For Refugees and Immigrants

U.S . COMMITTEE FOR REFUGEES AND IMMIGRANTS

®

2nd Edition Burmese

U.S. Committee for Refugees and Immigrants (USCRI) adapted materials for refugees and immigrants from the MML Relationship Enhancement Program by Bernard G. Guerney, Jr. and Mary Ortwein. Materials of this book are copyrighted by the Institute for Development of Emotional Life Skills (IDEALS) and used here with permission. This workbook was made possible through generous support from the United States Department of Health and Human Services, Administration for Children and Families, Office of Refugee Resettlement. The skills in this program are intended to be taught to refugees and immigrants by authorized “Relationship Enhancement” group leaders or licensed mental health professionals.

USCRI Staff and Contributors

Goli Amin; MSW, LICSWEditor

Koula PapanicolasGraphic Design and Production Manager

Mary Ortwein; MS, LMFTConsultant—IDEALS

Tatyana Fertelmeyster; MA, LCPC Consultant—Cultural Competency Programs JFCS

Amy Adams Illustrator—amy adams STUDIOS

USCRI Field Office and Partner Agency Contributors

USCRI Albany, NY USCRI Raleigh, NC USCRI Vermont, Refugee Resettlement ProgramInternational Center, Bowling Green, KY International Institute of Erie, PA International Institute of Los Angeles, CA Jewish Vocational Service, Kansas City, MO

Copyright © 2009 IDEALS 2nd Edition • 1st Edition, January 2008Relationship Enhancement® is a registered trademark of Bernard Guerney and IDEALS.Materials adapted for refugees and immigrants by USCRISole distribution rights rests with USCRINo part of this book may be reproduced without permission from IDEALS or USCRI. For other versions of Relationship Enhancement Programs visit: www.relationshipenhancement.org

For additional copies contact: U. S. Committee for Refugees and Immigrants2231 Crystal Drive • Suite 350 • Arlington, VA 22202 Tel: 1-800-307-4712

www.refugees.org/healthyfamilies

မာတကာ အေတျ႔ အၾက ပစကာခပး…………………………………………………………………………………………..စာမကးႏြာ ဿ နာလညးမြကပသညး ကၽျမးကငးမႈ……………………………………………………………………………………စာမကးႏြာ ၀ နာလညးမႈက ပသညး နညး () နညး...............................................................စာမကးႏြာ ၁ ထတးေဖားရြြငးလငးတငးပခငးဆငးရာ ကၽျမးကငးမႈ.............................................................စာမကးႏြာ ၂ ေကာငးကျကးမာကပနးလညးသတရမခငးဥပမာမာ................................................စာမကးႏြာ ၃ ေကာငးေသာစကာမာက သတရခငး . .. .........................................................စာမကးႏြာ ၄ သငးကယးပငးအမငးအတငး ေပာပါ .......................................................................စာမကးႏြာ ၅ ခစာခကးမာႏြငးအေတျအေခၐမာကမရြပးေထျပါေစႏြငးေး.........................................စာမကးႏြာ ၆ ကၽျမးကငးမႈရြေသာ ေဆျေႏျမႈတစးခရရြေအာငး မညးသ႔ ပလပးမညးနညး၈ ................. ........... စာမကးႏြာ ကၽျႏးပးတ အတျကးအခနး....................................................................................စာမကးႏြာ ကၽျႏးပးတ အတျကးအခးနးမာႏြငးပတးသတးေသာအကဥာဏးမာ...................................စာမကးႏြာ ဿ-၀ ပနာတစးခအာေဆျေႏျခငး.........................................................................စာမကးႏြာ ၁ ပနာေဖရြငးခငး ဆငးရာကၽျမးကငးမႈ.........................................................................စာမကးႏြာ ၂ ပနာေဖရြငးနညး အဆငးမာ........................................................................စာမကးႏြာ ၃ စတးဖစမႈႏြငးေဒါသက ကငးတျယးထနးသမးခငးနညးလမးမာ ............................................စာမကးႏြာ ၄ မမကယးမမေပာငးလခငးဆငးရာ ကၽျမးကငးမႈ..................................................................စာမကးႏြာ ၅ အခာသမာအာေပာငးလရနးကညခငးဆငးရာ ကၽျမးကငးမႈ................................................ .စာမကးႏြာ ၆ အေလအထမာအာ ေပာငးလရနး အဆငးမာ ........................................................စာမကးႏြာ ဿ ပဋပကၡအာစမကငးတျယးေဖရြငးခငးဆငးရာ ကၽျမးကငးမႈ......................................................စာမကးႏြာ ဿ ဖစးခပေသာပနာအေဟာငးပစမအာ ရပးဆငးခငး ............................................စာမကးႏြာ ဿဿ

ပနာအေပၐသေဘာထာကျ ပာမႈရြေနစဥးတျငး အပနးအလြနးေလစာမႈထာရြပါ.............စာမကးႏြာ ဿ၀ နာလညး၇တနးဖထာ၇ ေကဇဥပါကာရတငးရြခငး ......................................................စာမကးႏြာ ဿ၁ တာနးယခငးႏြငးအာမခသညးအတငးလပးေဆာငးခငး.................................................စာမကးႏြာ ဿ၂ လမးညျနးသငးၾကာ ခငးဆငးရာ ကၽျမးကငးမႈ.......................................................................စာမကးႏြာ ဿ၃ ေလကငးပါ၇ ေလကငးပါ၇ ေလကငးပါ၇..............................................................................စ ာမ ကးႏြ ာ ဿ၄ ထေရာကးေကာငးမျနးေသာ ဆကးဆေရကဆကးလကးထမးသမးရနး ေလကငးမႈပလပးပါ. .... .... ..စာမကးႏြာ ..ဿ၅

ဤစာအပးသညး သငးႏြငးသငးမသာစ ဆကးဆေရ ပမတတကးေကာငးမျနးလာေအာငး ေလလာသငးယရာႏြငးေလကငးရာတျငး အကအညေပလမးမညး၈ ဆကးဆေရႏြငးပနာေဖရြငးေရဆငးရာကၽျမးကငးမႈမာတတကးေကာငးမျနးလာခငးအာဖငး သငး၏ဆကးဆေရပငးကအာေကာငးလာေစပ အေမရကနးႏငးငတျငးပမေကာငးမျနးေသာဘဝက တညးေဆာကးႏငးမညးဖစးပါသညး၈ ကၽျမးကငးမႈမာကေလကငးေနခငးဖငး အမးေထာငးေရ၇မဘအပးထမးမႈႏြငးမသာစ ဆကးဆေရ မာကတတကးေကာငးမျနးလာေစလမးမညး၈ ထကၽျမးကငးမႈမာကအသပပါက လပးငနးချငး၇ေကာငး၇လမႈအသငးအဝငးအတျငးရြလမာႏြငးအပနးအလြနး ေပာဆဆကးဆမႈတျငး တတကးေကာငးမျနးလါေစပါလမးမညး၈

222

လအငး ဆႏၵမာ

ထငးမငးခကးမာ

စရမးပပနး မႈမာ

ခစာခကးမာ

အေတျ႔အၾကပစကာခပး

အဖစးအပကးမာ

အဖစးအဖအဖစးရ

ပးမာ

အေတျ႔အၾကပစကာခပးတျငး၇ကၽျႏးပးတ႔ေနစဥးဖစးရပးမာအ ေပၐမညးကသ႔ေတျ႔ၾကေနရပက သရပးေဖၐပထာပါသညး၈

ဖစးရပးမာ သညးဖစးခသညးအေၾကာငးအရာ(သ႔)

အေၾကာငးကစၥမာအာကယးစာပသညး၈

ထငးမငးခကးမာ သညး၇ အဖစးအပကးတစးခအေပၐတျငး

ရရြထာေသာ သတငးအေပၐအေခခပ၇ သငး၏ကယးပငး ထငးမငးခကးမာဖစးပါသညး၈

စရးမးပပနးမႈမာ သညး၇ ဖစးရပးႏြငးပတးသတး၍ မမ

လႈပးရြာရနးကနးေနရခငးဖစးသညး၈ ယငးသညးမမအတျကး မညးကသ႔အကသကးေရာကးသညးႏြငးမမဘဝတနးဖႏြငးမညးကသ႔ဆကးႏျယးေနသညးအခကးလညးပါဝငးေပသညး၈

လအငးဆႏၵမာ သညး၇ တစးစတစးရာအာ သငးအ

ေနႏြငးယခႏြငးအနာဂတးတျငးဖစးေပၐရနးအတျကး လခငးသညး၇ မငးခငးသညး၇ ၁ငးတ႔သညးသငး၏ဆႏၵမာဖစးသညး၈

ခစာမမာ သညးစတးလြပးရြာမမာဖစးသညး၈၁ငးတ႔က

လျယးကစျာအမညးေခၐဆႏငးသညး၈အခ႕ေသာခစာခကး မာအာချခမးစတးဖာမႈပလပးရနးအတျကးအခနးပယရပပမခကးခပါသညး၈ အေတျ အၾကပစကာခပးတငးပမႈတျငး၇ ဆကးဆေရတ တကးေကာငးမျနးလာေအာငးကၽျမးကငးမႈမာအာအသပ ေနစဥးကာလအတျငး၇ သငး၏အေတျ အၾက အဆငး ၂ဆငး စလအာမညးသ ေငြရမညးဆခငးကေဖၐပထာပါညး၈

