การผลตพชตามระบบเกษตรดทเหมาะสม(GAP) รองศาสตราจารย ดร. ยงยทธ โอสถสภา

ภาควชาปฐพวทยา คณะเกษตร กาแพงแสน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

คานา GAP ยอมาจากคาวา “Good Agricultural Practice” ซงแปลวา “เกษตรดทเหมาะสม” เปนระบบ

ทสรางผลผลตตรงตามมาตรฐานคณภาพ หรอไดคณภาพตามทตลาดตองการ โดยปฏบตตามคาแนะนาท

ถกตอง ตงแตการเพาะปลก จนถงการเกบเกยว การจดการหลงการเกบเกยว การบรรจหบหอ และการ

ขนสงเพอจาหนาย ซงจะทาใหไมมปญหาเกยวกบการตกคางของสารปองกนกาจดศตรพช ตลอดจนเชอโรค

ตางๆ จงปลอดภยในการปฏบตงาน และไดผลผลตทปลอดภยสาหรบผบรโภค ทงสามารถตรวจสอบและ

สอบทวนได การเขาสระบบ GAP

เกษตรกรทประสงคจะเขาสระบบ GAP ตองยนคารองตามแบบ GAP-01(หนา 8) แลวจะมการ

ตรวจประเมนระบบการจดการคณภาพการปฏบตงาน โดย”ผตรวจรบรอง”ทไดรบมอบหมายจากกรม

วชาการเกษตร สงทกาหนดใหประเมนคอ แหลงนา พนทปลก การใชวสดอนตรายทางการเกษตร การเกบ

รกษาและการขนยายผลตผลภายในแปลง การบนทกขอมล การผลตใหปลอดจากศตรพช การจดการกระ

บวนการผลตเพอใหไดผลตผลคณภาพ การเกบเกยวและการปฏบตหลงการเกบเกยว (ตารางท 1 หนา 11)

เทคโนโลยการผลต กรมวชาการเกษตรไดใหคาแนะนาเทคโนโลยการผลตพช 2 รปแบบคอ 1) เอกสาร เชน ขาวโพด

หวาน ดงภาพท1 และ 2) เวบไซตของกรมวชาการเกษตร http://www.doa.go.th โดยเลอกเรอง”ขอมล

การเกษตร” ภายใตเรองนใหเลอก “ขอมลพช GAP” ซงมคาแนะนา 24 พช (ภาพท 2-4)

