DYLAN THOMAS 100 EVENT PROGRAMMEAutumn & Winter Edition 2013

dylANThOMAs100.ORG

dylan Thomas writing shedwww.dylanthomas100.org

Dylan Thomas 100

Autumn & Winter edition 2013

f O R E wO R d

I’m delighted that this year-long festival to commemorate one of Wales’ most iconic literary figures is now officially underway. It’s with great pride that the Welsh Government and its partners in the Dylan Thomas 100 Festival present this latest events guide which will give you a flavour of what’s to come during 2014.

The celebration of all that is Dylan Thomas is not confined to Wales, we are looking forward to the celebration and events taking place in London, across the UK and internationally. As the momentum behind this great festival gathers apace, I hope that many visitors will be encouraged to visit Wales and discover the inspiration that lies behind the legacy.

The global scale of Dylan Thomas’ reach has become even more apparent since the launch of the new website in the summer. We hope that the site will become a lasting legacy, a living archive that will become not only a showcase for Dylan Thomas, Wales and the festival, but an evolving online resource and community to be enjoyed for years to come.

This festival will enable people to discover or rediscover Wales and Dylan Thomas, will resurrect a passion for literature and inspire people of all ages to connect more actively with our rich cultural heritage. It is an opportunity to showcase Wales and to raise further the iconic status of this great literary figure.

I wish all the event organisers well with their exciting projects and I look forward to experiencing many of them during 2014.

T h e rT h o n . C A rW Y n J o n e S A m , f i R s T M i N i s T E R O f wA l E s

As royal Patron of the Dylan Thomas 100 Festival, I am delighted to introduce the Autumn/Winter 2013 edition of the programme for next year’s centenary celebrations for the great Welsh poet, Dylan Thomas.

Last year, I had the pleasure of visiting the modest house in Cwmdonkin Drive in Swansea where the poet was born in 1914 and which has been lovingly restored to the way it would have looked when Dylan spent his childhood there.

earlier this year, my wife and I were able to visit the Boat house in Laugharne, where Dylan spent his later years with his wife and children. Those of you who have visited the house will know that it has stunning views of the estuary, so it was a great pleasure in that most evocative place to hear the poet’s own granddaughter, hannah ellis, tell us about the inspiration her grandfather had found there. I cannot help feeling this is one of the great legacies of Thomas’s poetry – that it inspires people to appreciate the incomparable landscape of wales.

Becoming royal Patron of the Festival has given me the welcome opportunity to re-visit some of Dylan Thomas’s finest work. For national Poetry Day, I was very glad, if somewhat hesitant! – to be able to record a reading of one of my personal favourites, ‘Fern hill’, with its poignant and moving evocation of a rural west Wales childhood. With my own Welsh home in a Carmarthenshire farmhouse, at Llwynywermod near myddfai, I think I can begin to understand something of the love of that county which inspired Thomas himself…

Although I fear I could not hope to compete with Thomas’s own famously mellifluous delivery, this recording will, I believe, be included in educational materials being developed by the Festival, as they seek to engage a whole new audience of youngsters in Dylan’s work.

I can only hope that these centenary celebrations will help to spark fresh interest in the genius of one of Wales’s greatest poets. I wish you well in planning your own celebration of the centenary of this most inspiring poet.

Royal Patron, Dylan Thomas 100

h R h T h E P R i N c E O f wA l E s

03

Dylan Thomas 100

F e S T I vA L B AC K G ro U n D

Dylan Thomas was one of Wales’ greatest poets and writers. his work enriched the english language and is still widely read and performed around the world to this day, resonating with an international audience through its universal themes and lyrical beauty.

2014 marks the centenary of Dylan’s birth in a small house in Swansea and, in celebration, a number of high-profile and innovative events will be staged across the world under the banner of the Dylan Thomas 100 Festival. The multitude and variety of events will prove a fitting tribute to Dylan, acting as a catalyst for revitalising interest in his work and introducing him to a brand new audience. Within Dylan Thomas 100 there will be new television and radio productions, film projects, book publications, academic initiatives, original productions in theatre, music and the arts, a range of new internet-based initiatives and a pan-Wales education programme.

The festival will bring many friends and fans of Dylan’s work to Swansea, Laugharne and new Quay to experience for themselves the Welsh places that inspired his writings. There will be events in locations significant to Dylan’s life – in London, oxford and America – and the British Council has embraced his legacy with its ‘Starless and Bible Black’ series of international events in Argentina, Australia, Canada, India and the USA throughout 2014.

Dylan’s writings reflect the unique community, landscape and distinctive character of Wales and its people, and visitors from all corners of the globe will be warmly welcomed. The Welsh Government presents here the programme of Dylan Thomas 100 events that will begin this year and stretch across the following 12 months. We believe they combine to offer a worthy celebration of the talents of this son of Wales, and provide a fitting legacy that will ensure Dylan Thomas’ writing does “not go gentle into that good night.” [1]

I still have my first - Well Leafed, Loose Sheafed, Heavily Read, Next to the Bed copy of Under Milk Wood. From those pages I chose a speech for the entrance audition of RADA. To then play Dylan (a lifelong hero and influence) in ‘The Edge of Love,’ was not only some sort of strange full circle but (although daunting)...the part of a lifetime. Backing this celebration of Dylan’s life and work is not only an honour but a must. Not least to ensure he’s enjoyed by many generations to come.

Matthew Rhys

dylanthomas100.org | @dylanthomas_100

Autumn & Winter edition 2013

05

with HRH The Prince of Wales as royal Patron, Dylan’s granddaughter Hannah Ellis as honorary Patron, and welsh greats Bryn Terfel, Karl Jenkins, Cerys Matthews and Catrin Finch already established as Ambassadors, we are pleased to announce the involvement of another raft of high profile supporters of the

centenary celebrations of one of the 20th century’s greatest poets.

new Ambassadors include: Rt Hon Rhodri Morgan, former first Minister for wales; Carol Ann Duffy; Gillian Clarke; Matthew Rhys; Michael Sheen; Owen Sheers; Terry Jones; Sir Peter Blake;

Roger McGough; Rhys Ifans and Rob Brydon.

It is a great pleasure for me to be an Ambassador of the Dylan Thomas 100 Festival. His writings have inspired me personally and his mark on Wales as a whole runs deep. I hope that these events will revitalise an enthusiasm for Dylan’s poetry at home and beyond and further

raise the profile of this iconic, inspirational figure from Wales.

Bryn Terfel

“...darkest before dawn minutely dewgrazed stir of the black, dab filled sea” Under Milk Wood

A m B A S S A D o r S

Bracelet Bay & mumbles head at dusk (Top)© Courtesy of visit Wales

Dylan Thomas (opposite)© Lee miller Archives, england 2013.

All rights reserved www.leemiller.co.uk

[2]

Developing Dylan is the official education strand of the Dylan Thomas 100 celebrations. The project will bring the magic of Dylan Thomas’ words to the children and young people of Wales and beyond. Funded by the Welsh Government’s Department for education and Skills and managed by Literature Wales, the project will run from

october 2013 to october 2014. The project includes the following components:

Dylan Thomas inspired one hour creative writing workshops are now available for schools to book through the Developing Dylan website. Workshops will be delivered in Welsh and in english by writers such as Dan Anthony (scriptwriter for Tracey Beaker, CBBC), Eurig Salisbury (former Children’s Laureate of Wales) and Sarah Killbridge

(author of the Princess Evie’s Ponies series, Simon & Schuster).

Literature Wales invites all budding writers aged between 7 and 25 to enter the Dylan Thomas international competition, Prologue to an Adventure. entries will be accepted between october 2013 and June 2014. Judges

include writer and comedian Mark Watson and award winning author Bethan Gwanas.

Dylan Live is a bilingual performance which brings Dylan Thomas’ 1950s new York back to life. Featuring poets Martin Daws, Zaru Jonson, Aneirin Karadog, beatboxer and rapper Ed Holden, musician Huw V Williams, academic Daniel Williams and film-maker Ewan Morris Jones. Join us for a fusion of vinyl, jazz, beat poetry,

hip hop and spoken word at a venue near you from December 2013 onwards.

Literature Wales’ Sometimes the Sky’s Too Bright and the Wales millennium Centre’s education project are cross art form workshops available to a limited number of pre-selected schools. The team of writers and artists delivering these workshops include cartoonist Huw Aaron, performance artists good cop bad cop and writer

Philippa Davies.

There will also be a live, online event, Dylan’s Great Poem. The challenge is to create a 100 line bilingual epic written by the young people of the world. Anyone aged 7 - 25 can submit a maximum of 8 words each.

Dylan’s Great Poem will be created in october 2014.

Developing Dylan will motivate a new generation to appreciate and interpret Dylan Thomas’ work in new and innovative ways. By exploring Thomas’ work, the project will develop literacy and creativity in Wales and beyond. To apply for the workshops and the competition, and for more information about themes, judges, partners, prizes

and venues go to www.developingdylan100.co.uk / Twitter @Dylanwad100

Literature Wales is the national Company for the development of literature in Wales. It is running both A Dylan Odyssey and the festival’s education project Developing Dylan as part of Dylan Thomas 100.

www.developingdylan100.co.uk | @Dylanwad100

Autumn & Winter edition 2013

Character montage (Below) © Courtesy of Literature Wales / ctrl.alt.design

Dylan Thomas 100

Myfanwy Price © Courtesy of Literature Wales / ctrl.alt.design

hunchback © Courtesy of Literature Wales / ctrl.alt.design

07

[3]

[2]

new Quay (Above)© Courtesy of Janet Baxter

DY L A n h AU n T S

Dylan Thomas 100

Dylan’s work is imbued with a strong sense of place, from his Swansea childhood, “young and easy under the apple boughs”[4] holidaying in the rolling green of Carmarthenshire in Fern hill, to the stable tranquillity of the writing shed and the Boathouse at Laugharne, and on beyond the Welsh borders to oxford, London and across the Atlantic to bohemian new York.

The dreamy fishing village of new Quay (or should that be Llareggub!) he called “the most precious place,” was where dylan began writing his best known work Under Milk Wood during one of his productive stays in the town, drawing on the characters he met in his favourite pub the Black Lion. visitors can now undertake a Dylan Thomas Trail and explore for themselves the locations that inspired him. www.discoverceredigion.co.uk

over the next 15 months, visitors are invited to explore those haunts close to Dylan’s heart, and draw on the very personal relationships he shared with these locations through the festival’s multitude of events and attractions - from high profile exhibits and live performances to community-based educational programmes – each offering a unique insight into Dylan’s creative inspiration.

5 Cwmdonkin Drive in Swansea’s “ugly, lovely town”[5] was where Dylan couldn’t tell whether “it snowed for six days and six nights when I was twelve or whether it snowed for twelve days and twelve nights when I was six.”[6] In new Quay he started writing his most enduring work, Under Milk Wood, and spent time in the Black Lion.

As he wrote in his shed in Laugharne he looked out over “the elegiac fisherbird stabs and paddles In the pebbly dab-filled Shallow and sedge,”[7] indulged his love of a sea: “that hides his secret selves Deep in its black, base bones,”[8] and reflected on mortality on nearby St. John’s hill. he also worked, entertained and sat “mouldering” in Browns hotel.

oxford was where Dylan talked cricket with fellow aficionado,poet and drinker John Arlott. his London Blitz experiences inFitzrovia during the war, and the smoky bars of beat generationGreenwich village, where his readings were the height of cool,all played their part in shaping this “freak user of words.”

Dylan Thomas 100 pays homage to these significant places through interpretations of the works they inspired. Dylan observed and distilled the life around him and his writing reflects the variety of worlds he inhabited.

dylanthomas100.org | visitwales.com

“the sea lolls, laps and idles in, with fishes sleeping in its lap” Under Milk Wood

[2]

Autumn & Winter edition 2013

09

Dylan Thomas moved to London in 1934 and during his time there became a familiar figure among its bohemian community of Fitzrovia, the cultural centre which became the hub of his London. It was here in 1936 in the Wheatsheaf pub that Dylan fell in love with Caitlin macnamara, a 22 year old chorus line dancer at the London Palladium, and where he was also to meet the leading figures of the British Surrealist movement, taking part in the International Surrealist exhibition at Burlington Place, handing out cups of boiled string!

In 1941 Dylan found regular work with Strand Films on productions for the ministry of Information on subjects as varied as the history of the British dyeing industry and post-war reconstruction, even using his verse on Leni riefenstahl’s film of an early nuremberg Rally on These Are The Men. For three years from 1945, Dylan was to become a very familiar presence on BBC radio, using his rich voice on character parts in a variety of productions and talk shows.

As part of Dylan Thomas 100 there will be a programme of events in London throughout 2014, encompassing not only Thomas’ work but the music, words and images of those who influenced him and have been influenced by him. events will be staged in places Dylan frequented, and key literary venues, ranging from guided walks and poetry evenings celebrating Dylan’s life and work, to exhibitions and music events with wide-ranging appeal.

For further information on London events, go to:www.dylanthomas100.org

Fg.1 Dylan Thomas memorial PlaquePhotographed by simon harriyott

Fg.1

l O N d O N

A r G e n T I n A / AU S T r A L I A /C A n A DA /I n D I A /U S A

British Council Wales is leading the co-ordination and development of Starless and Bible Black, the international programme for the Dylan Thomas 100 centenary. Launching in early 2014, the anniversary presents an important opportunity for the British Council to complement the work and investment of national partners in Wales. our vision is to ensure that the centenary creates lasting cultural relations and impact by showcasing high quality Welsh work abroad in a spirit of mutuality, exchange and long term partnerships. In particular we are developing a wide range of activities across Canada, USA, India, Argentina and Australia, to engage new audiences with fresh perspectives on the work of Dylan Thomas and on contemporary Wales. Underpinning the programme will be a worldwide education initiative offering resources and teaching notes for schools and teaching centres with the aim of facilitating dialogue between young people across the world and encouraging them to learn about Dylan Thomas and their own contemporary writers.

For further information go to:www.britishcouncil.org/wales-arts-dylanthomas100-starless-and-bibleblack

i N T E R N AT i O N A l

S TA R L E S S A N D B I B L E B L AC k

Dylan Thomas 100

dylanthomas100.org | @dylanthomas_100

A d

yl

AN

O

dy

ss

Ey

“Crystal harbour valeWhere the sea cobbles sail,

And wharves of water where the walls dance and the white cranes stilt

It is the heron and I.”

Over Sir John’s Hill [7]

Throughout 2014 Literature Wales will provide us with a glimpse into Dylan Thomas’ world through his places,

his people and his words.

