آموزش تخصصی شبیه سازی شبکه های کامپیوتری
OPNET و مخابراتی با
مؤلفان
Optimum Networks Simulation Training Book
دکتر رضا ابراهیمی آتانیمهندس امیر حسنی کرباسی
مهندس سامان طهوری
»سپس، به کاتبان و نویسندگانت بنگر و بهترین آن ها را بر کارهای خود بگمار ...کاتبان و نویس�ندگانی برگزین که قدر خود را بشناس�ند، چون کس�ی که به قدر خود ش�ناخت
»برگرفته از نامه ی 53 نهج البالغه به مالک اشتر«ندارد، دیگران را هم نمی شناسد.«
اگرچهنوشتنوپرداختنزکاتعلمازتوصیههایاکیدبزرگانوگواهبرکرامتاهلدانشاست،اماامروزهپرداختنبهانگیزههاواهدافنوشتنبیشترجلوهمیکند.بیشکاینکهچهکسیمینویسدمهمنیس��ت،امااینکهچراوبهچهپشتوانهایمینویس��د،درخورتأملاست.مامعتقدیمکهچاپروزاف��زونکتابهایبهاصطالح»زرد«کهخالیازهرگونهنوآوریوبیتوجهبهاس��تانداردهایچاپکتابونیازهایمخاطباناس��ت،حاصلتفکربازاریمستولیبرجامعهینشراست.بیپردهآنکهعنوانپرزرقوبرق،دستاویزقراردادنمضمونهاینوباهدففروشباالوطویلکردنسیاههیسابقهیعلمی،نمیتوانددلیلمحکمیبرایچاپونشرکتابیباشدکهخوانندهیمشتاق
باصرفهزینههاینهچندانکمآنراتهیهمیکند؛بهامیدآنکهچیزیازآنبیاموزد.بایدپذیرفتکهانگیزهینوش��تنکمازمحتواینوشتهنیستوبینایندورابطهایمستقیمبرقراراس��ت.اگرانگیزهازنوش��تن،تولیددانشباشد،بیشکنویس��ندهازقلمبیمحتواوکمعمقپرهی��زمیکن��دواگردغدغهیدان��شوفرهنگزخمخوردهدرمیانباش��د،ناش��رتنهابهعنوان
پرطمطراقبسندهنمیکند.وچقدرامروزه،فرهنگودانشاینمرزبومکهگرفتارآفتبیانگیزگیوزخمهوساس��ت،نیازمندناشرانونویسندگانیاستکهنیتشانکمکبهرشددانشوارتقایفرهنگجامعهاستوبهراس��تیکهالتیامیبرایندردنیستمگرنویسندگانیکهقدرخودودیگرانرامیدانندوخوبمیفهمندکهکتاب،ابزارس��ودجوییهایمغرضانهنیستومیکوشندتاخودراازهرگونهعطش
نامورسموثروتتهیکنند.
انتش��اراتدانش��گاهیکیانخ��ودرابریازعیبوخط��انمیداند،اماهم��وارهبیشازپیشمیکوش��یمتادرراستایتولیدعلمونشرکتابهایپرمحتوا،دس��تنویسندگانیکهانگیزهیپاکدارندرافشردهودرکنارشانباشیموازخداوندمتعالمیخواهیمکهدراینمسیرصعبوپرخطر
درس��ایهیلطفوعنایتخودازآنچهبهعهدهیمانهادهش��ده،س��ربلندوپیروزبرآییم.
انتشارات دانشگاهی کیان
سخنی با خوانندگان
به نام آفریدگار زیبایی هاک�نددانشوحک�متشراعطا بههرکسبخواهدیگ�انهخ�دا دررحمتولطفبراوگشاد بههرکسکهدادارحکمتبداد ج�زاندیش�یدنبهه�رانجمن کسینیستیادآوراینس�خن
نزدیکچهلس��الپیش،موجودبیجانودرعینحالجانداریبهنام»شبکههایکامپیوتری«بهدنیاآمدکهدرروزهایاولتولدشکمترکس��یفکرمیکردبهاینگونهدرزندگیوجوامعبشرینفوذکردهوتأثیربگذارد.درطولتاریخبش��رینوآوریواختراعهایبسیارزیادیوجودداشتهکهتلفنبرقازمهمترینآنهامیباش��د،امادرعصرماشبکههایمخابراتیوکامپیوتریازجملهاینترنتازمهمترینایننوآوریهاهستند.براینمبناوباتوجهبهنیازامروزجامعهعلمیکشور
تصمیمبهتهیهیایناثرگرفتهشد.بیشکشبکههایکامپیوتریهرروزبهپیشرفتهایروزافزونیدستمییابدودرصورتیکهغافلشویمازاینقافلهعظیمبهدورخواهیمماندوبهشعرمعروفاستادشهریارکهمیگوید»تاهس��تمایرفیقندانیکهکیس��تم//روزیسراغمنآئیکهنیستم«میرسیمودیگرکاریهم
شایدنتوانیمبکنیم.شایدبههنگامخواندنمقدمهبهاینفکرکنیدکهآیااینکتابشعراستیاآموزشتخصصی!ول��یگفتنهمینموضوعدراینجاخالیازلطفنباش��دکهدرنگارشاینکتابس��عیکردیمکهمطالبرابهسادهترینشیوهبیانکردهوخودراجایمخاطبقراردادهوازهرگونهگزافهگویی
خودداریکردهوسعیدربیانمطالببهبهتریننحوممکنکردهباشیم.کتابحاضربهمعرفیوآموزشیکیازشبیهسازهایقدرتمندشبکههایکامپیوتریبهنامOPNETمیپردازد.شبکههایکامپیوتریبهکالسیازسیستمهایفیزیکیومنطقیتعلقدارندکه
اینسیستمهامیتوانندمدلشدهوموردبررسیقرارگیرند.اینکت��اباولینکتابآم��وزشگامبهگامشبیهس��ازیومدلینگش��بکههایکامپیوتریومخابراتیبههمراهCDنرمافزاروپاسختمرینهامیباشد.امیدواریمتوانستهباشیمهمهيسؤاالتش��ماراپاس��خدادهوبینیازتانکنیم.انتظ��ارداریمکتابحاضررابادق��توتوجهعمیقمورد
مقدمه ی مؤلف
مطالعهقراردهیدوازمباحثبهظاهرس��ادهولیبسیارمهمآننگذریموبابهپایانرساندناینکتاب،بهتریناستفادهآموزشیراازآنبنمایند.
