final last sighting species report 2014d2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/final_last... ·...

ໂຄງການຄ(ມຄອງ ແລະ ຊມໃຊ%ປາ ແລະ ສດນາອນໆ ແບບຍນຍງ ໃນເຂດສພນດອນ

ກດຈະກາການປະເມນຊະນດພນປາ ທເປນຕວຊວດຄວາມອດມສມບນ ແລະ ຄວາມຫລາກຫລາຍທາງດານຊວະນາໆພນ ໃນເຂດສພນດອນ

i

ບດລາຍງານດານວຊາການ (Technical Report)

ການປະເມນສະຖານະພາບ 8 ຊະນດພນປາ ທເປນຕວຊວດຄວາມ

ຫລາກຫລາຍທາງຊວະນາໆພນ ຢ# 6 ບານ, 2 ເມອງ, ບານ ຫາງສະດາ, ດອນພະເພງ, ລບປະດຄອນນອຍ, ເມອງ ໂຂງ ແລະ ບານ ນາດ, ເວນແຄນ

ແລະ ເວນ, ເມອງ ມນລະປາໂມກ, ແຂວງ ຈາປາສກ

Biodiversity status of eight species indicator assessment in 6 Villages, and 2 Districts Ban Hangsadam, Ban Don Phapheng, Ban Loppadikonnoy,

Kong District and Ban Nadi, Ban Veunkhaen and Ban Veun, Mounlapamok District, Champasak Province.

ຂຽນໂດຍ: ທາວ ກງແສງ ວນນະຈອມຈນ

ວຊາການດານຊວະນາໆພນ, ໂຄງການຄ(ມຄອງ ແລະ ຊມໃຊ%ປາ ແລະ ສດນາອນໆ ແບບຍນຍງ ໃນເຂດສພນດອນ

29 ທນວາ 2015



ii

ສາລະບານ (Contents) ຫນາ

ບດສະແດງຄວາມຂອບໃຈ (Acknowlegements) ....................................................... v

ຄາຫຍ (Abbreviations) .......................................................................................... vi

ບດຄດຫຍ (Abstract) ............................................................................................ vii

I. ບດນາ (Introduction) ........................................................................................... 1

II. ຈດປະສງ (Objectives) ........................................................................................ 2

III. ຂອບເຂດການສກສາ (Study location and schedule) ....................................... 3 1. ຂອບເຂດການສກສາ (Location) .............................................................................................. 3 2. ໄລຍະເວລາການສກສາ (Schedule) ......................................................................................... 3

IV. ທບທວນການສກສາ (Literature review) ......................................................... 3 1. ປະຫວດຄວາມເປນມາຂອງໂຄງການຄ2ມຄອງ ແລະ ຊມໃຊ%ປາ ແລະ ສດນາ ອນໆ ໃນເຂດສພນດອນ ......................................................................................................................... 3 2. ລກສະນະທວໄປຂອງ 8 ຊະນດພນ .......................................................................................... 4

2.1 ປາບກ Pangasianodon gigas, Chevey, 1930 (CR) ......................................................................................... 4 2.2 ປາຝາໄລໃຫຍ Himantura polylepis, Bleeker, 1852 (EN) ............................................................................... 5 2.3 ປາຝາໄລນອຍ Dasyatis laosensis, Robert and Karnasuta, 1978 (EN) ........................................................ 6 2.4 ປາເລມ Pangasius sanitwongsei, Smith, 1931 (CR) ...................................................................................... 7 2.5 ປາເອນຕາແດງ Probarbus jullieni, Sauvage, 1880 (EN) ............................................................................... 8 2.6 ປາຫວາຫນານ Bangana behri, Fowler, 1937 (VU) .......................................................................................... 8 2.7 ປາກດເຫອງ Hemibagrus nemurus, Valenciennes, 1840 (LC) ..................................................................... 9 2.8 ປາປາກ Barbonymus gonionotus, Bleeker, 1849 (LC) .................................................................................. 10

3. ການເຄອນຍາຍຂອງປາຢ0ໃນແມ0ນາຂອງ ................................................................................. 11 4. ສະພາບ ແລະ ລກສະນະພເສດສພນດອນ ............................................................................ 11 4. ການປະມງຢ+ເຂດສພນດອນ ................................................................................................... 12 5. ຂມນພນຖານບານເປາໝາຍ .................................................................................................. 12

5.1 ບານ ນາດ ...................................................................................................................................................................... 12 5.2 ບານ ເວນແຄນ .............................................................................................................................................................. 13 5.3 ບານ ເວນ ....................................................................................................................................................................... 13 5.4 ບານ ຫາງສະດາ ............................................................................................................................................................. 13 5.5 ບານ ລບປະດຄອນນອຍ ............................................................................................................................................... 14 5.6 ບານ ດອນພະເພງ .......................................................................................................................................................... 14

V. ວທການສກສາ (Methodology) ......................................................................... 15 1. ສະຖານທ (Location Study) ................................................................................................. 15 2. ອປະກອນ (Field Equipment) .............................................................................................. 16 3. ວທການ (Methodology) ....................................................................................................... 16

3.1 ການຝກອບຮມ (Trainning) ...................................................................................................................................... 16



iii

3.2 ການລງເກບກາຂມນຕວຈງ (Field Data Collecting) ............................................................................................. 16 3.3 ການວເຄາະຂມນ ........................................................................................................................................................... 16

VI. ຜນການສກສາ ແລະ ວຈານ (Study Result and Discussion) ......................... 17 1. ຜນການສກສາຂມນຂອງຊາວປະມງ ໃນບານເປາຫມາຍ ........................................................ 17

1.1 ຄາສະເລ(ຍຂອງຂອງຊາວປະມງ ໃນແຕ%ລະບານ ............................................................................................................ 17 1.2 ປະເພດເຄອງມທນາໃຊ3ເຂາໃນການປະມງ .................................................................................................................... 18

2. ຂມນການພບເຫນ 8 ຊະນດພນປາ ຈາກການສາພາດຊາວປະມງ ......................................... 19 2.1 ການພບເຫນແຕ,ລະຊະນດພນປາ .................................................................................................................................. 19 2.2 ການພບເຫນລາສດຂອງ 8 ຊະນດພນປາ ດວຍຄວາມເຊອຫມນ 95% ..................................................................... 20

VII. ສະຫລບ (Conclusions) .................................................................................. 23

VIII. ເອກະສານອາງອງ (Referencec) .................................................................... 24



iv

ສາລະບານຕາຕະລາງ (Tables) ຫນາ

ຕາຕະລາງທ 1: ຄາສະເລ(ຍ, ຄາມາດຕະຖານ, ຄາໃຫຍສດ ແລະ ຄານອຍສດຂອງອາຍ, ປການ ແລະ ເວລາໃຊ'ຫາປາໃນອາທດຫນງ ………………………………………………………...……...17

ຕາຕະລາງທ 2: ຄາສະເລ(ຍຂອງອາຍ, ປການຫາປາ, ເວລາ ແລະ ຈານວນເດອນໃຊ,ຫາປາຂອງແຕ&ລະ ບານເປາຫມາຍ …………………………………………………………….………………17

ຕາຕະລາງທ 3: ຄາສະເລ$ຍ, ຄານອຍສດ, ຄານຍມ ແລະ ຈານວນຂອງການພບເຫນແຕ/ລະຊະນດພນປາ ………………………………………………………………………………………......19

ສາລະບານຮບ (Figer) ຫນາ

ຮບພາບ 1: ປາບກ (Panggasianodon gigas) ………………………………………………4

ຮບພາບ 2: ປາຝາໄລໃຫຍ (Himantura polylepis) …………………………………………..5

ຮບພາບ 3: ປາຝາໄລນອຍ (Dasyatis laosensis) ………………………………………….....6

ຮບພາບ 4: ປາເລມ (Pangasius sanitwongsei) ………………………………………….....7

ຮບພາບ 5: ປາເອນຕາແດງ (Probarbus jullieni) …………………………………………...8

ຮບພາບ 6: ປາຫວາຫນານ (Bangana behri) ………………………………………………...9

ຮບພາບ 7: ປາກດເຫອງ (Hemibagrus nemurus) ……………………………………….…10

ຮບພາບ 8: ປາປາກ (Barbonymus goninotus) ……………………………………………11

ຮບທ 9: ແຜນທບານເປາຫມາຍສກສາ …………………………………………………….…15

ຮບທ 10: ເສນສະແດງຂອງເປເຊນການນາໃຊ3ຊະນດເຄອງມຫາປາ ………………………………18

ຮບທ 11: ເສນສະແດງປຽບທຽບການພບເຫນລາສດຂອງ 8 ຊະນດພນປາ …………………….…21

ຮບທ 12: ເສນສະແດງປຽບທຽບການພບເຫນລາສດຂອງ 7 ຊະນດພນປາ …………………….…21

ຮບທ 13: ເສນສະແດງປຽບທຽບຈານວນປພບເຫນຂອງ 8 ຊະນດພນ ………………………..…22



v

ບດສະແດງຄວາມຂອບໃຈ (Acknowlegements)

ການສກສາຄງນ ແມ#ນເປນກດຈະກາຫນງຂອງວຽກງານກຽວກບດານການອະນລກຊວະນາໆພນ ທຂນກບ

ໂຄງການຄ(ມຄອງ ແລະ ຊມໃຊ(ປາ ແລະ ສດນາອນໆ ແບບຍນຍງໃນເຂດສພນດອນ ພາຍໃຕ4ກອງທນການອະນລກ

ທາມະຊາດໂລກ ປະຈາລາວ (WWF Laos). ບດລາຍງານຄງນ ແມ/ນມຫລາຍໆ ທານທໄດ6ຊວຍໃຫ6ຂມນ, ການເກບ

ກາຂມນ, ແນະນາການວເຄາະຂມນ ແລະ ປະກອນຄາຄດຄາເຫນ ເພອເຮດໃຫ:ເນອໃນຕາງໆມຄວາມຫມາຍສາຄນ

ແລະ ຖກຕອງກບຄວາມເປນຈງດງກາວ:

ຂຂອບໃຈເປນພເສດມາຍງ ຊາວປະມງ ທໃຫ;ຂມນໃນການສາພາດ ແລະ ອານາດການປກຄອງ ບານ ຢ'ໃນ 6

ບານ, 2 ເມອງ (ບານ ນາດ, ເວນແຄນ ແລະ ບານ ເວນ, ເມອງ ມນລະປາໂມກ, ບານ ຫາງສະດາ, ດອນພະເພງ ແລະ ບານ

ລບປະດຄອນນອຍ, ເມອງ ໂຂງ) ທໃຫ&ການຮວມມ, ການເຕາໂຮມຊາວບານ ກຄຊາວປະມງທມຄວາມຮ/ພນຖານທ

ກຽວຂອງ ແລະ ອານວຍຄວາມສະດວກຂອງການສກສາຄງນດວຍ.

ຂຂອບໃຈເປນພເສດມາຍງ ບນດາທານທໄດ8ປະກອບສວນຊວຍທມງານ ຈາກຫອງການກະສກາ ແລະ

ປ"າໄມ#ເມອງ ມນລະປາໂມກ, ເມອງ ໂຂງ, ຂະແຫນງລຽງສດ ແລະ ການປະມງແຂວງ ຈາປາສກ ແລະ ພະແນກກະສກາ

ແລະ ປ%າໄມ)ແຂວງ ຈາປາສກ ໂດຍສະເພາະຜ)ປະສານງານຂນເມອງ ແລະ ຂນແຂວງ (ທານ ບນເກດ ຄາພທກ, ທານ

ທະນໄລ ດວງຂນໄຊ; ແລະ ທານ ບນຍ) ບດສວງສກ) ທໄດ&ລງຮວມ ທມງານໃນການເກບກາຂມນຕວຈງ.

ຂສະແດງຄວາມຂອບໃຈ ແລະ ຮ3ບນຄນຢ7າງເລກເຊງມາຍງ ທານ ດຣ. ໂທມາດສ ເກຣຍ (Thomas Dray, PhD)

ໂດຍຮບຜດຊອບເປນຫວຫນາຄ5ມຄອງອາຊະຍາກາສດປ%າ ແລະ ຊະນດພນຂນພາກພນ, ກອງທນອະນລກທາມະຊາດ

ໂລກ ໃນພາກພນແມ*ນາຂອງ, ທປະຈາການຢ.ປະເທດກາປເຈຍ ໄດ#ໃຫ#ການຊວຍເຫອທາງດານວຊາການ, ແນະນາໃນການ

ຄດເລອກຊະນດພນ, ການອອກແບບຟອມສາພາດຂມນ, ເທກນກຕາງໆຂອງການສາພາດເອາຂມນ, ການແປຂມນເຂາໃນ

ໂປຣແກຣມວເຄາະ, ການນາໃຊ1ໂປຣແກຣມວເຄາະຕາງໆ ຕະຫລອດຮອດການວເຄາະຂມນ ແລະ ການຂຽນບດລາຍງານ

ດານວຊາການ.

ຂຂອບສະແດງຄວາມຂອບໃຈ ແລະ ຮ#ບນຄນມາຍງ ທານ ຝຣງຊວ ເກກງ (Francois GUEGAN)

ຫວຫນາຝ(າຍການອະນລກປະຈາຫອງການກອງທນອລກທາມະຊາດໂລກ ປະຈາລາວ ແລະ ທານ ນາງ ອາພອນ

ພມມະຈກ (Amphone Phommachak) ຜ#ບລຫານໂຄງການຄ#ມຄອງ ແລະ ຊມໃຊ%ປາ ແລະ ສດນາອນໆ ແບບຍນຍງ

ໃນເຂດສພນດອນ ໄດ#ໃຫ#ການປກສາຫາຫລ, ແນະນາທດທາງ ແລະ ແຜນວຽກການດາເນນງານການສກສາດງກາວ

ຈນສາເລດ.



vi

ຄາຫຍ (Abbreviations)

- WWF World Wide Fund for Nature ກອງທນອະນລກທາມະຊາດໂລກ

- LMB Lower Mekong Basin ອາງລ'ມແມ'ນາຂອງ

- MRC Mekong River Commission ຄະນະກາມະທການແມ+ນາຂອງ

- NGO Non-Governmental Organizations ອງການທບຂນກບລດຖະບານ

- QGIS Quantum Geographic Information Systems ລະບບຂມນທາງດານພມສາດ

- GPS Global Positioning System ລະບບຂມນທາງທຕງ

- PAFO Provincial Agriculture and Forestry Office ພະແນກກະສກາ ແລະ ປ"າໄມ&ແຂວງ

- DAFO District Agriculture and Forestry Office ຫອງການກະສກາ ແລະ ປ"າໄມ&ເມອງ

- LFS Livestock and Fisheries Section ຂະແຫນງລຽງສດ ແລະ ການປະມງແຂວງ

- DLF Department of Livestock and fisheries ກມລຽງສດ ແລະ ການປະມງ

- FCZ Fish Conservation Zone ເຂດວງສະຫງວນປາ

- Lao PDR Lao People Democratic Republic ສ ປປ ລາວ

- IUCN International Union Conservation for Nature ກອງທນອະນລກທາມະຊາດ

- CR Critically Endangered ຄວາມສຽງໃກ+ສນພນສງ

- EN Endangered ຄວາມສຽງໃກ+ສນພນ

- VU Vulnerable ມຄວາມສຽງ

- LC Least Concern ມຄວາມສຽງຕາ

- HHs Households ຄອບຄວ

- Cm Centimeter ຊມ

- Km Kilometer ກມ

- Km2 Kilometer square ກມ2

- H Hector ເຮກຕາ

- Kg Kilogram ກລ



vii

ບດຄດຫຍ (Abstract) ສະຖານະພາບພນຖານຂອງຄ#ນຄາ 8 ຊະນດພນປານາຈດ (6 ຊະນດພນ ທຢ&ໃນບນຊແດງຂອງອງການ

ອະນລກຊວະນາໆພນໂລກ) ໄດ#ຮບການປະເມນດວຍການສາພາດຂມນກບຊາວປະມງຈາກ 6 ບານ ໃນ 2 ເມອ ຢ# ຂອບເຂດພນທສພນດອນ. ໃນ 6 ບານເປາຫມາຍດງກາວ ແມ#ນໄດ#ສມເອາຊາວປະມງ 20 ຄອບຄວເປນຕວແທນ ເພອເຮດການສາພາດຂມນ, ການສາພາດເອາຂມນແມ#ນເນນໃສ#ອາຍຊາວປະມງ, ເທກນກການເກບຂມນ ແລະ ຊວງ ໄລຍະເວລາການພບເຫນຄງສດທາຍຂອງ 8 ຊະນພນ

ຈາກຕວຢ%າງສກສາໃນຈານວນ 120 ຄນ ສະເລ%ຍອາຍແມ#ນ 44 ປ, ຄາມາດຕະຖານແມ+ນ ±11 ປ, ຄາສະເລ(ຍຂອງປການ ຫາປາແມ#ນ 27 ປ, ຄາມາດຕະຖານແມ+ນ ±12 ປ, ສະເລ%ຍເວລາຫາປາແມ%ນ 23 ຊວໂມງ ຕອາທດ, ຄາມາດຕະຖານແມ0ນ ±13 ຊວໂມງຕອາທດ ແລະ ເຄອງມທນາໃຊ)ເຂາໃນການຫາປາຢ2າງຫນອຍ 13 ປະເພດ ເຊງເຄອງມທໄດ.ຖກນາໃຊ.ຢ6າງກວາງຂວາງ ແມ6ນມອງ (Gill net) ກວມເອາ 98% ແລະ ຫລ (“Li” Filtering trap) ກວມເອາ 29% ຂອງປະເພດເຄອງມທງຫມດ ເຊງຫລ (“Li” Filtering trap) ເປນເຕກນກສະ ເພາະໃນການນາໃຊ*ເຂາໃນການຫາປາຢ-ເຂດສພນດອນ.

