ΠερσεφόνηΒορροπούλου10ε

Κατάπόσοαντιστοιχείμετηνπραγματικότηταηαναπαράστασητωνιστορικώνπολιτικώνγεγονότων

στηνπαλιάκαισημερινήφιλμογραφία;

Περιεχόμενα

Θέμα Σελίδα

1.Εισαγωγή 1

2.ΧρονικόςΆξονας 2

3.Σκιαγράφησηκαιπληροφορίες 3-5

4.1.Κριτικήταινίας 6-7

4.2.Επιστολή 8

5.Χαρακτηρισμός 9-10

6.Ανάλυσηποιήματος 11-12

7.Ανάλυσηοπτικούυλικού 13-14

8.Μεταγραφήλαϊκιστικούκειμένου 15

9.Απάντησηερωτήματος 16-18

καισχολιασμόςφράσης

10.Πρόσκληση 19

11.Αντιστασιακήαφίσα 20

12.Πηγές 21-23

Εισαγωγή

ΟΕθνικοσοσιαλισμός,ηDDR,οεμφύλιοςπόλεμος,ηΧούντακ.α.είναικάποιααπόταπιο

δυσάρεσταγεγονότατηςΓερμανίαςκαιτηςΕλλάδαςτατελευταία100χρόνια.Ολαόςέπρεπεναυποστείκαταπίεσηκαιχειραγώγησηαπόκυβερνήσειςπουεκμεταλλεύονταντηνδημοκρατίακαιταοφέλητης.Οκινηματογράφος,μιατέχνηπουαναπτύχθηκειδιαίτερατον20οαιώνα,έχειπαίξεισημαντικόρόλοστηνκαταγραφήκαιστηναναπαράστασητηςπολιτικήςκαταπίεσηςσεαυτέςτιςδύοχώρες,καιείναιγι’αυτότοθέμααυτούτουφακέλου.

Οκύριοςλόγοςπουδιάλεξααυτότοθέμαείναιτογενικόμουενδιαφέρονγιατονκινηματογράφοκαιτοπωςκαθρεφτίζονταιστοιχείατηςκαθημερινότηταςσεαυτόν.Πιοσυγκεκριμέναόμως,θαήθελαναμάθωναξεχωρίζωποιεςταινίεςείναιαξιόπιστεςκαιποιεςόχι,ξέρονταςπωςπαλαιότεραοκινηματογράφοςέχειχρησιμοποιηθείμεπροπαγανδιστικόσκοπό.Επειδήοκινηματογράφοςείναιένααπόταπιοδημοφιλήμέσαψυχαγωγίας,είναισημαντικόγιατονκαθέναναξέρειτουςσκοπούςτηςκάθεταινίας.Είναιεύκολονακρύψειέναςσκηνοθέτηςέναπροπαγανδιστικόμήνυμασεμιαταινία,καιεάνλείπειηγνώσηστονθεατή,είναιδύσκολογι’αυτόνναξεχωρίσειτομήνυμααπότηνπραγματικότητα.Έτσι,αποφάσισαπωςτοκεντρικόερώτηματουφακέλουθαείναιναβρωκατάπόσοαντιστοιχούνοιπαλιέςκαιμοντέρνεςιστορικέςταινίεςμετηνπραγματικότητα.

1

ΧρονικόςΆξονας 1895Πρώτηταινία

1914-1918Α’παγκόσμιοςπόλεμος Οκινηματογράφοςπαίρνειπροπαγανδιστικόχαρακτήρα1917ΔημιουργίαUFA-Studios

1933-1945Εθνικοσοσιαλισμός1939-1945Β’παγκόσμιοςπόλεμος1941–1945ΚατοχήΕλλάδας

Ταινίεςελέγχονται,υπάρχειπροπαγάνδακαιλογοκρισία1938‘’UrlaubaufEhrenwort’’(προπαγάνδα)1941‘’DerEwigeJude’’(προπαγάνδα)

1946–1949Εμφύλιοςπόλεμος

1948‘’ΗαλήθειαγιαταπαιδιάτηςΕλλάδας’’

1949ΓερμανίαχωρίζεταισεDDRκαιBRD1961ΤοτείχοςτουΒερολίνου

1946ΔημιουργίαDEFA1957‘’Berlin-EckeSchönhauser…’’1965‘’DasKaninchenbinich’’(απαγορευμένηταινία)

1967–1974Χούντα17.11.1973Πολυτεχνείο

ΜελίναΜερκούρηαντιστέκεταιστηνΔικτατορίαμέσωταινιώνΠ.χ.1974‘’ΗΔοκιμή’’1974‘’ΕδώΠολυτεχνείο’’

2008-Κρίσηχρέους

1986‘’ΠέτριναΧρόνια’’(εμφύλιοςπόλεμος)1993΄΄ΗΛίστατουΣίντλερ΄΄(Εθνικοσοσιαλισμός)2006‘’DasLebenderAnderen’’(DDR)

2

ΣκιαγράφησηκαιπληροφορίεςΤο1895,μετάαπόχρόνιαπροσπάθειας,δημιουργήθηκανταπρώτακινηματογραφικάέργα.

Γρήγοραεξελίχθηκανβουβέςταινίεςσεμιατέχνηιδιαίτερααγαπημένηαπότονλαό.Ηδύναμηεπηρεασμούτηςκινούμενηςεικόναςδενέμεινεόμωςαπαρατήρητηκαιάρχισεναχρησιμοποιείταιγιατασυμφέρονταδιάφορωνατόμων,μεκαλούςκαικακούςσκοπούς.Έτσιλοιπόνδημιουργήθηκεηιστορικήταινία,ηοποίαμπορείναχωριστείσεδιάφοραείδη:

1. ΗπροπαγάνδαΟκινηματογράφοςείναιένααπόταπιοαποτελεσματικάόργανατηςπροπαγάνδας.Η

προπαγανδιστικήταινίαπροσπαθείναμεταδώσειένασυγκεκριμένομήνυμα,μεσκοπόναεπηρεάσεικαιναδιαμορφώσειτηνκοινήγνώμη.Ηηθικήαξίατηςιδεολογίαςπαρουσιάζεταιμεέντονοτρόποκαισαναποτέλεσμαδημιουργείταισυχνάμιααρνητικήεικόναγι’αυτούςπουδενταιριάζουνσεαυτήν(π.χ.ηΆριαφυλήκαιοιΕβραίοι).

ΗπροπαγανδιστικήχρήσητηςταινίαςξεκίνησεστονΑ’παγκόσμιοπόλεμο,αναπτύχθηκεόμωςιδιαίτερααπότουςγερμανούςσκηνοθέτεςστηνπερίοδοτουΕθνικοσοσιαλισμού.Τοέργο‘’HitlerjungeQuex’’(1933)ήτανηπρώτηπροπαγανδιστικήαπόπειρατωνεθνικοσοσιαλιστώνστονκινηματογράφοκαιαπαγορεύτηκεμετάτονπόλεμολόγωτηςπροώθησηςτουρατσισμού.ΜετηνεντολήτουΥπουργούΠροπαγάνδαςJosephGoebbels,σκηνοθέτεςόπωςηLeniRiefenstahl(‘’Olympia’’,1938)δημιουργούσανάπειρεςταινίεςπουακολουθούσαντηναντισημιτικήιδεολογίατουΧίτλερ.Ηαντισημιτικήπροπαγάνδαέφτασεστοαποκορύφωματηςμετο‘’DerEwigeJude’’(1940)καιτο‘’JudSüß’’(1942).

Ηίδιαμέθοδοςσυνεχίστηκεκαισεαργότερεςκρίσιμεςπεριόδους.ΣτηνDDR,οιπροπαγανδιστικέςταινίεςυποστήριζανσυνήθωςτοσοσιαλιστικότουςσύστημακαικατηγορούσαντονδυτικόκόσμο(π.χ.‘’DieFlucht’’,1977).