333

နာလညးမႈကပသညးကၽျမးကငးမႈ . အမြနးတကယး စတးပါဝငးစာမႈရြသညးပစဖငး နာေထာငးပါ၈ သငး၏စတးႏြလတျငးမြ ႏြကးရႈငးလလာစျာႏြငးနာေထာငးေနခငးပစအေနအထာရြေနပါေစ၈ အခာသေပာေနသညး စကာလမာႏြငးကယးအမအရာမာတ အာ အေလအနကးအာရပပါ၈ အခာသေပာေနသညးက သငးၾကာလေၾကာငးသငး၏ကယးအမအရာဖငးပပါ၈

သငးကယးကမဟတးပ၇ အခာသ၏ထငးမငးခကးႏြငးခစာခကးမာအေပၐအာရစစကးမႈရြပါ၈ ဿ. အခာသတစးေယာကး၏ရြေထာငးမြၾကညး ၾကညးပါ၈ သငးကယးသငးအခာသ၏ေနရာတျငးေနၾကညးပါ၈ ထသအဖစးႏြငးပငးချခမးထတးေဖၐမႈပလပးပါ၈ ထငးမငးခကးမာ၇ ခစာခကးမာအေပၐအထဂရတစကးအာရပပါ၈

၀. အခာသ၏ ခစာခကး၇ ထငးမငးခကး၇ စရမးပပနးမႏြငးလအငးဆႏၵမာကေပာပါ၈ အခာသ၏အေတျႏြငးခစာခကးမာကသငးနာလညးသေဘာေပါကးသညးအတငးပနးလညးေပာပပါ၈ ဤစကာလမာဖငးစ၍ေပာပါ- စတငးေဖၐပပါ “နငးဒလ.--------ဆႏၵ ရြတယး” “နငးဒလခ စ ာ ရတယး” “နငးဒလ စ ရ မ းမ တယး” သငးမငးသညး ၾကာသညးအတငး သငး၏ကယးပငးစကာလမာဖငးေပာပပါ၈ ခစာခကးမာႏြငးသပးမေပာခေသာစကာလမာ အေပၐ အထဂရစကးပါ၈ အခာသလကးခႏငးမညးစကာလမာကသာေရျခယးအသပပါ၈ သငး၏အၾကေပခငး(သ႔)သငး၏အေတျမာ၇ခစာခကးမာ၇စရမးပပငးမမာ(သ႔)

ဆႏၵမာကေပာဆခငးမြေရြာငးကဥးရမညး၈

4. ေကာငးမျနးေသာေစတနာဖငးရညးမျနးစျာထာရြ၍အမြာပငးဆငးခကးတ ကလကးခပါ၈ သငး၏အသ၇ကယးအမအရာ၇စကာလမာဖင ေလစာမႈ၇ ကရဏာသကးမႈကပပါ၈

မမမြာႏငးသညး(သ႔)အေခအေနကနာလညးမႈလျႏငးသညးကလကးခပါ၈

4

4

n.

နာလညးသေဘာေပါကးမႈက ပသညးနညး () နညး

. တစတေယာကးကသငးႏြငးစကာ ေပာေနသညးအခါ၇သငးလပးေနသညးအလပးကရပးပ သေပာေနသညးက ေသ ခာစျာအာရစကးပနာေထာငးေပပါ၈ ဿ. သငးနာေထာငးေနသညးအခါ၇

သေပာေနသညးစကာက၇ သငးဂရ စကးနာေထာငးေနေၾကာငး

ပပါ၈

၀. သငးနာေထာငးေနသညးအ ခါ၇ အခာသတေယာကး၏ခစာမႈ

အေတျ ႔အ ၾကမာက၇ မြတးယ၍ပေဖၐၾကညးပါ၈

၁. သငးမြအဖစးအပကးမာအာ၇ အ ခာသမငးေတျ ေနသညးအတငး ၾကစာမငးေတျ ေနရေၾကာငးသ

အာသေစပါ၈

၂.အခာသစတးပကးသညးအခါတျငး၇ သ သေဘာကမငငးမ(သ ) ငငး ဆနးမညးအစာ၇ နာေထာငး၍၇ နာ လညးသေဘာေပါကးးေၾကာငးပပါ၈

၃.အခာသတစး ေယာကးေပားရႊငးေနေသာအခါ(သ႔) ခစးခငးၾကညးႏေနေသာအခါတျငး၇

အခနးေပ၍ေကာငးေသာခစာမႈမာ ကအတတကျမြေဝခစာပါ၈

၄.အခာသတေယာကးကညလ ေသာအခါ(သ႔)လအပးေသာအခါ တျငး၇ကညႏငးရနးအတျကးတခခပ

လပးေပပါ၈

၅.အခာသတေယာကးပငးပနး ေနေသာအခါတျငး၇ သ(သ႔)သမ တေယာကးတညးအနာယေစပါ (သ႔)သငးႏြငးအတအနာယေစပါ၈

၆.အခာသတေယာကးစရးမးပပနး ေနေသာအခါ(သ႔)စတးမေကာငးဖစး

ေနေသာအခါတျငး၇ အာေပရနး အဆငးသငးရြေနပါ၈

.အခာသတေယာကးစဥးစာရနးအခနးလအပးေနသညး(သ႔)စတး

တညးငမးေစရနးလအပးေနပါက၇ သ (သ႔)သမအာ၇အခနးႏြငးေနရာေပပါ

ထတးေဖားရြငးလငးတငးပခငးဆငးရာကၽျမးကငးမႈ . ေကာငးကျကးမာကသတရခငးမြစတငးပါ၈ ဿ. မညးသညးက”မြနးသညး” (သ႔) “ေကာငးသညး” (သ႔) “ပမြနးဖစးသညး”ဟေပာခငးထကး သငး၏ကယးပငး႐ႈေထာငးအမငးအတငး ေပာပါ၈

ထအရာမာသညးသငး၏အမငးႏြငးခစာခကးမာဖစးေၾကာငးပသညးအေနဖငး “ငါစဥးစာမတယး” “ငါခစာရတယး” “ငါထငးတာကေတာ” စသညးစကာမတ ဖငးေပာပါ၈ ေလစာမႈကေဖၐပေသာစကာလမာကသပါ၇ ေဖနးအကဖတးမႈဆငးရာစကာလမာမသပါႏြငး၈

၀. အေသစတး အတအကဖစးပါေစ၈ မမအတျကးအေရၾကသညးအရာက ေပာပပါ၈ မညးသညး အပအမႈမာ၇အဖစးအပကးမာ၇(သ႔) စရမးပပနးမႈမာအေၾကာငး၇

အေသစတးအတအကေပာပပါ၈ သငးဆလရငးကရြငးပရနး ဥပမာမာကေပ၍ေပာပါ၈

၁. သငး၏ခစာခကးမာအေၾကာငးကေပာပပါ၈

ပနာေၾကာငး၇ သငးမညးသ ခစာရသညးကေပာပါ၈ အကယး၍အခာသနာလညးသေဘာေပါကးရနးအေထာကးအကပႏငးမြသာလြငး၇ အတတးကခစာခကးမာကထညးသျငးေပာပါ၈ ၂. သငးလခငးသညးအခကးက ေတာငးခပါ၈ မမမြအခာသအာ၇ ဘာလပးေစခငးသညးကေပာပါ၈ ေ ပာငးလ မ ႈရြ ပါ က သငးမညး ကသ႔ခ စာ ရမညး က ေ ပ ာပါ၈ ၃. အမညးေခၐခငး (သ႔) ”အမတမး” (သ႔) ”ဘယးေတာမြ” ကသ႔ေသာစကာလမာကေရြာငးပါ၈ ၄. သငးေပာခငးသညးအေၾကာငးအရာက ၾကတငးစဥးစာထာပါ၈

