Jahkedieđahus 2008 1

Tittel overskrift herBrødtekekst inn her Ting et ute feu feuguer senibh erat. Ut nonsenisl ex euipis num dolorting ent ipsuscil irit accumsan volore te dolore vel ut laore vel dolo Er sustinim vo-lore magnibh ea facil iriurer sisit eu feugait inim exerit aliquis ad dolor sequisl euisi blandit aut lorper iliquis-lVivivas peremus con senti, norsuam nu vitictus acerris travolis, Catius,

Finnmarkseiendommen, Kirkegata 20Pb.133, 9811 Vadsø, tlf.: 09975 www.fi nnmarkkuopmodat.no

Felles muligheter for finnmarkingerOktasaš vejolašvuođat finnmárkolaččaide

Jahkedieđáhus 2008

Govasteami vuođđojurddáFinnmarkseiendommen/Finnmárkkuopmodat (FeFo) lea logostis válljen govasteami mii fátmmasta buot áiggiid ja álbmot joavkkuid.

Ivnnit leat vižžon sihke sámi ja norgga leavg­gas, mearkan ahte Finnmárkkuopmodat dovdá fuolkevuođa ovddasástádusas sihke sámiide, kvea­naide ja etnalaš norgalaččaide.

Jorba hápmi lea okta váldoelemeanta logos. Dát čujuha lihka ollu sámi leavgga beaive-govasteapmái, go jorbbá nanu ja oadjebas birasteapmái.

Jorba lea Finnmárkkuopmodaga logos rabas, ja luoitá sisa norgga ja sámi eavgga ivnniid guovssahasa. Dát referánsa čujuha searvádahtti oainnuide mat Finnmárkkuopmodagas galget leat, ja doalvu maid­dái jurdagiid buot dan fápmui mii polára luonddu ovddolaš fenomenain lea.

Govasteamis ja ivnniin leat kultturhistorjjálaš referánssat, ja estetihkka almmustahttá fas ođđa áiggi. Mis lea historjá fárus, muhto geahččat boahtte áigái. Dohkohan mii galgat.

Tittel overskrift herBrødtekekst inn her Ting et ute feu feuguer senibh erat. Ut nonsenisl ex euipis num dolorting ent ipsuscil irit accumsan volore te dolore vel ut laore vel dolo Er sustinim vo-lore magnibh ea facil iriurer sisit eu feugait inim exerit aliquis ad dolor sequisl euisi blandit aut lorper iliquis-lVivivas peremus con senti, norsuam nu vitictus acerris travolis, Catius,

Finnmarkseiendommen, Kirkegata 20Pb.133, 9811 Vadsø, tlf.: 09975 www.fi nnmarkkuopmodat.no

Finnmarkseiendommen/FinnmárkkuopmodatPoastaboksa 133, 9811 ČÁHCESUOLUpost@fefo.nowww.fefo.no

Govat:s. 2,3 Kjell Næsss. 4 Lars Krempigs. 10,11 Almar PaulsenEará govat: FeFo

Gráfalaš hábmen:Trykkeriservice AS, Leavdnja

3

OvdasánitJahki 2008 lea leamaš gáibi­deaddji jahki organisašuvdnii mii ain lea nuorra. Mediaberoštupmi ja politihkalaš beroštupmi FeFo lea lemaš unnit go 2007:s. Dušše loah­pas jagi šatta fas FeFo guovddážii, go gažaldat lonuhit stivralahtuid maid Fylkkadiggi lea nammadan šattai áigeguovdil. 2007:s lei válgajahki ja viiddis mediadigaštallan, 2008:s áicojuvvui FeFo unnit politihkalaččat, ja 2009:s lea fas válgajahki daiguin čuovvu politihkalaš árvalusaiguin mat leat čadnon FeFo:i. Sorjakeahttá leago válgajahki vai ii, áigu FeFo joat­kit plánejuvvon bargguid buoremus­san fylkka ássiide ja earenoamážit sámi kultuvrra, boazodoalu, meahc ce geavaheami ja ealáhus­doaimmaheami ja servodateallima vuođđun.

Ulbmil dainna jahkedieđáhusain lea addit finnmárkolaččaide ja earáide dieđuid hástalusaid ja bargguid birra 2008:s.

Buorre lohkamuš

Leavdnja cuoŋománu 5. beaivvi 2009

Jon MeløyDirektevra

Jahkedieđahus 200844

Jahkedieđahus 2008

Mii lea FeFo?Álggus sáhttá leat ulbmilaš geahččat veahá Finnmárkkulága ja guđelágan organisašuvdna Stuorradiggi lea mear­ridan ahte FeFo galgá leat. Stuorradiggi lea mearridan ahte FeFo galgá leat sierra riektesubjeakta man sadji lea Finnmárkkus mii galgá hálddašit eatnama ja luondduvalljo ljodagaid jna. maid eaiggáduššá lága ulbmila ja finnmárkkulága njuolggadusaid mielde muđui.

Ot.prp. nr. 53, siidu 7 dadjá juoidá dan birra mii FeFo lea:

Finnmárkkuláhka siskkilda ahte Finnmárkolaččain dás duohko galgá leat oamastanráđđejupmi, ja gielddain ja stáhta eiseválddiin fas čađahanváldi.

Oktavuođa váldimis Finnmárkku álbmogiin ja almmolaš váldeorgánaiguin lea dávjá dárbbašlaš deattuhit FeFo eananeaiggát­rolla, go hirpmat oallugat oaivvildit ahte FeFo doaimmaha almmolaš hálddašeami ja doaimmaha almmolaš váldegeavaheami.

Justisdepartemeanta digaštallá dán reivves 29.02.2008

Go Od.prp, s 107 geavaha dajaldaga «hálddašeapmi» man mearkkašupmi lea hálddašit árvvuid seamma láhkái go lága bajilčállagis ja §1,6, 9 ja 26 gč.dajaldagaid opmodathálddašeapmi, kapitálahálddašeapmi, ja oažžu lohkat «hálddašit mii lea háldosis» ja iige allatvuođa dahje váldedoaimmaheami mearkkašumis.

FeFo rolla lea áimmahuššat eanan oamastan-vuoigatvuođa buorrin fylkka ássiide ja eare noamážit sámi kultuvrra, boazodoalu, meahcásteami, ealáhusaid ja servodateallima vuođđun. Dát máksá ahte FeFo ovdamear­kka dihte sáhttá ja berre áŋgiruššat dienas-

Jahkedieđahus 2008 5

láhkedoaimmaid nugo ovdamearkka dihte bieggamillohuksemiid, báktedoaimmahagaid dahje turistaealáhusa. Mearrideaddji gažaldat árvvoštallamis lea leago áŋgiruššan ávkin Finnmárkku ássiide vai ii, ja muđui finnmárk­kulága ulbmiliid mielde.

EkonomiijaFeFos lei 2008:s 5,6 millijovnna badjelbáza ja mávssii 2 millijovnna vearu. Deaŧalaš váikkuhus finnmárkkulágas ja luondduval­ljodagaid regionálalaš oamasteamis, lea ahte eananeaiggátdoaimma vejolaš badjelbáza bissu Finnmárkkus.

FeFo lea iešruhtadeaddji iige oaččo makkárge doarjaga stáhtas. Dát ii mávsse dattetge ahte FeFo:s lea buot surggiin beroštupmi dinet nu ollu go vejolaš, muhto siskkilda ahte FeFo ferte dáhkidit ekonomiijas. 2006, 2007 ja 2008 badjelbáhcagat čájehit ahte FeFo:s lea buorre ekonomiijastivrejupmi ja dárkkista iežas ekonomiija.