ΣτονεμφύλιοπόλεμοστηνΕλλάδα,οκύριοςστόχοςτηςελληνικήςκυβέρνησηςήταννακαταστρέψειτοκομμουνιστικόκαθεστώς.Έτσι,έλληνεςσκηνοθέτεςάρχισανναδημοσιεύουνμικρέςαντικομουνιστικέςταινίες.ΟκινηματογράφοςστηνΕλλάδαόμωςδεναναπτύχθηκεπραγματικάμέχριτηνπερίοδοτηςΧούντας.ΤαινίεςπροπαγάνδιζαντηδύναμητωνΕλλήνων(π.χ.‘’Στασύνορατηςπροδοσίας’’,1968)καιτηναξίατουΠαπαδοπούλου.Ακόμα,έδειχνανδιάφοραδεκάλεπταεπίκαιραπριντηνπροβολήταινιώνστουςκινηματογράφους,ταοποίασχολίαζανθέματαόπωςτονρόλοτουστρατούκαιείχανσκοπότηνχειραγώγησητουκοινού.

Σεχώρεςμεπολιτικήκαταπίεσησήμεραεξακολουθούνναπαράγονταιταινίεςπουθαμπορούσανναχαρακτηριστούνωςπροπαγανδιστικές.ΣτηνΤουρκίαπ.χ.βγήκετο2017ηταινία‘’Reis’’(ελλ.:αρχηγός),ηοποίααφηγείταιτηνάνοδοτουΕρντογάν.Ηταινίαονομάστηκεκατευθείαναπότουςκριτικούςπροπαγάνδα,κυρίωςεπειδήηπρεμιέρατηςήτανλίγουςμήνεςπριναπότοτουρκικόσυνταγματικόδημοψήφισμα.

ΑκροδεξιάκόμματαόπωςτογερμανικόNPDήηελληνικήΧρυσήΑυγήδενέχουνπαράγειπροπαγανδιστικέςταινίες.

3

2. ΗΑντίστασηΑντίστασηήπολιτικήανυπακοήονομάζεταιηάρνησηαπέναντιστηντήρησηορισμένων

νόμωντηςκυβέρνησης.Σεσχεδόνόλεςτιςκαταστάσειςπολιτικήςκαταπίεσηςσχηματίζονταιαντιστασιακέςοργανώσειςπουθέλουνναμεταδώσουντηνάποψηκαιτομήνυμάτουςστοκοινό.Έτσιέχειχρησιμοποιηθείοκινηματογράφοςκαιμεαντιστασιακούςσκοπούς.

ΛόγωτηςέντονηςλογοκρισίαςστηνπερίοδοτουΕθνικοσοσιαλισμού,ήταναδύνατογιαγερμανικέςαντιστασιακέςοργανώσειςόπωςτοWeißeRose(ΛευκόΡόδο)ναπαράγουνταινίεςχωρίςνααπαγορευτούν.ΈντονηαντίστασηχρησιμοποιώνταςτονκινηματογράφοόμωςπαρατηρείταισεχώρεςόπωςτιςΗΠΑ,οιοποίεςήτανημεγαλύτερηβιομηχανίαταινιώνσεαυτήντηνπερίοδο.Σατιρικέςκωμωδίεςόπωςτο‘’TheGreatDictator’’(1940)(ελλ.:ΟΜεγάλοςΔικτάτωρ)τουCharlieChaplin,ήκλασσικέςταινίεςόπωςτο‘’Casablanca’’(1942)υπογράμμιζαντηνεχθρότηταπουεπικρατούσεμεταξύΗΠΑκαιΓερμανίας.

ΣτηνφασιστικήΙταλίαδημιουργήθηκεπροςτοτέλοςτουπολέμου,περίπουτο1943ένακίνημα,ονεορεαλισμός.Ονεορεαλισμόςείναιηαπάντησηστονφασισμό,μεγάλοιΙταλοίδημιουργοίέφερανστηνκαταστροφήτουπολέμουμέσωτηςφιλμογραφίαςκαιτηςλογοτεχνίαςμιααίσθησηαισιοδοξίας.Έτσιεμφανίστηκανδιάφορεςκαινούργιεςταινίες,όπωςτο‘’Roma,cittàaperta’’(1945)τουRoberto

Rossellini.

ΣτηνDDRεπικρατούσελογοκρισίακαιπολλέςταινίεςαπαγορεύτηκαν,π.χ.‘’DasKaninchenbinich’’(1963).

Στονεμφύλιοπόλεμοδενυπήρξειδιαίτερηκινηματογραφικήαντίσταση,αντίθεταμετηνπερίοδοτηςΧούντας.ΌτανηΜελίναΜερκούρη,μιααπότιςμεγαλύτερεςελληνίδεςηθοποιούς,εγκατέλειψετηνΕλλάδα,άρχισενααντιστέκεταιέντοναστηνδικτατορίαχρησιμοποιώνταςτηνφήμητης.ΜαζίμετονάντρασκηνοθέτητηςΖιλΝτασένέκανετηνταινία‘’ΗΔοκιμή’’(1974),ηοποίακριτίκαρετιςμεθόδουςτηςΧούντας.Σημαντικήαντιφασιστικήταινία-ντοκουμέντοείναιεπίσηςτο‘’ΕδώΠολυτεχνείο’’(1974)απότονΔημήτρηΜακρή,ηοποίαασχολείταιμετηνεξέγερσηστοΠολυτεχνείοτο1973.

Σύγχρονεςταινίεςμεθέματηναντίστασηαφηγούνταισυνήθωςπερασμέναγεγονότα(π.χ.‘’DieWeißeRose’’,1982),θυμίζουνόμωςστοκοινότοπόσοσημαντικόείναιναμπορείναεκφράζειοκόσμοςτηνγνώμητου.

3. ΑφήγησηιστορικώνγεγονότωνΤαινίεςαυτούτουείδουςεπικεντρώνονταιστηναντικειμενικήαναπαράστασηιστορικών

γεγονότωνήπροσωπικοτήτων.Επειδήπρόκειταιγιαψυχαγωγικέςταινίες,περιλαμβάνονταισυχνάφανταστικοίχαρακτήρεςκαιυποθέσειςκαιλεπτομέρειεςπαραλείπονται.

4

ΟΕθνικοσοσιαλισμόςείναιμιααπότιςδημοφιλέστερεςπεριόδουςγιατιςιστορικέςταινίες,είτεπρόκειταιγιατονΒ’παγκόσμιοπόλεμο(‘’SavingPrivateRyan’’,1998),τηνάνοδο/κάθοδοτουΧίτλερ(‘’DerUntergang’’,2004)ήτοΟλοκαύτωμα,όπωςτο‘’Schindler’sList’’(1993)τουStevenSpielberg.

ΚάποιεςταινίεςγιατηνπερίοδοτηςDDRείναιτο‘’DasLebenderAnderen’’(2006),το‘’GoodbyeLenin’’(2003)καιτο‘’Berlin-EckeSchönhauser’’(1957).

Στονελληνικόκινηματογράφοσυναντάμεταινίεςόπωςτο‘’HappyDay’’(1975)ήτα‘’ΠέτριναΧρόνια’’(1986).

Ταινίεςπουασχολούνταιμεσύγχροναπολιτικάθέματαόπωςτοννεοναζισμόδενθεωρούνταιμέχριστιγμήςιστορικές,θαείναιόμωςσημαντικέςστομέλλον.Έναπαράδειγμαθαήταντο‘’AmericanHistoryX’’(1998)ήτο‘’InsideaSkinhead’’(2001).

Σκηνήαπότο‘’AmericanHistoryX’’

4. ΤοντοκιμαντέρΤαντοκιμαντέρείναιάλλοέναείδοςιστορικής

αφήγησης,μόνοπουεδώοστόχοςτηςταινίαςείναιεκπαιδευτικός.Σεαντίθεσημετιςπαραπάνωκινηματογραφικέςταινίες,οιπληροφορίεςτωνντοκιμαντέρείναιλεπτομερείςκαιαξιόπιστες.Σεκάποιεςπεριπτώσεις,ταντοκιμαντέρέχουνυπάρξεικαιαποδεικτικάστοιχείαγιαδιάφορεςαπάνθρωπεςπράξεις,όπωςτο‘’NaziConcentrationCamps’’(1945)τουGeorgeStevensπουαναφέρεταισταστρατόπεδασυγκέντρωσηςτουΟλοκαυτώματοςήτο‘’ΗαλήθειαγιαταπαιδιάτηςΕλλάδας’’(1948)πουαναφέρεταιστονεμφύλιοπόλεμο.Τοντοκιμαντέρπουαπεικονίζεταιδίπλααφηγείταιτοντρόποζωήςτωνελλήνωννεοναζί.