ေကာငးကျကးမာကပနးလညး သတရမ ခငး ဥပမာမာ သငးအတျကးအေရပါေသာသ တစးေယာကးႏြငးတစးခနးခနးတျငးစတးမခမးေမ႕စရာၾကေတျ ရမညးဆလြငး၇ ထစတးမခမးေမစရာနာကငးခစာခကး၏ ေအာကးတျငး၇ ေကာငးေသာအခကးတစးခကးရြႏငးပါသညး၈ ထေကာငးမျနးေသာအခကးကပနးလညးေတျေတာသတရေစ၍ ပနာအေၾကာငးေပာဆ ရာတျငးအသပမညးဆပါက၇ ကညမႈလမးစအဖစးရရြေနႏငးသညး၈ သတရစရာေကာငးကျကးမာတျငး ေအာကးပါတ ပါငးေပသညး၈ အဘယးေၾကာငး အခာသတ အာ ဂရစကးသလဆသညးက၈ မငးန႔အတရြခငးတယး၈ မငး ဟ ာ င ါ အ တျကး ၇ အလျနးအဓပၸါယး႐ြတ သပ ါ ၈ မငး ဟ ာ င ါ တ ႔ မ သ ာ စ အ တျကး အ ေရ ပ ါ တ သပ ါ ၈ တ ႔ေတျရစ တးက န ႔ရ ညး မ ြနး ခကးေတျ အတတပါပ၈ ပနာႏြငးဆကးစပးေနသညး ေကာငးေသာအရညးအေသျမာ၈ နင းအ လပ းတ အ ာ ႀ က စ ာ တ ယး ၈ နင းဟာငါတ႔ မ သ ာ စ က သပးဂ ရ စ ကး တ ယ း၈ န င းဟ ာ စ ဥ း စ ာ ဆ င း ခ င းတတး ပ ၇ ၾက င းန ာ တ တး သတ စးေ ယ ာ ကး ပ ါ၈ အတတးမြႏြစးလဖျယးေကာငးကျကးမာကပနးလညးသတရခငး(သ႔) အနာဂတးအတျကးေမြားလငးခကးမာ- ငါတ႔အတဘယးလ႐နးကနးခရတယးဆသာကငါသတရေနတယး၈ ငါတ႔ႏြစးေယာကးေမြားလငးထာတဘအတျကး ငါအမာၾကစဥးစာပါတယး၈ ငါတ႔ ေတျ ေပားရျငးစရ ာေကာငးတ မသာ စ တစ းစအဖစ အမြတးရစရာေတျရြတယး၈

ေကာငးေသာစကာမာကသတရခငး . ေကာငးမျနးေသာအခကးတစးခကးကေရျခယးပါ၈ ဿ. “အဘယးေၾကာငးဆေသား“စကာလကထညးသျငးေပာဆပ ဝါကကအဆသတးပါ၈ ဥပမာ…

“မငးဟာငါအတျကးအေရပါတသတေယာကးဖစးတယး…ဘာေၾကာငးလညးဆေတာတကယးၾကမးတမးခကးခတအခနးေတျကဖတးသနးေနရတ အခနးေတျမြာ ငါနေဘမြာမငးရြေနလ႔ဘ၈ မငးကအာကလ႔ရႏငးတယးဆတာငါသေနတယး“၈

၀. အခာသမြသငးဆလသညးအခကးအာ နာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငးကပခငး- သငးေပာခေသာစကာ၏ အဓကအခကးကပနးေပာမညး၈ “ငါဟာ မငးအတျကးအေရပါတသတစးေယာကးဖစးတယး…ဘာေၾကာငးလဆေတာ…မငးလအပးေနတအခနးမြာ မငးနေဘမြာငါရြေနတယး၈ ကယးအမအရာဖငးး သငးကနာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငးပမညး၈

၁. အလြညးကေပာဆနာေထာငးပါ၈ ပထမဆစကာေပာသမြ နာေထာငး၍နာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငးပနးပပါ၈ ယခငးနာေထာငးသမြစကာေပာၿပမမ၏ခစာခကးမာအာတငးပပါ၈

မမအမငးအတငး ေပာပါ၈ ထခကးနစးနာေစေသာစကာလမာက ေရြာငးပါ၈

အေထာကးအကဖစးေစေသာစကာလမာ သပါ၈

နငး..လပးလမးမယးလ နငးေပာတယး ငါတ႔(မငး)..သေဘာတခ

တယး..

ငါသတရသေလာကးဆရငး နငး----------လမးမယးလ

ငါသတရသေလာကးဆရငး ငါတ႔ (သငး)----- သေဘာတထာတယး...

အမသာ(အမသမ)အမာစထငးတာကေတာ- ဇန(ေယာကၤာ)အမာစခစာရ တာကေတာ- အေဖ(အေမ)အမာစ လပးတယး

ငါနငးကဖစးေစခငး... ငါဆႏၵကနငးက... ငါၾကကးတာကတကယးလ႔နငး..

မငးကာေမာငးသပးမနးေနတယး! နငးေဖေဖေမာငးရငး ငါ တကယး ေကဇတငးမမယး

ဒႏႈနးန႔ေမာငးရငးငါေၾကာကးလာတယး

(ရငးကကးေသာ၇သေဘာထာေကာငးေသာ၇ ညြာတာေသာ၇ ေကာငးမျနးေသာ၇ကနးမာ ေသာ၇စာရတေကာငး)သသညး…..လမးမညး ေကာငးေသာ(သ၇အေမ၇အေဖ)သသညးး…… လမးမညး မြနးကနးစျာလပးသငးသညးက……..

ငါနငးက---ဖစးေစခငးတယး ငါဆႏၵက-----နငးက ငါၾကကးတာကတကယးလ႔နငး…….

မငးဟာသပး (ပစေစာငးေရြာကးတတးေသာ၇ ညြာတာတတးေသာ၇ ရငးႏြ ခငးမငးတတးေသာ၇စဥးစာဆငးခငးတတးေသာ၇ တကးၾကျရြေသာ ၇စာႏြာ ေထာကးထာတတးေသာ) သတစးေယာကးဖစးမယးလ႔ငါမထငးဘ၈

နငး…(အပအမန႔ပတးသတးလ႔ေပာတ)အခါ

ငါက(ဂရတစကးရြတယး၇သေယာဇဥးရြတယး၇စဥးစာဆငးခငး မႈရြတယး၇စာနာေထာကးထာမႈရြတယး)လ႔ငါမခစာရဘ၈

မငးအမတမး…… မငးဘယးေတာမြ…..

ငါဒါလပးရတာစတးမခမးသာဘ…

နငးလပးလမးမယးလ႔ေမားလငးတယး…..

အရငးကေတျ႔အၾကေပၐမတညးပ

(တကေသာဥပမာ)၈ တကယးအခနးေရာကးလာရငး နငး…လမးမညး၈

9

ခစာခကးမာႏြငးအေတျအေခၐးမာကမ ရႈပး ေထျပါေစႏြငး ခစာမႈမာ အေတျအေခၐမာ

သငး“ခစာမႈ”အာေပာသညးအခါ၇ခစာမႈစကာလကအတအကေပာပါ၇ ထငးမငးခကး(သ )အေတျကမေပာရ၈ “ငါေဒါသထျကးတယး (သ, သမ, သတ႔)...ေသာအခါ” “ငါဝမးနညးမတယး...” “ငါေၾကာကးမတယး...ေသာအခါ” “ငါဝမးသာမတယး...”

အေတျအေခၐအၾကအစညးဖစးလြငး,တစတရာကမမကယးတငး

စဥးစာထာသညးအရာဖစးပခစာခကးမဟတးပါ၈အေတျဟ႔ေပာပါ၈ “ငါထငးမတယးမငး (သ, သမ, သတ႔)...” “ငါေတျမတာကတကယးလ႔မာ...” “ဖစးလမးမယး---

တကမ ရ ြ ပ ါ ၈ အမတမးႏြငးဘယးေတာမြ၇ ထခကးႏြစးနာေစေသာအမညးမာ၇ အပကးသေဘာေဆာငးေသာေပာဆမစသညးစကာလမာကေရြာငးပါ၈ ထငးရာေပာဆခငးမြ ေရြာငးပါ၈ အတအကဖစးပါေစ၈

ငါမငးသေလာကးနငးဟာအမတမး….. ငါခစာမတယး၇နငးဟာဘယး ေတာမြ……

ငါနငးကေတျ႔တအခါတငး…. ငါေတျ႔သေလာကး၇နငးဟာမလပးသေလာကးဘ…. နငးဟာငါလပးေစခငးတာထကးပနညးေနတယး၇နငး…

ငါေတျ႔သေလာကးေတာနငးဟာအလပးမၾကစာဘ၈ မငးဟာပငးတယး၈

ငါအမငးအရ နငးဟာညစးးပတးတယး၈ ဒဥစၥာေတျဟာရႈပးပျေနတာဘ၈

နငးဟာကေလန႔ပတးသတးရငးဂရမစကးဘ

လ႔ငါခစာရတယး....

