1
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO YSINDROME
ANTIFOSFOLIPIDICO
Dr. José Luis Alfaro Lozano
Servicio de Reumatología
Hospital Nacional
Guillermo Almenara Irigoyen
2
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• DEFINICION
Enfermedad inflamatoria multisistémica de causa desconocida con manifestaciones clínicas y de laboratorio proteiformes y curso y pronostico variables.
3
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO• ANTECEDENTES HISTORICOS:
-Siglo X, Herbemius de Tours: Lupus( lobo)
canis lupus.
-Etiología tuberculosa: Willan( 1757-1812)
Kaposi
Keil( 1933): relación casual y no causal.
Compromiso cutáneo:
Herpes esthiomenos: Hipocrates 460-370 ac.
Seborrea congestiva: Ferdinand Von Hebra ( 1845)
4
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• Antecedentes Históricos:Cazanave( 1851), Lupus eritematoso.Cazanabe/Kaposi: Lupus discoide.* William Osler( 1895 a 1903) complicaciones visceralesBrunsting( 1952): LEDHarvey( 1954): LESCélulas LE: Hargraves 1948
5
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• Antecedentes Históricos:
Detección ANA( anticuerpos antinucleares) por IFI, Friou 1957.
60s AntiDNAds(doble cadena)/afección renal.
ARA 1971: 14 criterios
ACR 1982: 11 criterios
Sensibilidad 97%
Especificidad 98%
6
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• Antecedentes Históricos:
*Generalized connective tissue disease in a mummy from the Huari culture( Perú).Bull NY Acad Med, 1977.
Allison MJ, et al / Pezzia Alejandro.
*GLADEL, estudio multicentrico 1214 pacientes con LES. Medicine 2004.
7
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• EPIDEMIOLOGIA
1. Incidencia ( 100,000 hab/año)
Europa: 4 a 5.8
EE. UU.: 2 a 7.6
2. Prevalencia
Europa: 12.5 a 36.3
EE.UU: 14.6 a 50.8.
3. Edad de inicio: 15 a 40 a promedio: 29-32.
4. Presentación < 15a: 8-15%.
8
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• EPIDEMIOLOGIA5. Relación mujer/varon: 10/1, GLADEL: 9/1.6. Mortalidad:
50s : supervivencia < 50% a 5 años.80s-90s: > 93% a 5 años.
>85% a 10 años.7. Causas de muerte: variado.
Patrón bimodal:actividad enfermedadcomplicaciones CV.
9
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
10
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• Factores etiológicos y genéticos:
1. Factores Hormonales
Estrogenos/prolactina
2. Factores infecciosos.
Retrovirus/virus C/Epstein- Barr
3. Factores ambientales.
Luz solar/Fármacos( procainamida,hidralazina)
4. Factores geneticos.
11
LUPUS INDUCIDO POR DROGAS
• Clorpromazina, metildopa, hidralazina, procainamida, isoniazida
• Inicio-Término• Manifestaciones generales, fiebre, serositis,
artralgias• Citopenias• ANA +.• Ac anti-histonas
12LES-PATOGENIAFACTORES GENETICOS
Defectos Genéticos vinculados a depuración de Complejos Inmunes
• GEN• DEFICIENCIA• C1• DEFICIENCIA COMPLETA C4
• DEF C2• FCRIIA• FCRIIIA
• ADNasa
•
• ASOCIACION• 95% DEF ClqLES• 55% def. Clr/C1sLES• 75%LES• 20% otras enf. autoinmunes• correl, HLAB8-DR3-caucasicos• 33%• Fc131 RIIa-baja ligazón-NEFRITIS• Fc176F y 158F-baja ligazón-caucasicos• LES (asiáticos)
13
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• PREVALENCIA 1:1000• > MUJERES: 6-10X• GEMELOS MONOCIGOTOS:25-57%• GEMELOS DICIGOTOS: 2-9%• DIFERENCIAS ETNICAS
14
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
15
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICOMECANISMOS PATOGENICOS
16
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO-CRITERIOS DE CLASIFICACION
1. Erupción malar.2. Lupus discoide.3. Fotosensibilidad.4. Ulceras orales.5. Artritis.6. Serositis.7. Alteración renal.8. Alteraciones neurológicas.9. Alteraciones hematológicas.10. Alteraciones inmunologicas.11. ANA
17
CELULAS LE
18
ANTICUERPOS ANTINUCLEARES(ANA) POR IFI
19
ANTICUERPOS ANTINUCLEARES(ANA) POR IFI
20
ANTICUERPOS ANTINUCLEARES(ANA) POR IFI
21
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• LABORATORIO• AUTOANTICUERPOS• Celulas LE• Anticuerpos antinucleares(ANA)• AntiDNA doble cadena/Anti Smith• ENA: antigenos nucleares extractables
Ro/la/RNP/Smith/Scl-70.• CONSUMO DE COMPLEMENTO
C3 C4
22
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• LABORATORIO
VSG
PCR
PROTEINOGRAMA ELECTROFORETICO.
