eyr m`dfd mewna mkz` izpkye...eklz `l mixg` midl` ixg`e...edrx oiae yi` oia htyn

‡ebe,dl`d mipiipr ipyl dxezd on xewn oiivl d`xpe---.‰dpbdy (ae zeprxetd cbp dliren lbxl diilr zevny (` epiidcoiprl xewn---.f‰rn zewgxzdae wcv-htyn zxinya zipzen ef {gk:ak} oez`d ita d‰awd mŸyy dna wla ‡ta aezk ixd ‡`dn

milbx yly df ipzikd ik jl iziyr :i‰yxite .dne` xewrl ywan dz` el fnxdpya milbx yly zbbegd`iadl lkei `ly mrlal d‰awd dliby ixd .

yly zevn zekfa mipben mdy oeikn l`xyi-ipa lr zeprxetzipzen lbxl diilr zevn zekfa dpbddy ‡a oipre---.milbx.mihtyn ‡ta exewn d`xp ,f‰rn zewgxzde wcv-htyn zxinya.dlek dxcqd ly oipae oipn aex md wcvd-ihtyn lk xE ¥ A ixdy

Š {bi:bk} dxez dxn` ,z`f lk ixg`e`l exikfz `l mixg` midel` myejit lr rnyiŠ {ci:bk} aizk df xg`e .f‰rn zewgxzd ixd ,‰yly

dpya il bgz milbxmiaezkd ly mxcqn d`xpe .milbx yly ixd ,‰jezn lbxl miler xy`k `l` dzenlya lbxl diilr zevn oi`ydinxi epl dliby d`xpe .f‰rn zewgxzde mihtynd zxinyzlebqa oexqga ztwzyn dl`d mi`pzd meiwa oexqgy

.df lka r‰ve .ef devna yiy mixeqiid-on-dpbdd

263

Page 272: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{b-a:el}** izxac xy` mixacd lk z` dil` zazke xtq zlbn jl gwcre ediy`i inin jil` izxac mein miebd lk lre dcedi lre l`xyi lr jil`mdl zeyrl ayŸg ikp` xy` drxd lk z` dcedi zia ernyi ile` dfd meid

mz`hgle mperl izglqe drxd ekxcn yi` eaeyi ornlyxit i‰yx dpd .eplv` drecid zepiw zlibn `id z`fd dlibndy {bk weqt} onwld`xp ,{a weqta} cin o`k ok yxit `ly dne .‰dki`Š myaenke} zxg` dlibn z`fy zeidl lekie gxkd oi` o`kny meynaizk onwl la` .{y‰r dki` yexitl dncwda r‰a`x yxit zn`ay

{bk weqt}‡ebe xtqd xrza drxwi drax`e zezlc yly icedi `exwk idie.ixg` `weec dlibnd z` rxwe miwiedi qrk dnl i‰yxl dyw dideokle .xzei `le zegt `l ,drax`e zezlc yly eiptl e`xwyzrax` lka oi`y zepiw zlibn `id z`f dlibn jgxk-lry yxitiyingd weqta la` ,miwiedi z` fibxdl icka mipey`xd eiweqt

:my i‰yx l‰fe .yie yi‡dki`ˆ eiptl e`xw dzid zepiw zlbn exn` epizeaxoeik mixzepd lr jln ip` xn` yg `l df lka ‡zelia` oeiv ikxcˆ ‡dcedi dzlbˆ ‡dkaz dkaˆ

‡eke drxwie cin jln ipi` eiykrn xn` ‡y`xl dixv eidˆ `xwylk lr---.l‰we .dinxie .zepiw zlibn `id z`fd dlibndy i‰yx zhiy jk mipt,`ae ynynnd oaxgd lr zeidl zecizrd zeaebzd z` d`eapa azk,ziad axgii xy`k dxne dlecb dwrv la`zpe wrvp jk xnelk`vnpe .oaxgd z` repnle drxd ekxcn yi` aeyl epilr okle

Š y‰nymiebd lk lre dcedi lre l`xyi lr jil` izxac xy` mixacd lkoirk `ed ‰zlibna dpde .dlibnd ly dipiipr ixwir lk z` zn¤M ©Q §nd zxzekdlibnd `id `id i‰yx zhiy itly ,epicia dievnd zepiwixe`z (` .mipiipr ibeq dylya oigadl yi ,dfd xetiqay.odil` zela`de oebid zaebze oaxgd onfa epilr exary zexvdfnexn `ede .dlibnd iweqt ly oipae oipn aex `ed df beq

Š milina dtdcedi lre l`xyi lr jil` izxac xy` mixacd lkiweqt (a .‰ {ak:b} oebk ,l`xyi-mrl dngp‡ebe epnz `l ik ‡c icqgoebke ,

{ck:b}el lige` ok lr iytp dxn` ‡c iwlgdnd s`y d`xpe .dnecke ,Š milina dt mifnexndcedi lre l`xyi lr jil` izxac xy` mixacd lk.‰

oebk ,cizrl mdn mwpzi d‰awdy aie`d znwp lr miweqt (b

264

Page 273: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{`k:`}z` ¥a ¥d ipenk eidie z`xw mei :i‰yxity ,crend mei mdilr z`ade i`eldilr z`xwy {ak:`} oebke .‡ebe il zller xy`k enl llere jiptl mzrx lk `az.

Š milina dt fnexn df beqemiiebd lk lre...izxac xy` mixacd lk z`‰221.miyxetn dzilkze dlibnd ciwtz ixdy ,df lka oiirl yi mle`

Š `xwnaeaeyi ornl mdl zeyrl ayŸg ikp` xy` drxd lk z` dcedi zia ernyi ile`drxd ekxcn yi`df ixd ,zexvd ixe`z epiidc ‡` beq `nlyae .‰

iweqt epiidc ,‡b beqe ‡a beq la` .xity ciwtzd z` ynynz` xxerl dlibnd ly dciwtz z` miynyn md ji` ,dnwpe dngpd‰awd ly eiqiqkhn md s`y zn`a d`xpy `l` .daeyzl mrd`az m` s`e made`e mdia` `edy y`xn mricedy ,daeyzl mxxerlmdl didze mzixg`l dewz yi z`f lka e‰g drxd dxvd lk mdilrile` ,y`xn z`f mriced `l eli`e .dnwp mdiaie` lre dngpdf oirke} r‰ve .mdl eklie edegipie dywd exqena ehraic:hk `vie ‡ta l‰vf iwvpnw i‰xbdl `xwna mipeir ‡qa iz`vn

.{d‰yr

 {bk:el}**xtŸqd xrza drxwi drax`e zezlc yly icedi `exwk idie‡ebe g`d l` xy` y`d l` jlyde:{zezlc yly d‰c} i‰yxite .

oeiv ikxcˆ ‡dcedi dzlbˆ ‡dkaz dkaˆ ‡dki`ˆ eiptl e`xw dzid zepiw zlbn exn` epizeax‡eke yg `l df lka ‡zelia`mya `xwp weqt lk l‰f epizeax itly ixd .

cenil dfa yiy d`xpe .‰zezlcŠ mi`xwp daxd miweqte ,‰zlcŠd`xpd ynn ly xac `id zlc .zlcl dnec weqt zn`ay ,lecb

Š `id zlcy h:hi `xie ‡ta i‰yxity enk} uegllerpl zaaeqdgeztlemireav ,miwfge miti ur-itc ,d`xn-zaeh `idy yie .{‰

mipey miheyiw dpdke ,zyheln zyegp zici dle ,dti ravaz` gztp xy`ke .mixiyrd iza ly zezlca epipir dpifgzy.ezvwna ziad iti z` d`xpe ziad jezl uivp ,hrn j` zlcdziad zxcd z` ze`xl dkfp xzei jk ,xzei zlcd z` gztpy lkkegeztl un`ziy ine .mdipinl eiheyiw lke ,eihidx ,ezxevazepit lka bprzie oilwxhl qpki `ed ,dxenb dgizt zlcd z`

.221.cec zecevn ‡r

265

Page 274: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

zlcde gztd lr ecnra oze`xl dnic `l elit`y oze`a s` ,ziadel yi .ycewd-i`xwnn weqt `ed jke .zvwnl dgezt eciaixd xtqd on `ed xqg m`e ,slw iab lr eic `edy zeipevigdevn yi `ed s` ,dpad mey ilan eze` `xwiy ine .leqt xtqd

recik ,ecia222ly dheyt dpad epiadl dkfiy ine .dkfiy lkke .ecenilae eitia dn-zbyd el yi ,milin-yexit,mixqen ,micenil xzil dkfi ixd ,ezpada wnrzdle mkgzdline .weqtd jezn lkd ,zekld ly miliz-iliz s`e ,zenkglecb xe`n bprzie ,weqtd ly eceql seqal qpki ,xzeia dkfiydxeza epivn df znerle---.weqtd jezn xi`nd ,miwicvl fepbd.dixage `nw `aak ‰`aaŠ mya zepekn zeipyn zezkqn dt-lray‰`aaŠ yexity w‰a ‡qnl ezncwda aeh-mei zetqeza x`ia xake.t‰ray dxezl mi`znd `ed df myy d`xpe .y‰r ,‰gztŠ `ed

`edy `l` ,ynn ea oi`y xac `ed gzt ixdymewndgeztd Š gzty `i:hi `xie ‡ta i‰yxity enke} dqipkl crepdllgd `ed

oi`veie oiqpkp eayoi`y ,recik t‰ray dxez ly dzcn `id jke .{‰in la` ,dheyt dpad t‰kr dze` oiany inl `l` dcenill jxrzevn miiw `l eitn milind z` `ivedy `l` llk oiad `ly`l` zlcl minec mpi` t‰ray dxez ixacy ixd .dxez cenlz

.oade .gztl

** l`wfgi **

{b:bk}**Ek£rŸn dny 'ebe odicy:{ekrn dny d"c} i"yxite .odicy z` mixvn ipa 'eke" zlny ixd .Ek£rŸnk"`e .`vei lret `id "

oeyla iyily seba `vei lret x`yk "Ek©rn" cwpdl l"ed dxe`klzxicze swez lr dxend "l¥reR" oipan `idy okzie .xar

.b:bl dkxad z`fe 'ta lirl izexrd 'r ,dlertd

.222`iven m`Š :bi-ai ‡ld ‡a wxt z‰z ‡lda l‰f owfd x"enc` l‰fef‰d d‰r `edy iptn zelnd yexit ‡it` oian epi`y it lr s` eiztyaepi` m` t‰ray dxeza la` azkay dxeza `‰ca ‡eke mzcnle zevn miiwn

.‰llk cenil aygp epi` yexitd oian

266

Page 275: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{gi:`l}**`ed axg illg z` akyz milxr jeza zizgz ux` l`'ebe drxt .oiadl yie .dlxrd mdl `id dtxg mixvnl s`y d`xp

.eleniy mixvnl sqei xn`y {cp:`n} uwn 'ta i"yxit t"roey`xd exe`aa `"eba d"yr223 .

** milidz **

{b:c}**'ebe dnlkl iceak dn cr yi` ipaipa d"ca i"yxite . :yi`xn`p mdxa`a ."yi`" miexwd awrie wgvi mdxa` ipa {f:k ziy`xa}"ayd

yi`d zy`" .xn`p wgvia {dq:ck my} "dfld yi`d in ."xn`p awria" {fk:ck my}mz yi` :i"yxit dnilkl iceak dn cr d"cae ."cr

ize` mifan mz` izn" {h:ak `"y} "iyi oa z` izi`xx`al d`xp---.'eke{xabe yep` mc` x`ezl cebipa} "yi`" x`ezy x`azpy dn t"r

zecne ald zlrn lr dxen224cec zpelz `id jky l"i df t"ry .raep dfd iefad `ld !?ize` mifan mz` izn cr :d"r jlndwgvi mdxa` ipa ,"yi`" ipa mklk mz` ixde ,zezegt zecnn,zepicrde zeaehd eizecn my lr "yi`" `xwp cg` lky awriegkyze wece---.zerexb zecna mibdpzn mz`y dnizd on k"`emixacn mlky ,"yi`" zea`d e`xwp mday i"yx `iady miweqta

" aizk mdxa`a .zeiyi`d mdizecn zlrn lr zy` aydyi`dwxy ,"cyg `ll dthgpy ixg` ezy` z` eil` aiydl ozip edenk yi`lshegd melyl lltzi s`y `l` cer `le ,shegd z` bxdie qrkiy

" `tiqa my 'ky enk"jcra lltzieaizk wgvia .i"yxit y"re ,"dfld yi`d in.dpey`xd mrta wgvi z` dze`xa dwax ixac mdy ,"

:{wgvi z` `xze d"c} my i"yxiteeiptn `deze xecd eze` dz`x.eiptn ddnze d`ltpd ezeiyi` z` dz`xy epiide225awriae .

.223 .al-ilxrl dpeekd eyxity zecevne w"cx o`k d`x mle`

.224mixac lr miigd-xe` r"re .lel` 'c "...mei meid"a oeyld `ed jk,yep` ,yi` ,mc` jxr (xniidhxee) "mitcxpd zeny xe`a"ae ,`:bl

.xab.225 .i"`xdn ixe`iae dix` xeb y"r

267

Page 276: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

" aizkmz yi` :`ed i"yx itl eyexity ,"'eke eit ok ealk`edy , .zelernd zecnn

{b:eh}** drx edrxl dyr `l epŸyl lr lbx `llr `yp `l dtxge

eaŸxw :{eaexw lr d‰c} i‰yxite .eypr yper da yiy dxiar eaexw xar m`eilr zitge jaexw ipelt xar jk xnel sxgnl dt oegzt `diy eztxg eilr `yp `le htyna.