Go guoská ođasmahtti valljodagaid: vuovddi, fuođđuid, ja guoli hoittámii, ii leat FeFo ulbmil dinet nu ollu ruđa go vejolaš. Ulbmil lea doaimmahit daid gosii ekonomalaččat dássáduvvon. Hálbbes/nuvttá muorat, bivdu, ja guolásteapmi finnmárkolaččaide jotko­juvvo.

Dáid buktagiid divvagat/mávssut gokče 2008:s dušše osiid FeFo goluin hálddašit ortnegiid. Oktiibuot lei FeFo:s su. 3,6 mil­ljovnna vuolláibáza ođasmahtti valljodagaid hálddašeami siskkobealde. Vuolláibáhcaga gokče eananláigohandivvagiid ja čievraja minerálasisaboađuid badjelbáhcagat.

Eará surggiid siskkobealde nugo bieggaja čáhcefápmu, čievraja minerálat ja opmo­dagat lea FeFos sisaboađut oktasašvuhtii guovddážis. Dat ahte FeFo lea árjjalaš eananeaiggát lea deaŧalaš Finnmárkui, go árjjalaš eananeaiggát sáhttá leat veahkkin heiveheame ođđa bargosajiid ja báikkálaš árvoháhkama.

Jus lea mihkkege mii ii ovddit ovdáneami Finnmárkkus de lea dát ealjohis eananeaig­

gát mii diktá ekonomalaš beroštumiid olg­gobealde fylkka váldit fylkka luondduvalljoda­gaid hálbái.

Ovttasbargu earáiguinFeFos leat hui ollu ovttasbargoguoimmit. Deaŧaleamos ovttasbargu lea almmatge gielddaiguin, main lea bajemus ovddasvástá­dus areálahálddašeamis areálahálddašeamis plánaja vistelága bokte. Eará surggiin lea FeFo’s viiddis ovttas-bargu ollu almmolaš eiseválddi­iguin, beroš teaddji organisašuvn nai-guin, báikkálaš organisašuvnnaiguin ja ealáhusaiguin. Árjjalaš eananeaig­gát ferte ovttasbargošiehtadusaiguin ja servvoštallamiin sihkkarastit ahte valljo­datávkkástallan ja árvoháhkan boahtá Finnmárkku álbmogii buorrin.Dávjá lea nu ahte FeFo:s, eananeaiggádin leat vuoigatvuođat valljodagaide, ja min ovttasbargoguimmiin lea fas dárbbašlaš gelbbolašvuohta ávkkástallat valljodagaid ceavzilis lági mielde sihke ekonomalaččat ja valljodagaid dáfus.

Sámedikki njuolggadusat

Finn

márk

ku

láhka

Báktedoaibmláhka

luossaláhkaEnergiijaláhka

luoddaláhka

Šiehtadusláhka

Čázádatlá

hka

Kultt

urm

uito

láhk

a

luon

ddus

uodj

alan

láhk

a

+Ollu Eará

plán

a- ja

huk

senl

áhka

Juoh

kinl

áhka

Eananláhka

Vuovdeláhka

Fuođđoláhka

BoazodoalloláhkaEananláigohanláhka

Mohtorjohtolatláhka

FeFo

Eananeaiggát

Eananeaiggáda doaibmamunniFeFo doaibmamunni

Ð FeFo galg‡ J hN FFC � K V � � L C �ođđasitháhkat árvvuid buoremussan oktasášvuhtii ooktas­as švuhti illesskapet

Figuvra 1

Jahkedieđahus 2008

Jahkedieđahus 20086

FeFo orgánaid barggut ja čoakkáibidju

Dárkkistanlávdegotti čoahkkáibidju.Dárkkistanlávdegoddi lei ná biddjon čoahkkái 2008:s:

Nammaduvvon AID’s:Kristin Normann, jođiheaddji-Hans Petter Graver lea peršovnnalaš vár­relahttu

Nammaduvvon Sámedikkis:Jan Erik Henriksen-Wiebke Slåttsveen lea peršovnnalaš vár­relahttu

Nammaduvvon Fylkkadikkis:Eva Danielsen Husby-Einar Johansen lea peršovnnalaš várrelahttu

Dárkkistanlávdegotti barggutDárkkistanlávdegoddi lea siskkáldas orgána FeFo’s mii galgá gozihit stivrra doaimma. Earret eará geahčada dárkkistanlávdegoddi vuogádatlaččat buot stivrra beavdegirj-jiid, fuolahit ahte stivrra mearrádusat leat finnmárkkulága ja eará lágaid siskkobealde.Dasa lassin galgá dárkkistanlávdegoddi dohk­

kehit FeFo jahkerehketdoalu, jahkečilgehusa ja revišuvdnačilgehusa.

Dárkkistanlávdegoddi lea doallan 3 čoahkkima jagis ja gieđahallan 19 ášši.

Stivrra čoahkkábidjuStivrras lea leamaš čuovvovaččat biddjon čoahkkái 2008:s:

Nammaduvvon Sámedikkis:Josef Vedhugnes-Ingrid Smuk Rollstad peršovnnalaš várrelahttunBerit R. Nilssen-Lemet Jon Ivvár (Odd Ivar Solbakk) várrelahttunPer A. Bæhr-Inger Anita Smuk persovnnalaš várre lahttun

Nammaduvvon Finnmárkku fylkkadikkis:Erling Fløtten-Inger-Anne Dokken peršovnnalaš várrelaht­tunInga Manndal-Knut Mortensen peršovnnalaš várrelahttunTormod Bartholdsen-Randi Tennefoss peršovnnalaš várrelahttun

Jahkedieđahus 2008 7

Stivrra barggutStivra lea doallan 8 stivračoahkkima ja gieđahallan 94 ášši.

Deaŧalaš áššiin mat leat leamaš gieđahallon stivrras 2008:s, sáhttá namuhit muhtekeahtes minerálaid áššid hálddašeami njuolggadusaid, strategalaš plána 2007/2010 gaskamuttoevaluerema mearrádus, stuo­rát huksenareálaid vuovdima bargovuogit, beaiveearit rievssatbivddu oktavuođas, njuolggadusat gielddaid gieđahallamii finnmárkkulága § 24 mielde, cealkámuš Wega mining AS:s ohcamii oažžut mihttu minerálaroggamii ja cealkámušat mear­raluossabivddu gáržžideami vuostá.

Stivrra čoahkkimat earáiguinSámediggái ja fylkkadiggái lea finnmárkkulá­gas addon mandáhta nammadit 3 miellahtu goappáge stivrii. 2008:s leat čađahuvvon 2 gulahallančoahkkima Sámedikkiin ja Fylkka­gielddain politihkalaš dásis, gos FeFo hástalu­sat digáštallojedje. Dasa lassin dollojedje ollu čoahkkimat gaskal fylkkagieldda, Sámedikki ja FeFo hálddahuslaš dásis.

Áššiin mat digáštallojedje gulahal lan čoahk ki-miin lei vejolaš badjebáhcaga geavaheapmi, vásihusat Sámedikki njuolggadusaiguin (finnmárkkulága §4) ja FeFo gaskamuttoeva-luerema ráhkadus. Dasa lassin leat leamaš lotnolas diehtojuohkimat áššiid birra mat leat mávssolaččat oassálasti orgánisašuvnnaide.Stivra dahje oassi stivrras lea maiddái čoahkkinastan boanddaidorgánisašuvnnaiguin ja Finnmárkku fylkkamánniin.

