������ ���� ������ ������ �����
��� ���� ����� ������ �������
��� ��
�!"� � ��� � #�!$� %���� ��
�& %��� � #!'�� ���� �
�(� ) *+ �!� �������� �
������ !�!�, :#*+� ���
��.� /��:
.................................... :���ر��
:ا����� ا������� � أ��م
ر%�$� #��"� !���ــ� � �� إ���ــ� :ا����ذ -
�/� #��"� �.�- زرالا�'� *(ح :ا�'آ��ر - �
�ة ـ!�0$ � �'� :ا�'آ��ر - �"��#-�.� � 2���
���2 � #��"� �.�- 5 ـ� ا��4ـا��3� :ا�'آ��ر -
�������� �(��� :2010�2011
������ ������ � ����� ����� ������
�� ����� ��������
Université Sétif2
أ
�������:
���� ���� ����� �� �� ����� ����� �� ��� ������ ������� ������ � !" �#$� ��%�" ��&���&' ��(�� �� ���– ���(� ��*��*� + ,����� ,���#�� '���-� �.�
�,�������. ��& '���� ���0 ������ ,������ ,����� �� ��� 1� 2,���%�" 3��*� 4 �������� ��-� ,���� 5� ,(�6 ���%� ��!� 4 '��� ��78� 9&�� �&� 5% 2���&�� ��-� ,��:���
����& � 3��7� ;$���� <��6� 4 ,���� � ���� 9�=� ,����� ;���.�� �� ����� ���. ��� 6
��!� ;4�� �� >�6� ���� ,�-: 4 ��. �� ?��� ��@ ,����: ,-����� ��:8 4 ;��8 �� ��: ,��!�� ���(�$� ,�%�� ��� ��� ,:��8� $ ���:7 <��� $ ���� ��:� 2;������� ?�8� 4 ��%�
*��� $@ A�B� $� ����� ������ �� ��8 ��%�" �8C� ��!�� 3���%� ������ ��@���� ,��%���%�4�*�� ������ ����� ��: �(��� ���� ��* ������� ,:��8� 4 ;�7�� 2����� .� 1�� 2
!&�4 ��-� 1�� ���*��� ,%���� �:(6 ����� ��8� ����� 2��-�%$ ��� ��*�� ,����� ���� ;
��: ����� ;�(� ��* 2���.��: ;�� D(6�� ��� ���&�� ��-� � 6� 2,�� -�%$� '�4 >��C�� ,�-�%� ��� ,���@ ��@ ��7*�:��;������ �� ����� ���� 2,��� �� �� , ��.� �-�%� ��8
E���* %�� �� ���*� ': ,(�6�2 >B��: �8� � �1@ ��4 2 ���� ,�-: �� '�(C� �� '�(�4 5��� ,��� �� '��@ �(�� ��� 3��C�%� '� A�%F� �� ���*� ;�%�� 3�� ;9�� G�* 2��!�� 1� ��
'�-&:� ��.��%%F� ;��. '�� ��* 2-�:!��;� ����� 2�B&� 1�: ��� ,�:��� ���� 4 ,(�6
�@ ;�(�� �� ��%�� ��� 4 �� �� ���4 ��%� 3����� ,���� �8& 4 '���� ,%%F� ��H ��� �A��� ,�%��C�)Larousse (" ���C%8� ,%%F� � ,�#����)Oxford . (
��% 2�� ���� ,�&�*� ,������ ,8�*� ,����4 ;9�� �-4 ,�:��� � :� 4 ���� 6 ��� ����� ��
��8 ��� ,:%���: ��:8 ;��8 ��#� �� ,���! 3�� ;�� ,��:� �� :��� ���� ': ��� ��� �.� 2���������% � 7 ���7�� 8*�� �����: 4 �:���2 ������:�� �� ,����� ,������ ,8�*� E1� ��� ���
����(�� ��@ ,4��@ + ��� ,���: + K���� ?�� ����* ��1�� 2,�:��� ��� ������� �*@� G�� ,���������� �� ����6�� �����8� ,�:���� �2 >�� ������ ���� ��!��� 3���%� ��8� ��*
L.* ,������ ;�8�*� ;��� ��� 2>�6� ��M ����$ 1� �� �4� � ,���4 ���� ;4�� G�*
���4 ���� ;������ �� ,�%�% ���. ������� ;��8 2����� 1� 4 ,��1:� ,������ �� ��:�*(�4 �� �1� �(�*� ������ ����*� ��!�� 1� ���%� ��� ���� ����: �� �8 �����!� N�
����C�2 7��*� ,�:��� ;������ 3���%� >�� � ��%C� O�!� �� ,���8&" ���� ��!�� 1�� ,� 2,(�6�� ,���! 3��� ��: ;9�� �� ��� � K�!-� ��! �*�� ��#� ��P2 � E1� ;��!�% ��
�� 5� ?��� �:�� ��%� �� ;�������(�* ��� 2P �8 ��%� ����� ��; ;��C� �� ,��� E1� ':
Université Sétif2
ب
;�*�!(��P2 8 ,���-� ;������� '�4��� �1� ����� �� ��Q" :?��� ��%� "�"!�*�� A���-� "
���4 ;�-�% �� ,��8�� ���� ;������ E1� ��:P.
;�-�* �� 3��:� ����� <�% ��%�" �8C� ,8�* ��@ >�6� ,�� �� ���.� 1@ �8� ��: ,-�7� ,�( ���� 3�*� �8� ,�(��� ���:� �-*�� $ ����: ���� �������-� ��� ����!-��: ���
� ;��!��� �� � !�$�: ���@� ;�(�� ����� ,-�*� ����@2 ������� '��4 �� !:���: 1�� ��(�� 4 ?��� G��*�M 2 ��-� :��� ����� G��� 9��*@ 3���T: ������ ���� ;��84 7
��-7" @ ,���7 ,�*�� 4� ����� ��-� �� �: ����� 3���2 ��:� �� ��� ��8� �7:&� 4 ��78 ���H �� ��-� 1�: 4� '��� 9�8�$ >�� $ ���: ��� ��*���� 4 L$@ ���@��6� ?�7 4 ��-� 1��
2���� 8*� 1�� ��-�-* �� �F�%�� ��@ ������ 2'�*( >�� �� E1� 4 ,����-�� ;��%� �
���;��� �� �-���: ����C(� �������,�P���4 ���-�� ���.� �1@ � ��4 2 P����� ?�7� 1� �� ����P,*�*( ,��-�� E1� ��:�� �8�� >�� ��� ��@ � ����� E1�;��� ��-� AC� ��� ;9�� ���8 ��
� ���-��P������.
� 6 �� ���� ,:��" ���*� <�% ,�0%� E1� �8 ����: '���� �1� 1� 7*:" ����
� ����� � � � ���� ����� �� ���� � ����� � ���� ����� "
� � 1����� 9�� �(��� �� '�*� ���� ��� ��& : �(���� E1� �84 ,��6�� ,���6 ;9��
�8�� $ G�*: '���*� ���'�� ����6 �2 8� 9�� '�� ��8��8� �6U �(�� ��@ ���*� $ ��: ��C�'�.
���� G*:� 1� ,��:�-�4��� : 2�6��� 2,��-� � 7 ��.��� ��: ���4 ;�#� ��(4 ,7� 2��:!���;����� �� �1� �6��� 4 ����: 9�� :",�:��� ,������ 4" ,�:��� ;������ ,����
;C�� 7 2����� A��� 4 � 5��� ,�B%�� ,���-� ,������ ,���(� ���: ��!�� ��@ ;�-�� ����� ����� �����: '�� �.
��� �(C� ��� : ,�:��� ,������ ,���(� ����: ��84� �� 9�� 4,�� G��*� ;���* <��� �� ���:��� ,������ ,���(� ;���-� �4�� >�� '� 6G��*� ,��� �� ': 9�� �� 5� ,
9�U ?%* ;�*�!(�� V�: !:�: '�4 ;�� � 9���-� 7��* ;�-� 7 2���4 ��7�*����@ ��� 2,���(� E1�� ,����� ,����� �4�����@ ��� ������: 9�� �� ;� � ����� ����'��6 4
� A%B: ��6�,���(� E1� ������.
Université Sétif2
ج
���7� �(C� 24 ��8�(6�� ���-�� ���.� �� G��*�� �( G��*� :��� ���� 4 ������
��� G��*��: '� ;�� ,�:��� ,���� ��� 4 �����&� !:�: ;�� 7 2,������ ;�8�*� !�*�!(� � ���-�� ����� ��� ;��� ����:� ������� ���-��;������ E1� 4 ������.
��6�� G��7� �(C� ���: B44 '��� ?%�� '�� ;��� ��� �� G��*��,%��� E1�� ;��:��$
����� :��� �� '4 �6 9�� '��8 >�6� ;��! ���� ��8 2���4 ��� �� $ ,���� ,0�� ��� ,.4�*���� %� ,�:��� ,��� ,� 9�&�@ W��-�� �-� ���� ����� 4 '���*� �� �8 :���( �
2G��*� <�&T: 9�� '�� ��8��,� ����� ��: ;������ ��:!� �� ;��� 1�� ��.4�*��� ��1� A8��2 ���� ��� ��� G��*��: �(C� 1� ;*��4 �� � ���C� ��������� ���� 4
� ,���(1�: <������: ;�� 7 2,������,0��� E2 ���:�� ���� 1� ,%�� ��@ ;�-�� ����:� ���.�
� ���-�����'�4 ���.
��6� 4� ;��6 ,���6: 1� 7*:L6��'�4 9�� �� �8� ,(.
;��� ����%�� E1�:� 9 �� �1� C(�� X����'0�� E1� �7� 5�5����� �-� '��8 2<(� ��� ���� ���.�L�� $ 3��*� ,���# 3��4 4 ,���@ ��! �����!�,�(�*� ��:����� �:�
,�:����� ,��#�2 � ,%��� ���� ���*� ��@ ,4��@2,��: ������� � ���� ������ G*:� 1� �� ��:4 �� 23��*� 3��4 4 !-4 :��� �(������ ,��# �� '��@ �.� '�� ��8 2G��*� �(�� ��
� 3�*�,��# � ���-�� C(�� X���� ��8 2������'��@ ?%�� �� �1@. � X���� 1� �� �4;���% ����C.� �1� ���-�� X�����:'� 6� �� ���� �� ,����� ��: ,���-�� 41 �� ���
����� �� ,����� ��: ;��� ;�� ,���-� '�4��� �1� ����� >�� ,4��� �� �8��� ��* 2,7�*��
2���-:�%� ,:%���: ,7��*� ;������ ��8 ���� 9�(*" ��� ;����4 '�C.� �1� �: ��-� ,���� ,�0�(*@:����� ,��6��� 23����� .�C�Y� 2, 2,7�*��� 25���� E���� �� 18� ������ 9�� �� 4
� ����� 2!�%� ,��: '���8� ���*� � ��%�� ��* 2��:%� ���*�>�6� ,7��*� ;������ ��:.
��� 4 ;���% ��� ���(�� �� ,����� ��� E1� �%����� 5����:
+ :��� ����'�0&�� ���(� ��%*� E��!�.
+ � ���� ��: :��� ����?�!6� ������ ���*�.
+ 9�� 4 ,����� �������C� �:� ��*� ��*�� G��*� ,��� ��.
+ ����� �:� ���-� �:�� ,�:�8��� ,��:� 4 ,%�� ,������ A����.
+ ,����*� ,%�� ,�:��� ����� ��*� ��*� 5��%� �:��.
Université Sétif2
د
�8� � ��� � ����@ 3��&" ?�� �� ,�B%�� �8�,��:%� Z��� ;��8 �: K����� 1� ��@���� ;*� �!� #�#�� �:� ��: �� �� Z��8 '��@ ;��!� >�6� ;�%�� » � ���� ���� � �
� ��������� ����« ����-��: ,�:��� ,��� 5��� ,��� 4 ���&� � �� ���.� �� '�4 G�*� 23
� ,.4�*���� �� ,�%�% 4 ������;���� 4 �8� ,7��*���� ,:��-� 3��(.
� ��� >�6� ;��&@ ��@ ,4��@ ;*� ; ��� 4 �� ,������ ?�8� 4 ,���C� ;9�� 2Z����� 3����� ����������� 1M L�� ��� '� D(6� � �� ���4 ��&� ���@ ��� ���� '��@ 5���
8 2,������ ,���(��: ����� >�6�4 ?�!6� ����� 7� ��4 �� ,:��8 ���� 4 2�81� <��% ��4" ;$��*�G��* ��� 5��� ,7��*"� 22���� ��C� �:� ��*� ��*� ':��8 4"���� �
,�����" �� ��@ '�4 ��!� �1���� 4 �8� ���-;��� � 2,���-� '� ��-� 4 ���� ���(� A�:�4 �&� ���� ;*� :��� ��%�� ,��� " ,������ ,%���������� �����".
��� ���8 ;�%��� E1� ��� .* ��� ���*� ?�H� 4 ����� -�% ������-�C� 3��1���� �-� E1� �78� ]��� ,�-�:!���� 4 9�� 1@ 2� 23#��� �8*� �� ��.� 8 �8& ���� �� 1� ���
��@ K����� 4�!� ��& ��8� ': D�6 G*: ��4@����� '�4 X�� � '�4 ��8� G�*: 2E��H�!� �1���: ����� ��.�� G��*�� ,��� �78� ��8� ��* ,�-�: ,��� ���� '���� ��� 2,������
U �(�� �&� � �8� K����� 1� ��� ����� �6��%��� '��@ � 2�:����*� �� ���-�� ���.����� 4 ������;��� ,��� ,�0��7 ,�:���.
����6 ?�:%� ;��8 ��$�� ,��1 �:�:%� K����� 1�� ��: G*:� 4 3���&� �:H� 4 �7��� 2(-�� ?*� � $ �0�-*� ,4���9�C�8$ �������:� 23#���� �8*�� ,�0#�� ;� ��(�� 18 ��@
:4 2�0�-*� �����-� K����� 1�: :���@ ��8 �� ��� '��(-� 4 �:H� E���H 4 V�6� �4� ��8 �����&� ���� ��@��84 ;��& �� ,�0%� �� ,:��" ,���*� ;��7�� �:8� ���4.
�,������ ����7 :���: ,���� ,%�� ,��-� E1� ,%�� ,���*� 4 �7��� �8*� �� ��:� �8
� 23#�����= ,-:�%� 9�����$�: � X�*�� 9��:�� �-�� ��� ���-� �-4� 2����:�;9��@� � ,����� ,!6� ,4��� ��@ ���-� 2,���� ��* � ���� %C�� �C� �-*� ��* ,-�-*� ����� 18
�4 � ,-* � ����� ���@ 3�8C� ?��-�.
������ 1� ��� 9��7� 3�� ;�:��( ����� �� : ��* 4 ����� ���� 4 G*:� ,:��(�� 2'�1 �� ,�(�(6 �� ���� 1� ': %�� ������� ��� V�C� ��-�� ,4�-7 1 ��8� �� '��
:6� ,���%��(6� 3�� ��: ���4 5��� 2,���� 3� 2<�(� 2�*� �� 2,���� ��H� ,���� ;�(
� 2����H� 2K����$ ��� 2^��B��� 2;�(� ��� 2,�$��&���� �78� ,:��(� E1� ��� ���� 1@
Université Sétif2
�
����:�� ;� �� ,���-� ,�7������L1� � ;�*��&� V�: �4 ���4;��C�� ���*� V�: 418� 2
L��� ������� ��-��� 2,�:�� >�6� ,:��( Z���� ���(���: ��� 1@ ,����%�� 5�����L1�� ���8 ����: ��� ��(*� Q",��� ��� "���� ��� ��*�� 2�"���� ��%�6 4 ����� 5����"
<�� ��&�2 ,�:��� ������,�0��7 �����:! ,���������� ������ ��*� ����!� �0�%� ,4��@ 2 9�� �� 39�� ,:��( ��@,:��8� O��� ��� �.� ;������ E1� 4 .
��6� 4� �%� $� 4 �-�� 1�� �#� ������ ��8&� ����� ���&: �-�� �� L$@ � ��� �1L� _�
���� �-�� ,���:��@ 4 :�� � ��%�� ���&: ��-�� ��8 2���� 1� �8� � �D�6 ��4�� �1��%�<�&�� "��# ���� O ( ":* �1� '�������: ��� �6:� �� 2'����%�: ���'*0�(� � 2,���-� ��@
;1��%�����C�; :�: 2��8& 3���%�3� %�8 Z�8! 3��*� A� 2,�*��: ,������ ��@ �� �8
G*:� 1�� �#���@ 4 ���: �� ?��� �� ����%.
������ 5� :� �B 5����� 7*: ��8 1�L-* �� ��� �X0���� �� ���-� ;�8 �� 3������ 2����@ ]�!�5���� >�� ��%* $�:� �-�� ��.
Université Sétif2
7
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
1� ������ ���� ���� �� ������� �������� ����� :
����� ��� � ����� ���� ������ ����� ���� �������� ���� �� !� "���� � # �
�$�� � ��%� &������� ��%� '�( &�)%� *��+�# ,�� -�.� ��!� / 0!1 �2�� *��+� 3�4
"���� �1 3��� ��� �� *.� �4 ��� �( �4$/ �4$1 '�( ���� �����+%� '�5�/ ����� ��%�
�����.�� �4������ � ������� ��$��# �4 »� �4����� � �����.� �4� � 7��8� �4��$�
�����(...) �.� � ������ "����� �4 '��!� ��$�.$<� �������# � ���5=� ,�� �4 �4+� �
��$8� >��$/8����?� *��( 0!1 ���� #�� 7�$�$ � '���$�� ��+/ ����� @� �A��� ��� �$. ��
�� '�(��B# C��8$��5D� ���!��«.)1(
��$4� ��$ ����� �4����� � ������� '��1%�� ������ �4 ��� ��– ��.���� *$�� 0�
�4����� � ������� '��1%� 3�� �$�� �(� �4� ��1�� ��� ����H� '�+/ �� I��� ����( '�+ �
���8� C��� �4���� J�8/ �� K �4 L��+� ��� ��� �4(� �� ���K .� � '5��� �4�� ����� '�1 ��/
����) (Amarasinia � '�( C��.� ��� � 7��� @8M��B�� �4$/ @��2�/ 0!1 *��� @$/ ��� #
�4J8� '4.� ��J$� '�+ � ����.
��$ ��$4� *$�� 0�� ��$���$�.<� ���8� � �H�) ���/ ��$�$��� K ����H�� &�
0���� K ����� -B?<� 0!1 ��(/ ���� ��/ ���) (Appollonius @$�� 7�� ���?.8.�
&� �!���.� �$�� ��� ���!������ �4$� &�)/ ����� ��� ��� @�!� #C������) (Orion �
��� �� ���8�930 K460 �H� � � @���H @H)-��+N�� ? .
����) (Helladrias �����8/ ������ @���H @��� C��)� ��� 'B) ����$�.<� � �/.
����) (Amidnious C��)� ��� � �J8!� ,��+�� � ���/ .����O�
)(Hesychrius ����.� ���4!� � .)2(
)1(K �� � �.��� ������� C����� #'�!�� ��1 ���� ��1� �+$! Q�8H ��� #�������� ��$ #�H� # I�2���?1 #2009
R77. )2(
– ? #�H� #*���� ��1 #*��� �$1 7� !� S��� #��1 ���)� ���/5 #1985 R #60 K65.
Université Sétif2
8
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
��/ ��(/ ��H '8 � �/ ���� N$��S��� � �4 ����1 7� !� � � 0!1 ������� �1�$H�
R�H)� @�� � ��%���$�H » ��1 �� ��(/ I��� ��� 0� �4$1 �4$���� �� ���8�200 - �
�1�$�� #T�.�� �B����4������ 0�.� �/ ���� �� �!�+ ������ ��1����!�������
U��� J�8A����H ������ �� ���� �4$� �$!H� �� ��(/ ���)������yu pien (�M� #V$�� ����
� �$. I�? �(530 �)W ����� #�B��� ���@�.� )�� �+( @8M�)+���(. �$. ".$ �(�
150 -«. )1(
�$�� ���� -�.� ��!� / ��%� 3�4 �( �4$/ ������ ��%� �8�� # ��/ �)W Q�+ 0!1 �2��
� @��. ��U�� ��X�8X�� -� � �8��» !� ��)�8� ��Y 0 ���� �4�% �)8� '� �)8� #�4����� '�#
�� *���� ��/ ���� ���� ��(� � #�4$����� �4��� � ���.� #�4� !� ���$1 ��%� ���. � �5��
�4����8�# �U�� ���N� ����� J8!� �� @�(�� *.�� �4 ��� �� ����� ����«#)2( � '� '�8�
� 3�� ���% '�8��� I$H � �$$8� ��!�. ���� � !�����4 . ����� �4$/ �4$1 '�� �/ ���� �� �/
8$�.���� '��N����N� ��!�� ��$�� 0!1 �4� ��8(� ��� I��� -�? � K J8 �� � 0$�� K
�$�� ���� ,����� ��1�$ 0!1: ����� J�8%� �������� �$����)3( . �� '�%� >�$� �/ I�
� ���%� �4�� @� �4 ��� 7�����$�� ���2�� @�� �4+ �� �. �$� S��� � Q��. ���� !� ��� �
���? #I����/ #*�����L�+� �/ .�.�� �H�) ���? @.8$ �$�� �/ ���� '�� '� @� �5
�Q�� #,� � �� ����� �1�$�� -�?� ,��X�+�� '��+%� ��� Q��!�� �4���/ �� ����.� I��/
)/ #��.���������� 3�� ��$H� � ������ ��� ��� � �8!�)� C���� 0�)4(� �� ����.�� 3��
��D��)5(:
1(��� ������� :%� ^��)� 0!1 ����� �� ���H ���/ �� '�!)� @�12� �(� *���� ��J$
7�����8� @���� � »����«.
)1(K ? #���2�� �!�!� ��1 #&�4� ��� #���4$� �.��� ������ ������� #�$���� ����� ��11 #) �#�(R #19. )2(K � #������ ����� ��� ����� ����� #*�?)� ��$�1?# ��$� #���+�$ ����� #����2#1994R #5. )3(K #�J$�R #*��� �$1 7� !� S��� #��1 ���)� ���/175.
)4(K #�J$� #�H� #������� � ���� ��� #����� ������ S���� �.��� ���� #'�!) ��!�)?#�( #2003 R#119. )5(K #�J$� ? #����� # ������ -� D� ��� # � !� �!1 � ��.��� #����!. _� T� 1 #2008R #65.
Université Sétif2
9
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
2 ( ��� �� �������: ./���� �$�5� '�%� ���� *.� ���!�� *���� 0!1 ����4 �$���+�
@���� � "����".
3(� �� �������!� : 0!1 ��� *�������!�� � #��!� '� �� ��)%� ���� *.��� ��
� ��8�� �.���� ��� ��� ��1 ��.�� ��� C/�� �(���$�$�� ) �284O�( ������ � " � ��8��
� !�" B�)� ,�$� �/ ��� #� ��%� ��� '��.
�$�$� I����� ��)%� ��.�� ��/� ����4� *����� 0!1 ��J$��$�%� �5��@! � ���� ���
@����"� !� ��4��".
�(� ��� I��� -�? ����$ �� Q��5 '�. �( ������ �� >�$� ��� ���� �����H ��
����� ���? 0!1 ��1����� ������ �4 ��$�5 N# �4$��I��� /��� S�� �� �!�)� >�$� �1
�4$% '�%� ��1����� *.� �4J�8/ ����.)1(
>�$�� �����? � - ���� IX��� V��$�� � ��K@����H 7�� B� � ����� � �����
���$��� K �� �� ��%� *.�/ 7��� #&�)%� ��%� 0!1 �4(�8� ���� ��� ��5/ �(����1N� �
#������� ��.���� a��'�5�/ Q��!�� a�� �����H� @���/ ��� )haywoord( ��������./
����� ����� � ������ � !� ��2�!�$<�@���� � ,� � :)Arabic lexicography(.)2(
��� ����� ������ '��� » ��A @��� Q�� J8�� ��� ��� !� '��1%� ��/ �� 0��
$�� #������?�8H ��� �4����8� 7�� #����� �� 0!1 ���) 0�� ��?1/ ��0 ������ Q��!1
�%� 0����� '��1%� 3�� '5� ����� ���)/�*��� �B� �� ��� � �� L��(%�8� Q��!�'��? ���
� @$� ��!?$� ��H� ��/ 0.$$ �/����� �W�� �� � @�!1 _� 0!H ��$� S����/��!.«.)3(
)1(
K R #����� ������ S���� �.��� ���� # '�!) ��!� #�J$�119. )2(
K R #����� #����� � ����� ��� ����� ����� #*�?)� ��$�1 #�J$�5. )3(
K ����+� #'��2 ���� LBH> #*!�� ��. ����� #�����H� �!�� #��5���� ������ ������ � I���� I���2 #2006R #102.
Université Sétif2
10
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
���� �!��� �1 �+�� &��%�� �/ ����� ����! 0�%� ������� ���$ �/ �$��/ @��8?
��B.<� �H�� 0� ���� ���� ����$.@�� ������ �4���� ��� � ��!���� *�1 �/ ��� ## N�
�( �4$/���8�� ��/ �� �4�!1 '�+/ �� Q���Y� K��4��� J�8%�� -!��� ��� �H�)K �!�� ��/ 0�
��� ��$�� ���� �4$��� �!�)� � #�B.<� Q���� ��/ #����� �����%� �/ ���� #@��. �1
>���%� ��� ��.��� �� #������ ��.��X��+��B.<� �����8� � a�%� -��+� '�+� ��
� �4��� �� C��� R$� ��� �.���� -!��� �)W ?�+$ ����� 3�� I�� �(�� ��(��� @�4 ����
� @�$���� 3�H�� 0!1 C�$� '�1 �� @ ����� @J8 *��� � S���/ �J� '�$� 0��� �� �
@�� ,��+� @� ��5� �41 � -��H��.)1(
X0�� �� �4+/ '� � �� ��� 7�M� ��� 7�� C��1 �� _� ��1 #��4�� 3�� @��1 0!1� ��
#�W�� *��� '�� �!�.%�� -!��� ��� �H�) ��.��� @� ��� ��J$���.�� ������ � !� � �4$�����
7��+�� ��$ �( 7����� L��� �� *! � �� ���/ 3��$)�141O�( �$�� ����� ����� ���$ #
��!��� ���� �� 0!1 N�/#)2( 7��4� I���� ��� � @�!1 �� �� 0!1 ���� �/ '� X�� ����
'���� ���� ��� � @�� ��+� �/ *�� �� ����?� �/ X���� �$�� ����� ����� �4� �4J ��� �2
� X�1 �4����? ��4J ��&�)%� *��+� &� �4����J$ @ . ������ � !� I�� �1��� 0� �$�1 �!
� ����$. �4$����S���� �?���� 0�%� �Q�� ��Y ,� ��5� 7� !� ��$�5� �Y ? �Q�� �(
$�� �1����� 0� � ��� ���!1 ��� &�)/.
���+�$�� ���B.<� �����8� ��� !�+� ����1 ��� �1��U!�� ������ ���� L�� ��� � �
�� @����� �4 '�/ �� ����� ���N�U?�H�� �� @� Q�� �� 0!1 >B# ,�� �4J � ��!� �)/
X���� 0�� 0+8�� C�� *��� a�� ��. ����� ��2� »U�+ ��� �$W�� R$� 0� �B�� �� '
� #���!.�� ���� ��+��� ����4� �%�� �� ��� �B�� � *��� ���? 0!1 '2$ �W�� 7���
)1(
K �H� #*���! ����$�.<� 2��� #7��4� C��.� ��� ���4$ 0�� �$���� ������ V��$� #������ ^� ���/ #�J$�)?#�(# 2001R #14. )2(K #�J$����� ����� ��?� #�!�+ ���� �!1 0�� �+1 I.��� ��� I!?� �� �1950 #�) �.���– '�!��K �$( ��� #
? #��$� #�+$�� �1��?! �$�$�!� '4$��1 #2002R #15 .
Université Sétif2
11
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
?��$�.� � �1������ !� '�H%� � @�48 ���.��� �W�� 0!1 �J�8� �B�� ��4@����/ ?��$�.�# �5
� QNM4 �H�8� ������U!��� �� ������ ��$.�� N ������«.)1( �Q�� � !� 3�� ����� ����
���» �J8�� �$��HU�8�� �� ������ 2$�� �4J�8� '���� � a��� �/ �� ������ � !� 3�4 �.���
�� #'�)� �4��/ ���� 0!1� #C�8$%� @J8!�� #��J$%� @�� ��� '�( ���U��� ��H( '�2$�� #@�
���� �@�����N � b�X2� �1 �����X2�� #'X������$��� @���D ��!.� ��� -?$� � @«.)2(
�� �� ��� ����� ������ Q�� ��4���(� �H�� L�� �� *��� Q��H @� �(� 7��
#����� �W�� � J�8%� a�� ��.8� �1 ��2��1 �������� ����H���/ ��4 @$1 _� ��� ���
��� '�( �( 3��$ 0��� @�( �1 '�.: c ����� ���d ������/31 #X7/ U!J� Q��.�$ #�X7/ a�/
U!��$ � �!( �� #� #f�!1/ N �� _� *��� @$/ @$1 ���� 7�� *�?)� �� ��1$�� 0!1 ��/�( ��
�'�(: @.8$ 0� ��1 �5 f*%� �� ���$ �1 �( �4��8� 3�� � ��� �� #'�(�4 !��� ��1 ��#)3( ��Y
� ����H� �(�� �� ��� ���g��( Q��H �� ���� �� #, �������� C�$�f!
��� ����� ����� ����� �U8+�.$ �/ �$$��� 3��� -�. �� '� �� �4� ���� ��:
K � ����� �W�� '��� 0!1 J�8�� �?)� �� @����� '2���48� Q�. � -?$� � .
K � � �$���� T������ ���$���� � �� �4����� �4��+����%� �4� ��� 0$.�� 0��.
K �� ������ � !� ����� � ��!�X���� 7�� ��.8��4� R.
K �J ����� � !� �������.� 0!1� �����?�$�� �� �4��5�$N� � ��� ��� �H�) '��2�
� ���� !�Q��!��.
K � L�+�� ��� !� ���5� I����4+�.N�� �$�2%� ���� I� I��� N 0�� #'���%�.
K � !� ��!�� ���.�� '�4.� � ����.�� �� #� �H�) �8H� �4��$�/ �4����8� �!��� '�4.�
&�)/ � ����8��.
)1(
K R #����� ������ S���� �.��� ���� #'�!) ��!�99. )2(
K #�������� ��$�� � �.��� ��� !� C����� #'�!�� ��1 ���� ��1R71. )3(
K #�J$� #�H� #�+$�� �1��?! *��� ��� #������ �N�� � ��.��� #����� ��1 *�� ���/)? �( #2001 #R145# 146.
Université Sétif2
12
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
� '�/ �� � !� 3�4 ���) �4.8$/ ����� �( �4���/ � � !� Q��!1 �/ I(����.�U!�� -�? �� �4�
� ������ J8�� #C�$!�4�H/# ���2��4�.� N ��� ���5� ���� ��?) �J1/ ,�� ����� ��� �4�
7� !� ����� � )1( �� '��1%� �� 0��� @�$��� ����! ��5� ��� �!�!�@����.
2 � �������� �������"���� ��#��:
�.%� ��� ����� ����� @�!1 ��( 7�� C�$�$� �$� ������ ����� ���� @�!1 �� �4�����
���� �4��� ��� ��� !� �� Q��!��) ���� !�B������ �� ���4! �$�5� ��� 'U�� � # ���� ��1 @�
X��� #�4$����� � !� 0� �4$�*��� �4� -?$ ��� ���!�� �H� � �4��4� ,�� ���� #?��
�4�$����U���0 ������ � ����.� �48�H � ������ ��!��� ������ 0� �4!���� ��� �4#)2( � �4+ �(
��.�� ���� ��� ��� � U!)� *��� �$./ 0!1 0�%� �����H� �� � !� I��X�� *�� #R ���
� �4�� Q��!��� � � #������ ���2�� � �4�����)/ ��..).( i����� '�H/ - � ����.� �� ��$���
/����� �1��.�� ��� !� ����� � ���$����«#)3( �( ��$�� �����)� ��.��� ��� � ���? �4.8$%
���/# U+� @B) ������� �'� %� ���� '��. � ,� '� Q�$1 ���5�� �$�� ��� �4� !Q�+�
X���C ,B4� @ ����� N 7��.
��� �(Q��+ ��� ������ R$� ��1�$ ������ �4?�� ��� �4�!1 C�� ��� � !� &��.� ��?
� ���2I��� ����j 2��� � ���� ����1N� � *����� R$� 0!1 �4 �+�� 0!1 �.�./ ���$�.� ��$�
�!���«)4( ?����� �� �� '� ���� ? ��� C�� '�����(/ ����� �4.8$/'����.N� 0�� 7� !�
(��H� �5�/ '��� ����� #>��.! �����+� �4J� �$�� �� �� ���1» 0!1 >��.� ������)%� �+����
��H�� �� #��H�� ��� �1 I�. ��� �/ �!H%����.�� ��� �� ���� ������ 0� '���� I
����� T�H��«)5( # ��5 �� �����4�� ��� #������� �� ���� ���/3����1� X���� R$� 0!1�
)1(
K #�J$�R #����� ����� ��?� #�!+� ����15. )2(
K #�J$����� R #���4$� �.��� ������ ������� #�$���� ����� ��131. )3(
K #'�!) ��!� R #����� ������ S���� �.��� ����103. )4(
K R #*��� �$1 7� !� S��� #��1 ���)� ���/54. )5(
K R #����� ������ S���� �.��� ���� #'�!) ��!�93 .
Université Sétif2
13
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
������ U!���� �U!� ��,� '�8� �� 0!1 �!�� � »M� �� ��1 �� ��(/�N �� C$�� Q��!�� Q
���� '�8�� #*���) �183O�(# ���%� �!) ���/ �� '�!)�) �175O�(��/ # ��2
7��H$%�) �215(�)/ ���5�/ ��� #� ������ �1)1(QB�� �� ��1 0� � ��� # #����1 ��/� #
#������ S!5�� ���!�� ���H%�� ?����� -���� �� 3�� I��� �!�� �!?$� �(�SB5� �4$��
� �� � ���� ��H�� ����� ������ ���� �5�/ #��,��$W.)2(
� �)��/ ���� 0� S��� �!�� ����.� �(�� ��� ��. �5 7��4� I���� �� ��!.� ,
#������ ���H�(�� #�4������ � �����. 3���/ ��� ��8��� ���)���� �1 ������ ���� ��?$��
����� ,��/ '�M.��� ���H�� �� Q�+� ���.���� *��� Q�8 #������ '�/ �� ,�������.N�
N ? ����H8� �?��� 0� '��� �� ����� �� Q��!�� -�� � � #�)% '� #��� !� ����� '�/ ��
*��� Q��H �� a�� �4� ��( ��.�1 ����� ,�$� �$�� � ���� ���H( ���� ��M�?� �����
�����/ �� �4� �!�� �?��� 0!1�4�� �� ���(� Q��!�� @$����� ���)� #������ �4 ��!��� # ��
��8!�)� � ������� �� @� ?$� � @���4# ����)�� @��/ �4��� / ��# X�� ,�� ����8�.��Q�� � ��
�4�� ��� ����$ �� @�.)3(
/ T���� ��� 3�� I��� ��!�1 ��� �� � ��� �'� ��� U!� '���� SB5 0!1 �Q�� ��� �!
������ �������� ���X��� '����� 3�� �Q�� �(� #'�.�� @� /�� �( ��� �� �! �BH� @�!1
� �B.������H�# � �4J �� 7/� ����H� ���� �� ���8� ,!�%� �1 ������� ���? ��� �!�.
J�8%� � � ���� ��4+/ ��� �(� #S����� �W��-�2%� �� I �$ �N�M. ��1 �� ���$� #��� �
C���� �� _� ��1 0�)@$1 _� ���()4( �C�.%� ��� 0!1 � '����� 3�4 � '5��:
)1(
K ^ #��$� #����� #����� *���� ��� #*��� *��W "���� #�� ��� -��H 08?H�1? #6#2001R #331 . )2(
K #'�!�� ��1 ���� ��1 #�J$� C�����R R #�������� ��$�� � �.��� #�������87#88 . )3(K #�J$� #�� ��� -��H� 08?H� ^ #*��� *�/ "����1R #333. )4(K ������ V��$� #������ ^� ���/ #�J$�R #7��4� C��.� ��� ���4$ 0� �$����17 . #��2 � T�H �� ��)
#���%� #I�2���� �+$! S���� *��� ��1 #� !� � ����H� ��4�)? �( #2006 R R #118 #119.
Université Sétif2
14
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
2 K1 K $��� ��%���� :� -8�� ��8�� � !� ��!� I��� Q��!�� �4B) ��(� ���? ������ �/ �
�����)1( » ��� ���� ' �?�� � ��!� I�.� ������ 0�# ��.� �.� � ��!� I�.��# � � &�)/
>�2�# �X��� ���$�UN� *���� ��� �� I�. ���.� ,� � X.� >��«.)2(
2 K2 K ����%���� �� ��: ���� >����� �!���� ���!�� �H� � �1 '��.� '�+ � �4����
�/ #'�)� �/ #'�<�� #�?��� �!���� J�8%�� X�� �$ � �/ *��...U�+ �� ����� �! ������ ��� �
�$����)3( ���'���%� U$� ��� � ��8/ ���� >�:)4(
� ��&��� ��' ��)216O�( :?�� � *��� @ ��� 7����!� � &�)/ � �.
� ���&�� )216�) (: �� #'�)$�� #��+�� #���$�� #LB.� � *��� @�< '�...
� +�� ��,��� )231 �):( ��?�� ���+�� � *��� @# �4 ��� ���)W 0� � ���
� '�8� 0�+ I����� � ����� � ,�.
2�3 � � �� �� ��%����: �X��� ��!�� ��� �!��+ ������ I��� �!���� 3�� �2 �����
�%�� �/ #�H�) ���?� �8$H� ���/ �� @�� I��� #����� *��H @����� 7�� ?�$� *.� &�
�� ��!� 0$�� �1 S���# 7�����8� ���/ �� '�!)! ���� ���� ���� )185�O( ���1 ���� '�/
#*���� ��J$ �� ���H� *����� @���H @ ��)� '��+ &�)/ ����� ,� ��� @�!� �5"�� ��4�
� !�" ���� ��N)�123�O( #�">���� " ��� �!1 ��% ) �356 �O(#"� !� *��4� "7��2A
�"'���� "�"� !� C���� "N C�� ��)�395 O�(# �"�����" �.�$%� ���. ��N)�458 �O(#
��� �" � !� ^�������� L��H� " 7����� ����� �� '�1��.� �H$ ��%) �393 �O ( 0� � ���
�!��? &�)/ ����(�4$� �$��� ��� �8��$. )5(
)1(K #�J$� ������ #*��� '��� #��$� #����� #���B�! �!�� ��� #����?� � �4�Q��� ��� !�) ? �(#)� �( R #27. )2( K �4.8$ ��8H� #@.8$ I����. )3(K ��1 *�� #�J$�R #������ �N�� � ��.��� #������� �����148. )4(K ������ #*��� '��� #�J$� ��� !��4�Q��� R #����?��28. )5( � N�� �!1 #����� 2�� #�J$�-��?��� ���J$� ��� ������ �# ������� ��1��?�� ����� #���$ �!�H�� #��)���� �.���
#���2��)? �( # ) � �( R R #208#209.
Université Sétif2
15
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
��� 3�4 � �4� ��� ��� ��.���� '����� �� ��� '�� �1�$H� � !� I�� ��!�1 ������
���!��� ���)W �4�� ���/�����)/ ���� #�.�) ������1� ���)W� ����/ �4!�� �� ,�$� �� j
�!.� @�!1 _� 0!H ��$� 0� �4���� �N�M.� ��� �4!H 0� ���? �����( �$�� ��� ,!�� #
����H� 0� �4��–C���� �� _� ��1 �H�)– '���� �� �!�� ���!H8$� ���!��� �������1��
� !� # ��0�� ��.�� �4�!�/ 7/� *.� TH%� �� '�%�.
� '�� 7�� �4!H ���� N '����� 3�� �/ @�� ���+<� *�� ��� �Q�� �4$% '���%� �
#�!)���� ����/ ��$ � �/ �( ��$�5� �!���� �����. ��� � ��+���� # ��$�2 *�� I�
��1����� ����� ��� �( �!��+� ������� ��1����� *�� #���� ��2 � �4!�# �$��4 '5�
��� '�!)��I ����"����" . 7��-� ��1����� *.�� � !� I��� �� �1 ���� Q��!�� ��?
! ��.$�� ��%� C8$���+���� ���� *��H �$�.)1(
��� ������� ����� 0!1 ���� �5/ �4 ��� ��� �(�� ,� � �1�+ �(�X�$� �4�!1 �
���� �$�H1 0�� ������ �������# ���5�� �4 ��?<�B) �� ���� 7�� ����@ � !� ��� #
���4�!1 T!?H� ���8�"^����N� " �/"N� ���J$^����" K��� �$�� ���� �5��� K � # �( 3�� �Q��
0!1 '� ��� ���J$� >2 / 7�� ��!� ��4J Q��!�� ����� �W�� 0� *�.�� �/ ��# � � !�
–. ������� �!– ,� !1 *!�0 � �1��( ?��$�.� ����� �����8�U�� � !��� ���� 0�U$! � ��� C�
?B�)N� #����4X� �4��$�/ �� � !� ���)�� 0�� ������ �?��� 0� ����J$/# ����� /��� 3X�1
�4���XH� ���� � *�� �������3��� BH/ U! ���!�� �.���� '�H/ ��� . )2(
�������� ���.�.%�U!� ��� /���� ��� ��4�!1 ��( ���� :����� � ���2������.
2 K3 K1 K +��'�� .�%: Q��!�� �X�� �(� » �$�5� ��� �)=� �4� ���4+�.� ��� ���8� ���4$
X�� ��� �)W� #��H�%� *�� ��.$�� 7��4� I�������� *�� ��.$��«j)3( ���H�(� �4$/ 7/
)1 (� ^ #��$� #����� *���� ��� #�B.<� 0�� #���/ ���/ #�J$�2? #1 #2005 R R #448 #450.
)2(K #�J$� R # ����� ������ S���� �.��� ���� # '�!) ��!�111. )3( K 7� !� S��� #��1 ���)� ���/ R #*��� �$150.
Université Sétif2
16
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
�� @$/ ��5 �� 0!1 �+ �� �!���� �H���5$� �# �/ ��B.<� �H�� �� �/ ����� 0U�� 7��%�
�.���� �H��–H$����4! �$�5� ��! �� �$�5� � K ���8� ���8� 3�� ���.�^����N�
� #��4+�.N� �/1 ��� ��� �� X��.� � @� ^����N� 2��� N. )1(
� �$� ���� �QI��/ ���? 0� Q���+� �4��.� ��� :)2(
/K +�������� 0���1�� ���2: � #0�!. ��/ �� ���2� #C�� M��� �4$�����+ �� ���$1
���� �� �(�?� ... 7/ �B.<� '�( �� Q���+.
*K +���34��� 0���1�� ���2: ��!���� �����/ Q���+ ��� X.� �4$�� #�B.<�� �� ��
���5���2 �� *�� # 5�Q�.$)� .
^ K +��7�8� 0���1��: � ����� ���� 0� ��B.<� �H�� � ��+�1 ���� �� �H�
� #-�2�8�� #����� #7��%�#'?)%� ...� ���� ��� ���)W.
�K 9���� 0���1�� +�: X��B.<� Q���+� ��� ��Q�� �� ��U+�� #��� �$$��2 0� �� ��
� #7������X�$ ��/ C�...
I(� �(�-�8�N� ���� �/ 0!1��4+�.N� � � !� � � ��H��%� ��?� Q���+� ��$� 0
��$�5�� a� ��Q�$5�.� ���� I� #�� Q���+����2 �� 7/ �� ���/� #�� �!H���%�� �4?B�)N #
� &�)%� 0!1 �41B?��X���� *��� ��J�8/ �� *��� @ ��� N �� ����+ � Q�� # �4�Q��(.
�5�5� ��?� ��/: �4� ^����N� ��H � ��8!�)� � ��H� &�� �� ,�$� �� #,�� 2��� �
��� '����)� 7/�� ���)W� #Q���+ �B�� �)%� ���$�� � ��?� 3������+ I(���� #�/ a��
U!����� ���/�� �4����+ ���/ ��1 0!1,�� �4$/ ���� #������ ��4+�.N� �H�� �4�� �+8� ����
)1( – #�J$� ������ �N�� � ��.��� #����� ��1 *�� ���/ R #149. )2( K #�J$� *��� �$1 7� !� S��� #��1 ���)� ���/ R #47K49 . S���� �.��� ���� '�!) ��!� #���/ �����
R R #����� ������111 #112 . ��$�� � �.��� #������� C����� #'�!�� ��1 ���� ��1� R #��������82.
Université Sétif2
17
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
�4����� � ��!� #�� ��1:'���14� ��+ � ? �� @���/ 7�� �O� 5��O4� -O� ���� 0!1
���� ��� ��+� �4+�.� 7��3 7���� #�.���� ����� � Q���5 �( C�./� ��+�� � ,� @
��B��� ��� # 0� ��)WXV��� � ��8) ����+�# 7��%� R8��# �U+� ��*��� � '�!)� ����.
�X�� ��?� R)� ��� �����4$1 ��8$ � # ����� ,�# �� � � �$�4+ �( ���5 S���� �H�
� ����� 3�� �� �4� 7��$�4���H/ / �� �4�+� ��� ^����N� ����Y������+� Q�Q S���� �H�� #
���H���� ��1 ?�+)1( ».� ���8 0!� ��� � ���? 0� Q���+� �� ���� � Q��. ���� '���
� a�� �$1 �/ �4.8$/ Q���+�� #Q��!�!1 �� ����� �1�?( �/ �8$� N ��� ������ Q�� ��4� �!.
� ��.�� @$� �)��� ����� I�� � ������!���� ���� 0!1 �5/ ��� ��� ���� N ���5�� ������ �
@!����«.)2(
2�3 �2� +�,��� .�%: U!� ��( � ���/ �� ��$��� ���� I��� *��� �(�� *$�� '� >�
���5� 0!1 ��� C�!�� �?)� � X�!�1��� !� ����� Q��.� �� �/ ��� #O�� ����� 3�� 2��� ����� 0�
&�)/j ��M� ������ �B�� '� C�#�4$� �) �.�� ��B.� ?��+ 0!1 � ��� �4!�� ��� !� j
�4�� ��� !� ��B.� :»� ����%� � ����� #������ ���2�� � �?��� �4���� ,�� �� ,! �
@�J1 7��+� S����� '�+ #-.$� �H�� @� � �$W��«.)3(
� �$!( ������H8� �$!( #��B.�� ���/ �� ���?����8� ��� ��� ������ ��!��� ����.�./ �
#������� ������»U!� �!��� �$�� �� ������ ���� 0� *�(/ �/ �����# U5�� TH / �$�� �4� �
X���� �$�� ��!�� �5�/0� *�(/ �/ �� ,+ '�� �4� �$�� ������ ���� + ��5��4�,�� #�
�/ #,� � �4��� � #�4$1 �)%� ���$��'�2�$N� �� � C�$�%�� '�H�N� ��1� Q���H� �
)1(K ���)� ���/ #�J$� R #*��� �$1 7� !� S��� #��148 . )2( K ������ S���� �.��� ���� #'�!) ��!� R # �����115 .
� I�.� @� -?$ @$/ 7/ #C���� '����.N� � ��B.� �$�� ��B.� � �H�� � ��$�.!� C����� #����U�� �� ����U�� # #���2�� #I�2���� �+$! �1�� ��� #S��� � �4���$�� #S���� ) ? �(R #94.
)3 (- R #����� �N�� �!1 #����� 2�� 212. � ���H8� : �$� ��� ��� �1 � TH /� #�$�!� �� @�$ R!)� �4� @$�. -!?$� #TH � ������� �!�� ����� TH / '��
_� ��� #��� 7/ �(��HT� #��B�� C�./ #7�+)�2� : ����� � ���� ��� #����� ����� ��1)? �( # ) � �( R #342.
Université Sétif2
18
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
���$�%�U! J8�� #�4���$ � �1 �4$�H�� #7/ � #����) �5M��/ ?B�)N� .8�� � !� � ���$�
�$.%��«)1( j ��� �$���/ ��� 7�� R$� ��4U+� �$�� ��.�.%� ?��O�� �OU �� *O ��� �!��� �
�5 I��� ���� 0�� M��4$1 �)��� N ����.��� ���?$ � ����. �4H�)!� �$��/ ���� ## ���:
K �4� C� � ������ � �!���� ���� �/ �� Q�+ ������ ���J�.
K ��1'�H�N� %� C�$�%���4 �4������ ��1� &�)�/ 7/ j ���� N �( #?��� �4� �4?��
�4���$ �.8� '�)� �4$� �4!)� �/.
�� ��� �� ����.�./ ��� ����� �(������� '����� �4(�+ #� �4��+ #�4����4��$� ��
I��� ��!�1 7� � 7�� �.���� 'H%� ���� �� #0���� ���.� *.� � :��$ � � � '5����
-�+ � 2����� ��� '���� a�� �( �� #������ ���2�� @�+ ?.��� #C�./� #���� #'����
0� � ��� #Q�?� �$���� ���� ������ ���2�� *�� 2���� � ! ��$�5� ��/ �$�$� a��
$��X�&�� �/� #�� #K������ ���K &�)%� '���� � ����? � #�4�� �� ���O���� �O ��
#���2�� ���?/ 0!1A ����������.� #�+��� #��$�� #���� #C� �� &�)%� ���(� �H�� #
� #��+���+�� ���) �!� #����� #�X�$���B5� ��. )2(
'���� ����� X�(/ �� '�/ '�� 3�� -!��� ���^����N�� #8� ���� ���� ����� � ,�
"� J�8%������" �4!(�$��� � ���� !� ��� ��� #�4����X�� ��U�� �� @���� � 7����" L�+
'�4.�� "X.���?�� � "�2��� " ����"L���(N�".)3 (
/ I(����!�� � ����� 3�� ����� !� '� '�( �� �$.� N��( - '� # ������B) �4 'H�
a�� � 3�+/ 0�����%���Y # ��� U�.�� C�$� �5�/ ���� �( ����H������� �� �# �Y �� ��� �
��� �( �4� �4�/�������� �$���/ �4 �8�)� ����%� a�� � &�)/ '�1 '�?� ��J$� 3�� ������ #
���/ ���)����–���H����– �����4 �$�� �����$��N�1 �4# U�� �/ ���� �4 � ��� �(�8 '���
)1 ( K #��1 ���)� ���/ R R# *��� �$1 7� !� S���50 #51. )2(K #�J$� R #�������� ��$�� � �.��� ������ ������ #'�!�� ��1 ��� ��182. )3(K #�J$� #��1 ���)� ���/ R #*��� �$1 7� !� S���51.
Université Sétif2
19
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
'��� ��� ��/ I��� Q�$5/�?)� # N ����� X�� ���� # @!�� ��� X� �� �1 ������ '���� ,!� �
�(���� Q���H� ���/� 1��)�� 0!# �4���H � �4$��4��� K��!��� ���H8� ��� �4�� C$��
�)W ���K ��.�$��� X�1 ��� g��(�5�/ ��� #�� !� 0(�/ �4� �� ���1 '����?B�)B #
������ *�.� *�. ������ #?B�)N� X�/ ���( �(�?B�)N� ��� !� ��. *�. '���� 7�� #
��� ��!���)1( ������ ���2� ��������� �/ ���J$� 3�� 0!1 ��)�/ ��� �)=�� �� f– ����./ ���
@���� � '�!�� ��1 ���� ��1"�������� ��$�� � �.��� ������ ������"– �/ � ���. �$�� �(
�� ����� ��� �� �� !� ��I��� ��!�1X�� ��� ������ #�H�) ����1 ������ *��H/ �4$ � #
�X����� ���2�� @�+ �� �!�!( '���( N� �4�U!��Q���%� ���.8� �«j )2( ��J$ �$�� � ! @��� �4��J$
���(� � I��� ��!��� �!)/��/ I����.
U��! �4��H(� #���/ *���� ����� �4$��» �� �$��� ��$�2 �� �1����� ������ ��2����� �
�H1^����N���!��/ �5 # ���X� ���� ������ J�8/ �� ,����� ���4+ ��� �5���� ����
�.���� �H��«)3( #�� X�1� '����.B N��� @ ������ �� ���H8� ��� ^��) 3� '�)� N
��I� ��� / 0!1 7��� ��� @$'H/ ��� J�8/ �4 #�4.��� � �H� ���1 ��?1/ �( ����1 ?
-��+N� -��? �1 ����� �N� �/ 2���� �/ #��U$� '$� ����51 ��� ���H� ��� ���� � �N��
���+ 0!1 �4� *��� �1 3���� ��� 0!1 ���)� ����$� �$�� ,� # J�8%� 3�� X�% �����
����.� �( ��J$�S���� �H�� ����� 0�� �4!�1 �# B�� �/ X�5 ��� ����� ����� 0!1 �4
k'J 7�� �X����4$� �� #�� �� �� ��/ I?�.� �������4$� �!8� �/ � N� #!�!(#�4 �7�� 7��2%�
/@��5 ��!� '�� I� @���� � "��� " ���/J8!�# ���/ '�!)���$�5� ��� � # @� ��( �� 0���
2���8� 7���/ ��� �X�4� ����� ����! ��.$��j �� �� I.�/ *��� 0� @� ^�)� �/ ���/U�8 �� @
)1( K #�J$� *��� �$1 7� !� S��� #��1 ���)� ���/ R #52K54. )2( K ������� #�$���� ����� ��1 R #���4$� �.��� ������181.
� ����� :^����N� �H1 ��� ����( C�$� @!���.� 7�� J8!� �� .? #����� #?�.�� ����� #������ ������ � !� I���2 #)� �( R #20 .
)4 (K R #����� �N�� �!1 #����� 2�� 221.
Université Sétif2
20
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
���� 3������U�@1�� ��$8�� ���!�� ���!?H�� a���/ ��� # ���5 �$�!1 �1��� ����X��
8%�� T�8� ���� ����%�� ��.��.�� ��$�� J� �����+��...)1(
>�$H� QNM��� �� ���.� ��$���� ���� ���� �% ?����� 3�� Q�����'���! ����� �4
*���� �� ���) ���4��� ��� #V� �8!�)�� � !� ��M+«.)2(
� ��Y #��4� -���� ����� ��� ���+ ���X�� �$�Y ��!1 �( ��� ��4� �(��� -�� �
B.����+ '� #�����!?�� ��� '!)� �� @��5�� ��%� '2�# % �����$� �!� �( ������� 3�� �
V4$�� � �$�2%� X�� 0!1 ��.���� ��5��� '�( �� �1�N# *������# L�+��# � ��� 0�
^��)<�.
X�$$ �/ *�� ��� 0�� ������ ����� � '��?8� Q��!�� QNM� I$H �/ ���� ��� � @� 3
2�1 #@$���$ �/ 32���� ���� N �H�) ���� ����� C��! ���( ��� �!�!�� '��1%� ��
B�5� 0�� �/ @$1 B��� ����� �/ ����� ���)����#@ 5��� 'J� S�<� ��4 � � �)8!2�2�1N�.
3 � ������� ;�<7= ���� �2���:
�����!���� ���� � 0� ���� N �4 # � ^���� ����� '� #���/ �����'����# � 0�.� ��
0� ��� Q��� ���) ���� 0�� �4��$/ 7�� ��8� ����.�� ��@�� '��/ 0!1 @# ��H� �1 �����
��R$ �% # ���� �/ �4 ���/ �4!) �� ��8�,��# ��� � !� ��$� #��� ������ ��?���
�4$�� ������X��� �4 # @ I�)� �� I�)�� @!���� C8$� »3��$� @��+$ � 3�?�� ��� #
��1����� ����J���� � I����� ����/ � � ���.�� @����1 ��� @$� �4$��3������� / ,�!.� #3 #
I����� ��� ��?�� ��?�� ���# @?�?�$�� ?�$�� @�(�� 0(�� «j)3( �/ ��Y �4!��� ��� � !� ���
� ���$�� ���� ��� ���1��(�� ���?� �2B� # �4�� 0!1 ������ �����4$� � �4$��$� �4=� ���
)1( K #�J$� ������ S���� �.��� ���� #'�!) ��!� R R #�����117# 118 . )2(
K R #�������� ��$�� � �.��� ������ ������ #'�!�� ��1 ���� ��120. )3( K R #���4$� �.��� ������ ������� #�$���� ����� ��123 .
Université Sétif2
21
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
#'��2� ����� �$��� 0�� ��� � !�� N S���� �.��� #�� �4 �$���J$ ��� �$�H1 � �H�) �4�
���� #� ����� �H17����� �)2�# ��4� �4�!1 *���/ 0�� �4.8$� �(�� 0� 0�.� 0$.��
����� ��?�� ����.� �4�� ���? ,�� #������1 �8!�)�� �����?�� �4���W 0!1 �/ ��� �8���
? ���� *$�� 0!1 ��(���)1(# �4 » ����J� ��+ ,� � �4$�+��1����N� &�)%�–���1
���H�$1 �!�)� � ��?�� ��?�! :���1��(� �4���H/ N� � �4$���� �4� 7��� N ��� ����?�
���� � Q���A�� ��H�� #��� %� ����< � � �/� #�� 3��. � I�)� ��$� ���?� #����5 ����� ��$
��� #����� ����� #V���$���5D� �� N #��% �/ �4!�1 �(� 0!1 �� ��� � @�� 7�M�«.)2(
����) ��� �� !� � �� X.� 3�4� �$�4�� ��!.�.�� #�� �5�/ ��%� ��4 ���1 �H�$��
»� �� ��5� � �4 ��!��� ��2� �4� '��� ��� ���� �� !�4� �5M�# �4� X���� ����� ��?�� #
�4!H/ �1 '����.N� �����/ ���$�� ���H�H) ��.��� ����� '����� ���5� �/ B�!( ����«)3( �4
N�/ ���# �4!�/ ��� �4�+� �5# 24� �4����� �/ #�!��) ���� �( �/� #C�$� ��� �4����.� '� #'� �(
X�? ��� �$� �� 0�� �4 *��� �/ 0� �������� *��� ����� *��./S.)4(
��!�� �.��!)�� �/ ���� ��� ������4 ?�� >��$/ �� >�$ ���� &�)/ ���/ ,�$� '�X�$ �
,��!���� #I?��� #�# ��H��# �� ��!�� �NN�'��� ���/� # ��$�� � � ���? ���� ���
�8!�)�.)5 (
�H�) � !� Q��!1 0�/ ���?��� 3�� �� �(B?$�����)����� ����J� 3�� �4$�K ��?��
7� !�– ������� ����� �( ��$�� � ��?�� ������� 0� ��(�?�@1��$/� @�����@���./ ���� ## '�
X��J$ ,� � ��8/X�(� �� ���k'� ����.8� �4 � *.�3�J$ �4� � !� ���2� 0� @���/ �� ,�$4 #
��!)��� ��$�� �4�!1 T!?H� ��� �/ #��������#� ! � 7� !� ��� �� �/ �4�.� ��� ����5 ��$��( @� �
)1 (K ? #-�+� Q���2 ����� #����� �� #*���� ��1 �����2 #2000R #35. )2( – R #@.8$ I����35. )3 (– ? #�H� #C�$%� ��� #�)����� 7� !� ��?�� #������.� �������3 #1983R #229. )4( – #�J$� ? #�+$! '��� ��� #0$���� J8!� '�� #� ��1 ��./ 7�4�1 #2002R #181. )5(K #�J$� R #����� �� #*���� ��1 �����39.
Université Sétif2
22
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
')��� � !� � ��.� ��J�$�3���� R�) � ���5��� #��� ���J$�)������ (��� ����� ���?� �/
8���4�� QNM� ��� � !� 0!1 �)>���()�1��1.(
/ �� ,�$���-��� 0� @��7/� � ����H� ���� �� # N QNM� ��$��( 0� ��2���� ����
� ���!1� ����� �/ -��� ���� � 0� ��$� �B��.
X�$�� '�� ���/ ����� ����.8�� ���� ��� !� �� � ��$� @� �H�� #B)��4� '��.�
&�)% k'�� U!���4U+� �� I� S��� �� '5� #� *�������.����� ���� # � 0� ���? ��4+
��1����N� U!���� � ���2� ���� N &�)%� �� !� *�.� 0!1 �4�$��4 #'� ��!)�� �4��4+
X�� Q�X�� �4�!1 �2�� ��� ��1����N��4���H/ �.
�X�� �� ,�$���N� ���J� 0� 3� ��� ��)�$�� ���� ��� ��1���������� 0!1 /�?# �4$��
��� � � ����� ���� *�!�����H%# ���H� ���. ��+�� �.�� ��� '�����JB �� �1 �!�)�
���H/ X.� ���.� *�4U!X�� �$� ��).
0� � ��<�� ����.8� � Q��W&�)/ �5���� ��$�� � !� Q�$�/ '��� #0� -?$� � '�4.��
��.��� U�� ��!�� 7� !� 'H��...)1(
�$�/� ��� ����.8�� X������+�� ��� �� #�� !� I��� � ����( 0�� ����J# .���
1 0�$�� ������X� � S��� ������ '8� �( _� �/ ��� #J8�� �4 � @���� J8� ��/�4� @2$ X�(� a
.� L��H 3�!�� �� @ �$�2%� �� 0!1 @$�J ����� #Q� K�4 ��+ ���� K �$�� ��� '� N�! �D�
�� ���5/ � ������.$. #��$��B�����.� U!� �4$����8!�)�� ���4#)2( N� ���1 ���� � 0�� �4$/
��?�! �% »�H) �4� �4�$�� ��� ��!)��� �4���H��8 ��� N ��� #�������.N�� � �� !� I.�/
���� ���2�/� #&���� �/� #� �� �� ����� ������� !� 0$ ��5�� #/4��$��4 �H ����� � #
)1( (– #�J$� #��?��� ��+$� ���$�.!� #���� ���/ ? #���2�� #������� ��1��?�� �����3 #2007 R #79K84. )2( K #�J$� ��� #� !� �!1 #����� T�H� ���� #��� � #I�2���� �+$! �����) ? �( # ) � �(R #150 .
Université Sétif2
23
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
� -��+N� 0!1 �4�$���� -� �.� �� 0� ,� �� �4��.8$��4�!��� �� !�«)1( ,+ ��� �4
» �4���� ��� ���5� 3�� ����2 �!��( �� ����8� �� ����� ����� "����� �4�$� ��� Q��5� ��.��
����� �� ����H� � ������ �4����?-��+N� �'����N� *������� #b�H� *�! �«)2( '�� ��4
� !� 3�� ��$���� �1 3�$!( �� ��5� ��$�� ��?�� ���W� ������ �� ,!�� �4 �����)�� ��!)���
�� !� 0(�/ ���� �/ �4 T�.� ��# �4� � �4$/ ��� ���� �$� ���?� � �1�8( @4�� � � 3�X�1�
0�H8� �1��( �1 ����) ���!?H� # ������ @$1 �!)�� 0� C�$� ��1�� ��!�� @�!1� #���� 0
��$�� �4$/ ��� X��4� � �4$/ N� @$�J�B�@!��.�� �� / @�$��� �@�H�� l1 7�� �B�� ��� ��X�
�$� �/ �?)�4�� Q��!1 �$1 �� � !�5��������� �?���� ?��+� ��$�� I��) #7� ��?� �
�����+�� �1 ���� '�.)3(
���W ��� ��?�� ���/– � ����*������ -��+N� 0– ��$: �$��# a���(N�# 2����
X� � ���1 V�$� 7����� �NN�� � .
3�1 � ?���1@�: ��» 0!1 -8�� ��� �� !� '� � ������ � !� *���/ �� ���� *��
5� � !� ���� ���� ��� �.�.%� I��� �!�.� �� #@����� 7� !� ����� 'H/ 3����1� #�4����
$� ��� ������ ��D�� ����H� ��������� 7� !�«)4(.
-��+N�� ��!� �� ��!� �)/ �� �/ &�)/ �� � �H �/ �)W �� J8 ^��)�.� �� &�)/
/� �5�/4$�� *.�$� ���� I� #� J8!� � Q��. ��/ 0$���.)5( � � �������� 0!1 >��$/ �5B5 :
-��+N� �� H�� #-��+N� � �����-��+N� ���%� 3�� �5�/�U! ���) �5B5� >��$%� Q��$� � �
>�$� �� �4 '�%�.
)1(
K R #*��� *��W "���� #�� ��� -��H 08?H�171. )2(K #���$��� ���$�� ������ � !� #��.� ����? #*���! ����.� ���H�� ���+�4�2 #1979 R #379. )3( – #�J$� R #����� �� #*���� ��1 �����37. )4 ( – #������ �+$� 2��� #�4����8�� �4���!?H� ��?�� ���J$ ����� #������� #7��2��� ��+� ����)�.? (2004 #
R250 . )5 (K #�J$� @ #����� T�H� ����? #����� #������ -� D� ��� #� !�1 #2007R #91.
Université Sétif2
24
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
3�1 �1� ���&�� ?���1@� :������ ����� I�$� ���# ��J$ �4$� ���2�� Q��. @ �H ��5�
�/ ������ #� �H �+1 �.�) ? �4$� �.��� ��1 b!� � #����.�� ��1O+1 �4$� 'O�� )1(
��O� : ��H���@1��$�� '�8� SB5�) #a��#>���� ��/�( #�.� 1�8� #'�.� �8H� #'��8��
�4�+��# �.� ����� #�.� �D� #�.� '��8�� # ������O�� *��� ��� �O1 ��O -��? �
�1���� ��� �� ��� ����2� �/ #��!H%� ����� ��/ ������ #�����2�"�4�$����. "– ����
�1�����– 4B�.�� #���� ������ 0$��� � @$� -�+��� -�+�� ,��+� ����� I�� � ��Y� �
�2���� �8�J��4��� �1 ���.)2(
3�1 �2� A���� � ���,�� ?���1@�: �� �1���� ��� I��� ��1 0$�� ���� 0!1 ����
�1 ��!��� b�H�'H/ ��� 0$��� #�����/ ����� � ������ @$� -�+��� -�+�� ��8!�)��
#*����� ���? � U5� �(� #��4$�� ����� �N� ���� I� ��4 ')�$� ���( �����"* ^ �" ���
���1 �4���+� I� I�� ��� �� ����+� ���1 �N� 0!��+� )3( # ��� �4 » -!?� ?����� �1 ����1
� ��� ������� ��� ��.� ������ I��� ����H ��5B5 ��1���� ��� * 0� �4$� '� �� ��H��
���H� �4����� ��� �� ��4� ���� '���«.)4(
�$�� *�!�� ��� �'�/� #������ S���� � �(��?� �4�� &���� ��) ���� �� '�!)�
7�����8�( @���� � "����" '� �H� '��� �� ����1N�� � !� � �!���.�� ���!�� *�!� 0!1
�� �N��� '� 0� J8!���� �� �4$� '���.�� �$��� �$�4'�.)5(
3�1 �3� ?���1@� �8� � ��,������ ��� : ���» �� �.( ?�������1����� SB5�
����H� 4������ '� �4.8$ ���H%�� ���� N ���1 �?����� �$���� a��� 7�� >�$�� �!H%� �
@��� ^��$� ,!� ���� 0�� ��1����� ��B �!H%� �4����� 0!1�/ �8 ���$��� �?���� ��
)1( K #�J$� R # ������� #7��2��� ��+� ����250. )2( (– #�J$� R #����� �N�� �!1 #����� 2�� 233. )3( K #����� �$.%� 0� ')�� #72�� �.�� ? #-+�� #������� ����� ���� ����+$�1 #1992# R178. )4(
K R #� !� @ #����� T�H� ����96. )5( – #�J$� R #@.8$ I����96.
Université Sétif2
25
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
�J8��� Q��. #����+���4���H�� �/ ���.�� ���H%� 3�� �1 ��/ �4�������� )/&�
�4��)� *������H�«)1( .
N� -��+ b�H �� @��� �� 'B) �� ����� ����� Q��5� � ���� ��� @ �8!�)�� @1��$��
U��� N ��� �� � #�8!�)�3�H( �4 � @���)�.� �.�/ ��� N� -. ��� 0!1� ���/ 0�� C�.%�
������ � ! ����� ����?� » �4 �.�$ �/ �$� ���� 0�H8� ������ � �4����N�/ �5 ��� #
�� ����$�4����.� N� #�!H8$� ��� �4$/ N� �2���� �NN�� �� ������ ���? �$�?�� �4$/ I�� #
*��� '�%� I�$�� �� ����)%� �4$� �����«j)2( Q��!�� ?��+� @���)�.� ��!�1 ?�� '�/ ���
0�������+�� � ��� �� *�� �5B5 �H�$1 ���� @��H:)3(
− ,���+N� ���H/ ��1 � ������H/ �5B5 �� ����� �� ���� �� � �.
− U��� �/ *�����!�� ��$� � ����� ������ ���H%� 3�� *.
− �N�� �� ���� ��( 0!1 ���!�� 3�� ,���+�.
3�2 � �%���: � �1 ����1 ��» ��!� 0!1 �4� �N�! 7� *���� �� �4��$ �/ ��!� ����
����� ������ � ������ 7� !� ��J$� @� T�.� �� - � �4$� -��+��«)4( ������ � !� � ��$�� #
�.�� @��� ��� �� �-��+N�m��� N ������ #J�� '�!( ��� ��$�� #� ���5� @�!1 '3����� ����)
���$� �1&� @ �/ �� ����� #&�)%� ���D� I� �$��� >���<�� -!)� � ���$�5 ���? 0��
����� *��� � ���5/"����" ��� � #'�!)!"� !� C����" C�� ��N)5(.
a � 0� ���� Q��!�� a�� 7/� *.� #���5� �4�!1 ����1N� ��1� ��D� 3�� R$ *�.�
� !� ������ Q�.� �/ @$�+ �� �� '� ,!� �4��( ��1� #�$.%� �4��J$ $��0 �����.�� b�H��
�$�4�.�� �� �H� 7�� �.�.%� /���� ,� �� I��$ @!� ���� #J8!�� ��%� -!�� ��� �H�) #
)1(K # � !� @ #����� T�H� ����R97. )2(
K R R #����� �N�� �!1 #����� 2�� 237 #238. )3(
K #�J$� R #����� ������ S���� �.��� ���� #'�!) ��!�55. )4(
K #a���� '�!�� ��1 #���2�� #I�2���� �+$! ���� ��� #������ � ��$! ��� !� ���4��)�.?( #2006 R #4. )5(
K #�J$� R #������� #7��2��� ��+� ����370.
Université Sétif2
26
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
! ����%� Q�?1� 0!1 ��� 7��� #*��� ���$� '� @ I�)����� ��!�1 '� � >��.�� -� ��
� 3��$��X���� -� @=� 0�� �4�.� >��.%� @���� a ���.)1(
��)M� ���)�� ������ �$1 �� ��!�� � � 32��� ���� ������ � !� I���# ���1���
� ������ � !� ����?��� @�XTH� N ����� ��� '�/ ��� #? ���!?H��� ��!�� � � N�
������ �?��+�� �� ����$�� ���!�� � :)2(
− ����<� ��( 0!1 *��� @� -?$ ���1 �2� 0!1 ���$�� J8!� ���� �/.
− �!. �1 C��� � ����$ ���� N/������ @�.
− �� � !� ����� 7�M� �/�I��� ��$5� � ��� .
3�3 � B���<@�: ��� »� �/ ����.� �/a�� #���!?H�� ����8� &�)/ � ��
����� � !� 01��� #*��./� *������ "��H�� � !�" ������ � ���� ��� � !�� #� ����
" � !���4�" � ���� ���$����«)3( F 0� ������ �/ ����� ,!� �1�� � Q���N� J�8/ 0�
�� !� @�� ����� XC�� �� �4$� ����.� ���$�%� �)W �$�� @�� ���� N ��� �$�� �� !� # ����.�
�4��� ����.�� J�8%� �% ��� #a�� ���# �$��� ���� �4� R�)� Q��+/ �1 ����� �4 ���� N �
���$�%� J�8%�� *��1<� ���� �����.N� ���� �/ ����� 3�� ���«)4(F �4 � R�)� N ��� � !
����+� ���( ��� '� &�)/# �!�)� �������� �/ ��� �4����� S�� �� C�� #������� �4����1�
���( I���� '�� #�4!� *����� 3�� 0!1 'H�� �/ 0!1�� 0� �$���/ ��!������.� �4��� ��
��?�� ���� ������ � !� -��? �1 N� ���� N ���� #&�)/ ������� 0� �����.� a��
#�4�� �4$1 ���� ��� ���!��» �/ ^���� #��� �/ ���� � �/ ��( I(�� � �$��/ Q��. � '�
�)�� ����� � �4��� 5 �. ����� �� ��.��.� ���1� ���!1� �� ��� *��.% ,�� ������� ��
)1(
K #�J$� R R #����� ��$.%� 0� ')�� #72�� �.��180 #181. )2(
K #�J$� R #������ � !� � ��.��� #'�!) ��!�400. )3(
K R #������� #7��2��� ��+� ����311. )4(
K #C�$/ ������� #�H� #���H�� �!�$%� ����� #J�8%� �N�)? �( #1997 #R148.
Université Sétif2
27
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
������� ����H�(��...«)1( # �%� J�8%� '�)�$�� C� �� �/ �1�@��$� ��� � !� 0!1 ��?)
?����N�� �1�� �� � �$� ��� ���!���.�)2( �(� #�)�� ��� �� ��� J�8%� 3�� �� 3��� � ��
4����� N� ���� #��!H%�(X��.$ a��� �$�� ���� �� ���� � O�"��)�' " ')�� �(� �4�!1 ���X� �
���� 0�� ��!� �/ ���2� X��� @$1 ��1 �� ��� �� ������ �$5��� � 0���� Q��!�"*������"j)3(
»��� '�)�� �� I�)� �� �4!�+ 0!1 �J ��� &�)/ �� �� ������ �!)� ��� J�8%�
� ��2��!J�8/ �4$� -�+� �� ����� � �H. X���� ��/* J�8%� �� *��� @!���.� �� �4
T�H� S��� �4� ��� � ���� ��1������ �� #����1� ')��� @$� -�+�� ������ � !� � ')
������ b�H�� � �H� ��2��� � «)4( # ���� �/ �$��� ��� !� ������� � �$��+ �J$� �$���/ ��
!� �����1�$ 0!1 ���!�� �� �� :�)/ >�$ � �$2�� ���H ������ ��$�� ���HO"-���.�"
�"'��. "�"?��." 0!1 �� �)/� #� � I� ���$�%� @���H�� ? ���H%� a�� � �O"C��� "
�"��?$(" �"��(" 0� � ���"��8�!�" �"��������" ...�� ���!�� ���5��� ����.)5(
'��� @$% � !� Q��$� '��.� �� �!�.� *����� � ������� J�8%�� �����2� 0!1 �.�
X�.��� -!��� ��� �H�) �4���� � ������ ���0!1 �4 �5�� � ��� �5���� ��1�$H� J�8/
X��1 � �4�����$��.
N� (����? ��/ a��� 0!1 *��� @ T�8$ �/ �$�!1 *�� N �� '���� ���� � ��
�H���Q�+ ��8�� J�8%� ')�� @�1j 0� � ��� �.��� ����� ?�+ @� 01��� �/ �� N '�
��( � �4��� ��( � �H� ��2��� 0!1 �������� ����1 *����<�.)6(
)1(
K R #������� #7��2��� ��+� ����311. )2(
K #�J$� ������ � !� #���)W � T��H �������– *�%�� ��$�� � !� � ��.���K? #I�2���� �+$! V��$�� ��� #3 #2004 R66.
)3( K #�J$� R #������ ������� #7��2��� ��+� ����311.
)4( K R #������ � !� #���)W� T��H �������60.
)5( K #�J$� R #������ � !� � ��.��� #'�!) ��!�437.
)6( K #�J$� H ������� R #������ � !� #���)W� T��65K67.
Université Sétif2
28
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
3�4 � '�����: �� I�� �� � !� I��� �/ T���� �� N ��� 0$�� N�/ �4��� ��!
'(/ ����� � !� ���!� �� 72���� ������ � ���� 2�1 ,�$� 0�� �� I����� *���� �� ��5�
I����� ��� �/ �! #���!�� 3�� �1 ���H% ����� �4�$��� � ���!�� 3�� '����.�� 08���
����@� ������ >�� � ��J� #�4� �� � ��� ��� ��� �/ �� @ �� B 0$��� '�1 ��!�� �/ ���
�� ���!��� #@����� ��X��� 0� �� �( 3��$ ��4 ��!�� �! '��� ����� � '5��� #I���
�/ ����$N� ��2��� &�)/ �$��� 0� � ��� ��!�� 0$���.)1(
��� � #����� �NN�� ������ � !� Q��5� � ���� ��� @ 2� ��48� �� '� 0� �$�1 �
. 2����� ���� ��!?H� Q����$ �4$/ �� #@�$ �� ��5� 3��» �N�� �4$�� ���� ��8H�
� ��8H� ��� #J�8%� �� J8! ��!H%� 'H/ � @ >����� 0$��� ��� @� ���/ �� @$�� 2���
� !�«#)2( �� 7��� #*$� 0� ��$� ����.� �5�/ �/ ���$�� J8! T�H� �$� ��� ��2���� �$���� 3
� �.%� 0!1X�� #������� �5�� ��� ����1� 0� C�$� '��� '����.N� ��� � ��%� �4�!1 '�?� �
��� 7�� 0$���X�2��� @���)�.���� 0$�� #�� � @���/ '�.� #���$�� ����� J8! ,�� ��5� #
����� @ ���� 7�� �� -��.� ���� 0�� #�����.)3(
� 0!1 �$!��� ����� �/ �4�� ���� ,�$� ���� �� �$���� '��? �$ ��2B� ����J� 3�� 0��
�� �/ >�� ��� �4�� ��!� �� ,�$�� #�4� ����U�� � ���� ��$�� #��� �� '����.N� �� ������
� #I��+� ���� �( ��� #'!� �� @���H� �( �� ��U��� ������� Q���%�� *� 0� ��!��� �� ���1 �
� >���)N�� ���� #�����N���4��� �$1 ������ �8��? 3�� �4�����2$j /��� ��5�$� ����� ����
X���� ���0� 2���� ' ���. 0�� #���� �)W 0� '�� �� J�8%� 3��1 ��.�# 0� ��2 ���
�N�� ��?��� ���� �� ���1 ���� ��2j �� ��5��� #�N�� ��?��� ����� �(B1 @ ��� 2����
2���� �4��. ���?��� �NN��.)4(
)1(
K #�J$� R #���$��� ���$�� ������ � !� #��.� ����220. )2(
K R #J�8%� �N� #C�$/ �������167. )3(
K #�J$� R #���$��� ���$�� ������ � !� #��.� ����222. )4(
K #�J$� R #J�8%� �N� #C�$/ �������130K 132.
Université Sétif2
29
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
�4./� 0!1� S���� �H�� I!?� � �N�� Q��!1 @��5/ �� ����)�'��� Biriel (�) ���
��.��� (������ �� �8!�)�� @��(B�� 2���� � �� #���2��� ��!��� ����.�� #� �����.N� �
� � ��.�./ ��� ^���$�,� 0$��� �# '5�� ��!�� �(B�� �/g���$N� 2�� � '�� �$����.��Q
'5�� ���2���>�.�N� � ����.�� &�)%� ��(B�� �X�/ '�� � Q2�� �$����.� � �������
� ������� ��!��������.N� 0$��� '$ '5�� ��� ���?� 3�� X�� �( ����SB5� �N����N� ��
�N�� ��?�!:
)� #0$��� I�.��-��� � #0$���0$��� '$.()1(
3�4 �1� ����� � $����� "��� ��= �HI� ��@��� )widning(: @� �H��: » '����
�N�! R�)� '�������1 '��� 0«j)2( ���� 0�� �N�! '�%� ���)�.N� '��� I�.�� 7/
�� ���� ����� @�!� �$� ��!�� 0$�� �% ����+ �5�/ I.�/ &�� 0!1 -��?�� ���� T�H
�'�+/.)3(
� #������ � !� � I�.��� �!5�/ ��� ��!�� ���� *��� � ���� ��+� 0!1 -!?� ��� C�
� ��� ��� ��+ '� 0!1 -!?�.)4(
3�4 �2� �3��? ��@��� J�&4� � $����� )Narrowing(: � �4� �$�$» '���� '����
R�) '��� 0� �J8! ����«)5(j 0$��� 0� ���� 0$��� �� '�%� '����.N� '��� -���� �/
� R�)� �4��� �� � ��� ���B.<� J�8%� #>�$� ��� '�5�Q���� �$�� ��� �BH�� #�B.<�
-!?� 0!1Q�1��# ��� '��(%�� '�� %� ,!� 0!1 '�� ���H/ �4$�$ #�H�) ?��+ ���� �4� ��
)1(
K #�J$� R #����� �N�� �!1 #����� 2�� 379. )2(
K R #������ �N�� � ��.��� #������� ����� ��1 *��96. )3(
K #�J$� �� � !� � ��!�� ��� #����/ �8��. :? #����� #I�2���� �+$�� �1��?! *��� ��� #�+� '���12 #)� �( # R190.
)4( K #�J$� #���2�� #I�2���� �+$�� �1��?! &�4� ��� #���� � !� �!1 � '�H #�$���� ����� ��1)? �( #2009 #R296.
)5( K R #������ �N�� � ��.��� #������� ����� ��1 *��96.
Université Sétif2
30
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
�H� �$�� 7�� V��� ��-!? RH)� '���� #����� _� ��� �H( �$�� T�H/ �5 #���� 7%
'��� �� �5�/ � !� � �N��� I�.���4� .)1(
3�4 �3�$����� ������: � ����J� 3�4� �H���� � 0� ����� #�!H%� 3�$�� �� J8!�
J�8%� '� �� J�8%� '��$�� �)W 0� �N� '��� �� '��$N� ��� ���� �( � #72��� �)W 0$��
��$� �/ #��.$<� 0!1 ���� J�8%� '� 0� ������ 0!1 �����4 0$��� �� 0� �.�� �����
�/ !� ��!� '��$� ,� ��� C��� 0!1 �N�� �� 2 >����� ��� ���.%� 0�.)2(
��N�� ?�?�$�� �N�� ��?�! &�)/ '��+/ ,�$� : �� a�� �N�� *�H� �� ���5�
J�8%� ��� �4�$��� �8� �/ ����%� � ���5/ �� ���+ �8� ����� ���� �/ ���4$N� '�$� ���
� �����N� I����� �������.)3(
N #�$.� N��( �4$�!��� ��$�� �$.� �N� ��� ��!� ��5 ���� � ���� I� �� �4�!1 ��+
�� T��.� �� ��� �$��� T�H� ��2���!. ��+��� �N� ,�� '��� ^����.)4(
3�4 �4���@��� �<�: ��� &�� >�$� ��� � J�8%� ����� ���. 3�$��� ��� C��� 0!1
������4�N� ���� '�.� ��!�� ,� ���5� �!5�/ ��$. ����� S���� 0� �$�1 � �$�� �$��
���� �5 �� ��4� � '.�� 7�� R)+�Q���� � -!?� ���H/� ����. �$��� �4 T�H� #�B.<
��$� 0!1...NN�� ?�?�$� �/ ��� #� �4�(� �� � !� � �1��+ �5�%� ��.)5(
������� A������@���:
�������@� .� , : �� J�8%� #3�� �� �4��� ��?� 0� 7�M� �� ��!� ��5�� '����.N�
�!) � �4!)�� C��� #��!� � ^��2 �� ���2) ')�� I���,!� ����)8� �$��%� �1�����
)1(
K #�J$� R #���� � !� �!1 � '�H #�$���� ����� ��1296. )2(
K #�J$� �./ 7�4�? #��$� #����� #���!�� *��� ��� #'�5�%�� '��+%�� '��+<� �N�� ��?�� #���1 �1 #2003 R # R184 #185.
)3( K #�J$� R #J�8%� �N� #C�$/ �������156.
)4( K R #�N�� ��?�� #���1 ��./ 7�4�184.
)5( K R R # J�8%� �N� #C�$/ �������158 #159.
Université Sétif2
31
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
'����!�� �8��� #���� N ������ ���J$�� �4�� �J�$� �/ �� �� ,!� Q��� �������2� 2���
�H��� C�$��4�!� 0!1 ��� #'�� ��� B�� � #���?� �/ ��� ���� �������� ���� ��$� �4$��
#�H�)� @���( �4$� '� �/ I� #�4�� I!.�� �!��� ���( ����� �4��� #��1����N� ����� ')��
��!.� �$�� ��Y �4���(�.�� �������$�� J�8%� ���( �Y #� N �� ����%� -��? �1 N� ,��
'���� 0� '�� �� ������ ����)W �/ ��$ ��4� #������� Q���� *.� #�)D R)+ ���
B��� ���J� 3�� ���� �4 ���� �� �� �NN�� S���%�� *����� >�$� #��1����N� ��.�
��� ��.)1( ����� �� '����� #'����� ���/ J�8%� �N� '���%� @!�8� �� ��� 3�� 0!�� �4 ��+�$�
� J�8%� �4 #�4!���� '��� � �4!)�� N1�$ �4� S��� ��$�� 0�%� �4��� 0!1 �4���� ��
'���%� ��1 0����� �)��� 7�� ����$N�.)2(
���&�� ������: � #�4�$��� ���5 0!1 �1�.� ��!�� ���H/ ���5 ���X� � '��.� �$���/ '��
�� �� 0�.)3(
KU��� ��.8$ *��.�� �!��� ���� �(��� ��?� ,!� 7�2$� �� ���� ��1����N� ���1%�� #Q�
0�.� �� 7/ ��.$�� �2�� �� �/ ������ C$��� �!���� �/ ����� �NN�� ��� J�8%�
�O C�.�B�)Taboo (� ������� ����HX�� #@� �4�1 �!���� '��� '(/ &�)/ J�8/ 0� �4$
� ����H������.)4(
����%��: �N�� ��?�� �� >�$ ,�$4 @��. ��� �H� �� #������ � ������ 0� �����
����!�� �1 ����� ���� � ��H( @��.)5( J�8/ ����� 0!1 Q��!��� C�$� 0!1 ��/ ��� �� �����
B5� �.���� �H�� � *��� *�H/ 7�� 7������ ��!�� ���� ���.� J�8/# �4��� ���
������� ������ ������ �1 ���� J�8/ I�� S���� �H�� � ��� !� I�����.