,df yexita envrl jxc llq i‰yxy `vnpe ,zecevne w‰cx ‡rexn`n xywl dvx i‰yxy d`xpe .l‰f miyxtnd x`yn jtidl hrnk

Š {c weqt} eixg` `ad mr dfq`np eipira dfap`ed oiprd my s`y ,‰ :my i‰yxity enk ,zeryx mey laeq wicvd oi`ydfap `edy in

‡eke wicv ly eipira q`np ezryxaŠ} df iptly mixn`ndy t‰r` dpde .`ldrx edrxl dyr `l epeyl lr lbxwifn wicvd oi`y dna mixacn {‰

htyn ea dyere eaexw lr dtgn epi`y dny xnel jixv ,exiagl.dxyid jxcl exifgn `ed dfay ,eaexw ly ezaehl `ed df mb

{e:bi} dixkfa y‰nn d`xp dfl `nbeceoia dl`d zeknd dn eil` xn`eiad`n zia izi ¥M ªd xy` xn`e jici :{jici oia d‰c} i‰yxite .my jitzk oia

dxiar ixaer oiwln :{iad`n zia d‰cae} .jxcl ipegikede ipaed` xy`dxyid226zekn ‡qnn `ed dixkf ‡qa i‰yx ixac xewn dpde---.

‡x zrck eyexita hwp i‰yxy d`xpe .{`‰yxdn `‰ga y‰re} ‰akzenily mirax` `ed zewln aeigy {‡ak} dpyna my xaeqy dcedisilie ,eitizk oia dwel `ed h‰l lr dxizid dpexg`d dknde

Š dixkfa aezky dnn dfjici oiaxaeqy `nw `pzk dkldy t‰r`e .‰‡ta i‰yxitn d`xpy enke} zg` xqg mirax` `ed zewln aeigyly zewepizaŠ dixkfa weqtd ezrcle {xtqna d‰c a:dk `vz-ik`xwn ly eheyt xwiry i‰yxl l‰qc d`xp ,‰aizkc `ed oax zia`le xwy-`iapa my xaecn oiprd ixdy ,dcedi ‡x zrck `ed,mi`iapd z` mbe d‰c my i‰yxitae ‡a weqt y‰r} zewepizaxwir `ed jky xaeq `nw `pzd mby xyt`e .{d-b miweqtae,iegic myl `l` oax zia ly zewepiza yxtzny xn` `le ,eheyth‰l wx `ed zewln aeigy eizeaxn laiw jky oeikny epiidc

.226.‰ize` ead` mdŠ eyexity ‰ipead`Š l‰vy d`xp

268

Page 277: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Š dxeza aezky dne ,zeknmirax` xtqna`edy oipnŠ `ed eyexit ‰enewnn xewrl dixkfa ‡ky dna gk oi` okl ,‰mirax`d z` mkeq

xyt`e ,laewnd dxezd-yexit z` zegcl weqt eze`y xneleeheyt xwir mlerl la` .oax zia ly zewepiza xacn dixkfa

.r‰ve .lirlck xwy-`iapa `ed

{eh:hn}**l ªafn le`y zelal mxeve...zen ezy le`yl o`vkel :{ezy le`yl o`vk} i‰yxite . md ok xicl sq`znd o`vk{miryxd}

le`yl {le`y zelal mxeve} .mpi` mde dlk mpdib le`y dlaz miryx ly mzxevmilk . {el leafn}xecn mdl zeidn...mdici ehyty lr ‡el leafnˆ eyxit epizeaxe

ycwnd zia z` eaixgdy leafa .d‰x ‡qn ‡nba `ed mixacd xewn dpdeŠ o`k i‰yxity dn my xkfp `ly d‰yre} ‡fixecn mdl zeidn,‰

y‰re .{r‰ve ehytk weqtd yxtl ezrcn ok siqed i‰yxy d`xpew‰ndia oi`y f‰dfa s` ixiinc eyxity zn` ztyae xpl jexra,einia axg el`k einia dpap w‰ndia oi`y xec lky itl ,miiwlre ,w‰ndiaa mdici mihyetk md ixd f‰dfa miryxd s` okle

Š ypera miyprp dfle`y zelal mxeveielz myper dnl a‰v n‰ne .‰xaecny my ‡nba exn` `lde .leafa mdici mihyety dfa `weecziigza extkye dxeza extky oiqxewit`e zexeqne oipina o`ke`hgye miig ux`a mzizig epzpye xeaiv ikxcn eyxitye mizndmyper dnle ,mvra mpeer lecb k‰`e .y‰r ,miaxd z` e`ihgdexegi`l e` w‰ndia oaxgl mdizepeer enxby dfa `weec ielz

Š xn`ndy xexa d`xp df mle`---.epiipaleafa mdici ehytyixd ‰ z` xiaqdl `a `edxnegyper mipecipy ,dfd zkd ly myper

itl d`xp oiprd xe`ae .milk mpi` mde dlk mpdibe igvp.w‰ndia ly zeigvpde zeriawd zpekz lr dxen ‰leafŠ zlny

{k:l} oeleaf zcila `vie ‡ta y‰nk zeriawdmrtd...d`l xn`zeoeleaf eny z` `xwze mipa dyy el izcli ik iyi` iplafid‰c} i‰yxite .

:{iplafi ‡leaf ziaˆ ‡l...{bi:g ‡` mikln} `dz `l dzrn xecn ziaxwirezxic‡eke inr `l` lirl i‰yx `iady weqt eze`a y‰nk zeigvpde .

{bi:g} ‡` miklnn jzayl oekn jl leaf zia izipa dŸpaminler:i‰yxite .xg` mewna dpiky dzxy `le zenad exzed `l dxgapynmb d`xp oky zn`ae .

269

Page 278: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Š o`k ‡ky dnnel leafn le`y zelal mxevehytd itl i‰yxite .‰ :{zelal mxeve}milk mpi` mde dlk mpdib le`yd z` dlaz miryx ly mzxev.

:{el leafn}‡eke mze` zhdlne dwizxpn dng `iven d‰awde xecn mdl zeidn.leafl le`yd mdl `diy ie`xd on didy df lkn d`xp xy`le`yd ly eini jxe` z` s`y `l` .igvpe reaw xecnl epiidcxg` yper mdl `ivnn d‰awd mpdibd dlky ixg`e ,migtwn mdmypery dn oaen d`xp f‰ktle---.mdixeqii ewqti `ly ick,leafa mdici ehyty dna `weec ielz `ed dfd zkd ly igvpd.d‰awd ly igvpd execn `edy w‰ndia oaxgl enxby epiidccvn la` .dcn cbpk dcn ,igvp `ed myper df llba `weecymiyl xyt` did ,zelecb zexiar ody t‰r` ,eyry zexiard x`y

.oade .myperl uw

{i:hq}** ‡ebe ipzlk` jzia z`pw ik :i‰yxite .zbdpy dagd e`xia e`pwzpe miiw jzia cera epa .e`pwzd ef d`pwy df oeyln rnyn

lr xacn xenfnd lky d`xp oke .ziad oaxg xg`l zene`d`ed oke ‡` weqta w‰cx yxit oke .mzelba l`xyi ly mdizexvdagd lr miieb eybx dnl a‰v k‰`e .y‰r fh weqt cec zcevnaz` eaixgd xak mdy ixg` miiw ezia cera d‰awd epa bdpy{a:`i} zldwa y‰n t‰r x`al d`xpe---.dppi` dag dze`e ziad

ux`d lr drx didi dn rcz `l ik dpenyl mbe drayl wlg ozd‰ca} i‰yxite . :{c‰`a ‡eke rcz `l ikgqt ini zray ly xeav zepaxw drayl wlg oz xg` xac

bgd ini zpeny ly dpenyl mbe:i‰yxit my ipyd xeaicae .`le ziad axgi m` bga minybd lr xfb dn zrci `l didi dn rcz `l ik `"c mipey`xd elireie cer eaixwz

zerx zexifb lhaie zepaxwd elireiezqtez eppnfa daygnd zxbiy dpde .eple ,odl jld slg xak w‰ndiaa epizea` eaixwdy zepaxwdyenk ,zepaxwd ipic cenil i‰r `l` zepaxwd zceara wlg oi`{‡iw zegpn ‡qn ‡r} ‡eke z`hg zxeza wqerd lk l‰fg exn`y

Š zpigaa dlitz i‰r e`epzty mixt dnlypeyexit t‰r b:ci ryed} ‰‡nba my i‰yxit y‰re ‰et `nei ‡qna l‰fg227x`ean mle` .{

.227yexitk `le eheytk yxity d`xp ryeda `xwnd lr eyexita mle`

270

Page 279: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ini ‡ge gqtd ini ‡fa eaixwdy zepaxwdy l‰pd i‰yx ixacarnyne .zerx zexifb lhal meid epl zeliren ocer ixd bgddlitz e` cenil ly dyrn mey dfl jixv oi`y l‰f eixacn

epcvn228dagd lr zene`d epa e`pwzp df meyny d`xpe---..ziad z` eaixgd mnvr mdy ixg` s` w‰ndiaa d‰awd epl d`xdyeff `l zepaxwd ly zeikfd oze`e dag dze` l‰pd itl ixdy

.r‰ve .zexecl dzide dzryl dzid dpey`x dage onewnn

** {`i:hq}'ebe Dl ¨ §b iytpÎl` da §xw{dl`b d"c} i"yxite .dze` l`bi"yx l"nw i`n oiadl jixve .229dler didy d`xpe .

" yxtl zrcd lrDl ¨ §br"a`x `iany enke ,"dly dle`b" enk "z` iytp l` axw" weqtd yexit didi f"tle ,dyn iax mya

" didie ,"dly dle`bdda §xwdidi ely lrtpde `vei lret ""Dl ¨ §bl` d"awd a ¥xw §i¤y cal zg` dywa `ed df iehia lke ,"

yexitn iwet`l `a i"yxe .{r"a`xa ahid 'r} dzle`b z` ytpd" yxtn i"yxe .dfDl ¨ §byxtne ."!dze` le`b" ieev oeyla "

"da §xw.eytp l` axwziy d"awdn ywany epiidc ,cner lretk "

.`xnbd.228dxezd lr cner mlerd mixac ‡b lrŠ {a dpyn ` wxt} zea` iwxt ‡re

epiid ‰cner mlerdŠ opzc `de .‰micqg zelinb lre dceard lreepiid ‰dcearŠe .h‰ieze a‰rx y‰r ,dl`d mixacd liaya `xap mlerdy{dceard lre d‰c} h‰iez y‰re .a‰rxd my yxity enk ,zepaxwd zcearxninl `ki` i`n axgyn la` miiw ycwnd ziay onfa gpiz z‰`eŠ :l‰fe`l dpde .‰‡eke {mlerd} `xap miiw w‰ndiay onfd dtvy liayay l‰ionfa eaixwiy zepaxwd liaya dligzn mlerd `xapy `ed xac seq{cner mlerd d‰c g‰i dpyn} oldl h‰iezd azk ixdy ,miiw w‰ndiaymby `l` ,mlerd `xap mliayay xac seq `l ‡a dpynay mixac ‡b mze`y`diyl daq mde li`edcŠ :my l‰fe .miiwzdl jiynn mlerd mliaya.‰‡eke `xap `edy xg` miiwziyl daq eidiy y‰k did `ly xg` `xaponfa eaixwiy zepaxwd liaya `xap mlerdy h‰iezd yxit xaky oeike,f`ny zepaxwd oze` zekfa miiwzn mlerd meid mby `vnp ,ycwndd`xp df oiprl jnq cere .w‰ece epcvn dyrn mey dfa oi`y t‰r`edy` gkyzdˆ...‡ipgky ‡ce ‡c ipafr oeiv xn`zeˆŠ :‰al zekxa ‡qnniptl zaxwdy mingx ixhte mili` zeler gky` melk d‰awd xn` ‡dler

.d‰yr ,‰xacna.229 .27 dxrd qcxt zxecdn o`k d`x

271

Page 280: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.eizexvn eytp z` l`bi d"awdy ,ywan `ed zxg` dywa cere .r"ve

** aei` **

{bi-ai:fh}**jtyi lengi `le izeilk glti...ipxtxtie iziid ely‡ebe i ¦zx ¥x §n ux`l . {izxxn d‰c} i‰yxiteily dxnezpeek d`xp .Š yexit oi`yi ¦zx ¥x §n‰ Š eyexit `l` ,zhyten zexixndxn`idy ‰

,mc`-oa ly egex-avn lr ritynd sebd zeinipta lfepd xnegmipencwd zrici itk230l‰f exn`y dn t‰r ahid oaen oiprde .

al zevrei zeilk opax epzŠ {a-` `q} zekxa ‡qn `xnba qrek cak...oianezgipne dth ea zwxef dxni‰yxite .‰‡eke

:{dth ea zwxef d‰c}qrkd on ezgipne dxnope`zd df lry d`xpe .Š ik aei`iziid elyz` qxdy cr mixeqii ohyd ilr `iad la` ,‰

Š z` s`e ,qerke aevr izx`ype ,izeely lkily dxn,ux`l jty ‰dlert ixdy ,ipnn egipdle iqrk z` jkyl iteba gk oi` okle.r‰ve .ia dppi`e ux`l dktyp `ide ,dxnd ly dciwtz `id ef

{igk}**'ebe W¥A ¦g zFxd §p i ¦k §A ¦n :i"yxit .eidy l`xyi ly mziika iptn yaig ,dzyp dn xn`l oikeaowize "mdl yagie" .rlqd on min ixdp mdl `xwie}

{bi:g" opinbxznoedl oiwz`e" .xac lr ltep "oewz" oeyl dpdeze` `iany inleb xac lr e` ,ecnr lr exifgny xaypymin z`vedk zycegn zten lr dxe`kl ltep epi` la` .ezenlylmixac dxyr {e:d zea` iwxt} l"f exn` xak mle` .rlqd ony"re} x`ad it `ed mdn cg`e .zeynyd oia zay axra e`xaprlqd on min z`vedy `vnp .{i"yxl qgeind 'itae a"rxaini zyyn rlqa rahed xaky rahl dnlyde oewizk "`l` epi`"

.ziy`xa

.230Š {dk:k} onwl y‰n deeydmin` eilr jldi FzxŸ «x §O ¦n wxaemyy ,‰ :{ezxexnn d‰c} i‰yxit wyp ly ezni`n.

