gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardgewricht 46 % peesblessure 8 % hoef 16 % spier 15 %...

35
Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaard Drs. Anne BrünoƩ Specialist Chirurgie Paard Diplomate European College of Veterinary Surgeons www.brunoƩ.biz This document is published on www.brunott.biz

Upload: others

Post on 25-Mar-2021

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Gewrichtsaandoeningen:van veulen tot sportpaard

Drs. Anne BrünoSpecialist Chirurgie Paard

Diplomate European College of Veterinary Surgeons

www.bruno .biz

This document is published on www.brunott.biz

Page 2: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Inleiding

• Oorzaken kliniekbezoek en kreupelheid• Gewrichten en hun func e• Verschillende gewrichtsaandoeningen bij

paarden van jong tot oud• Behandelop es en nieuwe therapieën • Tips voor u!

This document is published on www.brunott.biz

Page 3: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Oorzaak kliniekbezoek

Loomanset al. EVE 2008

Rest9%

Kreupelheid67%

Luchtwegen24%

This document is published on www.brunott.biz

Page 4: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Oorzaak kreupelheid

Gewricht46 %

Peesblessure 8 %Hoef 16 %

Spier 15 %

Rest 15%

Loomanset al. EVE 2008This document is published on www.brunott.biz

Page 5: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Gewrichten en hun func e

• Beweging tussen bo en• Opgebouwd uit:

• Botuiteinden (B)• Kraakbeen (A)• Gewrichtsvloeistof• Gewrichtskapsel• Banden

This document is published on www.brunott.biz

Page 6: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Gewrichtsaandoeningen

1. Incomplete verbening van de carpaal- en tarsaalbeentjes

(resp. voorknie en sprong)

2. Polyarthri s (gewrichtsontsteking)

3. Osteochondrose

4. Arthrose

This document is published on www.brunott.biz

Page 7: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

• Carpaal- en tarsaalbeentjes• In principe aan 4 benen!• Bij het premature of dysmature

veulen• In baarmoeder nog kraakbeen• Verbening aan einde v/d dracht• In elkaar klappen van de

gewrichtsbeentjes onder belas ng

Incomplete verbening

This document is published on www.brunott.biz

Page 8: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Veulen Kees Normaal beeld 5 dagen oud volwassen paard

Incomplete verbening: carpus

This document is published on www.brunott.biz

Page 9: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Veulen Kees Normaal beeld 5 dagen oud volwassen paard

Incomplete verbening: tarsus

This document is published on www.brunott.biz

Page 10: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Incomplete verbening

Therapie:• Ondersteunen met verbanden en evt.

spalken• Verbening gaat natuurlijk over jd• Röntgenologisch monitoren • Geen medica e dat proces versnelt• Prognose is a ankelijk van de collaps

van gewricht(en)

This document is published on www.brunott.biz

Page 11: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Incomplete verbening: Monitoring

5 dagen oud 15 dagen oud 35 dagen oud

This document is published on www.brunott.biz

Page 12: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Incomplete verbening: Monitoring

5 dagen oud 15 dagen oud 35 dagen oud

Kees is volledig hersteld!This document is published on www.brunott.biz

Page 13: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Polyarthri s

Gewrichtsontsteking:• Jonge veulens van 1-12 weken • Vaak verder gezond!• Onvoldoende biestopname• Bacterie binnengedrongen via:

• Navel• Baarmoeder• Luchtwegen• Darmen

• 1 of meerdere gewrichten

This document is published on www.brunott.biz

Page 14: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Polyarthri s

Symptomen:• Kreupelheid• Overvulde gewrichten (1 of meerdere)

• Knie• Sprong• Carpus (voorknie)• Kootgewricht (kogel)

• Koorts• Ontstoken gewrichtsvloeistof (synovia)

This document is published on www.brunott.biz

Page 15: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Polyarthri s

Diagnos ek:• Algehele afweer controleren

(snap test of eiwitspectrum meten in bloed)