)1(
K R # J�8%� �N� #C�$/ �������134. )2(
K R #����� � �N�� � ��.��� #������� ����� ��1 *��90. )3(
K #�J$� R #� !� �!1 #����� T�H� ����154. )4(
K #�J$� R R #� !� �!1 � '�H #�$���� ����� ��1224 #225. )5(
K #�J$� R #J�8%� �N� #C�$/ ������� 136.
Université Sétif2
32
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
K �� �� ���!�� �N� �� ��!1 '�� 7�� Q�+� @/ 3�H�$1 �/ @����? S�� �� Q��. @�8�J�
����N� ��M+��J8!� @� �!H��� ��1���� � ������ � !� � B5� ��?������� �����.
� !� � �4 �!H/ ��J$ ���� �� ���� 0!1 ���$�%� J�8%� �����.� 0� ���� �(�
�����.�� 0$��� C8$ �1 �X��� '�H%� J8!� 7�2$� # ,�� ���� '��� 0!1 @����.� �H��
�/ � #�X��� �1����� ?.�������� ���� '�� @!��� �� ����.� �� ��$�%� J8!� '�$� ��� '5�
C�$.�� ������ �!)� ��� ��.��8� J�8%� I� S�� �� ��!� 0!1 �(�8� ��� ^������ -���.<��
������ �����.)1(
&�$ ��� � !� �/ �� !� '� 0!1 -�8�� �4!��� �� ���D� �� �4 ������# '�� I(��� ��
C�1 ��� ��+�� �$��� �D� �4 ���!?H�� � �2�1# �H��1 �!�+� � ?�)���# ���? ����
�4!�/ ����? 0� ���� �5��� Q��!�� �4��� ��� ����� ,!� 0�� –���� �!. ���K ��� ���
����?�.
��� �4�!��� ��� Q��$<� '��.� ����� �.��� �4��� ����� �2�1 �$��� ����$ �$$/ N� #
��� ����� � 7����� 7� !� ��?�� C��� N ����� ������ ������� �4�!1 7���� ��� ���
��%� @�+�1 7��� ����������j �� '5�� ���8� 3�4 #����� ��$�2 ��� �$1 �� ����$ '� ��.�
X������ &� 7� !� ��8� @�!1 �4 ��� ���� 0���� ������� J8� �$�2) N� �� �� ����� ���
L��(%� *��� '�( �� ����( �!���.�� � !�# �B.<� �/ �!���� �H�� � Q��.�# ��� �� ��/
���� @�)�� T�.� N� #@� ���� N 7�� ������ �B� �� �4 ,�#�� �X� � �( ��%� �/ I(��� �
�/ �( 3�� �������8���� �$�H1 � ���. �� ��1 ������ ��48� @� �!�)� �H1 � �
�� �4�!��.� '� �4����� �4��/ 0!1 ��� � �1�$�� ���/� �8!�)� ����� ���/ �D� g��� ������
����.�� �4�!1 ���� #�H�)� �4���. �4 &�)/ ����� ��J8!� ���5� �2�1 ����� ����1/ J�8/�
� ��4� ����1N� 7����� �� ��� ��4� #�4 &�H�� �/ ������Q2� 3����1�� ���� '����.N� ��
���� 3��� �4 #��.�$� ����� ����� ��� ���D� �!�)�� @��1��� ��?�� ��� ���/ '���� T� �
)1(
K #�J$� R #������ �N�� � ��.��� #������� ����� ��1 *��93K95.
Université Sétif2
33
������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���������� ����� �� ���
�5� ����? � ��� 0!1�� ��J8!� ������� � !� '��� � ���B�# �.��1 ���4$� � 0��� �����
��%�# �� �4$1 ���H� � � @���� 'J�?� ������� ��?�� ���.� ���� ���5� 3�4 ���)�.�� �
��J8!���� ��?�� # � ��%� �� ��/ ���� ��� '����� ���.� �/ S���� ����� 0!1� ��J8!� �4���5
3�� ��?��.)1(
)1(
K #�J$� R R #������ � !� � ��.��� #'�!) ��!�96#97.
Université Sétif2
251
�������� ����� �� �
������ ������ :��� �����.
������ ������ �����.
(1�� ����� �� ��� ������ �� :� ������ �������� ����� � ������ � �� ���1 �
1993.
����� �� �:
1( �� �!�" ��# ���$�� % �&���� �� �� � 1�%2�4% �8% �10% �12� �10 �2005.
2( �� ������� ���� �$��� ��� �� ��� ���'� ��� : �&���� �(�� � � ����� )*# ��%1. 3( ��� �+ ���� �,�� :� ����� �����" !�- � �����. /��2 �1994.
4( �0�� + ,��1 ��� ���� �-#2 �!3�� �"��� �,���� 4�� ,�#��)� ( �1881.
5( )� �� ���� �(�67 : �&���� �� �� � �� �� !��-1999� �1.
6( �� �! 7 ��� �/��8 )����9 �� 0��#9 :���� ���6� ��� ������� �+�� ����" �-�+� ����1 �2003.
7( �:���� ��� �� (����#9�� ��� �� �;��� : ����*�� )�" � ����� ��8< �� ���
��&����4 �1984. 8( �+ ���� �:���� :% �&���� �(�� � �:��6�8 ���1 �)� ( �)& .(
9( ���� =���� ��� �� ����� ���� �/���#� ,��� >% ����� �,��1 �1987. 10( �"��� ���� �:��� ���? �� @�A� �� � �%���- ����8 �)� ( �1885. 11( �� ��B*� ,�#� �:�+6�? � ��� :��?� �/���# ��C (*�.
12( ��A����� �< /1 ��?� �/���# �� (*� �� : �� ��� � 4��D% ����61 � ����� �&���� �(��. )� (�)& (.
13( �����" �<� ! � E���� �� �? /����% ��3?� � �+�� )1��4 �)� ( �2007. 14( �: ���8 ��� �� (��6 � �� ���"")��"�� � : =���� �/3���# )����9 �/��?6� : A�
���#� %�&��-1 �)� (� 1990.
15( � ����� ����*�� )�" � � ��� �/-��"� /���13 �2000. 16( �: ��? %�� �,��" �� : �� )"�� (��6 � )����9 )��- �# ��� � ���� � !�-
�����" �&���� ����� %1� �1� 2008.
17( �� ��B*� ,�#� �:�+6�? :� ����+�� ���� ���-� �:�"� /.�+ �)�"� �?�1 �1998.
Université Sétif2
252
18( �"# :��6 !�.� �/����+ ��� /1 ��1 ����" � ��+� ��� �� /��#�� �"���
�&���� �����#��)� ( �1893.
19( ���# �"# �:?��� ,���. &������ �� /� 7 ����"� � 0�1G �����" ������
�1 �2001.
20( � � ���� �=�?��� �+�� ! G � �(A�� �,�� 9 (�A#3 �2003. 21( � �&���� �� �� � ��<� !3��� )�"� �� ��� /.�+2 �2007.
22( �� � �� �� �(��� )�"� (��7 /1 ��� �/��" � @�8� ������ �+�� �=�?��� % �����2� �1 �2006.
23( �� �?���H (32 �/����� ���� �� :� ����� ��1�"� � ��I� �+� ���2 �1998. 24( �� � �/���#� ����#� ���-� ����� �&���� �1 �1992.
25( �� )"�� �/8� )�"� (��+ &������ ��8#�8 ���-� �/� � �3 �2000.
26( �� �&�8��"� �/����� /�� ��� �� /�� :�7 )����9 �/��" !��- � �:���)� ( �2002.
27( � �&���� �� �� � ���� �0 ?�81 �2006 . 28( �"��� �)*�7 � �<� /1 ��� �J��"� ,��� �&���� ���-����-17 �1969.
29( ,�� �J��"� ��� /1 ��<� ��� �� �"��� ���-��'�- �&����)� (� 1908.
30( �+ ���� �/���� :% �&���� �(�� � �/�?�� J���2 �)� ( �)& (. 31( �����" !�- � ����� ,���� �: ��� ?���8 !��"� �� ��� �� ��� �&����1 �
2007. 32( � ����+�� ����� ���-� �! 7 � �<� /1 &������ )�"� �, �A� (��-� ���� : ��2 �
1984. 33( � ��� �� ���#� )�"� �������� ����" �<� =���2 �)& (.
34( % ����� ���K� � �@�� 7 )�"� �!� 7 �1�"� 49 !��7 �+�9 �:��� &�.��1 �
1936.
35( �(�� � �)��"� )�"� �/�< �� L�#� �&���� �1�1991 �259>261. ������� �� � :
36( � ���� �, �7 � �/6���� :�<� ���� �/3���# )����93 �1983.
37( )����9 �/3���# �����" E���� ������ ���-� �J��"� �&���� �1 �1993.
38( �/3���# )����9� ������ ������ � =�?��� �+� !�- )�� �/6���� )�"� /1 ����1 �
1999.
Université Sétif2
253
39( � �&���� ����+�� ���� ���-� �����"� �<� /1 �#� � )�"� �/3���# )����91 �
2000. 40( ���� ������ ����7 ���-� �$�87 �2 �,��� )����9)� ( �1997.
41( )����9 �� � �� &�#� /1 )�"� �/��" � !�< /�*#H ����� �1� 1987.
42( � �&���� �/�*#H !�" � �)�"� ���$� �� �� � �� �� )����91 �1997. 43( � ����� ����#� � ��� � /��" �"+ �#� (6 � �(��6 )����92 �2007.
44( ����" �<� ����6D � ���� )����9– ! 7� ���� �<� /1 &�#� > �+�� N���� � �� �=�?���3 �2004 .
45( % ����� �/��" !��- � �)*#H 4�I ����� ���2� �1 �2005.
46( % ����� �/��" !��- � �)*#H 4�I ����� ���2� �1 �2005.
47( !��B � �)�"�� �2 /1 &�#� � �� �� !�� ��� ���� ��+�� ������)� ( �2001.
48( ��� �-#H ?-�� �:��A , �# ��� ���A� 4�� /��"� &���"� N���� �/"��� %�1 ���
��� �!��-�)� ( �2001. 49( � ���� �!��- )�� �!�" �� :�<� ��� ���� ���6� ���5 �1985.
50( ��� � /��" )�"� ����� ���� ���6� ��� � ������ �!�- )��1 �1998. 51( � ������ �!�- )�� ��2 )�� ���� ���6� ���3 �1996. 52( � ��3?� ���"��� &������ ��� ������ �K+� &����#� ����� ���3 �2007.
53( ������ &���$�� /��#� ��� @�I /1 ����" ����"� �/���� �� /� �� �I67��3?� �=�?��� �+�� ���� � ��'� �2010.
54( �� �� � ��� �� )� � /1 ����" �<� /1 ����" &������ �/��A+ 48��� ���7� �&����3 �1995.
55( ��9OO )��"� �!��"� ( ����� �&���� ����*�� )�" � ������� � �A�@C� ���<�) � (�
)& (.
56( ���#� )���� �!��-� ����# ����� ���+�A �������� ����"� ����" �<�2 �1979.
57( �+�� /�� � ���� /1 �A������ ��� � ��" /1 ����#� ,� � �/��P� �� /��P� ��3?� �=�?���) � (.
58( &�� ��<� )�� ����I ��� )��� � <� �=�?��� �+�� ��-�) � ( � ) & (
59( � ������ �����" 0�1G � ��<� Q�1 ����I ��� )���1 �2007.
Université Sétif2
254
60( :��I� ���� � �A�3��6 �����"�� ���7 ��� ����" �<� �J#�� (��� �� /�#�
� ���� �-#H ��+�� ������ @�1� � ���������1 �2007. 61( /��" )�"� ����� ��#�; ������� ��� � �R����� Q�K+�1 � )� ( �)& (.
62( )�� 4�� �+� =#�� ��� =��� �� /��" )�"� ���� �/�+- &�-�1950 �)) �#� – (���� > ��(� ����� ��+�� ������ /����� (A�� � �1 �2002.
63( �)��"�� �<� /1 &�#� �(��6 /�������" �IA� � �)� ( �1998.
64( ���� ���"��� �1�"� � �/��" /��"� ��� �#� �� �� �(��6 /���)�� ( �2003 .
65( ���� ���"��� �1�"� � ��<� )�� �#� �� �� �(��6 /��� )� ( �2005. 66( 7 �=�?��� �+�� �� � !�- )�� ��<� /1 ����� �A� �/?< ��� �� �6 �� �
)� ( �2006.
67( )�"� ����� (��� @�I /1 ���< �#� �����" /1 ��A�8 &���"� ��� �/�A1 �6� ���� �=�?��� �+�� ������ S���9 �����"��1�2003.
68( ���? �(��# �K+� )��"� �. � � �$�87 )��"�� /��"� )��"� �������� ����"� �����"1 �1995.
69( �)�"�� �2 /1 &�#� �)����9 �� �� !���!��B � )� (� 2001. 70( �I� �)#�. &����� ��� :�<� �� � /1 )�" �/��" �##T� (1�� ����� �1� 1982.
71( � �0�+ @��? ���-� ����" �� �!�� �� ��I��2 �2000.
72( ����" )��"� �/-#��6 (��- ��? ��� ���"��� �1�"� � ��'� �� ��� .)� ( �2008. 73( � � � : �� ����� ����� ���-+9 /1 �#� ������ � ����� �������� �"#
� ��3?� �J*�62 &��+��1 �2009. 74( �"# �� ?�?" �;���� /1 &����#� �����" &�#� �&�1��'� )�� �!�- �&���� ) �(�
)& (.
75( ���# � �� �7 ��� � !�- )�� �NA��� �8�$�� (��� &����#� ������# J��+1 �2005.
76( ��3?� �=�?��� �+�� ������ ���� � �)$� ���$� � �"�� ��� )� ( �2004. 77( N� �&���� �/���#� !��- � �����- (���7 ���#� Q�12� �1 �1974. 78( ��#� Q�% ���� �J��"� � �@�"��7 �� � �1� �9.
79( ��3?� �=�?��� �+�� ���� � �����" /1 &��� ���<� �3�A� �U���� (��� ��) .�( �2006.
Université Sétif2
255
80( �� ����� %�� ���� ���� &�#� � /1 &����#� ����" %2� )�1�� ��+��
��3?�2007 �)� (. 81( � ��� =��# �� ���� �/��" �-8 � � ������� �#� �����" )��"�)� (.
82( �+�� @�'9 ���A8+� ������� �O���� &������ )�"� �/�� : A� !��� ��� �� �7 �=�?���2 �2007.
83( �� � �� /#�8 �:�A8 )�"� �/��" %C��� �O������ �� O� � � (����� ��O+��
�!�<� �3 �1993.
84( �� � �� /#�8 �:�A8 ����"� ����" ���#��� &�$� � � � /1 ���I. �<� �����"
?-�� /1��' � �/��" �@�I�� �1�1997.
85( � =�?��� �+�� @�8� � �����-�� ���� /1 �#� ����"� ,� � �(��� �� � �� ��
� ����1 �2009 . 86( � ��3?� ����� ��� �L A � ����A�� �#� ����" &���"� �/�� � )��- ��1 �
) &� (.
87( ��3?� �=�?��� �+�� ������ L A � �)�" �<� )�� /1 (��1 �/�� � )��- ��) �( �2009.
88( �"� �!�" �� /��"� J�K� N���� �:� �� ���� )��- �� � �& �8�� /��"� )�� ����� �=�?��� �+�� �1��'1 �2010.
89( � �=�?��� �+�� /��" =��� ���-� �����" �<� /1 )�"� ���#�� � ��2 �2003.
90( � ���� ����+�� ���-� ��� �� ��I��� /I�� ��� /��" )�"� �!��6 ��� � �2� 1994.
91( ?� �� � ��� �(����#9 ��� 7 ���<�� /1 ��� �/��" � �IA� ����" ������ �+�� �=�?��� �&��O��)� (� 1976.
92( � �&���� ����+�� ���� ���-� �0����� ���$� ��� ����" ����"� �/�#�� /��1 �
2003. 93( ��T+ � ��� �)�"� ������ �<� )�� �/�#�� /�� ����" �-��� � �"# S�� �"���
��� �"#)� ( �)& (. 94( /�� �� �� Q�1 �/1� � ��<� �IA� ��� ������ ��+�� ������)� ( �)& (.
95( � ������ �/��" �-8 � �J��� ��� /1 (��- �/��� ��� /��1 �2004.
96( �+�� ���#� � �0����� 0�'��� U�� �R ��� �� � ! 7 /1 �!��6 )��# /�� ���� ���V�� �=�?���1 �2009 .
Université Sétif2
256
97( ��� ��� �� ����K� ���6���� �#� � 0����� ���$� ��� ����" �2 )�� ��� ?��1
��3?� ��"��� &������)� ( � ) & (.
98( � ��1� ������ � ����" 0�1G � � �<� )�� /1 &�#� ������#1 �2008.
99( ������ �=�?��� �+� � ������ !��B � �&��7 )�� ��+� (��- )� (2000. 100( /��" ����"� �/� �� /���� �� �I6. 101( ��� � �<� )�� �#� @�I /1 ���<� )��"� �%�8 ��� ��� ��� ����" �IA� �
� �&���� ��+�� ������1 �1966. 102( ���"��� &������ � �/�*#H �-8 /1 � ��� �A��2 �0� � ��� ���
��3?�)� ( �2009. 103( ������ ���� � ����8 &��*�� J�+- /1 ����"� ����� ,#� �/���� ���
� ��+��1 �2010. 104( ��� �+� ?-�� ��A����8�� �A������� ������ ���$� ������ �����"� �:�?�� �+�
�/"���) .� (2004.
105( � �/�*#H !�< � ��'� �� ��� . /��" )�"� ���I. �� �:�?�� �+� ���1 �1986.
106( �1�"� � ��� � �<� )�� @�I /1 &���I�� )��"� �&�.�� �����# ��� ���"��� ���� �-#H)� ( �2002.
107( �=�?��� �+�� /��" =���� ���-� � ����" �<P� /1 )�"� ���#�� QP� �� ���
� ����1 �2009. 108( ����" �B*� ����� ��� ����– � �&���� �����" )��" � �/��"� )��1 �1990.
109( �I�� )��"� �&�.�� �����# ������ � �<� )�� @�I /1 &��. 110( &�<�� ��� @�I /1 ����� /6���� (6 � �����" �<� )�� �:?��� /�A1 ����
������ �=�?��� �+�� ������ !��B � �����#)� ( �)& (.
111( �� �"# ����� � �&�����2� &2��� ��<� )�� 49 (6 � �:?��� /�A1 ����������� �=�?��� �+� )� (�2006 .
112( % ����� �&���� �/��" !��- � �!�" ! D E���� �/"1� 0 �� 48���1� �6� 2001.
113( �� �7 ��� � !�- )�� �:�<� ����� ���I. �� ��� ��� ���� 48���
%1�)�� ( �2003. 114( (3� � �4�"�� $8� ( � �� �� "#� : A�� ��+��1 �2002.
Université Sétif2
257
115( �&���� �����" !�- � �(�'�7� (�-+7� (�-+H /2 ���� ���� "#� : A�
� �����1 �2003. 116( �:�<� ,� /1 ���I. ���I�� �� �� =�?��� �+�� ���# W���� �)� ( �)& .(
117( �-� �:�<� ��� N����� �<� )�� /1 ����� ��+� L A ��� ��� � /"��� !���� �-#H)� (�2006.
118( � �� �7 ����� ��� � !�- )�� �/��" ��� /1 /����� �2 )�� ��A� : ��1 �
2008. 119( � �0+� ���"��� /��" )�" &��+�� ����" ��#7 49 (6 � �:?�B J#��1 �
1992.
���� ��� ! ���:
120( NA�� �:����� %����� �����"� : ����� �� � � J��"� �"��� �:��B � /�" ��)� ( �)& .(
121( �� �<� /1 ���- �� ������ �8��# : �=�?��� �+�� ������ !��B � ��+� (��-� ������12 �)& .(
�����"� ! ���:
122) A.D.U.G.P, la nouvelle encyclopedie dictionaries, paris, 1999. 123) JEAN dubois et autres, dictionnaire de linguistique et des sciences du
langage, la rousse , paris 1999 . 124) marie Noëlle Gary-prieur, les termes clés de linguistique, édition du seuil,
octobre, 1999. #$����:
125( ����<� ��"�� �����"� &�#� ���� X �����"� &�#� �7> 8 ����� �2009. 126( X �!�� "# �"��� �&����� ����2 �2006.
127( ���� �<� �����" �������� X65� 1988.
128( X ��3?� �"��� �/��" ! 7 � �<� ����5 �1994.
129( X�(��� �"��� ���� ����6���#� �2005. 130( ����� ����� ?-�� ��� � &�#� ���� �=�?��� �+�� ����� �6 � �&�� 6�
X ��3?�5 :�8�1 �2010.
131( %������ �02��� �����7 �"��� �/-�� ����" �<� =��� ����3 ����-� �1936. 132( % ���� � 02�� �����2 �"��� � ������� ����" �<� =��� ����1 �����-� �1934..
Université Sétif2
258
133( �<� =��� ����% ������ �02��� �����7 �"��� �������� ����"3 �1936.
134( % ���� �02�� � �������� ����" �<� =��� ����1. 135( X �������� ����" �<� =��� ����62.
136( X �������� ����" �<� =��� ����69 ���1�� �1991.
Université Sétif2
267
������������ ���������� ��
I (���� :������ ������� ��. 7
1 � ���� ������ ����� �� �������� ����. 7
2 ����� ������ �� ���� �������� 12
3 ��� ���� !"#$%� ������ �� "��. 20
II( ���� ���� :����� ���� �! "�# �� ������� �!�$��
��&�" :�(��)�� ��*����� ����+*��� ,����� 35
1 ,����� ,�&-� 39
1 1 ��� ,����� 39
1 2 �)$ .� ,����� 42
1 3 �������� ,����� 46
1 4 �%������� ,����� 48
2 ,�% �������� 49
2 1 ��� ,�%����� ��+*�� 50
2 2 ,�%�������� ��� "�� 52
3 �������� �%�*.�� ��%���� ������� ������� 52
3 1 ���./� ,�% 53
3 2 0�.�� ,�% 54
3 3 1�2�"�� ,�% 56
3 4 ��3��� ,�% 58
3 5 4�.�"�� ,�% 60
3 6 5� .��� ,�% 61
4 �������� 6��*� 63
4 1 ������� �������� 63
4 2 �*����� ������ 65
4 3 ����� ����)� �������� 67
4 4 ����� ��7�*( �������� 67
4 5 ��8���"�� �������� 68
4 6 �������� �..8"��� 69
Université Sétif2
268
4 7 ������ �������� 69
4 8 ������ 9)�� ������ 0��("�� ������ 70
4 9 ,���"�� ������ 71
4 10 ��*��"2�:� �������� 72
4 11 1���� ������ 72
5 ��7���:� !"�� 8 � ,����� ������ 73
5 1 ;����� ��� 73
5 2 4�8����� ���"8� 76
5 3 48����� 1�2�" 79
5 4 !)�< =� � >*���� 88
5 5 ������� 98
5 6 =)$��� 100
6 ,����� �%�*.� ��?�"�� ������ 101
6 1 ������� ;����� 101
6 2 ,�)�� ����� 101
6 3 4���"�3� @�A 102
6 4 4��"���� 6�* 102
6 5 48����� 1�2�" ���� 103
6 6 0���"�� �� B�<�� 103
6 7 ���)"�� ,�+* 103
6 8 �<*��� �%� �� 9�*� 104
III ( �����$�%� :�%���� ������ ������� �� ������ ���&�
��&�": �������� �2�)�� >�% ��(�� �� ���� �C&*�� 106
1 ����"�� ,�&-� ����"��� 113
1 1 ����"�� ,�&-� 113
1 2 ����"�� ,�&-� 115
2 �(��)�� �� ���� �������� �� ����"�� 119
3 ��+� ����"�� ����"��� �� �������� �(��)�� 129
3 1 �������� ;����� �� 129
Université Sétif2
269
3 2 ����"�� 1�"�"�� �� 133
4 �)� �)��� �� � �*�"� �� 135
5 1�#� ������� �� 5.� �� ���� ����<��� ����� ���8�� �*�"�<�� 138
6 ,��� ��*��� ����� 0���� 142
7 �� ���� �������� 9� ���� " DE��* 147
7 1 4�/� ,����. 147
7 2 ,�����*�(��. 169
7 3 F��(�� ,����. 174
8 ����� ��7�*( �������� �� ����"��� ����"�� 175
8 1 ����G 4�&�� 4&*���)�*�* � 0�I�( 180
8 2 �2 �� �� �)��� ������ ,��� 186
VI (��%� ���� :������ ���&� '�� (�)�� ����
��&�" : ���-�� 4���� 9� � ���� ,������%������ 193
1 ;����� �� ���� ����� ���� 195
1 1 �� 2�� ,����� 198
1 2 ?����� ,����� 199
1 3 ,��2�� 9J���� +�-�� ,��� 199
2 ����� ,����� 0���"�� 200
3 !.7�.8� 1�"�"�� �� !�&*� 203
4 ����� ,����� �� ����"�� ��+� 221
5 ����� ,����� �� ����"�� ��+� 226
�������� 245
*������ ������ ��+�, 250
�-��� 259
Université Sétif2
260
1� ������ ��� ����:
� ����� ���� ���
����� ������ ��� �������� ������ ���� �� ������ ���� �!"#��"$!"� ������ 24
� ��%����&"'�( "��� �)��"*�+�� ,�- ����.�/"� ���0�1� �� ������ 187
��23*�.1� ����� 45��67 ���/89"� �)�:��;0��� "� �<�=��� >?��?� ����2�=��� >@���A ��� ����� 128
B� *�� ���3"�=�.�C� �D"�/� 4E=�(� �E�"� � 15
� 1�BF=�#� �<���6� GH"���I�� J����'�1 "� ���� 77
������K�1� "���+L�� �����'��� �������� 47
�$!����'�� M"������ �N�6���� �� �<�("�� ������ ����� 46
� ��)#O P� E�Q�'- � �� 6
� �R+�"�� �������� �����)���( ���0���/ ,�0���� �E� ���� 30
�S�� � TE��/"�-�"� ��� 31
���"����R( ��"��=�� ������ 50
Université Sétif2
261
2� ����� ����:
��� ����� ��� � ��
01 ���� ������ ��� �
02 �!���� ������ ��� �
03 "!� ������ #������
04 $%&' ������ ��()�
05 ������ * ��� !���
06 +�� ������ ��� �
07 +��� ������ ��� �
08 +��� ������ ��(���
09 !��� ������ !�,�� �� ���
10 !��� ������ �������
11 !��� ������ !��! ��'
12 !��� ����� ��� �
13 !�� -�.(�� ��� �
14 !��� ������ ��� �
15 !��� ������ !���
16 ���� ������ /!*�.��
17 �!��� ����� ��()�
18 �0��� 1����� 2���3����� ��4* ��!��
19 5�� � ������ ��� �
20 6�7' ������ 3������
21 18�� ������ ��� �
22 -89� ������ ��� �
23 �%�� +������� ����� ����
24 ��: ������ 6������
25 ��� 1����� ��� �
26 ��� ������ ��� �
Université Sétif2
262
27 ;�: ������ ���.�
28 ;��� ������ ���.�
29 ;��& ������ ���.�
30 ��� �� +8����� !�! ���
31 ��� �� +8����� !�! ���
32 ��� <(' +8����� !�! ���
33 ;��� ������ ��� �
Université Sétif2
263
3� ����!"� ����:
!� � Abstract
�:��� ��!�.��� Active vocabulary
#�%= >!� Act of spak
.�)� +������#0�� Alphabetical arrangemant
3�9��� ������ Analagy
#������� 9��� ��� Applied linguistiques
#������ Arbitrairiness
/���� Articulated
#����� ����)� ��� Articulated phonetics
�?��� Assimmilation
#,���� ����)� ��� Aurditory phanitics
������ @�7' Backe of the langue
����)� �����)�! ��( Basic form
C��!*$� 3�9��� Bilingual
9��� #0��? � ,��� Bilingual dictionary
�����!��� � Bound morpheme
��9��� ��� ��� Closed set
�*%��� collaction
���,�� Colliquial
$����� communication
��9��� ��!��� competence
#������� ��� ,��� ��� Computational lexicography
�:����� �$!�� comotation
���,�)����,���( comtemporary
/����� Contesct
��!� Corpus
#��!�D Creative
���,�� ����� Deep structure
Université Sétif2
264
#.�� Descriptive
��� Development
����� Devoicing
� ,���#(������ Diachronic dictionary
�� Diatect
����7 Dictionary
+���8� Desorder
�*��� E�%� Distinctive feature
1�*���� Distribution
&%� Eloquance
#������� � ,��� Encycllopedic dictionary
�(!��� Entry form
#���F��� � ,��� Etynological phnoetics
#�$!�� ���,��� Escpantion
#��� ��� ����)� ��� Escperimental phonetics
G��(�� ������ Folse analogy
��� Formal speech
���� ���� Free morpheme
.�H� Fonction
#���9 �� �$!�� ��� geolinguistics
3����� @�,��� Gramatical meaning
���� �!�� Gramatical unit
#(������ � ,��� Historical dictionary
!������ Imitation
���.�� =���� Innate proprety
9� Langage
9��� +���=� Language acqustion
9��� ���,��� Language usagé
>����� Legacy
Université Sétif2
265
�� ,� �!�� Lexical unit
#� ,��� @�,��� Lexical meaning
� ,��� ���� �� Lexicography
3�H��� � �,��� ��� Lexicology
� ,� Lexicon
3�9��� ����� Linguistic developement
3�9� � ,� Linguistic dictionary
9��� ��� Linguistics
3�9��� ��H��� Linguistic systeme
���� �� Local diact
/���� ���� Manner of articulation
9��� 3!��' � ,��� Manolinguistic dictionary
������ Morfime
��!�I� Mutation
#����� -!����� Near synonymy
�!����� ���,�� Neo classical arabic
���.��� ��� ��� Open set
!�8��� oppsition
3�9� 2��J performance
9��� �� philology
����)� ��� phonetics
#0��*�.�� ����)� ��� Physical phonitics
# ����*.�� ����)� ��� Physiological phonitics
@�,��� !!,� polysemy
3�! �� +������ Root arrangement
#�$! ��� Semantic field
��$! 7%� Semantic relation
#��8���� +������ Semantic arrangement
$� #�$!�� ����� Semantic shift
Université Sétif2
266
#������ /����� Situaton context
#�$!�� K�(��� Specialization of meaning
7������ 9��� Spoken language
��.�� 9���@ Standar language
��$ sufix
-!����� Synonym
� ,���#�L� Synchronic dictionary
����� ��� syntax
# ��(�� +������)��=)� +������ (The macrostructure arrangement
#�(�!�� +������)�9�)� +������( The mecro structure arrangement
3�9��� /����� Vertical context
��!�.��� ��� Vocabulary
���=��� 9��� Written language
Université Sétif2
����������
Université Sétif2
���:
��� ��� �������� ��
Université Sétif2
���� ����� : �������
��� �� ��� ��� ��������
������ �� �� ! �
Université Sétif2
���"�� ����� : �� �#��
$������� �� ����#���
�"����� ��� ���
Université Sétif2
���"�� ����� : !�����
����#��� �� �#�� %�� &�'���
Université Sétif2
����#���
Université Sétif2
(�� ���� ������ ��)�*
Université Sétif2
+������,�
Université Sétif2
35
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
�����:
� ��� ������ ������� ������� :
��� ���� ���� �� ���� ��� ������ ����� �� ���� ���� ��� !��� � ������ " � �#�
"� �$�� � ���� � % �&� "� ������ �'�(�( )*��+ ,�� -��� � ��.� � .' ���� /0 �� -����
��� !���1 �� -�(�� �2�� ��(���� ��3��� �� ����-�!��� 4 � �� � ����1 � ��( "� 5� 3� 6��� -�
4���( 7 #��� �/�� /�� (% "(��) ("8 94 �� � ����� ��:���� -��:�8 4� ;�� � % �&� <�%
-� "�� -�=� ��'�( -� -�#��� 4� >#� ��% �� ���#� �( ��� ��:�� �� -��� ���� (���� ��!�� �
< �&� ��% * ��: "� " � ( �� 0������� ��������� )leounard blonfield( (% �� ���� ��
����( � . (% �( �2��� �� �! �' "� 4���!��� ;�>�!� & ��(. "� ,� �� ��� ������� ����(�� �
" � �'( 4(�����( 4���� "�� ��> ���&� �'3��� ����>� -�!� ��%( ) ���! �' " � ��8 &8 �����!�
��� <��� �(A "� �� ���� B�� ��% -�%��� : �����D� �� !�������� ��� (allen gleason)
2��� !' ���� 4(D� !'� ��3� �8 <�(�� � : �� ���� (� ��� 0�� �2���� 4��� ���� 4�.�� (%
��� ��( � E�D� (% �� ���( ) B(�����( 4�.��( ��� "�� �� "� ,� �� ���� �� ���( 4(D� !#��( )
���� &( �� 3� �� ��� �� )�� 0 ���� -� �� �' ���� "(��� )<���#�!� ��( -��=�� B(����� "�� F
��G & ������� 40����� "� ��$ ' < �8 ������ ����(.)1( �� ��% "� ����� J�� (
�������)noam chomsky ( ���� "� -�30 4( � ) �(�� #�>�� ��D� ����� �� -#�>�� " � ����
4(D� -� �� �� %�.� �' " � ��&��� "� ����� 4� ,���� ��(�� ����� " !��� �������� " �
1957) ��&��� -$ �'8 4(� ��� #��� "� < L#�� �� ���� ������ ��% �� ��� ���� ;>�!� � -�� &8)
-E'(� "���� �� �0� �%( ���' ��� ���� �� �� ��������� ���� * >�M� ����%� B��� -����8 ���(
������ "� � �(� -��08( 5�(�.�� ��(� � �� N���� -��� �� 6��( -����� �� ���� 4 0�8
"�������� ������ �"��� . "
)1(
O �� ������ ���#� )���� "� �%���8 )�����> )�(��� )��3!P� 5���� ��� )�1 )1997 Q )10 O13.
Université Sétif2
36
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
R�� -��8 ���� �#�( ����� ��2�� � ���� < �� -E'(� "� &8 -�� ��% G�( "� ��$ ' �
-� �� * "� �8 ),� .�� ������� ����(�� "#������ ���� �$ ��%�� ��� �� " � ��� ����
1972!� ) -�� "(���� 5� �8 5������ �� �� :��� �(� ���� <���'M� ��2��� "� �(�
-� �'� �� ��(#������ 0 ����.)1( ;>�!� � -�� &8 ��&���( ���� 4��! �� -��' � G� "��
������� 40����� "� ��$ ' ��� <��� �� ���� 4�( -��' ,�$ ! �� � ���� ,����� "� Q�0���
% ���� ���� "=� ��$ #�� 5!�(�� � )5������ N� 0 �� ���%� & ��(�� �$ �( ��� J !D� �� �
B�� <�� � ���#� ��%( -��� ,��(�� ��/ �' - ��� �� <�(:� ���� (���� 4���� �%&�) john
lyon ( ��!1968 .0� Q 0 ��( ���0�� ����� �� 63�� � ��D� ����� �� -�� �'�( "� ���
�8 ����� ���� ����E�� ��(#��� -E���� "� ,���!��� ����.�� ������ �� (#� ���� ����D� ��#�
��� ' ����E��� <�%( )����� ),��D� )4�E�� )!& � ������� �&(#�� � ���� �&(#��� "� !'�
���8 ����� ���� �&(#��� ��� ���3�) "� 4�� "� ��� � -���( " � 5 �� �� ��% -���" �'
��%�� 2 "1978 �( ���� ���& � S��( ������� ����(�� "� ���� ��G �(�� &8 (%
���L� " �����D� �� ,�� #�� "� � . 4�� ���� (���� 4�� -����� #( ����� )anna.maria
dischullo (&����� ��$� �)Edivin William( 5 �� 5� �"����� )���� " �� F�>�� �#�
����( 5������( ����� "� 4�� ��! !D� � �(���� �% � ����� "� "� �������) ����� ���� &8�
R�! "=� ����� :������ ;� ���� (����( ����� � �(�� )������� ��(�� � ����� � �(�� �(
� )(���� "�/ N���� �����( ��(�� ����� (���� � �(��( ���� �(��>� � ���� � �(�� �
"L�� � � !") ��!�� � ���� "D 1(���� & JE��� � � �� ��� �� �#� !�� � �(���� "� ���0� �%(
��(2��� ������ ���� �� 4������ ��%��� ���� �8 ������ ��% �����( <�%( �� �!E� �� ���8 .
�8 ��� ' �(�.�� �� <�% ��2� ��( (� "(� #�� "� "�� 0� � -����E� -��.�( )"!� � -��.�
> ��� ��( )������� ����(��( )����E���( )4��� < �.� /� ���( >�� "� �!�� ��D 1"� !���
����� "���(' 5 �2� ����3��( /(E�� �8 �� N�0� ��% ��3�0 � " ��D� T�� �� ������
��0��.)2(
)1(
O (� ���� )����Q )�(>���( ,=.��� � �� !��� )"� 207O235. )2(
O Q )���� ������ ���#� )���� "� �%���8 )����17)18.
Université Sétif2
37
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
"� "��� � "8� "� ��$ ' ��� � ���� �� ��� �' ��� ��� *��V� -� % "� Q�0�!
�2��� ���� 40�� �� ( �� 0 ���� �8 �#�E� -��� ��0�� �� �8 ���� & ���� ��(2��� ��(.��
B�� (�� �� ��("��E�(���"( )""!��G" ("��!�(.�") (":��&" �� B��( )(���� 4"� � ��(� �. �� �"
(""���8" ��� -�D -#� �� � �P�( �2� ���� "� ������ -�� ���� �8 <�% ������ )JE��� ��� ;� �
����� "�( ��� *: 4��! -� �� ��( -�(�� G� ���� �2�� ��(���� ��! !D� �� ���� ��� #�� " �
���� N�0� & ���� �� ��(.
�8( ������ �(2��� J���� �8 ��� �R�!� ����! * � ;� ���� �8 ,��.���� ,����� <��� �
�(� � "���� "��(2��� "�( ) %��G( ��!����� � ����� (� ������ F��> "� *�(! )����2�� � ��D� "�
,��E�� <���"R��" !� " -� �� ��"�"���� � �"���� ������ �*�� " -� "(�� "� ���� "� E� "�� )
��� ��� ����( ) ���8 �#�E� -�=� 4 ' ���3� �(�D ��(����( ������� B�0D� ��(2��� ����D� ��#�
�� 4����( � �� �((� ��! !D� � �(#��� :)1(
O ;�� ���� ��' #�.&� � '3��� 6�� "� �� -� ��� "�� ��� ��(/� � '3� �(( �� "��
& ��D )��(/��� � '3��� -� ��' �� N� 0 %�� ,� ��� 4(�� �� ����.��� � ����� "� ��:
���30 �' �� ��0��� 4�E�� -�� ���0� ���� ������ ���� �� <�� � J�� ��(��� ��� � ���
)������ ���� � >8 �� 6��( )6���(� ���%( ,��D� "�( )�E��� "�( )!&� "� *�.�� JE�(
�(���� ���� ��!�� � . � �� J�� (�� �� �� �( -� ��� "�� ����( ��% �� 3� ���� �8 ��� ��8 ��
O ��� )4(�� �� ����(� "��� �(����( ������ ���� " � ��M� ��(��� -���3� ��
�8 �#�E� ���� "M� � '3��� ���� >����� ��#��( ��!�� � ��� ���� 4(D� ������ 5 �2� ,�� #�� <�%
-�� ������ F�!– 6��� ��(�/ >�. ��� ���� .
O ����D� �� �2� �8 �2� "� ,� ��!&� ��(�� X�� &( ��(�� ,�� ' �����!� �� B�0D�
����� � �(�� �% ���� ,��E��� � ����� �� ;�.� � ,� � � 2��� "�� T���'&� "D 1��(�� &(
���� � 2��� "� ������ "� %�0� �� ��% �� ����� ��� 6�� "� ������ ��! ������� �2���( )
)1(
O Q ) % ���( % ��� ������� �2��� )" !� ��212 )314.
Université Sétif2
38
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
� ���!� E��( ��#��GP�( ������! �! ����� &( ��(�� ,�� ' ���!� � ���� . �(�D� <�% "� '3>��(
� � ����� "� ��$ ' �!��� �8 -�� (% ��8( ) �� ���� �� "��� & ��3��� ;����� 40�� �����!��
-��� 5!�.
-�� ��#�� ������ ������ ��E�� �� <�% ���>���� -����� �� ����( " !� R�� " � �#�
(�� �� ��( �� �( -��' "� �'�> �' %��� "� ���! �� )������( (� 3���� 6�� " � *�(! <
�!��� ����� ,��� &8 �% �� 1,� .8 (� ����� �� (� "(�(2���( "(������ -�( �� �( )-�� ��*
Q$ #���( * >0D� �.� ��( �� �� %� ��� �(��' ��D 1�3�0&� �� ��% "� ���0� 5����
�� <���� Q$ #� �� �#� "� 4( �� ��� ���( 4� " �� )������� � ����� ��� ��'( ����
5! ���� Y����� -!E�� !�� "� -� �!��) �( & ;/(��( ;��� �#��> �8 ��(� ���� #��� 4 ��
;� 6�� �� ��0(� 5� ���� ��� ���� >�/( <����8( ��� ��! !D� �� ���� ����� ��E�� �� ��G
����( �� �$� �� �#��(� B�� ������ ������� � �� !��� -� �* �� �>�� ��� T�� ��( ��
��� ������� ���– � ��%( ��% ���� �� <��� �#� "� 4( ��!O.
-� * � Q0� ��� ���R� -� �� �� ���� "� �%���8 ��> "� E��� ��� �#� �#� " !�
"��� ������ ���+� "� 1" !� �� Y� ��L�� � /����� �3� �' ��� )� <�% "� -� ��!��
�� %��' ���� ������ <����� �� " !� �� =>0 "=� -/�� 4(D� ��D � )T���� ��� ' �(�D�
3�E�( )�2�� � < �8 >��� �� � 4�."� �� ����� � F���� ���� �E���1 ��G ��% ����� "� 4 ' ���
-� B���� 4��0�� -� * ���� 5��#��� �� �8 ��� (�( )5$ � ������ �� � (�� )-�EG� �0+ *�.
��(�� ��� �� &8 5��#��� �� ���8 ��� ���� ���(��� � ������ "�� " � �� ��� � ,�(� ���
4���!�� � ���� �%��� "�E��0� "�E�� �� ����� -������ 1 �� ��(����1 � �� :�� "� N�0�
)4 ���!&� &8 �2��� 4���� � �� ���( : (%( 6��� ��� � #�� ���� � ����� "(� 4 ���!&� �� %������
"� ,� �� (�� 4(D� Z(��� �� )3�� �� ��� (% ��%( �2��� ��(0� ��� (� ���(�� �� 5� #�� �8
������� �� �!�$��� 4����� ����� �(�) �(� -�� Y��� �� "��#� �� � ��&�( ��(�� "� "(��
� ����� �� /M� -�� Z�E��� "� "��� �� )F #�.& � (�E���(��� <�% ; B�0� Z(�� �8 �%
��� %:���( ���% � F#�� �((�� ���( ��:���� Q$ �0 ��(�� &8 F#��� & ���� �!E� � �����
Université Sétif2
39
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
"D 1��(��� 4� ' ���� 6��� [���( �� ��� ��D� T��� ��D� ��% F�#���( )� '3��� "� F !�D
-� �(������� R�:���� Q$ �0 �� ��(2�� '3� -���� � �� 40�� ���&� "� -���� �.
��8( T���'3� T���� "� <��( J�� ���� "=� -��� ��� �� ��� T����&� Q0� ���(
6��� �(����( ������ ���� ��– ��� �� �.� ����� ��� G�– /���� \�� ���( )T���'3� "
4(0� �����8 �2� "� �(���� "� ������ ������ "�( B�0� :� ��!� E�� �8 ��(�� " �� 4(0� "
]� ������� �������" * ��� "("* ��� "("� ��� "("* >�� "("* ��� "(""���� "("� #�� " ���2��� "� *�. ;�
F>��� ��– � ������� �� 4��� F��(���( F��(!�� -����� ������� ����D� "� �� �#�3�� ��0�� ���
)y l e ( 4 0�M� ���� ()eme ( %��G(.
�� ��� �� ����D�( 4� ���� ��� T��#� �#� 5������� �� �� ) �� � ( 4���!� �� � ����
������� �� ��&��� ������� �� "���� "� ) %��� � ,�� 4�(>� ���' � ,�� 4(> ����� ( �
��>�.�� �� 4�� �����) ���( >�.�� ��� "�� ���E���!��E�� "� ��0� �' ��%( -��(
���0�� ����( -� � 0 � �� ���� ���� �' "(�� -� % �3��� -/���� ��)1(.
1 , ��� ����:
1,1 , �*� ��� : % �������� 5���� �� �� ���� "8 ,� � "� �(0=� ���� "� ,� �� �"� "( %��] N Z[ �%( )5���� " !� �� %�� �8 1 ��P�( T(�2�� �2��� �� ��E�:�̀̀̀
�̀��(̀a���� -�30( )...�̀��( )̀a b�� ;�̀̀ [�E� & ���� ...(b�D�̀a ( [�E� & ���� "��� &�̀ -��A�( )-�3�b�̀a* )�̀ 4�(̀�̀c� �̀�� J� "�̀b )b��(̀d�a� (b��̀̀ a� -� !� ��b�̀�.)2( 4 '(
�� .��:
�]EG ]]. "8 �R�� � ]]]�� &( a� &( eba� ���� B��e5�
"� 4�E��("eb�̀" (%"̀̀b�f�" )4��� �( : ��� -� !� ��(� )�� � �
)1(
O)���� "� �%���8 Q ) ���� ����� �� ���#�26 O31. )2(
O )���� 4 � ,� � )5���� " !� )�(��� "� ��� "� ���� "���� "�") N)�(��� )�� � ���10) >10)2005) Q Q
50)51 .
Université Sétif2
40
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
���! 4$ !�� 5�( "� ����� ����!�()1() 4 #�( :�̀ � ���� ,3��b�̀b* ��� ,*��#�� * E0P .
� ��% 5!���( �E��( 5�!�� (% )��� �0+ ����E���( ���:P� 4�E�� �� ��0�� ��8 ��%( )"� " [���� )������� ,:�% "��" �2]�� "D )"4��� "R!�� " ��D� T�� �� ��=� �' (� �� 5�
� ��g� ���� �� �� �) 4 #�� :R�� �� ����� ����( -��� *��(! >#� ��/( ��8 )-�� h��̀̀b�f�����5 :��:� ( -� ��!�4 #�( )5�!�� 4��! �� -�>#� : (� )<(�.� �� -� ��:� �� ���: ���.�
)-�� �. -� ��:� � �� -�(#�(i������ ��� ��� ���� ��j 4����/103. � � �� % ���(( %��� 4�:�]� * ��� �(�� �(R�!( ) %* E08"a��� �(��b�̀b " ���� �8 ��� /M�) 4�.�� "D���(�� ��8 ���
( �/�� ��( -��(�� �E��0� �8 ��2� ��� 6(����� ��� )�0V� 6��) �8 ���� ��8 6�M�"��� "( )-�E!� �� ,���(� -����("* 0�� " ����()<3�� �� ,���(�"* ���" "� ���0� ��=� ���� )
�( )"��0V� "�������D� 6��]� �]�!�� � �"* ]��� "("* ]���"( )"* ���"( )"4���� "("4���� ..." 6� �M��( ��P� 4�: ��4 �.D�)2( �E� F3>8 " � �% "�( )" �P� " 4�:� -�D 1�(���� >#� ��
4�E� � ) �E���� ���� T(�2��"�� "�( ����� ���:8 ���� [��T(�2��.
��� �� [/(�( ) � �2� � ��� /� ���� 5 ���� ���� ���� �� �E�� �� �����( ) ���.�()"��� 5���� "�� ���& !&� ���� ��! �' "(��:
-�. : ����E� "� -�(��� �� T(�2�� ���:8 �� 4��� -�D.
����� : ���� �(�� �� 5��� -�D O* ��� �(�� O.)3(
�E� F�>� �� �'�� ��� & ��� ;'�(��( "�� "��G "� " � ��8 "�� )(�E��� ��% �� "�������� �� -��0�!� "� 4(� �����m� 5 �� �� ��&n�o� ( )4�.�� ���� ���� ��! 5 �� 4(� ����� &
R��� �� 5���� ���=� �8 "(' �R!�� % ������ 4 � "(�� � ��� )!&� "( ��E� �0�!� "� 4(�"���� "( )�2��� * ��� J��(4�' :8 �����!� "� 4(� (% �� 0��� �P� " -� �� �� 6�� " �(" ;� ��
[����� "� R�� )-�� 4(#� <����� "� "�(�� �� ��": ;� �� �� ��� 4%� "� ��! "� ���!� 5 �
)1(
O )���%��E�� ���� "� 4��0�� )���� ,� � )"����"�"[� ) :)�� !��� ;� >� )�$��� !�� �%���8 )��(:0��� ����
N)��(���1 ))� >() 1990) Q238 . )2(O "�� )����)5���� " !� )�(��� ,� � "� "N1) Q Q51)50 . )3(
O > ),�% #�� )5���� � � ) ������ ������ ���� �� �� ��� � �0� ���� )����1 )1998Q Q )19)20.
Université Sétif2
41
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
� p� ���� (�� -�/( �������� �(�� � "-!E� ���� ��=� ��#�()1( ��R(� "� " ]� �'( )��� �]��=��� 5���� "]� ��(]�� -E��=�� ��� 5 ]���" ��������� \��"( ) ���� � E�A��� 4$�(� "�
!&� ���� ����( "�� ���� �� " "� !�� "� ��� "� ����� ��� "� ��� "� ���� ��� ��D ���(��� ������� 43%)210 ]%O307 ]%( "�(��� )"������ ��" " � �� ) �� ���� �� -�
( �� ���� * �!�*��#�� " ������ ���� "�0 � ' < �!� 5 �� �� ��� ��� <� � " ��2��� ����."
/�� �� *&A% 5� �8("�0���� ���� "� �%���8" ���� (�� ���( )q(�.�� ��� ;/( �')*���.�� �� ��� ���� )�� �:���� "���� "� ���� p� �&+ �!�0 ���(� ��� �� -�� ��
�� )���� �(�� �� �$ �!� ����� )�� . "� � �(�.��� "!��� "� ��� (%( )%��� "� �� !�– ����� J� !�� "�#�� * ]��� "�– -� E�A� "� ������ �� �#�>� �' "�� ���� ��� "
(q(�.�� �� :("* !��� ��" )("( B�#�� * �!D ��� ��D�")2( )� "�� �� * ��� "� ������� ���� \��=��� �(]E��� �'� � "� )%��� ���� G �� ]��(����!� �(� � )�� 0 * ]�!=�
]�/E� �(� � ��� �8 )-/��G� ( 5 ]���� Q$ �0]���� �� !� F3>8 "( ) �8 *(��� "(��!&� �E�� �� � "��") -� ��� � �0� �' 3�� 4��0�� "� ���!� ""����."
L.�� ]�� .� ���( �� ��3>8 �� �(���� !� F"��� "( ) ������ �� �� ���� "�� F�>� !� -���"�2��� ,���"]� -� �� ����E�� �!( ) "5�D� "�(��") �� �� �� � �0� �' �� #" >�����
�2��� ��") (]%(�� ��"S ����" )(,��! "]�� "]�]����( ]]��D� >]�����]" ��.0�:��( )"�G3��� J !�"( ) �� G R���"��5 ��"( )� � "�� J"�2��� J�� #�")3( * >�8 �� ���#��� ��% ��(� �'( )
�D� * �!� �� ��� "������3 ������� ������� �/���� �� �� ��!�� J�>� ���� ��� ))1819 O1883 ("�(��� -� ���">����� >����� "� <���0� ���� < �!� �� � "�>' >�����" (� ��� ��� �� �(��� J�( !� "�����"��� /� ���� ���( ) -� " � ���� ��� "�2��� "��" ) �
4�.�� B(���� <�% ��#���� ����� ���� ]� �2��� ��$"4�����"("��(���") � !!A��� %��� ���� � �E� �0�!� �������( ��� #���"�� "������� �� ��� ���!� ��( )����� �2��� ;R�� �����> �� " ���
���� ���� ,�% #� �" >�!(�� ���� " ��!)1960 O 1961 ( �!!A�("J(�� " ��.� ����
)1(
O [� )���#� )S ���� ��%(�� � �� "� 4�� �!8 )���� :>)�(��� )"��3��� ���� ��� )� >� �(E2�� ��� ����4 )1984 )Q39 .
)2( O Q )�/ ���( �/ ��� "�� ������ ���� )5�>0�� " ���33 . ��� ) ������� �!��� )������� ���� )���� ;��!�� ���
)��� )������ ��E��)> �(Q )14.Q )������� � ����� )������� ����� ��� ���115. )3(
O Q)�/ ���( �/ ��� "�� ������ ���� )5�>0�� " ���50.
Université Sétif2
42
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
" ������ ������ ���� " ��!1987 ) ���� �� #��� ������� �������("�! !D� �]����� ]���� "1989 "���� "�E�A��� "� ���� �8 �� /8�������� �� E�A� "�( �� �� -�(����!� �(�0.)1(
1,2 ,��/01 ��� :
0 �' ���' ���� "� �8 ���� �(2��� �E���� �� ��� "���� "�� ���& !&� ���� ��! ��:M� F���� �%���( )����E��� ����� ���� T(�2�� �V� ��8( )���� �(�� �� -����� ���� �0
"��% ����> �� ����"�� ���&� !� "������ " #���� �%��!������� �� ���� �� �� "� "��! : 2�� (� ���� � F���� 4(D �( )���� ��� "� ;/( ���� �� ���:8( ����� S�. �� 4���� �% (%
( T(�2������ 4�� 4� �� ��(�/ ��D� ��% "� 4�' &(� -��% �� "� ������ �� �8 )-��� �� �� �� Z�.�.
(� ��� 4 ���&�5����� F����� � ���� �(�� )��� ���� �� ���� ��! !D� � �(#��� ������� ��� ���� "(�� & -�(�( ���) <�� � ��%( )>#� ���( ����E��� J���� ��� #��! 4�
��� ����( ���� ���' ���� � E������ ���0� �� ���� (� ��!�:
-�� » ���� �(�� �� 5��� �2��� ����E�� "�(��«.)2(
-��»� 4� ����� ;� ) �$ % ����� ,� � ����� � �2� ����E� �� 4��.� ;�� ���( ��( )X�� "� ��� � �(���)F>� 6�� 4 ��( �E��0� � �3��!�( )" ��( )F #�.�(" :>�!(�� ���� ",�% #� � ������� �2��� ;���«.)3(
-��» �� ���� /� 5 ��� ,*(�#� �2��� ����E� "�( ���. "(�� "� �� ) ��� �� ��!E� Z(/(��� (� )* ��� �(�� �� �8 ) � 0 ����� ����� ��(���«.)4(
�� !��� J(� ' �� ��( Q 0 �%��� )" �(�E� -� ��� � ����(�� ��$ ' /� 5 �� ����)(�� "� �� (� ) � ��A� 4�' "� �����!��� ������� )"(�E�� "� "� (� �$ �� ���� ��% "(�� �'(
)1(
O )�(��� )"(�. � " ��� ����� )F��>���( ������� "�� ������� ������� )��! #�� ��� >1 )2003) Q9. )2(
O Q )>�!(�� ���� ),�% #� � ������� �2��� ;��615. )3(
O > )"(�. � )" ��� ����� )5�D� ( �2��� �� � ��>���� �� )J������ 4� �( ��%( ���2 )1984 Q )284. )4(
O Q ) ���#��� )S ���� )��%(�� � �� "� 4�� �!838.
Université Sétif2
43
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
�2���( "���� #�� "��2� ����E� ;�� )%(��� <��( )��:�(�� ���/( ��/( � ���� )"�(���� ��% ��J(� #�� �����.
������ 4�.� ���� ������� ����(�� ��(�� "� ,� ��( ���� -�� ����� ) � (�E�( )�� !�8 > .�� (� )����� ��(2� �� �� �(2��� � ���� (�.)1(
� 0 #�� (�E��� ��% "M� 4 � 4� ��( ���� "� "�� <��#� � � >8 "� "�� " �� � �������� � ����� ��� F]���� 4� )��% .-]�=� �(�:���� � ].� ���� ]/�� -]���( "�]�(�� "
)corpus (��( ����� 5 �� �� ������� ����E� 5������ "� � Z(�� �����( "(�� �'( )�������� ����E���"�E�A��� "� ��A� ����E� )��(��� �� �� �� 4��) (�"(��0 "�� �� "(]�� �'(
]�� �� ����� "� ,��� �]� �2��� ����E� �� 4��"]��� �� ]��� "�#�� ������� (� ) (���� "� �� � ��>��� "(�E�� "� "� (� 5>�� �� 4� 4��"* ���� ��" ��% "(�� �'( )
�� ���� ���� �2��� ����E� "� -�� ��A��� Z >�!� � ;� -� ���� �� ���!� ��� �� 5 ����&� 4 ���! 4�� "5���� " !� "( �(��� "�&"#��>����� J(� " :(��E��B� �� .( �� T���� F�>�
���� [�>�� (�E��� ����"J(� #�� "(-�� #� [�>�� ��!��E�� ��)dictionnaire( ��( )P� [�>�� ��:���)dictionary()2(.
�(� �� "( -��' ���� ������� ;� FE�� ������� ��%()john dubois ( ���� J(� #]!����� ]/� �' �(�:���� � .� ���� "� &8 )8 � ]� /P� T�� -������ �/�( ��� �� �
( 6�� (% ���� "� �� ��� ;�� � �� %��! ) ��3�0� �� � E������ <�% 4�� ;������ "� ;'�(�� )"��� 5���� �� �]���� ��(2��� ����E��� "� ��(�� /� ���� 0/�� 5 ����( �]'(���
( )S�.� �)� ����� F>� �#��> ]�$ %(...��%� "� 3/�-� �]�=� �]��� »�%D� 430 "� ��( ��!E���( �]�(������( ) ]�$: (� ) ]��� ]�#�#�� �8 ���� ���� �]�� #��� ( �]�� ��&� 6]�
( ,�% � ���( � % �� "� -� !�� � F�( �(( "� ��� ����� #��( ) ,���!� "���� " (%( ��#��� � ������� �� .8u� #�� �2� �� ��! !� � �(��� "� -�(��� �� -�(��� ������ 4��� )�� 0
)1( O voir ,john dubois, dictionnaire de linguistique et des sciences du langage la rousse : paris
1999 ;p282 )2(
O Q Q )���� ������ ���#� )���� "� �%���88)7.
Université Sétif2
44
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
"�: � ����� F>� ���(��( ) �$3�8( : ��& ���!�( ) �E����( )�������( ��(����«)1( "�8 )�� 4���� � ����� �� %�L�(� 5� ���� � �(���� �:
1,2 ,1,20�� �+��0 : » �(� (� ������ F>� " �� ���� ���A� ���� �� ��� �$ �(�� "�]������ ;� ]�#>� :( �� ����� F>��� "�������«)2( �� 4��� "� �$3�8 �� 4� �� [��� �8 1
)�� ���� �� �(���� 4���� ��#� "� E��0� �� �� �:�� �2��� �(�� "� ��� 4�� 4�� "=� 6��(� ]��� � ]2� "� �]2� ��� �#�#�� ;>�!� � �]��� ,�(].���� �� ]2�� <�%( )B�0D� :(]����O
( ����]$3�P� ��� ������ �O ]����� "(�� "� 4������ "� [��� �'( =>0�� �/�� �]������ � F>��� �� ���� �� ���� �(���� ;'(���� * �.D� "� F>��� �#��> �� � ��� ).)3(
�� ���� "��»����� Q�� "� �]! !� *: �]E���� "D )����E��� �E�� �]#��> �� � (�� ���� �(2��� ��� ����� -� ��� ��«))4( � ��� � ����� ���� "�( �#��>�� <��� :
�]�:���P� � ]����� "� �]�����D� ��:���P� �3�0& F>��� �]#��> ���0� � ����� �]��� )���� �#� ������� � ���� � F���� ��� �� )��� >����� ��:���P������� F>� " ��� �� F�> ��3� �
�% :)5(
− �( � ����� �8 �� 14�.� � >�/� �� Z('(�� ��� ��8 �#��>�� <�% 5��( � ���� � �>�/���D� �� �� "� � ����� F&:��( =>0��.
− -��� J #� ���� "�:��� "(�� ��� ��.� B�0� � ���� �� 4����� � �>�/ �� Q�����(�.��� �� ������.
− � ��� ��� � ��� ���� >�/�� �� Q��� R��( )������ �8( % [�E� 4(#� "=� ) ��(����!� (.
)1(
O ������� )���(� "�� ����� �/0D� ������� �.��� ��(% ��� )������� ��(����� � ������( �� !��� ����� *(/ ��)�$�:�� );�:(���(2010 Q )69.
)2( O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ����150.
)3( O Q Q ) % ���( % ��� ������� �2��� )" !� �� )����325)326.
)4( O ( �2��� �� )��! #�� ��� )���(�!�� ������� ������� )�(�! 6���� ��� "(A.�� ,� �� )���� �� ��)> �( ))� �( )Q56.
)5( O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����150 . Q ) % ���( % ��� ������� �2��� )" !� ��326.
Université Sétif2
45
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
1,2 ,2, 3��� : F>��� ;� �#� >� ��( ��$3�P� ����D� �3�0� "8 & � ����� * % 4� ) � �0� ���� %��� ) ��� ���� ,� .�!� 5� � ����� "� Z�(�� ����� 6 �% �8 1���>& � !��
��� ��� ���:
» �-]�� ��:� ( )"(� (� )�]$ � 4�� ����6��( ��% 4]�� ��� -�� Q#�� (( )" �����( )��(]�!�� �( ) �/�� 4�� ,�(�#� ��=� �]���� ,:�% �� 4]��.� �( ) ]����
�]��>�� (� �]>!(��«)1( . <��� �0=�( u� ]#�� "(]��� �� ��� "� �]����� �� " � �% "�(���( � ����� * % �8 4(�(�� �8�� � ��� �� ��E�� �� -E� *3�P� 5�� "� ���� ' N��0�!�
�� "(�� "� -�� 5�>��( )�2��� ���(#� �]������ "� ��' (� ]�� � " � ��8 &8 -� -� � � & ��%���� -� -��#� � >#� -�E��� �� � � !�8 " � ��8 �� ) ��0��. )2(
1,2 ,3, ��$�1� ������ �������� : �2��� � "8 �� »� ����� ����� u� #�� -��#� "� ��� ������ �� � ��8 �� ������ ������ �!� ������ ������� ��% ��#�� 6�� ��G (� )3�� (� �E�(�
"��� & ��D S�.�� F��> �� ���(�/�� ,(>0�� ����� ������( � ���� "�� � >��� "� " !�P "�� )������ % ����E��(�� % ��� �R��( ������ % ��� ��� ��8 L&8«)3( 1 ��3� 3�� ������ �� � ��M�
R(�( )�/ ��� �� -��� ���� >�/ 5�( )Z� /���( ������� ��� "� -�(� ����� 6��(:��� Z(�(-]�(� ����� :��!� ]�!� " � "8( )�]��&��� -� �! ���� &(]�E� �� � "8( )�]������ <�%: � !
" �: !� )" �� !� )��+ !� )����...���E� " � "8 -�� �� Q��� ;� ).)4(
�(2��� ������ "� �! !� �*: 4��� %� ��� � )��E��(�� � ����� 4�!� �8 �� ]]/P � �������( ��(���� � �(���� � )��(���� �]�E��(( % ��� ����� ;� )B�0D� � ����� "� %��2�
"� ]#�� ���8 N ]��� ���� 6�� �]� 0 ����#� �� � ]����� Q��� ���� * ]�.D� ����� �� 4� "� "���0���� ��G "�����!���.)5(
1,2 ,4, -�����% ��4�����: �#� "� ���� �� 5� �]��� �]����� �(]]�D� "� "8�� �E��� ��� " ��� ������ ��#�� ��%&� "� ]���(� ( %��� 4 ���!&� » �� <�(�!� ���� ����
)1(
O ��� � �0� ���� ) Q )5���� ��� �(2��� �����172. )2(
O Q ) % ���( % ��� )������� �2��� )" !� �� )����327. )3(
– Q )-!E� ;����56. )4(
O Q )������� ������� )��! #�� ��� )����133. )5(
O Q Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����153)154.
Université Sétif2
46
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
� "R��� "=]]� )���L��� � �R(���� L�!w ���� (� ���' �E��� " � ��8 ) )w ���� (� ��� �2� "���.�� �����) w �� � (� ��!� )w �$ ]. (� ��� � )w � �� (� ��(�� )w ��]�E� (� � � )w����� (�
�� (� � ���� �2� "� )w &���� (�w � 2�«)1(.
,�(/�� (� �]���!� ���� �� � ��M�4 ���!&� ������ �2�� F]��� ��� � ����' ( 5(� )�� *(!( J�� �� ;#�� )���(��� -]� � >0 �� u� #�� %�0=� & �� -��8 ,� .P � 6�� �� Y]� �
( � ]�(����� �� �(�' "� �� � ].� "� ��(�]/�� "� ��� )���� �� ��#� "� 40�� 4]�4 ���!&� �� -��� �8 40�����)2(.
1,2 ,5, ��'����� �������� :
"� "��� & ���� * �.D� "� ���(!(��� � �(����� ��� 1 ]��� / 2�� (� �]����� 4]E2� �� ��� �(�0� � �� & �8( )"���� (� ���� )���� (� ��'� �(����� <�% "� 3�D� * �!� T��
(( )� � ����( )"� �D�( )Q 0.D��( )��0�� ��� ����D�( )� ��(���������� � ��>���� . <�%(�� 0�� � ��� "� u� #�� � �(��� ,� �8 �� % !� � ��#� ����:� (� �(.� ��� & � �(�����.)3(
��(]]�]��(!(��� � �(����� <�% *(/ � �8 ]��(��� ���� � ����� �]���� "��� )"�E�:
( )���(!(� � ���( )��(2� � ��� �� ��� Z(��� "� &8 � �(����� <�% �� �(��� �%3�
�� "(��� �(2��� ���� �� ) �� -� ��%� 5�����(2��� ����E��� "� ���%� 4'� -) ��� �8 �� /8
(����� ��� J #� �8 ):(� ��( 4� . �� "�� ���0� * �!� �� �� ��. � � �( ���� ��(���
��� . ( ��!(� ,�(�� F$ #��� �� ��� ;!�� �(( ��� ��� /�.)4(
1,3 , 5���+� � ��� :
2��� �� ���� �#� 5� �8 ,��� ���!� ,�� ���� ������� �"���� "B�0D� �% F�>�: ��� 5 ���� 6��( ��!E���( S�.� � �2��� � ��� 4( ��� ��� 4��! �� 5������)������� �% ���!��� <�%(
"J(� #��") R���>���� "� "� G�� � ) ���� � �$. ���� �!E� �/� � & " "� "(/���( )6�� "(����
)1(
O Q )5���� ��� �(2��� ����� )��� � �0� ����171. )2(
O Q )������� ������� )��! #�� ��� )����134. )3(
O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����120. )4(
O )���� Q Q )���� �� �� ( �2��� �� )��! #�� ���43)44.
Université Sétif2
47
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
"���>�� ���(�� (�E��� "(��"���� L���� )���� (� %�� ����( )� ��>���� >�/ �� �'�� � "� "� Q�0��� �8 "(����6���.&� )��E���(� �������4���� ��&� 7�(.� �D ��))1( F3>8 ��
(� #��( )�0=�� F3>8 (�� ���� �� J 5(#�� "� ���� ;� 6�� " ��� �� :(��E��) �817 ]% ( ���� -� * -��� "�(�� ��">����� J(� #��")2() ���� �� J(� #�� �E� ��( �'( ���� F� !�� :
����� * � ���... ���� (� )����� (� )��(G -�� ;/(�)3() ("�J(� #� " ,� � "� �(0=�]F..J [( ��" !� 5����: » o'�̀h#� * ��� �� Jo' J�b� !: >2�� )J�#� � -!�'( );E��� � -!�G �� )J�2� � -��
)* ��� �� (���� �!�'( )-�� 5 G ��8 * ��� �� 4��� J�'( )B���� &( B���� ) /�� -�� �� G ��8(( J(� #��J�(#�� :����� ��' 4�'( ) :( )->!(( -����J(� #��:����� �� ;/(� ���� )( ��
4����": ����� J(� ' -�(' X��") �'D� <��' ��«)4(.
���� ��% 4 � �'( ">����� J(� #��"( * ����� 5 �8( �#� )53>���� ) �'� "� -� !�� (: �8 ��� "� -�#� ! "! �� -�� ;� -�� � "(�� �� ) �� ���G"����� ",��! "�&) ("� " !
5���� " �(��� "�&...� ;�( )�(��� -� ( � ���� T�� ��� &8 ) %(D� ���� ;�� 4(� [��� -� :������ -�(����� )�2��� ����E� ����� ��( 4�0��� "��4��D�) (( ��#����(��� )( ������(5�����
R(� �� �E��� ���� �� "J(� ' " ��� ���" %�� �� J ��� �.� �0�( �� ; ����� ����� ���!��"��") 4��� " � �'( -� �� �� F ��.��"J(� #�� �� J(! �� " ���� ��� < ���� �E��� ��% Z(�. ��
��(��� � ) -�������( �� �!(��.��� �� )��2�� �� (� 5 �� -�]� ) �% "�( �� 4�� [���]]] �2�� " � *�(! �� ������ ,���(] �(� ����]���� �$ �� (� )�2 )��!�D� �� �E��� ��% ������
� �/�� "� �E�� ����� -�"��" )� "�� �30 4�� 4� -��� ��A� "�� �(�!#�� "���� * ����(� "� �8 )T� ��,�% #� � ������� �2��� ;�� R�' ��% )4 ���!&� �� �� "�/ ���� "J(� ' " ��"!(�� ���� >�" ( : ��� 4��! �� ����� �� ;!(���))5( -�� 4 ' �8 :�̀( )����� ����� )J(� #��ao�
�� �� ":(��E�� �� �� "(;!(��� �� �(2� �� 4�.)6(
)1(
– )���� )���� �� �� ( �2��� �� )��! #�� ���Q11. )2(
O ����� ��� ��� )���� ,� � )������� ������� )������� )J�' .(Q17. )3(
O> )�(��� )������� 5���� ��� )>����� J(� #�� )�� �� :(��E�� 5(#�� "� ���� "���� �� )����1 )2007Q )591. )4(
O N)5���� " !� )�(��� "��12Q )189.
)5( O Q Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����23)24.
)6( O ,� � )>�!(�� ���� ),�% #� � �2��� ;�� )����"J�'"Q )793.
Université Sétif2
48
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
1,4 , �'����� � ��� :�������� ����01� 5���6 �$ 3�: ��(!(��� J(� #�� "��2��� � ��� "� "(��� J(� ' � �8 �� /8 �$ % ����� �����( )3�D� * �!=� �(:� -� � �(����
� ����� ���� 4�� ���� * �.D� 4(�.)1(
("� ,� �� �% ��(!(���» �� Z(�� 4� "� � �� "�/�� ��A�( )����� ,� � <��(� 5��� ����� �$ %«))2( (� (%» � 4� "�/�� ��A�] �� <�.� ��� ������� -��8 ���( �� (� "�]
( )"�������� ,� � <��(� 5��� �$ %...«)3() (�!(�� ���� ���� �']> ]��=�» ;�� 5 ���������� "�� �� 4� �� � �(�� ���� ����� ����� ) ��� "���� �� (�)"«)4(.
( ���%��� ��� � ����� "� 6 �% "� ��( -� ��� "� �� �� 6�� )��(!( �(2��� ��� � ���� &8 ) ��(/(� (� ) �$ �E�� ����� " ��D� 5�G� �� �%��(� 5���� �� " #E�� ���(� ) �(��
�� " E��0� ��� ,�� �(��: )5(
O "� ��� �� ���� "� ���0� ��(!(���D��,���� ����� 42.� �' 0/ �� ��"� "�� ( -/�2� 2�� �( E�� ���� �-�����!� Z(��.
O "�����]�� & ��(2��� ��G ��(��� �� ����� :�) �D� * �!=�]( )3"���� (� >'D� 4 ���( � >�����( � ��0 � %��� �� ��=� ��8() #�'� 3��E� ����E�� ��(!(��� (#� "�� ��.
O �� �� 0�� � �(����� ��#�� (#� �� ������� ����(�� �� -� ��%� :��� ���� "� �� �#� %��� ��(!(�������� 0�� � ��� "� � �(( ��! !D� �� ���� 5� �8 ) ����(�� ��8
#� & ���� )�������( �2��� ����E� 4�� ��!� 4��� ( ��84�0����� "� "��� �� ��� ��0�� ;� )���� & 40���� �E��(( ����> �� :���� ) �#>�� E���� �E����.
�% "�(�� �(2��� ���� ��%� "(��� ����� �� 5� "(��� ��(!(��� ��%� �� )* �.D �))6( (( & ���� (�E� ��(!(��� "(�� (�E��� ����(������ ������ �� -���� N�(��� � ���
R��(!(�� � �E�� "� ����� ���� � ����� 6�� ���� �]:"5���� " !�" ( )�(��� "�&"J(���� N �"
(1)
-JEAN DuBois et autres, Dictionnaire de linguistique et des Sciences du Langage, Larousse, Paris,
p179. )2(
O Q )5�D�( �2��� �� ������� � ��>���� �� )J������ 4 ��( ��%( ���396. )3(
–-!E� ������ �!E� ��E��� ). )4(
O ,� � )>�!(�� ���� ),�% #� � �2��� ;�� )����"J�'"Q )793. )5(
OQ )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����22 .Q )������� )�(�:���� .� ����207.
)6( –-!E� ;���� )Q206)207.
Université Sétif2
49
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
)"������� "���(!(� �(�� "D " �'�� & ���� ;� )����:�� �� ���� ,�$�� �8 �� /8 " � ����$�� ��(!(� ��� ���� �� �!��� J�>� %����( �� ���� ������ � ��� �� � B�� �� )4���� � "8
������ 5�2��]]��!��E�� ��(!(��� �� ���� ,�$�� )��� >����� ��(!(��� ) "� ������ ���3!P�"�'�.�!��� 4�'.
( "��(� �� ��(!(���: )1(
1,4 ,1,���' �'���� :�.�( ��(2� ;�/�(� �� 4�( )��� #���� /� .
1,4 ,2,�1�7 �'���� : ;�/�(� �� ���#���� ��0�� ) ��(!(�� ���( Q�0�� F���( )5>�� �� !���( )�� �/ ����...\�8.
� �(����� : ���(�% Q$ �0 �3�� ���(!(���:)2(
O 3�D� * �!� �� �� ��.� Q 0.� "� ( )"� ��(����� 4 ���.
O ������� Z(�� ;��� ���>2�.
O ��� . �� �� F$ #��� ��� �� .
�� �(2��� ���� "� ���0� ��(!(�� � ��� ( ���� ����E�� )���E�� ;� >�� 4��� � 4�� ��& ��(�� !�P� �(:�]2��� ���� � " ]�� �(�30� 4� 5!�� �E] � 4�� �>(�/� � "� -� F����
( � !���( )����� �(��3�D� * �!=� ������� ;��( ) -��� �E'( �� Q0���� 4!����D� "�� �+ ( ���� �� ,� /��� ����� ���E�� ;� >�� 4!� ��8 ��� )-�� ���� ������D �.)3(
2 , �'������ :
� Z(�� "� Z��( �!���� ��� )�� ���� �2��� � �����( (� � �2� ����E� �����)������� /8( ��� �� S�.( ������ �8 �� ������� ���&� )Lexical meaning( �����!� )
���� ��% "� �� � ����� * ��� 4 ��A�( )���� �� ��� 4(D� Z�E�� )"���� �8 Z�E�� ����
)1(
O �� �� )��� � �0� ���� )����Q Q )������ ������ ����207)206. )2(
O Q )���� �� ��( �2��� �� )��! #�� ���43. )3(
O)������!P� )������ ��� �� 5����� )�(2��� ����� Y% ��( �2��� �� �� �� �� )".(� B���� �(� )����)> �()2006 )Q266.
Université Sétif2
50
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
������ � ����� ��� ���� � (%( )Lexicologie( )(�� �� ��� Z�E�� �� : � ����� ������ �� �� "� (� �#��>��� )Lexicography (. (1)
2 O1– #���� ������ �' )Lexicologie( : � �� !��� � >8 �� T�� [�>���� ��%( ���� ��&��� �� "� *: ����� �R�(������������ ����(�� ��( �8 ����) � ����� ��(
( ��(!�� "(�� "� 5� ��(���� ����(�� "�( )* �� ���� "� ��/�� �� JR!� ������O ,�R�#� ��(�� ���� � ]'3��� �E��( �� O �]���. "(�� "� "��� � ]'3��� <�% )����:(�(���&� (� )
) 6��.� ) ����� )� /�(.)2(
(� (% ( ������� ����(�� �!��� �2��� �� ����E���( ��� ��&� ��'3� �8 ���� � ��� #��� ��!E���.)3(
������� ����(�� �!���� Q�0� ���� ���� 6�� (�)lexical iterms( ,�� �� (� � �2� ��( ��� ��L���( � 2� ���: )4(
�(�� F�> �� �#� <�� ����� ��� � "�� ) �' #�.�( ) ����� �� �#� �� ������ X�( ��(���� �$ �(�� ��( ) ���&�( �E��0���� "� % ���� F���� � )��(�(��(�( )��(�(�(� ����2
( ������ F$��>( ���3>�&� ��� ���� ��.
����� ��� "� �� :������ % ��� 4���� �� 4��� (��)Lexical meaning(( )�&���]� ( /�� �'�>) �� "� ���&��� � '3��� ���0� �� �#� ���� ����� ����( )��E� 6��.�( )��� )
�G( ���� � �#������ �%�(��� "� %� "����� "�� �2��� * ���( "(������ �:R�� F �!�� ��% "�/( ),��(�� ���&��� �� ���� "� �% ������� :( )�(���� ����������� �����.
2 O1 O1 O #���� !���� )Gramatical Meaning(: ��� "8 �� �:� � ��(� �(���� 4����������� �� � � ��� "(�� ���� ��! !D� �� � N:�� �� )��&��� 4������ 5� �8 "��% "��
"��� �� )��&���( (���� ���� �� �� �� ����� "��� �) read a book john() % �E�( ��M� %��4� E�� "� ����� )john ((4�E�� )read (( Y��� 4� � "� ��(�� ��� ��&��� ��� ��( "�
)1(
O ������ ������ �!���� ���#� )4��0 ��� )����Q )������31. )2( Omarie Noëlle Gary-prieur ,les termes clés de linguistique, édition du seuil ,octobre,1999,p36.
)3( O j, dubois, Dictionnaire de linguistique, P179.
)4( O Q ) ����( �2��� �� � !��� )4��0 ���� )����469 .
Université Sétif2
51
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
���� �'( �� ��% �� �����))1( (�����]( ) ��( ��� �(�� ��3� �(���� �(2��� %��� �'�����D� �:���)Friser( ��:
O �>���( ��� �(��� ��(�D� ��&�...\��.
O �$ �(�� ��&�� � )��(����( ���� E�� /P�( )���(�E���..8\�.
O �� )4��� ��&�( )>�.�� ��&( !#��*�����...�\�.
�% "���� "�/�� <�� ���� �� %�!=� �(�D� <�% �#�> � ��8( :
O #� &� 5� -��<��( ������ ����� S�. �� ���<:( �� 4� )) �8 ��&� 4�!���D�]( 4 ( )* �!D�� E���( )�&� ���( )��(�� �&(#� ��� �� ��(�D� ���� " � �' , �
( ��(�D� <��� ��%� 5����5 ��� ��D� ��% �� � �� �(E�� �' %�� ��� ���&� "� �� ��(���� "�� ���� ) �385<(( )"����� �2�]5 " . "�& ) �762]%() /8]] �8 ��
����� T��] � ���' ��( �� ���� ���) ��% "����D� #�� ������� � ����� �� ���. O ( ������� �$ �(�� " �� ,�(�/�P� ��' ��(����( ������� 4 ��D� "� "� �8 )" � ):3��
���("��(�E� �8 ����� (% ��3� �8 B���� � ���( )]�) (4(���� ��� � ���( ) "���A��� (% � * �!D� )�0� � ���( Q �� ��A���( ������) ( �� ��:� " � �% "�
� �� �� ��E�( ,� ��� ;� �(�D� <�% 4� ��(� "� ���� ��� �8)2(.
2,1 ,2,����� !���� :)lexical meaning( : ����� (%(� ��� ���#� ���� ��&��� (� �( )��(2��� ����E��� J(� #���� �!�$� �(� ����� "� Z(��� ���� ����( ���(/(��� � � 4$ !���
��(2��������� & ����� 5!� ����� ��(� )] ���.�� 5 )������]�E�D� 5]��(��� (� )�$ ( " � �#�( 4$�(D� 5�������(�� -��.( -� /�8 4� "� ���� ,� �1 ��� ��� �8 �(��� -�� "� �8��� .��
� "(�0=�( 5�����E�D � ��(2��� � �(�.�� � ��( ����� ��% �(�#� B�� "� 6 �% "�� )� � E�D� �� �� ����� �� -���' �$ �#�!� ��(.* ;� ��8 4� ��� �(2��� ���� "� *: ��� �
)����� ����( ��(� ��� "� *�(! )�� � �E�� � ����� ��(��( ����� ����( (� F�E� "�� )
)1(
O )�(' � " ���! �(��� )����Q )������ �2��� �� *(/ �� � �(/(��� ��302. )2(
O );�:(���( �.��� ���(�!�� ������� ����� )� % �&�( �& ��� ) �2��� ���� �8 40�� )�: � ���� �(��� )����),�% #��)> �()2006Q )168 .Q Q ) ����( �2��� �� � !��� )4��0 ����469)470.
* O !� �� *&A% "�( ���� �� ��� 4� 4��.� ���� ����D� T��� 6�� �� 4�� ���� )" " ��% �(�' "��� �� )5� �
�E��� ���� �E��0��� �� ���� � ��8 �� ����� .Q Q ) % ��� ( % ��� ������� �2���)" !� ��328)329.
Université Sétif2
52
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
�(D� "� J !� �� �����–�(��] ���������� O �(�E� ��(�� 4�.�] �)open set( (��� & )( �(>�� &(� .P� * �!=� )� ����� ,� �:� ��:� &��(��� , 6��� ( )��(�D� ( X����.)1(
2,2 , ������ �' �+��0�� )lexicography( : � ����� ����� -��% �� �� (%( )� �� !�� � �'3� ) ����� ( ���� ��� ��D( *: J�� -��� ) ��#��>� 4$ !�� ��� -�D ���
(% -�( )����� J��� ����� ���0�!�� [�!� �(G���� �� � ����� �� �� �� Z3>P �)2(. (% (�� ����� : �8 ���#� (�� !��� 4������ ( )���#��� <��� ���� ;� � �� F�>� J��� ���� �� !���
����E��� �� ( ) �� J���(#�� Y���(( ������ /�� �!� ��%������� �� �� �� "�� :� �� ��#��>��� )������ � ����� ��()3( % "��"� "�E������ "� Q�0�!� �� �#��>��� � ����� "� (%
� -#�#�� ���� �� #�> 6��( )� ���� ,�� �� Z�E�� ��% (#�( ������� �� ����] ���%� "�] "� -�� �� *��(���]]( ��� � �� � ������ 4����)4(:
− (2��� ����E��� ;����� �� -�� ��E!� �� #�> ���� � �(��� "� ������.
− ���� ��!�$��� � ����� 40����� � ��0�)���� 40��� 4�.� ���� ����� ������(.
− ( � #�.��� 5������� <�% ��� B�0D� ������� ����(��� � ��� #�( 40�.
− ( S(�. ��#�� �#��<��� � E���� ( ����(�� ��� �� .
− �$ ���� -��. �� ���� N��08.
3 , ������ �'��1�� ��'��� ������ �$ ��� :
� �� ���� (#�( ,���� J!� �� ������� ��������!� ��(��� �2��� �� "� �����G� �� ���(��� [���� )-�(����(> � N�( 4 ' �� ��E� : »=� -�( <��G "� :���� �� ������� "
� �� "� "��� ���� "=� /�� "�A� "��( )-���%�(���� "� ;!(� ��(�� 40�� -� �«)5( �(�� ��%( )����> �8 ���� Z(/(����( � ���� (#� ���� ,� ��� (� -� O (��(2��� ����E��� �% O (� ,��E��� "� �8
)1(
O Q )�2��� �� �8 40�� )�: � ���� �(��� )����169.!��� )4��0 ����Q ) ����( �2��� �� � 170.
)2( O Mari Noell Gary-prieur, Les termes clés de Linguistique p 36.
)3( O j,duBois.Dictionnaire de linguistique, p 277.
)4( O Q )������ ������ �!���� ���#� )4��0 ���� )����14.
)5( O �� )������� Y��� )��(> � N�( :����� ��� )> ���� ) ,����� �� ���� ���>� )���G�(��)> �())� �(Q )111.
Université Sétif2
53
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
;� ��(�� %�%( �� ������� ,��(�� ��(�D� �� "M� )��&� ;� ����� ���� ����� ��( �]������ ������� � �(�� "� [��� �]�&��� ��(«)1( .( ��(2��� (���� "� ]%��GB�0D�.
3 O1 � �1. �': ���� �� " � ��8� � "�#. �8 !#�� : ���� F. )���� ���� ������( �#��>� �0+ F.( ) �� �� �������� ( �% "���� �8 Z�E�� B�0D� �% � ��(��� "M� ):
3,1 ,1, ��������� )phonology(: »(%( ( �(2��� �(��� J��� ���� ���� 40�� (% �������( ���� � 6�� �'3�( )-��:(�( -�E��( ��� "� ��(2��6�� ��� ���� �� ��� "���(#��«.)2(
3,1 ,2, 9������ *)phonetics(: » �� �E$ �( ��� "� & ��(�D � Z(��� ��% ���(D� <�% ����>� ��8( ��(��� 5������( ��#>��� �� E�( ) ���(0( ��(���!�� �#>� �#��>( ��
��E��( ( ��(�� %����..«)3(.
