enervision 21

Enervision P

OW

ERED

BY

NA

THA

N

2015

Nummer 21

2015 Num

mer 21

Nathan GroupNathan Import/ExportLowergy ConceptsThermoPlusThermo Actief BeneluxThermoDynamic

www.nathangroup.euNathan GroupImpact 736921 RZ Duiven, NederlandT +31 (0)26 - 445 98 45F +31 (0)26 - 445 93 73E [email protected]

Lozenberg 41932 Zaventem, BelgiëT +32 (0)2 - 721 15 70F +32 (0)2 - 725 35 53E [email protected]

De Nathan Group steunt Stichting ALS, jij ook?Doneer op giro 100.000 t.n.v. Stichting ALS Nederland

ThermoPlusDeskundig en innovatief in broninstallaties www.thermoplus.nl

Samen sterk in duurzame klimaattechniek

A A+ A++ A+++

RENOVEREN NAAR EEN A+++ LABEL

EPC0,4

EPC0,2

EPC0,0

NIEUWBOUWWONINGEN MET EEN EPC VAN 0,0

A A+ A++ A+++


EPC0,4

EPC0,2

EPC0,0

NIEUWBOUWWONINGEN MET EEN EPC VAN 0,0Renoveren naar energielabel A+++ Nieuwbouw met een EPC van 0,0

ThermoDynamicTotaalservice voor duurzame klimaatsystemen www.thermodynamic.nl

Thermo Actief BeneluxIntegraal in vloergebonden klimaatsystemen www.thermo-actief.nl www.thermo-actief.be

Nathan Import/ExportTopmerken in duurzame klimaattechniek www.nathan.nl www.nathan.be

Lowergy ConceptsHet totaalconcept voor duurzame projecten www.lowergy.nl

De visie van Georg Goldbach van

Uponor Central Europe

Nathan Group project Duurzaam wonen naar

eigen idee en idealen

Wetgeving Supported by Nathan

Slimme oplossingen voor oppervlakteverwarming en -koeling

Meer informatie op www.uponor.nl

Uponor ClassicFlexibel, snel en eenvoudig te installeren

Uponor KlettDe bevestigingstechniek met micro-vertanding voor vloerverwarming en -koeling

Uponor NubosNoppenplaat en Noppenfolie voor oppervlakteverwarming en -koeling

Uponor TectoHet noppenplaatsysteem voor montage volgens de normen

Uponor TackerHet universele systeem voor ver-warming en koeling in woningbouw

Uponor SiccusHet lichtgewicht droogbouw-systeem voor wand en vloer

Uponor MinitecMinimale opbouwhoogte – maximaal comfort

Upo Az FHK NL 0315.indd 1 02.03.15 21:11

Nathan Import/Export B.V.Impact 73 · NL- 6921 RZ Duiven

Tel. +31 (0)26 - 445 98 45Fax +31 (0)26 - 445 93 [email protected] · www.nathan.nl

alpha-innotec brine/water warmtepompen wzs

Compact, efficiënt en eenvoudig te installeren!

De Alpha-InnoTec brine/water warmtepomp Combi WZS zet aardwarmte om in comfortabele verwarming en koeling en een royale hoeveelheid warm tapwater. De compacte toestellen zijn verkrijgbaar in de verwarmingscapaciteiten 3, 4, 6, 8 en 10 kW en hebben uitmuntende COP waarden. Doordat het warmtapwater-buffervat reeds in de behuizing geïntrigeerd is en het koudecircuit, de compressor en de brinecirculatiepomp zich in een uitneembare Modulebox bevinden, is de WZS eenvoudig te installeren. Ideaal voor projecten in de woningbouw!

Heeft u nog geen BRL-certificering? Vraag naar het Supported by Nathan concept!

210x297_Enervision_2015_WZS.indd 1 25.02.15 10:48

3Enervision | 21 2015

Voorwoord

Wow! 233 Alpha-InnoTec warmtepompen, vrachtwagens vol Uponor Comfort Pipe PLUS leidingen, massa’s Komfort verdelers,

kilometers bodemwarmtewisselaars en natuurlijk vele uren teken-, bereken-, advies-, simulatie-, boor-, prefabricage- en

servicewerk…. Het zijn de Nathan-componenten van de zeven prachtprojecten in deze Enervision. Dat is nogal wat!

Soms moeten we even stoppen, een stapje terugzetten en kijken... Wow! Wat doen we gave dingen samen met u! De

projecten in deze 21e editie van ons magazine zijn daar natuurlijk maar een kleine greep uit. Nog veel meer projecten

blijven uit de spotlights, maar zijn niet minder indrukwekkend. We doen het maar even met zijn allen! Het is een gegeven

waar we trots op zijn en waar we u als Nathan-relatie zeer dankbaar voor zijn.

We zijn ervan overtuigd dat we ons succes te danken hebben aan de kwaliteit van de topmerken die we vertegenwoordi-

gen, aan de kennis van de vakmensen die bij ons werken, maar bovenal aan het feit dat u er steeds weer voor kiest om

met ons samen te werken! Zonder u geen Nathan! Door de mooie uitdagingen die u ons brengt, hebben wij de luxe om

elke dag vol passie met ons vak bezig te zijn. En dat vinden we mooi!

In deze Enervision presenteren wij u weer een aantal prachtprojecten waaraan wij mochten bijdragen. Projecten waar we

apetrots op zijn. We wensen u veel leesplezier toe en kunnen niet wachten op wat u nog meer voor ons in petto heeft!

Wolf Nathan en Peter Centen

APPLIES TOEUROPEANDIRECTIVEFOR ENERGYRELATEDPRODUCTS

TOEPASSINGEN » vloerverwarmings- en vloerkoelsystemen in woningen utiliteitsbouw» hoogbouw- en stadsverwarmingsprojecten» opritverwarming» daar waar scheiding tussen het primaire en secundaire circuit gewenst is

De Komfort scheidingsunits zijn geschikt voor vloerverwarmings- en vloerkoelsystemen die gebruik maken van water als warmtedragend medium. De unit wordt geplaatst tussen een Komfort vloerverwarmingsverdeler en het primaire verwarmings- en/of koelcircuit en zorgt voor zowel eenthermische als een hydraulische scheiding. Samen met de verschillende beschikbare aansluitsets kan hij worden aangesloten op een 2-, 3- of 4-pijps verwarmings- en/of koelsysteem.

De scheidingsunit is opgebouwd uit RVS en messing appendages en is voorzien van een Wilo Yonos para RS 15/6, waardoor hij voldoet aan de ErP-eisen geldend vanaf augustus 2015.

KOMFORT 5600SCHEIDINGSUNITSvloerverwarming/vloerkoeling

EIGENSCHAPPEN» combineerbaar met de Komfort 4010 en 4100 vloerverwarmingsverdeler» uitvoeringen met één en twee platenwisselaars» intelligente en meemodulerende pomp met een EEI-index kleiner dan 0,20

Nathan Import/Export N.V.-S.A.Lozenberg 4 | 1932 ZAVENTEM | BelgiëTel: +32 (0)2 - 721 15 70 | Fax: +32 (0)2 - 725 35 [email protected] | www.nathan.be

Nathan Import/Export B.V.Postbus 1008 | 6920 BA DUIVEN | NederlandTel.: +31 (0)26 - 445 98 45 | Fax: +31 (0)26 - 445 93 [email protected] | www.nathan.nl

* Exclusief verdeler, exclusief expansievat

VERKRIJGBAAR IN ZOWEL EEN UITVOERING

VAN ÉÉN ALS TWEE PLATENWISSELAARS

De Komfort scheidingsunits zijn geschikt voor vloerverwarmings- en vloerkoelsystemen die gebruik maken van water als warmtedragend medium. De unit wordt geplaatst tussen een Komfort vloerverwarmingsverdeler en het primaire verwarmings- en/of koelcircuit en zorgt voor zowel eenthermische als een hydraulische scheiding. Samen met de verschillende beschikbare aansluitsets kan hij worden aangesloten op een 2-, 3- of 4-pijps verwarmings- en/of koelsysteem.

De scheidingsunit is opgebouwd uit RVS

SCHEIDINGSUNITSvloerverwarming/vloerkoeling


Inhoud

COLOFON

ENERVISION IS EEN UITGAVE VAN DE NATHAN GROUP EN VERSCHIJNT

VIER KEER PER JAAR. DEZE PUBLICATIE IS KOSTELOOS VOOR

RELATIES VAN NATHAN IMPORT/EXPORT, THERMO ACTIEF BENELUX,

THERMOPLUS EN THERMODYNAMIC. BELANGSTELLENDEN KUNNEN ZICH

ABONNEREN OP ENERVISION. EEN JAARABONNEMENT KOST E 18,75.

ABONNEMENTEN KUNT U AANVRAGEN BIJ HET REDACTIE SECRETARIAAT

VAN ENERVISION.

NATHAN GROUP

IMPACT 73, 6920 BA DUIVEN LOZENBERG 4, 1932 ZAVENTEM

TELEFOON: +31 (0)26 44 59 845 +32 (0)2 721 15 70

FAX: +31 (0)26 44 59 373 +32 (0)2 725 35 53

WEBSITE: WWW.NATHAN.NL WWW.NATHAN.BE

E-MAIL: [email protected] [email protected]

HOOFDREDACTIE

WOLF NATHAN

PETER CENTEN

COÖRDINATIE

BRAM GEURTS

REDACTIE

ELS LEGTERS

SHIRLEY VAN DER LINDEN

REDACTIESECRETARIAAT

NATHAN GROUP, E-MAIL: [email protected]

UITGEVER

JOHAN DE VREUGD

ALIVRA B.V.

TELEFOON: +31 (0)85 744 10 49

E-MAIL: [email protected]

DRUKWERKBEGELEIDING & TRAFFIC

ALIVRA B.V.

ADVERTENTIES

VOOR TARIEVEN EN PLAATSINGEN KUNT U CONTACT OPNEMEN MET:

NATHAN GROUP, TELEFOON: +31 (0)26 44 59 845


ADRESWIJZIGINGEN & AFMELDINGEN

ADRESWIJZIGINGEN EN AFMELDINGEN KUNT U PER E-MAIL

DOORGEVEN AAN: [email protected]

DEZE UITGAVE IS MET GROTE ZORG TOT STAND GEKOMEN. ONDANKS DEZE ZORG ZIJN FOUTEN

NOOIT HELEMAAL UIT TE SLUITEN. WIJ KUNNEN DERHALVE GEEN ENKELE AANSPRAKELIJKHEID

AANVAARDEN VOOR EVENTUELE PRIJS-, ZET- EN DRUKFOUTEN EN DE GEVOLGEN DAARVAN.

NIETS UIT DEZE UITGAVE MAG WORDEN VERVEEL VOUDIGD EN/OF OPENBAAR GEMAAKT

DOOR MIDDEL VAN FAX, DRUK, FOTOGRAFIE, MICROFILM OF OP WELKE WIJZE DAN

OOK ZONDER VOORAF GAANDE SCHRIFTELIJKE TOESTEMMING VAN DE UITGEVER

EN ANDERE AUTEURSRECHTHEBBENDEN.

De visie van: 6 Georg Goldbach

In the spotlight 10 Nathan producten uitgelicht

Nathan Group project 12 Natuurlijk, comfortabel en gasloos wonen

in Meerstad

Ons duurzame project 18 52 Appartementen met een individuele

Alpha-InnoTec lucht/water warmtepomp duaal LWD

Enervisionair 22 De visie van Peter Centen op de lucht/water

warmtepompmarkt

Product in de praktijk 24 Meten is weten!

Het concept 30 JK Houses; duurzaamheid, kwaliteit en

maatwerk voor catalogusprijzen

Wetgeving 34 BRL-certificering in de praktijk

Terug naar 40 Terug naar twee Lowergy projecten

Nathan Group in beeld 48 De markt omarmt de Dutch Revit Standards!

Project in ontwikkeling 52 Met betonkernactivering naar

BREEAM ‘Excellent’ certificaat

Meer informatie 56 Producten in deze Enervision

Enervision blikt vooruit 58 EU-energielabel voor verwarmingstoestellen

Enervision P

OW

ERED

BY

NA

THA

N

2015

Nummer 21

2015 Num

mer 21







A A+ A++ A+++


EPC0,4

EPC0,2

EPC0,0


A A+ A++ A+++


EPC0,4

EPC0,2

EPC0,0






u De visie van Georg Goldbach van


u De visie van u Nathan Group project Duurzaam wonen naar


uNathan Group projectu Wetgeving Supported by NathanuWetgeving

2015

Nummer 21

Nathan6


De visie van:FOTO LINKERPAGINA: GEORG GOLDBACH

DE VISIE VAN GEORG GOLDBACH; VICE PRESIDENT SALES & MARKETING UPONOR CENTRAL EUROPE

Deutsche Gründlichkeit versus Hollandse Schwung UPONOR DUITSLAND, UPONOR FRANKRIJK, NATHAN, UPONOR ZWITSERLAND, UPONOR SPANJE, UPO…. PARDON? NATHAN? INDERDAAD... NATHAN IS EEN VREEMDE EEND IN DE BIJT IN HET RIJTJE INTERNATIONALE UPONOR VERTEGENWOORDIGINGEN. MET NATHAN ALS GEAUTORISEERD IMPORTEUR IS DE BENELUX DE ENIGE GROTE UPONOR-REGIO ZONDER UPONOR VLAG. WAAROM? OMDAT HET GOED GAAT! OMDAT UPONOR EN NATHAN AL TWEE DECENNIA VOLOP VAN ELKAARS KRACHTEN PROFITEREN. HET RESULTAAT HIERVAN IS EEN BIJZONDER HECHTE RELATIE TUSSEN DE NEDERLANDSE SPRING-IN-‘T-VELD NATHAN EN DE DEGELIJKE DUITSE BEURSGENOTEERDE GIGANT UPONOR. HOOG TIJD OM U VOOR TE STELLEN AAN DE PERSOON DIE AL JAREN EEN ONMISBARE SCHAKEL IN DEZE INTENSIEVE SAMENWERKING IS: GEORG GOLDBACH. ALS VICE PRESIDENT SALES & MARKETING CENTRAL EUROPE IS GEORG BIJ UPONOR ONDER ANDERE VERANTWOORDELIJK VOOR DE UPONOR-ACTIVITEITEN BIJ DIE VREEMDE EEND: NATHAN IMPORT/EXPORT.

UPONOR IN HASSFURT

Nathan8

GEORG GOLDBACH

In 2001 kwam Georg binnen bij Uponor, dat in die tijd nog Unicor

heette. Hij was bedrijfsleider van het merk Unipipe. In zijn huidige

functie van vice president sales en marketing bij Uponor zorgt hij voor

de strategische doorontwikkeling van de Uponor businessmodellen in

de Europese exportlanden Oostenrijk, Zwitserland en de Benelux.

Daarnaast houdt hij zich bezig met de dagelijkse bedrijfsvoering, de

ontwikkeling van Uponor medewerkers en de coördinatie van een

aantal projecten binnen de Uponor hoofdvestiging in Finland.

VISIE OP: NEDERLANDERS EN BELGEN

Nederlanders, Belgen en Duitsers… Hoe dicht onze landen ook bij

elkaar liggen, de omgangsvormen lijken soms mijlenver uit elkaar te

liggen. Onze oosterburen staan bekend om hun ‘Deutsche Gründlichkeit’.

Klikt dat wel met die losse Hollanders? Georg reageert verontwaardigd

op deze eerste vraag: “Hollanders? We moeten toch altijd Nederlanders

zeggen? Ik doe er altijd veel moeite voor om het goed te doen!”

Lachend vervolgt hij: “Ik ken de Nederlanders en Belgen inmiddels

natuurlijk goed van klantengesprekken en evenementen. Het grootste

verschil is dat wij Duitsers inderdaad heel gestructureerd en serieus te

werk gaan. We houden zakelijk en privé graag gescheiden.

Nederlanders zijn veel onbevooroordeelder, opener en positiever. Vaak

begint een gesprek met een Nederlander met het privéleven en

komen ze daarna pas ter zake. Van die losheid zouden wij Duitsers wel

wat mogen overnemen. Ook als het aankomt op lef in het nemen van

beslissingen kunnen we veel van onze buurlanden leren, op jullie

manier kom je veel sneller tot resultaten.” Er zijn echter ook eigen-

schappen die wij Nederlanders en Belgen weer van de Duitsers zouden

mogen overnemen, als het aan Georg ligt: “In de Benelux-landen

wordt stiptheid niet zo nauw genomen, jullie laten ons gerust een paar

minuten wachten. Op dat gebied zijn wij juist weer heer en meester.

We zeggen in Duitsland niet voor niets: ‘Vijf minuten voor de tijd, is de

Duitse punctualiteit!’” Met een grote glimlach vervolgt hij: “Iets dat we

ondanks de vele verschillen trouwens prima met elkaar delen, is dat

we samen goed kunnen feestvieren! Dat bevalt me uitstekend aan

deze internationale samenwerking!”

VISIE OP: BELGISCHE EN NEDERLANDSE INSTALLATEURS

De stereotype vooroordelen over Nederlanders en Duitsers blijken dus

ook in de samenwerking tussen Uponor en Nathan overduidelijk

bevestigd te worden. En hoe zit dat bij onze installateurs? Wat typeert

hen? Georg: “Het grootste verschil zit hem op dat gebied in de omvang.

Nederland kent installatiebedrijven met wel 1.000 mede werkers of zelfs

meer! Zulke grote spelers zien we nergens in Europa. De Belgische

installateur lijkt veel meer op de onze. Die zijn aanzienlijk kleiner.”

VISIE OP: NATHAN

Als resultaat van de vele ups en downs in de branche en de directe

communicatiewijze die Nederlanders in het algemeen en ‘Nathanners’

in het bijzonder typeert, omschrijft Georg de samenwerking met zijn

vaste Benelux partner met een lachwekkende vergelijking: “We zijn

soms net een jarenlang getrouwd echtpaar. Net als in een huwelijk

kennen Wolf, Peter en ik elkaar door en door, we hebben wederzijds

respect naar elkaar en hebben het volste vertrouwen in elkaar. Als je

UPONOR IN HASSFURT


De visie van:

eenmaal voor elkaar gekozen hebt, dan ga je niet snel meer een

separate weg. Natuurlijk zijn er wel eens heftige discussies, maar net

als in een goed huwelijk worden die conflicten altijd weer opgelost,

waarna we ons weer op ons gemeenschappelijke doel kunnen

concentreren.” Georg vervolgt: “Zowel Uponor als Nathan is een sterke

partij, ieder binnen ons eigen gebied. Wij maken goede producten en

systemen en bepalen een sterke marketingaanpak. De Nathan Group

integreert onze systemen vervolgens samen met haar dochter-

bedrijven in totaaloplossingen die aansluiten op de wensen van de

Benelux markt. Die combinatie, waarmee we elkaar perfect aanvullen,

zorgt voor ons gezamenlijke succes van de laatste jaren!”

VISIE OP: BENELUX MARKT

Van een afstandje krijgt men doorgaans een veel overzichtelijker beeld

van een situatie dan wanneer men er midden in zit. We vragen Georg

daarom hoe hij de Belgische en Nederlandse installatiebranche vanuit

Hassfurt precies ziet. Hij antwoordt: “De Nederlandse bouwsector heeft

de afgelopen jaren natuurlijk een flinke recessie meegemaakt.

Gelukkig hebben vrijwel alle trouwe Uponor klanten dat dal veelal met

hun innovatiekracht weten te doorstaan. Een mooie trend die Neder land

nu, mede door het Stroomversnellingsprogramma laat zien, is de groei

in de renovatiemarkt. Daar ligt in mijn optiek veel potentie, ook voor

onze producten. In België zie ik dat steeds meer installateurs de vele

deelleveranciers loslaten en op zoek gaan naar één goede systeem-

leverancier. Daar winnen we momenteel dan ook volop terrein mee

dankzij onze totaaloplossingen en assortimentsdiepte. Vooral in België

zal het voorlopig nog even moeilijk blijven, maar ik hoop dat de

bouwsector in beide landen geleidelijk weer opkrabbelt. Daar zijn in

ieder geval bemoedigende voortekens voor!”