272

Page 281: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{i:l}**wŸx ekŸyg `l iptne ipn ewgx ipearzd‰c} i‰yxite . :{‡eke ipearz‡eke ilrn miwgxzn eide il` zybn mi`xi eidy mze` ipearz.

:{wŸx ekyg `l d‰cae}wewxl onvr erpni ,ekygiy iceakl oiyyeg oi`e iptl oiwwexyiiptl231rbet lecb mc` zegkepa wxdy df yexitn x`ean .

d‰dbda d`aed ,l‰f mgexi ‡x zrck i‰yxl l‰q `le .eceakaepi` eax ipta wxde ,wexl `ed qep`y h‰k ‡rq a‰nx c‰eiajezn i‰yx zhiy wiicy f‰n w‰q j‰ya y‰re .dzin aiig`ed aei`a l‰pd i‰yxit dpde .‡hv oiaexir ‡qnl eyexit

.df lka ahid ‡r .j‰yd ixacl on`p xewn

** mixiyd - xiy **

{`:`}**dnlyl xy` mixiyd xiy :i‰yxite .dnly lk epizeax epy mixiyd lk lr `edy xiy ely melydy jln ycw mixiyd xiya mixen`dd‰awdl xn`p xy`

l`xyi zqpk enre ezcr z`n‡eke iepik `ed ‰dnlyŠ myy eyexit itl .xkfp epi` xiyd xagn ly eny ixd ,jlnd dnly `le d‰awd ly

Š xn`p df xiyy i‰yxl dil `pn wcwcl yi k‰`e .weqtaz`nl`xyi zqpk enre ezcrlk jynda eiyexitn gken df xac ik s`e .‰

weqta xewn el oi` m` o`k exikfdl el did `l n‰n ,xtqddid `l ,weqta xkfp xagnd my did eli`y d`xpy `l` .dfd

zrcle ytgl gxkdmixacd exn`p in l`mc` yi ixdy ,jk azeky e` ,xiy ly oepbqa envr oial epia mixac azekyxacn weqtdy `zyd la` .extqa epiiriy eixg` mi`ad lkl

Š xiyd ,lrtp oeyla xy`xn`pd‰awdl lawnd my zrici ixd ,‰ozepdy i‰yxit df lre .ozepd ly eny z` zrcl epze` zaiign

Š `ed xiyd z`l`xyi zqpk enre ezcr‰232dppi` dxe`kl ezii`xe .

.231eyxcn zian aei` xtqŠ dpyey .` ly ezxecdna `ed df weqt yexit lk .zevetpd zexecdn aexa `vnp epi` la` ,‰i‰yx ly

.232Š `ed df xiyy aezkd zrcedy l‰i e` `edy xiymixiyd lk lrzaiignd `id ‰Š epiidc exne` my z` ricedll`xyi zqpk enre ezcrwgvi x`a ‡q d`x .‰

in zrcl mc`d uetgi dpeyne dxf dlert lretdyŠ :{`i:ck} xen` zyxtam` oiae aehe dlern lrt `ed dfd xfd lrtd m` oia dfd lretd `ed

.d‰yr ,‰rxe dpebn lrt `ed

273

Page 282: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

meyn ile`e .l‰pk xtqd lka ze`xwnd jyndn `l` df `xwnnŠ `ed df xiyy yxit xakyd‰awdl xn`p xy` mixiyd lk lr `edy xiy,‰

ly eze`ivna dn-zbyd el yiy in i‰r df xiy xn`py `id `xaqlr `edy l‰i e` .l`xyi-zqpk enre ezcr `l` df oi`e ,d‰awd

{`k:bn} diryia y‰n jxcextqi izldz il izxvi ef mrd‰c} i‰yxite . :{il izxvi ef mrextqi izldz ornleciwtz `ed jky oeikne .

`xazqn ixd ,d‰awd ly eizeldz z` xtql dfd mrd ly ezilkzeŠ oexzi el yiy ,dfd xiydyd‰awdl xn`p xy` mixiyd lk lrŸexn` `l ,‰

.`weec ef mr `l`

:i"yxita {`:`}z`xi eleky miycw ycw mixiyd-xiye ycw miaezkd lkzekln ler leawe minyeeweqir xwir lky mipirl d`xp ixdy r"ve .

`ed xtqd lydad`di"yx azk oke .d"awde l`xyi-zqpk oiay :ezncwdadlra lr zwwezyn zeig zepnl` dxexv dy` oeyla ycwd gexa dfd xtq cqie

zxkfn dcec lr zwtxznzad`'eke eil` dixerp xyw df lkl oi` dxe`kle .oxn dpd---.l"pd eyexita i"yx xikfdy miny-z`xil zekiiyedfe .d`xide dad`d oipra ceqi epl cqi l"f wgvi-cgt lramykcŠ :'a ze` 'a xn`n ‰zayd meiaeŠ xryn ,xeviwa epeyl,zehytzd ly oeeika xnegd lr milretd zegek ,raha epivnyenk ;zeveekzd ly oeeika xnegd lr milretd zegek mznerleytpd lr `id zlret dad`d ik myd zceara ytpa epivn ok`id zlret d`xide ,miny ceakl dizegek zehytzd ly oeeika`ed dfe .miny ceakl dizegek zeveekzd ly oeeika ytpd lrmeyn epiidc ,dyr zevn meiw ly yxey `id dad`c o"anxd 'kyly zegek dpnn mikynp zehytzd ly lfna z`vnp ytpdy dryayly lfna z`vnp ytpdy dryay...d`xid dznerle ;‡dyre mewˆda hley `linne ,dkeza millkpe minvnhvn dizegek ,zeveekzdxzeia zighyd dqitzd dpde---.d"yr ,‰‡dyrz l`e ayˆ ly avndlka - ef dqitz itl xy` ,yperd-cgt `id miny-d`xi oipra`ed cgtny iptny .d"awdn gxeak dyrp mc`d - dzeighy swez`edy i"r lekiak epnn envr z` `iagn `ed d"awd ly eiyprnheyt df dpde .miyprd z` mexbl ogka xy` zexiard on yxet

274

Page 283: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

xexa ixdy .hlgda ef dqitz icin mi`iven l"f oxn ixacy zeveekzd ly drepz `id d`xidy l"f llin,miny ceakl`le

zx`eznd zighyd yperd-z`xi zqitzk ,yperd on envr zpbdllirl233iaxe ixenn izrnyy dn o`ka `iap xe`a xzile---.

.minec miyxy md "dii`x"e "d`xi" ly miyxydy `"hilyxikne d`exd mc`d xnelk .'c-zi©i ¦ §x `id 'c-z`xi ly dzligzyezeltye ezephw yibxn `ed cin d"awd ly ezE`xepe ezElcb z`'c ceakl xeg`l rzxpe ueekzn `ed ef dii`x jezne .envr lyiptn dgixa ly oevx jezn df oi`e .edxikne ed`ex `edyly epevx jk `axc` `l` ,l"pd yperd-` ¥x §i ly epevxk ,yperddidiy wx ,'zi eze`ivn z` yibxie xikiy izin`d minyd-` ¥x §iqpkiy oica epi` ezenk ipry eytpa yibxn dkky .zvw wegxnz` ze`xl `ed 'c z` ade`d ly epevxy myke .dnipt ycwd l`oevx ly mibeq ipyy `l` .'c z` `xid ly epevx jk ,ekln

zg` rahn ly miccv ipyk ,md cg`234mixiyd-xiy lk dpde---.l`xyi zqpk z`e cŸecl d"awd z` xxeynd liyndy lynd lr cqeinyie dad` yi ecaerde 'c oiay qgiay myk ik d`xpe .eziirxlyi .d`xi yie dad` yi eziirxe cŸec oiay qgia mb jk ,d`xi,iynn ote`a cŸecd l` axwzdl diirxd ly dpevxe dwyg lky drycŸec oia ‰dad`Š `xwpd edf .diirxe cŸec jxck ewyple ewagldrepz `edy ,d"awde caerd oia dad`d znbeck `ide .diirxef`e .df ote`a axwzdl dl xyt`-i`y dry yie .zehytzd ly

.233y"nk ,"dlda" `ed `xwnd oeyla zighyd yper-z`xil m¥ydy d`xp {b:g} zldwa'ebe jlz eiptn l ¥dA ¦Y l` :i"yxite ,eiptn gxaze jlzy xnel ldap idz l`

hily `ed mewn lkay my hily epi`y mewnl ..234{d:ek} a minid-ixaca dcedi jln difr lr aezky dna df lkl jnq yi

miwel`d Ÿegilvd ‡c z` Ÿeyxc iniae miwel`d zŸe`x ¦A oiand ...miwel` yxcl idie. :{miwel`d ze`xa oiand d‰c} i‰yxite.‡dn `xizpe `id daehy miwel` z`xia oiady

dii`x oeylk c‰ei ze` oexqga o`k daezk d`xid oipry ezrc ixdŠ weqtd seqe .{b‰alx yexite sqei ax mebxz y‰re} iniaeŸeyxc‡c z` ‰

`id d`v`ez daxc` `l` ,dgixa d`xid ly dz`vez oi`y giken .oade .dyixcd

275

Page 284: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

,eitei zii`xa bprzdl ,wegxn cŸeca lkzqdl dwyge dpevxdzr `l la` .cgia eidy mcw-ini ly zepexkfa ryrzydlcŸec oia ‰d`xiŠ `xwpd edf .ynn eil` axwzdl micec-zrdrepz `idy ,d"awde caerd oia d`xid znbeck `ide .diirxezhleyy z`fd dryd `id izne---.wegxn dii`xe zeveekzd lyi"yx epl x`izy dryd idef ?cŸecde diirxd oia "d`xi"

:ezncwdadlra lr zwwezyn zeig zepnl` dxexv dy` oeyla ycwd-gexa dfd xtq cqiexikfne dzxva el xv dcec s` dryt lr dcene eil` dixerp zad` zxkfn dcec lr zwtxznealn `l ik ricedl dfr dad`a dnr xywp mda xy` dilrt oexyke ditei iepe dixerp icqg

dil` aeyl cizr `ede dyi` `ede ezeg` `id cer ik oigeliy digeliy `le dprepiide .,ynn cŸecd l` axwzdl dl `"` diryt zngn xy` ,z`fd dryaywegxn zcnery ,d`xid z` zqteze dad`d z` dgipn `idaxwzdl dzr zrd `l la` .dizepexkfae dz`iixa dryrzyne`ed mixiyd-xiyy i"yx 'ky edf ik d`xpe .iynn ote`a

Š miycw-ycwminy z`xi elekyz`fk dry lr xacn elk-lk ixdy .‰.r"ve .diirxde cŸecd oia "d`xi" ly qgi hley da xy`

{h:`}** izirx jizinc drxt iakxa izqql . :i‰yxitezveawljriyedl drxt iakxa jz`xwl z`vl izepgn iztq`y daxd miqeq...izirx jizinc my

jzwrvn jizwzy xn`py {ci:ci zeny}‡eke ‡oeyixgz mz`eˆdfn rnyn zvw ..dpnn mze` wizyd d‰awd ixdy ,dievx dzid `l ef dlitzymy aizkc ,glya ‡ta dnewna `‰ebd x`iay dnn wiqdl xyt` oke

{i:ci}‡c l` l`xyi ipa ewrvie :i‰yxite .‡eke mzea` zepne` eytz.mdy miwicvd jxck miwrev eidy xnel oi`cŠ :`‰eba x`iae{ai weqt my} xnel eiykr mippelzn eid `dc dxv zra miwrevjky mzea` zepne` `edy `l` ‡mixvn z` cear epl aeh `ldˆeixg` cinz mc`d jynp mzea` bdpn `edy xace mzea` bdpn did

‰‡eke ezrce eal zpeeka dyer epi`y ab lr s`235mle`---..dievx dzid `l ef dlitzy xnel zrcd lr lawzn epi` zn`a.dirxd l` cecd igay jeza mixiyd-xiya `id zxkfp ixdy ,`cg

.235 .y‰r ,oexkfd xtqae `wp xnr ‡qa eixac oirk iz`vn ok

276

Page 285: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Š eiptl aizk ixdydrxt iakxa izqqlŠ i‰yx itl eyexity ,‰zveawl drxt iakxa jz`xwl z`vl izepgn iztq`y daxd miqeqjriyedleixg` aizke .‰

{`i-i weqt}zecwp mr jl dyrp adf ixez mifexga jx`ev mixŸza jiigl ee`psqkd236{ci:a} onwl aizk ixd ,cere .z` ipirinyd...rlqd iebga izpei 

‡ebe axr jlew ik jlew :{‡eke izpei d‰c} i‰yxite .dze` lr xn`p df`le mid iptn mdiptl qepl mewn oi`e mid lr mipeg mbiyde mdixg` drxt scxy dry

zerx zeig iptn zeptdl...z` inl jzlrt oexyk z` ji`xn z` ipi`xd d‰awd dl xn`dxv zra dpet :{jlew z` iprinyd d‰cae} . ‡c l` l`xyi ipa ewrviezeny}

exn`a ,ef dltz elltziy mdn ywia d‰awdy ixd .{i:ciŠaxr jlew ik jlew z` ipirinydxak dl`d mipiprl gztndy d`xpe---.‰

oipr ,‰elawe eniiwŠ qxhpew ,wgvi cgta l‰f oxn epl gztzepne` zqitz xac ly ezn`lyŠ :my epeyl xeviw dfe .hi`id zcgein ef dltz .ef dltz ly dzedn yexit `ed zea`dmz`e mkl mgli myd .dilr dwizy dxfbp xac ly eteqay ,dfadlrt `l ef dltzc rxtnl xacd xxaedc d`xp dxe`kl .oeyixgz.xwir lk ef dltzl zqgiizn dzid `l dreyid lkye .melkdzid ef dltz ly dzedny ,l‰fg ixac e`a ef dpadn iwet`ljxck o`ka dlrt `l dltzd mvr ,xnelk .zea` zepne` zqitzda didy `l` ;dly zeywae dly mipepgza zlret dltz lkyl`xyil mdl xn`pyk...l`xyi ly oiqgei xtq ielib ,ef dltzaxnel dpeekd dzid `l ,‡oeyixgz mz`eˆ seq mi zpkq zryalr dgkedd drited dwrvd jezny `l` ,dlhal dzid mkzwrvywnerd `ed dfe .dwrvl miwewf mz` oi` `linne ,mkqegi,xnelk .zea` zepne` zqitz dzid ef dwrvc minkg xn`naici lr ,dlrt z`f znrl la` .dltz jxc dlrt `l ef dwrvdltz ly `vnz ikid df ixd .da miqtez mz`y zepne`d xexia,‰dlitzl jxev o`k oi`y lertl `l` dliren dpi` dxwir lkyd‰awd ywia zn`a .oekp lr lkd `ai l‰f eixac itle---.d‰yr