ມ 6 ຊະນດພນປາຄ: ປາຝາໄລໃຫຍ (H. Polylepsis), ປາຝາໄລນອຍ (D. laosensis), ປາເອນຕາແດງ

(P. jullieni), ປາຫວາຫນານ (B. behri), ປາກດເຫລອງ (H. nemurus) ແລະ ປາປາກ (B. gonionotus)

ໄດ#ຖກຈບຫລາຍກວາ 83% ຂອງຜ#ໃຫ#ສາພາດທງຫມດ ແຕ2ກງກນຂາມມ 2 ຊະນພນປາທມຂະຫນາດໃຫຍຄ:

ປາບກ (P. gigas) ແລະ ປາເລມ (P. sanitwongsei) ແມ#ນຮບຮ#ຫນອຍ ກວມເອາ 20% ແລະ ກວມເອາ 36%

ຂອງຜ#ໃຫ#ສາພາດທງຫມດຕາມລາດບ ນສະແດງໃຫ2ເຫນວາເປນຈດແຕກຕາງຈາກຊະນດພນປາອນໆທມອດຕາການ

ຈບໄດ&ຫາຍກວາ 2 ຊະນດ ພນປາທມຂະຫນາດໃຫຍໃນແຕ%ລະບານ. ໃນການພບເຫນຂອງການຈບປາໃນມຄງລາສດ

ແມ#ນຈະແຕກຕາງກນຫລາຍລະຫວາງ 8 ຊະນດ ແຕ(ກຍງສະແດງໃຫ-ເຫນວາຊະນດພນປາ ທງຫມດຍງຄງມຢ%ພາຍ

ໃນພນທເຂດສພນດອນ, ແຍກອອກເປນ 4 ກ#ມທແຕກຕາງກນ ແລະ ຊໃຫ&ຮ&ວາຊະນດພນປາທງຫມດມລະດບຂອງ

ຄວາມອດມສມບນໃກ&ຄຽງກນໃນ 20 ປຜານມາ ແຕ#ແນວໂນ'ມຂອງຄວາມອດມສມບນຂອງຊະນດພນປາ ແມ*ນສະ

ແດງຮບແບບຄາຍກນນນຫມາຍຖງການຈບໃນມຄງລາສດຄ: ປາເລມ ຈດໄດ%ວາເປນປະເພດຊະນດພນປາທມອດຕາ

ການຫລດຫລງໃກ#ຄຽງກບປາຝາໄລ 2 ຊະນດພນ (Freshwater rays) ແລະ ປາບກ (P. gigas) ແມ#ນເປນຊະນດ

ພນປາທຫາຍາກ ແລະ ມອດຕາການຫລດລງຢ8ໃນຂນອນຕະລາຍ (ໃກ#ສນພນ), ປາເອນ (P. jullieni) ແລະ

ປາຫວາຫນານ (B. behri) ມອດຕາຫລດລງຄກນ ແຕ2ກບເທາກບອດຕາການຫລດລງຂອງຊະນດພນປາທມຂະ

ຫນາດໃຫຍ (Mega-catfish) ແລະ ປາຝາໄລ (Freshwater rays), ສວນ 2 ຊະນດ ພນຄ: ປາກດເຫລອງ

(H. nemurus), ແລະ ປາປາກ (B. gonionotus) ແມ#ນຍງຄງມລະດບຄວາມອດມສມບນຂອງຊະນດພນຄກນກບ

20 ປ ກອນ.



viii

ຄາສາຄນ: ປະເມນສະຖານະພາບ 8 ຊະນດພນປາ: ປາບກ (P. gigas); ປາຝາໄລໃຫຍ (H. polylepis);

ປາຝາໄລນອຍ (D. laosensis); ປາເລມ (P. sanitwongsei); ປາເອນຕາແດງ (P. jullieni); ປາຫວາຫນານ

(B. behri); ປາກດເຫລອງ (H. nemurus); ປາປາກ (B. gonionotus).

Abstract

Baseline status of eight commercially value freshwater fish species (six IUCN-listed) was assessed based on last sighting date interviews with fishermen from 6 villages in 2 districts within the Siphandone Landscape. The six villages were randomly selected and in each village 20 fishermen, again randomly selected, were interviewed. Interviews collected data on the fishermen age, fishing effort and techniques and last capture dates of the 8 target species.

The sampled 120 fishermen (all male) were aged mean 44, ± SD 11, had been fishing for a mean of 27, ± SD 12, years and spent mean 23, ± SD 13hours per week fishing. Fishermen reported using at least 13 types of fishing gear and fishing traps of which gill-nets were the most widely used by 98% of fishermen; ‘li’ traps, a specific fishing technique used in the Siphandone landscape were used by approximately 29% of interviewed fishermen.

Six of the target fish species - Himantura Polylepsis, Dasyatis laosensis, Probarbus jullieni, Bangana behri, Hemibargus nemurus, and Barbonymus gonionotus had been caught by >83% of the interviewees. In contrast the two mega-catfish, Pangasianodon gigas and Pangasius sanitwongsei, were clearly known by less than half of the interviewed fishermen and had been caught by 20% and 36% interviewees respectively. Unlike the more commonly caught species there was heterogeneity in capture rates of the two mega-catfish between villages. Despite the substantial differences in mean last catch date between the eight species, all had been caught by at least one interviewee indicating all remain extant within the Siphandone landscape and based on mean last capture dates the eight focal species clustered into four distinct groups. Interviewees ascribed all focal species as having similar levels of abundance 20 years ago. Subsequent perceived trends in abundance of the species show similar patterns to mean last catch dates with the exception of an apparent under-estimate of the decline of Pangasius sanitwongsei, which was classified as declining at a similar rate to the two freshwater rays, and an over-estimate of the decline of Pangasianodon gigas which was rated as ‘extinct’ by 94% interviewees who knew the species. Probarbus jillieni, and Bangana behri were both described as having declined, but not at the rate of the mega-catfish and freshwater rays, whilst both Hemibagrus spilopterus and Barbonymus gonionotus were classified as having similar levels of abundance across the last 20 years.

Key words: Biodiversity status of eight species indicator assessment AS P. gigas; H. polylepis; D. laosensis; P. sanitwongsei; P. jullieni; B. behri; H. nemurus; B. gonionotus.



1

I. ບດນາ (Introduction) ອາງລ'ມແມ#ນາຂອງ (LMB) ກວມເອາ 4 ປະເທດກຄ: ສ ປປ ລາວ, ກາປເຈຍ, ໄທ ແລະ ຫວຽດນາມ

ກວມເອາເນອທທງຫມດ 606.000 ກມ2 ແລະ ປະຊາກອນຫາຍກວາ 60 ລານຄນ. ຢ#ໃນພາກພນ ແມ#ນມຄວາມ ອດມສມບນໄປດວຍຊບພະຍາກອນທາມະຊາດ ໂດຍສະເພາະແມ+ນປ"າໄມ&, ແມ#ນາ, ແລະ ດນທາມ. ສງດງກາວນເປນ ອງປະກອບທສາຄນຂອງການການເຄອນຍາຍເພອຂະຫຍາຍພນ, ອາຫານ, ການລໄພຂອງຊວະນາໆພນ ແລະ ການສະ ຫນບສະຫນນຊວດການເປນຢ2ຂອງປະຊາກອນ ສວນໃຫຍແມ#ນຢ#ອາງລ#ມແມ#ນາຂອງ, ປະຊາກອນຈານວນຫາຍອາໄສ ຊບພະຍາກອນທາມະຊາດໂດຍກງ ແລະ ແມ#ນໜງໃນແມ#ນາທສະຫນອງຜນຜະລດຕະພນທາງການປະມງຫລາຍທສດ ໃນໂລກ ເທາກບ 2.6 ລານໂຕນ ຂອງປາທຈບໄດ.ໃນແຕ3ລະປ ສາມາດຕອບສະຫນອງເຖງ 80% ຂອງການບລໂພກ ທາດໂປຕນຂອງປະຊາກອນ 56 ລານຄນ (Hortle, K.G., 2007).

ສ ປປ ລາວ ເປນປະເທດຫນງ ທຮງມໄປດວຍຊບພະຍາກອນປາພນເມອງ ມຫນອຍປະເທດຢ/ໃນໂລກ ທມ ຊະນດພນປາພນເມອງນາຈດຫລາຍກວາປະເທດລາວ. ໃນແມ%ນາຂອງ ແລະ ສາຂາ ແມ#ນມຄວາມອດມສມບນໄປ ດວຍຄວາມຫລາກຫລາຍທາງດານຊວະນາໆພນ, ມຫລາຍກວາ 481 ຊະນດພນປາ ແມ#ນໄດ'ຈດຈາແນກຢ#ໃນ ສ ປປ ລາວ (Singkham, P., 2013 ຫນາ 6). ຖາເວາເຖງແມ,ນາຂອງ ແລະ ສາຂາຂອງມນລະຫວາງຍອດຂອງແມ1ນາ ຢ# ປະເທດຈນລງໄປເຖງທະເລນາເຄມຢ7ປາກແມ7ນາຢ7ປະເທດຫວຽດນາມຄງຈະມປາພນເມອງ 1000 ກວາຊະນດ ແຕ# ໂດຍລວມ ຍງມຂມນຫນອຍກຽວກບປາຫລາຍໆຊະນດທຢ1ແມ1ນາເປນສວນຫລາຍ ແລະ ປາຊະນດພນໃນແມ$ນາຂອງ ສວນຫລາຍ ແມ#ນເຄອນຍາຍຕາມລະດການ (Poulsen, A.F. et al., 2002) ສາມາດປບຕວເຂາກບການປ0ຽນແປງ ທາມະຊາດທເກດຂນຕາມທາມະຊາດ ແຕ,ມຄວາມອອນແອ ໂດຍສະເພາະຕການປ/ຽນແປງຂອງສະພາບແວດລອມ ທ ເກດຂນທນທທນໃດ ຈາກການກະທາຂອງມະນດ ດງນນ+ ປາທມກເຄອນຍາຍທງຫລາຍມກຈະຕກຢ9ໃນອນຕະລາຍ ຫລ ຈະກາຍເປນປາທຢ2ໃນສະພາບວກດ (www.redlist.org) ຖາຫາກວາແມ*ນນາດງກາວ ຖກທາລາຍ ຫລ ມອນ ປ"ຽນແປງແບບຜດປກກະຕ ຊະນດພນປາທຢ/ສະເພາະທນນ ມໂອກາດສງທຈະສນພນຈາກປະເທດ ແລະ ຈາກໂລກ.

ເຂດສພນດອນ ເປນຈດຫນງທມທຕງກວາງໃນໄພສານກວາໝ<ທາງພາກໃຕ#ຂອງລາວກຄລ-ມແມ-ນາຂອງປະກອບ ດວຍ 2 ຕວເມອງຄ: ເມອງໂຂງ ແລະ ເມອງມນລະປາໂມກ, ແຂວງຈາປາສກ ໂດຍລວມມລກສະນະພເສດໂດດເດນ ຄ: ເປນວງນາເລກ, ເກາະດອນຕາງໆ, ແມ#ນາລາເຊ, ຫວຍ, ຫນອງ, ຄອງ, ບງ ແລະ ປ"າທາມນາຖວມຕາມລະດການ ທມຄວາມສາຄນຕລະບບນເວດຂອງທາມະຊາດ ເພາະໃນເຂດສພນດອນ ເປນແຫລງທຢ/ອາໃສທມຄວາມສາຄນທສດ ຂອງຜນສາເລດຂອງການເຄອນຍາຍປາ ໃນຂະນະນາເລມຫລດລງຊວງລະດແລ7ງປາເຄອນຍາຍອອກຈາກພນທນາຖວມ ແລະ ແມ#ນາສາຂາທເປນແຫລງອາຫານຂອງພວກມນ ແລະ ຍກຍາຍໄປຫາເຂດພນທຫລບລໄພໃນລະດແລ5ງເປນຕນ ວາມຫລາຍໆ ວງນາເລກໃນເຂດສພນດອນ (Baird, I.G., & Flaherty, M.S., 2005; Baird, I.G., 2006) ແລະ ເປນປະເພດປ(າໄມ,ທມຄວາມສາຄນເປນຕນ: ຫມາກໄມ&, ດອກໄມ&, ໃບ, ເປອກ ແລະ ຮາກ ແມ#ນເປນອາຫານຫລກ ທສາຄນຂອງປາຫລາຍຊະນດພນຕາງໆ ເຊງເປນປາທມຄວາມສາຄນທາງດານເສດຖະກດ ກນເປນອາຫານທຢ#ເຂດ ພນທນາຖວມໃນຊວງລະດຝນ (Baird, I.G.,2007). ໃນນນຂດພນທສພນດອນ ແມ#ນມຄວາມສາຄນທສດຕກບ ວງຈອນຊວດຂອງປາຈານວນຫາຍຊະນດພນ (Robert, M. et al., 2009). ພາກໃຕ&ຂອງ ສ ປປ ລາວ ມປາຫລາຍ ກວາ 300 ກວາຊະນດໄດ+ຮບການຈດຈາແນກ (Baird, I.G. et al., 1999) ແຕ#ໃນຄວາມເປນຈງຄງຈະມຫລາຍກວາ ນຍງມຫລາຍຈດທບເຄຍມນກຄນຄວາໄປຊອກຫາຕວຢ>າງປາ ແລະ ຄງຈະມປາຫລາຍຊະນດຢ3ພາກໃຕ8ຂອງລາວ ທ ນກວທຍາສາດໂລກ ບເຄຍໄດ*ຮ*ຈກ ແລະ ບທນມຊວທຍາສາດ ເຖງຢ&າງໃດກຕາມຢ#ໃນເຂດສພນດອນມປາ 205 ຊະນດພນ ແມ#ນໄດ'ຮບການຈດຈາແນກແລ'ວ (Baird, I.G., 2001) ນອກນນສດນາ ແລະ ພດອນໆ ຍງຄງເປນ ທຮ&ຈກກນຫນອຍທສດໃນມມມອງຂອງການປະເມນທເປນລະບບ, ແຕ#ມຄວາມສາຄນຕຄວາມຫລາກຫລາຍທາງ ຊວະພາບປາພນເມອງ ແລະ ຍງເປນອາຫານສາຄນທຂາດບໄດ4ສາລບປະຊາຊນລາວອກດວຍ ໂດຍສະເພາະພາກໃຕ,



2

ຂອງລາວທເຄຍເປນອ1ເຂາອ1ປາ ແລະ ຄວາມອດມສມບນດງກາວໄດ3ຕອບສະຫນອງຄວາມຕອງການປະຊາຊນໃນດານ ອາຫານການກນເປນເວລາຍາວນານ ໂດຍສະແດງອອກໃຫ#ເຫນຢ(າງຊດເຈນຂອງການຈບປາໃນວຖຊວດປະຈາວນ ຄຢ% ໃນບດລາຍງານການສກສາຕາງໆເປນຕນ: ບດລາຍງານດານວຊາການ WWF, 2014 ກດຈະກາການຕດຕາມການ ຫາປາ ແບບມສວນຮວມ ຢ# 6 ບານ, 2 ເມອງ (ມນລະປາໂມກ ແລະ ໂຂງ), ໂດຍເກບກາຂມນປາຢ%ບານລະ 3 ຄອບຄວ, ຊວງເວລາໄລຍະ 9 ເດອນ ຈາກການຄດໄລ)ການຈບປາ 1 ວນຕອາທດ (ບນທກຂມນ 1 ຄງຕອາທດ) ຈບປາໄດ(ມ ນາຫນກທງຫມດເທາກບ: 4802 ກໂລກຣາມ (4,802 ໂຕນ).