VISIE OP: UPONOR PRODUCTEN

Uponor staat aan de wieg van vele technologische innovaties die de

toon zetten in de installatiebranche. Denk aan de volgens de UAX

technologie vernette vol kunststof Comfort Pipe PLUS leiding met

memory-effect, de MLCP Meerlagenleiding, de eerste metalen fitting

met kleurcodering en persmarkering, vele vloerverwarmingsoplos-

singen en de DEM regeling met Dynamisch Energie Management. Is

dat waarmee Uponor zich onderscheidt van de concurrent? “Absoluut!”,

vindt Georg, “Uponor kijkt goed naar de vraag in de markt en

ontwikkelt daar oplossingen voor. We zijn daarmee echte trendsetters

in de branche. Dat trekken van ons eigen pad, daarmee maken we het

verschil met de concurrent.” De in 2009 geïntroduceerde draadloze

regeling met Dynamisch Energiemanagement is daarvan een mooi

voorbeeld, vindt Georg: “Het product heeft destijds ontzettend goede

feedback uit de markt gekregen. De innovatieve regeling is eenvoudig

te installeren omdat hij zelf de hydraulische instelling verzorgt. En ook

niet onbelangrijk, in renovatieprojecten kan de oplossing wel 12%

energie besparen!”

DE UPONOR DRAADLOZE RUIMTETEMPERATUURREGELING MET DYNAMISCH ENERGIEMANAGEMENT

VISIE OP: 2015

In deze eerste 2015-editie van de Enervision vragen we Georg om een

visie op het jaar dat voor ons ligt. Lachend antwoordt hij: “Ja, als ik dat

eens wist… De energiebehoefte blijft omlaag gaan, de vraag naar

duurzame oplossingen blijft stijgen, de renovatiemarkt biedt veel

kansen en gezondheid, vooral als het gaat om hygiëne, zal steeds

belangrijker worden. Strategisch worden we daardoor gedwongen om

ons productassortiment nog breder in te zetten en nog meer diensten

aan te bieden. Nathan staat dichtbij de markt en zal met haar innovatie-

kracht op haar beurt weer concepten ontwikkelen waarmee we

klanten in de Benelux met totaaloplossingen kunnen bedienen. De

complexe markt maakt het ons beiden niet makkelijker, maar aan de

andere kant zorgt die uitdaging er wel voor dat we opvallen. Net als in

de afgelopen jaren, blijven de vele copy-cats afvallen, terwijl wij ons

met unieke oplossingen samen juist sterker maken. Dat geeft ons

samen nog vele jaren bestaansrecht!”

VISIE OP: DE ENERVISION LEZER

Terwijl we het gesprek met de bevlogen zakenman afsluiten, wil hij

graag nog iets kwijt aan de Enervision lezer: “Graag wil ik van de

gelegenheid gebruik maken om de vele Uponor gebruikers in Nederland

en België hartelijk te danken voor hun jarenlange trouw. Dat is

uiteindelijk waar we het samen allemaal voor doen! Zoals ik net al

aangaf, geniet ik van de spontaniteit en positieve houding van de

Nederlanders. Met dat in mijn achterhoofd, kijk ik uit naar een

jarenlange voortzetting van deze samenwerking!”

MEER INFORMATIE

WWW.UPONOR.NL

Nathan10

� Nieuwe gemodificeerde Uponor accu persgereedschappen

� �Nieuw Energieconcept voor renovatie

In februari was de Nathan Group te vinden op de beurs voor bouwend Nederland; de

Bouwbeurs. Op de stand presenteerden wij een prefab huisje waarin een lucht/water

warmtepomp, warmtapwaterbuffervat, warmteterugwin-unit en omvormer op een compacte

manier zijn samengebouwd. Het huisje wordt tegen de achtergevel van een renovatiewoning

geplaatst en verzorgt vanaf daar de complete warmte- en warmtapwatervoorziening van de

woning. Een ware primeur waar iedere beursbezoeker zijn of haar mening over mocht geven.

Met deze waardevolle feedback wordt het concept momenteel gefinetuned, zodat deze

volledig aansluit op de wensen uit de branche. In de volgende Enervision presenteren wij u

het volledig uitontwikkelde Energieconcept!

� Uitbreiding Uponor MLC GAS assortiment

Constante verbetering, doorontwikkeling en marktmonitoring vormen

belangrijke pijlers voor het merk Uponor. Om haar assortiment

up-to-date te houden en dag in dag uit aan de wensen van de markt

te kunnen voldoen, heeft Uponor begin dit jaar enkele noviteiten

geïntroduceerd. Een van deze nieuwe ontwikkelingen vindt u in de

uitbreiding van het Uponor MLC GAS segment. Vanaf heden zijn de

Uponor GAS MLC leiding geel S en het Uponor GAS Press T-stuk, naast

de diameters 25 en 32, ook verkrijgbaar in een diameter van 20 mm.

Een ander toevoeging op het bestaande gamma vormt de Uponor GAS

Press muurplaat, die naast de 20 mm uitvoering, nu tevens beschik-

baar is in een 25 mm variant.

Uponor heeft haar accu persgereedschappen eens goed onder de loep genomen en

diverse vernieuwingen en functionaliteiten doorgevoerd. De UP75 is vervangen door

de UP110 en in plaats van de Mini32 is vanaf nu de Mini2 opgenomen in het

productassortiment. De vernieuwde gereedschappen bieden u high-power

accutechnologie, een verbeterde hantering, ingebouwde LED’s die het werkvlak

belichten en zich automatisch weer uitschakelen, hydraulische drukcontrole en de

mogelijkheid tot monitoring van de persdruk. Met de aanschaf van de hernieuwde

Uponor accu persgereedschappen geniet u dus een flinke verbetering; en dat alles

voor gelijkblijvende prijzen!


In the spotlight

� Supported by Nathan

Sinds de overheid een BRL 6000-21 certificering verplicht stelde bij

werkzaamheden aan grondgebonden warmtepompinstallaties, biedt de

Nathan Group volop ondersteuning aan installateurs die de certificering

(nog) niet rond hebben. Met hulp van de specialisten van de Nathan Group kunnen ook niet-gecertificeerde installateurs betrouwbare

bodemgekoppelde warmtepompinstallaties blijven verkopen. De gewaardeerde ondersteuningsservice kreeg de naam: Supported by

Nathan. Door te kiezen voor het Supported by Nathan concept, kunnen installateurs hun Alpha-InnoTec warmtepomp installaties leveren

onder de BRL certificeringen van de Nathan bedrijvengroep. In bijgaande Supported by Nathan folder leest u alles over deze unieke

ondersteuning. Op pagina 34 treft u bovendien een praktijkvoorbeeld met het nieuwe concept aan.

Met de nieuwe Europese F-gassenverordening wordt het gebruik van HFK koude-

middelen met een Global Warming Potential (GWP) boven de 2.500 geleidelijk

afgebouwd. Begin dit jaar werd er reeds gestart met de gefaseerde productie-afbouw

van synthetische koudemiddelen als R404a, vanaf 2020 komt er een verbod op de

nieuwbouw van installatie met synthetische koudemiddelen met een GWP boven de

2.500 en in 2030 zal zelfs het bijvullen van installaties met R404a verboden worden.

Het is weliswaar pas in 2020 dat de fabrikant geen nieuwe installaties met het

koudemiddel R404a mag leveren, maar Alpha-InnoTec zou Alpha-InnoTec niet zijn, als

ze niet nu al volop in beweging zou zijn om haar nieuw te introduceren warmte-

pompen klaar te stomen voor een toekomst zonder het koudemiddel R404a.

� Uponor afgiftetabellen voor verwarmen en koelen beschikbaar

Uponor heeft de afgiftegegevens per oppervlaktesysteem onderge-

bracht in twee afzonderlijke documenten; enerzijds zijn dat de Uponor

warmte-afgiftetabellen, anderzijds de Uponor koelvermogentabellen.

Deze tabeloverzichten bieden u inzicht in de warmte-afgifte en het

koelvermogen per systeem bij diverse hartafstanden en gemiddelde

watertemperaturen. Wilt u ook gebruik maken van deze handige

schema’s? De koelvermogen- en warmte-afgiftetabellen zijn te

downloaden op www.nathan.nl of aan te vragen door ‘Uponor

afgiftetabellen’ te mailen naar [email protected]!

� Nieuwe F-gassenverordening? Alpha-InnoTec is op de toekomst voorbereid!

Nathan12


Nathan Group projectFOTO LINKERPAGINA: ROELOF VALLINGA (LOWERGY CONCEPTS), HAYO RADERSMA (HRP PLANONTWIKKELING)

EN ANDRÉ TERPSTRA (BREMAN DRACHTEN)

NATUURLIJK, COMFORTABEL EN GASLOOS WONEN IN MEERSTAD

Duurzaam wonen naar eigen idee en idealen WONEN GEHEEL NAAR EIGEN WENS EN STIJL, TE MIDDEN VAN DE NATUUR EN MET DE FACILITEITEN VAN DE GRONINGSE BINNENSTAD OM DE HOEK; DAT KAN IN MEERSTAD. IN EEN VOLLEDIG NIEUW WOONGEBIED TUSSEN DE STEDEN GRONINGEN EN SLOCHTEREN KRIJGEN HUIZENKOPERS LETTERLIJK DE RUIMTE OM HUN WOONIDEAAL TE VERWEZENLIJKEN. DOOR DE DIVERSITEIT AAN WOONWIJKEN, -TYPEN EN -KARAKTERS IS ER VOOR IEDER WAT WILS EN BIEDT MEERSTAD AAN MENIGEEN EEN WAAR THUIS. DOORDAT ER IN HET GEBIED DOOR VERSCHILLENDE PARTIJEN GEBOUWD WORDT, NEEMT DE STAD IN WORDING IN EEN HOOG TEMPO HAAR TOEKOMSTIGE VORM AAN. OM DE ONTWIKKELINGEN MET EIGEN OGEN TE AANSCHOUWEN, WERDEN WE VOOR DEZE ENERVISION UITGENODIGD DOOR HAYO RADERSMA VAN HRP PLANONTWIKKELING EN ANDRÉ TERPSTRA VAN BREMAN DRACHTEN OM EEN KIJKJE TE NEMEN BIJ HET PROJECT ‘MEEROEVERS LANGS DE ERVEN MEERSTAD’. ZE NEMEN ONS MEE IN HET PROCES VAN DE TOTSTANDKOMING VAN TIEN TWEE-ONDER-EEN-KAPWONINGEN EN VRIJSTAANDE WONINGEN.

SAMEN BOUWEN AAN DE TOEKOMST

Bouwen aan een duurzame, mooie toekomst; dat is waar HRP

Planontwikkeling, Breman Drachten, Lowergy Concepts, de gemeente

en de bewoners op de locatie ‘Langs de Erven’ samen aan werken. De

bouw wordt gerealiseerd in verschillende fasen. Van de tien woningen

die op deze specifieke locatie in Meerstad zullen herrijzen, zijn er

onlangs vier opgeleverd. Sommige kersverse woningeigenaren zijn

nog druk aan het klussen, terwijl bij andere het meubilair al binnen

staat. In de tussentijd wordt er door Breman Drachten hard gewerkt

aan de realisatie van de woningen uit fase twee. We komen op een

mooi moment een kijkje nemen op de bouwlocatie, want de mannen

van Breman gaan net beginnen met het aanbrengen van de vloer-

verwarming in woning 7. Met de fotograaf in ons kielzog glippen we

snel de woning binnen om alle handelingen goed vast te kunnen

leggen. Terwijl de werkzaamheden in volle gang zijn, besluiten we

projectleider André Terpstra en projectontwikkelaar Hayo Radersma

alvast aan een paar kritische vragen te onderwerpen.

DOE WAT JE ZEGT, ZEG WAT JE DOET

Voor we ingaan op het installatietechnisch aspect van het project,

willen we graag eerst wat meer weten over de achtergrond en de

betrokkenheid van beide partijen. Hayo Radersma steekt van wal:

“Kijk, in eerste instantie gebeurde er eigenlijk nog niet zoveel in

Meerstad. Het beeld van wonen en recreëren moest echt nog gevormd

worden. De gemeente besloot hier met een grootschalig nieuwbouw-

plan gehoor aan te geven en heeft ook mij een prachtig stuk grond

gegund; een perfecte plek om mooie woningen te ontwikkelen. Als

ontwikkelaar ga je vervolgens goed kijken naar wat de markt wil en

hoe potentiële kopers graag willen wonen. Aspecten zoals woon-

ruimte, gebruiksgemak, een goede prijs-kwaliteitverhouding, een

prettige woonomgeving en duurzaamheid spelen daarbij een erg

belangrijke rol. Normaal gesproken heeft de ontwikkelaar in een

project vaak enkel de taak om te ontwikkelen, waarna het plan

over gedragen wordt aan een bouwbedrijf dat de woning bouwt.

Voor mij blijft het daar echter niet bij, ik wil van A tot Z betrokken

Nathan14

PRODUCTEN, SYSTEMEN EN DIENSTEN IN DIT PROJECT

ALPHA-INNOTEC

ALPHA-INNOTEC BRINE/WATER WARMTEPOMP COMBI WZS

UPONOR

UPONOR COMFORT PIPE PLUS

UPONOR QUICK & EASY FITTINGEN

KOMFORT

KOMFORT 4010 VERDELERS

THERMOPLUS

BRONBORINGEN

THERMO ACTIEF BENELUX

TAB OMEGAREGISTERS

THERMODYNAMIC

INBEDRIJFSTELLING WARMTEPOMPEN

OP DE LOCATIE ‘LANGS DE ERVEN’ TE MEERSTAD WORDT GEBOUWD AAN TIEN DUURZAME, RUIME WONINGEN

blijven. Ik ontwikkel de woningen, bepaal de installaties en

materialen, kies zelf met welke partijen ik werk, begeleid de klant,

organiseer de verkoop gesprekken en ik ben bij de opleveringen van de

woningen aanwezig. Ik vind het gewoon erg belangrijk om dicht bij de

kopers te staan en een partij te zijn waar men op kan bouwen en

vertrouwen. Mijn credo is dan ook: doe wat je zegt, zeg wat je doet!

Dit is een belangrijk gegeven en een instelling die ik van iedere partij

die bij het project betrokken is verwacht.”

BETROKKEN EN GEHOORD

Dat Hayo het belang van de koper nooit uit het oog verliest en

langdurige relaties gebaseerd op wederzijds vertrouwen bij hem hoog

in het vaandel staan, bevestigt hij nog maar eens met zijn wel-

overwogen keuze voor installateur Breman Drachten. Hij vertelt: “HRP

Planontwikkeling en Breman Drachten, die combinatie klopt gewoon.

Naast de goede relatie die we door de jaren heen samen hebben

opgebouwd, is Breman Drachten ook een zeer klantvriendelijke,

financieel gezonde, landelijke installateur. Ik vind het belangrijk dat de

kopers ook na de oplevering van hun woning bij eventuele vragen of

problemen terug kunnen vallen op de installateur. Bij Breman Drachten

weet je gewoon dat dit gedurende het gehele proces, dus ook na de


Nathan Group project

oplevering, goed zit. Samen met Roelof Vallinga, accountmanager van

Lowergy Concepts, bereidt Breman Drachten de toekomstige bewoners

voor en verzorgen zij voorlichtingen omtrent het systeem.” Roelof

Vallinga: “We organiseren diverse kopersdagen, waarin we de mensen

uitleggen met welk systeem de woning uitgerust is, welke voordelen

dat heeft en hoe men het beste met het systeem kan omgaan.” André

Terpstra vult aan: “Het systeem valt of staat gewoon met het begrip

van de bewoners. Wij kunnen wel een prachtig duurzaam systeem

installeren, maar als de bewoner er geen weet van heeft hoe hiermee

om te gaan, dan houdt het al snel op.” Hayo Radersma concludeert:

“Je merkt gewoon dat alle partijen actief meedenken. Een tevreden

klant, dat is het gezamenlijk doel dat we nastreven. Om dit doel te

verwezenlijken zetten we ons voor de volle 100% in en doen we er

alles aan om de toekomstige bewoners zich zowel voor, tijdens als na

de bouw gehoord en betrokken te laten voelen en zijn.”

SYSTEEMGARANTIE

Waar Hayo Radersma zijn vertrouwen gaf aan het team van Breman

Drachten, kozen zij op hun beurt voor het Lowergy Nieuwbouwconcept.

Op de vraag waarom Breman gekozen heeft voor de diensten en

producten van Lowergy Concepts, antwoordt André Terpstra gek-

DE TAB OMEGAREGISTERS WORDEN DOOR THERMO ACTIEF BENELUX GEPRODUCEERD EN GELABELD AANGELEVERD OP DE BOUWLOCATIE

scherend: “Puur door Roelof natuurlijk! Als hij morgen bij Audi gaat

werken, dan ga ik een Audi rijden.” Beide mannen kijken elkaar

vermakelijk aan. Dat de heren het samen prima kunnen vinden, is

zonder meer duidelijk. Er moet echter toch wel meer schuilgaan achter

deze belangrijke en allesbepalende systeemkeuze? André Terpstra

vervolgt het gesprek: “Eerder hebben we hier vlakbij een project van

24 woningen gerealiseerd in samenwerking met Roelof, oftewel

Lowergy Concepts. Dat is erg goed bevallen en gaf ons een vertrouwd

gevoel. De systeemgarantie die Lowergy Concepts afgeeft, is natuurlijk

een factor die zeker doorslaggevend is geweest in onze keuze. Het

geeft ons een bepaalde zekerheid, evenals het feit dat jullie een

totaal oplossing, van bron tot afgifte, verzorgen. We kunnen terugvallen

op één partij. Tel daar de expertise, kennis en vriendelijkheid van Roelof

bij op en dan heb je toch wel de beslissende factoren te pakken!”

TAB OMEGAPROFIEL

Wanneer we achter ons kijken, zien we dat de ruimte zich in een rap

tempo heeft gevuld met Uponor Comfort Pipe PLUS vloerverwarmings-

leidingen. “Doordat Thermo Actief Benelux de vloerverwarming vooraf

op netten prefabriceert en vervolgens kant-en-klaar en gelabeld

aanlevert op de bouwlocatie, verloopt de installatie van de vloer-

Nathan16

verwarming in de woningen ontzettend vlot”, beaamt André. “Van huis

uit is Breman Drachten een bedrijf dat voorstander is van pre fabriceren.

Eigenlijk prefabben we alles, van de fundering tot de waterleiding. Het

enige wat we niet efficiënt konden prefabben was de vloerverwarming.

Toen Roelof ons op de VSK-beurs de oplossing met het zogenaamde

Omegaprofiel liet zien en hij ons daarna meenam naar een aantal

woningen waar ook gewerkt werd met de TAB Omegaregisters, waren

we direct enthousiast. We besloten het systeem toe te passen hier in

deze woningen in Meerstad en daar hebben we gaan moment spijt van

gehad, al heeft zich wel een klein obstakel voorgedaan.” Nog voor we

om uitleg kunnen vragen, roept André al: “Dat heeft niets te maken

met het systeem of jullie rol vanuit de Nathan Group hoor! Doordat

Hayo loyaal is naar de kopers en zij de mogelijkheid hebben om tot

in een ver stadium van de bouw nog dingen aan te passen, heeft het

feit zich voorgedaan dat er op het laatste moment nog een aantal

keuken blokken zijn gewijzigd. De Omegaregisters die zo perfect waren

uitgetekend en uitgerekend door Thermo Actief Benelux sloten

daardoor niet meer aan bij nieuwe situatie. Gelukkig was er geen man

over boord. Normaal gesproken zal Thermo Actief Benelux alle

waarden opnieuw bepalen aan de hand van de herziene situatie en op

basis daarvan nieuwe netten realiseren. Omdat we in dit geval echt te

maken hadden met een last-minute wijziging, waren de TAB Omega-

registers reeds geproduceerd en geleverd op de bouwlocatie. Gelukkig

worden er standaard een aantal losse profielen meegeleverd en kun je

de bestaande registers gemakkelijk weer los halen, zodat je de leiding

kunt hergebruiken. In die zin zie je dat het systeem toch eigenlijk in

iedere situatie altijd flexibel blijft.”