���� �'(( (���� �(>� ���� ���� ��% F�����!��� �(��� *�� ��(��� J���� �#�) 3/�(( ,:�D� ��(� "���� �&V�]>�!� ��>!�(� �]�8 �(��� "� * ����� Z "� ��(��� "�� � F$ #�
( )4�'/�#� �E��0� 5��( �(��� "� �(E.���]]��� ���( 4� ��0+ 5(�!D �� 2� ��� 5(�!� ("������ "��% �� 5��(�� <�% �(�:( "� " �)4( ) » "3��� "���E�� "��% "� "� G��� ��(
�(�� "�� )�!����� "� "�E��0� "��(�!�( ��$3� �� ��� ��� ��!� "� 5 ��=� ���� )"�� � F !�� ��� ��� ���� ����� Y$ ��«)5(.
"� 6]��( ������� ����(�� � �(�� "� "(�� -�(� �� ��� � ,���� ��� ��(�D� ���(��3� -(�)6(:
)1(
O Q )���� ������ ���#� )���� "� �%���838. )2(
O )��� )���� �� ������� ��� ) �2��� �� �!���� ���#� )4��0 ���� )> �( )2005Q )43 . * O ��� ��(�D� ��� B�0� Z(�� ,�� �8 ���� ��% Z�E��( �#>articulatory : N ��8 4� "� F>��� * /�� � ��� J���(
����!(�D� ��(�D� �� )��(2��� ��(�D�acoustic : "� *�(��� �� �� #��� * ��� ��(�y� ��� ��� Q$ �0�� �!���� ���(���!�� ��(�&� ��) ;� !�� �8 ������auditory : )4�#�!�( ���8 4�� ���� "�D� �� ���� � J���( ;� !�� Z�.� ���
Q Q )-!E� ;���� )3��� ,�E. 6� ��38 )39.
)3( O Q )-!E� ;����38.
)4( O ),�% #�� );�:(��� ( �.��� ( �� �>�� 5��G ��� )��(�D� �� )�.� 4 �� )���� )> � (2000 Q )66.
)5( O Q )-!E� ;����93.
)6( O )���� Q Q )���� ������ ���#� )���� "� �%���838)40.
Université Sétif2
54
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
− � �8 ������� ,��(�� � �(�� "� �! !� "(�� ���� �� �(��� "� �� ������ 5( ����������� � )(]�E��� (� �����]�.�� �(2��� 4]]"��( "� 4 :�.�� 4��� -(] 4]
)4���� ((������( ���(��� ����(�� -��(']� .( )4(����� (� B(����� (% �0+( "� "(��������] & �]������ ,��(�� � �(�� "� �! !� "(�� �]��(��� ����(� � )(�E��� (�
: �P ��! !� ��� B�0D� �% ������� ,��(�� "� ��) ����.� �� ��� * �2�!&� "������(��� ����(�� ,��( 4�.� ��8( ����� ��#�!� #��� :�� & �#�#��� �� ��(�D� "D
��� � ����� F��( -��� ������� ����(� � -� % ���� )����.
− ����(�� "�(��� T���� �/�� ;� ���(��� ����(�� ���=� "���(' �� ����� 430 "�)������ �& � ,��� ����( ���(�� F���� ���� 6�� �� 05�#� � ���(��� ����2��� �� � ��
)METHESE(4���P� ))MUTATION() �'P�)INTRUSION(��(�=� )] �E��0��� - O ��( ->!( ��( 3��� 4(�<�0+ �� O �4� ��� )ASSINILATION() "� ����(
)DISSINITATION( �� "(�� ���%( ��&��� �� �����2�� ����2��� <�% ;��� � �� G ����( )���� ����� �� X� � ���.
− �!�� �� �����]������ � ](�� ��: �3�0&� �����( ���(��� ����( %�(�( ) ���� �3� #�������� ��� 0 �� 0�� <�%( )������� ����(�� "�� F��E��� ��.
3,2 , )�1� �' :
��� ����2��� �!���� ���� ��% ���( � E�y� ��� )�2��( ":( "�...( %��G ( -��� �'( ) ���' ������� * ��� »]�E�� -� ���� ��]]���D� �� �� �]��� �]]* �� &( ����8 �!�� �« )1(
(% (�»�M� �!�� ���� ������ ����� 4�(�� �� ���� 4(�=� ����( )* �� (� 5�� �% 4�(�D � �(�#��� �8 4�D� 4�(�� ��� "� ������ �� ��>� ���� ����2���4�� ����� : !� )4� E�� !�
4(�E���...«1)2( /(��]] ��% Z(( ��(2��� ����E��� (% "�8 ����� �]� ��( " �#�( "� ������ 4���8( )43�8( ���() ( F��> "� B�0� ����( "� ���0�!�( ����� ,��( ���(� �#��>
F #�.&�) ����� (�) �]� N:��� (: 4(�E���( )4� E�� !� F #�.�("� ���.��� �E��� ���( ������( )�������( ��2����( ;��� ��!���...)3(
)1(
O> ),�% #�� )������ ��E�� ��� )�����( (���� �� 4� ��� )�� ��� ���� ���1 )2004 Q )5. )2(
O�2��� �� �!���� ���#� )4��0 ����) Q196. )3(
O Q Q )�����( (���� �� 4� ��� )�� L��� ���� ��� )����5)6.
Université Sétif2
55
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
"�(�� �� Y��� ��� ���( 4�� "M� )"!�D� ��#� "� <:��� ����� Q$ �0 " !� 4�� " � ��8( ��� -� ���( )Q$ �0�� <��� �� $ ' ������ " !��� Y���F #�.&� ������ -��:�� 42.� ����
5��(' 432�! � �2������ T�2� 5! �� 4�. �� z ��� � ��(� ��� 5�� ,�(��� ),:% "�:(�(#�(]� ����(D� "!�D� �� -�� ]]��P� ,�% ]��(!�� �� ��$ #�� ����(��� 4�E�� �� F ] F
(F��(��� ( �'P�)1( .
< ��( ���� ��% Z(/(� �8 ���� ��8(( )������� �� ��� � ����� ���. 4� "� <�% " ��� ������ "%� �� "30���� ���� G� )����� �� �� "�E��0� "��(�E� "��:���� � �/�� ' �����
�%( J ��� "�:
3,2 ,1,����� ��$�1� � ���� �' :�� )�1� �'�6�+��% �� )�1� �'
����� : )MOPHOLOGIE LEXICALE( ���� ������� ����(�� -��('( )�% ����( "� ,� ��� *�(! �����]] �� � �� O )4�E� � ��! !D� ������� �&(#�� � ���� �( !&�( �����
�E���( O �� � ��G (�O � (�,��D� ��(#O ( ������� ��(�D ���(���� . ���� �� Z(��� ��% ����( �2��( )���0�� ���� �� )����� ����� ,��( %� ��� � ������� ,��(�� ��:���� ���' ��� ����.
����(�� ����� ���(#� ��� ���(�� &��(. �(��� �8 ��' #�.&� �$�(:�� �� /M� -�� ,� �:�� "(��( �� � ����� �&(#� N ��8 4� "� B�0� Z(� ���(�� Z(��� �8 (� )�(� ���(�� ) ��� �:
����� ��E��((.
( ��R��� �� " � � #�>���� <�% "�(��( )������� ������� � �(�� "� "J�� J����.
3,2 ,2,)��1�� �'(MOPHOLOGIE FLEXIONNELLE). : ������� ����(�� �� (#�(
Z(��� �8 �� /��� ��E������ �$�(:�� �� -�� ,� �:�� (#�( ����� 40�� �����!��� ��������
�� ��&��� �(2��� 4 ���!&� �� ���0�!��� �&(#� �#�#��� �� 4��� ���� ��E������ �&(#���
)��(��*�:�� <�% �E��((( )��(�� ,� �: ��E������ ��� ] & (���� "�/ N���� Z(��� ���� �� �� �
����)2(.
)1(O )���� Q Q )������� ������� )���(� "� ����� �/0D�74)75.
* O �% ��(���� �&(#���( : )Q0.�� )����� )J��� )5> 0���( ������.( )2(
O Q Q )���� ������ ���#� )���� "� �%���8 )����410 )411.
Université Sétif2
56
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
� � ����� �8 ��� (� ��� �#�#���(( "��� %��! ������ 40�� ���� * �.D� "� ����� S(/(��� �!����� ,�$�� �� ��G �� �����( )� ����� "� ��� � 94� R�� �' �/�� "� "R��� �� )�����
�� ����� ������� ,�$���� ��� "� R��� >�/� �( ) �� /� (� �/ � " � *�(! 4�E %�(�� ���� O #� ! ���� �� O ������ ����8( � E�D � ������� (� )4����� � (� )� ���� � O �(� � "�� 6��(
(��(��� ����� � -�(����( 4�E�� " " ��D� "� ���� O ( );��� ��� )���.��� �E��� ... "� %��G(����� ,�$�� �� 40�� ���� * �.D�.)1(
3,3 ,;����� �' ) (SYNTAxE :
5���� ��>!�(� ���� ���(#�� ��� ���� (���� �� "� *: �� 5������ �� F�>�( )����� �� ���&��� ����(������ �� ��( )��(���� �$ �(�� Y� �� ���� (����� �� �����#� :���
-���( 5 >0�� *�:� (� 4 �.� J���( (( )F #�.&� (� � ����� 4��.� >��0� "(�� 5������ ��-!E� (���� �� ;� � ���.)2(
[�>�� ������ " !��� �� [�>���� <�% 4� #�( "���� "&8 �((�� �8 �=� � ���� 4(:� ��� )����� "+�#�� �! �(� � 5���� "DR�#( ���>� * ���( "�%��� ,�$ !�� �% ������� �2��� �� �)3( .
���� N� 0� ��� �� :������ " �� )3��� �G ��� ��%&� ��� "+�#�� *��� "�� ��3�$�( �( ( �2��� ��3!(E�D� �'3�]] � � �'3���( 4��� ��3!( ) �/��( �����( )�E��� "�� "� -���� �
4 �) )4( �'(::�� �%� ��%&� ���� ����� �� ����( )������� ��(��� ��!(� �� �! F(��� �0���&� �� ������( "���� �L.E�� ���( )�G3��� Q#�� " �( "+�#� ���� J!D� "� )������ 3���
" � ���� )�(2��� "��#L��� �� ���8 ;���� ���� J���� �� ��. �� ��! ��+�#�� : �P� "+�#��( �:�� <� ��� � �����3� �� 5���� B�� �(�=� (% �� �����( ��-�� "�������� "�� "�
(��� 7' � ���� ����� "� ���� ),����� G� "+�#�� : ���� ��% ��� � �� ���� � -�.)5(
)1(
O )���� )N�E�� (�� ���� ���� *(/ �� ��(2��� ���� )�.���( �� �>�� ������� �/���� ��� )������ �2��� �� �!���> )�(���1 )1966) Q Q75)81.
)2( O VOIR . J. DU BOIS . DICTIONNAIRE DE LINGUISTIQUE .
)3( O )���� )�$�:�� );�:(���( �.���( �� �>�� ��(% ��� )���� ����� )����� [� � )>�( )2004 Q )92.
)4( O ��� (��[� )"������( " ���� )�� �� ��� "� ��� " :N )�(��� )4��� ���) "(� % 3!�� ���1 Q )20.
)5( O Q )���� ����� )����� [� �109.
Université Sétif2
57
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
�� F(�E�� , ���� 430 "� ������ -!��(» �G3��� F�� )3��� ���=�– �> �8 -�!� 4(#��( 3��� � ��0�( ���� ����� "!�� �� )(�( < �0� ��� #� ������ "�/ �� ������ 5�#� "�( ���. ,
( "� -�4(/E�� ��� ����«)1(.
�P� (% ���� ������ �#�#��� J!A��� "�� "� ��� #�%�� ��� � "-� �� �� ": �P� 4$&� "(���� 8( ���� % E��� �� -�#� ! �(� "� ��� � ��( ������� 4/� "� G� -���' � �� #�� F��>���
Z: �� "(�)2( 3$ ' -!E� (% <�'� �� ��%( )». ���� �� * ����� F �>8 ���� �'(=)���� " �0E�(( <���� -�(����( )<��' &( )-��� "� 4�� & "� �� �8( -� �E�!� � (% ��8 3�� ��' �� X�� (�
X�� � < ��� ����G«)3( )-�(#� ���� �� ��� �� #�� ��� ����(» ;/� "� &8 ���� J�� "� ���(6�3� ( )(���� �� -�/�#� ���� ;/(��' �� 4���( )-�(��( -����(�� ���� 3� ��� ���� -%
( ) ��� X�:��� (!��� �E��( ) ��� *�.� 40� 3� 6� ��!� �� � ��� -�2��� $�. ��� & "� 6�����( 5 � 4� <(( �� ���� "� ��G -� 6�(' �� %��� ���� <((�� �8 ��0�� �� ����� )-'(��
F�>�� ��:( )F�>�� ��:�) : F�>��(( >�.�� ��( )�� �� %��� ���� <((�� �8 *�:�� 6�(' "8( ){��0 ��0 "8( )N�0� N�0�( )N� 0 �=� N�0� "8 "8 N� 0 ��0 ��0 "8 ��( )��
( )N� 06�(' �� ����� ���� <((�� �8 4 ��� �� ( Z�!� ��* ( )Z�!� ��: ��* (%( ��* �2��� ��� *��( )-�/(� 6�� "� 4�� ����� )Z�!� �' ��* )Z�!� (% (� Z�!�«)4(.
� ��D� -�:�� 4� >#� 5�(�D� <�% ��� �#� �( 3$ ' /�� �(���� �� ����� �» �� ����( "� 4� [���� ����� 6�� �� -���(�0� ��� ���( 4� ��E�� � ��� �� 6��.� ���� �(����
*�� (�� )< ��� Q 0 �� 6�� " �� " �E� ��4 ��� "("3� "( 4 �#�!&� �E� ���� ��8""=� "������ [ ]�( )"(�� & "� (� "(�� "� "��"��8 " ;/(� ����� ��!� ���� 4��� �� ����( "$ � -�� �� ���
4�E�� ;/(� "� ��� 4�(��«)5( ) �� �� ��(�� /� ���=� ���� "(�� �% "�( �� ,����( �!� "(�� �� 3��� �% �� ���� <�%)6(:
− � ����� ��(�� � ��0� "!�.
)1(
O Q ) ���� ����� )����� [� �99. )2(
O ������� �G3��� )���� ���� �(���– > )�(��� )������� (���� ��� )�� ���� ��1 )1990 Q Q )20)21 . )3(
O [� ): �P� 4$&� )�� ��� �% #�� ��� :> )" ��� )������� ��� ) /� ��.� ����2 )1998 Q )80. )4(
O -!E� ������ �!E� ��E��� ). )5(
O -!E� ������ �!E� ��E��� ). )6(
O ����� )����� [� � )���� Q Q )����92)93.
Université Sétif2
58
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
− F���� ���� �� � �����.
− �* �E�� ��/ & ) %�( � �� �#���� .
− �� , ����������� (���� -�/�#� ��!� ����D� ��(���� ;'�(.
− ( �. ���� ����� , �����. ���� ��G.
− " � ��8 "���� :" ���� "(� )��� � �#��( ��� �� "�8 (�� (���� �� �� �0(� (%� �� ���� "� ��E�!����( ��(�D� ��&� 4�!� �� ��(��(���� �$ �(�� " ��.*
3,4 ,��%�� �' (Sémantique) :
[�>���� �(��� �#�– ��&��� �� O 4 ��� 4 .�� �� ��)M.BREAL( ;! ��� "�#�� �0�(� ����!��E�� -��(� �� �.�(sémantique) "� Z�� �8 ��.��(%( ��� �2��� �� Z(��" ��
�&&���"
�� �(� ��A� 4�� "� �#�.� ��#�#� �� ������ <�%((sémantique) <���� )(sémantikos) ��� �(�#��� :( )4��( ���� (% "���D� "��% ����(séma) �� ),� .P� ��
��� ��:���P � [�>���� Q0� ��� :(sémantique). )1(
-�=� ���� ��% ��� �'(» " ����� J��� ���� ���� " (�"�� "� Z�E�� (% 4( ��� ���� �2��� ����� ����� " 6�� (�" �� ��� ' "(�� �� :���� �� %��(� 5�(�� >(�.�� J��� ���� ����
����� 4�� "«. )2(
4����� "� "�8 � ���� �� �(2��� 4����� 4(��� �� ����� (% �(D� ���� � /�� -�(/(����� �(2���� (% 4�. "� "(-� ��(���� ��(�D( ) B(��� O �����– 1 ( 4]�.� ����� B(� �%
�(2��� 4����� " �(��������� [�>�� �'( )( )4(�����( 4��� � ������� � �� !��� �� (% �(2��� 4��������� ��%( )���� �(' �% ,��(�� <�%( ��! !D� ��(2��� ,��(�� ����� ����� ,��( "� ,� �� �
�������� ��� (% -�� ����� (#� ��0D� ��% Z(/(� "(� ���� ;� 6��.� ��&��� "� �� )
* O 4�E�� ��% "� )�(���� ����� (�E� ���� �� �>#��� <�% 4��E� ����. )1(
O Q )������ ��&��� �� )������ :� � )����6 . )2(
O Q )��&��� �� )��� � �0� ����11.
Université Sétif2
59
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
��% �� �� ��%� ���#� & ��&��� "� �� )����E��� (� ������� ����(�� �� �� �� �.��� ��)>#� 5� �� ��(���� 5������� �� �� "� �� ��� ��(���� ��&��� �8 <����� 4�)1(.
3/� �8 ���(�� 1������� ���&��� Y% ���� ���8 4�(�� ���� Y$ ���� "� ��E�!� ���� "� "� �%( ��&��� ���� �� Y% �� ����� ��0�� �' %��! ��&���: �0�� ��� Y����� )�E�(�� Y�����
��( )��� #��� Y���"� #��� Y�����. ("� ���� ��8 �� 0 6�� "� 5� & <�% Y% ���� �% ���� �(2��� ����� ���0�!� �� -��� ���& ��� ���0�( )&� �� )�E�( ��&� �� �� ��% �� ��
( ��� #� ��&� �� )�0�� �"� #� �0+: )2(
-�. : "�: �� ����� ��� (� ,���( �2� �� ���� ���� )�2�� ��E�(�� �!����� "� �*: ���R���" � )���� " ��(=�!��� "(�� " ������ �2�� (� ����� "+�#�� (� )3�� ��% �� ��.�� �� ���&�
����( )����� (� ����' ���� (� ),��� ���&��� �!����� <�%� ����� ����8 �� ��E� "� ��=. " � ����� (� �2��� ��� �D� ��(2��� ������.
����� :�0�� ��� ��&��� �� �2��� �� "� *: (�� ) �2�� ��0�� � �!���� (#� ���� �0�� �����0�� ��� � ���� � > ���� �.� >���� ��&��� "� Z(��� ��%( ),���( ��� (�.
<���� : ��� #��� ��&��� ��1 �(2��� ����� "� *:�( �2� �� ���� ���� )��� #����2�) (�2�]]( �( )���( ��� (�)�����]�!����� <�% "� ����� "( "�� ���&��� F(�E�� �����
E���] �� ����"�(�!��� 3�( )� �!����� <�% ��E��2��� ��$ ���� � ����� ����8 �) ��&��� �� #��� ,�� �� ���� ���� "� #��� �2��� �� "� *: (% ���� "� #���,���( ��(2� ,�!� �8 ����� � 2�
� 2��� ����E� �� -�� ���&��� �!����� "(���( )�'D� ����� ������ ��� !�� ������ �(>��� ����� ���� �����=��� � ���� � ����� F��( ��&��� "� Z(��� ��%( )�2��� <�% �� ����E��� <��� ��&���
�� ����( � ����� 4(��� �� �� ��� � ���� �� �� � ����� 4��=� ���,� ��� 4( <�% 4�� )�� "�8 Y% ����� ����� Z�(�� "� Z(�� > ���� .
��������� ���������( ��' �!� � )B�0D� ���&��� � ������ "� �8 �� /P �) 4(#��� ������ ������ (#� ���V� <�%( ���� �� � � "(�� ���� � )����E��� ��� ����� �� % !� ���&���
)1(
O )���� )���� "� �%���8 Q Q )���� ������ ���#�44 )45. )2(
O )���� Q )�2��� �� �8 40�� )�: � ���� �(���43O45.
Université Sétif2
60
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
����E���8E�!�� ���� ;� � ��=�( �E��0� 4(#� ��� ����8 �� ������� ��% "� ���� 0 ) ���� ���� � F���� ( ���&��� ���&��� "(�� �% "�» ������� ������� � �(�� "� �! !� "(��«)1( .
3,5 ,�� ��������= �'-�1>�� ) (etymology : �� ���� ���� ���� (% 4�=��� ��(»( ��(��( ������ \�� �( ����� �� ��2� "� ������ � �����...!�� �� ���� ������ ) �#� (�
��&��� %��� ;�!(� �� �� !� �' ������ ����D�1 �� �� ��� �E��(� �� ���� � � 4�.� >���� ,����D������� ���� � � >' ���� ���0�!� 3�� ����� )) (train�� � "� ��� ) 4�P� ��(�� ����
���( F!� �� T���� �/�� ���«)2(.
�(2��� Z(�E�� "� ���� ��% ���(� ���%� "� �� �� "��� ��� "� ������ ��%� ��>#�!� ���� ���(����� ����� ��]]( � ����� 4(�D� 4(��]]2� "� �#��� �( ���.��� J ����� �� 4���( ��
( ) �����(� -���� ��#����(���� "� ������ �� =��� <�) (�� ���(� �� 4��� �����!��� ����( ��&��� ����� ( \�� ���( ��E��(�� ��(�D���( ��� ��&� (���� ���.��� �&3!��( )J �D�
( )" ��D�( * ��P� ... %��G()3(.
4�=��� "�/ 40��(�' #�.&� ��� � ��:)4(
»O ������ 4�� ��(0� 4(� ������ 4�. ��(2��� ��$ ��� (� �2��� " �� ;� ) ���� (� ��>( " � *�(!��&� (� ��(� �(>� "� �#�� � " �� ;� �2���.
O �'3��� " ����' #�.&� ,���( ,�!� �8 ����� ���� � 2��� "��«
� ����� 4���( �P� �� ,�� ���� �������]] "� ,� "�P��� �(�(�" ( � !�����( Z(��� ;> #�( ���.��� 4(�D� "� ,��� "�(�� ��%� )�� �$�(� "� 6�� �� �� ) �� ��� �8 ��
���� /�)5() � ����� %� "�( �E�!� ����� <�% "� �( )��0�� ��� � ����� )� �(���� � �����
)1(
O Q ) ���� ������ ���#� )���� "� �%���851. )2(
O> )"��D� );�:(���( �.��� *���8 )���E.��( ��������� �]����� � ��>�� �� )��� ���� 5� ��� ���2 )2007 ) Q52O54. voir A.D.U.G.P, la nouvelle encyclopedie dictionaries, paris, 1999, p677
)3( O Q )������� ������� )����� ���(� "� �/0D� )����782.
)4( O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ����152 .
)5( O Q )������� ������� )����� ���(� "� �/0D� )����79.
Université Sétif2
61
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
��' #�.&� ���� 40�� �� � �� >8 �#� "� ��& ( ' #�.� ������ 4�=�� ,� � 4� 4�.� �� ��� � �����4'�.)1(
3,6 , ?�01�� �' :
(0=� ������� �2��� �� [�>���� ,� � "� ,� "�̀{�[1"( )�̀ 4(#� )� !E�� �/ S3���|� e[ �̀ )*�.��b�a[� a�{�}�( &(0� )40� 4�� )....(�!�� S3��� � ��� : ��>�� �'( )��� ����
(o��̀o� �̀o� R��( �̀S3��!&�( )� !E�� T�#� S3>�&�( )� ��� ,�R�.� /��( � !E�� T�#�.)2( S3>�&�( (% 1>�!(�� ���� ��F E�� 4�E�� ���� "� ,� �� (%( )Q(�0� *�. �� �E$ >
[�>��.)3( "� �� �3��� � E������ <�% "�(S3>�&� (%3!�� (%( � !E�� �/( ) F E�&� /��(-�=� -���� �� ��� �� ��% "� ���� ��G »� "� ,� �� � ! � *�]. ���!� �� (' F EL� 4#��
-�/(� "� ( )4(D� ����� ��! ��� �0+ �8 �(2� ��� "� �E��� N��08«)4() /�� 4�'( »S3>�&� E��]E$ > F �� �]����� *�:M� �E��� ;/( ]( ) �']]��� �E� S3>�&� 4] "�� "
(' "�����«)5(.
�%( [�>���� ���� (#� ���� � �(#��� R%� Q30�!� "��� � E������ <�% "�(:)6(
O F E�&���G ��� ��� �� ��&��� �E��� 4 #��� ) �(2��� �����-� ;/( ����.*
O ,�(�/ "������� "�� ��! �� �((.
O ������ " �� )[�>���� ;/( "� ����� �% -� ��#�((.
O -��0�!� ,���� �� � �((.
)1(
O ���� �� �� )��� � �0� ���� )���� Q )������152. )2(
O N )[�� ,� � )S ���� )��%(�� � �� "� 4�� �!8 )����1 Q Q )333)334. )3(
O ,� � )>�!(�� ���� ),�% #� � ������� �2��� ;��"[��" Q )545. )4(
OQ )� E������ )�� ��� ���� "� ���30. )5(
–-!E� ������ �!E� ��E��� ). )6(O )���� �% > E>��N )"��D� )������ 5���� � � )�(2��� [�>���� � /' "� ),�� ����1))>)�( )2003 Q )15.
* O �(#� "��� � >8 �� ����!� ( ����� ���(�� ��>=� �8 ������� ���E��� �&&��� :( � �� � ��>���� ����'� ��
����� � ��� �� �!� �� ���� ���� �% E��� >�/( Q�0.� �� �� ��� � 6 !�P� ;�>�!� ���� (% ����� ���� [�>��� �)�(���� �� ��.� (��� �' �� -E����( ������ ,(' 6���� ��E� 5� ' �� �� ���� "� "�����( )(�E��� ,��(��� ;� ;��( /�
Z)4� ��� )Q ��� ��� )������ ������ [�>���� �� ��#��� [�>���� ��� �.86���!�� )2005 Q )157.
Université Sétif2
62
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
�% �� ���(�� "(�� "� [�>���� �� ��(�/�� "� "(�� �% "�( �!� �� >��(/�� <"[�>���� "( ��� �� ��3>�� �� * ����� "� �E$ > FE�� ���� (� ���� "(�� �' "�8 [�>����
( -��� "(�� Q 0 ) � ��! �� �(2��� ����� "���� R"� �� ����( 4 * ����� "� �E$ > R�� �� � ���� Q�0�"� ��(�� � ��>���� ��&��� ,�(���.
#��(4 ���!&� �( :��� ,��D� <�� B�� 6. & )-����8 ,��'( �� 42�.��� ,��#� ,�(>0���&� �� ���!� ��� (% [�>���� �� ���� � 1�> �� ��8 ���� ���� ������� ����� .
����� �8 ) ��� � � ����� ��� �#�!� ���� ���(��� %� "� [�>���� ��(0 ��� ��>�� ���: � ����� <��� )(��� � F���� ���� 6�� �� 0 ���0���� � ����� ��!�( » ���� �#��>� �� ���
����«)1(.
( ������� � ��>���� #��( �� 0�� �� ���� ��� ���#��� F��� �����( )���� " � ���4(����� ���� ( �$ . [�>���� ) )���� �E��( �� 40�� " � )-� F���( ��!� "(�(2��� ��' �'(
� ��>���� <�% �(� � ����� �� ���(�� ��� .��40 % �>!(���� � ����� �� �� 40����� "� "�� � S(�����25 % �835 % 40��� �� 4 ��� [�� ���� & ��% "�� � ��� �� �� 0 �* .
����� � ( ��� .�� [���� �>!(����( � ��>���� � ���� ��� �� 6��� ��! !D� ��E��( 6��� �� ��/( ����)2(.
Q0�� "� �����( �� ��� >>0��� �� ���(��� <�%:
)1(
O Q )������ ������� )����� ���(� "� �/0�77. )2(
O Q )������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����161.
ا���� ا�������
�� ا���آ� �� ا���ف
�� ا�����
�� ا������ �� ا���ات
��� �� ا���
Université Sétif2
63
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
4 , �� @ �������:
8( ,���� � ��� ���� ",������ ��=� & ��� ),���( �$�%( )��� � ,�(� �� ,� ( ) ��8
� ��� Z(��( �E$ �( �3�0& ������!� ����>( )�3�0� ( )%� ������!��� �2��� ���(��� %���(
( ��(���� ,� ���(�8 �� /8 )������� 5������ �#��>( ) �����> ��. �$ ���� ��� �� N�0� ����
( );'�(�� �8(���� ��! Q(�0�� (�)1() <������ ���&� 4 �.� ,�� 4!� ���� ��� � �����
( �2��� * ��� � ��!#� ���'������ �8 )� ���� ��(2��� � ����� ��� )�2]]��� � E�� S�.�
( � ��������� ���(/(��� � �(/(��� 5!� �2��� � E�� ��� )(� ����� ��� �D�2���] ���� �
"(�� ���� ,���( �2� ����� !E� �% S�.�� �2�])40����� �2� � ��(:�� � �����( (� ��$ ����
��� "(�� ���� �2����2� )40����� �2�� �E� 0� S�.��(( �����=��� � �������' #�.&� � �����( )
� ������0 )�(���� ��� ��& ���!�( ����E��� �(>� �� ���� ���� (���� �� (#� ���� ����D�
4( ��� ���� � ��>���� � ��� "������ ��� ��( ��� �: ��#� �� �2��� ����E� ��(
"(�E�� "� "� (� (���� "� ��� �#������ � ��>����..�#���� � ��� )����D� � ��� )\�� �(2��� �
�� ��� "��( � ���( ������ � ��� ) )"������ � ��������P����(��..\��.)2(
4,1 , ���*�� ������ :
(� �� ��� � ���� � /�� �!� ( �!���� � �����» (Y� �� ���� � ����� 6�� �% �E���� ( ) ��(��� S�.�( ) �� #�.�( ) ���� "���( �>�/� ( ������ � E�D� 5���� �� � 0 �� �� �0��
6�� "(� " � �� �$ ��� 5������ ��<���� ( 5������« )3(��� � ����� "� Z(��� ��% ��E�( )] �� (�� *�. "� ���� "� 4( ��( � �E�� �� �� "(�� ����4 )F>��� �#��>� F���� ����� (� (� )
F #�.& �) (� �� -�(�. ���4 ���!&�) ( ,�(��� &8 "�8 �� ��� �� � ���8 �E��� ��% 430 "��0�� "(�� ���� -)�E��0��� �]]�(2��� � ����� �8 "� Z(]��� ��% ���0� �'( F�> ���
������5� ��� �� �8 )]�(���� N� 0� � ��� � *�(! �$ % ����� 5��� (% ) ���� � (��� ��(��� 5����� �%��E�� ���� "� 4��0�� -����� �����(� ���� 4� "� �� ����""���� " <�� �8
)1(
– Q )������ ���� �� �� )��� � �0� ����31. )2(
O Q Q )�2��� �� �8 40�� )�: � ���� �(���185)184 . )3(
O )������� ����� ��� )����Q )������� � �����41.
Université Sétif2
64
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
�8 ��� �'� 0� ;���( �(���� NR��D B��%�( )����( ����( ��� � "u���� �� ��� ��� 4 0�M�F����) "� "���� � ����*����&� �4��� ��� -�D ��D ) (���� "� <��� <�� �� ��� &8 * �� � �
(* �#�!�) F>�� � 6�� �� ����!�) D � < � �� ���) �� ! ����� ���� �) � ����� �# -� � 0(� ���� �� -����� -��� �< �8 $� � �]""����" �"* ��� "("* ��� "("* 0�� "(""�2�� "("���" (""�.�� "
("� /�� "("� ��� "("��!"� "("��:�� "("* >��" ("4����" ("* ���" ("/��� " ("4����" ("* ���" ("*����" ("��3 "("��"(�" �"* E�� "("���� "( %���"(�(" ("���" ("* �" ,:��� � ���0())1( ��% �� -��� �'(
���#���) ��(��� 5������(O �� #�� "� 4� -��� �� ) "Z� ��� "( ��%:D� �� " �2��� 5����" (� �� "� 5� ��� �� "� �� >������2�� " ,��! "��( " ��"�����".
�$ ��� 5������ "�/ N���� ( E�D� 5������ ) /���� ;� �$ �E#��� , ���� ��� (�� ��0D� � 4� "�����( )-���� �' ��%(�� )�393 ]% (��"-� ��") (��(��� "�)630)811]% ( ��
"-� !�") (:(��E�� �� ��)729O817 ]%( -!(� ' ��">�����") (����:�� )1145 O538 ]% (��" N �J(���� ".
� ����� 4$�(� 5!� (�-��� � ! "��( ): ��.0�:�� )467 O538 ]%( -��� ��" J !��G3���") (��(�E�� )� 770 ]% ( ��"������ S �����") ���� �8 �� /8�� )�������" ��� �>�!(��" ( ),�% #� � ������� �2��� ;���">����� >��� "�� �!���.)2(
�( <�% "�/ N������� "� Z(���� � ����D� � ��� ) /��* ��� "5�D� "�(�� "����E�� )350 ]%( )".(���� J� "���! "� "�(.�� ������� )467O538 ]%(( )"5�D� ���#� "��.0�:�� )467 O538 ]%()3( .
"� ������ 4������� "� Z(��� ���� � �� ��� >>0�� �:
)1(
O )"���� 5 �� )���%��E�� ���� "� 4��0�� )����"���#���"� Q ) O �. )2(
O Q Q )������� � ����� )������� ����� ���)����42)43. * O������( �� �.� ��� ��D� ����� �� �(�( � �8 , ���� �� �� ���� �'( �� ������� ����=� ��%&� ��� �'( � ) ��� 4�� 4
���� < �& ��� �� �(���� <�% �� � �'( ),�� ��� ����y� Q�0 � ���( �>�/ ��� ���� ����y� �(�� Q��0�� <(��"���. �0� : ���� 5(� �0� �#� �0V� �� )���(��� � ���� � Z(��� ��% ��!( )4 ��D� (� * �!D� ����D -� ��%� -R( �%������ 4� ���) �� 4 ��D�( * �!D� ����� 4( ��� � ��� � �0� ���� .Q )������ ������ ���� �� �� )����33.
)3( O �!E� ��E��� )-!E� ;����.
Université Sétif2
65
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
4,2 ,������ �����:
(%� 4��� )������ ���=��� "�(�� "� "(��� (� ��(2��� ,(���� 5���� ��E� "�/ �� ��(���.�� (� � ���� ( 4�0� � ������� � E�D� ;�� ������ "� �� ) � ��� ���� � E�D� "�
) %��G( ����� ���( "�(�� ��� ���� ())1( � ����� "� Z�(�� ,�� ������ ������ �� �(�( ��� �8 )���(/(����] �E��� 5��2� �%� �]" ��2��]������ 5" ,�]��� �]]�D) �224]%(
( �� ���� �� <�� !� ��(2� ����� ���� "�� � E�D� 5��#� �8 -� ��� ���� ������ " � � �������E�� �������)2( ) 4�� �� 0�� � E�D� ��� ;� � �(/(� �� 5���� <�% � E�� ����� ��(
����D� �(���� �8 ����� "(� Z(/(� �� <�% "�( ),�$�:�� (�5��" � 5 �� � E�D " "�&
)1(
O Q )�(2��� ����� Y% �� )".(� B���� �(� )����254 . )2(
O )������� )������ �2��� �� *(/ �� � �(/(��� �� )�(' � " ���! ���� )������!P� )���� �� �������)> �( )2002 Q )15.
� E�D� ��
������ ;�
����D� ��
��(��� 5������ 5�������$ �E�D�
���� "(��
������ �0�(� 5!�� ������ 4$�(� 5!��
������ ;� ���� "(��
�$ ��� 5������ ��
Université Sétif2
66
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
���!��)�644 ]%(( )"E�D� �%�(]� "����#� �E� "� ) �337 ]%( )"��� ���� � E�D� " ����������������� " ) �327 ]%() ("#�]�2��� - "����]��� ) �429 ]%( �� ���� #��( )
�(/(�]������� �2��� �� � (%"Q�0���",��! "�&) �457 ]%( 4��� �8 )�' ������ ���=��� �4 ��� ��% ��) -�� ;!( � �'�> ���� � �(/(��� ,�$�� -�� " !�P� F�0� �#������ � E�D� 4�.�� )
( );���� � -�'3�( )-$ /��(S3!� � �#������ � E�D�) (4�0��) (4�P�) ()�2�� *�(�D�( )(* ���...\��)1(.
����� <�% ���0�(]]E�D� � ��� "� � ]> #� �� � ��� ,��: Y����� �� ! �(D �( )Z(/(��� J !� �� #� ! ���� �� ���� �(�� J !� �� ��� ���:
− )/�7% @�A��� �$: �(/(��� � ��� ��'�> ���� � �(/(�� �]]�E��0� � ����� "� )��! !D� � E�D� �� ���0� ���� 6�� �(D � (� (% � �� ,�(�#� �� �]] -�. �� �(
� �� "� ),��:��) )�.( " !�P�( *��G( )* /�� "� -� F���� � 4�() J ��() 4����(<(��..�'��� "� -�� � �(/(��� <��� ���:�� � )\�� � ��� �� )������ *�.�� ����� �E�� � E�D�
( ��� ��( ���� (% ����� " �� B�0D� �� )�E��� J !� �� �:��� ������ " � ����( �� ' #�.� � E�D� <�% T�� �� ����.
− % )��� �$ )/�7: 4(D� Z(��� ���� �8)���� �� ����( ��A��� ��(:� �8) (� ���5�) �� ��� (�) � � E�=� 5��D� (��0� �� ���-�%� �� �1 ��2�.��� �(2��� ��#���� ��] "
� ��� �])� �� 6��� )���� & %��!E�( �/� 2�� �� ���� S�. �8 ����� �� ��� Z(��� ��"� .��]]�% �� ��� ��(� )-��(� "(�� "�� �� )� E�D� �� �� �� �� ,�� !��� �� �� ��(��� %�
4(D� Z(���: D �!E� �% "%��� �� ���� ������ "�% .��))2( »� "� ��E� & �� ���� � ���� �� ��( ���� ���.( �>�/ ����(� �� ���� "� ��� -�%� �� �(�� "� ��E� ���� ( ) Z(/(� �� ��E�
���� (� )Z(/(��� 6��� �#������ )� E�D� ;�� "� ����( ) �����«)3(.
)1(
O �� �>�� 5��G ��� )��� !�� � 2���( ������ *(/ �� "� #� �0�� � 40�� )������� �2��� ��)�: � ���� �(��� )���� ),�% #�� );�:(���( �.���()> �( ))� �(Q Q )114)113.
)2( O ��� �� )�(' � " ���! ���� )���� Q )������ �2��� �� *(/ �� � �(/(17O20.
)3( O Q )������� � ����� )������� ����� ��� )����138.
Université Sétif2
67
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
4,3 , ��� ����*�� ������(monlingual dectionary):
� ���� >#� ,���( �2� �� ����� �� (%�(S�.�� �2� JE� "� -�0��� �2� "=� ) "(�� "3�� ���� :����/ )���� �!���/ )�!��� �:���8/ �:���8. ��% "�/ -��� "� ����� ��(
Z(�������� � ����#�� ������� ""��� � "("S ���� " %��G())1( (Z(��� ��% ,� � "(�� � -(�"���>(�� "�������� (� �2��� * ��D.)2(
4 O4 O ������ �*�� ��B��� (bilingual dectionary) :
���� <�%(� � #� !� �E� 0�� � �� �– � ����� )�2��� ��� �D� "��2� �0�!� ��� �8S�.�� B�0D�( )40����� ���� �%���8 "��E��0�))3( (� ,��2� "(�� � ,� � �%( ��� �>!(��
2��� ���� � �� �E��]� )( / �'( � � � ��3!P� ������ � ���B�0� �('�) �(���� "� ���'D � ( )J���D� �� ,�((� �� � ������ "����!��� T�� ( )��� ��� )F����� 4 �. �� "����D�
)������� ;� ������� � ���� �(�:� � ��� ���=� �8 �(�>/� B�0�( ������� ;� ��>�#�� �!� E�� �8 �� /8 )�������( ��� ��!��(]]( �������]� �]�!��� ,��� "(�� �� ������� ;],*��' �
������ 5����]]( �2��� * ��� B��( )� � �����"V� �� ���( Z(� �'� -��))4( "� ��% �� ���(-�2�� ����� �� "(�� � ,� � �2��� 4���!�) � & (��!E� (� S(�. �8 N ���]) �����E�� ��� ��8(
� � �'� "� �$ ���� ���� " � ����( ) ��� ��(�� �� B�0� � 2� ����E�( �� ��� S�. �8 N ������#�� ��� /��� �� � ��� "� -��� ���))5( (�� ��#�� ���� ��� %�� ���� �2��� "� � �(�
� �8 "(� ��(�.������ .�� �2��� , ��%� ��) ��% ����� "�( ������� �2��� �� Z(��� "J(� ' ,� �! ",� �! 4��0� )�:���8/ ����( ���D� �2��� " )������ "!��)�:���8 /����" ( 4� ���5>��" /� ���� �!(�� ) �!���/����()6(...\��
)1(
O )����Q )������ ������ ������ �!���� ���#� )4��0 ����15. )2(
O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����41. )3(
O )���� ���#� )4��0 ����Q )������ ������ ������ �!����15. )4(
O )���� Q )�2��� �� �8 40�� )�: � ���� �(���19. )5(
O )����Q )������ ������ ������ �!���� ���#� )4��0 ����19. )6(
O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����41.
Université Sétif2
68
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
4,5 , ��7����� ������ (Historical Dectionary) :
� ��� "� ,� �� �%( & ,���� ����: ,��� �� ��� �� ��� �� ���#�(� ��] " )"��� ��8(( � ����� �� �� �(>� ;���� (#� ������ �2��� ������E��0��� �� �� 4���� � ) ��
�� ���� ����� �� G �8 �(���� �'� "� ���� ���(�. ,��� 6��� ����� "(��]�� ] ;/( - ��� � "� �� 0 )����4 ���!&��� �� )D� �� ��� �(>� 5���� �8 ��04 ���!� *�(! ����E���
" � �� (� �������/� ) ���]� 3] ��� T��E� ���� �%�(.�� ""� "(�������� #� )] 44 ���!&�� ����( )( �� �� ;�� �� �� ��� -�� ���� ����� �� ��) ( 4���� ;�� �� �2��� , ��
� *�(!]]]���� (� ��� �� .)1(
"�8 �0�� ��� ����(» 5�"� 4(�D � �� ���� �� �$ ' "(�� 4(�D� <�% "� Z(�E�� ���� ��0�� ��� ,��!��� ��!� -�� ���� ��%( ��� �� �8 ���&( 4� ��=.�( )� ���� &]"�� ����" �(���
( * �E��( �(�D� "� ��% "�� "8 ��#��� �' 4' (� )"�:�� ��� E� ���� � E�D� "� ,��� �� �� 0�� ���8 � ���«.)2(
� %� Q0�� "� �����(��� � �� �0�� ��� ���� ��:��)3(:
− �� (� ��(�� 5��( � ����� 4(�D -���#� �� 4����( �0�� ��:��&� �0�� ��� ��!� �.
− ����E� ,���� "(�� �%�(. �� ����� �2��� , �� "� �����.
− � ���� 5����( %�(>� "��� �#��>� "(�� -�� � %���(� �/�� �0V� T���� "�.
− -$�(��� ,�$ � ��� �� �3�!�( ��(� �� (#� �� �� "� %���!� �' "(�� ���� � E�� ��8( )�2��� , �� "� �#� ! ����� �L��� F��> "� ���#� ���� -� �(��� "� ��� �E� �% ����
�3�!��� <�% �� B�0D�.
���� "� "��(� "�� Z(��� ��% "�/ * ����� 4�E�(� � ��0�� ���:
4,5 ,1, ��� �7����� ��� (Diachronic Lustoirical) : "� %�(>�( � ���� � ���( ��(�� 4�!� ;� )�� ���� �#��> (� ����� (� ����� �����' #�.&� �2��� ��(0� �����
)1(
O )�������� �!���� ���#� )4��0 ����Q Q )������ ������ ��18)17. )2(
O > ),�% #�� )�� �> ( ;�:(�( �.� 5���� � � )�0�� ��� ���� �� ���� )�$��� !�� �%���81 )1999Q )71. )3(
O Q )���� �� ��( �2��� �� )��! #�� ��� )����41.
Université Sétif2
69
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
("� Z(��� ��% 4���( )�(>��� "� ����� ��� ) ���(��� � �����" ���(E!�(��" �2��� ��)��:���P� ����F3>P� �� 4 ��� ��% �� �� 4/�� ���.)1(
4 O5 O2 O ��� �6�+��% ����>�� �� )Etymological( :»�����=��� -! !�( "� ���� ����)�2��� ����E� 4(�� (]� (� �2��� ��� �� %�(�]��G � ��� ��� �� ���� � 2��� "� %
( )��� E�(������� �� �(#E� ���� "� Z(��� ��%«)2( 1 �E��� �� "�8 % ��� �����=�� � -��� �8(4(D� -���� "� �����( ���� ���D� % ���( )-� ;/) ( 5����� �� /�� ���� �� �8 4�0���
�2��� <�% �� -� ���D� ����� ��� ;� ��� �0� ���� ����D� �2��� �� -���))3( Z(��� ��% " � ��8( O-#� ! ���G �� O) �2��� �� �#� �' B�0� � 2� �� �((� (�� �������1 ��� �&���� �2�� �(�(�D��.�� ' ���� ����3��!< )John Janieson( )���3�(�! ��:((.)4(
4,6 ,C ������ ��� ) ��1�� ()Synchronic(:
�� (#�(» �2��� ��( ( ���(����]]40��� 430 "� ��( �& ���!�( )� ��]] �3( ����: ��#� ��" �� "����� ( ����� N(�0�� "(� ��� ��#���) B��8 �� �2��� ��(� *�(! ���� (� %�% ��«)5(.
"M� )�2��� , �� "� �#� ! ,��� �8 �(�� �3! "� ,�(0=� �0�� ��� ���� ��(� �� � ��8(<��(� �#�!� �E�(�� ����) (�E���� �#��> ) (�]]�� ���E�� "� �%�(.]��� ,�]� �A ��� �� �� )
) �0�� �( � ����� 4(�� �� ���� & ;/(�� ,��� �� -��� �% �� �E�� 4� O ��%���� ��� � O ��-�� �� ,� � Z(�.�� ��� ��� #�> 5���� ) (� #�( � ���� �0+ �E�(... )6(
4,7 , �� ������ 17�1 �:
%(] .��� "� ����� ����. 4( ��� � ��� �(� ���E�� > ������]����� )]" � (� ���� (� �E!�� ��� �� �! "���E�� ��(/0� �����! � ,����� -�'�� '�� ��� 1 (-��#�� �#��)7(...) ����(
)1(O )���� Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ����56.
)2(O ��Q )������� )�(�:���� � .� ��269. )3(
O Q Q )�(2��� ����� Y% �� )".(� B���� �(� )����264)265. )4(
O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����57. )5( O Q )������� )�(�:���� � .� ����269. )6(O Q )���� �� ��( �2��� �� )��! #�� �� )����42. )7(
O Q Q )�(2��� ����� Y% �� )".(� B���� �(� )����264)265.
Université Sétif2
70
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
������� Z(�� ;�� �>2� "� ��� >��.� & ��� �0+ ����(( ) ��8 )>#� Z�� �� ���#��%( �8 ���� � ,� �]( Q�0��� ���0 � !�]#�� ,�]�� *��]#� � ��>�� ����� ] � ����� 4
(���3> -�2� �� �� ��.)1(
L��� "������ 4�' "� Q 0 ��%� �2��� ��$ ���� ���0���� � ����� " � �'(��� ���� ��� ( ������� � ��>���� "� ������ )���#����8 �( �� ���� Z !��( (���� �(>�� " 5��V� �� Z3>P�
B�0D� � 2��� "� ���=� ���� ) " � �� ���#��� � ������ ��>�� �(�� �� ��� ������� � �� �"������ <�% �� ��� #�) �>���� ;/( ��% 5� � � ��>��� � ���( %��!E�( ���.� (#�( ) "���
��&(����% �� � ;� )����� -�(� � �(�� "� 4���� �1 ������� �3�0 � $���� �3�0 � ( �(���� !�( �#>� �#��>��� �((( )]]� "� �] �2� �� �(� ��� ��(�D� <�% �(� "�
)B�0� �2� �� ���( "���]* "("���]* "( ������� ��" H " )3�� ��!��E�� �� �� ���� T(�G( �� �������� * ���� "� �� ���" ��D� T��) Z(��� ��% ����� "�(" ��G3��� � ��>���� ��
>�( %�( "�� )5(�>� ���D " ����D� � ��>�����������" ��>��� ���� �� )5�D� �" � E��( ,� /���"(�E�� � ��>�� " 5��!� �� (%( ),�% #� � ������� �2��� ;�� <���� ����
������� ,� /��� � ����!��))2( ��"���>�� � ��>���� "��:(� ) ��" ��� � ��>��������:��" �� �.��))3( B�0� ��!�! �8 �� /8 � ����� "� ��� � ��� " �- ������� �2��� ;��
( ,�% #� �> ��� � 5������ F�!�� 5��� .
4,8 ,������ ����� :
���0���� � ����� �� � ��8 (#� )– ����� ��! �� O "M� )������� Z(�� "� Z�� ��������� "(�� "� ��� >��.� �� ��� � R� )�2��� ����E� "� "��� ��' ���=� ��� Z(�� ;�� "(�
��� ����� �������) ;�>�!� "� 5� ��( � ����� <�%( 5�����3��� ������!� B�� ��(������ �� ���0 #�!� ������� -�� � -�� ���!� ����� %�0�� ��.)4(
)1(
O ( �2��� �� )��! #�� �� )����Q )���� �� ��46 . )�� ���� ���D� �#��� � ��>�� J(� ' )�: � ���! ���!> ),�% #�� )������� F �V� ���1 )2001Q Q )272)273.
)2( O �� �� � !��� ) p� [�� " ���! )���� Q Q )�2��� 119O125.
)3( O Q )���� �� ��( �2��� �� )��! #�� �� )����46 .
)4( – �!E� ��E��� )-!E� ;����.
Université Sétif2
71
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
4,9 ,����� ��� � #�*�� )�+��� ��:
������� �2��� �� "���� ��� �� >�/� � ( )���� �'(�� �!( -��� p� �� 4(!��� ��� (0� ����7 ��� "� 3!P� �� 5���� ��G 4 (�( Z !� � ���:�� )J��(���3!P� ��(��� ��'�)
(���� �('( �����: ,��� �� � � � .��� ( ��!�D� � !� �� 4��� &8 )���� " ��( )E�D�] � ������� �� ���0���.)1( !�M� ���� "� ( ���� 4%� "� "���#���� �� ����(]] �' )��% ��(� �8 "
��( "���� ��% J��� �� �!E�� �(-����))2( » ��� �8 ��%&� ��(2��� 5���� ���=�� ���� �8 ��� ��� ��E��� ���&�( ) �� ��� ��� ���=� "���0�!&� ���� �� �(2������ �]]] �� ��� "�#�� "� ��
,����� �(����� �' "(�(2��� " � )( �$>0 " ��� ,�! � ��(� � ���.�]] "� �2��� � �8 �(� ��E�� �� ��� &�� 4 #�)3(«.
6 �%( Z(/(��� ��% 4(� �(�� ,���� 5��) ���'� " � " � �� ��� -�� "���" �$ !��� )�279]%( ( )"5�� ���� 5 "� � 4� )>#� �� ��� * >0� �� ��D� ���#� �( )����' "�& * >0� �
�� 4�� B�0D� �% Q�(0���5 ��� 5���� "� ������ Z(/(�( )"������� �(�� �� -������ "� ,:���]!��� "]" �D�E�� � )�351]%( )("�� ,��� Q�(2]%(� �]0�� ]Q�( "�������
) �516]%())4( » �#� �(�� " �� ,��!��� �(���( 4� ��% ����]]]]� *&A% "� ] "� ,��( "���(!���/ ��� "�#�� �� )"��� �����) ("(�0+ � �( )F�����( .��( )��� �� "�#�� ��% ��
B�0� "���!��� �3� "�« ) "�(����� ���� * � "* >0D� �� ��$ .�� "("��(2��� >3GD� �� ,�� ���� "��� �����L��� ) D�R( 4J ��� "�� Z . � -�� 4( �� ( 5 ����(�>0��] )"��E����( )*
(���"����) (* ����� 0� "�> �� 5�(�� ;� * ��� ��% ��A� ����� ���(]])5�( ��� ���� ��(����� ,�� ���� ��(2��� * >0D� -�� ( /�� 5�(���� ;� ��(���� �.�!&�.)5(
)1(
O Q )�2��� �� �� � !��� )p� [�� " ���! )����125. )2(
O )�(��� )"(�. � " ��� ����� ),�� ���� �2��� �� �!���( �� )�$��� !�� �%���8 )����>1 )2000Q )135. )3(
O Q Q )�2��� �� �� � !��� )p� [�� " ���! )����127)128 . )�]������ �]2��� ]��) �: � �]��� �(]]���Q Q115)116.
)4( O Q ),�� ���� �2��� �� �!���( �� )�$��� !�� �%���8 )����135.
)5( O Q )�2��� �� �� � !��� )p� [�� " ���! )����127.
Université Sétif2
72
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
5 O10 O ����� ��� )biograplacal dictionry(:
�$ % ����� ����� ��% .��� "� ��(�� , ��� � ��� /� � ��� �%())1( ������(�����]]E�� �]��� 5���� "� ����� � 4]]]��(2�� ����( � ��� �� �#� �]( )"����] ),
(�#E��]]]* ��D�( )* �����( )* ...\�8) "=. �� " � "�� "�����( ���3!P� ������� ,� /��� * � "� 5���� <�%"��(���� � #�>]"��(2���( " "����:��") * ��D� � #�> �� * ��D� �%:�" �� ��y�
)�577]%(( )"�* ��D� �" �(���� �(' �� )�629 ]%(.)2(
4,11 , ��������= ������ :� � ������� � !����� "8 "� %��2� ,���� "� � !�������� ��(2B�0D� � ��� ��/ ��� ����#�� ��(�!�� �� ���� �8 )��� ��� ���#��� ���(>��� "�
�� ���� :( �� "� �!� ���(����8�( ����#�!�( �'� "� ��� �� -��� 4��) ( � ����� <�% (#� ��:
−−−− T�� 5 ���!�( "�:0� ( ������ �� ��(����� � ����� �� E�� �������+ ����.
−−−− �� �(���� �� �� ��� ���� ��!��( 4��!� � � <���)4�(>�� �'(�� ;��/� "� &�� �� ����#��� ���� �� ���� "� ���� � 5L�>�� ��� �'(( "�����) ���� <�% <��� "�� ����
>#� "�(� ��/� �� � �(����.
−−−− %:( � ��� ��8��. "� ,������ �� ���� � ��8 ����� � 5(����� ���� F>� �8 5(����� <�%( )�����#��� � ����� �� ,�#�E� ��� 0��.
��� <�% !��(�� � ������� ���� �� 2� ����� ������� )��:���P� ����� ��(� ���� �:���P������ ����� ( )��:���8 ����� ������ �����((� � �������� ����� �:���P� ����� �� ( �����
������/��:���8 )(( ��:���P � <��(� � ��� ��( ) �� ��!��E����:���P� ( ���� �(>��� ��� >�P���� ���) %��G F(E� � � �� ��P� �� [���( ) � ����� <�% "�("�� "������� " �(��� ����
��"�(� ��!��(E" Oxford Dictionar( )"� ����F> �� " )� 2��� �������("��� ��(!��".)3(
4,12 , ;�� ��)Pochit Dictionary(:
�%( ,� �� � ��� "� R�'�(��2� �, )��� � �E��� ����' )( �(�� )"���� ���0��� 40��� �!�0�� "�� � %��� S(��+( �&��� �.� �!�0��) � * �� ��� ������ ,��E�( )� ����
)1(
O Q ),�� ���� �2��� �� �!���( �� )�$��� !�� �%���8 )����135. )2(
O Q )�2��� �� �� � !��� )p� [�� " ���! )����143. )3(
– Q )-!E� ;����144O 146.
Université Sétif2
73
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
F>���� ) � �� ��� S�.�������� � S�.�� �� (#� � ,� �� �'�� ,���� ��G -�� ]]]�� "(�� B" ��D� 5�G� �� ,��E��� ���(!(��� � �(����� T�� ��(2��� ����E��� �8 �� /8 "�/��( )
"��$ !�� ,� � J!=� ,��E� � �� �2��� ��$ �� � ����� <�% "(�� �'( )>$��0� �. ��% N� �� "���� )Z("S ����� ������ ) "����/���� (( )��(�E��"J(� ' 5��� �2�� "�� G F:� ���� ))�:���8/ )���� ����/ �:���8...(\��.)1(
�8 �� /8 )<�% "� ���%� 4#� & B�0� Z�(�� .�� %��� ��!� & "�����( "��� ��� �3�0� ���!#� ��) �( ���%� ���� < ���� �� �E������(���D� "�� &.
5 , ��B �= D� �07 � ��� ����+�:
� 5��� "� ������ 4���� ���2��� �� �& � �8 B:�� ���� �>.�D� (���#�� %����) ���� �� -� L�� �� �� 0 � E��(� "� -��>�� �'�( ��� �� �(�(�� "� ���� 5(�� "���� "���% ���
( ���� Z3>�( )&(� ��!�( ������������ �2�� � ��=�� �]( )�� ���] ��� � )( �����( Q$ �0����� ������� ���� ;#�� ��0&� �� /8 ) /������ "� ����� ����� �8 �'�� ) ,�(� "�(�� ;�
���� ���� 4���!��� Z(� "� ��/�(. ' . 3�� -��� � ��%( -#�#�� 5�����(�!�)2(��� )- "��� ;� ��� �0� � ��8 � �(� ���!� [���� ���&� � ���� ��� � E��(��� �� ���� ���8 ���( ���
)�������( "������� B�� �#�!� �#�( ) ������ ���� ��#�!�( >���!� �0�� � *��#�!& N �� �%-�� � ��� �� ���� �� �� ���� ������� "�))3( ( �� * ����� ���� �' �� �% u� �� �!�0
���(���:
5 O1 O ������ E���� F�: ������� ,� �� � ��#�( )Lexical Items( � ����� 6��(���� ����(��( ���� ������ (#� ���� �������� #�.��� ���8 �� /� ���.( �� �#��>( )
��� ����> �� � ����� ���0�( )F>��� ��� �� 5!�� ��(���� ,� �E����,� ��� <��� ) F�/�(-��%( )���� ����>� ��� ;!��) ( ����>-�����!�) ( ���(�.� � ,� � �����Q(�0� � ,� �.
)1(
O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����57. )2(
O 2��� ����� )��� � �0� ���� )���� Q )5���� ��� �(161. )3(
O �� �>�� 6���8 )�������( ���� �� �� 4(�� *(/ �� ��(2� �!��� )������� �� ���#E�� ���� ���� )���� �� 0> )��� );�:(���( �.���(1)2003Q )178.
Université Sétif2
74
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
���0� ���0���� � ����� �� ��� �� � ���� ��� � ����� -�(��* )1( '�> ��� �� �.����� �� � )( 5���D� ��� .�� ���� �0D� �� �(��#� ��� )"��/E� )������ ���� �2��� ;� �
�/��� "(� (���� -� < �) (B�0� "(� ����� 4$ �' -� �#>� �) R� � 4� "�:( �� ���� � E�� "� � �(2��� �(>���( ),��E�� 6�� �� 4� ��� �� /�� "(�(2��� �/�� ���� ��� ���� <�% �� ���� ��8
������� �2��� ����E� ���� "� "��� 6���+ "������ "���(�� �8:
��" ��G: E��� 4�.��(���� 5���� �8 ��(!���� ��� )L������( ���% �� ��.�� ��� ( 4$ !����(2���] ����� ���� ,������ � �(/(��� ������.�� � F) (� ����) ( "�(����()" !�P� "+�#�� �2�(
( (� ),�$ !�� 4 ��D�( )�(���� ������( ) -�E� 5��G������� �(2��� ������ B��D � ����� ��( ��% ����3!P�.
H�7. ��� :L���� � 4 R� ( ��� /��� � E�D� "� ������� 4 #��� "� �� ��� ������� � ��>����,� /��� , �� �8 ,(����� , �� "�) ��(��� �' ��� ���3!P� ( %���(� ����.�( ) "� ���'� Z !��
J� � �3������� 5�2��� �(�� �8 '�. �3� ( ��G J���D�.
�(�. ��#� �'( ( �� 0�� � $�� �� ������� ���� �� %(�(� � ��� &8 ) E'(� �(�0�( ��% & ��� �� �R���� *:�� 4��� �� � ��� G� )-�� ��� �2��� <�% "� )(�� � )-� J=� & R�� ��(�
����� ���� 42�.� �����]"( "�8 ��(���� �% �(D� �� �2��� ��#�� ���� ,�>�!� ���� �� %����(�� 6��� �(���(( ��(����( �� ���� %�(� 4� "��� ' ��(���.)2(
/ ���� * ��P� �#��> (% ��% 5� �8 " � ��!� 4��0�� 6�! �'(� 5�� #��� �� "� Y� ���-��� �� -���� ���� ""����") "� �� � �#�4(� � ���� �� -�%� ��2. ���� * �.D�-��� ,� � ;)
�.��� ,(���� <�% 4� ��� "� -��� ���� ����� �#��>���� "� B�� �8 )����D� F(E� & ������� �����($ ���� "�� ,�(��� ���( �� ����( ��3���( ��! �0�� ��R�G � ��8 ���� ���:� "� "��� & "�� )
'�(�; ���� ��� ,���(�� ������ �(��))3( (B�0D� �#��>��I ,�� 2� �� � ���� � ! �� � ��( )"(�(D� �� ��� R% " � ��&�( )��#� ! � ��� �8 ,�(��� (% ) � ��� ��� )* #��&�( ���� *
( ��� � 5����( ���08B�0� � ��� ,��� � ��� 4�. �� "� ,�(0=� �� � "�8 ��� �� )
* O � ����� Z�(�� �� F� !�� ������ ���� . )1(
O �(2��� ����� )��� � �0� ���� )���� Q )5���� ���161. )2(
O Q Q ) ����( �2��� �� � !��� )4��0 ����382)383. )3(
O Q Q )������� ���� )���� ���� ;��!�� ��� )����20)21.
Université Sétif2
75
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
D ��(�� Q(������ ���� "�) "� 3�(> ��� "������ 4(#� �� �#��>�� <�% ��>�! �'(������ ����� �� ���� "�:��.)1(
Z�(�� ��3� �� ���� "� "���� ;��� �� �� Q0� � �� ��: )2(
− ����. ���1�� : (� ���( �� ���� % �� ��/��F3>P�( )���� �0=� "� �� 4������ ( )���'�( Q(�� "� ����� -�R� ����� ;'�(�� �8 ,�(�� � 6��& ���!&� ���( ) �E��0��� �.
− ������� ���1�� : � ����� ���0� 4�.� ( ���=��� �#� !��.
− E�$ J�� ���1�� : �� ��� ,� E�!&� "��� ���� ;����� 6�� �� 4����(4 ��8 �!( )Q#���� "� "��� ���� ���2��������(�� S�.�� * ��� ������ �� T�� ��( )�� ���� ����� ���0� �����
' �!��]]]� � �� (� )4��]���� ��]�( )� ��>���� (� � ����� T��� �#������ ��(2�� � �.�!&� /�� F��(��� �� ����� �'( .
���' ��( )���� & �� ���� "(�� ���� /� "� �2��� "�8 )�'(�� JE� �� �����( �����;�� �� ���0�!��� ����E�� ����E��� "� 3�� 4���!� (% � -�0�� )����� (� )�����)�& ���
(���)��� ������� "+�#�� (%( ���� 4(=� ���� /�( ) ���� � 4� -��8 ��! E��� 5�� "� -� F(��*��#������ � )�0��� �� �E�A��� 5( ������� � ��E��0��� ����D� ���. )���� (� (��� ���� ( )
�2 (� ) 0�� � (��3��� �� ��( � �� /M� ) ���( )��( )��E���� �& #���� Q���� �2� ����( (����� �4E2� & �� )"(�:E���� /�� ������� � ����� "� �'� � ( ���0���( �8 ��0 ���� ,��(���4 ���!&� ) ,� .P� ,�(�/ ;� )"�E#���� B�� & ���!� ��#� (� )��!(��� ���(��� , ���� �2� ��0�(
:(��� ���8.
O ���!&� �� �('(��&����'P� �]�������� � ( ����E�� ������� �8 ���!� ( �� Q���( ) ������-�� ���� ���� ���D� ��>(�.)3(
,�� ' * .�M� ��D� F��� ��8 ���(! � ���� ��� ��� ��� %��!� » ����� �8 N ���� ,��E�� ��!�( �R��!� ��(�� ;� 4� ���� ������ ����:� ��E�� ���( )��D� Y����� ;/� "� "V�
)1(
O Q Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����85)86. )2(
O Q )-!E� ;����77 . ������� ������� )��! #�� ��� Q Q )F��>���( ������� "��186)187. )3(
O Q )�(2��� ����� Y% �� ".(� B���� �(� )����269 . Q )F��>���( ������� "�� ������� ������� )��! #�� ���132.
Université Sétif2
76
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
*���� �2��� ,�� ���� ������� �2�� �� N��0P -� ,��� �� �� ,��E�� F��>� ��% ��� "���( )� Y����� ��% (#� )�#� ! ��(��� �� �� "� ,� ��� ;� �«)1(.
5 O2 O -7 ��� ����7 : Lexical )entries(: » 40����()Entry( ���� ������� ,��(�� (%�#�.��� ��G( �#�.��� ������� ����(�� ��#� ���� ;/(�!«)2( ) (% (�» � �(��� "�/�� ����
� 0( )Q 0 (�E�� (� �E��0� " ��� � (� ,� ��� ���40����... �� )4�� �D ��#E�� �(���� �� ������ �� �� �8 �� ���� �% 40����� (� ��(��� "8 ��� ) �>�/�( ���.� )���� ;� � ��% )
"R���( "� 6�� �8 �( ) �� ' #�.��� /�� ���� �(�D� "� F����( )� ��� ��� �� ������� 440�����«)3( .
�2��� �� ���� "(���(( ������� #�.&� � 2����� "� 5� 2�� �� B�0D� ��'��)Racines-
Root( ����D� ������ 4��� ���� �(���� �� ( � ����� ��� ���#�.���]( � ���� %���2� "��� &] (� ��� ����� ���(� "� ���( ��� !�� � 2��� �� ���� "(��( ))Consonants( �� �#� %��G ��
���(� "�� ;�� ( �$�(�)Voiels( B�0� � �3>�� (� � ��!� ,�� [�>���� ���� �� �'( [�>��� )(�E��� JE�� ���0�!�""�(���� " � ���� ������ Q��� "�(�� -� /�( )-��� ���� ���
( � �(�.����$ #�� �%�(.�� ���� /�� ���� �� ) � "��b��̀a��� * ����� ,��( �2�� 4��� �%( ����
��� �� "��(����� "��� !���.)4(
�'( 40����� �� ��(�/ [���O ������� � �� !��� ��� ��– ;�� �� ����.� "(�� "� ������� ����(�� Z�(�� O ��� ,��0D� <�%( ����.�� %�(� �3�0 � ���0� � ���&��� �� �!–
*�(!,�#���� (� ��� �>�!��� ��� ��$:�� )(� �������(� ,� /����)5(.
O ��B&� ������ E���� : (� ��% 4���( ��(���� �&(#��� Z(��F��(!� � )������� )( )�>��� �(��( )F��(���(8 �� /8 )������� �$ �/��� � �(���� T�� �3 (* ���... \�� .
)1(
O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����78. )2(
O ������ ������ �!���� ���#� )4��0 ����Q )������21. )3(O Q )������� )�(�:���� � .� ����203.
* O �(�:���� � .� ���� S���'� "� [�>���� ��%. )4(O Q )������� )�(�:���� � .� ����203. )5(
– -!E� ;����Q )������� )203 .Q )F��>���( ������� "�� ������� ������� )��! #�� ���32 . "� ����� �/0D�)���(� Q )������� �������144O147.
Université Sétif2
77
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
O �0���� ������ E���� :���� ����(�� �%( ����� ,��( "� "(��� ���� ���)��(�� Morphéme( ���� 4�.�( )��(�(��� * �!D � ��E��(�� � �(�E���� �$ �/��]])�� ( * �!�
�8 �� /8 ),� .P� 4�D� �� ,� � ������ ���� �� �� 0 40��� �� ��E� ���� ��!���� ;� �� �.� T�� �� �� ����( ��3���.
O �� ������ � �� ������ :("����( "� "(��� ���� �% � "��>�!� ����� *�(! "����� �� /8 ( ) �:� (�,:� � � E� �3� �� ������� � ������:
• ]���� �� /M� ��� 5�� � :��D� �� /M� 4� �)4��(.
• ]� )"���8 (� ���� �� /M� 5�� � :N:� ���� "(�� � "����� ���.
% "(��(( ��� ����� ��#�!� ����(�� <� ��� �� ���&� ;� ������ .
− E�+��� ������ � ���� :( ����� *�(! "������ (� "��>�!� "����( "� "(��� ���� �% �� /8 )� ��! *�: ( �:� (� )�$ ��� O*��� !() (� & ��0���� ��(�� ����(�� <�% :���� [�!
( ���(� � �(�� �8 ������������ % ��� ��#� &8) �%( ����(�� <� ����� �� �(/��� ,���� �������.
− E��A��� ������ � ���� : ( �8 ��/ ����(�� "� ��(�� 4�.� �/�� T���� �3>��(� � � �3>�&� <�% "(�� �' ) ' �! ������� �� ���� )����� F����� (( "(�� �'
� 2� "� �����B�0� ������� �� �� ���!� Z . )�!D� ;�(.
( "� ��E� & 40���� (�E� "� ��������=!� B�0� ������� ��� � ��0 � F���� ���%�] 40������ ��/�! ���� ������� ����(�� (� ������� -�(� ���� 4$ !��� 5��� "� ��=!��� <�%( )
,�� ���� ������� ) F��� ���� ������� ��� ��� �#���� ����(� ��0&�) ( ����> ��� 4� ����� ,� ��� ���:�( �� ���>�� ���� 6��� �!�� >!(�� (� ���� �� ���>�� ���� ,� �� � ) ��2� (�
4#�� >�!(�� ���� �� )���� ��� "��3� ��3��� �(�� �� "(�� ,� � �/�#� ������ ��� � -�� � �(��� "��3��� F(E� ,� � �/�#� �8 )���� �( ) 4�� �' � ��� �8��(� "(�����) ( ��� �� �� �
�(���� 4��� &� -��� 5(�� ����]��� � ]��%&� ;� )�2�� �� ]�� � ]!(��� ,� ]��(] "� � ����� � ��>��( ��� /� � E��( )�E��0� ����(D� * �!� �8 �� /P � ��� ;$ .�� ��� 3�
y�( "� �,:� ��� ������ Q 0.D���� ) "� #�� � ���8 ,� .P� ��(�/��.
Université Sétif2
78
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
���( ��%&� 4��=�� ��' #�.&� � ������ ������� ��� ;�) (��� /���( ) ��� �(���� ��(���� �% 4� ��� "��3��� -�� � 4�� 3� :�(�� ���� �� )" ��D� 5�G� �� � ����(�� "
�$ ���( �$ ���( ���� "(�.�("(!�0��( )�% �8 �>/� J�� Z(��� ���' #�.&�( )-�� �� � ,� ��(� "(�� �� �8( 53>"�!�����M� ) � �(����� �� ���#�! ��� -���! !D� ���� ��� 0 "(����G & ��.
R�� (� �� "���(�>� 4A !��� #�� �'�� ����� >�/( )��� � 4(� �( ���� <�0=� �( w -���� G� )w,� ��� <�% � ��0� -� !L�� ���� J !D� (% �R"� ��0� �8 =� "� 6 �% 40����� �
� ����� ���� 5!� 5!�� J !D� ��% #�� "��( ))* ��P�( O � ����� F�'� ��� �(( ��� ��!� ����� "��– 40����� <�% 5���� ��E��())1( ����( » (��� �� 5���� "(������ 4�: �: 4�� �$3�
�.� "(��(� � ��� * ��� ;�� ��( ) ��� ���� 40��� � ��0� �� T�G ����� �� ���� ��40����� � ��0� ��� u� �� (� ����� ���(' �8 �(��(�� � "��#��>��� �2��� * ��� "M� )����«.)2(
( � �(� � �(���� <�% 4��� �'() ���� 4#� $�(#� � F���� ���� �����#�� T�� � 0�� � ��8 ��%� )���� 4�� �� *���� 4�' ��!�$��� � ����� 4�.� ����:
• ���(�� ����� �� ��(��� (� 40����� ���� ����#� " �� ����8.
• �� ���� ,������� � ����� ;� 4� ���� ,�� ' ;/(.
• � ��0� Y��� ( ������� � ����� ;� 4� ����� ����� � ���.
• �� 0 *�. �8 ,��.��� ��G � ����� "=.� ���' � ��0�.
. "� ����D� �����#�� <���=!� "� ��]�� )&(� ���� � ����� �� �� ]!� ] �� <�� ��.�� � )�� ���� ,������� � ���� � F���� ��� �� 0 4/�� 4�.� ������� ����(�� ;� 4� ����]] �
���] �� "�E��]����� "�� F��E��� �]'3��� ��� � ]��� � ] ���� )Polysémie( & ���� (� ) ���� �'3� �>���)Homonymie()5������ �#��> �� &1 � 4(D� Z(��� ;/(� "(�� �#��>� � "
( ���( �� ��� � ������� ��� : �E��0� �(� ��� -� ��� ;/(�.
)1(
O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����167. )2(
O Q ) ������� ������� )��! #�� ���31.
Université Sétif2
79
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
������� ������� ����(�� �� ������ �#��> �� ��$ ' ���.�� � ) ������ ��� ;/(�! 4% �� Q 0 " �� �� ��E� � ��� "�������� "������� ��� %��� ���� � ��� ��� � �(D� *.
(�� ��� Z(��� ��.� & ���� � ����� �� )�� 0�� � ��� �� *�. �8�( ���� ��� ) ��E���� . ��� ��� �E���� 5�����#�( )#�#� ����� �� � ) ��E��( ���� ���� ����� ����
( ��/(� ����� * >�8.)1(
5,3 , ;����-7 ��� :
5����� � ��#�1 ��� ,� ��� 5���� �� ������� �#��>�� (� Y����� ����( "� ��(���� ����( )��' �! ��� ��( � ���( ������� ���! u� #�� �#� �� �� ���08( ������ ;�>�!� ��
( -����� �� Z3>P� 4�� 40����� 5���� "(��� )���' �'(( ��!� ��� -��% �� �(����< ��> u� #��( ��A��� 6!�� 6! ���.)2(
(" ����� 5������ )� 5����( �(�� ���� �� 40���� 5����� � -��� [�>�� � (%�� 0��)the Macrostructure( �(��� "�� < �!� � (�";/(� �"* �� -��� ���#�" " !�
5����))3( ������� -���' �#� -�(��( ) ���� �((� >�. ��� 5������ "� Z(��� ��%(»( �(� &5������ "� Z(��� ��% 4�%� �' ���� (� ��' ) ���� (� ���� ��« )4(.
�� ��� �(��� ��� � #�.��� 5���� J !� �� (#� ��0�� 5���� (�� �0V� 5������ ��=�&(�) �� �'(� ����#�� ������� � ����� �� 5������ ��% 5��� 5�>/� R��30 "� �� ��� ��- "� -���� )[/�( Y��� �8 4�(��� ����� * ��� �� �* ���� �� #�.� 5���� �� ���#�� �
���,���(�� ,� ��� 40�� (� )���(�� � �� �8 �(�� 5�!��( )�� ��8 ������ �� ��� � ����� � %��� )40������!� ,������ ��� 4�E� � ��(�) �( ,��( )4�E�� �� /�� !&� "(��#� ,�
( )�E��� "(��#�4 ��D � "(A��� �' )���3��� 4�' ��� ���� ( ������� "�� "(>�0� %�� ��� :3�(�
* O ��� �! !D� �E��� ��� �/�� ��� �'( . 5�2�� ��� ) ����( ���' ������ ���� � /' "� )�(�:���� � .� ����
)��3!P�>1 )1986Q )161 )1(
O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����87 O 95 . )������ ���� � /' "� )�(�:���� � .� ����Q152O 161.
)2( O Q )������� ������� )��! #�� ���45.
* O ��(2��� ,� ��� ;� -� ��#�( );��� (% -� �(�#� * �0+ [�>��� 4� #� (%(. )3(
O Q )������� )�(�:���� � .� ����211. )4(
O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����98.
Université Sétif2
80
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
( ��E��� �� ;��� "(��#��#�#��� �� : ��� ���� �� � #�.��� �����(;/(� "�) � ����� ���(( ���0��������( )" ��D� T�� �� ����E�� ;� ��40��� �� ��� )B�0� � ��� ��#�!� 4 �� "�(
�� "���� �� �� * � 4�E�� �� !&� ��#� ,� � "*5�: *5��� :( :� "� 4�� 4� ;���* ��D�) $�. "� -� �=�� �(( -� �� � �� );E��� �))1( �� ��(]#�� "� 6��� 4 ]����� J(� ]> :
-�� * ���: N !�� :( )�. !( )�(!D� (� �/0D� " !��>���( ( )/� � �(!( (! ) � (!���(� �(� !.)2(
��%(*���� ��' �8 �(��]( ;��� ����� ��=���]]��� �� -�� �!� � ���� )))3( 4�� �'(( -� ��8 ��J� � ���� -$ �#�!� F ��.�� -� �� �� "�� �� J(! ��J(� # " 5(�� -�� �'( ����
� ����� �� 430 "� ����#�� ������� ">����� J(� #�� " �� :(��E����) ( "� 5������ ����� #���� � "� ������ �� �2��� ���� ���#��� ��� ��0&� �(� � (� ��0� �� ����� -������ ������
�����(�� Z(/(� �2��� � E�� �8 -���� "� 4�D� �� ;� � 40����� 5#�� � '3���( � ���� ��$ &(�) ����� "� ����� �8( ����1 ����0 �8 ���� ���� ���� *��#�� �(�� �8 ��
( �� � ���� !�.)4(
� �� ���� ����#�� ������� � ����� ��%� 4 " � ��8( [��� ����� "(� �� 0�� 5�����/�� ��(� ,�� ���� � ����� �:��&� -�) F�#���� ��( E�� -�!� #��(.)5(
5,3 ,1, ������7� ;��: %� 0�� (% ����#�� ������� � ����� "�� -��� FE���� *�.�� "� �' � -��� ��(� ! !� ������ 4��( )5���!�( )5��=� � #�.������� ...�� ��(� ��� �
,� ]]]�]� Z5[��� ���0� ���� ) �� E�� 5���� ��E�� �� 6�� )"��! !� "���� �8 �(�� ��%( �%:)6(
O ���� 5� � "� ,������� �(���� 5����.
O 4(� �� ����� ��(��� 5���� ��� ������.
�� 5������ ��% 4(� ���� �'( �(� 6� �� /��$ �E�D�( ��(��� 5������ 4) ( 4(� �(D� � ����� 4(�� Z ��8 ,��0D� (� 5 �!D �(�� ��%( )������� ����2�� � 2��� �� F��(��� (� )
)1(
O ,� � )"���� 5 �� )���%��E�� ���� "� 4��0��"*5�" Q )507. )2(
O ,� � )>����� J(� #�� )�� �� :(��E��"N(!" Q )220 . )3(
O �2��� �� � !��� )4��0 ����Q )����(339. )4(
– )������!&� )5$�(�� ���>� )J(� #�� �� J(! �� )F ��.�� J� � ����)> �( )1881 Q Q )10 )11. )5(
O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����98. )6(
O Q Q )������ �2��� �� �!��� *(/ �� ��(2��� ���� )N�E�� (�� ���� ����40)41.
Université Sétif2
81
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
���� ����� ))1( ��8 )40����� ���� �� ������� � ������� ��� 4(� ������� �� ���0�� "� 6 �%
( ��3� ��� )>#� ����� %�� "� 6 �%��� �' ��! #�� �� ��( )��!�$� > ��� ��� �� ��� �'"� ��% �8 4�(� ��$��#�!� ����� 430 ��� ���0�� ���'<�% 4����( )5������ � � � ������
��:)2(
− �$�(.��� 5������)�� ��3��(
− 5�(�D� 5!�� 5������.
− � �(/(��� 5!�� 5������.
− �� 5���������&.
− 5������ ( ��(���� ����D� 5!�� 1�(�����������. − �(��� Z ��M� 5������ − 5������( � ���#��� � ��� ��$ ��� 5������.
5,3 ,1,1, �� ;����� �B�: �%( ����� �(�� (� * ��� �(��( » ���� 5���� �( � E�D�2��� �� �%]]] )��D� )������� � )* ���((�]] ����� «)3() �% (� ���� �(���� 6��
( � ��� ��A� ��3� ����D� ;�� ������� �� ���� �'��!�$�:)4(
O � ��#��. ;��: �� * ��� �(�� 5!�� "(�� ���� 5������ �%( )"��� !�� B�� ��(���"��#���E����� >� ):(% )��� �� ��� ���� )") �(�� 5���� ���8 � /� � �.�� )QE�!
�� "� �% ��#�� �� � B�0��)�0� ������� �2��� �� (( );�/���(��� �!�( )E� 0 �'- ��� 2����� ��� ��� ���� � ����� 5����"( ) %(�� :72� )�0� )�.�' )QE��)5() �� ���� ����� �'(
�(���� �!#� �� ,��� ���#� �8 �& #���( *�:� �8�� &8 )]�$ G �� ���� ��� � 3� )�������( ��� ���#���� &,�0=���� �5������ ��% ����� �' %�) "��0+ "������ ����� ��8 (:)6(
O �B����. ;����� : ���� � � "� ��� (% 5������ ��% ;/�((� "� N ��� -E�� ��� ) �* �� � T���� �/�� "� �� �:���� ��� .���� �(���� >#�� �� #��� �!(�( ) )* ��� ( )* ���( * ���
)1(
O Q )������ ������ ���� � /' "� )�(�:���� � .� ����158. )2(
O Q Q )������� ������� )��! #�� ���47)48. )3(
O Q )>�!(�� ���� )������� �2��� ;��1016. )4(
O Q )����� )������� ������� )��! #�� ���57. )5(
O ���� ),�% #� � )������� �2��� ;�� Q )>�!(��22 . Q )������� �2��� �� � : � ���� �(���103. )6(
O Q )������� ������� )��! #�� ���158 ���� )5(#�� 4���8 )��(2��� Q )100.
Université Sétif2
82
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
���( )* 0��( -� .��� #�( ������ � �� � )\�� ) (% ��� 5���� �� % �8 �0� ����� �((��� � ��D� 5������( ��D� -�(�� 4(� �8 ��!� )�$* ���. ���� �%( ��V � �:�) )5 )� )� )N )S
)q )��) )� ): )J )7 )Q T) >) )� )Z )z )� )6 )4 ) )" )]% �.)1( 5������ ��% Z�E�� �8 �0V� (%'���� :
• ;��� �B�� )�� ;����-B �� ������ : 4(D� ����� 5!�� -�� ��� � ���� �, ���� ;� ��� �����]]� ]�� �� � �( ) � ! �'#��>�� <�% ��]J� � "�� "� 4� � )395 ]% ( -��� ��
"�2��� J�� #�"( )��.0�:�� )467 )]%538 ]% ( ��"�G3��� J !�") R�� �� "������� "��� �!���)1819)1883( �� )">����� >���"( )��(��.�� )1849)1912( ��" )���(��� 5�'�
( �� �:���� "S ���� � �0�" ...\�� .
• �+0� �B�� )�� ;���� :(& F>��� 5!�� 5��� �#��>�� <�% �� � ����� #�(( �(��� ( � ����� 4$�(& �� ���� �� ! ���� � ����� "� "�$���� "�(�!� "���� )1994 ����� )
)�� �!��� ���� ��AE� ���D� ��(( "J(�� " )���� 4��0�1973. )2(
O D�+��� �+��0 :(<�% �(�� , ���� �� (#� �#��>�� ����� F�( 4(�D� � �������0D� ����� , ���� ;� ��0D� ����� 5!� ����� "(�� "�8 � ���� � ) )�� �� � 4(D�( "� "����
-� �� �� ����E�� )6�!��� ��% �(��! "5�D� "�(��"��%(�� ) "S ���� "( �� G ���) �577 ]% ( -��� ��"5 ���� "( �(��� "�� ) �711 ]%( -��� �� )"5���� " !� "(�� �� :(��E��)�817
]%( ��" J(� '>�����"( )����:�� )1305 ]% ( �� "J(���� N �")3(.
5������ ��%( )�$ ��� 5������ (��(D� (% ��( ) �� ������� � ����� �� ���0�!� ���D� �� 0 "V� "�$ � ��D� ���� "-��.
5,3 ,1,2, �B ���� ;����� :�� & 5���� (%)���� �� 40����� -�� ;/(� �� "� "(� ���� ��/�( �#��> (� ���� � �� 6�!�4(�D�( � ��� 40�� 5����� )V� T�� &8 "(�� & �0( �� � ;��� ��G 5������ ��%( )��� �� ;'(�� &"� -�����-��8 ���(� � 4� �� �� �������
(� �� T�E� Y% �� "� ������� � �� !��� �� ��#��� ����� �� ) �� ������ ����� & �� -� �� 3� ��"��� ��" �� ��.�� ) �8� "� G�� � * ��� �(�� ���� 5�(�� �8 -��� !' �' -�( <�% 5��
� �$ �E�� ����� �(���� 40�� ;��� � -�<�% 5�(�D��0+ 5���� �� � *�(! )" ��(/(� (� ���. )� � 3�� �$������ � E�D� 4� 5 � 4� �� 4� ��� "(� -� Q0 ���� ��� ����� "�) 4� ' � %�.�
)1(
O )�/ ���( �/ ��� "�� ������ ���� )5�>0�� " ���Q18 O24. )2(
O ������� �2L��� �� � �� )��!�(#�� -L��� ��� ����> )���);�:(���( �.��� ������ ;����� �����)1)2009Q )106O108. )3(
O Q )������� �2��� �� )�: � ���� �(���105.