ການສກສາຄງນ ມຈດປະສງຫກ ແມ#ນເກບກາຂມນພນຖານຂອງ 8 ຊະນດພນຂອງການສກສາ ເຊງມຄວາມ ສາຄນຕລະບບນເວດແຫລງນາ ທເປນຕວຊວດສະຖານະພາບຂອງຄວາມອດມສມບນ ແລະ ຄວາມຫາກຫາຍທາງ ດານຊວະນາໆພນ ໃນເຂດສພນດອນ ໂດຍການດເອາ 6 ຊະນດພນປາ ທຖກໄພຂມຂ-ສງ ແລະ 2 ຊະນດພນປາທຖກ ໄພຂມຂ(ຕາ ໃນນນມ 2 ໃນ 6 ຊະນດພນ ແມ#ນຢ#ໃນສະພາບອນຕະລາຍສງ (P. gigas ແລະ P. sanitwongsei), ຖດລງມາມ 3 ຊະນດພນ ຢ#ໃນສະພາບອນຕະລາຍ (H. polylepis, D. laosensis ແລະ P. jullieni), 1 ຊະນດພນ ທມຄວາມສຽງສງໃກ#ເຂາສ#ສະພາບອນຕະລາຍ (B. behri) ແລະ 2 ຊະນດພນ ທຢ&ສະພາບອນຕະລາຍຄວາມ ສຽງຫນອຍ (H. nemerus ແລະ B. gonionotus) ໂດຍແນ&ໃສ&ເພອປະເມນສະຖານະພາບຂອງຊະນດພນປາ ທມຄວາມສາຄນຢ.ເຂດພນທດງກາວ ສະນນ, ການອະນລກຊບພະຍາກອນແຫລງນາ ແລະ ການຄ&ມຄອງການປະມງ ໃນເຂດສພນດອນນ ຕອງການເຂາເຖງຂມນທສອດຄອງກບຄວາມເປນຈງ, ການມສວນຮວມ, ການເປນເຈາການຂອງ ຊມຊນໃນການປກປກຮກສາຊບພະຍາກອນແຫລງນາ ທເປນຂມນອາງອງໃນການວາງແຜນ ແລະ ການຈດຕງປະຕ ບດວຽກງານດານການອະນລກ ແມ#ນໃຫ'ແທດເຫມາະກບຄວາມເປນຈງ. ການສກສາໄດ(ສ#ມເອາ 6 ບານ, ໃນຈານວນ 30 ບານເປາໝາຍທງຫມດຂອງໂຄງການຕາມລາແມ'ນາຂອງທເປນຕວແທນທມພນທກວມຫນານໜານາດວຍ 2x2 ກໂລແມດມນທນ ເຊງເປນເຂດພນທທມບດບາດ ແລະ ຄວາມສາຄນທາງດານເຊງແຜນທບານ, ຊະນດພນ ແລະ ການປະມງໃນຊມຊນ ໃນເຂດສພນດອນ- ສະນນການສກສາ ແມ#ນໄດ'ຮຽກຮອງເຖງຄວາມເຂາໃຈຂອງວທການ ຫລ ເຕກນກທນາໃຊ.ເຂາໃນການສາຫລວດ ແລະ ປະເມນຜນ ເພອຮບປະກນຂມນທເປນວທະຍາສາດ ແລະ ມຄວາມ ຊດເຈນ ເຊງເລງໃສ*ບນຫາການພບເຫນ ແລະ ຈບໄດ&ຕວຈງຂອງ 8 ຊະນດພນຜານມາເຖງປະຈບນ ໂດຍການເກບກາ ຂມນຈາກການໃຫ#ສາພາດຊາວປະມງທຖກຄດເລອກ, ການອະທບາຍຮບພາບ, ສນທະນາແບບກງໄປກງ, ບສາພາດ ເປນກ'ມ, ແລະ ຂມນເປນຈງທສາຄນທບງບອກທາງລກສະນະພດຕກາຂອງຊະນດພນ.

II. ຈດປະສງ (Objectives) 1. ເພອປະເມນໃນການຕດຕາມກວດກາສະຖານະພາບ 8 ຊະນດພນປາ ທເປນຕວຊວດຄວາມອດມສມບນ

ແລະ ຄວາມຫາກຫາຍທາງດານຊວະນາໆພນ ໃນເຂດສພນດອນ; 2. ເພອປະເມນການເຂາເຖງຂມນກຽວກບການພບເຫນຂອງຊະນດພນປາດງກາວຂອງຊາວປະມງໃນຊມຊນ ໃນ

ເຂດສພນດອນ; 3. ເພອເປນຖານຂມນປຽບທຽບ ແລະ ອາງອງໃນການວາງແຜນຈດຕງປະຕບດຂອງວຽກງານດານການອະນລກ

ຊບພະຍາກອນແຫລງນາ ໃນເຂດສພນດອນ.



3

III. ຂອບເຂດການສກສາ (Study location and schedule)

1. ຂອບເຂດການສກສາ (Location) ການເລອກເຮດການສາຫລວດຊະນດພນປາ ທເປນຕວຊວດຂອງຄວາມຫລາກຫລາຍຂອງຊວະນາໆພນ

ໃນເຂດສພນດອນນ ໂດຍລວມກວມພນທ 30 ບານເປາໝາຍໂຄງການ ຢ# 2 ເມອງ ເຊງເຂດດງກາວເຫນວາເປນ ເຂດທມຈດພເສດ ແລະ ມຄວາມສາຄນ ສາລບປະຊາກອນປາ ແລະ ສດນາອນໆເຊນ: ວງນາເລກ, ບອນວາງໄຂ* ຂອງປາ, ເປນທາງຜານຂອງການເຄອນຍາຍປາ ແລະ ເປນຖນອາໃສຊະນດສດນາ-ພດນາທຫາຍາກ ແລະ ໃກ#ຈະ ສນພນ. ສະນນການສກສາຄງນ ແມ#ນໄດ'ສມເອາ 6 ບານ ໃນຈານວນບານເປາຫມາຍທງຫມດຂອງໂຄງການ ເຊງ ກວມເອາ 2 ຕວເມອງ ເພອເຮດການສກສາຄ: ບານ ນາດ, ເວນແຄນ ແລະ ບານ ເວນ, ເມອງ ມນລະປາໂມກ, ບານ ຫາງສະດາ, ລບປະດຄອນນອຍ ແລະ ບານ ດອນພະເພງ, ເມອງ ໂຂງ.

2. ໄລຍະເວລາການສກສາ (Schedule) ການລງສາຫລວດລງເກບກາຂມນຕວຈງ ໃນໄລຍະເວລາ 10 ມ ເລມແຕ(ວນທ 15-20 ກນຍາ 2014

ແລະ 30 ກນຍາ ຫາ 5 ຕລາ 2014.

IV. ທບທວນການສກສາ (Literature review)

1. ປະຫວດຄວາມເປນມາຂອງໂຄງການຄ2ມຄອງ ແລະ ຊມໃຊ%ປາ ແລະ ສດນາ ອນໆ ໃນເຂດສພນດອນ

ໂຄງການນ ແມ#ນຂນກບກບຫອງການກອງທນອະນລກທາມະຊາດໂລກ ປະຈາລາວ (WWF, Laos) ທຢ#ນະຄອນຫລວງວຽງຈນ ໂດຍໂຄງການມກດຈະກາຈດຕງປະຕບດຢ6ເຂດພນທສພນດອນ, ແຂວງຈາປາສກ ເຊງກວມເອາ 2 ເມອງຄ: ເມອງໂຂງ ແລະ ເມອງມນລະປາໂມກ ແລະ ມຕາງຫນາການຮວມງານກບທາງລດກ ຄກມລຽງສດ ແລະ ການປະມງ ທໄດ&ຮວມກນຮບຮອງບດບນທກຄວາມເຂາໃຈຂອງໂຄງການ ເລມແຕ" 03 ຕລາ 2012 ເປນຕນມາ ແລະ ຄຽງຄ&ກບການຈດຕງປະຕບດວຽງງານຮວມກບຂນແຂວງ, ຂນເມອງ ແລະ ຊມຊນເປາ ຫມາຍທກຽວຂອງ. ເຂດເປາຫມາຍໂຄງການ ແມ#ນເປນແຫລງທາມະຊາດທມຄວາມສາຄນເປນຢ#າງຍງ ສາລບ ການປະມງຢ+ໃນອາງແມ+ນາຂອງຕອນລ+ມ ໂດຍຈດປະສງລວມຂອງໂຄງການ ແມ#ນເພອປະກອບສວນຕການພດ ທະນາທາງດານເສດຖະກດ-ສງຄມຢ) ສ ປປ ລາວ ເຊງຈດຕງປະຕບດໂດຍໂຄງການການຄ&ມຄອງ ແລະ ຊມໃຊ%ປາ ແລະ ສດນາອນໆ ແບບຍນຍງ ຢ#ເຂດສພນດອນ, ແຂວງຈາປາສກ ໃນນນປະກອບມ 3 ຈດປະສງ ສະເພາະຄ: (1) ການການດ, ຮບຮອງ ແລະ ຈດຕງ ປະຕບດແຜນການຄ(ມຄອງ ສາລບດນບລເວນນາລລມະສດ 1 ແຫ#ງ (ເຂດສພນດອນ) ທມຄວາມສາຄນລະດບໂລກທຕງລຽບແມ7ນາຂອງ; (2) ການປບປງລະບບການຕດ ຕາມກວດກາກດຈະກາທກຽວຂອງກບແມ7ນນາ ແລະ ການບງຄບໃຊ*ກດຫມາຍ; (3) ການສາງຄວາມເຂມແຂງ ໃຫ#ແກ&ຊມຊນເຂດບານເປາຫມາຍໂຄງການ ດວຍວທການຊກຍ.ສງເສມອາຊບຫລາຍຮບແບບ ແລະ ສາງຈດ ສານກດານສງແວດລອມ ເພອເຮດໃຫ+ເຂາເຈາສາມາດປບຕວເຂາກບສະພາບເງອນໄຂດານສງແວດລອມທມການ ປ"ຽນແປງຢ"າງຕເນອງ. ໂຄງການຈະຖກຈດຕງປະຕບດກດຈະກາ ແລະ ເຮດວຽກຢ* 30 ບານ ຢ#ໃນ 2 ເມອງ, ຈະໄດ%ຮວມກບກບອານາດການປກຄອງທອງຖນ ແລະ ຊມຊນຕາງໆ ເພອອະນລກຊບພະຍາກອນສດນາ ຢ#ເຂດ ບານເປາຫມາຍ ທງນກເພອຄ(ມຄອງ ແລະ ຊມໃຊ%ຊບພະຍາກອນດງກາວດວຍວທທມຄວາມຍນຍງ ພອມທງ ຍກສງ ແລະ ສງເສມອາຊບໃຫ.ແກ1ປະຊາຊນ ໃຫ#ມຄວາມເຂມແຂງຂນເລອຍໆ.



4

2. ລກສະນະທວໄປຂອງ 8 ຊະນດພນ

2.1 ປາບກ Pangasianodon gigas, Chevey, 1930 (CR) ລກສະນະທວໄປ: ປາບກ ແມ(ນປາໜງຂະໜາດໃຫຍທສດຢ(ໃນແມ(ນາຂອງ, ຍາວສດ 300 ຊມ, ໜກສດ 350 ກລ ນອກຈາກປາຝາໄລໃຫຍ (Himantura polylepis) ປາຊະນດນມສະເພາະແຕ0ແມ0ນາຂອງ ເຊງບ ເຄຍພບເຫນຢ-ແມ-ນາແຫ-ງອນໆ ແລະ ຂນລງໃນລາແມ-ນາຂອງຕາມລະດການ. ປດຈບນປະເທດໄທໄດ,ສາເລດ ການປະສມພນທຽມ ແລະ ປ"ອຍລກປາຊະນດນລງສ"ແມ"ນາຂອງ ແຕ#ພດຕກາອາດຈະປ#ຽນແປງເຊນ: ບຂນລງ ຕາມລາແມ'ນາຂອງຄກນກບປາບກທາມະຊາດ

ອາຫານຂອງປາ: ປາບກກນພດເປນອາຫານ, ສວນຫາຍແມ+ນໄຄຫນ ນອກນນຍງກນສດນາຂະໜາດນອຍ ເປນອາຫານອກ.

ການປະສມພນ ແລະ ການແຜ"ພນ: ການປະສມພນຂອງປາບກເກດຂນໃນລະຫວາງເມສາ - ພດສະພາ ໃນເຂດແມ(ນາຂອງພາກເໜອ ແລະ ປະສມພນບອນທເປນຫາດໃກ5ກບເຂດວງດງກາວ, ຄວາມຈງມພຽງການ ເຄອນຍາຍ ເພອປະສມພນຢ/ບອນດຽວທຮບຮ8ແລ8ວໃນອາງແມ/ນາຂອງ (ບແກ&ວ-ຊຽງຂອງ) ຄດວາອາດມພຽງ ແຕ#ກ#ມດຽວ ແຕ#ກຍງມການປະສມພນອກບອນໜງ ທາງພາກເໜອຂອງກາປເຈຍ (ກະແຈະ-ຊຽງແຕງ) ເຊງມ ລາຍງານການພບເຫນເລອຍໆ.

ທຢ&ອາໃສ ແລະ ການປະມງ: ປາບກຂະໜາດໃຫຍອາໄສຢ3ໃນວງນາເລກຕາງໆໃນລະດແລ@ງເຊນ: ໃນເຂດ ກະແຈະ-ຊຽງແຕງ ແລະ ເຂດແຂວງໄຊຍະບລຂນໄປທາງເໜອ. ປາບກສາມາດເຕບໃຫຍຂະຫຍາຍໂຕໄດ4ເຖງ 150-200 ກລ ພາຍໃນໄລຍະ 6 ປ, ເຊງໃນຊາວປຫງ ປະຊະຊນຢ(ບານຫາງຄອນ, ເມອງໂຂງ ເຄຍຈບໂຕໜງ ທມນາໜກປະມານ 300 ກລ, ໂດຍຈບດວຍນາມ, ແຕ#ນນມາກບເຫນປະຊາຊນຈບໄດ,ອກ. ສາລບຢ)ພາກໃຕ. ຂອງລາວ ແລະ ໃນປດຈບນເຄຍຖກຈບໄດ1ສະເພາະແຕ8ຢ8ແມ8ນາຂອງຢ8ເຂດເມອງຫວຍຊາຍ, ແຂວງບແກ)ວ ໃນພາເໜອຂອງລາວ.