SOEPEL EN SNEL INSTALLEREN

Roelof en Adriaan, de installateurs van Breman Drachten die zojuist

nog druk bezig waren met de aanleg van de vloerverwarming op de

benedenverdieping van de woning, hebben hun werkzaamheden

TAB OMEGAREGISTERS

DE UPONOR QUICK & EASY VERBINDINGSTECHNIEK ZORGT VOOR EEN VLOTTE INSTALLATIE EN

EEN 100% DICHTE VERBINDING


HRP PLANONTWIKKELING

POSTBUS 755

9200 AT DRACHTEN

TELEFOON: +31 (0)651 - 81 09 65


WEBSITE: WWW.HRPPLANONTWIKKELING.NL

BREMAN DRACHTEN

DE GIEK 16

9206 AT DRACHTEN

TELEFOON: +31 (0)512 - 51 49 15


WEBSITE: WWW.BREMAN.NL

tijdelijk onderbroken. We zijn erg benieuwd naar hun praktijk ervaringen.

Roelof van de Ploeg: “Dit is nu de tweede keer dat we met het

systeem werken. Waar je bij de montage van traditionele vloer-

verwarming continu op je knieën zit en voortdurend aan het knopen

bent, is dat met de TAB Omegaregisters verleden tijd. Nu hoef je enkel

de netten met vloerverwarmingsleidingen neer te leggen en de

verbinding van de transportleiding naar de verdeler en van de verdeler

naar de desbetreffende groep te maken. Het systeem is dus vele

malen minder arbeidsintensief en werkt bovendien veel sneller.”

Adriaan van der Galien vult aan: “Die Uponor Quick & Easy verbindings-

techniek werkt bovendien ook ideaal. Je hebt weinig gereedschap

nodig en je bent verzekerd van een 100% dichte verbinding.” Roelof

van de Ploeg: “Wat ik daarnaast ook nog een groot voordeel vind, is de

degelijkheid en flexibiliteit van de leiding. Voorheen hadden we van

een ander merk een 20 millimeter leiding met een wanddikte van

2 millimeter. Als je deze leiding een beetje strak om de verdeler aan

wilde brengen, dan knakte de leiding al snel. De Uponor Comfort Pipe

PLUS leiding blijft altijd mooi soepel en rond. Deze eigenschap

bevordert tevens het installatiegemak.”

ENERGIE UIT DE AARDE

Als afsluiting van ons bezoek gaan we nog even langs bij huisnummer

218, een van de reeds opgeleverde woningen. Terwijl de bewoners

nog druk aan het klussen zijn, voelen we bij binnenkomst dat de

vloerverwarming reeds goed dienst doet. In de woning hangt een

aangename, behaaglijke temperatuur. Waar we zojuist nog getuige

zijn geweest van de montage van de vloerverwarming, zien we in

deze woning een afgewerkte betonvloer. André Terpstra neemt ons

mee naar de zolder van de woning, waar we een Alpha-InnoTec brine/

water warmtepomp combi WZS zien staan. André legt uit: “Er is door

ThermoPlus een boorplan gemaakt en aan de hand daarvan hebben ze

in de opritten van de woningen diverse bronnen geboord. De

Alpha-InnoTec brine/water warmtepomp haalt vervolgens energie uit

de bodem en zet deze om naar warmte voor verwarming of warm

tapwater, of naar koude voor koeling. Op deze wijze kan de

vloerverwarming in zowel zomer als winter optimaal en geheel naar

de wensen van de bewoners als verwarming of koeling worden

ingezet. Je ziet het, alle elementen uit het Lowergy Nieuwbouw-

concept samen waarborgen een aangenaam en optimaal woon-

comfort.” Als we het gesprek met deze woorden afronden en naar

beneden lopen, kijken we nog eenmaal om ons heen om vervolgens

met een tevreden gevoel de deur achter ons te sluiten.

ALPHA-INNOTEC BRINE/WATER COMBI WARMTEPOMP WZS

Nathan Group project

Nathan18

ALS ONDERDEEL VAN DE GROOTSCHALIGE HERSTRUCTURERING VAN DE CULEMBORGSE WOONWIJK “ACHTER DE POORT” VAN WONINGCORPORATIE KLEURRIJK WONEN, BOUWDE REINBOUW RECENT TWEE APPARTEMENTENCOMPLEXEN MET IEDER 26 WONINGEN. HET EERSTE GEBOUW WERD OPGELEVERD IN NOVEMBER 2013, HET TWEEDE COMPLEX VOLGT TEN TIJDE VAN DE UITGAVE VAN DIT MAGAZINE. OP HET DAK VAN DE VIJF VERDIEPINGEN HOGE COMPLEXEN PRIJKEN IN TOTAAL 52 ALPHA-INNOTEC LUCHT/WATER WARMTEPOMPEN DUAAL LWD DIE IEDERE WONING INDIVIDUEEL VAN VERWARMING, KOELING EN WARM TAPWATER VOORZIEN. IN EEN BOUWKEET, PAL TUSSEN DE TWEE COMPLEXEN, SPREKEN WE MET MAAR LIEFST VIJF BETROKKENEN VAN HET PROJECT: ARCO HAKKERT, OPDRACHTGEVER NAMENS KLEURRIJK WONEN, RUDWIN SUSANNA, UITVOERDER BIJ REINBOUW, HENK JACOBS, DIRECTEUR VAN ROELOFS & VAN BRAKEL, DAT TEGENWOORDIG R&VB INSTALLATIETECHNIEKEN HEET, VINCENT VENS, PROJECTLEIDER BIJ HETZELFDE BEDRIJF EN JEROEN DE WIT, BUITENDIENSTMEDEWERKER VAN NATHAN IMPORT/EXPORT.

52 APPARTEMENTEN MET EEN INDIVIDUELE ALPHA-INNOTEC LUCHT/WATER WARMTEPOMP DUAAL LWD

Individueel verwarmen en koelen met lucht

Enervision | 21 2015

Ons duurzame project

19

SLOOP EN NIEUWBOUW IN VIER FASEN

De eerste vraag over de omvang en achtergrond van de wijk wordt

enthousiast beantwoord door Arco Hakkert, projectleider van Kleurrijk

Wonen. “Achter de Poort is een herstructureringswijk van Kleurrijk

Wonen. In de komende jaren worden hier bijna 300 woningen

verdeeld over vier fasen gesloopt en vervangen door 216 nieuw-

bouwwoningen; een traject waar we momenteel volop mee bezig zijn.

Het eind 2013 opgeleverde appartementencomplex was onderdeel van

fase één. Inmiddels zijn we al bijna aanbeland bij de oplevering van

fase twee, waartoe het tweede appartementencomplex behoort.”

Achter de Poort had tot voor kort prima in het rijtje van bekende

Vogelaarwijken gepast. Arco: “De jaren vijftig galerijflatjes die

inmiddels plaats hebben gemaakt voor de twee nieuwe apparte-

mentencomplexen waren niet meer van deze tijd. Enerzijds waren er

wat problemen met de verhuurbaarheid, maar de buurt kende vooral

veel sociale problemen. Met de nieuwbouw hebben we wat vers bloed

in de wijk gekregen, waardoor de leefbaarheid van de wijk sterk

verbeterd is.”

PRESTATIEGERICHTE UITVRAAG

Met de mededeling “op sociaal vlak is het een bijzonder project, maar

technologisch en energetisch ook!” geeft Arco het praatstokje door aan

Rudwin Susanna, uitvoerder van de twee moderne appartementen-

gebouwen. Rudwin: “De aanbesteding van Kleurrijk Wonen was

destijds een prestatiegerichte uitvraag. Hoewel de wettelijke EPC-norm

bij de start van het project nog op 0,6 lag, streefde de ontwikkelaar

FOTO LINKERPAGINA: ALPHA-INNOTEC LUCHT/WATER WARMTEPOMPEN DUAAL LWD OP HET DAK

VAN COMPLEX TWEE. OP DE ACHTERGROND IS COMPLEX ÉÉN TE ZIEN

VAN LINKS NAAR RECHTS: ARCO HAKKERT, JEROEN DE WIT, HENK JACOBS, RUDWIN SUSANNA EN VINCENT VENS

hier al naar een EPC van 0,4. Op basis van het bouwplan dat we

compleet met energieprestaties presenteerden, kregen we de opdracht

van Kleurrijk Wonen.” Het was vervolgens Reinbouw die haar vaste

installatiepartner R&vB Installatietechnieken als co-maker bij het

project betrok. R&vB Installatietechnieken selecteerde op haar beurt

de producten van Alpha-InnoTec en Uponor en de bijbehorende

ondersteuning van de Nathan Group.

VAN COLLECTIEF NAAR INDIVIDUEEL

R&vB Installatietechnieken projectleider Vincent Vens vervolgt: “We

krijgen als installateur steeds vaker de rol van adviseur toegeschoven.

Ook hier was dat het geval. In het eerste plan werd er gesproken over

een collectieve luchtbehandelingskast, maar ik ben zelf meer een

voorstander van individuele installaties. Dat vind ik praktischer bij de

regeling per woning.” Arco vult aan dat hij zelf ook blij was met de

switch naar individuele installaties: “Op dit moment gaat het allemaal

om sociale huur, maar als corporatie weet je door alles wat zich nu in

Den Haag afspeelt vandaag ook niet meer hoe de situatie morgen is.

Dankzij de individuele installaties zitten we bij eventuele toekomstige

omzetting naar verkoop niet vast aan een collectief systeem, zodat we

de woningen eenvoudig separaat kunnen verkopen.” In samenspraak

met Nathan werd er door R&vB Installatietechnieken zowel een offerte

gemaakt voor individuele lucht/water warmtepompen als individuele

brine/water warmtepompen. Op basis van prijs werd er uiteindelijk

gekozen voor de inzet van de destijds splinternieuwe Alpha-InnoTec

lucht/water warmtepompen duaal LWD.

Nathan20

EEN DEEL VAN DE 26 ALPHA-INNOTEC LUCHT/WATER WARMTEPOMPEN DUAAL LWD OP HET DAK VAN

APPARTEMENTENCOMPLEX TWEE

DE BINNENINSTALLATIE MET LINKSBOVEN DE HYDRAULISCHE MODULE HMD 1/RE, DAARONDER

HET 200 LITER WARM TAPWATER BUFFERVAT WWS 202 WAARACHTER HET CV BUFFERVAT WTPSK 100

VERSCHOLEN ZIT EN RECHTS VOORIN DE KOMFORT VLOERVERWARMINGSVERDELER.

DUALE LUCHT/WATER WARMTEPOMPEN

De gekozen duale Alpha-InnoTec warmtepompinstallatie bestaat uit een

op het dak geplaatste lucht/water warmtepomp en een in de woning

opgestelde Hydraulische module. Met deze keuze werd het inmiddels

opgeleverde appartementencomplex het eerste groot schalige

LWD-project van Nederland. Vincent legt het systeem in grote lijnen uit:

“De voedingsleiding van de lucht/water warmtepomp op het dak gaat

ALPHA-INNOTEC DUAAL LUCHT/WATER WARMTEPOMPCONCEPT

HET DUALE LUCHT/WATER WARMTEPOMPCONCEPT VAN ALPHA-INNOTEC BESTAAT UIT EEN BUITEN OPGESTELDE LUCHT/WATER WARMTEPOMP DUAAL

LWD (DESGEWENST REVERSIBEL VOOR KOELING) EN EEN BINNEN OPGESTELDE MODULAIRE INSTALLATIE. DE BINNENINSTALLATIE WORDT SAMENGESTELD

OP BASIS VAN DE GEWENSTE FUNCTIONALITEITEN (VERWARMING, WARMTAPWATER BEREIDING, KOELING, VENTILATIE OF EEN COMBINATIE HIERVAN) EN

DE GEWENSTE BEDRIJFSWIJZE (MONO VALENT OF BIVALENT). DE MEEST INSTALLATIEVRIENDELIJKE BINNENINSTALLATIE IS DE HYDRAULIK TOWER HTD; EEN

COMPACT TOESTEL WAARIN ALLE COMPONENTEN, ZOALS DE LUXTRONIK 2.0 WARMTEPOMPREGELAAR, HET CV BUFFERVAT, HET WARMTAPWATERBUFFER-

VAT EN DE CIRCULATIEPOMP REEDS GEÏNTEGREERD ZIJN. OMDAT IN CULEMBORG EEN REVERSIBELE BEDRIJFSWIJZE GEWENST WAS, WERD HIER ECHTER

GEKOZEN VOOR EEN BINNEN INSTALLATIE MET DRIE LOSSE MODULAIRE COMPONENTEN.

via een prefab schoorsteen per verdieping naar het appartement,

waar deze uitkomt bij de Hydraulische module HMD 1/RE in de woning.

Daar wordt de energie uit de lucht verdeeld over het 100 liter CV

buffervat WTPSK voor de vloerverwarming en het 200 liter WWS

warmtapwater buffervat voor warmtapwaterbereiding. Via de

ruimtetemperatuur regeling is de temperatuur door de bewoner per

ruimte bij te stellen.”


Ons duurzame project

BIM

Het complete gebouw, inclusief de componenten van de onderaan nemers

werd geheel in 3D ontworpen. Ook Nathan leverde hiervoor een

nauwkeurig BIM model van de warmtepompinstallatie aan. Rudwin: “We

hebben het hele concept met alle onderaannemers stapje voor stapje

opgebouwd. Als er ergens een knelpunt was, dan zat je met zijn allen bij

elkaar en kon het meteen opgepakt worden.” Arco kijkt tevreden terug:

“Op die manier hebben we het hele gebouw met alle detaillering in 3 à

3,5 maand volledig gedimensioneerd. Daarmee hebben we zaken die

normaal tijdens de bouw pas ontdekt worden er voor aanvang al

uitgehaald. Reken maar uit wat je daarmee bespaart! Wat er, mede

daardoor ook heel bijzonder is aan dit project, is het feit dat we de

aanneemsom van Reinbouw ook daadwerkelijk afgerekend hebben!

Zonder meerwerk, dat gebeurt vrijwel nooit!”

NUTSVOORZIENINGEN

Zoals we vaker horen, blijken nutsbedrijven het energieverbruik van

warmtepompen nog altijd sterk te overschatten, resulterend in een

onnodig grote energieaansluiting. Ook hier bleek dit een uitdaging.

Henk, directeur van R&vB Installatietechnieken: “De nutsbedrijven

staken hun kop in het zand en stonden er op dat we een grotere

aansluiting afnamen. Toen we er echt niet onderuit konden, hebben we

het energieverbruik gemonitord en daarmee ons gelijk bewezen. Een

warmtepomp trekt helemaal niet veel elektra weg en kan prima op een

gewone huisaansluiting.” Fase één is inmiddels keurig omgebouwd naar

een gewone huisaansluiting, fase twee wordt met deze kennis direct

aangesloten op een normale aansluiting. Arco: “De bewoners betalen

hier dus geen vastrecht voor hun gasaansluiting, geen gaskosten en een

normale elektraprijs.”

LEERMOMENT VOOR TWEEDE COMPLEX

Tegen de tijd dat de planning van het tweede complex startte, kon men

putten uit de ervaring die men bij het identieke eerste project had

opgedaan. We zijn benieuwd of er, naast het leermoment voor de

nutsmaatschappij, nog zaken waren die op basis van de ondervindingen

in het eerste complex werden herzien in het tweede complex. Henk:

“We hebben eigenlijk niets veranderd, de twee installaties zijn ondanks

de tussenliggende tijd identiek. Het enige dat nieuw is, is de Ruimte-

BedienEenheid RBE van Alpha-InnoTec, die de Stooklijnversteller uit het

eerste complex vervangt. Dat ging echter meer om een product-

ontwikkeling bij Alpha-InnoTec dan een wijziging bij ons. Fase twee

hebben we verder dus één op één kunnen overnemen van fase één.”

REACTIE BEWONERS

Bij de sloop van de oude galerijflats kwam een keur aan geisers, boilers,

ketels en radiatoren voorbij. Hoe reageren de bewoners die dergelijke

installaties gewend waren op hun nieuwe duurzame installatie? Arco: “Het

eerste wat je zag was een kleine schrikreactie bij het opentrekken van de

technische ruimte. Hoewel we alle bewoners vooraf hadden uitgelegd dat

er geen gasaansluiting meer zat, gingen mensen toch op zoek naar hun

cv-keteltje.” Even vreesde hij voor een uitdaging: “Onwetende bewoners

die aan knopjes zitten vormen doorgaans de grootste foutfactor in

projecten als deze. Meestal moeten we de eerste maanden met de

installateur terug om de naregeling of juiste bewonersinstelling te doen,

maar hier is dat helemaal niet nodig geweest, al ligt dat natuurlijk ook aan

de goede inregeling door R&vB Installatietechnieken. We zitten inmiddels

in winter twee en we horen niks. Geen enkele installatie heeft gefaald,

geen enkele bewoner heeft geklaagd.” Opgetogen vervolgt hij: “Ik heb het

Vincent wel eens gezegd: we hebben 26 systemen en 26 verschillende

bewoners met ieder hun eigen beleving en hun eigen maniertjes, maar

we hebben geen enkele klacht gehad. Dat is wel opmerkelijk!”

INREGELING VAN DE BINNENINSTALLATIE DOOR R&VB INSTALLATIETECHNIEKEN

KLEURRIJK WONENWEBSITE WWW.KLEURRIJKWONEN.NL

REINBOUWWEBSITE WWW.REINBOUW.NL

R&VB INSTALLATIETECHNIEKEN B.V.WEBSITE WWW.ROELOFSENVANBRAKEL.NL

Nathan22

KRITISCHE MARKT

Met een uitdagende blik steekt Peter van wal. “Kijk, bij de keuze voor

de optimale hoog rendement cv-ketel duikt men meteen bovenop de

jaarrendementen. De prestatie van zo’n installatie is voor de markt

doorslaggevend en dus voor iedere fabrikant het belangrijkste

verkoopargument. De jaarrendementen van cv-ketels liggen met een

verschil van misschien net 3% dan ook dicht bij elkaar. Presteer je 4%

slechter dan je concurrent, dan val je gewoon af. Simpel, logisch en

vooral ook gezond. Ook de Photo Voltagemarkt wordt op deze manier

scherp gehouden. De consument kiest voor het merk met de beste

opbrengst, want daar gaat het natuurlijk om als je wil besparen. Het is

dan ook niet verrassend dat PV-fabrikanten een keiharde strijd met

elkaar voeren met energetische prestatieverschillen van hooguit 3%.

Je levert een goed presterend product, of je hebt geen bestaansrecht

in deze kritische markt; een vanzelfsprekend mechanisme dat de

Kom op mensen, wees eens wat kritischer! EEN BRINE/WATER WARMTEPOMP MET EEN VERWARMINGSJAARRENDEMENT VAN 3,5? NATÚÚRLIJK BEGINT U DAAR NIET AAN! DAT IS TOCH GEWOON EEN SLECHT PRODUCT? BRINE/WATER WARMTEPOMPEN PRESTEREN ZO TUSSEN DE 4,5 EN 5,5; GEEN HAAR OP UW HOOFD DIE OVERWEEGT OM ER EEN MET EEN LAGERE ENERGETISCHE PRESTATIE IN TE ZETTEN. MAAR EEN JAARRENDEMENT VAN 3,5 VOOR VERWARMING MET EEN LUCHT/WATER WARMTEPOMP? DAT BLIJKT IN DEZE MARKT ACCEPTABEL! JA, WANT LUCHT, DAT IS TOCH ANDERS… DAT MOET JE DAN MAAR GEWOON BIVALENT OPLOSSEN. TOCH? WAAROM ZIJN WE ZO KRITISCH ALS HET GAAT OM BRINE/WATER WARMTEPOMPEN EN KOMEN LUCHT/WATER WARMTEPOMP-AANBIEDERS OVERAL MEE WEG? PETER CENTEN, ALS TECHNISCH DIRECTEUR NATHAN IMPORT/EXPORT NAUW VERBONDEN AAN WARMTEPOMPFABRIKANT ALPHA-INNOTEC, VRAAGT HET ZICH HARDOP AF.

fabrikanten van duurzame oplossingen scherp houdt.” Een helder en

logisch verhaal. Prestaties, daar gaat het om in de wereld van

duur zaamheid. Vreemd genoeg lijkt deze vlieger bij lucht/water

warmtepompen echter niet altijd op te gaan, zo vertelt Peter ons:

“In de markt van lucht/water warmtepompen liggen de verwarmings-

jaar rendementen soms wel 30% uit elkaar en als het gaat om

warm tapwaterbeiding zien we zelfs rendementsverschillen van 50%!