ภาพท 1 คาแนะนาเรองเกษตรดทเหมาะสมสาหรบขาวโพดหวาน

2

ภาพท 2 เวบไซตของกรมวชาการเกษตร

ภาพท 3 คลกขอมลการเกษตร แลวเลอกขอมลพช GAP

ภาพท4 คลกชอพชทตองการ แลวจะไดรายละเอยดของพชนน

3

สาหรบคาแนะนาทพบไนเวบไซตของกรมวชาการเกษตร มดงน

1. ไมผลยนตน 5 ชนดคอ ทเรยน ลาไย สมโอ มะมวงและสมเขยวหวาน

2. ผก 12 ชนดคอ ผกกวางตง มะเขอเทศ หนอไมฝรง ผกคะนา หอมหวใหญ กะหลาปล พรก

ถวฝกยาว ถวลนเตา ผกกาดขาวปล ขาวโพดฝกออน และหอมหวแบง

3. ไมดอก 3 ชนดคอ กลอยไม กลวยไมตดดอกและปทมมา

4. พชอนๆ 4 ชนดคอ สบปะรด กาแฟโรบาสตา มนสาปะหลงและยางพารา

สาหรบหวขอทแนะนาในการปฏบตประกอบดวย

1. แหลงปลก อธบายสภาพพนท ลกษณะดน สภาพภมอากาศและแหลงนา ทเหมาะกบพช

2. พนธ วาดวยการเลอกพนธและแนะนาพนธทนยมปลก

3. การปลก เรมจากฤดปลกสาหรบพชนน การเตรยมดนและวธการปลก

4. การดแลรกษา แนะนาวธการใหปย การใหนาและการอนรกษศตรธรรมชาต

5. สขลกษณะและความสะอาด วาดวยการเกบและทาความสะอาดอปกรณและภาชนะ การเกบ

สารปองกนกาจดศตรพชและปยเคมไวในทปลอดภย การเกบและทาลายวชพชตลอดจนพชทปนโรค

6. ศตรพชและวธปองกนกาจด

7. คาแนะนาการใชสารปองกนกาจดศตรพชอยางถกตองและเหมาะสม

8. การเกบเกยว วาดวยระยะเกบเกยวทเหมาะสม และวธการเกบเกยวทถกตอง

9. วทยาการหลงการเกบเกยว ไดแกการปฏบตหลงการเกบเกยว และการขนสง

การบนทกขอมล เกษตรกรควรบนทกการปฏบตงานในขนตอนการผลตทกระยะ ใหมการตรวจสอบไดหากเกด

ขอบกพรองขน สามารถจดการแกไขหรอปรบปรงไดทนทวงท ไดแก

1. สภาพแวดลอม เชน อณหภม ความชนและปรมาณนาฝน

2. พนธ วนทปลก และระยะการเจรญเตบโตทสาคญ เชน วนออกดอกและวนตดผล

3. วนทใหนา ใหปย ชนดและอตราปย

4. วนทศตรพชระบาด ชนดและปรมาณศตรพช

5. วนทพนสารเคมปองกนกาจดศตรพช ชนดและอตราการใชสาร

6. วนเกบเกยว คาใชจาย ปรมาณ คณภาพ ราคาผลผลตและรายได

7. ปญหา อปสรรค ตลอดฤดปลก การเกบเกยวและการขนสง

เมอผานการตรวจสอบ จะไดใบรบรองแหลงผลตพช(GAP) จากกรมวชาการเกษตร ดงภาพท 5

4

ภาพท 5 ใบรบรองแหลงผลตพช(GAP) จากกรมวชาการเกษตร

ความเสยงในกระบวนการผลต ความเสยงในระบบการผลต ม 4 ประการคอ

1. การปนเปอนของสารเคมตองหามและสารเคมควบคมศตรพช

2. การปนเปอนของเชอโรคคน

3. การปนเปอนของธาตโลหะหนก จากดน นา สารคลกเมลด ฯลฯ และ

4. การปนเปอนระหวางการเกบเกยวและการจดการผลตผล

เกษตรกรจงตองตรวจสอบแหลงกาเนดของการปนเปอนทง 4 ประการขางตน และหาทางปองกน

ไมใหเกดปญหาดงกลาว เอกสารอางอง

กรมวชาการเกตร. 2545. เกษตรดทเหมาะสมสาหรบพชตางๆ. กระทรวงเกษตรและสหกรณ กรงเทพฯ.

วชย กอประดษฐสกล รงนภา กอประดษฐสกล ชวนพศ อรณรงสกล ชยณรงค รตนกรฑากล และ ศร

ลกษณ ศรสงขงาม.2547. การผลตพชคณภาพตามระบบ GAP. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

กาแพงแสน นครปฐม.

5

ภาคผนวก ระเบยบกรมวชาการเกษตร

วาดวยการรบรองการผลตพชตามาตรฐานระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทด สาหรบพช พ.ศ. 2547

........................................

โดยทเปนการสมควรกาหนดหลกเกณฑและวธการในการรบรองการผลตพช ตามมาตรฐานระบบ

การจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทด สาหรบพชของกรมวชาการเกษตร ใหเปนมาตรฐาน

เดยวกน ครอบคลมการจดการกระบวนการผลตอยางเปนระบบ เพอใหไดผลตผลทปลอดจากศตรพช และ

มคณภาพปลอดภยเปนทพงพอใจของผบรโภค กรมวชาการเกษตร จงออกระเบยบไวดงตอไปน

ขอ 1. ระเบยบนเรยกวา “ระเบยบกรมวชาการเกษตร วาดวยการรบรองการผลตพชตามมาตรฐาน

ระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช พ.ศ. ..........”