5

Κριτικήταινίας

ThePianist 4.5από5

ΠρώτηΠροβολή 2003

Πρωταγωνιστές AdrienBrodyThomasKretschmann

Σκηνοθεσία

RomanPolanski

Σενάριο

RonaldHarwood

Βασισμένοστοβιβλίοτου

WladyslawSzpilman

Προέλευση

Γαλλία,Γερμανία,ΗνωμένοΒασίλειοΠολωνία

Διάρκεια

148λεπτά

ΗταινίαThePianist(σταελληνικάΟΠιανίστας)αφηγείταιτηνιστορίαενόςΕβραιοπολωνούμουσικού,οοποίοςκατάτύχηεπιβίωσεμόνοςτουστοΟλοκαύτωμα,έχονταςχάσειόσουςαγαπούσε.ΗιστορίαβασίζεταιστηναυτοβιογραφίατουWladyslawSzpilmanκαιξεκινάειμετηνκήρυξητουΒ’παγκοσμίουπολέμουτο1939.

ΜετηνεισβολήτωνΓερμανώνστηνΠολωνίαοισυνθήκεςδιαβίωσηςτωνΕβραίωνχειροτερεύουνγρήγορα.OWladyslawSzpilman(AdrienBrody)καιηοικογένειατουαναγκάζονταιναμετακινηθούνστοΓκέτοτηςΒαρσοβίας,όπουαντιμετωπίζουντηνπείνα,τηνκαταδίωξηκαιτονεξευτελισμό.Ότανλίγαχρόνιαμετάκαταφθάνουντατρέναμεπροορισμόέναστρατόπεδοσυγκέντρωσης,οWladyslawσώζεταιαπόένανφίλοαστυνόμοτουκαιχωρίζεταιαπότηνυπόλοιπηοικογένεια.ΑπόεκείκαιπέρασυνεχίζεταιηαπίστευτηιστορίατουSzpilman,οοποίοςεπιβιώνειτονπόλεμοκρυμμένοςστηνΒαρσοβίαμετηνυποστήριξητηςπολωνικήςαντίστασηςκαιάλλωνμηΕβραίων.

ΣεαντίθεσημεάλλεςταινίεςτουΟλοκαυτώματος,οΠιανίσταςδενασχολείταιτόσομειστορικάγεγονότα,όπωςτηνπολωνικήαντίσταση,όσομετηνπροσωπικήυπόθεσητουSzpilman.Στα148λεπτάτηςταινίας,οθεατήςαντικρίζειτηνεξέλιξηενόςφημισμένουμουσικούσεένανμοναχόκαιπεινασμένοάστεγοκαιδημιουργείμιασυναισθηματικήδέσμευσημετονχαρακτήρα.Ακόμα,μπαίνεισεεπαφήμετηνσκληρήκαθημερινότητατουΟλοκαυτώματοςμέσααπόταμάτιατουπρωταγωνιστή.ΚάποιεςτραβηγμένεςκαιασήμαντεςσκηνέςξεχνιούνταιτηνστιγμήπουοSzpilmanσυναντάειτονΓερμανόαξιωματούχοWilmHosenfeld(ThomasKretschmann).ΟαξιωματούχοςαποδεικνύεταισυμπαθητικόςκαιαποφασίζειναβοηθήσειτονSzpilmanτηνστιγμήπουακούειτιςικανότητεςτουστοπιάνο.

6

ΗκαλλιτεχνικήπλευράτουSzpilmanδενεμφανίζεταιτόσοσυχνάστηνταινία,καισαναποτέλεσμαείναιησκηνήπουπαίζειπιάνοιδιαίτερηκαιίσωςτοαποκορύφωμαόληςτηςταινίας.

ΗιδέαενόςκαλούΓερμανούμουέκανειδιαίτεραεντύπωση,επειδήέδειξεότιυπήρξανκαιάτομαπουαναγκάστηκανναακολουθήσουντιςδιαταγέςήόπωςστηνπερίπτωσητηςταινίαςπουμετάνιωσαντιςπράξειςτους.ΟχαρακτήραςτουHosenfeldήτανοπρώτοςΓερμανόςστηνταινίαπουμουφάνηκεανθρώπινος.

HεξαιρετικήαπόδοσητουAdrienBrodyέπαιξεσημαντικόρόλοστηναληθοφάνειατηςταινίας,όμωςήτανησκηνοθεσίατουRomanPolanskiπουέκανετηνταινίαμοναδική.ΟίδιοςχρησιμοποίησετιςεμπειρίεςτουαπόταχρόνιατουΟλοκαυτώματοςγιαναδημιουργήσειτρομεράκαιανατριχιαστικάσκηνικά,όπωςτοΓκέτοτηςΒαρσοβίας.ΠολλοίθαλέγανεότιτασυναισθήματατουPolanskiκαθρεφτίζονταισεαυτήντηνταινίακαιειδικάστονWladyslawSzpilman,αφούκαιοιδύοεπέζησαντοΟλοκαύτωμαέχονταςχάσειτιςμητέρεςτους,κάτιπουτουςάφησεμιαπληγήγιατηνυπόλοιπητουςζωή.

Συνολικά,οΠιανίσταςήτανμιασυναισθηματικήεμπειρία,καιμετηνεξαίρεσηκάποιωνασήμαντωνσκηνώναξίζεινασημειωθείωςμιααπότιςσπουδαιότερεςταινίεςτουΟλοκαυτώματος.Αξίζειτονέπαινοκαιταβραβεία,κυρίωςεπειδήείναιφανερόότιόλοιδούλεψανσκληράγιανατηνπραγματοποιήσουν,είτεπρόκειταιγιατουςηθοποιούς,τονσκηνοθέτηήτονσεναριογράφο.

7

ΕπιστολήΒερολίνο,06.06.2017

ΑξιότιμηκυρίαΔιευθύντρια,

απευθυνόμαστεσεσαςγνωρίζονταςτοενδιαφέρονκαιτημέχριτώραδράσησαςστοχώροτουσχολείου.Εμείς,η10Ε,θαθέλαμεναολοκληρώσουμετηνεργασίαμαςσχετικάμετηνχρήσητουκινηματογράφουστηνπολιτική,οργανώνονταςέναμικρόσχολικόφεστιβάλόπουεμείςθαπαρουσιάσουμεστουςμαθητέςκάποιεςταινίεςκαιό,τιυλικόέχουμεμαζέψειτουςτελευταίουςμήνες.Ζητάμεναμαςδώσετελίγεςώρεςαπότομάθημαξέρονταςότιοιώρεςθαχρησιμοποιηθούνμεεκπαιδευτικόσκοπό.Καλεσμένοιφυσικάθαείναιόλοιοιμαθητές,δάσκαλοικαιγονείς.

Μαςανησυχείτογεγονόςότιέναμεγάλομέροςτωνμαθητώνδενγνωρίζειτοπόσοεύκολαεπηρεάζεταικάποιοςμέσααπότονκινηματογράφοήκαιάλλαμέσαψυχαγωγίας/μαζικήςενημέρωσης.ΤουςτελευταίουςμήνεςστομάθηματηςΙστορίαςμάθαμεότιοκινηματογράφοςέπαιξεσημαντικόρόλοστηνχειραγώγησητουκοινούσεπεριόδουςόπωςτονΕθνικοσοσιαλισμό.ΠροπαγανδιστικέςταινίεςόπωςτοDerEwigeJudeάλλαζαντηνγνώμητουκόσμουγιατουςΕβραίουςπροςτοχειρότερο,καιείναισημαντικόναεμποδίσουμετηνεπανάληψημιαςτέτοιαςχειραγώγησηςέστωκαιλίγο.Μαθαίνονταςγιαόλαταδιάφοραείδηταινιών,οιμαθητέςμαςθαμπορέσουνναξεχωρίζουνποιεςταινίεςμπορούνναεμπιστευτούνκαιποιεςόχι.Σαναποτέλεσμαοιμαθητέςθασχηματίζουντηνδικήτουςγνώμησεσχέσημεπολιτικάθέματα.Γνωρίζονταςτισημαίνειηπροπαγάνδαθατουςβοηθήσεικαιστηναντιμετώπισηόλωντωνμέσωνμαζικήςενημέρωσης,είτεπρόκειταιγιααφίσες,ειδήσειςκ.τ.λ.Είμαστεβέβαιοιπωςσυμφωνείτεμαζίμαςότιόλοαυτότοθέμαείναισημαντικόμέροςτηςεκπαίδευσηςτωνμαθητώνμας.