Š ‡ky dna i‰yxity enk ,z`fd dlitzd z`jlew z` ipirinyd.‰

.236cecd ita i`pbe oeer zxkfd mey mixiyd-xiya z`vnp `ly ipnecnkzxrhvne dcenk dnvr lr dirxd ita `ed df oirk lk `l` ,dirxd zece`

.gkyze wec .diyrn lr

277

Page 286: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dlired n‰n ,`‰eb ixack ,mzrce mal lka elltzd `ly t‰r`eok` milltzndy dci-lr dlbzpy ielibd gka dlawzpe ef dlitzzepne`a miwifgne miqtez md ixde ,dnd miyecwd mdizea` ipa

Š mixiyd-xiya i‰yxity edfy d`xpe .mdizea` lyji`xn z` ipi`xd jzlrt oexyk z`dxv zra dpet z` inljxca dlitzd dlrty oeike .‰

mdl xn`e ,xzei elltziy jxev did `l xak ,z`fd zcgeindŠ d‰awdoeyixgz mz`eoia mixiyd-xiya gayl fnxp df xace .‰

Š y‰nk ,dirxd l` cecd igay x`yizirx jizincitl eyexity ,‰Š i‰yx‡oeyixgz mz`eˆ xn`py jzwrvn jizwzy`id dlecb dlrn ixdy .‰

llba dlwazpe dlired ald zpeek `la s` dxvw dlitzy ef .df lka oiire .milltznd ly mqegi

{i:a}**jl ikle izti izirx jl inew il xn`e icec dpri‰yxite . :{dpr d‰c} mlekl a` oipa dfe mx lew dwrv oeyle dipr oeyl{ci:fk mixac}

ˆ‡mield epre237 :{jl inew d‰cae} .ˆ ‡mixvn iprn mkz` dlr`zeny}Š xn`n cgiizpy dfa a‰ve .{fi:b...mkz` dlr`itl xn`py ‰

Š oeyla i‰yxmx lew dwrvokez dne ,el oipn df xac .‰my} df xn`n iptl aezky ,ze`xwna my oiieri mle`---?epiipr

{eh weqtiwel` ‡c l`xyi ipa l` xn`z dk dyn l` miwel` cer xn`ied`xp mkizea` iwel` ‡c mdl` zxn`e l`xyi ipwf z` ztq`e jl ...mkil` ipgly...mkizea`

mixvna mkl ieyrd z`e mkz` izcwt cwt xn`l ...il`xn`nd aizk k‰g`e .Š :l‰pdx À©nŸ «e ‡ebe izgde iprpkd ux` l` mixvn iprn mkz` dlr`.‰ zln dpde

Šx À©nŸ «emiwel` ixac md dl` lky lirl aizk xak ixdy ,a‰v ‰ {eh weqt} y‰nk‡ebe dyn l` miwel` cer xn`iexn`e xfg dnl k‰`e .

Šx À©nŸ «eip`Š eyexity ‰zixn`eŠ mbxzy qelwpe` y‰r mle` ?‰yxite mebxzd zeawra jldy r‰a`x y‰re .xar oeyla ‰izxn`edfe mkz` dlr`y mkizea`l izxn` xakeŠ (` :mipte` ipyajlr` ikp`ˆ mbe {ci:eh ziy`xa} ‡lecb yekxa e`vi ok ixg`eˆxfbzeˆ enk df zeidl dzr izxfbŠ (a .{c:en my} ‰‡dlr mbxn`ny `vnp r‰a`x iyexit ipyl dpde .{gk:ak aei`} ‰‡xne`

.237Š `xwc `tiqn ezgked l`xyi yi` lk l` exn`emx lew .‰

278

Page 287: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

yiy `l` ,dyn mze` rnyy miwel` ixac xetiq ‰mzqŠ epi` dfxikfn `ed df xn`n ixd ‡` yexitl .c`n wfg ybc df xn`n lr‡zi ezghad z` e` ,mixzad-oia zixaa mdxa`l d‰awd zghad z`

mixvnl ecxia awril238d‰awdy xne` df xn`n ‡a yexitle .lke .mixvn iprn i‰pa z` zelrdl zelbzd dze`a dxifb xfb

Š azke aezkd xfgy dnn gxken dfx À©nŸ «exzeink d`xpy mewna ‰xn`p df xn`ny mixiyd-xiya i‰yxity edfy d`xpe---.dxe`kl

Š oeylamx lew dwrv‰elew z` mixdŠ d‰awd df xn`nay epiidc ,‰z` `iveiy zea`l gihad xak `edy ‰mx lewaŠ dyn l` fixkdexn`n xkfp okle .jk zeyrl xfeb dzr `edy e` ,mixvnn mdipa

Š oeyl `edy ‰diiprŠ oeyla mixiyd-xiya dfmx lew dwrv .r‰ve ,‰

{`:c}**crlb xdn eylby mifrd xcrk jxry jznvl cran. :{c‰`a} i‰yxites` jizepkyne jizepgnl miptan `id ef jkl i‰pk dnicy `nbecde

my oal mbiydyk crlbd xdn zcxl eylby eipae awrik ilr oiaiag jiay miwixd .a‰vexdn ecxiy drya `weec eipae awril minecy dfd qeliwd ednonwl mb miwxd lr qeliw yi ixdy oiirl yi cere .crlb

{b:c} aizkc‡ebe jzwx oenxd gltk :{c‰`a} i‰yxite .eyxit `nbecdeoenxk zevn mi`ln jiay mipwix epizeaxoey`xd qeliw oia lcadd edne .

qeliwdy heyt d`xp dipyd z`fd dl`y lr dpde---.ipydemixqg i`ceeay t‰r`y .miwixd ly mdiyrn cvn `ed ‡b weqtay.oenxk zevna md mi`ln n‰n ,zenilyd ly daxd miccvn mdmvr cvn `l` ,miaehd mdiyrn cvn epi` ‡` weqtay qeliwd la`mya md mi`xwpy oeikny .eipae awri l` mzekiizyde mqegiidne---.mnvr eipae awrik d‰awd lr miaiag md ixd awri-ipad`xp ,crlbd on eylby drya `weec eipae awril mze` dnicyepilr micner xece xec lkayŠ :dcbdd-lra xn`y dn itl oiadl`vŠ :dii`x df lr `iane .‰mcin eplivn d‰awde epzelkl`l` xfb `l drxty epia` awril zeyrl inx`d oal ywa dn cnle`az-ik ‡ta i‰yxit ‡re} ‰lkd z` xwrl ywa oale mixkfd lr

.238 :{jlr` ikp`e d‰c} i‰yxit y‰regihadux`a xawp zeidl .

279

Page 288: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

dii`x `iad `l dnl wcwcl yi dpde .{ia` ca` inx` d‰c d:eki‰yxity enke} mdxa` z` sexyl cexnp yway dnn dfl mecwd ondne` mdxa` did `l dry dze`ay meyn d`xpe .{gk:`i gp ‡tmda epivn ,oaln ehlnpy drya eipae awri la` .cigi `l`eribd xak ixd n‰n ,mihayd lk eclep `l oiicry t‰r`y.‰l`xyiŠ e`xwp mbe ‰ziaŠ e`xwpy zenily-zpnl awri-ipa

{l:l} `vie ‡ta y‰nk ‰ziaŠ e`xwp ikp` mb dyr` izn dzreizial. {a:dl} glyie ‡tae l` awri xn`ieezia‡ebe y‰nk ‰l`xyiŠ e`xwp .

{f:cl} dpic dyrna glyie ‡ta dyr dlap ikl`xyiaawri za z` akyl ‡ebe.239n‰ne ,dypne mixt`e oinipa eclep mxha did df lke

epivny dnn d`xp dfl jnqe---.‰l`xyiŠ e`xwpe ‰ziaŠ e`xwply mzcila ixdy .dypne mixt` oinipa ly mzcil lv` yecigdf oa el didiy d‰awd z`n awri xyazpy epivn `l mihayd x`ywec .mya e`xwpye eclepy `l` mlka aezk oi`e .xg` e`xyazp mipexg`d mihay ‡b zcil lv` ,mle` .`vie ‡ta gkyze

{`i:dl} glyie ‡ta y‰nk .d‰awd z`n awriieb...miwel` el xn`iee`vi jivlgn miklne jnn eidi mieb ldweŠ zlny i‰yxite .iebzfnxn ‰

Š zlne ,oinipalmiebyecig mrhe .y‰r mixt`e dypnl zfnxn ‰,llka cre sqei cr mihayd lk eclepy oeikny meyn d`xp df.l‰pke ‰l`xyiŠe ‰ziaŠ e`xwiy zenily-zpnl eribd xak ixdepi` k‰g` cleiy in lky zrcd lr dlriy xyt` ixd oky oeikneoipnn ok`y dl` ly mzcila awri xyazp dfle .mihayd oipnaxece xec lkay dny xazqn d`xp dpde---.r‰ve .dnd mihaydly mzexyie mzewcv cvn df oi` ,mcin eplivn d‰awdmiwicv mpi`y xec yi dxe`kly ,xec lkay micigid-ueaiwmvra ielz xacdy `l` .mcin mlivn d‰awd k‰tr`e jk-lkmqegii mvr lr xenyl dkefy xec lky .mx`eze mqegiid‰awd df gkne df cvn ixd ,e`xwi l`xyi mya oiicry ,mx`eze

.239 {b:en} diryi d`xeoha ipn miq ªnrd l`xyi zia zix`y lke awri zia il` erny‡ebe . :{‡eke miqenrd d‰c} i‰yxitelr mkz` izqnr inx`d oal ziaa mzclep f`n

‡eke xece xec lka m‰ekr mkilr ecnr f`n ik izerexfoal mdilr cnry onfay ixd .Š mya mipekn eid xak mcinydlawri ziaŠ myae ‰l`xyi zia .‰

280

Page 289: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ezrvd z` dcbdd-lra giked okly d`xpe---.mdi`peyn mlivn,cigi `l` epi` mdxa` ixdy .mdxa`n `le `weec eipae awrin`l` ,eipa-ipan lylzydl dne`d dcizry cvn lvip `l ile`eawrin la` .dii`x epnn oi`e .zihxtd ezexyie ezewcv cvni‰yxity enke} miwicv eid mleky t‰r`y .dii`x yi eipae‰ziaŠ ly dlvd dzid mzlvd n‰n {oexkfl d‰c ai:gk devz ‡tal`xyi-zia z` livn d‰awdy dii`x mdn yi okle .‰l`xyiŠ lyeoniqe `nbec `id eipae awri ly mzlvde .mdi`pey icindf dpde---.l`xyi-zia z` livdl d‰awd ly ekxc jky zexeclmlivn d‰awdy drya l`xyil zrcep dxizi daigy i`ceeef dxizi daig mdl zrcep `le .`cixb mqegii gkn mdi`peyn.lirl x`eanke crlb xdn eipae awri eylby dry dze` cr

Š ,mixiyd xiya miwxd eqlwzpy qeliwd edfy d`xpemifrd xcrkcrlb xdn eylby :i‰yxite .‰‡eke crlbd xdn zcxl eylby eipae awrik.

,e`xwi awri-ipa mya oiicr n‰n ,md miwixy t‰r` xnelk.mcin eplivn d‰awdy dcbda dnqxtzpy dghad dze`l miie`xedrya eipae awri lv` dpey`xl dniiwzp dghad dze`y oeikedaig dfae .dl`d miwixd mdl minec ixd ,crlb-xdn eylby

.r‰ve .mdl zrcep dxizi {bi:c}** ‡ebe mipenx qcxtk jigly. :i‰yxite ux` diexw dyai

cinz dzewydl jixve oiglyd zia...qcxtk aeh lk oi`ln od ixd jigly ,yai qliw o`ke my lr dfe mipenxl`xyiay miphwmipenx qcxtk miaeh miyrn miaihxn d`xp .

dtie .zeevn libn mizegtd ,mipya miphwd md dl`d miphwdymd s` ,cinz min z`wydl jixvd oiglyd-zial milynp md.zx`tzl elcbiy cr xqende dxezd-inn `aeh d`wyd mikixv

{eh weqt} jynda aizk ,mle`‡ebe miig min x`a mipb oirn:i‰yxite .zepay xdeh zeliah my lr `nbecde oze` dwynd oirnk oqlwne ‡jiglyˆ lr aqen df lk

zelaeh l`xyimipya zephwd zepaa jiiy df oi` dxe`kle .240.

.240i‰yxite ,‰oihega ze`vei zephw zepadŠ ‡dq zay ‡qna epipy ,mle` :{‡eke zepad d‰c}mdipf` zeawpny...oiheg oipzepe...mdipf` enzqi `ly mdipf`a.

