Download - August Strindberg, Hayaletler Sonatı
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
1/62
August
Strindberg
HAYALETLERSONATI
KLTR BAKANLII
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
2/62
HAYALETLER SONATI
STRINDBERG
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
3/62
Kltr Bakanl Yaynlar : 327
Yazn Dizisi : 12
Onay : 1 Aralk 1978 gn ve 1598 say.
Bask Says : 5.000
METEKSAN Ltd. ti. - ANKARA, 1979
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
4/62
AUGUST STRINDBERG
HAYALETLER SONATI
tvfrtn
Gngr Dilmen
Kltr Bakanl Yaynlan
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
5/62
Birinci bask, Nisan, 1979
Kapak : Said Maden
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
6/62
Gnmzn insan, bildikleriyle yetinmeyen, hzladeien koullarda kendini yenileyebilen, zgr, bar, insancl, hogrl, toplumuyla btnlemi, kendi kiiliinigelitirirken bakalarnn gelimesine de alan toplumsalbir varlk olmak durumundadr.
Bu, an gereklerine uygun, ama kendi benliinden,gemiinden, toplumunun z kaynaklarndan kopmam birinsandr. nk insan, ancak ulusal zelliklerini koruduuoranda, ada uygarla, evrensel kltr deerlerininolumasna ve zenginlemesine katk da bulunabilir.
insan, iinde yetitii evrenin bir rndr. Benzerkoullar paylaanlar benzer biimde dnrler. Kltr,toplumu oluturan bireylerin duyu, dn ve davranbirliidir. Duyu, dn ve davran birlii ise, bir ulusun,bir toplumun br toplumlardan deiik olan koullarnnetkisiyle oluur. Bu anlamda kltr, ulusal bir niteliktamaktadr; ama zellikleri ok baka olan toplumlarnbile birbirlerine benzeyen baz koullara sahip olmas veada dnyada bu benzer koullarn hzla artmas,kltrn evrense!yann ortaya karr.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
7/62
Uluslararasmdaki kttr al veriinin artmas, insanlarn birbirlerini daha iyi anlamalarna, ortak yanlarn
bulmalarna, evrense! barn olumasna katkda bulunur.te, bu nedenle kitap, iletiimi kuran aralardan biri olduugibi, kltrn ulusallktan evrensellie ulamasnda da ennemli etkendir.
Kitap, insanln belleidir. Zaman iinde her eyunutulabilir. Am a yazya gemi her ey belge nitelii tar."Sz sonsuzlatran, kitaptr. nsanlk tarihinin gerekanlamda deer bulmas, "yazT nn bulunmasndansonradr. Tarihi yaratan insan, kendini tarih iinde yazyla,' 'kitap 'la var etmitir.
nsan kendi evresinin bilgilerini sindirdii orandadnyadaki bilgi birikimlerinin de farknda olmaldr.Bununla yetinmeyip, kendi andan nceki bilgileri de
kavramaldr. Ancak bylece "zaman " aar, btnzamanlar kavram gerek bir "aydn olabilir.
Gemiten gelecee doru gelien dnsel rnlerisaptayp topluma ulatrmak, bizim alma alanmzizmektedir. Klasik ve ada yaptlarla kltr alann canltutmak gerekin ncelikle ele alnmas gerekli gemi veada kendi yarat rnlerimizin yan sra, baka
toplumlarn benzer rnlerini de deerlendirmek, kltranlaymzn doal bir sonucudur.
Kltr Bakanlnn yaynlar, zlemi duyulan insann, Trk insannn, bu anlay iinde olumasna katkdabulunma amacn gtmektedir.
Do. Dr. Ahmet Taner Klal
Kltr Bakam
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
8/62
Hayaletler Sonat
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
9/62
K L E R
YALI ADAM, HUMMEL, bir irket mdr.
r e n c i a r k e n h o l t z.
ST KIZ. bir grnt.
BEK.
BEKINN KARISI.
KARA GYSL KADIN, Bekinin karsnn ve lAdamn kz. Karanlk Kadn diye de anlr.
ALBAY,
MUMYA, Albayn kars.
KIZ, Albayn kz. Aslnda l Adam m kz.
ARSTOKRAT, BARON SKANSKORG, Kara Giysili Kadn Ma nianl.
JOHANSSON, Yal Adamm ua.
BENGTSSON, Albayn ua.
NANLI, Ak sal yal bir kadm. Bir zamanlar YalAdam ile nianlym.
AI.HZMET.
d i l e n c i l e r .
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
10/62
B R N C S A H N E
Sokak. Modern bir evin zemin kat grnyor. Sahnenin n sokak.
Zemin katn sa kesi Yuvarlak Oda diye geer. Onunstnde birinci katn balkonu.
Yuvarlak Odann pencereleri evin nndeki sokaaalyor. Keyi dnnce geriye doru uzanan bir yan sokakdaha olduu anlalr.
Oyunun balangcnda Yuvarlak Odann perdeleri
iniktir. Daha sonra perdeler alnca, palmiyeler ve gn nlan arasnda beyaz mermer gen bir kadn yontusu grn r.
Yuvarlak Oda'nn solunda Smbll Oda var. Bu odann pencereleri mavi, beyaz vepembe smbl sakslaryladolu.
Daha solda geride iki yannda tahta sakslar iinde defne fidanlar olan ift kanatl gsterili bir kap grnr.
Kaplar ardlanna dek aktr, ierden beyaz mermer birmerdivenle bunun maun aac ve tuntan trabzan seilir.
n kapnn solunda ikinci bir zemin kat penceresinesoka seyretmek iin bir ayna ilitirilmi.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
11/62
2
Yuvarlak Odann stndeki balkon parmaklndamavi bir yorganla iki beyaz yastk havalandrlyor. Bunun solundaki pencerelerde de beyaz araflar asl.
Evin nnde yeil bir bank, sada bir sokak emesi,solda bir ilan stunu.
Gneli bir pazar sabahdr, perde alrken yakndan
uzaktan kilise anlar iitilir.Merdiven sahanlnda Kara Giysili Kadn hareketsizdurmakta. Bekinin Kars eii sprr, kapnn pirin ksmlarn parlatr, defneleri sular.
ilan stununa yakn tekerlekli bir sandalyenin iindeYal Adam gazetesini okumaktadr. Gzlkl, sa sakalak.
St Kz keyi dnp sadan gelir. Elindeki sepettest ieleri. Yazlk giysiler, kahverengi ayakkab, kara orapve beyaz kep giymi. Kepini karp emenin yanna asar,alnndaki teri siler, ellerini ykar, suyu ayna gibi kullanaraksalarn dzeltir.
Bir vapur kampanas iitilir ve sessizlik arada bir yine
yakndaki kilisenin uultulu org sesleriyle bozulur.Bir sre sonra sahneyi tam bir sessizlik kaplayp StKz da tuvaletini bitirince, soldan renci girer. Uykusuzbir gece geirmitir, traszdr. Doruca emeye yaklar,konumadan nce bir duralar.
RENC Marapay alabilir miyim ? (St Kz marapay gsne bastrr). Bitmedi mi ii ? (St Kzdehetle gencin yzne bakar).
YALI ADAM (Kendi kendine) Kiminle konuuyor ?Kimseyi grmyorum. Deli mi ne ? (Byk bir hay
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
12/62
3
retle ona bakmaya devam eder). RENC (St Kz'a) Ne bakyorsun yle ? O kadar
korkun muyum ? Ee, hi uyumadm. Sen tabii geceyi elencede geirdim sanrsn. (St Kz hep yledurur). Kafay da ektim, deil mi, ha ? iki kokuyor muyum ? (St Kz durumunu deitirmez)Tra olmadm biliyorum. Bir marapa su versene kz.
Hak ettim bunu. (Susar)Hah, syleyim bari. Btngeceyi yara sarmakla, yarallara bakmakla geirdim.Ya, dn gece o ev kt zaman ben de oradaydm.Anladn m imdi ? (St Kz marapay alkalar,doldurup verir). Saol. (St Kz hareketsiz durur.Yavaa) Bana bir iyilik etsene. (Susar) ey, gzlerim ... gryorsun ya kzarp imi, ellerimle yara
lara, cesetlere dokundum, gzlerime srmem tehlikeli olur. Mendilimi karr msn cebimden, temizmendilim, souk suyla slatp gzlerimi silivernolur ? Gel yap u iyilii, (St Kz nce duraksarsonra isteneni yapar). Teekkr ederim canm. (Cebinden czdann karr. Kz reddeder). Kusurabakma, daha kendime gelemedim de. (St Kz gz
den yiter).
YALI ADAM (renci'ye) Affedersiniz, dn gecekikaza yerinde olduunuzu sylyordunuz demin, iittim. Ben de tam onu okuyordum gazetede.
RENC Hemen gazetede mi km ?
YALI ADAM Ya hepsi, sizin resminiz bile. Ama bu
yiit gen rencinin adn renemediklerine zlyorlar.
RENC Yok canm ? (Gazeteye gz atar) Evet, be-
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
13/62
4
nim resmim. Hh, hi aklma gelmezdi.
YALI ADAM Az nce kiminle konuuyordunuz ?
RENC Grmediniz mi ? (Susar).
YALI ADAM Merakm ho grn, adnz sorabilir
miyim ?
RENC Ne olacak ? Gazetelerde adm gemi nemlideil benim iin, enlerin yan sra knayanlar dakar. nsanlar aalama sanat ald yrd... Sonra bir dl falan da beklediim yok.
YALI ADAM Zengin olmalsnz ?
RENC Yok yok tam tersi, meteliksizim.