Εάνόμωςπιστεύετεπωςδενείναιαπαραίτητοκαιπωςδεναξίζεινακάνουμεξεχωριστήεκδήλωσηγιατοθέμααυτό,τότεέχουμενασαςπούμετοεξής:Μιαιδιαίτερηκαιδιασκεδαστικήεκδήλωσηθακάνειστουςμαθητέςεντύπωσηκαιθατουςμείνειστομυαλό,σεαντίθεσημεκάτιπουέκανανστομάθημα.Δενθέλουμενατουςτοδιδάξουμεσανναείναιαπλώςάλλοέναθέματουμαθήματος.Θέλουμενατουςκάνουμενακαταλάβουντοπόσησημασίαέχειναμπορείςνασχηματίζειςτηνδικήσουγνώμηχωρίςναεπηρεάζεταιαπόκανένανάλλον.

Όπωςανέφερακαιπαραπάνω,οιώρεςπουθαμαςδώσετεδενθαπάνεχαμένες.Δουλέψαμεσκληράγι’αυτήντηνεργασίακαιθεωρούμεπωςπρέπειναμεταδώσουμεαυτάπουμάθαμεστουςάλλουςμαθητές.Ευχόμαστεότιθαμπορέσετεναμαςπαραχωρήσετεκάποιεςαίθουσεςτουσχολείου,όπωςτηνAulaήτηνMensa.ΘαχρειαστούμεφυσικάμιατεχνικήομάδαγιατηνπροβολήκάποιωνPowerPoint,όμωςπιστεύουμεότιθαμπορέσετεναμαςταπροσφέρετε.

Σαςπαρακαλούμεναμοιραστείτεόλεςτιςαπόψεις,αμφιβολίεςκαιανησυχίεςμαζίμας.Ναείστεσίγουρηότιθαταλάβουμεόλαυπόψινμαςκαιότιδενθαξεκινήσουμετηνοργάνωσηεάνδενμαςδώσετετηνεντολή.

Αναμένουμετηθετικήσαςανταπόκριση.

Μεεκτίμηση,

ΠερσεφόνηΒορροπούλου,10Ε

8

Χαρακτηρισμός

LeniRiefenstahl HLeniRiefenstahl(22.08.1902–8.09.2003)ήτανμιαΓερμανίδασκηνοθέτης,παραγωγός,ηθοποιός,σεναριογράφος,φωτογράφοςκαιχορεύτρια.Έχειμιαιδιαίτερηθέσηστηνιστορίατουκινηματογράφου,επειδήθαυμάζεταιαπότηνμιαγιατηνδημιουργικήτηςκινηματογραφικήτεχνικήκαιαισθητικήκαικριτικάρεταιαπότηνάλληγιατηνσυμμετοχήτηςστηνπροπαγάνδατουΕθνικοσοσιαλισμού.

ΉδηαπόμικρήηλικίαηΛένιήθελεναασχοληθείμετηντέχνη,συγκεκριμέναμετονχορό.Τοόνειροτηςέγινεπραγματικότητα,μέχριπουτραυματίστηκεκαιέπρεπενασταματήσειτηνκαριέρατηςστονχορό.Τότεανακάλυψετονέοτηςπάθος:τονκινηματογράφο.Μετηνπρώτητης

ταινία‘’DasBlaueLicht’’(1932)όπουηΛένιήτανσκηνοθέτηςκαιπρωταγωνίστρια,τραβάειτηνπροσοχή

τουκοινούκαιδεναργείναγίνεισταρτουγερμανικούκινηματογράφου.Παράλληλα,αρχίζεικαιενδιαφέρεταιγιατονΑδόλφοΧίτλερ,τονοποίοπαρακολούθησετο1932στοΣυνέδριοτηςΝυρεμβέργης.ΗΛένιεντυπωσιάστηκεαπότοταλέντοτουωςομιλητής.Ταεπόμεναχρόνια,ηΛένιαρχίζεικαιπαράγειπροπαγανδιστικέςταινίεςγιατονΦύρερ,όπωςτο‘’TriumphdesWillens’’καιτο‘’Olympia’’.Μετάτονπόλεμο,ηΡίφενσταλσυνελήφθηαπότουςΑμερικάνους.ΧάρηστιςδηλώσειςτηςΌππυθεωρείότι"αναγκάσθηκενακάνειό,τιέκανε,επειδήοΓκέμπελςτηναπειλούσεότιθατηνέστελνεκαιτηνίδιασεστρατόπεδοσυγκέντρωσης",χαρακτηρίστηκεαπλώςωςσυμπαθούσατωνΝαζιστώνκαιτηνάφησανναφύγει.ΈζησετηνυπόλοιπητηςζωήστηνΓερμανία,όπουπέθανετο2003σεηλικία101ετών.

ΗΛένιΡίφενσταλήτανόμορφη,μελαχρινήκαιέναςμοναδικόςχαρακτήρας,κυρίωςεπειδήδενμπορείκανείςνατηνκατατάξειωςκαλήήκακιά.Απότηνμιαφυσικάέπαιξεσημαντικόρόλοστηνχειραγώγησητουκοινού,καιμεβάσητονθαυμασμότηςγιατονΧίτλερδενέδειχνενατοέκανεαναγκαστικά.

Απότηνάλληείχεπάθοςγιατηνδουλειάτης.ΗίδιαισχυρίζεταιότιδενέκανεποτέπροπαγάνδαγιατουςΝαζί,καιότιτομόνοπουτηνενδιέφερεήτανητέχνητης.Γιαπαράδειγμα,αγνόησετιςεντολέςτουGoebbelsστηνταινία‘’Olympia’’καισυμπεριέλαβεμη-άριουςαθλητές,όπωςτονέγχρωμοΟλυμπιονίκηJesseOwens.

Αυτόμαςλέει,ότιηΡίφενσταλήτανπαθιασμένημετηνδουλειάτης.ΠαράτονθαυμασμότηςγιατονΧίτλερ,έβαζετηντέχνημπροστάαπόόλα.Γι’αυτόθαμπορούσενατηνπεικανείςφιλόδοξηαλλάκαιεγωιστική.Παρατηρείταιόμωςακόμα,ότιηΛένιήτανυποκρίτρια.Είναιφυσιολογικόναπροσπαθήσειναυπερασπιστείτονεαυτότηςμετάτονπόλεμο,όμωςαποκαλώνταςαυτούςπουχαρακτηρίζουντιςταινίεςτηςπροπαγανδιστικέςψεύτεςείναιμόνοτουέναμεγάλοψέμα.Παρ’όλααυτά,ηΛένιείχεπάνταένασχέδιοκαιδοκίμαζεευχάριστα

9

καινούργιαπλαίσιατηςτέχνης,είτεπρόκειταιγιατονχορό,τονκινηματογράφοήτηνφωτογραφία.

Όσοαμφιλεγόμενακαιναείναιταέργατης,ηΡίφενσταλέπαιξεσημαντικόρόλοστηνεξέλιξητουμοντέρνουκινηματογράφου,χάρηστηνδημιουργικήτηςαισθητική.Έτσι,θαμείνειοπαθιασμένοςτηςχαρακτήραςπάνταέναμέροςτηςιστορίαςτηςκινούμενηςεικόνας.