ဒလထမြာအၾကမးေပါငးမာစျာ၇ နငးမ……တာကေတျ႔ရေတာငါစတးမေကာငးဘ၈ နငးအမးန႔ပတးသတးပဘာမြသပးမလပးေတာတအတျကး ေၾကာငးငါစတးမေကာငးဘ ငါနာလညးထာတာကနငးသေဘာတထာတာက… မဖေခာငးအေခအေနန႔ပတးသတးပငါေပာခငးတယး၇မဖေခာငးကမငးရတာ ငါစတးအေႏြာကးအယြကးဖစးတယး၈ ဒအခနးကအခမငးေနရတာထကးပပစနစးတကရြေစခငးလကးတာ၈ နငးကေလထနးရငးငါစတးတထငးထငးပ၈ ဥ ပ မ ာ န င းဒ ေ န႔…………

10

ကျမးကငးမႈရေသာ ေဆျေႏျမႈ တစးခရရြေအာငးမညးကသ႔ပလပးမညးနညး၈

. စကာေပာၾကရနးအတျကး၇ အခနးႏြငးေနရာက၇ အခာသႏြငးသေဘာတညမႈယပါ၈ ဿ. တစးဥဥမြ ထငးမငးခကး၇ ခစာခကး၇ စရမးပပနးမႈႏြငးလအငးဆႏၵမာက ထတးေဖၐေပာဆပါ၈ အခာသမြမမက ပမနာလညးမႈရြေစရနး ေကာငးေသာအခကးမာဖငးအစပပါ၈ ၀. အခာတစးေယာကးမြ နာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငးပပါ၈ အမြနးတကယး စတးပါဝငးစာမႈရြသညးပစဖငး နာေထာငးပါ၈ တစးဖကးသ၏ အ မင းက ၾ က စ ာ ခ စ ာ ၾ ကညး ပ ါ၈

တစးဖကးသ၏အေတျ၇ခစာခကး၇စရမးပပနးမႏြငးဆႏၵမာကပနးေပာပါ၈ ၁. တစးခနးႏြငးတစးခနးတစးေယာကးတစးလြညးစ ပနာအေၾကာငးရလဒးကပမေပာဆၾကပါ၈ မမေပာသအလြညးမတငးမြ၇ နာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငးကေရြ ဥစျာပသပါ၇ ၂. မမနာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငးပသညးအခါတငး၇ အခာသတေယာကး၏ထငးမငးခကး၇ ခစာခကး၇ စရမးပပနးမႈမာ၇ (သ႔) ဆႏၵမာက ၾကစာ၍ေပာပါ၈

၃. မမနာမလညးေသာအခါ၇ ေမစရာရြေသာအခါ၇ (သ႔) ပငးပေသာခစာမႈရြေသာအခါမာတျငး ခစာမႈကထတးေဖၐပေသာနညးလမးကအသပပါ၈

၄. တစးဥခငးစ၏ အေရၾကဆေသာအခကးက နာလညးသရြသေဘာေပါကးသညးတငး

ေအာငးေပာဆၾကပါ၈ ဤအခကးသညး တစးဥခငးစ၏အဓကစရမးပပနးမႈဖစးေပသညး၈

ေရြ ဥစျာကျမးကငးမႈႏြငးပညးစေေသာေဆျေႏျမႈတစးခအာ တညးေဆာကးပါ၈ ပလြငးပနာမာအာေဖရြငးပါ၈

ကၽျႏးပးတ အတျကးအခနး ေဆျေႏျရနးအတျကးႏြစးဥႏြစးဖကးစလမြအကအညအေထာကးအပမႈရရြေနေစရနး၇ရြငးလငးတငးပခငးကၽျမးကငးမႈအာအသပရနးအတျကးသေဘာတခကးထာရြပါ၇ ပဂၢလး () . ေကာငးကျကးမာက ပနးသတရခငးဖငးစတငးပါ၈ ဿ. အတတကျ လပးေဆာငးခငးေသာ အခကးတစးခကးအာေပာပါ၈ ၀. တစးဖကးလသေဘာတႏငးမညးအေၾကာငးအရာတစးခကစဥးစာေရျခယးပါ၈

၁. ပလပးေဆာငးရျကးရမညးအခကးမြ၇ သငး၏ခစာခကးမာ၇ စရမးပပနးမႈမာႏြငးလအငးဆႏၵမာအေၾကာငးကေပာပါ၈ ၂. မမဖစးခငးသညးကဥပမာေပပေပာပါ၈ ၃. သငးစကာေပာေသာအခါ၇ မမအမငးအတငးေပာပ၇ အမညးနာမတတးခငး

(ထခကးေစသညးစကာစမာ)၇အမတမး၇ဘယးေတာမြ အစရြသညးစကာမာက ေရြာငးကဥးပါ၈

ပဂၢလး (ဿ)

. နာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငးပပါ “သငး ဖ စ းခ င းတ ာက...... ဘာေၾကာငးလညးဆေတာ...” “ဒကစၥဟာမငးအတျကးအေရၾကတယးဘာေၾကာငးလညးဆေတာ...” ဿ. အၾကဥာဏးႏြငးပတးသတး၍မမထငးမငးခကးကေပာေသာအခါရြငးလငးတငးပခငးဆငးရာ ကၽျမးကငးမႈနညးကသပါ၈ အလြညးၾက ေ ပ ာပ ါ ၈ အစအစဥးတစးခအာသေဘာတသညးအထ၇ မမခစာမႈကထတးေဖၐေပာဆပနာလညး သေဘာေပါကးေၾကာငးကပပါ၈

11

ကႊႏးပးတအတျကးအခနးမာႏြငးပတးသတးေသာအၾကဥာဏးမာ ဆကးဆေရခငးမာေကာငးမျနးေစရနးအၾကအဥာဏးတစးခ႕ကေဖၐပလကးပါသညး၈၁ငးတ႔အနကးမြတခခကေရျခယးပါ(သ႔)အသစးတခခကစဥးစာ ပါ၈သငးၾကကးႏြစးးသကးေသာတစးစတစးခက၇(သ႔)ၾကညးႏခဖေသာ(သ႔)အခတေလာမလပးဖစးေသေသာအခကးတစးခကးကေရျခယးပါ၈ ေန႕တငး(သ႔)အပတးတငးႏြစးေယာကးအတတရြႏငးရနးအတျကးအခနးတစးခနးထာရြပါ၈ တဗပတး၍ႏြစးေယာကးအတထအခ နးအာအသပပါ၈

စကာေပာခနး ေန စဥး တစးေန တာအေၾကာငးေပာရနးအခနး သတးမြတးပ၇ တဥအေပၐတဥနာလညးမႈရြ ေၾကာငးပပါ၈

ဘရာတးပခနး အကယး၍သငးဘရာဝတးပဆေတာငးလြငး၇

အတတကျဘရာဝတးပဆေတာငးခငးလပးပါ၈

အတတကျေလကငးခနးလပးခငး လမးေလြာကးခငး(သ႔)ေလကငးခနးအတလပးခငး

စမခကးမာအတတကျလပးေဆာငးခငး အမးပတးဝနးကငးတျငးပငးဆငးမျမးမ ခငး၇အတတခကး ပတးခငး၈

အတတကျအစာစာခငး တဗ(သ႔)အေႏြာကးအယြကးတစးစတစးရာ မရြေစဘနနကးစာ၇ ေန႔လညးစာ၇(သ႔) ညစာအတတစာပါ၈

ႏတးဆကးခငးဓေလ

အပငးသျာသညးအခါႏြငးအမးသ႔ပနးလာသညး အခါတစးဥကတစးဥ အထႏႈတးချနးဆကး သမႈပလပးၾကပါ၈

ႏြစးပတးလညးေန႔မာ လစဥးေအာငးမငးမႈအတျကး၇ အထလပး ေဆာငးမႈတစးခ(သ႔) အစာအစာတစးခခဖငး သတးမြတးပါ၈ အေမရကနးႏငးငအေၾကာငးေလလာခငး အတတကျအဂၤလပးစာေလကငးခငး၈ မမေန ထငးေသာေနရာ၏သမငးအေၾကာငးကေလလာ ခငး၈ အေမရကနးအစာအစာႏြငးရရာဓေလက ေလလာခငး၈

မမ၏ယဥးေကမကထမးသမးပါ၈ မမယဥးေကမႈမြ ဓေလထထမးအစဥးအလာႏြငး ရရာပပငးမာက မမတ ကေလမာအာေပာပပါ၈ သငးတ ႏငးင၏ေန႔ထေန မတးမာႏြငးအမသာအာလပးေန႔ရကးမာကမသာစေနမာဖစးထနးသမးထာရြပါ၈ မသာစႏြငးသငယးခငးေတျႏြငးအတအခနးကအသပပါ၈

13

ပနာတစးခအာ ေဆျေႏျခငး . ေဆျေႏျမညးေခါငးစဥးအေၾကာငးအရာကသေဘာတပါ၈ ဤသ႕ေပာခငးဖငးစကာစလကးပါ-

“ငါ…………….ေၾကာငးေပာခငးတယး၈ နငးအတျကးအဆငးေပမလာ၈

အကယး၍အခာသက (ရသညး)ဟေပာလြငး သငးေပာလသညးကစတငးေပာပါ၈ အကယး၍အခာသက (မရ)ဟေပာလြငး ၇မညးသညးအခနးတျငးစကာေပာ ရနးအေကာငးဆအခနးဖစးႏငးးေၾကာငးသအာေမမနးပါ၈

ဿ. ေကာငးကျကးမာကသတရခငးဖငးစတငး၍ေပာပါ၈

၀. မမစကာေပာသညးအခါ… သငးကယးပငးအမငးအတငးေပာပါ၈ အေသစတး၇ အခကးလကးခငးမာမႈရြပါေစ၈ မမဆလေသာအဓပၸာယးက အခာလအာတတကကသပါေစ၈ မ မ ခ စ ာ ခ ကး မ ာ က ထပးေဖၐေ ပ ာ ပ ါ ၈ အ ကယး ၍ ပ နာ ေပလညးသျာမညးဆလြငး၇ သငး၏ခ စာ ခ ကး မ ညး သ႔ ေ ပာငး လသျာမညး က ေပာ ပပါ၈ သငးလခငးသညးအရာအာ ေတာငးခပါ၈

အမတမးႏြငးဘယးေတာမြ(သ႔) အခာသစတးထခကးႏြစးနာေစတတးေသာအေခၐအေဝၐမာ ကၾကစာေရြာငးရြာေသာ ေပာဆမႈမအာပလပးပါ၈ ၁. အခာသသညးနာေထာငး၍နာလညးသေဘာေပါကးမႈကပပါ၈