ຂມນທາງດານນຕກາ: ປາຊະນດນເປນຊະນດພນທຫາຍາກທສດ ດງນນຈງໄດ*ຈດເຂາຢ1ໃນບນຊປາທ ຫາຍາກຂອງໂລກຂອງອງການອະນລກຊວະນາໆພນໂລກ (IUCN). ປາຊະນດນ ໄດ#ຈດເປນປາຫວງ-ຫາມ ບນຊ I ວາດວຍກດໝາຍການປະມງ ສະບບເລກທ 074/ປປທ, ລງວນທ 20 ກລະກດ 2009.

ຮບພາບ 1: ປາບກ (Panggasianodon gigas)



5

2.2 ປາຝາໄລໃຫຍ Himantura polylepis, Bleeker, 1852 (EN) ລກສະນະທວໄປ: ປາຝາຊະນດນ ໂຕກວາງ 200 ຊມ, ໜກສດ 500 ກລ ເຄຍພບເຫນຢ-ລ-ມແມ#ນາຂອງ ແລະ ແມ#ນາເຈາພະຍາ, ສາລບພາກໃຕ+ຂອງລາວເຄຍມຄນພບເຫນຢ:ຫາຍຈດຢ:ແມ:ນາຂອງ ແລະ ແມ#ນາ ເຊກອງ. ປາຝາໄລໃຫຍຊະນດນ ມຂະໜາດໃຫຍກວາປາຝາໄລນອຍອກຊະນດໜງຄ: ປາຝາໄລນອຍ (Dasyatis laosensis) ແຕ#ມຈານວນປະຊາກອນໜອຍກວາ. ສາລບປາຝາໄລນອຍ ທມຢ'ປະເທດລາວ ຊວທະຍາສາດຊະນດນບທນແນ3ນອນ ເພາະປາຊະນດນ ອາດເປນຊະນດດຽວກນກບປາຝາຢ2ແມ2ນາຂອງ ທ ປະເທດອນໂດເນເຊຍ ແລະ ອອດສະເຕເຣຍ ແຕ#ຢ#ນນມຂະໜາດນອຍກວາ ຖາແມ&ນຈະຕອງໄດ/ໃຊ/ຊທາງ ວທະຍາສາດເປນ (Himantura polylepis)

ການກນອາຫານ: ປາຝາໄລຊະນດນກນແບບດຽວກນມໄລທມພດຢ9ຫາງ ເຊນ: ກນແມງໄມ(, ຫນອນນາ ແລະ ສດເນາ.

ການປະສມພນ ແລະ ການແຜ"ພນ: ບມຂມນ

ທຢ&ອາໃສ ແລະ ການປະມງ: ຢ#ນາເລກເປນສວນຫາຍ ແລະ ເຂານາຕ ນເປນບາງຍາມເພອຊອກ ກນແມງ ໄມ# ແລະ ສດອນໆ, ເຄຍຖກເບດທສຽບປາ.

ຂມນທາງດານນຕກາ: ໃນປະຈບນກາລງຫາຍາກກວາແຕ4ກອນ ແລະ ເປນຊະນດພນປາທໃຫຍທສດ ໃນ ປະເທດລາວ ແລະ ແມ+ນາຂອງ. ປາຊະນດນເປນຊະນດພນທບນຊແດງຂອງອງການອະນລກ ຊວະນາໆ ພນ ໂລກ (IUCN) ແລະ ເປນສດທໃກ#ຈະສນພນ(EN).

ຮບພາບ 2: ປາຝາໄລໃຫຍ (Himantura polylepis)



6

2.3 ປາຝາໄລນອຍ Dasyatis laosensis, Robert and Karnasuta, 1978 (EN) ລກສະນະທວໄປ: ປາຊະນດນ ໂຕກວາງ 50 ຊມ ເຄຍພບເຫນສະເພາະຢ2ແມ2ນາຂອງ ແລະ ສາຂາຂອງມນ ແລະ ມກຢ&ແມ&ນາໃຫຍບອນທມດນຊາຍ, ສາລບພາກໃຕ+ຂອງລາວເຄຍພບເຫນໃນແມ9ນາໃຫຍ ເຊນ: ແມ#ນາຂອງ, ເຊກອງ, ເຊຂະໝານ, ເຊປຽນ ແລະ ແມ"ນາອນໆ ເວລາອນຕະລາຍລກຂອງມນມກຊອນ ຢ#ຮດງແມ#. ປາຊະນດນມໄລຢ%ຫາງທມພດ.

ການກນອາຫານ: ອາຫານມກກນແມງໄມ&, ຫນອນນາ ແລະ ສດເນາ, ມກຢ&ນາເລກເປນ, ສວນຫາຍມກ ເຂານາຕນເປນບາງຍາມເພອຊອກຫາອາຫານ.

ການປະສມພນ ແລະ ການແຜ"ພນ : ອອກລກເທອໜງປະມານ 7-10 ໂຕ

ທຢ&ອາໃສ ແລະ ການປະມງ: ຢ#ນາເລກເປນສວນຫາຍ ແລະ ເຂານາຕນເປນບາງຍາມເພອກນແມງໄມ2 ແລະ ສດອນໆ ເຄຍຖກເບດທສຽບຂກະເດອນຫລປາ.

ຂມນທາງດານນຕກາ: ປາຝາໄລນອຍ ແມ#ນເປນສດຫວງຫາມປະເພດ I ຕາມກດໝາຍ ສດນາ - ສດປ%າ ສ ປປ ລາວ ແລະ ເປນປາຫວງຫາມບນຊ I ວາດວຍກດໝາຍການປະມງ ສະບບ ເລກທ 074/ປປທ, ລງວນທ 20 ກລະກດ 2009 ເຊງຕອງໄດ+ອະນລກ, ປກປກຮກສາ, ບອະນຍາດໃຫ2ນາໃຊ2 ເວນເສຍແຕ#ໄດ& ຮບການອະນຍາດຈາກລດຖະບານ ແລະ ຍງເປນຊະນດພນທບນຊແດງຂອງອງການອະນລກຊວະນາໆພນ ໂລກ (IUCN) ແລະ ເປນສດທໃກ#ຈະສນພນ (EN).

ຮບພາບ 3: ປາຝາໄລນອຍ (Dasyatis laosensis)



7

2.4 ປາເລມ Pangasius sanitwongsei, Smith, 1931 (CR) ລກສະນະທວໄປ: ປາຊະນດນຍາວສດ 250 ຊມ, ໜກສດ 250 ກລ ເຄຍພບເຫນຢ-ແມ-ນາຂະໜາດໃຫຍ ເຊນ: ແມ#ນາເຈາພະຍາ, ແມ#ນາຂອງ ແລະ ສາຂາຂອງມນ, ປາເລມແມ(ນປາທມຂະໜາດໃຫຍຖດຈາກ ປາຝາໄລຊະນດໃຫຍ (Himantura polylepis) ແລະ ປາບກ (Pangasianodon gigas) ແລະ ເຄຍມ ລາຍງານວາປາເລມໃຫຍເຖງ 300 ກໂລກາມ, ມກອອກຫາກນໄລ)ລາໝ)ປານອຍທເຄອນຍາຍຜານບລເວນ ທມນອາໄສຢ-.

ການກນອາຫານ: ອາຫານມກກນປາ, ກ#ງ, ກະປ, ແມ#ງໄມ#ແລະຊາກສບເນາຂອງສດຊະນດຕາງໆ ເປນ ອາຫານ.

ການສບພນ ແລະ ການແຜ"ພນ: ອອກໄຂ%ໃນຊວງເດອນທ 4 – 5 ສາກນ ແລະ ໃນເດອນ 6 ອາດຈະ ເຫນລກຂອງມນທມຄວາມຍາວປະມານ 10 ຊມ.

ທຢ&ອາໃສ ແລະ ການປະມງ: ຈະອາໄສຢ)ຕາມວງນາເລກໃນຊວງລະດແລ;ງ. ສາລບພາກໃຕ+ຂອງລາວ ເຄຍພບຢ*ແຕ*ແມ*ນາຂອງເອງ ແລະ ເຄຍໄດ*ລກຂອງມນຫາຍເທອຢ:ບານຫາງຄອນ, ເມອງໂຂງ ເຊງບຄອຍຈະ ເຫນໄດ'ຄແຕ,ກອນ, ເຄຍຖກມອງ, ເບດ, ແລະ ເຄອງມຊະນດອນໆ. ປາຊະນດນມໂອກາດໄດ/ຮບຜນດຈາກ ການສາງວງສະຫງວນ ເພາະມກຢ*ວງນາເລກໃນລະດແລ5ງ.

ຂມນທາງດານນຕກາ: ປາຊະນດນໄດ+ຮບການຈດເຂາໃນບນຊປາທຫາຍາກຂອງອງການອະນລກທາມະຊາດ ໂລກ (IUCN). ສາລບ ປະເທດລາວໄດ.ຈດປາເລມເປນປາຫວງຫາມບນຊ I ວາດວຍກດໝາຍການປະມງ ສະບບເລກທ 074/ ປປທ, ລງວນທ 20 ກລະກດ 2009 ເຊງຕອງໄດ+ອະນລກ, ປກປກຮກສາ, ບອະນຍາດ ໃຫ#ນາໃຊ# ເວນເສຍແຕ#ໄດ&ຮບການອະນຍາດຈາກລດຖະບານ. ໃນປະຈບນປາເລມໄດ0ຫ2ດຈານວນລງຫາຍ ແລະ ເປນປາທໃກ)ຈະສນພນ.

ຮບພາບ 4: ປາເລມ (Pangasius sanitwongsei)



8

2.5 ປາເອນຕາແດງ Probarbus jullieni, Sauvage, 1880 (EN) ລກສະນະທວໄປ: ປາຊະນດນ ຂະໜາດຍາວສດ150- 165 ຊມ, ໜກສດ 70 ກລ ເຄຍພບເຫນຢ/ປະເທດ ມາເລເຊຍ, ປະເທດໄທ, ປະເທດກາປເຈຍ, ປະເທດຫວຽດນາມ ແລະ ປະເທດລາວ.

ການກນອາຫານ: ມກກນພດນາ ແລະ ສດບມກະດກສນຫງເຊນ: ຈາພວກຫອຍ, ກະປ, ແມງໄມ% ພອມ ຕວອອນ, ໄຮນາສດ ແລະ ມກອອກຫາກນຍາມກາງຄນ.

ການປະສມພນ ແລະ ການແຜ#ພນ: ປະສມພນຊວງກາງລະດແລ3ງຄ: ເດອນທນວາ-ກມພາ, ປາທມໄຂ) ແລະ ນາເຊອຈະເຄອນຍາຍຂນໄປຫາບອນທປະສມພນກນສະເພາະ.

ທຢ&ອາໃສ ແລະ ການປະມງ: ມກຢ&ແມ&ນາຂະໜາດໃຫຍທມພນດນຊາຍ, ຫນແຮ& ຫ ພະລານຫນ, ບອນທມຫອຍເປນຈານວນຫາຍ ແລະ ມກລໄພຕາມວງນາເລກ. ການຈບປາເອນ ແມ-ນເຄຍຖກ, ແຫ, ເບດ ແລະ ຫລຢ)ກາງແມ)ນາຂອງ. ປາຊະນດນມໂອກາດທໄດ:ຮບຜນດຈາກການສາງວງສະຫງວນ ເພາະມນມກຢ+ ວງນາເລກ ໃນລະດແລ(ງ ແລະ ສາມາດທດລອງປະສມພນທຽມ ແລະ ລຽງໃນໜອງໄດ#.

ຂມນທາງດານນຕກາ: ປາຊະນດນເປນຊະນດພນ ທບນຊແດງຂອງອງການອະນລກຊວະນາໆພນໂລກ (IUCN) ເປນສດທໃກ#ຈະສນພນ(EN) ປາເອນຕາແດງແມ,ນນອນຢ,ໃນບນຊຊະນດສດ ປາທຫາມຊ-ຂາຍ ຂອງ CITES ແລະ ທງເປນຊະນດພນທຫາຍາກ ແລະ ເປນ Flagship species ໃນແມ%ນາຂອງ ແລະ ຂງເຂດ.

ຮບພາບ 5: ປາເອນຕາແດງ (Probarbus jullieni)

2.6 ປາຫວາຫນານ Bangana behri, Fowler, 1937 (VU) ລກສະນະທວໄປ: ປາຊະນດນ ຍາວສດ 45 ຊມ, ມຢ%ສະເພາະແມ%ນາຂອງ ແລະ ສາຂາຂອງມນ ເຄຍເຫນ ປາຊະນດນຂນມາເປນຫມ1ຈາກປະເທດກາປເຈຍຈນເຖງພາກໃຕ=ຂອງລາວຂອງແມ1ນາຂອງ ໃນເດອນທ 1-2 ສາກນ. ຈະບເຫນມຢ.ໃຕ1ແຂວງກະແຈະ (ປະເທດກາປເຈຍ), ໃນພາກໃຕ'ຂອງປະເທດລາວມຫາຍທສດຢ< ເຊກອງ ແລະ ສາຂາຂອງມນ, ພບເຫນຫາຍໃນເຊປຽນ, ເຊຂະໝານ, ເຊຊານ ແລະ ເຊກອງ. ປາຊະນດນຈະ ແຕກຕາງຈາກປາຫວາຊວງຄມນມນຢ5ສວນເທງຂອງຫວ ແລະ ມສເຫອງເປນບາງເວລາ.

ການກນອາຫານ: ອາຫານຂອງປາຊະນດນແມ0ນປະເພດພດ, ສວນຫາຍຈະກນໄຮນາພດ, ໄຄຫນ ແລະ ພວກພດນອຍໆ



9

ການປະສມພນ ແລະ ການແຜ.ພນ: ປາຫວາຊະນດນ ແລະ ປາຫວາຊວງ (Labeoery thropterus) ເຄຍ ອອກໄຂ% ຫລ ທປະຊາຊນມກນຍມເອນ ສາລບປາສອງຊະນດນຄ: “ອອກແປວ“ ໃນຊວງເວລາເດອນທ 8-9 ສາກນ, ປາທງສອງຊະນດເຄຍລອຍຟນາຮຽງກນເປນຄ8 ແລະ ອອກໄຂ%ໃນເວລານນ.

ທຢ&ອາໃສ ແລະ ການປະມງ: ມກຢ&ແມ&ນາຂະໜາດໃຫຍ ແລະ ແມ#ນາຂະໜາດກາງ ໂດຍສະເພາະແມ#ນາ ທມພນເປນຫນ ແລະ ໄຫລດ, ໃນຊວງລະດແລ,ງຈະຢ/ບລເວນວງນາເລກ, ຈະບສາມາດຢ,ອາງຂອງເຂອນໄດ,. ເຄຍຖກແຫ, ມອງ, ເບດ ແລະ ເຄອງມຊະນດອນໆ.

ຂມນທາງດານນຕກາ: ປາຊະນດນເປນຊະນດພນທບນຊແດງຂອງອງການອະນລກຊວະນາໆພນໂລກ (IUCN) ເປນສດທຖກໄພຂມຂ+ສງ(VU), ປາຊະນດນຍງມຫາຍພສມຄວນຢ8ແຕ8ຄງຈະຫ<ດໜອຍຖອຍລງ ຈາກ ເມອກອນ.