ΗΛένιΡίφενσταλκαιοΧίτλερ

10

Ανάλυσηποιήματος

Οφασισμός

Οφασισμόςδενέρχεταιαπ’τομέλλον

καινούργιοτάχακάτιναμαςφέρει

τικρύβειμεσ’ταδόντιατουτοξέρω

καθώςμουδίνειγελαστόςτοχέρι.

Οιρίζεςτουτοσύστημααγκαλιάζουν

καιχάνονταιβαθιάσταπερασμένα

οιμάσκεςτουμετονκαιρόαλλάζουν

μαόχικαιτομίσοςτουγιαμένα.

Τοφασισμόβαθιάκατάλαβέτον

δενθαπεθάνειμόνος,τσάκισέτον!

Οφασισμόςδενέρχεταιαπόμέρος

πουλούζεταιστονήλιοκαιστ’αγέρι!

τοκουρασμένοβήματουτοξέρω

καιτηνπερίσσειανιότημαςτηνξέρει.

Μαπάλιθεν’απλώσεισανχολέρα

πατώνταςπάνωστηνανεμελιάσου

καιδίπλασουφτάσεικάποιαμέρα

ανχάσειςταταξικάγυαλιάσου.

Στίχοι:ΦώνταςΛάδης

11

Τοποίημα‘’ΟΦασισμός’’τουΦώνταΛάδηδημοσιεύτηκετο2012καιαναφέρεταιόπωςφαίνεταικαιστοντίτλοστονφασισμό.Οσυγγραφέαςφανερώνειτηνάποψητουγιατοκαθεστώςπουέχειεπαναληφθείαρκετέςφορέςστηνιστορίακαιπροσπαθείνατονίσειτοπόσοσημαντικόείναινατον‘’τσακίσουμε’’.

Οιπρώτοιστίχοιτουποιήματοςασχολούνταιμετογεγονόςότιοφασισμόςείναιπλέονπαλιόςκαιδενφέρνειτίποτακαινούργιο,σεαντίθεσημετιςυποσχέσειςπουπροκύπτουναπόταφασιστικάκόμματακαιτουςπολιτικούς.Στησυνέχειαχρησιμοποιείταιμιαπροσωποποίησηγιατονφασισμό,κατάτηνοποίαδίνειγελαστόςκαιχαρούμενοςτοχέριστοναφηγητή,οίδιοςόμωςξέρειτικρύβεταιμεσ’ταδόντιατου,δηλαδήποιοιείναιοιπραγματικοίτουστόχοι.Αυτόμπορείφυσικάναπαρομοιαστείμεόλεςτιςφορέςπουοφασισμόςεκλέχτηκεωςκυβερνητικόκαθεστώςχάρηστουςέξυπνουςτρόπουςχειραγωγίαςτου.

‘’Οιρίζεςτουτοσύστημααγκαλιάζουν’’,καταλαμβάνειδηλαδήόλοτοπολιτικόσύστημαμετουςνόμουςκαιτρόπουςτου,‘’καιχάνονταιβαθιάσταπερασμένα’’,καικαταστρέφειέτσιόποιαπολιτικήπρόοδοκαιναέχεισημειωθείστηνιστορίατηςχώρας.Οιμάσκεςοιοποίεςαλλάζουνείναιοιδιάφοροιδικτάτορεςπουαλλάζουνσυνέχειααπόπερίοδοσεπερίοδοκαιπουαντιπροσωπεύουντονφασισμόκρυμμένοιπίσωαπόμιαεικόναπουέχουνδημιουργήσειγιανατουςφοβάταικαιταυτόχρονανατουςσέβεταιοκόσμος.Οσυγγραφέας,πουαντιπροσωπεύειόσουςαντιστέκονταισεαυτότοκαθεστώς,αναφέρεταιστησυνέχειαστομίσοςπουεπικρατείμεταξύτουφασισμούκαιαυτόν,καθώςείναιγνωστόότιηαντίστασηκαιέκφρασητηςγνώμηςείναιαπαγορευμένησετέτοιεςκαταπιέσεις.

‘’Τοφασισμόβαθιάκατάλαβέτον,δενθαπεθάνειμόνος,τσάκισέτον!’’Ίσωςτοσημαντικότεροσημείοτουποιήματος,προσπαθείνατονίσειότιχωρίςτηναντίστασηείναιαδύνατοννακαταστραφείηύπαρξητουφασισμού.

Στησυνέχειααναλύεταιότιοφασισμόςδενπροέρχεταιαπόηλιόλουστομέρος.Αυτόφυσικάσυμβολίζειότιδενπροέρχεταιαπόευτυχισμένομέρος,αλλάαπόσκοτεινό,κάνονταςτηνύπαρξητουεπικίνδυνη.Οστίχος‘’τοκουρασμένοβήματουτοξέρωκαιτηνπερίσσειανιότημαςτηνξέρει’’αναφέρεταιστηνγνώσηκαιεκμετάλλευσητωναδυναμιώνκαιτωνδύοπλευρών.Μεκουρασμένοβήμαεννοείτηνανικανότητατουφασισμούναεξελιχτείκαιναπαρουσιάσεικάποιονέοκαιμεγάλοβήμα,μετηνπερίσσειανιότηεννοείτιςάπειρεςφορέςπουόλοιοινέοιμιαςχώραςέπεσανθύμαεκμετάλλευσηςκαιχειραγώγησηςτουφασισμού.

Ητελευταίαστροφήπεριγράφειτουςστόχουςκαιτιςσυνέπειεςτουφασισμού.Σύμφωναμεαυτάπουλέειοαφηγητής,οφασισμόςθέλεινααπλωθείσανκάποιααρρώστιακαινααρπάξειτηνανεμελιάτουανθρώπου,κάνονταςτουςνααγχώνονταικαιναζούνεμέσαστηνθλίψη.Παράλληλα,εάνχάσειςταταξικάγυαλιάσου,δηλαδήεάνσταματήσειςναπαρατηρείςκαιναπροσέχειςτοτισουγίνεται,τότεδίπλασουθαφτάσεικάποιαμέρα,δηλαδήθαπέσειςκαιεσύθύμαχειραγώγησηςτου.

Συνολικά,τοποίημαείναιμιαακριβήςπερίληψηγιατοπωςλειτουργείοφασισμός.Οτρόποςμετονοποίοχρησιμοποιούνταιοιμεταφορέςκαιπαρομοιώσειςζωντανεύουντοποίημα,κάνονταςτηνανάγνωσηόλοκαιπιοεντυπωσιακή.Σαναποτέλεσματονίζεταιπειστικάοκίνδυνοςτουφασισμούκαιηανάγκητηςαντίστασηςσετέτοιεςκαταπιεστικέςπεριόδους.

12

Ανάλυσηοπτικούυλικού

ΜετηνσυμμετοχήτωνΗΠΑστονΒ’παγκόσμιοπόλεμο,δενάργησαντα

κινηματογραφικάστούντιοναπαράγουνπροπαγανδιστικέςταινίεςπουκατηγορούσαντουςΓερμανούςκαιπροωθούσαντηνΑμερική.Έναιδιαίτεροπαράδειγμαείναιημικρήταινία‘’DerFuehrer’sFace’’(1943)απότηνΝτίσνεϊ,ηοποίαπροσπαθείναμεταδώσειακριβώςαυτότομήνυμαχρησιμοποιώνταςτονλατρεμένοDonaldDuck.

ΗταινίαξεκινάειμετονΝτόναλντΝτακστηνΓερμανίακαιτονδείχνεινασυμπεριφέρεταισανΝαζί.ΗκαθημερινότητατονΝαζίπαρουσιάζεταιμευπερβολήκαιειρωνεία.ΣκοπόςτουςείναινααπεικονίσουντουςΓερμανούςόσοπιοαρνητικάμπορούν.ΤελικάόμωςοΝτόναλντΝτακξυπνάειστηνΑμερικήκαικαταλαβαίνουμεότιήταναπλώςέναςεφιάλτης.ΟΝτόναλντδείχνειναείναιτρομοκρατημένοςαπότοόνειροτουκαιστησυνέχειαδείχνειυπερηφάνειακαιανακούφισηπουείναιτελικάΑμερικάνος.