ขอ 2. ระเบยบนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศเปนตนไป

ขอ 3. ในระเบยบน

“การปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช” หมายความวา แนวทางการปฏบตในไรนาเพอ

ผลตพชเพอใหไดสนคาปลอดภย ปลอดศตรพชและคณภาพถกใจผบรโภค เนนวธการควบคมและปองกน

การเกดปญหาในกระบวนการผลต

“ระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช” หมายความวา ระบบ

การจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพชในไรนา

“ฟารมเดยว” หมายความวา การปลกพชชนดเดยวลงบนพนทแปลงใดแปลงหนง

“ฟารมแซม” หมายความวา การปลกพชชนดใดชนดหนงลงบนพนทแปลงใดแปลงหนง

รวมกน โดยมจานวนตนพชชนดใดชนดหนงมากกวารอยละ 50 ของจานวนตนพชทงหมดทปลกลงบนทดน

แปลงนน

“ฟารมผสม” หมายความวา การปลกพชหลายชนดลงบนทดนแปลงใดแปลงหนงรวมกน

โดยมจานวนตนพชแตละชนดตากวารอยละ 50 ของจานวนตนพชทงหมดทปลกลงบนดนทแปลงนน

“ใบรบรอง” หมายความวา ใบรบรองแหลงผลตพชโครงการความปลอดภยอาหารดานพช

“หนวยตรวจรบรอง” หมายความวา หนวยงานของกรมวชาการเกษตรหรอหนวยงานอนท

ไดรบมอบหมาย ใหทาหนาทเปนผใหบรการ เกยวกบการยนคาขอรบรองตามมาตรฐานระบบการจดการ

คณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช

“ทปรกษาเกษตรกร” หมายความวา ผทมคณสมบตครบถวนตามทกรมวชาการเกษตร

กาหนด และขนทะเบยนไวกบกรมสงเสรมการเกษตรหรอหนวยงานทกรมวชาการเกษตรมอบหมาย ใหทา

6

หนาทใหคาปรกษา แนะนาและใหความรแกเกษตรกร ในการจดการระบบการจดการคณภาพการปฏบต

ทางการเกษตรทดสาหรบพช

“ผตรวจรบรอง” หมายความวา ผทมคณสมบตครบถวนตามทกรมวชาการเกษตรกาหนด

และไดขนทะเบยนไวกบกรมวชาการเกษตร ใหทาหนาทตรวจรบรองตามมาตรฐานระบบการจดการ

คณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช

“คณะผตรวจรบรอง” หมายความวา คณะบคคลทกรมวชาการเกษตรแตงตงใหทาหนาท

ตรวจรบรองตามมาตรฐานระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช

“คณะกรรมการบรหารความปลอดภยอาหารดานพช” หมายความวา คณะกรรมการทกรม

วชาการเกษตรแตงตง เพอทาหนาทพจารณาผลการตรวจรบรองของคณะผตรวจรบรอง ตามมาตรฐาน

ระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช

ขอ 4. คณสมบตของเกษตรกรทจะขอรบการรบรอง ตามมาตรฐานระบบการจดการคณภาพการ

ปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช

4.1 เปนเจาของหรอผมสทธครอบครองฟารม

4.2 เปนผทมชออยในทะเบยนราษฎร กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย

4.3 เปนผทมความร ความสามารถและเขาใจกระบวนการผลตพช ตามทระบไวในแบบ

คาขอหนงสอรบรอง ตามมาตรฐานระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช

ขอ 5. ฟารมของเกษตรทจะขอรบรองตอง

5.1 เปนพนททไมมวตถอนตรายทจะทาใหเกดการตกคางหรอปนเปอนในผลตผล

5.2 นาใชภายในฟารมตองไดจากแหลงทไมมสภาพแวดลอมซงกอใหเกดการปนเปอน

5.3 เปนฟารมเดยว ฟารมแซม หรอฟารมผสม

5.4 มพนทปลกไมนอยกวา 3 ไร กรณเปนไมผลหรอไมยนตน หรอไมนอยกวา 1 ไร

กรณเปนพชลมลก

5.5 กรณเปนฟารมแซมหรอฟารมผสม ตองมมาตรการหรอขอปฏบตทยนยนไดวาการ

จดการใด ๆ กบพชชนดใดชนดหนง จะไมมผลกระทบหรอกอใหเกดความเสยหาย ตอวธการปฏบตตาม

มาตรฐานระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทด สาหรบพชชนดทขอรบรอง