၂. နာလညးသေဘာေပါကးခငးကပပေနာကး၇ တစးဖကးသႏြငးအလြညးက

ေပာဆပါ၈ ၃. သငးတ ႏြစးဥစလေပာလသညးအရာအာလေပာပသညးတငးေအာငး၇ ခစာ ခကးကထတးေဖၐေပာဆခငးႏြငးနာလညးသေဘာေပါကးမႈပခငးအာ အလြညးကေဆာငးရျကးပါ၈

15

ပနာေဖရြငးခငးဆငးရာ ကၽျမးကငးမႈ . သေဘာတညမရရြသညးတငးေအာငး ရြငးလငးတငးပခငးဆငးရာကၽျမးကငးမႈႏြငးနာလညးသေဘာေပါကးခငးကပသညးကၽျမးကငးမႈမာကအသပပါ၈ သငးတ ၏ခစာမႈႏြငးအေတျမာအာလကအလြညးကေဖၐထတးေပာဆၾကပါ၈

ႏြစးဥစလနာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငးခစာမႈရြ မရြ ေသခာေအာငးစစးေဆပါ၈ ကျမးကငးေသာေဆျေႏျမႈအာရယၿပ တစးဥခငးစမြ ပနာႏြငးပတးသတးသညးသငးတ ၏အဓကစရမးပပနးမႈကေဖၐထတးေပာဆပါ၈

(စာမကးႏြာ ကျမးကငးေသာေဆျေႏျမႈတစးခကမညးကသ႔ပလပးရမညးနညးက ပနးလညးမြညမးပါ)

ဿ. သငးတ ႏြစးဥလအတျကးေကာငးေသာအေဖကေတျ ေအာငးရြာပါ၈ ႏြစးဥႏြစးဖကးစလ၏လအပးခကးမာႏြငးအကကးညဆေသာအေဖကေတျ ေအာငးရြာပါ၈

ႏြစးဥႏြစးဖကးစလ၏ဆႏၵမာအာလႏြငးအနစပးဆဖစးေသာအေဖကေတျ ေအာငးရြာပါ၈ ဆကးဆေရကၽျမးကငးမႈမာကအသပ၍အၾကေပၾကပါ၈ အခာသ၏အၾကပခကးမာကနာေထာငးၾကပါ၈ အေဖတစးခစမြသငးတ႔ႏြစးဥစလ၏လအပးခကးႏြငးမညးကသ႔ကကးမြေၾကာငးကထတးေဖၐေပာဆပါ၈ ေယဘယသေဘာတညခကးကပထမဆရယပါ၈ထေနာကးအေသစတးကဆကးလကးစစဥးပါ၈ ၀. အေသစတးအခကးအလကးမာက စစဥးခငး၈

အစအစဥးထတျငး၇ မညးသက၇ မညးသညးအခနး၇ မညးသညးေနရာ၇ မညးသညးအရာကမညးသႏြငး မညးသ ပလပးလမးမညးက ထညးသျငးေဖၐပ၍ဆဖတးပါ၈ အေႏြာကးအယြကး(သ႔)အစအစဥးေပာငးႏငးရနးအတျကး၇ အထအေခအေနမာအတျကးၾကတငးစစဥးထာရြၾကပါ၈

အစအစဥးေပၐတျငး ႏြစးဥစလမြတညစျာနာလညးသေဘာေပါကးမႈရြေနေၾကာငး ေသခာေအာငးလပးပါ၈ ၁. အစအစဥးအေကာငးအထညးေဖၐခငး ႏြငးလကးနာခငး၈ အစအစဥးအာလကးနာရနးစမးသပးကာလ(အခနးအတငးအတာႏြငး)သတးမြတးဆဖတးပါ၈

ထအစအစဥးကပနးလညးစစစးရနးႏြငးလအပးပါကေပာငးလမႈပႏငးရနးအတျကး၇ ေတျ ဆမႈအခနးထပးမထာရြပါ၈ သငးတ ၏ရညးမြနးခကးပနးတငးကေရာကးရြေစေရအတျကး အကအညရရြေနေစရနး၇ မမကယးမမေပာငးလခငးႏြငး၇အခာသအာေပာငးလရနးကညခငး ကၽျမးကငးမႈမာကအသပပါ၈ (စာမကးႏြာ ၅ ႏြငး၆ ကရညးညျနးသညး)

16

ပနာေဖရြငးခငးနညး အဆငးမာ

သေဘာတညခကးတစးခကယေဆာငးလာပါ၈

ပဂၢလး () ၏အဓက စရမးပပနးမႈးမြာ ပဂၢလး (ဿ) ၏အဓက စရမးပပနးမႈးမြာ

ပဂၢလး ( ႏြငးဿ ) သငးတ ၏ အဓက စရမးပပနးမႈးက ဖညးဆညးေပႏငးေသာ အေထျေထျ သေဘာတညခကးမြာ၈ အေသစတးအစအစဥး မညးသက ဘာလပးမညးက အေသစတး (အခနး၇ ေနရာ၇ ဘယးလ) အထအေခအေနမာအတျကးစစဥးခငး၈ အထအေခအေန အစအစဥး

ကၽျႏးပးတ႔အစအစဥးက မညးသညးးအခနးတျငး ပနးစစးေဆမညးနညး၈

17

စတးဖစမႈႏြငးေဒါသက ကငးတျယးထနးသမးခငးနညးလမးမာ လငးးမနးစျာဖငးပပငးမႈတစးခအပလပးပါ၈ ႏႈကးရႈငးစျာအာရစကၿးပအသကးရႈခငးပလပးေပပါ၈ တငးေနေသာၾကျကးသာ၇ အေၾကာအခဥးတ ကေဖေလြာပါ၈ သငးကယးခႏၶာအာဖညးဖညးခငးေဖေလြာေစပါ၈ ဟာသမာကၾကညးပါ၈ ေပားရႊငးစျာရယးေမာပါ၈ ငမးခမးတတးဆတးေသာေနရာက စတးကယဥးၾကညးပါ၈ အခနးယၿပေရစမပါ၈ ေရခေပပါ၈ ပေႏျေသာဟငးခကေသာကးပါ၈ လကးဖကးရညးေသာကးပါ၈ ၾကကးႏြစးသကးရာေကာငးမျနးသညးအန႕ကရြပါ၈ အမးေမျတရစာၦနးႏြငးကစာပါ၈ တရာထငးပါ၈ မမကယးမမနာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငးပပါ၈ ရငးဖျငးပါ၈ ရငးဖျငးပစးလကးပါ၇ ေအားဟစးပါ၈ စတးေလြၽာပါ၈ ဒရမးတပါ၈ မမကလကးခႏငးေသာသငယးခငးႏြငးစကာေပာပါ၈ မမ၏ခစာခကးႏြငးအေတျမာကေရသာပါ၈ မမခစာမႈအာရအာေပာငးခငး သငးကေလႏြငးကစာခငး၈ သခငးဆခငး၈ စာဖတးခငး၈ ရြပးရြငးၾကညးခငး၈ ကခငး၈ လပးစရာရြသညးမာကပေအာငးလပးခငး၈ သငယးခငးမာႏြငးအတရြေနခငး၈ မသာစမာႏြငးအတရြေနခငး၈

ေလကငးခနးပလပးခငး လမးေလြာကးခငး၈ ဘတးစကကးေဘာကစာခငး၈ ေအရဗစးေလကငးခနးလပးခငး၈ ချနးအာသရေသာေလကငးလပးခငး၈ သနး ရြငးေရလပးခငး၈ ေရကခငး၈ ကေလငယးမာဖငးကစာခငး၈ တခခကစတငးဖနးတခငး စာေရခငး၈ ပဆျခငး၈ ပနးခဆျခငး၈ အေဖကစတးကပေဖၐခငး၈ ပနးပငးမာ(သ႔)အသအရျကးမာစကးခငး၈ ခကးပတးခငး၈ လကး မႈ ေရရာလပးခငး ဖတးညြပးကပးပလပးခငး၈ တခခတညးေဆာကးခငး၈ ပပငးစရာတခခကပပငးခငး၈ ဥယာဥးစကးခငး၈ နကးနကးရငးရငးေတျေတာခငး ဘရာရြခခငး၈ ေနာကးဆကးတျဖစးရပးမာကစဥးစာခငး၈ အေဖမာကစဥးစာခငး၈ တရာထငးခငး၈ ဖေရာငးတငးကစကးၾကညးခငး၈ ေကာငးကငးကေငၾကညးခငး၈ ေနဝငးခးနးကေစာငးၾကညးခငး၈ မမကယးကမမပနးေမချနးထတးပါ၈ “ဒအပငးအခာငါဘာလပးႏငးသလ၈“