A Dylan Odyssey takes us on a series of 23 one-off extraordinary experiences through to the very heart of Dylan’s world - the vast seascapes, village tracks, urban greys, dusky moorlands, brimming meadows and lush parklands stretching from Greenwich village to Laugharne, new Quay, Fitzrovia, Swansea, oxford, Gower and Llanybri. Through the help of some of Wales’ best living artists - including comedian and producer Griff rhys Jones, author and scriptwriter Andrew Davies, actor helen Griffin, national Poet of Wales Gillian Clarke, former archdruid T. James Jones, and writer owen Sheers – visitors will explore the richness of Welsh landscapes, hospitality, culture and gastronomy by boat, canoe, horse drawn carriage, bus,

steam train, on foot and on horseback.

These literary adventures include half day trips, full days out and evening events, with ticket prices ranging from £7 - £47. To make the most of your stay in south-west Wales, we’ve arranged a 10% discount on bed & breakfast at one of the gorgeous local Welsh rarebits and Great Little Places country hotels, historic inns and

boutique townhouses (subject to availability). See: www.rarebits.co.uk / www.little-places.co.uk

for the full range...

...or Join us for one of five short breaks in Dylan Thomas country. our stunning four and six day residential packages combine the best of our daily itineraries with some of Wales’ finest independent hotels, restaurants and leisure facilities. Sample some of the wider Dylan Thomas 100 Festival with vIP tickets, whilst relaxing with door-to-door transport and top notch meals made from the best local Welsh produce.

For further information, and to book tickets by telephone, contact Literature Wales: 029 2047 2266

post@literaturewales.org / www.literaturewales.org

Dylan Thomas, vogue studio, London (Left)© Lee miller Archives, england 2013.

All rights reserved www.leemiller.co.uk

11

I sometimes feel like a moth around the light of Dylan Thomas, his poetry, prose and plays loom large in my life, both at home and professionally. I am passionate about sharing his brilliance with people all over the world and often read from his works on my radio

show as well as to live audiences in concert.

It’s also a family affair, my uncle Colin Edwards recorded the largest archive of interviews on Dylan Thomas during the 1960’s, and I know he would have been very proud of me becoming an Ambassador of Dylan Thomas 100. I look forward to celebrating the life and works of our greatest poet in his anniversary

year and beyond.

Cerys Matthews

02. Captain CatOne of the characters from dylan Thomas’ Under Milk Wood,

Pencil on paper© Courtesy of Sir Peter Blake

01. scene from dylan Thomas’ Under Milk Wood Collage on paper

© Courtesy of Sir Peter Blake

01

Sir Peter Blake presents his illustrations of Under Milk Wood (1953). This major body of work is the culmination of a 28 year project and is exhibited for the very first time.

The show includes portraits of each of the characters in the cast, watercolours of the dream sequences and collages and paintings of scenes and locations in the fictional village of Llareggub.

A longtime admirer of Dylan Thomas, the artist has always been fascinated by the radio play and remembers first hearing Under Milk Wood while at the royal College. he said: “I still love it and still play a recording of it at least twice a week. I get new things all the time, even now.”

The exhibition features portraits drawn in black and white pencil on tinted paper, watercolours illustrating the dream sequences in the play, ‘narratives and locations’ in a mix of media including collage, and photographs that Blake took himself in Laugharne in the 1980s. Sir Peter continued: “I’ve been working on this collection of illustrations for a long time, about 28 years I think, so it’s great that it’s going to be displayed at National Museum Cardiff for visitors to see.”

“I think the works will fit in wonderfully in the gallery at National Museum Cardiff particularly as there are two important portraits of Dylan Thomas in the collection and I’m very happy that this will be part of the Dylan Thomas centenary celebrations.”

Peter Blake emerged as a key figure of the Pop Art movement of the late 1950s and his early paintings include imagery from advertisements, music hall, entertainment and wrestlers, often including collaged elements. Throughout his career he has engaged with popular culture and especially the music industry.

This exhibition is a celebration and an exploration of Dylan Thomas’ most enduring work through the eyes of one of Britain’s most celebrated artists, and a platform for related events including a special evening lecture, readings, a performance and a programme of learning activities for formal educational groups.

on 4 December 2013, there will be rare opportunity to hear Peter Blake discuss this work at the evening event ‘In Conversation

with Sir Peter Blake.’ Introduced by mel Gooding, writer, art critic and exhibition curator, tickets for this will be £5 adults and £4 concessions, available exclusively from: www.museumwales.ac.uk/shop

Admission is free thanks to the Welsh Government and the exhibition and museum is open Tuesdays-Sundays, 10am-5pm. Full details of related events, talks and workshops can be found on the museum website: www.museumwales.ac.uk

national museum Cardiff

S I R P E T E R B L A K E I L L U S T r AT e S DY L A n T h o m A S ’

U N D E R M I L K WO O D

02

Saturday 23 November 2013 - Sunday16 March 2014

13

dylanthomas100.org | @dylanthomas_100 Autumn & Winter edition 2013

E V E N T l i s T i N G s i N wA l E s

LLAreGGUB: SIr PeTer BLAKe ILLUSTrATeS DYLAn ThomAS' UNDER MILk WooD National Museum Cardiff | museumwales.ac.uk

AuTuMN / WINTER 2013

PUBLIC InFormATIon nIGhT @ voLCAno TheATre, SWAnSeA Oriel Myrddin Gallery | dylanthomas100.org / orielmyrddingallery.co.uk

dylAN liVELiterature Wales | developingdylan100.co.uk/dylan-live

UNDER MILk WooD Clwyd Theatr Cymru | clwyd-theatr-cymru.co.uk

STARLESS & BIBLE BLACk,dylAN ThOMAs 100 iNTERNATiONAl ProGrAmme LAUnCh National Museum Cardiff, Reardon Smith Theatre - 6:30pmwww.britishcouncil.org/wales-arts-dylanthomas100-starless-and-bibleblack

23 nov 2013 – 16 mar 2014

07 Dec 2013

Dec 2013 - mar 2014

06 Feb - Dec 2014

11 Dec 2013

Public Information is an ongoing experimental project, exploring collaboration between artists across disciplines, and featuring Peski records, the Ae101 Collective, Peter Finnemore and Craig Wood, using Dylan Thomas’ war films made for the ministry of Information as a starting point. Free Entry

Dylan Live forms part of Literature Wales’ Developing Dylan and is a bilingual performance which explores Dylan Thomas’ 1950s new York with a mix of vinyl, jazz, beat poetry, hip hop and spoken word. It features poets Martin Daws, Zaru Jonson, Aneirin Karadog, beatboxer and rapper Ed Holden, musician Huw V Williams, academic Daniel Williams and film-maker Ewan Morris Jones.

Join us for a fusion of vinyl, jazz, beat poetry, hip hop and spoken word at a venue near you from December 2013 onwards. Dylan Live is in partnership with BBC Cymru Wales and CreW at Swansea University. Full details of the tour and how to book a ticket will be available on the Developing Dylan website in late october 2013.

A real first as the artist illustrates his passion for the ‘play for voices.’ (See pages 12-13)

The production, directed by Terry hands, former director of the royal Shakespeare Company, will open at Clwyd Theatr Cymru on February 6 2014, featuring an all Welsh cast starring owen Teale. The play will tour Wales through to April 19, opening in cardiff on March 11 and swansea on March 18 2014.

The production will begin its tour of england on April 21, playing in York through to July 12, and London for twelve weeks before taking a summer hiatus. It will then resume in england from September 15 through to october 25 for an additional six weeks, before its London opening on october 27 up to six weeks.

In December 2014, the play moves to the United States to play new York, Chicago, san francisco and los Angeles.

British Council Wales will be launching the Starless & Bible Black programme on Wednesday December 11th at the national museum Cardiff ’s reardon Smith Theatre from 6:30pm. The event will be open to invited guests and there will also be a limited number of free public tickets available. Details of the launch event programme and how to book a ticket will be made available on the British Council website in early November.

SPRING / SuMMER 2014

DYLAn ThomAS: CLoWn In The moon Swansea Grand Theatre | swanseagrand.co.uk

DYLAn ThomAS BoAThoUSe Laugharne | dylanthomasboathouse.com / dylanthomas100.org

DYLAn ThomAS WorLD BooK DAY evenT Dylan Thomas Centre, Swansea | dylanthomas.com

UNDER MILk WooD Swansea Grand Theatre | swanseagrand.co.uk

DYLAn ThomAS: In mY CrAFT Kings Place, London - 7pm | kingsplace.co.uk

14 - 15 Feb 2014

Feb - oct 2014

06 mar 2014

18 - 22 mar 2014

10 Feb 2014

miles Productions presents a dramatic portrait of the poet’s chaotic, frequently hilarious and all too brief life. Set in a BBC studio, it portrays some of Dylan’s famous broadcasts and iconic works alongside vivid reminiscences of his clownish antics in pubs, bars and parties, and his encounters with a host of eccentric and volatile women.

A season of performances, creative workshops, exhibitions, children’s activities, interactive film making, poetry readings, a Flash mob, and even pop-up versions of the writing shed featuring the likes of former Archbishop of Canterbury Dr. rowan Williams; national Poet of Wales Gillian Clarke; Guardian illustrator martin rowson; Young People’s Poet Laureate for Wales martin Daws and Dylan biographer Andrew lycett amongst others.

Celebrate World Book Day at the Dylan Thomas Centre with a special evening event celebrating writers past and present.

Clwyd Theatr Cymru presents this new production of Dylan’s most enduring work, directed by Terry hands (See opposite).

“I hold a beast, an angel and a madman in me, and my enquiry is as to their working, and my problem is their subjugation and victory, downthrow and upheaval, and my effort is their self-expression”

100 years after his birth, Poet in the City is leading the london celebrations of Wales’ greatest poet. With a stellar line up including former Welsh Laureate Gwyneth Lewis, acclaimed poet and broadcaster owen Sheers and the distinguished Thomas biographer Andrew Lycett, this event will explore the fascinating story of a force of modern literature. our speakers will provide a biographical and poetic introduction to the life of the poet and his work, taking us from Swansea to London and new York.While a host of wonderful events and readings will be filling the cultural calendar across the border in Wales, this unique event will bring the poetry and passion of Dylan Thomas right into the heart of the capital.

From well known classics like ‘Do not go gentle into that good night’ to the richness and vitality of Under Milk Wood, and a fresh revival of less familiar but equally compelling works, Poet in the City celebrates the many voices of this great modern poet, in his centenary year.

For further information please contact info@poetinthecity.co.uk / www.poetinthecity.co.uk or via 0207 014 2812. Follow us on Twitter @poetinthecityuk

ArT ACroSS The CITY 2014,iNTERNATiONAl cONTEMPORARy PUBLIC ArT FeSTIvALDylan Thomas 100 Tawe Mega Poem, Swansea | artacrossthecity.com

A dylAN OdyssEyLiterature Wales | literaturewales.org

DYLAn ThomAS PoeTrY, BIoGrAPhY AnD FILm WeeKenDLaugharne Literature Festival | thelaugharneweekend.com

UNDER MILk WooD: AN OPERATaliesin Arts Centre | taliesinartscentre.co.uk/undermilkwood

12 Apr - 08 Jun 2014

may - nov 2014

02 - 05 may 2014

03 - 05 Apr 2014

Art Across The City 2014 will see 25 artists’ permanent and temporary public art commissions on display across Swansea from April 12 to June 8.

For our Dylan Thomas 100 project, Locws International has commissioned artists and writers Jeremy Deller, rachel Trezise, Ultimate holding Company, niall Griffiths, Bob & roberta Smith, and John Cooper Clarke to work with the local community to create a series of public realm artworks that will act as inspiration for the public to take part in writing the ‘Dylan Thomas 100 Tawe Mega Poem’, which aims to create the longest, continuous poem ever written.

In addition to these new commissions a number of permanent Locws International artworks across the city already reference Dylan Thomas, including works by artists mark Folds, niamh mcCann and Pete Fowler.

Travel by boat up the Taf estuary at sunset with Guy Masterton, the actor and nephew of Richard Burton, punt along the Cherwell in oxford with novelist, poet and dramatist Owen Sheers, sneak a peak at the cinemas Dylan used to frequent with author and scriptwriter Andrew Davies, ride a horse-drawn carriage to fern hill with National Poet of wales Gillian Clarke and former Archdruid T. James Jones, and retrace Dylan’s steps in Fitrovia with comedian Griff Rhys Jones. These are just some of the one-off experiences offered by this collection of unique tours exploring Dylan Thomas’ words through his many worlds, guided by some of Wales’ best writers and artists.

A Dylan odyssey offers a harmonised collection of Dylan Thomas inspired residential, day and half-day tours to suit all budgets. Stretching across the richness of Welsh culture, people, landscapes, hotels, pubs, restaurants and venues, and beyond, each tour will illuminate Dylan Thomas’ life and words in the settings which inspired him.

Weekend features performances around Laugharne by leading poets including Simon Armitage, Jackie Kay, John Cooper Clarke, Wendy Cope, Jo Shapcott and rhian edwards; helen Griffin performs her acclaimed one woman play “Caitlin” based on dylan’s wife; rhodri miles brings his one man play “Burton” on Dylan’s famous actor friend.

A Handful of Rain is a play written by poet Phil Bowen on an imaginary meeting between Dylan Thomas and Bob Dylan in Greenwich village.

in National Theatre Wales’ Raw Material: Llareggub Revisited (may 3-5), conceived and curated by marc rees, we see a re-imagining of the world of Under Milk Wood around Laugharne, the “strangest town in Wales” according to Dylan, including a live broadcast collaboration with BBC Cymru Wales. Thomas’ characters re-imagined for screen by some of wales’ most extraordinary and well-loved actors. As we go on our trail through the town, contemporary artists and musicians introduce us to the actions, habits and secrets that make today’s Laugharne as curious and unique a place as it was when Thomas called it home. www.nationaltheatrewales.org

radio 3, radio 4 and BBC Wales will all be transmitting from the festival; renowned Dylan Thomas expert Jeff Towns talks about the pubs and bars frequented by Dylan in Wales, London and new York; there will be a selection of Dylan related films shown; robin Williamson of The Incredible String Band will play and perform several Dylan poems set to music and Welsh folk band Fern hill will play a special concert.

Taliesin Arts Centre, Le Chien Qui Chante (montreal), Companion Star (new York) and the Welsh national opera present the world première of Under Milk Wood: an opera, based on Dylan Thomas’ original play for voices that caused a literary storm. In John metcalf ’s opera anything can and will happen in the mythical village of Llareggub during the twenty four hours that have captured the imagination of millions worldwide. The opera tours Wales from 8 – 17 April.