Hoe dat kan? Omdat ook de energetisch slecht presterende installaties

gewoon verkocht worden! Omdat een relatief slecht rendement

blijk baar door de markt geaccepteerd wordt! En misschien ook wel

omdat we gewoon niet beter weten!” Bevlogen besluit Peter:

“Waarom zijn we met zijn allen zo kritisch op cv-ketels, PV-panelen en

brine/water warmtepompen en accepteert de markt met regelmaat

een dramatisch slecht energetisch rendement als het om lucht/water

warmtepompen gaat? Kom op mensen, wees eens wat kritischer!”

DE VISIE VAN PETER CENTEN OP DE LUCHT/WATER WARMTEPOMPMARKT


Enervisionair

EXOTISCHE OPLOSSINGEN

Duidelijke taal van de man die zelf aan het hoofd staat van de

Nederlandse importeur van warmtepompfabrikant Alpha-InnoTec. Hij

vervolgt: “We willen onszelf niet op de borst kloppen, want er zijn

meer aanbieders van energetisch goed presterende lucht/water

warmtepompen dan alleen Alpha-InnoTec, maar de markt puilt

momenteel uit van de exotische oplossingen die ook ‘lucht/water

warmtepompen’ genoemd worden. Ik vind dat schadelijk. We moeten

elkaar scherp houden!” Wat bedoelt Peter precies met die exotische

oplossingen? Rustig legt hij uit: “Bij een lucht/water warmtepomp lijkt

men tegenwoordig bijna automatisch aan een hybride oplossing te

denken. Verwarming voor zo ver als het gaat duurzaam op buitenlucht

en elektriciteit en vervolgens snel over op aardgas als de capaciteit

niet genoeg is. En warm tapwater? Dat doe je natuurlijk volledig op

aardgas, lijkt momenteel de logische gedachte. Die denkwijze is

ontzettend krom. Met zo’n oplossing win je vrijwel niks. Naast het feit

dat je moet investeren in zowel een lucht/water warmtepomp als in

een cv-ketel, blijf je gewoon vast zitten aan je gasaansluiting.” Peter

legt zijn visie uit aan de hand van een praktijkvoorbeeld: “Kijk,

allereerst betaal je vastrecht van zo’n € 170,45 per jaar, ook als je

geen gas verbruikt. Veel van die exotische lucht/water warmte-

pompen produceren alleen warmte als de buitentemperatuur tussen

de 2 °C en 15 °C ligt; dus feitelijk op momenten dat je, vooral in de

goed geïsoleerde woningen van nu, amper warmte nodig hebt. Juist

op de koude dagen waarop je wil verwarmen, moet die ketel dus

bijspringen en voor warm tapwater ben je vaak zelfs volledig

afhankelijk van aardgas. Je koopt dus een extra toestel dat vrijwel niet

wordt ingezet. Daar komt dan nog bovenop dat je ondanks je extra

investering toch gas verbruikt; gas dat ook nog eens duurder is per

kubieke meter.” Peter schetst een simpele berekening: “Stel dat je met

je bivalente opstelling zo’n 400 m3 gas à € 0,65 per jaar verbruikt en

dus aan die € 170,45 vastrecht per jaar vast zit. Opgeteld komt dat

neer op een bedrag van € 430,45 per jaar. Als je dat deelt door het

verbruik van 400 m3, dan wordt het gas dat je bivalent verbruikt meer

dan een euro per kubieke meter! Dus én je hebt gas, én je investeert

in een warmtepomp en toch bespaar je niet. Dat brengt toch niets? En

dan hebben we het nog niet eens over het hoge elektriciteitsverbruik,

de minimale service en het aanzienlijke geluidsniveau van veel van dit

soort dubieuze warmtepompen. Ik kan er gewoon niet bij dat zulke

producten nog steeds als aanvaardbare duurzame oplossing gezien

worden! Dit moeten we als branche toch niet accepteren?”

ZET DE LUCHT/WATER MARKT OP SCHERP!

Peter roept u als Enervision lezer op om eens goed te kijken naar wat

er te koop is. “Ook op lucht kun je perfect monovalent en dus

all-electric voorzien in verwarming én warm tapwater. Daar zijn super

producten voor! Zet ons als leverancier maar lekker op scherp door ook

als het om lucht/water warmtepompen gaat veel van ons te

verwachten!” Gezien zijn sterke visie gaan we ervan uit dat Alpha-

InnoTec lucht/water oplossingen in haar assortiment heeft die Peters

goedkeuring wel kunnen wegdragen? Peter: “Absoluut. In 2012

brachten we de LWD; de duale lucht/water warmtepomp van

Alpha-InnoTec op de markt. Dit all-electric totaalconcept, waarvan de

warmtepomp buiten wordt opgesteld en de hydraulische module

binnen staat, is goed voor een jaarrendement van 5,43 voor

verwarming en 2,10 voor warm tapwaterbereiding, uiteraard allemaal

volgens de Nederlandse normen.” Peter richt zich snel weer op zijn

visie: “Kijk, het gaat me hier niet om het promoten van ons eigen

product, maar om het wakker schudden van de markt. Die LWD is het

bewijs dat het al lang kan: energetisch verantwoorde all-electric

verwarming en warm tapwaterbereiding met een monovalente lucht/

water warmtepomp. De technologie is er klaar voor, dus waarom

nemen we nog steeds genoegen met minder? Met zijn allen zijn we

volop bezig met de energietransitie van aardgas naar duurzame

elektriciteit. We willen fossiele brandstoffen sparen, CO2-uitstoot

terugdringen en natuurlijk toe naar die minimale maandlasten. Dat

redden we alleen met goede all-electric oplossingen, ook als het gaat

om lucht/water warmte pompen! Dus wees kritisch, eis het beste en

zet ook deze markt maar lekker op scherp!” PETER CENTEN, TECHNISCH DIRECTEUR NATHAN IMPORT/EXPORT

Nathan24

EEN WINDMOLEN, ZONNEPANELEN EN EEN WARMTEPOMP

Meten is weten! IN DE JAREN ’70 STARTTE HET ALS EEN ‘PAPA-MAMAWINKELTJE’ IN AMSTERDAM-NOORD, WAAR MOEDER KLOMP DE WINKEL MET VERLICHTING EN DIVERSE WITGOEDARTIKELEN RUNDE EN VADER KLOMP ZICH RICHTTE OP ZIJN INSTALLATIEBEDRIJFJE. DE WINKEL WERD IN 1978 GESLOTEN OM ALLE PIJLEN TE RICHTEN OP DE UITBOUW VAN HET INSTALLATIEBEDRIJF. DIT BLEEK NIET ZONDER SUCCES TE ZIJN. ONDER DE NAAM TECHNISCH BURO KLOMP GROEIDE WAT OOIT BEGON ALS EEN KLEINE ONDERNEMING UIT TOT EEN MIDDELGROTE, DUURZAME TOTAALINSTALLATEUR DIE VANDAAG DE DAG NIET MEER WEG TE DENKEN IS UIT HET STRAATBEELD VAN AMSTERDAM-NOORD. JA, ER IS HEEL WAT VERANDERD: INMIDDELS IS TECHNISCH BURO KLOMP OVERGENOMEN DOOR DE TWEEDE GENERATIE, ZONEN FRANS EN EDWIN KLOMP, HEEFT DE WINKEL AAN DE NIEUWENDAMMERDIJK PLAATS GEMAAKT VOOR EEN VOLLEDIG DUURZAAM BEDRIJFSPAND AAN DE DIGITAALSTRAAT EN ZIJN DE BROERS DAG IN DAG UIT BEZIG MET DE SNEL EVOLUERENDE BRANCHEONTWIKKELINGEN OP HET GEBIED VAN DUURZAAMHEID. IN DIT ARTIKEL SPREKEN WE MET EDWIN KLOMP OVER DE DUURZAME INSTALLATIE IN HET BEDRIJFSGEBOUW VAN TECHNISCH BURO KLOMP. AAN DE HAND VAN EEN SPECIAAL ONTWIKKELD MONITORINGSPROGRAMMA GEEFT HIJ ONS INZICHT IN DE TERUGVERDIENTIJDEN VAN DIVERSE DUURZAME TOEPASSINGEN IN DE PRAKTIJK.


Product in de praktijk

TECHNISCH BURO KLOMP

Eenmaal aangekomen bij een modern bedrijventerrein in Amsterdam-

Noord, stoppen we in de Digitaalstraat voor nummer 5. Wanneer de

deur voor ons geopend wordt, stappen we binnen in een hal waar aan

onze linkerhand een indrukwekkende, duurzame installatie achter een

glazen wand is opgesteld. Nadat we onze eerste stappen in het

bedrijfs gebouw hebben gezet, worden we hartelijk ontvangen door

mede-eigenaar Edwin Klomp. Enthousiast steekt hij van wal: “In 2010

hebben we besloten om op deze locatie een volledig nieuw, duurzaam

bedrijfspand te realiseren. Voorheen waren we gevestigd in een

gebouw uit 2001, hier een stukje verderop. Je merkt echter dat er in

negen jaar tijd gewoon ontzettend veel veranderd is op het gebied

van installatietechniek. Dit gegeven is dan ook doorslaggevend

geweest bij onze uiteindelijke keuze voor nieuwbouw. Zo konden we

een bedrijfs gebouw ontwerpen en realiseren dat volledig aansluit bij

onze duur zaam heidswensen en de nieuwste duurzame technieken

herbergt. We hebben zelfs een pand kunnen verwezenlijken dat

voldoet aan de maatlat ‘zeer duurzaam utiliteitsgebouw’ van

AgentschapNL. Dit houdt in dat het complex 30% minder energie

verbruikt dan er destijds in het Bouwbesluit van 2010 was vastgesteld.

Alles ademt duurzaamheid. Dit aspect hebben we echt tot in een ver

stadium doorgevoerd; van multifunctionaliteit tot het opvangen en het

hergebruik van hemel water en van betonkernactivering tot een

warmtepompinstallatie.”

ZELFVOORZIENEND DUURZAAM TOTAALSYSTEEM

In het stadsdeel Amsterdam-Noord is het verplicht om gebouwen aan

te sluiten op het stadsverwarmingsnet. Of de afname van stads-

verwarming naast verplicht, ook noodzakelijk is, daar weet Edwin

Klomp ons meer over te vertellen. “In de winterperiode hebben we

een verwarmingsbehoefte van ongeveer 130 kW, waarbij de Alpha-

InnoTec warmtepomp SWP theoretisch gezien 65 kW vermogen voor

haar rekening zou moeten nemen en de stadsverwarming de andere

65 kW. Zo zijn we in staat om het gehele gebouw te kunnen verwar-

men en koelen. Wanneer we echter naar de praktijk kijken, dan zien

we dat we 95% van het jaar de stadsverwarming uit hebben staan. De

kranen staan dan ook daadwerkelijk fysiek dicht. Als we terugkijken op

de afgelopen twee jaar, dan kunnen we zelfs concluderen dat het

systeem volledig op de warmtepomp draait. De installatie is de laatste

jaren dus eigenlijk geheel zelfvoorzienend geweest. Dat doet je als

duurzaam ondernemer natuurlijk ontzettend goed; het bevestigt dat

onze keuze voor het systeem met de Alpha-InnoTec warmtepomp de

juiste is geweest.”

STORINGSVRIJ, LAGE GELUIDSDRUK, TWEE COMPRESSOREN

Hoewel Edwin Klomp voor de plaatsing van de Alpha-InnoTec

warmte pomp in het bedrijfspand van Technisch Buro Klomp nog geen

eerdere ervaringen had met de producten van de warmtepompspecia-

list, was hij al snel enthousiast. Niet veel later besloot hij zelfs om ook

FOTO LINKERPAGINA: ALPHA-INNOTEC BRINE/WATER WARMTEPOMP PROFESSIONAL SWP

IN HET BEDRIJFSGEBOUW VAN TECHNISCH BURO KLOMP

EDWIN EN FRANS KLOMP, EIGENAREN TECHNISCH BURO KLOMP

Nathan26


Product in de praktijkFOTO LINKER PAGINA: ALPHA-INNOTEC BRINE/WATER WARMTEPOMP PROFESSIONAL SWP

zijn eigen woning uit te rusten met een Alpha-InnoTec warmtepomp.

Hij vertelt: “In 2010 is de Alpha-InnoTec warmtepomp SWP door jullie

service afdeling, die inmiddels uitgegroeid is tot het volwaardige

servicebedrijf ThermoDynamic, in bedrijf gesteld. Voorafgaand aan de

keuze voor een Alpha-InnoTec warmtepomp hebben we eerst natuurlijk

gedegen onderzoek verricht en bij diverse fabrikanten offertes

opgevraagd. Wat ons direct opviel aan de Alpha-InnoTec warmtepom-

pen is het geluidsniveau. Deze is vele malen lager dan bij andere

warmtepomp merken. Er zijn zelfs leveranciers die het geluidsniveau

niet eens vermelden in hun folder. Daarnaast sprak het ons aan dat bij

een dergelijk hoge warmtepompcapaciteit, zoals hier gewenst is, de

warmtepomp op basis van twee compressoren in plaats van een enkele

compressor functioneert. Alpha-InnoTec was dan misschien niet de

goedkoopste, maar sprong er kwalitatief zeer zeker uit. Van die

kwaliteit profiteren we bij Technisch Buro Klomp nu alweer vijf jaar en

inmiddels ben ik ook thuis de trotse eigenaar van een Alpha-InnoTec

warmtepomp. Zowel privé als bedrijfsmatig draait de installatie

storingsvrij. We hebben al die tijd nog geen enkele storing gehad!”

VAN THEORIE NAAR PRAKTIJK

Naast het warmtepompsysteem, heeft Technisch Buro Klomp ook

geïnvesteerd in zonnepanelen en een windmolen. Om inzicht te krijgen

in de daadwerkelijke terugverdientijden besloten Edwin en Frans Klomp

een monitoringsprogramma te laten ontwikkelen. Edwin Klomp: “Bij

het ontwerp van een duurzame installatie berekenen we de theore-

tische terugverdientijden. Je wilt immers een gezonde investering

doen, waarbij je een bepaalde verwachting van het resultaat hebt. Uit

onze berekeningen voor de installaties in ons bedrijfsgebouw kwam de

terugverdientijd van de windmolen die we op het dak geplaatst

hebben uit op ongeveer 13 jaar. De zonnepanelen zouden zichzelf in 20

jaar terugverdienen en voor de warmtepomp zou het tijdsbestek zo’n

12 jaar gaan bedragen. We besloten om deze zorgvuldig berekende

theoretische terugverdientijden te toetsen door de drie afzonderlijke

energiebronnen uit te rusten met meetapparatuur. De resultaten van

deze metingen worden opgeslagen in een database en live getoond op

het monitoringscherm in de hal. Deze manier van monitoren heeft ons

een aantal verrassende inzichten opgeleverd.” Edwin de Haan,

buiten dienstmedewerker van Nathan Import/Export, vult aan: “In de

branche worden vaak terugverdientijden geroepen, die ver uit elkaar

kunnen liggen. De terugverdientijd van een complete installatie hangt

samen met tal van factoren. Je kunt hier eigenlijk alleen duidelijk

inzicht in krijgen door vooraf een zo goed mogelijke inschatting te

maken op basis van een gedegen berekening, die je vervolgens gaat

controleren in een praktijksituatie.” Edwin Klomp: “Klopt, dat is precies

wat we hier doen. Niet alleen voor onszelf, maar ook voor onze

klanten. We willen hen laten zien dat we niet zomaar wat zeggen,

HET MONITORINGSCHERM IN DE HAL GEEFT INZICHT IN DE TERUGVERDIENTIJDEN VAN DE AFZONDERLIJKE INSTALLATIES

Nathan28

maar dat onze terugverdienschema’s gebaseerd zijn op feiten en kennis

die we vergaard hebben door de energiebronnen daadwerkelijk in de

praktijk te meten. Meten is immers weten!”

EEN VERRASSEND RESULTAAT

Er is een tijd geweest dat ze als paddenstoelen uit de grond leken te

schieten. Op de daken van bedrijven langs de snelwegen herrezen

binnen een kort tijdsbestek tal van windmolens. De kleine variant van

de ‘volwassen’ windmolen leek een ware hype te zijn en, met het oog

op de voorgeschotelde cijfers en de berekende gegevens, een prima

investering. “De windmolen wist helaas slechts een fractie van de

verwachte opbrengsten waar te maken”, vertelt Edwin Klomp.

“Inmiddels hebben we de windmolen zelfs afgebroken en is de

leverancier failliet. De praktische terugverdientijd bleek maar liefst 361

jaar te zijn ten opzichte van de verwachte 13 jaar. Gelukkig wisten de

DE ALPHA-INNOTEC BRINE/WATER WARMTEPOMP SWP HEEFT ZICH AL TERUGVERDIEND

zonnepanelen onze verwachtingen wel ruimschoots waar te maken. In

de praktijk blijkt dat de terugverdientijd geen 20 jaar, maar hooguit 8

jaar bedraagt. Dit is nog zonder enige subsidieregeling. Met een

dergelijke subsidie vanuit de overheid loopt dit zelfs nog terug tot 6

jaar.” Edwin de Haan: “Dit is natuurlijk een prachtig resultaat wat in

schril contrast staat met de teleurstellende opbrengsten van de

windmolen. Je hebt ons nu wel erg nieuwsgierig gemaakt naar hoe de

Alpha-InnoTec brine/water warmtepomp Professional SWP uit de

metingen naar voren komt. Al vertrouwen we er natuurlijk op dat onze

installatie minstens zulke hoge ogen gooit als de zonnepanelen.”

Edwin Klomp lacht en vertelt: “Deze presteert zelfs nog beter! Met

trots kan ik zelfs zeggen dat de warmtepomp zichzelf inmiddels al

heeft terugverdiend. Doordat we in ons gebouw een laagtemperatuur-

systeem toepassen, weten we met dit systeem een heel hoog COP te

realiseren. Ik denk dat het rendement van de warmtepomp uitkomt op

TERUGVERDIENTIJDEN DUURZAME INSTALLATIE TECHNISCH BURO KLOMP

THEORETISCHE TERUGVERDIENTIJD (IN JAREN) PRAKTISCHE TERUGVERDIENTIJD (IN JAREN)

WINDMOLEN 13 361

ZONNEPANELEN 20 6 (MET SUBSIDIE),

8 (ZONDER SUBSIDIE)

WARMTEPOMP 12 5


Product in de praktijk

TECHNISCH BURO KLOMP

DIGITAALSTRAAT 5

1033 MP AMSTERDAM

TELEFOON: +31 (0)20 - 630 45 85


WEBSITE: WWW.KLOMPBV.NL

een COP van ongeveer 4. Als je dat terug zou gaan rekenen naar een

situatie waarin men kiest voor een gasinstallatie, dan kunnen we

concluderen dat onze installatie met de warmtepomp zich twee keer

zo snel terugverdient. Om een hoog COP te behalen, is het overigens

wel noodzakelijk dat je zorgt voor een goede, uitgebalanceerde

installatie. Daar staat of valt alles mee!”