ادعایینیس��تکهدراینکتابتوانستهباش��یمهمهسؤاالتشماراپاسخدادهوبینیازتانکنیمامااگرتوانس��تهباشیمکهسؤالوانگیزهیتحقیقرادروجودتانپدیدارکنیمبسیارخرسندخواهیمش��دچراکهماهیتشکلگیریاینکتابسؤالوانگیزهتحقیقبودهکههماینکدردستان
گرانقدرشماقرارگرفتهاست.ودرپای��انبرخودواجبمیدانیمک��هاززحماتوهمفکریهمةعزیزانیکهمارادرتهیهایناثریارینمودهاندتشکروقدردانینماییم.درضمن،فصلاولاینمجموعه،ازکتابارزشمند»اصولمهندسیاینترنت«جنابآقایدکتراحسانملکیانازانتشاراتنصبرگرفتهشدهاستکه
بدینوسیلهاززحماتایشانکمالتشکرراداریم.
هیمیآتانیعضوهیئتعلمیگروهمهندسیکامپیوتردانشگاهگیالن. رضاابرا½
½امیرحس��نیکرباسیکارشناسارش��دمهندسیفناوریاطالعاتگرایشش��بکههایکامپیوتریو
دانشجویدکتریرمزنگاریدانشگاهگیالن.
½سامانطهوریکارشناسارشدمهندسیفناوریاطالعاتگرایششبکههایکامپیوتری.
بخش اول- مفاهیم و معرفی شبیه ساز
فصل اول: مفاهیم پایه و مبانی شبکه های کامپیوتری 1-1.مقدمه...............................................................................................................................1922....................................................................................... 1-2.کاربردشبکههایکامپیوتری24............................................................................................... 1-3.خدماتمعمولدرشبکه1-4.سختافزارشبکه............................................................................................................251-5.دستهبندیشبکههاازدیدگاهفناوریانتقال...............................................................2628............................................................................................................................. 1-6.بزرگی
32......................................................................................MANیاشهریبینهایشبکه1-7.33..........................................................................................WANیاگستردههایشبکه1-8.36................................ 1-9.روشهایانتقالاطالعاتبیندوماشیندرزیرساختشبکه1-10.سوییچینگمداری.......................................................................................................3637........................................................................................................... 1-11.سوییچینگپیام1-12.سوییچینگبستهوسلول...........................................................................................391-13.معماریوعملکردالیهایشبکه.................................................................................4144................................................................................................................ 1-14.الیههایهمتا1-15.پروتکل..........................................................................................................................451-16.سرویس........................................................................................................................4545.................................................................................................................. 1-17.عملیاتپایه1-18.واسط............................................................................................................................4646.............................................................................................................. 1-19.معماریشبکه1-20.پشتهیپروتکلی...........................................................................................................46
46..............................................................................................................................PDU.21-11-22.کپسولهسازیاطالعات...............................................................................................46
فهرست مطالب
1011
OPNET آموزش تخصصی شبیه سازی شبکه های کامپیوتری و مخابراتی با
1011
47.......................................................................................................... 1-23.سرایندوپیآیند47................................................................................................................SAP Address.24-11-25.سربارالیه/سربارپروتکل........................................................................................4748.................................................................................................................... 1-26.مدلمرجع
48............................................................................................................OSIمرجعمدل1-27.48.................................................................................Open NetworkیاOpen System.28-149.........................................ISOجهانیاستانداردسازمانازOSIایالیههفتمدل1-29.49............................................................................................................... 1-30.الیهیفیزیکی50...................................................................................................... 1-31.الیهیپیونددادهها51.................................................................................................................. 1-32.الیهیشبکه1-33.الیهیانتقال..................................................................................................................5254................................................................................................. 1-34.الیهینشست)جلسه(55.................................................................................................... 1-35.الیهینمایش)ارائه(1-36.الیهیکاربرد................................................................................................................551-37.مفاهیممرتبطباخدماتالیهها..................................................................................5657........................................................ 1-38.تفاوتسرویسهایاتصالگراوبدوناتصال57.........................................OSIایالیههفتمدلدرگرااتصالهایسرویستعبیر1-39.1-40.سرویسهاینامطمئنومطمئن.................................................................................5959..................................................................................................QoSیاخدماتکیفیت1-41.62........................................................................... 1-42.جایگزینیالیههادرمعماریشبکه62................................Byte StreamوMessage Sequenceهایروشبهدادهتحویل1-43.63.................................................................................................................... 1-44.کنترلخطا1-45.کنترلجریان................................................................................................................631-46.آدرسدهی....................................................................................................................6364............................................... 1-47.پارامترزماندردرستیعملکردپروتکلهایشبکه64............................................... 1-48.مدلهاینرمافزاریخدماتدرسطحالیهیکاربرد67........................................................................................................TCP/IPهایمؤلفه1-49.67................................................................................................................. TCP/IPمدل1-50.
1011 1011
69........................................................ 1-51.الیهیاولازمدلTCP/IP:الیهیواسطشبکه
1-52.الیهیدومازمدلTCP/IP:الیهیشبکه...................................................................70
71................................................................. 1-53.الیهیسومازمدلTCP/IP:الیهیانتقال
71............................................................ 1-54.الیهیچهارمازمدلTCP/IP:الیهیکاربرد
71..............................................................................................TCP/IPمدلهایاشکال1-55.