YALI ADAM Biliyor musunuz, sesiniz bana yabancgelmiyor, genliimde bir arkadam vard, kimi szckleri tam sizin gibi sylerdi. Ayn vurgu ayn sestonuyla konuan bir bakasna da raslamadm. Yal
nz o ve siz. Tccar Bay Arkenholtzla bir akrabal
nz var m ?
RENC Babamd benim.
YALI ADAM Kaderin izdii yollar ne garip. Sizi yenidomu bir bebekken grmtm... Pek ac koullar
altnda.
RENC Evet, dnyaya geliim babamn iflasna ras-lam.
YALI ADAM Tam yle.
RENC Ben sizin adnz sorsam ?
YALI ADAM Adm Bay Hummel.
RENC Siz ey misiniz ? ... Ansyorum.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
14/62
5
YALI ADAM Evinizde adm sk sk geer miydi ?
RENC Evet.
YALI ADAM Belki biraz da nefretle geerdi deil mi ?(renci susar). Belki de size benim babanz iflasasrkleyen adam olduumu sylemilerdir ? Aptalcaspeklasyonlara girip kendi kendilerini batranlarhep, aldatamadklar kiilerce ykma gtrldklerini sanrlar. (Susar). Bak sana gerei syleyim :Baban benim tam on yedi bin kronumu dolandrd.O zaman da elimde avucumda yalnz bu para vard.
RENC Ayn yknn birbirinden bu denli deiikiki biimde anlatlabilmesi garip.
YALI ADAM Herhalde size doru olmayan bir eyi
sylediimi sanmyorsunuz ?
RENC Hangisine inanaym ? Babam yalan syle
medi ya ?
YALI ADAM ok doru, bir baba hi yalan sylemez.Ama ben de babaym, dolaysyla...
RENC Sz ne demee getiriyorsunuz ?
YALI ADAM Ben babanz felaketten kurtardm, o dabana olan borcunu minnettarln dourduu o korkun nefretle dedi. Beni ailesine kt kii olaraktantt.
RENC Belki de yaptnz yardm gereksiz bir aa-lama ile zehirleyerek onun minnetini nefrete evir
diniz ?YALI ADAM Yardmn her trls onu kabul edene
boyun bktrr delikanl.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
15/62
6
RENC Benden ne istiyorsunuz.YALI ADAM O paray istemiyorum. Bana bir iki ufak
hizmette bulunursanz borcu denmi sayarm. Grdnz gibi sakatm. Kimileri kabahati bende buluyor, kimileri de anama babama yklyorlar. Ben isesuu, btn o tuzaklaryla yaamn kendisinde bulmay ye tutuyorum. Bu tuzaklardan birinden kur-
tulsan tepetakla brne yuvarlanrsn. Her ne halse,merdiven falan kamyorum ite, kapnn zilini alamyorum. Yardm istemem de bu yzden.
RENC Ne yapabilirim ?
YALI ADAM nce u sandalyeyi biraz itiverin de uoyun ilanlarn okuyalm. Bu gece ne oynadn
renmek istiyorum. RENC (Saldalyeyi iterek)Size bakacak bir kimseniz
yok mu ?
YALI ADAM Var ama ie saldm. Nerdeyse gelir. Dok
tor mu olacaksnz ?
RENC Yok canm, dil reniyorum. Ama ilerde ne
yapacam hi bilmiyorum.YALI ADAM Haa. Matematiiniz kuvvetli mi ?
RENC Eh olduka.
YALI ADAM iyi; bir i bulmak ister miydiniz ?
RENC Evet, neden istemeyeyim.
YALI ADAM Mkemmel. (Oyun ilanlarn inceler)Matinede Valkre'yi oynuyorlar. Bu demektir ki,Albay ile kz da orada olacaklar, ve hep altnc srann sonunda oturduklarna gre... Sizi de onlarn
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
16/62
7
yanna oturtacam. u telefon kulbesine gidip altnc sradan seksen iki numaral koltuu kapatverinltfen.
RENC Gpegndz operaya m gidiyoruz ?
YALI ADAM Evet, benim dediimi yap, ilerin yolunagirecek. Seni mutlu zengin ve saylan bir insan olarak
grmek istiyorum. Dn geceki o yiit kn seni yarna kadar nl yapacak, bylelikle adn bir eyedeecek.
RENC (Telefon kulbesine giderken) Ne tuhaf birmacera.
YALI ADAM Kumarn var m ?
RENC Evet, maalesef.
YALI ADAM Biz bunu da bir erdem yapmasn bileceiz. Git imdi telefona.
(renci, kar, Yal Adam gazetesine kapanr,Kara Giysili Kadn kaldrmdan yryp gelir, Bekinin Kars ile konuur. Yal Adam kulak verir,
ama seyirciler bir ey iitemezler. renci geri gelir).Oldu mu ?
RENC Tamam.
YALI ADAM u evi gryor musun ?
RENC Evet, sk sk bakarm ben bu eve. Dn akamgeerken gne camlara vurmutu, ben de iinde
kimbilir ne gzel eyler vardr diye dndm, yanmdaki arkadaa : u evin st katnda gen gzel
bir karn, iki gzel ocuun ve yllk yirmi bin kron-luk bir gelirle yaadm dn deyiverdim.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
17/62
8
YALI ADAM Demek yle dedin, yle dedin. Ya ya,
ben de ok severim bu evi.
RENC Ev speklasyonu ile mi urayorsunuz ?
YALI ADAM Hmm ... evet. Ama sizin dndnz
anlamda deil.
RENC Burda oturanlar tanyor musunuz ?YALI ADAM Hepsini ayr ayr, insan benim yamda
herkesi tanr, analarn, babalarn, dedelerini, ninelerini bile ... ve u ya da bu biimde mutlak onlarlabir iliii olur. Tam seksen yandaym, ama kimse
bilmez beni, gerekten tanmaz.
insan kaderi ilgilendiriyor beni (Yuvarlak Odann
perdeleri yukar ekilir. Albay srtnda bir kaputla grnr). Bak ite Albay, leden sonra onun yannda oturacaksn.
RENC Albay m ? Btn bunlardan bir ey anlam
yorum. Masal gibi.
YALI ADAM Benim btn yaamm bir masal kita
bna benzer baym. Masallar deiik de olsalar birrg onlar birbirine balar, esas tema srekli olaraktekrarlanr.
RENC Mermer yontu kimin ?
YALI ADAM Albayn kars tabii, eski hali.
RENC O denli gzel miydi ?
YALI ADAM Hmm, evet. RENC Konusanz ya ?
YALI ADAM nsanlar stne kesin yarglar veremeyizdelikanl. Desem ki sana bu kadn onu brakp kat,
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
18/62
9
adam kadncaz dverdi nk ... sonra dnp
onunla ikinci kez evlendi, imdi de bu evde bir mumya gibi yayor, kendi yontusuna tapyor... Beni delisanrsn.
RENC Anlamyorum.
YALI ADAM Anlamayacan biliyordum. Sonra da i
te u sUmbllU oda smbll pencere var, orda Albayn kz oturur. Atla gezmeye km olmal, nerdeysedner.
RENC Peki bekiyle konuan u kara giysili kadnkim ?
YALI ADAM Hah, o biraz kark, len adamla ilikisivard, yukarda u beyaz araflar gryorsun ya.
RENC Kimmi o ?
YALI ADAM Senin benim gibi bir insan, ama kibrinden yanna varlmazd. Sen de pazar gn domuocuklardan olsaydn onun az sonra u kapdan kpyarya ekilmi konsolosluk bayrana baktn grebilirdin. Anlyorsun ya konsolostu o, elenkleri,
aslanlar, tyl apkalar pek severdi. RENC Pazar ocuu mu dediniz ? Ben pazar gn
domuum, annem yle sylerdi.
YALI ADAM Yok canm, gerek mi bu ? Anlamamgerekti. Gzlerinin renginden de okunuyor, yleysebakalarnn gremediklerini grebilirsin sen, bu hioldu mu sana ?
RENC Bakalarnn ne grdklerini bilmiyorum,ama kimi zaman ... ah byle eyler konuulmaz.
YALI ADAM Bunu iyice sezmitim. Ama benimle ko-
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
19/62
10
nuabiiirsin. nk byle eylerden anlarn ben.
RENC Dn rnein... Bir ey beni u karanlk darsokaa ekti, az sonra da ev kt. Evet, gittim orada o gne dein hi grmediim o evin nnde durdum. Sonra duvarda bir atlak gzme ititi, demetahtalarnn atrdadn iittim. leri atlp duvarn
altndan geen bir kk ocuu kurtardm. O an evkt ite. Ben kurtulmutum, ama ocuu tuttuumu sandm kollarm bombotu.
YALI ADAM Evet evet, tam dndm gibi. Sylesene az nce emenin yannda niye yle iaretler yapp duruyordun. Kendi kendine konuuyordun ?
RENC St kzla konuuyordum, grmediniz mi ?
YALI ADAM (Dehetle)St kz m ?
RENC Bana marapay veren kz canm.
YALI ADAM Sahi mi ? Demek onunla konuuyordun.Ah, grnmeyeni grme yetim yok, ama benim deyapabileceim eyler var. (Nianlnn aynal pencerenin yanna oturduu grlr). u penceredeki yalkadna bak, gryor musun ? Ya, bir zamanlar, altm yl nce, o benim nianlmd. Ben yirmi yandaydm. Korkma, beni tanyamaz. Birbirimizi hergn gryoruz da beni hi etkilemiyor. Oysa bir zamanlar birbirimizi sonsuzca seveceimize yemin etmitik. Sonsuzca...
RENC O zamanlar amma da tuhafmsnz. Biz kzlarmza byle eyler sylemeyiz.
YALI ADAM Kusurumuza bakma delikanl, elimizdenbaka trls gelmiyordu. Ama u yal kadnn birzamanlar gen ve ok gzel olduunu bilir misin ?