18

မမကယးမမေပာငးလခငးဆငးရာကၽျမးကငးမႈ . ေပာငးလခငးအတျကးအခနးႏြငးေလကငးသငးယမႈရြရနးလအပးေၾကာငးသတပပါ၈ ထပးခါတလလၾကစာ၍ေလကငးမြသာေပာငးလႏငးသညးကေမားလငးထာပါ၈ အမြာမာႏြငးပလပးရနးပကးကျကးခငးမာက၇ မမေလကငးရနးလျတးသျာေသာအချငးအေရတစးခကသ႔စဥးစာပါ၈ ဿ. သငးမညးကသ႔ေပာငးလခငးသညးကစဥးစာပါ၈ မမလပးခငးေသာအရာကမမလပးေနရသညးဟစတးကယဥးးၾကညးပါ၈ မမ၏စတးကယဥးပရပးမာကရညးမြနးခကးပါေသာစကာလမာအသျငးသ႔ေပာငးၾကညးပါ၈ ၀. ေပာငးလရနးသငးဘာလပးရမညးက အစအစဥးခပါ၈ သငးလပးမညးအရာႏြငးဘယးအခနးဘာလပးမညးကေရခထာပါ၈ မမလကးေတျ အေကာငးအထညးေဖၐႏငးသညး ရညးမြနးခကးကပလပးပါ၈ အေရေပၐအေခအေနမာအတျကးစဥးစာထာပါ၈ မမရညးမြနးခကးကသတရေအာငးကညေသာသတေပနႈေေဆားခကးမာကအသပပါ၈ မမ၏တတကးမကမၾကာခဏစစးေဆပါ၈ အကယး၍လအပးလြငးအစအစဥးကပပငးေပာငးလပါ၈ ၁. အခာသမာထမြအကအညရရြရနးအတျကးကၽျမးကငးမႈကအသပပါ၈ သငးအာအေႏြာကးအယြကးမေပေသာသတေပႏႈေဆားခကးမာက စဥးစာၾကညးပါ၈ အခာသမာဆမြ ထသတေပႏႈေေဆားခကးမာက၇ သငးအာသတေပမႈရရြေနခငးအတျကးေတာငးခပါ၈ မမကသတေပႏႈေေဆားေသာအခါမမကယးကချငးလႊတးတးခငး(သ႔) ခခကာကျယးခငးမာကေရြာငးပါ၈ သတေပႏႈေေဆားခကးကအသပ၍မမကကညေသာသမာ၏ အကအညႈအေပၐေကနပးႏြစးသကးေၾကာငးပပါ၈ အကယး၍အခာသမြမမစတးကထခကးေစေသာသတေပႏႈေေဆားခကးမာကအသပခလငးမမမညးကသ႔ဆႏၵရြေၾကာငးယဥးေကစျာသတေပပါ၈ မမစစဥးထာသညးအတငးလပးေဆာငးပလြငးမညးမြေကနပးႏြစးသမးမႈရြသညးကသတပၾကညးပါ၈ ၂. အကယး၍အခကးအခမာစျာၾကေတျ႔လြငး၇ ထပးမၾကစာခငးကအၾကမးမာစျာ(ထပးခါတလလ)ပလပးပါ၈

19

အခာသမာအာေပာငးလရနးကညခငးဆငးရာကၽျမးကငးမႈ . အခာသအာေပာငးလေစရနးအကအညေပႏငးရနးအတျကး ကၽျမးကငးမႈမာကအသပ၍အစအစဥးတစးရပးေရဆျခငးကပလပးပါ၈ သငးမညးကသ႔ကညရမညးကတတကကသေနရမညး၈ (ဘယးလ၇ ဘယးအခနး၇ ႏြငးဘယးေနရာ) တ တျငး….. သတေပႏႈေဆားခကးကအခာသတေယာကးနာပနာဆာလပးေနသညး(သ ) ကသက

ေအာကးဖစးေအာငးလပးေနသညး၇ ေဝဖနးအပစးရြာေနသညးဟ မမငးရနးသေဘာတခကးရယထာပါ၈

(စာမ က းႏ ြ ာ ၃ တျင းရ ြ ေသာ ပနာေဖရ ြင း နည း အဆင း ဆင း က ပန း ၾကညးပါ၈)

ဿ. ဖစးေအာငးၾကစာေနသညးက ခမျမးအသအမြတးပေပပါ၈ သတ႔၏ရညးမြနးခကးမာကၾကစာလပးေဆာငးပေအာငးမငးမႈရသညးက သငးသညးေတျ႔ရလြငး ေကနပးႏြစးသကးေၾကာငးပပါ၈ ေပာငးလခငးအာ တဖညးဖညးခငးဖစးေပၐလာတတးသညးအရာတစးခဟဟမငးပါ၈

အပအမအသစးအာေလလာရနး အခနးယရမညးကသရြပါ၈ ၀. ေတျေဝမ (သ႔) စတးပကးစရာမာ အဆငးဆငးက ေကားဖတးရခငး၈

အကယး၍အခာသတေယာကးမြ သငးအစအစဥးအတငး မလကးနာလပးေဆာငးလသညး အသျငးေပၐေနမညးဆလြငး ကၽျမးကငးမႈမာကအသပ၍မမ၏ေတျေဝမႈႏြငးစတးပကးမႈမာ ကေဆျေႏျေပာပပါ၈ သငးအစအစဥးအာထပးမတညးဖတးရနးလအပးပါက ပနးလညးစစဥးတညးဖတးပါ၈

၁.အခာတစးေယာကး၏အပအမႈမာေပာငးလသျာခငးႏြငးအပအမႈအသစးအာပမြနးပလပး ေနပဖစးသညးတးငး ေအာငးသတ ၏ပပငးမႈအေပၐ သငး၏တနးဖထာမႈေကနပးႏြစးသကးမရြ ေၾကာငးမၾကာခဏေပာေပပါ၈

အေလအထမာေပာငးလရနး အဆငးမာ

ေပာငးလရမညးအေလအထ အေလအကငးအသစးအတျကးရညးမြနးခကး

ရညးမြနးခကးကေရာကးရြရနးအစအစဥး

သတေပႏႈေေဆားခကးမာ အေထာကးအကပ ခငးႏြငးခမျမးခငး

21

ပဋပကၡအာစမကငးတျယးခငး ေဖရြငးခငးကၽျမးကငးမႈ

. ယၾကညးမႈတညးေဆာကးခငးဖငး ပနာဖစးေစေသာအရာအာ ေလာခပါ၈ သငး၏အေတျအေခၐမာ၇ခစာခကးမာ၇စရမးပပနးမႈမာ၇ႏြငးလအငးဆႏၵမာအေၾကာငးက ရသာစျာ၇ မၾကာခဏေပာပပါ၈ ကတႏြငးအစအစဥးမာထာမႈအေပၐတျငး၇ လကးနာလပးေဆာငးပါ၈ သငးတ႔၏ဆကးဆေရအာ၇ သငးမညးမြတနးဖထာေၾကာငးကပသပါ၈ သ(သ႔)သမတ ၏လလာမႈႏြငးလအပးခကးမာက၇ သငး၏လလာခကး၇လအပးခကးအတငး ထပးတစဥးစာပါ၈ တစးဥႏြငးတစးဥ ခကးရနးဖစးပျာရနးအသျငးေဆာငးလာလြငး ရပးတနး႔မႈအခကးပခငးက အသပရနးသေဘာတပါ၈

ဿ. ပနာဖစးေနစဥးအတျငး (သ႔) ခစာမႈမာပငးထနးေနစဥးအတျငးအပနးအလြနးေလစာမႈက ပပါ၈ မမ၏ကယးခႏာႏြငး မမစတးပငးဆငးရာကလခစျာထမးကျပးဆငးခငးႏငးစျမးရြပါ၈ သငးစတးဆေနေသားငာလညး အခငးခငး အပနးအလြနး ေလေလစာစာ ဆကးဆပါ၈ တစးဥခငးစ၏ စတးတညးငမးမႈပနးရႏငးေရအတျကး မမဖာသာေနလသညးလအပးမႈက ေလစာပါ၈ ပနာကေဖရြငးရနး ေနာကးမြဆကးလကးေပာၾကမညးဟ ႏြစးဥစလမြအာမခခကးအခငးအမာထာရြပါ၈ ၀. သငး၏စတးလႈပးရြာမႈအာ ထနးခပးႏငးစျမးပါ၈

သငး၏စတးလႈပးရြာမႈတနး႔ပနးခကးကသပါ၇ သငးစတးကမလႊမးမးမမပါေစႏြငး၈ စတသကးသာရာရေစမညးအရာမာကလပးၿပမမစတးကထနးပါ၇ သငး၏ခစာမႈမာက တငးပ၇ ထတးေဖၐေပာဆပါ၈ သငးေပာခငးသညးစကာမာႏြငး သငးမေပာခငးသညးစကာမာကၾကတငးစဥးစာထာပါ၈

၁. ဆကးဆေရကၽျမးကငးမႈမာအာအသပပါ (သ႔) စကာေပာခငးအာရပးတနး႔ပါ၈ ပသနာဖစးမညးအသျငးေပၐလာေသာအခါ၇ ကၽျမးကငးမႈမာကအသပရနးဆဖတးပါ၈