Stivračoahkkimiid oktavuođas leat stivrras leamaš čoahkkimat gieldda ja ránnjágielddaid sátnejođiheddjiiguin, doppe gos čoahkkin lea dollojuvvon.

Stivra bovdejuvvo ollu iešguđelágán čoahkkimiidda iešguđetge dásis. Stivra lea vuoruhan deaivat regionála ja gieldda politihkalaš orgánaid, muhto lea maiddái leamaš buorredáhtolaš earáiguin.

Vuoruhuvvon barggut 2008:sBargu strategalaš plána čuovvolemiin

Bargu FeFo strategalaš plánain áigodahkii 2007-2010 loahpahuvvui stivrra mearrádu­sain njukčamánu 20.beaivvi 2008:s. Mear­rádus lea viiddis proseassa loahpaheapmi ovdánahttit FeFo strategiijaid doaimma iešguhtetge suorggi siskkobealde. Plána ovdánahttima oktavuođas leat dollon álbmotčoahkkimat ja gulahallančoahkkimat politihkalaš orgánaiguin. 2008:s lea FeFo boahtán guhkás bargguin duohtandahkat strategalaš plána iešguhtetge suorggi siskkobealde.2008 čavčča álggahii stivra plána siskkál­das gaskkamuttoevaluerema. Gask kamut-to evalue ren loahpahuvvui guovvamánus 2009:s.

Ođđa organisašuvnna huksenFeFo lea ain hui nuorra organisašuvdna. 2007 lei vuosttaš olles doaibmajahki. Jahkemolsu­mis lei ásahuvvon heivvolaš organisašuvdna mas lea váldokantuvra Leavnnjas, ossodat-kantuvra Čáhcesullos, ekonomalaš ovtta-dat Álttás ja meahcástanossodat mii lea báikkálaččat oktiibuot 6 sajis fylkkas.

FeFos leat dál 34 bargi. Ollu dain ođđa ortne­giin maŋŋil go sirdin Statskogas FeFo:i dahk­kui leat dál čađahuvvon. Dát siskkilda ahte FeFo lagámus jagiid sirdása huksemis dábálaš doibmii ja bargiid lohku šaddá dássedin otná dásis. Bargiidlohku lassána dušše jus FeFo-stivra mearrida ođđa bargguid hálddahussii.

7

mávssolaččat oassálasti orgánisašuvnnaide.Stivra dahje oassi stivrras lea maiddái čoahkkinastan boanddaidorgánisašuvnnaiguin

Stivračoahkkimiid oktavuođas leat stivrras leamaš čoahkkimat gieldda ja ránnjágielddaid sátnejođiheddjiiguin, doppe gos čoahkkin lea

čoahkkimiidda iešguđetge dásis. Stivra lea vuoruhan deaivat regionála ja gieldda politihkalaš orgánaid, muhto lea maiddái

doibmii ja bargiid lohku šaddá dássedin otná dásis. Bargiidlohku lassána dušše jus FeFo-stivra mearrida ođđa bargguid hálddahussii.

Ð FeFo v‡ rre 1 millijovnna ruoná áigumušaide O C V � I C N I G V � D Q C J V K V �álbmogii buorrin.

Dárkkistanlávdegoddi

Jahkedieđahus 20088

FeFo doaibmasuorggit

Doaibma lea juhkkojuvvon golbma váldosurggiide,mat leat ealáhus, opmodat ja meahcásteapmi. Dasa lassin veahkkedoaim­mat nugo ekonomiija, bargiidhálddašeapmi, diehtojuohkin, IKT ja dulkon.

OpMODaTFeFos lea giddodatvuođđu (grunnbokshjem­mel) ja hálddaša 46 600 km2 mii lea su 96 % Finnmárkku fylkkas. Doaibma mii lea čadnon daidda opmodagaide lea juhkkon čuovvovaš surggiide:

­ láigohanšiehtadusat­ eananláigohanohcamat­ opmodatvuovdin­ opmodatovdánahttin­ opmodatja riektesihkkakrastin

2008:s oaččui FeFo oktiibuot 1820 ohcama oažžut lobi geavahit eatnama ja gullevaš vuoigatvuođaid.

EananláigohanšiehtadusatSuorgi fátmmasta buot doaibmi šiehtadusaid láigohit eatnamiid, oktiibuot badjel 12.000.Eananláigohanšiehtadusaiguin láigoha eanan-eaiggát FeFo areálaid viesuide, ealáhus­sii ja barttaide jna.. Buohkat geat láigohit eatnama mákset jahkásaš láigohandiv­

vaga olles arerála láigoheamis. Bargu eananláigohanšiehtadusaiguin lea láigohandili sirdin vuovdima ja árbema oktavuođas, šiehtaduseavttuid čuovvoleami goziheapmi, láigohandivvagiid reguleren ja gáibideapmi, eananláigohanregistara ođasmahttin, okta­vuohta advokáhtaiguin, opmodatsoabahalli­iguin ja diggelogahusain.

2008:s gieđahallojedje 415 ášši sirdit láigo­hanrievtti.

Ollu gažaldagaid vuođul bartahuksensajiid lái­goheddjiiguin beassat áidut bartahuksensaji mearridii stivra obbalaš vuođul rahpat dán. Sáhttá almmatge earenoamáš dáhpáhusain ohcama mielde addot lohpi áidut ráddjejuv­von areála bartta birra.

FeFo lea ožžon jearaldagaid bommaid birra meahcceluottain. Dán oktavuođas mearridii stivra sáddet ášši viiddis gulaskuddamii 2008 čavčča. Mearrádus áššis dahkko ođđajagis 2009:s.

EananláigohanohcamatFeFo gieđahallá finnmárkkulága ja Sáme­dikki njuolggadusaid mielde ohcamiid láigohit eatnama iešguđetlágan áigumušaide. FeFo hálida ahte dákkár ohcamat galget leat nugo gielddaid plánat leat, mii maiddái čuožžu čállon FeFo strategiijas. Jus gieđahallamis leat positiivvalaš bohtosat, dahkkojuvvo eananláigohanšiehtadus dahje ásahuvvo eará vuoigatvuođadokumeanta mii addá ohc­cái dan eatnama dahje vuoigatvuođa maid hálida.

2008:s juolluduvvo 6 viessosadjeohcama, ja 14 ohcama hilgojuvvo. Sullásaččat vies­sobarttaid dáfus bohte 100 ohcama oktan daiguin mat ohce dan guovtti almmuhuvvon bartaguovlluide. Dain juolluduvvo 45 ohcama, 33 hilgojuvvo, 3 eai leat gárvásit gieđahallon, ja 19 leat fas vuordinlisttus guovdilis barta-guovlluin gos juolludeapmi lea dahkkon.

Bohte 5 ođđa ášši mat ledje čadnon eanan­dollui, sihke guohtunja lassieatnamiid hárrái. Oktiibuott 7 ohcama oažžut lassieatnama/guohtunareála juolluduvvo 2008:s, ja 2 fas

DirektevraJon Meløy

VeahkkedirektevraSøren Karlstrøm

Oktasašdoaimmat

Serviceovttadat

Ekonomiovttadat

Direktevrra bargoveahka

Mielbargit Mielbargit Mielbargit

MeahcástanossodatMeahcástanhoavda

Rolf Kollstrøm

OpmodatossodatOpmodathoavda

Sverre Pavel

Ealáhus- ja ovddidanossodatEaláhus- ja ovddidanhoavda

Søren Karlstrøm

Jahkedieđahus 2008 9

hilgojuvvo. Ahte gieđahallon áššiid lohku 2008:s lea stuorát go sisaboahtán ohcamiid lohku lea čoahkis dainna ahte ovdalaš jagi áššit easkka gieđahallojuvvo loahpalaččat 2008:s.