PERFIL LIPIDICO.
23
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• SINTOMAS GENERALES
1. Astenia: 80-100%.
2. Perdida de peso, < 10% en 60% casos
3. Fiebre: 80-97% .
No patrón característico.
Descartar infección.
24
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• Manifestaciones del aparato locomotor1. Manifestaciones articulares/ligamentos/musculo.
artralgias.artritis.Artropatia de Jaccoud: 10-13%Necrosis aseptica:5%- 37%TendonitisRuptura tendinosa.Musculares: miositis/miopatia esteroideaFibromialgia.
25
LES-ARTROPATIA JACCOUD
26
LES- ARTROPATIA DE JACCOUD
27
28
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• MANIFESTACIONES CUTANEAS.
1. Especificas
LECC:discoide
LECSA:anular/papuloescamoso.
LECA
2. Inesepcificas.
Livedo reticularis/ulceras-gangrena periferica.
vasculitis.
31
LES- ALOPECIA/LECC
32
LES-LIVEDO RETICULARIS
35
36
37
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• NEFROPATIA LUPICA• CLASIFICACION DE LA OMS.1. Normal o con cambios minimos2. Glomerulonefritis( GMN ) mesangial
- Afección exclusiva con escasa celularidad.- Hipercelularidad moderada.
3. GMN proliferativa focal4. GMN proliferativa difusa5. GMN membranosa
38
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• NEFROPATIA LUPICA• CLASIFICACION DE LA OMS.5. GMN membranosa
a) GMN membranosa pura.b) Asociada a lesiones del tipo II.c) Asociada a lesiones del tipo III.*d) Asociada a lesiones del tipo IV.*
• *Estos subtipos pueden ser clasificados en eltipo IV
39
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• GMN mesangial:escasa proteinuria, microhematuria.
• GMN Tipo III:Proteinuria/microhematuriaocasionalmente sd. Nefrotico.IR moderada.
• GMN tipo IVHTA/Proteinuria/IR/Hematuria/↑AntiDNA ds↓ C3-C4.
40
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• Biopsia Renal: 8 glomerulos• Indice de actividad:
1. Lesiones glomerulares
Proliferación celular.
Necrosis fibrinoide/cariorrexis.
Trombos hialinos
Semilunas celulares
Infiltración leucocitaria.
41
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• Indice de actividad:
2. Lesiones tubulointersticiales
Infiltración de células mononucleadas.• Indice de cronicidad.
1. Lesiones glomerulares
Glomerulos esclerosados.
Semilunas fibrosas
2. Lesiones tubulointersticiales
Atrofia tubular
Fibrosis intersticial
42
GMN MESANGIAL (II)
43
GMN PROLIFERATIVA FOCAL( III)
44
GMN PROLIFERATIVA DIFUSA( IV)
45
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
46
MICROANGIOPATIA TROMBOTICA EN LES + SINFROME ANTIFOSFOLIPIDICO
47
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• MANIFESTACIONES NEUROPSIQUIATRICAS
1. Neurologicas
Centrales: DVC, cefalea, meningitis aseptica,mielopatia, convulsiones.
Perifericas: mononeuropatia/plexopatia/miastenia gravis
2. Psiquiatricas
Ansiedad/Depresión/Psicosis.
48
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• MANIFESTACIONES NEUROPSIQUIATRICAS
Investigacion diagnóstica
Punción lumbar
Neuroimagenes:
TAC
RMN
EMG y VCN.
SPECT.
49
LES: LESIONES INFLAMATORIAS CEREBRALES
50
LES- CUERPOS CITOIDES
51
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• Compromiso Pleuro-pulmonar
1. Pleuritis
2. Neumonitis
3. EPID
4. Disfunción diafragmatica
5. Hemorragia pulmonar.• Compromiso Cardiaco.• Pericarditis• Miocarditis.• Endocarditis.
52
53
54
55
56
ENDOCARDITIS DE LIBMAN-SACKS
57
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• Compromiso Hematologico
1. Anemia:• Anemia por enfermedad cronica.• Anemia hemolitica autoinmune
1. Leucopenia.
2. Trombocitopenia.
58
LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO
• TRATAMIENTO:1. Glucocorticoides: orales/EV2. Inmunosupresores• Ciclofosfamida• Micofenolato mofetil• Ciclosporina.3. Antimalaricos.• Cloroquina• Hidroxicloroquina.
59