အကယး၍အခာသမြအလျနးစတးဆေနသညးအခနး၇ သငးမြကၽျမးကငးမႈမာက ဆကးလကး အသပႏငးလြငး၇ တစးဖကးသတညးငမးလာသညးအထ၇ နာလညးသေဘာေပါကးမႈကပေပပါ၈ အကယး၍ႏြစးဥလကၽျမးကငးမႈမာသရနးအလျနးစတးပကးေနလြငး၇ သငးတ ကၽျမးကငးမႈ မာကပနးလညးအသပႏငးသညးအထ ရပးတနး႔ရနးအခကးပရမညး၈ (ထမးသမးမႈ နညးကအသပပါ)

၂.မမအဆငးသငးဖစးေသာအခါ ကၽျမးကငးမႈမာက အသပ၍စကာေပာပါ၈

ရပးပါ

22

22

ရပးတနး ပါ ပနာပစအေဟာငး

ခဏနာပါ၈

စတးဆေနသညးတငးေအာငး အပနးအလြနးေလစာမႈရြပါ၈

သငး၏ ကၽျမးကငးမႈမာက အသပပါ၈

နာလညးသေဘာေပါကးသညးဟပပါ၈

ပနာေဖရြငးပသညးအထေပာဆေဆျေႏျပါ၈

အစပပါ

ပနာမာကေဖရြငးရနး ပစအသစးမာက

23

ပနာအေပၐသေဘာထာကျလျမႈရြေနစဥးအတျငး အပနးအလြနးေလစာမထာရြပါ၈ အပနးအလြနးေလစာမႈကပရနး တစးဥခငးစမြသငးတ မညးသ တာနးယလပးေဆာငးမညးက ေပာပၾကပါ၈ ေလကငးပါ ပဂၢလး (): သငးသေဘာမတေသာအခါတျငး ေလစာမႈကပသညးလပးေဆာငးခကးအေၾကာငး

ကေပာပပါ၈ ပဂၢလး (ဿ): နာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငး ပပါ၈

တစးလြညးစေပာဆေလကငးၾကပါ၈

ပဂလး () ၈ အပနးအလြနးေလစာမႈက ပဘ ရနး သငးဘာလပးမညးဆသညးမြာ

ေလကင းပါ ပဂၢလး () : တစးဖကးသာ၏ေလစာမမရြဟထငးရေသာလပးေဆာငးခကးအေၾကာငးကေပာပပါ၈

ပဂၢလး (ဿ) : နာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငး ပပါ၈ တစးလြညးစေပာဆေလကငးၾကပါ၈

ေလ က င း ပါ ပဂၢလး (): တစးဖကးသာအာ သငးဖစးခငးေသာအရာကေပာပပါ၇ ယငးတ ကြသငးအတျကးမညးသ႔

အကအညေပကာ အကပႏငးလမးမညးဆသညးအေၾကာငးကေပာပပါ၈ ပဂၢလး (ဿ): နာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငး ပပါ၈ တစးလြညးစေပာဆေလကငးၾကပါ၈

ပဂလး (ဿ) ၈ အပနးအလြနးေလစာမႈက ပဘ ရနး သငးဘာလပးမညးဆသညးမြာ

နာလညး၇ တနးဖထာ၍ေကဇဥပါကာရတငးရြခငး

တစးဥေပၐတစးဥမညးသ နာလညးတနးဖထာ၍ေကဇတငးအသအမြတးပေၾကာငးေပာဆပါ၈

ေလကငး ပါ

ပဂၢလး (): ငါမငးကတကယးႏြစးသကးတအေၾကာငးအခကးကေတာ............ ပဂၢလး (ဿ): နာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငး ပပါ၈ တစးလြညး စေပာဆေလကငးၾကပါ၈

ေလ က င း ပါ ပဂၢလး (ဿ): မငးကယးကေထာကးပသညးပစဟာ……….. ပဂၢလ း (): န ာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငး ပပါ၈ တစးလြညး စေပာဆေလကငးၾကပါ၈

ေလ က င း ပါ

ပဂၢလး (): ဒညကယးတ (ကမတ ) စကာေပာတနးက မငး (ရြငး) ကအထတနးဖထာေကနပးမတအခကးက…..

ပဂၢလး (ဿ): နာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငး ပပါ၈

တစးလြညးစေပာဆေလကငးၾကပါ၈ ကငးပါ

ေလ က င း ပါ ပဂၢလး () : မငး……… မသာစကေစာငးေရြာကးတာငါတကယး.....

ေကနပးႏြစးသမးမတယး၈ ပဂၢလး (ဿ) : နာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငး ပပါ၈

တစးလြညးစေပာဆေလကငးၾကပါ၈

25

တာနးယခငးႏြငး အာမခသညးအတငး လပးေဆာငးခငး

မမတ႔တစးဥႏြငးတစးဥ (သ)မမမသာစအေပၐ ဂတပအာမခထာသညးအေၾက ာငး မာက ေပ ာပါ၈

ေလ က င း ပါ ပဂၢလး (): ဒပနာအေၾကာငးက ငါတ ေပာပခသလ ၇ငါအာမခထာတပလပးရမ အခကးတစးခကးကေတာ……. ပဂၢလး (ဿ): နာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငး ပပါ၈

တစးလြညးစေပာဆေလကငးၾကပါ၈

ေလ က င း ပါ

ပဂၢလး (): “ငါတ႔သေဘာတထာတအစအစဥးအရ၇ငါလပးဖ႔တခက……” ပဂၢလး (ဿ): နာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငး ပပါ၈

တစးလြညးစေပာဆေလကငးၾကပါ၈

ေလ က င း ပါ

ပဂၢလး (): “ဒေန႔ ငါတ ဒပနာကေပပတအတငး မငးအာမခထာတအခကးက လပးေဆာငးတအခါမြ ငါတနးဖထာေကနပးမတအခကးတစးခကးကေတာ........ ပဂၢလး (ဿ): နာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငးပပါ ၈

တစးလြညးစေပာဆေလကငးၾကပါ၈

26

လမးညျနး သငးၾကာခငးကၽျမးကငးမႈ . ထနးသမးေစာငးေရြာကးခငးကၽျမးကငးမႈကမညးကသ႔အသပမညးကသေဘာတညမႈရယပါ၈ ရပးတနး႔ရနး အခကးပမႈက သေဘာတပါ၈ ရပးတနး႔ရနး အခကးပစကာစမာက သေဘာတပါ၈ ဿ. တစးဥႏြငးတစးဥကၽျမးကငးမႈကဆကးလကးအသပႏငးရနးကညရာတျငး ရပးတနး႔ရနး အခကးပမႈကအသပပါ၇

သငးသညး ရပးတနး႔ရနး အခကးပမႈက လကးခရရြေသာအခါ စကာေပာခငးအာထေနရာတျငးပင းခကးခငးရပးလကးပါ၈ အခာတစးေယာကးမြ နာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငးပသရနးေမေနသညးအခါ ရပးတနး႔ရနး အခကးပမႈ ေပပါ၈ အခာတစးေယာကးမြ ရြငးလငးတငးပခငးကၽျမးကငးမႈက မသဘစကာေပာလာလၽြငး ရပးတနး႔ရနး အခကးပမႈ ေပပါ၈ သငး ရပးတနး႔ရနး အခကးပမႈ ကရရြေသာအခါ၇ အကယး၍မညးသ ပပငးရမညးကသလြငး သငးကယးသငးပပငးပါ၈ အကယး၍သငးမညး သ ပပငးရမညးကမသလြငး အခာတစးေယာကးအာ သငးကကညချငးေပပါ၈ ၀. အကယး၍သငးသညး အခာတစးေယာကးအာ ရပးတနး႔ရနးအခကးပခကး ေပေသားလညး ထသမြ မညးသညးက (သ ) မညးသ ေပာငးလရမညးက

မသလြငး သ အာလမးညျနးသငးၾကာေပပါ၈

မတညသညးစကာစအာသရနးအၾကပပါ၈ ကၽျမးကငးမႈမာကပနးလညးေလလာပါ၈ ေဖနးထငးမငးခကးေပခငးမြေရြာငးၾကဥးပါ၈ မြနးကနးေသာအကအညဖစးပါေစ၈

၁. အခာသ၏ ေပာငးလမႈပလပးခငးက ေကဇတငးရြပါ၈

၂. အကယး၍ သငးသညး ရပးတနး႔ရနး အခကးပပေသားလညး ႏြစးေယာကးစလမြ မညးသညးအခကးကမြာသညးကမသခသညးရြေသား……

ကၽျမးကငးမႈမာကဆကးလကးအသပပ မညးသညးအခကးတျငးမြာေနသညးက ရြာေဖျေဖၐထတးပါ၈ (စာမကးႏြာ ၅ မြမမအမငးအတငးေပာပါ ႏြငးစာမကးႏြာ ၆ မြခစာခကးႏြငးထငးမငးခကးတ က မရႈပးေထျေေစႏြငး တ႕ကပနးၾကညးပါ၈)

27

ေလကငးပါ ေလကငးပါ ေလကငးပါ . ကၽျမးကငးမႈတစးခခငးအာ ေနရာအေတားမာမာတျငးမၾကာခဏ လကးေတျ အသခ ေလကငးပါ၈