LLeISIAU / voICeSChapter Arts Centre, Cardiff - good cop bad copchapter.org/lleisiau / dylanthomas100.org / gcbccentral.com

UNDER MILk WooD dAysDylan Thomas Centre, Swansea | dylanthomas.com

CAITLINSwansea Grand Theatre | swanseagrand.co.uk

DYLAn ThomAS FeSTIvAL oF WALKSLlanelli | llanelliramblers.org.uk

DYLAn ThomAS noTeBooKS exhIBITIon Dylan Thomas Centre, Swansea | dylanthomas.com

reTUrn JoUrneY PromenADe PERfORMANcE (1ST & 2nD oF 8 ToUrS)National Waterfront Museum, Swansea to Cwmdonkin Park 10:30am | dylanthomas.com

07 - 10 may 2014

09 - 10 may 2014

12 - 17 may 2014

24 - 26 may 2014

31 may - 31 Aug 2014

31 may - 01 Jun 2014

A performance project produced by a creative partnership celebrating how the people of Wales use our voices in a variety of ‘unsung’ ways. Performers recruited from across Wales by open audition, chosen for the way they use voice distinctively in their daily lives, will contribute to an informal and experimental evening of live and pre–recorded entertainment, curated by richard huw morgan and John rowley in collaboration with a distinguished mix of inter-disciplinary artists.

Two days of activities relating to Dylan Thomas’ famous play first staged in new York in may 1953, which will include a Twitter exchange between characters from the play, and a showing of Under the Cranes, michael rosen and emma-Louise Williams’ film inspired by Under Milk Wood.

renowned Swansea actress helen Griffin plays Caitlin macnamara, Dylan Thomas’ wife, in a one woman show about one man in an intoxicating story that will linger with you long after the curtain comes down. mike Kenny’s evocative work has wowed audiences and critics alike in both Wales and new York in a play that discovers the forces that brought them together and eventually tore them apart.

Llanelli ramblers have themed their annual Festival of Walks on Dylan Thomas’ Wales, the places that he lived, worked and played in such as Swansea, new Quay and Laugharne. Walk distances range from 2 to 12 miles.

This exhibition comprises the four poetry notebooks written between 1930 and 1934, and the red Prose notebook that also dates from this time. They are accompanied by supporting material such as extracts from letters which refer to the poems and the processes involved in their writing, and a self-portrait in coloured pencil Dylan drew on the back of a letter to Pamela hansford Johnson. The items are on loan from the University of Buffalo.

Lighthouse Theatre Co and the Dylan Thomas Centre present a promenade performance of Dylan Thomas’ famous broadcast ‘return Journey’ bringing it to life on the streets of Swansea. Further information and tickets:- www.dylanthomas.com

15dylanthomas100.org | @dylanthomas_100

sTAN TRAcEy’s UNDER MILk WooD JAzz SUITeReynoldstone Village Hall | dtjazz.co.uk

BI-LInGUAL LITerATUre FeSTIvAL Dylan Thomas Centre, Swansea | dylanthomas.com

10 Jul 2014

18 - 20 Jul 2014

DT Jazz and the Gower Festival present a performance of Stan Tracey’s iconic jazz masterpiece which was inspired by Dylan Thomas’ play for voices. Professional actors and musicians from Thomas’ home town of Swansea combine for this multi-media presentation.

A weekend celebration of bilingual literature and exciting events curated by menna elfyn, one of the most significant poets writing in Wales today and the author of over twenty books.

reTUrn JoUrneY PromenADe PERfORMANcE (5Th & 6Th oF 8 ToUrS)National Waterfront Museum, Swansea to Cwmdonkin Parkdylanthomas.com

03 - 04 Aug 2014

refer to the event on page 15 for details.

reTUrn JoUrneY PromenADe PERfORMANcE (3rD & 4Th oF 8 ToUrS)National Waterfront Museum, Swansea to Cwmdonkin Parkdylanthomas.com

05 - 06 Jul 2014

refer to the event on page 15 for details.

AuTuMN / WINTER 2014

dylANNational Library of Wales, Aberystwythdylanthyomas100.org / llgc.org.uk

28 Jun - 20 Dec 2014

A major multi-media exhibition in conjunction with a series of newly commissioned showcase events, including partnerships with the dancer eddie Ladd; Cwmni Theatr Arad Goch; the poet Damien Walford Davies and visual artists Pete Finnemore and russell roberts, will give a fresh perspective on Dylan’s prose and poetry, on the Laugharne Boathouse and Caitlin Thomas.

The exhibition will run across several of the Library’s gallery spaces and will include a selection of unique personal items, alongside visiting items from the US, providing a private view of Thomas’ world.

ThE dylANAThONDylan Thomas Birthplace, Swansea | dylanathon.com

28 Jun 2014

A photographic competition with a twist. This Photomarathon is not just for the professional but anyone with a digital camera, smartphone or tablet looking for a fun and challenging day out, with a quest to capture inspired interpretations of the subjects – one photo of each of ten Dylan related subjects over an eight hour period – from Dylan’s birthplace at 5 Cwmdonkin Drive, Swansea, to wherever your imagination takes you. There are prizes at stake and an exhibition will follow.

UNDER MILk WooD CLASSIC vehICLe rUn Bracelet Bay to Laugharne | ntfwswansea.co.uk

14 Jun 2014

historic motorcycles, cars, vans, trucks, coaches and busses take the annual outing to Laugharne prior to the 21st Swansea Festival of Transport in Swansea City Centre on Sunday 15th June.

DYLAn UnChAIneD: The DYLAn ThomAS CenTenArY ConFerenCe, 1914 - 2014Swansea university & Taliesin Arts Centreswansea.ac.uk/dylanthomas

DYLAn ThomAS mAnUSCrIPTS exhIBITIonDylan Thomas Centre, Swansea | dylanthomas.com

03 - 05 Sept 2014

05 Sept - 24 Dec 2014

Leading critics will give talks on the work and influence of Dylan Thomas. There will be a poetry reading of work by contemporary poets, a play written by David Britton, the launch of the new Complete Poems of Dylan Thomas, plus exhibitions, workshops, tours and evening performances.

This exhibition comprises manuscripts of poems, a list of rhyming words and a series of black and white photographs of Dylan Thomas, many of which have not been widely displayed or reproduced. Some date from the late 1930s when he is newly married, while the second set was taken in new York in the early 50s. These items shed light on both his writing process and his playfulness and are on loan from The University of Buffalo.

reTUrn JoUrneY PromenADe PERfORMANcE (7Th & 8Th oF 8 ToUrS)National Waterfront Museum, Swansea to Cwmdonkin Parkdylanthomas.com

ADvenTUreS In The SKIn TrADeTheatr Iolo | dylanthomas100.org / theatriolo.com

dylAN ThOMAs NATiONAl POETRy dAy EVENTDylan Thomas Centre, Swansea | dylanthomas.com

BeDAzzLeD - A WeLShmAn In neW YorKFfotogallery - Cardiff, Swansea, New Quay | ffotogallery.org

06 - 07 Sept 2014

Sept - oct 2014

02 oct 2014

Aug - Sept 2014

refer to the event on page 15 for details.

Samuel Bennett leaves his home in South Wales to pursue a career in London. he sets out with an attitude of reckless, nihilistic purpose but encounters a nightmarish city. A room full of furniture, an assortment of bizarre characters and an embarrassing first sexual experience in a cold bath. Join Samuel as he meanders through this dreamlike world, all with a beer bottle stuck soundly on his little finger. Dylan Thomas’s gloriously surreal coming-of-age and unfinished novel is given new life by acclaimed writer Lucy Gough (hollyoaks, Wuthering heights, Creative Wales Award winner) in a special production directed by Kevin Lewis. Suitable for 14+

Join us for a special celebration of poetry from Swansea as we mark national Poetry day.

Bedazzled celebrates the special relationship Dylan Thomas had with the United States, new York in particular, and the enduring influence of his life and work on both sides of the Atlantic. In a series of live events ‘re-imaging’ his favourite watering hole The White horse Tavern in Greenwich village, audience members are transported back to the heady bohemian world of new York in the early 1950s where Dylan Thomas’ charisma and dramatic and lyrical use of language left all around him spellbound.

Tickets:- From £8 for individual events to £300 for a full residential package.

dO NOT GO GENTlE fEsTiVAlDylan Thomas Birthplace, The Garage, Mozart’s, The Chattery, St. James Social Club, Noah’s Yard | donotgogentlefestival.com

ThE dylAN ThOMAs 100 TRilOGy PROjEcTSwansea Festival of Music & the Arts | swanseafestival.org

My fRiENd dylAN ThOMAs Bangor university School of Music | bangor.ac.uk/music / pontio.co.uk

dylAN ThOMAs fEsTiVAl Dylan Thomas Centre, Swansea | dylanthomas.com

24 - 26 oct 2014

04 - 18 oct 2014

25 - 30 oct 2014

27 oct - 09 nov 2014

Do not Go Gentle aims to be a festival that he might have liked, including music, literature, comedy and film it combines cosy and atmospheric venues with acts that could have inspired and amused Dylan in his day.

Staged in a variety of venues across Swansea, three events take place featuring the likes of the russian State Philharmonic orchestra, Welsh national opera, The Philharmonia orchestra, conductors Christoph von Dohnanyi and Grant Llewellyn, harpist Catrin Finch, pianist Frank Peter zimmerman, cellist Steffan morris, the BBC national orchestra and Chorus of Wales, baritone roderick Williams and soprano elin manahan Thomas.

The festival includes a number of firsts by Karl Jenkins, Joseph Davies, John rea, and John Corigliano. The trilogy comprises:

The Wales première of A Dylan Thomas Trilogy by John Corigliano, a choral/orchestral work by the 70-year old new York composer which sets to music three Thomas poems: Fern Hill, Poem in october and Poem on his Birthday, poetry described by the composer as: “the words, which are as the sounds of bells, of musical instruments.”[9]

A festival commission of Llareggub by Swansea-born international composer Karl Jenkins in celebration of his 70th birthday. The poetry of Wales has long been a thread of inspiration in his output, including a work inspired by lines from Under Milk Wood. This new three-movement orchestral suite evokes images associated with the fictitious setting for the ‘play for voices’.

The Music in the Words - an outreach project for 30 Swansea schools, developed by Tŷ Cerdd, managed by Swansea’s Arts in education team, and facilitated by composer Stacey Blythe.

In addition to the Trilogy events, in co-operation with Bangor University’s My Friend Dylan Thomas festival, there will be A Tribute to Thomas in Voice and Verse.

Dylan’s bridge to the world of music was his lifelong friend and collaborator, Daniel Jones, composer of the original music to Under Milk Wood and author of the witty and affectionate memoir My Friend Dylan Thomas. Jones, who died in 1993, was a supremely important figure in Welsh culture, and his music provides the focus for this six day musical celebration of Dylan Thomas’ work, which includes performances of vocal and choral settings of Dylan’s poems by composers ranging from Stravinsky to mark-Anthony Turnage, responses to Dylan’s work in jazz and in cutting-edge electroacoustic sonic art, new commissions by Welsh composers John rea, Guto Pryderi Puw and Andrew Lewis, and a rare performance of Jones’ fourth symphony (1954), written in memory of Dylan Thomas. Performers include Swansea-born soprano elin manahan Thomas, jazz pianist huw Warren and the BBC national orchestra of Wales.

Associated events include a performance by actor rhodri miles of Clown in the Moon, Gwynne edwards’ theatrical portrait of Dylan Thomas, alongside educational workshops for local schoolchildren and public events for the entire community.

The 17th annual Dylan Thomas Festival will feature an eclectic mixture of events and special guests. It will also include a weekend festival focusing on war poetry.

17

A child’s chRisTMAs iN wAlEs Wales Theatre Company & Swansea Grand Theatrechildschristmasinwales.co.uk / swanseagrand.co.uk

PUBLIC SYmPoSIUm National Library of Wales, Aberystwyth | llgc.org.uk

dylAN ThOMAs sEAsON S4C | s4c.co.uk

04 - 08 nov 2014

05 - 06 nov 2014

Throughout 2014

michael Bogdanov’s production of one of Dylan Thomas’s childhood memories of Christmas which has become a firm favourite for generations of children in and beyond Wales. This adaptation is a new and evocative picture of Dylan’s early years, drawing on many of his short stories and broadcasts to create a childhood wonderland of snowbound memory portraying a nostalgic and simpler time. The older Dylan looks back in at his six-year old self and asks: “did it really snow for twelve days and twelve nights?”[6]

A public symposium, held at the Library on 5-6 December 2014, will be a fitting finale to our year-long activities and will include a showing of Andrew Sinclair’s 1972 film adaption of Under Milk Wood and an interview between the director and damian Walford Davies, as well as a number of guest speakers lecturing on a range of topics themed around the study of Dylan Thomas and his work.

S4C will be marking the Dylan Thomas centenary with new commissions, archive content, feature pieces in the channel’s existing programmes and partnership work. Amongst the new commissions is a Kevin Allen and rhys Ifans documentary which will look at the influences of Welsh on Dylan Thomas.

BBC CYmrU WALeS dylAN ThOMAs sEAsONBBC | bbc.co.uk

Throughout 2014

From Spring 2014, BBC Cymru Wales celebrates Dylan Thomas, bringing his extraordinary life and work to people across Wales and the world.

BBC audiences will explore and experience every aspect – including those that knew him, the landscape and language that shaped his identity and the poets and painters who are still inspired by him today.

Across a career spanning radio, film and theatre - crafting words for propaganda as well as world famous poetry - the turbulent life of this global cultural superstar will be shared and showcased across the BBC’s network of radio and television, from documentary to drama, editorial and events - all accessed through a specially-created online hub of celebration.

Dylan Thomas, London (Above)© Lee miller Archives, england 2013.All rights reserved www.leemiller.co.uk

dylanthomas100.org | @dylanthomas_100

Dylan Thomas 100

We would like to take this opportunity to thank the key organisations involved for their support of Dylan Thomas 100, as listed atwww.dt100.info. Special thanks are also due to: Jeff Towns, chairman of the dylan Thomas society; the family of Nora Summers (1892-1948) in recognition and acknowledgement of her iconic photograph of Dylan Thomas that serves as the inspiration for the centenary logo; David Higham Associates, literary agents for Dylan Thomas, for their advice and continued support; and the Dylan Thomas Trust for their commitment to dylan Thomas 100.

ThAnKS To. . .

Future editions of this programme of events will be published in spring and summer 2014. Updates will be provided on confirmed event dates, education projects, Dylan Thomas 100 Ambassadors, international events and the official Dylan Thomas 100 website, which will provide all festival related information and access to digital applications.