فصل دوم: معرفی شبیه ساز های کامپیوتری 2-1.مقدمه...............................................................................................................................7373........................................................ 2-2.خصوصیتهایالزمبرايشبیهسازهايشبکه74..................................................................... 2-3.بررسينرمافزارهايشبیهسازيشبکه80......................................................... 2-4.طبقهبندیدیگربرایشبیهسازهایکامپیوتری
OPNET فصل سوم: مطالعه و بررسی سریع شبیه ساز3-1.مقدمه...............................................................................................................................83
3-2.معرفیکاملشبیهسازOPNETودلیلانتخابآن....................................................833-3.جریانکاریشبیهساز..................................................................................................8790................................................................................................... 3-4.ویرایشگرهایموجود
LAN فصل چهارم: طراحی و ارزیابی یک شبکه ي4-1.مقدمه.............................................................................................................................1234-2.شبکهبندیهایکوچکیامحلی..................................................................................123
WAN فصل پنجم: طراحی و ارزیابی یک شبکه ی5-1.مقدمه.............................................................................................................................149151................................................................................................................ 5-2.طراحیشبکه155................................................................................................................... 5-3.ایجادشبکه
فهرست مطالب
1213
OPNET آموزش تخصصی شبیه سازی شبکه های کامپیوتری و مخابراتی با
1213
فصل ششم: گزارش کار تحت وب 6-1.مقدمه.............................................................................................................................173173................................................. 6-2.گزارشتحتوببرایمقایسهيترافیکدوشبکه178................................................................ 6-3.روشهایمختلفبرایگزارشتحتوب
فصل هفتم: ترافیک پویا 7-1.مقدمه.............................................................................................................................1817-2.طراحیشبکهبرایسناریو)ترافیکپویا(.................................................................182
فصل هشتم: کارشناس پیش بینی سرویس ها و خدمات 8-1.مقدمه.............................................................................................................................191191.......................................................................................................................... 8-2.سناریو
OPNET فصل نهم: ابزار های کاربردی برای افزایش قابلیت های9-1.مقدمه.............................................................................................................................2019-2.گاماول)سناریو(.........................................................................................................201202.......................................................................................................... 9-3.تغییررنگزمینه204.................................................................................................................. 9-4.ساختاشیا207................................................................................................................ 9-5.ارثبریاشیا214.................................................................................................................. 9-6.انتخاباشیا218.............................................................................................................. 9-7.مرورگرشبکه220....................................................................................................... 9-8.پنجرهيتوضیحها
M/M/1 فصل دهم: ارزیابی کارایی سیستم صف225.......................................................................................................................... 10-1.مقدمه226................................................................................................. 10-2.طراحیومدلسازی10-3.ویرایشگرگره............................................................................................................232240........................................................................................................ 10-4.توپولوژیشبکه
1213 1213
243............................................................................ 10-5.جمعآورینتایجومقادیرآماری246......................................................................................................... 10-6.مشاهدهينتایج
بخش دوم – البراتوارها
البراتوار 1: البراتوار و آزمایشگاه شبکه 1-1.اترنت.............................................................................................................................255262......................................................................................................................... 1-2.سؤاالت263............................................................................................... 1-3.گزارشکارآزمایشگاه
CCNA البراتوار 2: توپولوژی آزمایشگاه2-1.مهارتهایموردنیاز..................................................................................................2652-2.ایجادپروژه..................................................................................................................266271........................................................................................................ 2-3.شبکهيایجادشده272...................................................................................... 2-4.افزودنبارترافیکیبهشبکه2-5.ایجادسرورهابرایشبکه..........................................................................................2732-6.اجرایشبیهسازی.......................................................................................................274275................................................................................................................... 2-7.تحلیلنتایج276............................................................................................................................ 2-8.تمرین
البراتوار 3: شبیه سازی سرور پشتیبان شبکه 3-1.اهداف............................................................................................................................2773-2.مهارتهایموردنیاز..................................................................................................2773-3.ایجادپروژه..................................................................................................................277279....................................................................... 3-4.افزودنترافیکپشتیبانبینسرورها282.............................................................................................................................. 3-5.نتایج285............................................................................................................................ 3-6.تمرین
فهرست مطالب
1415
OPNET آموزش تخصصی شبیه سازی شبکه های کامپیوتری و مخابراتی با
1415
البراتوار 4: مدل سازی یک پروتکل مسیریابی 287.........................................................................OSPFمسیریابیپروتکلسازیمدل4-1.292..........................................................................IGRPمسیریابیپروتکلسازیمدل4-2.294............................................................................................................................ 4-3.تمرین
البراتوار 5: چند یادآوری نهایی و کاربردی 5-1.دامنههایبرخورد........................................................................................................2955-2.مهارتهایموردنیاز..................................................................................................2955-3.ساختشبکه.................................................................................................................295296........................................................................................................... 5-4.ساختنانیمیشن298............................................................................................................ 5-5.شبکههادرگره298......................................................................................................................IPهایابر5-6.299....................................................................................................... 5-7.تغییرظاهرلینکها299............................................................................................................................ 5-8.تمرین
Link-State البراتوار 6: یک پروتکل مسیریابی بر پایه ی الگوریتم های6-1.یادآوری........................................................................................................................301302.................................................................................................................. 6-2.ایجادپروژه302.............................................................................................. 6-3.ایجادوپیکربندیشبکه303............................................................................................... 6-4.پیکربندیهزینهيلینک304......................................................................................... 6-5.پیکربندیتقاضایترافیکی305................................................................... 6-6.پیکربندیپروتکلمسیریابیوآدرسها6-7.پیکربندیشبیهسازی..................................................................................................3066-8.اجرایشبیهسازی.......................................................................................................3076-9.مشاهدهينتایج............................................................................................................308310...................................................................................................................... 6-10.تمرینها311.................................................................................................... 6-11.گزارشآزمایشگاه
1415 1415
فهرست مطالب
بخش سوم - پیوست
XP و VISTA ،8 ،7 در ویندوز OPNET Modeler پیوست 1: روش نصبمتغیرهایسیستمیوارزشهایشان..................................................................................331نمایه........................................................................................................................................338واژهنامه..................................................................................................................................342348..................................................................................................................................... مراجع
بخشاول
مفاهیمشبکههایکامپیوتریومعرفیشبیهساز
بخشاول
مفاهیمشبکههایکامپیوتریومعرفیشبیهساز
1-1. مقدمهش��بکههایکامپیوت��ریازدیدگاهاجتماعییکپدی��دهیفرهنگیوازدیدمهندس��یکامپیوتریکتخصصوعلمبهشمارمیآیند.امروزهپیشرفتوتوسعهیمرزهایدانشبهگسترششبکههایکامپیوتریبس��تگیدارد.هدفاصلیدر»فناوریاطالعات«1گردآوری،س��ازماندهیوفرآوریدادههاودانشپراکندهدرس��طحدنیاس��ت،ب��هگونهایکهمیتوانازایندانشگردآوریش��ده،فناوریجدی��دتولیدکرد.بههرترتیب،مؤثرترینابزاربرایجمعآوری،س��ازماندهیوپردازش
دادههایپراکنده،شبکههایکامپیوتریاست.هدفاصلیازارائهیمطالبدرشبکهیجهانیاینترنت،عالوهبرباالبردنسطحدانشکاربران،افزایشآگاهیآنهانیزمیباش��د.بهعنوانمثالآگاهیازنرخس��هامیانتیجهییکمسابقهیااخبارحوادثراشایدنتواندرحوزهیدانشوعلومطبقهبندیکرد،ولینوعًا»آگاهی«محسوبمیشود.طبقنظریکفیلس��وفغربی،چنانچه»زبان«برایانتقالوتبادلاحساس��ات،برداش��تها،آگاهیوتجربیاتدرونیانس��انهاوجودنمیداش��ت،زندگیاودرس��طحبدویوحیوانیباقیمیمان��د!زندگیانس��انبرمحورتبادلاحساس��ات،آگاهیها،برداش��تهاوانتقالدرونیاتویمیچرخد؛فناوریاطالعاتوش��بکههایکامپیوتری)بهعنوانابزار(ازآنجهتدرزندگیانسان
1. Information Technology (IT)
فصل1
مفاهیمپایهومبانیشبکههایکامپیوتری
آنچه در این فصل می خوانیم:
شناییباکاربردهایشبکههایکامپیوتری؛ آ½½آشناییبامعماریوعملکردالیهایشبکه.