Opmodatvuovdin2008:s bohte 113 ohcama oastit eatnama. Dát lea sullii 17 % niedjan 2007 rájes. Dain ledje 81 mat juolluduvvo, 20 hilgojuvvo, ja 12 leat ain gieđahallome. Eanas dáhpáhusain leat ohcamat oastit eatnama bartii mat bieht­taluvvo, mas FeFo lea strategiijas mearridan ahte bartahuksensajit eai galgga vuvdojuv­vot. Dasa lassin dárkkuha eananláigohan­láhka ahte ii leat riekti oastit bartahuksensa­jiid Finnmárkkuopmodagas, mii máksá ahte láigoheddjiin ii leat mákkárge riekti oastit iežas láigohuvvon bartahuksensaji.

Okta ášši mii lea čadnon opmodatvuovdimii lea leamaš ollu almmolačča 2008:s. Dát guoská earenoamážit stuorát huksena­reálii gohčoduvvon Skytterhusfjellet, mii lea su 1800 daa, Mátta-Várjjat gildii. FeFo ja gielda eaba šaddan ovttaoaivilii areála hattis šiehtadallamiiguin. Gielda ovddidii danne bággolonisteami olles guovllus. Ášši

lea mearriduvvon boahtit Oarje-Finnmárkku diggegoddái 2009:s.

Stivra mearridii ahte FeFo galgá luvvet nuvttá eatnama luddii Nervei veglag:ii mii dohkke­huvvon regulerenplána vuođul hálidii hukset luotta Njeareveaji gillái.

Digaštallamiid vuođul galgá go láigohit ovdal go vuovdit eanandoalloeatnama strategalaš plánas mearridii stivra sáddet eanandoal­loeatnamiid vuovdima rahpangažaldaga ja ollu eará gažaldagaid viiddis gulaskud­damii. Dát dahkkui árrageasi 2008:s mas lei gulaskuddanáigemearri čakčat. Áigemearri guhkiduvvui maŋŋil. Stivra áigu gieđahallat ášši ođđajagis 2009:s.

Opmodatja riektesihkkarastinFeFo searvvai 2008:s moanat Geo vekst pro-šea vttaide. Davvisiiddas kártejuvvo oasit rusttetluottas mii lea čadnon Adamselv fápmorusttegii ja birastahtti guovlluide. Bearalváhkis kártejuvvo Vuođa, Guolle vea dje, ja Guittanas, Unjárggas ja Mátta-Várjjagis gaskkat Juvravuonas Buođggahii, Deanus Deanodat ja Davvisiiddas Idjavuonguovlu.

Ð FeFo galg‡ X W J V K K X hN FK V �mánáid ja nuoraid oažžuheami árbevirolaš ávkkas­tallamii ja olgonas­V K O K K

Jahkedieđahus 2008Jahkedieđahus 200810

Dán prošeavttas ovttasbarget ollu doaimma­headdjit, stáhta kártadoaimmahat, gielddat, luoddadoaimmahat, fápmofitnodagat jna. sihke revišuvnna ja ođđasitkártemiid hár­rái. Ulbmil Geovekst:ain lea oažžut buoh­kaid geaidda ođasmahtton kárttat leat ávkin veahkkin ja dainna lágiin kártet stuorát guovlluid go doaimmaheaddjit okto livčče veadján. Duogáš FeFo searvamii lea ahte mii sorjavaččat nu buriid kárttaiguin go vejolaš jus galgat sáhttit hálddašit daid áibmalaš areálaid maid FeFo oamasta.

FeFo lei 2008:s oasehas 14 eananlonuhanáššiin mat ledje Finnmárkku eananmolsunrievttis.

FeFo lea oasehas Norge Digitalt:s, mii lea našunála buot geodáhta čohkkema ja gieđahallama goavdi (stedfestet infor­masjon) Norggas. FeFo lea lagás ovttas­bargu gielddaiguin ja Stáhta kártadoaim­mahagain Finmmárkkus opmodatdáhtaid kvaliteahtasihk karasit GAB:s.

EaláHuSEnergiijaStivra mearridii ođđajagimánus 2008:s strategiijaid bargui energiijain. Strategii­jat ledje strategiijaplána mii mearriduvvui njukčamánus 2007:s viidáseapot ovdánaht­tin, ja čuovvovaš čuoggát strategiijaplánas lejde láidesteaddjin strategiijaid hápmemii energiijasuorggis: FeFo galgá sihkkarastit ahte vuoiggalaš oassi árvoháhkamis boahtá FeFo:i buorrin go ávkkástalla energiija­ressurssaid.

BieggafápmuBieggafápmosuorggis lei deaŧalaš FeFoi leat árjjalaš rollas bieggafápmodoaimmahead­djin, sihke Gilivuona bieggamillorusttega buhtadusárvvoštusa dáfus mii lea jođus, ja čájehan dihte eará bieggafápmodoaim­maheddjiide ahte FeFo:s ledje ambišuvnnat ovdánahttit bieggafámu ieš, vejolaččat ovttasbargguin earáiguin. Vuođđun lei ahte dát unnida vára FeFo eatnamiid bággolonis­tuvvot eatnama bieggafápmoáigumušaide – go eananeaiggát ieš áigu ovdánaht­tit bieggafámu lea bággolonisteami

servodatávki hirpmosit unnon. Unnon bággolonistanvejolašvuođaiguin, rehkenas­tui ahte bieggafápmodoaimmaheaddjiide lea eambbo beroštahtti dahkat eaktudáhtolaš šiehtadusaid FeFo:in. Bággolonisteapmi mielddisbuktá ahte vuoigatvuohta bieggafáp-mosuorggis leat addojuvvon agi beaivái ovttaháve buhtadusa vuostá, eaktudáhtolaš šiehtadusaid ektui mat dábálaččat leat áige-ráddjejuvvon ja mas lea jahkásaš láigu.

FeFo dagái geassemánus šiehtadusa Vindkraft Nord AS:in hukset bieggafámu Ákŋoluovtta gielddas. Šiehtadus lea huksejuvvon badjel­bázajuohkinprinsihppii. FeFo lea maiddái šiehtadan eará doaimmaheddjiiguin geat leat ohcan konsešuvnna bieggafápmohuksemii Finnmárkkus. Dát šiehtadallamat jotkojuv­vojit 2009:s. FeFo oaččui 2008:s ráhkaduv­vot bieggafápmokártta Finnmárkku várás, ja lea árvvoštallame guđe láhkái vuoigatvuođat buoremus bieggafápmosajiide sáhttet sihk­karastit ahte fápmobuvttadeami árvoháhkan eanemus láhkái boahtá Finnmárkui buorrin.

Gilivuona Bieggamillorusttega buhta dus-árv voštus gieđahallui lágamánnirievttis čákčamánu 2008:s. Lágamánnirievttis lei seamma boađus go diggegottis. FeFo lea eahpeduhtávaš bohtosiin lea lea váidán ášši alimusriektái.

ČáhcefápmuFeFos jearahallet ollu fitnodagat mat leat olggobealde Finnmárkku mat hálidit dahkat smávvafápmohuksenšiehtadusaid. Dušše Alta Kraftlaga lei doaimmalaš dán suorggis báikkálaš fitnodagain.