USeFUL ConTACTSdylanthomas100.org (official Website) | @dylanthomas_100

“...only you can hear the houses sleeping in the streets in the slow deep salt and silent black, bandaged night” Under Milk Wood

Autumn & Winter edition 2013

Tenby © Courtesy of visit Wales

dylanthomas.com (Dylan Thomas Centre)

dt100.info (Pr & media enquiries)

visitwales.com (Tourism & visitor enquiries)

visitswanseabay.com (Tourism & visitor enquiries)

developingdylan100.co.uk (Literature Wales)

discovercarmarthenshire.com (Tourism & visitor enquiries)

discoverceredigion.co.uk (Tourism & visitor enquiries)

visitpembrokeshire.com (Tourism & visitor enquiries)

traveltrade.visitwales.com (Travel trade enquiries)

britishcouncil.org/wales (International event enquiries)

B IBLIoGrAPhY1. ‘Do Not Go Gentle Into That Good Night’ from The Poems (orion)

2. From ‘Under Milk Wood’ (orion)

3. ‘The Hunchback in the Park’ from The Poems (orion)

4. ‘Fern Hill’ from The Poems (orion)

5. ‘Reminiscences of Childhood’ from The Broadcasts (orion)

6. from ‘A Child’s Christmas in Wales’ (orion)

7. ‘over Sir John’s Hill’ from The Poems (orion)

8. ‘Poem on His Birthday’ from The Poems (orion)

9. From ‘Poetic Manifesto’ (Texas Quarterly: Winter, 1961)

[2]

Dylan Thomas 100

hoffem achub ar y cyfle hwn i ddiolch i’r cyrff allweddol cysylltiedig am eu cefnogaeth i Dylan Thomas 100, fel y rhestrir yn www.dt100.info. mae diolch arbennig yn ddyledus hefyd i: Jeff Towns, Cadeirydd Cymdeithas Dylan Thomas; teulu Nora Summers (1892-1948) i nodi a chydnabod ei ffotograff eiconig o dylan Thomas a ysbrydolodd logo’r canmlwyddiant; David Higham Associates, asiantau llenyddol Dylan Thomas, am eu cyngor a chefnogaeth barhaus; ac Ymddiriedolaeth Dylan Thomas am eu hymroddiad i Dylan Thomas 100.

D I o L C h I A DAU. . .

Bydd rhifynnau o’r digwyddiadur hwn yn cael eu cyhoeddi yng ngwanwyn a haf 2014. Bydd y diweddaraf am ddyddiadau pendant achlysuron, prosiectau addysg, Cenhadon Dylan Thomas 100, digwyddiadau rhyngwladol a gwefan swyddogol Dylan Thomas 100, fydd yn rhoi holl hysbysrwydd cysylltiedig â’r ŵyl a mynediad at raglenni digidol.

C YS Y L LT I A DAU D e F n Y D D I o Ldylanthomas100.org (Gwefan Swyddogol) | @dylanthomas_100

“...chi’n unig a glyw’r tai yn cysgu yn y strydoedd, yn llif distaw hallt, linc-di-lonc y nos rwymedig” Dan Y Wenallt

Rhifyn hydRef a Gaeaf 2013

Tenby © Trwy garedigrwydd Croeso Cymru

dylanthomas.com (canolfan dylan Thomas)

dt100.info (Ymholiadau Cysylltiadau Cyhoeddus a’r Cyfryngau)

visitwales.com (Ymholiadau twristiaeth ac ymwelwyr)

visitswanseabay.com (Ymholiadau twristiaeth ac ymwelwyr)

dylanwad100.co.uk (Llenyddiaeth Cymru)

discovercarmarthenshire.com (Ymholiadau twristiaeth ac ymwelwyr)

discoverceredigion.co.uk (Ymholiadau twristiaeth ac ymwelwyr)

visitpembrokeshire.com (Ymholiadau twristiaeth ac ymwelwyr)

traveltrade.visitwales.com (Ymholiadau’r diwydiant teithio)

britishcouncil.org/wales (Ymholiadau ynghylch digwyddiadau rhyngwladol)

llyfRyddiAETh1. ‘Paid  Mynd Yn Hynaws I’r Nos Da’

2. ‘Dan y Wenallt' (Gomer)

3. 'Y Crwca yn y Parc'

4. ‘Fern Hill’ (Barddas)

5. ‘Atgofion Plentyndod’

6. ‘Nadolig Plentyn yng Nghymru’

7. ‘Uwchben Bryn Syr John’

8. ‘Cerdd ar ei Ben Blwydd’

9. ‘Datganiad Barddol’

Cyfieithiadau gan T. James Jones

[2]

Cwt ysgrifennu Dylan Thomaswww.dylanthomas100.org

Dylan Thomas 100

Rhifyn hydRef a Gaeaf 2013

R h AG A i R

Rwyf wrth fy modd bod yr ŵyl hon yn mynd rhagddi’n swyddogol erbyn hyn - gŵyl a fydd ar fynd am flwyddyn ac a fydd yn coffáu un o’r cymeriadau mwyaf nodedig yn llên Cymru. mae Llywodraeth Cymru a’i phartneriaid yng ngŵyl Dylan Thomas 100 yn hynod falch o gyflwyno’r digwyddiadur diweddaraf hwn a fydd yn rhoi ichi ragflas o’r hyn a fydd yn mynd rhagddo yn ystod 2014.

Bydd dathlu pob agwedd ar fywyd a gwaith Dylan Thomas yn digwydd y tu hwnt i Glawdd offa hefyd ac rydym yn edrych ymlaen at y dathliadau a geir yn Llundain, ledled y DU ac yn rhyngwladol yn ogystal. Wrth i baratoadau’r ŵyl fynd o nerth i nerth, rwyf yn gobeithio y bydd llawer o ymwelwyr yn cael eu denu i ddod i Gymru a gweld, drostynt eu hunain, yr ysbrydoliaeth sydd wrth wraidd yr etifeddiaeth.

mae gwaith Dylan Thomas wedi dylanwadu ar bobl ledled y byd ac mae hynny wedi dod yn fwyfwy amlwg ers i’r wefan newydd gael ei lansio yn yr haf. Gobeithio y bydd y wefan hon yn etifeddiaeth hir ei pharhad, yn archif fyw a fydd yn siop ffenest ar gyfer Dylan Thomas, Cymru a’r ŵyl, a hefyd yn adnodd a chymuned ar-lein a fydd yn parhau – adnodd y gall pawb ei fwynhau am flynyddoedd i ddod.

Bydd yr ŵyl hon yn galluogi pobl i sylwi neu i ail-sylwi ar Gymru a Dylan Thomas. Bydd hefyd yn ail-feithrin diddordeb angerddol mewn llenyddiaeth ac yn ysbrydoli pobl o bob oedran i feithrin cysylltiad mwy gwirioneddol â’n treftadaeth ddiwylliannol helaeth. mae’n gyfle i roi cyhoeddusrwydd i Gymru a chynyddu rhagor ar fri un o gewri byd llên ein gwlad.

rwyf yn dymuno’n dda i bob un o drefnyddion y digwyddiadau sy’n paratoi’r prosiectau cyffrous ac edrychaf ymlaen at ddod i weld llawer ohonynt yn ystod 2014.

Y G W I r A n r h . C A rW Y n J o n e S AC , P r I F W e I n I D o G C Y m rU

Gan mai fi yw noddwr Brenhinol Gŵyl DT100 rwyf yn hynod falch o gyflwyno rhifyn hydref/Gaeaf 2013 digwyddiadur dathlu canmlwyddiant un o feirdd mawr Cymru, Dylan Thomas. Fe gynhelir y dathliadau hyn y flwyddyn nesaf.

Y llynedd er mawr lawenydd imi cefais gyfle i fynd i weld y tŷ cyffredin yn Cwmdonkin Drive yn Abertawe lle ganed y bardd ym 1914. erbyn hyn mae’r adeilad wedi cael ei adfer i’w hen ogoniant sy’n golygu ei fod bellach yn edrych yn union yr un fath ag yr oedd yn adeg Dylan, pan oedd e’n treulio’i blentyndod yno.

Yn gynharach eleni roeddwn i, yng nghwmni fy ngwraig, yn gallu ymweld a’r Boat house yn nhalacharn lle bu dylan yn byw gyda’i wraig a’i blant yn ddiweddarach yn ei oes. fe ŵyr y bobl hynny sydd wedi cael y cyfle i fynd i weld y tŷ bod golygfeydd godidog o’r aber i’w cael ohono. Felly pleser o’r mwyaf i’r ddau ohonom wrth inni sefyll yn y lle mwyaf atgofus hwn, oedd clywed wyres y bardd ei hun, hannah ellis, yn sôn am y modd yr oedd y llecyn wedi ysbrydoli ei thaid. Yn fy marn i un o’r pethau mwyaf yr ydym wedi’i etifeddu o ganlyniad i farddoniaeth Dylan Thomas yw ei fod yn ysbrydoli pobl i werthfawrogi tirwedd ddigymar Cymru.

Yn sgil bod yn noddwr Brenhinol yr Ŵyl rwyf hefyd wedi cael cyfle pleserus i ailddarllen rhywfaint o waith gorau Dylan Thomas. Ar gyfer Diwrnod Cenedlaethol Barddoniaeth roeddwn i’n falch dros ben, ac ychydig yn betrus hefyd, fy mod i wedi cael darllen un o’m ffefrynnau personol, ‘Fern hill’, ac fe gafodd y darlleniad ei recordio. mae’r gerdd yn llawn atgofion teimladwy, sy’n cyffwrdd â’r galon, am dreulio plentyndod yng nghefn gwlad Gorllewin Cymru. rwyf fi fy hun, yn berchen ar gartref mewn ffermdy yn Sir Gâr, yn Llwynywermod ger myddfai, ac felly rwyf yn meddwl y gallaf ddechrau ymdeimlo â’r cariad at y sir honno a fu’n fodd i ysbrydoli Dylan Thomas ei hun…

roedd gan Dylan Thomas ei ddull melysber, nodedig ei hun o draddodi ac mae arnaf ofn na allaf i ei efelychu. Fodd bynnag, caf ar ddeall y bydd y recordiad hwn yn cael ei gynnwys mewn deunyddiau addysgol sy’n cael eu llunio gan yr Ŵyl, wrth iddynt geisio denu ac annog carfan newydd sbon o bobl ifanc i ymddiddori yng ngweithiau Dylan.

rwyf yn mawr obeithio y bydd y dathliadau canmlwyddiant hyn yn gymorth i ennyn diddordeb o’r newydd yn athrylith un o gewri mwyaf byd llên Cymru. rwyf yn dymuno’r gorau ichi wrth ichi gynllunio a threfnu’ch digwyddiad dathlu eich hun ar gyfer canmlwyddiant y bardd mwyaf ysbrydoledig hwn.

Noddwr Brenhinol, Dylan Thomas 100

e U B T Y W YS o G C Y m rU

03

Dylan Thomas 100

Dylan Thomas oedd bardd ac ysgrifennwr mwyaf adnabyddus Cymru. Cyfoethogodd ei waith yr iaith Saesneg ac mae’n dal i gael ei ddarllen a’i berfformio’n eang o amgylch y byd hyd heddiw, gan daro tant gyda chynulleidfa ryngwladol trwy ei themâu cyffredinol a’i brydferthwch telynegol.

mae 2014 yn nodi canmlwyddiant genedigaeth Dylan mewn tŷ bach yn Abertawe ac, i ddathlu, bydd nifer o achlysuron arloesol ac amlwg iawn yn cael eu llwyfannu ar draws y byd dan faner Gŵyl dylan Thomas 100. Bydd trwch ac amrywiaeth yr achlysuron yn deyrnged haeddiannol i Dylan, gan weithredu fel catalydd i adfywio diddordeb yn ei waith a’i gyflwyno i gynulleidfa newydd sbon. o fewn Dylan Thomas 100 bydd cynyrchiadau teledu a radio newydd, prosiectau ffilm, cyhoeddi llyfrau, arweiniadau academaidd, cynyrchiadau gwreiddiol yn y theatr, mewn cerddoriaeth ac yn y celfyddydau, ac amrywiaeth o arweiniadau newydd ar sail y we.

Bydd yr ŵyl yn dod â llawer o gyfeillion a dilynwyr gwaith Dylan i Abertawe, Talacharn a Chei newydd i gael profiad drostynt eu hunain o’r lleoedd yng nghymru a ysbrydolodd ei ysgrifau. Bydd achlysuron mewn mannau arwyddocaol ym mywyd Dylan – yn Llundain, rhydychen ac America – ac mae’r Cyngor Prydeinig wedi manteisio ar ei etifeddiaeth gyda’i gyfres o ddigwyddiadau rhyngwladol ‘Di-Seren a Dued â Beibl’ yn yr Ariannin, Awstralia, Canada, India ac UDA drwy gydol 2014.

mae ysgrifau Dylan yn adlewyrchu cymuned unigryw, tirwedd a chymeriad neilltuol Cymru a’i phobl, a bydd croeso cynnes i ymwelwyr o bedwar ban y byd. Yma mae Llywodraeth Cymru’n cyflwyno rhaglen digwyddiadau Dylan Thomas 100 fydd yn dechrau eleni ac yn ymestyn dros y 12 mis dilynol. Credwn eu bod yn cyfuno i gynnig dathliad teilwng o ddoniau’r Cymro hwn, ac yn creu etifeddiaeth addas fydd yn sicrhau bod ysgrifau Dylan Thomas peidio “â mynd yn hynaws i’r nos da.” [1]

Mae fy nghopi cyntaf o Dan Y Wenallt yn dal gennyf – ac ôl bodio arno, rhydd ei ddalennau, a ddarllenwyd dro ar ôl tro, ac wrth gwrs wrth ymyl fy ngwely. o’r tudalennau hynny y dewisais araith ar gyfer fy nghlyweliad mynediad i RADA. Yna roedd chwarae rhan Dylan (arwr a dylanwad oes) yn ‘The Edge of Love’ nid yn unig yn rhyw fath o gylch llawn hynod ond yn rhan unwaith mewn bywyd (er yn un frawychus). Nid yn unig mae cefnogi’r dathliad hwn o fywyd a gwaith Dylan yn anrhydedd, mae’n anhepgor, yn anad dim i sicrhau y caiff ei fwynhau gan lawer o genedlaethau i ddod.

Matthew Rhys

c E f N d i R y R Ŵy ldylanthomas100.org | @dylanthomas_100

Rhifyn hydRef a Gaeaf 2013

05

Gydag EuB Tywysog Cymru fel noddwr Brenhinol, Hannah Ellis wyres Dylan fel noddwr Anrhydeddus, a mawrion Cymru fel Bryn Terfel, Karl Jenkins, Cerys Matthews a Catrin Finch eisoes wedi’u sefydlu fel Cenhadon, rydym yn falch o gyhoeddi cyfranogiad ciwed arall o gefnogwyr amlwg i ddathliadau

canmlwyddiant un o feirdd mwyaf yr 20fed ganrif.