• Röntgenfoto's van de verdachte gewrichten

• Gewrichtspunc e en synovia beoordelen

This document is published on www.brunott.biz

Page 16: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Polyarthri s

Therapie:• Spoedgeval! -> naar de kliniek• Hyperimmuunserum bij tekort• Mechanisch reinigen van gewricht(en)

• Onder narcose• Arthroscopie• Om de dag totdat de infec e weg is

• Langdurig an bio ca (3 weken)

• Prognose 50-60% • Kostenscha ng 2500-4000 euro

This document is published on www.brunott.biz

Page 17: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Osteochondrose OC(D)• OCD: osteochondrose dissecans• Chip-fragmenten / gewrichtsmuizen• Factoren:

• Gene sch• Ontwikkeling• Groei• Voeding (o.a. koper, fosfor, calcium)

• Van merrie en veulen!• Extern trauma• ????

• Dynamische status tot 1 jaar lee ijd• 1 of meerdere gewrichten

This document is published on www.brunott.biz

Page 18: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Osteochondrose OC(D)

KWPN jaarling:• Spronggewricht 25%• Kniegewricht 15%• Kootgewricht 0.5-10%

• > 50% beiderzijds • 0-4% ook andere gewrichten

This document is published on www.brunott.biz

Page 19: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Osteochondrose OC(D): spronggewricht

Voorkeursplek 1 voorkeursplek 2(76%) (12%)

This document is published on www.brunott.biz

Page 20: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Osteochondrose OC(D): spronggewricht

Therapie:• Chirurgisch verwijderen (arthroscopie)• Revalida e:

• 4 weken boxrust+ afstappen• 4 weken paddock

• Voordat er kreupelheid en/of chronische schade is ontstaan

Prognose: 76%

This document is published on www.brunott.biz

Page 21: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Osteochondrose OC(D): kniegewricht

Therapie; 2 op es:1. Chirurgisch verwijderen (arthroscopie)

• Bij losse fragmenten• Bij grote fragmenten• Bij kreupelheid en/of erns ge overvulling gewricht• Voor verkoop

2. Afwachten: • Bij afvlakking• Bij kleine fragmenten ( < 5mm diep en < 2cm lang)• Bij oudere paarden die geen kreupelheid en/of

overvulling hebben• Chirurgisch ingrijpen bij:

• loskomen fragmenten• ontstaan kreupelheid of overvulling

Prognose: 64%(a ankelijk van groo e fragmenten)

This document is published on www.brunott.biz

Page 22: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Osteochondrose OC(D): kootgewricht

Sagitaalkam fragmenten:

Phalanx-1 fragmenten:

Palmaire/plantairefragmenten:

Zijn avulsiefragmenten dusGeen osteochondrose!

-> Alleen chirurgisch verwijderen, wanneer nodig!

-> Chirurgisch verwijderen

Prognose: 90-100%

Bij losse fragmenten -> Chirurgisch verwijderen

Prognose: 90%

This document is published on www.brunott.biz

Page 23: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Arthrose• Verzamelnaam chronische gewrichtsaandoening• Gekenmerkt door irreversibele kraakbeenschade • Verschillende oorzaken:

• Slijtage• Acuut trauma

• Open gewricht na verwonding• uitglijden, trap, verdraaien, verstuiken etc.

• Osteochondrose• Meniscus/band blessure• Verkeerde beenstand• aanleg• ???

This document is published on www.brunott.biz

Page 24: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Arthrose

Symptomen:• Chronische vaak lichte onregelma gheid:

• Rugklachten• Moeilijke lengtebuiging • Rijtechnische klachten• Opstartproblemen / s jfigheid

• Overvulling van de gewrichten• Gevoelig op buigproeven• Rela ef vaak beiderzijds

This document is published on www.brunott.biz

Page 25: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

ArthroseDiagnos ek:• Klinisch kreupelheidsonderzoek!!!!