ΣτηνπρώτηεικόναβλέπουμεμιασκηνήαπότοόνειροτοΝτόναλντ,όπουείναιΓερμανός.ΟΝτόναλντβρίσκεταιστηνκουζίνατουκαιστοντοίχοπαρατηρούνταιπολλέςσβάστικες.Ακόμα,φοράειτηνναζιστικήστολή.Τοπιοεπιδεικτικόστοιχείοτηςεικόναςόμωςείναιτο‘’MeinKampf’’τουΧίτλερ,τοοποίοδιαβάζειοΝτόναλντόσοτρώειτοπρωϊνότου.

ΜεβάσηαυτήςτηςεικόναςκαταλαβαίνουμεότιηΝτίσνεϋδημιούργησεήακολούθησεένασυγκεκριμένοστερεότυποπουαφοράτουςΓερμανούςτηνπερίοδοτουΕθνικοσοσιαλισμού.ΙδιαίτερατονίζουντηνυπερβολικήαφοσίωσητουςστονΑδόλφοΧίτλερ.Ακόμα,παρατηρείταιστηνεικόναότιοιδημιουργοίπροσπάθησανμετηνκουζίνακαιειδικάτοντοίχοτηςνααποτυπώσουντοκελίτουΧίτλερ,όπουέγραψετοMeinKampf,τοβιβλίοπουδιαβάζειοΝτόναλντ.Ηεικόνααυτήθαεντυπωσίαζεκάποιονμέχρικαισήμερα,ειδικάεπειδήπρόκειταιγιαένανλατρεμένοχαρακτήραόπωςτονΝτόναλντΝτακμέσασεαυτήντηνκατάσταση.Φυσικά,τοσυναίσθημαπουπροκαλείταιότανπαρατηρείκάποιοςτηνεικόναείναιμίσοςκαιαπέχθειαγιατουςΓερμανούςκαιτονΧίτλερ,κάτιπουήτανκαιοστόχοςτωνδημιουργώντηςταινίας.

ΣτηνδεύτερηεικόναοΝτόναλντέχειξυπνήσεικαιβρίσκεταιπλέονστηνπραγματικότητα.

13

Σεέναδωμάτιομεκουρτίνεςκαιμαντήλιατηςαμερικάνικηςσημαίας,οΝτόναλντπουεπίσηςφοράειπιτζάμεςτηςσημαίαςκοιτάζειευτυχισμένοςτοάγαλματηςΕλευθερίας-άλλοένααμερικανικόσύμβολο-πουκρατάειστοχέριτου.

Σκοπόςαυτήςτηςσκηνήςήτανφυσικάνατονίσουντοναμερικανικόπατριωτισμό.ΑυτόφαίνεταιαπότηνχαράτουΝτόναλντπουβρίσκεταισεέναδωμάτιοπουμεόλααυτάτασύμβολαείναιφανερόότιαντιπροσωπεύειτηνΑμερική.ΚρατώνταςτοσυγκεκριμένοάγαλμακαιμεβάσητιςεκφράσειςτουθαμπορούσεκανείςναπειότιτομήνυματηςεικόναςείναιότιοΝτόναλνταπελευθερώθηκε.Έτσιακριβώςνιώθεικαιοθεατήςότανβλέπειαυτήτησκηνή.Μετηναλλαγήσταέντοναχρώματαδημιουργείταιένασυναίσθημαχαράςκαιελπίδας.

Οιδύοεικόνεςείναιλοιπόναντίθετεςκαιαντιπροσωπεύουντομήνυμαπουθέλειναμεταδώσειηταινία:ΟιΑμερικάνοιείναικαλύτεροιαπότουςΓερμανούς.Γιατίόμωςπέτυχετόσοπολύηταινία;ΓιατίήτανπανέξυπνηηκίνησητηςΝτίσνεϊναχρησιμοποιήσειένανχαρακτήραλατρεμένοαπόόλοτοκοινό;Ηαπάντησηείναιαπλή:Έναδημοφιλήπρόσωποσεμιαπροπαγάνδαθατραβήξειτηνπροσοχήτουθεατή.Οθεατήςθαενδιαφερθείγιατοπεριεχόμενοτηςταινίαςκαισαναποτέλεσμαθαείναιημετάδοσητουμηνύματοςπιοαπλήκαιεύκολη.Γι’αυτόλοιπόναποδείχθηκεμιαταινίαπουδιαρκεί8λεπτάτόσοαποτελεσματική.Ηυπερβολήκάποιωνστερεότυπωνσεσυνδυασμόμεένανλατρεμένοχαρακτήραοδήγησετελικάσεμιαπετυχημένηκαιβραβευμένηπροπαγάνδα.

14

Μεταγραφήλαϊκιστικούκειμένου

Παρακάτωθαδούμεένααπόσπασματωνγερμανικώνεθνικοσοσιαλιστικώννόμωνπουαφορούντηνκινηματογραφικήλογοκρισία.

Νόμος

Μεταγραφή

§11

(...)Ηέγκρισητηςπροβολήςσεπαιδιάκαιεφήβους(...)απαγορεύεταιτότε,ότανηταινίαπροξενείβλάβηστηνεξέλιξητηςηθικής,τηςπνευματικήςήτηςσωματικήςανάπτυξηςήστηνανατροφήτουπολίτηήστηνφροντίδατηςγερμανικήςεθνικήςσυνείδησηςτωνεφήβωνήτηνυπερδιέγερσητηςφαντασίαςτους.(...)

Ηέγκρισητηςπροβολήςσεπαιδιάκαιεφήβουςαπαγορεύεταιτότε,ότανηταινίαπροξενείβλάβηστηνεξέλιξητηςηθικής,τηςπνευματικήςήτηςσωματικήςανάπτυξηςήστηνχειραγώγησητουπολίτηήστηνφροντίδατηςρατσιστικήςκαιεθνικιστικήςιδεολογίαςτωνεφήβωνήτηνεπέκτασητηςφαντασίαςτους.(...)

ΤαπαιδιάκάτωτωνέξιετώνμπορούνναείναιμόνοπαρόντεςστηνπροβολήτωνταινιώνότανκαθορίζεταιαπότοΥπουργείοΠροπαγάνδαςκάτωαπότιςπαρακάτωπροϋποθέσεις

ΤαπαιδιάκάτωτωνέξιετώνμπορούνναείναιμόνοπαρόντεςστηνπροβολήτωνταινιώνότανκαθορίζεταιαπότοΥπουργείοΠροπαγάνδαςότιδενθααποτελούνπρόβλημαστηνχειραγώγησητωννέωνκάτωαπότιςπαρακάτωπροϋποθέσεις

(...)(9)Κίνδυνοςτηςηθικήςσκέψης(10)Τημεσολάβησητηςψευδούςκοσμοθεωρίαςπουπροκαλείταιαπόμη-ρεαλιστικήαναπαράσταση(11)Οιταινίεςπουεπηρεάζουνυπερβολικάτανεύρατωνεφήβων(12)Ταινίες,οιοποίεςείναιαντίθετεςπροςταπιστεύωτωνΕθνικοσοσιαλιστών(13)Ταινίεςπουπαραβιάζουντονπατριωτισμό.