Ymhlith y Cenhadon newydd mae: Y Gwir Anrh. Rhodri Morgan, cyn Brif Wenidog Cymru; Carol Ann Duffy; Gillian Clarke; Matthew Rhys; Michael Sheen; Owen Sheers; Terry Jones;

Syr Peter Blake; Roger McGough; Rhys Ifans a Rob Brydon.

Mae’n bleser mawr i mi fod yn Gennad Gŵyl Dylan Thomas 100. Mae ei ysgrifau wedi fy ysbrydoli’n bersonol ac mae ei ôl yn ddwfn ar Gymru gyfan. Rwy’n gobeithio y bydd y digwyddiadau hyn yn adfywio brwdfrydedd dros farddoniaeth Dylan gartref a thu hwnt ac yn tynnu mwy o

sylw at y cymeriad eiconig, ysbrydoledig hwn o Gymru.

Bryn Terfel

“...mân-gyffro crych-wlithog y llanw llawn lledod ym more bach yr awr dywyllaf ” Dan Y Wenallt

c E N h A d O N

Bae Bracelet a Thrwyn y mwmbwls gyda’r nos (Uchaf)© Trwy garedigrwydd Croeso Cymru

Dylan Thomas (Gyferbyn)© Lee miller Archives, Lloegr 2013.

Cedwir pob hawl www.leemiller.co.uk

[2]

Dylanwad yw prosiect addysg swyddogol dathliadau Dylan Thomas 100. Bydd y prosiect yn dod â hud a lledrith Dylan Thomas yn fyw i blant a phobl ifainc Cymru a thu hwnt. Wedi ei ariannu gan Adran Addysg a Sgiliau Llywodraeth

Cymru a’i reoli gan Llenyddiaeth Cymru, cynhelir y prosiect hwn rhwng hydref 2013 a hydref 2014. mae’r prosiect yn cynnwys yr elfennau canlynol:

Mae gweithdai ysgrifennu creadigol awr o hyd wedi eu hysbrydoli gan Dylan Thomas nawr ar gael i ysgolion i archebu trwy wefan Dylanwad. Fe’u cyflwynir mewn ysgolion drwy’r Gymraeg a’r Saesneg gan awduron megis

Dan Anthony (sgriptiwr ar gyfer Tracey Breaker, CBBC), Eurig Salisbury (cyn-Fardd Plant Cymru) a Sarah Killbridge (awdur cyfres Princess evie’s Ponies, Simon & Schuster).

mae Llenyddiaeth Cymru yn gwahodd darpar awduron rhwng 7 a 25 oed i gymryd rhan yng nghystadleuaeth ryngwladol Dylan Thomas, Agorwch Ddrws Dychymyg. Derbynnir ceisiadau rhwng mis hydref 2013 a mis mehefin 2014. mae’r beirniaid yn cynnwys yr awdur a’r digrifwr Mark Watson a’r awdur arobryn Bethan Gwanas.

Mae Dylan ar Daith yn berfformiad dwyieithog sy’n dod â’r efrog newydd yr adnabu Dylan Thomas yn ôl yn fyw. yn cynnwys y beirdd Martin Daws, Zaru Jonson, Aneirin Karadog, y rapiwr a’r beatboxer Ed Holden, y cerddor Huw V Williams, yr academydd Daniel Williams a’r gwneuthurwr ffilm Ewan Morris Jones. Ymunwch

â ni am gyfuniad o finyl, jazz, barddoniaeth beat ac hip hop yn eich ardal chi o ragfyr 2013 ymlaen.

mae gweithdai Llenyddiaeth Cymru, Weithiau mae’r Wybren yn rhy Llachar a phrosiect addysgiadol Canolfan mileniwm Cymru yn weithdai traws-gelfyddydol sy’n cael eu cynnig i nifer cyfyngedig o ysgolion yng nghymru

wedi eu dethol eisoes. mae’r tîm o awduron ag artistiaid sy’n cynnal y gweithdai yma yn cynnwys y cartwnydd Huw Aaron, yr artistiaid perfformio good cop bad cop a’r awdur Philippa Davies.

Bydd hefyd digwyddiad byw, ar-lein, Cerdd Fawr Dylan. Yr her yw i greu cerdd epig ddwyieithog 100 llinell wedi ei hysgrifennu gan bobl ifainc ar draws y byd. Gall unrhywun oed 7 – 25 gyflwyno uchafswm o 8 gair yr un.

Bydd Cerdd Fawr Dylan yn digwydd ym mis hydref 2014.

Bydd Dylanwad yn annog cenhedlaeth newydd i werthfawrogi a dehongli gwaith Dylan Thomas mewn ffyrdd newydd. Trwy archwilio gwaith Thomas, bydd y prosiect yn datblygu llythrennedd a chreadigrwydd yng nghymru a thu hwnt. I ymgeisio am y gweithdai a’r gystadleuaeth, ac am ragor o wybodaeth am y themâu, beirniaid, partneriaid,

gwobrau a lleoliadau ewch i www.dylanwad100.co.uk / Trydar @Dylanwad100

Llenyddiaeth Cymru yw’r Cwmni Cenedlaethol gyda chyfrifoldeb dros ddatblygu llenyddiaeth yng nghymru. Bydd yn cynnal Odyssey Dylan a phrosiect addysg Dylanwad fel rhan o Dylan Thomas 100.

www.dylanwad100.co.uk | @Dylanwad100

Rhifyn hydRef a Gaeaf 2013

Cyfosodiad Cymeriad (Isod) © Trwy garedigrwydd Llenyddiaeth Cymru / ctrl.alt.design

Dylan Thomas 100

Myfanwy Price © Trwy garedigrwydd Llenyddiaeth Cymru / ctrl.alt.design

hunchback © Trwy garedigrwydd Llenyddiaeth Cymru / ctrl.alt.design

07

[3]

[2]

Cei newydd (Uchod)© Trwy garedigrwydd Janet Baxter

c y N E f i N O E d d dy l A N

Dylan Thomas 100

mae gwaith Dylan yn drwm o ymdeimlad cryf o le, o’i blentyndod yn Abertawe, “rhwydd o ifanc dan ganghennau’r afallen”[4] ar wyliau yng nglesni bryniog Sir Gâr yn Fern hill, i dawelwch sefydlog y cwt ysgrifennu a’r Boathouse yn nhalacharn, ac ymlaen y tu hwnt i ffiniau Cymru i rydychen, Llundain ac ar draws yr Iwerydd i efrog newydd bohemaidd.

“Y lle gwerthfawrocaf,” yw’r geiriau y gwnaeth Dylan Thomas eu defnyddio i ddisgrifio Cei newydd (Llareggub o bosibl!) y pentref pysgota hudol lle dechreuodd e ysgrifennu ei waith mwyaf adnabyddus, Dan Y Wenallt yn ystod un o’i ymweliadau cynhyrchiol â’r dref honno. mae’n amlwg iddo seilio cymeriadau’r gwaith ar y bobl hynny a oedd yn cyrchu i’w hoff dafarn, y ‘Llew Du.’ A bellach gall ymwelwyr fynd ar daith ar hyd llwybr dylan Thomas er mwyn gweld drostynt eu hunain y lleoliadau a fu’n fodd i’w ysbrydoli. www.discoverceredigion.co.uk

Yn ystod y 15 mis nesaf, caiff ymwelwyr eu gwahodd i archwilio’r cynefinoedd hynny oedd yn agos at galon Dylan, a thynnu ar y cysylltiadau personol iawn a rannodd gyda’r mannau hyn trwy fyrdd o ddigwyddiadau ac atyniadau’r ŵyl – o arddangosion a pherfformiadau byw o bwys i raglenni addysgol cymunedol – pob un yn cynnig cipolwg unigryw ar ysbrydoliaeth greadigol Dylan.

5 Cwmdonkin Drive yn Abertawe – “tref hyll, hyfryd”[5] – oedd y fan lle na allai Dylan ddweud p'un ai “y bu'n bwrw eira am chwe diwrnod a chwe noson pan o'n i'n ddeuddeg neu a fu'n bwrw eira am ddeuddeng noson pan o'n i'n chwech.”[6] Yng nghei newydd y dechreuodd ysgrifennu ei waith mwyaf parhaol, Dan Y Wenallt, a lle treuliodd amser yn y Llew Du.

Wrth ysgrifennu yn ei gwt yn nhalacharn edrychai allan dros “y gwaniadau marwnadol a'r bracsan yn y basddwr llawn lledod, caregog, hesgog,”[7] ymbleserodd yn ei gariad at fôr “a guddia ei hunain cêl yn ddwfn yn ei esgyrn distadl, du,”[8] a myfyriodd ar farwoldeb ar Allt Sant Ioan gerllaw. Bu hefyd yn gweithio, yn diddanu ac yn eistedd yn “bydredig” yn Browns hotel.

Yn rhydychen y bu Dylan yn siarad criced â John Arlott, cyd-ddilynwr, bardd ac yfwr. roedd ei brofiadau yn Fitzrovia o’r Bomio yn Llundain yn ystod y rhyfel a’r bariau myglyd cenhedlaeth bitnic Greenwich village, lle’r oedd ei darlleniadau’n cŵl tu hwnt, i gyd yn cyfrannu at lunio’r “triniwr geiriau, mympwyol” hwn.

mae Dylan Thomas 100 yn talu teyrnged i’r mannau arwyddocaol hyn trwy ddehongliadau o’r gweithiau a ysbrydolwyd ganddynt. Gwyliodd a distyllodd Dylan y bywyd o’i gwmpas ac mae ei ysgrifennu’n adlewyrchu amrywiaeth y bydoedd y bu’n byw ynddynt.

dylanthomas100.org | visitwales.com

“mae’r môr yn loetran a llepian ar y marian mwrn a physgod ynghwsg ar ei arffed” Dan Y Wenallt

[2]

Rhifyn hydRef a Gaeaf 2013

09

Symudodd Dylan Thomas i Lundain yn 1934 ac, yn ystod ei amser yno, daeth yn gymeriad cyfarwydd ymysg cymuned fohemaidd Fitzrovia, y ganolfan ddiwylliannol a ddaeth yn ganolbwynt ei Lundain ef. Yma yn 1936 yn nhafarn y Wheatsheaf y syrthiodd Dylan mewn cariad â Caitlin macnamara, dawnswraig llinell gorws 22 oed yn y London Palladium, a’r fan lle byddai hefyd yn cyfarfod pobl flaenllaw mudiad Swrrealaidd Prydain, gan gymryd rhan yn yr Arddangosfa Swrrealaidd ryngwladol yn Burlington Place, yn cynnig cwpaneidiau o linyn berwedig!

Yn 1941 cafodd Dylan waith rheolaidd gyda Strand Films ar gynyrchiadau’r Weinyddiaeth Wybodaeth ar bynciau mor amrywiol â hanes diwydiant llifo Prydain ac ailadeiladu wedi’r rhyfel, hyd yn oed yn defnyddio’i farddoniaeth ar ffilm Leni riefenstahl o rali nuremberg gynnar ar These Are The Men. Am dair blynedd o 1945 ymlaen, byddai Dylan yn bresenoldeb cyfarwydd iawn ar radio’r BBC, yn defnyddio’i lais cyfoethog ar rannau cymeriad mewn amrywiaeth o gynyrchiadau a sioeau sgwrs.

Fel rhan o Dylan Thomas 100 bydd rhaglen digwyddiadau yn Llundain drwy gydol 2014, yn cwmpasu nid yn unig ei waith ond cerddoriaeth, geiriau a delweddau’r rhai a ddylanwadodd arno ac a ddylanwadwyd ganddo. Bydd digwyddiadau’n cael eu llwyfannu mewn mannau lle byddai Dylan yn byw ac yn bod, a chanolfannau llenyddol allweddol, yn amrywio o droeon tywysedig a nosweithiau barddoniaeth yn dathlu bywyd a gwaith Dylan, i arddangosfeydd ac achlysuron cerdd gydag apêl eang.

I gael rhagor o wybodaeth am y digwyddiadau yn Llundain, ewch i: www.dylanthomas100.org

Fg.1 Plac coffa dylan Thomasffotograff gan simon harriyott

Fg.1

L L U n DA I n

Y r A r I A n n I n / AW S T r A L I A /C A n A DA /I n D I A /U DA

Cyngor Prydeinig Cymru sy’n cyd-gysylltu a datblygu Di-seren a dued â Beibl, y rhaglen ryngwladol ar gyfer canmlwyddiant dylan Thomas 100. yn lansio’n gynnar yn 2014, mae’r pen blwydd yn gyfle pwysig i’r Cyngor Prydeinig ategu gwaith a buddsoddiad partneriaid cenedlaethol yng nghymru. ein gweledigaeth yw sicrhau bod y canmlwyddiant yn creu effaith a chysylltiadau diwylliannol parhaol trwy arddangos gwaith Cymreig o safon dramor mewn ysbryd o gydymddibyniaeth, cyfnewid a phartneriaethau hirdymor. Yn arbennig, rydym yn datblygu amrywiaeth eang o weithgareddau ar hyd a lled Canada, UDA, India, yr Ariannin ac Awstralia, i ddenu cynulleidfaoedd newydd gyda safbwyntiau gwahanol ar waith Dylan Thomas ac ar Gymru gyfoes. Yn sail i’r rhaglen fydd arweiniad addysgol byd-eang yn cynnig adnoddau a nodiadau addysgu i ysgolion a chanolfannau addysg gyda’r bwriad o hwyluso cyfathrebu rhwng pobl ifanc ar draws y byd a’u hannog i ddysgu am Dylan Thomas a’u hysgrifenwyr cyfoes eu hunain.

I gael rhagor o wybodaeth ewch i:www.britishcouncil.org/wales-arts-dylanthomas100-starless-and-bibleblack

R h y N G w l A d O l

D I - S E R E N A D U E D Â B E I B L

Dylan Thomas 100

dylanthomas100.org | @dylanthomas_100

Od

ys

sE

yd

yl

AN

“Cei crisial cwm,Cobls y môr yn hwylio,

Muriau’r glanfeydd dŵr yn dawnsio a’r garanodgwyn yn hirgoesi.