ขอ 6. เกษตรกรทประสงคจะขอรบรองการผลตพช ตามมาตรฐานระบบการจดการคณภาพการ

ปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช ตองยนคาขอตอกรมวชาการเกษตร ณ หนวยตรวจรบรอง ตามแบบ

GAP-01 พรอมเอกสารดงตอไปน

6.1 สาเนาบตรประจาตวประชาชน หรอสาเนาทะเบยนบาน

6.2 แผนผงแสดงทตงฟารม

6.3 เอกสารอน ๆ ทกรมวชาการเกษตรกาหนด

7

ขอ 7. เมอไดรบคาขอดงกลาวแลว ใหเจาหนาทตรวจสอบคาขอและคณสมบตของผขอตามขอ 4

ขอ 5 และขอ 6 หากเหนวาถกตองครบถวน ใหออกรหสประจาฟารมและสาเนารายชอเกษตรกร และสง

สาเนาคาขอดงกลาวไปยงทปรกษาเกษตรกร ผตรวจรบรอง และศนยบรการทางวชาการแบบเบดเสรจ

กรมวชาการเกษตร

ในกรณทหนวยตรวจรบรองทรบคาขอ มใชหนวยงานของกรมวชาการเกษตร เมอตรวจคาขอแลว

เหนวาถกตอง ใหสงคาขอไปยงหนวยงานของกรมวชาการเกษตร เพอออกรหสประจาฟารม

ขอ 8. เมอผขอไดรบรหสประจาฟารมแลว ใหทาการผลตพชตามมาตรฐานระบบการจดการ

คณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพชแนบทายน ภายใตการกากบดแลของทปรกษาเกษตรกร

ขอ 9. ใหทปรกษาเกษตรกรใหคาแนะนาปรกษาตามคมอทกาหนด หากเหนวาผขอไดทาการผลต

ครบถวนตามขนตอนแลว ใหแจงผตรวจรบรองทราบ เพอไปตรวจประเมนตามคมอทกาหนด

เมอผตรวจรบรองเหนวาผขอทาการผลตถกตองตามมาตรฐานระบบการจดการคณภาพการเกษตร

ทดสาหรบพช ใหแจงคณะผตรวจรบรองเพอประเมนผลตอไป

ขอ 10. ใหคณะผตรวจรบรองประเมนผลการดาเนนการผลตของผขอตามมาตรฐานทกาหนด

หากเหนวาผขอปฏบตถกตอง ใหเสนอคณะกรรมการบรหารความปลอดภยอาหารดานพช เพอพจารณา

เสนออธบดกรมวชาการเกษตรออกใบรบรองตามแบบ GAP – 02 ใหกบผขอ

ขอ 11. ผไดรบใบรบรองตองปฏบตดงน

11.1 ควบคมดแลและเอาใจใสตรวจสอบฟารม กระบวนการผลตของตนใหอยใน

มาตรฐานระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช แนบทายระเบยบน

11.2 กรณจะทาการเปลยนแปลงใด ๆ นอกเหนอหรอแตกตางจากทไดขอรบรองใหแจง

คณะผตรวจรบรองทราบเพอพจารณาอนญาต

11.3 ใหความรวมมอและอานวยความสะดวก แกผตรวจรบรองและคณะผตรวจรบรอง

ในการปฏบตภารกจตรวจรบรองตามมาตรฐานระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทด

สาหรบพช

ขอ 12. ใบรบรองซงออกตามระเบยบน มอายตามทกาหนดไวในใบรบรองแตไมเกน 2 ป นบแตวน

ออกใบรบรอง

ขอ 13. ผไดรบใบรบรอง ถาประสงคจะขอตออายใบรบรอง ใหยนขอตออายใบรบรองภายใน

30 วน กอนใบรบรองฉบบเดมหมดอาย

เมอไดยนคาขอดงกลาวแลว ใหถอวามฐานะเสมอนผไดรบใบรบรอง และใหดาเนนการผลตตอไป

ไดจนกวาอธบดกรมวชาการเกษตรจะสงไมตออายใบรบรอง

ขอ 14. หากมการฝาฝนหลกเกณฑหรอขอกาหนดใด ๆ ตามระเบยบน อธบดกรมวชาการเกษตร

สามารถสงพกใชหรอเพกถอนใบรบรองได

8

ขอ 15. ใหอธบดกรมวชาการเกษตรรกษาการตามระเบยบน

ประกาศ ณ วนท 15 มถนายน พ.ศ. 2547

(นายฉกรรจ แสงรกษาวงศ)

อธบดกรมวชาการเกษตร

แบบ GAP-01 แบบคารองขอใยรบรองฟารมตามระบบการจดการคณภาพ GAP พช

เกษตรกรเจาของแปลง ชอ(นาย/นาง/นางสาว).................................นามสกล.........................................