EEN DUURZAME RELATIE

Energieverliezen doordat componenten niet perfect op elkaar

afgestemd zijn, lange communicatielijnen, afhankelijkheid van

meerdere partijen; het zijn zomaar enkele aspecten die van invloed

kunnen zijn op het functioneren van een installatie. De zoektocht naar

de juiste aanbieder is zeker geen gemakkelijke, maar wel een zeer

belangrijke opgave. Edwin Klomp kijkt Edwin de Haan aan en zegt:

“Onze relatie gaat al heel wat jaren terug hè. Ooit zijn we begonnen

met de verwarmen koeloplossingen van Uponor. Over de kwaliteit

van de producten zijn we altijd ontzettend tevreden geweest. Bij de

bouw van ons nieuwe kantoorgebouw besloten we vervolgens voor

het eerst te kiezen voor de warmtepompen van Alpha-InnoTec. Later

zijn we deze ook toe gaan passen in andere projecten. Inmiddels

brengen we steeds vaker de complete installatie onder bij de Nathan

Group. De mogelijkheid om een duurzaam totaalconcept, van bron tot

afgifte compleet met bijbehorende service, af te kunnen nemen bij

één partij spreekt ons enorm aan. Zo kunnen we altijd terugvallen op

één aanspreekpartner en weten we zeker dat alle componenten

perfect op elkaar aansluiten. Wanneer je met onderdelen van andere

merken gaat werken en deze samenbrengt in een installatie, dan merk

je gewoon dat niet alles compatibel is.” Edwin de Haan vult aan: “Het

is essentieel dat de losse componenten die samen een systeem

vormen, ook daadwerkelijk getest en op elkaar afgestemd zijn.

Wanneer een installatie niet met zorg ontworpen wordt, dan kun je

nooit een optimale COP behalen en zal de installatie meer energie

verbruiken dan je vooraf berekend hebt. Dit is de reden dat Nathan

ontzettend veel aandacht besteedt aan een juiste afstemming van alle

onderdelen binnen ons duurzaam totaalconcept. Alleen dan kan een

installatie goed functioneren en doen wat je ervan verwacht.” Edwin

Klomp beaamt: “Het is gewoon een bewezen totaalconcept. Door alles

onder te brengen bij de Nathan Group zijn we verzekerd van een

kwalitatief en betrouwbaar systeem, snelle en flexibele service en een

deskundig advies. We proberen dan ook zoveel mogelijk van onze

projecten uit te rusten met een duurzaam totaalsysteem van de

Nathan Group; het betreft een samenwerking die heel natuurlijk

verloopt en waar we erg over te spreken zijn.”

EDWIN DE HAAN EN EDWIN KLOMP PRATEN NA OVER DE INSTALLATIE EN DE SUCCESVOLLE SAMENWERKING

Nathan30

DUURZAAMHEID, KWALITEIT EN MAATWERK VOOR CATALOGUSPRIJZEN

JK Houses bespaart, maar niet op kwaliteit!EEN DROOMHUIS; EEN HUIS OM VAN TE DROMEN, OF EEN DROOM OM TE VERWEZENLIJKEN? MISSCHIEN NEIGT MEN AL SNEL NAAR HET EERSTE, OMDAT ER VAAK GEDACHT WORDT DAT DE INVESTERING DERMATE HOOG IS DAT DE FINANCIËLE BEREIKBAARHEID TE WENSEN OVERLAAT. DIT HOEFT VOLGENS JACK KOSTER, EIGENAAR VAN ONTWERPBUREAU JACK KOSTER EN DE OPRICHTER VAN JK HOUSES, IN DE PRAKTIJK ECHTER ALLERMINST WAAR TE ZIJN. ZO ONTWIKKELT HIJ ONDER DE NAAM JK HOUSES DUURZAME MAATWERK-WONINGEN, EENMALIG UITGEVOERD NAAR EIGEN WENSEN, VOOR CATALOGUSPRIJZEN. DE INVESTERING WORDT WELISWAAR IN EEN KLAP EEN STUK TOEGANKELIJKER, MAAR GAAT DIT NIET TEN KOSTE VAN DE KWALITEIT EN DE AFWERKING? ZEKER NIET! DE HUIZEN VAN JK HOUSES WORDEN STUK VOOR STUK DUURZAAM GEBOUWD, BEVATTEN ENKEL HOOGWAARDIGE MATERIALEN EN KENNEN EEN ZEER HOOG AFWERKINGSNIVEAU. HOE WE DIT WETEN? WIJ WAREN TE GAST IN DE SHOWROOM VAN HUMMEL KEUKENS EN SANITAIR, WAAR ZOWEL DE DEMOWONING, ONTWERPSTUDIO ALS DE JK STORE GEVESTIGD ZIJN. HIER SPRAKEN WE MET JACK KOSTER OVER HET CONCEPT EN KONDEN WE MET EIGEN OGEN DE DIVERSE KWALITATIEF HOOGSTAANDE SYSTEMEN, MATERIALEN EN AFWERKING ERVAREN.


Het conceptFOTO LINKERPAGINA: DE DEMOWONING, ONTWERPSTUDIO EN JK STORE ZIJN GEVESTIGD IN DE SHOW-

ROOM VAN HUMMEL HAULERWIJK

JK HOUSES MAAKT ENKEL GEBRUIK VAN LUXE, KWALITATIEVE MATERIALEN EN DRAAGT ZORG VOOR EEN HOOG AFWERKINGSNIVEAU

BETAALBAAR BOUWEN

Dat JK Houses ergens op moet besparen om een duurzame woning

voor een vanafprijs van 109.500 euro te kunnen bouwen is vanzelf-

sprekend. Minder vanzelfsprekend is het wellicht dat deze toe-

gankelijke huizenprijs niet gerealiseerd wordt door te bezuinigen op

materialen, systemen en afwerking. Jack Koster legt uit: “JK Houses

staat voor luxe, kwaliteit en duurzaamheid, maar dan voor een

betaalbare prijs. Wanneer men bij ons een woning laat ontwikkelen,

dan krijgt men bijvoorbeeld gladde wanden én plafonds, luxe hoge

plinten, afgelakte deuren, RVS deurbeslag, een gebalanceerd

duurzaam systeem voor verwarmen en koelen en draadloos schakel-

materiaal. Dit zijn geen opties, dit is bij ons de standaard. We stellen

onszelf een hoge lat die we nooit lager leggen. Om deze luxe

betaal baar te houden, besparen we op de bouwtijd door te werken

met vaste stramienmaten. Op deze manier besparen we al zo’n 50%

van de totale arbeidstijd op de bouwlocatie. Daarnaast hebben wij een

select groepje partners om ons heen verzameld waarmee we

prijs afspraken hebben gemaakt. Door effectief te bouwen en samen te

werken, kun je iets moois neerzetten voor een betaalbare prijs.”

BETAALBAAR WONEN

Na een kijkje te hebben genomen in de demowoning, hebben we de

nodige inspiratie opgedaan en hebben we een geheel nieuwe kijk

gekregen op het fenomeen ‘bouwen van een eigen woning’. Het is

duidelijk dat een ‘JK House’ heel wat anders is dan een standaard

cataloguswoning. Jack Koster besluit ons wat meer te vertellen over de

manier waarop JK Houses te werk gaat. “Om tot het gewenste

resultaat te komen, is het enorm belangrijk om alles van het begin af

aan overzichtelijk te houden en onder controle te hebben. Dit geldt

niet alleen voor onszelf, maar des te meer voor de klant. Zij willen

immers weten wat hun woning gaat kosten en op de hoogte zijn van

hoe deze kosten tot stand komen. Zodra men te kennen geeft graag

een woning door ons te willen laten ontwikkelen, dan wordt auto-

matisch de stap van een cataloguswoning naar een woning op maat

gemaakt. Omdat wij duurzaamheid zeer belangrijk vinden, werken wij

nooit en te nimmer met cataloguswoningen. Wij zijn van mening dat

je geen volledig duurzame woning kunt bouwen op basis van een

cataloguswoning. Men vergist zich nog wel eens en denkt een

duur zame woning te creëren door bijvoorbeeld enkel goed te isoleren.

Nathan32

Dat is niet onze manier van duurzaam denken. Onze woningen hebben

zeer hoge isolatiewaarden, maar daar houdt het niet mee op; wij

passen in ons concept vrij beschikbare energie toe en maken

her gebruik van bestaande, vrijgekomen energie. Dat is een stapje

verder, je gaat passieve warmte gebruiken. Om hier optimaal van te

profiteren, maken wij een woningontwerp met enerzijds de wensen

van de klant en anderzijds de kavel als uitgangspunt. Op basis van de

ligging, omvang en situering van de kavel stemmen we alle aspecten

van de woning af. Aan de kant waar de zon laag staat, zullen we

bijvoorbeeld glaswerk aanbrengen om deze warmte optimaal te

benutten. Ook rusten we de woning uit met een perfect op elkaar

afgestemd duurzaam klimaatsysteem, waardoor men het gehele jaar

kan genieten van een aangenaam binnenklimaat en zeer lage

energie kosten.”

DENKEN IN DUURZAAMHEID, DENKEN IN WARMTEPOMPEN

Veel van de lopende en reeds gerealiseerde projecten zijn uitgerust

met een duurzaam totaalsysteem van de Nathan Group. Jack Koster:

“We werken graag met vaste partijen en de Nathan Group is er daar

een van. Doordat de Nathan Group alles van bron tot afgifte aanbiedt,

hebben we slechts te maken met één partij in plaats van allemaal

afzonderlijke bedrijven die ieder een klein stukje van de totale

instal latie voor hun rekening nemen. Door het complete systeem bij

Nathan af te nemen, zijn we bovendien verzekerd dat alle onderdelen

van de installatie goed op elkaar afgestemd zijn.” Chris Paassen,

buiten dienstmedewerker bij Nathan, licht toe: “Per project worden er

door onze binnendienstcollega Wim Buter tekeningen en trans-

missieberekeningen gemaakt. Op basis daarvan wordt er een advies

uitgebracht voor zowel het type Alpha-InnoTec warmtepomp, de

VAN EERSTE ONTWERP TOT OPLEVERING


Het concept

eventuele bronboringen, het Uponor vloerverwarmingssysteem

inclusief naregeling en de Komfort vloerverwarmingsverdelers.” Jack

Koster voelt zich helemaal thuis in de wereld van duurzame oplos-

singen. Waar de materie omtrent vloerverwarming voor hem reeds

bekend was, was de wereld van de warmtepompen voor hem in

eerste instantie nog een wat onbekender terrein. Jack Koster:

“Natuurlijk wist ik al het nodige van het systeem en had ik me er al

goed in verdiept voordat ik het besloot toe te passen in ons concept.

Van alle installaties die ik implementeer in de ontwerpen wil ik altijd

exact de werking weten. Door training en ondersteuning vanuit Nathan

kan ik mijn klant de juiste systeemvoorlichting geven.” Chris Paassen

reageert met een lach: “Hij denkt in warmtepompen en weet er bijna

evenveel over te vertellen als ik.” Waarna hij al grappend vervolgt:

“We gaan binnenkort nog een training doen die nog dieper ingaat op

de technische werking van de warmtepomp. Daarna is hij zó goed op

de hoogte van onze warmtepompen bronsystemen dat hij niet alleen

zijn klanten, maar ook de installateurs en adviseurs haast beter zelf

voorlichting kan geven!”

WONEN&CO BEURS

Wanneer we Jack vragen op welke manier men momenteel in

aan raking komt met JK Houses, denkt hij even na, waarna hij vertelt:

“Eigenlijk gebeurt dat momenteel simpelweg door mond-tot-mond-

reclame. Dat gaat perfect; wellicht is dat wel de beste en meest

effectieve reclame. Daarnaast zijn we bezig met een overzichtelijke

folder waarin tevens al onze samenwerkingspartners met hun

systemen en producten vertegenwoordigd worden. Tot slot kunnen

mensen kennis maken met JK Houses op diverse beurzen. Zo staan we

van donderdag 19 tot en met zondag 22 maart met een heel bijzondere

stand op de Wonen&Co beurs in het MartiniPlaza te Groningen. Midden

in de centrale hal staan we met een zwart huis voorzien van een witte

keuken waar diverse kookworkshops worden gegeven. Op het plein om

het huis kan men kennis maken met alle producten en materialen

binnen ons duurzame concept. Graag willen we de lezers van de

Enervision uitnodigen om een kijkje te komen nemen op onze stand.

Alle informatie over deze beurs is te vinden op wonenenco.nl. Wie

weet kunnen we dan eens persoonlijk kennis maken onder het genot

van een heerlijke delicatesse uit onze keuken!”

JK HOUSES

LEEKSTERWEG 29-37

8433 KV HAULERWIJK

TELEFOON +31 (0)50 - 404 28 00

WEBSITE WWW.JACKKOSTERHOUSES.NL

E-MAIL [email protected]

CHRIS PAASSEN (NATHAN IMPORT/EXPORT) EN JACK KOSTER (JK HOUSES)

Nathan34

BRL-CERTIFICERING IN DE PRAKTIJK

Controleren en gecontroleerd worden EEN FOTOSHOOT EN INTERVIEW OVER DE BRL-CERTIFICERING OP EEN BOORLOCATIE IN HET NOORD-HOLLANDSE NIEUW-VENNEP! LEUK! VOL ENTHOUSIASME PLANNEN WE ONZE FOTOGRAAF IN, NODIGEN WE ONZE GESPREKSPARTNERS UIT EN VERDIEPEN WE ONS ALVAST IN DE BETROKKEN BEDRIJVEN. WE HEBBEN ER ZIN IN! TOT WE OP DE DAG ZELF UIT DE AUTO STAPPEN EN TOT ONZE ENKELS IN DE MODDER STAAN. HET REGENT. EN NIET TE ZUINIG OOK. ONZE COLLEGA’S VAN BRONINSTALLATIEBEDRIJF THERMOPLUS HEBBEN ZICH ER NIET DOOR UIT HET VELD LATEN SLAAN EN OOK HET TEAM VAN DE RAAD BOUW IS VOLOP IN DE WEER MET HET EERSTE BETONCASCO. WE MAKEN SNEL EEN DOORWEEKTE GROEPSFOTO VAN ONZE GESPREKS PARTNERS EN VLUCHTEN SAMEN EEN WARME BOUWKEET IN. AAN TAFEL ZITTEN RENÉ JANSEN, ADVISOR SUSTAINABLE INSTALLATIONS BIJ INSTALLATIEBEDRIJF KRUIT, RICHARD BEYER, WERKVOORBEREIDER, EVENEENS BIJ KRUIT, BAS DROST, BUITENDIENSTMEDEWERKER BIJ NATHAN IMPORT/EXPORT EN THEO BAUERHUIT, DIRECTEUR VAN DE NATHAN GROUP BEDRIJVEN THERMOPLUS EN THERMODYNAMIC.


WetgevingFOTO LINKERPAGINA: BAS DROST, RENÉ JANSEN, RICHARD BEYER EN THEO BAUERHUIT OP

DE MODDERIGE BOUWPLAATS

PROJECT

Door de beslagen ramen in de bouwkeet kijken we uit over de zandvlakte

waar eind maart twintig zeer betaalbare koopwoningen, opgesteld in vier

blokjes van vijf rijtjeswoningen, zullen staan, in fase twee gevolgd door

de tweede serie van twintig. Richard: “Onze opdrachtgever, De Raad

Bouw, werkt hier met betoncasco. Dat gaat supersnel, in een dag zetten

ze een woning neer.” Vandaag wordt een deel van de boringen voor de

20 individuele Alpha-InnoTec brine/water warmtepompen WZS gedaan.

Vlinderslag is daarmee het eerste Alpha-InnoTec project van Kruit

Instal latie bedrijf. Ook op een ander front is het een bijzonder project:

Kruit is het eerste bedrijf dat gebruik maakt van de BRL-certificering van

de Nathan Group.

BRL 11000 EN BRL 6000-21

In het kader van de Algemene Maatregel van Bestuur Bodemenergie-

systemen stelt de overheid per 1 oktober 2014 strikte certificeringseisen

aan bedrijven die werken met bodemenergiesystemen. Werkzaamheden

aan de ondergrondse installatie, dus de bron, mogen uitsluitend door BRL

11000 gecertificeerde partijen worden uitgevoerd. Vanzelfsprekend is

ThermoPlus in het bezit van dit certificaat, zodat het ontwerpen,

installeren en beheren van broninstallaties bij ThermoPlus in vertrouwde

handen is. Voor het ontwerp, de installatie en het beheer van de

bovengrondse installatie dient een bedrijf BRL 6000-21 gecertificeerd te

zijn. Daarbij is het toegestaan dat een (nog) niet gecertificeerde

installateur de werkzaamheden uitvoert onder de verantwoordelijkheid

van een BRL 6000-21 gecertificeerde partij.

SUPPORTED BY NATHAN

Omdat de certificeringsplicht zeer recent werd ingevoerd en het

bij behorende scholingstraject vrij arbeidsintensief is, hebben veel

installateurs hun BRL 6000-21 certificering op dit moment nog niet rond.

Voor met name de kleinere organisaties is het certificeringstraject

bovendien te kostbaar. Om dergelijke organisaties de helpende hand te

bieden, maakt de Nathan Group het mogelijk om te werken onder de

begeleiding, verantwoordelijkheid en certificering van haar BRL 6000-21

gecertificeerde bedrijven. Hiermee staat de Nathan Group garant voor de

DE BOUWLOCATIE WAAR EIND MAART TWINTIG KOOPWONINGEN ZULLEN STAAN

Nathan36


Wetgeving

kwaliteit van de installatie en de bescherming van de bodem. Omdat

Nathan daarbij als certificaathouder de verantwoordelijkheid over de

totale installatie zal dragen, wordt hierbij uitsluitend gewerkt met

producten, diensten en product-/dienstcombinaties waarop de organisatie

volledig kan vertrouwen. Bij deze Enervision ontvangt u de folder

Supported by Nathan. In deze folder wordt het concept en haar

randvoorwaarden helder uitgelegd.

INSTALLATIEBEDRIJF KRUIT

Een van de eerste bedrijven die dankbaar gebruik maakt van het

Supported by Nathan Concept is Installatiebedrijf Kruit. Het bedrijf dat circa

500 à 600 warmtepompen installeerde, heeft haar eigen BRL 6000-21

certificering bijna rond. René: “Ik ben de eerste die het certificaat bij Kruit

gaat halen, Richard is daarna aan de beurt. Als je het goed wil doen, dan

moet je die certificaten gewoon zelf hebben, klaar. Het kost geld, dat

weten we, maar op termijn loont het voor ons de moeite. We willen zo

veel mogelijk onafhankelijk zijn, dus dan moet je wel zorgen dat je die

papieren hebt. Maar totdat we zelf gecertificeerd zijn maken we gebruik

van het Supported by Nathan Concept en dat is voor nu een prima

uitkomst.”

CONCEPT

Theo legt René kort uit hoe het idee voor het Supported by Nathan

Concept ontstond: “Voor ons als boorbedrijf was het natuurlijk logisch dat

we alle acht scopes binnen de BRL 11000 voor de ondergrondse installatie

wilden hebben, dus meteen toen het kon zijn we daarvoor gegaan.