Y crëyr a minnau yno”

uwchben Bryn Syr John [7]

Drwy gydol 2014 bydd Llenyddiaeth Cymru’n rhoi cipolwg i ni ar fyd Dylan Thomas trwy ei leoedd, ei bobl

a’i eiriau.

mae odyssey Dylan yn mynd â ni ar gyfres o 23 profiad hynod unigryw i graidd byd Dylan – y morweddau eang, llwybrau pentrefol, llwyd y trefi, rhosydd tywyll, dolydd gorlawn a pharcdiroedd ir yn ymestyn o Greenwich village i Dalacharn, Ceinewydd, Fitzrovia, Abertawe, rhydychen, Penrhyn Gŵyr a llan-y-bri. Trwy gymorth rhai o artistiaid byw gorau Cymru – gan gynnwys Griff rhys Jones, digrifwr a chynhyrchydd; Andrew Davies, awdur a sgriptiwr; helen Griffin, actor; Gillian Clarke, Bardd Cenedlaethol Cymru; y cyn-archdderwydd T. James Jones, ac owen Sheers, ysgrifennwr – bydd ymwelwyr yn archwilio cyfoeth tirweddau, croeso, diwylliant a bwydydd Cymru mewn cwch, canŵ, car a

cheffyl, bws, trên ager, ar ddeudroed ac ar gefn ceffyl.

mae’r anturiaethau llenyddol hyn yn cynnwys tripiau hanner diwrnod, diwrnodau llawn a digwyddiadau’r hwyr, gyda phris tocynnau’n rhedeg o £7 i £47. I wneud y gorau o’ch arhosiad yn ne-orllewin Cymru, rydym wedi trefnu gostyngiad o 10% ar wely a brecwast yn un o’r gwestai godidog yn y wlad sydd gan welsh Rarebits a Great Little Places yn lleol, tafarnau hanesyddol a thai tref boutique (os ydynt ar gael). Gwelwch y dewis llawn

yn: www.rarebits.co.uk / www.little-places.co.uk...

...neu ymunwch â ni am un o bum seibiant yng ngwlad Dylan Thomas. mae ein pecynnau preswyl trawiadol pedwar a chwe diwrnod yn cyfuno ein teithiau dyddiol gorau gyda rhai o westai, tai bwyta a chyfleusterau hamdden annibynnol gorau Cymru. Profwch ran o ŵyl ehangach Dylan Thomas 100 gyda thocynnau vIP, tra byddwch yn ymlacio gyda chludiant o ddrws i ddrws a phrydau o’r radd uchaf o gynnyrch lleol gorau Cymru. I gael rhagor o wybodaeth, ac i archebu tocynnau dros y ffôn, cysylltwch â Llenyddiaeth Cymru: 029 2047 2266

post@literaturewales.org / www.literaturewales.org

Dylan Thomas, stiwdio vogue, Llundain (Ar y chwith)

© Lee miller Archives, Lloegr 2013.Cedwir pob hawl www.leemiller.co.uk

11

Weithiau rwy’n teimlo fel gwyfyn o gwmpas goleuni Dylan Thomas, mae ei farddoniaeth, ei ryddiaith a’i ddramâu’n fawr yn fy mywyd, gartref ac yn broffesiynol. Rwy’n danbaid dros rannu ei ddisgleirdeb â phobl ymhob rhan o’r byd ac yn aml byddaf yn darllen o’i weithiau ar fy sioe radio yn ogystal ag i gynulleidfaoedd

byw mewn cyngherddau.

Mae hefyd yn fater teuluol; fy ewythr Colin Edwards a recordiodd yr archif fwyaf o gyfweliadau ar Dylan Thomas yn ystod y 1960au, ac fe wn y byddai wedi bod yn falch iawn fy mod wedi dod yn Llysgennad Dylan Thomas 100. Edrychaf ymlaen at ddathlu bywyd a gweithiau ein bardd mwyaf

adnabyddus ym mlwyddyn ei ganfed a thu hwnt.

Cerys Matthews

02. Captain CatUn o gymeriadau Dan Y Wenallt dylan Thomas

Pensel ar bapur© Trwy garedigrwydd Syr Peter Blake

01. Golygfa o Dan Y Wenallt dylan ThomasGludwaith ar bapur

© Trwy garedigrwydd Syr Peter Blake

01

Syr Peter Blake yn cyflwyno ei ddarluniau o Dan Y Wenallt (1953). Y corff gwaith sylweddol hwn yw anterth prosiect 25 mlynedd ac mae’n cael ei arddangos am y tro cyntaf un.

mae’r sioe’n cynnwys portreadau o bob un o’r cymeriadau yn y cast, lluniau dyfrlliw o’r dilyniannau breuddwydion a gludweithiau a phaentiadau o olygfeydd a lleoliadau ym mhentref ffuglennol Llareggub.

mae darluniad Blake o ‘ddrama ar gyfer lleisiau’ dylan Thomas yn un o’i brosiectau cyfredol hwyaf heb ei orffen. Yn edmygwr Dylan Thomas ers oes, bu’r artist dan gyfaredd y ddrama radio erioed ac mae’n cofio clywed Dan Y Wenallt am y tro cyntaf tra’r oedd yn y Coleg Brenhinol. meddai: “Rwy’n dal i’w charu ac yn dal i chwarae recordiad ohoni o leiaf ddwywaith yr wythnos. Rwy’n cael pethau newydd drwy’r adeg, hyd yn oed heddiw.”

mae’r arddangosfa’n rhoi lle amlwg i bortreadau du a gwyn mewn pensel ar bapur lliw, dyfrlliwiau’n dangos y dilyniannau breuddwydion yn y ddrama, ‘naratifau a lleoliadau’ mewn cymysgedd o gyfryngau gan gynnwys gludwaith, a ffotograffau a dynnodd Blake ei hun yn nhalacharn yn y 1980au. Aeth Syr Peter rhagddo: “Rwyf wedi bod yn gweithio ar y casgliad hwn o ddarluniau ers amser maith, rhyw 28 mlynedd rwy’n meddwl; felly mae’n wych ei fod yn mynd i gael ei arddangos yn Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd i ymwelwyr ei weld.”

“Rwy’n meddwl y bydd y gweithiau’n gweddu’n wych i’r oriel yn Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd yn enwedig gan fod dau bortread pwysig o Dylan Thomas yn y casgliad ac rwy’n hapus iawn y bydd hyn yn rhan o ddathliadau canmlwyddiant Dylan Thomas.”

Daeth Peter Blake i’r amlwg fel un o gymeriadau allweddol mudiad Celfyddyd Boblogaidd y 1950au hwyr ac mae ei baentiadau cynnar yn cynnwys delweddaeth o hysbysebion, theatr amrywiaethol, adloniant, ac ymgodymwyr, yn aml yn cynnwys elfennau gludwaith. Drwy gydol ei yrfa mae wedi ymwneud â diwylliant poblogaidd ac, yn enwedig, y diwydiant cerddoriaeth.

Mae’r arddangosfa hon yn ddathliad ac archwiliad o waith mwyaf parhaol Dylan Thomas trwy lygaid un o arlunwyr mwyaf nodedig Prydain, ac yn llwyfan i achlysuron cysylltiedig gan gynnwys darlith nos arbennig, darlleniadau, perfformiad a rhaglen o weithgareddau dysgu ar gyfer grwpiau addysgol ffurfiol.

Ar 4 rhagfyr 2013, bydd cyfle prin i glywed Peter Blake yn trafod y gwaith hwn yn yr achlysur fin nos ‘Sgwrs gyda Syr Peter Blake.’ Gyda mel Gooding, ysgrifennwr, beirniad celf a churadur arddangosfeydd yn cyflwyno, bydd y tocynnau hyn yn £5 i oedolion a £4 am oddefiadau, ar gael yn unig o: www.amgueddfacymru.ac.uk/cy/siop

mae mynediad am ddim trwy garedigrwydd Llywodraeth Cymru, ac mae’r arddangosfa a’r amgueddfa ar agor mawrth – Sul bob wythnos, 10am-5pm. mae manylion llawn yr achlysuron, sgyrsiau a gweithdai cysylltiedig i’w cael ar wefan yr amgueddfa: www.amgueddfacymru.ac.uk

Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd

S Y R P E T E R B L A K E Y n DA r L U n I o D A N Y W E N A L LT

dy l A N T h O M A s

02

Sadwrn 23 Tachwedd 2013 - Sul 16 Mawrth 2014

13

Rhifyn hydRef a Gaeaf 2013dylanthomas100.org | @dylanthomas_100

r h e S T r I D I G W Y D D I A DAU Y n G n G h Y m rU

LLAreGGUB: SYr PeTer BLAKe yNDArLUnIo DAN Y WENALLT dylAN ThOMAsAmgueddfa Genedlaethol Caerdydd | amgueddfacymru.ac.uk

HYDREF / GAEAF 2013

noSon hYSBYSrWYDD CYhoeDDUS Yn TheATr voLCAno, ABerTAWe Oriel Myrddin | dylanthomas100.org / orielmyrddingallery.co.uk

dylAN AR dAiThLlenyddiaeth Cymru | developingdylan100.co.uk/dylan-live

DAN Y WENALLT Clwyd Theatr Cymru | clwyd-theatr-cymru.co.uk

DI-SEREN A DUED Â BEIBL,lANsiO RhAGlEN RyNGwlAdOl dylAN ThOMAs 100 Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd, Theatr Reardon Smith6:30pmwww.britishcouncil.org/wales-arts-dylanthomas100-starless-and-bibleblack

23 Tach 2013 – 16 maw 2014

07 rhag 2013

rhag 2013 - maw 2014

06 Chwef - rhag 2014

11 rhag 2013

Prosiect arbrofol cyfredol yw hysbysrwydd Cyhoeddus, yn edrych ar gydweithredu rhwng artistiaid ar draws gwyddorau, ac yn rhoi lle amlwg i Peski records, Ae101 Collective, Peter Finnemore a Craig Wood, gan ddefnyddio fel man cychwyn ffilmiau rhyfel a wnaeth dylan Thomas i’r weinyddiaeth wybodaeth. Mynediad am Ddim.

mae Dylan Ar Daith yn rhan o Dylanwad gan Lenyddiaeth Cymru, sef perfformiad dwyieithog sy’n rhoi sylw amlwg i thema efrog newydd yn y 1950au, trwy gyfrwng cymysgedd o gerddoriaeth ar finyl, jazz, cerddi beirdd bitnic, hip hop a’r gair llafar. Bydd yn cynnwys y beirdd Martin Daws, Zaru Jonson, Aneirin Karadog, y llais-guriadwr a’r rapiwr Ed Holden, y cerddor Huw V Williams, yr academydd Daniel Williams a’r gwneuthurwr ffilmiau Ewan Morris Jones.

mae croeso ichi ddod draw atom i fwynhau cyfuniad o gerddoriaeth ar finyl, jazz, cerddi beirdd bitnic, hip hop a’r gair llafar mewn lleoliad yn eich ardal chi, o fis rhagfyr 2013 ymlaen. Fe gynhelir Dylan Ar Daith ar y cyd â BBC Cymru Wales a CreW ym mhrifysgol Abertawe. Bydd manylion llawn y daith a sut y gallwch chi archebu tocyn, i gyd ar gael ar wefan Dylanwad cyn diwedd mis hydref 2013.

Y tro cyntaf un i’r artist ddangos ei frwdfrydedd dros y ‘ddrama ar gyfer lleisiau’. (gwelwch dudalennau 12-13)

Bydd y cynhyrchiad, dan gyfarwyddyd Terry hand, cyn-gyfarwyddwr y Cwmni Shakespeare Brenhinol, yn agor yn Clwyd Theatr Cymru ar 6 Chwefror 2014, gyda chast Cymreig ac owen Teale yn chwarae’r brif ran. Bydd y ddrama ar daith dros Gymru hyd at 19 ebrill, gan agor yng nghaerdydd ar 11 mawrth ac Abertawe ar 18 mawrth 2014.

Bydd y cynhyrchiad yn cychwyn ei daith drwy Loegr ar 21 ebrill, gan chwarae yng Nghaer efrog hyd at 12 Gorffennaf, a Llundain am ddeuddeg wythnos cyn cymryd gwyliau haf. Yna bydd yn ailgychwyn yn Lloegr ar 15 medi am chwe wythnos ychwanegol hyd 25 hydref, cyn agor yn Llundain ar 27 hydref am chwe wythnos.

Ym mis rhagfyr 2014, mae’r ddrama’n symud i’r Unol Daleithiau i chwarae yn efrog newydd, Chicago, San Francisco a Los Angeles.

Bydd Cyngor Prydeinig Cymru’n lansio rhaglen Di-seren a dued â Beibl ar ddydd Mercher rhagfyr 11eg yn Theatr reardon Smith Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd o 6:30pm ymlaen. Bydd yr achlysur yn agored i westeion a bydd nifer cyfyngedig o docynnau cyhoeddus rhad ac am ddim ar gael hefyd. Bydd manylion rhaglen yr achlysur lansio a sut i archebu tocyn ar gael ar wefan y Cyngor Prydeinig yn gynnar ym mis Tachwedd.

GWANWYN / HAF 2014

DYLAn ThomAS: CLoWn Yn Y LLeUAD Theatr y Grand, Abertawe | swanseagrand.co.uk

BoAThoUSe dylAN ThOMAs Talacharn | dylanthomasboathouse.com / dylanthomas100.org

AChLYSUr DIWrnoD Y LLYFr – dylAN ThOMAs Canolfan Dylan Thomas, Abertawe | dylanthomas.com

DAN Y WENALLT Theatr y Grand, Abertawe | swanseagrand.co.uk

DYLAn ThomAS: WrTh FY nGhreFFT Kings Place, Llundain - 7pm | kingsplace.co.uk

14 - 15 Chwef 2014

Chwef - hyd 2014

06 maw 2014

18 - 22 maw 2014

10 Chwef 2014

Bydd miles Productions yn cyflwyno portread dramatig o fywyd y bardd oedd yn ddi-drefn, yn ddigrif yn aml ac yn llawer rhy fyr. mewn stiwdio BBC, mae’n portreadu rhai o ddarllediadau enwog a gweithiau eiconig Dylan ochr yn ochr ag atgofion byw o’i gastiau hurt mewn tafarnau, bariau a phartïon, a’i gyfarfyddiadau â lliaws o fenywod hynod a thanllyd.

Tymor o berfformiadau, gweithdai creadigol, arddangosfeydd, gweithgareddau plant, gwneud ffilmiau rhyngweithiol, darlleniadau barddoniaeth, Fflach-haid, a hyd yn oed fersiynau codi o’r cwt ysgrifennu gyda phobl fel Dr rowan Williams, cyn-Archesgob Caer-gaint; Gillian Clarke, Bardd Cenedlaethol Cymru; martin rowson darlunydd gyda’r Guardian; martin Daws, Awdur Llawryfog Pobl Ifanc Cymru; ac Andrew Lycett, cofiannydd Dylan ymhlith eraill.

Dathlu Diwrnod y Llyfr yng nghanolfan Dylan Thomas gydag achlysur arbennig fin nos yn dathlu ysgrifenwyr ddoe a heddiw.

Clwyd Theatr Cymru’n cyflwyno’r cynhyrchiad newydd hwn o waith mwyaf parhaol Dylan, dan gyfarwyddyd Terry hands (Gwelwch gyferbyn).