Université Sétif2
83
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
�$�(.� ��.� 4� ;�� ' 3�� ��D� 5 � �E� )� E�D� ����u���� "(� ����� ����"� �� �0�� )�$�(.� 6��� �* ��0V� "� �E� 4� ��� 4�E�� & �( ) "� � ���� "� ���� ���� �� ��� ��
���� ���� �� -�� 5 ��� �� ����)1(.
5,3 ,1,3, ����+�� ;����� : ���%��E�� ���� "� 4��0�� B�� ��� � 4(� 5������ ��% " � �#� -��� �� " "����" � "� -��8 =� ���4 ������� ��(2��� ,� ��� * �#�!� *�. ��� -�(E� & �� )
( 6���� �( � <�(�#�� -�"� ��� ������� ����D� �0=���3���( �$ �( )( �� ����( �! �0�� �� ���#�%((� -� ��� �� �E��0����������� -��(� �� �(2��� ������. -�� ������ ��% "�� � ��(
P � ' )4���!�-�� 4��� (% � �� Q��� (� ,� . ������ "(�� 5��#��� �� ������� ,�� #�� "�( )]� ��(�� ���� " �� � ��$ ����"Z�" "��") 5��#��� "� " �( �� ��� ��.
"� ����(�� ���� B�0� ��(� N�0�!�� ���3��� ������ ���� 6�� ����� "�( /�� "���" %��� )��� -(D� ��]]� ��"� Z 5" )"Z � 5"� 5 Z )" )"5 � Z" )"Z 5 �") "5 Z� "��] "� �����
�� ���#� "(�.�( ����� ��� ���� ������ ���",��:"( ����D� �%((( )�% "(�.���: " :� N" )" � N :" ) "N � :" ) " : N �") " : N �" ) " � N:" ) " N� :") "N : �") "N �: "N
:�") "N � :") "N :�" )"N : � " )"N: �") ": N� ") ": � N" "� N :") "� N:") ":� N") "� N: ") "N� :") "N� : ") " � N:" )" N �:".
�0�� ������(] ��! �8 �����]B�0� ,� � "(�.�( �$ � �� ��(�/� �!�0�� ��(�� �� )�� ���� <(( ��� :5×24 =120 ,� �.)2(
(#� ��� 5������ ���� ������� � ����� ��(� �� ��3��� )�0+ �8 ��� "� ���� ��� 4(������ ��% (#� �� ��� B�� ��$ ' ,��� �� 5O( �� 4��0�� �!�� O ���(�� ���� � ���#��� "=�
���� � ��� ��� ��� ;���) ������ F #�.& � ��� ��� �� "�� -��� [�>�� � ��%(* �'( ) 4 ��� "(�0+ * ��� ���� ��% ;��� �� 4��0�� Y�� �� � ! :�� �� )�� #�� ��� (��-� " �� Z� ���
�2��� "(�%:D�� �� "����]]5 �2��� "��! "��(< �� "( ����������]��D� > " �� ���� "��(-� �� ",�����") �$ ��� 5������ -� ��M� ����� 5���� �� 4��0�� �� 0 4��� ��% "� G�.)3(
)1(
O Q Q )������� ������� )��! #�� ���48)49. )2(
O S )�� �>�� ��� ��� )<�(>�( -�=.� ������ ���� )� �� "�!�1 ) )> �( ))� �( Q )392. * O � ���� 40���� �� ���D� F #�.&� (�E. )3(
O Q )�(2��� J���� �� � /' )" /�� ��� �163.
Université Sétif2
84
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
5,3 ,1,4, ;���� ;����� :5 ��� F���� ���� � ���� � 5������ ��% Q�0�( (� "���( ) � Q� ��� ����E��� 5���� 5G�� ���� 4�D� 5 ���� (� Q��� �� %�(�( 5!�� "(��
�!� <��( )-����E� S�. �� ������( )"+�#�� 5��G 5�� �� ,���� �0 5��� � �#����� � ������ ����D� � 2��� ����� ��!�����( ����E��� ��� 5��� ���� ) �� �!�� ��� ����( ��' �� ���3>�&�
�� 5����� #�( !'� �� %�(�( 5!�� ��� !' 4� �� ����E��� 5��� �� )5���� <�% J(J����.)1(
�� ����� 5 �� %� ��Y����� ��% :5 �� ""+�#�� 5��G "����' "�� ]� ) �276 ]%( ���� ) �'� "� ���"V� �� 4 ��� ��% �� ���( ���3� �8 -�� � -�!' �'( ) 4(D� !#�� ) !'�
( �� ��� ���� ;��� � -�� �����E� 5���� �� "��� �� ��) -�!#� �� ��� !#�� �� B�0� !'� �8�(��� 5!� ������(!�� �� -� ���( ���� 5������ #�( ����E��� -�� ���� ).)2(
5,3 ,1,5, ��%�� ;����� : �����&� 4(#� �8 ����E��� -�� �� �� �(��� ��� 4#� 4� ) ;��F���� ���� ����E��� ��� !�P� ,��0�� "� "��� Z >#� "� 4#� 4� 40�� ����E��� 5���( )
��#� �8 � ����� <�% ����( )-�� %��� (� 40���� "� ���' ��� 5!�� �� ) ��&� ����� 4(#���8 ���(�� ���� � ����� 6�� (� )40���� "� ����#�� �� ���� ��� � ����� (� ����E��� ��� " %�D�
)40���� ���� ���� ���� F�>� ����( � ���"�����(���� � ����� "( ;� � ����� <�% FE���#��> �� ��� ���0� ���� ����E��� �!#� �� ���(/(��� � ����� �#� ���� ,� ��� ��� �� 4�
40���� ;� �������� � E�D�) ,���(���� � E�D� �#�( (�� ,� /���� /�� �) ��� T�� ��� ;��� ����( ��' �!���#�� ���(/(��� �� )���3>�&� (� ��. � ��� ;� -� E���� �� ' #�. � �#������ � �(����
(������D� ��& �.)3(
5,3 ,1,6, �'�A��� ;����� : (#�( � �(/(��� 5!� ��(��� 5���� ��) "� Z(��� ��%( �� ,���� �0�!� 5������� ����� "� "��(� �� ��� �8 )������ ������ ������:
)1(
O Q )������� ������� )��! #�� ���49. )2(
O !��N )������ ���� )� �� "1Q )31O36. )3(
O Q Q )������� ������� )��! #�� ���52)53.
Université Sétif2
85
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
O �117�� �����: ( ���( Z(/(�� Q�0�(� -���� � (% 4$ !�� ��(2��� 4$ !��( ����D��( )�� ��D� ��: (��( ),���� (� E�A��� <�% ��.� � "4�0�� 5 ��" )"4�P� 5 ��" )" 5 ��
, .��" )"7(�(�� 5 ��" )5 ��".��( � �����" )"F�0�� 5 ��" )"" !�P� F�0 5 ��..."*
O ���' ��'�A�� �����: 5!� �E��� �2��� ��� ��=�� ���� ����E��� ;��/(�]]����� <�% "�( )�� ��� �� �(] � "������ 5��2�� 5 �� ")3! "� ! #�� ���� ��D
) �224 ]% (!' �'(�8 -�]( �!�0 �.���� "]5 ) (�� 4�] 5�(�� "� ��=�� 5 (�%:)1(
1. " !�P� F�0 5 �� 13.( < ���� �#�� 2. * R!��� 5 �� 14.40��� 3. J ���� 15.�>���( 5 �!�� 4. ���>D� 16.( ���:D� 5 ��S ���� 5. T���D� 17.4 ��D�( ����D� 6. ( �(����/��D� 18.* �!D� ����� 5 �� 7. 4�0�� 19.���/D� 5 �� 8. S3!�� 20.* �!D� 5 �� ���(�� *�.�� �E��0��� 9. �(���( �(�>�� 21.4�P� 5 ��
10.( ���(D��(�#�� 22.�2�� 5 �� 11.4 ��� 23.7(�(�� 5 �� 12.� ����( �.�� 24.Z �!�� 5 ��
25. J �D� 5 ��
5,3 ,1,7, #���� ;����� : (�� ������ %� >8 �� � ����� 4( �( )�(����( ������* ����( )4 ��D� "� �������( :3�� ����( )4 ��D�( * �!D� "�� �:��� ���� ���� "� ��3��) �
( ��!#������� ����� 40���� )�(�� 5���� F�( )� ��!#��� <��� #�( ����� "(��)2( � 4/��( 4��� 5������ ��%"5�D� "�(�� "����E��)350 ]% ( ����)5�� ��! �8 !#�� D� �� ���( )� !�� 4(
( )�� /�� � Q 0�� ��� 4 ����3��� ��(�� �0+(�� )�(D�(;��D� ��(�� 5 ��( ))Q' ��� ( ��
* O ����� ��% "� 40���� )����. )1(
O ���� Q )������ ������ ������ �!���� ���#� 4��0313. )2(
O )������� ������� )��! #�� ��� Q53.
Université Sétif2
86
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
,:���� 5 �� (�� ��0D�)1( ) "� 5 �� 4�("��!' �8 !#�� ��!�� 5���� <�% : Q 0 ��� 4(D�( * �!D ��� ��� :4 ��D � Q 0) (!' 4� �(�� �8 !#�� �������D� J !� �� 5� 5 �� ) )4�E
( )4�E� �� �( )4�E� �0+(6�� -� . �.)2(
5,3 ,1,8, #�(� ;����� : �8 ������ B�� ���� ���� ���E��� ,(���� !#� -�(�� ��(#�.��� "� ��(�� �� 4��.� ��� ,���( 4� )���E� �!� )���( �� "� ���(� �' "(�� �
( �(��� ��� � #�.��� N���� "�� �� )>#� ����� 5������ ���� #�> "(�� ��!�$��� 40������������� ����� 40��� ��� . �� ���8 .( )������ ������ ����� �� ,���� ��(�� ����� 5������
�(��� �#� ! 4���� �� ���>/� -��� ��� �'(�(��� ��� � #�.��� <�% 5���� ���� ) �� �0� -������� � ��D� �#� ���� ����� �(>���))3( ������� �� ���� �� ������� � ������� %� �% <�%(
�� 0�� 5������ ��� ����8 "��� ����( �������.
5,3 ,2,��7 �� ;����� : ��� � #�.��� 5���� "(�� "� �� � ����� * ��� F E�� ;'( �#� ��(� ��� �/ 0 ���(�� 40������� ;�� ��� ))� E���( 4 ��D�( * �!D � )��(2��� � ��
( )���!&� 4���( )� #�.��� "� %��G(��� ��#� �% ,�� #� #�> ����� "(�� )����E�� 4��� �� �( ),����� �� ���� �� ��!�����#�#��� �� ���� ��: ��� �� ���� �� ���( ) �% 4�' 4 ��D� ;/( �
( )* �!D��' * �!D�� E��� 4 #�� 4�(�D� 4� ��( ) � #�.�� ��0���� 5������ Z /08 � 40��( �� � ����(�B�0D� 40����� � #�.� ��#� ;� ����� �� ����� ,�(�/ )]] "� ������� ��
( ����� * �� "��� ��� 5��� 4�<��#� �8 -� ��8( -�#.� ( ��(�!��!�.)4(
��(��� ����( ������� ����(�� "8– ! ���8 ��.� �� #� O ( �>�!��� ����( )������� ���,�#����....* )5������ * ��� ��� 4� ���� " � �'( >�!� %��� " � � ���� )���0� �]: ����(��
>�!��� �������)-�0��� ��� ,�. �� N��� ���� )� ,R�#�� �� � � ���( ����M� ��� 4� ���� " ��) ��� �! !y� �E��� ��� �� ) �> ���� ������ " �� ������� �( ���� �� 5������ ��% 40�� ���
)1(
O [� )5�D� "�(�� )����E�� �%���8 "�� F �!8 :> )��� )" ��(� �.��� ���� ��� ���.��)��� � �0� ����1 )2003 Q)Q47)48.
)2( O !�� Q )������ ���� )� �� "198 .
)3( O Q )������� ������� )��! #�� ���54.
)4( O Q Q )������ ������ ������ �!���� ���#� 4��0 ����22)23.
* O 4�E�� ��% "� ) 4�0����� � ��0� ���� �� ������� ����(�� Z�(�� ����.
Université Sétif2
87
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
���� ,��(��� 4 �.D� ��� � ����� "��E��0� "����� "� ��� )"��/� ��� "��#��> �� ������4�.�� ��� � "� 6��.�:
O !��. E���� :=� B�� "( ���( 4�.��,����� �� ����6���.&� �#��> �* �% "�( ). O �4����� E���� : ������ ��% "�( )�E��0� �� ���� "�� )4�.�� �� -� .�� � �� ��� "�A�
J����� �#��> �* . � "� -� ��#� "�8 6���.& �( ���( �E��� "(�,����� �� ���� 40����� N:�� 5������ ��% ��( )
!�$����� ( ����E�� 40���� � ��� ��() /�� ��� �� ���� �(D � �>��� �(� �� ,��0D� <�% "(� ���#� ������� � ����� 4� �� ��$ ! ���� ��% " � �'( ) ���8 �(�� #�� ���� "D� ��'&� �(2���
� ��0&�( : �P� -�� G( ����� *3�� )6���.&� -��� (#� ���� � � ���� <�% -��8 ���� �� �����))1( 40���� ��� ��(� �' <�� ��� 1>�!(�� ���� "� 4 ��� �#��>�� <��� 4��� "� "���(
)" � (���E���� B�0D� 40����� �� �� ;�� !� 40��� �� Q�0� "� "(� -�� :�� 3���!� )��#� � ��0P�)( O( �� �� "�( )������ <�% ����� �� ��&��� ) "" �" ��>�!(�� ���� �� ��( :» " �
-��-��( ) :( ) �(��( ) ���4 #�( )4�E��( ��� )��(��� : ���E�� -��( ) �(: "� ,����� �� �( "$ � ��� )F3>� O , �E�� :( )�(:� O "�' :)4�� (O 0��� %(��( �� :��% � &(> �� >( ) O
( )Q�0�( �� ��E�� ) �(�� ��$ �� � ��(�� O � �� *�.�� :( )-�>'( -���4 #� : �-�� � " : -'� �"$ � (�� )<�%(«)2(.
�(] 5 ��� B�5������ ;����� ,�(�/� )T�� "� �/�� 40����� ���3#�!� �� � ���� �%���]�!� �� ��� ���� � ' �!�� 5!�� ��#] �� )]�/�G " � �#� ��]��0� ] 4#�!� 40�� Q
��]��� 4] �� 5������ ��% (#�( ) ������ � #�� (� � (�� � ��� ����� -� �� ' ���$ ���théorie des ondes la � ��� � ) �>��� �(� �(( ��( )4(�D� "� Z(�E�� � ���� "�
�� �� F�> �� �� ���� �� %�( ) ��� , �� >(#! ��� �/�� "� * ��� � #��J��� "����� "( )�(��� J�(� ]���� 6�� �� �� �� ���� "� ��� 4�� <��": � " �� ���� 3#�!� 30��
�� �� � %��(�)3( :
)1(
O Q )������� )�(�:���� � .� ���� )����113 ) )2(
O #� � ������� �2��� ;�� Q )>�!(�� ���� ),�%99. )3(
O Q Q )������� )�(�:���� � .� ���� )����213 )214.
Université Sétif2
88
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
": ( �:"
]: � :[����� ( ���2�� ��E� :& 4��.
− : � O m : ��D � :(� : -� �E�.
− <(����� "� : � : �.
− " ���&� �� : � :[�.)1(
4�� ��(� )������ �8 %��� ��( �� " E��0� "�8 " ������� "���� ��2�� ��2�� & �� � ��&�"�:��) ��( "� >���!� �&(���4 ���!&�6���.&� 5 ��� ��� ): )2(
• ������ (#�]�! "�� >�0�� �� 4(D� 5]�(2� � ' ]�� �� ������ 4�� �E��0� �] ��(����� �� ���0� �� �� ' �!�� ( 5�������. • �� F �! �8 >�!� F �! "� N����� �� ��� ��( �(����� S(/(� � !�� -��� �#�!���. • ��% ����� ���� � ����� �� �� 6���.& � 5������ �� �E��0��� �2��� ����� "�� >�0��
:���� 5������( ���� ��� & ���� �� ���� "�� ,������� � �������� N�0�!�3� � ��� � �>���� ��( ��&���( �(���� ��� % ��� � ��� �.
5,4 , D��� 2�0� !���� :
F�' �� �� ���� �3�.��� %� "� ��� )���� 40�� � ����� ������ ����� S�. ���.� "8"������� "�!����� "� ������( )��&��� �� �� (� )������� �� ���� 4 � �� *�(! ) ;�� ��%
� ���� �( ����� S�. F�> ,��� �8 �(D %���� 4� >#� ,���( �#��> �� ����� & ����� � 1� �8 ���!��E��0� Z�(���� � S�. �� ����� � ����� "� �� ) �!E� �2��� �� �2��� �% ���� �� )
���� ,� � �% S�.�� ���!( "� ��#���� "� Z(� ��!�� � ��%())3( ;'�(��( )S�.�� F�> ���� "��� ,� ��� ����> �8 �(�� <�%( ]���� ��%� ,�A� �� ;#� �� ���( ������� ��(��� !�� ����
� ���&� �� � /' � �� ���&��'� ���� %��!E� "(��% F����( ) ) ����� �!��� Y% ��� � /#�� <
)1(O (�� )�(��� )�����(� ��� ���>��� )3�D� ( �2��� �� ����� )�(��� J1969Q Q )598 )599. )2(
O Q Q )������ ���� � /' "� )�(�:���� � .� ���� )����161)169. )3(
O ���� )���� �� 0� ����� Q )������� ���#E��229.
Université Sétif2
89
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
( )-E���� >(�.&��� ��2�� �]� ��: ��0�( ) ����� ����( )-� �� ����( )-> >���( )-�'�( ��:������( )��.� ��4 ���!&� �� �E��� ��� )��$ ��P�...)1(
������� Z(� � ��0� "(�� J !D� ��% ��( -�G ��() ������ ,� �� �� ������-���0(������ ����� � ����( )]��#��� 4� ��0�!� �� 4$�(D� "(] ��� �(�!(� ���� � ,��#�� ��
��( S�.4��(� ����� u� #�� �% "�( )( � E������ 4� �(E�( "� �� " �]� ���������: ���������(� � � ������� )������ � ������� ) �%�(.��( ����D � �������( )5/�#��� ������� )�/�
( ����/(���� �(!���...\��)2() "��!' �� Z:(� F�>�� <�%(:
O ��! !� F�>�� O ,�� !� F�>
5,4 ,1,�����. 2�0� : ($ !( %� ���]���( ����� S�. 4] "�� (� ���� ;��� "��� %����]&� 5� 2�� " � "8( )4/�� " � 40���� �� ( �/��� * E���0V� �/�� Y��.)3(
��� F�>�� <�% N�E�� (�� ���� ���� 4�� �'(– !'� �!�0 �� ��! !� ��G (� �� � ��! !�] �� �� � �%:)4(
− ,�� 2�� � ��!E���
− ����� � ��!E���
− ��� ��� � ��!E���
− F �!� � ��!E���
− ,�(�� � ��!E���
"�/�� ��(�� �� ���� �' ��� � �0� ���� �� "�� ��:)5(
»1 .������ � S�.��. 2. ���&��� � �(���� ������ S�.��. 3.������ � ' �! ���� S�.��.
)1(
O Q )5���� ��� �(2��� ����� )��� � �0� ����76 )2(
O Q)������� ������� )��! #�� ���76. )3(
O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ����230. )4(
O ��� �� *(/ �� ��(2��� ���� )N�E�� (�� ���� ���� Q )������ �2102 )5(
O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ����120.
Université Sétif2
90
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
4..�� � /��� (� ������� ���� S�.....«) (���0��� B�0D� N� ���� "� %��G.
��( � ������� � ����� ��$��#�!� ����� "� '3>�� � ��!#��� "� N� ���� <�% ���� �'(��� �� � �E�� ��� ( )-��. F�>( ����� ��� �.8 ;� ����( ��������� <�% �� �#� "� 4( ��!
����(.
5,4 ,1,1,)������� N��� :
E�(�( ��(� " � R�� ������ ��&� " �� (% S�.�� )1( ������� ��*: » 4� ��� "� ,� �� (��*�. ( )�0+ *�. ����� -����� :��!��#��� ������� )�E�� ;/( � �#�#� "(�� "� (% �#��:M-$
�% ��� "�. ( ) %��2� ����� [/�( �E��� "(�� "� (% ��E��� ���������� �� ��&���] �E��� �E�� 4�E�� ,� ���� (� [/(�« )2( ) (% (� »( ,� ���� (� �E��� �� F������ "� Z(� S�. 6��� (%
Q� .(,� �8 ������� �� ���� �� (% B�0� � ���� )� ����� �� �� 4���� �#> ���� -E�( ����( )(�� -�=� � *�. (�E� 4�.� ���� � E��� Z< �8 ,:��� ) ( ������� 6��� "(��� <��� �� ������
�( :(� �%��� ���( *�. "� "����� 4��� ���� )������ (%( �E��( 4�E� �� ���������� (% )S� .�� 4(#�� ������� 5���� �� -��� F�>� ����«.)3(
�( Z�(�� ��3� ������ :�(2� �����( )�#>�� ����� ) ���>�� �����
O �� #�*�� )����� ��/+�� : �� S�. �8 ���� ����� (% �' �! � >8 �� ������ ��(2���1 "�8 ,��E��� ����� � )����� �� �� ,�( ��� B�0D� � ����� ;� �� '3�� "���!� -�� ��
�� �� �����!� "(�� ����� ��!E���( �E )"�� (3�� �� ���� "� 4� "�� ))"�� ( �%/( 6��� 5(�� ,�(�#��� ��� �� ��– ( )�'�� % ��� ���� ��/�� "(�� ���� ����� ����� 4
,��E��� 6�� (% �) �/( ��8 ���� ,� ���� (�( T�2�� ��� ������ <�% " �� �� ����� ��� #�!�)4(
)1(
O Q )������ ������ ������ �!���� ���#� 4��0 ����23. * O -�� * ��� )>�!(�� ��� � )������� [�>�� ������� " �� 4���!� "� 6 �%( " -���( -�/( ,� ���� (� �E��� ��� ���
��� ;���� Q )>�!(�� ���� ) ,�% #� � ���182 . (% ����( "*�.�� ��% � �� 4�� 4('" )�� ��� ��� ���� "� ��� ) [� )� E������ :) ������ 5 ���� ��� )�� ��D� �%���8 )> � ( )2002 Q )72.
)2( – -!E� ������Q )55.
)3( O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ����121.
)4( OQ )������� ������� )��! #�� ���74.
Université Sétif2
91
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
O �+0��� )����� :( F>���� �� ����� ����� (%((�� "(�� )�2��� � >8 "� N� 0 -�5!�� �E��� � ����� �������( J(!��( ): ���( �#�#���( ) ����� �� (#� � ,� � (%
�0��]]]� *�.�� ,:����� Q$ : 4�E��( )Z(��� )J��� ( "(�/� �!E� Q� �� ,� � "(�� ���� �(2� -���� "� "(� *�.��.)1( �� ���( <�� ]� Z(��� ��% ����� "�( -E���� �� >�!(�� ����
5%���� �����.5%����: B� ���� "� -���(� �� �������( ) ���� � 4 2.�&� "� ��0�� ) ��%�: ) ������ ���� &:��� ) ���.)2(
,���01�� )����� : [�>���� �� <����� ����� (%(( )������ (�E��� ����� �(��(( )*�.�� (� ������ J�� "� �(���� ��% "(���( :�� (� [�>�� -�� ���� �(�� (�E���
� Q$ �0��*�.� �#������ ���((��( ��#>���) )����.��� Q$ �0�� ��� * �.D� "� ��(��� (� (� ������ 4#��� 4�.� ���� ���(�E��� ��(����� �� -�'(� ����� �� � � (�E��� ����� "��� &(
-��8 ����� ���� ��E��. )3(
E������ Z�(�� �% <�%(]] ���� ���� "� "��� ���� � ����� ��] 4�.� ���� )������� � 5(�>��� ��A�( T�2� � �E� "� -���� & ����( �(� �� )3� �� �/�� ;�) F�'� ����� 4� "�(
R�( � ;/(�( )��&���( ������� * ��� >(�. "(������ �#> ��� 5� �� 4����( %��(� :)4(
− �7����1�7% &��= �: * �2�!&� "��� � �0�!� &� ���� �� � E������ �� 5������� "� "D )-��] �� /�� ����� 4� >#� 4]������( �E�� �� ,��#��� �� >#� (#� �
�% B�0� ,��#�( ��M� �� ���� S�. �� ��� ��� �� : �8.
− N�A�� � ������ : �� ���� 3�� ���� & �� (� T� G �E�� *�.-.
− ������ N��� ;�� : �8( ������� ������ 40�� "� 5� & " � ��8 &8 ������� �� �� #�.�"�( ���� 40���� ���� �� �(��� ������ � ����#�� ������� :4��� 5!�" ��!� � �".
− �1. D���� �$ )��� � 3�� �� -��� !�G ����= ;��4� :( �� B� �� :(��E�� 4(#��� -� "J�/ ,� � �� >����� J(� '":J�/�� :"!��"( )"�! ,� � �� " :"!�� :J�/��".
− )����� 3���� ����� @�� E�' �� E���A : "� ������� �� 5(� �E� �� � ��M�����u ( )�E�� ���� !� " � ��8! �.
)1(
O Q )������� ������� � /' )�(�:���� � .� ���� )����166. )2(
O Q )>�!(�� ���� ),�% #� � ������� �2��� ;��401. )3(
O Q )������ ������� )��! #�� ���75. )4(
O ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )���� Q )������123O125 . Q )������� ������� )��! #�� ���77.
Université Sétif2
92
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
− ,�(�/ ( �E��(�� �8( ��� 0�� 4 �.D� �8 ,� .P� )* �.y� ,:����� � E��� * ���3�� ,���� � ��� ��� * �!D � �������.
− ����� ;�� 4�.� "� �� �� � "(�� "� ������� �� 5� �( ������ "(� <��( -��� 4�� "<��G B�0� * �.� 4�.� "�.
5,4 ,1,2, )� ����� N��� :����� B�0� �]��� ����� �� ;/(� "� (%( ) �� �]��(#�" :-��( 5 ]���� �� :�>#�... ( )B�0D� �D�(��! 4��� ��!�.)1(
>��.� ��� )-]��/(�( ����� 4��(� �� ,�� ' "(�� � ,� � S�.�� �� �#��>�� <�%( "� ����0+ ��> �8 ,���!� "(�� ���� 5 �� ��( ):)2(
− >#� �E�� T�G �0� ��8 4 ���!&� T�G �0� "� "(�.
− �� ' �! "� ������ ��:��E��0���.
− 8�� �]��� 43�8 �]�� ��8( )������� �(( ,��� �� (]#� ��]0 "(� )B�0� " ] 4�( ) ����� ��-�� 6(�.� ��� ��%.
− ) ��� ��0 & ��� (� ����3� �� ���� & ��% "��� ���� � �& � ,�� �� [��� ��D ��!����� ,:(���...\�8.
5,4 ,1,3, E���*���� N��� : (%��0� ����� ���� ��� S�.� "�,�� 2� ����� ��))3( �� �(]��� "]�� 4(]#� "5���� " !�") »<���� T�#� 5���«))4(>]�!(�� ���� 4('(»4�(>��
( ���#�� �30 4�(>��( 4(>�� (�T�����«)5( )» �(!D� :T��D� T�#�«)6(.
5,4 ,1,4, 2������ N��� : ���� "(������ "(�(2��� " � �#� � E��� "� 4� �8 %��G "�( F �!�� ����� "� �����P 6��( )��&��� ����� �� #��� 4 ���&�( ����� � !�� ������1 �����
)��#�� �& ���� ���� �8 �(#� ����� �& ���� ���� "�( ) ����� ���� �8 ��A� ��#�� �& ����� ����� � F �!�� (� #��� "� ��(:�* &),�$ � -�� �� T(�2��( J���� ��(.� () � ��%( ���
)1(
O Q )������ �2��� �� *(/ �� ��(2��� ���� )N�E�� (�� ���� ����107. )2(
O Q Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����141)142. )3(
O �2��� �� *(/ �� ��(2��� ���� )N�E�� (�� ���� Q )������107. )4(
O S )5���� " !� )�(��� "��4 Q )6. )5(
O Q )>�!(�� ���� ),�% #� � ������ ����599. )6(
– -!E� ������ Q )486. * O ��� �.��( 5 >0� � >��� ���� ��(2��� ��G (� ��(2��� �$���� (% F �!��( .
Université Sétif2
93
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
���� �� ,��E�� � ��(��� & 4 ]���!3� ��( ��D ��>�� #�� "�8 -�� %�((( ) �E�("�:0���))1( B�� ����(» ����)firth( 8 �.��� & ����� "� 430 "� &F��!� ��(2��� ,��(��1 ��
����(�� ���3�� &8 %����� (� �E�( "��� & ����(�� ��� "D )�E��0� � ' �! �� ��/(-� �� ,�( � ;#� ���� B�0D�«))2(( ��������� ������ ,(' "D & ���&�����=� ������ % ��� "�
#� #�>�( / E/� 4 ���& � !�� -�(� )> ��=� ��8( ) "�� /�� ����� -�� ��� ���� �(2��� F �!��8]��� ������ ��� #�� ���� ) ����=� 4���� (� %���� "� ���#� -�D � F �! �� -$��=� >���� �
,���� ���&� ��' ������ % ��� �8 �� /8.)3(
�� �� ����� �� ��� ��� 4��� ,�� Z�(�� �8 !#�� �2��� * ��� 5!� F �!��(��� ��� � �����:
O #�*�� 2���� : ���� ��(2��� �$���� (%(( 4�( ����E� "� 3��� � �$:� >��� )5 >0��(2� �� �� "� ����� � >��� � 4� (% (�.)4( ���� ��#�D� � '3��� 4� �� 4��.� <�� ����(
<�% �!�( 4��� 40�� � ����� %�0�� ]� � '3���"�]�#�D� � '3���" �� "(]�� ������ "D 1�'3� ��� /(� �0�!� (� ���� 4�� "� "��� ���� � ����� "�� & %�( � �� ).)5(
O ��0��� 2���� : )Emotional Context( ( �& �E�&� Z(�� ����( 4��� ���� �� .����� ��( )� E�D� �� ��( E�� "(�� 4�E�� -���� �� )�0+( �E� "��)<��� (��� �� .� "� 3�� �(E
4�E�� 4��� �� ���0�)T���(��D ����� 4�� �� " ���.� ���� "� G��� ��� ) <�% J���� ( %�.� �� �� .��� ���� ,��� 4�E�� ��)T��� ( 4�E�� �� -��)<���(.)6(
, �$�+�� 2���� )cultural context(: ����� ���� �� ��&� (� �� #��� � >P� -� ��#�( ���� ��%( )3��� -��8 R"� ��� ��� ���� �]�� #��� � ]' �!�� �3�0 � ���0� � �����1 �]���� �
"�� " % ��� ���0� 3�� � ���� * ��� ���( � �/ ���� * ����� ��� (% �� /�� �2���.)7(
)1(
O &��� �� � !��� )�%���8 ��(�� ��� 5� )���� Q )����( ��49. )2(
O > ),�% #�� )5���� � � )��&��� �� )��� � �0� ����3 )1996Q )68. )3(
O > )"��D� )" �� )������ 5���� � � )������ ������ �� �#��>��� ��&��� �� )��� �� %1 )2008 Q )241. )4(
O Q )����( ��&��� �� � !��� )�%���8 ��(�� ��� 5�21. )5(
O ��� )����(Q Q )�2��� �� �� � !��� )�: � ���� �172 )173. )6(
O Q )���� ( ��&��� �� � !��� )�%���8 ��(�� ��� 5� )����25. )7(
O Q )��&��� ��)��� � �0� ���� )����71.
Université Sétif2
94
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
, ��6��� 2���� )situationl context( :�� -� ����(�"� "��� ���� �� 0�� �'( ;#������� -�� : ���� 4 ���!�"��� " ��� ���.� #� ��J> "p� 6����) "4�E� � *����(( ) #� ��
)�(��� ��� �����"p� 6���� "!& � *����. D �( ) ����� �� ������ 5�> ���� 4( 5�> �� ��� ������ �� ),�0V� �'(94� ��#��� �� 4������ �(2��� F �!�� 5� �8 �'(��� F �! ��% ����0=���(.)1(
R���( R!��$��#�� ��� "� F ������� <���� � �� 4�� ���� ",�� �$ �( -� �� ���� ) ���:
• ����� & � 4 ���� ��� ;>#�� ;� -����� ( 4������ "���� �.�� -�. • ��0� �� 4��� -�� Q) ��� ����� <��#�(. • ��( � ����� ��&� ���� �8 �.�� - ��(��.
�!��� �� Y����� ��% ���' �(��� �' ��&��� * ��� "M� F �!�� �$ �( %� �% <�% �� � ��8(�� � ����� ��&�: )2(
• 4�� ( ���3��� � �#�&� 4�! ����� ��(/(��� 4������.
• �� �2��� ,�$�� "� N�0� � �(2��� -�����.
• ����2��� ����� ��(�!� ��:����� "� ��� F#�� ��(2��� F �!�� �!��� "8��' �!��)idioms(.
• � �% ���� � ����� :���� �� �� ! ����� ���� (� ��E��� 6��.��� ".
• � -��( 5� ���� �& � ����� �� �� ! �& ��� �����( )���� 4�� ��!�� � ���3�� "� -]�D ����� �/�� %����� ���� � ]����� "�� �30�� �.� �� % !� )� ]�3��!&�(
B�0� ���� <�0=� ���� F �!�� JE� � ���� �0=� "� )�� ���.
�0=�� � ����� �� ��% F��>� * �'(� �8 N ��� -�(�]] [!��� ��%( )4� ]. �(2� [!� "��� & ( 5!�(��� ��0�! � &8 (#� "�� � �! ���� � ���� ���('( J ��'&� � E�� :���( )��$(/� )
�%( )����(D� � ����� B�� ��(� � � ���: � ������� � ����� �� <�% �� 4!� � "V� ��( )�>#�����(!�� ��� ,� � 4� ������ ���� ����(D� � ����� ��.� "�
)Collins coubild English langage dictionary( �2��� 4��� ���� F��� ,�� ���� ��:���P�
)1(
O Q )��&��� ��)��� � �0� ���� )����71. )2(
– -!E� ;����Q )73O78.
Université Sétif2
95
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
4������ ���� �(2� [!�� ' ��� )( ��(�!��� ,� �:( � ��(����� �%�(.��( � ����� "��3� -��()����D� � ' �!�� }��(� ( ��' �!�� ���������( ���3������E��� � �� ���� ���� ���� )�� 0 �� ��
��/ ��0/ �]�� �� ,�� ' /� ���� ����(��� ������� ���� -�� ����� "� ����� Q(��( : ]E����( ����( ����D� � �( ����������#���.
� ����� �� � ��%&� ��� "� �( E�� %��� ����#�� ������� )��(2��� � ����� � ' �! " ���( ���� �� %� ��/#�� <�% �(��%� "��( )S�.�� �� �� "� ����� ��">����� J(� #�� " E��� ����
�!� "(� ���� ���(� �' "������� T�� R"� �� "�� �� )� ����� F )Z(/(��� ���� ���� � ��%� �(( �� 0 � ��� ���=� �� ��% 4���(���3>�&� ��������� � ���.)1(
5,4 ,1,5, )����� ������� : �]2� ��G B�0� �2� �8 ������ ������ S�. -� ��#�( ������ �E� "� "%��� �8 �� ����� ����� (% ��%( )40����)translation( ,�% �� ���� � (� )
]� ��� S�.�� � ]2� 40��� (� )�$ ���� ���� ���(�))2( (�� ���� ���� <��' � J�� ��%(N�E�� -]�(' ��»!�( ����� � ���� � �$�� B�0� �8 �2� "� 4#��� ��%) *:�� �� &8 F�>�� & ����
2� "� ����� ���� ��!E� (%( )Z(��� ��% "� �� ���� ����( )B�0� �8]]���� � ���� ] �� �"��0V� "��!#�� : �2��� "� B�0� ���� "� ���=� (� �!E� �2��� "� B�0� ����� ������ �!E� "�
�!E�«)3( ..�� �% "��#�!� "����� �� ���� ������ � �#� " �!#�� "��% ��( ������ � S� S�.���/� �.
�D� � ]����� �� � �'(].�� B�0� � 2� "� �]� E�� ��(� �2��� ��� � )����� � E�� �� S �0�� � ��� B�0� � 2�� �]������ 4 ��� "� [/�( ��%( ) ���� ������ (� �� ���=� ��� 4]�(>��
���� )��!� E�� �2��� ������ � & ��� � 2��� ����( )��% ���� �� �� 0 � ����� T�� ��� ��0�(��� "�� ,� .M� ) �� ��� �� -��8 �� .�( ������ ��#�� ��� ��0� �' ������� �2��� ��] �� �(
,� � �� -� !� ":��% " �8":�����"-���( )5��� -�=� ) ��!� E� � :���%-]��( ) ��#� ���� :�����( ��#�� �� � ���' ��: 5���� 3� �� J�� ��D )J���� �(� #� )��:�� �(��� ��� &8 ����D�
4��.)4(
)1(
O Q Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����136)137. )2(
O )���� �� 0 )���� � ����� ���� Q )������� �� ���#E��234. )3(
O ������(2��� ���� )N�E�� (�� ���� Q )106. )4(
O Q )-!E� ;����106 .
Université Sétif2
96
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
5,4 ,2, �����. ��� 2�0� :
(#� & ��D !&� ���� ���!( ( ����� S�. �� �! !D� �(�� �-��/(� ,�� !� '�> ��� 4� ) B�0D� F�>��O %��� F�! ����O (�� �]����� ���8 =�� ���� ) �� �����]�� ] -E���� �� J
*��� "� B�0D� F�>�� :�� "�� � E�D� S�.� ����� ���!(�� �% F�>�� <�% [��� �'( )��(�'F�>�� <�% "�( �����: )1(
5,4 ,2,1, �" ����� )����� : (���#��� ��% !�� "� 4(� " � �#�O �%�(.�� ��0�!� ����/(��� O -��� �� ���%��E�� ���� "� 4��0��""����" �%�(.�� "� ������ ��( -�� �8 )
R�� � �(� ���0� " � -��% "�� )����/(��� " ����� -��8 �$��( "� ��#�� �E� )(��� "(��������8 �8 "(]��>� "(������ " � (� ]��� 5��2�� *�(! �]� ��� �� �]2��� ����E� ;�� ��
(� �]�(�� �]�#�#� Q(�� "� %(!��'� ��� ]�.�!� ���(� �8 �(��� ��� )�� ��� �.(���� �(( �� �� �(����� �'(>��( �� ���3�� �2��� �� ����E���) "���� "(�� ���� -��E� � J��
A��(�/(� ����� ��0�!� �8 " ����� ��/(� ��/( "� ��� . ;�� ���#��� ��% ]�� �� ! �'( "+�#�� "� %(���!� �%�(.�� "� ���� ;� �� �� ��� )R5��� ��� �����#��� ������� � �����
� � �.�( )�(���� ������( �����( )����( )5���4 ��D� ...\�8) �� �%�(.�� <�% ��% ! �'(L��( ����� [�/(�-�� ����.)2(
E��&� �8 �/�� �� ���� �]2��� �8 F�>�� 5�'� "� �]%�(.� � �]������ ���(] -� * ] ;��� �!� & -�D Q$ #� "� -����� �� ��� ��8 �2� ���� "� Z(� ��� ,(���� <�% "�� )������� ��
) ��(> )�����!��� �%�(.�� ��� ),���� 4� .� ���� -�� �� )�& ���!&� �]2��� Z(� ) %��' (��>/� ��� ��� "� 3/� ) %�(�!� �]����( ),�������( )���� (% ]� "�� :���� "(� �� (% �
��� ��'.)3(
5 O4 O2 O2 O ����A��� ����.�� )����� : % � ���� "���(� �(� �#��>�� < ���� S�.�� "������� � ' �! .( �� ���� 5� � E��(� ����/(��� ����y� ��� ��0�!&� * ���:
)1(
O ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )���� Q )������85. )2(
O Q )������� ������� )��! #�� ��� )����85. )3(
O Q )������ ����� ���� � /' )�(�:���� � .� ���� )����167.
Université Sétif2
97
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
O �� "�]R!A� "(! ��'� �� �!]( ��� � ���� � �����( ����D� 5�� ;� ��#�#� � ���0�!����� N� 0 � ����� <��� , ���� " �/ 4� "� ��%( )�0+ �� "� 4 #��& � &8 ��� &.
O .��� �� ��� ' 4 ���� ��% "(�� "� � ����� ��! !D� �� ���� "� �( ��(���� ��$ �0 ������&��� ���3� (.
O R���� "(�� "� ]%� ��0�( S�.�� �� �� (:� & ���� � ����� ���� 6��( ���� ��� ��� �8(( : ]�P� F�#�� ��' ]��G �� , �E$ �( "�� ��� �]�R��� ����� �� 4(����:)1(
• � �(��� "� ������� �� ��( � ����.
• �� ���� :���� T���� �/�� "�.
• �E��0��� �� ' �! �� � ����� ;/( �� ��% !���.
• 2��� � �(����� ���( ��(�!D� 5� � � �#������ ��(�� ���!&� .
• � ����� � �:3�� ���0� " ��.
5O4 O2O3 O � ��1��� )����� ���� : [�/(� 4� "� �#��>�� <��� ���� ��0�!� "8�� ���� �����!� �#��> )� ����� �� ��0� �0=� "� ��� ��D� �� �� �'( )������� 4�' ����(D�
� �'� ,�(� 4� �>�� ��� �2� � �'�� ��(!�� ��30 "(��( )������� �� ! !� �#��>�� <���-�! �� ���� ,�(��� '� �E� 4� 4� #�( )7��(% ��=�( ��� ��� ���� 4�� ���� � E�D� ����.)2(
"� Z(��� ��% 40��(&� ������ � �!� � "�/ ������� �� .)ostensive definition( ��� �� -���0�!� ����(]]�� )4 E>D� � ]�. �� )�� 0�� � ��� �� ,�((��� 4 �.g� , � ]
� �8 )�!(!���� * �.y� 4E>�� 5 !��� �#��> ;�]� ,� ] ��.� ���� * �.D � -� �>�� �� �� ���8�� 0�� ;'�(��) �(� %�(�#� B�� "� 6 �% "� ;�] )* �.y� F�'� ��G E���� �#� ��(� ) �
]�� �.� ��2�� "�� ���8 ��.� ���� * ]�.D�( � ����� �� �� "�� >���� �� � ��� :�� 4E>�� 4�� G� "�� ) �� �� (� ��% ,��E� #���� "(����� "���� � ���& �(�E "(���� -���� 0 ,�(� )
�' ]!��� (� ,�(��� ��0�! � )=>0�� �� Z('(�� "� ����� ,�(�� � '(��� ����� �� !�� �
)1(
O Q Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����144)145 . )2(
O Q )��(2��� ���� )N�E�� (�� ���� ���� )����106.
Université Sétif2
98
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
)�E�� � ������� "� F�� " ��D� T�� �� "(�� �&V � ��� .���� � E�D � ��D� F���� �� �� 0 ��#�!(���.)1(
��� ���� ������� � ����� %� 4��(� �� �#��>�� <�% �E�( ��� ��� S�.�"����� "( )�(��� J�(�]�">�!(�� ���� " ),�% #�� �� ������� �2��� ;��� �%���8 �� ����� ��% ��(
4(#� �(���: » ��(�� #�'� �/�( "(�� "� �2���� )�0=��� 4�! ;��( )��� ,��� &8 ���� �(5�(���� ��� )"��� �«))2( ��(�!(�� ���� �� * ] >L�� #� -4: » � 4�� �(� �� 3��.�
��(�� �8 N ���«.)3(
»R��(��� �(�� �� u� #�� �� !� ,�(��� "� -�� 6. & ]( �'�� ������ "� 4�' ]���)�(��� � *�. 4�. "� '��� <�% �� �� 0( ),�(��� ����M� �'� ���:� ����� "M� %��(� ���� �
��>�!(�� ���� «.)4(
8 �� /8&� ������� ��0�! � B�0� F�> ��� �#� ���� �]� ��. ���� �]����� Q$ �0 ���. ��������>���� � ���� � ���� )-� ��0�( )�� ��� � ����� �� -� ���!� ��' ;� ).
5,4 ,2,4, #�"��� )����� �7�� : � ��� "� ����/(��� ����D� ��#� �� ����� �����(����� �>�� [�� (� �E��� Y���� "(�� " � � -�=� 3�� T��D� ������ �� 0��.)5(
R��� "��0+ "������ �� ��%� �(�(� �' %�� �!�0�� � �(#��� <�% �8 �� /8( ����� �� " ����:
5 O5 O ���+�� :(� * �.D� "� ��� ���"(������ "(�� ��� ���� ��.R��( ) ,�(�/ �� �(���� �� %��(�� � .�8 �� �(� "� �� �� ���(�� ���0��]] )����� ����� * ��� u� #�� �
*���%&�( ���� �� �((� (% � �8 -�))6( �� �� ! ����#� %(R�� ��� �� )����#�� � E����� -�(�0� ���� ��%]]R�.� <�� ��� � �D� ��% �� �]3$ ' � : »���� 5 ��� B�] ��� �������
)1(
O Q Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����148)149. )2(
O Q )������� )>�!(�� ���� ),�% #� � ������� �2��� ;��7. )3(
O -!E� ������ Q )8. )4(
O Q )��(2��� ���� )N�E�� (�� ���� ���� )����126. )5(
O �� �� )��� � �0� ���� )���� Q Q )������ ������ ����145 )146. )6(
– )-!E� ;����Q18.
Université Sétif2
99
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
��#��]"�� �(��#� "� �� ( )���#� (� ������ �� �� ��� ������� ���� 5 ��� ��% 4�� �' ���� "� 4��0�� "���� �� "� ��#�� ��� )100O175]% (������ <�% ��(«.)1(
�� >(���� �(��� ��A� �� ���#��� �� �(�(�� ,�(�/ ��� "(�� ���� * �.D� <�% %� "�( �� -���� ( ��� � ������� ��4 ���!&�:
O ��� ���� ��(2��� ,�!D� "�( )�2��� \�� � "� ,���' ���� ��$ �0 %� " ��� ;� ���8 ��(F�E�� "� ������ ;� ) �� �� �(>� ( � ���� <�% "�� ��E�� �2���( ) �2��� <�% �'3� "�
B�0D� � 2�� �.
O ��#�]]#� ��E�( �!��� ]( ���� �����!� �2�� ���� ���( ������� �2��� �(D� �2��� � ! �( ���� �� �� �!����� <�% 4�.�( )-� ���!� �#��> ��:
• ��� 4��1� �4�: (���(��� ����(�� ��) �#��>( ( ������ �� �('(��( ) ���� ���� ���(' �����(�2��4��� �� .
• �$�1� ���� : ������ ���� �� ��! !D� ������� "�:(D� T�� �� �� ��.� "�:(�( )��:���( ����� ��3������ -�2��( )�� ����( )-��� ,��:( "�:(� "� -� #��� ���('
�� ;� )4 ��y� ����� "� ,:�( ��( * ��P� 4$ !( %� �2��� �� ���(���F #�.& � )( )5������( )�����(J �#��.
• #���� ���� : ������� �� 4��� Z�(�� ���( )� �E�� � �� ��� -�. ;'(� ) ������(( ) �E���( )�(���������.
• ������ ���� :���� �� "� ������( ) ��(�� � ���( ������� �� �� <�% 4 �.� �(���� ��� � ��'3�((!��� ���0� "� -�� �� ��(��� ]� ,���(�� ������ :�(�� ),3��...
O � �#��> " ����������� 40����� �� ( �� 5������ �� ;����� Y����� B�0D� � #�.���( )40�� 4� ��� ����� S�. F�>( )� ���� ��� �>�� ���D� Z(� �� 4�E�� ;� * ��� " ��( ) ���
)���� (� �!�$� 40�� 4� ����0V� "� ���� ���( 4� :�����))T��� >�� )F� G )[� � (���2�.(
O %����( :(���� ��$ #� ��� :�� 4� �� ����/(� ����� ;� )���� �� ,���(�� �����0���4 ���!&� :(��( ���(��� :(���� 6�� ��.
)1(
O ������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� ) Q105.
Université Sétif2
100
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
O ( S�. �� ���� ��0�!� �#��> ��#� -�� ���� �(���� "��� ���� � �(����� ���(�( )�����D.
O ��� .��� * /�D� * �!=� ��$ ' ��#�]���� %� ��� ;� )<����8 �� "]] ���� ,������� �� ��� �� -�� � ;� ��] ���8 Z(��� * . "8 4���!��� ". ���� <�%(]] �$�� ,��(�� %�� & ��
�� � ����� ��]]�� 0 � ��� ��������� 94�� )]�� � 5!� � �(��� ��(� "� 4( 5! �� (% <����E�� -�(� 5!� (�( ) ���#� "V� �� ���( ���#� �G� 4�� " ���� � L>� �(E2�� ��� ����
]� �� �'"���� ���]S "����!��� :(���� ���� �� EGM� Q$ #��� T�� "� ��� � G�]] �� �����.)1( <�%(�#��� 4(>�� "�� S(���� �' %�� � �)S ���� ���#� (��#��( ) ���#�" �� >���
�� �!��� >�����(��� "� /�� ���0� %�� �� ) ( ����#�� � ����� "�� B(������������.)2(
5 O6 O 2�/�� : ��(�� �� ���� *�(��� ,�(�/ �� "(������ "(������ ;�� �#� ������� � /#�� "� ������ [�/(� �� 4��� )����� F�3� "�(���� �� �� "� �(.���� ����� )
4(��( F�3�� ������ �� �� ��� ��� Q�� ���� ����(D� � ����� �� ��!� <�� � ��%(.)3( ���� F�3��4�� ,��E� ��� /8 � �(��� �� 4��.� 3�� �� ��� � � : � E�=� ��$ ' )����y� $�('
�#��( Q 0.D� T�� * �!=� $�(' )�����%D� ��� "� �D������0��� ��.=� ��$ ' )�� 0�� � )���(!(� � �(���.)4( 3/����� �� ���� %� /� ��$ ' "�( )�� ���(#�� "� ��(��� Q0
( ��(����( ������� ,�(�/� � �!�� � �� ]��(��� ���� � �(����� "� �8 ,� .P� ]�� ���%�0+ �� �� ��(�� ���� ]�!E� �( �� "� 4� ����>� ��� 6��( ) "� ,(���� �]� 2��
���� =�� �'( )-]�� ����0��� � �� �� ����/� �8 ��� �� ��(��� -��. * ��� �� (� ) 4� ���G� �� ����!E� ������ "�(�� �* ���� -#�3� �8 �� /P � �� ��� ��!�( �� �(�� �.)5(
F�3��� <�%( �� ��(��� "�� ����� � ������ �������� &8 ��� 4��' ����� ��: "������ S �����" ��(�E�� �(� � -�=� 4 ' "� 6 �% "� G� �&8 �� %��� 5�(�� � �(�����
���� �0+ �� ���#��� ;/( -�=�� )��� 0�� �8 ��#� ���#���.)6(
)1(
O Q )�(2��� ����� Y% �� ".(� B���� �(� )����267O269 . Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ����105 O109.
)2( O >��� )�� �!��� J�>�(��� ;� >�)���#� )>�����O)" ��� )J�� N1) 1987.
)3( O ������ ���#E�� � ����� ���� )���� �� 0 )����� Q )112.
)4( O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ����111 .
)5( O Q )������� ���#E�� � ����� ���� )���� �� 0 )����242.
)6( O �� �� )��� � �0� ���� Q )������ ����111.
Université Sétif2
101
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
6 , � F�&��� ��������� �'��1:
� ����� �#���� ,�� ���(/(� ��� �� � ����� ��/( �� (��� � ����� Z �� -�(�]����� 4���� ;� �]�0���� (��� ��� �� ) ���] 4�.� � (� $ ' �� � ]�8 -�� 5]��� ����
Z�(�� ����� �� �� !� ���� �� ���� %� "� �� ���� <�% ��� �� ) ��� ,���( �� >#� :���� ( �]2��� * ��� "� �8 )� �����]�� ��� ����� �� �(]E��0� �' "(�� ���� � ]�����
(��� ���� "� ��(�� �8 ���� � ���(��))1( ( ��%� :
6,1 , ���*�� E���� :
�2��� ����E� 4�� ��� * ��P� "�� � ,� ��� <�% S(����( )"���� -� �� �� 4��0�� ( � ��0&� "��(��0� �� 1 ���]]� ���� � (� )"!��� []��E�� � ] 3� "� [���� � ���' �]������ * ��� B�
R��( )5���� 5��2�� �(��%� [����� ��% �� �(���'� (( )� E�D� "� 4������ �].�(�� J !D� " � �� 5���� 4 ���!� (% ���� F��E��� ��.)2( ���� �� ����� < �&� (% ���� �>�!��� < �&� " � �'(
��� ��� � �� 2>� �� ������� >(�. ��/(� ������ ����� �� " ���� 4�.� ����E��( )" �:��( "������� B�� <�� *�.�� JE� �(#�> "���� "����2��– /�� % O �� ����� Y�����
�.3��� �� � ����� ��% ����� )���V� �� ���� "� �� ��� ,� � %� ��0 �– ��� ��� O �2� �� 0�M�( ���(��� , ���� ��G �� ����( )�3��� �2�( )����D������( )��]��.�� � ]��(��� ...\�8))3(
� ����� "� "��(� ]��( J ]!D� ��% ��( :��#� ��� ��� � ��� �� =>0��( 5�(���( )4 ���!&� 3�� �����!� �% �� ,� ��� ���� ��E�( � ���)4(.
6 O2 O �� ����� :���� "� (%(]R����� ��� �%� " ��� �� % !� ���� �] � �� �]�(-E���� "� �]� 2��� �� ) �� % !6�� (� ���� ��% ��#� �� �� "� ,���!� � ����� ��% ����>� )
���!� ����>( ���� ���/�� ���� 40�����( )-��-]�� "� ��� ���� T�2�� ��� "� "� 3/� )3�� �� ��� � ����� �� %�� �8 1�0V �� "� ���0� � ����� ��(��� ���� 40����� : ����
0�� � ����� "� ������� ))5( � �8 � ����� !#� "� ,� ��� �� �'(L��� ��( E�� � �(� 5!�� �� � �%(:)6(
)1(
O Q )������ ������ ������ �!���� ���#� )4��0 ���� )����25. )2(
O Q )��(2��� ���� )N�E�� (�� ���� ���� )����126. )3(
O Q ) ������ ���� �� �� )��� � �0� ����111. )4(
O Q )������ ������ ������ �!���� ���#� )4��0 ���� )����25. )5(
O ���#E�� � ����� ���� )���� �� 0 )���� ������� Q )225. )6(
O Q )������� ������� )���(� "�� ����� �/0D�90.
Université Sétif2
102
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
− %�(�!� �� "�( )�$. ��� ��A� ,��2� ��(�� ... "� ��0��� S(����(��� �� �8,�.� 40�� �&+.
− R�>!( � ����]>�� ��� )( "�E#����( )*��#�� �(��( 53"�� � ]��0��� S(���� ,�.� �8"(�.�( �!�0 40�� ���.
− 4�' ������ ��� )40����� ��� "� �(����� F(� �� * � �%( ),���� � ��� "�0/ (% 4% -�� &(� ���� "� -]��� ����8 �� Z�.� "� ���� )>!(�� (� ���� �
( w40����� ���( w�]�2� �w� ����� Z(�� ���
��� �� ��� 5!� ��!' �' ��� � �0� ���� �� "�� �� :)1( »
1. 5��� �� : "�� -�0��� ��� X���5 ( �&+15 E��.
2. :�(�� �� : (�� -�0��� ��� X���3040�� ���.
3. >�!(�� ���� : "�� -�0��� ��� X���35 ( ���60 E��.
4. -�0��� :( �� ������ ����60 E��«.
6,3 , O��-�����% : /( *��( "� �#�#�� �8 ������ �! ���� ���%D� � ��� "8 -�
( ��� ���� %� "� ��� -���� �� ���� �]��#� �� �]�=� �8 )F3>P� �� ,�(�/ %����
� 0�� �� �� !� ����� ������ -��� ����� �! !� �� ������ ;�>�!� ���� �]�/�(��
����( ������� )�����#�� ��]����� ,� ��� � ��0� �� ��!( )40����� S�].��( 5������ F�> ���( )
(�������))2( R(���� ���%D� ����� ��� � ����� ����� �'( �#�#�� » (#� ��� ��� �� 6 ���
���� ��( )��&�( #>�( �� �� ������� ������ �8 4���!��� � .�M� ,*��#�� ��(�� 4���� ���% ���
(( "��� " !�� �� ����( -� ������ ���0�( )5� >��� <�% "� >!' F�#�� 4'D� �� (� )-���
���]�!��� ��% F(� � ]0�� 6��� )�(]2��� ����� ��(� B(� (� )�]������ � ��� � �
\�� ��� (� )4�=��� (� )��:�(��� (� )��� #���«)3(.
6,4 , @��-������ : ���� �(�D� "� "8 4(> -���� 5�� ��/� "� ������ �� 5(��
D� �(� "� #�� ���� � ����� ��% )����!��� �(���� ����> -��� �� �� ,��� �2��� ���� * �.
)1( O Q )������ ���� �� �� )��� � �0� ����111.
)2( O Q )������ ������ 5������ �!���� ���#� )4��0 ���� )����26.
)3( O ����� �/0D� Q )������� ������� )���(� "��90.
Université Sétif2
103
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
( ��� ���E���T(0�� 4�' �'�� %����� ( )���� ����8 ����� �� 4�. �� <��� ����� �� "(�� �'
��� �&A !�» 4% w���� ��A� "��w���� Q�0� �� * ����� �� w�(���� � � w"�E#���� (�
w4 E>y�«)1( %��G(.
������� �� %��D �#� �� ���0� "�8 � ���� ���$����&� J������ 4�' � (� )) -(� �( ����� � "�8 ���� ,��#��� "!�� ����� B�0� �2� * ��D (� "�E#���� -(� �� :� ��� "���0����
�� 4���� ���� � �(�!� �!�0)2(: »
1. �!����� "! 4�' � � ���.
2. ��$����P� ������� 4�' � � ���.
3. ��� �� 4�' � � ���)� 4� -��� Y��� "� "��� B(�!��� ��%("��#� !�� "�������� " (
4. ���� �� ������� 53>� � ���.
5. � ���� � ���«.
6,5 , -7 ��� ;���� �+��0: ��(� 5���� ��! ���� �#��>�� � ��0� � ����� ���� ��#�( � ��0� "� �8 )<����� �� ���� 4�.� % !� ���� )�#� !�� ��� ��� � >���� � ����� ��% F#��( )����
"(�� 5������ �#��>�#� !�� ��� ���� -/�E� �� #�( �#� )�E��0� � �E�� 5!�� ���� %�� ����( )(#� F�( ���� 5!�� "(�� �' (� )��� !�P� ,��0�� "� � 4 � "� ���� 4#� 4� ���&� 4
� �(/(���) (� ) ��� ����� "(�� �'(� )5��#��� �#��> ;��� "(�� �'( )��E#��� (� �$ �E��...������� � ����� �� ��� 2�� �% �$ �E�D� 5������ �#��> #�� "�� ) %��G(.)3(
6,6 , �� N��� �������� :» S�.�� )������ � S�.� � �E��0��� F$��>�� "� ��� �8 B��(�#�(��� �%�(.� � S�.�� )������ S�.�� )�>�!� ,� ���«.)4(
6,7 , ������ ��� :( 40����� �!#� �#��> 4�.�((���� 5���� ��E��( ������( � � %��������� ���( �'���� � �3� �8 �� /8 )40�S�.�� ��( �����0���.)5(
)1(
O Q )�2��� �� �8 40�� )�: � ���� �(���185. )2(
O Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����46. )3(
O Q Q )������� ������� )��! #�� ��� )����45)46. )4(
O Q )�2��� �� �8 40�� )�: � ���� �(���186. )5(
– Q )-!E� ;����186.
Université Sétif2
104
� ���� ��� �� � ���� ��� ��� �� ������� ������
6,8 , � �'��0� ���$���� :( (���� �#�� " � �#��(�(����� �� �>�� "(�� �� ��� ������� (� & ��� �& ��� 4� �� <�$�(� ����( 5(! ��� �(�� ��� �� 0 )"�������� �.��� ���#� #�
( ���#��� �(�D� �� <��0!� � ��8( )>#� ��� !��� �(�� 6�� "� Y�� �'( )�.��� � � �� /�� � E�A�� -������ ������� 4 � �� �2� � ,�(�( �E��0��� �� #�=� �����( ���� ),��%: " ��=� "��
� ���=� ��0�( �� �>�� ����� -��8 ���(��.��� � >8 "�/ )����� �� ����� 4$ !( "� ) >0( ,�(�( �(� �����!��� Y% ����.)1(
(% "�]�.� ���� �0�� F�>���� ��] ,����� & �����#��� -��(� �� �#� � ���1 R�#� -�� �� )Z(�>� �'�( �� ,�(� ��(����� ������� ,�(��� <��� ��=� � ���� ���(����8 ,�(� �� ��=�� �
�� ��� �#�5(! ��� �. . �� � �(���� J� E�� (� �(��� �� � ���& � ) ,�� ' "� ,� ��� 5�> ��� � ����.
�>(2/� Q��'� 4�. �� � ����� <�% "(�� �'()CD. ROM( "�� N��0P� ����� ;�� �'( ) ���� -�30 �� ��(� 4�. �� N�0� "� /�� "��� �� )�#� !�� 4 �.D� "� ���� (� "���.
�% "(��� )��(�� �8 ��(����� :(���� 4�(�� �� 5(! ��� �5(��� "���. "�� ;�� �' Z(��� )����� ��� ' ��E� -L�� Z(��� ��% ,:�� "�( )F(>��(.)2(
� "�� ���� #��� ��% �� "��] "� �]�(�� -�� ����� "� 5� ���� �]'�(�� ���� (% ��� �� ����» �'�(�� �32��(E�( )"���� 0�� -���E� �32�� ����( )"����0���� -��� ���(
)��� 4���� �� "��� .���������� �����"(������ "(� .�!��� )...( )\�� � E��(�( �� �>�� > ��� � �E��� )���� Z(��� "� "(�� "� >��.� ����(( )( �(��� ;/(( )��� 4� ����� )(!���
( ,��2��� >$��0��«)3(. <���"�8 �% %� �� ��� �������� * ��� �� ���� 5� ������ �� �� �.
)1(
O Q )������� ������� )���(� "� ����� �/0D� )����91. )2(
O Q Q )������ ������ ���� �� �� )��� � �0� ���� )����61)62 . )3(
O Q )�2��� �� �8 40�� )�: � ���� �(���187 .
Université Sétif2
106
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
�����:
������ � ���� ��� ������ ������� ������ ������:
������� ���� � � ��� ������ ����� �� ����� ��� ���� �� ������� ������� ���� ��� ��
��� �� �!�"# $%�� ������ ���� &��� '(�%�� )��� ��%� ��� *+���� ����� ����� *� ,� �%� $�(
�����+,� � -( �.� ��(�( $/ &���/��� $�.�� *��� ��� ��%��� ������� 0(��� 1��2� (3 0���1
��� ����# ( 4����,� �.� ��� �����+� ��� ��� $� ��( ������ ��� #��+��+�� ������� -�+�( �����/���
�� ���.�� 5�6 ��� #7��.�� �8��� &� �������� 0(��� ��9�� &��� �������+,� ������ :�� $��.��
�� (3 4�� �� !�(+ �� 0�8�,� �8�� $� �.��3( ������� ���.�� :�� 4���� ���3 �.��
#���(�(;� ���.��� ,�8�� ������� ������� <�+3 �� �8� ���( #��� &��� ����+��� ���.�� ��%�
��+ ���� �����(� �(����� ���1798��(�+ 7=/ ���� $)1( 0� -�� ����+� ��� $� ���.�� 5�6( #
�(����� �.3 7�. ��3 ����� ����» �(��� ��� ����B�� C�� �� $���+�( �.3 �� *� ���-���
!,D6 C��( #������� '(�.��� ����-��( ������ �(�+.����������� �� �(���(...)«)2( # 5�6 ��(�
!�(+ �(��8��� ��� ��B�+� #4���� ����- ����" :��( ���+��� <��(;�( �������� ����- ���-���
��+��+ (3 �����/ (3 ����� ... ���� ���( #������� ���� �����.�� ������� H������ ��6 $�� ����� ��(
&�� ��.� :�(� ���.�� 5�6 �8� :�� $�.�� I��� :�� ���� 5�6 ��"� *�� &� ���� �(� J� ���
�� 0�" )�� &� 5���+ #��(�(3 0/� ���8� ��(� ����� 0"3 �� ���� &��� 5�(" 0=� �� #$��;�
���-�� 5�6 $����/ ����� #����� ��/�� �/� �+��� &� $������ �8�B�� $� �.�+ ����� ����8���
� ���� $�����8� &.)3(
�� <�/( 0�8�� :�� �(��� ��(�(3 :�� ������� ��/���� L��;� &6 ���(�3 �.�� ��� ����� ��3
M�� �� ���( %. $� ��� �(��������� #��-(-���� *�"( ���(�(;� ��/N� C�� ��"�� :�� �6���+ �
)1( 1 #�%��- #��M�� #*�O(���( ����� ���+��� ��� #<��-�( <�/(�( C�� #5���( 7��.�� 4�;� &� #4�-��� $��+ &�� ����1 #
2009 P20. )2(
1 - #���� #���+��� ��� #7��.�� &����� ����� �+���� 0��� #0��� $�6����2 #2007 P #30. )3(
1 #�%�� P #J+B� *"����29.
Université Sétif2
107
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
���.8��( �����"��( #��+��+�� 4�O.;� <��- �� ���� &�+( &�(��� ��B�� 0��� �/3 4�;�(
���" �� �/��( ������� ����� !��.� :�� JQ��( �� �(��� �(��� I��� I(���� 0���� :�� R�(
�� 0�(- ��; J���� �� �����+�( 7����,� ��� ��8� ��3 )��� ���� ������ S�����. 0��B�(
� ��6�+ &��� 0��(��� �� 0��� ��6 #�����,�( �(���( �(-��� R�=� &� ������� ���"���� �(% &
��� ���� �� ���"���� ���.�� -����( �����#)1( &� ���� �(% !��( ���� &��� *��(��� $63 0��(
�8�� �B8� &�"���� '�� ���( ���� �B8� ����� ���. -����( #&����� �-(��.
1 ������� ����: » ����( &��/�� �(��(� ������ �� �� � ������� '�.;�� ���-� 0(3 �Q��3
$�� ������ �(�� ������1514 �+����� ������� 4���� ����-� �8�� ��;� 0(3 ����( #����-�� &� $
<���� :�� �(������ ��+���«)2( ����.,� �� ����-�� �"��3 �8� :�� �(����� ���. ��� ���
�� &����� 4��" :�� '���� ��� ��. &��� ������� ������� 0Q�(3 �� �8� ����( ������� ����-�� :
���-� ��(�� )�� &� &����� �-(�� &� ��% &��� ����-��� $63( #���(+( �����"4�. " ���(+�
��+1752 ���-� ���� #"<,(� "#�(����� �� :�3 &��� ���6;� ���-��� C���3 :�� �++3 &��� ���(
$�� &�� ��.� �++D�1821 $�� �(��� &� ������;� ���-��� :�� ���� #1834 !��N� ���-�(
��+ ��3 �(��� &� ����(+���1848 $#)3( ������� '���� &� �� *+�( �(% )�� ��� �6=� $/
�(3 4���� ����- ����� � ��� L��� *��-� 7=/ �O�� ��-+�� &B� #L��;� ������� ��+ ���� �
1830 <=-U� :�� �6O��3 �M�3 $"���=+U� $���;� ��� *��-�" &� �� ��(� ���;� ��9� � ��. &� #
$+� �.� ���� &� ���� �� ���-� 0(3 �3 ���/��( )��"���;� " �B�. �� ���� &���( �8� 0����
��+1822 ��+ ,� ����� $�� 4����� ��3 #1859&� �6�(% :��(� # ��+ �� !����� ��� ��1865 $
�8� <��- ��)4( &� �(� �� ��� 7�.:)5(
)1(
1 #�%�� $�� :�. ��� *+���� ����� R�-8� �� &����� $"���� �(-� #&��� ���.1950 P #$43. )2(
1 P#5���( 7��.�� 4�;� &� #4�-��� $��+ &�� ����21 . )3(
1 #�%��P # ������� ���"���� #&��(. �� ��;�52. )4(
1 #�%��P #7��.�� &����� ����� �+���� 0��� #0��� $�6����31. )5(
1 #�%�� P #5���( 7��.�� 4�;� &� #4�-��� $��+ ����22 .
Université Sétif2
108
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
• ������� 4���� ���3 *�- ����� 0=� �� $����� 7����� 7�� : �������( ������ #&��Y;��
���B�� �����.
• ��(���( ��-(-���� ����- 0�+�.
• ��8� ��( &�( H+��� �� ��� ���3 :�� 0(8.�� &� ���+��.
• ����U�( $����� ����� 0"3 �� 46�(��� �8�B�� �.���( J��8( &����� ��+��� 4���
���"���.
����(3 �� ��� ���( ��+�U� :�� I�(��� �� ��� #����Z( ������� ����� !��.� ���� 5�6
� #������� ���"���� �� ��;� ����� &� �(��-��� #���"����� )�� :�� ����+� �3 &����� *�- �(���
����� ��� ��(��� 0�+�� ��� '(�����.
��+ ��%�1282 I�6("�� 4���� ���- [6"������� \�.8 (����� ]�� " ��+ &�(1870$ 1
1287 ���- ��% [6"\�.8�� ����� " 4��� *�- ��� #IO�M���"-�.��� �(��� " I���3 O(��B��
��+1872 $ 11289 ���- ��% ���� #[6"\��8��� ������ " ��+ &�(�B��1293 [61 1876 #$
��+ &� ��31882 $ 11300 �(%�� ��� 4���� ���- ��% [6"4���� ��+� "B� &� J��� ��+�� �
"�Y=��� ��+3 " #I����O�� ��+ &�(1889 $11308 4��� ���- �"��3 [6"�(���� ]�� "
����+ ���� ��(�.� ��� I���O�� .)1(
1 �������: ����-�� �(%� ���/( �-����� -���� ��� &����� �-(�� &� ���.8�� �(% ��
������� ������� &� *+�( <�-� :�� �6������(» ��(-�( #����-��� ������ ����+. ��(" ��+���
&����� " &����� ��+��� :+���� '��� �(8� �� �/(�(��� ���8��( '�B+U� �� J�(�+3 P����(
� ���" ��(/������ &������( %�B�;� �«)2( # �� ��� ��6 ��(» '�� ��� ���. O�O�� &� $� �(�
��"� &B� #I(���� 7���� &� ���������� $�+� &�( &�"����"!���� " &"O���� $�6���� '�8��
)1848 11906 ( C���( ^��� ���(� �� �� �� R.8 ��� �6���� 0�8( �B�.8�� ������� ��� :��
)1(
1 #�%�� P #��.��( &���� ��� &����� $"���� #4�-��� �����47. )2(
1 P #������� ���"���� #&��(. �� ��;�52.
Université Sétif2
109
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
�.�-8��� ������+� &� -��� _�� &��� �...«)1( # �B�.8 #������� �=��� &� ��% �B�.8 0(3(
"J������ " ����" �!�" �6���( #�8� &� �(����� �6��8� ��� &���"���8��� *Q��(�� " ��.� !���� ��
��+ &��)1828( �6��� &� �� #"������� ����"" ��+ �Q�O"�� &� �+��� 0�� �� �Q��3 &���1847
�B�.8 7��/ )��� �(���.
����" ����� ����+��� �Q��"�� P�� ����("0�(.;� �Z�� " ��+ �Q��3 &��� �(+. `� <O��
1855 �!�" �6���( #0(��-+� &� ��8� ���� �9��� ����+� ����� ����" 0(3"����;� �B�.8 "
� ��� ����� ��8�� &� I3 S�(���� �6��83 I��� I�(��� 0���� ��+ ��6( #:�(;1858 ���O���
�8�� #��"�� <��- �� 4����� 4���� 0�8�, ��%� �6�(�.�( ��(�+3 �+.��( ��� ���� �6���
��3 �������( �!����� ����� _�+��( #�����3 :��.)2(
1 ������ �� ���: ������� ������� &� *+�( <�-� :�� $������ <�-� :�� $������ ����� ���
�%( *��"( �8� &� �6O;� *��"� �"�+���( 4������� :�� ��� �8��� ��� �3 ��� ������� �
�%��. &��� 4�-�;� $63 7=/�� 4�-�;� 5�6 ���� ��� ��� &� ��(����� *��"( ��(� &� ��(��O��
���8� ����� ��% :�. ��;� 7�� �� ��� #&����� $����� &� J��� ���3( &������� -����� :��
������� '���� ����� &��� ����";� ���������( ��������� �����+�a� ��%� #��� *+���� ����� �� �����
��( ������� 4��" :�� ����";� ������� �-��� �8�( �����( ���(+� ��� ������� �8�� �������
�+��� ������� 5�6 ��3"�(-�Y "��(��� ��(���� �(��(+���� �6��� &��� ��+ ��1734 ��3 ��� #
�+��� ����+�(����"���� " ������;� ����+�U� ��++3 &���1847 #�(��� &� ������;� ����"��(
�����- &� ���=+U� ���-(�� ������ ��% ��� ���(+( �8� &� ���=+�( ���-( ����� � ��3(
��+1879 ... H��)3( # ������� 5�� ��� ��(» 4���+ � R�8B�� &����� ��+��� ��� &� ���� �/3
������� ������� -�� :�� �/��. ����� b6���(« )4( # �(��� ����( $(�� :�� 4���� ��M�� ���
)1(
1 P #&����� $"���� �(-� #:��� ���.48. )2(
1 #�%�� 0��� #0��� $�6���� P #7��.�� &����� ����� �+����33 134. )3(
1 #�%��#������� ����� 4��3 H���� #����O &"�(" ] #�Q�O"�� # ����� $�(�4 #)- �( #2007 C8 #37146. )4(
1 P #������� ���"���� #&��(. �� ��;�52.
Université Sétif2
110
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
���"���� :�� 4=-�� J"��( #_���U� :�� 0(���� ���8��� #���� 06��� :�� $���-3( #��(�"�
�.�-8� �� $�+��� 4�-�� �M�� �/.� 4�-�� 0(����� ���8 ������� ���"���� ���� ���( #����� �
����-�� 4+���� ���"�� '�� � 4���� ��/.���� :�� 4"(� #�"6��� ������ ������ ���(( ��"
�8���.)1(
! "�� �#$� � ��: ����� �� �(��Z !���� \�� 0� -�� �Q���3 �� �����6� ������� <�� $�
����� *�-� *� �8�� $��� L����� ������6,� ��� �� 5��� �����" &����� ��+��� �(+����� ����Y
��6 0(.� $/ #$���. !��� &� ��� �(��B�+�( J����/( &����� 7����� �(��3 ������� &B� #�������
�6,� :�� '����� ��� '��� ����8���( ��+��+ _��-3 �6!��( ��� 7�.�3( ��+��� :�� ��� ���� $��
5�6 ���� ��( #��+��+( �����/ ��=��+, ��+��+��( ������",� $8Q�8�( ������� 4(���� ���+B�
��� :�. 7��.�� �����+,� ���� 0=� ������� ������� �� ����( ���+.�+� ��+����� $��.� �� ��
��(�.� :�� ��� ���� �(����� #5���B� ����- �����( J����� &��� ��N� ��� ������ #���� ����
:�� ^��� �/3 I(���� 7.��� &� �/��.�� $"6���� ��� ��( #<����� &� &����� ��B�� �8�(3 ���/�
��� ���"���� �8�� ������� ��+�����#)2( » �,(�.� ����( $���6,� ���6 ������ �������+�
���+��( J���� *�"( &����� $"�����«)3( # �,(�.��� 5�6 ��3 ��(:
• %&�� ������� ������: )182011883 $ ( ��(�� �.� ��"�� J� ��� I��� " $"����� �����
������� " ��+ ���1883 "���� ��6( #&+��B��( &����� ��+���� 4�� #��3O" �� �(��� #$ (6 $
���"���� 5�6 J��� ��+ (3 J�O(�"� �� J�.�8 J�� ��� #������� ���"���� 0��� �� �����.
• '�� ���� �����( ������):1801 11876$ ( $+� J� ����� $"�� ��N� (6 '�3 ��(" ��
�(����� " $"��)&��� 1IO��"�� (!�O"3 �����/ �� �(������� �� �� ��(� '���� J9��� #���" ��Q��/��
)1(
1 #�%�� ���.&��� P #7��.�� &����� $"���� �(-� #46. )2(
1 #�%�� P #������� ���"���� #&��(. �� &��� ��;�53. )3(
1 ���.&��� P #&����� $"���� �(-� #51.
Université Sétif2
111
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
��(���� J���� J�.�8 J�� *�" #J����� ��"�� J� ����� &��� $"��� �(�� �� J��3 J�3 &� #L��;�
��63( ��(�-��� (3 ��� ��-(-���� !�(+ ������� 4���� ���3 ��"�(���� ]�� "I���O��.)1(
• � �� *#��� ������: *���� ������� ���� &����� $"�� !���� ��� J��� ����+� I��� J��
J�� ���( P� 0(3 �� �%�B�3» ����� ���� � �"M(� ���� �("� $��( ��+. !=� J�� :��3 ��(
5M��3( #)�� :�� J/.� �3 &� *�"��� ����� $�( #$"���� ��� ]�(��( #J�-�( J"�� ��� R(3
� �����( !&� 0� �B�( � ����/�� �������� 4�.�� �!�" $/ #�B������ �(��� 0Q�+(� �8�( ���� ��
. �6��O(3 4�.�� ��( �3 ��(( J��� 0�.( C���� J� ��� :� $�� ��� :�. �8� :�� ��(��� ���
1949 $« .)2(
�����"� 0��(��� 5� ����� ��+��� �(%( &����� $"���� ����. 0��B� &� ���� �(� �� ���
�3 *��(��( ��� �(�� ��� &��� ������� ���(� �� J"����( &����� $"���� 4��� :�� ����» �����
�(��/� I(���� $"���� ��� &� �(/M�.� (...) �O(�� �/�3 �(��� 0Q�(;� �(�������� ����� !���� �3 <.��(
��3( ( �+M������"���� ��M�3 �(�(��� ��. �3�" �Q��" b6��� ������ P�.����( ������ �������
����Y ����� 4���+ � ��/ �� (...):�� ��6�� ���, ��O�"�� �(��.( �� ���"���( �/��.�� ��O�
$(���« )3( # ����� �6(�����( ���� �(���� �� $�3 ,� 0���� �� 5("�( �� $Y�( �� ��O��� 0���
�M�� ���M(8� 0�� &� �!�" ���("���# 0��� ��(��� ��-�-�� ��=� �� �(���� �3 �(�(�.
���(� :�� �,(�.��� 5�6 ���� ��( #7��.�� $"����:
+�,� -����: !������ �� ������ �� $�� &��� ����B�� �("�� )�� J��/� :
1 �� *( :�� 0���� $"���� ����" ��" &� <������ ���� ��.3 ��� 5�"� �� ��6( &�����
J���� �����"�(����� :�� �(+�"�� " J�� ���� �3 0(�. I���"-�.��� �(����� "I���3 O(��B��.
1 ���"���� 4���� ����� +����( '(��� ��(�� �"����� ��"����� ��� " &������ ���)1812 1
1953 (("( ������� R8� &� ���(��� 4��3������( "�(�����&.
)1(
1 #�%�� P #4���� ��� I(���� 7.��� #��� ����� ��.33191321. )2(
1 P #$"����( ��,��� &� ��+��� #$�6���� ��("�� ��� 4"�196. )3(
1 ���"���� #&��(. �� &���� ��;� P #�������55.
Université Sétif2
112
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
1 ��� 4���� ��������"� #������� [�"-�.��� -�.� $"�� "&���+���.
1 ����+ ���� ����3 �� ( ������+��� $"���.
��3.����� -���� :��(���� *��"��� �("� ��/.���� L�� '�� �� (6(#)1( » ��++D��� ��� ��
b���� !��� ��+� &� ���"���( 4����,� ��"� 7�� &� ���� �(� 0(;� ��(���� *��"���( �������
7��.�� �8��� &� ���"���� �(% 0+�+� :�� I(�����( I����� '���U�( #&�"����«S)2( ���
<�.�� #�8�� �� C��Y; ����� �(�� $"��� ]��� �3 ��++D��� 5�6 �(��� :�� ]��( ���
*��"��� 5�6 $63( #��� �(��� L�� $� _(��� (3 ���� ��"� 0% ��N� C���� ��� �("(�� :���*�"
&����� ��+ �+3 I��� <���� &�����1918M�"� # ��6����� ������� ����� *1932 &����� *�"���( #
&������1947 ���;�� ������� ����� *�"�( #19764����� :�� ���� # 4������ <�+��� $Q����
4������ ������� 0(��� ����"�1961 �Q�O"��� ������� ����� *�"�( #1998.)3( 5�� ��� ��(
������ C(��� &� ���� �(� *��"���» S������ $���6,�( ��.�-8��� *( :�� '�� ���� ��9���
&� ���+,( �,(����� �� ���(�� ����� ��+��� %�B�3 ��"�� I3 ���-��( #���N�( ��+���� �(D��� ��Q��
�/��.�� ������� ���.�� J� ��3 ��� �6��Y( �����-��( ��(������(«#)4( ��� ���: ����� *�"� �(�
���� #��(���( ����� ����+� �� J� ��� ��� 5��Y �� O��3 ���"���� 0�"� &� ��6���� &� �������
��(3 :�� $"�� *(�Z���� %�B� � P ��+ $�����1959 ��83 I��� -�+(�� $"���� )�� ��� 5=� #
��+1961 ��3 ��83 ��� #"O�"(�� $"���� "1980 [� ��8��� ���/�� ��� I���"-�+(�� $"��� " J�(
&� L��3 ���"� ��3"������ $"���� " ��+ ��� I���1956.)5(
)1( 1 #�%�� P #4���� ��� I(���� 7.��� #��� ����� ��.3304 .��3 �"(� : ����� ������� $"����� #&�+�(��� 0��� ��O
�8� #�����"�� ������� ��� #�/��.()- �( #2008 P #114. )2(
1 P #������� ���"���� #&��(. �� &���� ��;�61. )3(
1 #�%�� #J+B� *"���� P63. )4(
1 #�%�� P #7��.�� &����� $"���� �(-� #&���� ���.377. )5(
1 P #����� $�� &� ��+��� #�����+ `� R��92193.
Université Sétif2
113
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
1! ������� ���/��� ���0�:
1!1 ! ���/��� ���0�:
1 ���/��� �1112�: ��c�� #�9��3 ���� :I3 ���" �� :�� ������)� 6$ ���) �3) ��لو. ��! !���� �(-��B��( �(-����(# �(�"���(# �(8�����(# )��( �(8����� I3 #�(�(���� ����U�( :!&�
0(-� -���� �� �BM8�� ���� :�� ����� <��( #-���� $��( 0(�� J� �=��� �c��( I3 #I(�� �9���( #��;� J���.�)1(.
��3 &� �(����� -�.��� !�"� :
��� !���� &� C(.��# �����( &� #!����� 4�����( &� #�-��� 5����: J��" #J�� :�� !&��� !&���: #5�(� 0�.��(: #J��� (� ���� #�(���( :�.��( ��=� J���3 d0� #$(� _�O��( 5��+ )...( ������( ����� 5�Q=�(: &��(��� :�� #�6��� �(������( !���� :#J�(�(���� ���3( �.��� $���:#$��Y3 5�M(��3(
������ :#J��Y �=��,�( :'���� ���9��( #��=� ����" &� #���� J��( ������ �,(� #0���;� �����( ������ �Q�� $��� J� ��3 eI�6)2(.
��( O�"��� :��� 0���� #5�9���� ����3( J��� ������ �(�;� ���( J��� �������� ��� ��� J��� #5�(�3 ���3( �.��� :�� <�� ��/� b��� $��� <�-3( ��� �(�O� J��. J��-�3( ��� I��3 :M(�J� J���
�� ��� !���� 0��:
J��-�3( �=�;�� 0� ���� ���( J��� �������� b.�".��
�9��( �=� ��=� !�(+ :&"6 �� &�� J��� #J�+( 5�9��( ���� �6�9���(...&�( &� $����3 �Q=� :$/ #J�6�� )����( ��=� &� &��� , ��B� 7�(����.)3(
��3 &� $"���� -�+(�� : »�9�� ��=���:���" &� J���. (1 ������ <9�� &� ���� �Q�� $���� ��3 I�6. ( 1��=� '�+��::��3 J����. &� #J��� 0���( �9�� ��=� ���� 5�-�3 ��-� (3 L�+3 J��� #��(���
)1(
1��� #�(%�� ��+� #4���� ]1# P P 182#183.
)2( 1 O(��B�� #I���3 �(����� #-�.��� P 336.
)3( 1#I����O�� ��+3 #�Y=��� P P678#679.
Université Sétif2
114
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
5�9��( ��=� #!(+ 5�"6 !�"6 J�O=� 5(�3 #(– ��=� �� ��Y �". ,( 0���# (– 5���. 0��� : »��� ����� ��+�U� «)1(.