:{elit`e d‰cae}oiyxtn yie .`ed ie`yn `le ikda `gxe` `ed iep hiykz e`lc ab lr s`c

281

Page 290: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Š mb k‰`emiphwmiphw mpi` dxe`kl lirl i‰yx mxikfdy ‰`l` mipya miphw mpi` dl`d miphwdy d`xp df gkne .mipyazcnl ycwd-zcear mzcear dribd `ly t‰r`y .dbixcna miphw

Š md ixd n‰n ,zenilydmipenx qcxtk miaeh miyrn miaihxnmilynpe .‰ {eh-bi miweqt} miaezkd jynday miaehd mixacd lkl mdixt

oenpwe dpw mekxke cxp micxp mr mixtk micbnd`wyd gka mdl `a df lke .`l`---.xqende dxezd-ina minlyd minkgd mze` miwyny zicinz,mzbixcna mizegtd i‰pal qeliw epivn xak ixdy wcwcl yiy

{b:c} aezky enk‡ebe jzwx oenxd gltkjzwx d‰c} i‰yxite . :{c‰dqaoenxk zevn mi`ln jiay mipwix epizeax eyxit `nbecded`xpy `l` .

k `l` epi` mqeliw lke ,ynn miw ¥xa xaecn myyglt,oenx wx `edyivgd`xp o`ke .l‰pd xeaica i‰yxity enk oenx

.zenlyd zlrnl eribd `ly `l` ,miw ¥x mpi`y miyp`a xaecnyk mqeliw lecb okleqcxtdaxde mivr daxd ea yiy mipenx

.r‰ve .zexit

{ai:d}** lr zeayi alga zevgx min iwit` lr mipeik eipir z`lnŠ aezky dn yxity {eh weqt lr} i‰yxit ‡re .mipeik eipir

min iwit` lr (` .xeviwa mwizrdl ippde ,mipte` dylya ‰mipeik eipir jk mdizeaex` l` zetev eipiry{d‰awd ly}myy zeyxcn izae zeiqpk iza lr

minl mileynd dxezd i`ven (a .xi`dl mipir mpzep d‰awdy minkg icinlz `‰cmlerl...mkg ipelt ly eyxcnn mikled md jk mlke` ywal jaeyl jaeyn miccepd mipeik

dxez inrh ywal mkg ipelt ly eyxcn zial {min iwit` lr d‰cae} .iza lrdxez ly min i`ven mdy zeyxcn (b .dxez ly zeiyxt eipip¦r eipir `‰c

zeklde...‡eke zeyxcn izaa min iwit` lr ozkilda mi`p mdy mipeikile`e .

`lc zephw la` dliah eda `gikyc meyn mzd oiwxt yixa dlecbl opixq`c dxry oda zrlewy oihegzexdh meyn rbn z`nehl dliah zekixv inp zephwc `cg dfn oebd oey`x oeyle .ixy dliah eda `giky

eda zegiky inp zecp s`e `ipzck {‡al dcp}dn`l mcew deliahde didy dyrnl‰qc ixd .ceqi lr dxifb minkg exfbiy ick cr zephw zepaa `giky zEcpy i‰yxlo`k i‰yxity dn k‰`e .`xnba ahid y‰r ,oze` liahdl aeigd

Š zece` xaecny mixiyd-xiyal`xyiay miphwmiphwl dpeekd zn`ay l‰i ‰Š oipr s`e ,mipyazelaeh l`xyi zepay xdeh zeliahly df qeliw llka `ed ‰

.w‰ece .zelaeh zephw zepa s`y ,miphwd

282

Page 291: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

el dyw did ‡` yexit lry meyn miyexit dylyl i‰yx jxvedy ody `l` ,mipeik onvr miipird oi` df yexit itlyzetev

daezk dzid el`k yxtle wegcl mikixve ,mipei ly mdipirkmd minkgd-icinlzy ipy yexit yxit okl .‰zetevŠ zln weqtayxcn-zian miccepy mipeik mnvr mde miipirk mileynixdy dyw ‡a yexit lry `l` .dxez inrh ywal yxcn-zial

Š aezklrmin iwit` Š aezkl el did `nbecd itle ,‰l`iwit` yxcn-zian mikled mdy ‰minl`yexit yxit okl .yxcn-zia

Š mipeik mi`p md dxezd ipiipry ‡blrzeyxcn izaa min iwit` ,‰Š zln `gip df yexit itlylrzeywdl yi ‡b yexit lry `l` .‰

‡` yexitl mb jxved okle ,‰oirŠ oeylk ‰oiprŠ oeyl oi`yi‰yxit xak ixdy oiirl yi ‡a yexit lr dpde---.r‰ve .‡aemd {fh-i} dl`d miweqtd lky {icec df d‰c} fh weqt lr

Šd‰awd itlk `nbecoke ,cecd l` diirxd igayn mdy epiidc ,‰`l` .dl`d miweqtd lkay `nbecd z` yxity dn lka `vnz

Š yxtzny ,df yexitaymipeik eipirminkg-icinlzl `nbec `ed ‰yxite ezhiyn i‰yx bxgy d`xp ,yxcn-zial yxcn-zian miccepyminkg-icinlz da yiy ,diirxd l` cecd igayn cg`k weqtd z`,jtidl d`xp zn`dy `l` .dxez inrh ywal mnvr z` migixhnyeznkgn wlg `edy ,diirxd z`n d‰awd ly eqeliw `ed jkyxn`i l`e .dxezd izlc lr micweyd minkg enra lzye ei`xilmde ,epl miliren md daxd `l` ,opax ol epd` i`n mc`

:i‰yx ly epeyl d`xp jke .d‰awd z`n epzx`tzminkg icinlzmpzep d‰awdymlerl xi`dl mipir lre ,l`xyi l` d‰awd zpzn mdy ixd .

Š zxne`e cecd z` diirxd zqlwn ef dpznmipeik eipir.r‰ve .‰

**** zex

** {`:`}'ebe mihtyd hty inia idie :i"yxite .jln jeln iptl mihtey ici lr miqpxtzn zexecd eidy le`yfrea df ova` epizeax exn`y did ova` iniae.

e`ian i"yxy `l` .frea `ed ova`y xkf df `xwna oi` dxe`kl" zpeeky eyexit z` wfglmihtyd hty iniamihteyd ztewz `id "

283

Page 292: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ehtyy xecl dpeekdy xn`c o`nk `lce ,mihtey xtqa zxteqndhewli 'r} mihteyd ztewz inia `weec e`le mdipiic z`frea `ed ova`y exn` l"fgy oeikny .{e"vwz fnx zex ipernyizexrd 're} mihteyd ztewza zn`a rxi` df xetiqy jgxk-lr

.{a:g jzelrda 'te ,i:gk devz 'te ,l:dk dnexz 't

{d:a}** z`fd dxrpd inl mixvewd lr avpd exrpl fra xn`ie. :i‰yxitemilay izy da d`x dnkge zeripv ixac `l` miypa le`yl frea ly ekxc ike

dgyz `ly ick ayein zeakeye cnern zecner zhwln dzide dhwl dpi` dyly dhwl..diti iptn zex lr frea l`y ile`y orhe cinlz il ywrzd mrtiazek erpnp `l zn`a ixd .z`f zl`y dnkgn `l ,el izxn`

z`f dcaery mewna miyp ly oiiti xikfdln j‰pzdzigxkd xetiqd zpadl.xzq` lye dxy ly diti hewpp `nbecle .

{`i:ai jl-jl ‡t} dxya aizk dy` ik izrci `p dpdd`xn ztiz` .mdxa` yyg df llbay ,xetiqd zpadl igxkd df xacy meyn `ede{f:a} xzq`a aizke .ebxdi eze`e dxy z` miixvnd egwiy

dxrpded`xn zaehe x`z ztillbay ,xetiqd zpadl igxkd df mbe .miypd x`y lk jezn da xgae yexeeyg` ipira og d`vn df241.

miyp ly oiiti exikfd j‰pzd iazeky zenewn x`ya ifg wetezpadl gztn `ed iteidy `vnze {‡cke ray-zaae lgxa enk}lka xkfp `l zex zlibna o`k mle` .edexikfd okle xetiqdditei llba `ly ze`d jl dfy d`xpe .zex ly diti z` dlibnd

Š frea l`yz`fd dxrpd inlazek rpnp did `l ,did ok eli`y ,‰exikfdl dlibnd242iptn frea da l`yy yxtl i‰yx gxkede .

.241Š weqt eze`a aezky oiprd zpadl igxkd dfy l‰i cereel ikcxn dgwlzal :i‰yxite ,‰dy`l zial eyxit epizeax .izexrd y‰re ..242{b:a} ‡dxwn xwieˆŠ :{c,c dax zex} yxcna `vnpy dnn zeywdl oi`

zrck qtz `l i‰yx ixdy ,`cg .‰ixw wixn dze` d`exd lk opgei x‰`Š oeyly yxcnddxwn xwie {dxwn xwie} :epeyl jk ixdy ,ixw ‡l `ed ‰`al

freal xy` dcyd zwlgaixacy d`xp ,efn dlecbe .‰zEixwnŠ oeyl epiidc ,dcaerd lr wleg i‰yxy xazqn `l ixdy .l‰pd epixacl reiq md yxcndel did dnke dnk zg` lr k‰`e .yxcnd zrck d`xn-zti dzid zexy

z`f dcaer xikfdl dlibnd-azeklly ezl`yl daqd dzid `id zn`a m`

284

Page 293: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ceqi el yi df xace .milayd z` dzhiwla dznkge dzeripv {b weqt} dipin lirl aizk ixdy ,miaezkd hytahwlze `eaze jlze

‡ebe mixvwd ixg` dcyada l`y dzhiwl ote` llbay rnyn ixd . .frea

**dki`**

:i‰yxit {`:`}** azk dinxizepiw xtqlr miwiedi sxy xy` dlbnd `id ‡eke y`d lr xy` g`dŠ my .zepiw xtqdki` zlibna aezk epi` ‰

wxt y‰r} miwiedi lr xetiqa dinxi ‡qa epi` mbe ,epiciay,ediy`i gvx lr xetiqa minid ixaca `ed exewny `l` .{el

{dk:dl a i‰dc} my aezky zexyde mixyd lk exn`ie ediy`i lr edinxi opewiezepiwd lr miaezk mpde l`xyi lr wgl mepzie...mdizepiwad‰ca} i‰yxite .

:{zepiwd lr miaezk mpdezepiwd xtq lrŠ z`e .zepiwd xtqdfd ‰ :{adf mrei dki` d‰c `:c} dki`l eyexita ddfn i‰yxef dpiw

xaig dnre ‡zepiwd xtq lr daezk `id `ldˆ minid ixaca xn`py enk ediy`i lr dxn`poeiv ipa x`y z` dpiwd jeza`xwna dpekn epiciay dki` zlibny ixd .

Š mya i‰yx itae ,‰zepiwdŠ myazepiwd xtqlr izexrd ‡re} ‰.{b-a:el dinxi

{b:`}** 'ebe dcar axne iprn dcedi dzlbyxtn mebxzd ." mebxz .zelbd zaiq z` dlbn dfd weqtdyiprneedc lr" :"

" mebxze ,"olnx`e oinzi oiprndcar axneze`ibq lre" :"`le oedl epacf`c l`xyi ipa oedeg`a oigltn eedc `pglet

"l`xyi zirxfn eedc oedzdn`e oedicarl `zexig exw243mle` ..elby zra i"pa avn z` x`zn weqtdy yxtne ,dfa o`in i"yx

"iprn :yxit " iper zngn",{iper "jezn" enk dpeekd d`xpe}axnedcar :yxit "micyk dilr eciakdyyexita o`in i"yxy d`xpe .

y`xa yxity enk "zepiwd xtq" `ed xtqd m¥yy meyn mebxzd

frea,ze`xwnd ly mheyta dxkfp `l z`f dcaer i‰yx zrcly oeikne . .w‰ece .frea l`y z`f llba `ly gxken ixd

.243 .cl wxt edinxi 'r

285

Page 294: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

:{`:`} eyexit'eke zepiw xtq azk dinxi`l dpi` dpiw ly dxwire .`l` .e`ai `ly miyprd lr dgkez `le ,exary mi`hgd lr xqen`l okle .oaxge oca` lr zelia`e dgp`e oebi `id dxwirzaiq z` hxtiy {ezpiw zligza hxta} opewnl ze`pdfd xtqdy {`:`} lirl i"yxity dna a"v f"tly `l`---.dxvd

"y`d lr xy` g`d lr miwiedi sxy xy` dlbnd `id`id z`fy epiidc ,"dnk did `edd dyrnd ixdy .e"l wxt dinxia zxkfpd dlibndlr dxdf`e dgkeze xard lr xqen k"`e ,oaxgd iptl mipyixdy ,dxe`kl `kiiy `l xard lr dpiw la` ,xity ikiiy cizrddzxeve cegl z`f dlibn zilkzy d`xpy `l` .did mxh oaxgd

.cegldzilkz.eyprii eaeyi `l m`y cizrd lr xidfdl `id la`dzxeveppewi ji` cizrd z` d`x dinxiy ,dpiw `id

zpzep dpi` dpiwd zxeve .zelbde ziad oaxg lr eppe`zie.`id dbez zrad dlek `l` ,dxvl zenxebd zeaiqd hexitl mewn`hg mey yxetn `vnz `le hrnk ,dlibnd lka gkyze wece

miieqn244 .l"pd mrhdn `edy d`xpe .

** zldw **

{ek:a}** miwel`d iptl aehl zzl qepkle seq`l oipr ozp `hegle‡ebe :{‡eke `hegle d‰c} i‰yxite .aehl zzle qepkle seq`l db`ce bdpn

‡eke miwl`d iptloeyln wzrd `l` mpi` dfa i‰yx ixac aex dpd .Š zln (` .mixac ‡bn ueg ,`xwndbdpnzlnl eyexit `edy ‰

Šoipr ‰(a .dxrd dfa oi` k‰`e .y‰r bi:` lirl ezhiykŠ zln siqeddb`c`xwnd oeyl lr ‰245xeaigd e‰`e siqed (b .