ทอย(บานเกษตรกร) เลขท..............หมท......ถนน........................................ตาบล.................................

อาเภอ...........................จงหวด........................รหสไปรษณย.....................โทรศพท.............................

ทตงแปลง เลขท........หมท.......ถนน.......................................ตาบล.......................อาเภอ....................

จงหวด...........................รหสไปรษณย..................................

ชอพช...................................................................................................................พนท..................ไร

จานวนตน(เฉพาะพชอายยาวหรอไมผล)..............................ตน อายพช(เฉพาะพชอายยาว)................ป

แผนทตงแปลง แสดงเสนทางคมนาคมและสถานทสาคญในบรเวณใกลเคยง เพออานวยความสะดวกใน

การเดนทางไปยงแปลง

หมายเหต: แบบฟอรมใชสาหรบ 1 พช 1 แปลง

(สาหรบเจาหนาท)

เลขประจาตวเกษตรกร.........................................................

แลขประจาแปลง.................................................................

สานกวจยและพฒนาการเกษตรเขตท........

9

เอกสารแนบทาย มาตรฐานระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช (GAP)

กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ 1. ขอบเขต (Scope)

1.1 มาตรฐานระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช : GAP พช เปน

เครองมอสาหรบใชในการปรบปรงมาตรฐานการผลตพช และสาหรบการตรวจสอบรบรองกระบวนการผลต

พช ทระบรายละเอยดขอกาหนดดานการจดการกระบวนการผลต ทจาเปนสาหรบการปฏบตทดทางการ

ผลตพชทกชนด เพอใหไดผลตผลทปลอดภย ปลอดจากศตรพชและมคณภาพเปนทพงพอใจของผบรโภค

1.2 ขอกาหนดทระบในระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช : GAP พช

เปนขอกาหนดขนตาทสนบสนนใหเกษตรกร ดาเนนการจดการกระบวนการผลต ทมงสการเพมความ

เชอมนแกคคา ในเรองความปลอดภย การปลอดจากศตรพช และคณภาพตามทคคาตองการ รวมทง

ชวยแกไขปญหาและขอบกพรองทตนตอของปญหาการผลต และสนบสนนการดาเนนการตามระบบการ

สอบกลบ (traceability system)

1.3 มาตรฐานระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช : GAP พช ให

ความสาคญ และสนบสนนการดาเนนการปองกนกาจดศตรพชแบบบรณาการ (Integrated Pest

Management, IPM) และการจดการผลตพชแบบบรณาการ (Integrated Crop Management, ICM)

1.4 การใชหลกการวเคราะหอนตรายและการควบคมจดวกฤต (HACCP : Hazard Analysis and

Critical Control Point) มาใชในการจดทาแผนควบคมการผลต ทระบถงขนตอนการปฏบตงาน อนตรายท

อาจเกดขน มาตรการควบคม จดทตองควบคมและตรวจสอบ คาควบคม การเฝาระวง และวธการ

ควบคมปองกน และแกไข

1.5 นาระบบการประกนคณภาพ (quality assurance) มาใชในการวางแผนคณภาพ (quality plan)

การจดการกระบวนการผลต และการจดระบบเอกสาร เพอใหเกดการธารงรกษาระบบ และมการปรบปรง

อยางตอเนอง

1.6 ดาเนนการตามกฎระเบยบของประเทศไทยและประเทศคคา ในการปองกนและแกไขปญหาดาน

ความปลอดภย ตลอดหวงโซอาหาร และการปลอดจากศตรพชสาคญ

1.7 เกษตรกรทเขาสระบบ จะตอง

1) แสดงใหเหนถงความสามารถในการผลตไดตามขอกาหนดขนตาของระบบ

2) แสดงใหเหนถงความสามารถเพอคงระดบสนคาทผลต ทงในดานคณภาพ ความปลอดภย

และหรอปลอดจากศตรพช ตามขอกาหนด และตามความตองการของคคา

10

2. นยาม 2.1 การปฏบตทดทางการเกษตรสาหรบพช (Good Agricultural Practice : GAP) หมายถง แนว