• Monsteren op harde en zachte bodem, rechte lijn + volte• Buigproeven• Diagnos sche anesthesie voor

localisa e• Rontgenfoto’s• Echografisch onderzoek / MRI onderzoek• Analyse van de gewrichtsvloeistof

This document is published on www.brunott.biz

Page 26: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Arthrose

• Botnieuwvorming aan rand gewricht (aanhech ng gewrichtskapsel)• Overvulling gewricht • Osteochondrose dissecans

This document is published on www.brunott.biz

Page 27: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Arthrose: Therapie• Primaire oorzaak wegnemen o.a.:

• Beenstand op maliseren (voetas corrigeren)• Arthroscopie:

• Inventariseren van de laesie• Meniscus laesie opfrissen• Verwijderen OC chipfragmenten

• Conserva eve therapie• Locale intra-ar culaire therapie:

• Cor costeroïden• Hyaluronzuur• Glycosaminoglycanen• Nieuwe innova eve therapie!!

This document is published on www.brunott.biz

Page 28: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Arthrose: conserva eve therapie1. Aangepast beslag:

• normaliseren voetas• verend beslag

2. Stapprotocol:• Gecontroleerde beweging• Geen ongecontroleerde beweging zoals weidegang, paddock of longeren

3. NSAID’s zoals Metacam ® (7 dgn)Studie van collega Janny de Grauw:• 6 gezonde dieren• opwekken arthrose• 1 week Metacam of placebo

Effect van Metacam:> Ontstekingsremmend> Pijns llend> Geen schadelijke effecten of gewrichtskraakbeen!

This document is published on www.brunott.biz

Page 29: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Arthrose: intra-ar culaire therapie

1. Cor costeroiden:> Triamcinolonen (TA) of methylprednisolon (MPA)

• Agressieve ontstekingsremmer• Goede pijns ller• Klein risico infec e gewricht• Schade kraakbeen!!!!

Wach jd, doping: • MPA:100mg injec e -> 72uur• TA: 18mg injec e -> 3 dagen

30mg injec e -> 9 dagen

This document is published on www.brunott.biz

Page 30: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Arthrose: intra-ar culaire therapie

2. Hyaluronzuur• Hylar l ® , Hyonate ®, Legend ® etc.• Natuurlijke component gewrichtsvloeistof • Werkt als smeermiddel • Licht ontstekingsremmend• In combina e met cor costeroïden• Werking alleen niet echt overtuigend• Allergische reac e van gewricht (flare)

2. Glycosaminoglycanen• Adequan ®

• Vergelijkbare werking als hyaluronzuur• Kans op gewrichtsinfec e is groter

This document is published on www.brunott.biz

Page 31: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Arthrose: IRAP

IRAP:• Interleukine-1 receptor antagonist proteine• Interleukine-1 -> belangrijk chronisch ontstekingsenzym• IRAP blokkeert werking van Interleukine-1 -> remming ontsteking• Lichaamseigen product• Onstekingsremmend• Pijns llend• Geen nega eve effecten!

This document is published on www.brunott.biz

Page 32: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

• Behandeling 2-3 x met 7-14 dagen tussen jd• Volume: 3 ml (1 – 8 ml)• Steriele procedure!!!!• Vaak nog reserve voor later

Procedure IRAP

This document is published on www.brunott.biz

Page 33: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Neemt u gerust contact op met ons om te overleggen over de mogelijkheden van behandeling

This document is published on www.brunott.biz

Page 34: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

> Op maliseer de dracht en bevalling voor merrie en veulen

> Wees alert op gewrichtsovervullingen

> zowel bij pasgeboren veulen, jaarling als ouder sportpaard

> Niet alle chipfragmenten dienen direct geopereerd te worden

> Juist de sluimerende chronische lichte kreupelheid kan erns ge

arthrose aanduiden

> Ga dus ook met sluimerende/vage klachten naar uw dierenarts

Tips voor u:

This document is published on www.brunott.biz

Page 35: Gewrichtsaandoeningen: van veulen tot sportpaardGewricht 46 % Peesblessure 8 % Hoef 16 % Spier 15 % Rest 15% This document is published on Loomanset al. EVE 2008. Gewrichten en hun

Dank voor uw aandacht!

U kunt deze en andere presenta esdownloaden vanaf mijn website:

www.bruno .biz

This document is published on www.brunott.biz