ຮບພາບ 6: ປາຫວາຫນານ (Bangana behri)

2.7 ປາກດເຫອງ Hemibagrus nemurus, Valenciennes, 1840 (LC) ລກສະນະທວໄປ: ປາຊະນດນ ຍາວສດ 65 ຊມ, ນາໜກສດ 3 ກມ ພບເຫນຢ*ແມ*ນາຫວຍ, ໜອງ, ຄອງ, ບງ, ແມ#ນາຂອງ ແລະ ສາຂາຂອງມນ ແລະ ເຄຍມຢ(ອາງຂອງເຂອນ, ສາລບຢ#ທາງພາກໃຕ(ຂອງລາວ ແມ/ນ ມທວໄປໃນເດອນ 5-6 ສາກນທກໆປ, ມກເຄອນຍາຍໄປເຂາຫວຍ ແລະ ປ"າທາມໃນລະດຝນ ເພອອອກໄຂ", ຫາກນ ແລະ ອອກມາໃນເດອນ 11-12 ສາກນ.

ການກນອາຫານ: ອາຫານຂອງປາຊະນດນ ແມ#ນປາ, ກ#ງ, ກະປ, ຂກະເດອນ, ຂຽດ, ປວກ, ແມ#ງໄມ#ນາ, ແມງຊອນ ແລະ ແມງໄມ%ຊະນດອນໆ ເປນອາຫານ.

ການປະສມພນ ແລະ ການແຜ.ພນ: ອອກໄຂ%ໃນໄລຍະລະດຝນ

ທຢ&ອາໃສ ແລະ ການປະມງ: ມກອາໄສຢ*ວງນາເລກໃນລະດແລ7ງ. ເຄຍຖກແຫ, ມອງ, ເບດ, ຫລ, ຕອນ, ຂາ, ກະສອນ, ຈນ, ລອບ ແລະ ເຄອງມຊະນດອນໆ ປາຊະນດນຍງມຫາຍສມຄວນມກເຫນຫາຍ ແລະ ປະຈາ ແຕ(ມ ຈານວນຫ'ດລງໜອຍກວາເມອກອນ.



10

ຂມນທາງດານນຕກາ: ປາຊະນດນ ເປນຊະນດພນທບນຊແດງຂອງອງການອະນລກຊວະນາໆພນໂລກ (IUCN), ເປນສດທຖກໄພຂມຂ+ຕາ (LC).

ຮບພາບ 7: ປາກດເຫອງ (Hemibagrus nemurus)

2.8 ປາປາກ Barbonymus gonionotus, Bleeker, 1849 (LC) ລກສະນະທວໄປ: ປາຊະນດນ ຍາວສດ 33 ຊມ, ເຄຍພບເຫນທວໄປລະຫວາງປະເທດໄທຈນເຖງ ປະເທດອນໂດເນເຊຍ ລວມທງແມ(ນາຂອງ ແລະ ສາຂາຂອງມນຢ+ປະເທດລາວ, ມກຢ&ລະດບກາງຂອງແມ&ນາ ຂະໜາດກາງ ຈນເຖງແມ*ນາຂະໜາດໃຫຍ, ປາຊະນດນເຄຍຂນມາແມ1ນາຂອງເປນໝ1ຈາກກາປເຈຍຈນເຖງ ພາກໃຕ&ຂອງລາວ ໃນເດອນ 1-2 ສາກນຂອງທກໆປ, ໃນລະດຝນ 7- 8 ສາກນຈະ ເຄອນຍາຍເຂາຫວຍ, ປ"າທາມເພອອອກໄຂ" ແລະ ອອກຈາກປ&າທາມ ແລະ ລງຫວຍອກຈນ ເຖງແມ'ນາ ໃຫຍໃນເດອນທ 11-12 ສາກນ, ອາຫານມກກນພດຕາງໆ, ໝາກໄມ&ແລະສດນາຫາຍຊະນດ.

ການກນອາຫານ: ອາຫານມກກນພດຕາງໆ, ໝາກໄມ& ແລະ ສດນາຫາຍຊະນດ.

ການປະສມພນ ແລະ ການແຜ.ພນ: ອອກໄຂ%ໃນເດອນ ກລະກດຫາ ເດອນສງຫາທກໆປ.

ທຢ&ອາໃສ ແລະ ການປະມງ: ມກຢ&ລະດບກາງຂອງແມ&ນາຂະໜາດກາງ ຈນເຖງແມ*ນາຂະໜາດ ໃຫຍ, ເຄຍຖກມອງ, ແຫ, ເບດ, ຊອນ, ຫລ, ຕອນ, ໄຊ, ແລະ ເຄອງມຊະນດອນໆ.

ຂມນທາງດານນຕກາ: ຈດຢ&ໃນປາຊະນດພນປາທວໄປ ຍງມຫາຍພສມຄວນແຕ2ໄດ5ຫ6ດໜອຍຖອຍລງ ຈາກເມອກອນ.



11

ຮບພາບ 8: ປາປາກ (Barbonymus goninotus)

3. ການເຄອນຍາຍຂອງປາຢ0ໃນແມ0ນາຂອງ ການເຄອນຍາຍຂອງປາຢ0ໃນອາງແມ0ນາຂອງ ສາມາດແບ'ງອອກຢ'າງກວາງໆເປນ 3 ລະບບ, ຊງເປນ

ລກສະນະທວໄປຂອງການເຄອນຍາຍປາຫລາຍໆຊະນດທພບເຫນ ຊງອາດຈະມການເລມຊອນເປນບາງເຂດ ແຕ#ໂດຍທວໄປແລ#ວ ແມ#ນຈະຢ#ໃນ 3 ພາກໃນອາງແມ+ນາຂອງ (ພາກເຫນອ, ພາກກາງ ແລະ ພາກໃຕ&). ການເຄອນຍາຍໃຫຍ ແມ#ນເກດຂນຢ*າງເປນຂະບວນຂອງຫລາຍໆຊະນດພນພອມກນຍາຍຈາກທງນາຖວມ ແຕ#ລະປ (ບອນປາຂະຫຍາຍພນ) ແລະ ບອນທປາລໄພຕາມວງໄປສ5ບອນປະສມພນໃນລາແມ5ນາ ນອກນນ ປາກຍງເຄອນຍາຍຈາກບອນລໄພຕາມວງໄປສ<ບອນປະສມພນພາຍໃນລາແມ<ນາ (ສວນໃຫຍມກຈະຂນໄປ ທາງເຫນອ), ໂດຍທວໄປຈະເປນເວລາທນາເລມຕນຖວມ. ການເຄອນຍາຍອກແບບຫນງ ແມ#ນການລອງ ລງເປນຈານວນລານໆຕວຂອງລກປາຈາກບອນທພວກມນກາເນດ (ຂະຫຍາຍພນ) ຕາມທງນາຖວມ ແລະ ອນໆ ລອງມາຕາມລາແມ*ນາ. ລກປາພວກນຈະເຂາໄປອາໄສຫາກນ ແລະ ຈະເລນເຕບໂຕຢ, ໃນເຂດທງ ນາຖວມຕາງໆ.

4. ສະພາບ ແລະ ລກສະນະພເສດສພນດອນ ເຂດສພນດອນປະກອບດວຍ 2 ຕວເມອງຄ: ເມອງໂຂງ ແລະ ເມອງມນລະປາໂມກ, ແຂວງຈາປາສກ

ຊງມ ພນທທງໝດ 3,940 ກໂລແມດມນທນ, ມ 150 ບານ, 20,542 ຄວເຮອນ ແລະ 130,135 ຄນ (WWF 2014, ແຜນງານຄ(ມຄອງການປະມງ 10 ປ ໃນເຂດສພນດອນ, ແຂວງ ຈາປາສກ, 2015-2020).

ເຂດສພນດອນ ເປນເຂດທຕງກວາງໃຫຍໄພສານກວາໝ:ໃນລ:ມແມ:ນາຂອງ ຊງມດວຍຫລາຍແກ0ງໃຫຍ ກວາໝ'ແມ'ນຫຜ ແລະ ຄອນພະເພງ ນອກນນຍງມວງນາເລກ, ເກາະດອນຕາງໆ, ແມ#ນາລາເຊ, ຫວຍ, ຫນອງ, ຄອງ, ບງ ແລະ ປ"າທາມ ທມຄວາມສາຄນຕລະບບນເວດຂອງທາມະຊາດ ແລະ ການດາລງຊວດ ເປນຢ'ຂອງປະຊາຊນ. ເຂດສພນດອນ ໂດຍລວມມລກສະນະພເສດໂດດເດນຄເປນປ4າທາມນາຖວມຕາມ ລະດການ ເຊງປາພນເມອງ ແລະ ສດນາຊະນດອນໆໄດ0ເຂາໄປອາໃສຢ8ກບປ8າໄມ0ດງກາວເພອຫາກນ, ອອກ ໄຂ# ແລະ ລໄພ&, ມໃບໄມ&, ດອກໄມ& ແລະ ໝາກໄມ&ຫລາຍຊະນດທຕກຢ6ໃນນາ ແລະ ການເປນອາຫານປາ ພນເມອງເຊນ: ຫມາກເດອ, ຫມາກຫນ, ຫມາກນາງດາ, ຫມາກເຫບ, ຫມາກການເຫລອງ, ຫມາກໄຮ, ຫມາກກ&ມ, ໃບກ%ມ, ໃບໄຄ% ແລະ ຊະນດອນໆ.



12

4. ການປະມງຢ+ເຂດສພນດອນ ສວນໃຫຍການປະມງ ແມ#ນໃນລະຫວາງຊວງໄລຍະເວລາການປ+ຽນແປງ ເມອປາແມ(ນມການເຄອນ

ຍາຍ, ໂດຍສະເພາະປາຈະອອກຈາກເຂດພນທນາຖວມໃນຊວງເວລາທປາອດມໄປດວຍທາດອາຫານ ແລະ ຊອກຫາວທທາງເພອອບພະຍກລໄພ&ລະດການແຫ&ງແລ&ງໃນຕາມແມ3ນາສາຍຫລກ (Poulsen, A.F et al 2004, ຫນາ 17).

ການປະມງຢ+ເຂດສພນດອນ ຊງມລກສະນະການປະມງແບບທາມະຊາດ ແລະ ເຄງທາມະຊາດ ມ ຄວາມເຊອມໂຍງທສາຄນ ແລະ ເລກເຊງຕການອະນລກຊວະນາໆພນສດນາ ໂດຍປະຊາຊນຜ,ຫາປາທອງຖນ ຜ#ມຄວາມຮ#ກຽວກບຊບພະຍາກອນຂອງພວກເຂາ ໂດຍກຽວພນກບລະດການເຄອນຍາຍປາ, ແຫລງວາງໄຂ* ປາ ແລະ ເຂດວງສະຫງວນປາຂອງຊະນດຕາງໆ ໃນແຕ%ລະຊວງຂອງປ ໄດ#ນາໄປສ*ການລເລມໃນການຈດ ການຄ&ມຄອງ ຫລ ວາງລະບຽບຄ*ມຄອງການປະມງໃນຫລາຍຮບແບບເຊນ: ການສາງເຂດວງສະຫງວນປາ, ການຫາມຫາປາແບບຕນຫວຍນາ ແລະ ການຫາມກດຈະກາຕາງໆທຜດກດໝາຍ ແລະ ຮບແບບເຊງການ ທາລາຍ ຊງກວມໄປເຖງການໃຊ0ໄຟຟ0າຊອດ, ການໃຊ&ລະເບດ ແລະ ການໃຊ&ຢາເບອ ທງນກເພອແນ/ໃສ/ເຮດ ໃຫ#ປາ ແລະ ສດນາອນໆ ເພມຈານວນ ແຕ#ຈະເຮດແນວໃດ ເພອຈະແກ*ໄຂບນຫາດງກາວ ໃນທາມກາງເວລາ ຈານວນປະຊາກອນມະນດເພມຂນ ແລະ ເຄອງມຫາປາ ນບມນບທນສະໄຫມຂນເລອຍໆ ວທການທຫນາ ຈະດກວາຫມ,ກຄໃຫ2ພາກສວນຕາງໆຂອງລດ ແລະ ປະຊາຊນຢ)ຕາມທອງຖນໄດ5ຮວມມກນ ເພອຈດລະບບ ທເຫມາະສມໃນການຄ0ມຄອງຊບພະຍາກອນ ແລະ ສດນາອນໆ ໂດຍໃຫ&ປະຊາຊນເປນເຈາການທງສອງ ຝ"າຍຕອງໄດ+ປກສາຫາຫລກນຢ"າງລະອຽດ ບນຫາກຽວກບຊບພະຍາກອນ ແລະ ວທແກ'ໄຂບນຫາທເຫມາະ ສມສາລບທອງຖນນນ.

5. ຂມນພນຖານບານເປາໝາຍ

5.1 ບານ ນາດ ບານ ນາດ ຕງຢ#ແຜ#ນດນໃຫຍ ຂນກບກ)ມນາດ, ເມອງມນລະປາໂມກ. ບານ ນາດ ຕດກບ

ແມ#ນາຂອງໃນທາງທດຕາເວນອອກ, ທດຕາເວນຕກຕດກບບານໂນ/ນດ/, ທດເໜອຕດກບ ບານ ຫວຍໂກະ ແລະ ທດໃຕ& ຕດກບບານຊານຫວາ ເຊງມຈດຄາຈພເອດສ N 14° 10' 37. 3", E 110° 15' 39. 2". ມພນລະເມອງ ທງໝດ 1,496 ຄນ, ຍງ 797 ຄນ ແລະ ມ 251 ຄອບຄວ (ຂມນສາຫລວດປ 2012). ບານ ນາດ ແມ#ນນບ ຖສາສະໜາພດ ໂດຍມອາຊບຫກ ແມ#ນການເຮດນາ, ຮອງລງມາ ແມ#ນການລຽງສດ, ຫາປາ, ປກພດສວນ, ຄາຂາຍຍອຍ ແລະ ຮບຈາງ. ເນອທປ*າໄມ.ຈດສນບານ 98,21 ຮຕ, ເນອທດນ ປກຝງ 464.10 ຮຕ, ເນອທດນນາ 449.33 ຮຕ ແລະ ເນອທດນສວນ 15 ຮຕ, ມຂອບເຂດເນອທວງສະຫງວນ 3.30 ຮຕ ເຊງກວມເອາ 2 ວງຄ: ວງທານາດ ແລະ ວງເວນທາຊາງ ເຊງມກດລະບຽບຂນບານໃນການຄ8ມ ຄອງ ແລະ ວຽກງານການລາຕະເວນ ໃນການບງຄບໃຊ*ກດຫມາຍ ພາຍໃຕ&ກດຫມາຍວາດວຍການປະມງ. ນອກນນ ຍງມຫວຍທາມະຊາດຈານວນ 5 ແຫ#ງຄ: ຫວຍຫວ, ຫວຍຫາງ, ຫວຍນາດ, ຫວຍເວນທາຊາງ ແລະ ຫວຍຂອນຂວາງ ແລະ ໜອງ 4 ແຫ#ງຄ: ໜອງນາເດມ, ໜອງຕກລກ, ໜອງຊາງຕາຍ ແລະ ໜອງໜ ພອມທງປະກອບມສດນາ, ສດປ%າ, ປະເພດໄມ( ແລະ ພດຜກນາໆຊະນດ.