0�B��� �9�� ��� �� ��"�� &/=/��)��� (&���( *�"�� �g����( !���� I3 4(����� I3#&���9���( *��� ��6 (3 &� � #�6��� ��3 0�B�� �9�� ������ $=�� J�� &���� ��� �" &� ��B������ ��M(3 *�"�� ��;�( J�):�.��(# 0���.� �(�;� �(��( :�. R�8� ��(O�� J� ���( ���(�. �3 <��-� 5�6 $�6�B��� *�
$(B��� I��� !�" J� $"���� -�+(�� 1I��� (6 �_��� P�� �� ���� J�(�� (3 J��B� (3 J����.� &� )�� – 5�"�� $(�� :�� 5�6 �(�;� ��� �� �3 _���� P�� �� J����.�( , $(�� ,� ��� *�" ��B8�� &��� O��� ����- $=� ��6 P���� J����3( ��3 $/ ��(B� ��;�( �� C�(B���( , �(�� ,� ��(��
������� :�� �����.� #��M���( ��( 0=� 0� ��6 ������ 0(��� �3 5�6 ��B8�� R�8� ��O, P����� ������ :�. J�3 , *�-�+� P����� #��� ��( ��6 �!�" �������� &��� &��� »������� �/��(���� &���
��� '���� #'��+�� �6��B�( �����«)2( #���( 4"� ����U� J��� �3 ��8� 0�� �9�� 1 I��� (6"������� "$� $� ��� 5�� ���8�� &� ���"���� ������� ,( �/��.��.
! ���/��� (imitation) ��3��� :
(6 �������» ����� �� )(�+ (3 '�8� $(�� J� P�� �� 0"3 ����� ���� (3 )(�+ (3 ��� �� <��- !��;� I��� ����� :�� 0�B�� &��(�� (3 ����� &��(«.)3((3 (6» _���� ��+�U� 5��Y ����
0(�� (� 0�B� ������ ����.�� �� ��Y �%� :�� #0����� ��� ��6 *����� 0�" 0(� ����� (3 J��� ��=� &� J��� �� ��Y ����-� 0��� �� � &����� 0(�� #&����� ��"���( 0(�� ��"��� �(��( ������� ���(�� $���� ������ J9� � ���� �Q���( :�+� 5����� #������ ,(3 ���(�� J�� � �O������ (3 #�����,�� (6( �� :�+�
�������� !�.�U��«)4( #�������� (6 �+��� :�� ��+ ���(;� _����( $"6��� <�-( $�=�.
)1(
1 *�"� ����� ������� #��6����� $"���� #-�+(�� P782.
)2( 1�+B� �.B8�� #J+B� *"����.
)3( 1 ���+ ���+ #IO�". �(��� ��.�-8� ����� &��;� #�8����� P71.
)4( 1 ��� #�%�� $����� #&B.�� $"���� 0����� ��.�-8�� #�B+�B�� ����� #&�(��� -3# 2000P # 213.
Université Sétif2
115
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
I(����( ������ (6 I��� )+��� h������� �������:)1(
• ���%��.� :�� 0�8;� �� �(�/�� ��%B��� _(�+���( �� 0Q����� ������� &��� �6��. ]�"�.,�. • !���U� :�� 3��� ���.��� &���O�� $=��� I��� ���+� J� ����� ����� &��/�� ��"�� &�
��(.�� '8���( ����� *����� ��"�� &� #I��(��� =� ���+� ���� ����� �� ��� ,( &������ (3 &�3 $��� &�3( !=��� I����� $6��Y( �� ���� ���� .
• !�8�� \�-( 0� ���" ��� �8� ]�"�.,� 0�( �� <-� J� �(��(��� !�(+ ��� ����" :�� ��+�3 4���� ���O�(�( (3 $� #�"� ��� '��� ���� $=� 4���� (� ��� &���� ��� J�.�8B�.
• $�� 0(�� ������� ������� �������( ,� ������� �� ���� L��3 :�. (�( ����� ��(��� ���.��( #��(-���� �B�( !&��� ��+���� �/�.��� ��� &��� _�� ���8 :�� �� 4�����.
• $�O��,� �. � ��������� �/��(���� &� *�8 ���"���� ��(���� *� �%��.��� :�� 4(�+3 !������ $����-( &� \���� *� $�O��,� ��� 0�� �� �(�/�� ��%B��� ����Y# �6����( �������
�6����( ������(.)2(
1!2 ! ������ ���0�:
! �2� ������ :
»i�i�i" : 0"�M�"( �(�"� :#M�j" (� M�i"3 (6(0=� ��...$%� &��� &� M�i"( #. ( #��"�� )�+( #k�l+� �k�i�k"3 ��(��M��("�� :�� �(��( #���"�� :�� :# M�i"3( m�i"3( ��;� &� m�i"( n��"3( #��+���
!�M�" ���( #�� !�� , #!�M�" C�3( #��� 0�B� )M�"3( )M�"3( o0O�6 $3 ��3 : :��( #�� ��� ,( #�M�" 5�% ����-�� &6( �M�" !��+�� &�...p"�� ��O ��6( #qj"��( l��i�( ��(/ M�"3( #���:���� M�"�+�.
O�"��� ��( :��;� J� m�"(: i"(M� #5M�j" :�� (6( ( #��3 M�j" ����- I3 ��;� �� �M�" 4����3� L3�(«.)3(
)1(
1$�6���� #&Q����+�� #������� H���� #�(-�( ����� #'������ #�(��� -1# 1993P # 229.
)2( 1 ��� #�%�� O�O��� #�-� $"���� -�+(�� ��� �%��.��� #���"���( _ #��6����� ������� ����� *�"� ��"�69 ����(� #1991 #P 97.
)3( 1 R� #�Y=��� ��+3 #I����O�� : #I����� &�(� #$��� ��O�- #�(���� ����� �����1 #1998 P #93.
Université Sétif2
116
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
-�.��� �(����� &� !�"( :» ���" 4(/( :] )Q�.�� 5M�" ���: �+���� �M�"�� #r�p�" &� ���",�( #0O�� �( ��;�s�p"� M�i" #M�j"� M�i" ��( #���" (� #( 5�i�i"( 5M�"3 #�M�"�� ����" 5�M�8 #5M�"�+�
�����"��(�����( 0����# _��� �M�"�( :( #J���� 46� ���"�� :�(���«.)1(
��+��� &�(: »�"3(ّ ( ��(/ 5M�"�+� : 0�� # ����" J+�� :
( J�� I� <��� <�� 5D-� $� $�(;� �"3
( �M�" I3 )�� �� (6(*-��� J�� )�� 083... 0"��� 0���( #*-� I3 #�/��. �" #e���" 4(/(
��(/ ��� ����"�� ��8� �M�j"��( #&+���� ��.3( k�"3( 0�3 ����" ��... ( ����" ��8 !&��� M�"3( 5M�"3
m�i"(( 5i�( #����" 5��8 I3 #5M�"�+� �k"�� :�(�;� &� ���",���"� ��� #�"3( ��;� J� M�"( # : 0���
p� 5��3 &� 0"��� M�"3M�j" M�"( #5M�j" J�� ^�� ��� �" �=� 0��� J��( #��� ��� 5��3 �=� M�"3 #��"� t�
J��.3« )2( # »!&��� �M�"( :80���( #����" 5�M� :���� �M�"# ( 1��(/ :!&��� ��"� #���" J+�� :
( ����" ��81� 46� _���!&��� M�"�+� #J�� :( ����" ��8– !&��� :( J/�.�+�M�8����" 5� «.)3(
1 ��3��� ������ : (6 ����� &� ���"��� �3 ����� �� ��� ����" 5���8� (3 !&��� 7��.�+�
(,� �(�� , ��6 ( ��.=8� ���. <��- ��J������S ,� (6 �� ��� ���"����» #��.=8� ����3
M������ ����.( ���"(� ������( �«#)4( ���� , �.�� ����+�U� ���.�� 4��(" �� 4��" :��; ��%�
� �3d0% J� ��+��. (3 &���� ������# ( 7��.� 0"3 �� ��M�" J����� ��(�.�( J�� <=-�,� 4"� ����
�( �������( $!=�� ��.=8( �8��� ����-��&8�� �3 �(� ����" \(� J��� &B� ����� (3 ��6 �
� ���-� I3 7�.�( J� ���(% ������( ��O(�"�� J� J�� ��(. &� 0��� �3 4"� ���� ���8D�
"�( J��� R�-� I��� ����� 0�� ��. ��+. J- J��/3 �� ��6 0�� : » !��Y $����� ����3 0%� �3 4.�
4����� 0(��� !��Y R�8� ���� �O(�� J�� �; #4����� 0(��� ... ����( $����� ����� &� ���"��� ����
�� !��.� &� ���"���( #!����� J�� R�8� �� ��3( $������ :�� 0���� �.�3 ���3 4�;� &� JQ��.� (3 $����� ��
�(�B��� $� (3 �/��.�� ���.��� �(�B��� ������ #�� �(�B��� $� (3 �/��.�� ���.��� �(�B��� ����� �+����
)1( – O(��B�� P #-�.��� �(��� #L���3295.
)2( 1 ���� #4���� ��+� # �(%�� ��� "�"��"] #2P P #91#92.
)3( 1 P #-�+(�� $"���� #��6����� ������� ����� *�"�130.
)4( 1 #&�=+U� ��B�� &� ���"���( ���",� #<��8�� R��8�� ��.� #�Q�O"�� #�����"�� ���(�-��� ���)- �( #2009.
Université Sétif2
117
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
���� $��3 �� $��� ��. $+B�3 �� ���.�� 5�6 �6�%� $��� ������ �� ���.�� �(�(�� $� #$�
( �/��.��B� $�( #�� �(�B��� $�( #�"( :�� �6(�( ,���3( ��(8 ��� �(���� ���� ����� ���.83 �9��
0�3 ,( �/�3 , ������«.)1(
��/.���� <�D� R�83 �O"� $����� ��6 &� �(8�� �(���� �(� ���8 ���6 &� � , ��� ���"����
&��� ���"��� ���� ��(�� �(8��� ��6 ��� S!�(+ �. :�� ��B�/���( »M�"��� &� � 5�(�� ��� �� �
:�� ��6����( 0��.��� ���(���� ��6�����( #������� b".�� �� 7.��( ���� �(���� #=/� *(�� !(+�
#��.8��Y�8 ����Z �"� �� ���B�� �� $/( #*���( ������ ����( ��(��# ��� ��( R��8� *� C��
( 4��.�� ����� C��$(���«#)2( ( �+�- ����" ����3 �� $�(��.�� �6�(� *�� �3 0�� ����Y�(
(#<�;� &� ����� \(�� �(��� ����"� �� $�(1�(3 �3 7�. 0����.83 ���.� � 1 ���-�( ���
(�6(.�- &��� J��6 $6����3 4�+� 9,�# J� �%�� I��� ��%���� �B�� ���"�� :�� �%�� �3 4"� ���(
� ��8�� 0(8B� ��"��� �(�� ��Q�� ��� �� #$����� :��J� ���� (3 $����� : » ��. �(Q-�� ������
��� �(�"� , $����� 4�.83 �3 �(�%�$����� ����� &� ,� �� $6��3 ��( ���"�� 4�.83 �� �� � #
( 5��� � &� �.�.��J��� �(����. ��� ����( ��� �� ���� , ��� $����� �!��� &� �"3 )�� :�� &����(
_��� J���# "��( $����� �; )�� �(���+� $� ���( ��"��( $���� �� &�B�� �����"��6�.# 59����+� ����(
0����( ������ 0�" 0� &� 0.�� ��� ����+�U� ����- &� ����� I��� ������ \(��� ��6 �� 0� &�
J�Q=� I��� 0����� 0�"( #��+��� &��� ��(8��� �Q�� 0� &� �(8��«)3( M�8 �����+. J- \.
(����� ���"�� &�� �� 4+. �(�� ���:
\=8a� ����� ���� #�.�.8 �8���� ��"��� ��� u��� &��� �Q���� C���3 P����� �������
�����( J��� �(�. ���.� *� J+B� ��"��� ������ $/ ( #���"��� :�� J����� L��( J�(� ��.���� ������
L�� &��� ( #��� ���"��� :�� ����� J+B��+�� �6��� :�� &( I�%�( I��� 4=��� 7��.� ����3 �����
)�� &� ���",�( &����� \=8U� ��(�.� $/ #����� # ���B�� 0�8(� 0"3 �� \�B��� �6��� &� ��
)1(
1 ] #�8� #'������ ��� #!����;� 7��. #��+. J-1- #9 P #13115. )2(
1 P #&�=+U� ��B�� &� ���"���( ���",� #<��8�� R��8�� ��.�152. )3(
1 b� #�(��� #&���+��� 4����� ��� #������� 0���;� #��+. J-12- #1 #1974 # P380.
Université Sétif2
118
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
�� $�%��� !��.� ( ��� _�����(48���� �� ���� ���" 0�� &� ���"# :�� &�+�� �(�� ���;� &�(
��(�� C�3 :�� 5����3 ]�����,� 7��.�( *�6��� &����� 4=�. ( O���� &6 :�(;� �/=/�� 4���� ���
�� M$�� �3 ��"��� &�� -���� =� �������� ��3 )�� ���3 �� 0�� ��� P��� =� ���"��� # ��+3 :��(
�(�� 4���� 5�6'=��,� 0��� :�� &QO" ��� ���- ���"��� �"�� &�. )1(
(���"��� �� ���� ��%� ��%��� 5�6 ��3 #.�=�$"���� &� J# ��� ,� ��� 7��.�� ������ =�
&� ����"� ���� &���( �/��.�� ������� ���"���� &� ���� ���� �3 ���� &��� R�=��� $63 ���M�.
&� 0/��� ��+�+3 �8��� *��3:
���2��� 4����� .� ������: J.�- ��� ��;�� )��("(��� $�6�����" J�(�� : » ���� ���� �����.( v��3 I��� �8��� ��� ��� �/���( ������ <-���� &.�� �6��.( 7(�(��� ����� ��� #
��( #�(-��� ���(� ���� ��� &��� �Q��-�� %�B�;� ��/�( #J��( ���.�� $(�� �� &����&�����«)2(.
(&�� �� 0=� �� ���"��� R�� 0(��� ��6 0��.�� :)3(
1 �(�� �� &��� �Q��-�� %�B�;� ���/� : ��� !�(+ ]�"�.,� �8� ��� �����+� ���(� %�B�3 0�� &�
M��� �(�� ��( #��(��� (3 ��%B� ����(� )�� �(�� ��( #��/�.��� 0�� �� &�"�3 $=� �� ���� ��
3 ����� ��.�-8� �� ����� ��3 %�B�;� 5�6 �(�� ��( ��(��� ����� ����� %�B�3 (3 ���� (
��� �(�� :�. ����� &� �6��(� &��� &��� ���.��( $(���� ����-��� ��Q=� ����. �(�B��
�8��� ����-���(.
� �� ���( ������ �� �"��� ^�8�� 5�6 �(� *�"�� ����� ��Q�6 �� (3 ��/�.��� ���(���� ���"�
(3 ��6����� ������� ����� � <�+���� 4��� (3 <���( -����� �����O�� �(�.�� O(�"� 4"� ��6 :�� ����
:�� %�B�;� 0(. ����� ��(+ ���� &��� ��������( $"���� .(�"��� R�� ���/��� 4���+;�� ����+=� 0
( �B������ �(8��� &� �������.
)1( 1 <��8�� R��8�� ��.� P #&�=+U� ��B�� &� ���"���( ���",� #581 60.
)2( 1 P #-�+(�� $"���� #��6����� ������� ����� *�"� #�%��10.
)3( 1 ��� O�O��� #�-� $"���� -�+(�� ��� �%��.��� #���"���( P971100.
Université Sétif2
119
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
������� .�1� '� ��:
1 �3 5�(�+� ��� ��� h����� *�-�+� 7�.� 0+( R�( 4(�+ � \���� �(8���� :�� 08��-�+��.
1 ����+B���( �=������ &� ���-�+,�( ������� 4�"�( \���� !��/3 ��8��,� ���- _����.
1 ���- _����( O(����( '�.�� $+� &� ��.(� � ���"� ���( -��� 4� (6 �� $��+�� -���_(� ���" (3 �6����U ���� ������� (3 ������� ��(�" (3 �6����� #�6�(�".
1 '�%(� ( �(8�� ����� �� 0�� ��.�(��� $(+��� ��������� -�� ������� 0=� ��(��Y ����(�.�� ��(� ���( ��Q����# (( �O";� ����.�� ��(�;���������.
5������ .� ������1� 6�7�:
1 #$"���� 4�(�3 4���� &� <��� 4���� $�O����(( 5��( '���� ����- ��+�� �8�( #J������h����� (3 *�-��� :�� .
1 !��+;� 0�� 0���;�� ��� h���� #������ ������ ��(��� 4���� &� ��.(� ����- $�O��� ��(�&/=/��( I������ 0�� $O=��( ��O��� 0�� ���"���( ( &����� :�� &+.��( &������ $/ &���.��
IO�"��� :�� .
8��9:� �/��� .� ������: (� 0���( ����3 �� J�(�.� ��( �.B8�� 0�=�3 *(� �� �� �6
( �Q�� :�� ����a� �����Q�(3 O����( #$("���( ��(�;� $����+�( #����� ��.��� �����-� ��(��� 0
*�����# �Q�� ��(8 &� $"���� ]���� $/ #����� )�� ��� �� ��(���� �(8�� $����+�( J�� :�"�� �
��( <�(�� ���(� 7�. �� &���-�� �B<����� R�.8��� *� '(�.�� $". .
2! ���/��� .� *����� ������ ����/��:
M��� ���� ���9� 3� +�"� ����"�& ���9 ��' �&ا���� �� �� �(����� :�� ��O"�� ��M������� �� ���"�� 1 )��( :�� �. ����1 08( L�� $�%�� �. ����9��� #:��;� !�(+ �� 7�. ������ (3
$�%���#)1( \(�� ����9��� &6 \(M��� ������ &��� ���� ��Q�+ $��� .��( ���"���� &��� *9�� ��� 5�6 ��6�%�� #\((� $"�� "���"�� "��, ���� I��� ��� J�� J�.�8 :�� $"�� "����� "0����� !��/3
)1(
1��.3 #�%�� ����� #��� 7.��� I(���� ��� #4���� P298.
Université Sétif2
120
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
��#��+ � ��( ��/3 ��6 ��;� �.3 !���� ����� ���8����� J� ��� ���3 �3 5("� ������� ���/3 ����� 7�. 0�� J��: )1(
��� ���[[� ��[[�� ��([[J &[[� 5�[�( ���([: �[� ��.[J ([[* 4��� �"��[��
6([( 4��� ����[[� ,� 3[�[J[ �Y[[5�[[
��� J��� ��� ���� �B�� ����-�� :)2(
(� 0O�3 &.(�� :�� J�(-B� ���� )�� &.(�� �-�+ J��� ����( :��� '8�� J�+� 06 �+� *B8�� :�� �� J��
J[[��.3 `� '8�� J�+� �M�8( &����� �[���8 J���
��( $63 �(�;� &��� ��� ��� ��� ���� 0����� $�%� #��������� $Y����� �� J�3 �� ����� J�"��� ������ �B���� 4������ I��� !�" J��� $"�� �����1 (6( $�%��� &Q��B�;�)&Q�"�� (�.� '�.�� 0(;�
&��/��( 1 ,� J�3 0Z :�� J+B� �3 �� � $�%�� ��������� ���-� 5�M�� :�� ��(� J�"�� $Y� J�3 , <��(�� J����� I��� 5�����# »$�%�� ��������� , <�.� J��6 ,� ������ 4������� &�(8�� I��� '��� ��
PQ�8� "b+��� &�(8�� "������� ������� O���( ����"��� �.(�+��� L��;�( ��(�����«)3( '��( :�� ��6 ��/� �� 5�(� J�� �� �6�(� \(��( *� ����� M�(���� ���(���� �����+�� ��3.
��3 "������ ����� "��� MP� ��� ���� &� J����� »:�� J�3 ���+� J���� �� 4�� �+�� &6 :4��� ����� #0����� �����( 4��Y 7��.�� '�8�( 4����� &�; #���� 4���( \=8� <-���� ��,
#���+�� ���"��( ��, #���� $/ 0(�� ��� )�� :��( ��� 5�6 4���� 0("�� ���� *"��( ���� :�. ��� *�( !&��� ������ 5��88� :�� J�Q��«)4( #��3 �� 7�. #$�%��� 5�"�� ��$���+� "$�%� ��Q���� &�
4���� &��(/ ������� �/��(/(S I3 ��35 &������ �M�� &�� 0M(;� 7��/��( �M�� &�� #&��/�� 5�6( �-��
)1(
1 #�%��] #7����� �(� ��� ��� #!���;� $"�� #4��;� ����� :�� 4��;� ����� #I(�.�� �(���1 #1936 P #67 . 0="R� #���(�3( ����� $(�� &� �6O��� #&-(�+�� ����� :]#�������"�� ��� #�(��Z( :�(��� ��" ��.3 ��.�1)- �(#)� �(# P94 .
)2( – +B� *"�����+B� �.B8�� #J.
)3( 1 ��.3 #�%�� ����� #��� 7.��� I(���� ��� #4���� P299.
)4( 1 O� ����� ���8��� #0����+� ����;� ��(����( &� 7����� #&����� ��� ���� ������� ����-�� �����( #*�O(���( ��[#�(�
)� -(# 1976# P 354 .&��. #0��� ����� �+���� 7����� &�"���� #&����� P 208 .
Université Sétif2
121
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
:��. ��� $"��� ��������� �(� �3 J���� :�� ���.�� #��� ���"����� ��������� 3��� &��9/��� �M�� &�� 0M(;� �; �� 0�� 0M(;� <�+ &� J���� ���( ��� �3 \�- ��� ���� $�%� ��������� $� ��� )��6 ���.
&� !�� &��9/�� �M�� &�� 0M(;� �; �� 0�� 0M(;� $� <�+� 5���)1(.����( 0�/�� 5�6 ��Q���� &�N�� :)2(
�� � �� 3���� =/� '�.� "!���� "J���� *� I��� J��� &� 4������ ������ (6( !���� ���6( )���(� :�� �3 &��� ��Q���� 08�( :�� �-���� &��� <�-�� ��� , �3 h���� '�;�� – ��� #!���� &� ��. J�3 �� C(�B��� �3 �(�� :�� '�;� 0�� !���� #���( ���� J+B� '���� � � ��6 5�"�,� &� '��8� ����� $� ��� �� 5������# ��9��( ��[� �� ������ 0����� �� ��.3 I��6��B�� I��� ��� J� 0� <�+�� J��.)3(
:��( ���Y ���6 ���"���� �"� ��3 $"�� "\�.8�� "I��� :[��+� J�� I�6("�� J���� �� "����� "("���"�� "#��6��Y( J���( ��O� ����� #���/� &� ��. d0�� �M�8J ��� �[& �����[4
�/�[#�� *��"� �� J�� �("(� &� ��6 #$"���� ,� C�� �6�(��� &��� &� � �� �� 5���#)4( ��� (� ��� �� ��B�+� �� ��B�D� ����+ &� '���� ���.(�� ��(���� �8�� "$"�� ����� "I��� 0�� J�� ����-�
��Y ������ �(�� "������ �����"# ("���"��"# ("4��� ����� "��3.)5(
)1(
1 ��.3 ����� #��� 7.��� I(���� ��� #4����299 .
)2( 1 #�%������� O� ���8��� #0����+� ����;� #��(����( P 354.
)3( 1��� ������ ��� #0��"�� $"�� 0(8;� &� 7����� #&����� ��� !�B8 ����-�� �����( #*�O(���( ] #����2- #1 #2006 #P 915.
)4( 1��+. #��8� $"���� ] #&�����2# P459.
)5( 1 ��� ������ ��� #0��"�� $"�� 0(8;� &� 7����� #&����� P 915.
ي
ض
أ ب
ت
ث
ج
ح
خ
د
ص ش
س
ز
ر
ذ
ط ظ
ع
غ
ف
ق
ك
ل
م
ن
ه و
Université Sétif2
122
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
��3 "4����� "&��Y�8�� �"�� ��+. ��8� 0(�� J�� » J�3 L(. $%�� �� ��3 J� $"����� &��� ��3 #J��� �8��( \�.8�� 4�����( ��������( #-�.���( &���( )�� ����� #���"��( 0� 0� �� ��� ��� ������ #J����� =� <�� J��� ���( 4����� ���3 $"����� &��� J��� ,� &� ��/�� ��6 �� 0�(�3
���(���� ��B������ &� %B��� �.�(�� J�����(«.)1(
$"��( "��+� 4���� "��� \�8 J�.�8 &� J����� J� � $� ��� �� ����- ���(� (3 _��+ ����( ��� =�� �� ���8� L��3 ����+ J� 7�.� 0(�� : »��3( *� )�� , &�M�3 J�� #L(�� 0(� � ����
(3 ���+ (3 ���� (3 ���8 (3 ��M�� (3 #��.� (3 ���� �� 4���� #!������ (3 #���. 0�� 5�6 ����I(� $� )��� ��� I�6O;� ���( ���+ 0Q��� #,��� $�( ����� J�� �.; #,�"� ��� � ���� &�
������� ��� ��(�«#)2( 0� ������ :�� �+�� ���8� ��� ��8��� &+�Q��� I��� ���+� J�� J���� #��(���� &6( :�� &��(��� ��� �!�" &� J�����:)3(
− 4��� ����� I�6Ow� .
− $�.��� -�.���( $%�;� ��, ���+ .
− \�.8�� I�6("��.
− \�.8�� ��, L�� )� 576[6 .(
− &��(. \�.8�� ������ &� 4��Y 7��.�� �/;�( ��, ��/;� )609[6.(
��� $�� ��� �(%�� *�"� �� <�B� &� 5�6 #4���� M�+( �� ��� �� 0�� P��(# �� $� ��� ������ (3 �B�� !&�� &� #J�"�� ��9��( $�� ������ �M����(� ��� 5�6 ���8��� 0�"�� J�� ���O� ��9��
– ��� �M�� �� )�� 1 ���( �(�� �� B�: J+B� �� 0�.� ���(D+� 0�O��# (��"�3 :�� 5�6 ���8���#)4( &�( ��6 0(�� » ���( &� &� ��6 4����� ���� ��3 �� ,( ���+( )M+��3 #���+� L(+
&�3 ���" J�� �� <�B� &� )�� 4���� �� $(���� �-+�( 0(��� J�� $�( #*��3 4��-( $���� #$(�� ��� '�( J�� :[�� 4�(8 (3 0�O (3 �.8 (3 0�� M���J� :�� '�8��� #0(;� 5��.( J��( ��
08;� I��� J�� 0(���� &��; ���� �� 0� 083 #J�(�� $�( 0��3 J�� #�Q�� 0���� ���� J�/� :�� ����� #J�(���� 0� ���3 ���;�[� &� 0�� 0(8;� #08B��� ��( ���8� J�� $=�� �� ��[� �� #P���
)1(
1 ��+. #��8� $"���� ] #&�����2# P459.
)2( 1��� #�(%�� ��+� ] #4����1# P 11.
)3( 1 #�%����� ������ ��� #0��"�� $"�� #0(8;� P.148
)4( 1 #�%�� O� ����� ���8��� #0����+� ����;� #��(����( P 377.
Université Sétif2
123
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
������� �� 0��� �� ����[& ��6 J�3 ���[0 �� 5�6 0(8;� �+���� «#)1( ��3 �� 7�. $�%��� $���� I��� &�� J��� #J�"�� $�� '���� »4���� \�.8�� ,� &� ���� $"���� ����. $�� '�. !��� :��
'�. #(�(�� &� ��. $�� I�6("�� (�(�� :�� !��� ��� *�� '(��� ��� �(%�� :�� P��� :�� $�"�� C�� #'(�.�� 0(8B��( ���� 0(�� "'�. !�/�� �/�/��� "«#)2( ��( ��/� 5�9/ � b��� \�.8��
J�(� »$�( ]��3 J�� ��� &� 5�6 #0(8;� J����( 4���� "\�.8�� "&� 4�(�;� 0(8B��(«)3(.
J"��� (6 b�� \�.8�� I3 #��B���� ,� �3 ��� �(%�� �� 0���+� R�-8��� I��� J����+� I�6("�� R�-8�� ��3 (6 "'�.��"# :��3( :��"08B�� "����� �6��� 1 '(�.�� 0(8B��( 1 4+.�
'�.�� #���;� 0(;�( �� 0� ��" ���( 4������ &Q��B�;�.)4(
��3 4.�8 4��� "\��8��� ������ "(���� J��� J�3 (� ��+ �.�( ��Y ��(�� 7�. ����� *"��� ��� &� !��� #J�"�� ��( ���� �/�3 �� ����+ �B9�8� �6��� &� ����� J�"�� ���" :4���
����� "I�6Ow�"# ("0�"� ����� "��, #���� ("\=8� <-���� " ��; #���+�� ("���(���"&�; ��O #I��8�;� ("4�3 4����� "��, �����"# ("��(�� 4�;� "&���B��"# ("\�.8�� "I�6("��... "# ("��+3
�Y=��� "#I����O�� ("_����� "&�����".)5(
'��( :�� 5�6 ���"���� $"�� "�(����� -�.��� "L���3O(��B�� I��� ����� J�� J�.�8 "������� ���� :�� ���"���� "$�.��� "("4�����"# 0(;� ��, ���+ &��/��( #&��Y�8�� $/ '�3 ����� �����O �� ��6 )��6(S)6( [�"$�.��� "("4����� "��6 ����8��� ���+�+;� ������ ����� �����
#L���3O(��B�� J��� $� '�� ��6��� -�� 0� '�3 ����� �����O ���/� $� \M�8� �6���8�� :��( R"�;� J�3 �� ����� &� )�� :�� "\�.8��"# I��� , )� &� J�3 ��� �� ���8��� ��+�+;� J� $Y�
J�3 $M�� J�.�8� �������� S���, �� )��6 �� L�� J� � ���3 ����� ����� �� "\�.8�� "J��� ��O #J���
)1(
1 ��� #�(%�� ��+� #4���� P12.
)2( 1&��. #0��� ����� �+���� 7����� &�"���� #&����� P223.
)3( 1 ��� #�(%�� ��+� #4���� P 12.
)4( 1 #�%�� &��. #0��� ����� ��+���� 7����� #&�"���� P 393.
)5( 1��� ������ ���#0��"�� $"�� #0(8;� P 938.
)6( 10���� #4(��� $"����� ��(���� ��!��� #�6�(-�( P 121.
Université Sétif2
124
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
���( 0�� :�� ��6 J���/� )�� �����O�� ������� #��.;� �O���� �� �� �6��Y#)1( ��( ���� 5�6 �����O�� ���/� :�. 0�� J�� �M�� �%:)2(
»���� �"� ����� &� J[[���3 �� C�� �.�3 J��� �(�����
��6� \�.8 I�6("�� �� � �.+ �Q����� ��. :��3 :+(�«
\�.8��� ��� ���� "�(����� -�.��� ":�� 4��" "$�.��� "("4�����"# ���� :�� C�� ���"���� L��;� [�"4��� ����� "#I�6Ow� ("������ ����� "("0�"��� "��, #���� ("-�.��� "4.�8�� ��� #��M�� ��6( �� J��/3 ��+. ��8� ��� ��3 �3 6�� $"���� »��� *"�� 4����� 4�����(
\�.8��( $�.���( ���"��( #�����( ���( 06 *"� :�� 5�6 $"����� ��� ������ (3 ���+� ��� �� <��- $"����� L��;� ��3 #����� R"�;�� J�3 :��+� J�� �� <��- ��Y #����� ��6( <��-�� (6 4����� 4�����( $�.���( )...( 4���( :�� �%�� J�3 ��3 �� ���"�� ��3 �� <��- $�.���# ��( '�� ��� ��O �� J� ��6 $"���� _O�� ����� ���"��( J�� :�� J"( 4������ ��3 4����� \�.8��( ���� �� �����+ J��� _("��� #����� ���( (��� 3J� ��� ��6�� � �� <��- 4�����… «)3(.
��3 �� 7�. 4������ »��� 4�� L���3O(��B�� J+(��� ��� 4�� I�6("�� "\�.8��"# �� J�M+� :�� �����/ �(���( #���� ������� '�.�� ���;� �� ������ #���"��� $/ $+� 0� 4�� :�� 0(8� ����
�'�.� #0(;� ���() 4�� �O��� (0(3 4�(�;� 4��( '�;� ������ �6��Z«)4( #$/ �� !�" ��� ��6 $"���� ��� ��� ����� J� ��Z #J�� =��" 5��� ��8��� &+�Q��� I��� :��� J��� #J�"�� ��%� ��� 5��, "
�(����� -�.���"�� #��� �� ��� »�� $%�3 ���"���� &��� �/�� -����� &� '�� ��� &�"���� #I(����( ��( 0���+� 4�.�9���� #����U�( ����( J�(. ��+��� '�3( !������ ���� ���/� �(�(��� ��� �(����� ��� '���� #���(O�� $��( 5��� ( $�� *��� J��«.)5(
��6( I���O�� 5�"� �� 0�� J�� ���/� J���� J�����( ��� ��[B�8��� L��;� L�� #��[��� »���( ��6 4����� "�(����� -�.��� "$��a� �"� ����� IO������ d0"3 �� '�3 &� �B�� J�����, :��
)1(
1 &��. #�%�� #0��� ����� ��+���� 7����� #&�"���� P 393.
)2( 1 �6O��� #&-(�+�� ����� 0="# P P102#103.
)3( 1 O� ����� #0����+� ���8��� ����;� #��(����( P 29.
)4( 1R�� `� #�����+ ��+��� &� $�� #����� P81
)5( 1 O(��B�� #L���3 �(����� -�.��� 1 $���� 1 #P3.
Université Sétif2
125
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
0� #�+.�+� �� L��8� �.�8� 4���� !������ ���( ��-�� )...(# I����( ��� �(. J� &� #0��.��� 0��w�( :�� ��( (�� M�3�J# �� <���� <��N� ����� �����( ...�(M�� ��� 5O���� &� ���Y #O�"�U� 5O�"��( ��� �. #O�"�U� L�8� '��� #J��(Y J�Q���( 0�"� �� 063 $���� )...(# $���
�� �8��� :�� \�� J��-� &��� ��� �� 0�/�;�)...( $��( �� �M��� �Q�+� 4����� �M�Y( :�� J����3 )...( $��( )���+���� ��� ��� )....( «.)1(
��( ��� 4���� �B�D��� J�(. :"]�� �(����" I���O�� I��� 0�� J�� J�3 ��"� \�� #�(����� :�. �3 J�.�8 �� 5��+3 "]�� �(���� �� �6�(" �(�����".)2( ��( P� :�� ��6 I���O�� &�
J����� =Q�� »���� �+�3 �� #&6��� ���� 0��;� :�� '����+� J��(Y P(���( :�� J�=��� )...( ���� 4(� I���"� )...( &� *( \�� J��� ](O�� #�������� *��" 5��(�� R��8���� &�
#����U�� ��9��( ����� �� '���� �� ��+� &��� �+�� `� J�B� &��(�( ���� )...( ����( ��������� , -Q�+(���«)3( #��( ���� 5���8� �Q���� ���" �� ������ �B���� ��� �� ��� &� ��!����� ���( ��
��� &� #7��.�� ��.(��( #�Z���� \��( #�������� 4��( #��� #���"��( ���( ��63:)4(
1. \�.8�� I�6("�� 2. 4����� I�6Ow� 3. ��+� 4���� ��, �(%��. 4. 4��� ����� 0�����. 5. ���" ����� ��, ����. 6. _����� &�����.
7. ������ ����� ��, ����. 8. $�.��� ��, ���+. 9. ��+3 �Y=��� I����O��.
10. 4����� &��Y�8��. 11. ����� \�.8�� IO����. 12. 0�"��� ��, ����.
13. PQ�8��� ��, &�".
��3 �� 7�. b���� ��� ��+ :�� $�%� "�(����� "&� J����� 4�(�w� 0(8B��( ��(���( 5��+( :�� ��O(;� 0��� #��(��� 7�. 3�� 4��� #�O��� 08�( �O��� :�. :�3 :�� '(�.�� #��� *�
)1(1 #I���O�� ]�� #�(���� R� :��� $����� 0��� ( $�6���� $��� ��+ ��.� #�(�.� ��� 4���� #������� #�(��� #����� ]1# -1#
2008# P P 37#38.
)2( 1 #�%����. ��.3 (�3 #]�B�� $"����� #��(���� P 29.
)3( 1 #I���O�� ]�� #�(���� ]1 #P 39
)4( 1 #J+B� *"���� P 39146.
Université Sétif2
126
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
J���� ��� J��� L���3O(��B�� &� ��Z 0� ���� 5�����( J� � #)���+� ���� :�� ��35 J�� ��3 JB�%(� O(����.)1(
��� ��� �(����� -�.��� �/3 ���� :�� ���"���� �/��.�� $"��� "-�.� -�.���" #&���+��� ("4��3 ���(��� &� R8� ������� 9���(���( "#&�(����� ("��� ����� "#&������ ���( "�"���� "��(��
'(��� .��( ��6 �(�� ������� ��+ 9����� &� ���"���� #������� ��6�%( ���� �.�( $������ ���#)2( ����.��( &��� , 4"� ��6�"� �3 ���"���� :�� ��=-� �� ���B�+� �� "$"�� �����"!�(+ ��� )�� ����-� ������ (3 ��Y S������ �� »��� 0����� �� ��.3 0� ������ <��-�� :�� *( $"��� %�B�;� :�� �+3 ����� #����� $�� )��� ��� 5��� �� ���(���� ��Y 7.��� �� ��+�� 0��+��
#�6�����( ������( J"� (3 J����� ��� �(!��S $��� �� ��+ :�� J��� $��( �� 0(�. �3 '�� ����"«#)3( 0(���� �������� , &B�� ��8(8� 0� $"�� ,( &��� $�� �("( R�=� �����"� L��
#$�� ���� ���� =/� 5�"� �� '�3 :�� ����;� &��� ���" 0����� ����3 – &Q�/�� &/=/��( &������( &+�����( 1 ������ ������3 ��3 :&+��+�� '�B���(* ��8�� ��+ ����3. )4( ��� JB��� &�:)5(
» 1 $�%��� #I�"�;� $�� *��� 4���� '(�.�� ���� S�"����� 0� ���� 4+.� 4������ *Q���� vQ���w�. 1 M$ *Q���� �� $=��� &��( 4������ 0�����( �� #���.�� (3 �(������#� (3 #������+�� (3 #��-���� (3 #������� (3 ��+��B��. 1 ����� ���(�� ����" $(�� :�� ��+3 0����� #J+B� (6( ����3 ������.
1 �M�" &� ��(��� �+B� ��O� 4�(�;� ��(���� #����;� ���/�( �� ^�8�� ��(���( &��� ���63 0�����«.
)1(
1 #�%��+.�� #��8� $"���� #&����� ]2# P 643.
)2( 1 #�%����.� ��.3 (�3 #]�B�� $"����� ���#��(� P30.
)3( 1 ��� *��+�� ��.� #��.3 $"����� #������� P 45.
* 1 '�B���( (6 �� *��"� J�� ����. �� '(�. �����.
)4( 1 ��� *��+�� ��.� #��.3 $"����� #������� P 49.
)5( 1 &�� ��� $����� #&������ �"������ #������� P 70.
Université Sétif2
127
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
�"�( \�.8�� (6 ��N� J� J����� �8���� ��� ���"���� ������� ����� #�/��.( ��%� )��� <��-�� ���"�� I��� 9��J J+B�� #���� 5�(%� y�D� 0(.�� I�6(" &� ����8�� ���"���� #������� ���"��( I��� !�" J� I�6("�� (6 J�3 4�� ��(� J�"�� ������ ��Q�"6 _��� � 4������ &Q��B�;� *� ������ '�.�� ���;� , 0(;�#)1( �B�8� ��3 4+. 4�(�3 #0(8�( 4���� 0(;� 5���3 ����B��� ������� '� � #�O(�� $(��� $�+��� ��6 4���� :�� �����/ �(���( =8� ���( '(�.� #!�"�� &�(
5�6 0(8B�� ����� '�.�� 0(;� �� ������ *� ������ 4����� !�"�� :�. z�B� �� ��6 #4���� 0����� J� :�� 4�� "!���� "���6( )���(� #'��� :�� ��6 $�%��� 1 4���� 08B��( 1 J������ 4����� ����.��
&��/�� #7��/��( &� ��(��� #�������� &��/��( 7��/��( *�����( &� #��+����� *� M�3 )��6 �� 0�� J�3 �� ��3 ��6 $�[[%��� �� J��� &���B��* .
��3 ��"�� ��� ����" :0�"��� "("�������� "�=/��� �(" ��6 0"��� &� $�� ���"���� #&���-��� :�� 4��" J���� "&��.8�� &� J�� ����� "I��� 0/�� 4��"�� I�%��� $��� �������" I�%���
S&���-���( $%��� ������ ��(���� &��� ��(��� &� J���� "&.�8�� &� J�� �����"# 08�� ,�8�� ���/( $��� ������"� I�%��� #<����,�� #������ #�.���( �(-���( #&�=��� ��,�( ^�8�� ��(�;�(
#O�"���( #�����+,�( �������( ...5�"9��( $=��� J�����(....# ������� 0� 5�6 ������ &6 &��� $�� �� $�� ���"���� I�%��� ����.. )2(
���( ��� ��� ���� �� ��+ :�� b� ��� ���� &� 5������ �4����� &Q��B�;� 4+.� '�.�� 0(;� &��/��� *� %�B�.,� �$�%� ����;�#)3( J� � �� \�- ���� 9���4���� &��� ���� ��Q�+ L�� J����+
�����+�( $�+��� J�"�� :�� 4�� 4�� ��� ������ ���"����** #���( 5�6 4���� �����/ �(���( #����� 0� �.�( ��� P��� '�.� �� '(�. !�"�� . ��O(�:�� �/=/ ����3 )#&Q��/�� #&/=/��(
��( ��O :�� &/=/�� I3 �� J�(� &������ (��( ��O :�� &/=/�� J��� (� �(.�� .5�� &6 ����;�
)1(
1 � #�%��O ����� #0����+� ���8��� ����;� #��(����( P P 365#366 .
* 1��.3( ����� ��� �� 08� 5�6 ����� – �.8 ��/ � I�6("�� &���B��� $3 ,1 .7�.�� I(���� ��� #4���� P2241227.
)2( 1 &��. #�%�� #0��� ����� ��+���� 7����� #&�"���� P P 181#182.
)3( 1 &�� ��� $����� #&������ �"������ #������� P 42.
** 1 ��( $/ ��� C��� ����� *����� �� ��(/ ���"�� #����/ ��( 0��.��� �3 �(�� �� 7�. )�� �.� -� �"�.�� �����-���
&��� ��"( &� ��(.�� �����/�� &� ����� #<�����( 0%�( ���"�� J� !�" �� #I�6("�� �����( &��� ���� \�.8 I�6("�� �+�� #��(B� :��� L�� #��� 0% ��6 4����� #����8 �M�� R(� :�� I3 �. :M�� ��"�. ����� &� ��6 b��� ���"��. ��.� &�(� #���3 $"���� &����� :�� 0���+�+ o �(�� :�� #0�� ��"� ����� #������� #��6����� _65# 1988# P 134.
Université Sétif2
128
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
������� &� 4���� J��"��#)1( » ���( , )� J�� �3 $"�� "������ ����� "�� ��B�� J���B� �8���� &��� $� J����� ��� $"�� #��Z ��( P��3 '�D��� �+���� J���� ����/�( ����� 7�.� ���" ����� &�
����� ������� ��( ��� , �� 0�� ����� e��(�# =�( �� )�� ��� :�Z ��� ���� :�� J+B� ,3 &� � ,� $=���� &����� R�8B�� « .)2(
��6( ��+3 �Y=��� I����O�� ��3 5�"� O���� �� 5��Y �� �������" &� PQ�8��� �������:
J�� 0(3 $"�� ��+ :�� ����- 4������ &Q��B�;� ����� :�(;� &� H���� �������" ������� ������� 0Q�(3 ������� ����(/� #�/��(/� I3 �� ������ , �� ����� ��� 0�� #I�6("�� ��( <�+ J���
C�� 4�.83 0Q�+��� ��(���� ����(���" �8����.)3(
��( J8Q�8� ��3:)4( » 1 �� J�.�8 ���� R8�3 ������.
1 J�� O��� ��� :����� &���.�� :�����( IO�"���.
1 $�� 4�� (�(�� :�� !���.
1 , &��� ����;�� 0� �"O�� �"O� =��" =+ �� 0=� J/��. �� ������.
1 , 4�(�+� $�( &8��+� *��" %�B�3 ����� 0� :B��� ���� %�B�;� &��� �(�� ������+� ��� ����.�� O�"���(«.
�Q����� :�� ��6 $"���� 5�"� ��. �� ��B� �� 5��Y &� �(�3 #:�� ��63 J��6 &��� $� ����U� #���� ��� :��� $"���� ��.(�� I��� $�� <��B���� ��� �� (6 &���. ��( (6 IO�"� �� �; &������J��6 ��� �Y=�� ��.� , *�" �(�/�� ��(���� ��%� [�:)5(
1 J�(� $"�� $� *��� &� 4���� 5��(� :�� b6��� J����+.
1 J�(� O��� ��� &���� %�B�;� �����.�� ��O�"���(.
1 $�� ]O�� ����;� *� ��� C���� $�( ��-�� ���63 )��( �� 0=� 7��.�� �� ������ .
)1(
1 #�%�� &��. #0��� ����� ��+���� 7����� &�"���� P P #&����� 187#188.
)2( 1 #�%�� O� ����� #0����+� ���8��� ����;� #��(���� P P 365#366.
)3( 1 &�� ��� $����� #&������ �"������ #������� P 117.
)4( 1 #�%����+. #��8� $"���� #&����� P 552.
)5( 1 *"���� #J+B� �.B8�� �+B�.
Université Sétif2
129
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
1 $�� ���� R8�3 ������.
��3 �(����� -�.��� ��� !�" ���"� ��� ���M�+ J��� �OQ�. :�� ������� &� #)�� ����( &� J�����+� ��(�"�� O(�� ����8���( ���� �� :�� ^�8 #_(�"�� #�������( *��(���( ( 0/���
&�:)1(
1- O����)_ (��,��� :�� *(���.
2- O����)� (��,��� :�� �����.
3- O����)� (��,��� :�� ������.
4- O����)] (��,��� :�� *�"�� .
5- O����)$ (��,��� :�� *�"��.
6- O����)b" (��,��� :�� *�" *�"��.
7- O����)b"" (��,��� :�� *�" *�" *�"��.
8- O����)0 (��,��� :�� 0�"�� .
9- O����)7 (��,��� :�� 7��.��.
10- O����)\ (��,��� :�� I������.
11- O����)$ (��,��� :�� $�+�.
���( <��� ��;� I���O�� 5�"�+ �� »��� �8��. &� "J"�� ":�� 0�"+� )���+��� 4�� 0� ���� �� ��(� #J�"�� ^��( �� 5M�� *Q����� '������� J�3 0"+ ��/� ��/�� �� ���" %�B�;� ��8�����
J� :�. J�3 $� 0��� :�� ������� ���8��� &��� ����� 0�"+�� C�� �� �(�� ��� �� %�B�3 ��.�-8�(«.)2(
3! ����� ���/��� ������� .� *����� �������:
3!1 ! .� 4����� ������ :�� �� �� � ���� ��(M��� &� RB8� �.3 ���"���� ������� ����+ J���� �� 0(. M���O J� 4���;� 0Q�(;� &� $�Y��8 %�B�w� &��� ��/� ��� #$6�%� ��+( (�+(
#$���� ���( $6��(8� ��� ���( J��� $���3 �� #!���3 ���( 0�" &� $6�-�(� �� &���� ����� �B���� C��Y;� �������( #_�(�;� ��� , ���� �"� �� =�/� &� &��� ������ ����+�� L��;� ��M�3( ������ #���N� (�� ��� !�8��+�� )�� ),(�� u6���# )������( ���.�� 0(. ��B���� &��� _�-�+� �3
^��� �� !,D6 ���� 0�U� #$��Y;�( ���+( $����� &� $�Q�� ��(��.8�� &��� $���� ��� ������ #u���� ���B�( :��; -(�� ���.�� :�� ��6 ^����� �� #������ 0��( 4��Y 4��"�� I����� $���
)1(
1 #L���3O(��B�� �(����� #-�.��� P 5.
)2( 1��.� &�(� #���3 $"���� &����� ::�� o0���+� �(�� :�� #0�� P 120.
Université Sétif2
130
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
!���( 4��"�� &.(��� -�� (6 I��� $6���+ :�� S)�� �� $� ��� )��6 �� $���� �� ����8 (3 4+��� S����� �(���� )��� :�� $��8 $��� :��( �� ���� #��� ���( ��� $��� (6 ��6 ������ I���
0�" $��+� �O�� , �B�� �����( , #4�� (�� R��3 J� &� ���8� ��6 �8� $(���� ��"(�(�����( �������,�( ��6���� 0�"� �� 0/� !,D6 ���(���� ����.��� ������( #�������� L��"� R8�3 �+�;�
��.�� ������ ��� J��/� 0���� I����� &� 0� ���+ �� �������� ��������( �� � 0(����� ��B�( ��8�;�.)1(
*� �3 ���"�� !������ ��� ��(��� R�8B�� �� 5�6 %�B�;� #-�� M��(�� �+B� $(B�� <� S�.�8B�� $�� O(�["�� ��8� J���� )J[��� ���O"�� �[������ �6(.�((# ��8�( ���.�)�8� ]�"�.,� (# M�3� �(/�.��� ��� �(B��� &� 4��Y ��;� ��/3 ����"���� !������ �(B�(( :�� 0�� ������
&��� �!�" &� #$���"�� $�( �(B�� ���� ,� 9����O 0����� �� %�B�;� �/�.�+��� ��� �8� #]�"�.,� ����� $���"�� ��� ��"� �Z�� �+��� ��.)2(
,(�( ��6 ��8���� ��� ���� 5�6 �������� &��� ����� �.� $(��� &� !�-�� M��+��� $�6�B��� ����"�� – ��( �6�/�3 1 &�( ��"�� 0Q��� ��.�-8��� #����";� M��(� ��� ��6 O"��� u.�B�� &� ��� � ��/��� �� #&������ ��� $���� ��6 ��;� ��6 &� 4�+� I��� (6 �8�� �� )�� %�B�;� &��� ��"
���+,( &� �8��� &+����� �� , :B�� :�� �.3 �� ��� J��� ��6 #�8��� �� ��6�O� '��( 4���( 46����� #����.�� �����( ��� )(�� 4���� �Q���3( 0(. 0� �� MO��O #$����� ��( �(� ���
��� 0��� :�� 5�6 ���� J��"��� :�� ��"�� $63 ��B�8��� ������� �� $�3 L��3 :�. 0�"� �� ����� ������� &� '�8� ������ #L��;� 4����� &� )�� ���B�� $Y� 4��� �,�"� ���.��
�6����( ,� $�3 $� �(B�� ��O"�� �� -����+� %�B�3 ������� ���Y3(#)3( ���( :�� 5�6 ���"���� �3 0M"+� 5�6 %�B�;� , �3 C��� ��� �+��( �(��� �(-��� #I(���� ���( L�� C�� ��+����� »�3 ����� ������� $� R�8� ��� M�.� <.� M���� �� ��/�.�+� $���� �B��( ���.��( ,� &� ����
�8� #]�"�.,� I3 &� ����� *����� �"��# �+��( ���O" 4���� &6 &��� ��� ������� �����-� ����"�� 0� #��8�;� )���( 4"( ��(�� )�� %�B�;� ������� &� '���� ��8�;� ���=+U� &�(
)1(
1 #�%�� ��� `� #&���+��� #���+��� ����� #����� #�(��� -1 #1992P #1.
)2( 1 #�%��$�6���� �� #���� ��+��� &� $"���� #&����� ��� 4���� &�=+U� #����� -1# 1987P #202.
)3( 1 ��� #�%�� `� #&���+��� #���+��� P P6#7.
Université Sétif2
131
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
'���� �(8���«.)1( ���( ���� \(� ���"���� ������� ������� �� �B��� �(��� �(-��� – ��� ��%., ����+ 1 ���+( :�� 4�� ������� &� 4�Y3 ���(.3 »� � d0" �+����� ���"���� ������� ����.�� ,
'���� ���6(" �� ��+��� �� ��� ����� *����� &� �8. M������ �Q�����( #������( &�( ����- ��(��� &��� ��� &� S0������ �(�(����� &� �(���� ����;� :�(;� �(��" ����� �� <��-
�������)....( $/ ���� $"����� *� #���� ���� ��.�� ��8 <.=�� ��� ���� #<��+�� ������( M������ �������� ���� ��. �-���� I(���� �� 5�(�3 ���-���� #�� :�� ���� ����+ ��(�� �� '=+;� ��
�8� ��(�9���«.)2(
��( �.�83 5�6 ���"���� , ���� O���� �� ���"���� ������� ,� &� �+. #<�+���� $�%�( #4������ $����+�( 0Q�+( #\��U� $+�� �� 0�� J��� ������� �� #����(�. (3 #���� (3 #���"
����( ����.3 C��� ��.�-8��� /��.��� &� $(���� �(�B��( �8��(���� ��( :�� )��#)3( ���( 0�� ��� ��3» ��"� �,(�.� ��%U $����� &� 4(/ ���" �� �(� �3 '�� �Q�� ���6(" :�� )��
�������«#)4(��Y M�3 �� JB9�� ��� !,D6 !������ �� �(�/ ��%B� $� ��� R�8� ��� #0����+=� �; *��(�� I��� ���� J���� ��;� ������� &� �6�(8� :�(;� '���� ����� ��� J���� �.� $(���. )��� ��;�
��+���� ��� ��� *�� J��� �6�%� I���( '���� ��� *�� J��� 3�����8 #�.� =� ��� �(�� &� �6��� �� ���(8� ��( ���� J� �� ������"( ��( J����+� �� #����Z �(�-����� $(��� ���� ���� �(.�83 ��: '�- C��� *� $�=+3 4���� ������ �(��� �(���� ���- :�� �% #$�(� :.3 ��5D�B �N�
������( ��"� :�� ��� ������$ .�+�(�( +�(�� <(� ��Q�-$# ���� :�� �6�/� ��/��� �� ����B� 5�6 ����� &� $�. #�=���� ���( ��� �� ���.�� �3 0%� ��(O�� &� ���"���� L����� ��� 4"�
�-��+� �� ���"���� S���8��� 0��� �8� J��� 0��( ���O J����#)5(» ���( 0(�. C�� ���(���� ��� �����3 ����� &���� )���� ��6 P���� *(� &���+��� "-�.� -�.���"# &�(�����( "4��3
�(�����"# 4;�( ��(� '(��� "�"����"# $6( ���� �(��� �/ ���� ��������" ������� #�/��.�� $��� $� �(��-�+� P����� �� �(�� #&���� $�( �D�"� :�� �3 �(�"+� �Q�� �� ��� ����� ������� ��( ���
)1(
1$�6���� �� #���� ��+��� &� $"���� #&����� P 202.
)2( 1 ��� ������ &+�B�� #I�B�� ���"���� ������� #-�+(���( ���%� ����" &� ���� ����� #������� O����� &���/�� ����� #&�����
#!����� -1#1997P # 164.
)3( 1 &�� ��� �.�(�� J�� #&�( ��� #����� �� �8� ����-�� #�����( #��6����)- �( #)� �(P # 294.
)4( 1��� $����� #&������ �"������ #������� P 186.
)5( 1 ��� #�%�� `� #&���+��� #���+��� P P13#14.
Université Sétif2
132
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
$� 3� �(��B�# ��;�( 4�-�� �-�+ $%�3 (� ��. ��(�� L(�3«#)1(J��( ��;� 7����� :�� '+;� ��. ��» J�3 :�. $(��� $� �"��3 �(/�.��� �� &B�D� ���"���� :�� �3 �(B�� ��� 5�6 ������� ������ *�
$6�(�� �(�� 4����� !������( $� �(�(�� &� �"�. ���� &� �� J�D��� �� #�,����� (3 J�(�%�� �� #�Q�8��� &� �( $� �(��O� $�3 �(���"� *�3 ����" �� (��� �� $�"��� ������� &��� &�
���� � � ���� ��� �3 �"+� �� �� ������ #��B�;� (3 � � $�"�� , ^��� ��. �� 0����� $��.U�( �� $� �(D��� J��.B8 �� *� ��Q� �� $���� ���(.�� (3 %�B�;� ���.(�� ...«.)2(
���( ���� ���"���� ������� ������� �� ��� �� ���63 ������� ��� J���� �� _(�� &� <�- #��%� #�B�� �( ����( 3#���". ���/�( �6��(� � � ���"���� ����.�� $Y� �� J��� ��� ���.83
�� ���("� ,� $�3 $� �(��-�+� <��.� �� �(��� �(.�-� #J��� ��( (6 M("�� $�� ��. �� ����(� �(-9��� I(���� #08�.�� $���"��� , ���� ��. �� �M���+� J��� , ����� ������� �/��.�� ,( b6��� 0��.��� #&��+��� ������( 4���+3( ����8�� ���"���� ������� ��8�� �� ����� ����-�� ������+� �8�� ����� �8��� �6(�� �� :�� ����� �� J���(3 �������" �������� �� 0���� �(� ��-��
��8��� ���"�� �� %�B�;� ��(������ ,�. &������( �/�.�+��� ���( $�� $���6,� ���� � ����- #<-��� #!�"��( &������( ����8�� ��(.���( #���,���( 0�BY�( �� J��63 $6(����� �� 0(83 #�������
��,����+�( �������� #���������( �6���3( ...$��( ����� &� ��B������ '�.8���( '������( C(����( I��� J�/�( �� ������+ &��� , ���� '���� ��� !�(+ &� !����� ����� ������( (3 &�
������� ����.3...)3(
&�( ��6 0(�� ��� O�O��� \(�8�:» �� P���� *��( ���"���� ������� ��� ���"�� ������ �������� ��8����� 7��� ��. :�� #��Q��,� 0� J�� ���� '��� ��� �� $� )����� #5!�(� :�� -(����
����U�( )... (M�� ��/ =�� ���+" ���� -������ &�"���� �8����� &� ����� ������� �� <�.��� 5���� &� ���� $����� «# )4( ��( $63 5�6 ����0:)5(
)1(
1 *�"� ����� ������� $"���� #��6����� ���8� #-�+(�� ���-�� :�(;�.
)2( 1 ��� #�%�� `� #&���+��� #���+��� P P13#14.
)3( 1 #�%�� ��� ������ �B��&+ #I�B�� $"���� #&����� ]���� ����.�[� ��"[#�� ��� 0���(� ����[#� #4����� -3# 1993 P #P13#14 .
)4( 1 ���+ ��� O�O��� #\(�8� &� �����+��� #������� ��+��� #�����/( $��� #4���� #�(��� )- �(#)��(# P P285#286 .
)5( 1 J+B� *"����# �+B� �.B8��.
Université Sétif2
133
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
1 <�� �("B�� ��� ���(�� O�"�U�( ����+� �� �(���� _(������ -�(2� �� �(�� J���.�.
1 ���( ����;� ����( _(���� ��� J"��� *��-��� ���/� ��" ��� )��6 �,�"� , 0�O� �(��� ���� ( ���-���.
1 H+����� �/� � ���"���� , $(�� ,� H+�� ��� C����.
1 $�� J������ ��� ����+� J��� 0(83 ����8�� &� �Y��8 0������ -(��( '������.
1 �6������ $"��� &����� *� $���� �3 ����� ����� ������� ( ����. , <�.�� ,� !��� � ��6 _(��� �� ���"���� .
»���( ��� �� ��3 $"����� ������� #�/��.�� ��3( �� 08( J��� 7.��� &�"���� &����� J� � $� 08� ��� :�� *( �(��� $�� #-+(�� �� 0/�(le petit larousse) &+��B�� (3 "�(�,
0�B-;� ")... ((3 �6��Y �� $"��� $�;� L��;� &��� �(��� ��� �(����� ����/ �8��� J���( 4�"�+�( '��6w� ���(���� �� J�( )... (H��. ����( 4��+3 5�6 �(�� )...( ��. &��� '��6 �
7.��� &�"���� 7��.�� )...(«.)1(
3!2 !���/��� .� 5������: M�� 4������ �Q�+�� &� ���"���� ��(���� #�/��.�� (6 4������ &Q��B�;� I����� 4+.� '�.�� 0(;� �� ������ ������( '�.�� &��/�� 7��/���» ��6( 4���� I����� $��� ��
J���� C�� ��"������ 4���� :������ 9��(J�� 0� �(/�.��� )... (������ �� 4���� ������+���( �[���� 9��B�([ $"��� �[�(��«.)2( M�3 ��0(3 �� 4�� '(�.�� 5�� �[���-�� )����- 4������
&Q��B�;� ((6 �8�� �� $8�� #&/���� ��� �3 ���� 4��� �(� #-�� ���( L3� ]�".�� &�B� #�.��� ��/�( '�.8��� !��" )�� z��� :�� 9��J�� �3 ����(- 5�6 '(�.�� #�������� :�(�� �8� �� $8��
5�6 ����� *(� -���� :�� '(�.�� ����� (O3(�#�" $/ �%� ��� �"(� ������ ������ ��� #��������� �� � <.�� 0� y3 J�� � 3���� ����� "�"�3 "&��� ��3 ��� ����.�� ���(;� "'�;� "("!����"#
$/ <.�3 ��� "!���� "!�/��( "J����� ���+� "!�����"# ��"��"!���� "�-���"# ("!���� "#���-��� ("!�/�� "7=/� #-��� $/ ��� :�� "�"�3 "�� � ��� "$�"�� "<.�3( J� "!�.��"("!����"# ��"��"$�"�� "�-��� &� J�B+3 ("!����" ���.�( &� 5=�3 )��( "!�.�� "#���� $/ ��� :�� "�"�3 "�.3( "0���� "��(( ���
"!����"# $��( -��� ���3 ��.�3( #�� $/ !�" :�� ���� "O(6 "�"(� !��� "("(�(�� "����B�� ��"�� � ��/�( "I�O�� "��� �3 ��"�3 ��.�(� &� #�6=�3 $/ <.�3 �� ����� "!���� ������# $/ 0���� :��
)1(
1 ��� ������ &+�B�� #I�B�� $"���� P #&�����14 .
)2( 1 $�6���� �� #���� ��+��� &� $�"���� #&����� P 208.
Université Sétif2
134
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
"��+�� "�� ������ ����(��� ( ���/3 &� 4������ ���� ��.�� �� ����� "����� "&��� ��"�3 7=/� -��� �� <(� ��(� �� ������ ����+3 '�.� ��Z ��� �� ��"�3 ��.�(� (3 ���/�# ��.�� �� "��8�� "
$/ "���� "#�-(����� $/ "!�-��"# $/ "!�%��"# $/ 0���� :�� '(�. ���� "���� "���/�� ��� &6 &� 4������ ��.�� �6��� "!��� "("(�(��"# $����� [�"!���� "$Y�( �3 ��6 4������ �� �% ����� ,� J�3 $�
����� ,� &� ���(3 ����� &��/�� #��"�� :���( $"���� &����� ����� &� J����� ��� 0"���.)1(
��( 0�� ��6 4������ &� ������"� ������� 0(; ��� :�� �� &�3 ��� #&������� )��( &� J�"�� "$�"�� "��� 3���� J� 4������ &Q��B�;� �%���� :�� '�.�� 0(;� -�� �(� ������ �� 5��� ��
#'(�.�� $/ !�" 5��� &������ I��� �%� :�� '�.�� 0(;� I��� h���� J� #������ *� ������ '�.�� &��/�� ��� ���� ��/=/ 7��/��( ��� ���� ������ )��( &� J�"�� "&����� &� �����"#)2( ��� $�� ���� � 4���� $"�� "\�.8�� "I�6("�� :�� '(�. #!�"�� ��� &������ $� ��� J� $"�� P�� J� 4+��
J���# M��� *�� C�� ��/.���� :�� ��+� ��6 4������ I����O�� 4.�8 4��� ��+3 �Y=��� $Y� �3 5�=�� �� ��� ��� �� �� �=�� &������ �+��� ���+�( S���� �� �3 &������ ��( ��+ 372 [6 &�(�( 433#[6 ��3 I����O�� ��(� 467[6 ( &�(� 538[6.)3(
��( $�.3 $�%� ��6 4������ I����O�� &� J���� "�+�+3 �Y=��� "���( L�� $�� J� � 0(3 �� '�3 :�� ��6 4������ 1 4������ &Q��B�;� *� ������ '�.�� 0(;� &��/��� 7��/��� 1 , &������
:���( 0(��� R"�;� �3 &������ (6 M�+��<� :�� <��-� ��6 #b���� J�3( M��� :��� �� '�� � J�"�� ��+ 397[6 ��� , 0�O� M�.#� ��( &�� J"�� ��6 :�� #J��. 0���( ��+ :�� 5�-� �(� ���"� (3
#����� 0��( I�6("�� J+B� �� ��/� ��6 &� ����� J�"�� ��. 0�� :» ��( ���� 4����� :�� ��3 4���� 0(���� J�+3( 0(���� $"� J�� 4��-�� :�� J���- J�((�( :�� '�- 9/��#$�� 0�.( _����� �� ��Y �3 ]��.� &� ������� #��� ����( <�� �%��� J�� 0����� (J�(��+«#)4( *-����
�(��"���� ��� I����O�� )����� ������ ���+��( (:�� ��;� 5�� ����-�� &� #4������ $�( �B�+� ��� 0� �� ��� #�(%�� #L���3O(��B��( #I���O��( :�� �3 !�" &�(�B�� ���3( J���/� �� ���" ��.
)1(
1 ����� #�%�� #4�-��� $"���� #&����� P P 25#28.
)2( 1 #�%�� 0����+� �� ���. #I�6("�� #\�.8�� #����� P P 104#107.
)3(1 #�%�� ��.3 4"� ��� #��("�� ��+��� &� ��,��� #$"����( P 157.
)4(1 #I����O�� ��+3 #�Y=��� ����� #<��.��� P -.
Université Sétif2
135
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
J���3 &� !��� J�"��"\��8��� ������ "�� �� 0� �� !�" 5��� �� ���"���� ��/�.��� ���( J� �� *-� ��.�� _("��� J���.)1(*
��( ���"���� ��/�.��� ����� �(��B�+� J�� » &���+��� )1819 118883 (&� "-�.� -�.��� "5�8���( "�-� -�.��� "&�(�����( )1848 11912 (&� J���� "4��3 ���(��� &� R8� ������� ���(���("# 4;�( ��(� '(��� &�(+��� )1867 11946$ (&� J���� "�"����" #(H���� �(�.� �-��
&� 4���� 7��.�� ����J� "����� \�.8��" IO����. ��( ����� *�"��� I(���� ��6����� ��6 b���� ��+�+��"����J &��� �6��83 (��� &��� "$"���� ������ "I��� ��83 J�� $+��� 0(;� �� !O"�� 0(;�
��+ 1956$# ("$"���� -�+(��" I��� ��8 ��� )196011961 («#)2( ��( 5�6 ����-���� ������ 0(��� �3 $%�� ���"���� ������� �/��.�� �� ���� 9����� ���� P�� ������ S&"����� I3 4������
&Q��B�;� .
�� ��/��.� �� ������� &� ������ ���"���� &�( 4������ #&"����� �(�� �� ����/3 ��.��� ����� �� $63 R�=� ������� &� ���"���� ������� #�/��.�� *+(���( �/�3 &� ����� 5�6 ����� �����
7=/ ���"�� ����� ���� �"��� �("� ����� L��� L�� ����"�+� �(-��� 08�.�� &� ����� I(���� #���"�� ���( ��(�.� �8� ����- \���� ��� L��( �(-� 5�6 ������ ��� �������" �������
�/��.��( �� 0"3 '(�(�� :�� ���"�� �� ��� )��6 #���" 5�6 ���"���� &6: "-�.� -�.��� "��-�� &���+��� "4��3 ��(��� &� R8� ������� 9���(���( "&�(�����# ("�"���� "��(�� '(��� �B3( ���� ���"�� &�Q��/ ����� ��6":0����) "&��� /&+���(# ( "�(��� ��(��� ) "IO��"�� /&���.(
4!���� ������ ;���� .���#���:
(6 ��-� ��(� ��� `� #&���+��� �.3 !���� ����� �(/�.��� ��( L�. � L�� (���' ��( ���� ���M��� ��+ 1919# '�� ��+� J�=-� <��( J����/ J������( ������� ��������( ��(����( $��� ��� #���� ������+��� ����-�U�( �������( �����=��( #�����(���( �� J��-��� JQ���� ����; '.8
)1(
1 ��� *��+�� ��.� #��.3 $"����� #������� P 127.
*1 ( )�� ��(+� 5�6 ����-�� &� 4������ ��( $6��� ��6 I3��� :�� �3 �(��-� ���� �+����� ���"���� #�/��.�� :���( 5�6 ����-�� �� 0+3 <�-�� :�� <=-U�. ��.3 4"� ��� #��("�� ��+��� &� ��,��� #$"����( P157.
)2( 1 #J+B� *"���� �+B� �.B8��.
Université Sétif2
136
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
��6 ���"��( : "�-� -�.���"#)1( ("-�.� -�.��� "I��� ��� » 0(3 $"�� &��� 7��. '�3 &� ����� *+���� #��� *�- !O"�� 0(;� J�� &� 21 O(�� 1866#$ 1283#[6 &�( ��+ 1869$ ��z
��-� &���+��� �� '�� � !O"�� &��/�� J�� ( (6 �ZO" «.)2(
��3 �� *����� ������� I��� ��� !��( JB�� � ��� $"���� $�� \M�8� J� ��-� &���+��� ��� J�3 $� ��� J� ��3 �+���� ���%� ���/� 0�� <������ J��� &� "�(+�"�� :�� �(�����"S ����( :B���
������ �O�"( -��# :�3 ��� :�� ��� ���8��� &��� :��+� ��� ���� J��� I��� ���+� J�� 0���( &+�Q� :�� �� ��( &� "�(��� -�.��� "I���3 O(��B��# $/ ���3 :�� �� J��3 �� �����O ���/� �6���+� �� 4�� '�+�� #���8�����( ���� :�� �� J"��.� h����� �� ��.=-8� $(���� ( �(�B��
&� ��6 �8���#)3( &�( ��6 0(�� &� ����� J�"�� : »���( ��� ��6 '����� I(�.� :�� �� &� -�.� O(��B�� L���3 I��� (6 ��3 �(��� ������� �� ����B� #����� :��( �����O ���/� ����� ���� &�
4�� $(��� :��( �� ��, J�� 0�� *��-� �� ��.=-8� $(���� �(�B��( ���/�( �� #0Q�+��� #���(���( 9���(#���( ��Y( )�� ��� , <���� ���� #����� ����( ���/� �� $=� #����(��� %�B�3( ������ ��� &�
#�����3 :�� ��3 �"��� �� 083 ����� )��( &�� �(�� ��6 4����� =��� =��� �"� J�� 0� 4��- J�(�-� �� ��6 #0����� :��( ��6 4(�+;� ��� ��6 4����� ��� ���(;� -.�( #���(��� <.�+�� �3
:�+� -�.� -�.��� «.)4(
��� 0=� ��6 0(��� I��� \�8 J� &���+��� &� ����� ������ �3 '�� :�� $63 4��" �� 4��(" ������� &� J�"�� (6( ������� &� ������ &��� 0�� ��� �3 J�"�� I(�.� :�� 0� �� !�" &� �(��� -�.��� L���3O(��B��# :�.( �3 �+�4 ��6 �����,� 5�� ��.3 ����� ��� �� ���"���� &��� ����3 4���� ���"���� �������#)5( ,� J�3 '�3 J��� C�� �����O�� ��� J�� ���� &� 0(��� <��+��
&6(:», (��� *�" C�� #&������ :��( J"( P(8��� #������� #��.�+���( #���(���( #��.=8U�( ��( ���� 5�6 �����O�� �6�(� ���/� �����( !���; �(D�" ��� �8� ]�"�.,�«)6(
J"��( ��6 &� ]�"�.,� J��� b��� I����O�� I��� , *���� �3 I(�� !����� #���� �� �� J�3
)1( 1 #�%����� ������ ��� #0��"�� ������� #���"���� P 355.
)2( 1���. &���# �(-� $"���� #&����� P 153.
)3( 1�� $+��# ��6�"�� 7.��� I(���� 7��.�� &� $����� #&����� �++D� 0�(� #����� -1# 1982# P98.
)4( 14����� �.��� #-�.��� -�.� #&���+��� ��-�.
)5( 1 ��.3 #����� 7.��� I(���� ��� #4���� P218.
)6( 1��� ������ ��� #0��"�� ������� #���"���� P385.
Université Sétif2
137
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
���+� ���� I���.�� :�(���� ��+ 1122# ��( 5��Y �� !������ ��/�.���.)1( ����� !������ ��( ��� #I����� !=��� (�3 #$�M�� (�3 #��� �� ��9�� #&M������ #���" #0-�;� #<�O�B�� $� Mb�.�
��� #C��B�����+. )2(
��( %�B�;� ������� &��� ���( &� J�"�� #����� I�����)I��� �Q"( #_����� #_����� # #0�O��#������� #����� #���O�� �M�3 ��.�+��� ��� :�"��� &� :#�+����� #������ #46���� #�����
#)��(/���� #���(/�;� ��M+���������� #�6���� #�9�.� #��(� #�9��� #:9�� #0�"�U� #.
�������( :�"�� ��3 &� ����- J����� ����� J�"�� J�(� ����� 4������ &Q��B�;� I����� ��( \�8 ��� =Q�� : »��( ����� &� J����� ������ 0(3 '�. �� ������ �(� ���;� ��� '=��
\=-8� �(�"�� �; )�� �+�3 &� u��B��� ����« )3( #��( ����- 7.��� 0��� :» �� �Q� '�� #�%B� �� � ���� ���"� ���-�� &� 4�� 0(3 '�. #��� ���( ���[[� ���O� �6�M�"� ,(3 ��
�Q�(O�� $/ ���-3 &� 4�� '�.�� 0(;� ��� &�� ���( ��� &� ������ '�[[. 4(��� �� ��Z 4�-�� )�� ������ &� ���� '�.�� &�8;� 4(����� #J�� 0�( )�� J�+� 0����+,� �+������( $���( �3 ] ��(-�� �� *�"«#)4( ���6( �(�� &���+��� �� 4�� %�B�;� :�� 4+. ��(�. 0(8;�
0(8;� �6�.( ��� 0�� !������#)5( ��� $�� ��3 &� J����� %�B�w� O��� 0���;� �� !��+;� O��( ��3 ��� ��"��� ��� ��O���(.
�%���( &� 4���� 0���;� !��+;�( ��"���( ��O���( ]���� �� 4������ #&������ ���( 5�6 �-���� �� -����� ��+�[[[+;� &��� '��� ��� &���+��� �� �!�" J��� ���"���� #������� ���( ��
!���;� ����"�� &��� :�3 �� &� J�"�� –$Y� �3 C���� �� J��+ ���� �[[�� &� ����.�� (� ���� :�� J"�� &� 4������ %.�� J�� ����-� (» � � '�8� &� ������ $��� ��3( �� ��Y -�� &�
�/�3 ���.;�«#)6( ��( $+� '�D��� ��.B8 J�"�� :�� S���� �� �3 0� �.B8 I(�.� :�� ����
)1(
1 ���. &���# �(-� $"���� #&����� P 153.
)2( – #I(���� �6�"� $����� ��� #*�O(���( ����� ����/�� ��� #����B���( &������ $"��� #4���� ��� &�"���� '�� ��� b6���
- #����1 #2010 P #476.
)3( – #&���+��� ��-�-�.� -�.���# �.��� #4���� P2.
)4( 1 *"���� #J+B� �.B8�� �+B�.
)5( 1 ��� O�O��� #�-� $"���� -�+(�� ��� �%��.��� #���"���( P100.
)6( 1 ���. &���# �(-� $"���� #&����� P 156.
Université Sétif2
138
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
&� :��3 0� ��� ���� ��6��.� &� ����� ���� :�� ������ ����;� &� ���� ���;� ����/��( &� �6��+� ���� :�� ������ ����;� &� ���� �+�;�#)1( ��6( ���"��� ���"� &� ]���U� .)2(
�8=�( 0(��� &� ��6 $"���� �J� ���� �� 7�. ������ 4������( #&"����� ��"� �[�(� �� �� 7�. 4������ #&������ ����-( ]���U� R��( ����"�� ��.�-8���( %�B�;� �� ��+�+ :�� ����
#]�"�.,� ��� �� !����� ����+,� 0�"���( $�� '�D��� 5��8���� ���� ��� &� J�"�� "�-� -�.��� "5��+( ��� $+,� »J�; J��� �-� #��Q�� ����� "-�.� -�.��� "4����� M(-���0 �� J��� -�.��� ��Q����« )3( #$�( '���� b�� ��6 $"���� �� b�� J���+ ����( JB��� &� ������ »�� �.' �!O" #����� ��O( &� #�[[[�� '�8�( &� #��� '�.� C�� �[� 5�M�8 &� 4�([�;� ��
#'(�.�� C��( #&������ ^�8��( ����8��# #��(���( #��.�-8���( #4���;�( !��+3( <�B�� &�����( �6�(���( �� �Z���� �����( #�/���( C��( �����U� :�� #������ 4�����( J�83( C��( �=���� #!��+;� �����( 0�B�� *� J����� #�B������ �,�.�( #%�B�;� !��+;� �����( 0�B�� *�
J����� #�B������ �,�.�( %�B�;� :�� J��(� #�.�.8�� !�O"3( �� ����+B��� �� �(�� ���(� &� C�� ���.;�...«)4(.
�8=��( ������ 0(��� �� &���+��� �� *"� :�� ���"���� ������� ���U�� :�� J��8 ��+������ ���(�(;� �/��.�� &��� ��(� J��� �"��� 0(�. �3 ��+� #J��� $�6�� $������ '�3( J���
$�%�� ��/�.��� #$�(+�( 0(�.( �3 0�"� �� J�"�� ��"�� �.��8 0(���� #��Q����� �6 0� 0�"+� �� ��� ��.� 4�;�#)5( (� )��� $"�� %��.� ��"�&� �B� ��(��.
5!5�<� ������� .� =�� ������ ���� ��� ��#� %��9�� .���� ��
(&�(����� (6 ���+ �� ��� `� �� 0�Q���� #&�(����� ��( &� "�(���" #������ $���( &� �+��� "����" #������;� '��( :�� ����� ����� ������� &� �+��� ����(+��� #�(���� 4�� �/�.�3
���/� &� �="��� ���(+�� ���8���( )$=�;�(#)6( ��( '�3 J�"�� "���(��� 4��3" $�� 1889#
)1( 1 #�%����+. #��8� $"���� #&����� P 712.
)2( 1��� O�O��� #�-� $"���� -�+(�� ��� �%��.��� P #���"���( 100.
)3( 1 ���. &���# �(-� $"���� #&����� P 159.
)4( 1��+. #��8� $"���� #&����� P 715.
)5( 1 ���. &���# �(-� $"���� #&����� P 194.
)6( 1 ��� *��+�� ��.� 3��. #$"����� #������� #u���� P.129
Université Sétif2
139
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
���( ��6 $"���� �� ���3 �������" �/��.�� ��( !�" ���"�+� ��Y�� !��N� ����(+��� »����� $��" 4. 5�6 ����� #�B����� �����( ������ B�����#� *� $����"3 #��� :�� �3 �B�(� ������ &�
#$+���� )��( &� �� 4��-�� :�� ����� (�( ��� &� ��� #4�-�� '���� &������ &� J�6� :�� �� <��� �� �� #%�B�;� �����( 4���+ � #���(���� L!����( J� �Y=� $�=� )...(�(����� '(����� �� 4��
#����� $�� �(�"� ��� ����� J"�(� #$6�(8�� *����( ���#$6� )��( $�O��, ��B�D��� ��� %�B�3 ��!(+�� ��( <���� �� )...( 0/� 5�6 %�B�;� M��� �%. J����� &� 4�� ��������� «.)1(
���� %.=� :�� ��6 0(��� �3 '��� �� *( ��6 $"���� !�" ����� ��Y�� ����(+��� ����� �(��- J�� �3 '�+� ����� $"��� <�.� $��Y3 #��(����� )��( $�O��, ��B�D��� ��� %�B�3 ��!(+��
��( <���� #�� ��� '�D��� C�Y ��Z \�8 J� &� *(� ��Z �� ������� ��. 0�� �/�.�� �� ���"�� ��������� :»:�� �3 $�-� &� *�" ����� v�"� !���� �� $6���(� ��( ���� �(���( �+���� $��� <�� ��( #��.� ��� !�" &���� ������ ��.�(�� ���� �� � O(3_� #���� $� � `� ���(�� ��" ������ �3 ���B 0�� �B%�� J����# ��(( 4�-�� �3 ��.�� �(� )�+�� J���� « )2( S��� '��� P���� ��� &� »��+���� ���(�( ��( ��/.���� <����( �%��� &� ��(���)...( 0(;( ��� L��
4.�8 $"�� ���� ����� ��(�� ����( �3 5��(� ��/.���� «.)3(
��( M�8\ �(�����& :�� ���Y J����+ &� ����� J�"�� ��3 ���8���� &��� *�" ��� J���� #0/���( &� "��+� 4���� "��, �(%�� ("��+3 �Y=��� "#I����O�� ("\�.8�� "#I�6("��
("\��8��� ������ "#$(�B�� ("�(����� -�.��� "L���3O(��B��"#)4( ��( $+� &�(����� J�"�� :�� ���+� $/ M��J� 7�. 0�� �� J��+�� ��6:» ��( J��+� :�� ���+� :0(;� &� ����B� ����� ����8�� &��/��(
&� ��.�-8��� ������� $����( 9�(���� (;�$=�)...( ��( ��� :�� ��6 '�D��� =�� ���� �/=/ �(�3 0(;� :��� �� ��� �� ����J ���� &� 0Q�(3 4����� (3 &���� �(+ &� �Q�+ #4�(�;� &��/��( :
)1(
1���+ I�(��� 4��3 #&�(����� ���(��� &� R8� ������� #���(���( #����� #�(��� #���(+���� &��+�� ���-�)- �( #1893 #P2.
)2( – �+B� �.B8�� #J+B� *"����.
)3( 1 ��+. #��8� $"���� #&����� P 717.
)4( 1 #�%�� #&�(����� 4��3 #��(��� #����� P3.
Université Sétif2
140
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
��� �� J�����+� :�� ��+��� 9���(]� M��� J���3 �� 4�� #�����/�� (3 �� �B� �������� ����( &� ��Y J��%�) ...(# 7��/��( ��� �[� *�( &� &[���� �� -��� «.)1(
��� J�M+� ������ :�� 4�(�3 4+.� '(�. $"���� I3 4+.� '�.�� 0(;� �� ������ ���8;� [�"4�� �O��� "������� �Q������ �O�� ���83 ("4�� !���� "������ �Q������ '�.� #!���� ("4�� !���� "
&��� �3���� !�����...$/ $+� 5�6 4�(�;� :�� #0(8� )��( 4+. '�.�� &��/��# 4��( ��(��� &� 0� 08� �� 5�6 0(8B�� <�( '�.�� 7��/�� �� ���� 5�6 ������ �/=/ *�����( ���� �� ������
������( �� ���� #��+��� ���6( )���(�.)2( » $��( 0�� 4�� 7��.��� �� '�.�� �(����� J� 4����
&B� 4�� �O��� 7�.� �� ���+�3 ���� #�O(��( ��( ���(� �� '(�.�� ��Q�"�� ��,����+�( �B������ ���B��8�( &� 0� 0����+� «.)3(��6( 5�"� L�� ����"���� ����� 5(��+.
��3 �� ������ ���"���� ��� \�8 &�(����� 1:�� ���Y J����+ 1 &� ����� J�"�� ���8���� &��� ����� ���� &6( :�� &��(���: "��+� 4���� "��, #�(%�� "��+3 �Y=��� "I����O��
("\�.8�� "I�6("�� ("\��8��� ������ "B��#&�(� "�(����� -�.��� "O(��B�� #L���3 "����� \�.8�� "#IO���� 0�"� ��� ����#)4( ,� J�3 0�" �(��� -�.��� (6 ��8��� &+�+;� I��� ��� »����� #J�
$/ L�"3 J��� S������� ��� ��Y 4���� %�B�;� &� 0��� #��(��� '�8�( &� C�� �������� 7�.� �.( 0���+�( C�� %�B�;� #L�� � ���( ��6 '�8��� �8�� &� ��B������ #���(��� '�.(
_����� $=�;�( #��(�;�( $%��( �������� &��� ��� O(��B�� L���3 -�� �� %�B�;� ��[������( #�[�+����� C��( ��(��� ^�8��( &������(«#)5( ����( 5�6 �����O�� &� ��%�� ��(� � �� "]��
�(���� "#I���O�� ( ��"��� L��3 ��� ���3 J��� &� J����� [�"��+��� "("\�.8��"# ��� ��3 ��� ��3 �� $"�� "�(��(") "Goliuis( I��� ��� &� #���� ("]�����) "Fritage(_(�-��� &� #������3 ���( "-�.� -�.���"# ("�-� -�.��� "&���+��� .$Y�( ��6 ��(.��� �������( (3 '�8��� &� ������� :�� ���� &��� ��6 #'�8��� ,� J�3 %��. :�� 08;� ���� $� &��� �"�.�� :�� J�(���
0�������#)6( &�( ��6 0(�� : »��( ���.� �%��.��� :�� ������ �����;� '(�(��( ��� $=� 0(.B��
)1( 1 #�%�� #&�(����� 4��3 #��(��� #����� P3.
)2( 1 #�%�� &�� ��� $����� #&������ �"������ #������� P 126.
)3( 1 ��� *��+�� ��.� #��.3 $"����� #������� P132.
)4( 1 #�%�����+ I�(��� #&�(����� 4��3 #��(��� #����� P3.
)5( 1 ��� *��+�� ��.� $"����� #��.� P #�������132.
)6( 1 #�%����� O�O��� $"���� #�-� -�+(�� ��� �%��.��� P #���"���(101.