ทางการปฏบตในไรนา เพอผลตสนคาปลอดภย ปลอดศตรพช และคณภาพถกใจผบรโภค เนนวธการ

ควบคมและปองกนการเกดปญหาในกระบวนการผลต

2.2 การวเคราะหอนตรายและการควบคมจดวกฤตในกระบวนการผลต (Hazard analysis and

Critical Control Point : HACCP) หมายถง ระบบควบคมคณภาพทเนนการวเคราะหอนตราย และ

ควบคมจดวกฤตในกระบวนการผลต โดยตระหนกถงอนตรายจากจลนทรย สารเคม และสงแปลกปลอม

ตาง ๆ ทสามารถเกดขนในขนตอนตาง ๆ ของการผลต และสงผลใหเกด หรอความเสยงตอคณภาพ การ

เนาเสย และการปนเปอนสงอนตราย และความสามารถในการกาจดใหหมดไป หรอควบคมใหอยในระดบ

ทยอมรบได

2.3 การประกนคณภาพ (Quality Assurance : QA) หมายถง วธการบรหารจดการเพอเปน

หลกประกน หรอสรางความมนใจวา กระบวนการหรอการดาเนนการ จะทาใหไดผลลพธทมคณภาพตรง

ตามทกาหนด หรอหมายถง กจกรรมหรอการปฏบตใด ๆ ทถาไดดาเนนการตามระบบและแผนทวางไว

จะทาใหเกดความมนใจหรอรบประกนวา จะไดผลงานทมคณภาพตรงตามคณลกษณะทพงประสงค

ภายใตสภาพแวดลอมและปจจยในกระบวนการผลต ทมการควบคมอยางถกตองและเปนระบบ 3. ขอกาหนดระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช : GAP พช

เพอใหสามารถรกษาระดบความเชอมนของผคา และผบรโภค และแสดงถงความสามารถในการธารง

รกษาระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช : GAP พช และมการปรบปรงอยาง

ตอเนองในดานคณภาพ ความปลอดภย และหรอปลอดจากศตรพช เกษตรกรผเขาสระบบตองดาเนนการ

ดงน

3.1 จดทาแผนคณภาพ ซงประกอบดวย

3.1.1 กาหนดนโยบายคณภาพ

3.1.2 กาหนดวตถประสงคคณภาพ

3.1.3 กาหนดขอบเขตการปฏบตงาน

3.1.4 จดทาแผนควบคมการผลตทระบถงขนตอนการปฏบตงาน อนตรายทอาจเกดขน

มาตรการควบคม จดทตองควบคมและตรวจสอบ คาควบคม การเฝาระวง และวธการควบคม ปองกน

และแกไข

3.2 ปฏบตตามขอกาหนด 8 ประการ ตามลาดบในตารางท 3.1

11

ตารางท 1 ขอกาหนด เกณฑทกาหนด และวธการตรวจประเมนระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช : GAP พช

ลาดบทกาหนด เกณฑทกาหนด วธตรวจประเมน

1. แหลงนา • นาทใชตองไดจากแหลงทไมมสภาพแวด ลอมซงกอใหเกดการปนเปอนวตถอนตรายและจลนทรย

• ตรวจพนจสภาพแวดลอม หากอยในสภาวะเสยงใหตรวจสอบ และวเคราะหคณภาพนา

2. พนทปลก • ตองเปนพนททไมมวตถอนตราย และ จลนทรย ทจะทาใหเกดการตกคางหรอปนเปอนในผลตผล

• ตรวจพนจสภาพแวดลอม หากอยในสภาวะเสยงใหตรวจสอบ และวเคราะหคณภาพดน

3. การใชวตถอนตรายทางการเกษตร

• หากมการใชสารเคมในกระบวนการผลตใหใชตามคาแนะนาของกรมวชาการเกษตร หรอตามฉลากทขนทะเบยนอยางถกตองกบกรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ • ตองใชสารเคมใหสอดคลองกบรายการสารเคมทประเทศคคาอนญาตใหใช • หามใชวตถอนตรายทระบในทะเบยนวตถอนตรายททางราชการหามใช