13

5.2 ບານ ເວນແຄນ ບານ ເວນແຄນ ຕງຢ'ແຜ'ນດນໃຫຍເຊນດຽວກບບານນາດ ແຕ#ເປນບານຊມຊນເມອງ (ຕວເມອງ)

ຂນກບກ%ມເວນແຄນ, ເມອງມນລະປາໂມກ. ບານ ເວນແຄນ ຕງລຽບຕດແມ,ນາ ຂອງໃນທາງທດຕາເວນ ອອກ, ທດຕາເວນຕກຕດກບບານກວຍ, ທດເໜອຕດກບບານລວງໂຊ4 ແລະ ທດໃຕ&ຕດກບ ບານປ&າອອຍ ເຊງມ ຈດຄາຈພເອດສຂອງບານ N 14° 22' 38. 4", E 110° 8' 34. 6". ມພນລະເມອງທງໝດ 3,138 ຄນ, ຍງ 1962 ຄນ ແລະ ມ 593 ຄອບຄວ (ຂມນສາຫລວດປ 2012). ບານ ເວນແຄນ ແມ#ນນບຖສາສະ ໜາພດ ໂດຍມອາຊບຫກ ແມ#ນການເຮດນາ, ຮອງລງມາ ແມ#ນການລຽງສດ, ຫາປາ, ປກ ພດສວນ, ຄາຂາຍ ຍອຍ ແລະ ຮບຈາງ. ເນອທປ*າໄມ.ບານທງໝດ 1,221.07 ຮຕ, ເນອທປ*າໄມ.ຈດສນ ບານ 1,203.69 ຮຕ, ເນອທດນປກຝງ 1,188.83 ຮຕ, ມຂອບເຂດເນອທວງສະຫງວນ 19.09 ຮຕ ມຊວາ: ວງເວນແຄນ, ເຊງມກດລະບຽບຂນບານໃນການຄ8ມຄອງ ແລະ ວຽກງານການລາຕະເວນ ໃນການບງຄບໃຊ*ກດຫມາຍ ພາຍ ໃຕ#ກດຫມາຍວາດວຍການປະມງ. ນອກນນ ຍງມຫວຍທາມະຊາດທໃຫຍ 1 ແຫ#ງຄ: ຫວຍກະດຽນ

5.3 ບານ ເວນ ບານ ເວນ ຕງຢ'ແຜ'ນດນໃຫຍເຊນກນກບບານ ນາດ ແລະ ບານ ເວນແຄນ ແຕ#ຂນກບກ#ມບານ

ເວນແຄນ ແລະ ຫາງຈາກຕວເມອງມນລະປາໂມກປະມານ 25 ກມ ຕາມສາຍແມ'ນາຂອງ ເຊງບານ ນາດ ຕດກບແມ)ນາຂອງ ແລະ ບານ ດອນເປອຍ ໃນທາງທດຕາເວນອອກ, ທດຕາເວນຕກຕດກບບານ ກະດຽນ, ທດເໜອຕດກບບານ ທາແຮ& ແລະ ທດໃຕ&ຕດກບບານ ໃໝ# ເຊງມຈດຄາຈພເອດສ N 14° 27' 12. 6", E 110° 9' 44. 7". ມພນລະເມອງທງໝດ 1,524 ຄນ, ຍງ 759 ຄນ ແລະ ມ 254 ຄອບຄວ (ຂມນສາ ຫລວດປ 2012). ບານ ເວນ ແມ#ນນບຖສາສະໜາພດ ໂດຍມອາຊບຫກ ແມ#ນການເຮດນາ, ຮອງລງມາ ແມ#ນການລຽງສດ, ຫາປາ, ປກພດສວນ, ຄາຂາຍຍອຍ ແລະ ຮບຈາງ. ເນອທປ*າໄມ.ຈດສນ ບານ 1,451.58 ຮຕ, ເນອທດນປກຝງ 1,082.58 ຮຕ, ມຂອບເຂດເນອທວງສະຫງວນ 4.93 ຮຕ ເຊງ ກວມເອາ 1 ວງຄ: ວງປ%ອມຫກ ເຊງມການຄ-ມຄອງໂດຍກດລະບຽບຂນບານ ພາຍໃຕ&ກດຫມາຍວາດວຍການປະມງ, ນອກນນ ຍງມຫວຍທາມະຊາດທສາຄນຈານວນ 2 ຫວຍຄ: ຫວຍຍາງ, ຫວຍເວນ ແລະ ໜອງທາມະຊາດ 2 ໜອງຄ: ໜອງຟ%າ ແລະ ໜອງຫວຊາງ ພອມທງປະກອບມສດນາ, ສດປ%າ, ປະເພດໄມ( ແລະ ພດຜກນາໆຊະນດ.

5.4 ບານ ຫາງສະດາ ບານ ຫາງສະດາ ເປນບານດອນ ຕງຢ'ຫາງດອນສະດາ, ຂນກບກ)ມຄອນ, ເມອງ ໂຂງ ເຊງຈດຄາ

ຈພເອດສ N 13° 56' 12. 9", E 110° 2' 22. 5" ມຂອບເຂດສາຍແດນທາງເໜອຕດກບບານ ຫວສະດາ, ທດໃຕ&ຕດກບບານ ເວນຄາມ, ທດຕາເວນອອກຕດກບບານ ດອນພະເພງ ແລະ ທດຕາເວນຕກຕດກບສາຍ ແດນປະເທດກາປເຈຍ. ບານ ຫາງສະດາ ແມ#ນນບຖສາສະໜາພດ ໂດຍມອາຊບຫກ ແມ#ນເຮດນາ, ຮອງລງ ມາ ແມ#ນການຫາປາ, ລຽງສດ, ການປກຝງ ແລະ ຄາຂາຍເຄອງຍອຍຕາມລາດບ ແລະ ເປນບານດອນທມ ຄວາມອດມສມບນທມຄວາມອດມສມບນທາງດານທາມະຊາດ ປະກອບດວຍຊບພະຍາກອນປ/າໄມ2 ແລະ ສດນາ ໂດຍສະເພາະຊບພະຍາກອນດານສດນາທໂດດເດນເຊງມປາຂາທເປນເອກະລກ ແລະ ມແຫ%ງດຽວໃນ ແມ#ນາຂອງສາລບປະເທດລາວ, ເປນສງດງດດນກທອງທຽວທງພາຍໃນ ແລະ ຕາງປະເທດ. ບານ ຫາງສະດາ ມພນລະເມອງທງໝດ 548 ຄນ, ເປນບານທມຮນາຫາຍ ແລະ ແຫງອາໄສ ທສາຄນຂອງສດນາຫາຍແຫ3ງ ເຊນ: ຮສະດາ, ວງທາຂາມ, ແກ#ງລາດ, ວງມວງ, ວງຍາວ ແລະ ອນໆ ແລະ ເປນບານທຈດຕງປະຕບດກດ



14

ລະບຽບ ແລະ ກດໝາຍໄດ(ດໃນການຄ(ມຄອງຊບພະຍາກອນທາມະຊາດໂດຍສະເພາະ ແມ#ນການອະນລກ ປາຂາ ໂດຍພາຍໃຕ(ກດຫມາຍວາດວຍການປະມງ.

5.5 ບານ ລບປະດຄອນນອຍ ບານ ລບປະດຄອນນອຍ ເປນບານດອນ ທຂນກບກ,ມລບປະດ, ເມອງ ໂຂງ ເຊງມຈດຄາຈພເອດສ

N 13° 59' 47. 4", E 110° 9' 3. 5" ມຂອບເຂດສາຍແດນທາງທດເໜອຕດກບຫວດອນ, ທດໃຕ&ຕດ ກບ ບານຈກ, ທດຕາເວນອອກຕດກບບານດອນຊາງໄພມແມ5ນາຂອງກນ ແລະ ທດຕາເວນຕກຕດກບ ບານ ດອນສມໂຮງ ແມ#ນາຂອງກນເຊນດຽວ. ມພນລະເມອງ 1,458 ຄນ, ຍງ 737 ຄນ ໂດຍມອາຊບຫກ ແມ#ນ ເຮດນາ, ຮອງລອງມາ ແມ#ນການລຽງສດ, ຫາປາ, ປກພດສວນ, ຄາຂາຍຍອນ ແລະ ຮບຈາງ ຕາມລາດບ. ບານ ລບປະດຄອນນອຍ ມຂອບເຂດເນອທວງສະຫງວນ 17.31 ຮຕ ກວມເອາ 2 ວງຄ: ວງແກ&ງຂນຍາງ ແລະ ວງດອນຄວາຍ ເຊງມກດລະບຽບຂນບານໃນການຄ8ມຄອງ ແລະ ວຽກງານການລາຕະເວນໃນການບງ ຄບໃຊ&ກດຫມາຍ ພາຍໃຕ&ກດຫມາຍວາດວຍການປະມງ.

5.6 ບານ ດອນພະເພງ ບານ ດອນພະເພງ ເປນບານດອນເຊນດຽວກນ ຂນກບກ)ມກະດນ, ເມອງ ໂຂງ ເຊງມຈດຄາຈພເອດສ

N 13° 57' 57. 3", E 110° 1' 12. 9" ຕດກບຄອສນພະເພງ ທເປນເອກະລກແຫ.ງດຽວໃນແມ.ນາຂອງ ເປນສງດງດດນກທອງທຽວທງພາຍໃນ ແລະ ຕາງປະເທດ. ບານ ດອນພະເພງມປະຊາກອນທງໝດ 312 ຄນ ໂດຍມອາຊບຫກ ແມ#ນເຮດນາ, ຖດມາ ແມ#ນການຫາປາຂາຍເປນຕນ. ບານດອນພະເພງ ມຂອບເຂດອະນ ລກສດນາກຄວງສະຫງວນຄ: ວງທາບານ ກວມເອາເນອທ 7.60 ຮຕ, ເຊງມກດລະບຽບຂນບານໃນການຄ8ມ ຄອງ ໂດຍພາຍໃຕ(ກດຫມາຍວາດວຍການປະມງ. ນອກນນ ຍງມທາແຮງສງໃນການສາງເຂດອະນລກສດນາ ອກ ເພາະມແຫງທຢ/ອາໃສຂອງປາຫາຍແຫ/ງ ແລະ ບານນເຄຍມບດຮຽນ, ປະສບການໃນ ການສາງວງຫງວນ ດງນນ ຊາວບານຈງມຄວາມເຂາໃຈ ໃນດານວຽກງານການອະນລກທາມະຊາດເປນຢ1າງດ.



15

V. ວທການສກສາ (Methodology)

1. ສະຖານທ (Location Study) ກາສກສາ ໄດ#ການດເອາບານເປາໝາຍ 6 ບານ, 2 ເມອງ: - ບານ ນາດ, ເວນແຄນ ແລະ ບານ ເວນ, ເມອງ ມນລະປາໂມກ - ບານ ຫາງສະດາ, ລບປະດຄອນນອຍ ແລະ ບານ ດອນພະເພງ, ເມອງ ໂຂງ

ຮບທ 9: ແຜນທບານເປາຫມາຍສກສາ



16

2. ອປະກອນ (Field Equipment) ຂມນກຽວກບ 8 ຊະນດພນ, ຮບພາບຊະນດພນປາ, ຟອມສາພາດຂມນການສາພາດຊະນດພນປາ

ທເປນຕວຊວດ, ເຄອງຈດຈດພກດ (GPS), ສບນທກຂມນ ແລະ ກອງຖາຍຮບດຈຕຣອນ.

3. ວທການ (Methodology) ການສກສາຄງນ ໄດ#ລງເກບກາຂມນໃນກ#ມບານເປາໝາຍທໄດ#ຖກເລອກ, ຕກລງເຫນດເປນເອກພາບ

ທາງທມງານດານວຊາການ ແລະ ທປກສາໃນພາກພນແມ7ນາຂອງເຊງໄດ.ເລອກສມເອາ 6 ບານ ໃນ 30 ບານ ເປາໝາຍທງໝດເປນຕວແທນ ທມພນທກວມໜນານໜານາດວຍ 2x2 ກໂລແມດມນທນ ຂອງແມ#ນາຂອງ ເຫນວາເປນເຂດທບດບາດ ແລະ ຄວາມສາຄນທາງດານເຊງແຜນທ, ຊະນດພນ ແລະ ການປະມງໃນ ຊມຊນ ເຊງການປະຕບດຕວຈງມ 2 ຂນຕອນດງນ: ການຝກອບຮມ ແລະ ການລງເກບກາຂມນຕວຈງພາກສະໜາມ.

3.1 ການຝກອບຮມ (Trainning) ຊຽວຊານຂນພາກພນແມ/ນາຂອງ ແລະ ຜ#ຮບຜດຊອບໂຄງການປະຈາຂງເຂດ ເປນຜ'ໃຫ'ການຝກອບ

ຮມໃຫ&ທມງານວຊານການ ແລະ ຫວໜາໂຄງການຄ-ມຄອງ ແລະ ຊມໃຊ%ປາ ແລະ ສດນາອນໆ ແບບຍນຍງ

ໃນເຂດສພນດອນ ໃຫ#ເຂາໃຈເຖງເນອໃນ ແລະ ຈດປະສງການສກສາ, ວທການບນທກຂມນລງໃນແບບຟອມ,

ເທກນກການສາພາດຕາງໆ ໂດຍສະເພາະການອອກແບບຟອມ, ຮບແບບການສາພາດຂມນ ຫ ການໃຫ&ຄວາມ

ຄດເຫນຈາກກ,ມເປາໝາຍ ເພອໃຫ(ໄດ(ຂມນທຊດເຈນ ແລະ ວທການອະທບາຍຂມນໃນເຊງຮບພາບຂອງ

ຊະນດພນປາທເປນຕວຊວດດງກາວ ເພອໃຫ(ກ+ມເປາໝາຍທຈະໃຫ(ຂມນເຂາໃຈເຖງຮບຮາງ, ລກສະນະ

ພເສດ, ຂະໜາດ, ພດຕກາການກນບາງຢ%າງທເຫນວາສາຄນ ແລະ ມຄວາມກຽວຂອງຂອງຊະນດພນປາ ໃຫ#

ລະອຽດ ເພອແນ(ໃສ(ການການໃຫ.ຂມນມຄວາມເປນຈງຈາກກ%ມຜ)ທຖກເລອກສາພາດ.

3.2 ການລງເກບກາຂມນຕວຈງ (Field Data Collecting) ການເກບກາຂມນຕວຈງ ແມ#ນໄດ'ໃຊ'ແບບຟອມສາພາດ ແລະ ຮບພາບຂອງຊະນດພນປາທເປນ

ຕວຊວດປະກອບ. ການຄດເລອກຜ-ສາພາດໃຫ-ຂມນ ແມ#ນໄດ#ສມເອາກ,ມເປາໝາຍໂດຍໃຊ#ໂປຣແກຣມ Excel ເຊງໄດ(ພມເອາລາຍຊຜ(ຫາປາທງໝດບານເຂາຄອມພວເຕ ແລ#ວເປນຕວຄດເລອກເອາໃນຈານວນ 20 ລາຍຊຕບານໜງ ເພອເຮດການສາພາດ. ອະທບາຍລະອຽດກຽວກບລກສະນະຊະນດພນປາ, ຮບຮາງ, ຈດ ພເສດເດນໆຂອງຊະນດພນ ພອມທງຮບພາບປະກອບໃຫ1ກ3ມເປາໝາຍເຂາໃຈ ຄຽງຄ&ກນທງການແລກປ#ຽນ ຄວາມຄດຄວາມເຫນເຊງກນ ແລະ ກນ. ການສາພາດເອາຂມນເຂາຟອມ ແມ#ນເປນແບບເອກະລາດ ແລະ ເປນແບບການຖາມ-ຕອບແບບບເປນກ-ມ ແຕ#ກງໄປກງມາ ທງນກເພອຫລກລຽງຂມນທທບຊອນກນ ຫລ ການໃຫ&ຂມນຈາກບກຄນອນ.

3.3 ການວເຄາະຂມນ ໂດຍໃຊ& Excel Program ແລະ R Program Version 3.1.2 ແລະ Quantum GIS 1.8.0

ໃຊ#ໃນການວເຄາະຂມນເປນຕນ. ການວເຄາະຂມນທເປນຂມນພນຖານເຊນ: ຂມນສະເລ%ຍພນຖານຂອງ ຊາວປະມງຜ#ຖກສາພາດ (ອາຍ, ປ, ເດອນ, ຈານວນຊວໂມງທໃຊ/ຫາປາ) ແລະ ຊວງໄລຍະການພບເຫນ ແລະ ພບເຫນຄງລາສດຂອງ 8 ຊະນດພນ ດວຍຄວາມເຊອໝນ 95%.