Université Sétif2
141
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
0(.B�� #�������� �Q����� ��� &����� �� ���� ��B�D��� ���/( ��B�8��� $� 4.�3 ��� ��� &����� $=� 4���� ����� #$����� :��3( ��� &� 5��+B� *(�� $�-���� $������(«#)1( ,� J�3 $B���
&� JQ("� :�� ����- ����" &� J/��. �� ��(�.�� ������( &� , *�� ���� �(��( J�� �� �(��� , �(.(� #���� (3 �(��O� ����Y#)2( 5�6( ����-�� �� �6��� &� J�"�� =Q�� :» (3$�� �3 4��3
����- I��� '����� 0� _(� �� ������ #��(�.��( &6 �3 �+B� J�+� &� R�8B�� ��� '��� J� �� !��+;� ������� &� 0� '�- �� '��-3 �=��� #������� *� ��� J�+� #��+��B��� � � '�� � b���U�
&� )�� :�� ���Y \((�� $�; ��� �(��� ����� (3 #���(�. �(�+� #J��(8 �(���( �� I3 ���8� #(6 M��(�(� J��8(3 #J���8��( J�����( ��� 0�� ��� #��-���� *�-�+�� h����� �Q��. =��+ :��
����� :�+� )�� $+,� «#)3( ���( �(�� �� '��� 0� �� !�" J��� ��+�� �"�� �8�� J� .
��3 �� 7�. 4������ ��� ��+ :�� 4�� &���+��� &� J����� [�"-�.� -�.��� "I3 _���� 4������ &Q��B�;� #I����� (6( ��� ��� ����� ,� J�3 $�.3 4���� 5��(� &������ » ��� $O��� �3 $���
��� 0���;� ��D�( !��+;� #��B8��( ,� ��� ���� ������ , 0�� ��� �3( ��8� 0���;� &����� ��"��� �� &/=/�� (3 #&������ $/ ^�8�� ���O��� 0/� :0��B�#0M�� #0�� � #0�B9�� #0��B�� 0�B���
0�B�+�� �6��Y(«# )4( ��6( �� ���� ���B� J��� ���"���� #��������� ��� $�� -�� %�B�;� P���� :�� :�� �����. ��� 0�� 4.�8 #�(����� $O���( ����U� :�� 4�� 0� 0�� 5���� O����� &���� J���
#J����( $���+�( O(���� &��� �����+� 0�Q���" ��.�� 4.�8 "4�� 4���U� �� ��� 4���U�"S)5( J�(� *�"� ��� ������� #���"���( P����( ������� J�� &� 5������ &� J���� :��"�(�����
-�.��� "J�%��.�( :�� ������ �����;� J�(�(( :�� $�=� $�(� �(��� 4.�3 J�� #��� ��� ��3 $�� ��3 ����- -� ������� P���� , $�����# M�3� ���"��� J�� �%�� &� $��.� #J����� J��(��(
���U�� :�� J���/� 0��� #��(��� ���� 4����� ��.� -(��( $����� 0���;� :�� #!��+;� &����( ��"��� #&/=/�� $/ &������)... (J�����+�( O�� ��8��,� )( 1 (���� %B��� #������ ���( $����+� O(�� ��,��� :�� 4�(�;�.)6(
)1(
1 ���+ I�(��� 4��3 #&�(����� #���(��� #����� P08.
)2( 1 #�%����� *��+�� ��.� $"�����#��.3 #������� P P140#141.
)3( 1 ���+ I�(��� 4��3 #&�(����� #���(��� #����� P08.
)4( 1 ��+. #��8� $"���� P #&�����575.
)5( 1 ���. &���# �(-� $"���� #&����� P P178#179.
)6( 1 #�%����� O�O��� #�-� $"���� -�+(�� ��� �%��.��� P #���"���(393.
Université Sétif2
142
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
6!�� ����� ;���� >���:
J�.�8( (6 ��(� '(��� &�(+��� ��( ��+ 1867 "��.O� "&� ����� $��� &� �(��� $/ ���(3 0���� ���.���� &� ����" "������� "����� ��/=/�� #���� &�(� ��+ 1946 J� 4��� "�"����")1( I���
J"��3 ��+ 1908 $.
��6( $"���� (6 ����� �� $"�� &+��� �8��� 0+ #0(����� (6( �� ��� ���"���� �/��.�� &��� ��"+ ,(.� &� ���. S���"���� J�(� !�" �O"(� ��+�� �M"(� #4=-�� 5��
���"���� '���� *� ���"���� ������� �� 7�. ����- 0���+��� �"(��� SJ��� �� � ���� ���"���� ������� �"(� :�� !������ ���.����� &� ����� #$����( ����� �(����� $6��8� :�� 7.��� #0�(-��
� � ���"���� �/��.�� M"(�� &� ���Y3 :�� #4=-�� -��(�4� $(��� , *���� J������ ��+�(�� ,( (6 P8��� &� ����� ����Y( �� , #����� ��� �3 J��( ��(�.� $��3 _��+� �(-��� &����� I��� J���-�
0� ��� $�6�B�� ����" ����+�( #����" ���( R�83 *��"�� �(���� ���+�� &� ����� $��"�. ��,( :�� ���"���� ��� �3 R��� $� �� �(���� &� ��(+ �+�(# *� %B� R�( ��+B�( , (��� ��
$6�(�+�.)2( �"����( �� ��� ���"���� &��� ���� 5�6 ��Y��� &���( ��� ��� ��.�8 &� J�(� :»��3 ��� � � !���3 ����� ������� ���Q3( �������� &� !=�� �� � !����( #��(-� ���+,( 4���3
������� $�� #���/� �� �("� &� 5�6 ���O;� ��+�� �"�.�� :�� $"�� &+��� ��� 0������ 0����� #O(���� ,( 0�(-��� 0���� #O"���� �(��( 4��� �� ��� O���� ��� '�� J� ���"���� ��+����� &�
������ ����";� �� $��.3 *(�� \((( ��,��� «)3(��( !�" J�"�� ��� ����� ��� 4�-�� .
��( ���8� M���SJ� �"�� �3 ��(� '(��� ��� �� ��+���8��� &��� ��3 ���# ,� J�3 ���� 0(��� J� � ��B�+� ��� $��� �� ���"���� ������� �/��.��( [�"��+3 �Y=��� "#I����O��
("\��8��� ������ "#&�(�B�� ("����� \�.8�� "#IO���� ("��+��� "��, #�(%�� ("�(����� "#L���3O(��B�� ("]���� "#I���O�� ("4��3 ���(��� "#&�(����� ��( ����� ���/� :�� "-�.� -�.��� "
��-�� &���+��� ��B�+�( J�� ���/�.)4( 5���� �� ��/�.��� ����� '�+ $6��� – &�( ��6 0(�� :» ��( ��( ��%��.�� �����3 �%��.��� :�� ������ �����;� ���BY3( ��� �� ��� ���. 4�;� �� �������
)1(
1 #�%����� *��+�� ��.� #��.3 $"����� #������� P 193.
)2( 1 ���. #&��� �(-� $"���� #&����� P 193.
)3( 1��(� #'(��� �"���� &� #����� #����� ���-��� #�����(/���� #�(���)- �(# 1908# P01.
)4( 1 &�� ��� $����� #&������ �"������ #������� P 128.
Université Sétif2
143
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
�Q����� &��� , �� ��" ����( ���3 ����«)1( �.��- 0� �� ��� ���. 4�;� ���( $=��� &�(.�� �9B���� 4�����( #����+��� ��B��� ��� 5��� ����� ���C� ���D�( J� ��( (6 &� L(�+� #4��-�� *����� J� » C�� ���QO" �6���+� �� ���"���� ����";�«.)2(
��( J"�� ��� $%� ��(� '(��� ��(��� 4+.� '�.�� 0(;� &��/��� 7��/��� �� ��(�. ���8;� *� »M�� 0� ���� :�� ���. ���"��� $/ ����# ���( �B���8� ������( �"���� �� &/=/��
:�� #&������ ��( 0�B�� :�� $+,� 3��� ���� #0�B�� ���( #J���� )M�.( ��� #_����� $/ ��� 5���8� J����O��# �6���8�( $/ !��+;� ������� J�� 4+.� 5("(�� S����8�� �� � $� ��� ������ 0��
:B��� ���� ��83 0����( ������ :�� $+,� (.� ���8 :#��(�8 (����: �(���...«.)3( ��3 �� <��- '���� J�� �.(�� 4.�8 $"���� =Q�� :»�� � ���� ������ ���"� # ���-�� &� 4�� 0(3 '�. #��� ��( ���� ���O� (3 ��� '�. 4(��� �� ��Z �6�M�"� (3 �6M�� :�� 08;�«#)4( ��( %.=� :�� J����� ��6 J�3 $� '���� !������ &� $������ 083 ������ &��( �(���� :�� 4���� �8�
�� $8�� &/����# I���( 5�(�� I����O�� &� J���� ��+3 �Y=���"# ���( &� J��+�� J���� :�� 4�(�3 ���� '(�. !�"�� �����/�� �(�����(#)5( ��� J��8�� ��+������ ����(;� �/��.�� – :�� 4��"
���"���� ������� »��(� J��� �"��� 0(�. �3 ��+� J��� �� J�"�� ��"�� �.��8 0(���� ��Q�����«.)6(
P����( J"�� &� �� &�� :)7(
1 J�( ������ ��� ���=6 ����+� �-�� ����� 0����� �� ���� ������ ��� 083 &��� ��3 ��� ���� �[���� :�� �������S O���� ���� �[-��� �����+� $��3 ���=���)0�"����� 0�"� ���(( :
O("�� #I���� ��.�(�� ���"���.
)1(
1 ��(� #'(��� �"���� &� ����� #$=�;�( P1.
)2( 1��+. #��8� $"���� #&����� P 724.
)3( 1 ���O� #0��+ � �� $"����� �- #������� ����8�� ��� #%�B�;� $"���( &������ $"��� #�6�(-�( ������1 #1995# P65.
)4( 1 ��(� #'(��� #�"���� #����� P1.
)5( 1 #�%�� ��� *��+�� ��.� #��.3 $"����� #������� P 105.
)6( 1 ���. #&��� �(-� $"���� #&����� P194.
)7( 1 #�%�� ���O� #0���+ � �� $"����� #������� P66. ��� *��+�� ��.� #��.3 $"����� #������� P P151#153.
Université Sétif2
144
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
1 J�( _(�� ������ &��� ���� �.�� ��� ��+(� ���(��� 0(3 �-+�� I3 0� _�� 0��+� �� ��Z.
1 J�( ���-�� ��� ����� 0� \��.
1 JQ����� 0���;�� ���.� &� ����� 0� #\�� $/ ���O� '�.� $/ ����.� $/ �/=/� $/ <.�� !��+;� ����� ( ����".
1 5������ ��(�"� �� O(���� ��Y� ��8��=�: )1( � *B� :$+� 0(�B��� � ] :*�"��. � ] :*�" *�"�� � P�:��8��� � $ :7�D��� � 7::�/��� � � :0(�B��� J� � 1} � 1q � ~ 1 � q[} ~ � *� :'(��� � �� :$+� 0��B��
� (1 :������ :�� ����� ������ ��+B��� :���� ���"
J��+�� ��.B8 $"���� :�� 0(�� ��6 &�( ����3 �/=/ :» ����� �� <� � ���%3 ��( '�.;� �6="3( �����( J��.B8 :�� �/=/ #����3 ���(�( &� ��+ &������ ���+��( :�� C�� ��.=-8,� <�-��( &��� �+��� ��� ��8��,� &� ������«)2( #$Y�( 0� ��6 ,� �3 ������ ����.�� ��� $"����
&��� J���" O���� �� ���+�J J� ���8(����� ���� ����# ���O( �� ��+� 0���U� J��� L�� 4=-�� ��/.����( » '�(�� :�� $����+� $(+��� �(8��( R�(�� :����� ]������( $(+�� �B�� &����� -(-���� #������� ��+�U�( ��(�.��( �(�-��( ��"�;�( ������( �.�+;�( �,Z( 4�-�� �6��Y(
)1(
1 ��(� #'(��� �"���� &� ����� #$=�U�( ���-��� P #��.=-8� #�����(/���� [6.
)2( – J+B� *"����# P1.
Université Sétif2
145
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
M��� L�� 5��%� &� ���"���� ����(;� �/��.��«S)1( �� �3 ��� 5�6 �(8�� $(+���( <(B� '�;� ��3 ��� <��� ��;� [.(������ ��(���� �6�"�� O(�"�� �����;� '���( �� �6������ (6 4���� &������
�,,���( �� ��6�;� ����/�( R�(�( B��������� :�. �(��� �/�3 ���+"� �8�� ��� ������ 5�6 �(8�� ����+B��#)2( ���( ��(� '(��� 0(3 &��� '%( 5�6 ������� ����"�� &� \���� 0(3( �� ����3 &� ����8�� ���"���� #&����� *�8�� )��� ��B� � J�"��� "�"���� "I��� ��O� �(8�
���(+�( ������� ���"���� ����+�� J� »��( ���" 5�6 �(�;� "�"���� "�� �+.3 ������"� �/��.�� ���%�� �.�(�( %�B�w� ���� :�� &��(� J����- J��+.�(# 0�� � J��� 4=- ������� &� 0�
�=�«.)3( 0B��( ���-�(�� :�� ��(� '(��� I��� ��� :�� _=-� *+�( :�� 0� �� 7����� &�"���� &����� ���( ����/�� ����(;� ��6��.���� �(�� J� ��6 b���� I��� !�" �"�O� #����� $/ :��
��"��� &��� ��+ J��� ���� ���.
$Y����( �� ���( ��6 0"��� ,� �3 ��6 $"���� &�� �(- R�.8��� ]���U�( 7�. »���3 J��- ���� ����� (6( ����� :�� $(��� ��� $"�� &+��� ������� &� J����� J"����( �� &��.� &�
)�� 7�.3 �������" ���(�(;� #��� �8�� ��� �3 '�3 J��� 4;� �������� 0�(� ��+ 1956$ ��.�� $+�� "�"���� &� 4�;� $(����("# (6( $"�� $=�; <���� 4����( «#)4( ���( 0(� 0��� ��J �� J��/3
J� ��+. ��8� ��. 0��:» �� 4��� ���(��� �/�3 $"����� ���" %�B�w� �"����( ��+.3 �"�� «.)5(
���( ���� :�� P=��+� �6�%� ������� ���"���( &� ��6 #$"���� �"�+ �3 :�(;� �+"�� &�:
1 ������ 4������ &Q��B�;� *� ������ 0(83 ������ �� $� *-�+� P����� �� ������ !������ &� ����- $�"���� ��(��� ��(���� – $�%��� I��"��1.
1 J���B�+� �� 7����� &�"���� &����� $����� 7��.��( &� J���� J����� 5�8�( �� �8�� "-�.� -�.��� "#&���+��� ("]�� �(���� "#I���O�� ("��+� 4���� "��, �(%�� ���( "��+3 �Y=��� "I����O��.
)1(
1 ���. #&��� �(-� $"���� #&����� P194.
)2( 1 #�%����� $����� #&������ �������" #������� P129.
)3( 1 ��+. #��8� $"���� #&����� P 765.
)4( 1����� #4�-��� $"���� #&����� P 53.
)5( 1 ��+. #��8� $"���� #&����� P695.
Université Sétif2
146
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
��3 �6�%� ���"��� J�� �.���� &�:
1 5������ �� %�B�;� ���(.�� ������� ( J.�- 0� �� ��� ���. 4�;� .
1 J����.� $"����� ����(;� &� ����- �"���� #������( J��"� 0� _�� &� �-+ 0��+� J� J�(( ��� ��+(� #���(��� 5O����( ��� ������� ������� #�������( 0�"( 083 ������ ��� #���=6 ���� :�� J��- *��-� ��8��,� �+���( ������ *� ��Y��� &��� �6��� &� J�����
*�( L(�+� 4=-�� \(�( �8���.
1 JB�%(� ��(�"�� �� $(+��� �(8��( �.�(� &������ ����/�( &� ��6�;� �/�3 :�. �(�� �� <��3 �B����( 4��3 .
�/� � 5�6 �������" &��� 39��B ��� �8� ���� '8�� &� ������Y ���B8� ����/� ::�(;� :�6������ :�� �� !�" &� ���"���� S������� �� $�� ���.83 ��$����+ �� ��� $�( $�3 �"�.� #J��� $"����+�( ��� �� �(�� �3 '�/��� &����� �"�.� J��� &� ���8� &��.�� �(�
$Q("� :�� ����� &��� �(+��� J���# ,� �+.��� (3 �"��� I��� J�(�(�8� O����� !������ �����+�� #$� �(B���� �����,�� :�� $��� ��O��� $�����( ������� ���� ������� �8�� ��� <���
��;� �����B�� ��,(���( $� , �([[�"�� &� �����Y $6��3 :�� 0����+,� &�((��� 5�� ����� 0��� *��"��� ��� 0�� �(�(;� ����� �(��� ��(��� #$=��� (3 ��� 0�B� &��+��� ����..�B8��(
����/�� :$�� $���� R+�� 0��� (3 ��(�� *+�( ��� (6 0���+� 0�B��� &� ����� #:.8B�� !�(+ ��� ��/��� (3 �/�.� ��(�� ��� �� P(8��� ����� ���� *"��� </(� �6�� :�� 0����+,� &���.�� 5�� :.8B�� ���U�� :�� �3 $%�� 5�6 ���"���� ������ , <�-�� :�� ����� ��8����� (3 ���(���
,� 0����� #��� *� ��3 �� �(�� ��((� :�� �������� #������� ��� $6�"� �� �(�� � ���/� &� ������� ������ �����+���.)1( ���( ��� $�.�� $��� �3 �(�� � b����� &B8(�� 0���� ��, :�� $"���� 7��.�� �3 :��� ��� 4��"�� �� ����� ��/�( %�B�;� &��� ��" �� ������� �����(
'(�%�� #����"�� ��( 4���+��� ��. �3 , �"� &� $"���� &����� 7��.�� ��6 4��"��# ( $�� JQ�-���� J�.�+� �� ������� (������ J���# (��� ��"� �3 L�� �B� �� 4�.83 ���"���� �(�����
%B��� ��(��� ��Y R�8� :�. ��( ��� �� ������ �8��� ��"( :�� 0����+,�.)2(
)1(
1 ��� ���.��� ]�.�� #R��8 7(.� ( ��+��� &� �����+��� #������ ]2# $��(� #����� #�Q�O"��2007 #)- �(# P 136. )2(
1 #J+B� *"���� P 136.
Université Sétif2
147
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
�8=�( 0(��� �3 $"���� &����� 7��.�� $Y� ���("��� &��� ���� J��.83 &� $Q�����
%�B�w�# $����( ��� ��� 4"� �3 '�� �� ��.�-8� $(���� �(�B��(# ($-��+� ;%�B� ����Y
��"�+� ���(.( ����+B��( , O�($ �6�("(� ���( $����� 4(�+; 0+ &� \���� ����-( ���.�
&� $�%���� ]���U�(# ,� �3 $��%� �:� ������ ��(���� :��� :�� �. �� ��(�� _(� �� �(8��� $��(
��.��� ��6( �� J.(�+ ]������ �����-���.
7 1 �/��#�� *����� '� ��/���� 87���:
'=��,�( )����,� -��� ���.� 0"3 ��( ���"���� J��� ���%��� �+����� R�(� 0"3 �� ��
��6�� �(�� �����-� ]���� $��3 �3 �� ��� �/��.�� ���"����( ��������� ���"���� ��� ���"���( �������(
7��.�� ��6 :�� O( ��( J� ����� I�%���$�+�3 �/=/ :�� ]������ 5�6 ��:
�#/��+�,� : ��6 ������ ���"�� &� �!�" ��� ���O(� ����-� 0��.���� ���� J�� ��(���
"��+��� "("-�.��� �(����� " �������(� 7=/�� �/��.�� ���"���� &� !�" ��"-�.��� -�.� "(" 4��3
���(��� "("�"���� "�����+� �6�/ � L�� L��� .
�#/��.����� : !��3 �� (�� ��.�(( ��(�.� ���� ��� ��.�( ����B� *��; J���� �
���;� �� C��� �������� ���" ���� #�����-�� �6�(%�� �� ��6�%� L��;�( #$+"�� L��( C
J� �(�3 I��� ���"��( #�6(��3 &��� ����U�.
?����� �#/��: &��� _�(�;� :�� �� %�B�;�( ��.�-8��� �� ��(�"� $� ,(�" J���"�
���(� (3 ����� (3 ���� ����� �/�.��� ���"���� 5�6 ����/3.
7!1 ! +�,� �#/��:
7!1 !1! 5��� '�#�:
��" :)��.���� #�i�i"�� : C��� (6( !���� �� ��" �� #���+���� #�k�i"�� #I�6("�� #���"�� !����
0��� #$��( #$��� 0/� ���" *�" #)��.���� #p�i�i"��( #J� &�+� ��8� (6( #4(��� : #��"�� �/� ��
Université Sétif2
148
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
���+ ��� :�,��+�� �� ��6��Y( $���( !���� ��"# 5��Y( $��� )���( #$�� I3 �r�k�i"( ��(�" p�p��j"i� ���
�k�i" !��( ��" ��( #��� :���8���( !���� �i�i"( ���" :�i�i"��( #��"� �3 0(�. : ���" )�( b�/��
����� ���" 0"�( #J��p8 i4�� ��( J�� ��i" �� I3 J�Q��( 0���� : ����� ��% &Q�+��� #*���� 0���
���3( *��� , ����" I3 L���p":
,�i" ��� (3 $(��� $�-� �� $�� $� $�� :9�� ������
$"+ <��(� ��� 0����( ����� ����� Li���p" :���
�(�i" ���( #��� 0���� !�" �� � ����" ����� :��� I3 :������"��( #�� *�� , : ����� ���+�
��� �B3 ��� #����� :$/��� &�3 �� I(�( #L���" ���( #L���" �� :6 ��+ L���" &
L���" &6 �+�� L���"( #*��+�� (6 4"�( ��+ 0(3 �� ��3 ��+ $��� &6( #���N� L���"
��+�� �(� 0(3 �� �+����� &6( #:�(;� . ���� 0�� ":��+ L���" ����+ ��� :�. "
�;� L���" &6� ���+ (�3 #�� :3( #J�� !���� �(�"� L���" 4���� ��� !����� \���-�� ��� :
$�+��� !����" M�8 ��� �����" �"�6 ����
I�6("�� #��(�� ���� I3 : #�(��� !��+3 �� #���� 0���� R�B� #���N� L���"( :�(;� L���"
��"�� �� :���� (6( .���+ ��� : ��� ��� !���� �(�"� )��� ���+ ����� �(��� !��+3 �� L���"(
(�3 0��( #�(��� ���+� �B��. : #�6��Y &� (3 !����� ��� L���" &� #J�� !����� 4���� ��� L���"
0�� o'�8�� 0�� &� J�; <�B���( ������ �� �(� � (6( ����� I�� ��� L���" �3 L�� ,(3 : J��(
!����� 0�� #C����� :�� _("���( h������ �� _�8��� : ��� � �����" ,� ����� ��� �(���
��/�D�. 0�� ��8�;� C�� :
'�� '-� &���" ��O �6�-� ���� L���" ���
=�� &��� : 0(�� :0��� ��O� &���"� ����� *�(� ��O� 4���� J� I��� �-��� ��� $� ���
!��B�� 0�� :0�� ������ :�� ������" *�"��( #���� :�� J� 46�� ��� � L���" ����� ���+ � � :
L���" 0�� (�(���" ���( #�+��� ���� :�� ��� , )��� ���" ����( #��� ��� ,0��( � : ��3 &6
Université Sétif2
149
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
�Q�-��� :4����� #&��"�� ,( #���+ ��� 0�� :�Q����� ���"�� : #�+(�� �� )��( ����� ������� &6(
+( #��� ��� , &��� ������ ���"��( #��(�" ��"� ���"���� �-� , ���" �.
������ 0�� :
���� �(�� ���"�� ��+�� &�( 8��� ���� -�� ���[[4(
4����� : ���" ����( #�-� ,( 48� ,( ��� w� , ����" ��+ :"��( #�� ��� ,R�B��� ��� :
4����� #�%����� &6 0��( #�-�� $� #���" C�3( #�-� ��8� $� &��� C�;� : �+��� ���" C�3
&� ,( �-� ��8� $� ��� ! :���� 0�� :
��" :+� � #�[ -��� -.� �� #5��� &� ����3�(-�� �6�
���+ ��� : \���3( R�� 0/� ���"( ���"3 *�"��( #C�;� �� *B��� �� �k�i"��( �p�p"��( �i�i"��
�p+p�( �k+p� 0/� ��i"��( ��p"��( #\���( :*B��� 4�8 ���� : ����� D��� 0�� :
� #��(8�� � �0=" � 0("� 0�� # �p�p" :�� �(�Y ��6�"� ��
� 0���( )�� ���" 0"� :��"� ��" ��( #0��� : ��� #&����� ����� �� ��.� 7��. J��( S0��
�� J�O�� ��� 0�� ��� ���" (6( #&����;� ��� 5��. #0-���� ��� <���� ,( <.�� ��� ��"� �� `(
<.��.
���"��( :0����� :� 0��(������:
��(�� ,( #���" �� ���" ���� ��� ���3 �� : ���"!
0����� 0���( #:�(�� ,( L(��(" :J� ���" " ��+��� :�� &�� ����( #0�.�� ���" 0�O , I3
&� !�.��� #���. $�(� C��� (6( #��"B�� I3 ��"� $�(�� �(�"�� I3 ��8��� �� 0(�.� J�;
��� ����( \������ &�(�� ,( #��(�" &�(� I3 5���� S0��( #������� : �� ��+� &�( S����( �r��.
4�����.
" �� ���" &�(�� ,( ��� ���� �� �6��� 0�(- :���.
Université Sétif2
150
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
0��� �+�( :���� ,( �6��.3 .p�l�k"p���( :��+�;� 0"; \������ C��3 ����( $����.
���+ ��� 0�� :����� 0����� ��"���(0��( #� : 063 ��� 0��� J��� �+���� &� 0��� , I��� (6
�+����.
0��( #J�O�( J��� 4"( �� <.�� $O��� ���� ���D�( J��� :�� *(�( \������ 4��� : (6
����� �� ���- 0�� S�+���� &� J.�� OB� $� I��� &� �.�� #'�� ��"���:
(�� �B83(\ ��"p� '� J���(�+�( #����� :�� 5��(. ��%�
I�� ��� 0�� :(��(L ��+ �B8;�� ���3( #R�.8�� (6( 0�� S��O �� I��� ����� ��6
����� J��M�Y I��� y(����( :5��(.( :J�("� :0(�� : J��M(� :�. ����� :�� J�(8 ��%���
0(�� &��8;� ���( #J�� ��(�"���� (� #J9����3( :L���" &� 0����� (6# )�� &� L��" ���(
&����;� ��� 0��( ��� �� ��(�� : ���D�( \������ 4��( ��+��� 06;� ��� 0��� I��� &�+
0��( SJ�.�8 <.�� $O�� J�; ���"p� ���� :0��( #\����� $O�� J�; :4����� #���;� ��6 ��"��� : ��.3
����3 ��� ��� ��"� (� #����"3 #��"� $(��� ���.
���� (�3 :���� 0��( #_��� , R� *� ���3 ��"p� 0"� : (�3 0��( #R�.� 0��� ��"p� 0"�
!&� J��� �� ]��� =� J��� ����� 5�� � ="� \���� ��6 ���(�+� #���- ��� ��+B� &� (���.
$(��� ��"3( .�(��� $6��� d0� .���"��( :�(�� (�3 0�� S4��/�� �� 4�:
���� ������" ��Y ���� �� ���i�( J��� 0� �� !�
&����;� ���: ��� �.�� #���"��( #���" �6�.�( #���;� ��� �(�.�� &6( '�;� ���("��
���(" J��"( ������� . #&�����( #&���(�( #&��8� )���( #��� ��� )��" ��� ��� I���"� �=�(
�� &�(7��. :��B� =� ���("�� ���( ��� &6( # �(�.��.
!��B�� :e�i�i" ��6�.�( #���".�� ���"��(��� (�3 # :$��8 ���" '�+ :���3(:
���" �3� (3 �B�� �3� �� �i��� :�� � $��� (� `�(
Université Sétif2
151
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
��i�i" ��� 0�� ��� ���(�+ *�( M�. �� $���+�
&��8;� 0��( S�O. ���� ���"��( :0��( #%����� *B����� ������ (6 0��� ��� : ���� ��"��
��Y &6( !��+�� &� ���(-� �+��( ��� %��� �% C�3 &� ,� �(�� ,( ��"��� ���� #L��3 ����
�6�(�" �� ���" ���+ #�%��YS �"��( #�+�� �� I3� : ������( #����8 �����+� �(�� $��N� ��83
���3 ����" ����+�( �3��� %��Y ��6=�( #C�;� &� ������( #!��+�� &� ���(- �����+� .0�� :
0(+��� �-���� ���� ���i" ��p"�� ����"( .'��� ��.�� &� �(�"�� �(��( .0(+�� ��.��( . *�"�(
��3 ���"3 ��p"�� : ���� 0�� :���" � <��/ '��� � ��� I�
��"��( : ��8�� &�3 �� ���3 0�� S &����+�� 5�+� ( J�(��+ J� 0/� #0�" :
M�+ ����� ( J� �(�� ���.�+ $/ J��.�+p"��( I�("�� Rp�p�
� 4+�( S'(��� 0�" #�.��( $����( $�"�� $� # ��"��(0�(� �� ���(� ����� O"� ��/� �� .
p"�� ����(�p� :_��� �� S*(� . ��+. 0�� S ��B+�( ���� ��� *(� ����"( :
*(�� ����" �� $�(�( $�(� !���"�� &�� �� :�3 ���
������� �� ���� :�� 0�" #�(� 5��Z &�( #$���� �(�+( $�"�� $� ����" ��� 7��.�� &�(
$�+( J��� `� :�8 `� 0(+� ����+ J��� �� .0��� :" ��6 �(��B��� '�+ ����.
�(%�� ��� :4���� ��+� :]1P #191.
1 5��� '�#� .� �� 4��� ��� @�&�� :
• ��8���� J���� �(%�� ��� ��8"��"�� " J���. �-��")��.���� " �����.�� J��,� J� �����(
,��� &� 0(;� *� )���� I��� ���+���� ��"�� (6 ��Z ��8�� 5��� ��.�� ���"�� !���� &6 ��. �����
(6( C������ �B���� ��"4(���."
• ���� $/"p"��p�p� " 0��B�� $+, ���"�"���" " (6 ��Z 0�� �� 0��� $+, ���8� J� =/��
" $���" "$��" I�6("�� �� ��6 ��3 �� ��� ��( #
Université Sétif2
152
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
• ���� � $������ �� !&� J��� I���� !���� :�� 5�8� I��� <��+�� J.�� )���+�( �(���
" 0(� 0("��� ���8 &� !� " ��"�� �/� ��."
• �� 0�B�� ��� :�� 0���� $/"��"�� " $O=�� ��"��� &���� ���8 &� J� !�" I��� " ��" "
����8����( ����� $(���� J�� _������ 5��� ��.�� #$�( !�� �� ��� �,��+�� :�� 5��� �����
#���"( ��(�" #J�� *� &6 L��3 ��,�"$�����"("��(���" ��� 5��� ��.�� L��3 ��� 0�B�� ��� ���3( #
�B-�� J���� 0�B�� :�� .
• )�� &��(0�B��� ��"I��� �(��� �!�"� ��" J+B� 0�B�� ���� #���" J�(�� �6�+B�� !�����
����� 5�6 !���� 4��" :�� ��3 �8��� ��+� J� !�" J��� L��3 ��� ���8��� (6(����� &6 ��,�
�(�"�� ��(�.�.
• ��8��� ��� �6��� ���3 $/"��"�� "b�/�� (6 I��� .
• ��� ����� L��3 ��,� $���� :�� 0�"��" " 4���� 0"3 �� ����� ��� ��� *�" 0����� <����(
O�"��� :�� �� ]�� ��( J��8 4�� ��( J�� ��" �� J�Q�� 0���� ���" #:����� .
• �� (6 ��3 $+� ��(3 $/ ��6 ���� :�� ��,� :�/��� ���8 :���� !�" I��� ������" :
:�(;� L���"���� I3 0(3 �� ��3 ��+ $��� &6 ���N� L���"( #��+�� �(� 0(3 �� ������
���� <�-3 &��� ��+����6 L���" :�� ����� ��� �� �-�� ���+� ��( #$/��� ��� ����� ��� $+,�
"� ��(3 $/ #���N� ���/� #��� !���� �(�"� )��( ���+ (�3 �� �6��3 ��� !����� &6 L��3 ��,� L���
\���-�� ���� )��.
• #��� !���� �(�"� ��"�� �� &��� ����/�� L���"( :�(;� L���" :�� I�6("�� *� �(���
��� 0�� �6���� �3 C(�B��� �� ���(5 !�����.
• &6 &��� L���" �� 7��.�� ���"� ��� $/ �B��. (�3 �6��� ��� #!�����.
• �� �(���: 0�� ��( ���/�D��� ������" ,� ����� ��� ��3 ��� 0�� &��� �(��� �� 7��.��
��8�w� ����� �� ��� J��� �� ��/� ��( #!��B�� �� ��6.
• ���" ��B� J� ����3 #&+��� *�" (6( ������" (6 I��� L���" *�" ��� :�� &� � $/
'�3 �(�!��B�� �� ��6 0�� ��( #��(8��.
Université Sétif2
153
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
• , &��� ������( ����� :�� ��,��� �B8 �Q�6 :�� ������ J�B8 &� L��3 ��� ���"�� �����
���� �Q�-���( #��� ���.
• :�� '�� J��� ( # �� ��� , &��� ������ :�� 5��� ���-� #���"�� ��8��� ��� :�� 0���� $/
&6 L��3 ��,� ��,��� 5�6 ��� �-� , &��� ��+�� . I�6("�� )�� L(� ���. ��6 :�� ���+��
����� ��Z ( J�+� ���� $� ����� ����� �� ���� :�����.
• �� &6( # ��O�"� ����" ��,�� J�3 ,� # �k�i"��( #�p�p"��( ��i"�� 0(;� ��8��� ��� :�� �(���
k"3 *�"��� �6��� ����� C�;� �� *B���i���� i"(i���� &6 L��3 ���� �� _(�"� ��/� � ���� =/��(
\���( \���3( R��.
• ����� �����( ��"��( ��"�� ��� :�� *"�� L��3 ��� (: 4�8�� ������ (6( <��+��
����� h��, ����� �� ���� J��� ����+� *B�����.
• �6��� ���(� 0���� &6 L��3 ��O�"� ��,� &� L��3 ��� ���" :�� �(��� ���8 &� 0�B��
��� �� J��� ����� �� ��.�� I�/� 0(�� J��� ����+� 0�� :���� ��"� ��" _����� $/ &����
&����;� : ���8 ^�8�� 5�� <.�� ��("0��B�� $+� "<.�� :�� 0��� I��� ���" . ��� 0����� (6 (3
������� I����� �6���� J��/�.
• �(��� ��O�"� ��,� ��� :�� 0���� $/ J"J� ���" "0��� &��� � :�� !��� , J�3 :���� 0����
0�.�� ���" 0�O� . ��8��� �� ��(��� ��6 ���" �!�" ���"�(�"�� " �+��� :�� &��� !�" ���(
�+�� ������� ���� ��6 :�� ����+� \���� &� 0��� &��� ���" J���( ��"B�� I3 ��"� ���8 :��
4����� &� !�".
• ��8� )�� &��( 0��� �����( #�+���� &� 0��� , I��� ������� 0����� :�� ���-3 L��3 �
I��� �6��� ��(��� #J�63 ���.
• &6 &��8;� �� L��3 ��,� �,,��� 5�� <.��( : ��� �6���( #L���" �� &� 0�����
4������ &���� ��Y &����;� ��� �� �+���� :�� 0����� :��.
• &6 L��3 ��,�� !�" J�� &����;� ��� �� �6��3 ��� ���;� P����( #J�.�8� <.�� $�O��
'�.� ���O� i�i�i" 0�B�� ��6 )�� ��� ����� "�O��� "������� :�� ������.
Université Sétif2
154
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
• :�� �(��� ����"3 ��8���( ��"� J�� _����� 0�B�� 5��� ��� 0��B�� $+� ���8"k�i�k"p�" #
H+� *� L��3 ���(� &�( $(��� ��� ���;���� &�3 ��.
• C(�B��� �� ���( <��+�� ���- ��� ��+B� :��( #R�.��� 0����� ��,� ����� :�� ��� $/
����� ��� ��3 J� &� � �3 ��6.
• � J� 0(�B���� ��(��� ���" �� ��"3 0�B�� ����"$(��� "����� ���( 0����� &6 L��3 ��,��.
• �� _(� &6 L��3 ��,� &� ���"�� ��8� �6��� ����� &�; I��� ���� �6��� ����� ������
�(��.
• *�"�� :�� &� � $/ "���("�� " ��� ����( �(�.�� &6 &��� "���" "�.�� (6 I���.
• ���8 �6��� ���"I���"� "4+� ���8S J��,� *� ���+��� !��� <.�� I3 : 4�"�� I� ��"��
&�"���( &���(�( #&��8� L��3 4+� ^�8 7=/ �� ��.��.
• $/'��� 7��.� ���(" *�"�� ��/�� �(��.
• ��8��� :�� ���"� �(���"���"�� " ����"�� J��,� &�"���".�� " &� ���/� �3 J��� ���(
i" �6��B� ���( #����� 08B� �3 , 0(;� *(���p�e�.
• �� ���� � ���� ,��+� #$��8 :���� '�+�� �B8� ��M�" �������� ���8 �6��� 0�"(
�� ����������+ �� 08� ��3 ���( #��� &�3.
• L��3 ��� �����$+� ������( %����� #*B����� ������ (6( #�O. ����� $+� (6( #�k�i"��
i���" ��6 ����" ��"�� $�� $/ $��N� ��83 &6( #�6�(�"� ��"��� ���+ ���(-� �+�� �%�����
���"3(.
• &� ��8��� ��6 ����(:��� Z�� =/�� 0�" (6 ��3 J�; ����� �� ���� &�3 �� ���
��,� J� $��( #��8�� &6 L��3 : (6 I�/� 0(��( ��+. ���� ����,��� ���6 :�� ���+�( *(�
*�(���( ����; !��+ � J���� $�� J�3 %.=� (6 ���� #7��. �� �����.
7!1 !2! ������ ;���/�� :
&��+ #��"( ���" (� #4�� � #�r�(�"( �r��" #$��( �8�� 0Q�+ 0� (3 !���� ��"
����"� �i�"( ��8���� :J��.� #��"��( #��"� �3 0(�. : ���"��( ���"�� !����( #���" *�"( #b�/��
Université Sétif2
155
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
�( #�� ��� , &���( #�Q�-��� ������( #�-� ��8� $� ��+��( C�;�0���( �+��( #������ �� 4
0����� :��"( #'��� ���" (6( #J���� #$�-�� #���" : ����� �(��� !��+3 �� L���.�( #0��
] �/�D� :�+�� L���"( #������" : L���" ����� ��%( #���;� ��+ L���"( #:�(;� : , ����"
#�����( $��� ��p"��( ����� ���" 0"�( #�(�" ���( #*��� )��.����( :C�;� �� *B��� �� ] :
���("��( #��� &��.8 #��M�"� �� ��"3( ���"( ���"3 :sI���� ��"( #���;� ��� �(�.�� :
4���( #)��.���� (6 (3 #���� )(�� �� ��� ��� ��� #&��.8 :0�"�( �"�� 0�" <�B�( #7M�.� :
R�83 ��� �(��( #C����( *��� ��� ��� <��-� 0�" #���/�� #4��� �k�� ���( #������ ���3 ���/(
���" '�+( #��-� #�i��"( 0�OY :&�. ��"( J�-��( J���8 #��Q��( 0���� ���"( $��8 : 4"(
��"���( #J���"3( : 0�����( L���" &� 0�����( #$(��� ��� (3 ������ &� ���;�( �������( 0�����
L���"�� ���� &�3 �� ���+( # ��� ��� I��" I���"� (6( #����� :���(� J�( �6�O.
O(��B��3-�.��� �(����� I���# P298.
! ������ ;���/�� .� �� 4��� ��� @�&�� :
• $O9=�� ��"��� &���� 0�B�� ���8� J���� �M�8"��" " :�(;� ��,��� �����"!���� ��" "
0Q�+ 0� J��� '-�( (�(�� '�.�� =���+�.
• �i8� ��6 ���(�� ����Z ����� :�� �+��� J-�� 5=��p8��( $p��� $p��( .
• �i�i" 0�B�� ����8� ��� :�� &� � $/ : &��/��( ����� R�B� ��" 0�B�� ��6�.3 #�r�(p�p"( �r�i�i"
��� �p�r" 0�B��.
• 4�� 0�B�� (6( ��� ���� ���+B� $�� $/.
• 0��B�� $+� ���8 �6��� ����� "���" "�k�" ��8��� J��� '-�.
• :�� 0����� ����� #��"� J�� _����� 0�B��( ����"� 5��8�( �i�" '�.� ��O��� 0�B�� �����
�(�"�� ��(�.� &6 ��,��.
• ��� $/���8 J� <.�3( b�/�� (6 I��� �i�i"��0��� $+� ���".
• :�(;� ��,��� ��� :�� �(���"���"�� !���� " &6( ���"�� &6 L��3 ���8 �� <.�3 J�3 ,�
�� ��3 ��8� L��3 �,,�� ����� '-�( �-� ��8� $� &��� ��+��( C�;� ��6 ����,� J� ���
Université Sétif2
156
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
���" ��3 J� 0��� 0�����( #������ �� 4�( #�� ��� , &��� �Q�-��� ������ &6 : 0/� ��( #J� ���
L��3 ����� �� �!�" ��8 :��&6( �� $�-� &6( ��� ��� �/�3.
• 0�B�� ��� :�� ��� $/ 0�/�� J�.�3( L���" $+,� 5��� ���( #0�� :���� ��" &/=/��
(6 L���" *�"� ���� ��( �/�D� &6( #�(��� !��+3 �� $+� L���"( &������ J���� &� I���.�
���/� &6( #������" : *��� , &��� ����� ��,,� ��( ���N�( :�(;� L���".
• 7�� ��� ���8 &� 0��� $+� �6��� ��(3(&� �������� ���8 $/ "i" ���p��( ".
• ��8��� ��� :�� �(���"��"�� " �� *B��� �� &6 L��3 ��,� J� ����� �B������ J�,�. &�
C�;�.
• j"( ���"3 (6( *�"�� ��� :�� &� �����.
• &��.8 (6( ���"� �� ��.3 (6( P��� ��+� ��� $/.
• �(�.�� &6( ��,�� ����� ���("�� *�"�� ���� $/ ���3 ���.
• e��" (6( $�� $+� �6��� ����� $+,� ��6 <�-3( ��3 &��.8 (6( I����� "p�i�p" " :��
���� )(�� �� 4��� ��� ��� (6 ��Z P��.
• ��� 5���� $/"(3" =Q��")��.���� (6 (3" �����,� :�� ��,�.
• J�(�� &� � �6���( "4���� "����"�� J���8 &� <����� ���� $�� $� ����U�� :B���( ���k"
[� J��� "4���� "7�.� &6 ��,� J� $��( . �p�p" ��� '�. &��� <�B�( ��� J��� �� v���� �B�(
&6 �,,�� ����3( ���� �+�� ���8� :B���( "�"� 0�" "(" ������ 0�" "("4��� ��� ���."
• ����� ���8�� ���� $� J��� J��� ������ ���/� $+� ��� �6���( J� ���"����p" "(" ����"�� " (6
��( ��3 (6( #��� <��-� 0�".
• (6( ������� :�� ��,� !���� ������ '�.� ��O��� �������� J��(8 &� 0�B�� ���� 5=�(
"5�i�" " 1 ���" ���8�( #*-��� &6 ��,�� J���()�������� ���8 (SJ� �B8� '�+��� J���� &��� I3
$��8.
• � ��� :�� ��� $/ #0��� ����� �6��� ��(��� 0����� <���� ����" ��,� &� ���" 0��B�� $+
0���� ���"– �8 0��( J�Q��(�#J�-��( J� ����5��� � p" ��8����p�e� &B�S ���8 ����� 4"( I3
'�.� ��O��� 0�B�� L��3– ������� �O�6– ������� :�� ��,� !���� 5��� �����# ��8��� J� ��.��
Université Sétif2
157
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
��"��� &�����( &� 0�����( #J�(� ��� ������ &� ���;� ������� (3 #0������ �,,� ��� 5��� ���(�
��3 ����� 0�����( L���" ��.
• ���8� $����� "I���"� " I���"�� ���+ &�3 �� ���+ ��3 (6( #���� ��� ��"�� (6 I���
�6�MO��.
• 4������ ��6 :�� %.=��� L��3 ����8 ^�8� 5��� ����� 0�B��� 5��8 �� J�.�8 �3
��O�"��� 0�� �����.��( ������� $/ ��+.�� �,,���� 3�� J�3 ��� 0��B�� $+�( ��8����.
• &��"�� !&� ��6( I������ :�� $O=�� ��O��� :�� ��"��� 0�B�� $��.
• 0�B�� ��� J-�� (6 J��� ��D� I��� !&��� ��� "i�i�i" "p�i"(i� " �� ���,,�( �������� ���(
L�. :�� �.�( 0� 0(���� $� J�3.
• )�� ,� ���� '� $�( J��+� &� �(%���� ��� L�� ���/� �6�"� �� !�" &��� ����+B��� 0"
P���;� !��+ � <���� &���.
• 0Q�- , &��� ��+��� �� !�" &��� ����+B��� �� ��/��� \�- 7�. ��8��,� :�� J��� ���
��+�+;� �,,���� -�� &B����.
• �/� � !�" I��� ��+��� ��� #����� (3 ��� ���/� J�(��( :����� J� ��D� �6�� I3 ���� $�
��(� $� �����( ����� D���( ���-( �������( ����� ����3 ��� �����( �/��� ��� �� �6�(� �+�� ��
��� '��� (� ���(�� ��/��.� 0/� ��� ���Q�� .��� ����+,� $��� L�� I��� 0(��� J�; '����� 7��
�%B� , :��� I(�� <��+�� (6( ��� �8�� O��3 �� ��(-�� �!�" ������ :��� ��+B��.
• ���" :��� &� ��� ���� ���� �(�� $/ L��3 )���� ���8 $��� 5�"� �� ��������� ��� J-��
���� :�+�� :�. ��� *� ���/� �3 0�;�( (� ��� *� �B������ ��,,� :�� '�� �3 h�
��� ���� �� ����" ��,�� J���-�� ��� :��� J� � h����� $6(� ��6 J������.
• O��� ����� ��� =��� ����( �.(����� ������ ��8��� :�� ���� �� ��8��,� 5������
��8��,� )( 1(.
Université Sétif2
158
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
7!1 !3! .���#��� ������ ���� :
��" :�� 0�� 0"���( #4�� �( ���( $�� ��(�"( ��k�i" �p�"� �p�i"( �p�"� 0Q�+ 0�( !����
:���� ��" 0(�� ������( #4"( �=� :�� &�.( #J�-� !&��� �i�i"( #J��+.�( 5��� �"� $� I3
�� *��"� �3 0(�. p!���� �m�i" .��"� J��" i!���� p!�(��( .( 0�� �=� ��"3( 1 I���" &� 0��( 1
��"� J��" i!���� ��"3( #5��� 0� .(1 #��� ��� 5��" ��� ����"� 5���"( J�O�3( J�"(3 J��� pJ9�.
��� ��� I��" I3 I���"� (6 0��� *e�k�i"( ���" !0� 0��� #0��� $+� ���"�� . ��6 ���" )� 0���(
�(+� �� ����� *���� 0��� I3 ����� ���" 0"�( J�-��( J���8 I3 SJ�Q��( 0���� J� ���� ��( 4����
������ 0(�� *���� _�-���:
�(����� $��� ����� ��p� 4�- + ���"�� _(���� I���� 4�+�(
#5��� ��B� , ��� I; 4���� ���"( #0��� I3 ���� ���" 0"� 0���( ���("( �i�i" ] . ���"��(
�".��� �(��� , I��� ��3 .����8�� ���(� ��� $+,� (6 ��.���( $3 4���� ��� ���8� <��� ��
0"���� ��8� ��Y .:+�( ��� (.� '�8���� ����� 0�B��( . ��� I��� !��-;� ��� ��3 ���"��(
� �� ��O��� ����.�� 0�� ��� 0�+� �3 J�*����� 0�.�� &� *��"� (6( J�� � . ��� �(�.�� ���("��(
����� ���8�� !���;� :�� !��-;� ��� <�-�( #���;� ���( '������ &� $�%���� ����� &� ���
4�����( �".��� &��(��� 0���� �� :�� ������-�� *C�;� ���"�� .������ 0(� J��(:
���" �� 7�.�+� ��(�. J�� ������ ���. I���(
C�;� 4��� �� <(����� ��+�U� J� ���� .�-� ��8� $� &��� ��+�� ��3 ���"��( . ������(
�� ��� ��� , &��� �Q�-� .��" ] 0��� I3 '��� ���" �=�( .i" ����� &� !�"(i�e� . �� ��3 ���"��(
�����" ] 4�����( �".��� $��� ��� ��( )���� ��� �� (3 J� �B� , . $�-�� ���" 0����� 0���(
0�B�� !��+3 �� ���.( 0�O�� J� ����� �+��� :�� ����� . I3 J��� !��� (6( 0�.�� ���" 0�O,
\���� &� ���. C���. �������� '(����� R�+��� ��� �� ���" 0��.
���. ���� ��� ���3 �� &�(�� , ( ���" �� ���"
4��/�� �� 4� ���"��( ����( ���. �� &�(�� ,( ��(�" �� &�(� I3 .
Université Sétif2
159
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
* L���"( ������� �(��� �� ������ ���� :�(;� L���" ������" ��� ���+�� ���� ���N� .
L���" ���+ ��� 7�D� L���.� ��"�� �� :���� L���"( ��;� ���"( 0(;� ���" 0(�� ������(
���� :�� J� 46�� ��� � ��� &� ����� . ���� $�� &6( L���" ,� ����� ��� �(��� !��+3(
J��� $=�� 0(�� R8� =� �(����� . ������ 0��:
&� ��� L���" �� ����3���-�� �Q���% &� 4���� �8�� , ����
�����"�� 0���� $=�� 0(�� R8 ��� ���3 ���� � � . L���"� �(�(�� $=+U� 0�� �(���(
��+ L���" ���N� L���"�( �+�� L���" :�(;� . *��� , ����" I3 ����� ��%( L���" �� 0���(
* ������ L���"�� *������� ����-�� �����"�� *i"��i�p� i" ��i�i� !���� ��# (6( 4(��� C��� (6(
M(� 0���� 4(���� :�+� ��� J� :�+���8��B�� 4S i"��( ��� 4�� �� I3i�p� p"��(p�p� 4�8 ����
*B��� . ����� D��� 0��:
0=" � 0("� 0�� ��" :�� �(�Y ��6�"� �� ��(8�� � �
j"( ���"3 ]i�e�� .p"��(p�p� ��"��� C�;� �� *B��� ��( ���"�� !����( b�/��( ���" *�"* L��"
L���" &� ��� * ��� ���� J����3 &��� ���.�� &� 7�� ��+�a� ��� ��� ��� !��-;� ��� ���"��
48��� C���3 �� &6( ��Q�� (3 �+��"*$��8�� '(�+�� �� ���"�� *i" ��8� �(�"��i�i� . ���(
���"�� !��-;� .$=��� !���� �� $������ O"� �� ����� �.����� �(�"( . O"��� ����Y 0���+� (6(
M�+ �.��� &��/�� &� ����" �.��� 0(;� &� 0���� �.����� �=�+ J���( #$%��� �� �(�"��( ���
0��� :���� ��" �� 0(�� .� �� ����� &6( �� *�� , I3 �(�" ��� 0���4���� �(+ * ���"���
��� ��( <8=��� ��"�� . �� &� 0�����( $(��� ��� (3 ������ &� ���;�( #�������( 0����� ��"���(
����� 0�����( L���".
������ 0��:
��"� '� J���(�+�( ����� :�� 5��(. ��%� \(�� �B83(
���� (� J����3( J��(� ��. ����� :�� J�(8 ��%��� 0(��J�� ��(�" .0(�� &��8;� ���(:
��� �� ��(�� )�� &� L���" ����( L���" &� 0����� (6.
#-�.��� -�.� #&���+��� P 130 #131.
Université Sétif2
160
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
! ������ ���� .� �� 4��� @�&��:
• 0�B��� J���� ��8"��" "$O=�� ��"���# J"( :�� !���� (6( J� 4.�8�� J��� $/
M�� $/ P�8�������8� J� L��3 ���8 ���� '-�( #��"� &��� ��� 0Q�(+�� :�� J� : 0��
����� $(��"i"i�i�" J����� $/"p�"��" �����8� ��� ��.��"���" " ��� :�� &� �� #��(�"(
���� \����� �����+� #�(����( $����� &6( ����,�)4��.(
• 4("(��( *-���#0���� &6 L��3 �,,�� ������� ��,��� :�� ����� ��O�"� �,,� ����(
&6( ������ 5�6 ��� 0���+� &��� �������"�� "� ����a�( ���"���� &� 0���+� $� ��,��� 5�6 �
�����+�� )&��� %B�( .
• m�" '������ ����� J� ���O��� ^�8�� ��� :�� 0���� �6��� ��O=�� J��(8 &� �"m�"!���� � "
(�.� ��,� *� �������� J��(8 &� $/ #�(�"�� ��"m�"!���� !�(�� � " &� 0��B�� ��� ��"� !���� 0�"
�(�"�� ����� .
• S������� �O�6 ��� � �������� L��;� J��(8 �����"��"3 " 0�" #�����. :�(;� J��,�(
P���� :�� J��O��( <.�� 4("( #��O�"� ����/��( ��"� !����.
• $/3 ���8� :�3 �O( :�� ���O� L��"0��� " 5��8� J� ��.�� ����""����"� " J��,� &���(
�(�"��� J� �8�� I��� I���"��� ��+��� ��� :�� &� �� ��� ��� ��(�"��� .
• 0��B�� $+�� �6��� =�+� !��+;� :�� 0�����"���"�� " #R�(��� I(�� <��+ &� 5��� ��(�
�(��� #��" ������ �B8��� �B-�(���8 I3 #0���� ���" ��O�"��� J��,� &� 0��B�� $+� :�� .
��(��� ����� J� L��3 ��O�"� ��,� ����� <-��� I3 ���(���)0��B�� $+�" (����� ���" " 0��� I3
&� ��( �� ��� I��� ���� )�� :�� ���+� ��( 4���� �(+� �� ����� &6( #J��-��� (3 *����
��,� �B�� #��+��� ��" #J�� *�"�� ^�8 ��� ��6( #��B��� $��( 4���� �(+� #0���� &6 L��3
=�� (3 ��� ��+� '�8�� �� _(�����( (��� , I���( #���("("#0"� :+� #��� " 0�+� , I���(
&6( ��3 !��-;� ��� �����+� L��3 ��,� :�� �(��� #���;� ��� �(�.��( ������� ����.�� ���
�� !���;�$�%���� ����� &� �������� ���8 . &��(��� 0���� �� :��( ) ������� !���;� ( �����-�� ���
���� ���� =��� C�;� 4��� �� <(����� ��+�U� I3 #���"�� ������ �B8�� ����� �".���
Université Sétif2
161
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
�� ��� , &��� ������( #�-� ��8� $� &�� ��+�� ���"� L��3 �,,� ���� �����( #I��� ���"(
��" *�"�� ��� *� #0���� I3 '���.
• ��"�� �B8� ����� &� �!�" ��3 :�� �����)��O�"� �,,�( �,,� ��� :�� &� �� #
$/ #$��+ 7�D� *�" (6( �����" *�"�� L��3 ���8 ����� #�B��� ,( (��� , I���� ���"�� L��3
B�� $+, L��3 ���8 :�� 0�����0� �6��� �+��� ���" �� ��/��� L��3 ���8 :�� ) #0�O� #$�-�
���. ( J��� ���� 0����� :�� !��� (6("���" " 5=�( #������� ���� ���� ����+�( #\���� &�
����.��� �6��� �-�� �B8�� 5�6 &"(� "���"�� "4��/�� �� 4� &6(.
• � S����� ���+� ��6( #����/��( :�(;� L���" ���8 :�� 0����� �(� �� ���+��( �����
���8 &� ��N� ���"( 0(;� ���" ������� ��,���� �6��� ��.�� ������" ���"( #������� ��+��
L���" �� 7�� ��� ���8 $���� �������":���� " ������� �B8�� 5�6 &� 08;� (6 7�� ��� �� :�� �����
���/� -�� ����� &� *�+ ���� ���� !�" ��(3 , J� ��� ���3 ���� ��� ,� ���� $=�� 0(�� R�8�
$=�� 0(��� ������"�� 7�D��� &� ���8�� �����.
• $=+U� 0�� �(��� 5�6 J� ���+ �� :�� �(���" ����" #�+�� L���" #:�(;� L���"
��+ L���" #���N� "��Y 0���� $/: *��� , &��� ����� &6( �� L��3 ��,�)��O�"� ��,�(.
• �����"�� J/�D�( ������ J� �8�� I��� ���"�� ��+� &6( I���"�� ����" ���8 5��� �6���(
������� ����-��
• ���8��� :�� 0����� "��"�� " J���� J��� I��� "4(��� "("��"�� "("��"�� " ����,� *�
����� h��, 0(� 4 =/�� 4�8�� ������ .
• "�� ��� :�� !�" $/�( #���"3 #_( ���"�� !����( b�/�� #��,,� *� ���" *�" ��"��( #���"
C�;� �� *B��� ��(.
• &� ��� ��� :�� �(���"L���" " &6(" L��" ."
• ��8���� ����3 " ���"�� "���"��� J��� #!��-;� C���3 &� ��� &6( !��-;� ��� &� :
$��8�� '�+�� ������ ���8 .
Université Sétif2
162
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
• �"�� ��8��� :�� L��3 ��� �(�����8� �("��" " ��� ���"�� :���� J��� ���3 I���
����� #$=��� !���� �� $������ O"� !���;� ��� �.����� ���" (6 ���" :���� �6��� :�3 #!��-;�
4�;� (6( ��/� J�� 0���+� I��� 0�"��� . �.����� �=�+ J���� 5��� ���/�( $%��� �� O"���.
• ���8 ������"" �� ��(� ��� �(0��� :���� ���/3 &��� �� . J�� ��3 ���� ,(� $�� $/
" �(�" ��� "� �.�8� �� *�� , &��� 4���� �(+� �� ����� �� . �� 0��B�� $+� &���8 :�� &����
:�(;� &/=/�� ��Y "���"p��� " "���" " 0�B�� �� J� L��3 ���8( #<8=��� ��"�� ��,�( "��"3 "
&6("��"��� "�,��I��� ��� �B%(� �B������ ��.
7!1 !4! ���� ��� ������ =�� .� ������� 5�<�:
*��" * #!�����e�(p�p"( �e�k�i" :( ��� ��� 5��Y( $��� )���( $��1 0"��� : J��.3( 5��� �"� $� I3 0��(1 �=B� <. J��� :4"(. )i�m�i"(!���� :( ��"� �3 0(�. 1 i!���� p!�(�� : ��"� J��" )i�i�"3 (e��O :( #0�� 1 ( #5��� 0� 1 ( #L���" &� 0��1 !���� :( #��"� J��"1 J�"(3 J��� J��..
)5i�i��" (����"� :��� ��� 5��" ���. J� &�+� ��8� (6( !���� �� $�� �� ��"��.
)���"�� (( #�".��� (��� , �� 1 ��"�� )J�Q��( 0���� ��6 ���" )� (J�-��( J���8 I3. )0"� ����� ���" ( ���� ���"( J�-��� (3 *���� 0��� I3 :4���� ���"( 0��� : ] 5��� ��B� , ���
���(" ��". )���("�� (7��.�� &�( ���"� �6�.�( ���;� ��� �(�.�� : » &� ��B+ =� ���("�� ���( ���
�(�.��« . )��i�i"�� ( J�(�� C�;� :( #��i�i" �� 7�.�+� ��(�.1 ���" C�3( #�-�� $�1 ��8� $� ��+��
������ 0�� �-� : 4(��� ��M�� -�� $� ��� �/�Y �(�� ���"�� ��+�� &�(
�=� )'��� ��i�i" ( �p�p" ] 0��� )J� ��i�i" (��8��� �� ,(��� J�(�� �+��� :�� !������ : 0�O , I3 J��� !��� 0����� 0��� ����
&� ���. C��� &6( 0�.�� ���"������� 0�� \����: ��i�i. ���� ���3 �� &�(�� ,( ��i�i" �� l��i�i"
�r���g�( �r�k�i. �� &�(�� ,( ��(�" �� &�(� I3.
Université Sétif2
163
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
)���j"�� (�+���( R�B��� :4��/�� �� 4�. )L���p" ( ��� � ��� &� ����� ��( ��( 7�D� ������p" ] ������� ��+�� �(� �� ����� $+�
J� 46�� ���� :��# :�(;� L���p"� 0��� ���( : 0(� J��( ��+ L���" ����/�� L���"�( �+�� L���"���� :
����8( J���8 0�-� �!O" ��+ L���p" ���+ ��� <. )L���p" ����� ��%( L���p" ��� (*��� , ����" I3. )��p"��( ��p"�� ( 0�� ���"( ���"3 ] *B���( C�;� �� 4�8 ������� D���:
0=" � 0("� 0�� �p�p" :�� �(�Y ��6�"� �� ��(8�� ��� )�p�p" ($� :��8�� &�3 ��� ���3 0�� �"�� �0i�i":
p�p�p"��( LM�("�� RM�+ �����( J� �(�� ���.�+ $/ J��.�+ )�i�i"�� ()��.���� :( #b�/��1 ( #���"�� !���� 1 ( #���" *�" 1 ;� �� *B���( 4�8 ���p�p"��� C� )��M�"�� ( ������ 0�� J� 4�p� �� 5���"�� $��8�� '�+�� :
���" ��� 0�� ��� ���(�+ �. *�( �� $���+�. )�(�"�� ( 0��� ���"�� :����"�(�" ��� "4���� �(+� �� ����� (6( �� *�� , I3 . )��"p��� (( #������� 0����1 ( #����� 0����� 1 �� &� 0�����( #L���" 1 J�( ������ &� ���;�
����� �� ���- ��� �+�: ��"p� '� J���(�+�( ����� :�� ���j(i. ��%� \(�� �B83(
(1 $(��� ��� ���;�. ! 4��� .�� @�&�� "�� " .���� �� ������� 5�<� .�:
• 0�B�� ���� J���� 3�� "��" "J��,� *� ���"��� J���8 &� !���� ��" 1 ��.�� O���� ��
)� ( 0�B�� ��8��� &6("�8�"# &� ��(����� &���� &� �.(�B��� 0�B�� ��� ���. :�� ��,���
��6 ����,� ��� *� !�(+�� :�� ��(p�p"( ��k�i" (6( J�� ��8��� ���� �6��� ����� #_����� J���8
��p��� $�����.
• ��8��,� O��� :�3 $/)( 1 (=� ���-( ������� 4�"�� &� &6 L��3 ��,� ����� ��8��
:����� ��� �+B� ��+B��� ������ �3 :�� ��,� (�(��� ��(����� �-���� ����� ����� 4"�(��( #0����
4"( (6( ���".
Université Sétif2
164
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
• � 0�B�� ����O� ��� :�� 0���� )�� �/"��" " ��� ���8 :�� ���8 �� 0���� 0�"�(
(8 &� 5��(3 I��� �M�" 0�B��� �63�� ��( ����8�.��O, :�(;� J�� : ��"� �3 0(�. I3 #!���� ��"
�O��� (6 '�.� ��O��� L��3 ���8 ��� $/ #��"� J��" i!���� p!�(�� �m�" I���� ����/�� &�( "
��"3 " !����( #L���" &� 0(���� #����� ��� #0���� &6 �,,�� ��(��� ��O, ������� &� J� !�"
��"� J��"������ �� ������ &� &� L��3 ��� 5��(�� �.(����� ������ ����� �(� ��8��,� :
&6( ����� ��(8 :(1 J�"(3 J��� J�..
• ��O��� L��3 ��(8� )�� &��( )����" ( ����� ���8 :�� )-+(�� &� '�.� ��O��� (
� ��,� !���� J��� ��8���� 5��� ����� ������� :�"����"� ";� ��� :�� &� � $/ ��,�� ��(��� !��+
��8���� ����� "��"�� " 0��B�� $+� ���� �6���( �����.�� ��,��� ����� #!���� �� $�� �� (6("���"�� "
�6�� 5��� ��(3 ��8��,� O�� ��� !�" I��� L��3 ��� �k�i"�� ��8���� J����( #(��� , �� (6(
��O�"� ��,� ����� I�/�.
• $=� <��+ &� ���8�� 5�6 �����" 0"� ����� �" �� "J�-���( *���� 0��� ��,�( .
• :�� �6��O ����" L��3 ��,�� ���� '-� J�3 ,� ���� ���" J�(� &� 0���� ��,� :�� ��� $/
" ��+��� "("�(����� " *�"�� ����8 ���� 5=� 5��� ��B� , I��� &+���� I3 4���� ���" &6( " e�i�i" "
("���(" " ��O�"� �,,� &6(.
• *�"�� ���8� ���3 $/"���("�� " C�;� &6 �,,� �6��(3 ��( �-+�� 0(3 &� ����
����� �� 0(�� ����+� �-� ��8� $� &��� ��+��( #�-�� $� &��� C�;�(.
• �p�p" *�"�� ��� ���( ���,� *� ���� ���8�� 5�6 ��� $/.
• I(�� <��+ &� ����� �6��(3 $/"J� ���" " 0��� ���� &6( �6��� ���/� 0����� :�� !���
i���i. \���� &� &� � I��� C����. :�� ���+�(������� ����� �� 0(�� ���8�� 5�6.
• ��8��� �(�� $/"���"�� "4��/�� �� 4� #����" ��,� J� $���� �+���( R�B��� J-� I���.
• *��� ��( #������� �(��� �� ����� $+� &6( L���" ���8 :�� 0����( ���� ��,��� 5�6
*�"�� " ������" " J�(� ���.� "7�D� " ��( #����/�� L���"( :�(;� L���" ���(8��� ������(
����� ���� ���8�� 5�6 ��,� :�� 0��+�.
Université Sétif2
165
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
• ���8�� C�;� ��O�"� ��,�� �.(� I(�� 4���� &� L���" ���8�� 5�6 ���� )�� ���(
+� #���"( ���"3 #�����" ��B����� ����� h��, I��� �6�� ���� ����.
• ���8 ����("p"p�p� " &�3 �� ���; I��� ���� ���8�� 5�6 �OO�� �"�� 0�" (6 I���
��8��.
• ��8��� 5��� "�i�i"�� " ��8���� �6��� ����� ���"�� !����( b�/�� &6 &��� �����.�� J�,,��
� ��6( ���8� ��3 *�" �� ����� ��8��"���" "���� &��� ��"��� C�;� *B��� ��O�"��� ��,��� $
0��"�� &6.
• �/�( ���8 :�� 0���� )��"M��0� " &�"��M�"�� " J��,�� ����+ ���+B� J� ����� $��8�� '�+��
I��� 0(�� ��M�� ��( ��O�"� ��,� 5�6.
• &6 L��3 ������ ���8� ����( "i"��p��( " ��O�"��� ���,� *� ) ����� ( �����( �(+���
0��B�� $+� ���8� "��"p��� " �!�� ��O�"� ��� �,,��� �� ��(�"� �� <.�3 &��� ��"3 0�B�� ��
J�(� &� ���;�( #���- 0(�� �6�+� &��� ������ &� ���;�( #L���" &� 0��M���( #������� 0������ .
7!1 !5! �����:
��" :1 1 i�i�i"*1 !���� �r�(p�p"( �r�k�i" ~ :����" ��8� 5D�O"3 ��+���( $��.
ll ( 1 $��� : �m�i�c� * ��(����� 0�(�;� ����"� i�m�i" )� :( �B8 ���� <�-3( '�8��� &� �B�( ��(��� ����� 0�(�;�ll i�i�k"}3( �m�i" : * ��"� 5�M�8 *�k�i"��( �i�i"�� : ���"�� !����ll � b�/�ll
(1 �p�p"��( #�k�p"�� : #C�;� �� *B���( 4�8 ��*��i�i"�� *�p�p" ] : C�;�ll ( 1 ����i�i" ] ���(" ] ���"��( : �".��� J� ���. ,( (��� , ��ll ���"�� 0�B�� : ���� 'M�8���� ��Y (6
:+�(.
* i�i�i" * 1 J��� � ~ : ��i�i" (� ���� *-��� *(p�i"(i" &6 ( ����� ���i"( �p��(.
1 L���" : * *��� , . 0���"L���" ��� " *��� , ����" I3.���"�� *��" ]. 0���"���"�� ������ "( O�"� )��( �� ��� , &���( �Q�-���"���" ��+ : "( ��-� ��8� $�"3���" C� : " �-�� $�.
��" * 1 5�� �� ��" ( ��(�" :0�� .��"3 :*0� ( 0�� 5��� .���"��* ��" ]. ���" �=� 0���'���"S 0��� I3".J� ���" "�+��� :�� !������ :J��� !��� 0����� 0��� ����S I3"0�.�� ���" 0�O ,".
Université Sétif2
166
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
��" * 1 �=� :�� J�. ���" ( ��(�" : 4"( .��"3 * J��� J�. : J�"(3.J�O�3.
��"3" * L���" &� 0�� .L���"* ( :�(;� ������" ] ���N� : �� ���+�� ( ������ ������ �(��� ���+� ��� ��� !���� �(�"� L���" ���+ 0�� (#������� �(��� . ��� :�(;� L���" *��
����3 ��� ( ���N� L���" ( ��N� *���30 4"�( :�(;� L���" ��� ���N� L���" *��( #��(� ����3 ��� (29 ��(�.
����"� ���" :5�(�". 0���"I���"� (6 " ��� ��� I��" I3.
P #�"���� #'(��� ��(�.100
1 >��� ;���� ����� .� *B� �� �� 4��� @�&�� :
• ��" $O=�� ��"��� 0�B��� J���� 0�+� . O����� 5��� �����)1~ ( 0�B�� ��6 ��� �3 :�� ��,�
�.(�B� �(�� ��# J�� O("� I3 ��(�� �(�� �3 ����� ��� �(�"( ���" ����8���� 5=� $/ ���/,�
0�� ��,��� 5�� J.�� *� %.=�( #��,��� *����"���� �B�( �3 ���� 0�+��� :�� ���� :�� ����+��
"$��" -��# ��,��� ��Z �.�� (6 $�� ����"����" ��8� 5D�O"3 ��+���( " ����� �� \���� ���
'(��� ��(�.
• !�" ����" ��,� $���� ��" ����� ��8��,� O�� ��� �"M��� $����."
• 0�B��� �63�� �� S0�B�� ���O��� ^�8�� :�� 0���� �6���"��" "'������ ��O��� . J� ��.��
&6 5(���+ �6���� $� ��,� �����( ����"� J�� ��8���" '�8��� &� �B�(( #��(����� 0�(�;� ���"�
– ��O�"� ��,� &6(.
• ��� �6���( I���� 0�B�� �3 I3 ���(�B��� :�� ��,� !���� ��(��� �O���� ��O��� 0�B��
I������ :�� 0���� $/ $O=��� 3�� �� &�(����� �3 %.=���(.
• ��,�� ����Z ����8� ��� <.��( �����. ��,�� ��"��( ��"�� ��8��� )�� ��� ���� $/
��O�"�"��B����� C�;�"��6 ����8��� ���6( # J��" *� *�"�� ��8���� ����( #��"��( ��"��
7�D��� &� ����"( ������ &� ���".
Université Sétif2
167
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
• 0�B�� ��6 �� 0��B�� $+� ���8 $����"���"�� " ���. , I��� �����.�� J��,�( ���(" J��" *�
���� &� ��("(� ��Y ����" L��3 ��,� ��� $�� ��( �".�� ��� =/�� #(�� ,( J�"��� ����+��
"'�8�� ��Y ���"�� 0�B�� ."
• ��� �(�� $/3 0�B�� :�� L��"i"i��" ��(��� _����� ��� ���. J� ��/� I��� O���� *�
I���� 0�B�� ��6( #0��B�� :�� �(�� &��� !�����.
• ��.�� #*���� _�-��� �����.�� :�(;� ��,��� :�� ���� ��O�"� L��3 ��,� ���� �6��� 0����
����8� �� ����� 0���( 0(�� �O( :�� ���"( �(�" #�������� �����8(.
• L��� ���8 ���"L���" " �Q�-��� ������ ��O�"��� J��,� *� ��" J��"( ���"�� ��8��� $/
�� ��� , &���.
• 0�B�� :�� ��� $/"��") " 1~ ( ���"( ��(�" J���8� *�.
• 0�B�� ����/ ��� ���("��"3 "���� ����" ��,� *� ��+���� !&��� �B�( #5��� 0�( 0�� :
��8���"���"�� " J��" *�"��" " I�/� 0�/�� 5��� ����� ��O�"� ��,� *� ��� �/��/�� ����� 5���3 I��� "
'��� ��" �=� "��,��� ��(� $/ #:����� 4����� .
• 4���� �� �/3 I(�� 4���� &� (6( 5��� :�� &� � �6��� ("J� ���" "�� ���� &6( 0�
0����� :�� �!��� .
• 0�B��� &� � $/"��") " 1~ ( J�� � IO��� �6���( ����+�� ����� &� �� ��( &��� ��(8�� �B��
"��"3 " ��,��� �B� *� ����� ��(8 &�"J�"(3."
7!1 !6! "1��1�:
���� 5�6 &� '=��,�( '=�Q,� -��� :�� '�� �3 ����3 ������" �+���� : #������ ���"��
���� ����3 �� ��=-��( #�/�.� $"��� �/=/("��" " &�� �� �"� �+(�����:
1 � �6���8� ����- &� '=��,������ 5�6 �3 %.=� ��� #������ 5���" ����� ���8 ��
��+��� ,� $O=�� ��"��� &���� 0�B���# ��8���� �6���8� &� �B��� �� 5�"�� ""���� "
1 *� ����� ��6 ��� ��( ��8��,� )�+� $�� ���� ���� )(�+ ��3 %.=� "I����O(��B�� "
�6�+"�� �(����� &� " &���+��� "(" &�(����� "(" '(��� ��(� " ��8��,� 0�� ��( #5��� ��
Université Sétif2
168
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
�( #I�6("��( #I�6Ow� ����+;�( ������� ���( ���( &��� �����+��( �B������ ����(��� #5��+ ��
#&����;� ��( #&����+��( !��B��( #!=��� �� ��� (�3( #&��8;�( #��O �� I��( #I�� ���(
0��� ��( #����� (�3(.
1 I3 ��(� $� �(������ #��+��� �� !�" &��� ���/���( ������� �6�(��� ��� &� ��8��,�
�� I3 ��(� $� I��� �"���� ��+���� ��;� )���( ��� �6�� -�� ���/� �6�(� �/=/ ���� :B���( ��� �
��(3 ����"���(��� 4��3 " �(� �6���� :B��� &�(����� ��� ��+��� �6��� �� ��� ����3 �����/
��+��� ��� �.(�� . -�.��� -�.� ��3 � ���� 4������ *� ����3 ��+ ��� ��
1 �,,��� &� )����,� : 5�6 �� �!�" &��� �,,��� $%��� �!�" �+B� &6 ���"����
&��� 4������( \���� ����- &� '�B- '=��� *� ��� #��+��� :�� �(�� ���� ��� ����� �����
���.;� C�� &� J.�� ]��.� I��� ��+��� ��� ����� ��Y #�.�( �/��.�� ���"���� &� ���(
SJ�(�� \ �� :�� ��;� (6 " ��"�� "( !��+�� &� ���(-� �+�� ���� ����( ��� %��� �%��Y &6
�+�� �� I3 #�6�(�" �� ���" ���+ #�%��Y C�3 &� ,� �(�� ,( ��"��� ���� L��3 . �������
*� O(�"� I��� �(����� &� 0�� J��"�� �"� C(���� ��6( #R�(� :�� L��;� &6 ]��.� ��6
�� '�.� $�� ��� #��(B��� ��Y ������ %�B�;� �/��.�� ���"���� ����- *� ��Q=�� ��Y 5Z�
������+���– ��+��� ��� ���"���� 5�6 &� 5�"� , =/� <��+�� \�����.
1 &� !�" ��� ����"�� �,,��� C�� ����" -�.��� -�.� "J�(� &� &���+��� " : ,�� ���"��
4�����( �".��� $��� ���( #)���� ��� �� (3 J� �B�" !��-;� ��� ���"�� ���( #� �� ��� I��� J�
���O��� ����.�� 0�� ��� 0�+� �3... #'������ &� $�%���� ����� &� �������� ���8�� !���;� :��(
�(��� 0���� �� :�� ������-�� ���(4�����( �".��� &�"��3 J�(�( # : O"� �� ����� �.����� �(�"
$=��� !���� �� $������ "...���"�� \�� &� �"���� 0(�(: '�8���� ��Y( #J� ���. ,( (��� , ��
[�"0��( ���"# ���� ���3 �� ����;� ��,��� 5�6( "-�.��� -�.� " L��3 ��,�� !�" �� ��3 5�"�(
J�(� &6( L��;� ���"���� ���� J��+� $� : » #'�8��� &� �B�( ��(����� 0�(�;� ����"� i�r�"
(��� ����� 0�(�;� �B8 ���� <�-3( &� �6����� $� &���+���( &�(����� �3 9,� �/��. ��,��� 5�6( #��
����"��«. ����� ��=��� ��"+ �� � �,,M���( ^�8�� $%�� &� ��B�� �� ����"���� 5�6 ���� ���(
4������ P�� ����:
Université Sétif2
169
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
1 �(�� &���M��� J����� &� 4��-,�� $+�� �� =/� ��+�����,,M��� ���( J�����( 5�� ��3S
:�� �(�� $/ #L��3 ���8� 0�B�� ���� $/ #0��B�� $+� $/ #0�B�� ��� :�� �(�� $/ ��8���� 3��� ��
$/ #0���;�� 3��� � � �(/�.��� 0�� ��� 5��(� J��� &��� �M.(� 4���� :�� �+� $� (� #��8��� ���
�+�� �� ��� �,,���( ^�8�� C��� ������� �� =� #���6( !��+;� L��;� ���"���� J� �
!�(+"�"���� " (3"���(��� 4��3 " (3" -�.��� -�.� "�� ��3 �(����� :�.(� �+. :�� �(��� ��
0���;� �� ��"��� $�����( #!��+;� :�� 0���;� $����� ����� J���� I��� 4������� $�O��,�( 4������
��B8�� :�� !��+;� $�����( #��� ��O��� :�� ...
1 ��� ��("���(��� 4��3 "("�"���� " =/� ����3 �� � #4������ ��� ��+�� �/�;� ��6" 4��3
���(��� " ��3 #C�� �� ��� =8�� ��+(� ��� J�( *� J� �8�� ��-+ 0��� 0�� ��B� 5�"�
��3 #����"� J��"� $���� ��"��"�"���� "0�" *� ��+(� ��� ���� � 08;� ��� ������ $��3
�����+� �-�� &������ ���"� !������ ����- :�� ����� &���+��� �"� ��. &� #��� ������� $��3
����"� ��� ���" L(+ #���� 08B�� �(� �������.
�(��� &� ������� ���"���� �� '���� $� ����"���� 5�6 �3 0(��� �8=�( ����� �""�� " ,�
#4�(����( 4������ �+. &� :�� ���� #�8��� �6���� &��� ����"�� �,,��� C�� ����(
������� %�B�;� C�� ���( #�Q��( �� 0Q�- , &��� 4���+;�( ��.(���� C�� '�.( ��8��,�.
7!2 ! #/��11.����� �:
@��,� ������ @�&��:
7!2 !1! C���� 4���:
1 5��� '�#� .� :C�.�� (...) C�.p� :��� &� (6( #<����( J���3 I��� (...) C�.��(
(...)C�. 0"�( #J�� ��� , I��� -��+�� (6 : C�. 0�B��( #C��.3 J��" ( #J�� ��� ,
C�.�C��. 0"�( #C��.3 *�"�� ( $=���( ����� �� !I���� C�.��( #�(�. :<�.3.)1(
)1(
1 ] #4���� ��+� #�(%�� ���4 P #88.
Université Sétif2
170
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
1 ������ ;���/�� .�: C�.�� :��M�.� :B�� 0"���( #0���� &�( 46����( ����� &� ��+
C����� �+�B�� (...) ,( 5��� :"�� , (3 5��� ��� , ��( )=�� :�� '�����( &����� 0�����(
5�+ <.��.(...)(1)
1 ������ ����(...) : : �+�B�� 0"��� 0���� &�( 46���� &�( ����� &� ��+B�� C�.��(
'�����( &����� ( 0�����( C����� 5�� '��� , ( 5��� ��� , ��( )=�� :��.(2)
! ������� 5�<� .� : )C�.�� (( #����� &� ��+B��1 ( #46���� &� 1 0���� &�(...)( # 1
5M�� '��� ,( 5��� :"�� , �� 0��( 5��� ��� , ��(...).)3(
! ����� .�: C�.��)P� :(0���� &� (3 46���� &� (3 ����� &� ��+B��. ��.��] .
C�. :0"��� :)(����� �+�B�� 0�����.)4(
�����11":
1 ���� )��������" ��+B��� C�.�� $6��+B� &�.
1 -�� '�B- ���� *� -�.��� �(����� J� !�" I��� \���� �B�� -�.��� -�.� �����.
1 0�� ��� J����+ '��� &�(����� ���: " C�.�� " ��+B��(...)# ( 1 0�� ( 5��� ��� , ��
5��� :"�� , ��(...)# ("���"���� &� I��� J��� �/=/�� "(3 " 5��� :"�� ," �� " 0�(�;� ���
&� O���� �(� ������ ��+B� &� �B������:
1 ��3( 0�(�;� )�� ��� �.8�� �(� "0�� " ��6( ���� I��� 0(��� '� :�� �� �(�����
(����� $"�� &� ��/�&�.)5(
1 L(+ ���� �(� ������� ���"���� &� �!�" &��� �,,��� �/��.�� ���"���� �����
-�� �,,��� 5�6 4���� �����.
)1(
1 P # -�.��� �(����� #I���3 O(��B��181. )2(
1 P #-�.��� -�.� #&���+���376. )3(
1 ] #���(��� 4��3 #&�(�����1 P #18. )4(
1�� #'(��� ��(�� P #�"�126. )5(
1�� P #7��.�� I(���� 7.��� ��6�"�� #$+��130#
Université Sétif2
171
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
7!2 !2! +���� 4���:
! 5��� '�#� .� : ~0i�i(��( 0�(�� : L(�;� : ���� ��� 0�� : ��� ����" 0l�p(��( 0l�i(��
�� ������ �� J��( ����� ����;� S0�"�� (.��� ��6 &� ��-� .7���� 0�� : $� #�0l�p( 4���� ���(
I�6O;� 0��( #��� (6( #0q[Qp� �� ����� �+�( (�(�� : *�"��( 7���� ���� J���+ ��� ~0l�p(�� ��3(
5��%�( *�" $+� ���(�( #*�"�� %B�� :/�;�( #*�"�� $+� ����;� ���l�( �0p�p(( 0(�( ( 0��(3
3 0(�(�� &6( #���B���)1(.
! ������ ;���/�� .� :0�"�� ��� #���� ��6( #0��( '��( R�B��� #0�(�� .]: 0(�(( 0��(3
�%B�� :/�;�( #���(( ���(�( #����� #0�((.)2(
1 ������ ���� .�: ��"�� �.� (�(�� 4�� &� ������ 5�� �("( ,)0 _(.(
! ������� 5�<� .� : ���� (6( �+�� $� 0�(��( 0�(��( 0�(��– ��� 0��( 0�"�� ���
L(�;� ��� (6 ����# ���(��( ���(���( ���(( ���( 0�(( 0(�(( 0��(3 ] ����"�� ����� (6(
:/�;�( *�" $+�)0��(( �=�( ] ���((# R-�� �� <�.3( 0�( �� :6O3 $��/�3 ��(
���8��.)3(
1 ����� .�(...): �( 0�(��(�(�( ���(( 0�(( 0(�(( 0��(3 0�(� ��)��+� ���6( *�" .(
$1 ���( 0��(( �=�( ])] :(����.3 ��B�+� ����.�� ���(� ����� J� 0�"�� ���.)4(
<���111�:
1 ��+��� ���� ��O( #0�(�� J��� <�-� �� (6 0�"�� ��� :�� �/��.( ��� ���"���� <�B��
&6 L��3 ��,�"7����" I��� L(�;� ��� &6( ���� ��� �� �6��3 ��,� '� � ���(��� 4��3 ��3 #
��Q�� -�.��� -�.� �6��� $� ���� #����"�� ������ J�M��.
)1(
1] #��+� #�(%�� ���4P #244 . )2(
1 P #-�.��� �(����� #I���3 O(��B��1080 )3(
1 P #���(��� 4��3 #&�(�����1468 )4(
1 P #�"���� #'(��� ��(�908
Université Sétif2
172
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
1 ( 4���� ��+� �� 0� ���+����� �3 R"�;�( I�/� �6��� ���(��� 4��3� 5��3 �� &�(
(6 �6���� ��6( ��+��� ��"I��8�� R-�� �� <�.3( 0�( �� :6O3" .
1 ���� 5�6 <�B�����" _(�" ��+ ��� :�� " 0�(�� "&6: "0��(3 "("0(�("( #"0�(( "
(" ���( "("�=�( ) " $��+ 7�D� *�" ((" 0��( ."
1 (6 ��Z ��+B� ���"���� 5�6 J� �!�" �� :�� �"���� '�3 " ����.�� ���(� ����� J�
��� �.3 ��B�+� )��� ���.��� ���,��� ��O��. (
7!2 !3! >�2 �� 4���:
− 5��� '�#� .�: 4����� #5D���(+( 4�".��� J�(� ���" (6( #4���� '=Y '����� :
0���( #$����� b�(� '����� : (6 0�4���� !��Y. )1(
− ������ ;���/�� .� :4�.+� #'����� :4���� '=Y : (3 #5D���(+ (3 #J��. (3 #J��". (3
$����� b�(�)2(.