• ตรวจสอบสถานทเกบรกษาวตถอนตรายทางการเกษตร • ตรวจบนทกขอมลการใชวตถอนตรายทางการเกษตร และสมตวอยางวเคราะหสารพษตกคางในผลตผล กรณมขอสงสย

4. การเกบรกษาและการขนยายผลตผลภายในแปลง

• สถานทเกบรกษาตองสะอาด อากาศถายเทไดด และสามารถปองกนการปนเปอนของวตถแปลกปลอม วตถอนตรายและสตวพาหะนาโรค • อปกรณและพาหนะในการขนยายตองสะอาดปราศจากการปนเปอนสงอนตรายทมผลตอความปลอดภยในการบรโภค • ตองขนยายผลตผลอยางระมดระวง

• ตรวจพนจสถานท อปกรณ ภาชนะบรรจ ขนตอน และวธการขนยายผลตผล

5. การบนทกขอมล • ตองมการบนทกขอมลทเกยวกบการใชวตถอนตรายทางการเกษตร • ตองมการบนทกขอมลการสารวจและการปองกนกาจดศตรพช • ตองมการบนทกขอมลการจดการเพอใหไดผลตผลคณภาพ

• ตรวจบนทกขอมลของเกษตรกรตามแบบบนทกขอมล

6. การผลตใหปลอดจากศตรพช

• สารวจการเขาทาลายของศตรพช และปองกนกาจดเมอสารวจพบความเสยหายระดบเศรษฐกจ • ผลตผลทเกบเกยวแลว ตองไมมศตรพชตดอยถาพบตองคดแยกไวตางหาก

• ตรวจสอบบนทกขอมลการสารวจศตรพช และการปองกนกาจด • ตรวจพนจผลการคดแยก

7. การจดการกระบวนการผลตเพอใหไดผลตผลคณภาพ

• การปฏบตและการจดการตามแผนควบคมการผลต • คดแยกผลตผลดอยคณภาพไวตางหาก

• ตรวจสอบบนทกขอมลการปฏบต และการจดการเพอใหไดผลผลตคณภาพ • ตรวจพนจผลการคดแยก

8. การเกบเกยวและการปฏบตหลงการเกบเกยว

• เกบเกยวผลในระยะทเหมาะสมตามเกณฑในแผนควบคมการผลต • อปกรณทใชในการเกบเกยว ภาชนะบรรจ และวธการเกบเกยวตองสะอาด ไมกอใหเกดอนตรายตอคณภาพของผล และปนเปอนสงอนตรายทมผลตอความปลอดภยในการบรโภค

• ตรวจสอบบนทกการเกบเกยวและการปฏบตหลงการเกบเกยว • ตรวจพนจอปกรณ ภาชนะบรรจ ขนตอน และวธการเกบเกยว

12

4. การนามาใช (application) 4.1 ขอกาหนดตามระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช : GAP พช น

สามารถปรบใชในการตรวจรบรองกระบวนการผลตพชทกชนด และสามารถจาแนกการใหการรบรอง

ออกเปน 3 ระดบ ดงน

4.1.1 การจดการกระบวนการผลตทไดผลตผลปลอดภย

4.1.2 การจดการกระบวนการผลตทไดผลตผลปลอดภย และปลอดจากศตรพช

4.1.3 การจดการกระบวนการผลตทผลตผลปลอดภย ปลอดจากศตรพช และคณภาพเปนท

พอใจของผบรโภค

4.2 ผขอการรบรองจะตองแสดงใหเหนถงการดาเนนการตามขอ 3.1.1-3.1.4 และเพอใหบรรลตาม

ขอ 4.1.1 ขอ 4.1.2 ขอ 4.1.3 จะตองดาเนนการใหเปนไปตามขอกาหนด เกณฑและวธการตรวจประเมน

ทกาหนดตามตารางท 1 ขอ 1-5 ขอ 1-6 และขอ 1-8 ตามลาดบ 5. การตรวจรบรองระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช : GAP พช

ใหอยภายใตเงอนไขและขอกาหนดของกรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ

-------------------------------------