(9)Κίνδυνοςτηςρεαλιστικήςσκέψης(10)Τημεσολάβησητηςκοσμοθεωρίαςπουδεναντιστοιχείστηνιδεολογίατους(11)Οιταινίεςπουεπηρεάζουνυπερβολικάτηνελεύθερησκέψητωννέων(12)Ταινίες,οιοποίεςαπεικονίζουντηνδημοκρατικήιδεολογία,κατάτηνοποίαυπάρχειελευθερίαλόγουκαιτοδικαίωμαμιαςευτυχισμένηςζωήςγιαόλουςτουςανθρώπουςανεξάρτητααπότηνθρησκεία,καταγωγήκαισεξουαλικότητατους,αντίθεταμεταφασιστικάκαιαντιδημοκρατικάπιστεύωτωνΕθνικοσοσιαλιστών.(13)ΤαινίεςπουαποκαλύπτουντηναλήθειαγιατουςΕθνικοσοσιαλιστέςκαιπαραβιάζουνέτσιτηναυταρχικήεικόνατηςΓερμανίας

15

Απάντησηερωτήματοςκαισχολιασμόςφράσης

Κατάπόσοαντιστοιχείηαναπαράστασητωνιστορικώνπολιτικώνγεγονότωνστηνπαλιάκαισημερινήφιλμογραφίαμετηνπραγματικότητα;

Σεαυτόντονφάκελοκαταλάβαμελοιπόνότιοκινηματογράφοςέχειχρησιμοποιηθείσεδιάφορεςπεριόδουςγιατηναναπαράστασηιστορικώνπολιτικώνγεγονότων,όπωςτονΕθνικοσοσιαλισμό,τηνDDR,τονελληνικόεμφύλιοπόλεμο,τηνΧούντακαιμέχρικαιτασύγχρονανεοφασιστικάμορφώματα.Ακόμαμάθαμεότιηιστορικήταινίαέχειχρησιμοποιηθείμεδιάφορουςσκοπούς,καλούςκαικακούς.Έναςτρόποςμετονοποίομπορείνακαθορίσεικανείςτηναξιοπιστίαμιαςταινίαςείναινασυγκρίνειτοπεριεχόμενοτηςταινίαςμετηνπραγματικότητα.Έτσι,θατελειώσουμετονφάκελοεξετάζονταςτηναληθοφάνειατηςπαλιάςκαισημερινήςφιλμογραφίας.

Κριτήρια:

• Τοείδοςτηςταινίας(προπαγάνδαήαφήγηση;)• Περίοδοςπροβολήςτηςταινίας(σύγχρονημετηνπερίοδοπουεξετάζειήμοντέρνα;)• Σκηνοθέτης/σεναριογράφος/ηθοποιοί(έχουνζήσειήτουλάχιστονμελετήσειτην

περίοδο;)• Βασίζεταισεαληθινήιστορίαήέχειφανταστικέςυποθέσειςκαιχαρακτήρες;• Ποιομήνυμαθέλειναμεταδώσειηταινία;

1. ΗπροπαγανδιστικήιστορικήταινίαΗπροπαγανδιστικήταινίαπροβάλλεταιφυσικάστηνπερίοδοπουεξετάζει,οιηθοποιοίκαι

σκηνοθέτεςέχουνέτσιάμεσηεπαφήμετηνπολιτικήκατάστασητηςσυγκεκριμένηςπεριόδου.Μπορείναβασίζεταικαισεαληθινήιστορίακαισεφανταστική.Μεγάλησημασίαέχειτομήνυμαπουπροσπαθούνναμεταδώσουνταινίεςτέτοιουείδους.

Στιςπροπαγανδιστικέςταινίεςτονίζονταιαυτάταστοιχείαπουσυμφέρουνστηνμετάδοσηενόςσυγκεκριμένουμηνύματος.Στοιχείατηςαλήθειαςμπορείνααποκρυφτούνήναμηναναφερθούνκαθόλου.Ακόμα,μπορούνναδημιουργηθούνδιάφοραψέματα(όπωςόληηαντισημιτικήπροπαγάνδατουΕθνικοσοσιαλισμού)μεσκοπότηνχειραγώγησητουκοινού.

Σαναποτέλεσμαδημιουργείταιμιαλανθασμένηαναπαράστασητηςπραγματικότηταςστηνοποίαβασίζεταιτομήνυμαπουπροσπαθούνναμεταδώσουν.Εάνέδειχναντηνπραγματικότηταέτσιόπωςείναι,τότετομήνυμαδενθαπερνούσεστοκοινόμετόσηεπιτυχία.

2. ΗιστορικήαφήγησηΌτανμιλάμεγιατηνιστορικήαφήγησηεννοούμετηναπεικόνισηπερασμένωνγεγονότων

στηνμεγάληοθόνη.Στηναπλήκαιαντικειμενικήαναπαράστασητωνιστορικώνγεγονότωνδενείναιδυνατόννααντιστοιχείτοπεριεχόμενο100%μετηνπραγματικότητα.Παράτηνκαταγραφήτηςιστορίαςσεντοκουμέντα,είναιδύσκολογιασκηνοθέτεςναμεταφέρουνκαιναπαρουσιάσουνταγεγονόταακριβώςόπωςήταν.Φυσικάμπορείοσκηνοθέτηςναπέσεικοντάκαιναδημιουργήσειστονθεατήτοσυναίσθηματηςεποχής.Τότε,ηταινίαθααντιστοιχείσεένανβαθμόστηνπραγματικότητα.

16

Αριστερά:φωτογραφίασκηνήςτουΒ’παγκοσμίουπολέμου

Δεξιά:ΠετυχημένηαναπαράστασητουStevenSpielbergστο‘’SavingPrivateRyan’’

Σεαντίθεσημετιςπροπαγανδιστικέςταινίες,οιιστορικέςαφηγήσειςπολλέςφορέςάθελαδεναντιστοιχούνστηνπραγματικότητα.Ίσωςόμωςδενείναικαιπάντααπαραίτητο.Οιιστορικέςαφηγήσειςτουκινηματογράφου,είτεβασίζονταιστηνπραγματικότηταείτεστηνφαντασία,έχουνσχεδόνόλεςτονίδιοσκοπό:τηνψυχαγωγία.Ηαπόδοσητωνηθοποιών,οιχαρακτήρες,ησκηνοθεσίακαιηυπόθεσηπαίζουνσεταινίεςτέτοιουείδουςμεγαλύτερησημασίααπότηνιστορικήακρίβεια.Ωστόσοπαραμένεισημαντικόγιατουςθεατέςναξεχωρίζουνψυχαγωγίακαιπροπαγάνδααπότηνπραγματικότητα.

3. ΣύγχρονεςαφηγήσειςΘαμπορούσεκανείςναθεωρήσειότιταινίεςπουπαίζονταιστηνπερίοδοτηςπροβολής

τουςδενθαέπρεπενακαταταχθούνωςιστορικές.Ηαλήθειαόμωςείναιότιστομέλλονθαέχουντηνίδιααποτελεσματικότηταόσομιαιστορικήαφήγησηκαιείναιγι’αυτόσημαντικόνακριθείηαξιοπιστίατους.

Ταινίεςαυτούτουείδουςφτάνουνόσοκοντάγίνεταιστηνπραγματικότητα.Σκηνοθέτεςκαιηθοποιοίέχουνάμεσηεπαφήμετηνπολιτική.Ηυπόθεσημπορείναβασίζεταικαιστηναλήθειακαιστηνφαντασία.Τομήνυμαδιαφέρειαπόταινίασεταινία,σκοπόςτουςόμωςείναικαιπάλιηψυχαγωγία.Λεπτομέρειεςμπορούνναξεχαστούνκαισεαυτότοείδοςτηςταινίας.

Σαναποτέλεσμαβγάζουμε,ότιείναισχεδόναδύνατοναμεταφέρειοσκηνοθέτηςτηνιστορίαστηνμεγάληοθόνηχωρίςναυπάρξουνελίγεςδιαφορές.Ηιστορικήταινίαμπορείναείναιανακριβήςσεκάποιασημεία,προσφέρειόμωςστουςθεατέςκάτιπουούτεταιστορικάβιβλίαδενμπορούν:τηναίσθησηότιβρίσκονταιμαζίμετουςχαρακτήρεςστηνσυγκεκριμένηεποχή.Γι’αυτόπαραμένειηιστορικήταινίασημαντικήκαισεκάποιονβαθμόαξιόπιστη.

Μαθαίνονταςναξεχωρίζειτηνψυχαγωγικήταινίααπότηνπροπαγανδιστικήκαιέχονταςτιςαπαραίτητεςιστορικέςγνώσεις,οθεατήςδενθαέχειπρόβλημανακαθορίσειποιαταινίαείναιπραγματικάαξιόπιστηκαιποιαόχι.