− ������ ���� .�: 4���� '=Y :$����� b�(� (3 #5D���(+ (3 #J��. (3 #J��". (3)3(.
− ������� 5�<� .�:)'����� (R�B��� : 0��( #J��". 0��( #4���� '=Y #5D���(+ 0��( J��.
$����� b�(� 0��(.)4(
− ����� .�: '����� :4���� ��.( 4���� '=Y #�B��3( #'�� ].)5(
"���:
1 0� )���� ��. &� #$����� b�(�( #4���� '=�� ������ 5�6 \�� :�� ���"���� 0� <�B��
�� " ��+��� "("�(����� "( "���(��� 4��3 "4���� !���(+ ��� &�...
)1(
1 ��+� #�(%�� ���] #4����8 P #98 )2(
1 P #-�.��� �(����� #L���3 O(��B��841 )3(
1 P #-�.��� -�.� #&���+���471. )4(
1 P #���(��� 4��3 #&�(�����598. )5(
1 #'(��� ��(� P #�"����908.
Université Sétif2
173
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
1 �� 0� '�3( "�(����� "("���(��� 4��3 "("�"���� " $�(�� L��3 ��,�" ��.. "
1 '�3 ��� "��+��� "4���� !��Y J�(� " �"� ����"�(����� "("���(��� 4��3 "(" -�.��� -�.�
" ���� �(��O ��"4�".�� ��,� "4���� 4�". I3.
! ��6 ����" �"���� $�� "'�� "(" �B��3 " \���� :�� ������ 5��.
! '���"���(��� 4��3" 0�"� L��;� ���"���� " 0��"���� "(3 " &�"�(�����"( #"(�(�� " &�
���"���� ����.
7!2 !4! '� ���� 4���:
− 5��� '�#� .�:!���� 08� �(��� 4�� &� ������ 5�� �("( ,.
− ������ ;���/�� .� :$ !���� 08� �(��� 4�� &� ������ 5�� �("(.
− ������ ���� .�: ] #����-�U�� #����(� 4��� #����� 0�" �������( : �����p�( ������)1(.
− ������� 5�<� .�: !���� 08� #!���� 4�� &� ������ 5�� ��� ,.
− ����� .�: ������� : ����-�� ��� 0�")2(.
���11":
1 ����� �� ( �������� ���"���� &� ������ 5�6 4��� " 4�/3���(��� " 7�.� $"�� J�3 $Y�.
1 �� 0� )����� "-�.��� -�.� "("�"���� " �3 ,� ����� 0�"� ������ 5�6 ��+B� &�" -�.�
-�.��� "��8��� �����8 *� ��83( #������ 4���� 5��� �"���� :�� ��O �� "�����p�( ������" ��3 #
"�"���� "8;� (6( ����-�� ��3 :�� ��83 -�� :B����J��� ��B�� I��� 0.
)1(
1 P #-�.��� -�.� #&���+���37. )2(
1 P #�"���� #'(��� ��(�35.
Université Sétif2
174
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
7!3 ! ?����� �#/��:
*�������� +��: ��0�,� ����� ������ ���� ������� 5�<� �����
��<���� �� ! ! ×
&�2�� @� × × ×
'�# ,� � ! ! ×
'�9��� �� ! ! !
'�&���� @� ! × ×
�������� @� ! ! ×
"�G&�� @� × × ×
������� �� ! × ×
������� �� ! × !
4�G���� �� ! ! ×
����� �� × × ×
5���� �� ! ! !
4����� �� × × ×
�������� � × × ×
��<���� �� ! ! ×
&���:� � × × ×
��������� *� 1 1 1 4������ (� 1 1 1 ��39�� (� × × 1 ;����,� � 1 1 1
+������ � 1 1 × �0�7/�� (� 1 × 1 >����� (� 1 1 × ������ � 1 1 1
Université Sétif2
175
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
�����11":
1 J8=��+� ���� �� �� ���.�� %�B�3( $(���� ��.=-8�� !����U� ��� (6 0(�"�� ��6 ��
�/�.�+���# �� ������ &� �8� �� ���� ���"���� 5�6 �3 $Y�: R��( ������� ��.�-8��� 0����
��( J� &�(� �3 0(�. �� J�.�8 �"� I��� �"���� ��� <�.�� $� ��(�� ��6 �"� ���3 ,� �� 0�"���
#��"+�;� #0(�"�� &� !�" ��� J����+ &� �� �"� $�( ��� &��� ��.�-8��� 5�6 #����-���
#'���� #������� )����"�� J��,��(�-8�� 4�8��� ##4-�� 0�"� &� '�� R )C�� ( ������� #���"��
-�� ���(��� 4��3 &� ���( ��(.
1 .��B�� 0"+� �"���� �3 ��3 %.=�� ( ��.�-8��� 0���� :���������� �=�����( #
(���(� 0"+ �� %�B�;� �� ���"-�.��� -�.�" ( -�� ���+"���(��� 4��3 " #�����( ����3 �� #����
����� ��6( 0����� �.�)12.(
8 1 ��� .� ������� ���/���� *��2��� ��G��� :
��� ��3 &� �8�� ����� 0�.� ����� ��Q��/�� ���"���� ��- ����.;� ����%� 4��" :�� ��6- ��� ���(��� ��"���.,� �� ��� &���(��� ����� ���O ,( ���� &�� 0� S �� ��/� &�
�� �/�3 ���� �"�.� ��+�U� �(�� ���.;� ( #����� I��.3 $"�� :�� J��"�. ��� �"�.�� 5�6 ���O���� #L��3 ���� :�� 0����,� J�6 $"���� ��;� <��� , ��;�( J��� �8��� 5�. ����( -��
( 4=-�� :�� 5O(�"��� '�� $� ��� ��� #�������� ����� :�.( ��B�/��� (3 ��.�-8� $��3 ,(6�� ��(��+� ��� J��� :8��+� ���������� &Q��/ $"��� )�� &� ��"# (�� 4��� (3 0O�� (��� ���� , �
J��S +� 0"3 �� ��(��� ��O, ���+(( #���.�� ����� �.�� ��(� R�83 �� L��3 ��� 4����( #�� �������(#��3 ����� ����� $���� 0�. �3 *��(��( ����( &� &���� �� ���-���� ���� �������
�6����– �3 L��;� ������� J�� ��-� I���)�� &� ����� �-�(1 ( �.�( �O"� &� ����� ���8�� ���� �8�8� M��3 �� �(�� ����� ����.3 ����� ��"�� v��� �3 *-�+� $� �N� �.� &� #0�"��� ��6
9��� :�� $����+� 0"3 �� �� ���-����#�� ��� &��� ����� ��Q��/�� ���"���� :�.( �3 C(�B��� ��M�+� ( �("B�� 5�6��� :�� ������� ����B��� (3 ���(����� 0�� :�� 0��� ���� :�� 7��� L��;� $
( ������� (��� �� 0���� ��� ����� �� �/�3 &� ��(�� , ��3 ��S ����8 ��6� ��� ',Z �/=/��)3000 ���( ��6( #( =�Q (��� ����� ������ &� ���(���� ��Q��/�� ���"���� ���� ��(� �� ��� ="��
Université Sétif2
176
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
&��� ��O��"�U�� �������� L��;� ( ���Q�� �� �/� � ���"�� ��(��+���� )250 (�� ��+��B��( #�( �6��Y)1(» ( �� ��/�� v��� 4��";� �� ������� &����� ���"�� &� ������ ��B�� ��6 0�� 4��+3
]����� &� �6��� ( ������� $���� �/��«.)2(
( �3 ���» �� $����� &� �+��+�� ����� ��� ��3 ��� #L��� ���63 �� � � #������ ��� ������� ����� P�� �(��� �Q�� 7=/ �� ��O� �� �� 7�.��«#)3( ��(3 5�6 :�� �%��.��� 0" �����-�� �������
( ������� ����3 %. �����( �� +(��� ��( �/�3 �" 0�� 4"� #�����,�( *� ��Y 0��*-��# (�� ]���� ����O� )��� ���� &� ��Q��/�� ���"����( #�6��.� :�� ��8��,� �(� ��� 0���� ���
� 7��.� :��( ��(����� ���"���0�;� :�� ����� 0� �6��� ����� . ����� ��Q��/�� ���"����(– ���\���� ���� �B���� ��� ����� ��� �(�� &��� ���"���� )�� &6 ����+ ����31 ���"���� 5�6 '����(
��3 &� ����� ����.;� *� ( ��(�� '���� 0���+� :�� �"(�� J"(� I��� )�� �� ����. J������.;���� $� &��� ���(8�� ���.(�� <-� &� !�(+ :�� ���(�8 J��"� J�3 �� S !��3 ���� �(
&� �6�("( $��� J�-� *��(� ���.� &�( #J���( $������( �������+.a� 5������ ��O(;� &�����( #������� ����8�� )��� ��(�� �(�/ ��(�� :�� :��� , &��� ����B��� �� �(�.� ��8�� J�=���
����� 5�� <-��� '�3 I��� &����� <-���� ������ &���# � :�� (6( ���%�� ���� I(.���( &�(8��&�,���(# �� 5�"��)���� Q��3 :�� J���� ����+( #!�-�;� &� _(�(�� J��"�( #� #���-��� �� J�8��
L��3 ����. ���(�8 �� =�(S �����( ����� J���. �� '���� ���=+U� �����. �(�.)4(
<���� ��Z <�� ��/ ���(�B�� 5�6 :�� ���U��(�(����� » ���-���� ��Y $"�� �3 )��.��� �!�� ��� ������� ����� ��%�3 <���+� ���/� ���(��� ���� �3 &���� �������� 4(����� '�
(( 0����+,� ����.�� !����$"�� ��3 #0(����� �(�� J� � �������� ���-����1����Y– :�� �8��� �� ��� S����� ��%�3 �� �.�( $�%�� �(��( #4+.� ����B� $"�� $"��� ����8�� ����;� C�� O�B�
)1(
1 ���"���� #&�+���� &��P # �������113. )2(
1����� ���(�����"�� # ���"���� ��+����� ��"� # ������� ���� ���-���� I��.3 &�(+�. $"�� (.� #& ��+����� �������� #���"���� _7 #8 ����� #2009 P #224.
)3( 1 ����3 ��+��� ��"� #&���B��� ��.��( &������� *��(�� ��� ������� ����� #-�(� :��+ #�������( 7(.��� ���8��� O���
#�Q�O"�� #*�O(���( ����� #���(����� ��� _5 I�B�� #2010 P #117. )4(
1 P #<��-���( ���%��� ��� ������� ���"���� #&�+���� :�� #�%��114.
Université Sétif2
177
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
"�� �(�� ��( #�+�������.=-8� ��"�� (3 ��(.� ��(�3 $# ( ����� ����- :�� $Q�� <�B�� ��6 083 ����63 �� ��=-�� $/ #������� ������ ���� <�� 0�«)1(.
5("(� ����� ���'=��,� ("( $�� &��� , 5�6� �� 0���� J"(3���# 6("( ��� �3 ��� ��[� ��� ������� :» ( #���(�3( ������� ������ ���(����� _�(�3 &� ���B�� �� ��� #������ &�
���(����� )�� ����3 !�(+ h����� ������� &��� ��+�+;���(.� $3#����8 $3 #���(8# $3 ���,� $3#����. (\���� ��� &� ���B�� ��# ���+� ������� ����� ��� 0(;� $"���� 0 ��� &��/�� $���+� ���( #�6��Y� ����� �����( '������ :�� ����� I��.3 $"��� ���(����� 0�8�� &� ��+�+3 ���3 ���������
����� ���3 0������ ����� &Q��/ $"���� ���� ���,���...«.)2(
&��� -�(�;� $Y� ����� ��Q��/�� ���"���� &����( ��.( �6������ ����3 0���� ��� ���-��� ���B�+,� ��&�� �� &� 0/���( �:)3(
− ��B�� ��O��� ����-( &���"�� 0���� 0.� ��(�.( �� J�(�� ���� 0�" ��� &��++D������� P��# �" ��� ���� J����� ���OY( ��B��# I(�� $"�� ����� :�� ���� ��Y :��� J�3 ,�
�� _(��� ( 0��� ��.
− �.�83 ���"���� $%��� S��(����� ������� ��O��� 4�+. :�� ����"��� ��O��� ����- *� C��Y;� 5�6 <��.�� ����+� &��� �/��.�� �������� �(-� 0% &� �8�� R���� :�� J"(��
'�B��+,�� ���"���� *( &� ������� ��������( �+;�.
− '�( ��.�� I(���� �(-��� ����+� $�� , 7�.� ���"���( �����,� � 4����� &� ������� 0�� &� �"����( ������� ���"���� b6��� :��.
− M�8 ���"���� 5�6 ������. :�. (3 �.B8� h����� :�� 4� ��� 5�(B� &� ��O ��� #:�� $���� ��6 �(��(:
• ����� �� ��O ����+� ���"��� �8���� ���B��( ������� ��.�-8��� �6����� ��/� .
• ���������� ����� ��/� ����� &� ���.;� C�� &� �(����� ����(�� �� ������� S 5�� h����� )���� :�� I�D� ��� #�.(����� ������ ��������� 5���3( ���"���� ���������
����� ��Y ������� ���"���� 5�6 &� ��(�.��� ��.
)1(
1 ����� ���(� P #������� ���� ���-���� &�(+�. $"�� (.� #&226. )2(
1 #&�+���� &�� P #������� ���"����114. )3(
1 #�%�� ��3 ����3�P #���"���� ��+����� ��"� #����" �����8� #�(3321 336 .
Université Sétif2
178
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
• R�"� ���"���� 5�6 �� ������� S���-�+,�( (�.�� ��/� �� ��(�"� ����� :��( ����+B���,�� �.�( 0���� '������� �����( �O"(� ��(8 &� 5���� 0�8�� �� .
• �� &��� ��.B8�� 0���� &��� ���(��� ��Y ��Y��B�� ��/���� ���� ����+,� ��� ��( -��� $������ ���=�...�H�.
− ,� $�� �� ��3 &����( b����( ������ ������ &� ������ $�O�� ���- *� $Q=�� &��� �B�%(�� ���� �"(��� !�����.
− ������+��� ���� ��Q=� �(�� �3 4"(�� &��� ������U� ���(����� ��"��� $���6,� $��$"���� $� *( ����� .
− .(���� C(�Y� ��Q��/�� ���"���� $%��� #������� �� ���(��� ��B������ �6�(+� ����( ����� -+�3 ( ���8 -+�3 &� '������ &� �����.
− ��3 ���"���� 5�6 &���� ( $"�� ��� ��"���� &� '=��,���Z .
− '=��,� _(���� ����� :�� �����.� $��� ��%� ������� &���� 4���� &� .
���� ��(��63 PQ����� 5�6 O(�"�� :�. ����� ��Q��/�� ���"���� &� �6��(� 4"(�� -(��:
− 5�6 (����+� �"�(� &��� ���(�8�� J�B� I��� \((�� '=��=� ��%� ���"����( I��.��( I(����M��� ������ �� ������ \((�� ��6��63:
• �����+��� ��(����( ���"���� ��.�-8��� \((S )���U� ��+ �.�( ��� $� ������ ���B�+=� ����� �(�� .
• �����+��� O(���� \(( J�".� ���8��� O(���� �� ��(�"� ����� $"�� 0�� #���B��� ���8���(.
• 3 ��(.� (3 ����8 ���(��� ���� !�(+ ������� ���(����� \((���(+(� (3 ���,� (.
− ���(���� -�� <��.� ��(� :&���� 0���+��� J"��.� �� 0�� =��� �(�� �3 $"���� :������ 0/�� �3 4"� ����� 7�. ��� #������ ��$(��( #��� �� �,�"��� *��" ��(���� ��# ( #4��Z
�(��(# ���.8(# �����(...H��# 0������ 7�. �� ��3 :M�� :�� ��(�� �3 J�� -����� �� _�(�3 � ���"���� ���.(���QO" ���.( ��( �����( �-�+� L��3 :�� � �����..#H�� �3 J�� -���� ���
�� ���(��� �� ���(����� '���� :�� ��(����(.�( #����8( #���(8( #����# ( #���,�(���(+(�.
− ��� &��� �-�+��� &�(��J�����+� ����-( :�# ����� �(�� �3 ���"���� 5�6 :�� &������-�+��� &� ��Y(� C(����( ������� ��# 0���� 0� #-�� �.�( 4��" :�� �8��� , �-�+��� 5�6(
&�� �� ������ 5�6 $63 ��( J�(�. ��Z :�� ������� �� ���� I(�.� &��� ���(����� *��" :
Université Sétif2
179
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
• 5������ :� ��� !�(+( ��"��� ����� 1 �� 0����� $"�� 1 ������ (3 1 ������ 4���� �� $(+���( �(8��( �6�(���( ��/�;� 4����( �� ����� �������� &������(... 1 ( (6 I��"�� 4������
J� ��� ������� ������ �������,� ����� 4���� 0�3�� ����8��( ���,��� ���=��� R�(� &� �(�(���(8��.
• 5��#,� :�-�+� �(�� �3 &���� � ����� S$B�� �+� 4�+� , &� ������� � �� ����0(����� ( �6�(��� (3 ��B������ �(�� �3(��� ��/�;� \�� :�� L��;� &6 �"��.� ��.�
(R�(�.
( -�-���� ��!��"� :�� ����&�� ���� �6�8��� ���� &��� 0���� &� _(���� ��!��"� :)1(
− � )������ &���"�� 0���� 0��� ��(� �((�( $���� _O(� ����(D+��� J�� $+�� I�������� .
− ������� ���� �� ���" ������� ��"��� 5�6 !��3 �(�� 7�.� ��O=�� ��!�B��� ��(� ��(��,(����� �� ������� :�� ������ *� .
− ( J���(�( $"���� $". ���.�( ������� ���(��� ���(� 5�(�+�.
− 83 :�� �%��.��� :�� P�.���( ��(8( ����.( ���(��� ����� ���6���.
− &� ����"�� ����B��� *��� ���(-��� ����+� ������� ����# ���(����� ��"(�(���� J-��((&��.�� 08�(��� ����2� $���6,� *� �8��� ��� &� ��.�� ����B��� :�� '(�(��.
�(���� $+�����" ���(� :�� ��Q��/�� : ���� ���-���� ���"�������1 � ��� ����� (3 #0�����7.��� _((� 1 (���� ���"��\���� ���� ���- 1 ��"���� ��� (3# ��������� (3– =/� �� � (��
�"��� ) IO��"�� /&��� ( ��O��"�U� ����� &6 ����� ��� �(�� '(+ #������� ����� &6 \���� ���(R�.8 �����(# ����� ��Q��/�� ���"���� 4�Y3 �3 ,� � ���.83 ��� \�8� ����.�� ����� ���� ��
��� ���-���� =�# "�� ��� �� �� &�"���� ��.� �3 ��(�� L�� �� )��6 �3 *� ����� J"(� J� ������ <-����)�( ������ <-���� (3 # )P ( '���� ����� ���� ���-���� J"(��� $"���� �; #������� ���
-���� J"(��� $"���� �� �������� \���� ����. )2(
)1(
1 #�%�� P #&Q��/�� &�N� $"���� &� ����" �����8� #�(���3 ����3336#337. )2(
1#&�+���� &�� #$"���� ����8( ����� $�� P33
Université Sétif2
180
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
�� ��(� �(8���� 5�6 ���"���� ��� ��+�� ���(( =�� �����+��� ����� 0�"+� �� #�� �������,� :�� $(�� 06�+��� �� _(�� $+�� ��� �"���( �"(�O��� $"����� R+���� !�B�� %�B�;� ������
�(� ��+��B�� (3 ��O��"�U� %�B�w� �������� ������� #5�6 $�������� &� &��� ����� :�� ����+,���3 &6 ��� � &��� ����� ����.;� ���"���� ���Y :��# ���� &� ,� $���6,� ��6 �%� $� ��
'�- �� ��� *+���� ����� B�8�& �������" ������ �"(�O���# [� $�� 4���� ��Y �8�� : �(�� &���)l’eon bercher (J�"�� &�# � ����( $"�� J�� 0��� �3 J��Y(lexique francais) I���
$�� �Q�O"��� ��81938( # $"�� J�� 0��� �3 J�.�8 J��Y� ����)belot ( $"�� ��8 �6���( =�� 0����)ch pellat ( ��(�� �.� <���+���(l’arabe vivant) ��+ ���1952 $%�3 ��� #
(6 :.8B�� ������� �8����� 0����+,� 0(��� $"�� �6�( ���6 $"��)Hans Weher ((J��(��
(Arabischs woterbuch Fuir die Sehriftspradre derGegenwant huster)# J��� I���(�O��"�U� :��[[[�����;� �[[[ ��(� �)Milkon Cowan (�[[ $+� �.� ����U� C�� *
(Adictionairy of modern written arabic) $"�� ��� ����" ���()Bercher ( $"��()Pellot (� ������M�� ���" ��(�� :���+. J-� P(8� �# #$��.�� <��(� #0��6 ��+. ��.�(����" #�(��� �(�.� #����" 0���( &��.���� ���3... (� ������ #'.8�� &� ��(����� �,����� �(�="���. � (6 ����� 5�6 :��� &��� $"�� ��3 ��3 ������� ����� &� �"�����8������� # �(���
$��2000# �� �������( �.�(�� ����� '�/� J��� ]��.� �� 0� �(��"� �3 J��.83 J�� 0(�. I���&��"3 083 �� ���� (� :�. ����B�.)1( »;� ��(�+�� 5�6 ��/� ��( ��6 �"(�O��� ���"���� ����
( ������ $"����� �� &���� ����� ���� &� ��8 �� ��6 0� <�+ ����"�� �"(�O�� ��(��� 0/� �� IO��"��)&���/IO��"�3(0����( #) &+��� /&���(# &� �(�(�� ���/��� �/��.�� ��.�-8��� ���(
0����+,�«#)2( ��Q��/�� ������� ���"���� 0�(.3 ����� ��(�.�� ��"�(��� ����� �������� *�( ��(����� ��( �����. :��� S���B���� ����� �� ��6 ���� =/�� ��6�.3 �(���)��+��B��/�������(
(6("0���� "=/�� ��N�()�������/��O��"�U�( (6("��(���."
8!1 ! ;���( +��#� +�����).����� >�H�( :
:�(;� ���-�� ���8� &� !�" ��� 0�� �3 J�.�8 �� $"���� ��� :» *( �� ������ �+�� ��Z &��� &+��� $"�� ���� 0�������� :�����" �8��( ������� ���/��� <(+�� &� ����(���� ���
)1(
1 � #R��8 ]�.�� ��.��� ���] #������� �����+��� &� ��+���( 7(.2 P #137 #138. )2(
1 P #J+B� *"����139.
Université Sétif2
181
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
�������� &������( ��+��B�� ����� :�� \��B��( '��/� ���3 :�� �+���� �"�.��� <����� ��+.U� ����( #�� ���.�� :��( ������( ��.��� :�� &� �/��.����" �� (6 �����-�� ��6 0/� :�� $���U� :��
0����«#)1( ���� ��9�3 ,� ������ ����-� $"���� ��6 '�� � �� J��� \�8� $� ����� 0�+ �3 $Y�� 0(��� ��6 �� J8���+� �3( J� ������+��� '��/� (6 J���S #����.( ��+��B�� ����/�� :�� $.��B�
����+�� ������� �3 ,� 0���+��� _(�� ��3 \�8� $� 5�"� '��� ���Y :��( "/� ���3 \��B��( '�� ��+��B�� ����� :�� " ����� $� 0"3 �� &����� h����� ��Q�B� $M�8� J�3 &� J��� '(�(�� :�� �����+�
��� , ��+��B������� ��.)2(
����� 0�+ ��� ��� �� M��� &��� &�M+� ���8� :�� J� ��� ���� _�(�3 �/=/ :�� ������+� �(�� :�. ���� ���+� ���� ���"�� <�+�� &� J� �6�8.3 ��( #5��+��( JB�� �( J�����
��������# &��� ��.�-8��� ���"�� ��� �8�� #�88��� ���"�� )��6 ���� ����" :��(� �� �� (3 $(���� �� $��� P��� �����O�� %�B�;� $"��� #�(�B�) &+��� /&��� ( :B-8� ���w�
"���� #'+(� &9�.� &�-�� $"����( #&�����7��/�� _(��� ��3 #0��� 4(���� &�(����� $ : <������� *��"��� �6��8� &��� $Q�(���( 0(��"���<���(#��6���� �� 0� &� �����# #�����( ( 0�"�
��=���� _��-8� *� L��;� ������ &� �/�.�+��� %�B�;� *���� �B����� ���B�� ��"���( P�8��,�������� &�#)3( ���8��� 5�6 $63(:)4(
− ��6����� &����� ��"�U� �� ���8�� ������� ��.�-8���1967.
− ��(���) IO��"�U�/&���(# &������� ����1962.
− #��B+�� ��.�-8� &+����� O�O��� ��� ��.� .
− �(� � ��+��(����� ��.�-8��� #I(�.��1949
− ������� 0(��� &� �(����� ��� #4�-��� �����1952.
− �=��� `� ���*"���� #& 1963.
− �Y ��(�������-�� $(���� &� ��(+(��� #4� 1965#1966.
− ��(�"�����B��( ������� ��.�-8�� #��6����� ������� ����� *�"� #1957 #1962.
)1(
1 0���� #����� 0�+# *�O(���( ����� 4��N� ���- # ����� #3 #2003P #7 . )2(
1 P #������� ���"���� #&�+���� &�� #�%��249 . )3(
1 P #0���� #����� 0�+ #�%��7. )4(
1 #J+B� *"����P P13 #14 .
Université Sétif2
182
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
− -�+(�� $"������6����� ������� ����� *�"� # 1930 11961 .
− �Q���� #�(�+� ����" 1967 .
− #'(��� ��(� $(����( 4�;� ( ����� &� �"����.
L��3 ����"3 $"��� :�� ���� :
− Relot, baptiste ,dictionnaire français ,arabe,1952.
− Dozy , subliment eux dictionnaire arabas,1927.
− Larousse, petit Larousse encyclopédique.
− Larousse, petit Larousse 1990.
5�6 ���� ��(�� ���"� &� ���8���( ��� ����"3– ��+� &��(.� ��.�8 �6�8.3 ���(��"�� �(/=/.
J��+�� $"���� ��6 &� *����� b���� ��3,(3 ( &%B��� )������ :�� J��%�� �/=/ J�� *��3 ��<�-:
− �=��� P8� �.�(� ( #&%B��� )������ ����� �-��� �B������ J����� ��� 08B� − P8�������&%B��� )������ � :+�Q� ���(3& .������� J�Q"�� %B��� �%� 7�# ( �����/
�-��� %B��� �� J�� C���+� &���)1. (...) ( 1 ���� P8���� �+�Q�� J�Q"�� 0��+� �-+ &� %B��� ���� 7�.� &%B��� )������ �
����� *� ��(.��� ���(������ ��(��� �������J &�����«#)1( 0�/���� ����(��� &�� ���:)2(
M�8� R�� �.������� !�-Y. '�+�� �.�� 1)abat-voix sm 5(��� #�6��� ���� #�(�"� 2) abalourdi, e adj
#\�- 4�� 3) abatture sf ���/�� &�" -
����-�� ��/Z -
��( #&��/�� _(��� 0/�� &�N� 0�/��� ( #0(;� _(��� 0/�� 0(;� 0�/���� _(��� 0/�� 7��/�� 0�/�7��/��# ( P��� &� 0(�� 7�. �����+��� ��.=-8,� ��Q�� &� �����+��� O(���� 5�6 �!�" ��
&����� :
)1( 1 P #������� ���"���� #&�+���� &��239.
)2( 1 P #0���� #����� 0�+18 119.
Université Sétif2
183
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
»)# (���������� ��� O������ ��8�B�� .
(.) ����� ��B���� ������ ��� 08B�� ������� �-����. )1 (c���k�c-���� (3 ��� ������ ���� =� ��+��B�� �%B��� ���� &� 0(O��� �«.)1(
<�-�� 5�6 *��� ����� \�8� $� J�3 ,� ����8��,� 5�6 ��� :�� :�3 �� J�3 �� $Y��� :����� &� �/=/��( J����� , )������ 0����� J���J��.=-8� ��Q�� &� ,# �� ����� -����+� ���� J�3 ,�
&� ������� 5�6 0/���( &�+���� :�� L�� ��� ]������ C�� !����+�:)2(
− ��� ��� �-+�� �B� &� C���� ���� !��( ��6��+ $(�� �/�3 (3 ��B���� ������ 0�����-��� ����� 08B�� *���.�( ���� 0����� ��� ��� ��3 #��=� ��-��� ��� ��B���� ��� &���. ��6�.3
(N�( ���� ��6�.3 �3 (3 #IO�"� ��Z( #$(���� �� $��� <���� P�� ����B�� ��� �,�.�� 5�6 &� �-��� J� $��� J�.� &��� J���� �(�� J� P�� �-+� &��/�� :�����.
− (:���( =83 ���B����( ��-�( �Q"� �������� �������� ���� ���# &� �(�� �������������+� ������ .
&6 5�6 4��" :�� L��3 O(�� '�%(�� $�� ��� :)3(
��� ����.�� *� ����8�� -Q������ (3 [q[ [}[ [~[ �� ������� ��� ���. :�� ��������� ��/=/�� 0���;�.
( )&����� %B�� O"(� '���� :�� ���(�.�( ��+(��� . [ ] *� �%B��� :��� 0���U $=� ������ *(� ���(����� ��+(���3 !��/3 J-��+� ���� J�
��"����. * ��� �6��� ���( :��� �� ������� �.���� ( ����" ������� �%B��� �3 :�� ��"��� 5�6 0��(
���=6 .
&+��B�� P��� &� ��.�-8�� L��3 ��Q�� 4��" :�� ��6 ���: * mot d’origine arab.loc.cony. Locution conjonctive.
Adj. Adjective .log logique.
Adv adverbe .mar marine
Aéron aérou autique math. Mathématique
)1(
1 P #0���� #����� 0�+11. )2(
1 #�%��P #������� ���"���� #&�+���� &��239#240. )3(
1 P #0���� #����� 0�+11 #12.
Université Sétif2
184
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
(3 &��� ���(����� $63 P���+� �3 ���� ��.�-8��� (3 ���-���� 5�6 ��� ��(� 0�+ �6�� J�3 �� S��(.��� ���(������ ���+� J�"�� &� ����� I��� I(.��� '�8�� ���.� :�� 0� &����
���( #�" '�.( #'�%( #���( #$+�( #0�� �� �%B��� J���# ( 4 $O=�� 0�B�� O�����)vi ( ��( I������ 0�B�� J��� ���3)vt(# ( 0��[B�� �[���� *� '�8�� I��� 0�B��)v.pr(# ( $+,� ��3
_(� ��.� ��� #7�D���( J�� ������ ��� O���� =��� 0�B�� 5�� � I��� J� 0(�B���)qqu ( ��Y (3 0���)qqc.(
• ����U� ��� :�� ����()pr.dém (( ������ ���)pr.ind(# ( $������ ���)pr.pers (( 08(�� ���)pr.rel (( $������ ���)pr.poss(.
( $"���� &� ��/�� ��"�(�� ��(.��� ���(����� ���� ���1 :�� �6������ $Y� :�� �,�. $"���� ����� &� �(�� �3 C(�B��� �� &��� ��+��B�� ��(���� ���(���1 , ���(8�� ���(����� � �
�!O" ��� &��� 0������ <-� ����-� �������� ���(������ �����6� 0(� $� I��� 0���� &� ��/3 �� �"�$"���� J���� �M�� ��+�+3# "(�( ����� &Q��/ ��� ��� �8��� � ������+�� !&��� ����� 5�6 �� �(�"
��/��� #���.;� C�� &� �� $�-� ����- :�. #�6���� � �" ��B�� #������� %B. :�� ����+��� &� :�� ��D� �� ��6( ����";� ����� )��� 7�.���� ��;� <��� ��� �� ���. &� ���B� ��3 �� =�
0���� .����/ ��� ���(����� :�"�� ���� h����� ���� *B� ��� ��; ��/��� !&��� ������� �� ��, &��� ������� J%B. ��+�� &�( 0���+��� ��� �� ���� ��� �8�� :�� ���3 I��� ����� 0�+ J��� �� ��6
��� �6��Y �� �� �O���� ��"� ���� ���( &����� 08;� ��� ��+��B�� ������� : ����)maboul (8 �� ����� &6(( �B ��83"0(�� "( ����� ������� ����)macabre ((����� ��83.)1(
�(� �B������ ���(����� 5�6 :�� ���� $"���� $���� :�� ����+��� &� �(� ��3 (6 J� ��Z �����,�( ������� &����� 0������ R�.8���U�( ����+ ��(8� ������+� :�� ��� �,�"��� 5�6 _�B��
&�N�� :
J�(�� ������ J��� &���� I��� �B�� (3 $���� �� ���(��� $����:)2( C��� abaisseur adj et sm
���� ��� muscle-(Anat)
)1( - P #������� ���"���� #&�+���� &��249#254.
)2( 1 P #0���� #����� 0�+18.
Université Sétif2
185
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
����� ���� CB�� O�"� ��(��� ���� l’-de l’œil(Méd)
&Q������ ������ ��(� ( Electr)
(� �����. $3 ��O�"� ,����+� �����+��� ������ ���� ��� �� h����� 'M��� ���(�+3 (3 ���� ���(���,,��� 5�6 R(�( O����)fig (&� !�" ���:)1(
M$l8p� Adasourdi,e 06�� #u6�� )fig (
(&�-��� &Q�� '�;� 4������ $"���� 4.�8 ����� ��# 0�� �� ����� ��Q�+ ��� $� 4���� (6(���"���� J� ���3 ��9��( / � ��� ��Q��/�� �8�� �/��.���"����� �� �� J�� �� $Y� ����";� ��
#PQ����(" $�� ��(� ��(�.�� &����� �(-��� ����"�( ����B��� &� ����/�� �+ 0��+ &� �������+����� ������� ������ :�� $(�� &��� �8��� ��"�.� ����(��� 0(�.�� ��"��# !���� 5��3 :�� ���+�(
<����� �� ��/�.���( !������ �������6��3 &��� ��������� �8�� ��3( #4����( �.�( O�"�( �( ��6����� ������� ����� *�"���3 &��� ���8(��� $63 �� ��:)2(
o �� )�� :�� ��(��� ���� ��� &�"�;� %B��� J�����+�: $����� &� 4���� ����- 4�(�3 �� ��� (3 ���.�� :�� 0���� ������ �O( :�� ��8��� �Y��8��� &/=/��.
o J�� �/�� I��� ������ 0(8;� ��/=/�� ����;� !��+3 �� �+��� ���B� �O(�� J�����+�����;� . o �+��� 0��� ���8 0����+� (3 �����,� :�� ��,�������O=� . o �������O(;� < :( # ���Bl� ( 0i��Bl� ��N� $+� :�� ��,��� 0�B�� �� ����Bl�. o ������� ��"�� ��.=��� ��(����� ���"�;�)able ( #0("��� &����� _����� 0�B���
&���8�� ��8���� ��� $+,�(. :�� ������ *��"��� !��3 _��"U�� ���� <��( &��� ���"(� ������� &���(���� J�"�� ����� 0�+ $��3 :����� J�� �/�3 ���"� 5�� ������ $"���� ��� . o �� �O� :�� '�� ��������( R������( 4-�� #$(����( '������ ��.�-8� �� ��
( �B+�B��( !��O�B��( !�������( �B��� $��( ������( )�B�� ...������ :�� 5����+� :�� ���� *�"���
)1(
1 #0���� #����� 0�+ P18. )2(
1 J+B� *"���� #�+B� �.B8��.
Université Sétif2
186
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
( �+��w� ���� ��((���( ������� %�B�;� ��Q�� 0(����� �.�( ��+ )��� ����� ��(����� ��O(;������" :$B�"�(B� �(� #�. ������ ( !&[� �� �[�=-��:(conceptuliser) .
o ���� &� *����� ������� �� J"(�����" 5���� �S L��3 0���� &� ���� ����� &� ��Q��/��������� �8�(��� ������� �O"(� �����.� ����3 46��� :�� ������ 0(�����# (3 ��8�8���( #��B+��
������ ����� ��( $/ #B� 0�" &��/�3 �6���� R�(�� ���# &� �.�( &��� 0����� ����U� J��(�(("(� ���� �� ��+����� �%B��� :�� �(/��� �8� 7.��� <����/��( ������� ���"���� &� ����Q��#
����( ���.��� �� &+�+;� 4��"��� !�B��,�( #���(��� ��+(� ��� J�O�� &� �/=/ :�� J��.B8 $+��( ����3 &��� ������ :����� �"�� :��3 &� 0(;� 0����� 0/�� &��� ������ �+�;� 4��"�� :��3 &� 0�"�
�� &��� .
o 0���� ��� ���8��� �� ��(�"� �� J���� �����+� &� ,� :�"�� =� ������� �6�%� ��3� ����� �� �������� �� �+.3 &B-8�� ���� ������ # �� �"�+� �� ���� �B�( ��.�-8� $�6�B�
����".
8!2 ! . ����� .���� ������ ��:
$� 0���� ��� ��� J� J"( I��� 0���+��� _(�� \�8�# &� J���- :�� ��+ ��3 ��(��� � � $"���� ��6 ���O� �� J����+� ��%� $�� �3 h�����*�-�+� J�� » �3 ��O��"�U� ������� 0� �"�
���������� �� ���B� ��(�"� *� #:����� &� ������� ������ 0���� �3 C��B� &��� ��+�+;� �B������ &������ 0=% 0� 4��" :�� ���(����-(��� ��(� ���� 08B� &���)S( ������� 0� #
�� ���� ���" ��O��"�� ����/ ��B�/��� �� ��+�+;� ��O��"�U� ���� �� #$"���� $��"��� L�� �(/." ��O��"���#$��� �� 4�Y '���� (3 #���� �(����� ��� &��� ������ &���� 0=% �� <��� 0% (3
�(�"���«.)1(
�� &������� &.(� �3 0(��� ��6 �� ���� �� 4+.� �B�B� �.���� J��� R�� �� J�3 L�� '(+"(� ��6 J�"�� �(�� �3 ���3� �(� &�� #J�� '�/��� �8�� IO��"�,� &����� 0���+��� :��
��(��� :����� &� ������� ������ 0���� �3 C��B��� �� &��� ��+�+;� ������� 0� $���� J�� C���� ���� �� �/.� J��� �(�(�� I��� 4���� ��B�/��� ���� �B������ :����� 0=%( ���������� ��(�"��
� '���� (3 ����" ��D� ��( #��=% �� 0% (3 �39�3 J� '� &��� ������U� )�� &����� 0���+��������� ������ �!�"# "�U� 0���+��� J"( (����O��"�U�� �!�"� IO�� *�" &� J����- ��� $�( #
)1(
1 #��(��� #&������� &.(� - #����� #���=��� $���� ���13 #2000 #P14.
Université Sétif2
187
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
$"��� ���� ����( #0�"��� ��6 &� �(�� ��� 5(���+ J��� ��+ ��� '����� J����� ������( J����.� 7�. ���/� �6����� &��� �6�(���( #����� ����B�� 0��� ��" ����� :�� �6������ &� ���+� $� 7�
&�"�� &�"3(��(B+�" ("��+�(" , &�(��� �3 �� ���3 �����-�� ���6 �; ��3 4(+�.�� $����+-�� I��� �("� �� �(��.)1( �-�� �.�( $"�� ��� '�� $� J�3 ������ &��� ����-��� # 4.�8 �6�
:�� $(�� 5��(� ������ &� ��(���:)2(
1 ����� *���: ����� ����.3– �/�.� ( �����– 0�/�3:
o I����O�� �Y=��� ��+3 .
o �(%�� ��, 4���� ��+� .
o ���+ ��, P8���� .
o I�6("�� \�.8�� .
o L���3O(��B�� -�.��� �(����� .
o I���O�� �(���� ]�� .
o L���3O(��B�� -�.��� -�.� .
o �(�+� ����"� �Q���� .
o ����� &� �"���� .
! � I����� ����� *���1 ����� ����� *���:
o �Z���� 4���� &� ������ )�+)&��� /IO��"�� (������ �(".
o ��8����� ������� ����� $"��)&��� /IO��"��(���O��6 .
o I�8��� �(�����)&��� /IO��"�� ( ����� ����� ���(��( #��(-�3.
o �(��� ��� �(�" #08B��� �(��� ��� $"��.
o 7��.�� ����� $�� ��.�-8� $"�� )&���/ IO��"��# IO��"��/&��� .(
o #������� �(���)IO��"��/&��� ( ��.�I�(��� &�� .
o �/��.�� ��.�-8��� &� k���cB�3 )IO��"�� /&��� (^�� 0�����.
o ����+ �(���)IO��"�� /&��� ( 0��� #����+ .
o ���"���� �� ��(�"� :�� ���� ��� �8�� #�������( ����";� L��;�
��.�-8��� ���"��.
! ����� I ����� *��� :
-The American College Dictionary .New York.
1Collins News English Dictionary London
)1(
– #������� ���"���� #&�+���� &�� #�%��P217. )2(
1 P #��(��� #&������� &.(�14116.
Université Sétif2
188
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
1Eneyclopedic World,Dictionary .London
1Welster’s Collegiate Dictionary.Springlield Massachutsetts
� _�(�3 ��� ��� *�" �� ��6 (����Q��/( #����� ����.3 ���"���� � J"�� J� $���+� 7�. #���� �� :�� 08�( .
4������ &� J"�� ��3�J�� �(+3 &�-��� &Q��B�;� 4������� ��3 �� �.��- #�������� ���"����� ������ ��" :�� 0���+��� �(�� �3 �� ,��� S������� ���"���� &� ��Q�+ ���� &��� ��"�� ����
#&�-��� &Q��B�;� 4������ �� ����� &� ���-� -�� &B��� ������� ����� "0���+� "'�;� &� �6�"� (" 0��� "( #����� 4�� &� "0���� "!���� 4�� &�" � �3 ������( #)���(� ���(�� &��� PQ�8��� $63 P
&�� ���� $"���� ��6 �6���+�:)1(
o U� ���� ��/�;�� �.(� &�(8�� $�%��� '8( �� ����� <��( ��O��"�� �� ��� I��� J� h����� ���� �3( �%B. 0�+�( ������� $� :�� ��O��"�U� ����� �3( �8�� #��-� :�� J����+�
'��� ��6 :�� 0�����( #��O��"�U� �����( ���(��� ����� ��� ���(8�� ���.(�� 7�. �� ��=��� '=��,�)����-��� L��3( ������3 ��O��"�� �("(S �� �� ����( ������� ��6 :�� J��� �3 C(�B� :��
�(������ ��� ��O��"�U� �����( ��3 $������( ����� * (� $��(�� ��3 �� JQ����( ��(��� �Q" $���� �"(�( !��" #$+� �� �/�3 ��.�(�� ������ �(�� �3 7�.� ��� #��.�(�� ������ �B������ ���(+���
��+��B��( �����=��� ��B���� ����8� �� ��O��"�U� :��.)2(
o .�( 0�� _(�� :�� ��.�(�� ������ *��B�'����� <(��� 0��+� :��� ���� �# \�� (3� I�D� O"(��� 0���+ I��� &������ 0�.�� :�� ����U�� (3 ���-��� ��(�+� �������� :����J# ��6(
( #08;� �� _�B�� �O���� h����� L��;� ���"���� ���(3 I��� u�(���� ���"� b��� ��6 b� ����6 :�� ����/�( #J��:)3(
I�(�" $�. : Republic au (form of,goverment ; republicon regime
&�6�" (3 I�. $�.: Judgment(delivered) in the preusence of the porties(ofter aral pracedings
$�.����.��� (3 $�.��: Award,arbitral(arbitration)award ,arbitrament
)1( 1 #�%�� P #��(��� #&������� &.(�11.
)2( 1 #�%�� P P #������� ���"���� #&�+���� &��118#119.
)3( 1 P #��(��� #&������� &.(� #�%��11.
Université Sétif2
189
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
&��� $�.: ,rulehourerul Outounamy,selt governement,selt
����� $��.3 #&��� $�.: Martiellaw &���Y $�.: Jugement by default , default judgment in abrentia
− ����8 ��8�( 0����+�� �-+�� ��Z &� ������ J��+��)1 ( &� ���(shem-ing)
− :�� b���� ��6 $(�� ( $"���� ��6 ����� &� J"�� ���� ������ J�"�� ���8� :)1( • �.�-8���( ����B���� ������ J����6�( $(���� :��� �8���� �( �(�B�� !��O�� �� #'������
( R����( C���3( 4-( ��(�.( ����( !��.;� $��( !�����( ���( �(���( �+��6( ��8���( �B+���(-��� $�.� ���( _(���� :�� �6��(� �-��� I��.��.
• ��Q�� ]��� �� :��3 I��� �(-��� $�.� ����� (3 ��("� ���� &��� %�B�;� -��+�0����+,�.
• �+��� &��� ����"�� &������ :�� P���� ������� ���.��( 0�� �� ��("(� ���� ����� ��������.
• ������ &������ C�� 0��6� #���� &� ����Y( ��Q�� �.�83 ��3 $�.� ��(��� ������ ��.(����� ������ ����� �����(.
• c��� 0����+� $��k�L��;� ���"���� ���� ��� �-.
• ��( 0�"�� �� ��/�� 5�����( �����-8,� ��������� $���6,���� ����- ���� &��� ���0����+,� &���� J�(�� $����� �Z���� �� ���2� ������+� *� #������� � ������ ��/9 ����( #
���8 0����+�� ������� $(B���� ������ 0����+� ����-" ��Y"... -��� ���� " ���"-��� "(" ,:+�� " ���":+��".
• ����� �� ����� ��(�"� :�� P�����( J������ �����( ���8���( ��� �� ��� <���( ���8�L��;� ���"���� &� �6��� � � $� &���.
• ��";� ��=���� �� ��. ������� �%B��� !�-��( ���������� #���/� (3 ����� !�B��,� �(�( �-(��� ��(�� ���� 08B��.
)1(
– #��(��� #&������� &.(� P11.
Université Sétif2
190
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
• .U� O�� 5������ ���"*"�� "( ���� :�� ����a� #�(����� �� ��Z ���� &� �6��� ����������� ���"�( �.�+��� ���8�# 0(��� �� (3 #�/�3 (3 ������ �� ����� ������ ���� ��� )��(
/��� ��.=-8� ����� �(�� �� ��� #0"*�" "#"] "������� &� !��.;� $�� &��� &���.
• ( �6�(��� J�����+� ��� $"��� :�Y , &��� ��.�(��� ��/�;� ����� �"�� :�� 08� &� ����("��8(� ��� #& ���( #0�;� :�� �.�( �6��� ������ ( ���� 0� '���� ��(�� ����� !����
-�� ���Q ��+� )��� S�6�(��� ��.�� �� �8��� 5�"� ��8(��� 5�6 *� J���-� &� ��(��� :�� �������� ��%. ���� &��� &��( �6�(��� �� � J�(� ���/�3 ��� ���� �� ������� 0.���/71 &���
J�(�� ��"��(1):(do they the deny the fouars of good?) 0(��� ������ � ����� �
(Whether thou warn them or do not warn them) ��( #$�B�+,� '�. :�� �����+��6�(��� ��� 4��" :�� ��3 J��� �� � �3 ���� &��� ��2��� ���.
• :�� 5����+� $�� 0�/�� :�� ]��.� &��� ������� $�6�B��� ��� %�B�w� J.�� &� �(8�� ��(8 ��3 �� ����� !�" ��(���� #&����� 0���+��� ��"� &��� )�� �8�� #�(8��� \��( &��� �/��.�� ���"���� �� J�3 $Y� #h����� J�����( :����� R�(� &� $6�+� �3 �� � �� ��.�(�
�� ���� ��( &� ���� ���"���� :�� ���-� ��3 J�.�8 �3( #��/�� ������� 5�6 J�� ������#���(+���( �(8��� ��(B.��� ������� 0�63 J�3 ,� ]���U�( 4������ ����-� ���/� !���3 ��� ��3(
����� &Q��/ $"�� J�"�� �3 *� ������� 5�6# �3 C(�B��� �� ���� #5��Y �� �/�3 ���� �"�.� (6(�B�� ,��� &���+� (3 � .
• ��� h����� :�� =�+�( �/�3 J"�� R�(� 0"3 �� ������U� �� ��(�"� J�������63( 7.���:)2(
o [[� J-��+�"03 " ������� �� C�� _���� *� ��O, ���� ��� ,� ��(��� 4���� &� '������ 0(�� ��� ��+� &��� " '������ 0� "������ )C�� :&����(.
o ���� ,� *�"�� , ��B��� ���8� ������� ��_����� , &���� ���8 4��� &��# ( 4��������.�� 4+.� '(�.�� ��/������ ������� :��� �(�+�� $/ ��+��� $/ ���� $/ �.�B�� �� 0� ���
��(����� '�;�)Z ( ��(8���� '�;�()L ((����� �B�3 �O���( '�;�.
o :�� ����� J����� $��( $���6� �-(����� !���� ��� J��(�+�)� ( �-(+���� !����()�[ #�(
)1(
1 P #������� ���"���� #&�+���� &��224. )2(
1P #��(��� #&������� &.(�11#13.
Université Sétif2
191
������ ��� ��� ��� ������� �������� �� � ����� ������
o [� ��;� <��� ��� ,� ���/� ���� ���+� $�� ����8��,� P�� ���� ��3)"] "(&��� &��� "*�""# (" H�� " = " 5��Z :��"( #]�B� [( #�B� $��]!��.3 [( ������� &� !��.3 $��]plural [pl=
��O��"�,� &�.
o �� J�8� ��8�B� ��O��"�,� ������� �� ���������� �)# ( &� ��� �.�( �-+ :�� ������ ('=�Q� : ��.�� # $�Q( # <��(
(Harmouny ,concord,accord,agreement
Symphony,rapport,affinity,union…)
o ���-����: ���� &��� ������ ��+B� (3 \�� (3 '���� �6��� �3 :�� ��,� ��B%( ���.
o ��+(��� 5������ ) (\��a� ����O ������ �,�. &� ����� �� '�.( 0�BY� ���� J�3 *� #J�(�� IO��"�U�( &����� #��QO"�� &� �6�"� ��8���� 5�6( :)����+(� ����) (period of time(.
o J�����+�����(����� ��+(��� [ ] (3 $(���� �� $�� &� �����+� ���� &��� ������ �3 :�� ��,�J�� P�� :��� �� &� ��� : ����]�����[&���3 # &��M�3 #] �����8� [:�. : ����.]4- [.
J�"+� �� ��3���"���� &� ��(���� ���(����� �� ( ��(.� ����� ��� 0BY3 �� 5�"�� #����8 R(�( ����� &� &��8��( $�%��� ������( ����( #����8 �� 08�� �� 0� h����� R��� , �� ��6
=-U�( #����� ��Q���� ��=��� :�� _ ��.�� ��( #�8�� �����6� �� J"(� �3 ��(���� I�. �����( ��(.��� ���(����� #*�"�� �� ��B��� 5O���� J�� � ()()](=�� 0�B�� ��� 5O����( # I������( $O
J�(�� ��B8�� :�� J�����: )happy(#)unhappy(#)slawly(#)old woman( ��.� $� J�3 *� # 5�6 *�(��������( ��B8�# �/�3 O�� �� 5�"�� 0����+,� ���(��� �� ��3 #��3 0�.�� :�� J8�
������ ��.� ]���� &��� 0�"��� (3 �B�� (3 $���� :�� ����U� :��)1(. 5�6 �����"� PQ�8� ���Y3 &� ����( #��(��� �� $+�� &��� PQ�8��� &6 ������ ���
��� J�����( ����+=��� 4��" :�� ��8����� ���� 5���� �� %�B�;�( ��.�-8��� �� J� � � ,����.�� #�� ����� $�� 5��3 ��� J���B�+�(( ���"���� ����8�� 0�"� &� 7��. 4������ 5������ ���
;� L�.� &� ����� ��� J�3 ,� #���(��( ���%�� $��. �( ���(�(;� ���"����� ��/ � &�-��� &Q��B�J� ����+�� ���"���� �� 5��(� .
)1(
1 #P P #������� ���"���� #&�+���� &��2211 227.
Université Sétif2
193
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
�����:
��� �� � ��� ��� �� � �������:
�� ��� ����� �� ��� �� ������ �������� ��� ��������� �� �� ���� �� �� ��� �� !� "�� �� ���� ���#� � ������� ������ $�% ��&� '� �(��) *#� ���& ��%�� +������ ��������� '
�&������ ��,- ./���� 0�1��� �� �� *��-. /�2 0����3��� � *����� 4�! *��- � ' ( 5�/6� 7���/- *�� .&�8�/ �� �%3 9��� ��#��� 9%3 ��� � �- "� �� *� 0%�� :������ ��#� 4*��-
8*& �(�� �� .;�3������ �<����� "��� :( :���� ��� .� ����� ���- ��= ����� ����/- �%#�� ' ������ >;�/?� ��;�� ������1��� ������ �� � �@� �#���' �- +������ �& -�� ������ 9%3 *��
���1� "���� A��6 :(��� ���( �(� ���� � '"2���� B- ���)1(-� �/�?F� .��� �� $��3 � » �-� : �� .&�!��� �� �)&��� H����� :( :���� *����� �##�� �3��� �2��� :( �##���� .� ��
�� ������� :( �#���@ :( �� ������ � ��#���+�I� ���3�� <� *����� �%3 .��� ��/?!�� %��( ' �� .��?�� �#�-3��� ��� �� 2� ��= 0�,���� ����� 4��@ '��/?!��� ������ ��� ��1/��
�8���� ���&�����' >�?!- �3��/J� *��� � 0��� 9�#� ��� �#�� .& �� �����&�=� �� �%�� 7 � "�� :( ��������7���� ���� +�� ��' � �#�� � �#��/ :(� >�?�� K#���� �� ?� L��/ �� �%#�
�4� �� �%3«.)2(
�%=����- �- ��� L��*3- .���� ��� ��2��� :������ � 0������� �- ���&�� :������ .:�� �� .���:)3(
− ��� :( 9��� :������ H �� ��� ��& : �� ���1��� ������ *�� :( ��&� :���R� H�� �#���� ����&�= ������� ��� *�#��� �#�( S +�,�R� 7 �#� 4�� .&.
)1(
T '���> ':���� *����� �� ':�!& ��&�373. )2(
T +�(��� �� '�3�/ ��� 0�,��� �3��� �#/;�/? '�/������ ���/R� ��� ������ �1��� 'L��� .����� ��� :���� '����&�U� '!���� �������1 '2007 > '220.
)3( T > '�1��� *�� ��= .?�� '0 ��� :�#( ����� '���204.
Université Sétif2
194
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
− �/ 2<� � ���� L�V��� .�0��� S����<� ��� ��� .���� :( ��(0' 0%�� ?I� A&� ���� �� ��&�� �!2����� .� :( "� ����� �1��*��� ��.
− = :# �� .���� � ����L�V� *����� ���2 ��&� :������ .���� �&� ���� ���� ��*;.
− �2 : �� ������� L���& �� ��% ���&�� �������� "��!��� ���= �������� ����V��� �&�� ����� H�� �� ��= ./ ����</ �- �#�&�� ��& '��� �������� ���? �� W����� A� L '���� ��
����1��� �� ��& ��� ��#� �� ���(U� ����&�= ��= �(�,= .� � �� ?� ���� �� ���� L��3- %����� ��- '��& �%= ��( .����� ��&�+4��� .��� ��� ��( :������ ��� 7�&7 ���&�= ������.
���& ��3 ����� � � �//? ��� �������� ����V��� *��2 T :( �;�� �3 ��&��1��� X�&�� �������� T -�� >��� < � '7�� :( �3�- ����� :( �������� 9%3 ���& �2*����� :����
����� �//? � �@���� ��(� ' ���= �����! �# �� ���&���� �� L� ?� ���! �1���' � ��& ��= ��� �� .�-+�!�= 8��� ����� �3 :��� ""*��� Z� ���" � ��� 2� *�2 0%�� 7 ��/ :( $�%
"� ��&� ����&� ��"' : ���3�/- :(U�����&� ���1981 '�%?- �&�� 9%3 $�% ��� :(�� ?<� ��� �#��� 0&( Z� ��� ���;� "��� L��6 ��= +�,�� �� �����1888' [!���
��= 4��- ����� $�% ���"0&��� H�(� " 8� *� : �� ���/�� ������ ���R� �� ������ ",�� \ ��� �#�� ]���� �,�� ��,� : ��� .����� �<= ?��� ���R����' 6!�- *)�<������ 9%3 ��� 0���
"*����� ��" �3���� :( ���1908' ��� 7�- 0%����� �� L/�� :9� *) ���1917 " "�������� :�� ���-" � �1��� ����� L�#��# ��� .&')1( *)-"� ����� �� ���������� ���1��� :(
� ������ ������� �� ������ �#�3- .��"������ �1��� "���" �3�����.
)1(
T �� '� ��&�:�!& > > ':���� *����� �� '374 T376.
Université Sétif2
195
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
1 T � ����� ��� � ��� ���� : .�R� ����& :( �/ *���� [!�-) �����1932(' » � !� ������� ������ L/ �� :(
+�)�)�� *�� ^��/ ��14 ��� .��! ��1353 ���� F31934 * :&��� ������ �1��� "��� 5 (� '/��« )1( ' �2��R� ����� :( 7��� ��&» " "���:&���� :���� �1���" 7��� �/ *)" ��V( "���
������ �1�� .�R�" ��/��� ��)�� ��� �/ *) " ������ �1��� "���"«.)2(
: �� B�@_� ������� A�- 8����� �%3 �#��R7;�!�= *��� :( �#��= �!- ��( " �:( .)� :)3( »
1 T �1��� ���� ��� �(��� �-' ��(�� �#���� �-�� *����� 4����� ��;�� �#���� :( ���������� ���,���� /��� :( ������ ������ *� '6� $�%������ :( ���� � �- �1� �- �/�? ��
H��� �� $�%:1��� �� ' � ���R� �� 7��� �- 7���� �� 4�&� ��. 2 T �� *��� �-������ �1�� :?�� *��� ", �-� ' :( ���2� �)���- !���� `�� B����&��� '�# <���� �1 .
3 T � ����� ���� *��� �-� /�� �)����� ������ ������������� ����� �� �3�@.
4 T � .& :( ���� �-6! 7� ������� �1��� *��� :( ��� 7�( 7��= �#�� ��� ' � � �� ���������� L�����.
5 T 8�� �� .& !�� *�� ���� �/� �- 9 ���� ��� ���1� ������� ���- 4�&� �- �#���� ����#��� �' � ������� >�/��� �%&���� 7�� ���� ��� ������� �1� ���� 9� �� .& �- �����
8����� B�@6� H�� � ��"«.
�= 9+�,�- L�/� �6� �,�- *����� �%3 2- �2�� L��/- �)�):)4(
.�R� L�/�� .)�� : ��2 ������ +�,�-�������� ��� �� ��� ��� ?� ��,� ��!�� *3���.
)1(
T \ :���� *����� '�/� ����2 > '696. )2(
T � '���� '��/ �� '������� *����� :( ������ �1��� :( ������� �����/��� ':��#!�� ��/� ��R�3 '1995 '>128.
)3( T > ':���� *����� �� ':�!& ��&�378.
)4( – 7�� "���� > '379.
Université Sétif2
196
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
+�,�- 7�)��( :��)�� L�/�� ��-�?(� '�������� +�,�- ���)��.
8����� �%3 *�� 3� 4/����R� 4�� ��� 9�- ����� :( " ������� ���� ��� ���,��� ������/���� ' ����� ������ ���- :3�$� X?R� ��1��� :( �� �- : ��' � +��� ��� 7��� ��& �2
���1��� *����� ��= 7 � �� *�� "� �/�? �#���� *� � ��& : �� L��3R� $� *@ .�R� :��)����#��' ��%������� ����� �� ������ �1��� ���� ��� ��(��=:?�� *��� ���� ' � � �� ������ ��%���
��� ���2 ��=� ���� '������ �1�� :������� :���� �R� �%3 ��� �- ��� ��) *����� +�!�= :?�� �� ( �#��� ����� < ������ ��,�� .� :( *#�- �2 ��&�.�/6 �� +��)- ��)�����' �R�,+
�,�- � ",���� ���� ��� ���,��� B��������� :������ ��� .��� �� .�� ���<��� ����1 ��.)1(
��- 8����� �%3 �#��= 7� � ��,2 )&- "– %��7 6!� – X� : �� 0�1��� A����� ��,2�#�- �1��� ���� � �������� �������' $�� 7�- <= %��� $��� 7�( %�� �<<��� :( A����� .���� *� � 4�&� ��
:( +������ K#� ��� � 'H�� !<������� '.����� ' ������. �� &� $�% :( ��( ������� ���R� ���� ���� �%3 :( & �*;��� �)�) ���)2(:
T ������=���� +������ �� ��)6��� .��2R� .�1 �� ��� � � ���1��� �3���� ��/� ��� �� ��;, �#��= %���� ��&.
T �� �� �3���� 9%#� ������� �������� :( ������ ��)�R� .�! ��;�/�= ������ *����� �� �!2�� : �� �������� .;������ �� ���2 .&! :( ��?-'������ �� ���R� ����R� :( %�)3( ���
������ .;����� ���� �!2�� : �� �����?- .&! :(���2 %�� �� �R� :(������ ���R� ��: )4(
» T "��� H�� !<� � �� ����R� +���- ��=' 4#&' ��1�.
T ��//? �� L� ?�� �������� .����� +�)= � 5��/��� ���� :( 7 ��3R ����� � ��=
)1(
T ';� ��� 'L� ?<� ���!�� '������ 0����� 5��/��� ��� ����&!= :( ���� '5��/��� � ��� �� '������� �������1 '2009 > > '21'22.
)2(T:�!& ��&�' > ':���� *����� �� 379. )3(
T > > '5��/���� ��� �� ' ������� ������25'26. )4(
T � '���� '��/�� �� '�1��� 4;�@ *��� '����� :2�! '���2 '2007 > '75.
Université Sétif2
197
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
T � ��=��# �<� A����� :(.
T 7���� :���/�� �/��� *��? �� ��&�! ��� ���� �� ��= 0�!�� �� ������� 7� *�2 �� :4 ' �����...�����/�� �/��� :( 7����� ' `: B�� ��,�� ' .
T ���� ����� ����� ��� "� �!�� X?- ��/� ���� :�����( $�% �� :��@ ���(� �� ��1 �� ��� .��� ��4��,<� ).(..' �c(d� B��� ��� ��<��� .�(...)' �1������ .�� �.
T >�?�� ������ ��� � ���� �&�- �� ����&�� ��� ���<��� H��� ���� � ������� 7 �/� H�2��� � ���& .&���(�� ��� �;�� H�, $�%�.
`�� :(�15 .��! ��1365F� H(����� F311 �����1946' .��� �� *��� �/8����� +�,�- ��� < "���,� ��)�) �� .�� ' <�����- �� �� �*#��� �� ��&� �- �&�� *3 ��
�� �����/�!��� *3��� ��� � < �- �! ���.
�%3 *��� �,2 �2�8�����.���R� �#��� �� � ���� ��� +�,�R� +<V3 "� � � " � ��& � �� ���� .&� '+��? ��= �(�,= )&- �- ���, �32- : �� ���� �� �� ������ 9%3 ��� �� �2
�� +�,�R� ��� :( H����� *�����?�� ��?e .��� '*3- *#�3��� �� ��� �� : �� ������ ���� �R� ���� '���������#��� ���� '.�/R� ���� '� ���4����R� ���� ':?�� �� *����� *����� ���� '
����e��� *��� ���� '����)����� ��,��� ���- ���� ' ���� '4�R� ��� .1 ! ���� ��= �(�,= '/���� '4��� ���� ':3� �� ?��� �<����� ��% ������ +����&�� ����'������� � ���� *�����
'����#��� '��,������ ������ *����� ������� �<��' �������/ 2<� ��������' +���R� *��� ������� ����� �� ���� ��= �(�,= '� `� '��(�1������ 9%3 ��� � �� +��?� ������/�/ ?<� ��
���� ! *' �� ��8����� �%3 +�,�- "S���- .& �� "' �%3 7��� �� �����F�"8����� A���"" � A��� �,�- ����8�������,�� +�, 2� ��� 9���� �- ")1(.
3 :���8����� �%�����/���� �/�? ����� " ���2 ",�� �#?�� :( ���� ��� .�� %= '*�� *� 7�- <= �#� 0� �� �� �#��� �� �� *������ ��,�� ��?5��/��� �- 7�� �� B� 0%�� �3
)1(
T '���> '������� �����/��� ':��#!�� ��/� ��R�69.
Université Sétif2
198
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
$�% ��& ��( '7(�3 )= �3��(� :���� *����� +�' ��/ ?��� :( ��� ��& �%#�� ������ ��V!�� 4 &�� �� ������� ������� �����/��� ���?������ ( .& *��� B�� .&! :( ��� �#�� S
� '7� �/�?�� ������#�� ������� ������� 4 &�� A� �% : �� �����/���� ����� ���� .&� .���9%#( 7�( ��� ��� ",� ���? :( ���?�������� ��� : 6 : �� ������ '�� �����/��� � �
8����� ������ �+�� " ���R� ���� ��;���� ������ ���R� ��� : ��5��/��� ����' 9%3 B� *)�1/��� A����� ��� .���R�8� �#��� H(�� �%J( ' *) A����� ��� �#,� : �� ����)�� ������ ��= �
������ ��� � V� ��� �#,� : �� �)��)���� ��= � � 'X�&�� �;�#�� "��� .�� : �� ������ ���� ����#��?= 8����� .?�� ����� H��� :( ������ �3��� !� � ���� & ��&�! ��� ".)1(
",� :( 7��� ���� 4�� 0%�� K#���������/���:)2(
» T *����� 4���� ��� :���� .,�4���� # !� �%= <= '. − H���*�<�� 4��� �#� ���� : �� ��/�� ��� 4����. − ., �����/<� ���! �%= <= ������� ��� ������� ������.
− ��� )&6( �� ��& ��� ������� ���&�� ., ���� ^��/� ",�� $�% �&�- %= ' *� �%= �&��«.
1 T1 T ��� ���� : �� �=*3- ��!R�+ 8����� �#��� >� : �� *��� :( "9+�!�=' �- *��� � $�%� %?6( '������ �1�� :?�� *��� ",�� �� ��& $�%� �/ ?� ���� ���& ��� L!-
�#;�,�- !�( :����R� H! ���� 0%����& :( ��& �� 7�=� ������ 9 ��� .�2 \%��� 7�(�� �- ��� ����)�� �������� 4��� ��� ������19498����� ��� ' "�3!�� ��� ���(� ' �����;���� ����� 9%3
*�� !�� �- S�� �� :?�� �� *����� +�!�U1951 �� �+ �"��&�� *����� " A�? ��� :( �;�� ��&�� *���� �� ��/��� �� '� � ��//? ���� $�% :( ������+�&R� ��= 9%3 7 �� � ��(�� '
��� ��� 4� ��//? � �� �#�(�#� 9�(��� *) �#��� *# ����� ������� ��2! ��')3( �%3�
)1( T '���� �1��� ���� ':����� 5��/��� ",�� '������ ������� ����V��� '����� 5��/ ';� ��� ����� ':���� 4�R� S
5 '1994 > '137. T�#�� ��/�� '7�� "����. (2)
)3(
T > '������ �������� A����� '.����� ��� ����� ���365'366.
Université Sétif2
199
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
�� ���� �3 *�����» � :( �1��� 4�� �� .��! *����3�/� L� ?' �� �!��� �#! �� :( )���7�( .�2 /� 0-� '� ��)� �#��= ��� : �� �;���� ���R�,�� �� �� ��,��� *�� �#,(� '
�*���� :2� '���� \?- �28�� '+���� L� :��)�� + ��� �� "� � ���)�� + ��� :( .�� +� �� :(�+�)��«)1(
:�� ���( 7�#�� >?� �2�:)2( T 4� �� 9��� ��� 4���- ��= 7���� "� :;���R�.�/(.
T ���3 ��� ^!�� S�,�� ������ 7�, :( ����� ���� � '���� .�-� ���( �#�� : �� �����R� :���.�/ ��� ��� .
T �� ��V:���R� �#�/- ��= X?- ��1� �� �%�?6��� ����&�� �� 9.
T �?!R� �� *��R� +���R 9&%� > ���U� �� +:! :( ���������/ 2<��.
T �� : �� ��/�� 7���� � ���� .& �/ :( X?R� �������� :( �# ���� ������ :( ����.
T � �3��!��� 9��@�� �� �3�� �� : �� >�/���5��/�� ������� �e�' �� �!��� 7���2 )���7)���.
1�2 � ��� ���� :»�� :( �3������� *����� �/ ?� �����' ��� �2 *����� �� ������� ���� �����S � ' �����)�� ������ :( ������ ��� <� ' A��� L��� �#( '7�� *#� ��@
��� ��= .�/��� :( 4�������R� :��� �#����� �#�/-� '�3�� �� �3���� ' ����� L� ./-�#�(« )3(.
1�3 � �� � �! � "��# ����: 8����� �2 ��� *����� �%3 +�� ",�� ������� 7 �� :( " ���R 0�1� *��� �e��� ��� $�%� *����� ���� L�&( '������ �1�� 5��/�� "���� 9�� ��� *�&��
��#��� 9%3 ��� �#;�,�- ��� �� ���( ���� L��& ��� X?R� :3 .�� �-' ���� �,� �2���� �� �- �- : �� ������� *3- � V��� ��� *����� :( �#= *) �# !2��� �� ( '*����� �%3 +�!�
����� ��� `�!�� '���� .&�3 ���� ���� �� ��& � '�3���� * : �� ����� ������ 9�- ��� F3 %� �R�� '$� *�3��= `�!�� ':�1���– �T . � V��� ��� �#��� ������ 9%3 �,�( �4�
)1(
T > '��� �/�� ���� '���&��� ������� ��� �������� A����� 'S/� ��#��=168. )2(
T '��� > '������ *������ '���- ���� "����� ���175'161. )3(
T ��#��=> '���&��� ������� ��� �������� A����� 'S/�169.
Université Sétif2
200
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
�32-� .��� �� �� +:!� �#���� � �#!2��( ����� ( 7 ��� +�,�- ��1 � *�2 ��& '��;�#��� �# �/ ��� '�!�� .&�3 ��� ���� ��=)7�� �3 :��( *�3��= '$� *���� :�� '�!�� H� �� ��� ��/� '
8����� 4 &� �#���� � ��� ��( 7 ��� �� ��- '���� ,?�� ���� `�!��� ']��� 7��� �� �2� "�#�� ��& ����2 ��� : 4� ����� :( ���& .& ��� & "� ^��/�� � ?� ���� ��� �e��� ���-
�#�( ��� : �� ���I�� �2�(�)*����� L�� 4��. ( 7��2 �� �� ��( :������ �� :( ��- :������� 4� �� :( �3��/ "� 9�&� �� "� .�- �� ��� �� ���1� "���� >�/� �� ����R�
) '�������� *) '�����������/<� *) '�� ����� * .
'�#�/- ��� >��� "� :��( ./- �� ���� : �� ���e��� ���R� ��� *����� >��� 'X?R� �# �1� :( �#� ���� �� : �� �#����� ���� "� 7�( ������ ���?��� ���_� ������� +:!�� A��
����� ��= �(�,= ���2� ����� ��(�1��� *��R�' � � '"2���� �#����� ��(�1� ���/� *�� �#�#� ���� ���2� ������ ��&�( ^!�� ��- '��(�1��� ";�2���� '*��R� +���R �,�- B� ���
)��� ����-'��� 8����� ���� ������ *����� ���� ��� 7,� �� �+ � ������ *�� = .�� :(� �� "� 4 &�� "�� � '9!�� 7��� ��(����� .�- ������ ��� &��� �� *����� �%3 ����= :( �#��� �� �� : �
8����� �� :( ��&� �#� >/?�� .���� +��)- ��&��� ������ L/ �� ",� �".)1( ��� �� �2�7�� +�# �<� * �- ��= ������ 9%3.
.� ��( �%3 A��� 8����� �-8�2 "���� ���? *7� A6� < S���� "��� � ��� ������� �/8/? ��� F& : ����/��� +����&�� *���)1983(� ' ���������� *���)1965 (+�� ��� *��� ')1984(' �(�,=
�� ��=���� �� �� ���2 ��% X?-)2(.
2� $�%� ������ &� ��:
�1��� "��� 9�/- *��� �3�� L����� �� � 4��� �3����� ���� ���1936' �#�� ��@& *����� �%3 L��� �6� *������� *���� �/�? ������ �1���� ':����� /��� ������ :� *&�� ��&�
)1(
T ��R� ������� '�3����� ������ �1��� "��� ������\ '�3���� ' H<��� ��3 '1936> '83 '84. )2(
T > '5��/���� ��� �� '������� ������31.
Université Sétif2
201
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
4� ��' .��� �� .#�� '4���R� 5,��' ��� ! ��/ ��= 7�! \� �� �� .&� �/ ��� ����� ��� ��� ������ *����� �����/�')1( U� * ��3 �� �� ��� ��@�� 9% :�� ���� ����
����� �� ����� �� ��)�)��� �)��)�� ������ :( L����� � � �!�� ������<� 8����� �/�� ���)�� " :( S�!�� �2 �������� ������ :( �3���= 7�( +�� *����� �%3 ���»�� ���� ��= ��� *��� �� 4
*#� � ��� '0���)��' � �#��� �1��� +���- �� ���)���'����� ��=���� *��� ��� '.��� �� .#� ''�/� '4� �� 'A���� ��� �;���� 4���R�� H�� � �� ����/�� ������� �����/��� .��� � ����
8����� ��� '.���� �%#� *����� 4���R� %�? � :( S�!�� "-��� :( S�!��� ���� ��= �#�� � "� '7�8����� +�,�- ��,� +��" �- '! :( *# ��� 2� ������68����� ���;� *����� �%3 � �#��� "���� "
�&�� 7�� .�&- ��� *#��!� ",� :( �#� ���� ��� ������ $� +�,�- ��,�«)2(.
*����� �%#� ��� : �� ��/����� *3- >?�� �- ���&��� &� � ����!���� *����� � :(: )3(
T �� � ��� ��&� < *��� ����� ��)����� ������ �,#���.
T ��/��� ����� � *����� L� ?� ���� �� �� /�2 �@.
T X?R� ��1��� :( ��#!��� �������� �� 7;��� :3�,�.
T - ����� ��& +��� '��,�� 7��� � ���� .& 4�� ��7��= ����� ��� ���� �- ��?� � �� ���� ��&� �-�/�� H���� L��?� �@ 'A����� �5.
T ��� #��=� ��/�� +���8���� *������ L #�� �3�7�,� .
T � �;�� L�,�� ���,R�� ������ ��& !���� ��(�� ��:!���� 4�1�� ���� .
T 8����� 4��! ��� ��� � ���� �� �# ���� ����� ���1���� �� �#�( ���� ���� ������� �������� +��?R� �������/ ��� L*�3�R� �#�( ��2� : ��.
T �� *��� �- ���� 5��/� .& 4��� ��= �����/ ��� ���& �# ����� ����1��� �- ���&�?�4�� �- ��' �)��� �- ����2.
)1(
T > '������ *����� '�3����� ������ �1��� "���13. )2(
T �� ':&���� ������ �1��� "��� ����'�3��� 'H<��� ������R� �����\3 �� &- '1936 > '34. )3(
T �'����'.���� �� '*������ *��� ':�1�� ��� X�� '���1'1991 >259T261.
Université Sétif2
202
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
» .���� �� �2� 7�(������ +�,�- ��� ���! + � �/���� .���� �� ���@ ��?e�� 7 � �����,� +��? 'X?- �� 9����J� +�,�- .�2 �� ��?- �R� "��-�8������&�� �- ��� " .
*����� �%3 \�?= ��#�� *����� 7�)��� �����- �� ���- ��= �R�«')1( :��� �� ��� *3�:» *�3��=� '��/���� �� ��� ���-� '���� '����� ��� ������ :�� ����� '-7��� ��� L! %� �R� '
�� '���� ���3 *���� �� ���� ��!� 7�( .���� � �� �21940T1960 *«')2( � ��/ �2 ��� ���R� 7 ���1960�� ����) ���� �# � *) �3����� �1972 ��� �)��) ����� '1985� ' .& :(
*�� ���& ����� � '9����=� 7 ����� ����� ���� :( *����� "��7 1�/ :( ��?R���- � ��� '� L�- ��� �# ��/�� �;X��=� ��/ �!�)1111. ( :( ����- �)�) ��= ����� 7�� ��/ .& ��/�� ���� ���- �� &.�R� ������ :( ^!��� �(�# ���� ���R� ���&�� �8�-����� ��� ���(
��?R� ���&�� :( ��&: ] ���� ... �� ��;�[)3(' �» �� ��� ������ *����� .� !� L�- ��)�) ������' ��/ �;�� �� '���& �����«)4(� ' �%=���- �2 9���� *����� �%3 ",� �� L�#�� ���� �-
",�����)�� ������ ��/ :( �� ��& » - ��,@ H��� � L�)��� h���� 7��= "�� �- ��3��";�! ��� ��<��� �� ��= ������ ��� ��� 7����' '7��� L�� � 5��/� �-?R� B1���: �-
� ������ 7��= "�� A������#(���U �- �!���� �� *��2 >� *#( �� 7��= ������ A� ���*������« )5(' ���� �%#(� +���R� �- ��)����� L�- �2 *� ��� *#���� ��� *#(���= .�- �� ��//? ���
8��� � ������� >�/��� *#( ����� *�3�� �� �� : �� �����/��� �- ���R� ��= *# ����.
: �� ��/���� ������ *����� ^/� *�� � �#�!� 7 ���� 7��� :( �#��= ��� ��� L�2���� �# ����� ��!U�� ��( � &� ���=- �� ?� �2 7 ��� �- ��=� <��� �� �3)&-� �3#!<��� � �%3
7��2 .�? �� 5, �: » ( ������ ���� ���: ���� >�/���� ���_� �#�!����� �#��� �� � : ��� ��#! �<�� 7 � ���I��� '������ .�)�R�� '������� �����R�� ���e��� ��)6��� ��@���� 4�&� ��
&�� +��/( ��+��!��� 4 ' ���/ �� ��/ �� ��= 7��,� \� �� �� ��e �- '���� �- '�����'
)1( T > '������ �������� A����� '.����� ��� ����� ���382.
)2( T �� ':����� *�&�� ��� > ' ������ ������382.
)3( T '��� > '������ �1��� :( *���� '�������� Z� ���.101
)4( T > '*������ ��<��� :( ����� '*�3��= ������ ��� 4�196.
)5( T ������ ����� '������ *����� '�3����� ������ �1��� "���2> '13.
Université Sétif2
203
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
$�% ��� �-«')1( ����� 9%3 �- 5�R� ������� $� :3 ���� �#��� �2� : ������ X?R� '&F"��� ����4" '���� ��<" ^��/��"03���� '"�� A�������1" ���A�( "�1��� 4�%# "
03 _� '"�@���� A��-" 0!?� �� '"������ A������ "0��� ����' "���4��" :��@�/��� '"���� ������" � ':�� ����"������ "� 'L���� A����"����� ^��/��� ":��8���.
3 � � '�� � �( )��*�)+,�+-:
� *����� �%3 K#�� ���� .�- �� ���= .��� � *��� �- ���6 � 7/;�/?���� "!�" �� I�:
dj!d�: 7�T ^( �!�. �T ���(�R�� :7� 7�8(. � Tk� l���(d�m�n7 H��o' k� p7d�q�j�q7. � TrR�q�p*� �j@m�pp9 d�s!t� :!2 7#��. � T 4�!��: d� #� � � 9%?- :( W���s!dc 7 .(...)
�TBR� ����� :���� �� �#��� �� .&-.
j!� :�?���T�!� :8� � 7� ^(. � T+:!��� :7� �!� ��.
!� :��!� :� ���+�!� \ �!� �#( '.�� . \ +� � :3�;�!�.
BR� �!�- :�# �� .8�- ��?-. � T.��� :(8�� ^ ..����:7� !�-. .� � �� :(� � ���: u��������� ��� ���� �� ���� ������������ ������������ v��/(/28' �T ���� �2����. �T ���( :7�(-. �T*��R� :
9!�. � T��7#�� ^ :8,�9.
.��� !�- : ��� "�����R� � �!��� ���!? � T !�� �#( ' 7 �� ���&.
!�� : �!��� 7�� ���!� :!� 7 !� ���< �#. � T �#�!@.
� ��� .� � �� :(�u ��� ���� ����� ��� �!���� ��"�#����$��%� ��������&��'�(��� v ����� ��� : ��I�187
�T �R� :7�� 9<� .�T ��.� : �@ �� 7��(�����. �– ���( *����� :9)- 7��� ���. � T �!��� +:!��� +:!�� :7� ��/�� 7��� (...) .
)1(
T '�3����� ������ �1��� "��������� ��/ '������ *�����2> '4.
Université Sétif2
204
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
��?��� �- �2���� �!� :�#�� � .�- ���. �T ��1��� 5��� :���� �� � �#�� �2�� . :(� � ��� .� � �� :u )*�������%�+ �,��-����� �.�/���- ���� �0���-1 �"�+�� v �� /49 u 2�3�4�- �0�(�/� 56��7�8�� �9������%�! ���!�: v
*��/6 � T � 4��/A���� ���� :� Z� 4��)� *3��� � ��� .� � �� :( u ����7�(���� ������+1 "-�;���� ���������)*�����& ���<�� ����� �*��4�����=�� v �����/24
! �� :.�# � ^(
!� �� :� '�� ^( .��� :�� !� +:!��� . � ��� .� � �� :(�: u ���� ��������%� �'�- �0��7�� �"�+ )��(�>5.�?����v ���� .e ���/ ��I�170
�T ���( :9�!�
�!��� :A���� �!� :*# ��)�.
��!��� :7� �?��� 7���� < ���� �?��. � T��� 9���� ��!�.;�!� \ �;�!��� : L�(�����3�@. 0/��� ��!�� �3 ����� +�#� .�2 :( �+��:
9�� <= 4���� �� ;�!��� �#�( 7� ��,
�5�/�� ;�!� :-7�;��. �7���� ;�!� :7 �����. � �#&��� ;�!��S ��: ��#�;��-.
��!���: ��!���. � T �� !� ��*��R� �9�@. \ ;�!�.
!���: 7���� �2��. .�� :!�� 7���. �3�!��� ���.
!���. U�� "����� ������ ����&%��� +��� 7�( ��V���� .� ��)� �2��!�- "���. :(� � ��� .� � ��: u �"�+�@�!������7�A�+ �"�-�����%�� v ����V��� /47.
����� 3��& �!���' �T BR� �!�: �# ��� �� #� �� T-!�..)��� :(�" = 4 ��� ��� �% *��R��!���" 4 � �� � +�� 7�( �� 4 ��� ���=.
X!��� :7� !�� ��. � T !���� 9���� ��.\ !�.
��!��� :� ���� �� !� ��= ������ �� ���� �� �;��.
!��� ^���� �� � :����� !� : ��.!� \.
Université Sétif2
205
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
�!�� �� :+:! .& !�� :�7�;��- � 5�/�� �!�� &3 ��� ' .?��� �&����T ��� H�^���� �)e �� BR� ���.
�!� �� :����� ��= ������.�)���.
�!���� :!��� ��e
+����� �� �!���� : 7�� .& �� ��� �� �������
+����� �� ��!����: �!����.)1(
T ��;���- ��� 7�� : %= ������ *����� ���� �, ��- �� ��� *����� �%#� �#�� :( �� 4� �3 0%�� 0����� :;���R�"'- '4 '� '� \..' 0". ��������� $�% :( 7�� � 0!?� �� 7� %?-
����� ��)��������)��( :��)��( .�R� L��� 7�(' %���� �� ���.)2( ���� ���&�� ���& �%= ��-:;��#�� �#�� :( ",� ���� �%3� �1� � � : �� ������ �1��� ����� "� ��!�� ��2�� !� ��;�2
��&�� �- ����� ��#��� H� �� �&�� <*����� ����� ��� �3��(- "� � �+:!�� ' 0%�� ���� <X?- �1�� H��� ?e 4� � �1��� 9%#� <')3( 7� +�� ���( 7�#�� .��� �- �&���*�3��= �&%�
"����� *���� ���R� *����� ����)�� ������ ��/ :(: » K#�� ������� *�� �� 7�- 8�� �- ����� :(�� �1� :( :#( ������� �1��� ����� "� �!�� � :������ L��6 �� :( �� �- ��� *�� ��2�� !
����&���� ��� �3��(- S8 � �-� '�R� 9%3 .�! H8� �- *;���� �� A��� ' +:!� < '*����� ��� ���� *�#� �� "� �� �� �%3 :(� 'X?R� ��1���� B�� *+�� L/ 0���- 4� � ��&��� �<= *#����
H�2� *#( ��� .��� ��� '�1��� 7�(� �<<8��� .�/- ��� :,��� ������ ... 4�� ������ ���� :(��2��� :( 0���R� 4� � �� * � �-� ' ����� :( 48�� �- �@ :( ��� � '����� �@ :( �� ( '�
�&�� ",�� 7�#�� :( * �� "8��p��� �- �� �%3 ��� x.�- <� '��!:;��#�� �#�� :( ��8���� ��� �#��= :� � .�/- ������ :( �#� ���� �#��6�...«)4( .
)1(
T '��� > '������ *����� '�3����� '������ �1��� "���78. )2(
T '���'������ *������' ���- ���� "����� ��� >178. )3(
T '��� > '������ *����� '�3����� ������ �1��� "���4. )4(
– 7�� �/����#�� ��/�� '.
Université Sétif2
206
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
T ��� *"+�#��" ���"����� "�"+����" 4� �� +��)-+��� $��% ��& 4���_� ��� !��� 4� � �-����� .?���� ��= .� �� ���"+�#��" ��� �!���"�����" .
T ������ �� *�2�� �#(�� ��- ��& �%= ���/R� �#(�� ��=� '?e L� �� 4�� ^/ �2 �;�2 �%#�» ����� �� �������� +� ��� ��/ ����& $��3�<���= ��V ��& ��;�� . :�� '��;��� ':� �
��� ��� '*? � 4�� �#�/- :( �3�����"�����"«)1(.