2021
OPNET آموزش تخصصی شبیه سازی شبکه های کامپیوتری و مخابراتی با
2021
معاصرتحولایجادکردهاس��تکههممرزهایدانشومعرفترادرسراسرجهانبرچیدهوهمسرعتانتقالآگاهیراهزارانهزاربرابرافزایشدادهاست.
شبکهیکامپیوتری،مجموعهایازکامپیوترهای»مستقل«استکهازطریق»رسانهيانتقال«بایکدیگربهتبادلاطالعاتودادهمیپردازند.اینتعریفکوتاهقابلتأملاست.
1-1-1. استقاللاس��تقاللکامپیوترهادریکشبکهبدانمعناستکههرماشینمیتواندحتیبدوناتصالبهشبکهکارکردهوازآنفقطبرایتبادلدادهاس��تفادهکند.بااس��تنادبهاینتعریف،ماهیتش��بکههایکامپیوتریاز»سیس��تمهایتوزیعشده«1یا»سیس��تمهایکامپیوتریچندکاربرهیبزرگ«2کاماًل
تفکیکمیشوند.دریکسیستمتوزیعشده،هرایستگاهاگرچهکامپیوتریباسختافزارکاملمحسوبمیشودولیمس��تقلنیست؛دراینسیستمهایک»وظیفهیویژه«3بینایستگاههاتقسیمشدهوهرایستگاهقس��متیازآنراانجاممیدهد.مجموعپردازش��یکهتمامیایستگاههاانجاممیدهند،فرایندکارراتکمیلمیکند.واضحاس��تکهعدمعملکردصحیحیکیازایس��تگاههامنجربهناقصماندنتمامیکارمیش��ودونتیجهیپردازشبقیهیایس��تگاههارابیتأثیرمیکند.ازدیدگاهیککاربربیرونیتمامییکسیس��تمتوزیعشده،بهصورتواحدویکپارچهدیدهمیشود؛سیستمعاملموظفاستیککاررابینایس��تگاههاتقس��یمکندوس��پسنتایجراجمعآوریونتیجهيتکمیلشدهیآنکارراارائهنماید.ایننوعسیس��تمهادرپردازشتصاویرماهوارهای،هواشناس��ی،راهاندازیخطوطتولیدکارخانهها،کنترلروباتهایصنعتی،فیلموانیمیشنس��ازیومواردیازاینقبیلاس��تفاده
میشوند.
1-1-2. تبادل دادهمبادلهیدادهبهاینمعنیاس��تکهماش��ینهادرشبکهبایدبتوانندبدونآنکهنوعرسانهیانتقالمهمباشدبهنحویبایکدیگردادهردوبدلکنند؛یعنیهیچمحدودیتیبررویماهیتکانال،وجودندارد.ماش��ینهاچهازطریقخطتلفنوچهازطریقکانالهایفیبرنوریبههموصلشوند،در
هرحالشبکهتلقیمیشوند.
1. Distributed Systems2. Multi-user Mainframe Systems3. Special Task
2021 2021
تاچندسالقبل،ش��بکههایکامپیوتریبیشترموجودیتسازمانیومستقلداشتند؛بهاینمعنیکهیکشبکهبرایرفعنیازیکگروهیاتشکیالت،پیادهونصبمیشدوفناوریسختافزارارتباطی،متناس��ببانوعنیازآنسازمانبود.باواردشدنشبکههایکامپیوتریبهسازمانهاوتشکیالتاداریواقتصادی،نقشپرارزشآنهادرکاهش»گردشکاغذ«ونامهنگاریهایبیهودهآشکارشد.صرفهجوییدرنیرویانسانیوبهکارگیریدانشانسانبهجایقدرتبدنیاو،افزایشس��رعتانجامکارها،دقتبینظیروکاهشهزینههایجاری،هدیهیعلمش��بکههایکامپیوتریبهسیس��تممدیریتسنتیبود.بهفاصلهیزمانیاندک،ماشینیس��ازیاداریجزوساختارمدیریت
جدیدشدونقشکاغذدرمدیریتسازمانهاآرامآرامروبهافولگذاشت.بارش��دفناوری،س��ختافزارالزمبرایارتباطاتبینشبکهایفراهموارزانشد.ازطرفیدولتهایغربیس��رمایهگذاریالزمرابرایایجادیکزیرساختارتباطیدرشبکهیداده،انجامدادند.ایندوعاملشرایطرابرایاتصالشبکههایمستقلبهیکدیگرورشدهماهنگآنهافراهمکردوبهتدریج»ش��بکهیاینترنت«بدونآنکهیکمتولیانحصاریداش��تهباشد،شکلگرفت.اینش��بکهکههمهیجهانراتحتتأثیرقراردادهاس��ت،حاصلرش��دس��ریع،متعادلوخودجوش
شبکههایمستقلیاستکهتوسطمجموعههاونهادهایمختلفنصبوراهاندازیشدهاند.اینترنتمجموعهایازشبکهيمستقلومرتبطبایکدیگراستکهارتباطاتهمگانیرامیسرمیکند.»فناوریاینترنت«نیزمجموعهایازمکانیزمهاواس��تانداردهایارتباطیاستکهدرخاللاینسالهاسعیبرآنداشتهتاروشیراعرضهکندکهشبکههایمختلفبتوانندفارغازجزییاتس��ختافزاریونرمافزاری،بایکدیگرمبادلهیدادهداش��تهباشند.اینترنتدریکرشدهماهنگباعلوممخابراتوکامپیوترناگهانتبدیلبه»ش��بکهایازتمامیش��بکههایجهان«شد.بهگونهایکهتخمینزدهمیش��ود،درهرروزبیشاز150میلیوننفردر110کش��وردنیاحداقلیکبارازاینترنتاس��تفادهمیکنند.باتوجهبهاینکهرشداینترنتبهدستگاهیادولتخاصیوابستهنیست،هیچش��اخصمعینیبرایرش��داینترنتوجودندارد.یکفردحقیقینیزمیتواندبهنوبهیخوداینترنتراتوس��عهبدهد،مثاًلیکهنرمندیابازرگانمیتواندباس��رمایهگذاریونصبش��بکهیمحلیوارائهیآگاهیودانش،بهس��همخودبهگس��ترشاینترنتکمکمیکندوهیچمحدودیتی
برایسرمایهگذاریاووجودندارد.قرارگرفتنصداوتصویردرکناردادهها،امکانارتباطدوطرفهوانتخابموضوع،اینترنترابهمکانیتبدیلکردهاستکهمیلیونهادوستوغریبهدرکنارهمگردآمدهواهدافخودرادرورایمحدودیتهایجغرافیاییدنبالمیکنند.بااینحس��ابممکناستدرسالهایآیندهمبحثی
نوبهنام»جامعهشناسیدهکدهیاینترنت«مطرحشود.