Š zlnlzzleprinyd i‰yxy d`xpe .`xwna ok `vnp `ly dn ,‰cg` xaca `ed `hegd ly elxeb-©rŸxy epzrc lr dlri `ly dfa

.244 {k:a} y"n`iape odk ip-c` ycwna bxdi m`daiq xeza my xkfp `ly d`xp ,:dipin lirl y"nl zihxt daiq xeza `l` ,zelbde oaxgd zellkl zillk

migetih illr mixt miyp dplk`z m` .i"yx y"r ,.245Š zln iptl xeaigd e‰`e yi m` ze`qxib itelig dfa izi`xdb`c,‰

.dpin `wtp dfa oi` dxe`kle

286

Page 295: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Š ul`ii el yiy dny calamiwel`d iptl aehl zzlmizyy `l` .‰dz`Ÿeaz zerx yiy `id dpey`xde ,dlrnl xen`d `id zipyd .el

Š lnry dna xrve db`c elqepkle seq`ldqpkdde dtiq`d mvry ,‰,zg`d .mikxc izya df xac giked i‰yxy d`xpe .el `ed xrv`l ,mixg`l ozip epenny dfa did `hegd ly epexqg lk eli`y

Š xikfdl aezkd jixv didqepkle seq`ldgked d`xpy ,zipyde .‰Š zln ixdy ,`xwnd inrhnqepkle`edy ‰iriaxŠ mrha znrhen ‰

Š zlnn zcxtp `id dfae ,miwiqtnd minrhd onzzl.dixg`ly ‰`hegdy cg`d ,mipipr ipy o`k yiy zxeqnd-ilra exed dfae

Š elnr z` zzl eteqy ipyde ,xrva qpeke sqe`miwel`d iptl aehl.‰Š zln ztqeda i‰yx eprinyd df lkedb`ce‰`e ztqedae ‰

Š zlnl xeaigdzzl .‰

{`:f}**ecled mein zend meie aeh onyn my aehi‰yxite . :{‡eke my aeh d‰c}mein myd aeh zend meiae aeh onyn aeh my mc`l dti

ecleddlere sv `ede min ekezl ozep dz` onydy oiwyn x`yn xzei onyl aeh my ywed jklmirlea mde min okezl ozep dz` oiwyn x`y la` xkipe .‡eke dl` eixacn d`xpde

" mc` ly aehd-my mby eyexit jynda eixacn mbexkipe dlere sv‰xzei zexg` zelrn cer aeh-myl yiy `l` ,aeh ony znbeck

aeh onyn .`ed miwynd aihl izin`d ogandy `vnpe.mze` relal egka yiy mdl cbpznk `edy mind cbpk mzcinr-gkaihl izin`d ogandy ,lynpd `ed ok lynd oirky d`xpednd `ld ,el micbpznd cbpk ezcinr-gk `ed mc` ly aehd-myzepeiqp lly lke eilr mibirlnd iptn ezyeae xvid iiezit{ecled mein zend meie d‰c} i‰yxita onwl ‡re---.miigdzenlya mdly aehd-my xkip `ly mc`-ipa ly ze`nbec `iany

:l‰fe .mzen meia `l`x`ad dwlzqp dzn `id dn oircei lkd oi` mixn dclepona dyn oke opr cenra oxd` okezn`a oxd`e mixn `nlya wcwcl yie .

{a:a zeny} aizk ixd dyna la` .mcled meia mzaig drcep `l oa clze dy`d xdzeaeh ik ezŸ `xze‡ebe :{`ed aeh ik d‰c} i‰yxite .

dxe` elek ziad `lnzp clepykmr `zgn `cga dyn dfa llkp ji` k‰`e .ezaig drcep `l dyn cled meiay l‰i zehiytae ?oxd`e mixn

287

Page 296: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

la` .dxe` `lnzp ziady e`xe ziaa my eidy mze`l `l`ondy rcep f`y ezen mei cr miaxl mqxtzp `l ely aehd-myit lr `ed dfa daeyzd xwiry d`xp mle`---.ezekfa cximc` ly aehd-mya ogand xwiry ,i‰yx ixac xaqda lirl x`eanddid xyt`y t‰r` ,dyna okle .micbpznd cbpk ezcinr-gka `edlya `l z`f lka ,ecled meia ezyecw mverae ezlecba xikdljezn `idd dxe`l dkf `l ixdy ,ely aehd-my xwir did jkwqtyk ,ezen meiay `l` .micbpznd cbpk dcinrd ly zelinrdjynay t‰r`e .ezekfa `l` ond cxi `l mipyd lkay rcep ,ondipin lk cbpk cnre zepeiqp ipin lka dyn cnr mipydmixn zxiht ixg` didy daixn-in oeiqp s` mllkae} zeiecbpzdxweaa xweaa ond cxi z`f lka {`:k zwg ‡ta gkeny enkeiptl jld enyy ,ely aehd-myl izin` ogan did f`e .ezekfa

.zeiecbpzdd lke zepeiqpd lk zexnl eaeha miiwzpe246

:‡eke ony aeh d‰c i‰yxita {my}**oeniq iaxa dcedi iax xn`

eqpkp aeh ony ilra epivnmiigd mewnldgynd onya egynpy edia`e acp mde mitexy e`vie ‡ekemya dpEkn {miycwd-ycw zia t‰kr e`} w‰ndiay ixd .Šmiigd mewn‡t izexrda izx`iay dn t‰r zvw oaei oiprde .‰

.d‰yr ,{h:ek} dnexz

{fi:h}**miliqka lyen zwrfn mirnyp zgpa minkg ixac. :i"yxitzene` ikln dnke l`xyi lr milaewn eizexifb oiicre mipy dnk df xhtp dyn

oiniiwzn mdixac oi`e l`xyi lr zexifb oixfebl"f i"yx c"tl `vnp .miiwzdl dvrd idefy l"i ile`e .a"ve l`xyi md miliqkdy

.246dyn clepŠ :yxcnd oeyl dfe ,c:f dax zldwa i‰yx ixac xewn ‡r epiaxdixa ea yibxd `le‡ta i‰yxit lr yxcnd wlegy rnyne .‰eke

Š dyn cled meiay zenydxe` ziad `lnzpdheq ‡qn ‡nbn `ed my exewne} ‰xn`n oia dxizqk d`xpy dn ayiil jxev oi`y l‰i f‰tle .{d‰yr ‡aimi`xp n‰ny `l` .df lr df miwleg md zn`a ixdy ,‡nbd xn`nl yxcndlkn mixn`n hwll ekxcy ,i‰yx yexit zhiya mipekp lirlc mixacdoia s` dxizq da oi`e hrnky dcig`e zaleyn dhiya malyle l‰fx ixtq

.ycwd-iazk oia micxetne mixfetn miweqt-iyexit

288

Page 297: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

epi`y liqkk envr zeyrl ,milyend ly zeywd zexifb zexnl`edy `l` .zexifbd l` llk al mŸy epi`e `xiizn epi`e rney

{bk-ak:br} mildza y"n xcba cinz ip`e jnr iziid zenda rc` `le xra ip`e'ebe jnrxcba epiidc zrc-ilaa ezexifbe d"awd l` weac `edy .

zrcd on dlrnl247 .

.247 .e"n 't `"wl `ipz 'r

289

Page 298: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

** xzq` zlibn **

{ai:`}**‡ebe `eal izye dklnd o`nze :i‰yxite .exn` epizeaxoda dyere zenexr l`xyi zepa zhytn dzidy itl bxdze o`nzy ick zrxv da dgxty itl

dilr xfbp zaya dk`lnzaya dnexr hytzyoeikn dxe`kly w‰rve .d`xpe .dnexr dhytp `l dyrnl ixd jlnd xaca `al dp`inyz` dzyr izyey {‡ai dlibn} `xnba x`eand itl oiadl xyt`odipyŠy meyn ,miypd-ziaa `le `weec zeklnd-ziaa dly dzynd,mixabd de`xiy dzvx izye mby epiidc ,‰epekzp dxiar xacljlnd zevn z` mixyd dl exqn xy`ky d`xp f‰tle .`xnba y‰rxacl izye dzvxzp ixd ,mixyde minrd iptl d`xzze hytzydp`ine zrxevn `idy dnvra dxikd f` wxe .dicba z` dhytedicba zhytd f‰itly t‰r`e .dnexr dhytp zn`ay `vnpe .`al

Š lrtp oeyla i‰yx dazk n‰n ,dpevxl dzidh¥yR¦zy dilr xfbpydnexr`vnp ixd ,dzhytda dzvx `l seqaly oeikny meyn ,‰

.dgxk-lra dzidy rxtnl

{ai:`}**dxra eznge c`n jlnd svwie...`eal izye dklnd o`nzeea :{svwie d‰c} i‰yxite .i`pb ixac el dglyymzq yxit `ly dn .

d‰c} lirl i‰yxit xaky meyn d`xp ,`al dp`iny dn lr svwyutgi `ly `xazqn k‰`e .y‰r zrxv da dgxty {dklnd o`nzezngn dzi`xn dlwlwzp m` mixyd iptl dklnd d`xzzy jlndepiide ,jlnd svwy `id zxg` dA ¦q ¦n¤y jgxk-lr `l` .zrxvd`‰yxdnae ‰ai dlibn ahid ‡re .i`pb ixac dklnd el dglyy

.my

{f:a}**dgwl dn`e dia` zenae...xzq` `id dqcd z` on` idie ikcxnzal el :i‰yxite .dy`l zial eyxit epizeaxdninz-dxez ‡re .

.df yexitl gxkd azky dn {‡k ze`}248dnl wcwcl yi n‰ne

.248zaehe x`ez-zti dzidy aezkd xikfd dnl zal `l` dgwl `l m`y epiid

290

Page 299: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Š aizk zn`azaleyxity t‰r`y d`xpe .zial `id dpeekd m` ‰zial ikcxn dgwly `ed miipirl d`xpd dyrnd xwiry l‰fxdn t‰r epiidc .zal-dgiwl ly oipr mb o`k did n‰n ,dy`lminy myl dy` `yepd lkŠ {‡ai} dheq ‡qn `xnba l‰f exn`yikcxny ricedl aizkd `ae .‰dcli eli`k aezkd eilr dlrndgwle dcli el`k aizkd eilr dlrn okle ,miny-myl dy`l dgwl

{fh:c} onwl xzq` dxn` dpde---.zal el`l xy` jlnd l` `a` okaeizca` izca` xy`ke zck :i‰yxite .eiykrny jnn cae` `a` zian izca` xy`k

jl dxeq` ip` m‰ekrl izlrap oevxa ip`yzia z` eiykr dxikfd dnl a‰ve .l‰pd itly `l` .mipy daxd mdn dcea` xak `id xy` dia`eiykr `idy dcia`d lceb z` yibcdl dfa xzq` d`ay d`xpize` z`ypy oebd lra ikcxn jpd :dxn` `id jke .ca`l dlelr`a` zian izca` xaky enke .ipzcli eli`k Yaygpe miny-myl,od cg` beqn elld zecia` izye .jnn ca`dl zkled ippdz` zxqen ippd z`f lkae .dia`n zad zcxtd oiprn odizyy

.izca` izca` xy`ke micedid ornl iytp

{a:b}**deegzyi `le rxki `l ikcxne :i"yxite .del` envr dyry'eke ‡rxki `l ikcxneˆ jkitl.df weqta r"a`x mb yxit df oirke .

ikcxn qipkd dnl le`yl yi dpdeŠ :l"fe 'c weqta eixac 'rexzq`l xaciy ie`x did l`xyi lk qipkd mb dpkqa envrdn y"re .‰'eke ond z` qirki `le jlnd xryn epxiqze

{`:c} onwl y‰n t‰r eziiyew uxzl d`xpe---.uxizyrci ikcxne'ebe dyrp xy` lk z` :i‰yxite .itl jk lr mipeilrd enikqdy el xn` melgd lra

'eke xvpckeap inia mlvl eegzydyzxifb mcew s` zn`ay xnel d`xpe ..l`xyi eypri p"p inia dieegzydd liayay ikcxn yyg ondi"r xexiaa daiqd z` ikcxn rci mrd lr ond zxv d`ayk k"g`edfa dide ,ondl eegzyiy jlnd xfbyky l"i f"tle .melgd-lra

Š oipr cnl i‰yxy (` :dfa zexaq izy cer izi`xe .y‰r d`xnzialdy`lŠ `xwnd oeyl ltkn ‰dqcd z` one` idieŠ mbe ‰zal el ikcxn dgwl(a .‰

Š oeyln ok cnl i‰yxydgwl‡ta y‰nk oi`eyip `xwnd oeyla ez`xedy ‰ .`:ck `vz-ik

291

Page 300: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ly m`hg z` owzl zepncfd ikcxn dfa d`x ,l"pk f"r unyxaky yperd z` mdn repnl f"ire ,p"p inia eegzydy l`xyi`le el `l dpkq f"ir `az `ly gha okle .mdl czerny yygikcxny dny `vnp f"ktl dpde---.dpwzn dlwz `az `l ik ,enrldtwyda d`xpy enk ,zexvd zaqe zligz epi` 'eke rxki `ldna l"pd itl ixdy .dlvddd zligz `ed zn`a `l` ,dpey`x.p"p inia dieegzydd `hg z` owiz `ed zeegzydl axiqymxcqa oekp d`xp xacde---.dlvdd l` seqal `iad dfy i`ceeaeazkp `ed ixd ,'eke rxki `ly df dyrn ixdy .miaezkd ly,yxze ozba ly mzvrn jlnd z` ikcxn livdy dyrnd l` jenq`azy dknd lkl zncewd d`etxk yniy `edd dyrnd xy`

:{jlnd lcb d"c `:b} i"yxity enke ,okn-xg`ld`etx `xea d"awdymdilr dknd `iaiy mcew l`xyi ly ozknldknl mcew d`etxd oipr dpde .