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
20/62
11
RENC Anlalmyor. Am a grnnde bir alm varyine de. Gzlerini gremiyorum.
(Bekinin Kars elinde bir sepetle gelir, sepetin iindekesilmi selvi dallar vardr).
YALI ADAM Ah ite bekinin kars. O kara giysili kadn bunun len adamdan olan kz. imdiki kocasna
bekilik verilmesi de bu yzden. Ama karal hanmnbir isteyeni var. Gelecei parlak bir soylu kii, aristokrat yani. imdiki karsndan ayrlmak zere, anladn m ? Kadn da ondan kurtulmak iin ta bir konak balyor ona. Bu aristokrat, len adamn damad anlayacan. te yatak araflar da balkondahavalandrlyor.
RENCt Pek kark !YALI ADAM yle, iten ve dtan kark. Oysa ok
basit grnyor.
RENC Peki, len adam kimdi ?
YALI ADAM Az nce de sordun bunu, ben de cevapverdim. Keyi dnp esnafn girip kt kapyabakacak olursan bu l adamn u gne dein yardm ettii iine geldike yardm ettii birok fa
kir fukara grrsn.
RENC yi yrekli bir adamm yleyse.
YALI ADAM E vet... iyiydi kimi zaman.
RENC Her zaman deil mi ?
YALI ADAM Yok canm. nsanlar byledir. imdi ba
ym sandalyemi ltfen biraz iter misin yle, gneegelsin. ok dm. nsan hareket etmeyince kandonuyor. Yaknda leceim, bunu iyi biliyorum,
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
21/62
12
ama daha nce yapmam gereken birka ey var. Elimi tut bak ne souk.
RENCl (Elini tutarak)Evet, akln alamayaca kadarsouk ! (Geriye srar, elini kurtarmaya alr,
olmaz).
YALI ADAM Beni brakma. imdi yorgunum, yaln
zm. Ama bu hep byle olmad, anlyor musun ? Arkamda uzun mu uzun bir yaam var, son kertedeuzun. Kiiler oldu onlara mutsuzluk verdim, kiiler
oldu onlar bana mutsuzluk verdi. Biri brn gtrr. Ama lmeden nce senin mutlu olman grmek istiyorum. Bizim yazglarmz, baban ve daha
baka nedenlerle iie birbirine rlm.
RENC Elimi braknz. Btn gcm ekiyorsunuz, donduruyorsunuz beni. Ne istiyorsunuz ben
den ?
YALI ADAM (Elini brakarak)Sabret, greceksin, anlayacaksn. te kk hanm geliyor.
(Yaklamakta olan kza bakarlar. Seyirciler grmez).
RENC Albayn kz m ?
YALI ADAM Onun kz ... evet. Bak una, byle birnefis yaratk grdn m sen ?
RENC erdeki mermer yontu.
YALI ADAM Annesi onun, syledim ya.
RENC Haklsnz, ilk gryorum byle bir kz. Onu
koluna takp kiliseye, oradan da evine gtrecek erkee ne mutlu.
YALI ADAM Sen grebiliyorsun. Onun gzelliini her
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
22/62
13
kes seemiyor. Evet, yazlm bu alnma.
(Kz girer. Klot pantolon giymitir. Kimseye dikkatetmeden yava yava kapya yrr, kapda durupBekinin Kars ile birka sz konuur. Sonra girereve).
Alyor musun ?
RENC Bir ey ki umutsuzdur, kii onun karsndaancak ac duyar ancak.
YALI ADAM Ben kaplar ve gntllleri aabilirim, yeter ki istediimi yaptracak bir kol bulaym. Banahizmet et. Senin de birok eylere gUcn yetecek.
RENC Pazarlk m bu ? Ruhumu mu satyorum ?
YALI ADAM Bir ey sattn yok. Dinle, ben btn yaamm boyunca aldm, imdi vermek iin dayanlmaz
bir istek duyuyorum iimde. Ama kimse kabul etmiyor : Zenginim, ok zenginim ama mirasm yok,beni azaplar iinde kvrandran bir hayrszdan baka. Olum ol benim. Ben yaarken daha mirasmakon. Yaamn zevklerini tat, ben de, uzaktan bile
olsa, seni greyim kvanaym. RENC Ne yapmam gerekiyor ?
YALI ADAM lk nce Valkre'yegideceksin.
RENC O tamam. Daha sonra ?
YALI ADAM Bu akam orada boy gstermelisin, yu
varlak odada.
RENC Nasl olacak bu ? Nasl girebileceim ?YALI ADAM Valkreoyunu yoluyla.
RENC Beni neden arac olarak setiniz ? nceden
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
23/62
14
tanyor muydunuz ki ?YALI ADAM Tabii tanyordum. Uzun zamandan beri
gzlerim senin zerindeydi. Ama balkona bak imdi,hizmeti konsolos iin bayra yarya ekiyor. imdide yatak araflarn eviriyor. u mavi yorgan gryor musun, altnda iki kii yatsn diye yaplmt.imdi yalnz bir kiiyi rtyor.
(Kz stn deitirmitir, pencerede grnr, smblleri sulamaya balar).
Kza bak kza, ieklerle konuuyor. Kendi de umavi smble benzemiyor mu ? Onlara su veriyor,yalnz saf su, smbller de suyu renk ve kokuya d
ntryorlar. te Albay elinde gazetesi geliyor.
Kzna ken evle ilgili haberi gsteriyor. imdi desenin resmini iaret ediyor. Kz ilgisiz deil. Yiitdavrann okuyor. Sanrm kapanyor hava, yamur balarsa halim harap, meer ki Johansson erken
gele.
(Hava, kararr. Pencere aynasnn yanndaki Nianlkapar pencereyi).
Nianlm pencereyi kapyor, yetmi dokuz yanda.O penceredeki dikiz aynas kulland tek ayna, buaynada nk kendini deil, d dnyay seyredebi
liyor, her iki ynde. Ama dnya da onu seyrediyor,bunu hi dnmemi. Neyse, tatl bir kocakardr o.
(Kefene brnm l Adam kapdan kar).
RENC Aman yarabbi ne gryorum.YALI ADAM Ne gryorsun ?
RENC Siz grmyor musunuz ? Kapnn eiinde
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
24/62
15
orda, l adam.
YALI ADAM Bir ey grmyorum, ama bunu bekliyordum. Anlat !
RENC Sokan ortasna kyor. (Susar) imdi ban kaldrd yukar bakyor.
YALI ADAM Demedim mi sana ? Hi kukun olmasn
imdi de gnderilen elenkleri sayacak, kartvizitleriokuyacak. Gndermeyen varsa, vay haline.
RENC imdi de keyi dnyor.
YALI ADAM Arka kapdaki fakir fukaray saymayagitti. Bu adamcklar dekor makamnda, anlyorsunya. Yzlerce kiinin sayg duruuyla... Eh, benden
de layk olduu saygy grecek. Laf aramzda, hergelenin biriydi.
RENC Ama eliak.
YALI ADAM Eliak bir hergele. Hep atafatl cenazetrenini dnrd. Sonunun yaklatn grncedevlete elli bin kron kazk att. imdi dc kz baka
bir kadnn kocasyla dp kalkyor, u an tabii babasnn vasiyetini merak ediyor. Evet, bu hergelesylediklerimizin hepsini iitiyor. Aman, ite Jo-honsson !
(Johansson gelir). Syle. (Johansson konuur amaseyirciler bir ey iitmezler). Evde deil miymi ?Eek sen de ! Telgraf ne oldu ? Bir ey yok mu ? E,
baka ?.. . Bu akam altda m ? yi bu. zel baskm dedin ? Ad da tam olarak ... renci Arken-holtz ... ailesi ... doumu ... mkemmel. Ah, yamur balad. Ne dedi bu konuda ? Syle. Haa... s
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
25/62
16
temiyor muymu ? stese de istemese de olacak. Aristokrat da geliyor. Keyi dndrver de Jhansson,fakirciklerin ne sylediklerini iiteyim. Sen de Ar-kenholtz burada bekle beni. Anlald m. (Johansson a)abuk ol, abuk ol.
(Johanssor sandalyeyi itip keyi dndrr, renciylece kalp Kz ' seyreder. Kz imdi smbl saks
larndaki topra eeler. Yazlk giysileriyle Aristokratgelir, kaldrmda bir aa bir yukar dolamaktaolan Kara Giysili Kadn ile konumaya balar).
ARSTOKRAT Ama elimizden ne gelir ki, beklememizgerek.
KARA GYSL KADIN Bekleyemem.
ARSTOKRAT Bekleyemez misin ? O halde sayfiyeyegit.
KARA GYSL KADIN Onu da istemiyorum.
ARSTOKRAT yle gel, sylediklerimizi iitecekler.
(Johansson geri gelir).
JOHANSSON (renciye) Efendim br eyi unut
mamanz tembih etti baym.
RENC (Kararsz) Bak buraya ... nce syle bana...Kim senin efendin ?
JOHANSSON Hh, o kadar ok ey ki o. u gne deinher kla girip kt.
RENC Bilgin bir adam m ?
JOHANSSON Bilgin adamn ne olduuna bal. Yaamboyunca hep pazar gn domu bir ocuk aradnsyler durur. Ama bu doru olmayabilir de.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
26/62
17
RENC stedii ne ? stn zekl bir adam, deilmi ?