فصل اول/ مفاهیمپایهومبانیشبکههایکامپیوتری
2223
OPNET آموزش تخصصی شبیه سازی شبکه های کامپیوتری و مخابراتی با
2223
س��ال1992یکیازطالییترینسالهایگس��ترشاینترنتبود.تاپیشازاینتاریخ،بیشترافرادبهتناس��بنوعنیازخودازش��بکهاس��تفادهمیکردند.باعرضهیمحیطتورجهانگستریا»وب«1دراینسالتوجهمردمعادینیزبهاینترنتجلبشدوبهاینشکلازاینترنتیکرسانهی
ارتباطجمعیپدیدآمدوسیلسرمایههارابهسویخودکشاند.وبروش��یبرایسازماندهیاطالعاتاس��تبهگونهایکهغیرازکنارهمقراردادنمتن،صدا،تصویر،فیلموگرافیک،بزرگترینحس��نآندسترسیآسانبهاطالعاتپراکندهدردنیا،از
طریقمفهومیبهنام»اَبَرپیوند«2است.توس��عهیوببررویاینترنت،سازمانهارابرآنداشتکهسیستمشبکههایداخلیخودرامتحولکنند.»اینترانت«3زادهیهمینتفکربود.اینترانتش��بکهایداخلی)باتملکس��ازمانییاخصوصی(اس��تکهازپروتکلهایمرتبطبااینترنتومخصوصًافناوریوببرایسازماندهیشبکهاستفادهمیکند.هیچلزومینداردکهاینترانتحتمًابهاینترنتمتصلباشد.مثاًلادارهیپستمیتواندبرایخودش��بکهایداخلیومس��تقلازشبکهیاینترنتتدارکببیند،ولیدرپیادهسازیاینش��بکهازپروتکلهایحاکمبراینتران��ت)TCP/IP/HTTP/WWW(وپایگاهدادهیمبتنیبروباس��تفادهکند.درحقیقتاینترنتمقیاسبسیارکوچکیازتمامیاینترنتبهشکلخصوصیاست؛
برخالفاینترنتکههیچکسمالکآننیست.اگراجزاییکش��بکهیکامپیوتری،ماش��ینهاباش��ند،اجزایاینترنتهمینشبکههایریزودرش��تیهستندکهبههممتصلشدهاند.درحقیقت،برایش��ناختفنیاینترنتابتدابایدبااجزایآنآشناشدوسپساصولوقواعدحاکمبرهمهیآنرابررسیکرد.دردوفصلجاریبهطورمختصراصولومفاهیمکلیش��بکههایکامپیوتریراموردبحثقراردادهایموس��پسدربقیهيفصلهابهکلیاتاینترنتپرداختهایم؛برایاحاطهیکلیبرمقوالتشبکهبایدبهمنابعغنیوکاملمراجعهکنید.
1-2. کاربرد شبکه های کامپیوتریبهطورعامکاربردشبکههایکامپیوتریرامیتواندرمواردزیرخالصهکرد:
1-2-1. اشتراک منابع4اشتراکمنابعبهمعنایفراهمآوردنوبهاشتراکگذاشتنسختافزار،نرمافزارودادههایموردنیازدرش��بکهاس��ت،بهگونهایکهکاربرانبتوانندبهراحتیازاینمنابعاس��تفادهکنند.بهعنوان
.1World Wide Web (WWW)م:وبجهانگسترعمدهترینمحیطخدماتیاینترنتاستکهامکاناتچندرسانهایبرایدستیابیبهدادهها،اطالعات،فایلهاودانشرادراختیارکاربرانقرارمیدهد.
.23. IntranetHyper Linkم:ابرپیوندبهکاربراجازهمیدهدتابایککلیکبهبخشموردنظرخوددروبدستیابد.4. Resources sharing
2223 2223
مثالیکچاپگردرشبکهمیتوانددراختیارتمامیکاربرانباشدوهمهبهجایجابهجاییفیزیکیچاپگر،بهطورمشترکازآناستفادهکنند.یایکنرمافزارگرانقیمتیایکبانکاطالعاتیارزشمندرامیتوانبرروییکماش��ینخاصبهنام»سرویسدهنده«نصبکردتاهمهبهطورمشترکاز
آناستفادهکنند.ب��اتوس��عهیصنعتنرمافزاروس��ختافزاروس��قوطقیمته��ا،امروزهازنظ��رکاربربهاش��تراکگذاریسختافزارونرمافزارکمرنگترجلوهمیکند.پرارزشترینکاربردشبکهبهاشتراکگذاش��تن»دادهها«است.گاهیدادهها،هزارانهزاربرابرس��ختافزارونرمافزارارزشدارند،زیراشایدباصرفهزینهبتوانسختافزارونرمافزارراخریداریکردولیچگونهمیتوانفقطبخشیازدادههایارزشمندوبیکرانیراکهدریکشبکهیاطالعرسانیمثلاینترنتوجوددارند،تهیهکرد؟
1-2-2. حذف محدودیت های جغرافیایی در تبادل داده هادهکدهیجهانیاینترنت،فواصلجغرافیاییرابیمعناکردهاست.بااستفادهازشبکههایکامپیوتریمیتوانیددرکسریازثانیهبهمنابعاطالعاتیموجوددرفاصلهیهزارانکیلومتریخوددسترسی
داشتهباشیدیاباکاربرانحاضردرشبکه،بهتبادلپیامواطالعاتبپردازید.