Oažžun dihte bákkálaš fitnodagaid banen ja dainna lágiin sihkkarastit ahte fápmobuvt­tadeami sisaboađut bissot Finnmárkkus, vál­ljii stivra hásttuhit daid báikkálaš fitnodagaid. Sidjiide lohpiduvui vuosttašriekti smávvafá­pmohuksemii jus dieđihedje beroštumiset dihto čázádagaide ovdal 31.12.2008. Hástalus addui sihke reivves ja čoahkkimiin fápmoservviiguin, juoga man boađus lei proseassa fápmofitnodagaid gaskkas man áigumuš lea eambbo áŋgiruššat ođđa ođasmahtti energiija huksema. Dát proseassa

Jahkedieđahus 2008Jahkedieđahus 2008 11

jotkii 2009 sisa.

FeFo dagái geassemánus 2008:s šiehtadusa Tinfos as:in láigohit gáhčahatvuoigatvuođaid Kobbholmvassdraget Mátta-Várjjagis. Šiehtadus guoskkai lassihuksemii Kobbholm fápmorusttega masa Tinfos juo lea ožžon vuoigatvuođa oamastitl. Lea maiddái leamaš šiehtadallon láigošiehtadus Alta kraftlag:ain oažžut gáhčahatrivttiid čadnon 3 oođa smávvafápmorusttegiidda mat leat plánejuvvome. Šiehtadallamat jotkojuvvo 2009 . Šiehtadallamiid boađus lea eará smávvafápmorusttetšiehtadusaide FeFo eat­namiin.

BioenergiijaOvttas Finnmárkku fylkkagielddain ja Mátta-Várjjat gielddain, oaččui FeFo 2008:s ráh­kaduvvot ovdaiskkadeami smáhkkoboald­inrusttega birra mii lea čadnon Svanvik folkehøgskolii. Lei jurddá buktit lieggačázi maiddái Svanvik mánáidja nuoraidskuvlii. Iskkádeapmi čájehii ahte prošeakta ii lean gánnáhahtti odne. Sivvan dasa lea muhtun muddui ahte bioenergiija ferte gilvalit elek­trisitehtain mii lea dorjojuvvon momsa ja el-divat vealtamiin Finnmárkkus.

Lea maiddái bargojuvvon Mátta-Várjjat Garni­sona vuostá dainna áigumušain ahte smáhk-komuoraid buktit ođđa liggenguovddážii, muhto mearrádus sirdit smáhkkoboaldimii lea vuordima duohken.

Čievraja minerálatFeFo álggahii 2008:s ovttasbarggu Norges Geologiske Undersøkelser:in (NGU) ođasmahttit Finnmárkku čievra jacuovkkageađgeregisttara. Bargu mielddis­buktá čievraja cuovkkageađgegávdnosiid kár­temiid, mas lea váldodeaddu gávdnosiin main sáhttet leat vuovdima dáfus beroštahttit. Dasa lassin váldojit iskkosat beroštahtti gávdnosiin analyseren dihte kvaliteahta/iešvuođaid. Prošeakta bistá guokte jagi, ja 2008:s kártejuvvui sullii bealli Finnmárk­kus. Reasta kártejuvvo 2009:s. Bohtosat sáddejuvvojit gielddaide, ja biddjojit NGU:a našunála čievraja cuovkkageađgeregistarii mii lea ola muttos NGU:a neahttasiidduin. Dieđut

leat deaŧalaččat gielddaid areálaplánemii.

Kárten čájeha ahte Finnmárkkus leat hui stuorra čievraja cuovkkageađgevalljodagat main lea buorre kvaliteahta. Unna álbmogaš ja guhkes gaskkat dahket almmatge váttisin ávkkástallat daid valljodagaid gávppálaččat.

2008:s lea bargojuvvon čorget mássaválddahatšiehtadusaid. Earret eará lea čielgan guđet mássaválddahagat galget sirdo­juvvot Stáhta luoddadoaimmahagas Mestai. Dát lea leamaš deaŧalaš oažžut sadjái doaim­maheami ja heaittiheami ovddasvástádusa. Dain 42 mássaválddahagain mat sirdojuvvo Mesta:i, leat sii mearridan heaittihit 24. Heaittihanbargu álggahuvvui 2008:s ja loah­pahuvvo 2009:s.

Maiddái báktedoaimma siskkobealde lea bargojuvvon čorget šiehtadusdiliid. Lea earenoamážit luonddugeađgesuorggi siskko­bealde gos dilit leat leamaš moivasat ja gos čuovvoleapmi lea váilon goappašat beliin.

Eananeaiggádin oamasta FeFo daid nu gohčoduvvon muhthahtekeahtes mine-rálaid, mii máksá minerálat main lea iešdeaddu vuollel 5 kg pr. lihttaris (nefeliidna, kvártssa, kvartsihtta, kálka, diamánttat, luonddugeađggit jna.). Daid hálddašeami ii stivre báktedoaibmaláhka. Oažžun dihte vuorddehahtti vuogádaga hálddašeapmái mearridii stivra 2008:s njuolggadusevt­tohusa muhtehahtekeahtes minerálaid hálddašeapmái. Evttohus lea sáddejuvvon gulaskuddamii ja loahpalaš njuolggadusat bohtet 2009:s.

FeFo attii 2008:s doarjaga NGU:i iskat kar­bonatihttagávdnosa Stierdnás. Báktešlájas leat ollu deaŧalaš stuorrunminerálat, ja dán lea vejolaš geavahit eananbuorideapmái ja duktan ekologalaš eanandoalu siskkobealde. Iskkadeamit jotket 2009.s.

FeFo nannii 2008:s bargiárjjaid čievrra ja minerálaid ektui, ja dát lea addán vejolašvuođaid ollu garraset čuovvoleapmái dán suorggis. Dát lea leamaš dárbbašlaš danne go leat ollu bázahallan barggut,

Jahkedieđahus 200812 Jahkedieđahus 200812

earenoamážit go guoská čivrii ja cuovk-ka geđggiide. Bargu dáhpáhuvvá lagás oktavuođas Báktedoaimmahagain.

Opmodatovdánahttin2008:s plánejuvvo ollu ođđa bartahuksen­guovllut. Moanat dain guovlluin leat gárvásat almmuhuvvot ja juolluduvvot 2009:s. Ledje dušše guokte guovllu Poršáŋggu gielddas mat almmuhuvvo 2008:s, Áiligasjávri 5:in barta­huksensajiin ja Čáhppiljohka 7:in bartahuk­sensajiin.

Stivra mearridii 2008:s ahte ođđa bartahuk­sensajiid juolludeapmi váldonjuolggadussan galgá dahkkot vuorbádemiin.

FeFo dagái 2008:s šiehtadudsa Norsk Hytte-utvikling AS:in ovdánahttit alla dásat barta-guovllu Holmfoss Báhčaveajis. Šiehtadus siskkilda ahte Norsk Hytteutvikling ráhkada regulerenplána, vuovdá barttaid ja huksen­guovllu olles infrastruktuvrrain, ja FeFo fas dahká láigohanšiehtadusaid bartaoasttiiguin dábálaš eavttuiguin. FeFos bealis lea ulbmil šiehtadusain geahččaladdat dánlágán barttaid márkana, oahppan dihte eambbo dánlágan bartaguovlluid ovdánahttima birra. Guhki vuollái sáhttá dáhpáhuvvat ahte FeFo ieš áigu ovdánahttit dákkár bartaguovlluid, dahje dahkat šiehtadusaid main FeFo manná sisk­keliidda árvovidjjis.