17

VI. ຜນການສກສາ ແລະ ວຈານ (Study Result and Discussion)

1. ຜນການສກສາຂມນຂອງຊາວປະມງ ໃນບານເປາຫມາຍ

1.1 ຄາສະເລ(ຍຂອງຂອງຊາວປະມງ ໃນແຕ%ລະບານ ຜນການສກສາຈາກການສາພາດຊາວປະມງໃນຈານວນທງຫມດ 120 ຄນ (ເພດຊາຍ) ຈາກ 6 ບານ

ຊມຊນເປາຫມາຍ ໃນເຂດສພນດອນ (ຕາຕະລາງ 1) ສະຫລບໄດ)ຈາກຂມນການວເຄາະ ເຫນວາມຜ#ໃຫ# ຂມນສາພາດໂດຍມອາຍລະຫວາງ 22 ຫາ 73 ປ, ສະເລ'ຍແມ'ນ 44 ປ, ຄາມາດຕະຖານແມ+ນ ±11 ປ ແລະ ຄາສະເລ(ຍຂອງປການຫາປາ ແມ&ນ 27 ປ, ຄາມາດຕະຖານແມ+ນ ±12 ປ ມຊວງປການຫາປາລະຫວາງ 4 ຫາ 58 ປ) ໂດຍລວມແລ#ວຈະເຫນໄດ'ມຄາມາດຕະຖານລະຫາງອາຍກບປການຫາປາຂອງຊາວປະມງ ແມ#ນຄາຍ ຄກນ ຢ(ໃນ 6 ບານຊມຊນເປາຫມາຍ (ຕາຕະລາງ 1) ແລະ ຈານວນຊວໂມງໃນການໃຊ1ເວລາເຄອນໄຫວ ກຽວກບການປະມງ ໃນອາທດຫນງແມ#ນ 4 ຫາ 70 ຊວໂມງ, ໂດຍຄາສະເລ+ຍແມ+ນ 23 ຊວໂມງຕອາທດ, ຄາມາດຕະຖານແມ+ນ ±13 ຊວໂມງຕອາທດ. ແຕ#ເຖງຢ#າງໃດກຕາມການໃຊ2ເວລາຫາປາຂອງແຕ&ລະບານ ໃນ ຫນງອາທດ ແມ#ນແຕກຕາງກນຢ*າງຫວງຫາຍລະຫວາງບານ (ຕາຕະລາງ 2) ຄ: ບານ ຫາງສະດາ ສະເລ%ຍ ສງສດແມ(ນ 39 ຊວໂມງຕອາທດ, ຄາມາດຕະຖານແມ5ນ ±13 ຊວໂມງຕອາທດ) ແລະ ຖດມາຄາສະເລ-ຍ ຕາສດ ແມ#ນບານ ເວນແຄນ ແລະ ບານ ເວນ ຄາສະເລ(ຍແມ#ນ 14 ຊວໂມງຕອາທດ ແລະ ຄາມາດຕະຖານ ແມ#ນ ±9 ຊວໂມງຕອາທດ.

ຕາຕະລາງທ 1: ຄາສະເລ(ຍ, ຄາມາດຕະຖານ, ຄາໃຫຍສດ ແລະ ຄານອຍສດຂອງອາຍ, ປການ ແລະ ເວລາໃຊ'ຫາປາໃນອາທດຫນງ

ຜນໄດ&ຮບ (Result)

ອາຍ (Age) ປການຫາປາ (Fishing year)

ຊວໂມງຕອາທດ (Hours/week)

ຄານອຍສດ (Min)

22 4 4 ຄາໃຫຍສດ (Max)

73 58 70

ຄາສະເລ(ຍ (Mean)

44 27 23 ຄາມາດຕະຖານ (Standard)

11 12 13

ຕາຕະລາງທ 2: ຄາສະເລ(ຍຂອງອາຍ, ປການຫາປາ, ເວລາ ແລະ ຈານວນເດອນໃຊ,ຫາປາຂອງແຕ&ລະ ບານເປາຫມາຍ

ລ/ດ (No.)

ບານ (Village)

ຈານວນສາພາດ (No.Interview)

ອາຍ (Age)

ປການຫາປາ (Fishing year)

ຊວໂມງຕອາທດ (Hours/week)

ຈານວນເດອນຫາປາ

(Fish Months)

1 ດອນພະເພງ 19 43 29 28 346 2 ຫາງສະດາ 19 41 25 39 299 3 ລບປະດ 20 43 29 24 344 4 ນາດ 20 39 22 18 266 5 ເວນແຄນ 17 51 28 14 337



18

6 ເວນ 20 50 28 14 334

1.2 ປະເພດເຄອງມທນາໃຊ.ເຂາໃນການປະມງ ຜນການສກສາລາຍງານວາຊາວປະມງນາໃຊ+ເຄອງມຫາປາຢ"າງຫນອຍ 13 ປະເພດ ເຂາໃນການດກຈບ ປາ ຫລ ຫາປາ ເຊງເຄອງມທໄດ&ຖກນາໃຊ&ຢ0າງກວາງຂວາງແມ#ນມອງ (Gill net) ກວມເອາ 98% ຂອງປະ ເພດເຄອງມທງຫມດ ແລະ ຫລ (“Li” Filtering trap) ກວມເອາ 29% ຂອງປະເພດເຄອງມທງຫມດ ເຊງເປນເຕກນກສະເພາະໃນການນາໃຊ+ເຂາໃນການຫາປາຢ#ເຂດສພນດອນ (ຮບທ 10). ການສກສາຄງນ ໄດ# ສອດຄອງ ແລະ ມຄວາມໃກ(ຄຽງທຫລາຍທສດກບຂມນການສກສາຂອງ WWF, 2013 ຈາກບດລາຍງານ ຜນການວເຄາະຂມນການຕດຕາມການຫາປາແບບມ ສວນຮວມ ຢ# 6 ບານ, 2 ເມອງ (ບານ ຫາງສະດາ, ຫວສະດາ, ດອນພະເພງ, ເມອງ ໂຂງ ແລະ ບານ ເວນ, ນາດ, ເວນແຄນ ແລະ ນາດ, ເມອງ ມນລະປະໂມກ), ແຂວງ ຈາປາສກ ມເຄອງມ 10 ປະເພດ ທນາໃຊ)ເຂາໃນການຫາປາຂອງຊາວປະມງ ແລະ ໄດ#ນາໃຊ#ຫລາຍ ກວາຫມ( ແມ#ນມອງ (Gill net) ທກວມເອາເປເຊນສງທສດຂອງເຄອງມທງຫມດ. ແຕ#ອາດຍງມຄວາມສບ ສນບາງເລກຫນອຍຕກບບາງຄາສບຂອງເຄອງມທເປນປະເພດດຽວກນ ແຕ#ມຊແຕ#ລະທອງຖນໃຊ0ເອນແຕກ ຕາງກນເປນຕນ: ຫລ (Filtering trap) ກບ ຕອນ (Filtering trap) ແຫລງຂມນຈາກ WWW.Mekonginfo.org ສະນນ ເປນຜນເນອງເຮດໃຫ/ປະເພດເຄອງມຫາປາມຈານວນປະເພດເພມຂນຈາກການສກສາດງກາວ.

ຫມາຍເຫດ: Gill net (ມອງ); Gas net (ແຫ); Hook line (ເບດ); Horizontal cylinder trap (ໄຊ); Horizontal cylinder trap (ລອບ); Triangular scoop net (ຊອນ); Drop door trap (ຈນ); Filtering trap (ຫລ); Filtering trap (ຕອນ); Box funnel net (ໂຕ#ງ); Door trap (ຈບ); Upright basket trap (ລານ) ແລະ Upright filtering trap (ອ#).

ຮບທ 10: ເສນສະແດງຂອງເປເຊນການນາໃຊ3ຊະນດເຄອງມຫາປາ

0

20

40

60

80

100

ມອງ� ແຫ� ເບດ� ໄຊ� ລອບ�ຊອນ� ຈນ� ຫລ�ຕອນ�ໂຕງ� ຈບ� ລານ� ອ�

98 96 92

39

66

36 33 25 29

17 13 13 20

ເປເຊນສວນຮອຍຂອງການນາໃຊເຄອງມຫາປາ��



19

2. ຂມນການພບເຫນ 8 ຊະນດພນປາ ຈາກການສາພາດຊາວປະມງ

2.1 ການພບເຫນແຕ#ລະຊະນດພນປາ ຜນຈາກການສກສາຂອງ 8 ຊະນດພນປາ ເຫນວາມ 6 ຊະນດພນຄ: ປາຝາໄລໃຫຍ (Himantura

Polylepsis), ປາຝາໄລນອຍ (Dasyatis laosensis), ປາເອນຕາແດງ (Probarbus julliieni),

ປາຫວາຫນານ (Bangana behri), ປາກດເຫລອງ (Hemibagrus nemurus) ແລະ ປາປາກ

(Barbonymus gonionotus) ໄດ#ຖກຈບຫລາຍກວາ 83% ຂອງຜ#ໃຫ#ສາພາດທງຫມດ ທມການຈບ

ຊະນດພນປາດງກາວໃນຄງລາສດ (ບວາຈະແມ+ນເດອນຫລປ) ໂດຍເຫນໄດ)ຈານວນຂມນທສະຫນອງໃຫ#

ລະຫວາງ 85 ຂມນຂອງການລາຍງານຊະນດພນປາຝາໄລນອຍ (Dasyatis laosensis) ແລະ 115 ຂມນ

ຂອງລາຍງາານວາ: ແມ#ນຊະນດພນ ປາກດເຫລອງ (Hemibagrus nemurus) (ເບງຕາຕະລາງ 3).

ແຕ#ໃນທາງກງກນຂາມມ 2 ຊະນພນປາ ທມ ຂະຫນາດໃຫຍຄ: ປາບກ (Pangasianodon gigas) ແລະ

ປາເລມ (Pangasius sanitwongsei) ແມ#ນຮບຮ#ຫນອຍ ເຊງເຫນໄດ+ຢ"າງຈະແຈ(ງຂອງຈານວນຂມນ

ທໃຫ&ສາພາດຂອງຊາວປະມງແມ#ນ 24 ຂມນ ຂອງຜ&ໃຫ#ສາພາດທງຫມດ ກວມເອາ 20% ແລະ 43 ຂມນ

ຂອງຜ&ໃຫ&ສາພາດທງຫມດ ກວມເອາ 36% ຕາມລາດບ, ແຕ#ການຈບຊະນດພນປາປາຕວຈງໃນມຄງລາສດ

(ບວາຈະແມ+ນເດອນຫລປ) ຂອງ 2 ຊະນດ ພນປາດງກາວທມຂະຫນາດໃຫຍນຄ: ປາບກ

(Pangasianodon gigas) ແມນ 19 ຂມນ ແລະ ປາເລມ (Pangasius sanitwongsei) 34 ຂມນ

ນສະແດງໃຫ+ເຫນເປນຈດແຕກຕາງຈາກຊະນດພນປາອນໆ ທມອດຕາການຈບໄດ/ຫາຍກວາ 2 ຊະນດພນປາ

ທມຂະຫນາດໃຫຍດງກາວນຢ#ໃນແຕ#ລະບານ (ຕາຕະລາງ 3). ຍກຕວຢ'າງ: ການຈບໄດ# ປາບກ

(Pangasianodon gigas) ເທາກບ 65% ຂອງຜ#ໃຫ#ຂມນ ແຕ#ຖາປຽບທຽບເປເຊນບານຫາງສະດາ ແມ#ນ

ຕ"າກວາ 20% ຢ#ໃນ 5 ບານເປາຫມາຍ.

ຕາຕະລາງທ 3: ຄາສະເລ$ຍ, ຄານອຍສດ, ຄານຍມ ແລະ ຈານວນຂອງການພບເຫນແຕ/ລະຊະນດພນປາ

ຊະນດພນ (Species) ຈານວນ (N)

ຄານອຍສດ (Min)

ຄານຍມ (Mode)

ຄາສະເລ(ຍ

(Mean)

ປາບກ Pangasianodon gigas (Mekong Giant Catfish)

19 1 13 26.5 (14-39)

ປາເລມ Pangasius sanitwongsei (Dog-eating Catfish)

34 1 128 116.4 (63.9-168.8)

ປາຝາໄລໃຫຍ Himantura polylepis (Giant Freshwater Stingray)

93 1 1 25 (14.4-35.8)



20

ປາຝາໄລນອຍ Dasyatis laosensis (Mekong Freshwater Stingray)

85 1 3 22 (11.7-32.3)

ປາເອນຕາແດງ Probarbus jullieni (Seven-striped Barb)

106 1 1 7.9 (3.2-12.5)

ປາຫວາຫນານ Bangana behri (Pa Wa Houa Nano)

102 1 1 10.1 (1-19.2)

ປາກດເຫລອງ Hemibagrus nemurus (Yellow Catfish)

115 1 1 2.1 (1.1-2.4)

ປາປາກ Barbonymus gonionotus (Silver barb)

112 1 1 2.3 (1.9-2.6)

2.2 ການພບເຫນລາສດຂອງ 8 ຊະນດພນປາ ດວຍຄວາມເຊອຫມນ 95% ເຖງແມ'ນວາຈະມຄວາມແຕກຕາງກນຢ-າງຫວງຫາຍ ໃນການພບເຫນຂອງການຈບປາໃນມຄງລາສດ ລະ

ຫວາງ 8 ຊະນດ (ຕາຕະລາງ 3; ຮບທ 11) ແຕ#ຊະນດພນປາທງຫມດ ທຖກຈບໄດ)ຈາກການລາຍງານຂອງ ຜ#ໃຫ#ສາພາດ ໃນປ 2014 (ຕາຕະລາງ 3) ແມ#ນສະແດງໃຫ'ເຫນວາຊະນດພນປາທງຫມດດງກາວ ຍງຄງມຢ* ພາຍໃນພນທເຂດສພນດອນ. ເຖງຢ&າງໃດກຕາມກຽວກບການພບເຫນໃນມຄງລາສດຂອງ 8 ຊະນດພນປາ ນ ໄດ&ແຍກອອກເປນ 4 ກ#ມທແຕກຕາງກນຄ:

i. ປາເລມ (Pangasius sanitwongsei) ສະເລ%ຍການພບເຫນໃນມຄງລາສດ ພຽງແຕ% 10 ປ

ຜານມານ;

ii. ປາບກ (Pangasianodon gigas), ປາຝາໄລໃຫຍ (Himantura Polylepsis), ແລະ ປາຝາໄລນອຍ

(Dasyatis laosensis) ສະເລ%ຍການພບເຫນໃນມຄງລາສດຢ'ລະຫວາງ 22 ເດອນ (1.8 ປ) ແລະ

26.5 ເດອນ (2.2 ປ) ເຖງຢ&າງໃດກຕາມ ແຕ#ມຄານຍມຂອງການພບເຫນໃນມຄງລາສດຂອງ ປາບກ

(Pangasianodon gigas), ແມ#ນສງກວາປາຝາໄລໃຫຍ (Himantura Polylepsis), ແລະ

ປາຝາໄລນອຍ (Dasyatis laosensis) ເທາກບ 13 ເດອນ, 1 ເດອນ ແລະ 3 ເດອນ ຕາມດາລບ;

iii. ປາເອນຕາແດງ (Probarbus jullieni) ແລະ ປາຫວາຫນານ (Bangana behri) ສະເລ%ຍການ

ພບເຫນໃນມຄງລາສດແມ5ນ 8 ເດອນ ແລະ 10 ເດອນ ຕາມດາລບ (ພາຍໃນຫນງປຜານມາ) ແລະ

ຄານຍມຂອງການພບເຫນໃນມຄງລາສດເທາກບ 1 ເດອນ;

iv. ປາກດເຫລອງ (Hemibargus nemurus) ແລະ ປາປາກ (Barbonymus gonionotus)

ສະເລ%ຍການພບເຫນໃນມຄງລາສດແມ%ນ 2 ເດອນ ຜານມາ ແລະ ຄານຍມຂອງການພບເຫນໃນມຄງ

ລາສດເທາກບ 1 ເດອນ.