JOHANSSON Eksik olan, gc. Btn gn bu tekerlekli sandalyede, sava arabasna kurulmu TanrThor gibi koturup duruyor. Evleri gzlyor, ykyorevleri, yeni caddeler ayor, alanlar yapyor. Evlerehrsz gibi girdii de oluyor, pencerelerden. nsanla
rn yazglar oyuncak elinde. ldrr dmanlarn,hi affetmez. nanr msnz baym, bu zavall sakalihtiyar bir zamanlar tam bir Don Juand. Ama yitirdi
btn kadnlarn.
RENC Neden ?
JOHANSSON Bakn syleyim, yle kurnazdr ki bu, birkadndan bkt m, ne yapp yapar onu kendindenuzaklatrr. Ama imdi, en ok can pazarnda at hrszna benziyor, insanlar trl biimlerde alyor.Beni bile yasalarn penesinden alp ald. Ya yle ...diyeceim bir'cahillik etmi su ilemitim, hmm ...ve yalnz o biliyordu. Beni ieri attrmad da alpyanna uak etti. Boaz tokluuna hizmet ediyorumite, ama ne boaz tokluu, yediklerimi bilseniz !
RENC Peki bu evde ne yapmak istiyor ?
JOHANSSON Hi amayalm bunu, ok kark.
RENC Kendimi bu iten syrsam iyi olacak.
(Kz pencereden bileziini drr).
JOHANSSON Baknz, kk hanm pencereden bilezi
ini drd.(renci yavaa gider, bilezii alr, Kza verir. Kzteekkr eder, renci Johansson un yanma dner).
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
27/62
18
Demek syrlp kamak istiyorsunuz ? Sandnz kadar kolay deil, bir kez sizi azna almaya grsn.Yerde gkte kimseden korkmaz o... Yoo, bir eydenkorkar yalnz, daha dorusu bir kiiden.
RENC Sen syleme ! Kim olduunu biliyor gibiyim.
JOH ANSSON Nasl bilebilirsiniz ?
RENC Tahmin ediyorum ite. Korktuu kk birSt kz deil mi ?
JOHANSSON Ne zaman bir st arabas grse bante yana evirir. Sonra uykularmda sayklar hep.Anlalan bir zamanlar Hamburgdayken...
RENC Bu herife gvenilir mi ?
JOHANSSON Her trl uursuz ii yapabileceine gveniniz olsun.
RENC Arkada ne yapyor yle ?
JOHANSSON Yoksullan dinliyor. Derken bir fitne tohumu kiverir, her seferinde bir ta sker yapdan,ta ki ev kp yklsn. Mecazl konuuyorum yani.
Biliyor musunuz ben okumu yazm bir adamm.Bir vakitler kitapydm. Kap gitmek istiyor musunuz gerekten ?
RENC Nankrlk etmek de istemiyorum. Babamkunarm, imdi de bunun karl benden kk bir
hizmet bekliyor.
JOHANSSON stedii ne ?
RENC Valkre'ye gideceim.
JOHANSSON Orasna aklm ermez. Ama hep yeni numaralar peindedir. Bak imdi de polisle konuuyor.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
28/62
19
Polisle ba pek kalabalktr. Onlar da alet eder, btn kirli ilerine kartrr, yalanc vaadler, olmayacak umutlarla onlar avucunun iinde tutar, bir yandan da hep pohpohlar. Greceksiniz, gn batmadanYuvarlak Odaya kabul edilmi olacak.
RENC Orada ne ii var ? Albayla ilgisi ne ?
JOHANSSON Bunu tahmin edebilirim az ok, ama lamemin deilim. Gidince kendiniz grrsnz.
RENC Oraya hi giremeyeceim gibi.
JOHANSSON Sizin elinizde bu. Valkre'yegidiniz.
RENC Yolu bu mu yani ?
JOHANSSON Deil mi ki o byle sylemi. Bakn bakndilenciler tarafndan ekilen sava arabasnn stn
de nasl geliyor zaferle. Bu garipler btn bu abalarna karlk ne alyorlar biliyor musunuz ? Sadece
bir ima ... cenazesinde onlara ziyafet ekileceinedair kuru bir ima.
(Yal Adam sandalyesinin stnde ayakta, dilencilerden biri ekiyor, brleri ardndan geliyor).
YALI ADAM Selam soylu gen, selam sana, lmhie sayp dnk kazada ka can kurtardn. Soylu
gen, selam sana. Arkenholtz iin kez a, a, a !
(Dilenciler apkalarn karrlar, fakat selama katlmazlar. Penceredeki Kz mendilini sallar. A lbay Yuvarlak Odantn penceresinden dik dik bakar. YalKadn penceresinden dorulur. Balkondaki hizmeti
bayra direin tepesine eker).Alklayn yurttalar, doru bugn pazar ama bostankuyusundaki eek ile buday tarlasndaki baak bizi
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
29/62
20
balar ha ha ha ... ve ben kendim bir pazar ocuudeilsem de gelecei grme ve dertleri dindirme kudretine sahibim. Bir vakitler boulmu birini yenidenyaama kavuturmutum... Gene byle bir pazar sabah Ham burgta .. .
(St Kz ieri girer, yalnz renci ile Yal Adamgrr. Boulmakta olan biri gibi kollarn kaldrarak
debelenir ve gzlerini Yal A dam a diker. Adamsandalyesine ker, dehetle bzlr).
Johansson gtr beni burdan, abuk abuk. Arken-holtz Valkiire'yi unutma.
RENCf Ne bu olup bitenler ?
JOHANSSON Greceiz, greceiz bakalm.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
30/62
K N C S A H N E
YUVARLAK ODANIN t. Arkada beyaz ini birsoba var, her iki yannda birer ayna, bir sarkal saatve amdan. Sobann sanda holn giri kaps, geride de yeil rtler ve maunla denmi bir oda ky-cndan grnr. Sobann solunda dolabn kapsvar, kap da duvar gibi ktla kapl. Palmiyelerinevreledii yontunun tl perdesi var, ekince yontu
gizlenir.Soldaki kap Smbll Odaya alr. Kz buradaoturmu kitap okuyor.
Yeil Odada oturmu yaz yazan Albay'in srt grnr. Albaym ua Bengtsson holden gelir. Srtndauak giysileri var. Onu bir garson gibi giyinmi Johansson izler.
BENGTSSON Ben vestiyere bakarken sen de u ay servisini yapver Johansson. Bu ii daha nce yaptnm ?
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
31/62
22
JOHANSSON Haklsn sormakta, bildiin gibi Tanr1nn gn o sava arabasn itip duruyorum, ama akamlar i deiiyor, byle garson klnda resmikabullere falan gidiyorum. Bu eve girmeyi hep hayalederdim. Garip insanlar, deil mi ?
BENGTSSON Evee t... pek herkese benzemezler.
JOHANSSON Mzik alemi mi yapacaklar ne ?BENGTSSON Yok. allagelen hayaletler yemei bi
zim deyimimizle. ay ierler, susup dururlar, ya dabtn konumay Albay yapar. Biskvilerini kemirirler bir azdan, tavan arasndaki fareler gibi seskarrlar.
JOHANSSON Niye hayaletler yemei diyorsunuz ?
BENGTSSON Hayaletlere, hortlaklara benzerler de ondan. Yirmi yldan beri srp gidiyor bu. Ayn kiilerayn szleri konuur, ya da yalanlar ortaya kacakdiye korktuklarndan bir ey sylemezler.
JOHANSSON Evin sahibesi yok mu ?
BENGTSSON Ah var, ama deli. Dolap iinde oturup
durur, nk gzleri dayanamaz a. (Duvar kdile kapl dolab iaret eder).Orda oturur ite.
JOHANSSON Dolabn iinde mi ?
BENGTSSON E, baka insanlara benzemezler dedim ya.
JOHANSSON Ne biim kadn bu ?
BENGTSSON Mumyaya benzer. Bir gz atmak ister
misin ? (Kapa aar)Bak ite.
(Albaym Kars grnr, bembeyazdr, mumya gibibzlm, kurumu).
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
32/62
23
JOHANSSON Aman yarabbi.
MUMYA (Peltek) Kapy ne ayorsun ? Kapal duracakdemedim mi sana ?
BENGTSSON (ocuk avutur gibi) Agucuk aguck, kk k. Uslu dur kzm, bak ne ciciler vereceim sa^na. Tatl papaan.
MUMYA (Papaan gibi) Tatl papaan. Orada msnYakup ? Prrr.
BENGTSSON Kendini papaan sanyor, belki de hakl.(Mumya'ya)Bize slk alsana Polly kzm. (Mumyaslk alar).
JOHANSSON Peh peh, ben de az ey grmemiimdir bu
yama gelinceye dek, ama bu hepsinin stne tydikti.
BENGTSSON Grdn ya, evler eskiyince kurtlanp rmeye balar, ama insanlar uzun zaman bir aradabulunup birbirlerine azap verirlerse delirirler. Buevin hanm da sus be Polly krk yldan beri burada yaayp duruyor, ayn koca ayn eyalar, ayn
akrabalar, ayn arkadalar. (Kt kapl kapy kapar). Bu evde olup bitenlere ben de akl erdirememhi. Bu yontuya bak, bu yontu onun genlii.
JOHANSSON Vay vay, bu mumya ha ?
BENGTSSON Ya ... insan alatmaya yeter. Gn olurkendini dlerine kaptrr, ya da baka sama bir
eye, byle papaana benzemek ister, papaanlaryanslar konumasyla falan. Sakat ve hasta insan-
' lardan bucak bucak kaar. Kendi kzn bile grmeyedayanamaz, nk o da hasta.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
33/62
24
JOHANSSON Kk hanm hasta m ?
BENGTSSON Bilmiyor muydun ?
JOHANSSON Yoo. Peki Albay, 0 kim ?
BENGTSSON Bekle greceksin.