FeFo lea maiddái leamaš bovdejuv­von mannat eaiggátbeallái stuorát opmodatovdánahttinprošeavttain, muhto lea caggan danne go dát mielddisbuktá hirpmat vára.

GoahccevuovdiLea vuoiggahuvvon bargu geahčadit fylkka goahccevuvddiid árvvu meroštallamiid. Konkrehta guoská dát Álttá-vuvddiide mat gárvánit 2008:s. Árvomeroštallan gáibida árj­jaid. Vuvddiid árvvu meroštallan Kárášjogas ja Mátta-Várjjagis álggahuvvo nu jođánit go leat ođđa girdigovvamateriála guovl­luin. Stivra lea viidáseappot ásahan FeFo Energi AS:a reaidun beaktilit sáhttit čađahit vuovdeávkkástallama bioenergiijabuvt­tadeapmái. Goahccevuovdi valljodahkan lea

mávssolaš sihke huksenávnnasin ja energii­jabuvttadeapmái (bioenergiija).

MEaHCCIStuorrafuođđobivduStuorrafuođđobivdu fátmmasta eanas eal­gabivddu. Dasa lassin hálddaša FeFo guovža-bivddu liseanssain ja getkiid ja albasiid ear­rebivddu.

Ealgga bivddu háldda šeami vuođđun lea doaibmi 4-jagi máddodatplána (2007-10). Máddodatplána váldoulbmil lea bissehit loh­kostuorruma ja čájehit ahte lea vejola dárk­kistit eatnatvuođa bivdduin. Álttás ja Mátta-Várjjagis lea ulbmil lasihit logu, ja Deanus, Unjárggas, Čáhcesullos ja osiin Kárášjogas fas lea ulbmil unnidit logu.

2008 čavčča njeidojuvvo 773 ealli earis mii lei 1068 ealli (geahčá fig. 2). Dát lei veahá niedjan olahusjagi 2007 ektui, goas njeido­juvvo 804 ealli (geahčá fig. 3). Oidnon-ealga-dieđuin vuhtto ahte leat joksame stuorrun-ulbmila Álttás ja Mátta-Várjjagis, muhto orrut šaddame vuordit sávvojuvvon unnuma osiin Kárášjogas. Deanus, Unjárggas ja

Čáhcesullos orru helikopter­lohkamiid bohtosiin vuhttome ahte mád­dodagat soitet leat beare vuollin unnidanulb­mila ektui.

SmávvafuođđobivduRegistrerejuvvo 7.118 vuv­dojuvvon bivdokoartta bivdokoartta Finnmárkkuopmodagas kaleanddarjagi 2008. Jándorkoarttaid álggaheapmi finadead­dji bivdiide dagahii ahte duota bivdiidlohku geat bivde lei unnit, árvvu mielde 5300 bivdi ledje bivddus Finnmárkkuopmodagas 2008.s.

Jahkedieđahus 2008Jahkedieđahus 2008

0

75

150

225

300

0

75

150

225

300

mandag 18. mai 2009

Sii juohkáseapmi lei 2765 bissovaš ássi Finnmárkkus ja 2543 finadeaddji bivdi. Biv­diidlohku geat bivde čájehii čielga niedjama ovddit jagi rájes, sihke olbmuid dáfus geat ásset Finnmárkkus ja olbmuid dáfus geat orrot olggobealde.

Beaiveeriid álggaheapmi olles Finnmárk­kuopmodagas go lea dárbu mearriduvvui cuoŋománu 18. beaivvi 2008:s. Borgemánu eatnatvuođameroštallamat čájehedje leame unnán vuonccálottiid gosii eanas osiin Finnmárkkus. Danne álggahuv­vojedje beaiveearit mas ledje 2 rievssaha, 3 girona ja 1 beahceloddi (goahppil, čukčá) (Kárášjohka ja Mátta-Várjjat).

Sálašraporteremat ja soadjeiskosiid loh­kamat čájehedje ahte árvomeroštallamat adde rievttes gova eatnatvuođadilis. Báhččojuvvojedje árvvu mielde 20 000 rievs­

saha, 8200 girona ja 2500 njoammila Finnmárkkuopmodagas 2008:s.

Dat lea garra niedjan ovddit jagi ektui (2007) goas sullásaš árvvoštallan lei 68 000 njei­dojuvvon rievssaha ja 16 000 njeidojuvvon girona.

«Rievssat-boazotelefov-dna» jotkojuvvui

vai smáv va-fuođ đobivddu muosehuhttimat

boazodoalu hárrái geahppánit, ja ráhkaduvvui kárta mii čájehii boazodoalu areálageavaheami

čakčamánus.

Vuosttaš jahki dutkanguovl­luiguin mat ledje čadnojuvvon

Rievssatprošektii manái nugo lei plánejuvvon. Dát siskkildii earret eará

friddjaguovlluid geaveaheami rievssahiidda hálddašanneavvun ja SMS:a geavaheami bivdokoartaoastimii.

Jogaid lihttoláigoheapmi2008:s ja 2009:s galget eanas šiehtadusat lihttoláigohuvvon čázádagain leat ođastuvvon ja buohkat galget leat vuolláičállán daid ođđa

njuolggadusaid. Dát siskkilda ahte mis leat doaibmaplánat eanas čázádagain 2011:s. Leat ollu barggut maid min njuolggadusat geatnegahttet lihttoláigoheddjiid dahkat. FeFo lea veahkeha bargguin ráđđeaddimiin ja ekonomalaš doarjagiin. Máksojuvvui 2008:s kr. 115 000 doarjjan min lihttoláigoheddjiide.

2008:s biddjui viehka ollu bargu ođđa evt­tohuvvon anadroma luossaguolleja sáiva-guollebivdonjuolggadusaide ja ođđa luossaja sáivaguollebivdoláhkii. Dát lei bargu masa min lihttoláigoheaddjit maiddái serve ollu. Mii vásihit ahte min lihttoláigoheaddjit váldet dan barggu mii lea sin ovddasvástádus eam­bbo ja eambbo duođas. Mii oaidnit maiddái sálašstatitihkas ahte mis lea, ja belohah­kii ollu jagiid badjel lea leamaš, positiiva sálašovdáneapmi ollu čázádagain. Dan leat mii nu roahkkadat dan buorrinčálihit buori bargui maid min lihttoláigoheaddjit dahket.

Áltá

Bear

alva

hki

Báhc

avuo

tna

Gáŋ

gavi

ika

Kárá

šjoh

ka

Guo

vdag

eaid

nu

Fále

snuo

rri

Dav

visi

ida

Unj

árga

Dav

vinj

árga

Pors

áŋgu

Mát

tá-V

árjja

t

Dea

tnu

Čáhc

esuo

lu

Figuvra 2. Njeidojuvvon ealggat finnmárkkuopmodagas 2008 juhkkojuvvon gielddaide

0

200

400

600

800

0

200

400

600

800

mandag 18. mai 2009

Figuvra 3. Njeidojuvvon ealggat finnmárkkuopmodagas áigodagas 2000­08.