Omdat we bij ThermoPlus ook de utiliteitswarmtepompen van Alpha-

InnoTec, veelal samengebouwd tot zogenaamde SKID’s, leveren, hebben

we besloten om ook de BRL 6000-21 scopes voor het ontwerp, de

installatie en het beheer van de bovengrondse installatie te doen. Nu we

het hele traject achter de rug hebben, weten we wat die certificering zo’n

beetje kost. Dat komt neer op circa 6.000 à 7.000 euro voor de scholing,

examinering en auditering en flink wat arbeidsuurtjes, dus je zit al snel

aan een bedrag van 15.000 euro voor één certificaat. Daarnaast moet je je

elk jaar laten auditeren voor een euro of 3.000 à 4.000. Als je dan terug

gaat rekenen en alleen naar het bovengrondse deel kijkt, dan zul je

ongeveer twintig warmtepompen op jaarbasis moeten verkopen om de

investering terug te verdienen. Het was voor ons dan ook niet heel

verrassend dat er, toen de norm eenmaal van kracht was, maar een

handje vol gecertificeerde installateurs opstond. Dat is natuurlijk schadelijk

voor de branche, maar ook voor ons als bedrijf, want we willen natuurlijk

warmtepompen en bronnen verkopen. We hebben toen gekeken naar de

mogelijkheden om de installateurs die het certificaat niet tijdig binnen

hadden, of simpelweg geen financiële mogelijkheden ervoor hebben, met

onze certificaten te ondersteunen en dat bleek te kunnen. Dus die extra

service bieden we onze klanten nu met het Supported by Nathan Concept,

daarmee kunnen ze op ons leunen.”

KWALITEIT

Dat de kwaliteit van warmtepompinstallaties met de komst van de

certificeringsplicht wordt gereguleerd is een zeer positieve ontwikkeling,

daar zijn de vier heren het volledig over eens. René: “Je moet goed

uitkijken dat je met warmtepompen niet hetzelfde krijgt als destijds met

die WTW-units. Daar ging zo veel mis in de installatie en dimensionering

dat de WTW een slechte naam kreeg, terwijl er met het product zelf niks

mis was. Ook in de warmtepompmarkt zijn er installateurs die denken

‘dat doen we wel even, zo’n warmtepompje’, die zien het bijna als het

ophangen van een keteltje, al chargeer ik daar natuurlijk een beetje. Met

regulatie houden we elkaar scherp en dat is een prima ontwikkeling.”

Theo knikt instemmend en vult aan: “De BRL is een wettelijke onder-

scheiding waarmee je je kwalificeert als kwaliteitsinstallateur, als je het

kán moet je daar zeker voor gaan!”

KRUIT-KENNIS

Bas, die net een collega uit de binnendienst van Nathan Import/Export

over het project heeft gesproken, merkt op dat Kruit door de uitgebreide

warmtepompervaring heel ver is in warmtepomptechniek: “Kruit leverde

ons hier keurig de transmissieberekeningen aan, waarop we de warmte -

DE SUPPORTED BY NATHAN BROCHURE


Supported by NathanGecertificeerde ondersteuning bij uw bodemenergieprojecten

FOTO LINKERPAGINA: TERWIJL THERMOPLUS DE BRONNEN BOORT, PLAATST DE RAAD BOUW

DE EERSTE BETONCASCO’S

Nathan38

pompen hebben geselecteerd en de legtekeningen voor de vloer-

verwarming hebben gemaakt. Mijn collega Evert-Jan Westerbeek, die

daarbij betrokken is, liet me net nog weten dat je goed kan merken dat

jullie al veel warmtepompen hebben gedaan. Veel zaken die we normaal

moeten uitleggen zijn bij Kruit gewoon vanzelfsprekend, waardoor alles

heel efficiënt verloopt. Dat wordt van onze kant wel als heel fijn ervaren.”

René knikt instemmend: “We werken inderdaad wat anders dan de

doorsnee installateur. We hebben een flinke dosis basiskennis in huis

waarmee we ons echt onderscheiden. We werken volgens onze eigen

controlemethodiek waarin we alles van de dimensionering van de

bronnen tot de lay-out van de warmtepompen en de tekeningen van de

vloerverwarming zelf checken voordat we daadwerkelijk wat gaan doen.

Daar zitten we vrij stevig in.” Ook Theo heeft dit aan den lijve mogen

ondervinden: “Doordat Kruit zelf zo veel kennis heeft, loopt het project

hier inderdaad anders dan we gewend zijn. Normaal krijgen we een

bouwtekening van een project en het verzoek tot het bedenken van de

beste bronoplossing en dat doen we natuurlijk graag, maar van Kruit

kregen we de vermogens al keurig meegeleverd. Op basis daarvan

hebben we een voorstel met een offerte gemaakt en dat was meteen

duidelijk voor ze. Dat zij die kennis hebben, dat werkt heel praktisch.”

VERANTWOORDING

De prettige samenwerking op basis van gedeelde kennis werkt ook als

het gaat om het Supported by Nathan concept bijzonder prettig. Theo:

“De verantwoording van de berekeningen ligt volgens de BRL 6000-21

volledig bij ons, maar Kruit is een bedrijf dat graag actief meekijkt. En die

combinatie maakt deze samenwerking zo sterk. Wij controleren de

transmissieberekeningen en vermogens in deellast van Kruit en Kruit

controleert op haar beurt weer de berekeningen van het bronsysteem en

de afgiftesystemen die wij gemaakt hebben. Op de bouw komt er

vervolgens weer iemand van ons kijken of de installateurs van Kruit de

vloerverwarming volgens de tekening hebben gelegd. Wij staan volgens

de BRL 6000-21 garant voor het werk van een ander, dus dan moet je er

gewoon volledig achter kunnen staan. Voor de inbedrijfstelling van de

warmtepompen komt een medewerker van ons eveneens gecertificeerde

bedrijf ThermoDynamic naar het project. Hij doorloopt de installatie eerst

THERMOPLUS DOOR WEER EN WIND


KRUIT INSTALLATIEBEDRIJF BV

VEENWEG 2

2841 DG MOORDRECHT

TELEFOON: +31 (0)182 - 378200


WEBSITE: WWW.INSTALLATIEBEDRIJFKRUIT.NL

Wetgeving

volgens onze BRL-checklist. Zodra deze helemaal akkoord is bevonden,

stelt hij de installatie in bedrijf.” Bas haalt hierbij nog een controlemoment

aan dat hij met Kruit heeft afgestemd: “Bij de inbedrijfstelling van de

eerste warmtepomp is er zowel iemand van Kruit als van ons aanwezig

om repeterende fouten te voorkomen. Dat is niet standaard, maar wel

verstandig. Je wil niet bij het 19e huis ontdekken dat je een verschil in

inzicht had.” Theo besluit tevreden: “Al die extra controleslagen waarbij

we elkaar scherp houden, brengt het sterke punt van de certificering naar

boven. Die certificering is niet alleen maar een stukje investering en

profilering, maar zeker ook een stukje kwaliteitswaarborging en dat

kunnen we alleen maar toejuichen!”

VLOERVERWARMING

Ook de vloerverwarming werd in nauwe samenwerking tussen de

nieuwe partners afgestemd. Richard: “Wij hebben Nathan de definitieve

bouw tekeningen inclusief de transmissies geleverd en daar hebben zij

vervolgens hun verlegplan op gebaseerd. We vinden het in deze fase van

de bouw al belangrijk om te weten dat de vloerverwarming dekkend is.”

René vult zijn collega instemmend aan: “De warmtepomp maakt

40 graden en daar moet je het mee doen. Als het dan niet dekkend is,

dan moet je het met de vloerverwarming oplossen, nooit door te compen-

seren met de aanvoertemperatuur.” Bas: “Omdat De Raad hier rekening

wil houden met de mogelijk hoge RC waarden van de vloer om de koper

veel keuzevrijheid te geven, hebben we hier besloten om volledig hart op

hart 10 te leggen om dekkend te zijn met de transmissie.”

MONITORING

Een laatste BRL-voorwaarde is dat er wordt gemonitord of de installatie

presteert wat er beloofd is. Beheer en onderhoud zijn daarbij onmisbare

aspecten. Theo: “Een gecertificeerde partij moet bijhouden wat het

rendement van de installatie is. ThermoDynamic heeft recent geïnves-

teerd in een apparaat waarmee we koudetechnisch kunnen aantonen wat

voor rendement een warmtepomp heeft. Daarmee kunnen we zonder

berekeningen op papier direct aantonen wat hij concreet doet.” Ook René

is hier enthousiast over. Tegen hem vervolgt Theo: “Maar eigenlijk zou het

gewoon mooi zijn als die SPF-meting, waar nu nog geen duidelijkheid

over is, bij de BRL betrokken wordt, dan wordt een losse energiemeter

voor de warmtepomp verplicht en zie je puur het energie verbruik van de

warmtepomp.”

GARANTIE EN BEHEER

De warmtepomp met bron wordt door de bewoner geleased bij Enera

Services, waarmee ThermoDynamic een instandhoudingscontract van

15 jaar heeft. Bas: “We gebruiken harde cijfers als maatstaf. Er is

bij voor beeld 25 jaar garantie op de bodemtemperaturen afgegeven en

15 jaar garantie op het hele systeem. ThermoDynamic zorgt er gedurende

die hele periode voor dat de installaties draaien zoals het hoort.” René:

“Die harde cijfers, dat schept vertrouwen en dat is toch waar het om gaat

in zo’n gezamenlijk project.”

THERMOPLUS BOOROPSTELLING OP DE MODDERIGE BOUWLOCATIE

40 Nathan

TERUG NAAR TWEE LOWERGY PROJECTEN

Pionierend de tijd ver vooruit WOONSTICHTING ETTEN-LEUR EN WONION IN ULFT; TWEE VOORUITSTREVENDE WONINGBOUWCORPORATIES MET DUURZAAMHEID HOOG OP HUN VERLANGLIJST. BEIDE ORGANISATIES KOZEN IN 2011 VIA HUN BOUWPARTNER VOOR EEN SAMENWERKING MET LOWERGY CONCEPTS. IN DIT ARTIKEL GAAN WE SAMEN MET DE BETROKKEN PROFESSIONALS DE WIJK IN. ZIJN DE AMBITIES GEHAALD? ZOUDEN WE HET NU, DRIE JAAR NA OPLEVERING, ANDERS DOEN? HOE REAGEREN DE BEWONERS?

Enervision | 21 2015 41

Terug naar

HET EERSTE OMVANGRIJKE PASSIEFHUISPROJECT

IN DE SOCIALE HUURSECTOR

Terwijl we met Elzo ter Horst, directeur van Klein Poelhuis, Ingrid Pierik,

beleidsadviseur Techniek bij Wonion, Harrie Westrik projectleider bij

Klein Poelhuis en Koos Folmer, manager bij Lowergy Concepts door de

Ulftse wijk met 39 sociale, passieve huurwoningen lopen, vertelt Ingrid:

“Met dit project hebben we destijds heel veel ervaring opgedaan. Wat

werkt en waar krijgen we de bewoners daadwerkelijk in mee?

Passiefhuis bouw was toen we zo’n zes jaar geleden voor het eerst over

deze wijk spraken nog echt prematuur.” Om bedrijven buiten die

gebaande paden te laten stappen, schreef Wooncorporatie Wonion, dat

de ambitie heeft om in 2030 volledig energieneutraal te zijn, een

VAN LINKS NAAR RECHTS: ELZO TER HORST, INGRID PIERIK , HARRIE WESTERIK EN KOOS FOLMER

FOTO LINKERPAGINA: BOMENBUURT, BIEZENAKKER TE ULFT

PROJECT IN EEN NOTENDOP

PROJECT: BOMENBUURT, BIEZENAKKER TE ULFT

OMVANG: 39 PASSIEVE SOCIALE LEVENSLOOPBESTENDIGE HUURWONINGEN (GEZINNEN EN SENIOREN)

OPDRACHTGEVER: WOONCORPORATIE WONION ULFT

BOUWBEDRIJF: KLOMPS BOUWBEDRIJF DINXPERLO

INSTALLATEUR: KLEIN POELHUIS WINTERSWIJK

INSTALLATIE: ALPHA-INNOTEC LUCHT/LUCHT WARMTEPOMP LLB

LUCHT-BODEMWARMTEWISSELAAR

ALPHA-INNOTEC VENTRONIK STUUR- EN REGELEENHEID

ALPHA-INNOTEC ZONNECOLLECTOREN

OPLEVERING: 2012

wedstrijd uit voor de ontwikkeling van een energieneutrale woonwijk.

In juli 2009 werden de voorstellen van vijf consortia, compleet met

prijskaartje en specificaties, groots gepresenteerd. Als winnaar kwam de

passiefhuiswijk van het consortium met onder andere Klomps Bouw-

bedrijf, Klein Poelhuis Installatietechniek en Lowergy Concepts uit de

bus. Nu de Bomenbuurt er staat, vormt het project een mooi begin voor

de geplande energie neutraliteit van de vooruitstrevende corporatie.

DE INSTALLATIE

De Bomenbuurt in Ulft had de absolute primeur van de Alpha-InnoTec

lucht/lucht passiefhuiswarmtepomp LLB te pakken. De doordachte

installatie gebruikt teruggewonnen warmte uit ventilatielucht voor

BOMENBUURT BIEZENAKKER IN ULFT

Nathan42 Nathan42


Terug naarFOTO LINKERPAGINA: DE EERSTE ALPHA-INNOTEC LUCHT/LUCHT WARMTEPOMP LLB IN NEDERLAND

DE ALPHA-INNOTEC VENTRONIK REGELAAR

verwarming en warmtapwaterbereiding. Het toestel haalt frisse

buitenlucht naar binnen en ventileert de in de woning aanwezige lucht

naar buiten. Bij het passeren van de twee luchtstromen wordt de

binnenkomende frisse lucht voorverwarmd met de uitgaande

opgewarmde lucht. De warmtepomp zorgt vervolgens voor de extra

verwarming van de reeds opgewarmde verse ventilatielucht en de

warmtapwaterbereiding. In Ulft werd er bovendien gekozen voor de

toevoeging van een horizontale lucht-bodemwarmtewisselaar om de

binnenkomende ventilatielucht in de winter via de bodem extra voor te

verwarmen. Bovendien zorgt deze toevoeging voor koelcomfort in de

zomer. De koudere bodemtemperatuur wordt op warme dagen gebruikt

om de binnenkomende ventilatielucht voor te koelen. Resultaat is een

prettige temperatuur, een gezonde, constante luchtwisseling, meer dan

genoeg warm tapwater en optimale energie-efficiëntie.

OVERIGE PASSIEFHUISCOMPONENTEN

Een passiefhuis met een goede installatie is pas succesvol als ook de

schil van de woning klopt. Hiervoor zorgde Klomps Bouwbedrijf uit

Dinxperlo. Naast een uitstekende kierdichting en driedubbel glas werd

een wintertuin bedacht. Deze overdekte tuin creëert een buffer tussen

binnen en buiten en houdt in de winter zonnewarmte vast. Elzo: “De

schil moet perfect zijn. Een kleine verstoring, zoals een kierende

voordeur, kan alles ontregelen. De schil luistert ontzettend nauw in

passiefhuizen. Klomps Bouwbedrijf heeft uitstekend werk geleverd; de

kleinste woningen vragen 1,1 kW bij een buitentemperatuur van -10

graden en de grootste woningen 1,9 kW. De warmtevraag stelt hier

dus echt niets voor en daar draait het om in passiefhuisbouw.”

LEER- EN TESTFASE

De lucht/lucht warmtepomp LLB van Alpha-InnoTec bleek destijds de

optimale warmtepomp voor het leveren van het gevraagde vermogen.

Omdat het toestel op dat moment in Nederland nog niet op de markt

was, werd het product door Klein Poelhuis en de Nathan Group aan

een grondig onderzoek onderworpen. Koos vertelt: “In Scandinavië,

waar passiefbouw al veel verder was, had men volop ervaring met de

Alpha-InnoTec lucht/lucht warmtepomp LLB. Elzo en ik zijn daarom

naar Denemarken gegaan om van die ontwikkelingen te leren.” Bij

Klein Poelhuis in Winterswijk werd uiteindelijk een realistische

proef opstelling gebouwd waar de prestaties, maar ook de geluids-

productie van het toestel uitvoerig onderzocht werden. Nadat alle tests

positief werden afgerond, werd de nieuwe LLB warmtepomp definitief

ingezet in de Bomenbuurt in Ulft.

BEWONERBEGELEIDING

Ingrid, die met haar witte Wonion fiets inmiddels een bekende in de

buurt is, werd door haar werkgever vrijgemaakt voor het begeleiden

van onder andere dit duurzame project. Bij bewonersmutaties maakt

Ingrid nieuwe huurders persoonlijk wegwijs in hun verwarmings-

systeem. Elzo vertelt hierover: “Mede door de intensieve begeleiding

die de mensen hier krijgen, is het project een groot succes geworden.

Inmiddels komt de begeleiding volledig van Ingrid, maar kort na de

oplevering hadden we regelmatig vragenuurtjes. Bovendien hebben

we, toen iedereen er eenmaal woonde, een monteur langs alle deuren

gestuurd om te vragen of alles duidelijk was en om eventuele zaken

op bewonerswens te finetunen. Ook hebben we de bewoners

nog maals geattendeerd op het optimale gebruik van de installatie om

de maandlasten zo laag mogelijk te houden.”

COMFORT BEWONERS

We vragen Ingrid welke reacties zij sinds de oplevering in 2012 van

bewoners heeft gehad. Ze vertelt: “Bij de sleuteloverdracht was

iedereen eigenlijk gelijk enthousiast over het concept. Daarna hoorde ik

er vrijwel niemand meer over. Geen bericht is in onze branche nog echt

goed bericht.” Harrie kan dit beamen: “Het concept is hier 39 keer

ingezet zonder echte comfortklachten uit de wijk, dat zegt dat het

gewoon een degelijke oplossing is. Er is ruim voldoende warm tapwater,

de woningen zijn in de winter lekker warm, in de zomer heerlijk koel en

de maandlasten blijven laag. Bewoners zijn tevreden en wij dus ook.”

BETROKKENHEID BEWONERS

Als techneuten kunnen we prachtige energieneutrale huizen bedenken,

maar een groot deel van het succes is afhankelijk van het gedrag van de

bewoner. Tijdens bewonersavonden, in nieuwsbrieven, folders en

persoonlijke gesprekken werd de optimale werking van een passief-

woning aan de (potentiële) huurders uitgelegd. Het is echter aan hen of

zij daadwerkelijk iets met die informatie doen. Ingrid: “De wintertuin is

een mooi voorbeeld. Het is een overdekte tuin die een buffer tussen

binnen en buiten vormt, geen overdekte woonkamer. Niet iedereen

begrijpt dat, dus we waren er even bang voor dat we er misschien

tapijtjes en warmtelampen zouden tegenkomen. Het mag hoor, maar

dan moeten ze zich wel realiseren dat ze nooit energieneutraal zullen

Nathan44 Nathan44

zijn. Maar er zijn ook bewoners die het concept geweldig vinden. Hoewel

de energieneutrale belofte eigenlijk alleen geldt voor de verwarming,

ventilatie en warmtapwaterbereiding, hebben we er mensen bij zitten die

ook de rest van hun verbruik gewoon energie neutraal opwekken. Die

mensen zijn er trots op dat ze energieneutraal zijn en zijn bereid om er

een beetje rekening mee te houden. Dan werkt het concept precies zoals

het bedacht is.” Harrie herkent deze ervaring van Ingrid: “Tja, huurders

laten zich informeren, maar niet sturen. Ons idealisme is niet altijd hun

idealisme. Dat is wel iets wat we hier geleerd hebben.”

ENERGIEVERBRUIK

De concluderende vraag is vandaag uiteraard: wordt de energetische

belofte behaald? Ingrid: “Alles wordt gemonitord en het gaat nu heel

erg goed. In het begin merkten we wel dat de woningen, vooral door de

dikke muren, na de oplevering vrij lang vochtig bleven; zeker de serie

die in de natte, koude januarimaand werd opgeleverd. Daardoor moest

er in het begin wat extra gestookt worden.” Door het zeer uiteenlopende

gebruikersgedrag laten de gemonitorde resultaten van de woningen een

flinke fluctuatie zien. Ingrid: “Sommige mensen wonen echt volledig

energieneutraal, anderen hebben in verhouding daarmee een vrij hoog

verbruik. De laatste keer dat ik het gemiddelde van alle woningen

uitrekende lag het energieverbruik na aftrek van de circa 3.000 kWh

opwekking met zonnepanelen op ongeveer 2.200 kWh per jaar, dus

inclusief die wat lange droogstookperiode. Rekening houdend met de

flinke uitschieters die er tussen zitten, is het een keurig resultaat naast

de 1.800 kWh die we geschat hadden. We zien trouwens nog steeds elk

jaar een verbetering, ook omdat bewoners inmiddels wat tijd hebben

gehad om aan het systeem te wennen. Op die beoogde 1.800 kWh

zitten we binnenkort wel, verwacht ik.”