JOHANSSON (Yontuyu seyreder) Bunu dnmek bile
korkun. Ka yanda imdi ?BENGTSSON Kimse bilmez yan, ama diyorlar ki otuz
beindeyken on dokuzunda gibi grnrm. Ve buayn evde Albay da o yata olduuna inandrm.Sedirin yanndaki ^u kara japon panosu neye yararbilir misin ? Buna lm perdesi diyorlar, biri lmekzereyken bununla kapyorlar nn, tpk hastane
lerdeki gibi.
JOHANSSON Ne korkun ev. renci de gelmeye can
atyordu, cennetmi gibi.
BENGTSSON Hangi renci ? Ha anladm. Bu akamburaya gelecek olan. Albayla kk hanm onunlaoperada tantlar, her ikisi de holand ondan.
Hmm ... imdi de sorma sras bende. Kim seninefendin ? u tekerlekli sandalyedeki adam ?
JOHANSSON Ha eyy da geliyor mu ?
BENGTSSON arl deil.
JOHANSSON arlmadan da gelir o, gerekirse.
(Yal Adam koltuk denekleriyle holde grnr.
Smokin ve silindir apka giymi. Hrsz gibi sokulur,dinler).
BENGTSSON thtiyar, eytann ta kendisi deil mi ?
JOHANSSON Tepeden trnaa.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
34/62
25
BENGTSSON fritin daniskas.
JOHANSSON Bycl de olmal, kilitli kaplardangeip giriyor.
(Yal Adam yrr, Johanssonu kulandan kavrar).
YALI ADAM Mendebur seni, ayan denk al.
(Bengtssona) Albaya benim geldiimi haber ver.BENGTSSON Ama konuklar gelmek zere, onlar bek
liyoruz.
YALI ADAM Biliyorum, ama benim ziyaretim de beklenen bir ziyaret kadar nemli, her ne kadar beklenmiyor idiysek de.
BENGTSSON Anlyorum. Kim diyeyim, Bay Hummelmi ?
YALI ADAM yle de.
(Bengtsson holden geip Yeil Odaya girer, kapyarkasndan kapar).
Defol dar ! (Johansson durumsar)Defol diyorum!
(Johansson holden kar. Yal Adam oday gzdengeirir, mermer yontunun nnde durur. Hayretle).
Amelia 10 evet O.
MUMYA (Dolaptan) Prr prr Polly. (Yal Adamsrar).
YALI ADAM Neydi o ? Odada papaan m var ?
MUMYA Buyada msn Yakup ?
YALI ADAM Bu ev tekinsiz.
MUMYA Yakup !
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
35/62
26
YALI ADAM Korkuyorum. Demek evde sakladklar
gizler bunlarm.
(Srt dolaba dnk bir resim nnde durur).
ite o ... o.
(Mumya kp Yal Adamn arkasndan yaklar,perukasn eker).
MUMYA Hrrr o mu ?.. . Prrrr.
YALI ADAM (Dehetle srayarak) Tanrm ! Bu danesi ?
MUMYA (Doalsesiyle)Yakup musun sen ?
YALI ADAM Evet, adm Yakup.
MUMYA (Heyecanl)Ben de Amelia'ym.YALI ADAM Yok yok yok olamaz ... aman Tanrm.
MUMYA imdi byleyim. Evet (Yontuyu iaretle) Ozaman da by leydim. Yaam insanlarn gzlerini ayor deil mi ? Grmekten ve grlmekten kurtulmakiin okluk dolap iinde oturuyorum. Sen ama ne
yapmaya geldin buraya Yakup ?YALI ADAM Yavrum, yavrumuz.
MUMYA Orada ite.
YALI ADAM Nerede ?
MUMYA Smbll Odada.
YALI ADAM (Kz'a bakarak) Evet, o. (Susar) Peki
babas. Albay ne alemde ? Yani kocan ?
MUMYA Bir gn kzdrd kafam, her eyi syledim.
YALI ADAM Yaa ?
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
36/62
27
MUMYA nanmad bana, sadece "Kocalarn ldrmekisteyen btn kadnlar byle syler dedi. Ama genede mthi bir su ilemi oldum. Bu yalan btn yaamn altst etti, ailenin soyaacn bile. Zamanzaman nfus kaytlarna bir gz atyorum da, "Bakite yavrum bir hizmeti kz gibi sahte bir nfusczdan ile dolayor, bylelerini slahaneye gnde
rirler diyorum kendi kendime.YALI ADAM Byle ok kii var. Ansdma gre sen
de doum yln yanl sylemitin.
MUMYA Annemin zoruyla. Su benim deil. Ama builediimiz gnahta asl sorumlu sensin.
YALI ADAM Hayr. Asl senin kocan nianlm elim
den almakla bu gnaha yol at. Ben affetmem asla,nce cezalandrmadka. Doutan byleyim. Bu sorun benim iin yerine getirilmesi gereken bir devdi,
yine de yledir.
MUMYA Bu evde ne bulabileceini sanyorsun ? stediin ne ? Nasl girdin ieri 7 Kzmla m ilgili geliin ?Eer ona el srecek olursan ln kar buradan.
YALI ADAM Onun yalnz iyiliini isterim.MUMYA yleyse babasn balamalsn.
YALI ADAM Hayr.
MUMYA yleyse leceksin. Bu odada u paravanann
arkasnda.
YALI ADAM Olabilir. Ama bir eye dilerimi geir
dikten sonra kolay kolay koyvermem.MUMYA Kz u renciye vermek istiyorsun, neden ?
Bir hi o, bir eycii yok.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
37/62
28
YALI ADAM Benim glgemde zengin olacak.
MUMYA Bu gece seni buraya ardlar m ?
YALI ADAM Hayr ama, u sizin hayaletler yemeiiin bir davetiye koparmak niyetindeyim.
MUMYA Kimlerin geleceini biliyor musun ?
YALI ADAM Pek bilmiyorum.
MUMYA Biri Baron. u yukarki katta oturan adam.Kaynatasn bu akam gmdler ya.
YALI ADAM Bekinin karsnn kzyla evlenebilmekiin karsndan boanmaya kalkan adam... Hani u
senin eski sevgilin.
MUMYA Konuklardan biri de senin eski nianln... Ko
camn ifal ettii kz.
YALI ADAM Sekin bir topluluk.
MUMYA Ah tanrm, bir lebilsek lebilsek.
YALI ADAM Peki ne diye oturuyorsun onunla 7
MUMYA Sular, gizler gnahlarla birbirimize balanmz. Bu balar koparp, alp bamz gittiimizok oldu, ama yine aresiz dndk birbirimize.
YALI ADAM Albay geliyor sanrm.
MUMYA yleyse ben Adalenin yanma gideyim. Yakupayan denk al, ona dokunaym deme.
(Sessizlik. Smbll Odaya geer, gzden yiter.Albay girer, souk ve ciddidir, elinde bir mektupvar).
ALBAY Ltfen oturunuz. (Yal Adam yavaa oturur.Sessizlik. Albay ona dik dik bakar). Bu mektubu siz
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
38/62
mi yazdnz efendim ?YALI ADAM Ben yazdm.
ALBAY Adnz Hummel mi ?
YALI ADAM yle.
ALBAY Anladma gre benim btn denmemi borsenetlerimi toplayp satm almsnz. Bu duruma gre
elinize dilmU bulunuyorum. Benden istediiniz ne?
YALI ADAM u ya da bu biimde borcunuzu demenizi.
ALBAY Ne biimde ?
YALI ADAM ok kolay. Para szn azmza almayalm. Benim bu evde konuk olarak kalmama kat
lanmanz yeter.
ALBAY Bu denli nemsiz bir ey sizi tatmin edecekse...
YALI ADAM Teekkr ederim.
ALBAY Baka ?
YALI ADAM Bengtssonu kov.
ALBAY Niye kovacak mun ? Sadk uam benim. Birmr boyu yanmda bulundu, stelik Uzun ve sadk hizmet ulusal madalyas da var, niye kovaym ?
YALI ADAM Siz onu yle gryorsunuz, stn nitelikleri var sanyorsunuz... Grnd gibi deil o.
ALBAY Kim grnd gibidir ?
YALI ADAM (arm) Doru. Ama Bengtsson gitmeli.
29
ALBAY Evimi siz mi yneteceksiniz ?
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
39/62
30
YALI ADAM Evet, nk bu evdeki her ey bana ait,eyalar, perdeler, yemek takmlar, rtler ... dahasvar.
ALBAY Ne demek istiyorsunuz dahas varla ?
YALI ADAM Her ey, burada her eyin sahibi benim,her ey benim.
ALBAY Peki sizin olsun. Ama aile armamz ve erefliadm bana kalyor.
YALI ADAM Hayr, onlar bile kalmyor. (Sessizlik)Sen soylu deilsin.
ALBAY Bu ne kstahlk ?
YALI ADAM (Bir belge gstererek) Armalar Katalo
gundan kesiimi u yazya gz atacak olursanz, adnkullanmakta olduunuz ailenin yz yl nce son bulduunu anlarsnz.
ALBAY Ben de bu konuda dedikodular iitmitim ...ama ben bu ad babamdan miras aldm. (Okur).Doru ... haklsnz... Ben bir soylu kii deilim,yleyse armal yzm karaym. Doru, bu size
ait. (Yz ona verir).Buyurun.YALI ADAM (Yz cebine atarak) imdi devam
edelim. Siz bir albay da deilsiniz.
ALBAY Deil miyim ?
YALI ADAM Deilsiniz ya! Geri bir zamanlar Amerikan Gnll Kuvvetleri nde geici olarak albay
rtbesini tamtnz, ama Kba savandan sonraasl ordu kurulunca btn bu rtbeler geri alnd.
ALBAY Doru mu bu ?