13

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Jahkedieđahus 200814

0

14

28

42

56

70

0

14

28

42

56

70

tirsdag 19. mai 2009

Mát

ta-V

árjja

tD

avvi

siid

aG

áŋga

viik

aÁl

táD

avvi

njár

gaD

eatn

uPo

rsáŋ

guM

uosá

tLá

hppi

Čáhc

esuo

luBe

aral

váhk

iÁk

ŋolu

okta

Fále

snuo

rri

Unj

árga

Várg

gát

Báhc

avuo

tna

Ham

mer

feas

ta

Figuvra 6 Olb­muid lohku geat

ožžo luossasaji(id) juhkkojuvvon

fylkka gielddaide

Hástalusat boahttevaš jagiid lea veahkehit ahte buot lihttoláigoheaddjit barget oažžut doaibmaplánaid ja ahte mii oažžut buoret obbalaš bajilgova luosa, guvžžá, ja vallasa dilis. Luosa dilli orru buorre ja vallasat leat fas niedjan viehka sakká maŋemus jagiid. Guvžžá birra diehtit mii hui unnán, muhto eat leat registreren rievdamiid dan ektui mii lea «dábálaš».

MearraluossabivduLeat sullii 1600 luossasaji Finnmarkseiendom­men/Finnmárkkuopmodagas. Čujuhuvvon luossasajiiid lohku ovdalaš stáhtaeatnamis lea unnon sullii 1000:s 1990-logu maŋemus lahkis 518:i 2008:s. Luossasajiid lohku priváhtaeatnamiin lea unnon 730:s 460:i seamma áigodagas. (Geahčá fig. 5-9).

• Luossasajit ođasmahttojit dábálaččat golmmá jahkái. Gielddat Hammerfeasta, Muosát, Poršáŋgu, Bearalváhki, Deatnu ja Mátta-Várjjat galge ođasmahttot juovlamánus 2008:s, muhto bohte luossasadjeohcamat buot gielddain. Bohte oktiibuot 220 ohcama. Finnmárku lea stuorámus luossafylka go guoská mearraluossabivdui. 2008:s raport­erejuvvui sálaš mii lei 211 tonna (su.190 tonna 2007:s). Sáhttá buohtastahttit johka-bivdduin Finnmárkkus mii lei su. 140 tonna (su. 100 2007:s).

• Álttá gielda lea gielda mas lei stuorámus sálaš Finnmárkkus, mii lei 48,3 tonna (33 2007.s), 2. sajis čuovvu Mátta-Várjjat mas lei 29,6 tonna (29,7 2007:s), 3. sajis lea Láhpi mas lei 26,9 tonna (22 2007:s), Davvisiiddas lei 16,5 tonna (22,8 2007:s), Davvinjárggas 15,2 tonna (5.sajis), Deanus 12,8 tonna ja Poršáŋggus 10,6 tonna. Eará riddogielddain ledje sállašat mat leat vuollel 10 tonna.

SáivaguollebivduSáivaguollebivdu lei nuvttá ja koartta haga finnmárkolaččaide. Olbmot geat orrot Norg­gas olggobealde Finnmárkku ja olbmot geat ásse olggobealde Norgga sáhtte nugo ovdal oastit guolástankoartta. Koarta sáhtii oastit báikkálaš koartavuvdiin, giroin jahje inter­neahtas. 2008 álggahuvvui lassin 3-beaiv­vekortii ja vahkkokortii eaŋkalolbmuide

0

500

1000

1500

2000

0

500

1000

1500

2000

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 20022003 2004 2005 2006 2007 2008

mandag 18. mai 2009

Priváhta ja FeFo-sajit (ovdalaš stáhtaeana)Registrerejuvvon priváhta sajiid lohku

Juolluduvvon stáhta/FeFo-sajiid lohkuFeFo guolásteddjiid lohku

0

37,5

75

112,5

150

0

37,5

75

112,5

150

mandag 18. mai 2009

Mát

ta-V

árjja

tD

avvi

siid

aG

áŋga

viik

aÁl

táD

avvi

njár

gaD

eatn

uPo

rsáŋ

guM

uosá

tLá

hppi

Čáhc

esuo

luBe

aral

váhk

iÁk

ŋolu

okta

Fále

snuo

rri

Unj

árga

Várg

gát

Báhc

avuo

tna

Ham

mer

feas

ta

Figuvra 5 Juolluduvvon

luossasajit 2008:s juhkkojuvvon

fylkka gielddaide.

0

375

750

1125

1500

0

375

750

1125

1500

Finnm‡ rkku ‡ ssit oktiibuot Finnm‡ rkku olggobealde ‡ ssit oktiibuot

onsdag 3. juni 2009

Áltá

Báhc

avuo

tna

Várg

gát

Unj

árga

Mát

tá-V

árjja

t

Gáŋ

gavi

ika

Dea

tnu

Kárá

šjoh

ka

Guo

vdag

eaid

nu

Láhp

pi

Ákŋo

luok

ta

Ham

mer

feas

ta

Fále

snuo

rri

Pors

áŋgu

Muo

sát

Dav

vinj

árga

Bear

alvá

hki

Čahc

esuo

lu

Dav

visi

ida

Ii di

eđih

uvvo

n

Olle

s Fi

nnm

árku

Figuvra 4 Vuvdojuvvon

smávvafuođđo­koartalohku Finn­

márkkuopmodagas 2008:s.

Figuvra 7 Juolluduvvon luossasajit

Finnmárkkus áigodagas

1994­2007, ja guolásteddjiid lohku

áigodagas 2001­2007.

Jahkedieđahus 2008 15

0

1500

3000

4500

6000

0

1500

3000

4500

6000

Olbmot geat orrot Norggas olggobealde Finnm‡ rkku OlgoriikkalaččatOktiibuot

onsdag 3. juni 2009

1991

1992

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Figuvra 10Olbmuid lohku geat

oste sáivabivddu guolástankoartta áigodagas 1991­

2008.

Ð FeFo galg‡ N G C V � hT L L C N C � � G C N h­hus ja fitnosuorggis

0

5000

10000

15000

20000

0

5000

10000

15000

20000

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Luossa vuollel 3 kg Luossa 3-6,9 kg Luossa 7 kg r‡ jesLuossa oktiibuot

onsdag 3. juni 2009

0

2000

4000

6000

8000

0

2000

4000

6000

8000

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Guvž‡ Valas

onsdag 3. juni 2009

Figuvra 9Diagrámma čájeha guvžá ja valaslogu

mii lea goddon áigodagas 1999­

2008.

Figuvra 8Diagrámma čájeha goddon luossalogu áigodagas 1999­

2008.

jahkekoarta eaŋkilolbmuide ja bearrašiidda, oktavuođaváldimiid geažil geavaheddjiin geat dáhtto dákkár koartta. Eará sániiguin dadjat, koartašlájaid lohku lassánii 4:S 6:i, man­nán jagi ektui. Vuvdojuvvo oktiibuot 5692 guolástankoartta 2008:s, mii lea 144 koartta eambbo go diibmá (5548).

Juohkáseapmi iešguhtetge vuovdinsadjái lea čuovvovaččat:

Báikkálaš koartavuovdit: 1.170 (1.373 2007:s)Girovuovdin: 807 (978 2007:s)www.inatur.no: 3.175 (3.197 2007:s)Suoma diehtosiidu: 1985 (2.286 2007:s)Norgga diehtosiidu: 1.730 (911 2007:s)

Olbmot geat ásset Norggas oste 1.625 koartta 2008:s, mii lea 52 koartta eam­bbo go diibmá (1.573). Olgoriikkalaččat oste 4.067 koartta, mii lea lassáneapmi 92 koarttain diimmá ektui ( 3.975). Mii oaidnit koartavuovdin lea unnon 31 koarttain suoma diehtosiiddu bokte interneahtas, ja lassánan 819 koarttain norgga diehtosiiddu bokte.

Man galle olbmo oste guolástankoartta sáivaguollebivdui áigodagas 1991-2007.