INSTALLATIEKEUZE

Harrie is zichtbaar trots op het project: “Veel dingen die we destijds

samen hebben bedacht, worden vandaag de dag nog steeds gezien als

een technische noviteit. Dat vind ik leuk.” Ook Elzo is nog steeds

tevreden met de gemaakte installatiekeuze: “De combinatie van

warmteterugwinning, een lucht-bodemwarmtewisselaar voor die extra

graden, de zonthermische panelen en PV-panelen; daarmee hebben

we de optimale uitvoering te pakken.” Ingrid besluit het gesprek met

een positieve blik richting de toekomst: “Dit zijn vandaag nog altijd

onze meest energiezuinige woningen. Een ponierend project met veel

positieve reacties van bewoners. Voor ons is dit een wijk van de

toekomst, dus voor ons is het absoluut voor herhaling vatbaar!”

VAN LINKS NAAR RECHTS: KOOS FOLMER, ELZO TER HORST, INGRID PIERIK EN HARRIE WESTERIK

BETROKKENEN

WOONCORPORATIE WONION WWW.WONION.NL

KLOMPS BOUWBEDRIJF WWW.KLOMPS.NL

KLEIN POELHUIS WWW.KLEINPOELHUIS.COM


Terug naar

DUURZAME AMBITIE

Ook in Etten-Leur lag de energetische lat hoog tijdens de eerste

gesprekken in 2011. Schoenmakershoek Oost, onderdeel van het

enorme project Schoenmakershoek dat 1.303 woonadressen kent, telt

110 gasvrije woningen, waaronder 24 ‘WEL Duurzaam’ woningen met

een extra energie-ambitie. Senior Projectleider Marieke Keyzer: “Als

verhuurder kijk je niet alleen naar de huurlasten, ook de energielasten

van onze huurders zijn belangrijk. Die moeten zo laag mogelijk zijn en

blijven. De bewoners van deze sociale huurwoningen kunnen al niet

veel huur betalen, dus ook naar het energieverbruik moeten we kijken.”

Collega Jan Hermans; sr. opzichter bij de woonstichting vult aan: “En

natuurlijk moesten we ook in 2011 al rekening houden met de steeds

scherpere EPC-normen. Dan ontkom je niet aan een betere isolatie,

lagere aanvoertemperaturen en een zuinige installatie.” Deze visie,

onderbouwd door het feit dat de Gemeente Etten-Leur heel

Schoenmakershoek gasloos wilde houden, maakte dat de hele wijk

duurzaam werd ingevuld met warmtepompen.

DE INSTALLATIE

Al deze 110 woningen in de wijk werden uitgevoerd met een

individuele verticale bodemwarmtewisselaar, een Alpha-InnoTec

brine/water warmtepomp en Uponor vloerverwarming en vloerkoeling

PROJECT IN EEN NOTENDOP

PROJECT: SCHOENMAKERSHOEK OOST TE ETTEN-LEUR

OMVANG: 47 EENGEZINS-KOOPWONINGEN; 13 EENGEZINS-HUURWONINGEN; 24 WEL DUURZAAM-HUURWONINGEN;

26 SENIOREN-HUURWONINGEN

OPDRACHTGEVER: WOONSTICHTING ETTEN-LEUR, ETTEN-LEUR

AANNEMER: BAM W&R WONINGBOUW ZUID, WEERT

INSTALLATEUR: COMFORT PARTNERS, HOUTEN

INSTALLATIE: ALPHA-INNOTEC BRINE/WATER WARMTEPOMP WZS

THERMOPLUS VERTICALE BODEMWARMTEWISSELAARS

UPONOR VLOERVERWARMING

OPLEVERING: 2012

VAN LINKS NAAR RECHTS: KOOS FOLMER, JAN HERMANS EN MARIEKE KEYZER

SCHOENMAKERSHOEK OOST IN ETTEN LEUR

Nathan46

van het Lowergy Nieuwbouwconcept. In de WEL Duurzaam woningen,

de energetische prestigewoningen van Woningstichting Etten-Leur,

werd het concept gecompleteerd met PV-panelen, extra isolatie,

driedubbel glas en CO2-gestuurde ventilatie voor nóg betere prestaties.

Marieke: “Het was een groot project, waarbij we naast architectuur en

stedenbouwkundige inrichting vooral de duurzaamheid en energie-

zuinigheid heel belangrijk vonden.”

AANBESTEDING

Waar warmtepompen voor Wonion in Ulft nog nieuw waren, had

Woonstichting Etten-Leur al zo’n 300 woningen met een all-electric

installatie in beheer. “Wat dat betreft was het project voor ons niet

direct heel bijzonder”, vertelt Marieke, waarna ze lachend vervolgt:

“Maar wel bijzonder groot. We hebben deze 110 woningen destijds

tegelijk met een appartementencomplex en 111 woningen van een

ander cluster aanbesteed, dus dat was één Design, Build en Maintain

prijsvraag voor meer dan 300 woningen. In die aanbesteding hebben

we diverse randvoorwaarden omschreven, waarbij de energiezuinig heid,

dus de toekomstgerichtheid, heel zwaar werd gewaardeerd. Hoewel een

EPC van 0,6 destijds de norm was, vroegen wij toen al een EPC van 0,4

zoals nu, vijf jaar later pas, verplicht is. Voor de WEL duurzaam woningen

werd zelfs een GPR score van 8,0 geambieerd. In de toekomst kunnen

we al deze all-electric woningen desgewenst omzetten naar nul op de

rekening woningen.”

TOTAALCONCEPTEN

Uit de aanbesteding kwam het BAM W&R Concept, de totaaloplossing

voor woningbouw met het Lowergy Concept als beste oplossing uit de

bus. Marieke legt uit: “We kiezen specifiek voor de bouw met

totaalconcepten, zoals W&R van BAM of destijds het Volker Wessels

Plus Wonen. Je geeft opdracht en in 7 maanden wordt de woning

inclusief de installatie kant-en-klaar opgeleverd. Je hebt er geen

omkijken naar en dat is voor ons als corporatie wel heel prettig. We

geven de prestatie-eisen en randvoorwaarden af, maar we leggen niet

op hoe ze de woning moeten maken. Ook de keuze voor de installatie

en installateur laten we aan de aannemer over.” Niet Woonstichting

Etten-Leur, maar BAM Woningbouw koos in dit project dus voor het

Lowergy Concept. Marieke: “BAM heeft een vaste relatie met de

Nathan Group. Dat werkte ideaal.”

FEEDBACK BEWONERS

Net als in Ulft is het bewonersgedrag in Etten-Leur een belangrijk

fundament voor de energiezuinigheid. Woonstichting Etten-Leur biedt

haar huurders de middelen om te wonen met hoog comfort tegen lage

maandlasten; het is aan de huurder of hij deze correct inzet. Jan: “Ik

heb thuis zelf ook een warmtepomp. Die zet ik niet constant aan of uit,

die laat ik ’s zomers en ’s winters gewoon op dezelfde temperatuur

staan. Dat werkt het best. Vooral oudere mensen moeten de

nachtverlaging die ze met hun oude CV gewend zijn even loslaten.

Terugdraaien is niet nodig, hij verbruikt ontzettend weinig. Gemiddeld

zitten ze hier aan ongeveer € 100,- maandlasten. Dat is inclusief de

elektriciteit voor huishoudelijk gebruik. En een gasrekening krijgen ze

natuurlijk niet.” Marieke knikt instemmend. Lachend vult ze haar

collega aan: “We hebben de huurders op verschillende momenten en

manieren geïnformeerd over de installatie in hun duurzame woning:

de ventilatie, de warmtepomp, de vloerverwarming, de koeling; maar

informatie ontvangen en er daadwerkelijk iets mee doen is niet

hetzelfde. We hebben hier dan ook een paar voorbeelden van mensen

die er niet zo goed mee om kunnen gaan, maar ondanks dat is het

gebouwgebonden verbruik hier overal ontzettend laag.”

OM DE TRAPKAST MET DE ALPHA-INNOTEC BRINE/WATER WARMTEPOMP OOK ALS PROVISIEKAST TE

KUNNEN INZETTEN, WERD DE HUURDERS EEN OPTIONELE INZETKAST AANGEBODEN


Terug naar

BETROKKEN PARTIJEN

WOONSTICHTING ETTEN-LEUR WWW.WOONWEL.NL

BAM WONINGBOUW ZUID WWW.BAMWONINGBOUW.NL

COMFORT PARTNERS WWW.COMFORT-PARTNERS.NL

COMFORT ALS VERHUURARGUMENT

Ook in Etten-Leur geldt het: geen bericht is goed bericht. Marieke: “Voor

ons is een project geslaagd als we de huurder niet horen. Het klinkt raar,

maar het is wel zo. Bij deze woningen is dat ook echt het geval; we

horen helemaal niets, uit geen van de 110 woningen.” Wat in Etten-Leur

wel een ‘hot topic’ blijkt te zijn, is de passieve koeling waarmee alle

110 woningen met het BAM W&R en Lowergy Concept zijn uitgevoerd.

Marieke: “Door de grote vraag verhuren we eigenlijk alles wel, maar ik

hoorde van onze afdeling Wonen dat de huizen met koeling gewoon

beter verhuren dan de huizen zonder koeling. Meestal draait het bij de

huurder allemaal om locatie, maar hier zie je dat mensen voor deze wijk

kiezen omdat er koeling in de woningen zit. Dat hebben ze dan bij

vrienden ervaren. Dat de koeling hier belangrijker wordt gevonden dan

de locatie, dat vind ik wel heel bijzonder.” Jan vat het mooi samen: “Het

is een stukje extra comfort dat je gratis bovenop de lage energiekosten

krijgt. Dat mensen het ervaren bij bekenden, dat werkt veel beter dan

een foldertje!” Marieke besluit: “De woningen zijn in no time weg, maar

wat wil je, een mooie nieuwe eengezinswoning met een tuintje,

vloerverwarming, vloerkoeling, keurige energielasten voor maar

€ 560,- per maand, wie heeft dat nou?”

STOOKLIJNVERSTELLER

Dat de sfeer tussen Koos en Marieke ooit grimmiger was dan vandaag,

blijkt als het gesprek zich richt op de stooklijnversteller; de aansturing

van de warmtepomp. Glimlachend denkt Koos terug aan die gesprekken

in de bouwkeet: “Ja, daar hebben we hele discussies over gehad. Wij

zijn overtuigd van de werking van een stooklijnverstelling in projecten

als deze. De aanvoerwatertemperatuur van de warmte pomp wordt

bepaald op basis van de buitentemperatuur. Beide variabelen zijn aan

elkaar gekoppeld, zodat automatisch de ingestelde comforttemperatuur

wordt bepaald. Met de stooklijnversteller kan de bewoner de door de

installateur ingestelde stooklijntemperatuur zelf finetunen. Hoewel wij

uit ervaring weten dat bewoners hier met een kleine uitleg uitstekend

mee om kunnen gaan, wilde Marieke absoluut geen stooklijnversteller.”

Ook Marieke weet zich deze discussies nog goed te herinneren: “Mensen

zijn gewend om te zien wat de temperatuur in de kamer is en deze met

een draai aan de knop te kunnen bijstellen. We hadden daarom

verwacht dat deze nieuwe, onbekende manier voor problemen zou

zorgen.” Door de vast beradenheid van Koos stemde Woonstichting

Etten-Leur onder strikte randvoorwaarden uiteindelijk in met een

proefperiode van een jaar. Jan, die de visie van zijn collega deelde: “We

hebben een compleet stookseizoen getest. Als er binnen die periode

problemen zouden optreden, dan zou Nathan alsnog overal

thermostaten monteren.” Naast de proefperiode zette Koos vol

vertrouwen zijn handtekening onder de verklaring waarin stond dat

eventuele klachten over de stooklijnversteller door zijn team zouden

worden opgelost. Ook kwam Koos met de Nathan truck de wijk in om

eventuele vragen van bewoners te beantwoorden en ging zijn

serviceteam persoonlijk bij alle huurders langs om de stooklijninstelling

naar bewonerswens te finetunen en de werking te demonstreren. Koos

kijkt triomfantelijk rond en zegt: “Ik heb er nooit meer iets over

gehoord.” Marieke beaamt dit: “Het systeem werkt inderdaad perfect

zo! Een volgende keer zouden we het precies zo doen!”

ELK BLOK VAN SCHOENMAKERSHOEK OOST KREEG EEN ANDERE UITSTRALING VOOR EEN GEVARIEERD BEELD

Nathan48

De markt omarmt de Dutch Revit Standards! IN 2013 INTRODUCEERDE DE REVIT GEBRUIKERSGROEP DE EERSTE VERSIE VAN DE DUTCH REVIT STANDARDS (DRS); EEN UNIFORME WERKWIJZE VOOR HET GEBRUIK VAN REVIT. WAAR VELEN SINDS HET ONTSTAAN VAN BIM AL BEHOEFTE HADDEN AAN SOFTWARE-ONAFHANKELIJKE, OPEN STANDAARDEN OM HET BIM-PROCES TE KUNNEN STRUCTUREREN EN STROOMLIJNEN, KON EEN ENTHOUSIAST ONTVANGST VAN DE DRS NIET UITBLIJVEN. NU, RUIM 1,5 JAAR LATER, ZIJN ER OP DIVERSE VLAKKEN GROTE STAPPEN GEMAAKT. ONLANGS WERD VERSIE 2 VAN DE DRS GELANCEERD EN INMIDDELS LIGGEN ER PLANNEN OM DE STICHTING REVIT STANDARDS TE FORMEREN. DOOR DE INITIATIEVEN ONDER TE BRENGEN IN EEN STICHTING KAN ER EEN STABIEL, PROFESSIONEEL KADER WORDEN GEVORMD WAARBINNEN DE ONTWIKKELING EN HET BEHOUD VAN DE DUTCH REVIT STANDARDS OP LANGE TERMIJN GEWAARBORGD WORDEN. DE AANJAGERS VAN HET INITIATIEF HEBBEN MET DE DRS 2.0 EEN OPTIMALISATIE- EN UITBREIDINGSSLAG GEMAAKT. WAT DE ACHTER GROND, INHOUD EN VOORDELEN VAN DEZE HERNIEUWDE STANDAARD ZIJN, DAAR WEET NATHAN BIM-SPECIALIST RUTGER HEIL, TEVENS BETROKKEN BIJ DE TOTSTANDKOMING EN DOORONTWIKKELING VAN DE DRS, ALLES OVER TE VERTELLEN.

STRUCTUREN, STROOMLIJNEN, ONDERHOUDEN EN ONTWIKKELEN

StandardsRevitDutch

GroepGebruikersRevit

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

RevitGG_1000x250.pdf 1 27/01/14 23:32


Nathan Group in beeld

DUTCH REVIT STANDARDS

Continu is men op zoek naar richtlijnen die een bepaalde houvast

creëren voor een wenselijk functioneren. Het zijn kernwaarden waarop

men terug kan vallen om zaken en handelingen in goede banen te

leiden. Ook onder de Revit-gebruikers ontstond de behoefte om zaken

te structuren, vast te leggen en verder te professionaliseren. Rutger Heil

vertelt: “De Revit GebruikersGroep heeft deze vraag uit de markt ter

harte genomen en een werkmethodiek ontwikkeld. Deze zorgvuldig

opgestelde standaard vertaalt de informatiestructuur van een Revit-

model en helpt een uniforme uitwisseling van gegevens tussen de

diverse BIM-platformen mogelijk te maken. Door de DRS in te richten op

basis van de onderdelen Naamgeving, Categories, Object Styles,

Parameters, Mapping, Algemene modelleerregels en Implementatie en

documentatie, proberen we het gebruik van Revit in Nederland te

structureren en verbeteren. Om een functionele samenwerking tot stand

te brengen en gezamenlijk tot een optimaal resultaat te komen,

is het van groot belang dat informatie-uitwisseling tussen de BIM-

platformen en de afzonderlijke partijen binnen de bouwkolom

gestimuleerd wordt. De Stichting Revit Standards i.o. is dan ook groot

voorstander van Open Standaarden. Uiteindelijk moet het zo zijn dat elk

BIM-model, met welke software dan ook gerealiseerd, aan bepaalde

eisen voldoet waardoor je deze uit kunt wisselen en in kan laden in je

programma zonder dat daarbij informatie verloren gaat. Dit is een

belangrijk streven wat de Stichting Revit Standards i.o. met de DRS 2.0

wil uitdragen. Als open, uniforme en breed gedragen werkmethodiek is

de DRS de laatste onmisbare stap om Open BIM-standaarden in de

praktijk succesvol toe te passen!”

VAN GENERIEK NAAR SPECIFIEK

BIM heeft haar terrein binnen de bouwen installatiewereld veroverd.

Steeds vaker stellen opdrachtgevers, aannemers en ontwikkelaars het

werken volgens BIM als specifieke eis. Hierdoor wordt het voor iedere

partij binnen het bouwproces steeds noodzakelijker om te investeren in

omscholing van personeel van CAD-tekenaar naar BIM-modelleur. Rutger

Heil legt uit: “Dit betekent niet dat een tekenaar opeens BIM-content

moet gaan modelleren. Automatiseerders dragen zorg voor de

BIM-MODEL VAN NATHAN NIEUWBOUWCONCEPT

Nathan50

generieke componenten, die ze vervolgens onderbrengen in de

bibliotheek van hun programma. De tekenaar kan deze elementen

vervolgens gemakkelijk gebruiken in zijn tekenmodel en er diverse

parameters zoals vermogen en capaciteit aan toekennen. De fabrikanten

DE VOORDELEN VAN DE DUTCH REVIT STANDARDS

UNIFORMITEIT

DOORDAT DE DRS ZORG DRAAGT VOOR EEN UNIFORME IMPLEMENTATIE IN REVIT, KUNNEN MODELLEN ZOWEL BINNEN REVIT ALS TUSSEN DE

VERSCHILLENDE PLATFORMEN EENVOUDIG WORDEN UITGEWISSELD.

BREED GEDRAGEN

SAMENWERKING MET ALLE SOFTWAREHUIZEN EN GROTE CONTENT CREATORS ZORGT VOOR EEN (INTER)NATIONAAL EN ONAFHANKELIJK PLATFORM.

EFFICIËNT

REVIT-BIBLIOTHEKEN HOEVEN NOG MAAR ÉÉN KEER TE WORDEN GEMAAKT EN ZIJN DAARMEE VOOR IEDERE REVIT-GEBRUIKER TOEPASBAAR.

EFFECTIEF

DRS ONDERSTEUNT OPEN STANDAARDEN. ALS ENIGE STANDAARD HEEFT DE DRS DE MOGELIJKHEID TOT UITWISSELEN MET DE OPEN STANDAARD

IFC ALS UITGANGSPUNT GENOMEN EN DIT VOLLEDIG GEÏMPLEMENTEERD.

EENVOUDIG

AFWIJKENDE EISEN AAN VERSCHILLENDE REVIT-WERKMETHODIEKEN ZIJN VERLEDEN TIJD.

PRAKTISCH

PROJECTEN WAARBIJ VERSCHILLENDE DISCIPLINES MET REVIT SAMENWERKEN KUNNEN GEMAKKELIJK WORDEN UITGEVOERD, ZONDER DAT MEN

VEEL TIJD EN GELD KWIJT IS VOOR HET INREGELEN VAN PROJECTGEBONDEN TEMPLATES EN ANDERE INSTELLINGEN.

OBJECTIEF

MET DE DRS WORDT EEN KWALITEITSKEUR AFGEGEVEN, WAARMEE CONTENT OP ONAFHANKELIJKE WIJZE GETOETST KAN WORDEN.