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
40/62
31
YALI ADAM (Cebini iaretle)Okumak ister misiniz ?
ALBAY Hayr, gerekli deil. (Susma)Ama siz kimsinizve ne hakla gemi karma beni byle soyup duruyorsunuz ?
YALI ADAM Anlayacaksnz... Ama u soyma dedinizde ... siz kendinizin gerekten kim olduunu biliyor*
musunuz ?ALBAY Bu ne cret !
YALI ADAM Banzdan u perukay karp aynayabakn. Ama takma dilerinizi de karn, bynz dakazyn, Bengtsson u bronz tokalar da zsn, o zaman bir hayta, bir uak kendini tanyacaktr. Mutfan birinde dolaplara dadanm bir uak paras.
(Albay masann zerindeki ana elini atarsa da Hummel nler). ana dokunma, Bengtssonu armayakalkma. aracak olursan onu yakalatrm. (Sessizlik)Eh, konuklar da skn ettiler. Bir ey olmamgibi davrann. Eski rollerimizi bir sre daha oynayacaz.
ALBAY Kimsiniz siz ? Sesinizi ve gzlerinizi tanyorgibiyim.
YALI ADAM Bulmaya alma, dilini tut ve szm
dinle.
(renci girer, bayla A lb aya selam verir).
RENC Naslsnz efendim ?
ALBAY Evime ho geldiniz delikanl. O felakette gstermi olduunuz olaanst yiitlikten dolay adnzherkesin aznda. Sizi evimde kabul etmek ereftir
benim iin.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
41/62
32
RENC Ben fakir bir ailedenim efendim... Sizin nladnz ve soylu doumunuz...
ALBAY Tantraym, Bay Arkenholtz, Bay Hummel.eri buyurup hanmlara katlmak ister misiniz BayArkenholtz. Bay Hummel ile zel bir ey gryorduk da. (renciyi Smbll Odaya gtrr, rencilin utanga, Kz ile konutuu grlr). Fevkalade bir delikanl, mzikten anlyor, sesi de gzel,iir yazyor... Ah, bir de damarlarnda mavi kan do-lasayd, kar kacam sanmazdm.
YALI ADAM Kime kar kacan ?
ALBAY Kzma.
YALI ADAM Kzma m ? Ama sras gelmiken sora
ym, kz neden btn vaktini orada geiriyor ?ALBAY Evdeyken hep Smbll Oda'da oturmak ister.
Bu onun bir alkanl, zellii diyeceim. Ah, iteBayan Beatrice von Holsteinkrona geliyorlar. Gzel
bir hanm, dini btn, doumuna ve toplumsal durumuna uygun decek kadar da paras var.
YALI ADAM (Kendi kendine) Nianlm !
(Nianl girer, grn biraz sapkadr).
ALBAY Bayan Holsteinkrona, Bay Hummel. (Nianlselam verir, sandalyeye oturur. Aristokrat girer, o daoturur. Srtnda yaz giysileri var, grn gizemlidir).Baron Skanskorg.
YALI ADAM (Yanda, ayaa kalkmadan) Mcevher
hrsz bu herif, yle sanyorum. (Albaya) Mumyay da arrsanz konuklar tamam olacak.
ALBAY (Smbll Odanm kapsndan)Polly.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
42/62
33
MUMYA (eri girerek)Hrrr !
ALBAY Genler de gelecek mi ?
YALI ADAM Hayr genler gelmeyecek. Onlar ba
lyoruz.
(Hepsi sessizce, daire halinde otururlar).
ALBAY ay gelsin mi ?YALI ADAM Ne gerei var, kimse ay imek istemi
yor. Niye bunu gsteri haline getirelim ?
ALBAY yleyse ... konualm m ?
YALI ADAM Havadan sudan m konuacaz, bilmiyor muyuz ? Birbirimizin hatrn sorsak, onu da bi
liyoruz. Ben susmay yelerim, insan o zaman dncelerin sesini iitir, gemii seyredebilir. Susmalar
bir ey gizleyemez, ama szler gizler. Geenlerdeokudum, dil ayrmlamalar ilkel boylarda balambir oyman gizlerini br oymaktan saklamak iin.Demek her dil bir ifredir, aky bulan kii yery-zndeki btn dilleri anlayabilir. Ama bu, gizlerin
zmsz aksz aklanamayacan gstermez.Hele iin iinde kantlanmas gereken bir babalk davas varsa. Yargevindeki kant baka eydir. kiyalanc tank yeter kantlamaya, nceden kararlatrlm bir eyi. Ama benim kafamda tasarladmsorgulamada hibiriniz byle yalanc tanklar yannz sra srkleyemezsiniz. Doa bile insanlara giz
lenmesi gerekeni gizleme duygusu vermi, ama gnolur, elimizde olmadan yle durumlara deriz ki, enderin gizimiz aa kverir. Dzmece kiinin yznden maskesi der, sulu srtverir.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
43/62
34
(Sessizlik. Herkes birbirinin yzne bakar).
Bu ne sessizlik ?
(Uzun sessizlik).
Burada rnein, bu saygdeer bu gsterili evde,gzelliin, zenginliin ve kltrn birletii bu yuvada.
(Uzun sessizlik).
Hepimiz kim olduumuzu biliyoruz, deil mi ?Size sylemem gereksiz, siz de beni tanyorsunuzama bilmezlikten geliyorsunuz o baka.
(Smbll Oday iaretle)
Kzm orda, benim kzm. Onu da biliyorsunuz.Nedenini bilmeden yaama arzusunu yitirdi. Gereku ki, bu her trl irkef, gnah, sahtelik yalanclkladolup taan havada o solup gidiyordu. Bu nedenleite ona bir arkada aradm. Yannda soylu davranlarn n, scakln duyabilecei bir arkada.
(Uzun sessizlik).
Bu evdeki grevim bu, yaban otlarn koparp ayklamak, cinayetleri aa karmak. Btn eski hesaplar dorultacaz. Bylece bu ocuklar benim onlaraarmaanm olan bu evde yeni batan yaamaya balayacaklar.
(Uzun sessizlik).
imdi size izin veriyorum, kabilirsiniz, hepiniz srayla ekip gidin burdan. Geriye kim kalrsa tutuklayacam.
(Uzun sessizlik).
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
44/62
35
Duvarda saatin tik taklarn iitiyor musunuz, birlm bcei gibi ? Ne sylediini duyuyor musunuz ? Va - kit ta - mam, va - kit ta - mam !
Birka dakika sonra ald zaman, zamannz dolmu olacak. O zaman gidebilirsiniz. Daha nce deil.
Vurmadan nce kolunu kaldryor size. Dinleyiniz.Sizi uyaryor. Saat vurur, ben de vurabilirim.
(Koltuk deneklerinden biriyle masaya vurur).
ittiniz mi ?
(Sessizlik. Mumya saate gider, durdurur. Sonra kendi sesiyle konuur, ar, etkili).
MUMYA Ama ben durdurabilirim zaman, kendi akiinde. Gemii siler, yaplanlar bozabilirim yeni
den. Ama rvetle, tehditle deil, yalnz aclar ekerek, pimanlk duyarak.
(Yal Adam tn yanna yaklar).
Bizler zavall insancklarz, bunu biliyoruz. Yanliler yaptk, gnahlar iledik biz de herkes gibi.
Grndmz gibi deiliz, ta iimizde derinlii
mizde kendimizden daha iyiyiz, nk gnahlarmzdan irenebiliyoruz. Ama sen Yakup Hummel,u dzmece adnla karmza geip bizi yarglamayakalknca biz zavall gnahkrlardan daha kt olduunu ortaya koyuyorsun. nk asl sen grndn gibi deilsin !
Sen insan ruhlarn alarsn 1
Beni de bir zamanlar yalanc vaadlerle yle aldn !
Bugn gmlen Konsolosu da sen ldrdn, bor
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
45/62
36
lara bomutun onu. renciyi alan da sensin, sanabe para borcu olmayan babasn ileri sUrp onu birminnet borcuyla kendine baladn.
(Kalkp konumak isteyen Yal Adam tekrar sandalyesine ker. Kadn konumasn srdrdke iyicebzlr).
Gemiinde ama aydnlanmam bir nokta var ki,ondan pek emin deilim ... kukum var. Bengtssonun bildiini sanyorum.
(Masa zerindeki kk an alar).
YALI ADAM Hayr Bengtsson gelmesin, o gelmesin.
MUMYA Demek biliyor.
(an tekrar alar. St Kz holn kapsnda grnr. Yalnz Yal Adam grmektedir. Dehetle sandalyesine yapr. Bengtsson girince St Kz gzden yiter).
Bu adam tanyor musun, Bengtsson ?
BENGTSSON Evet, tanyorum. O da beni tanr. Yaa
mn inileri klar var, hep bilirsiniz. Bir zamanlaronun hizmetindeydim, baka bir zaman da o benimhizmetimdeydi. Tam iki yl mutfamda uaklk etti.Saat Qte gitmesi gerektiinden le yemei ikidehazrlantrd. Btn aile de bu domuzun artklarm
yerdi, zl besinli orbay kendi ierdi, sonra a sukatard tencereye. Vampir gibi yuvalanm, evin ili
ini emerdi, bizler besinsizlikten birer iskelet kesildik nerdeyse. Sonra aya Sen hrszn birisin de
diimiz iin hapsi boyluyorduk az kald. Daha sonrabu herife Ham burgda baka bir ad altnda rastla-
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
46/62
37
dun. Tefecilik, rvetilik yapyor, kan emiyordu.Gene oradayken gen bir kz kandrp buz tutmubir suyun stne gtrp bomu. nk kz onuniledii baka bir cinayeti grmt, bu da suunortaya kacandan korkuyordu.