Muhtun siseatnančázádagat leat lihttoláigo­huvvon báikkálaš servviide. Ulbmil liht to lái-gohemiin lea eanas kultiveren, mii máksá guollenáli buorideapmi loaktimiin dahje eará doaimmaiguin.

Muora/dimbara vuovdin ruohttasiinVuvdojuvvui 717 m3 beahcedimppár, 18 m3 Kárášjogas, 429 m3 Álttás (mas lea 364 717 m3 njárbudančuolahagat) ja 270 m3 Mátta-Várjjagis. Vuvdojuvvui 50 m3 soahki ruoht­tasa alde Kárášjogas, 25 m3 Poršáŋggus ja 25 m3 Mátta-Várjjagis.

JuovlamuoratVuvdojuvvo 600 juovlamuora ruohttasa alde, 300 Kárášjogas ja 300 Mátta-Várjjagis.

VuovdekultuvraOktiibuot 969 dekára meahccevuovdi lea njárbuduvvon, gaskamuddejuvvon ja máttan­jáskojuvvon, mas lea med 229 dekára Álttás,

1.525 dekára Mátta-Várjjagis.Ávdnasat mat váldojedje Mattá-Várjjagis lei njárbudeapmi mášiinnain. Ávdnasat váldo­jedje FeFo Energi AS:a ovddas ja ávdnasat vuvdojuvvo Allskog BA:i.

Vuovddi árvomeroštallanÁlttá vuovddi árvomeroštallan gárvvistuvvui. Barggu ođđa vuovdeárvvu meroštallamiin dagái Allskog BA. Árvomeroštallan čájeha ahte FeFo areála buvttadeaddji goahcce vuo v-deareála lea su. 56.056 daa.

Jahkedieđahus 200816Erling FløttenJosef VedhugnesBerit Ranveig NilssenJon Meløy

Jahkečilgehus 2008Finnmarkseiendommen/Finnmárkkuop­modat (FeFo) buktá dákko čilgehusastis doaibmajahkái 2008.

FeFo doaibma lea opmodatja mea­hcástandoaimma siskkobealde. Fitnoda­gas lea váldokantuvra Leavnnjas ja lea báikáduvvon Čáhcesullui, Áltái, Girkon­járgii, Vuonnabahtii ja Kárášjohkii. Opmodatdoaibma fátmmasta eananlái­goheapmi viesso-, astoáigge-, ja ealáhus áigumušaide, čievraja minerálagávdno­siid láigoheapmi, bieggaja čáhcegáh-čahatvuoigatvuođaid láigoheapmi ja opmodagaid vuovdin. Meahcásta-noassi fátmmasta luossabivddu mearas ja jogas, sáivaguollebivddu, smávvafuođđobivddu ja ealgabivddu ja doaimmaid mat leat čadnon sihke goahcce vuovdái ja soahkevuovdái.

Stivrras leat leamaš 8 stivračoahkkima ja lea gieđahallan 94 ášši, 7 vuostá 2006:s ja 77 vuostá 2007.s.

Strategalaš plánaStivra lea álggahan siskkáldas evalue-rema árvvoštallan dihte ulbmilolaheami strategalaš plána barggus mii mearri­duvvui njukčamánu 20. beaivvi 2007:s.

Doaimma joatkinOktiivástidemiin rehketdoallolága § 3-3:in duođaštuvvo ahte doaimma joatkima várrafriddja eaktu lea biddjon vuođđun go rehketdoallu ráhkaduvvui, mii lea ákkastuvvon finnmárkkulágain ja eananopmodagaid árvvuiguin masa FeFo lea huksejuvvon.

Jahkerehketdoalu čilgenFeFo:s lea kr 39.615.888 gávpejorru doaimmastis 2008:s. Boađus ovdal vearu, čájeha kr 5.630.483. FeFo stivra evttoha ahte jahkeboađus maŋŋil vearu sirdojuvvo friddja iežaskapitálii. Jahke­rehketdoallu nugo lea dás jáhkkojuvvo addit rievttes gova 2008 doaimmas.

5 mill. kruvdnosaš loatna stáhtas lea šiehtaduvvon guhkiduvvot ja máksojuv­vot ollislaččat 2009:s. Fitnodaga golut prošeavttaide dutkama ja ovdánahttima siskkobealde ledje 2008:s kr. 634.000. Golut leat gollunčálihuvvon dađistaga ja leat geavahuvvon ovdánahttit fitno­daga buktagiid smávvafuođđo, čievrra/minerálaid, bieggafámu, ja bioenergiija siskkobealde. Prošeavttain lea guhkes-áiggi perspektiiva man vurdojuvvon boađus lea buoret čadnon FeFo resurs­saide.

Jahkedieđahus 2008 17Tormod BartholdsenPer A. BæhrInga Manndal

Eaiggátoasit eará fitnodagainFeFo Energi AS lea ollásit oamastuvvon nieidafitnodat. 2008:s lea FeFo oasttán ossosiid Fjellstuene AS:as.

Bargobiras ja bargitFeFo:s leat 2008 loahpas 34 bargi. Dain leat 13 nissona ja 21 dievddu. Stivra, oktan bargiidáirasiin, leat 2 nissona ja 5 dievddu. Strategalaš plánas lea ulbmil ráhkadit plánadokumeantta bargui dás­seárvohástalusaiguin.

FeFo:s lei 2008:s gaskamearálaš buo­zalmasjávkan mii lei 7 % obbalaš bargoáiggis. Eai leat registrerejuvvon bargolihkkohisvuođat eaige roasmma­huvvamat dán jagis.

Lágasmearriduvvon geatnegahtton bargiidpenšuvdna lea áimmahuššon.

Olgguldas biras FeFo:s ii leat doaibma mii nuoskkida olgguldas birrasa.

Meahccegeavaheami earáhuhttinEananohcamat mat eai leat gieldda plánaid mielde gieđahallojit Sáme dikki meahc cegeavaheami earáhuhttima njuolggadusaid mielde. 2008:s fátm­mastii dát sullii 25 ášši. Váldoáššin lea dás sáhka smávva areálain ovtta vies­sohuksensadjái ja sullásaččaide. Lei dušše okta ášši mas lei stuorát viidodat ja fátmmastii luoddaeatnama addima, nu gohčoduvvon Njearveadjeluodda. Stivra juolludii nuvttá luoddaeatnama dohkke­huvvon regulerenplánaid mielde. Plána­proseassa lei vuosttažettiin digaštallat iešguđetge geinnodagaid guoskkahuvvon boazodoalloorohagain. Luoddasearvi, mii ráhkadii plána, gávnnahii geinnodaga maid boazodoalloeiseválddit ja guoskka­huvvon boazodoalloorohat dohkkehedje.

Troanddin, njukčamánu 24. beaivvi 2009

Erling Fløtten Inga Manndal Berit R.Nilsen Josef Vedhugnes Stivrajođiheaddji Nubbinjođiheaddji Stivralahttu Stivralahttu

Per A. Bæhr Tormod Bartholdsen Jon Meløy Stivralahttu Stivralahttu Beaivválaš jođiheaddji

Troanddin, njukčamánu 24. beaivvi 2009

Erling Fløtten Inga Manndal Berit R.NilsenBerit R.Nilsen Josef Vedhugnes Stivrajođiheaddji Nubbinjođiheaddji StivralahttuStivralahttu Stivralahttu

Per A. Bæhr Tormod Bartholdsen Jon Meløy Stivralahttu Stivralahttu Beaivválaš jođiheaddji

– Vuovvderersurssat galget hálddašuvvot guhkesáiggi

perspektiiivvas mas máŋggageavaheapmi

vuhtiiváldo.