“Mae ynof fwystfil, angel a gwallgofddyn, a'm cwestiwn yw parthed eu dull o weithio, a'm mhroblem yw eu darostyngiad a'u buddugoliaeth, eu cwymp a'u dymchweliad, a'm hymdrech yw eu hunanfynegiant"

100 mlynedd ar ôl ei eni, mae Poet in the City yn arwain dathliadau bardd mwyaf adnabyddus Cymru yn Llundain. Gyda chasgliad o sêr yn cynnwys Gwyneth Lewis, cyn-fardd Llawryfol Cymru; owen Sheers, bardd a darlledwr enwog; ac Andrew Lycett, cofiannydd adnabyddus Dylan Thomas, bydd yr achlysur hwn yn edrych ar hanes cyfareddol un o rymoedd llenyddiaeth fodern. Bydd ein siaradwyr yn rhoi cyflwyniad bywgraffiadol a barddol i fywyd y bardd a’i waith, gan fynd â ni o Abertawe i Lundain ac Efrog Newydd.

Tra bydd lliaws o achlysuron a darlleniadau rhyfeddol yn llenwi’r calendr diwylliannol dros y ffin yng nghymru, daw’r achlysur unigryw hwn â barddoniaeth ac angerdd Dylan Thomas i galon prifddinas Lloegr.

o glasuron adnabyddus fel ‘Paid â mynd yn hynaws i’r nos da’ i gyfoeth a bywiogrwydd Dan Y Wenallt, ac adfywiad arall o weithiau llai cyfarwydd ond yr un mor gymhellol, mae Poet in the City yn dathlu lliaws lleisiau’r bardd modern mawr hwn, ym mlwyddyn ei ganfed.

I gael rhagor o wybodaeth, cysylltwch â info@poetinthecity.co.uk / www.poetinthecity.co.uk neu ar 0207 014 2812. dilynwch ni ar Twitter @poetinthecityuk

dylanthomas100.org | @dylanthomas_100

CeLF Ar DrAWS Y DDInAS 2014,GŴyl RyNGwlAdOl cElf GYFoeS GYhoeDDUSDylan Thomas 100 Cerdd Fawr Tawe, Abertawe | artacrossthecity.com

OdyssEy dylANLlenyddiaeth Cymru | literaturewales.org

PenWYThnoS BArDDonIAeTh, CoFIAnnAU A FFILmIAU DYLAn ThomAS Gŵyl Lên Talacharn | thelaugharneweekend.com

DAN Y WENALLT: OPERACanolfan y Celfyddydau Taliesintaliesinartscentre.co.uk/undermilkwood

12 ebr - 08 meh 2014

mai - Tach 2014

02 - 05 mai 2014

03 - 05 ebr 2014

Yn 'Celf Ar Draws Y Ddinas 2014'; cawn weld comisiynau celf gyhoeddus barhaol a thros-dro gan 25 o artistiaid ar draws Abertawe o ebrill 12 i Fehefin 8.

Ar gyfer ein prosiect Dylan Thomas 100, mae Locws rhyngwladol wedi comisiynu artistiaid ac ysgrifenwyr Jeremy Deller, rachel Trezise, Ultimate holding Company, niall Griffiths, Bob a roberta Smith, a John Cooper Clarke i weithio gyda’r gymuned leol i greu cyfres o gelfwaith cyhoeddus fydd yn ysbrydoli’r cyhoedd i gyfranogi mewn ysgrifennu ‘Cerdd Fawr Tawe Dylan Thomas 100,’ sy’n anelu at greu’r gerdd hwyaf, ddi-dor a ysgrifennwyd erioed.

Yn ogystal â’r comisiynau newydd hyn mae celfwaith parhaol Locws rhyngwladol yma ac acw ar draws y ddinas eisoes yn cyfeirio at Dylan Thomas, gan gynnwys gweithiau artistiaid mark Folds, niamh mcCann a Pete Fowler.

Cyfle i deithio mewn cwch i fyny Aber Afon Taf yng nghwmni Guy Masterton, yr actor sydd hefyd yn nai i Richard Burton; mynd mewn pynt ar Afon Cherwell yn Rhydychen gydag Owen Sheers, y nofelydd, bardd a’r dramodydd; dan arweiniad yr awdur a’r ysgrifennwr Andrew Davies, cewch fynd i gael cipolwg ar y sinemâu y byddai Dylan yn mynd iddynt; neu fynd ar daith mewn cerbyd, a dynnir gan geffyl, i Fern hill gyda Bardd Cenedlaethol Cymru Gillian Clarke a’r cyn Archdderwydd T. James Jones; ac aildroedio’r un llwybr â Dylan yn Fitrovia yng nghwmni’r digrifwr Griff Rhys Jones. Dyma ichi rai o’r profiadau untro y gallwch eu mwynhau wrth fynd ar deithiau unigryw sy’n trin a thrafod geiriau Dylan Thomas trwy’r cylchoedd lawer yr oedd e’n rhan ohonynt. Bydd y teithiau’n cael eu harwain gan rai o’r ysgrifenwyr a’r artistiaid gorau yng nghymru.

mae odyssey Dylan yn darparu casgliad cydlynedig o deithiau preswyl, undydd a hanner diwrnod a ysbrydolwyd gan weithiau Dylan Thomas, a hyn i gyd am brisiau y gall pawb eu fforddio. Bydd pob taith yn rhoi sylw amlwg i ddiwylliant helaeth Cymru, ynghyd â phobl, tirweddau, gwestai, tafarnau, bwytai a lleoliadau’r wlad a thu hwnt iddi. Byddant hefyd yn amlygu a chyfleu bywyd a geiriau Dylan Thomas yn y lleoliadau hynny a fu’n fodd i’w ysbrydoli.

Ar benwythnosau mae perfformiadau o gwmpas Talacharn gan feirdd blaenllaw sy’n cynnwys Simon Armitage, Jackie Kay, John Cooper Clarke, Wendy Cope, Jo Shapcott a rhian edwards; helen Griffin yn perfformio ei drama un fenyw enwog “Caitlin” seiliedig ar wraig Dylan; rhodri miles yn dod â’i ddrama un dyn “Burton” am yr actor enwog oedd yn gyfaill i dylan.

Drama yw A handful of rain a ysgrifennwyd gan y bardd Phil Bowen ar gyfarfyddiad dychmygol rhwng Dylan Thomas a Bob Dylan yn Greenwich village.

yn Raw Material: Llareggub Revisited (3-5 mai) National Theatre Wales, a ddychmygwyd ac a guradwyd gan marc rees, gwelwn ailddychmygu byd Dan y Wenallt o gwmpas Talacharn, y “dref ryfeddaf yng Nghymru” yn ôl Dylan, gan gynnwys cydweithredu ar ddarllediad byw gyda BBC Cymru. Bydd cymeriadau Dylan Thomas yn cael eu hailddychmygu ar gyfer y sgrin gan rai o actorion mwyaf hynod ac annwyl Cymru. Wrth i ni fynd ar ein taith drwy’r dref, bydd artistiaid a cherddorion cyfoes yn ein cyflwyno i’r gweithrediadau, arferion a chyfrinachau sy’n gwneud Talacharn heddiw’n fan mor hynod ac unigryw ag yr oedd pan oedd yn gartref i Dylan Thomas. www.nationaltheatrewales.org

Canolfan y Celfyddydau Taliesin, Le Chien Qui Chante (montréal), Companion Star (efrog newydd) ac opera Cenedlaethol Cymru’n cyflwyno perfformiad cyntaf y byd o Dan Y Wenallt: opera, seiliedig ar ddrama wreiddiol Dylan Thomas ar gyfer lleisiau a achosodd storm lenyddol. Yn opera John metcalf fe all a bydd unrhyw beth yn digwydd ym mhentref chwedlonol Llareggub yn ystod y pedair awr ar hugain sydd wedi dal dychymyg miliynau ledled y byd. Bydd yr opera ar daith dros Gymru 8 – 17 ebrill.

15

LLeISIAU / voICeSCanolfan Celfyddydau Chapter, Caerdydd - good cop bad copchapter.org/lleisiau / dylanthomas100.org / gcbccentral.com

DIWrnoDAU DAN Y WENALLTCanolfan Dylan Thomas, Abertawe | dylanthomas.com

CAITLINTheatr y Grand, Abertawe | swanseagrand.co.uk

GŴyl dROEON dylAN ThOMAs Llanelli | llanelliramblers.org.uk

ArDDAnGoSFA LLYFrAU noDIADAU dylAN ThOMAs Canolfan Dylan Thomas, Abertawe | dylanthomas.com

siwRNE NÔl PERffORMiAd PROMENÂd (1AF A 2IL o 8 TAITh)Amgueddfa Genedlaethol y Glannau, Abertawe i Parc Cwmdoncyn - 10:30am | dylanthomas.com

07 - 10 mai 2014

09 - 10 mai 2014

12 - 17 mai 2014

24 - 26 mai 2014

31 mai - 31 Awst 2014

31 mai - 01 meh 2014

Prosiect perfformio’n cael ei gynhyrchu gan bartneriaeth greadigol yn dathlu sut mae pobl Cymru’n defnyddio eu lleisiau mewn amrywiaeth o ffyrdd ‘di-gân’. Bydd perfformwyr a ddenwyd o bob rhan o Gymru trwy glyweliad agored ac a ddewiswyd am sut maent yn defnyddio llais yn nodweddiadol yn eu bywyd bob dydd, yn cyfrannu at noswaith anffurfiol ac arbrofol o adloniant byw ac a recordiwyd o flaen llaw, yn cael ei guradu gan richard huw morgan a John rowley ar y cyd â chymysgedd nodedig o artistiaid o wahanol wyddorau.

Dau ddiwrnod o weithgareddau cysylltiedig â drama enwog Dylan Thomas a lwyfannwyd gyntaf yn efrog newydd ym mis mai 1953, fydd yn cynnwys ffeirio geiriau Twitter rhwng cymeriadau o’r ddrama, a dangosiad o Under the Cranes, ffilm michael rosen ac emma-Louise Williams a ysbrydolwyd gan Dan Y Wenallt.

helen Griffin, yr actores enwog o Abertawe, yn chwarae Caitlin macnamara, gwraig Dylan Thomas, mewn sioe un fenyw ynghylch un dyn mewn stori lesmeiriol fydd yn aros yn y cof ymhell ar ôl disgyn y llen. mae gwaith atgofus mike Kenny wedi synnu cynulleidfaoedd a beirniaid yng nghymru ac efrog newydd fel ei gilydd mewn drama sy’n darganfod y grymoedd â’u tynnodd ynghyd ac â’u gwahanodd yn y pen draw.

Mae cerddwyr llanelli wedi rhoi thema i’w Gŵyl Droeon flynyddol ar Gymru Dylan Thomas, y mannau lle bu’n byw, yn gweithio ac yn chwarae fel Abertawe, Cei newydd a Thalacharn. mae pellter teithiau’n amrywio o 2 i 12 milltir.

Yr arddangosfa hon yw’r pedwar llyfr nodiadau barddoniaeth a ysgrifennwyd rhwng 1930 a 1934, a’r nodiadau ryddiaith mewn llyfr coch sydd hefyd yn dyddio o’r cyfnod hwn. Gyda nhw mae deunydd ategol fel dyfyniadau o lythyrau sy’n cyfeirio at y cerddi a’r prosesau cysylltiedig â’u hysgrifennu, a hunanbortread pensel liw a dynnodd Dylan ar gefn llythyr at Pamela hansford Johnson. mae’r eitemau ar fenthyg o Brifysgol Buffalo.

Lighthouse Theatre Co a Chanolfan Dylan Thomas yn cyflwyno perfformiad promenâd o ‘Siwrne Nôl’, darllediad enwog Dylan Thomas, gan roi bywyd iddo ar strydoedd Abertawe. rhagor o wybodaeth a thocynnau:- www.dylanthomas.com

Bydd radio 3, radio 4 a BBC Cymru i gyd yn darlledu o’r ŵyl; Jeff Towns, arbenigwr enwog ar Dylan Thomas, yn sôn am y tafarnau a bariau lle’r âi Dylan yng nghymru, Llundain ac efrog newydd; detholiad o ffilmiau cysylltiedig â Dylan yn cael eu dangos; robin Williamson o The Incredible String Band yn chwarae a pherfformio gosodiadau o amryw o gerddi dylan a band gwerin cymreig fern hill yn cynnal cyngerdd arbennig.

cyfREs jAZZ DAN Y WENALLT sTAN TRAcEyNeuadd Bentref Reynoldstone | dtjazz.co.uk

GŴyl lENyddiAETh ddwyiEiThOG Canolfan Dylan Thomas, Abertawe | dylanthomas.com

10 Gorff 2014

18 - 20 Gorff 2014

DT Jazz a Gŵyl Gŵyr yn cyflwyno perfformiad o gampwaith jazz eiconig Stan Tracey a ysbrydolwyd gan ddrama Dylan Thomas ar gyfer lleisiau. Bydd actorion a cherddorion proffesiynol o Abertawe, tref enedigol Thomas, yn dod at ei gilydd ar gyfer y cyflwyniad amlgyfrwng hwn.

Dathliad penwythnos o lenyddiaeth ddwyieithog a digwyddiadau cyffrous yn cael eu curadu gan menna elfyn, un o’r beirdd mwyaf arwyddocaol sy’n ysgrifennu yng nghymru heddiw ac awdur dros ugain o lyfrau.

siwRNE NÔl PERffORMiAd PROMENÂd (3YDD A 4YDD o 8 TAITh)Amgueddfa Genedlaethol y Glannau, Abertawe i Barc Cwmdoncyn | dylanthomas.com

05 - 06 Jul 2014

Cyfeiriwch at yr achlysur ar dudalen 15 i gael manylion.

dylANLlyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwythdylanthyomas100.org / llgc.org.uk

28 meh - 20 rhag 2014

Bydd arddangosfa amlgyfrwng o bwys ar y cyd â chyfres o achlysuron cwpwrdd gwydr newydd eu comisiynu, gan gynnwys partneriaethau gyda’r dawnsiwr eddie Ladd; cwmni Theatr Arad Goch; y bardd damien walford davies ac artistiaid gweledol Pete Finnemore a russell roberts, yn rhoi safbwynt gwahanol ar ryddiaith a barddoniaeth Dylan, ar y Boathouse yn nhalacharn ac ar Caitlin Thomas.