`az xy` zr cr zgpene zpken d`etxdy dpey`x dtwyda d`xpz` mi`ven f` ,y`ep exn`ie dlgnd xabzz xy`ke .dknd.`txzne dlegl dze` mipzepe ,f`n dnewna zgpen d`etxdz`xapy zrny `ede .wenre wfg xzei oiprdy zn`a d`xp mle`d`xpy dne .llk dlega helyl dlgna gk oi` xak d`etxdoi` mvra la` ,dlgn ipniq `l` mpi` ,ileg o`k yiy mipirlzlrez mda yi mnvr mipniqdy xzei cere .llk dlgn o`kznkgn daxd df oirka rcepy enke} dlegd lr lwdl dleglzlrez ea yi mngzn dlegd seby dny mixne`y enk ,d`etxdlivdy zrny `vnp f"kitle .{dlgnd iwcig z` lqgn megdyaey ,d`etxd z`xap f"ire ,yxze ozba zvrn jlnd z` ikcxndf did `l ,'eke rxki `l ikcxny df xg` cine .dkn o`k oi`mixacd lke .l"pke dlvdd zligz did `axc` `l` ,dxvd zligzla` zexv ipniq `l` eid `l ,zexvk e`xpy okn-xg`l erxi`yl`xyi ly mal xxerl mda dzid zlreze .mvra zexv `l:{'ai} dlibn 'nba x`ean d`xp oiprd lk zn`ae---.daeyzlike el exn` mlvl eegzydy iptn...diilk...eaiigzp dn iptnŠ

mdl xn` xaca yi mipt `eynd"awd s` miptl `l` eyr `l mdmiptl `l` odnr dyr `l.y‰r ,‰ealn dpr `l ik aizkc epiide

292

Page 301: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

miptl wx mdnr dyr `l d"awd s`Š :yxity `"g `"yxdna y"re.‰'eke jk i"r daeyz eyriy eb`ciy dilkl miie`xy m`xiilzlrez s`e ,miptl mi`xpd mipniq `l` eid `l zexvd lky ixd

.l"pk lkde .daeyzd z` xxerl mda dzid

{a:b}**rxki `l ikcxne...ondl miegzyne mirxk...jlnd icar lkedegzyi `le :i‰yxite .‡degzyi `le rxki `l ikcxneˆ jkitl del` envr dyry.

ond lr `ax my xn`y {‰`q} oixcdpq ‡nbn `ed eyexit xewne{‰i} dlibn ‡qna `ed oke .‰miakek zcear diteb edi`cŠd`x dnŠ {‡hi} my mbe .‰dxf dcear envr dyry ryxd ondŠmle`---.‰dxf dcear diytp ieyc dkk lr onda ipwi`c ikcxn

z` dyry yxit `ly r‰a`x ‡it ‡r envreyxcyŠ `l` .f‰rd`xpe .‰eztpvn l` e` eicbaa did f‰re mlv zxev ik l‰fxdneŠ :my l‰fe {p wxt} xfril` ‡xc iwxta `ed eixac xewnydidy in lke eicba lr mwexn milelib zipaz el dyr ond dyrxgay d`xpe---.‰‡eke el dyry darezl degzyn ondl deegzynzipaz dyry `l` f‰r envr dyr `l i`c meyn ‡nbd jxca i‰yxcr jk-lk ikcxn lr ond svw dnl dyw k‰` ,ecbaa milelibely lil`l `l` degzyn epi` envr ond mb `lde .ebxdl ywiay

i‰yxit okle .mixg` lyl `le Š z` dyryenvrdel` .‰ `edy oeikedf ixd ,lil`d envr .el degzyn epi` ikcxnyk eceaka rbet

Š okledng ond `lnie`pzd zrcae---.i‰yx zrca d`xp jk .‰il xxazp `l eizeawra jledd r‰a`x zrcae xfril` ‡x lecbdmilelibd zipazl eegzyiy e` ondl eegzyiy ,xwird did dnzipazd dyry dna ezpeek dzid dn il xxazp `l mbe .ecbaaygken t‰kre .{‡c ze` df weqt lr dninz-dxez ‡re} ecbaaicka ea did ezipazl ikcxn deegzyd `ly dnay l‰f mdixacnonwl aizk dpde---.r‰ve .ebxdl yway cr ond z` fibxdl

{ai:e}y`x ietge la` ezia l` sgcp onde :i‰yxite .xacd eyxit epizeax dlibn zkqnaeza lr l¥a ¨ didy my xteqny dn recie .{‡fh}

.eilr jlyedy `qkd-zia ly uivrn y`x ietge ,bbd on dltpyd`xp l¥a ¨ dyrpy dfa .dcn cbpk dcn ond yprp mdipyay d`xpe

293

Page 302: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{b:c} lirl y‰nk ,micedil l¤a ¥ mxby iptn `edy heytlecb la`‡ebe micediloiadl d`xp ,`qkd-zia ly uivr eilr jlyedy dfae .

oeikny .d-el` envr dyr ondy i‰yx zrca lirl x`eand itlenk .leflfde iefiad el ie`x did f‰r dyrp envr `edy`zepviln ueg `xiq` `zepvil lkŠ {‰bq oixcdpq} l‰f exn`yl‰f oxn epl yxit zepvild oipre .‰`ixyc miakek zcearc`edy {‡c ze` ‡` xn`n} elawe eniiw qxhpew wgvi cgtalk z` xezql zpn lr zeaiyg ly oipa lka dvxtd z` `evnlŠmiiwzp jky d`xpe .d‰yr ,‰mlera leflf zeaxdlŠe ‰oipadiefiaa dfazpy cr mixacd elblbzpy ,‰ondŠ dnyy f‰r dze`aaegxa miax ipta ezeida `qkd-zia ly uivr eilr jlyedy mevr`ed ixd `qkd-zia uivr ly df iefiay cer d`xpe---.xirdaezkd on `ed l‰pd ‡nbd xewn ixdy .f‰rl ie`x xzeid

{`:en} diryia‡ebe dndale digl mdiavr eid Fa §p q ¥xŸw l ¥A r ©xMi‰yxite . :{la rxk d‰c}epi`e mirn ileg el yiy ink `ed m‰ekr ly wegy oeyl eqxw rxk

fxzp `edy cr `qkd zia ayen lr ayil witqn :{mdiavr eid d‰cae} .encpmdly irxa onvr miklklne oinidfny dndake digk zeidlmiiwzp jky d`xpe .

ly uivra jlklzp seqale f‰r envr dyry onda‡t ‡r .dyn zxeza mb epivn df oiprl fnxe---.`qkd-zia

{fh:hk} miavp‡ebe mdil ªlb z`e mdiv ªwy e`xze :i‰yxite .oigxqenyllbk oiqe`ne {b:ai} d`x ‡t cer ‡re .‡ebe mny z` mzca`e. :i‰yxite dl oixew `ilb zia i`pbl my mdl zepkl`ixk zia‡qnl eyexitae .

lk mle`---.`qkd-zia `ed ‰`ixk ziaŠy i‰yxit {‰gk} dxenzl‰pd r‰a`x zrcae xfril` ‡x `pzd zrca dxe`kl okzi `l dfdf xetiq r‰a`x `iad `l zn`ae .f‰r envr dyry l‰q `lc

Š y‰n lr eyexitay`x ietge la`d`xi `‰xc iwxta oiirnde .‰Š :c`n xvw fnxa df xetiq xkfp myyerxi`y dnn y`x ietge ezan la`

el{‡nba} `ed okŠ :l‰fe {c‰iw ze`} l‰cx xe`a y‰re .‰llk dyrnd xkfp `ly o`k la` dyrnd yxetn mye...my dlibna.‰‡eke q‰yd oeyln dtqed f‰by d`xp zn`ay `l` oaen el oi`lecbd `pzdy d`xpe .dfd xetiqk `‰xl l‰q `lc zn`a `vnpeoeiky ,zg` dhiya ilf` edieexz eizeawra jledd r‰a`xe

294

Page 303: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

ly uivr eilr jlyeiy ie`x oi` ,f‰r envr ond dyr `l mzrclyenk ,envr f‰rl ie`xd `ed dfd oeifad ixdy .`qkd-zia

.w‰ece .f‰r caery mc` mzql ie`x epi` la` ,epx`iay

{b:d}**jl ozpie zeklnd ivg cr jzywa dne dklnd xzq` jl dn. :i‰yxiteyxek inia ezepal eligzdy ycwnd zia `ed zeklnd ivgae rvn`a `edy xac

‡eke dk`lnd lhia `ed mb eixg` cnry yexeeyg`e dk`lnd lhal deve ea xfger‰ve .oiicr ixd ,ycwnd-zia oipa z` ywaz xzq`y ezrc lr dlri dnlon xexa d`xpy enke} dzclen z`e dnr z` yexeeyg` rci `lx`al d`xpe---.{d:f cere g:d i‰yxit r‰re ,f wxta xteqnd

lirl y‰n t‰r {b-a:`}`qk lr yexeyg` jlnd zayk mdd minia.‡ebe dzyn dyr...ezekln :{‡eke zayk d‰c} i‰yxite zeklnd miiwzpyk

dlibn zkqna xg` oipra edeyxit epizeaxe ecia`ed epizeax yexit dpde .ly dpy mirayy ayge epeayga yexeeyg` drhy ,mqxetndyexeeyg` gny okle ,el`bp `l cer l`xyie eniizqd laa-zelbdpde .{‰`i dlibn ‡qn ‡r} ‰iwxtin `l ez i`ce `zydŠ xn`eyexeeyg` ipira ycwnd-zia oipa did `ly d`xp df yexitn`l` ,eizepicn ieaixn zg` l` wx rbepd miieqne ihxt xackdna eywean `lnzpy ayg xy`ke .c`n eal l` aexwd xac `edygny ixd ,dpaii `l cer mlerle ,ycwnd-zia oipa z` lhiayheytd i‰yx yexit oi`y d`xpe---.dzenk oi`y dlecb dgny,icb`d `xnbd yexitl cbpzn {ecia zeklnd miiwzpy lr gnyy}yexeeyg` d`x xy`ky d`xp ixdy .df z` df minilyny `l`epd .zinybd dlEcbd-`iya envr d`x ,ecia zeklnd miiwzpy,dkelnd rxfn dti dy`e ,`ltp xyer ele ,dnevr zekln lr jlnueg ezlecba el dnec oi`e .ezlecb zx`tz `id daxewxe .ycwnd-ziaa zfkxznd zipgexd dlEcbd mdly ,l`xyi-mrnyexeeyg` ayigy `l` .ezgnyn rexbl dgka yi ef ze`ivnexfgiy `iapd zghad ixdy ,ig l`xyi-mr oi`y dnice ,drheila i`ceeae .dniiwzp `l mzelb zepy miray meza mvx`lyny rwyze minrd oia elleazi dxdna mzx`tz-ziae mvx`zg` dgny .zltekne dletk yexeeyg` zgny dzid okle .mzlecb

295

Page 304: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

el dxgzn l`xyi oi`y lr dletk dgnye ,zinybd ezlEcb mvr lrizy lre .zizin`d dlEcbd mvra `idy ,zipgexd mzlEcbalre et` lr did ycwnd-ziay `vnpe---.edzyn raw el`d zegny`l ecrlay ,jlnl `ed cnr xy` meid onl yexeeyg` ly ezngxzq`a oigad xy`ky d`xpe .l‰pke ezlecbl dxgzn mey d`xda yiy daeyz yexeeyg` dl aiyd ,dn-x©a §c ywal dzrcay ezklnivg cr dl zzl oken epdy ‰dlbpŠd .‰xzqpŠ da yie ‰dlbpŠx`yi `edy i`pza wx ,xac lk dl zzl okeny epiidc ,zeklnddnn xzei dcia xeqn ixd ,ivgn xzei dl ozi m`e ,ezekln gkaoipan ueg mleray xac lk dl oziy ‰xzqpŠde .ecia yiyoeylke ,ezekln mvr cbpk cnerd xacd `ed j` xy` ,ycwnd-ziaycwnd-ziay ,eyexit z` i‰yx a`y epnny {‰eh dlibn} `xnbd

y xacŠ `eduvegxzq`y rci `l dry dze`ay t‰r`e .‰zeklnl dneiwe ezekln zxiny oipr ezrca dlryk n‰n ,zicedi `idcigid xacd `edy ,ycwnd-zia oipr ezrca dlr `linn ,eciaonwl aizk dpde---.l‰pke ezekln zlecbl dxgzn ezlecby

{ek:h}mdil` ribd dne dkk lr e`x dne:i‰yxite .ynzypy yexeyg` d`x dn ‡eke izye z` bxde mdipia cwxe ohy `ay mdilr ribd dne ycewd ilkadnl a‰ve .

dbxdpy dfa `weec ycwnd-zia ilka eynzyd lr yexeeyg` yprp`l yexeeyg` ixdy .oiadl xyt` d`xp l‰pd lk itle .izyecg`e .{jlend d‰c `:`} lirl i‰yxity enk ,dkelnd rxfn didezckp dzidy ,izye ezy` `id jlnl eze` xiykd xy` mixacd oneil` fnx i‰yxe} ‰ai dlibn ‡qna epivny enk ,xvpckeap lygny xy`ky lirl x`ean dpde .{sevwie d‰c ai:` lirloeca` lr cgi mb gny ,ecia ezekln miiwzpy lr yexeeyg`.el `id zg` dgny lkd ixdy ,{drhend epeayg itl} ycwnd-ziaezpeek mvr did `l ycwnd-zia ilkn dzyy dny d`xp f‰tlezlcbdl ‰ilkŠ xeza milka ynzydy `l` ,w‰ndia ceak z` zefalepnn dgwlpy eyper did jky d`xp okle .ely ezekln ceakdkelnd rxfn dzeid llba dzid dze` ezad` xwir xy` ,izye.dcn cbpk dcn ,ezekln ceak zlcbdl ‰ilkŠ el zynyn `idye

.r‰ve

296

Page 305: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

{ak-k:h}**lk l` mixtq glyie dl`d mixacd z` ikcxn azkiemei z`e xc` ycgl xyr drax` mei z` miyr zeidl mdilr miiwl...micedidzepn gelyne dgnye dzyn ini mze` zeyrl...dpye dpy lka ea xyr dyng

mipeia`l zepzne edrxl yi` :{ikcxn azkie d‰c} i‰yxite .`id`idy zenk z`fd dlbnd {ek:h} onwl aizke . dl`d minil e`xw ok lr

‡ebe z`fd zxb`d ixac lk lr ok lr xetd my lr mixetd‰c} i‰yxite . :{z`fd zxb`d ixac lk lr ok lrzrcl dazkp jkle dl`d minid erawp

mi`ad zexecxn`ny i‰yx zpeek x`iay ‰dxez ly dklnŠ xtq ‡re .Šok lr,xetd my lr `edy ‰mixetŠ `xwp dnl mrh ozep oey`xd ‰

Š xn`neok lrdzynl mixet ini erawp dnl mrh ozep ipyd ‰Š `edy ‡eke dgnyez`fd zxb`d ixac lk lrmiqipd da aezky ‰

‡eke dgnye dzynd z` aiigndy rnyn df lkne .y‰r ,eyrpyzxtqny dlibnd `ed aiignd `l` ,erxi`y miqipd mvr epi`zexecd eid `l dlibnd z` ikcxn azk `l m`y epiidc .mdilr.dlecb dlvd mda dzid i`ceeay t‰r`e ,mixetd ini z` mibbeg,recik rahd jxca xzqp qp did dfd qpdy meyn mrhd ile`et‰r`e .qp o`k didy mircei epiid `l dlibnd icrla okle`l` aiign dlvdd mvr oi`y d`xp ,i`ceea dzid ondn dlvdyrnyny ,wqt d‰c ‡c dlibn zkqn zetqez ‡re---.l‰pk qpdmixne` oi` dlibnd z`ixw mcew mixet lilay mpeyl xeciqn

ziaxr zlitza ‰miqipd-lrŠ249,l‰pk `ed mzhiy xe`ay xyt`e .mei ly ecegii z` zllŸegne zaiigny `id dlibndy oeiknydlibnd z`ixw mcewy ‡qezd ixaq okl ,eizeevn lke mixetd

.r‰ve .miqipd-lr xikfdl oi`e llk mei o`k oi`

** dingp **

  {d:g}**mrd lk ecnr egztke...mrd lk ipirl x ¤t ¥Q ©d `xfr gztie.