1-2-3. کاهش هزینه هابهکارگی��ریش��بکههایکامپیوترینهتنهادروقتصرفهجوییمیکندبلک��ههزینههارانیزدرتمامجوانبکاهشمیدهد.امروزهاستفادهازپستالکترونیکیگذشتهازسرعتبسیارزیاد،عماًلرایگاناس��ت؛یاجابهجاییپولواعتباروخریدوفروشالکترونیکیهزینهایدرحدصفردارد.اس��تفادهیمج��ازازنتایجتحقیقاتدیگ��راننیزهزینهیتکرارآنتجاربراحذفخواهدکردودرش��بکههایکوچکوس��ازمانیبهاشتراکگذاش��تنس��ختافزارونرمافزاربهطوریقینهزینههایسازمانرا
کاهشخواهدداد)یکچاپگریانرمافزاربرای20نفربهجای20چاپگرونرمافزاربرای20نفر(.
1-2-4. باال رفتن قابلیت اعتماد سیستم هاشبکههایکامپیوتریبهگونهایطراحیمیشوندکهوقتییکیازآنهامختلشود،بقیهیشبکهازهمنمیپاشد.گستردهبودنکانالهایانتقالدرزیرساختارتباطیشبکه،باعثشدهاستکهقطعیکیازکانالهامنجربهازدسترفتنتمامیشبکهنشود.ذخیرهسازیفایلهاوبانکهایاطالعاتیموجوددرش��بکهییکس��ازمان)مثاًلبانک(،بررویچندماشینمس��تقلبهعنوانسیستمهایپش��تیبان،اینفایدهراداردکهدرصورتخرابییکیازآنها،دیگریجایگزینآنش��ود،بدونآنکهوقفهایدرکارتمامیسیستمایجادیادادهایخرابگردد.کاربردسیستمهایپشتیبانمبتنیبرش��بکهیاتوزیعدادههابررویماشینهایمختلفدرشبکه،قابلیتاعتمادسیستمهاییهمانند
فصل اول/ مفاهیمپایهومبانیشبکههایکامپیوتری
2425
OPNET آموزش تخصصی شبیه سازی شبکه های کامپیوتری و مخابراتی با
2425
کنترلخطوطهوایی،سیستمهایبانکی،سیستمهاینظامیوامنیتیوکنترلراکتورهایهستهایراچندینبرابرمیکنند.
1-2-5. افزایش کارآیی سیستمبهرهگیریازش��بکهمیتواندکارآییسیستمراافزایشبدهد.بهاینصورتنحوکهتوزیعوظایفس��ازمانییکمجموعههمانندبانک،بهماش��ینهایمتفاوتدرشبکه)باحفظاستقاللآنماشین(،ضمنباالبردنقابلیتاعتماد،کارآییسیس��تمراازلحاظس��رعتدسترسیبهاطالعات،سرعت
پردازشوذخیرهوبازیابیاطالعاتافزایشخواهدداد.
1-3. خدمات معمول در شبکهخدماتش��بکههایکامپیوتریبهقدریفراگیرش��دهکهتمامش��ئوناتزندگیراتحتتأثیرقراردادهاند.باتوس��عهیاینترنتیاش��بکههایملی،محیطزیس��تمیتواندنجاتیابد؛رفتوآمدهایبیه��ودهبهمنظورپیگیریکارهایاداریواقتصادیاززندگیحذفش��ود)کاهشآلودگیهوا(.بنابرای��نقط��عدرختانوتبدیلآنب��هکاغذواتالفوق��تدرگرداندناینکاغ��ذبیناداراتوس��ازمانهادردنیایامروزبهتدریجدرحالپایاناست.بسیاریازمجالتوروزنامههاامروزهفقطبهصورتالکترونیکیهستندودیگربررویکاغذچاپنمیشوندوبانکهاازطریقیککارتاعتباری،تمامخدماتیراکهسالیانسالبامبادلهیاسنادواوراقبهادارانجاممیشد،درکسریازثانیهارائهمیکنند.درنتیجهنقشاس��کناسواوراقبهادارنیزمیتواندباجابهجایی»اعتبار«به
جایپولکاهشیابد.خدماتیکهشبکههاارائهمیکنندبسیاروسیعوازشمارخارجهستند،ولیعمومیتریننوع
شبکههارامیتواندرمواردزیرعنوانکرد:؛ دسترسیبهبانکهایاطالعاتیراهدور1½
؛ خدماتانتقالفایل2½؛ گروههایخبری3½
؛ تبلیغات4½½سرگرمیومحاوره؛
ازراهدور؛ محاورهیمستقیموچهرهبهچهره5½؛ یافتناشخاصموردنظردرجهان6½
1. Remote Access2. File Transfer3. News Groups4. Advertisement5. Face to Face Conversation6. People Finding
2425 2425
½ارتباطرادیوییازطریقشبکه؛½ارائهیمدوناطالعاتفنیوعلمی؛
اخبارمربوطبههنر،ورزش،سیاست،تجارت،بهداشتوسایرموضوعها؛ ½½مشاورهازراهدور؛
خریدوفروشروزمرهبااستفادهازکارتاعتباری،شرکتدرحراج؛ ½؛ پستالکترونیکی1½
؛ ورودبهسیستمازراهدور2½؛ جستوجویاطالعاتموردنیاز3½
؛ بانکداریالکترونیکی4½½مجالتوروزنامههایالکترونیکی؛
؛ کنفرانسازراهدور5½½تلفنودورنگارازطریقشبکه؛
½آموزشازراهدور؛½کاریابیواشتغال؛½درمانازراهدور؛½انجمنهایخیریه.
1-4. سخت افزار شبکهازدودیدگاهمیتوانسختافزارشبکههایکامپیوتریرادستهبندیوتفکیککرد:
»فناوریانتقال«درش��بکههایکامپیوتریاس��ت؛بدینمعناکهدرشبکهازچه دیدگاه اول ½نوعکانالیبهعنوانواسطانتقالاستفادهمیشود.
درتفکیکشبکهها،»مقیاسبزرگیشبکه«وناحیهیتحتپوششآناست.بدین دیدگاه دوم ½معناکهش��بکهچهمسافتجغرافیاییراپوش��شمیدهدوحداکثرچندایستگاهمیتوانددرشبکهوجودداشتهباشد)مقصودازایستگاه،یکماشینهمانندکامپیوترییاچاپگراستکه
بهعنوانیکموجودیتمستقلمیتواندبابقیهیماشینهاتبادلاطالعاتکند(.