Bydd yr arddangosfa’n cael ei chynnal ar draws amryw o orielau’r Llyfrgell a bydd yn cynnwys detholiad o bethau personol unigryw, ochr yn ochr ag eitemau ar ymweliad o UDA, gan roi golwg breifat ar ei fyd.

y dylANAThONMan Geni Dylan Thomas, Abertawe | dylanathon.com

28 meh 2014

Cystadleuaeth ffotograffig gyda thro yn y gynffon. nid yn unig ar gyfer ffotograffwyr proffesiynol y mae’r Photomarathon ond pawb sydd â chamera digidol, ffôn craff neu dabled yn chwilio am ddiwrnod allan o hwyl a her, gyda’r nod o ddal dehongliadau ysbrydoledig o’r testunau – un ffotograff o bob un o ddeg gwrthrych cysylltiedig â Dylan dros gyfnod o wyth awr – o fan geni Dylan yn 5 Cwmdonkin Drive, Abertawe, i ble bynnag y bydd eich dychymyg yn mynd â chi. mae gwobrau yn y fantol a bydd arddangosfa’n dilyn.

TAITh GerBYDAU CLASUroL DAN Y WENALLT Bae Bracelet i Dalacharn | ntfwswansea.co.uk

14 meh 2014

Bydd beiciau modur, ceir, faniau, lorïau, coetsis a bysiau hanesyddol yn mynd ar y daith flynyddol i Dalacharn cyn dechrau 21ain Gŵyl Gludiant Abertawe ynghanol y Ddinas ar ddydd Sul 15fed mehefin.

DYLAn DILYFFeThAIr: CYnhADLeDDCAnmLWYDDIAnT DYLAn ThomAS, 1914 - 2014Prifysgol Abertawe a Chanolfan y Celfyddydau Taliesin swansea.ac.uk/dylanthomas

ArDDAnGoSFA o LAWYSGrIFAU dylAN ThOMAs Canolfan Dylan Thomas, Abertawe | dylanthomas.com

03 - 05 medi 2014

05 medi - 24 rhag 2014

Bydd beirniaid blaenllaw’n rhoi areithiau ar waith a dylanwad Dylan Thomas. Bydd darlleniad o waith beirdd cyfoes, drama a ysgrifennwyd gan David Britton, lansio Cerddi Cyflawn newydd Dylan Thomas, ynghyd ag arddangosfeydd, gweithdai, cylchdeithiau a pherfformiadau min nos.

Yr arddangosfa hon yw llawysgrifau o gerddi, rhestr o eiriau sy’n odli a chyfres o ffotograffau du a gwyn o Dylan Thomas, llawer ohonynt heb gael eu harddangos na’u hatgynhyrchu’n eang. mae rhai’n dyddio o’r 1930au diweddar pan oedd newydd briodi, tra tynnwyd yr ail gyfres yn efrog newydd yn y 1950au cynnar. mae’r eitemau hyn yn taflu goleuni ar ei broses ysgrifennu a’i natur chwareus ac maent ar fenthyg o Brifysgol Buffalo.

siwRNE NÔl PERffORMiAd PROMENÂd (5eD A 6eD o 8 TAITh)Amgueddfa Genedlaethol y Glannau, Abertawe i Barc Cwmdoncyn | dylanthomas.com

siwRNE NÔl PERffORMiAd PROMENÂd (7FeD AC 8FeD o 8 TAITh)Amgueddfa Genedlaethol y Glannau, Abertawe i Barc Cwmdoncyn | dylanthomas.com

AnTUrIAeThAU Yn Y FASnACh GrWYn Theatr Iolo | dylanthomas100.org / theatriolo.com

BeDAzzLeD - CYmro Yn eFroG neWYDDFfotogallery - Caerdydd, Abertawe, Cei Newydd | ffotogallery.org

03 - 04 Awst 2014

06 - 07 medi 2014

medi - hyd 2014

Awst - medi 2014

Cyfeiriwch at yr achlysur ar dudalen 15 i gael manylion.

Cyfeiriwch at yr achlysur ar dudalen 15 i gael manylion.

mae Samuel Bennett yn gadael ei gartref yn ne Cymru i ddilyn gyrfa yn Llundain. mae’n cychwyn gydag agwedd o bwrpas di-hid, nihilaidd ond mae’n dod wyneb yn wyneb â dinas hunllefus. Ystafell llawn dodrefn, cymysgfa o gymeriadau hynod a phrofiad rhywiol cyntaf lletchwith mewn bath oer. Ymunwch â Samuel wrth iddo droelli drwy’r byd breuddwydiol hwn, y cyfan â photel gwrw’n dynn wrth ei fys bach. Caiff dyfodiad godidog swrrealaidd dylan Thomas i lawn oed a’i nofel anorffenedig fywyd newydd gan ysgrifennwr clodfawr Lucy Gough (hollyoaks, Wuthering heights, enillydd Dyfarniad Cymru Greadigol) mewn cynhyrchiad arbennig dan gyfarwyddyd Kevin Lewis. Addas ar gyfer 14 a hŷn.

mae Bedazzled yn dathlu’r berthynas arbennig rhwng Dylan Thomas â’r Taleithiau Unedig, efrog newydd yn arbennig, a dylanwad parhaol ei fywyd a’i waith o boptu’r Iwerydd. mewn cyfres o ddigwyddiadau byw’n ‘ailddelweddu’ ei hoff ffynnon, The White horse Tavern yn Greenwich village, bydd aelodau’r gynulleidfa’n cael eu cludo’n ôl i fyd bohemaidd penfeddwol efrog newydd yn y 1950au cynnar lle gadawodd swyn Dylan Thomas a’i ddefnydd dramodol a thelynegol o iaith bawb o’i gwmpas dan gyfaredd.

HYDREF / GAEAF 2014

Tocynnau:- o £8 am ddigwyddiadau unigol hyd at £300 am becyn preswyl llawn.

dylanthomas100.org | @dylanthomas_100

GŴyl dO NOT GO GENTlEMan Geni Dylan Thomas, The Garage, Mozart’s, The Chattery, St. James Social Club, Noah’s Yard donotgogentlefestival.com

DYLAn ThomAS AChLYSUr DIWrnoD CeneDLAeThoL BArDDonIAeThCanolfan Dylan Thomas, Abertawe | dylanthomas.com

PROsiEcT TRiOlEG dylAN ThOMAs 100Gŵyl Gerdd a Chelfyddyd Abertawe | swanseafestival.org

fy NGhyfAill dylAN ThOMAs Ysgol Gerddoriaeth Prifysgol Bangorbangor.ac.uk/music / pontio.co.uk

24 - 26 hyd 2014

02 hyd 2014

04 - 18 hyd 2014

25 - 30 hyd 2014

Bwriad Do not Go Gentle yw bod yn ŵyl y gallai ef fod wedi’i hoffi, gan gynnwys cerddoriaeth, llenyddiaeth, comedi a ffilm. mae’n cyfuno mannau cyfarfod cysurus a llawn awyrgylch gyda pherfformiadau a allai fod wedi ysbrydoli a difyrru Dylan yn ei ddydd.

Ymunwch â ni mewn dathliad arbennig o farddoniaeth Abertawe wrth i ni nodi Diwrnod Cenedlaethol Barddoniaeth.

Yn cael ei llwyfannu mewn amrywiaeth o fannau ar hyd a lled Abertawe, bydd tri achlysur yn digwydd gyda pherfformwyr fel Cerddorfa Ffilharmonig Wladol rwsia; opera Cenedlaethol Cymru; Cerddorfa’r Philharmonia; Christoph von Dohnányi a Grant Llewellyn, arweinwyr; Catrin Finch, telynores; Frank Peter zimmerman, pianydd; Steffan morris, soddgrythor; Cerddorfa a Chorws Cenedlaethol Cymreig y BBC; roderick Williams, bariton; ac elin manahan Thomas, soprano.

Mae’r ŵyl yn cynnwys nifer o berfformiadau cyntaf o waith Karl Jenkins, Joseph Davies, John rea, a John Corigliano. Y drioleg yw:

Y perfformiad cyntaf yng nghymru o A Dylan Thomas Trilogy gan John Corigliano, gwaith corawl / cerddorfaol y cyfansoddwr 70 oed o efrog newydd sy’n gosod tair o gerddi Dylan Thomas ar gân: Fern Hill, Poem in october a Poem on his Birthday, barddoniaeth a ddisgrifiodd y cyfansoddwr fel: “y geiriau, sydd fel sŵn clychau, neu offerynnau cerdd.”[9]

comisiwn yr ŵyl o Llareggub o waith Karl Jenkins, y cyfansoddwr rhyngwladol o Abertawe, i ddathlu ei ben-blwydd yn 70. Bu barddoniaeth Cymru’n llinyn ysbrydoliaeth yn ei gynnyrch ers tro, gan gynnwys gwaith a ysbrydolwyd gan linellau o Dan Y Wenallt. mae’r gyfres gerddorfa tri symudiad newydd hon yn deffro delweddau cysylltiedig â lleoliad dychmygol y ‘ddrama ar gyfer lleisiau’.

Y Gerddoriaeth yn y Geiriau – prosiect estyn allan i 30 o ysgolion Abertawe, a ddatblygwyd gan Tŷ Cerdd, dan reolaeth tîm Celfyddyd mewn Addysg Abertawe, ac yn cael ei hyrwyddo gan Stacey Blythe, cyfansoddwr.

Yn ogystal â’r achlysuron Trioleg, bydd Teyrnged i Thomas trwy Lais a Barddoniaeth mewn cydweithrediad â gŵyl My Friend Dylan Thomas Prifysgol Bangor.

Pont Dylan i fyd cerddoriaeth oedd ei gyfaill oes a chydweithredwr, Daniel Jones, cyfansoddwr cerddoriaeth wreiddiol Dan Y Wenallt ac awdur y cofiant ffraeth a charedig My Friend Dylan Thomas. roedd Jones, a fu farw yn 1993, yn gymeriad pwysig dros ben yn niwylliant Cymru, a’i gerddoriaeth yw canolbwynt y dathliad cerddorol chwe diwrnod hwn o waith Dylan Thomas, sy’n cynnwys perfformiadau o osodiadau lleisiol a chorawl o gerddi Dylan gan gyfansoddwyr yn amrywio o Stravinsky i mark-Anthony Turnage; ymatebion i weithiau Dylan trwy jazz a chelf sonig electroacwstig flaenllaw; comisiynau newydd gan gyfansoddwyr Cymreig John rea, Guto Pryderi Puw ac Andrew Lewis; a pherfformiad prin o bedwaredd symffoni Jones (1954), a ysgrifennwyd er cof am Dylan Thomas. Ymhlith y perfformwyr mae elin manahan Thomas, y soprano o Abertawe; huw Warren, pianydd jazz; a Cherddorfa Genedlaethol Gymreig y BBC.

mae achlysuron cysylltiedig yn cynnwys perfformiad gan yr actor rhodri miles o Clown yn y Lleuad, portread theatrig Gwynne edwards o Dylan Thomas, ochr yn ochr â gweithdai addysgol ar gyfer plant ysgol lleol ac achlysuron cyhoeddus ar gyfer y gymuned gyfan.

GŴyl dylAN ThOMAs Canolfan Dylan Thomas, Abertawe | dylanthomas.com

nADoLIG PLenTYn YnG nGhYmrU Cwmni Theatr Cymru a Theatr y Grand, Abertawechildschristmasinwales.co.uk / swanseagrand.co.uk

CYLCh TrAFoD CYhoeDDUS Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth | llgc.org.uk

TyMOR dylAN ThOMAs S4C | s4c.co.uk

27 hyd - 09 Tach 2014

04 - 08 Tach 2014

05 - 06 Tach 2014

Drwy gydol 2014

Bydd 17eg Gŵyl flynyddol Dylan Thomas yn gymysgedd eclectig o ddigwyddiadau a gwesteion arbennig. Bydd hefyd yn cynnwys gŵyl benwythnos yn canolbwyntio ar farddoniaeth ryfel.

Cynhyrchiad michael Bogdanov o un o atgofion plentyndod Dylan Thomas o’r nadolig sydd wedi dod yn ffefryn pendant cenedlaethau o blant yng nghymru a thu hwnt. mae’r addasiad hwn yn ddarlun newydd ac atgofus o flynyddoedd cynnar Dylan, yn tynnu ar lawer o’i storïau byrion a darllediadau i greu gwlad hud a lledrith plentyndod o atgof yng ngharchar eira ac yn darlunio amser hiraethus a symlach. mae’r Dylan hŷn yn edrych yn ôl ar ei hunan chwech oed ac yn gofyn: “a fwrodd hi eira, wir, am ddeuddeng niwrnod a deuddeng noson?”[6]

Bydd Trafodaeth Gyhoeddus, i’w chynnal yn y Llyfrgell ar y 5-6 o ragfyr 2014, yn ddiweddglo priodol i’r flwyddyn o weithgareddau ac yn cynnwys dangosiad o addasiad ffilm Andrew Sinclair o Under Milk Wood (1972) a chyfweliad rhwng y cyfarwyddwr a Damian Walford Davies, yn ogystal â nifer o siaradwyr gwadd yn areithio ar ystod o bynciau wedi’u seilio oamgylch astudiaethau o Dylan Thomas a’i waith.

Bydd S4C yn nodi canmlwyddiant Dylan Thomas gyda chomisiynau newydd, archifau, darnau nodwedd yn rhaglenni presennol y sianel a gwaith ar y cyd. Un o’r comisiynau newydd yw rhaglen ddogfennol Kevin Allen a rhys Ifans fydd yn edrych ar ddylanwadau’r Gymraeg ar dylan Thomas.

TYmor DYLAn ThomAS BBC CYmrU BBC | bbc.co.uk

Drwy gydol 2014

o wanwyn 2014 ymlaen, bydd BBC Cymru’n dathlu Dylan Thomas, gan ddod â’i fywyd a gwaith hynod i bobl ar hyd a lled Cymru a’r byd.

Bydd cynulleidfaoedd y BBC yn archwilio ac yn profi pob agwedd – gan gynnwys y rhai oedd yn ei adnabod, y dirwedd a’r iaith a luniodd ei hunaniaeth a’r beirdd a phaentwyr sy’n dal i gael eu hysbrydoli ganddo heddiw.

Ar draws gyrfa’n rhychwantu radio, ffilm a theatr – yn saernïo geiriau ar gyfer propaganda yn ogystal â barddoniaeth fyd-enwog – bydd bywyd cythryblus y pencampwr diwylliannol byd-eang hwn yn cael ei rannu a’i arddangos ar draws rhwydwaith radio a theledu’r BBC, o raglenni dogfennol i ddrama, erthyglau golygyddol a digwyddiadau – i gyd i’w cael trwy ganolbwynt dathlu ar-lein fydd yn cael ei greu’n arbennig.

Dylan Thomas, Llundain (Uchod)© Lee miller Archives, Lloegr 2013. Cedwir pob hawl www.leemiller.co.uk

DYLAN THOMAS 100 DIGWYDDIADUrRhifyn Hydref a Gaeaf 2013

dylANThOMAs100.ORG