(Mumya elini Yal Adam m yznden geirir).
MUMYA Bu scnsin ite. imdi ver bakalm o belgelerleu vasiyetnameyi.
(Artk klelikten kurtulacan anlayan Johanssonholn kapsnda grnr. Olup bitenleri ilgi ile seyreder. Yal Adam bir tomar kt karp masannstne atar. Mumya yaklap onun srtn svazlar.Sonra papaan gibi konuur).
Pa - pagan. Oyada msn Yakup ?
YALI ADAM (Papaan gibi)Yakup buyda, prr purrPolly... Hrrrr.
MUMYA Saat alsn m ?
YALI ADAM Saat ayabilir. (Guguklu saati yanslayarak)Guguk, guguk,guguk,guguk I
(Mumya dolabn kapan aar).
MUMYA (Normal sesle)te saat ald. Kalk ve dolabagir. u benim yirmi yldu gnahlarmn kefaretiniektiim dolaba. Orda bir ip greceksin. Konsolosuboduun ip say sen onu, daha sonra da velinimetinibomay tasarladn... Haydi gir ieri.
(Yal Adam dolabn iine girer, Mumya kapakapatr).
Bengtsson, paravanay getir, lm perdesini.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
47/62
38
(Bengtsson paravanay dolabn nne yerletirir).Tamam, Tanr ona acsn.
HEPS Amin !
(Uzun sessizlik. Kz He renci Smbll O dadagrnrler. Kzn elinde bir harp vardr, renciharp ondan alr, bir preld alar. Kz da rencinin
syledii trkye katlr), RENC
Gnei grdm, en GizliEn BilinmeziGryordum sankiinsan bier ektiiniNe mutlu
yilikten amayanafkeyle yktn gnlOnar sen incelikleSevgiyleBir odur merhemi
Ama balanmaz hiKtlk stne ktlk
Korkmaz bu yola sapmayanAh ne tatldrLekesiz bir itenlik.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
48/62
N C S A H N E
SMBLL ODANIN . Odann genel etkisi egzotik, doulu. Drt bir yanda renk renk smbller,
kimi sakslarda kim i cam vazolar iinde.ini sobann stnde byke bir oturan Buda yontusu var. Kucandaki iek sovanndan ykselen
yldz iekleri beyaz toparlak bir demet halindealr.
Sada Yuvarlak Oda'ya alan b ir , kap grnr.Yuvarlak Odada Albay ile Mumya sessiz oturmaktadr. lm perdesinin bir ucu grnr.
Solda mutfaa ve kilere alan kap var.
renci ile Kz (Adele) masann yanndalar. Erkekayakta Kz kucanda harpla sandalyeye oturmu.
KIZ Hadi imdi ieklerime trk syle.
RENC Ruhunun iei olmal smbl.KIZ Tek iei ruhumun. Sen de sever misin smbl ?
RENC Btn ieklerden k. Sovandan dmdz
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
49/62
40
ipince ykselii, saf beyaz kklerini suya sal . Btn renklerini severim smbln. Kar beyaz ocukluk kadar saf, san bal tatl, genlik dolu pembe,olgun krmz ama hepsinden gzeli mor, iy dmmor, derin gzl, inan dolu. Hepsini severim almdan, inciden ok. ocukluumdan beri severim sm
blleri, nk bende olmayan btn gzel erdemler
onlarda va r .... Yine de...
KIZ Devam et.
RENC Sevgime bir karlk bulamyorum, nkbu gzel iekler benden nefret ediyorlar.
KIZ Ne demek istiyorsun ?
RENC Eriyen karlar zerinden geen ilkbahar esintileri gibi gl ve saf kokular duyularm allak bullak ediyor, sarlatryor, kr ediyor, beni odadan
dar uratyor, yreimi yaralayan, bam ateleretututuran aulu oklar yadryorlar stme. Bu i-'ein efsanesini biliyor musun ?
KIZ Anlat bana.
RENC nce simgesel anlam. Su stnde duran yada topraa gml soan dnyadr, sonra sap dnyann ekseni gibi dimdik ykselir, tepede ise alt
keli yldzlar gibi iekleri var.
KIZ Dnyann stnde yldzlar... Ah ok gzel. Bununerden rendin, nasl buldun ?
RENC Dneyim. Gzlerinden senin. Bylece, anlyorsun ya, evrenin bir grnts oluyor bu. teBuda ondan yle oturmu, dnya soan tutuyorelinde. Onun bymesine bakarak dnceye dal-
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
50/62
m. Gzlerini, alan ykselen, kendini bir ge deitirecek olan soana dikmi. Budamn beklediiite bu.
KIZ Anlyorum imdi. Alt keli kar tanesi de smblgibi deil mi ?
RENC Kar taneleri den yldzlar olmal.
KIZ Kardan byyen birer kar yldz.
RENC Ama gkteki btn yldzlarn en by engzeli altn krmz Sirius, sari kzl ta yapraklar vealt n ile nergistir.
KIZ Yldz ieklerini grdn m ?
RENC Tabii grdm, iekleri bir kre halinde a
lyor, evrensel bir kre, beyaz yldzlar salm.KIZ Ah ne gzel ! Bu kimin dncesiydi ?
RENC Senin.
KIZ-Senin.
RENC Bizim, bunu ikimiz yarattk. Birletik artkbiz. M
KIZ Henz deil.
RENC Ne var ki ?
KIZ Beklemek, ile, sabr.
RENC Peki, beni sna istersen. (Sessizlik) Sylebana. Annenle baban ierde niye yle sessiz oturuyorlar, tek sz konumadan 7
KIZ Birbirlerine syleyecek bir eyleri yok da ondan.Sonra biri brnn sylediine zaten inanmaz. Babam der k i : ' Birbirimizi aldatamayacak olduktan
41
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
51/62
42
sonra konumann gerei ne ?
RENC Bunu iitmek bana dehet veriyor.
KIZ te a... bak una ne kocaman iko ey.
(kisi de A'ya bakarlar, seyirciler heniiz onu
grmez).
RENC Ne istiyor ?KIZ Akam yemeini soracak. Annem hasta olduundan
evi ekip evirmek bana dyor.
RENC Mutfakla ne ilgimiz var ki ?
KIZ Yemek yemek zorundayz. Aya bak, onu karm
da grmeye dayanamyorum.
RENC Bu musibet kim ?
KIZ Hummel familyasndan bir vampir, bizi yiyip biti
riyor.
RENC Niye kovmuyorsunuz ?
KIZ Gitmiyor ki. Sz geiremiyoruz ona. Gnahlarmzn kefareti olarak onu ekiyoruz. Eriyip bittiimizi
grmyor musun ?
RENC Yeterince yemek yemiyor musunuz ?
KIZ Yiyoruz, birka kap birden ama bu yemeklerin btn besini gitmitir. Etin zn kaynatp alyor, bizesinir ve su kalyor, zn kendi iiyor. Bir rosto muvar, iliini kaynatp smrr, salasn, suyunu yu
tar. Elini dokunduu her ey lezzetini yitirir, sankigzleriyle emip bitirmi gibi. Kahveyi o ier bize telvesini brakr. arab o eker, sonra ieyi suyla dol
durur.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
52/62
RENC Kovun unu gitsin.
KIZ Kovamyoruz.
RENCNeden?
KIZ Bilmiyoruz. Gitmek istemiyor. Kimse sz geiremezki ona. Btn gcmz istemimizi ald elimizden.
RENC Ben kovaym m ?
KIZ Hayr, byle kalmas gerek. te geldi. Akam yemeine ne yaplacan soracak. Ben de syleyeceim.O itiraz edecek yine kendi bildiini yapacak.
RENC yleyse emri de kendi kendine versin.
RENC Ne garip ev ... byl sanki.
KIZ y le I A geri dnyor, seni grd ya...
AI (Kapnn eiinden) Yok, dnmemin nedeni odeil.
(Srtr. Btn dileri grnr).
RENC Defol I
AI Canmn istedii zaman. (Sessizlik) imdi canmistiyor. (Gzden yiter).
KIZ fkelenme, sabrl olmaya al. Bu evdeki ilelerimizden biri de budur. Biliyor musun, bir de hizmetimiz var, ardndan ortal temizlemek gerekir...
RENC Benden paso. (Bir ilahi: 'Cor in aethereiitilir).
Mzik t
KIZ Dinle.
RENC Ah mzik !
43
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
53/62
44
KIZ Bu odaya ileler odas derler. Grnte ok gzeldir, ama her eyi eksik, kusurludur.
RENC Gerekten yle mi ? Ah bunlara bir are bulmal. ok gzel oda ama biraz souk. Niye ate yak
myorsunuz ?
KIZ Ttyor da.
RENC Bacay temizletseniz ya ?
KIZ Farketmez. u yaz masasn gryor musun ?
RENC Olaanst gzel bir para.
KIZ Ama sarsak. Her gn ayann altna bir takoz korum, hizmeti ortal sprmeye gelince alp gt
rr. Ben de yeni bir tahta paras kesmek zorundakalrm. Yaz takm her sabah mrekkebe batar,hokka da yle. Bu kadnn arkasndan her gn temizlemek gerek bunlar. Gnein doup batmas kadarzorunlu bu. (Sessizlik) Dnebildiin en zor ev iinedir ?
RENC Bulak ykamak, hh.
KIZ Bu i de bana dyor, hh.
RENC Daha baka ?
KIZ Gece yars uyanmak, pencereye bakmak, hizmetiak brakmtr, arpp durur.
RENC Baka baka ?
KIZ Merdivene kp havalandrma kapann kordonunu balamak, hizmeti kesmitir onu.
RENC Baka ?