1. E-Mail2. Remote Login3. Information Seek4. E-Banking5. Teleconference
فصل اول/ مفاهیمپایهومبانیشبکههایکامپیوتری
2627
OPNET آموزش تخصصی شبیه سازی شبکه های کامپیوتری و مخابراتی با
2627
1-5. دسته بندی شبکه ها از دیدگاه فناوری انتقالازدیدگاهفناوریانتقال،شبکههابهدودستهیقابلتعریفتقسیممیشوند:
شبکههایپخشفراگیریاBroadcast؛½. ½Point to Pointیانقطهبهنقطههایشبکه
درشبکههایپخشفراگیر،انتقالاطالعاتازطریقیککانالفیزیکیکهبینتمامایستگاههایشبکهمشترکاست،انجاممیشود.همهیایستگاههاموظفندبهطوردائمبهخطگوشبدهند؛برایارس��النیزمجبورنداطالعاترارویهمی��نکانالمنتقلکنند.بنابرایندرچنینش��بکههاییهرایس��تگاهبایدیکآدرسجداگانهومجزاداش��تهباش��دتاگیرندهیپیامبتواندازبینپیامهاییکهرویشبکهمبادلهمیشوند،پیاممربوطبهخودشراتشخیصدادهوبرایپردازشهایبعدیاز
رویکانالبهحافظهیاصلیمنتقلکند.درایننوعشبکهامکانارسالپیامهایفراگیروجوددارد.پیامهایفراگیرپیامهاییهستندکهازمبدأیکایستگاهبرایتمامیایکگروهخاصازایستگاههاارسالشوند.استفادهازکانالهای
مشترکبرایانتقالاطالعاتبینایستگاههایشبکهازبرخیجهاتمشکلآفریناست.
1-5-1. مدیریت پیچیده ی کانالدراینشبکه،مدیریتکانالبهنحویکهتمامایستگاههابتواننددریکروالقانونمندوعادالنه،ازکانالاس��تفادهکنند،پیچیدهاست؛زیرادرش��بکههاهرایستگاهعنصریمستقلمحسوبمیشودوهیچگونهحاکمیتبیرونیبرآنوجودندارد،بنابراینرعایتقانونونوبتدراستفادهازکانالبرعهدهیخودایستگاههاس��ت.دقتکنیدکهدرایننوعشبکههایکایستگاهمجازنیستبهمحضآنکهدادهایبرایارس��الداش��ت،آنرارویکانالبفرس��تدبلکهبایدبرطبققواعدیکهبهنام»پروتکلنظارتبرواس��طانتقال«1مش��هوراس��ت،خودشرانوبتبندیوسپساقدامبهارسالکند.ارسالهمزماندوایستگاهدرایننوعشبکه،منجربه»تصادم«2ودرنتیجهدادههایارسالی
خرابوفاقداعتبارخواهدشد.
1-5-2. امنیت کمب��اتوجهبهآنکهتمامایس��تگاههاموظفبهگ��وشدادنبهخطهس��تند،بنابرایناطالعاترویکانالمش��ترکتوسطتمامایستگاههاشنیدهمیشود.کافیاستکسیبخواهدبهاطالعاتدیگراندسترس��یداشتهباشد،دراینحالتایستگاهبهراحتیباانتقالتمامیابخشیازاطالعاتدرحال
1. Medium Access Control Protocol2. Collision
2627 2627
تب��ادلرویکان��البهدرونحافظهیاصلیخود،آنرادراختیارش��خصبیگانهقرارمیدهد.بههمیندلیلاستفادهازشبکههایکانالمشترک،برایارسالاطالعاتمحرمانهزمانیعقالنیخواهد
بودکهایناطالعاتپیشازارسالرمزنگاریشدهباشند.
1-5-3. کارآیی پایینباتوجهبهآنکهتمامایستگاههافقطیککانالدراختیاردارند،بنابراینفقطسهمکوچکیازتمامیپهنایباندکانالدراختیاریکایستگاهقرارمیگیرد.اگردادههادراثربروزتصادمیانویز،دچار
خرابیشوندوضعبهمراتببدترخواهدشد.باتماماینتوضیحهااس��تفادهازکانالهایمش��ترکبهعنوانفناوریانتقالبسیارمقرونبهصرفهاس��توبهصورتگستردهازآناستفادهمیشود.شبکههایماهوارهای،شبکهیمحلیاترنت)اترنتسنتی(وشبکهیمحلیبیسیمبلوتوثوWiFi،همگیشبکههاینوع»پخشفراگیر«
محسوبمیشوند.
1-5-4. شبکه ي نقطه به نقطهدرش��بکهينقطهبهنقطهبیندوماش��یندرشبکه،یککانالفیزیکیومستقیموجودداردوهیچماش��یندیگریبهآنکانالمتصلنخواهدبود.بهعبارتسادهتربهیککانالفیزیکیفقطوفقطدوماشینمتصلاست.درشکل1-1نمونهایازیکشبکهينقطهبهنقطهبهتصویرکشیدهشدهاس��ت.دراینمثالبینعناصر)AوB(وهمچنین)AوF(کانالیمس��تقیمواختصاصیوجودداردولیبین)AوD(کانالاختصاصیدیدهنمیش��ود.دراینساختار،ماشینAقادراستبهصورتغیرمستقیموازطریقماشینهایواسطهیBوCدادهیخودرابهDبرساند.منظورازشبکههاینقطهبهنقطهآننیستکهبینهردوماشینازشبکهحتمًایکخطمستقیموجوددارد،بلکهبهاینمعناستکهاگرچنینکانالیوجودداشتهباشدآنکانالاختصاصیومستقیماستوهیچشریک
سومیرویآنفعالیتنمیکند.برخالفش��بکههایباکانالمشترککهمس��یرارتباطیبینایس��تگاههاجداگانهاست،درش��بکههاینقطهبهنقطهمس��یرهایگوناگونیبیندوماش��ینبرقرارخواهندبود،بنابراینبحث
انتخاببهترینمسیرازبیناینمسیرهامطرحخواهدشد.
فصل اول/ مفاهیمپایهومبانیشبکههایکامپیوتری
2829
OPNET آموزش تخصصی شبیه سازی شبکه های کامپیوتری و مخابراتی با
2829
شکل1- 1 مسیریابی
1-6. بزرگیدیدگاهدومدردس��تهبندیوتفکیکشبکهها،مقیاسشبکهووس��عتناحیهیتحتپوششآنهااس��ت.شبکههایکامپیوتریازدیدگاهمقیاسبزرگیبهپنجردهیکلی،PAN،LAN،MANRANو
WANتقسیممیشوند:
1 PAN 1-6-1. شبکه های شخصی
شبکههایشخصیPANدرمحدودهایزیردهمترشکلمیگیرندومالکیتفردیدارند.اینردهازش��بکهبرایاتصالهایدستگاههایشخصیوخانگیمثلکامپیوتر،تلفنهمراه،دستگاهدورنگار)فکس(وتلفن،چاپگر،دوربین،ضبطصوتوشبیهآن،بهیکدیگرکاربرددارد.دراینردهازشبکهتمامتالشطراحان،برسادگیکاربریوارزانیآنمتمرکزاست.فناوریUSB)سیمی(وبلوتوث
)بیسیم(برایاینردهازشبکههاتوسعهدادهشدهاند.