KWALITATIEF

DE REVIT GEBRUIKERSGROEP IS EEN ORGANISATIE MET EEN BREED LEDENAANTAL, WAARDOOR KENNIS OP ZOWEL SOFTWAREGEBIED ALS UIT

DE DAGELIJKSE PRAKTIJK SAMENKOMEN.

SNELHEID

DE DRS KAN DIRECT WORDEN TOEGEPAST EN IS TE DOWNLOADEN OP WWW.REVITGG.NL.

BIM-MODEL VAN ALPHA-INNOTEC WARMTEPOMPOPSTELLING MET KOMFORT VLOERVERWARMINGS-

VERDELER EN UPONOR LEIDINGEN

zijn op hun beurt verantwoordelijk voor de productspecifieke BIM-

content. Waar een warmtepomp op generiek niveau er bijvoorbeeld

uitziet als een eenvoudig blok, wordt er op specifiek niveau door de

fabrikanten detaillering aangebracht in het model, waardoor een

realistische weergave en merkherkenbaarheid ontstaat. Als project-

tekenaar begin je de tekening voor je gebouwen installatieontwerp

altijd op een generiek niveau, in een later stadium zet je dit vervolgens

om naar een specifiek niveau. Het is natuurlijk van essentieel belang dat

deze conversie probleemloos verloopt. Ook hier komt de DRS weer om

de hoek kijken. Doordat zowel de automatiseerder als de fabrikant haar

model uitwerkt aan de hand van de DRS, zijn de generieke gegevens

één op één te vervangen door de productspecifieke BIM-content. Door in

elke fase van het project te werken met vaste standaarden, de DRS,

voorkom je problemen gedurende het ontwerpen bouwproces.”

IFC-COMPATIBLE

De Industry Foundation Classes (IFC) is een neutraal en open bestands-

formaat voor het uitwisselen van gebouwinformatie. Door data om te

zetten naar de internationaal erkende IFC-standaard wordt BIM multi -

functioneel inzetbaar. Met IFC kan de gehele bouwkolom, van architect

tot aannemer en vastgoedbeheerder, communiceren met dezelfde

intelligente data. Rutger Heil vertelt: “De IFC-standaard is een prachtig

instrument dat tevens het uitgangspunt heeft gevormd voor de DRS.


Nathan Group in beeld

MEER INFORMATIE

WWW.REVITGG.NL

WWW.REVITSTANDARDS.ORG

WWW.NATHAN.NL/BIM

De Stichting Revit Standards i.o. is er trots op dat ze op deze manier de

eerste standaard hebben gerealiseerd die uitwisseling met IFC mogelijk

maakt, zonder dat daarbij tal van gegevens verloren gaan. Wanneer een

BIM-model dat voldoet aan de DRS geëxporteerd wordt naar IFC-

formaat, dan zullen daarbij vrijwel alle relevante gegevens behouden

blijven. Bij de transformatie van BIM-modellen die niet conform deze

standaard zijn, zullen daarentegen een scala aan parameters niet in het

IFC-formaat overgenomen worden. De IFC-compatibiliteit van de DRS is

tot stand gekomen door speciale mapping tabellen op te stellen en de

juiste parameters in de families hiervoor verplicht te stellen. Om tot dit

resultaat te komen, is er onder andere samengewerkt met de experts

van Autodesk.”

BREED GESTEUND, GOED ONTVANGEN, BESCHIKBAAR

Niet alleen in Nederland wordt de DRS breed gesteund en goed

ontvangen, ook op internationaal niveau is er een aanzienlijke interesse

voor de DRS. Doordat er nog maar weinig standaarden zijn die de

materie zo specifiek weten de omvatten, is Nederland met de DRS vele

landen op BIM-gebied ver vooruit gestreefd. Rutger Heil: “Dit is een

ontzettend mooi compliment en biedt daarnaast natuurlijk perspectief.

De DRS is beschikbaar in zowel de Nederlandse als de Engelse taal. Dit

maakt de standaard voor iedereen toegankelijk en het doet men

beseffen dat de DRS daadwerkelijk van belang is; niet alleen in ons

kleine kikkerlandje en bij onze Belgische buren, maar ook in de rest van

de wereld.” De Nathan Group, die zich graag vooropstelt als kartrekker

en niet graag achter de meute aanloopt, is natuurlijk al enige tijd bezig

om al haar Revit-content op de nieuwe richtlijnen van de DRS 2.0 af te

stemmen. Rutger Heil beaamt: “Ik zal ook de komende periode nog druk

bezig zijn om de Revit-packages van onze merken Uponor, Alpha-

InnoTec, Komfort en Delta Systemtechnik te herzien aan de hand van de

DRS 2.0. Dit is ontzettend belangrijk om enerzijds een voorbeeld te

stellen en anderzijds zo snel mogelijk een bibliotheek met BIM-content

voorzien van een ‘DRS-compatible’-stempel tot stand te brengen. Het

begin is gemaakt en we hopen op korte termijn de eerste Nathan Group

Revit-packages die voldoen aan de DRS 2.0 op onze website

www.nathan.nl/bim te plaatsen!”

BIM-MODEL VAN ALPHA-INNOTEC WARMTEPOMPOPSTELLING MET HET KOMFORT NRG PANEL EN UPONOR VLOERVERWARMING

Nathan52

Met betonkernactivering naar BREEAM ‘Excellent’ certificaat OP 30 SEPTEMBER 2014 VOND DE OFFICIËLE OPENING VAN HET NIEUWE HOOFDKANTOOR VAN AGC GLASS EUROPE PLAATS. HET BIJNA ENERGIENEUTRALE GEBOUW GESITUEERD IN LOUVAIN-LA-NEUVE, ZO’N 25 KILOMETER TEN ZUIDEN VAN BRUSSEL, WIST DOOR HAAR INNOVATIEVE, ENERGIEZUINIGE ONTWERP HET BREEAM ‘EXCELLENT’ CERTIFICAAT TE BEMACHTIGEN. LANGE TIJD IS ER DOOR BOUWBEDRIJF VAN ROEY, ONDERDEEL VAN GROEP VAN ROEY, GEWERKT AAN DIT BIJZONDERE, VOLLEDIG UIT GLAS OPGETROKKEN COMPLEX WAARIN DE NIEUWSTE TECHNIEKEN EN MATERIALEN SAMENKOMEN. 9.800 M² BETONKERN-ACTIVERING, 13.000 M² AGC-GLAS EN 900 PHOTOVOLTAÏSCHE PANELEN; HET ZIJN SLECHTS ENKELE ASPECTEN DIE HET NIEUWE HOOFDKANTOOR VAN AGC GLASS EUROPE MAKEN TOT EEN KWALITATIEF, HOOGSTAAND EN DUURZAAM GEBOUW. DAT DE BETROKKENHEID VAN BOUWBEDRIJF VAN ROEY RESULTEERDE IN MEER DAN ENKEL EEN SUCCESVOLLE OPLEVERING, BLEEK UIT HET BESLUIT OM OOK VOOR HET ONTWERP EN DE BOUW VAN HUN EIGEN NIEUWBOUWPAND VERGELIJKBARE UITGANGSPUNTEN ALS BASIS TE NEMEN.

INVESTEREN IN EEN DOORDACHT, DUURZAAM TOTAALCONCEPT


THERMO ACTIEF BENELUX

“We zijn bezig met een prachtig project in Waver, langs de E411

richting Luxemburg.” Dat was wat Dirk Muller, directeur van Thermo

Actief Benelux in Nederland, in 2012 bij de oprichting van de Belgische

vestiging van Thermo Actief Benelux aan de nieuwbakken directeur

Erwin Verhasselt vertelde. “Hij viel wel even met de deur in huis toen

hij vroeg of we de bouw verder wilden opvolgen”, bekent Erwin

Verhasselt. “Natuurlijk hebben we de opdracht direct met beide

handen aangegrepen. Het plafond van de begane grond was reeds

door het team van Dirk Muller gerealiseerd. Van daaruit zijn we verder

gaan werken. Wat we toen echter nog niet wisten, was het feit dat we

een van de belangrijkste energiebesparende parameters voor de

BREEAM-certificering aan het realiseren waren.”

INVESTEREN IN EEN DOORDACHT CONCEPT

Om een goede BREEAM-score te behalen is de controlerende

organisatie van het begin af aan betrokken geweest bij de bouw van

het nieuwe hoofdkantoor van AGC Glass Europe. André Jacobs, de

verantwoordelijke persoon voor de afdeling Techniek en tevens

directielid van bouwbedrijf Van Roey, vertelt: “Bijna de helft van de

criteria heeft betrekking op de technische installaties van het gebouw.

Er wordt bijvoorbeeld gelet op aspecten als energie, comfort,

Project in ontwikkeling

gezond heid en vervuiling. Daarnaast is er ook een sterke focus op de

juiste toepassing en opvolging van de gebouwinstallatie. Samen met

de mannen van Thermo Actief Benelux hebben we het voor elkaar

gekregen om een gebouw te realiseren dat voldoet aan het BREEAM

‘Excellent’ certificaat. Een prachtige prestatie, waar betonkern-

activering een belangrijk onderdeel van uitmaakt. We zijn erg blij dat

we dit resultaat samen hebben weten te behalen. De eigenaren van

DE BETONKERNACTIVERING VOOR HET NIEUWE HOOFDKANTOOR VAN AGC GLASS EUROPE WORDT AANGEBRACHT

BREEAM-CERTIFICERING

BREEAM STAAT VOOR BUILDING RESEARCH ESTABLISHMENT

ENVIRONMENTAL ASSESSMENT METHOD EN WERD OORSPRONKELIJK

ONTWIKKELD EN GEÏNTRODUCEERD DOOR HET BUILDING RESEARCH

ESTABLISHMENT (BRE), EEN ENGELSE ONDERZOEKSINSTANTIE.

DEZE BEOORDELINGSMETHODE WORDT TOEGEPAST OM DE DUUR-

ZAAMHEIDPRESTATIE VAN GEBOUWEN TE BEPALEN. HIERMEE WORDT

EEN STANDAARD GESTELD EN AANGEGEVEN WELK PRESTATIENIVEAU

HET ONDERZOCHTE COMPLEX HEEFT. OP DEZE OBJECTIEVE WIJZE

KUNNEN GEBOUWEN GEANALYSEERD EN VERBETERD WORDEN.

BREEAM KENT EEN VIJFTAL KWALIFICERINGEN: PASS, GOOD,

VERY GOOD, EXCELLENT EN OUTSTANDING.

FOTO LINKERPAGINA: HET HOOFDKANTOOR VAN AGC GLASS EUROPE IN AANBOUW

Nathan54

het splinternieuwe, duurzame hoofdkantoor kunnen er op vertrouwen

dat ze geïnvesteerd hebben in een doordacht concept. De gebruikers,

het personeel van AGC Glass Europe, kunnen op hun beurt werken in

een gezond, duurzaam en comfortabel klimaat. In de winter zorgt de

betonkernactivering voor een aangename warmte en in de zomer voor

een heerlijke verkoeling!”

VIJF BASISPARAMETERS

De uitgangspunten van de BREEAM-certificering sluiten mooi aan op de

vijf doelstellingen die de opdrachtgever aan Van Roey, de verant-

woordelijke partij voor zowel het ontwerp als de uitvoering, vooraf-

gaand aan het gebouwontwerp meegaf. André Jacobs vertelt: “AGC

Glass Europe wilde graag een ‘Zero energy building’ realiseren. Dat

betekent in dit geval dat alle primaire energie die nodig is voor het

dagelijks gebruik opgewekt wordt door zonnepanelen en een

duur zaam klimaatsysteem bestaande uit warmte- en koudeopslag in

combinatie met geïntegreerde betonkernactivering en een warmte-

pomp. Naast dit basisprincipe moest het nieuwe hoofdkantoor een

tijdloze uitstraling krijgen die de modetrends op het gebied van

architectuur voorbij streeft. Bovendien vond men het erg belangrijk dat

het gebouw een stimulerende uitwerking heeft op de interne en

externe communicatie van de ruim 500 medewerkers tellende

organisatie.” Erwin Verhasselt vult aan: “Dan is er natuurlijk ook nog

het feit dat AGC Glass Europe binnen hun vakgebied enorm innovatief

is. Dat willen ze uitstralen naar de rest van de wereld. Niet alleen met

hun eigen productnoviteiten, maar ook met hun bedrijfsgebouw.”

André Jacobs bevestigt: “Dat is een ding wat zeker is! De laatste eis,

kan iedereen zich wel bedenken. De grote producent van glas wilde

natuurlijk voor de materiaalkeuze putten uit hun eigen gamma aan

vlakglas en decoratief glas.”

INSPIRATIE VOOR GROEP VAN ROEY

De realisatie van het nieuwe hoofdkantoor van AGC Glass Europe heeft

bedrijvengroep Van Roey geïnspireerd. André Jacobs vertelt: “Al 275

jaar is het hoofdkantoor van groep Van Roey gevestigd op een mooie

locatie in het centrum van Rijkevorsel. Door de groei die de organisatie

heeft doorgemaakt, zijn we het gebouw eigenlijk een beetje ontgroeid.

We hebben daarom besloten om naast de vestiging van Staalbeton in

Rijkevorsel een perceel aan te kopen. Hierop realiseren we momenteel

een volledig nieuw kantoorgebouw voorzien van de nieuwste

duur zame technieken. De ervaringen en kennis die we tijdens het

ontwerp en de bouw van het nieuwe hoofdkantoor van AGC Glass

Europe hebben opgedaan, hebben ons bewogen om ook bij ons eigen

nieuwbouwpand te kiezen voor glasafwerking. We kunnen stellen dat

het AGC-project ons met name op het vlak van materiaalkeuze echt

heeft geïnspireerd. Om de juiste glassoort te selecteren, zijn er

DE UPONOR COMFORT PIPE PLUS LEIDING IS REEDS AANGEBRACHT OP DE EERSTE VERDIEPING VAN HET NIEUWE HOOFDKANTOOR VAN GROEP VAN ROEY


Project in ontwikkeling

GROEP VAN ROEY

SINT-LENAARTSESTEENWEG 7

B-2310 RIJKEVORSEL

BELGIË

TELEFOON: +32 (0)3 - 340 17 11

WEBSITE: WWW.VANROEY.PRO


maandenlang testen uitgevoerd door een team van de universiteit van

Louvain-la-Neuve. De glaskeuze gaat gepaard met enorme precisie en

is van invloed op diverse gebouweigenschappen. Het glas dient

immers voldoende licht binnen te laten, maar in de zomer tevens de

warmte buiten te houden. Dit was dus nog een hele klus, maar wel

van zeer groot belang voor het eindresultaat.”

REFERENTIE VOOR TOEKOMSTIGE PROJECTEN

Het toekomstige hoofdkantoor van groep Van Roey blijkt naast de

glasafwerking nog meer overeenkomsten te hebben met het onlangs

afgeronde AGC-project. “Ook voor de realisatie van ons bedrijfsgebouw

is er gekozen voor een duurzaam totaalsysteem bestaande uit

warmte- en koudeopslag, betonkernactivering en een brine/water

warmtepomp. Dit systeem in combinatie met de glazen constructie

vergde specifieke aandacht”, zo vertelt André ons. “De glasplaten zijn

volledig aan de betonnen constructie opgehangen. Om geen

problemen te krijgen met de aangebrachte betonkernactivering

hebben we er strikt op toegezien dat de Uponor Comfort Pipe PLUS

leidingen uit de gevarenzone blijven. Alle leidingen liggen op een

afstand van minimaal 50 centimeter van de betonrand. Daarnaast

vinden we het belangrijk om zelfvoorzienend te zijn in elektriciteit. We

hebben daarom gekozen voor zonnepanelen.” Groep Van Roey lijkt

zich met dit project wederom een weg te banen naar het BREEAM

‘Excellent’ certificaat. Al is het behalen van deze duurzaamheids-

verklaring niet het hoofddoel van groep Van Roey. André Jacobs licht

toe: “Als we ook voor ons eigen bedrijfspand het BREEAM ‘Excellent’

certificaat behalen, dan zou dat natuurlijk ontzettend mooi zijn. We

vinden het echter het belangrijkst dat we in onze eigen energie-

behoeften kunnen voorzien en willen daarbij ons nieuwe hoofdkantoor

gebruiken als voorbeeld voor toekomstige projecten!”

ERWIN VERHASSELT (THERMO ACTIEF BENELUX) EN ANDRÉ JACOBS (GROEP VAN ROEY) KIJKEN UIT OP DE BOUW VAN HET NIEUWE HOOFDKANTOOR VAN GROEP VAN ROEY

Producten in deze Enervision

Meer informatie? www.nathan.nl/contact

Supported by Nathan Concept

ThermoPlus bronboringenUponor Quick & Easy Verbindingstechniek

Uponor Comfort Pipe PLUS

Alpha-InnoTec lucht/water warmtepomp Duaal LWD

www.nathangroup.eu

Alpha-InnoTec brine/water warmtepomp combi WZS Alpha-InnoTec lucht/lucht

warmtepomp LLB

TAB Omegaregisters

TAB Betonkernactivering

Alpha-InnoTec brine/water warmtepomp professional SWP

Nathan58

Enervision blikt vooruit

Het EU-energielabel vormt voor consumenten al jaren een praktische en

algemeen geaccepteerde vergelijkingstool voor de energie-efficiëntie

van koelkasten, wasmachines en andere huishoudelijke apparatuur.

Vanaf 26 september 2015 zullen ook verwarmingstoestellen worden

voorzien van het felgekleurde label waarmee het energieverbruik

inzichtelijk wordt gemaakt. Vanaf die datum kan het energielabel

worden ingezet als steekhoudend argument bij de verkoop van

warmtepompen. In de volgende editie van de Enervision leest u wat u

op dit gebied van Alpha-InnoTec mag verwachten!

EU-energielabel voor verwarmings-toestellen

Slimme oplossingen voor oppervlakteverwarming en -koeling

Meer informatie op www.uponor.nl

Uponor ClassicFlexibel, snel en eenvoudig te installeren

Uponor KlettDe bevestigingstechniek met micro-vertanding voor vloerverwarming en -koeling

Uponor NubosNoppenplaat en Noppenfolie voor oppervlakteverwarming en -koeling

Uponor TectoHet noppenplaatsysteem voor montage volgens de normen

Uponor TackerHet universele systeem voor ver-warming en koeling in woningbouw

Uponor SiccusHet lichtgewicht droogbouw-systeem voor wand en vloer

Uponor MinitecMinimale opbouwhoogte – maximaal comfort

Upo Az FHK NL 0315.indd 1 02.03.15 21:11

Nathan Import/Export B.V.Impact 73 · NL- 6921 RZ Duiven

Tel. +31 (0)26 - 445 98 45Fax +31 (0)26 - 445 93 [email protected] · www.nathan.nl

alpha-innotec brine/water warmtepompen wzs

Compact, efficiënt en eenvoudig te installeren!

De Alpha-InnoTec brine/water warmtepomp Combi WZS zet aardwarmte om in comfortabele verwarming en koeling en een royale hoeveelheid warm tapwater. De compacte toestellen zijn verkrijgbaar in de verwarmingscapaciteiten 3, 4, 6, 8 en 10 kW en hebben uitmuntende COP waarden. Doordat het warmtapwater-buffervat reeds in de behuizing geïntrigeerd is en het koudecircuit, de compressor en de brinecirculatiepomp zich in een uitneembare Modulebox bevinden, is de WZS eenvoudig te installeren. Ideaal voor projecten in de woningbouw!

Heeft u nog geen BRL-certificering? Vraag naar het Supported by Nathan concept!

210x297_Enervision_2015_WZS.indd 1 25.02.15 10:48

Enervision P

OW

ERED

BY

NA

THA

N

2015

Nummer 21

2015 Num

mer 21







A A+ A++ A+++


EPC0,4

EPC0,2

EPC0,0


A A+ A++ A+++


EPC0,4

EPC0,2

EPC0,0






De visie van Georg Goldbach van


Nathan Group project Duurzaam wonen naar


Wetgeving Supported by Nathan

enervision 21

Documents