အခာသမာ ကၽျမးကငးမႈမာအသပေနခငး(သ )အသပလာခငးက မေမြားလငးပါႏြငး၈

ဿ. ကၽျမးကငးမႈမာအသပခငးမြမတညေသာထခာမႈမာပလပးရရြလာေနခငးအာ ေစာငးၾကညးပါ၈ ပနာအေခအေနအာေစာငးၾကညးပါ၇ကၽျမးကငးမႈမာအသပလကးလြငးေပာငးလသျာႏငးသညး ေၾကာငးအရာအာစဥးစာပါ၈ ကၽျမးကငးမႈမာသသညးအခါႏြငးမသသညးအခါတ အေပၐတျငး မညးသ ကျာခာမႈရရြေၾကာငး သတပမပါေစ၈ ၀. ေန စဥးကၽျမးကငးမႈမာအသပေနသညး အေလအထအာ ရယတညးေဆာကးေနပါ၈ အခနးယေလလာသငးယရသညးဟ သငးကယးသငးသေနပါေစ၈ နာလညးသေဘာေပါကးခငးႏြငးရြငးလငးတငးပခငးကၽျမးကငးမႈတ က ေန႔စဥးအသပပါ၈ ကၽျမးကငးမႈမာအသပရနး ႏစကး၇မြတးစႏြငးအရာဝထမာကအသပပသငးကယးသငးသတေပပါ၈ ကၽျမးကငးမႈမာအသပေသာအခါ၇ သငးကယးသငးဂဏးယ၍အာရေကနပးမႈရြပါ၈ သငး၏ကၽျမးကငးမႈမာတတကးေကာငးမျနးလာသညးႏြငးအမြ သငးကယးသငးပမယၾကညးမႈရြလာ သညးကသတပပါ၈ ၁. ကၽျမးကငးမႈမာအသပမႈအချငးအေရရြေရအတျကး ေတျေတာၾကဆပအစမခကးေရဆျပါ၈

ေန စဥးေန တငး ေန တစးေန၏အစတျငး၇ အခနးတစးခနးေရျ၍၇ ကၽျမးကငးမႈမာကမညးသ႔အသပရမညး ကစဥးစာပါ၈ ခကးခေသာအေခအေနႏြငးသငးရငးဆငးၾကေတျ႔ရေသာအခါတျငး၇ ကၽျမးကငးမႈမာက မညးကသ႔အသပမညးက၇ ၾကတငးပငးဆငးထာပါ၈ ဆဝါေသာအေခအေနကေကားလျနးပေနာကး၇ ကၽျမးကငးမႈမာကမညးသ႔အသပသငးခေၾကာငးစဥးစာထာပါ၈

သငးဤကၽျမးကငးမႈမာမသသညးအခါတျငး၇ စတးဆခငး၇နာကငးခငး၇စတးပကးအာငယးခငးမာခစာရသညးကသတပပါ၈ သငးဤကၽျမးကငးမႈမာအသပေနသညးအခါတျငး၇မမကယးတငးဆကးဆေရအာေကာငးမႈအေပၐအာရေကနပးမႈရြလာေၾကာငးသတပပါ၈

အမးတျငး၇အလပးတျငး၇သငယးခငးမာႏြငးအတရြေနေသာအခါတျငးအသခ ေလကငးပါ၈ အစတျငးေလကငးရနး လျယးကေသာေလကငးခနးကေရျခယးပါ၈ ကၽျမးကငးမႈေလကငးေရ ရညးမြနးခကးပနးတငးတစးခအေနဖစး သတးမြတးထာရြပါ၈ သငး၏တတကးေပာငးလမႈက မကးခညးမပတး ေစာငးၾကညး စစစး မြတးသာပါ၈

28

ထေရာကးေကာငးမျနးေသာ ဆကးဆေရကဆကးလကးထမးသမးေစာငးေရြာကးရနး ေလကငးမႈပလပးပါ . သငးတ ၏အေတျမာ၇ခစာခကးမာ၇စရမးပပနးမႈမာ၇ႏြငးေကနပးႏြစးသမးမႈတ႔ကဖလြယးရနးအတျကး ေန စဥး ေန တငး အခနးတစးခနးသတးမြတးထာရြပါ၈ တစးဥအေပၐတစးဥ နာလညးသေဘာေပါကးေၾကာငးပသပါ၈ အေႏြာာကးအယြကးမရြေသာ စကာေပာႏငးသညးအခနးတစးခနးက ေရျခယးထာပါ၈ ထသအေပၐ သငးတနးဖထာေကနပးႏြစးသကးေနေသာအရာတစးခကေပာပပါ၈ သငး၏တစးေနတာအေၾကာငးႏြငးသငးမညးသ႔ခစာရသညးကေပာပပါ၈

ဿ. အပတးစဥး ဆကးဆေရကၽျမးကငးမႈမာက အသပရနးေလကငးရနးအတျကး အခနးတစးခနးသတးမြတးထာရြပါ၈ ပနာ (သ ) သေဘာထာကျလျမႈ(သ ) အစအစဥး၇(သ႔) စရမးပပနးမႈ တစးခခအာေရျထတးပါ၈ ေဆျေႏျခငးႏြငး ပနာေဖရြငးရနးအတျကး ဆကးဆေရကၽျမးကငးမႈမာအာအသပပါ၈

၀. အပတးစဥး အတတကျရြေနခငးအာေပားရႊငးေကနပးမႈရရြေနေရအတျကး အခနးတစးခနးသတးမြတးထာရြပါ၈ အပငးအလညးအပတးသျာရနး (သ႔) အမးတျငးေပားရျငးစျာအတတကျရြေနခနးအသပရနး အခနးတစးခနးေရျထတးပါ၈

သငးတ ၏ဆကးဆေရက၇တတကးေကာငးမျနးလာေစႏငးေသာအရာမာအာ၇ ေရျခယးလပးေဆာငးပါ၈ ၁. မမႏြငးဆကးဆရေသာေနရာမာ အမးတျငး၎၇အလပးတျငး၎ (သ႔) ေကာငးႏြငးလမႈပတးနးကငးအသငးအဝနးၾကာတျငး၎၇

ဆကးဆေရကၽျမးကငးမႈမာက အသပပါ၈ ေနစဥးဆကးဆေရကၽျမးကငးမႈမာက၇ မညးသ႔အသပမညးက ဆကးလကးၾကတငးေတျေတာဆဖတးထာပါ၈ ဆကးဆေရကၽျမးကငးမႈမာသညး သငးအာမညးသ႔ကညေထာကးပသညးကဆကးလကးေတျေတာစဥးစာပါ၈

ခကးခသညးအေခအေနတျငးဆကးဆေရကၽျမးကငးမႈမာအာ၇ မညးသ႔အသပမညးကၾကတငးေတျေတာဆဖတးထာပါ၈ သငး၏ဆကးဆေရကၽျမးကငးမႈမာအသပခငးအာကညရနး အခာသမာအာအကအညေတာငးပါ၈ ၂. အခာမသာစမာက ကၽျမးကငးမႈမာအသပႏငးရနးကညႏငးပါ၇

USCRI Field Office and Partner Agency Contributors

USCRI Albany, NY USCRI Raleigh, NC USCRI Vermont, Refugee Resettlement ProgramInternational Center, Bowling Green, KY International Institute of Erie, PA International Institute of Los Angeles, CA Jewish Vocational Service, Kansas City, MO

Making a Difference in the Lives of Refugees And Immigrants

For almost a century, the U.S. Committee for Refugees and Immigrants (USCRI) has helped immigrants and refugees build better lives in the U.S. and around the world. USCRI works through five field offices and a network of 27 community-based partner agencies to resettle refugees and help immigrants in the U.S. access basic housing and orientation services, as well as targeted programs such as English as a Second Language, employment assistance, relationship and marriage classes, healthy living, financial literacy, and citizenship preparation. Each year approximately 5,000 to 10,000 refugees are resettled, and almost a million immigrants are assisted through the USCRI network. USCRI, headquartered in Arlington, VA, is a non-profit, charitable organization with 501(c) (3) status.

USCRI also works to mobilize an effective response to refugee situations from the international community. USCRI makes refugee needs known to world governments, U.S. policy makers, humanitarian organizations, and the general public. USCRI holds public briefings, updates government officials, and testifies before the U.S. Congress. To mobilize the public, USCRI ensures that refugees are in the news through staff appearances on television and radio, as well as in newspapers and magazines, and on the Internet. We distribute our analysis and recommendations through USCRI publications such as the World Refugee Survey online at

www.worldrefugeesurvey.org, email updates, and our website www.refugees.org.

Since 2004, USCRI has led a growing coalition of hundreds of nongovernmental organizations and individuals in the international campaign to end refugee “warehousing"—a practice that deprives millions of refugees worldwide of the rights to work, to practice professions, to run businesses, to own property, to move about freely, to choose their place of residence, and to receive relief on par with nationals. Please join the campaign to end refugee warehousing on our website www.refugees.org.

www.refugees.org/healthyfamilies

For Refugees and Immigrants

U.S.

COMM

ITTEE

FOR REFUGEES AND IMMIGRANTS

www.refugees.orgProtecting Refugees, Serving Immigrants,

Upholding Freedom since 1911

2231 Crystal Drive, Suite 350Arlington, VA 22202(703) 310-1130