2 LAN 1-6-2. شبکه های محلی
ش��بکههایمحل��یLANدرفواص��لجغرافیاییمح��دود)حداکثریکیدوکیلومت��ر(وتحتتملکس��ازمانهایکوچک،ادارات،نهادها،محیطهایآموزشیوشرکتهایکوچکنصبوراهاندازیمیش��وند.کوچکبودنایننوعازش��بکه)ازدیدگاهطولفیزیکیکانالانتقال(وکمبودنتعدادایستگاهها،محاسنفراوانیرابرایاینردهازشبکهبهارمغانآوردهاستکهازآنجملهبهموارد
زیرمیتواناشارهکرد:باتوجهبهکوتاهبودنطولکانال،اواًلافتس��یگنالکموطبعًانرخخطابس��یارپاییناست.دومًانرخارسالمیتواندبسیارباالباشد)ازچندمگابیتدرثانیهتاچندگیگابیتبرثانیه(سومًا،
1. Personal Area Network2. Local Area Network
2829 2829
تأخیرانتش��ار1بسیارناچیزخواهدبود.مجموعهیاینعواملباعثخواهدشدتاسرعتمبادلهیاطالعاتدرایننوعشبکهبسیارباالباشد.
درایننوعشبکهباتوجهبهمحدودبودنتعدادایستگاهها،مدیریتشبکهآسانترازبقیهیشبکههاست.
هزینهینصبوراهاندازیایننوعشبکهچندانباالنیست.فناوریهایاترنت،ش��بکهیبیس��یمWi-Fi(IEEE 802.11)وتوکنرین��گ2برایاینردهاز
شبکههاتوسعهدادهشدهاست.
3 MAN 1-6-3. شبکه ي بین شهری یا
ش��بکههایبینشهریMANدرگسترهییکمنطقهیوس��یع)مثلیکشهر(پیادهمیشوندوازMANیشبکهپوششیگسترهشبکه.هایردهدیگرتااس��تشبیهLANبهبیش��ترفناوریلحاظبینصدتادویستکیلومتراست.فناوریFDDIوDQDBوبیسیمIEEE 802.16برایاینردهاز
شبکهطراحیوتولیدشدهاند.
4RAN 1-6-4. شبکه های منطقه ای یاش��بکههایمنطقهایRANدرگس��ترهیوسیعیازیککشور)مثلش��بکههایاستانییاایالتی(وعمومًاباهدفارائهيخدماتخاصپیادهمیش��وند.فناوریIEEE 802.16برایاینردهازشبکه
دردستبررسیوتوسعهاست.
5 WAN 1-6-5. شبکه های گستره ی
ش��بکههایگس��ترهیWANدرگس��ترهیجغرافیایییککش��ور،قارهیاجهانپیادهمیشوندوش��بکههایمحلیوبینش��هریرابههموصلمیکنند.شبکهیWANدرحقیقتیک»زیرساخت
ارتباطی«یا»ستونفقرات«استکهدادههارابین»ماشینهایمیزبان«6مبادلهمیکند.
.1Propagation(Delay(:مدتزمانیاستکهیکسیگنالحاملپیام)الکتریکییانوری(ازابتدایکانالبهانتهایآنمنتقلمیشود.درکانالهایفیبرنوریتأخیرانتش��ارحدود3/3میکروثانیهودرکانالهایمس��ییارادیوییحدود5میکروثانیهبهازایهرکیلومتر
خواهدبود.2. Token Ring3. Metropolitan Area Network4. Regional Area Network5. Wide Area Network6. Host
فصل اول/ مفاهیمپایهومبانیشبکههایکامپیوتری
3031
OPNET آموزش تخصصی شبیه سازی شبکه های کامپیوتری و مخابراتی با
3031
ش��بکههاینوعLANدارایشاخصیبهنامتوپولوژی1هستند.چگونگیاتصالماشینهاازطریقکانالفیزیکیبهیکدیگر،»توپولوژی«آنشبکهگفتهمیشود.تمامماشینهایمتصلبهیک
شبکهیLANباتوپولوژیخاص،ازیکنوعسختافزاروکانالفیزیکیاستفادهمیکنند.توپولوژیهایرایجبرایشبکههایمحلیعبارتنداز:
1-6-6. توپولوژی خطی2درایننوعتوپولوژیتمامماش��ینهاازطریقیککانالفیزیکیمشترکبهیکدیگرمتصلشدهاندوهرگونهتبادلاطالعاتازطریقاینکانالانجامخواهدش��د.درشکل1-2ساختارشبکهیباس
)خطی(بهتصویرکشیدهشدهاست.
شکل1- 2 مسیریابی خطی
اینتوپولوژیبهدلیلس��ادگیدرنصبوراهاندازیوارزانبودن،یکیازشبکههایرایجدنیامحسوبمیش��د،ولیامروزهجایخودرابهتوپولوژیدیگرشبکه)توپولوژیستاره(دادهاس��ت.بهدلیلاهمیت،دربخشهایآتیچگونگیطراحیومدیریتکانالاش��تراکیاینش��بکهرا
بررسیخواهیمکرد.
1-6-7. توپولوژی حلقه3درتوپولوژیحلقه،ایس��تگاههادریکس��اختاربس��تهیحلقویبهیکدیگرمتصلمیشوند.جهتجریاناطالعاتیکیازدوحالتساعتگردیاپادساعتگرداستوبرایآنکهاطالعاتازیکایستگاهبهایس��تگاهغیرمجاورآندرحلقهمنتقلش��ود،بایدماشینهاییکهدرمسیرهستند،بیتهایدادهرادریافتودرخروجیخودتکرارکنندتادرنهایتاطالعاتبهمقصدبرسد.ارتباطهرایستگاهباایستگاهبعدیخوددرحلقهيیکطرفهاستواگریکایستگاهبخواهدبهماشینقبلیخوددرحلقه،بس��تهایازدادههارابفرستد،آنبس��تهبایدیکدورکاملدرحلقهگردشکندتابهایستگاهمورد
نظربرسد.درشکل1-3شماییازاینتوپولوژینشاندادهشدهاست.
1. LAN Topology2. Bus3. Ring