.249sqei ziaa d`aed mxnr ‡x zhiy `ed oke ,‡qezd oeyla y‰yx wiic jk.b‰vxz ‡iq

297

Page 306: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

:{‡eke egztke d‰c} i‰yxite zexwl egzt xy`keewzymrd lk d‰cae} . :{ecnr enk ewzy ,dwizy oeyl{fh:al aei`}‡cer epr `le ecnrˆ d`xp .

{` weqt} lirl y‰nn `ed dfl gxkddyl` cg` yi`k mrd lk etq`ieaegxd‡ebe milqtq mdl eid `ly xazqn aegxa eidy oeikne .

dn ok m`e .ecnry `l` ,dnc`d lr eayi `l mbe ,mdilr ayilŠ eixg` aezky dfecnr.dwizy oeyla yxtzn o`ky k‰r `l` ,‰

.heyte

** minid ixac **

}**` {b:a rey zan el clep dyely dlye ope`e xr dcedi ipa'ebe ziprpkd" dcedi zy` z`xwp {a:gl} ayie 'ta .iprpk yi` za."

" yexity `l` orpk rxfn did `l dia`y i"yxiteiprpk yi``ed ""`xbzdnl orpk rxfn did m`y `ed weicdy 'k dix` xebae ."

mle` .zekix`a y"r ,miiprpk eid ux`d lk `ld azkdl jxved" aizkc o`kziprpk.`"eb ixack rnyn `l dnvr rey za lr "

e` .zixbz-ziprpk z`xwpe zexbza dwqr dnvr `idy l"i ile`e .dia` wqr y"r ok z`xwpy

}**a {b-a:ck miyp rciedi el `yie...‡c ipira xyid y`ei yriezepae mipa cleie mizy :{‡eke cleie d‰c} i‰yxite .dhnl xn`py itl

{ck weqt}mipa el eidy xnel jxved rciedi ipa z` y`ei bxdy .m‰anxd zhiy ‡r`yil lecb odkl xeq`y {bi ‡ld fi wxt} d`ia ixeqi` zekld‡hp zenaic `ibeqa exewn d`xd my dpyn cibnae .miyp izy`xnbd ixac yxit i‰yxy my ‡ke .mizy `le zg` dy` opiyxcc.d‰yr ,miyp izy `yil b‰kl xeqi` oi` dicicle xg` oipra`ly evxizy yi ,rciedia o`k y‰nn m‰anxd zhiy lr dywy dne

y`eil oze` `iyd `edy `l` ,miyp izy rciedi `yp250‡r}

.250wegcl jixv oi`e ,y`ei ixac xetiqa xkfp df xacy dn oaen f‰tleipa z` bxd y`eiy oldl ‡ky dn meyn `l` o`k xkfp `ly i‰yxk

.rciedi

298

Page 307: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

`plieen f‰xdn mya ‡hp zenai ‡qn lr zeig u‰ixdn251mle` .{.miypd izy mr ozgzdy `ed b‰k rciediy i‰yxita o`k x`eanezhiyly {mizy `le zg` d‰c} zenaia my eyexitl mi`zn dfe

l‰pke miyp izya xeq` b‰ky xnel xewn oi`252.

.251 .o`k m‰ialna xg` uexiz ‡re

.252e` i‰yxn ok` `ed minid-ixac lr yexitdy xnel mewn ozep df lk`le d‰c ‡h `nei ‡qna zetqezd eazk xak mle` .eicinlzn t‰kr‡i‰yx sqenˆ xtq ‡re y‰r .dicrq ax icinlzn `ed df yexity

.6 ‡nr dncwda {my-oa}

299

Page 308: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

mixtq zniyx:a miz`vn (*) akeka mipneqnd mixtqwww.hebrewbooks.org

.j"pz iyi` xve` .a"pyz .milyexi .qn oae`x .dciqg i"yi

mifrld xve`.`"pyz .milyexi .ohw dyn .

ziy`xa - jexa ixn`*.`"rxz .yh`wpen .oilw xi`n jexa 'x .

* j"pzay mitcxpd zeny xe`a .c"txz .milyexi .xrniidhxree oxd` dnly 'x .

.dxezd lr i"yx yexitl mixe`a .b"pyz .oilwexa .z"dw

wgvi x`a.f"kyz .milyexi .dpn`p dixw .uieexed wgvi 'x .

miig min x`a.oecpel .bl`arrpy .t.y .b`xtn l"xdn ig` l`lva 'xa miig 'x .

.d"lyz

.z"dr i"yxit lr i"`xdn ixe`ia.milyexi .zyxetn dxez .oilxqi` l`xyi 'x

.c"pyz

.`zcb`c iline yexc lr ield ziaux` .xe`nd .ield a`f wgvi oa xrac sqei 'x

.f"yz .l`xyi

.rciedi oa*'x .c"qxz-g"pxz .milyexi .edil` oa miig sqei

aeh wac.f"yz .aia`-lz .cnln .c .bxapye` oerny 'x .

cec ixac.milyexi .wew axd cqen .lreery zxecdn .ield l`eny oa cec 'x .

.b"pyz

i"yx iyexita ixilwd xfrl` iheite oyxcd dyn ixac .e"pyz .milyexi .lnxk .ixdf mgpn .

"dxezl eyexita miyxcn z`ada i"yx ly ekxc mixn`n zteq`a ."cenll

j"pz cnlle .d"pyz .milyexi .xpil` zixtq .uiaeail dngp .

xiyr oed*iwix ig l`penr 'x . .) miliyexi ."dpynd iyxtn zveaw" :hewila

.(a"ayz

...mei meid .g"nyz .oilwexa .z"dw .od`qxe`ipy lcprn mgpn 'x

dlawde azkdm` hxetwpxt .ziyily dxecdn meliv .bxeaprlwrn iav awri 'x .

.n"xz .oiin

dyn oexkfodkd ryedi qgpit zxecdn .oixtliid xfril` oeleaf xa dyn 'x .

.a"ryz .i.p iqp`n .xrbixw

.`xwn zpia yneg.h"nyz .oilwexa .o`cx`b ail dix` 'x

xac wnrd yexit mr yneg.milyexi .oif`lee zaiyi .oilxa dcedi iav ilztp 'x .

.h"pyz

300

Page 309: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

.dninz dxez yneg .wxei-eip .dxez oxw .oiihytr ield jexa 'x

.oeghae dpen` - yi` oefg .h"lyz .aia`-lz .onpiixb .y z`ved

miig zxez dxez iyneg dyng{epxetq ,b"qx ,w"cx ,ipewfg ,r"a`x ,o"anx ,i"yx} .a"i dqtcd .

.g"pyz .wew axd cqen .milyexi

lld sqei.f"nyz .oilwexa .clrtk`xa lcprn mgpn 'x .

xe` iakek.`pliee qetc meliv .{"l`xyi xe`" xtq mr qtcp} .xrf`la wgvi 'x .

.q"xz

dxezd lr eyexita i"yx illk.`"pyz .oilwexa .z"dw .iela diaeh 'x .

.`ipz mixn` ihewil.milyexi .mgpn lkid sipq ,zdw .ic`iln onlf xe`ipy 'x

.f"pyz

.dxez ihewil.f"qyz .oilwexa .z"dw .ic`iln onlf xe`ipy 'x

.dpezg iyexc l`eny zxez dxez ihewil.oeqxe`ipy lcpn mgpn oa l`eny 'x

.b"qyz .oilwexa .z"dw

.miaezke mi`iap dxezl `ean.milyexi .ziyily d`ved .xpined l`eny 'x

.d"lyz

i"yx wiicn*.g"vxz .`yxee .cpiixtheb licprn mgpn l`xyi 'x .

dax yxcn.f"lyz .aia`-lz .dpai .oiwxin dix` dyn yexit mr .

iiga epiax yxcn .d"pyz .milyexi .mela .` z`ved .xy` oa iiga 'x .

dpial rcen.oilwexa .oxrhy .n z`ved .miidpciid oeyny xa sl`ee a`f 'x .

.k"yz

dxez - i"yx sqen.n"cyz milyexi .xac-sqei ziixtq .my-oa cec xi`n .

.ftne adfn .c"qyz .milyexi .igiaf qgpt 'x

.da`eyd zia oirn'x .e"pyz .ziyily d`ved .wxei-eip .dxeqn-lexwqhx` .a`eey oerny

eizea` egipd mewn.a"ryz .i.p iqpen .hexpiwa ilib .

minl` giyn.`"qyz .dewz gzt .tilit dyn zxecdn .ulk odkd dnly x"a dcedi 'x .

dnkg jyn.milyexi .l`xyi oa` .odkd dgny xi`n 'x .

cecl likyn.e"nyz .milyexi .l`xyi oa` oekn .ecx`t cec 'x .

.awri zlgp* .a"z .`w`xw .oxd` oinipa oa awri 'x

.devn xp .b"pyz .ql'bp` qel .l"xdnd oekn .b`xtn l"xdn

lecbd zaye mixetl uaexwe zeiyxt rax`l zex`eand zexvei xcq.`yiy ield a`f onipa .

milyexi

i"yx ly eyxcn zian aei` xtq.q"yz .milyexi .wte` oekn .dpyey mdxa` .

oexkf xtq.d"nyz dewz gzt .tilit dyn zxecdn .h`xwa ield dnly oa mdxa` 'x .

301

Page 310: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

zecevne i"yx yexit mr milidz xtq.g"pyz .aia`-lz .ikcxn ci oekn .qcxt miig 'x .

`"xbd zedbd mr ixtq.c"lyz .milyexi .o`nilw .e"kxz `pliee qetc meliv .

.`xwna mipeir .e"nyz .diipy dxecdn .wxei-eip .iwvpnw awri 'x

i"yxa mipeir .h"qyz .wxa ipa .cleb ryedi l`eny 'x .

`wp xnr.`"pyz .milyexi .dxephxan dicaer epiax iazk oekn .`xephxan dicaer 'x .

.dpyd y`x zkqn lr xpl jexrilrtn .c"pxz ,`yx`ee qetc meliv .xrbpilhr awei awri 'x

.milyexi .`evil mixtq

.mixet - wgvi cgt .h"nyz .oilwexa .dix` xeb cqend .xphed wgvi 'x

- zekeq ,zay .e"pyz... dkepg- .h"nyz...

l"f `xfr oa mdxa` 'x xagy dxezd yexit* .dpicphyew .c"rx . l"vf icpexb dpei epaxl ilyn lr yexit.wxei-eip .mivegpe miwizr mixtq ly xve`d zia z`ved .

.e"yz

.wicvd zwcv.`"nyz .wxei-eip .dpia .oilaeln odkd wecv 'x

.wgvi giy .k"yz .milyexi .qie-qipep sqei wgvi 'x

.jexr ogly .g"kyz .oilwexa .z"dw .ic`iln onlf x`ipy 'x

dxezd lr i"yx yexitl aiaq zexe`nd zyly.{dxe`d yeal ,dix` xeb ,m"`x}

.h"pyz .milyexi

.l`enyn my .c"lyz .milyexi .oyxt 'tyn ly dwcvd oxw .oihypxea mdxa` oa l`eny 'x

.'c wlg `ipzd xtqa mixery.z"dw .e"nyz .oilwexa

.q"yd lr zn` zty .e"pyz .milyexi .xin z`ved .xebn ail dix` dcedi 'x

.dxezd lr zn` zty .f"pyz .milyexi .xin z`ved .xebn ail dix` dcedi 'x

.b"alxd zeilrez .`"iyz .aia`-lz .gvp .meyxb oa iel 'x

.xe` dxez .h"qyz .oilwexa .z"dw .ic`iln onlf xe`ipy 'x

.miig zxez .c"vz .dcx`c t"t .xey yxid iav ilztp oa miig mdxa` 'x

.d wlg dnly dxez .e"vxz .milyexi .xyk lcprn mgpn 'x

dxez iyneg dyng lre q"yd lr f"rld mebxz .a"pyz .oecpel .iwvieeweb l`xyi 'x .

302

Page 311: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

303

Page 312: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

Hakol Bi’chtav:(“Everything is in writing”: See Chronicles I 28:19)

Explications of Rashi's Torah Commentary

by Jonathan Joseph

Dedicated in memory of his fatherJoel H. Joseph

l"f odkd oeiv-oa oa miig sqei

Brooklyn, 2015

304

Page 313: Hakol Bi'chtav FINAL w add's.pdf

305