KIZ Arkasndan sprmek, toz almak, sobay tututur
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
54/62
45
mak nk hizmeti kadn iine biraz odun atpgitmitir, camlar silmek, masay sermek yeniden,yata yeniden yapmak, tortudan yemyeil kesilmisrahiyi temizlemek, hep eksikliini ektiim kibriti,sabunu bulup buluturmak, bacalar temizlemek,lambalarn is yapmamas, hele konuklarmz varken
birden snmemesi iin fitillerini kesmek, lambalar
da kendim doldururum
RENC Mzik !
KIZ Bekle, nce i. Yaamn pisliini uzakta tutmakabas.
RENC Ama zenginsiniz, iki hizmetiniz var.
KIZ Bir ey deimez, tane olsa da bir. Yaamak zor
i. Bazen yoruluyorum. (Sessizlik)Bir dn, bir deocuk odas olsayd.
RENC Sevinlerin en by.
KIZ Ve en pahalya mal olan.
Yaamak bu denli zorlua, didimeye deer mi ?
RENC Bu didimenin karlnda ne beklediimize
bal. Ben sana sahip olabilmek iin hibir eydenkanmazdm.
KIZ Byle konumayn, bana hibir zaman sahip olamayacaksnz.
RENC Neden olamayacak mm ?
KIZ Sormayn bunu. (Sessizlik)
RENC Pencereden bileziinizi drmtnz.KIZ Elim, bileim yle inceldi ki. (Sessizlik)
(A elinde bir kavanozla grnr).
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
55/62
46
ite orada yine beni ve hepimizi smren.
RENC Elindeki ne ?
KIZ zerinde akrep gibi harfler olan bir boya iesi.Suya bundan katnca orba oluyor. Etin, yan yerinitutuyor. Bununla lahana orbas yapar, yalanc kaplumbaa orbas da yapar.
RENC k darya, defol.
AI Siz bizim canmz aparyorsunuz biz de sizin.Kan iediyorum, size suyunu, posasm brakyorum ... ama renkli, renkli. imdi kyorum, amayine de kalacam bu evde canm istedii kadar.
(kar).
RENC Bengtssona niin madalya vermiler ?
KIZ Byk erdemleri iin.
RENC Kusurlar yok mu ?
KIZ Var, hem de byk kusurlar, ama onlar iin insanamadalya vermezler. (Glmserler).
RENC Bu evde ok gizleriniz var sizin.
KIZ Btn evlerdeki gibi, izin verin de bizim de olsun.
RENC Ak yreklilikten holanmyor musunuz ?
KIZ Holanrm, ancak saduyu erevesinde.
RENC Bazen btn dncelerimi sylemek iin
kar konulmaz bir istek duyuyorum iimde. Amainsanlar hep byle olup szlerini saknmadan konu-salard dnyann hali neye varrd ? (Sessizlik)Geengn bir cenazeye gittim, kilisede. ok arbal vegzeldi.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
56/62
47
KIZ Bay Hummelin cenazesi miydi ? RENC Sahne velinimetimin, evet. Tabutun banda
lnn eski bir arkada bekliyordu. Tren asasnda o tayordu. Papazn ciddi tavrlar ve dokunaklszleri beni pek etkiledi, a glad un, hepimiz aladk.Sonra bir meyhaneye gittik, orada rendim ki, asaytayan adam lnn olunun aym.
(Kz anlamaya alarak uzun uzun bakar).
len adam da olunun andan bor para alm.(Sessizlik) Ertesi gn kilise parasn zimmetine geirdi diye papaz yakaladlar ... ho yk deil mi ?
KIZ Oh oh ! (Sessizlik)
RENC imdi seni nasl dnyorum, biliyor
musun 7
KIZ Syleme yoksa lrm.
RENC Sylemeliyim yoksa lrm.
KIZ Yalnz akl hastanelerinde insanlar dndkleriher eyi sylerler.
RENC Doru. Babam da mrn bir akl hastanesinde tamamlad.
KIZ Hasta myd ?
RENC Hayr, iyi idi, ama deliydi. Anlyor musunbir gn boanverdi. Hepimiz gibi onun da bir tandk evresi vard, onlara ksaca arkadalarm derdi.Bir sr karcyd tabii hepsi, insanlarn ou gibi.
Ama insan dp kalkaca baka insanlar aryor,yalnz olmuyor, babam da yalnz yapamazd.
Evet, bildiin gibi gnlk yaamda kimse karsn-
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
57/62
48
dakine onun hakknda ne dndn sylemez...Babam da sylemedi. Onlarn ne mal olduklarn biliyordu. iki yzllklerinin, sahteliklerinin derinliini de iyice iskandil etmiti. Ama yumuak bal biradam olduu iin onlara kar daima nazik davranrd. Bir gn byk bir len verdi. Geceydi, gnnyorgunluu, dilini tutma zorunda kalmasnn verdiisknt ve yine masada konuklaryla srp giden sama sapan konumalar onu iyice germiti, (Kz kor-
. kar) Evet, masaya vurarak konuklar sessizlie ard, kadehini kaldrd konumaya balad. Ne olduysa ite o sra oldu, tetik boand. Dehetli birkonuma yapt, teker teker btn konuklarn iyzlerini aa vurdu. Sonra bitkin masann zerinekt ve hepsine cehennem olmalarn syledi.
KIZ Ah !
RENC Ben de oradaydm, o zaman ne olduunu hiunutamam. Annemle babam birbirlerine girdiler,konuklar kapya kotular...babam tmarhaneye kaldrdlar, orda ld ite. (Sessizlik) Uzun sre hare
ketsiz kalan su bataklar. Bu ev de yle. Burda ryp kokuan bir ey var. Oysa seni buraya girerkengrdm zaman burasn cennetin ta kendisi sanmtm.
O pazar sabah durup baktm yle. Bir Albay grdm Albay deildi, bana kol kanat germek isteyen
biri vard, sonunda hrsz kt, kendini asmak zorunda kald, bir mumya grdm mumya deildi, yal bir kadnd.
El dememi, bozulmam olmak ne demek ? Gerekgzellik nerede bulunabilir ? Doada ve dncem-
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
58/62
49
de, sslenip pslendigi zaman. eref ve inan nerede ? Peri masallarnda ve ocuklarn hayallerinde.Umutlan boa karmayan tek ey syle bana ? D
lerimde. imdi de ite ieklerin auluyor beni, bende auyu geri veriyorum sana. Benim karm olmanistedim senden, iir ve mzik dolu bu evde. Sonraa geldi. ("Sursum Cordia moledisi). u altnharptan bir kez daha ate ve grkem karmay dene.al, yalvarrm sana, dizlerine kapanp yalvarrm.
(Sessizlik) yleyse ben yapacam bunu. (Harp eline alr ama teller ses vermez)-
Dilsiz ve sar. En gzel ieklerin bu denli auluolduklarn, en aulu olduklarn dnmek. Btnyaradln stne bir ilen km, yaamn kendisine sinmi. Neden benim kanm olmayacaksn ?nk iindeki yaam kayna sayr senin... Mutfaktaki o vampirin imdi beni de emmeye baladnduyuyorum. Onun bir ylan olduunu sanyorum,ocuklarn kann emen bir ylan. ocuklarn gonca
lar mutfaklarda koparlr zaten, daha nce yatak
odalarnda kopmamsa.
Aular vardr gzleri kr eder, aular vardr gzleriaar. Ben nasibimi kincisinden alm olmalym.irkini gzel gremiyorum, ktye iyi diyemiyorum.
Elimde deil.
sa cehenneme indi. Bu onun yeryztlndeki haccyd.Bu tmarhane, bu zindan, bu kerhane, bu dnya.Kurtarmak, zgrle kavuturmak istedii adamlar
onu ldrdler, ama hrsz salverdiler. Hrsza hepacnr. Yazklar olsun bize. Ey insanln kurtarcs,
kurtar bizi, mahvoluyoruz.
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
59/62
50
(Kz artk iyice halsiz dmtr, lmekte olduu anlalr, an alar. Bengtsson girer).
KIZ Bengtsson, paravanay getir abuk, lyorum.
(Bengtsson elinde paravanayla gelir, aar, kzn nne yerletirir).
RENC Kurtarc geliyor. Hogeldin sar benizli, tatlkurtarc. Uyu ey gzel, masum, kara yazgl ocuk.Kendinin olmayan bir sutan tr azap ektin. Uyud grmeden ve yeniden uyandm zaman ... bir gne karlasn seni yakmayan, tozsuz bir evde, lekesiz arkadalar, lekesiz bir ak.
Akll ve iyi Buda oturmu dnyadan bir cennet f
krmasn bekliyor, ilelerimizde, aclarmzda sabrver bize, istem temizlii bala ... bala ki umudumuz uursuzlamasn, ilenierden uzak kalsn.
(Harpn telleri hafiften ses verir, oday beyaz bir kdoldurur).
Gnei grdm. Gizllyi
gryordum sanki.Kii bier ektiiniNe mutlu iyilikten amayana,fkeyle yaplan leronarlmaz ktlkle.Sevgiyle, sevecenlikle avutyktn gnlleri.
Bir bu ondurur ancak.Ktlk ilemeyen korku bilmeztatl eydir masumluk.
(Paravanann ardndan ha fif bir inilti iitilir).
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
60/62
51
Zavall yavrucak, bu hayaletler, gnah ve lm dnyasnn ocuu, bu sonsuz deiim, d krkl veaclar dnyasnn. Gklerin Tanrs acsn sana k
tn bu yolculukta.
(Oda gzden yiter. Bcklinin ller Adas tablosu uzaktan grnr. Odadan hafif, tatl, znl bir mzik gelir).
P E R D E
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
61/62
-
7/25/2019 August Strindberg, Hayaletler Sonat
62/62