21

ຮບທ 11: ເສນສະແດງປຽບທຽບການພບເຫນລາສດຂອງ 8 ຊະນດພນປາ

ຮບທ 12: ເສນສະແດງປຽບທຽບການພບເຫນລາສດຂອງ 7 ຊະນດພນປາ ໃນກລະນ: ປາບກ (P. gigas) ແມ#ນບອກໄດ*ວາເປນຊະນດພນປາທຫາຍາກ ແຕ#ເຖງຢ#າງໃດກຕາມ

ຜ#ໃຫ#ສາພາດຂມນຊເຫດຜນໃຫ#ຮ#ວາຊະນດພນປາທງຫມດມລະດບຂອງຄວາມອດມສມບນໃກ2ຄຽງກນ ໃນ 20 ປ ຜານມາ (ຮບທ 13). ຕມາຄວາມຮບຮ%ໃນເຂາໃຈຂອງຊາວປະມງຕກບແນວໂນ8ມຂອງຄວາມອດມ ສມບນຂອງຊະນດພນປາ ແມ#ນສະແດງຮບແບບຄາຍກນ ນນຫມາຍຖງການຈບໃນມຄງລາສດ, ໃນກລະນທ ມການປະເມນໃນຮບແບບຕາຂອງການຫລດຫນອຍຖອຍລງຂອງປາເລມ ຊງຈດໄດ#ວາເປນປະເພດຊະນດ ພນປາທມອດຕາການຫລດຫລງໃກ.ຄຽງກບປາຝາໄລ 2 ຊະນດພນ (Freshwater rays) ແລະ ໃນການ ປະເມນອດຕາການຫລດລງສງຫລາຍເກນໄປຂອງປາບກ (P. gigas) ແມ#ນ “ສນພນ” ແຕ#ຈາກ 95% ຂອງ

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

P. gig P. sant H. poly D. laos Prob. �B. behri H. spil B. barb

Months Since Last Capture (M

ean

+-‐ 95%

CI)

0

5

10

15

20

25

30

35

40

P. gig H. poly D. laos Prob. B. behri H. spil B. barb

Months Since Last Capture

(Mean +-‐ 95%

CI)



22

ຜ#ໃຫ#ສາພາດຂມນ ແມ(ນຮ*ຈກຊະນດພນປາບກ (P. gigas). ປາເອນ (P. jullieni) ແລະ ປາຫວາຫນານ (B. behri) ທງສອງຊະນດນບອກໄດ0ວາມອດຕາຫລດລງ ແຕ;ກບເທາກບອດຕາການຫລດລງຂອງຊະນດ ພນປາທມຂະຫນາດໃຫຍ (Mega-catfish) ແລະ ປາຝາໄລ (Freshwater rays) ແລະ ອກ 2 ຊະນດພນ ຄ: ປາກດເຫລອງ (H. nemurus) ແລະ ປາປາກ (B. gonionotus) ແມ#ນຍງຄງມລະດບຄວາມອດມສມ ຂອງຊະນດພນຄກນກບ 20 ປ ຜານມາ (ຮບທ 13) ສະນນ ການສກສາຄງນເຫນໄດ'ວາມ 6 ຊະນດ ໃນຈານວນ 8 ຊະນດພນປາ ທກາວມາຂາງເທງນນມຈານວນຫລດລງ ແລະ ໃນນນມ 2 ຊະນດພນທເປນປາ ຂະຫນາດໃຫຍ (Mega-catfish) ຢ#ໃນຂນອນຕະລາຍ (ໃກ#ສນພນ) ເຊງໄດ(ສອດກບຂມນການສກສາຂອງ Poulsen, A.F et al 2004 ສກສາກຽວກບນເວດວທະຍາ ແລະ ການກະຈາຍຂອງຊະນດພນປາທສາຄນຢ6 ລ#ມອາງແມ#ນາຂອງ ເຫນວາມຈານວນປາ 40 ຊະນດ ທສກສາມາ ອນເນອງຈາກວາມບາງຊະນດກນບມ ຫລດໜອຍຖອຍລງ ຊງເກດຈາການຈບເກນຂອບເຂດ ຫລ ຈາກການປ&ຽນແປງຂອງທາງດານອທກກະ

ສາດ ແລະ ທຢ&ອາໄສ ອນສບເນອງມາຈາກການກສາງເຂອນ. ໃນຈາພວກດງກາວມຫລາຍຊະນດພນ ທ ເປນປາຂະຫນາດໃຫຍ. ໃນນນມ 3 ຊະນດທເປນຊະນດພນທຢ/ໃນຂນອນຕະລາຍ (ໃກ#ສນພນ) ເຊນດຽວ ກນ ຊງເປນຕວຊບອກເຖງຄວາມອນຕະລາຍທມຜນກະທບຕແນວພນປາ. ນອກນນ ຊະນດພນປາໃຫຍໆ ຫລາຍຊະນດ ແມ#ນໄດ'ຫລດໜອຍເລອຍໆ ແລະ ມຄວາມສງໄສວາເຄອງມຫາປາບາງຊະນດ ແມ#ນອາດເປນ ສາເຫດຂອງການຫລດລງຢ/າງໜາເປນຫວງ. ນອກນນການສບຕໃຊ/ເຄອງມທຜດລະບຽບ ຫລ ຖກຫາມເຊນ: ການໃຊ& ລະເບດ ແລະ ຍາເບອ, ບາງວທການທຖກຕອງເຊນ: ມອງ ແມ#ນເປນສາເຫດທສາຄນທມຜນກະ ທບເພມຂນເລອຍໆ ຕອງພະຍາຍາມຫລດຜອນ ໂດຍການນາໃຊ*ການຄ*ມຄອງຮວມກນລະຫວາງພະນກງານ ແລະ ຊາວປະມງ, ພອມກນນນກຕອງປບປງກດລະບຽບ ແລະ ການນາໃຊ'ກດລະບຽບດງກາວ.

ຮບທ 13: ເສນສະແດງປຽບທຽບຈານວນປພບເຫນຂອງ 8 ຊະນດພນ

0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

3.00

3.50

20 Y 15 Y 10 Y 5 Y 2 Y 0 Y

P. gig

H. poly

D. laos

P Sanit

Prob.

B. behri

H. spil

B. barb



23

VII. ສະຫລບ (Conclusions) ຜນການສກສາຈາກການສາພາດຊາວປະມງໃນຈານວນທງຫມດ 120 ຄນ (ເພດຊາຍ) ຈາກ 6 ບານ

ຊມຊນເປາຫມາຍໃນເຂດສພນດອນ ສະຫລບໄດ)ວາຜ#ໃຫ#ຂມນສາພາດໂດຍມອາຍລະສະເລ%ຍແມ%ນ 44 ປ, ຄາມາດຕະຖານແມ+ນ ±11 ປ, ຄາສະເລ(ຍຂອງປການຫາປາ ແມ&ນ 27 ປ, ຄາມາດຕະຖານແມ+ນ ±12 ປ, ສະເລ%ຍເວລາຫາປາແມ#ນ 23 ຊວໂມງຕອາທດ, ຄາມາດຕະຖານແມ5ນ ±13 ຊວໂມງຕອາທດ ແລະ ເຄອງມ ທນາໃຊ)ເຂາໃນການຫາປາຢ"າງຫນອຍ 13 ປະເພດ ເຊງເຄອງມທໄດ.ຖກນາໃຊ"ຢ$າງກວາງຂວາງ ແມ$ນມອງ (Gill net) ກວມເອາ 98% ຂອງປະເພດເຄອງມທງຫມດ ແລະ ຫລ (“Li” Filtering trap) ກວມເອາ 29% ຂອງປະເພດເຄອງມທງຫມດ ເຊງຫລ (“Li” Filtering trap) ເປນເຕກນກສະເພາະໃນການນາໃຊ+ ເຂາໃນການຫາປາຢ#ເຂດສພນດອນ.

ຈາກການສກສາຂອງ 8 ຊະນດພນປາເຫນວາມ 6 ຊະນດພນຄ: ປາຝາໄລໃຫຍ (H. Polylepsis),

ປາຝາໄລນອຍ (D. laosensis), ປາເອນຕາແດງ (P. julliieni), ປາຫວາຫນານ (B. behri), ປາກດເຫລອງ

(H. nemurus) ແລະ ປາປາກ (B. gonionotus) ໄດ#ຖກຈບຫລາຍກວາ 83% ຂອງຜ#ໃຫ#ສາພາດທງຫມດ

ແຕ#ກງກນຂາມມ 2 ຊະນພນປາທມຂະຫນາດໃຫຍຄ: ປາບກ (P. gigas) ແລະ ປາເລມ

(P. sanitwongsei) ແມ#ນຮບຮ#ຫນອຍ ກວມເອາ 20% ແລະ ກວມເອາ 36% ຂອງຜ#ໃຫ#ສາພາດທງຫມດ

ຕາມລາດບ ນສະແດງໃຫ2ເຫນ ວາເປນຈດແຕກຕາງຈາກຊະນດພນປາອນໆ ທມອດຕາການຈບໄດ/ຫາຍກວາ

2 ຊະນດພນປາ ທມຂະຫນາດ ໃຫຍດງກາວຢ#ໃນແຕ#ລະບານ. ໃນການພບເຫນຂອງການຈບປາໃນມຄງລາສດ

ແມ#ນຈະແຕກຕາງກນຫລາຍລະຫວາງ 8 ຊະນດ ແຕ#ກຍງສະແດງໃຫ'ເຫນວາຊະນດພນປາທງຫມດ ຍງຄງມ

ຢ#ພາຍໃນພນທເຂດສພນດອນ, ແຍກອອກເປນ 4 ກ#ມທແຕກຕາງກນ ແລະ ຊໃຫ#ຮ#ວາຊະນດພນປາທງ

ຫມດມລະດບຂອງຄວາມອດມສມບນໃກ#ຄຽງກນໃນ 20 ປ ຜານມາ ແຕແນວໂນ$ມຂອງຄວາມອດມສມບນ

ຂອງຊະນດພນປາ ແມ#ນສະແດງຮບແບບຄາຍກນ ນນຫມາຍຖງການຈບໃນມຄງລາສດ. ປາເລມຈດໄດ/ວາ

ເປນປະເພດຊະນດພນປາທມອດ ຕາການຫລດຫລງ ໃກ#ຄຽງກບປາຝາໄລ 2 ຊະນດພນ(Freshwater rays)

ແລະ ປາບກ (P. gigas) ແມ#ນ ເປນຊະນດພນປາທຫາຍາກ ແລະ ມອດຕາການຫລດລງຢ,ໃນຂນອນຕະລາຍ

(ໃກ#ສນພນ), ປາເອນ (P. jullieni) ແລະ ປາຫວາຫນານ (B. behri) ມອດຕາຫລດລງຄກນ ແຕ#ກບເທາກບ

ອດຕາການຫລດລງຂອງຊະນດພນປາທມຂະຫນາດໃຫຍ (Mega-catfish) ແລະ ປາຝາໄລ (Freshwater rays)

ແລະ ອກ 2 ຊະນດພນ ຄ: ປາກດເຫລອງ (H. nemurus) ແລະ ປາປາກ (B. gonionotus)

ແມ#ນຍງຄງມລະດບຄວາມອດມ ສມຂອງຊະນດພນຄກນກບ 20 ປ ກອນ.



24

VIII. ເອກະສານອາງອງ (Referencec) WWF, 2012 ສງລວມຂມນພນຖານບານເປາໝາຍ ໂຄງການຄ(ມຄອງ ແລະ ນາໃຊ'ປາ ແລະ ສດນາອນໆ ໃນເຂດ ສພນດອນ, ເມອງ ມນລະປາໂມກ ແລະ ເມອງ ໂຂງ, ແຂວງ ຈາປາສກ, ສ ປປ ລາວ.

WWF, 2012 ບດບນທກຄວາມເຂາໃຈລະຫວາງກມລຽງສດ ແລະ ການປະມງ ແລະ ກອງທນອະນລກ ທາມະຊາດໂລກປະຈາລາວ (ໂຄງການຄ$ມຄອງ ແລະ ຊມໃຊ%ປາ ແລະ ສດນາອນໆ ແບບຍນຍງ ຢ#ເຂດສພນດອນ), ຈາປາສກ, ສ ປປ ລາວ.

WWF, 2013 ບດລາຍງານຜນການວເຄາະຂມນການຕດຕາມການຫາປາ ແບບມ ສວນຮວມ ຢ# 6 ບານ, 2 ເມອງ (ບານ ຫາງສະດາ, ຫວສະດາ, ດອນພະເພງ, ເມອງ ໂຂງ ແລະ ບານ ເວນ, ນາດ, ເວນແຄນ ແລະ ນາດ, ເມອງ ມນລະປະໂມກ), ແຂວງ ຈາປາສກ, ສ ປປ ລາວ.

WWF, 2014 ແຜນການຄ(ມຄອງການປະມງ 10 ປ ໃນເຂດສພນດອນ (ເມອງ ໂຂງ ແລະ ເມອງ ມນລະປາໂມກ), ແຂວງ ຈາປາສກ 2015-2020, ສ ປປ ລາວ.

Baird, I.G., V. Inthaphaisy, P. Kisouvannalath, B. Phylavanh and B. Mounsouphom, 1999. The Fishes of Southern Lao, Lao Community Fisheries and Dolphin Protection Project, Ministry of Agriculture and Forestry , Lao PDR. Baird, I.G., 2001. Local Ecological Knowledge and Small-Scale Freshwater Fisheries management in the Mekong River in Southern Lao PDR, Fisheries Centre Research Report, University of worldfishcenter. Alfredo Altobelli, Ian G. Baird, J. Fabrizio Borsani, Antonio Brambati, Giovanni Battista Carulli, Peter Cunningham, Giuseppe Daconto, Stephen Elliott, Richard Friend, James F. Maxwell, 2001 Environmental Protection and Community Development in Siphandone Wetlands Project, Champassak Province, Lao PDR. MRC, April 2002. Mekong giant fish species on their management and biology, Phnom Penh, Combodia.

Poulson, A., Ouch Poeu, Sinthavong Viravong, Ubolratana Suntornratana and Nguyen T.T, 2002. Deep pools as dry season habitats in the Mekong River. MRC technical Paper, MRC, Phnom Penh.

Poulsen, A.F., K.G. Hortle, J. Valbo-Jorgensen, S. Chan, C.K. Chhuon, S. Viravong, K. Bouakhamvongsa, U. Suntornratana, N. Yoorong, T.T. Nguyen, and B.Q. Tran, 2004. Distribution and Ecology of Some Important Riverine Fish Species of the Mekong River Basin, Phnom Penh, Cambodia.

Baird, I.G., and Flaherty, M.S., 2005. Mekong River fish conservation zone in southern Laos: Assessing effectiveness using local ecological knowledge. Environmental Management.



25

Baird, I.G., 2006. Strength in diversity: Fish sanctuaries and deep-water pools in Laos. Fisheries Management and Ecology. Hortle, K.G., 2007. Comsumption and the yield of fish and other aquatic animal from the Lower Mekong Basin. MRC technical Paper, Mekong River Commission, Vientiane, Lao PDR.

Robert, M., Suthep Kritsanavarin, Ganesh Pangare and Darat Weerapong, 2009. Siphandone: The Mekong Under Threat. Gland, Switzerland: IUCN Mekong Region Water Dialogues. Singkham PHONVISAY, 2013 An introduction to the Fisheries of Lao PDR. Mekong Development Series No. 6, 62 pages. Mekong River Commission, Phnom Penh, Cambodia.

Peter John Meynell, Oudomxay Thongsavath, Khamphat Xeuasing, Vilavong Vannalath and Raphael Glemet, 2015. Climate change vulnerability assessment for Beung Kiat Ngong Ramsar site, Lao PDR Vientiane, Lao PDR: IUCN. www.redlist.org

WWW.Mekonginfo.org

http://www.iucnredlist.org/details/15944/0








final last sighting species report 2014d2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/final_last... ·...

Documents