17

‘’Πάνταανοιχτά,πάνταάγρυπναταμάτιατηςψυχήςμου’’-Δ.Σολωμός,εθνικόςποιητήςτηςΕλλάδας(1798-1857)

Έχονταςκαταλήξειστοσυμπέρασμαότιηχειραγώγησηείναισχεδόναναπόφευκτηεάνδενπροσέχουμεπραγματικάτοτιμαςπαρουσιάζουνταμέσαμαζικήςενημέρωσηςήψυχαγωγίας,αποφάσισαπωςαυτήηφράσητουΔ.Σολωμούείναικατάλληληγιατοθέμαμου.Οίδιοςπροσπαθείνατονίσειπωςγιατηναντιμετώπισητηςκαθημερινότηταςπρέπειναέχουμεπάνταανοιχτάκαιάγρυπναταμάτιατηςψυχήςμας,δηλαδήναμηναφήνουμετίποταναμαςεπηρεάζειμεθρασείςτρόπους.

Σεπεριόδουςπολιτικήςκαταπίεσης,ηκυβέρνησηχειραγωγείτονλαότόσοπολύ,πουστοτέλοςμέχρικαιηέκφρασητηςάποψηςμπορείνακοστίσεισεκάποιοντηζωήτου.Δενπρέπειόμωςναξεχνάμε,ότισεκάποιεςπεριπτώσεις,όπωςστηνεκλογήτουΑδόλφουΧίτλερστηνπερίοδοτουΕθνικοσοσιαλισμού,είναιοκόσμοςπουφταίειγιατηνάνοδοκάποιουεπικίνδυνουκαθεστώτος.Χρησιμοποιώνταςπροπαγάνδακαιάλλαμέσα,οκόσμοςκαταλήγειναείναιτοθύμα,καιαυτόμόνοκαιμόνοεπειδήδενακολουθείτοσκεπτικότουΣολωμού.

Μεθρασείςτρόπουςδενεννοώόμωςμόνοτηνπροπαγάνδα,αλλάκαιό,τιάλλοπροσπαθείκρυφάναδιαμορφώσειτηνγνώμηκαιτονχαρακτήραμας,όπωςγιαπαράδειγμακάποιασυγκεκριμέναάτομα.Πρέπεικαθημερινάναείμαστεξύπνιοι,ναμηνπροσαρμοζόμαστεστηνκοινήγνώμηεάνδεννιώθουμεάνετα,ναακολουθούμεμόνοό,τιπιστεύουμεοιίδιοιείναιλογικόκαιναπαραμένουμεπάνταοπραγματικόςμαςεαυτός.Αφήνονταςανθρώπουςκαιο,τιδήποτεάλλοναμαςεπηρεάζεικαιναμαςαλλάζειπροςτοκακότότεκάποτεδενθααναγνωρίζουμετονίδιομαςεαυτό.

18

Πηγές• Φυλλάδιακαιβιβλίο

Χρησίμευσανγιατηνκαταγραφήτωνιστορικώνγεγονότων,όπωςστονχρονικόάξονα.

• Βικιπαίδεια:Βασικέςπληροφορίες.

• http://cineguerracivil.blogspot.de/2011/09/blog-post_208.html

01.06.2017 19:12

Σελίδαπουαφοράτονελληνικόκινηματογράφοστηνπερίοδοτουεμφύλιουπολέμου.Ήτανιδιαίτερααποτελεσματική,επειδήοιαπαραίτητεςπληροφορίεςγιατονκινηματογράφοστονεμφύλιοπόλεμοέλειπαναπόάλλεςεγκυκλοπαίδειεςόπωςτηνΒικιπαίδεια.

• http://filmlexikon.uni-kiel.de/index.php?action=lexikon&tag=det&id=1476

01.06.2017 18:48

ΜιαπεριληπτικήανάλυσηγιατηνκινηματογραφικήπροπαγάνδαστηνΓερμανία.Αποδείχθηκεενμέρειχρήσιμη,όμωςμόνογιαέναμέροςτηςσκιαγράφησης.Μουφάνηκειδιαίτερααξιόπιστη.

• https://www.vice.com/gr/article/kinimatografiki-propaganda-xounta

02.06.2017 15:39

ΑναλυτικήπεριγραφήτηςκινηματογραφικήςπροπαγάνδαςστηνΧούντα.Ανκαιλίγοπερίπλοκοάρθρο,χρησίμευσειδιαίτεραστηνσκιαγράφηση.

• https://kemes.wordpress.com/2015/02/21/%CE%B9%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%83-%CE%BD%CE%B5%CE%BF%CF%81%CE%B5%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%83-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1-%CF%80%CE%BF/03.06.2017 13:32ΕκτόςαπότηνΒικιπαίδειαχρησίμευσεκαιαυτήηπηγήστηναναφοράτουιταλικούΝεορεαλισμού.Αναλυτικήκαιαξιόπιστη.

• http://www.zeitklicks.de/nationalsozialismus/zeitklicks/zeit/propaganda/film-2/leni-riefenstahl/http://www.wissen.de/lexikon/riefenstahl-lenihttp://www.spiegel.de/sptv/reportage/a-123877.html07.06.2017 13:05ΕκτόςαπότιςβασικέςπληροφορίεςγιατηνζωήτηςΡίφενσταλπουβρήκαστηνΒικιπαίδεια,χρησιμοποίησααυτάταάρθραπουαναφέρονταικαιστονχαρακτήρατης.Όλεςαντιστοιχούσανμεταξύτουςκάνονταςτιςόλεςαξιόπιστες.

• http://poihtiko-ksespasma.blogspot.de/2012/07/blog-post_13.html

13.06.2017 19:23

Πηγήτουποιήματος.

• http://www.kinematographie.de/LSG1934.HTM#name3212.06.2017 21:54

Πηγήτουλαϊκιστικούκειμένου.

Τιςυπόλοιπεςασκήσειςτιςέκαναμεβάσητοπαραπάνωυλικόήτιςγνώσειςμου.

Εικόνες:

http://wallpaperrs.com/nazi-swastika-wallpaper-red-wallpaper-159018.html04.06.201723:37

https://en.wikipedia.org/wiki/Schindler%27s_List04.06.201723:27

http://screenshot-online.blogspot.de/2010/10/kinoseminar-filmpropaganda-jud-su-das.html04.06.201723:35

http://cinema.arte.tv/de/der-grosse-diktator03.06.201713:27

https://www.amazon.de/Casablanca-Humphrey-Bogart/dp/B00004S5QQ03.06.201721:24

http://alphahistory.com/nazigermany/leni-riefenstahl/04.06.201723:29

http://www.bpb.de/geschichte/nationalsozialismus/geheimsache-ghettofilm/141444/filmpropaganda-in-der-ns-zeit04.06.201723:33

http://www.br.de/br-fernsehen/inhalt/film-und-serie/das-leben-der-anderen-oscar-florian-henckel-von-donnersmarck-ulrich-muehe-spielfilm100.html03.06.201713:39

https://www.pinterest.de/pin/295126581816575737/1.06.201719:52

http://italiancinema-mumbai.tumblr.com/post/7525500992/introduction-to-roma-citt%C3%A0-aperta-roberto03.06.201713:35

http://www.moviepilot.de/movies/schindlers-liste03.06.201713:36

https://forum.bodybuilding.com/showthread.php?t=14557529103.06.201718:45

http://www.culturenow.gr/xrysh-aygh-proswpikh-ypothesh-ths-anglique-kourounis-provolh-ntokimanter-sto-booze/04.06.201723:25

https://en.wikipedia.org/wiki/The_Pianist_(2002_film)05.06.201719:18

https://de.wikipedia.org/wiki/Leni_Riefenstahl06.06.1718:49

http://www.bbc.com/culture/story/20160810-how-leni-riefenstahl-shaped-the-way-we-see-the-olympics07.06.201713:11

http://www.duckipedia.de/Der_Fuehrer%E2%80%99s_Face06.06.201719:36

http://www.intanibase.com/shorts.aspx?shortID=35906.06.201719:40

https://www.pinterest.de/pin/392798398722919155/09.06.201720:52

http://savingprivateryan.wikia.com/wiki/Omaha_Beach09.06.201720:57