T �#����- :( ���� ��� ",� �- ��� �,�- #�/R���� ���&( �#� "������� " ���� :( �� & �)� "���"' �"H�)���� " ���� :( "H)� "���� ���� :( B�� "B�2" � '"4,���" ���� :( "4, "�"����� " ���� :(" .� "� $����� �%&3
T ��= 7���� � *�2» � '+��#�� L�� ��� 4���- L��� �� ���.�R� ������ L�� �� � �#�� 4��( '���/R�� '� �#��� �+������ *����� �+������ ������ "��� *���� 4�� �%&3�*) ���� 4 �
� 4��� 4�� .&� ���/R� �#(�� �� :��)�� L��< �%3 *����� ���� <�/( 4��� �� 7 �� ��& '���� B�� .���� "� *����� '*��...�%&3 � ���� ���� *) '������ L�� ' "����( '���)�� '
A��?��(«.)2(
��� ��-� 9%3 4���RF( » � �����) ��� ����� ���� ��!���- � + ��� :( ��� .�R�+��#�� L�� �� '�#��- ��� :��)�� :( � ��,�� L� � � � '+���� ���@ ��= +���� 4�� �� *�2- :( ���/����- ��� ��/ �*2 ��/��� :��)�� + ��� :( -��� *� �#( ' :01��=� ' ��� .�&- ��
.�R� + ��� ���/«)3(.
T * �� �� K#����� ���1��� ������ .?�� ��� !�� *#�� :( 9��,�� 7�(:�� : ��� .��(R� *��� +���R� '" ��--��� �3?e ��� : 6� � � .��(R�� <�-' � :( ��& '+���R� ��= �3��� .� �� *) !� ���
.���� �#�( -�� 0%��"j!� " ��= .� �� *)"!�"' *)"d�c!d"' *)"�!�-"' *)"!��"' *)"�!�" *) '
T "��������� *����� '�3����� ������ �1���> '4. (1)
)2( T > '������ *������ '���- ���� "����� ���178.
)3( T > '���&��� ������� ��� �������� A����� 'S/� ��#��-170.
Université Sétif2
207
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
"�!�-" *) '"!�� " *)"�!� " *) '"!� ��." 8�� ���& .��(R� �/� �� ��� �#� ��= .� �� ��� �� �+���R� ��� ' " �!��� " ��!��� *) " *)"��!p���" *) '"!���". *)" X!���" *)"k���s!d�" *) '"k���s!"' *)
"d���c!�" *)"q!����" *) '"�!� ��" *)"�!����" *) '"�!����" *) '"��!����"� '�&% ���� ?e :3.
R� :(.��( :8���� *��� �� �� ��� ���8���� 7�� :( ��� �2� ��� �� �R� 4��� � : �� .��� �#��� ��&� �- �&��:#(: )1(
- T d�( .–p��/�& '.�� 'p/.
4T d�( .–.��& '4,� '4,.
\ T q�( .–d��.& 'j � '5 5.
�T .�(–d��.& ''*�� d�m�j�p*.
F3 T .�(–p��.& 's!� 'L!pL.
�T .�(–& ' .��d��m�� '4p4�.
�# �� :;��#�� 4� �� 7�( $�� ��( �� ��� ��-9��= *) '��(�� �� ��� *) L�� �� ����:�� ��& �#� �2 � B�� ��� ����R� B�� ����� 'L�- �)�)� �� ���: )2(
T L�� �� ��� :- .��( '*#�- '*&- F& .�( :*8&F& .8�( '. ��F&*8�2 '.
T L�- �)�)� �� ��� :.���( '\? �� '1 �� '.� �� :4!�!�� 'H�@� 'x.��(� '8���=. .8��(= :�8���=.
T L�� �� ��� :����� : .�� :H�� '\��
T :������ H����� *) : "� 7�,�� :( �#��� ����U� "� ������ 7 �)- �� �#�� &%( �� �- �� 4� ���&& :(��� �3���� ��,�� ��)& &% )���- ')& ���� ��� ����� )�& :( L�,�
)1(
T '��� > '������ *����� '�3����� ������ �1��� "���18'19. )2(
T '���7�� �/��� > '19.
Université Sétif2
208
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
� :)�)�� �� ./( :����� :(��� 4� �� �� 7�,�� :( &% "� &. " ���� :( �&% : �� ". � "� " . "���� �(�?���� �������.
+���_� 7�� :(� : ����( ' :;��#�� 4� �� "� �"4�" R� �+�� �� � �#�� �� !��� +���: I�& :"4��R�" '"4��U�" '"4�� ��" '"�����" '"4����" '"4���" '"4���" '"+�����" '
":������" '"�����" '"������" '"������" '"4����" '"������" '"������" '"�������" '"��� ���" '"��� ����".
T ����� 7���� � ������� :������ ��� ������ :��������� :������ �� ����� :������ ���.
T *� : �� ���R� ��= ��!y� �#���� ��&� L��= ��� �&� ���� �� ���� ��� 9��� ��:3 ���� 9%3 � ������� �������� :( � :)1(
1 T )\ : ( "���� �����.
2 T z){rF ( S�,��� ��� �&� �����
3 T )F� : ( ���� ����� ���&�� �& ��� ��<���
4 T )�� : ( ������ : ������ /� ��� ����2 A���� 7��� �� 0%�� ��� �3�
5 T )"� (4���� �- ���� ��� >����� 4��� 9�@ 0%�� :���R� ��� �3� '4����.
6 T �T .�?��� '��1 ��� ������ .?� 0%�� :���R� ���� �3� ' ����&R�& ���� �� � 7 T K�T ������ �1��� "��� 92� 0%�� ��� �3����� 8 T ) �)��� ( ������ ������ :( S�! ' ������ /��� :( ��)����� 7��� �� ���.
T �� �/�� ���������� 7��� 3�:
(�� ������ *������ 7 ���� �� �/�� ��������� ���� 3� :���/R ��!U� : 6 : �� �1���4�� .& �/ :( �#��= » 7�?� ����� :��)�� ��;���R� :( 7�2��� L� x.& 4�� -��� �- 7 ��� �� %=
)1(
T '���> > '������ *����� '�3����� ������ �1��� "���17'18.
Université Sétif2
209
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
��(/�� 7 �<�� ������� 7;��� ���� ��= .� ��� 7 /� : �/�� \���� ���«)1( '����= ��� �&�' �- .�/ �& �- '' -% ��� �� �� ����� *�� �� �#�?� ���� ���! L���� ��� �#�2�� �&
/;�/?� �#�# ��� #� �� �� �/��� '� A�3 ��!� *�? � '���?� H�2 � ��.�� ��� +�' �� ����2=�3�@� H���')2( +���� L� :( 7��2 $�% ��� '»� �� A����� L���� '+��#�� L� �3
�? A��#�H���� ��� �� 7�?�� '«)3( ' �2� ��������� 9%3 ��= L�,� ����R� B�� :( 9��� ���/R� 0 ��� ��1 �� ��( �/��� �� .�� ���#��� B�� :� �� 7)��� B�� :( .��� %=
L���� L�» L���� : L���� '+��#�� L�� �� '��!���� 0����� 7��/- �#�� ./R� :( �3:( ]��# �� R� *���� '�I� ����*?� ���! �,�- �3' �'$���� �/2- "� ��#��� �� 7�?����R� '
�'L���� ��� #��� :(�- ��� ������� ��� :( "�� :#( �)- ���� �3 *��� �1 B�� :(�� ����� :(� '��+����� /� ���/ ������ L���� H�� � ����� .;��2 �� �)& ���«)4( .
�� ���/R� *�� 92- ��� ������ *����� )6 �2:( �����: )5(
T L���� \�?� �� 7)��� � +��(�2� 7/�/� �� �������� :( +�� ��� ���?� 'X?R� " 4��� ����& " �#/� �#��� .�/ ��� ���! +��� .��� 0%�� "������ "�#�6� ���!������-� '�%3
������ *���� "� H��� � ��.
T � ������� ��/�� ��� �,�- 7�/(��;��#�� L���� :( ������� �@' :( +�� ��& �� 7)��� L�"�����:" » � "����� L����!��� L����� 7�!-� �#�� �3� '+��#�� L�� �� �
���� ���� '��� .�- ��� �� 7�?����R� $���� ���� ���' �d� �#�/-d� '|�6(/ +�� �� ����� �#�
)1(
– > '4��� ��� :������ L��6 �� K3��� '0���� �3��� *�&�� ���479. )2(
T '���> ' ������ �1��� *�� ���� +�, :( '���1��� *������ '\�� ��- ���- ����57. )3(
T �1��� "��������� '�3����� > '������ *����� '176. )4(
– 7�� �/��� > '743. )5(
T '��� > '���1��� *������ '\�� ��- ���- ����66.
Université Sétif2
210
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
R� ������ :( ��& �/- *�&�� :( ��& � 5� �/�� :( ��& ��;� ��� �� <����� � ������� ��%��%V� � �3 ��«)1( � �� �/�� ��������� �� �3�@.
T ��(/�� ��������� &%� 7��� 3� :
�(�� +�� *�����(/�� W�/�� L� ?��� ��/� �� ��(��-������� +�' �������� +���-�' �#�!��� ��/���' �W�/ �1������' ���) ���' � ���� 7��= �!- 0%�� "���� "\ "– : 6� �� �����
���� ��� &%� 0%�� �/��� ' ��V���T � ��� �&� ��� -� : �� ����1 �� ��= 7 �!= ����� ����1 �� 9%3 ��= ��!� 7��,�)zF(' )rF(' )}F( � �������� H�� ��R� 9%3 .&
��(/��. )2(
��/��� ��� ���R� ������ ��/ :( +�� ��(» � �� ?� �2��� �� ������ �3#!- ��/��#�& W�/�� ��) �#�J( �/��� �1�/ L� ?�� ������ L� ?� �%= <= <��� �� �3)&- ���) :( ��&
���)�' �����' �+���' � ������S����� ������� .���� $�%&«.)3(
8����� 92- �� �,�- ��)- ��&/�& ��/� �� " � " .��( "� B��� ��� ��<����/��� ��+� � ���!� +�� ���� � :���/ �?R� :(� ' ��� .���� �/���4��,<� ���( � � ���.
� �,�- 9&%��#�!��� �/�' ��1������ W�/� ������� +���-� ' �- B�� W� � 7��� �������� 7;�?U��� �� ��)�- �� >��� ��, X- �� ��#�� &%�:
���� �+� d�q�. ./��).�/��� ��&�( �(�� ' ) ����� �� L�(
���*+ �+� / ��������R� '����� ' ' )*���� ��&(
� � �% (,j��� j2d� ' ������
)1(
T > '������ *����� '������ �1��� "���1048. )2(
T ��� 4����1��� *������ '*�3��= ������> ' >76T81. )3(
T ��� '������ �1��� "������ *����� > '12.
Université Sétif2
211
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
�,�� �%
q(m�~�� ��!����� ' ���/� ��+
j(q�. �)�V� '^( :��� '4� '��(H�� ' d�(-�. +��( :+��� '��-' ���- '+<�� '.��- :+����
���( :,�� '����� '�!�� '��!�� '���( 'X6�, '���, j(q��. H�� '4��
�.��( ���� p��(�. �2� d�(�. .�� '��� c(.�� S��! j(m�d��. �8���8�� ' j(��. .�?� '*�& H��� ' j(m��. 4�/ '.#� '*?,.�( ' q(.m� 5�� '/ '�?
�.m�c( 4�/ '8�8� ' ��� ' ����� 0�+
j(�.�� 4�, 'H��? *��� '4��� '.� 2 ' q�s�.�� ���� '*��� 'H��� '*����+��,� '���� '
8�(�.� � 28�� '.���8, '4� q(8��.� �&����� '.���� '*�' ���A�8� ' H� j(m��H �&� 'H�� A�2 '
���� �%
.��( 4�, p�sq� . � ?� .� �� '.� &� '
����� �% p�� .� .�V�� '��&� \? �� '4� � '���� '"��� '*�/� '+��� '����� '
���� � ��� �%
Université Sétif2
212
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
d�sq�. '4,� '4!� A���'�/� '���� '��� '"�� '���� ' .?�� '43%� ��+� �%
1(2�3�� ���?�- '.�� '������ '����2 ' ��4�� �%
5(#�� ���- ')&- '�!- '���- '*�2- '���- '42- '���- '.,(-
� ������� ���������� 7��� 3� :
� ��*3- ':������ L�� *����� �%3 �#��= �!� : �� ������� ���,��� 3� ��� .� : �� :� �3�@ :( :����*�&�� +� �- �� ' �� 4& �� :������ L�� �� )&- �- L� � ��- :3
�L� *��2- � *�� �� ��)�)�� ���&��� .�(L�«)1(� '��� �#���� :������ L�� 7 �- +��#�� L������&�� .�&! :( .?� : ��� '� ��� ��&�� L� ?<� �� 7�( L�� �� �%3 X?- ���� :( +�
��?e +�����L�� �� �%#( ' ��� <� ���R *# ��� "� H��� � *#��� �+�� %= '�� ^��/�� :������ ���-��� <� ���- : �#�( �1��� �- " :������ ���-)semantine( :3����R� .� : ��
��� �� .� 0- �# �%� ����� .� �� *�#�' :(��� .� 0- �# �%� .� �� < ?e S�� �� ���- �1� *�#� ��� .� �� ����- :3:������ ���- ��� �� ' � �3��� �->/? � �� ���� �3���
� L���& '>/? ������ B��� L� ��� � ���- :#( ';��,�� ����-)morphieme(' ���� ���- :( �#�- � ��� ����� �#����� �� �# ��� �� �� �@(���� ���- �� ���� ����- ��=«�)2(
(6 :3 �%= ��3 :������ ���*�<� � L�� ��- .������ <� - ���- ���� <� �3�/2 : �� :#(� ������ *����� � ����� ��= 42R� �3 �%3 7����� ��� �#����)&-� '�#��� <= *��� < 7�- %= 7
7�( ����� ��� � �� "� .�( ��& 7�� :(" ��(���� < "7��- �)�) ��� <= : 6 < �#�- 7�( +�� %=:)3(
» -1 ��� 9%3� ' ��(�� ��& �#�-S���- ���?:
)1(
T > '���1��� *������ '\�� ��- ���- ����86. )2(
– 7�� "���� > '74. )3(
T > '������ *����� '�3����� ������ �1��� "���846.
Université Sétif2
213
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
'�= .�� ����� ��& �- < %;��� ��� � >�/? �� .��� ��� A���� :� �#� ��- �= $�%��;� ��.
A�� .�� ����� ��& �-...
F& ���� ��& �- :��� < �� +��.
*��� �,2��� ����� ��& �-.
$�% �@ ��� ��& �-.
2T$ �� 4��� ���,�� ��& �- : S�,��� ��� .�?���� > ? � ��3���� < ��� �
3 T�- ��;� ��& :� :3�� 7 ��� ���� *�&�� :( ��?��� 9��&� (...)« :( �� ��& �- '"�%= "�#�( +�� %= ������� �#����� ���� ��� �#� 7�� +��)-: )1( »
������� : 6 ��&��� ��� ����� ���& �%= :
1 T �;����� �(� ��& ( (...) <�+:� ������ ��� .�?���� > ? � '*�&�� .8�- :(����<���)& �#�� -� ���� �? L%��� '.
'L� < *�� �#��- ��= ����1��� 43%�� '�3��� : �� ������ ��&� L� �- ��� L� :3�� ��� *8��� �? �-= L%� �%=.
2 T ( .�� ���� :( +� ��� � �!�� ���- ��& � ��&�� '������ ������ ��� .�?���� > ? ����(� �3��� 4������ �!�� ��( (...) �%�� .��� �#� * �� �2� (...) L� L� �
4/� .�� :( ��� '�!�� 4�����!�� ���� ��= �(�,� :3� +���R� ��� �����- .?� � �3�(��� (...) ���� 9��� 0%�� .��� 98�� L�%�� .�� ���( �3��� S�(��� ��&�(
?R�] -� �� �3��� S�(��� *�<� ��&� �- 9�? 9��� ���«.
)1(
– > ' ������ *����� '�3����� ������ �1��� "���31.
Université Sétif2
214
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
L2� ����=� '��( L��� �%3 S�� ���� ��� / �� < ��3 "8�����( : �� �� ?��� 7 <�� ��� �&�� *�� '����,� �� ��)�R�� 4� &��� 4��� *�& �� �3��!��� ��)�R�� ��,�� '�#��� ��&� �-
����1���� 0- B� .� ��( ���� �%3 ��� L�� 0����� *����� ]?R� 0-� ����� 7�(.
�����R� �,�- 7�( �3��� : �� �������: � * ��� ��� 9 ��� .��(R� �� 0�� ���� ���& %=6 � ���� ��� .��(R� : ��;�� * ��� .��� ��� 7��.
-%?9 /�8����� �32- : �� ���� �� �1�� " �1�/ :3 ".�(- " .�?�J� �� � �3� ���� �� �)�- ��7��2 �%3 ���: »+:!�� B� :�,� �,��� ' :� #�L!-.
B� :� �� .��� :�,�- 7� B�.
B� :� zF +:!��� '�, ' �,��� 9� �!�� ����� 7,� "� �� B� �#( ' B��+:!�� B�- :� #� �.
�,��� ��( B��� ' �,�� :H���� B�� :( %?-����� '.
+:!�� B8� :� '�,�� 7��� B���� 7�/�...«. )1(
��������� ��������� &%� 7��� 3�:
�%3� ��������� ��������� &%� ������ *����� * 3� ��� �� ��?� *��� �� �� %= ':���� �- +��!� +���- ���/?!� +���- �� *��R� +���R 9&% :( .)� : ��� '��������� 9%3 .)� ���2� .���� .;��2� '��(�1� �&��-� ������ H����� +���-� ���� ������� ����1�� ��&��
� *����� L� ?� �%&� '���������� �� ����� S���- 8� !� :����� ��&��� ����R� 43�%��� ... ��& �2�F& �& *� %= '+��!R� 9%3 .��� :( ���� : �� �������� �� ������ *����� " ������ " 0%��
'������ /��� :( ������ :������� *����� 0�� ���� ��! ���� 9� ��)2( �- 4��� ���� �-
)1(
T *����� '�3����� ������ �1��� "��� '> > '������222'223. )2(
T ����'0�� ���� ��! �������� > '207.
Université Sétif2
215
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
�������� �� 4�%# �� �- ������ A������ F& '*�� 3� 0- �#��� *� : �� $� �� �&� *� ��& '������� : �;��� "� " A��R�. "
F& +��!� ����1�� +���- ��� *����� �%3 :( ��� : �� ��������� ��������� ���" V�� '�3 �� 4�& ':�� ��� ':���R� ��� '.�?R� '0 ���� 'H� �� '�� 'A�� ��� '���� 'A����
��- ��� �� ��- ':��#�� ��/�� :�- �� :�- ']2��� '*��� �� L��� '�1����� '.�?��� '*�� ���( ������ ��&���� ���/?!�� : '���� ��� '0�!R� ���� ��- ':���� �� B��- Z� ���
�����R� +���R� ��� '� ��� '+��� �� ./�� 'A&�� .�& ' �� '4��?�� �� ':������� : 'A� �=»� ���� :��� *3��� �3� '+������ ���/��� 0����� �� �����«)1( .�&;���� ���:
+����R� ��� '.��� :���( .����� �� ��- '*����� ��/�� ��#��� ����� ����: » .�� '������&�«)2(.
����1���� ��� :H������ ��� '+���� �� �� ��- '���� ��� '0���- ���� : '��� '*��!�- 'B�&� ']��� '���))��?� �� ��!�� ���!�� �( �#� ���� �� ����& 4��� H��.(�,�- ��� ��& :
��� :;����� ��� �m��� �&� ����� ����� 'H����� ����� ��� ������ �� ��� �� *�2 �&% : �� � �e��� :(» 7��2 ��� Z� �#���2 : �� '��� *�2 �;��� '��& V���«)3(.
L�R� 4�� :( ��� ��8���� ��� :
» A��?�� ���� ���#� :( �����!�� �&��6& �! &� "�8��� ���8��� ���2 X��= '�������� �&��-�������� ��� :3� '!� : B��� :��? ���� '�����!�� �&��- :���� :(� 0��#��� :���R�8
� :���!��55 :������ .���!�� �3V �� '4����� ��= 7�- '���� ��& ��)� .&! ��� :3 � :( : ����� ������� ...
)1(
T > '������ *����� '������ �1��� "���53. )2(
– 7�� �/��� > '903. )3(
T 7�� �/��� > '46.
Université Sétif2
216
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
�����!�� �&��- : A��?�� ���� ���#� :( �������� �&��- �! &� '"�8��� ���8��� ���2 X��=�������� ��� :3� !� : :���!�� ������ ������ �#���! :(� 0��#��� :���R�...«)1(.
���������� �� ������ ��� :+� �� 4�� :( ���:)2( »
X��� ��:�!W� �� 7�! �
�� ��:0��#�� �� ��� 'S���R� ���- %= 'p��� � �� '.?���� � �� A����� : �� �! � ' ��;�%@ 9��) ' ����� ����� :( � �� '������ ���/��.... 'mp�p��� �3� K,�� B��� 7��!� '
+����� � � :+����� ��.
�� �� :� ���/�� �� ����� .��� ;�� �� �� .&6� "��� �/��� �� 1/- '���� �...
^���� �� : �/2 '4��%�� .��� *���� ��& '48,�� .&! :( L��� �� ���/( �� :;��� ����� �#,�� ./� � ���2 A��( �� L�V� 'L����� A & '�� � A 7��%� 7�-� 9#� ��� '.�R�
B���«.
���� ��� *����� �%3 +�� �� ��= �(�,= '�����!��& ���)6���� 43�%��� +���R� �� �� '���!R� '�8����� '�� ���� '��&� !<� '���&���� '������� '��������� '��������� '�����!���
'�8���� X?- ������� �� �,( '�����8��� '������ '��,��U� '����R�) 'H���� 'S����� �8��+��U� (... � �8�� ���1�� ��� &��� B����� '"������ '������� 'L8/��� ������� H��� (... ������
) *�� '���������� 'A��� *�� '+�� ��� '+����&�� '4����& *����� �� !� ����� � ���! � ��������� 9���=��?��� �� ����R�� H��� � �8�� �8�?�� � ��(�1��� '������� *�� '�� ����� *�� +���R� ������� $�������
$����� 4�� :( �)� 7���& '��?��� �� ������ :» ��!?U� : '$����� $�� 9����� '���@( $��� 4�� *�� /� ���= ���� 0%�� K� �� ���� 4���326 F3 T937 * '���@( $��� �� 9��- 8�R '
"�«)3( . �%3 :( �)&� �3��� : ��� ��������� 9%3 .)� �� �3�@ ��=*�����.
)1(
– ������ *����� '������ �1��� "��� > > '46'47. )2(
– 7�� �/��� > '108 . )3(
T �/���7��> '29.
Université Sétif2
217
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
T 7��� 3�.��� �<� ������� &%�: ����� �#��= :� � : �� �<����� &%� $�% �������� �����&( *��� � ���&�� &%��)� 7���& +��� 7�( .�� � 0%�� >/? �� �- ��� �- *���� S��� �#���� : :(
'��/ 2<� ���� :( '4��� :('�� �&���&���� :( '+�� ��� :( '�������� :(' :( ������ *�� :(&�� :( '�����/R� X�� '������ ^��/�� *�� :( '��������� ��� '��(�1��� :( 'H����� :( '+���
����� :( 'A��� 'B���� :( '"����� :( '������� :( '������� ^��/� :( ':������ ��/ 2<� :( '�(/�� ^��/� :(����� .3- ��� '��+���R� *�� :( '�� ^��/U� �&�� :������ ���� �� �%3� '
��� ����� �- 7�6! �� �%3� 5��/��� 7��= :� �� 0%�� *���� +���= �- *���� H���� L�� ��� 7��� 5��/��� .��� ���� �( '�8��� ���� � � )&- 7���� � 7��,� :( ��3������ '�2�� ������ ����
�& '*����� :( ������ ��� �8�#��� ��#�� '9���� �� �+ � ��8�� �2 �)1( *����� 8�-� �/�? �#���� � : �� *����� ��� � 8�� � ������ :( 5��/��� 7�( ^!� 0%�� *���� H��� ���� ��&� ��3 ���
��8�3R� ���@ �)� 7���& :»������� *�� :( � ��R��� .?�� :( �/�? ���� ./( ' :������� *�� *)#��?=� �#��� ./�� �- �@ �� :3 ��& � '.�� 7 ��� �� �- *���� +� �- ���'.���� \�?J&
� '"����� H���������� *�� :(7�! �/�? ' ������� :( ��U�«)2(.
T ������ ������� �� ?� H���� �<�� ���� �� �� .�&!- ��� ���' ��� / �� *� �#(��( ���1��� ������� :���� ^! :( ���� S��' %=�)� ���:
�� &� ���4 7���&:��4��� L�? *��. S�,���� �%��� ��,� ��� ��!�� '*�R� '.������ .����.
&� ��� &� �� F& : �?��� :8��� '����8��� '*< ���?�� '��� :����,�� ...
&� ����6�+��� :
7���& :+����� ����- '+��!R� ���� '+:!�� 4�2' 'H���� ��@ �� I� ����&��( : '+:!��+��!R� �� ���� :3� '��@ '����- '���� '4�2 �� .&� ����/� �+�� H���� '+����� '
)1(
– � '!���� ������� �� �� '����� �����/� L�!& :( �������� ����/�� A�- ':������ ����1 '2010> '202. )2(
T > '������ *����� '�3����� ������ �1��� "���96.
Université Sétif2
218
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
.��(-� R� 9%#� ����&�� 9%3 ����/�(�%� �#����� �� + � .�� �#��� .��( 5�,� :( ��3���)&- ������ ���� � '� ������� +:!�� A�F" ����:���-"� '":���- 4� &"' "�(B��- �"� '" ���
B��-"� '":�� ����"� '"��� �1��"' �� �������� : �– :�!? ����' A���%��� �� 7����� ' ' ��� �� :������ �������.
7��%�� &� ��:
�- �&�� ������ ���� ��� %= ' �8��� 0�1� H��� ��, ����� ������ *��� 0- H������ L�� �� �/�? '���� �� )&- 0�V�= ������ ���� �� '������ *�����( '������ ��������� �R� H�� �%
H����� &% .�? �� �2�� �����' )1( )�R� �+�� �2� 0�, �- H�8���� 8��� �%#�� �8���,�� �� ��
�<= ���� ��� ��& ��( '������ *����� :( �8�� ��)& ���e��� ���I�� ��)����� '����!�� �3���!��� �#�!� ��3�! �#� ����.
����� ���� :( 7��2 ��� 0�1���� H�8���� ��)�- ��� :» '�������� ����y� �/�U� �,� '����� BR� �� "��� +���� S�����« . � ��� .� � �� :(� u��-�G ���3� �(<3�v �–���� .3- .�T
� A������ T� ']���� A�; T� ']���� ����� T*#�!� *���� A�; .� T.���� '7��� +:�!�� ��% : ,�� '���� '���� 7���� .��� '������� �� ���� 4, ��� '7��� ���� +��� '���� �3 �3 '7����
.)��� :(� ',���» <��� ��� )- 4�� « � '7 ��( ��� 9)- "� � 8*) 9�� �;�! $ ��� 4,�T ��!�� ���� �� ���/��� 9%3 .���� '+:! .& �� A����� ...«)2(. �8��1� ��2�8�� ��, .�)��� �%#(
���&�� ��= 7��= L�,� �(�,J� +��� '�8��"����� " ��� �#�� � �- �&�� : �� :������ L� ?� �8���$� !<� .��� .�!�� ���� �� ���/��� 9%3 7���& �8���,� ��)�- ��& �� �#��� �- " ���� +��
7��� "7���& �;�� <�)�- 7���, �-" :��� ��� �)- 4�� < " 7�,� 4��� '7�! "� �� 0%��� ���� 7��2 :( ��& ���e2 ���I 9���= �%&�u��-�G ���3� �(<3�v ������ ���/I� ��50.
)1(
– > '����� �����/� L�!& :( �������� ����/�� A�- ':������ ���� '���206 . )2(
– > '������ *����� '������ �1��� "���672 .
Université Sétif2
219
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
������ *����� :( �)& �%3��2 9��� %= ' ���1� ��2��� :( �#�,�� ���&�� H��� ��= ��� 0- ",��8��e2 ���e� ��)�� ���! �3��!� �#(��= �- �#�! ����,� ��)�- ���&�� 7�( ���
���!� �- 0����� ������ �- �e��� �� ��3�! �#� ��� � <= ���& &%� ��& ��(�� �!�� ��( :����� 7�! :( +���� "B�" ���&�� ��I� u H-�I � �� �+ 037� J-J� �K' !� "+ L�/M ��N�& �O�
�K37�v ��� ��/128 ''�!�� ����� !- ���� ^! :( 7� .�)� ���( �!�� �� ��- � ������ ��)�- ��
0����� : 9���=�� 0%�� ������ ����� 7�! :( +"4�- " 4��L�R�" :����8� �%68( �9� �*�9�#"* ��-�� ^! :( +��( .�)�R� ���� ��!.���( �� " :� ��!��& ��( *%�" ?��� 0�! ��� ��- ��&�. :(
�8��� ^!"84� "+���� +��. )1(
�#���� H���� ���� �# - � 4�� H���� ��� ��& ��
� ��)&- 9%3��)�R� ������ *����� :(.
8�- "� �� ?� .�&!- :( �+�� �2 ���1��� ��2����� 9%3 8�- .���� �&�� �%&3�» �� ��& �3)&-:���� .)���� L�!�� ������� *�&�� �e��� )&R�� �1���� ./- �3 )���( '�1�� L/�� �- �3�
:��!�� .��� ��� :(��)��� :���U� 4��?��� ����R�� ������� >�/��� :( <��� ��«.)2(
8��� H������ ^!�� �,�- �� �� �2�:�� : 4�- ���� :( +�� ��&"�������"� '" ���6���" *�����'����� "�/� X����� :��� +� !�� *��- �#�( +���� ����� 4���. )3( :( ��� ��/�� A� :(� H�����
:��� �<�: "������ �#!�� �� X����' ������� ��3�' X�������R� X����� 'A��?�� #!��� A����� #!�� �?I�– !�� *��-� �#�( +���� ����� 4��� ��� +�.)��� :( ": X����& "�� �#!
AV���" �&!� ��� 4,� '7��� � 4��- *- 4/?- ��2�R� "��� :(.��� : "��� :( ����� ���4��- *- 4/?- ��2�R�.
* T �����R� ��� �� 98�� �� $��3 7��- ��& ����= 7� L�� < ���� ���1��� 7��� *&� 7��- <= 5��/ ������ �%3 �����
��,����� .5 '>�/��� �����- '���� ���: � '�3���� '��������� ��/��� ���� '���� Z� ��� ���-1 '1993 '>27. )1(
T > '������ *����� '�3����� ������ �1��� "���188. )2(
T > '4��� ��� :������ L��6 �� K3��� '0���� �3��� *�&�� ���486. )3(
T > '������ *����� '�3����� ������ �1��� "���30.
Université Sétif2
220
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
.���� :" "�� < 'X���� ����� ���".
L�� �� �1� ��� 4�� � ��& ���� ��& �- »��,�� B��1�� �� ����� �&�- �� �/ ?� '�/ ?<�� ' �#� 0�� : �� ������ ��& �- ������ L�� �����& A���� ���� ��& < ���� '�(�
� '����� �1� ������� ���- � ���#�� �� +:! �#�( ��&� <� ���� .#��� �� ��& �� "��� 0%�� "������ ���#��� ���� '����&�� �& 4�� :1���«)1( ' �%3 :( ����!�� �- L��� �� �1� �+�� ��(
�#���� :( ���2� %?6��� ���2 ��#� *�����B��1�� �� �����.
.�� ������� &%� 7��� 3��#�/- ��� >��� "� ����&�� `�� ��1� �� ���?� ���& �= ' 'X?- $�% ��= ��!y� ��� ��� � - �2�: "��" '������� ����&�� " �)��� "=� �)��� ���& �"�"
� 'X?- ��1� �� ���?� ���& �=" "� "�"�" � ' X?- ��1� �� ���?� ���& �-""� " �= ���&����� '.)� .�2 �� ��- 7��= H��� *� �� �%3 : »mA� ����� :����( 4��«)2( ' ��= �(�,=9��� ��
�� �/�� �� ������ ������� ���� .�- �� *����� � 7 ��� ���,�=� ' &%�� L�� ��& �3�����/ �;�� �� :����� ���. '���&���� 'H��U� '����_� .�)� ��& '������� '������ ������
AI� �! '��U� ��� '������� '.���� '����� '���8��� ' ���� '����� ' 'K��U� '����?R� '*R� '������� '%���� '����� '���8���� '4�����������R� '��� ��\�8��� ' .���� '����)�� '������ '
�� 'S�%�� '��R��( ����� ��/ :( �/ A�? �� )&- ��� �2 ����- � � '�;�� ' ���� � ��&� '��- ���� ������ ������ ���������� L�� �� :( �#��� �� ��& '�� ������ L�� �� :( �#��� �� 7
������� 9%#( '�,�- *���� +�,�-� �<I� L� ?�� ������ �- �#�6! �� : �� ������� .;����� ��» �� �� � +��!R�� ���8����� L�� :( ������ 0 �� 0%�� >���� 8�� ^�,� ����&�� ��<�«)3(.
������ ��� � : L��� �� �%3 .��� �� )&��» �������� 84��� �����/� L�� :(
H������«)4( *����� :( ��( ��8��� ��& �� �%3�9%3 .)� L�� .)� :( '7��� 6&� � 0%�� ������
)1(
T > '������ ��������� '�� � �� L�! ���307. )2(
T > '������ *����� '�3����� ������ �1��� "���506. )3(
– > '����� �����/� L�!& :( �������� ����/�� A�- ':������ ����202. )4(
– > '7�� "����200.
Université Sétif2
221
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
AI� �! :( 7��2 7 �)�- ��� '�����/��� :» �- '38 �� B��- 'H��� :,�� '�,?�� *;�� �! ���/( �� �3� '.���� �� �� ��& ( L�� � '�8,@ .&6c |��� '�8��� 9��)� 0�� '�8���
����I�«)1(.
� :( ���!�� 4�� :( ��� ��&�����!�� '�����!�� L� : .�, &� :������ /��� :( �� �*#�� ����� .��� � '*3�@ ��� 4���)2( . ���� :( �,�- 7��2 ��� ��/�� A� :(� 4���� A� :(
'����!��»�;�� .?�� :( ���!�� �� S � 0#�� :;��3 $��� 4��� :( ����!��«)3(.
4� $�%� ���� �( ����� ��"� :
8/ �2 *����� �%3 �- ��= ��!- �- H�� ��� �/� ���3���� ���- ��� "�� 7�- 7 ���� :( ^ 5��/( '��!��� ���� ���-� *��U�-������ ���& 9���� *��� �- <= ���� 7�' ��/� �� �#���
� !" �1��� �3 ^!��� L�� �� A��- �-� '9���� :3 ������ *����� :( ���1��� ������ �#��(A��6��� .#��� ���� �)�= ����� "� '��/�� ������)4(������� ' ������������ 9%#� :���� .)� :
91.26%� .���� �� 0-26937 )��)�)� "��� �;�� "� � L�- ��!�� �� ( .��� �- �&�� ���&�� ���R� $� �� �#�- :��� < �%3 �&� ������ �#��� ��� ��� �� �#��@- .� �3& ���� ��!���� �-
.��� �<� :( ����� ������ �#�( 4� ' ��� � 0%�� :��;�� �/��� :3 ���& ������ �� ��������( �%3*����� ��8��� 77 ' � � � �#��� � & � 7 ���! 4�@- �- ���� �)� ��%?- ��( �,�- �#��= �#�( ���
"���" ��� �( �#�( +�� �� 8�- �8�� L� ?- <= 4��� ���� :( +�� � *�&�6� �# �� !� 4� ���- 7�� �1�/ L�,-"������ " ��� ���;�&�� �� ���)�� *���� :3 : ������� ����&�� �� :3 L%� ��& $�
� ��)&�� ����#! �<������/��� ^� � �!�� � ��� *� ��� '������ :( ��� : �� �� ?��� �� '������ 9%3 :( +�� �2�:
)1(
T > '������ *����� '������ �1��� "���21. )2(
– 7�� �/���> '509. )3(
– 7�� �/��� > '672. )4(
T �� � ��� ������� ��� ��(����� ��� ������ *����� '> '117.
Université Sétif2
222
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
������ '���� '.;���� +���� ��� :�, 4�/ :� �p�d�� '���� �#( '4�% :#( �#��� .2 7��������' � '�#��� .2 ��!�� �- �2���� �����BR� *� � '���� �#�/� ����� :( "�� *� :#( ' �� �#�
� '����� '������?� ��( .��� �' . :� '����� '���� �#( � 7& ����� L&�� ���� �3 T H� ��( :� 4�� T ���� +:!�� :7��2.
��( d��m�- :#! :( .?� � 7�?� � !�� X����T � 9�? .2– ��( H� :� +���� �8�� 7�?-.;���� :$!�- �p��� �-.
������ :�� ���� 7�;�% � +���� ����� '����� \ '������� ��,R� � :� 7 ��/7����. ��p���d�:���;�&�� �� ���)�� *������ '.
n��d�d� : *� :( .�?��� .��� : .���� ���� .� < 7� ��� : *�&�� ^���� :( 7� ��� �,. p�d���� : '���) �/( +���� �� ��� ���/���� 7 ��� .
p��d��� :�T � 'BR� �� " ��� 4�/��– � '|����- \'���� |���� �p�p��� :�����.
X���� :� '������ �#!�� ��������� ��3� #!�� ���R� X���� 'A��?� �?I� X����� 'A����� #!�� :�T !�� *��-.)��� :(� �#�( +���� ����� 4��� ��� +�" :� �#!AV��� X����& "� "
X���� ����� ��, .��� � '4��- *- 4/?- ��2�R� "��� :( 7��� �&!� ��� 4,� :"�� <.
��d���� :���� L�� :S��2.)1(
����& ������� �������� :( ��&%� ���& : �� �#�� :3 ������ 9%3 :( �+�� : �� ���� ��(�� < : �� ������� ������ '.;���� +����"����� ������ �2���� �- ��!��� ' �#�/� *� : �� BR�� '
'.�?���� '���� �#�( "�� *� : �� ������ '���� � '�?�� ��2 �X���� #! :( .�?��� ��� ����� ' BR� �� " ��� � '��,-.... *�� *) ������ ���� ���/��� *) '��� .���� �#�# �� 7�- ��&
�/��� '���� .���� ���� �#�!��� �/�� *) ����� .���� *�� ��V� *) '��� '�#�!���. �/�� *)
)1(
T > '������ *����� '������ �1��� "���154.
Université Sétif2
223
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
�/��� *) �� ��� ��<� :( X?- �� ��� .��� *) '����� �,�- �#�!��� )���� ( ��� � .��� *)7� 9)6 � *����� ��= *����� �%3 ���!�= ��)� ��� � L��,� *) ' ���- � �#���.
���� �� /��� ���� ��� ������ *����� ��� �» :���� ���� ��� ������ >�/����� \�� �<�*�&�� �e��� ����� �#! �� ��� '������ �� �,( *#���2-� 4��� .�)�-� ��8����� �����R��
*3�!«)1(�&%� *�3��= 982- �� �%3� ' .�2 ��� ���R� ������ ����� :( :» :( ������ ���� ���_� �#�! >�/���� ��� �����R�� ���e��� ���I�� ��#! �<�� 7 8 �� �#��� �� �� : �� *�������
������ .�)�R�� �8������ +��!��� 4�� &�� +��/( �� ��)6��� ��@���� 4�&� ���«)2(.
T ������ .�)�R�� ������� �����R�� ���e��� ���I� 7 ���#! �� :( �,�- 9��� �� �)6��4� &��� +��!�� �� ��@���� 4�&� ��� '*�&��)3(� ' �2���& ����#! �<� 9%3 8�� �#��@- :( �+�� �
'������� �/�? X?R� �������� 7� ��(����� ��� ��� : �� �)����� �������� .� 7 ��( �� �%3�����#! �� ��� �#�� ������ �� �/�? �#� ������� �������� +�� ��� ������ ���� �3�� �- �&�� : ��
�- 7��� ��& �2� ��� .��2 ��� <= 7� ��V��� ������ �# �,� : �� ����,� �� ��)�R� �� ������ :( �#;�,�- ��� ��"�&� *� +��! �(�,J� ��#! �<� �;�� ����� ��� ����1�� *3�!� ���#! �� +����
*#��J( �� ?�� �2��� ��� �2���1��� ��/�� ��� ��(������ ��(� ��.)4(
T ���� �� 3��� ��� ������ ",�� ��2�� !<� .�/R� ��� *;���� 0%��� 4� �� 9�� ?� '�#��= :� � : �� ��R� �- �� �� 4�� .&� 7�� �� !� 0%�� ./R� 4�� .& ' .�/R� ��
4� ��� 48� � 48�� '4�-� d4pd� ����&( 4���� ������� '4�� ��� 4��U�� 4��R��'4����� '������� ����� :������� +������ 4���� ��� ����� ��� ���� 4����� '�������
���� ��� !� �� �3�@� "4� "����=� .8�R� �#(� 4�� .& �#,�� �� ��2 � �3��� < �#�,���&�! ��� �#���=� �#�/- �� �# 0%�� 4� �� 4�� $�%� B���� �#,�� �� ���( .?��� ��&
)1(
T > '4��� ��� :������ L��6 �� K3��� '0���� �3��� *�&�� ���476. )2(
T '������ �1��� "��� > '���R� ������ ����� '������ *�����17. )3(
T ����/ ���R� ������ ����� '7�� > '17. )4(
T � ��(����� ��� ������ *����� '�� � ��� ���� ����� > '118.
Université Sétif2
224
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
9�/��� .�( ��& 7��� H� �- ��� 9�, � .�)�- ��"������ ������ "� '�� ���� *�(- ��V�"�;��� " ����� ����� ... �# ���= ��� �+�� ��& ����&�� L�/� 0%�� :����� :;���R� 4� ��� �%?- ��%��� ��3�%� ��= '������ �������� �&��� :( "2���� ��= 7��� %?6� -�� �2 4� �� �%3 �- �� *@���(
�#�� %?-� ������� �������� ��� �2 7�- <= ������� �������� �/��� ��& ������ *����� �-� *� : �� ������� ����� �� B� 7� 4,�� 7��= 9#� ��� �- ��� 9��= ����� ���� �3�� �� 4��� ��
*�( ' ��2�� !<� ������ �1��� ����� �� ��� %?- �2 ��&� �%#� �3� ���� ��� ����R� ������ X?6� �- ����� �3��1 �- �#�3�� �&�� < �#�( ���/R� ������� 9%3 "� 4��� � < �� �#��= .?��
:( ���) �3 �� �- $�%� ����� 7�( ���� ?�� ���� <= ���� "� H(�� � < �� � �#�� �#( �1��� 9%3 .�� �6� �#�� A��( -�����"4�" �)� " :� " ����� 4�� " :( 4� �� � " L�R� 4�� " ��1 �����
:( " *���� 4�� " :( 4�� ��� " +� �� 4�� "
0%�� $� !<� -��� 7���� �,�- 7��� 5��� ��& :( ������ ���- : �� ��R� �� 8��� �������������� �� ������ 9%3 ���& ��� � � ���� �� :( ���� � ��� ����&�� :���� 4� ��� *���
�/ ?<� �� ��#��� ./�� "� ����� :������)T � ( �- �&� ���!��� ���&�� �- ��� .����� .����� .��� �@ �#��F"A��� ��" 0%�� ��% �8����� 9%3 "� .��� � ���� �#��6&� ������� :������
����� ����� x.& .��� X�� �#� >�? ���� ��� ���� �#��' �������� ����!� .��� �@ �%#� -����� �)� ��� %= ��#��� ./�� ��� ���� � �#�& �3��� �)� 4�- .?���� :����( 7��= �������� :
»"��( 4�-" �&� *� �=� ������ :( ���/( ��&� 4��� ��–*�&�� :7�8��� ' T ����2 H(� 7� � -� �����T � '4��� �� �&� *� T � '����� ����2 H(� 7� � - �T 4��� *� � 7� 5/(- '9����
�– 7 ��� �� :���-� ' T :(� '4��� \�#�� ��� 7� H�� :���R� *�<�– "���� : ���-������«)1(. �R �)����� �������� B�� 7�� �� A&�"4���� ���� " ��/�� �#���� 0%��
*2�� .��� ��� ���1 T2T3 T4 ... �#���-– ���� �� :( ���& �� � � �.
T �����/��� .����� 7� ( *��� ���� �� ��8�� ��, 7���= �&�� 0%�� ?I� �R� ��- �)����� �- '������ �- '���?��� ���R�� ��& �6& ����� ����, �#� ",� ���=� �+�! ���& .?� �
)1(
T > '������ *����� '������ �1��� "���620.
Université Sétif2
225
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
��� »7��?�= ��= ��,�� ���«)1(' ������ �%3 ���� �& *� %= '��( "2���� B- ��� 7 �)- �� �%3 ����� � ���- ./�( ��� �� ��� � �����/��� � ���R� :()9.74 (% +���= �(�? )&- <
���= �� ���� ������ *���� 7� 5 � *� 4����� ������ �� H�� !<� ��- ��� 7�- � �� �3���� � �# �� ��( ������ ��,��� ������� ������� 7�� ���=� ��! �- ��2 ��� �%&3 7& � *� � H����� .�����
�� � � �1��� ��;- +�I ��? � <= ��&� < 7�- ��& H�� !<� �%#� ���� �( '��, $��3 �& *� H� �3������.)2(
.�� < �#�- %= ��� �#�( ��8�! � ��& �2 9���� �����/��� "� 7���� ���� ��= ���� �%=�� � V� ��= ./ � � ��,� H��� A����� ���� ��� ��� �� �%= <= *����� :( 0%�� *����
'�3!�� ��� ���( :/�� .& *�� �#���2 �- ������� �����/��� �#,( .��( :( ����� ���� ����U� �- '+��?�� �- 'A����� �- '��/��� ������� �� �#� 6 : �� ������� �����/���
:���R� ��� ������ 9� �� �#�� � ?� *) �������� �- '��(R� �- '����&���' ��� �#�� � *�� *)���2� �����' 8����� *��� *) ��=� 7;�,�- ��= �#)��� "�� ������� ��//? � +���� 9%3 .�� *# ���
'�����/��� ��#�( 9+�,�-� ]2�� �� :����R� A����� ��� �#,� � �#�( �3��� ������ �� *) �%J("����� 0����� � V��� ��= ��( �#,�� ��� *#�- � ��' �- ��� �3�2 ��� ��� ���( $ � *)
�� *) +������ �#�� 0- .��� � )&- ���� :( .?� � �������� *&� :('����)3( X� ��& *�����( 5��/��� .,� 9��� �%#�� �1��� ���� ��� �,( ����� 7� ��,� �� ��,��� �2��� �� X� �
S�! �%= <= ������ ��� *����� :���� '���� �� �%3 ������ ��� ��� 9�- 4�@- :( .��� 7�- ��&��� ���&�� *����� 0�1��� .�- "� ��!�� <= ��+��U� 9%3 �+�� ��� ���� :��� ���� �#��,�� ���
� .�R� 7���� :( 7��� >� L�3 �3 .��� *� �%= *�����( '�1��� ���� ��� ��(����� ���=� ��;��!� ���� 7 ����/� �1��� ���� ��� ��(����� .�- �� ��,� ����,� ������� ��(�
���� +�,�- �#�,� �2 ��& 8*, : �� *����� ���� �#���� ��� �(!-� "8�� ������ '���(���
)1(
T ������ *����� '������ �1��� "��� ������ ����� ' ���R� > '13. )2(
T ��� ':��#!�� ��/� ��R�'������ �1��� :( ������� �����/ > >69'70. )3(
T '�3����� ������ �1��� "���\1 > '22.
Université Sétif2
226
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
��� �%#("8�� #���� ��= "��� .� ��( ������ *,� <* ���� �� .�� �� �%3� �,�- ���(��� ����1�7�( ���� �� 4��� ��= 7��&� 7� "�/�� ������ *����� ��= 4� �.
5� $�%� ���� �( ����� ��"� :
�� ��&!�- : �� L��3R� *3-[ �#��R �3����� ������ �1��� "���» �1��� ���� ��� �(������#����� ������ �#��� � ������ *����� 4����� ��(�� ��� �%= �� �( /��� ������ ��;�� ' �� ��,��+�� �;�� "��� �� �# �;- ��� �� ��#� ���- ��& � �# ��2-���� �� �/�� ������� �@
�������«)1( '�%3 7/� ��! ��� » *�� �� �� �#��� -� �� +� = L��< ������ A�� 2� :( �� �H(������ ' ��� 9%3 ������ *����� "��� ��� 7�( ��� ��� (..) �� .� ����� ���? �1��� *�? ���(
.��� :( 9��� 71��� *� ���!�� �� �� 5�,� .� - �� �#�( ���� �� �3�, 2� S�,�-� ��� "�:����«)2(.
�� ��&�*3- 7�( ���� �� 3���:
1 T �� $�%� ������ ������� �����/��� �� ��)& ",�8����� 7� +�� 0%�� ���� ��� "�� ",��� 4�� *��- .����� 5 ( :( .)� ��� !� �� �(����� 7�;���� ��)����'H�� .�� �� �� �.
�������� �1��� "��� �3 ��� : �� �����/����3����� �:
5��/�))R�( L�R� 4�� :(»��������� ��� : ���� _�� .��� �� ���� �3 0%�� 7��? ��, ���R�F*� �)�)R� ( ����� 0% �@ ;�� '���;����&��' ��� ���3%�� ������ 4�%� '
4��� :( *�? ���. �)�)�U� ( .�, 7�� ��� 9�@ +���.�)���)�U� (��� +���� ��� 9�� � A� ����U� *�� 3�4�� &� �� *- ��( �� �%3 ��&- +��� '7 �% .�2 � 9�@ ��� 7�( 4��� .���«)3( .
)1(
T > > '������ *����� '������ �1��� "���11 '12. )2(
T ��&������� :���� *����� �� ':�!&> > '25'26. )3(
T "��������� �1��������� *����� ' > '27.
Université Sétif2
227
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
��� $�%& L�R� 4�� :(�: 5��/�) �R�:������ ��/ 2<� (&� 0%�� :������ �R� .����� :���� �;��3 �!�� ]����' �):������ �R� :(+�!�� ��2 �� .����� 7��� ./�� 0%�� ����� ��.)1(
��� ��& 5��/�).����� ( ���� :(".�� "+� �� 4��: )2( » ^�/U� :(:;������� : ���� :( :���- .)�� *�& �3�@ �- ������� 0�V� ����;����� .
)������� ( ������� ������:�� �� �,�� "�/� �� ����� :���/�� ������& �������� L���R�� �����/����@ :(� '��/ 2<� :��� �� ���2 �#�� �#� B�� �� �<I� � "���� :( ��� �� ������.
).�� �� ( 4��� � ������ +���� ^��/� :( :���� ��= ���� ���� �� :;����& X?- :���� �-� 4���� &� ��= 4/��� ���� ��� 5�!�� ���� ��&������ �6!� :( :�,��� ��= *�,��.
� 5��/�)� & . (L�&�� 4�� :( :» � & A���� .�/ '��& � ��� � ����� 0-� & �� ���� 0- ��� �� *�� :( .��/ 2<� ( "��
����� �#� :( \� �U� S�( �� ���� S( ��= :� � : �� �����/��)�� &�� ( �� ��� ���� ������� +:!��T �������A���� ��«.)3(
��� ����� 4�� :(�)������) :(����#��� �,���� :(( :���� �� �(�� ��e *�? � � \� �2 ' '�#����- A���� �- ����� ���� *��)������� ������:( �/�? �/ ��� ���� A����� ��% 7�-
������� B�� *�2 � �������� �������� K;� � \�? �< .�� � .)4( +�)�� 4�� :(�)��)�����( ::������ "���� ����� ��� ���� 4��) ��� .�� 7�-.
4��)��� :��� ���� 4��)�� .�� ���� L��� ��% ���-. )5(
*���� 4�� :(� :)6( »
)1(
T ������ �1��� "��������� *����� ' > '27 )2(
T 7�� �/��� > '64. )3(
T 7�� �/��� > '811. )4(
T 7�� �/���> '455. )5(
T 7�� �/��� > '118. T 7�� �/��� > '191 . (6)
Université Sétif2
228
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
)*/R� ���� :( �&�� < � �����/ ����� 9��� �& ��/ ��� 7�,� �&�� < 0%�� ����
���= ��� <= 7 ��2 �� '4�� �� 7�� �%&3 %��� �����K�.
������� ������� :( ��������� �#��= :# �� : �� ���2��� 4�!�� X��= ' 4/��� �- ������ :( ������� :(.
������ :�,���� *�� :( : :( %��� ���� �� ������ �35 �%����«.
+��� 4�� :(� :)1(»
)*�2 ��( : 9?e :( �- *�&�� +��)- :( 5,� �����/� ����
)*2�� ( 4����� :( : ��- �� ��� �� .�� ���� �������R� :( � ��������������� ���2����� �� �!��� 4,� �� ����� 7��� H/� L�/�� �- ����� �- �.
2��* :������ :� *2�� �3� 9�@ ��� 0����� 7� H� � 0%��������� *�2R�.
:(��/ 2<� :���1 �� B�� ��� -� : �� ���1 �� ��� �#� A�� : �� *�2R�.
��2 �� ������ :( :�� :( *2��� ������� +� �- ��� *���/ �� "�/- "��/6&�!����� ���� "��/- �� ����/��- � ���/��� ���& � ����!�!?�� H��� ��� *����«.
:(� +�#�� 4��: )2( » )��0��#( �- �,���� �� ���� H!�� �� L� �� �@ ��� 7��� �� .����)#���:;� ( $��./� ���%U� �#��8�!� *) ��� � �� �- ���� � ��/�� ���� � .�� ��&� H�( ���� ��= ����
��/��' )����#�� ( 4�����- � +��� 7� L1!� 4������ .���� :,���- ��2 ���� 7 ��� � :( 7@�(72 ?� �-«.
)1(
T ������ *����� '������ �1��� "��� > '118. )2(
T 7�� �/��� > '102.
Université Sétif2
229
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
+��� 4�� :(� :)1(»
)� �&��:( � 'L��� 7�! .&! ��� ���2 ������� +� �- �� �������� :(� �) X�&�� �# ���2 A�� & � ������� X1/�� �# ���2.
) &��� ( :������ 4��� :(: 5���� L/� :( +�,���� ��,���� ������.
)8� &���� :( A�; &�� ����� ���� � :,�� *�������«.
9%3���)�R� <= .)� <8����� 7�,� ��� ��;, ������ �����/��� L<e �� " *, : ���� ��� ��= �����/��� 9%3 �(�� ��= S���� �&�� � �#�� ���& ����� ������ *���������.
�����/���8����� !� ')&- "�3 � :( �#�2-��� ��= 7��������')2( ������ *����� ���� �� ��� ����
8����� 92- ���:����� ": 1283* ���;��� �# ���� :��������
�� ��� =4.28 %
*����� 7� .)� �� ����( ���� "K� "8����� 92- �� 0- " ��4.28 .%
�,�- ���� �� 3��� ��� " H�� �� ���R� �� ��)& 7��?�=H�� !<� ������ ���R� ��')3( �2 �,�- H�� *�����(H�� !<� �#�� ����R� +���- � ������� � �#�� ������ +���R� � �:
T !� .��� 72�� "� �" �� �� ��9���( *��� �� :( �/�?�� ������ 4��/ .��� :������ � : � ��� 7���� � ��� :���� *����� ��"pasteur "
T .��� 72�� !� "�� " �� "� �� �� "�����- ���& :3�.
)1(
T ������ *����� '������ �1��� "��� > '393. )2(
T > '���� �� � ��(����� ��� ������ *����� '�� � ��� ���108. * T �!- 0%�� 7�� �3 *2�� �%3�= 7���� :( �� � ��� ��� 7��" > ' ���� ��� ��(����� ��� ������ *�����110 . ��� 9��&-�
> '4��� ��� :������ L��6 �� K3��� 7�� & :( �3��� *�&��484. )3(
T >'������ �1��� :( *���� '�������� Z� ���103.
Université Sétif2
230
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
T 7 ��)= .��� "8��� " ���& �� H !���" ����� " .���() :8��� ( 9��� � +����� : :( ����� .?�- � 7��& )����� (/�� 8 �( <'H�� 7� �&�- :���� 7��� '4�/ ' � �?� �%= ���� � �3
)����� ( 7�! :;����& 4&� ����� :,�����.
T 7 ��)= .���" 4#&" �� "+��#&��"' ��� %="4#& "+���� ���� :� ��2 7��(��� �&� �� ��� ��;��#&– !��+: : �- 7��!8��-9 ������ �� $��R� 4#& .���� ��;��#&�"�/��� 4#& : ��-
7 ���e �3�� ��;��#& ����...' �%3� � '���� �� ?��� 7������ .���.���( 4#& 7����� : "�/��� 4#& � .�!�� 4#& .
T .��� 7��?�="A�1�" ��" A����1��� "+��( "���� A�1�" � �������1��� ������ 9�� 9��� �#(A�1��' A�1�� 9���� �����' �):�����1��� (� �U� 4%�� �����3�' ������ L�?
� �#��= �/�?�� ) �������1��� ( :( ���%���� ��2:�����1��� .
T "��� 7 ��)= "�� ��� " ������ ���&�� �� " �� ��" � " H���= " +�� " 5�/ � 7� ������ " :�� �� " *�� H��= � �� ���� ��� ��<� " �� ���� "� ����� ���( *�� ���- "� '� .��� ��� *� 7�:
"� �� "8����� 92- 0%�� � 7��� " 72�� !� " ���?��� " .?��� ��– *����� �# �)- �2 � .�"��83 " �� " 3 " �3 R� ��� �&��� 72�� !�� '$���� ��� � $�� �� �.
2 T *����� �� �� �,�-8����� �2 ��": »�H��J � .�2 �� A�2 �� .� !�� A������� �A2 *�� '4��� +������ �- $�% '*�&�� �)6�� ���� �� *# ����� ��� ��� �� A����� ",� ��= ���/� �2
�( '�)6��� 0�1��� >��� L��� *� �� 'H����� �3��� :( A������� 9%3 *��? �� �� ���� � ����&8����� �� �� 4��� :��� � �� H��� *� ���( A������� 9%3 *��? �� " 4���� :� � �1��� ��) :( $�%
/���«)1( ������3��= 7���� :( �#�� ': R 7���� �)�) < ���� ��I� *�� ���2J�1�/� �(�,: )2(
���#�� : �� . :4,� 'L��� '���� ��� '��� '.���. .��� :'H��/� '4��)� '.��(��U. ����( : ��3�� '��(����&
)1(
T > '������ *������ '���- ���� "����� ���180 )2(
T >' ������ �1��� :( *���� '�������� Z� ���104 .
Université Sétif2
231
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
.���( :.�2�! '����. 8�(��� : ����& ' �!�8�& ' ���8� ' ���8�@ ' ���8��.
T � � ��� �/��� 7���2 �2"���( "4�� ��� ��<��� ����� ^� ��� * ���� .��� �� �4��,�' " ����1&"' F& " ����3" ' "����% " ' " ��,��" '"�����". )1(
T �1�/ 7���2 �2 " ����" +���- ��'����R� 9%3 �#�( )& : �� ��&��� ��� ��<�������R� ������ �� ���& +��� �-��& ������� '6�&� '���R� 7�( )& 0%�� ��&��� ����?��� 0%�� '
`����� 7�( )&�)2(.
T 8�( �1�/ ' 7���2 5��! ' K�? '�&�& '���� � �- �� < ��& :)�)�� .��� �/� �� .�8! � * ��� .��� ��0�� ��� �� 4�.)3(
T �� �������� �1�/ 7���2 �2".�( " "8� . " ���"*���" '"��� *" '"�&" '"8�& " "*��" "��� *" ��� '".��( "".�� " '&F "\��" "\�� "� '"H�� " "H�� " '"H 2 " ' "H 2 ".)4(
T 7���2 �2".� �� "'���/�� �- 4���� ��� ��<��� "\? ��"' "/� ��" '"*�� ��" ""� ��" '"A�6 ��". )5(
T �1�/ 7���2 �,�- 7 �2 ���".��( "� * ��� .��� �� �/�& ��� ��<��� ����� ^� ��B��� &F: ".�,�"& 'F :"4�/�"� '"*�& "' "^��& "� 7 1�/".�8�( " L� �<� ��� ��<���
� "� +:!�� �� ��� 7�� ��� �� +��� 9�@ ���& 4���� F " \�� " "��/�� �":��� "���� ";" ��� �,�- W�/�� 9%3"^8�"���/ '" '"����" '"���"' "8�� ��".
T H���= ���� 9�2"+� " �1�/� ���6 �� ".��( "��,�- �#��� ���.)6(
)1(
T ��/� ��R� > ' ������ �1��� :( ������� �����/��� ' :��#!��75. )2(
T > ' ������ *������ ' ���- ���� "����� ���180 )3(
T > '������ *����� :( ���� �� � ��(����� '�� � ��� ���110 )4(
T K�� '/� ' H<�� ������<� ������� ' �3����� ������ �1��� "��� ����1 ' '�� &-1934> '35. )5(
T > ' ������ *����� ' ������ �1��� "���18. )6(
T > > '������� �����/��� ':��#!�� ��/�74'75.
Université Sétif2
232
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
T ����� 9�2�� ���!� +�� ���� � :���/�� �/��� ��/ �" +� " ?e :(*�<� F& �����/��;��#&���� �= ' �1�/ ���6 � '"(��� "�,�- ���!��&�#���� '����( ' '����!��F& *��� "�������(.)1(
T � � ��� �/� ��/ �����2"q(���� "� �� �- L� ��� ��<���� �##��! "��� �� $�% 4���-F& :)�)�� : ���� ' ����? ' �2��...`��.)2(
T �@��/ �2"c(.��"� '"j(.��"' � �/� �1��� :( �� *� �%= ��/�� ��� ��<��� ����2 .��* ��� ����� ^� ���� 'F& ��/�� ��� .���� :�/ :.#/ ' ��/ :.�#/.)3(
T ��� ����& �� 6!�� �� � ��J� 9�2 ��= �(�,= �1�/ )���� ��� ��<��� ����( ���� '!��+: (�'7�� )�� ��� 9����� � *����� .?�- �2( �# ��)�� ���2 �%= �#� A6� < ����&�������� : :
���&R� '����?��& �� ��� '...
T � ����&�� �� ������ 7��?�=�R� : �� 4��� *�� ����2 4��� �� "�� *#���2 ��� � *�7���&:)4(
T ������ ���� ����� *��� ��=*��� �� 4��� �� .
T A�;�� 4��� ��= :��;�� .
T ��= �� �� W��� �� 4���.
T 9 � ��� 4��� ��= 9 ����.
T ��� :( L�&�� .�?� ���: �2��& 7�� .,(- ��!& ����.
T � .���� ��"7�� "� ��" 4��� ��= � �� :7�� 'd���d� p��� 4��� ��= L L� �����0��� � 0������ ��#��44#�� 4��� ��= 43 �/� ' '����� 4��� ��= ��� "�� ����- +��V�
)1(
T > '������ *������ '���- ���� "����� ���180. )2(
T "�� '�3����� ������ �1��� "��� ���� '������ :���� *����� '4��?�� �����62 > '41. )3(
T K�� '/� 'H<�� �� '�3����� ������ �1��� "��� ����1> '35. )4(
T > ' ������ �1��� :( *���� '�������� Z� ��� ����105.
Université Sétif2
233
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
� 'A;�� "�� *#,�� X- �2�#�- � .3�� �� ���� �3�� ���( ��)��� 4� &�� �� ��� �� .��?I� B����' 7��� 4�� 0%�� ����� �� 4,. )1(
��= �(�,U��: )2(»
T �� 4/��� +�1�= �� �%J T �1� +��) �<� �2= � X��
T ��= 4���� ��� )+����& ( � �#�� ���)J�
T 4 �&�� .�2 ��� : +��)- �%3 ��� �%&«.
� X?R� ������ �� �3�@ ��=� �#� ��� �� ��� *����� >� : � �� �#���� ��� >��� ?I� �#,�� �� *� � �#,�� �� �%= �/�? ���1��� ������ ���& .�-
T ��& �,�- ������ ���� �<� ��� *����� >� !<� 4��� ��=��� ���� ��� H ����&�� �� : �� � ��������- ���� �#�: )3(
1. �#�( +�� �� ��= .���' '.��������' .�2 : �#� & �- *���� ������ Z� *��
2. ���& : .�2 '. ��� : Z �����
3. .��� : Z� :��� .�2
4. �%V��� .��� : .�2 : ��/�� ��� ���
5. .�2 '��( ����� : Z� �����
6. .2��: .�2 : ��2 < � .�� <=Z�� < .
)1(
T > ' ���� ��� ��(����� ��� ����� *����� '�� � ��� ���112. )2(
T > '�1��� 4;��� *��� '����� :2�!75. )3(
T � ��� ���> ' ���� �� � ��(����� ��� ������ *����� '��110.
Université Sétif2
234
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
3�� .�� �� � ���� �#�& ����&�� 9%+�� �2 �#���� ������� �������� B�� :( ���� � �28����� 7� +�� ��� 7���� :( ����- ��& 0%�� *����� ���� ��� ��& )- �#�& ������ 9%#� ��& �� "
���2.
3 T � �- : �� ������ 7���� L� ?� �#8� ��� ������ ��;���� ������� ��� �� ��� �/��� 0��- ��� ��,�� 0�,��� �� �� 3��� '.��� �� \� �� �- '.�2 �� ��������� �#�,� : ��
����- 7��= ��/� �� .& .���R�� ������ 4��-��;�3 ���1� ��)� �#�� ���� *#.)1( (�.��� 7� :»� ���� �%3 .& H�( �3�,� /����� ���� ���- "� ���3���� ���- 4��� ��= ��!� �/
U�� ����� �� ������ *�#� � '*�� :( �- ��)�� '�� ?��� �1��� �/� ��� 6�? ���2- : �� ����&���8����� 4�� � ������ '�#(��- *, ���� ������ :,� ��� <= 7���� :( �#�?�� �- :���� "
!� �� ���� ' ��� �;��' 9 ������� ������ :(« )2(.
.?����� �� �)&��� L �� ��( ���� �1��� "8��� �382- : �� .�?������ ������� ����������� ����#! �<�� L �� ��& �3���� /��� :( +�� �� � ����� ��&���� ��� �� ��� � &��� ���,
�;���� B�' �8���� 4� &��� L�/�� ����- 7� ���� � � ����&� ��)� �3��! �����/�� ���!���� ��� �� H�� �� �3��.& X�R�� �- *����� L� ?� :( 4�� �� �%3 :( :���� 7��� �� ��
/���' � ������ �%3 ���� �2�( �2 �������� :( +�� �� �#� 5 ( �2 ��& 0%�� ������ � � X?R���;�/�= .�2 �� ?I� �3 "����� .����� �2�������� ��� �������� ���R� ���� �8�2 F� �# ��- : ��
1.78%� 0-: ���� � �� ��� =1.78 % '.�2 �� �� � ��� ��� 982- ���� �3�.
� �� :3�F� �#��=)��(� '*����� ����� :( ' ������ �� S���� �%3 �� ������ ���- �%=& �<��� ��� :( ��� �2 9����F:
����� +���� 4�� :( ��� %=: *�&��� :� '��&��� �%� 'L������4�����. )3(
)1(
T *������ '���- ���� "����� ���'������ >1. )2(
T �1��� "���'������ *�����'������ >11. )3(
– 7�� �/��� > '612.
Université Sétif2
235
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
��� 4���� A� :(�: )1(
�A�� :A�?�� A����� X��J� $��U�' �A����� X��= 7��V .�(:?�� ��/��� ' :� ��� '9� <� $�� ���2 8�� ��3 7��� 7�& +��!R� :( *�� �3.
:���� :��J� A������A����� X' 0������ 7������ .
A��� :� A���A���U� 0�2.
:(�� .���.�/ < +���� 4�� :( ��� :���� :� ���,��� �� .�� �� �3�@� ����� :( 9���X?- ����� ��' :( �3� ������ ��� H��- *) �/� ./R�. )2(
+�?�� 4�� :( ��� ��(�1��� :(� :���?�� : �&�� 5�� 7��� *�� ��7�� + � �- '��,R� '��(�1��� :(. )3(
��� +� �� 4�� :(�: )4(
*� :*�&�� :7��� '9�@ *�&� '7�,�� 7��� :X?- ��= �1� �� 7���� 'T ��� : &%7 �� .
��� �� :��( ��� :� 7 ��7 ��� *�� \ '
����#�� ��� :������ BR� ��? :� ����? �#� .������� '� 7��2 ��&��� ������ 96�3
�������: � ;����� .?��& '���&�� 4���� �3���
��1�� : *����� .;�� 7� 4 & �?�� �� H�2� S��
(�: ������ ��R� :0&���� : 0�����
A����� ��� :L����� :+���� �– 9���� L�/ �� ���@ +�� ���� 4��)�� H�( A��� '
A� ��� : :( ",�� ��7 ��� < ����� H��.
)1( – > '������ *����� '������ �1��� "���194.
)2( – 7�� �/��� > '580.
)3( – 7�� �/��� > '251.
)4( – 7�� �/��� > '104.
Université Sétif2
236
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
��&���!� :���!��� �;���� �#�( ��� (���& .�� H��R�.
��- ��R��#��= �!- �� :#( ���?��� � � ���)�( ' 7� ��& �2 ���R� �� S���� �%3 .)� 8�- *@( 8�- <= ������� �������� :( ����� �/�? *����� �%3 :( ��& 9���� �R� H�� �%=/��� �����
: ��7����� ������ :( +�� �� ��� �3��� H��� )&- .����� ������ *����� �#� 5 ( $� �/�?
: �������� /��� :( ��?�:����� �# ��� ��2� ' :0.79 %� 0-: ��������� ��� =0.79.*
�3���(�3: 237 )��)�)� "�� � �� ;� (���&' �# ��� ��-F� �� (: 0.97 %.
���?��� ����&�� ������ ����2 ' :������� :( �?�� W� $��� ��.
L�R� 4�� :( ���(: )1( »
���R� :�- ��� �% :��/�/ �� �,?�� �- �( �� ��= 4,� '�& L��� :( .�� ��. ����� ��� &�� ^���- 7�� %? �� '.
��2R� : �� �)� �� �/2 �% �� .��- ��3���= �� ��X?R�.
0I� :0I� A���� :�� >;�/?�� B�� 7��� A��� ��#�� :( 7,�� �������� ���1����= ����- :( 7,��«.
���U� :�� BR� 7�� ��� .���� #� 7�?� 0%�� ������ ������ *����� ��= 7��3%. )2(
�����/� ��� .�?� ����� ��( ������ /��� :( ��-� ! *��� �� �:
�� .& +� �� 4�� :( ��� %= :)3( »
��� �� :� 'L �#����&� ��= ��&� �� ���/R� .��� :;��#& �#� �3.
*�1� �� :H��� :
��� � �� :� ��/�� .�� �#� ������ �/��\���R� ��;��#&��.
* � > '&%�� L����� 7���� :( �,�- �� � ��� ��� 982- *2 �3�110. )1(
– > '������ *����� '������ �1��� "���33T35. )2(
– 7�� �/��� > '23. )3(
– 7�� �/���'> 106 '107.
Université Sétif2
237
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
4�&�� �� :������� +��!R� 4�� ����*����� � 4&��&�� �/� .�� �� '.
A� :(���� �,�- 4����: A� �� :����< ��� ��;�� ��& � �& ����. )1(
:(��� .& ��� L�R� 4��: )2( »
A���R� : ������� ���! L�! �� ���2 ������ ���R� *��- �3� '����- �% *���R� 8�!-����/*�� 7�( )V� <� �#���� :( )V� '.
*�����R� :��� ':,( 'B��- L�? ���� 'L��� .��2 � 4����� :( -�/� < #/��+��#��43%�� �&��� .��� A����� ��= L�,�� '«.
��?� : �� ����&�� �� ������ 9���� ��, .?�- ��& ��& +��� ��1 �� �� +:!� ���������<� �- ��(/ �- �� �/� �� �/ �- '� "� ��(/ &%�� L�� ��& �#��= �!- �� :3– ����)"�( '
��2������� ��� :�����: ��������� ��� � 1.11.
�3���( 8�2 :�����333 )��)�)� �)�) � �;�� ��) (���& ��- ' �# ���1.11% * ������� ���� �#����� ������� ��( �)�����:
��� L�R� 4�� :(:
.���- :�#!�� �� !� :��)�� #!�� #! 7����� '�������� "����� "�������� �#!�� ��. )3(
R�A��� :R�/ ���R� /����� ������R�� 4&��� 7�� ��&� ������ .+������ ��� :3�� +����+��#�� � �����4� ��. )4(
��� ��/�� A�� 4���� A� :(�.���U�: ,�.�?�� ��.
)1(
– > '������ *����� '������ �1��� "���109. )2(
– ����/ > '7��45. * – �#��- ���� X?R� S���R� ��� *��� � ��( � &�� 9��� +�/�J� �� � ��� ��� *�� *� �� ��( 9��� ���R� �� S���� �%3�
'4��� ��� :������ L��6 �� K3��� 7�� & :( �3��� *F�&�� ��� 7F��� *�&�� A�� '.F�2 �F� �������� :( ����� � ���& >434.
)3( – �� �1��� "��� ������ *����� '���� > '55.
)4( – 7�� �/��� > '37.
Université Sétif2
238
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
� *&���� H�� � ������� ������� :
+���� 4�� :(� :)1( »
/���� :*��� $�� 7� 4��� ��& $��.
���#��� :7�? � 7�?� �� � >�?�� 7��&�� $���� ���-«.
��� L�R� 4�� :(�:
����R� :� '*��� �� A�; T *3��8�2 �� �;����. )2(
�,�- ���� :��&R� :����� A�;. )3(
� A����� ���:����:
L���� 4�� :( ��������� : �� %? � *� � 7�(� *,� ' *����� H��!� "��� B�,( 4�)������ ����. )4(
��� L�R� 4�� :(� :)5( »
��U� :>��?�� 43%��.
*���U� :���� ���-«.
�������� ��� : ���&��� ����&�� � �-� H�� ��% '4���� �#���� 4���� �<e �� �����������& 4�� 'A�2 � � �- "�- ��% 4� ��e. )6(
�(�,= ��= �2 � X?- ����&: )7( »
L�R� 4�� :( ��& :
)1( – > '������ *����� '������ �1��� "���799.
)2( – 7�� �/��� > '41.
)3( – 7�� �/��� > '35.
)4( – 7�� �/��� > '786.
)5( – 7�� �/��� > '22.
)6( – 7�� �/��� > '594.
)7( – 7�� �/��� > '41.
Université Sétif2
239
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
K�(U� :���(U�� :���- ���&�� A���� �� .��.
�(U� :9���� �;���� �(="� +����� �� \�? 7�� L!- �� '«.
�)����� ����&�� �� ��-: )1( »
4�� :( ����� .& +� ��:
L���� ��: ���� ��� ��� :������ *���� .��� �#�.
*���� :���� ��� ��� L���� �� �#��� .��� ���/ .
��� :����� A����«.
���� �#��= �!- �2� *����� :( ����� �� ����&�� �� ?e S�� *����� .?�- ��&)�)��� (��& �� �� �� �� 0- ��� :���� :������ :��R� ���/�� ��� /��� :( ���;��� �# ���2.17 % 0-
����� ��� ��� =2.17 %
�3 �3���(651 * )� �;�� ��X��= ����?� (���&' :#( �# ��� ��-: 2.17 �)� �#���:
:��R� .����� :(:
:��R� :4�R� ��= 4������ :� '0��� �@ 0���� ��� '����- ���2 .��� :��- &� 7���:��- 4�&� '����- ����!�:��- ���� '. )2(
������� :(� ��� :)3( »
7�? �� :� 9� ?�� '9�� ��T :( 7 �/ 7;���J� 9� ?�4�? �<�.
)1(
– ������ *����� '������ �1��� "���' >155. * – > '.�2 �� �� � ��� ��� 7 �)- 0%�� 7�� *2�� �3�110. )2(
– > '������ *����� '������ �1��� "���30. )3(
– 7�� �/��� > '947.
Université Sétif2
240
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
4�? �<�: �� ?<�' �– �- � �� :( 7��&�� 7 2�� 7���� :����2 +��= ��� � ?�� ��;< >?! 9�, ���- A��� ���;� )&-�- ���� �- �����.
4? ���� :���/ �� H� 7� �� :( '4�? �<�.
? ����4 : :( ��/�� ���- ��4�? �<� ���������� ��� .��� :(«.
+� �� 4�� :( ?e .��� :( ����: )1( »
���? �� :� *��� :(��/ �� :� ��)� �&(���� ���� :( ��� &�� �- '*���' ��� ��<� .� ��/�� :( �/�� �� ����- ^���� �- *���� ������ �� '4� &���� 'S�,���� �#�( � !� <��� =.
�?��� :�?�� �(: (FF� ���?�� ���� � ���FFF � &��F�?�� *��� '���' � .��� *�� :(������� �����/���:
��(�1��� *�� :( �?�� :;�� *��� 0%�� /�� B� ���/� ��= : ?I�� .��!�� :( ��3���=4����� :(� '������� ��� �(����� L/ �� :( � ��.
�)����� �?( : ./� 0%�� H�������� �?� ' &�� ]���� ",���� ':���R� ����� �� .� ���– �)����� ���?�� :( H���� ������� �- ���� �#&�� : �� �3�@.
)������ ���?�� :(� H� ���� :( ��;���.
)��;���� ���?�� :(#���� ���� :( ���� H�«.
*���� 4�� :(�:
p����8�" :� S�� �U� ",�� T ���� ����� 'T � '������ "��� 7��� ':�� ��� T ���V��3��� � ����� �- *����� �- �1��� B�#���. )2(
����� 4�� :(� :������� : B�� 4����� �#� "��� ��e9���� 4����. )3(
)1(
– > ' ������ *����� '������ �1��� "���326 '327. )2(
– 7�� �/��� > '157. )3(
– 7�� �/��� > '475.
Université Sétif2
241
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
8�- .���� �&�� ��3� 9%3R�����2 ��)� �<= :3 ��.��2 ��� ��& � �� ���R� �� :����� ������U� �# ��� �8�2 �2� *����� �%3 �# �)- : �� �����/����9.74 %� �3���3063
)� L<e �)�) �)�)�� ��( ���&� ���� ��� � ��&! �2� '�#�- *@ �;�3 ��& ��� �@ ��(�& .�4�� 7��� � ���� �� ����� .�� �- ���� ��– �,- �1�/ 7��� ����� : �� �3��!�� $� 4��� ��=
��� #�(� :( ���,�� ������� ������ �������� �&��� H���- ���# �)�- $� : �� ���!�� ����R�'\�� �<� /� ��� ��V�� +��!� �3��- ���R� ������ ��/ :( �&%� *�3��= .��� �%3 :(�
�� �/13 �14 » �,��� ��,�� �1�� �= �- 8��<� 'H����� 8:��� �3,��� '������ �#���2 �#�( $�% ����)���� �!��� 7� �#! ��( ������ �1�� ���� *��� ",� :( !�- 0%�� /��� �&� ��#�[
R� ��) � 7�(� �;���� ��� �#��= ��� : � �#,(� '�� �� ���,*8�� *���� :2� ��,���« +��!�� +<V3 ��)�- ��� H� �� *#�� +�� 0%�� 7� .�2B#� ���� :(:)1(
4��!�� :( B#�� 4�!��� �#� 7����� 5�/� .�� 7�6&
.�?R� .�2 �%&� 0%�� ���� :( �� 0%��:)2(
%�� 8:�� �= 4��& :��-0 <�@R� $&(� $����� . 2
e ��� 7� ����?�#���� ���� :( :)3(
7�;��@ �!? A��� ��#�� �#�� ����� +��&� 7 ��2
7��2 :( .)� ��� A��� :�R ��� ��� ��&:)4(
:( H������ .��� 7& ����� �� ����� 0 !� ��
T � '���� '��/ �� '������� 'H� ��1 '2006 > '225 . (1)
T *��� '������� '.�?R� : '���� '��/ �� '��/ 4 �&1999� '1> '225 . (2)
T 7�� �/���> '143 . (3)
T ! '������� 'A��� :�- : '������� 4 &�� �� '���2 :��� '�����2 '1994 > '588. (4)
Université Sétif2
242
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
�3 ?I� ���� :( :�� ��� ��� �,�- ���: )1(
:��J( : �/ �@ ��/ .& S�� X�8/�� ?R�� :&���� 5;�/�� ��-
���+��!�� 0 ���� �,�- ?I� �3 7� �� 0%�� 0�! �������2R� ���� :( +��: )2(
���6&�� V�V� �� *� ^�2- �- � �- �,��
�� +�#� ��!�� ��� ��= �(�,=� ��!��� ���� :( *����� 9��- 0/��� �3 ���3�: )3(
��� <= 4���� �� ;�!��� �#�( 7� ��,
����� ��= ���� �%= H�2��� :�?���� 4� �� �#�� ��( ���� �� 3��� ��� ��� �( 7��?= ����� 9����� *&�� 7���-� 7 ���& ������ .?�� 7 �� !�– �7�#�� �� ��)��� :( �%3 ���- �2– �(�,=
��=A��6��� .#��� 7�!' �� �7 � �����/��� H�2���� 5,�����3�@� *��R�. � 9�� ���� �/�� �� ����,� �� *����� ���� ��� 9��� �� �%&� ���� �2��� ���@ :( ���!U�
��? ��*��? �� ���- �' ��- ���� ��� ��= �(�,= L��� �� \�?U��� ��)4( � 7���� � �)�) ��= �2����-� :( ���/� ��:��2�! �?� �����' ��- :( :( ���� .�- �� & ��/�� ���� �
^!��' ����� �#� �� ��- ?����� 7�( �� & ��& '7�( ���� ?e ��,�( ���?� ��R� ������ .� '^!��p�8�- ���� ",�� ���� �- :��;�� .?���� � 7���.� �� ��� .?�� .& .��' � *��
��� ��� 7��� �� "� 9/�7� � ���- :( *����� +�� �%#���/' .���� ��� "(�� < :��� <�.�?��� ��� ���=� � �#� ���- :( 7 ��, ������ 7�( .2-�2� ./�� ������� ./���� 7���� �� "� '
��,�� ���- �%&� *�&�� ����2� ��� ���� �� +��?- �� ������� �������� 7�( �#�& ���� 9%3 :3�������� �� ���� �#� +�� : �� ������ *����� :( �����( '7��= X�7�6� �2 .& ���� 7�( ��� ��
: �� ��!�� * �#�� ���������� �� L�� :( 0���� �3 �� .&� 9+�/2= :��� < �&� A�� �#(
(1)T ! '������� ':�� ��� :\ '���� '.���� �� ':� ���� L/��2 ')��( ')��( > '711. (2)T ! '������� '0 ���� :\ '���� '.���� �� '0�?��� ���1 ')��( ')��( > '24. (3)T '\��& '����� �� ����� '������� '0/��� �3 ����� +�#� '����)��( '1885 > '87.
)4( T > '���� ��� ��(����� ��� ������ *����� '�� � ��� ���114.
Université Sétif2
243
������ ���� �� ��� ��� �� ��� ������ ������
����� �;����� �;�� )100 (%���� ���� 7�( .���,�- � ��e ���- ��&S�� J& 0%��� 4� ��<�� �!��� L�!�� ������� *�&�� �e��� �� ����#! �U� ���� ������� ��/��� ��� ��� �
)����.
Université Sétif2
������:
�� ������ � � �� ����� � � ��» �������� ������� ��� ������ ������ ������– � ��� ������ ������«
�������� !������ �� "�� ����� �� �"�#� ���$ �� �������� "��% &'�� ���� !�($ �� �) "��% *�+,� ��-�#
"��. /�� !)��� ��� ��-$���� � ���0# ����� !������� 1�#�� �) ����� 2��#� *��3 !3���� ������
�0� !���� !�� �34 "� �4 ��-�� ��#5� 6�$ ���� �" 1�0 �) ������ 8��9% :% �� � !0����� 2������
����"�� !)���� !�;��� ���#�� � � 2������ < � �) �������� ������� ��=� .���� 2���) "��. /
���� >?�9:� �"��� *���� ���� ��=� !������ 2������ !-�9� ��#� �4 ������� �� �# ����2 �"��.3
�# !���� @�% 2�.��� *��=�� < � @�3 2-$� % !������ 2������ �� A?��:� � � �0�� 2��4 �$�
2����� �0 �B��� 2��. *��C.�� !�B������ &�?��� D�� �) :% E�"� @�3 ����� A���� ���� "�) A�?��
������ "�� 2��9 2����,� F-� *����� !0����� 2������ @�%– �������� ������� ��=� 1��– ��)�� � :
��H� >���� : �#"����� ����� "� !-# E�) 2���@�3 ������ E�0��� ������� !-#"������ ���� " �������
�"������� 1�$4 "�����+�� .��0�� >�����" :����� ����� " E�0��� ������� @�3 ������� !��C�"����������� � "
�"������ ">���� F����!C��� !�J�0�� 2������ � #� .
Résumé : Cette recherche, intitulée le Nouveau Dictionnaire Arabe Entre Imitation
et Rénovation, dont le Almoajam El-wassit est l’exemple, a porté sur un sujet assez
mentionné auparavant par des chercheurs ,qui ne l’ont pas suffisamment étudié ni
analysé et se contenter de le mentionner dans une expression, tellement répétée dans
les dictionnaires , ˝les nouveaux dictionnaires ne sont qu’une reproduction de l’ancien
dans un nouveau look", et nous a autant tardé sans que nous ayons pu vérifié sa
justesse car elle manque d’une bon raison pour se prouver et d’une prouve pour
s’affirmer. C’est pourquoi j’ai eu tant d’envie pour connaître sa justesse et suivre les
aspects d’imitation et de rénovation dans ces dictionnaires, qui sont naturellement
différents de ceux de passé vu l’écart temporel, existant entre eux, et la divergence des
données de leurs époques. Cette recherche est fondée à partir des dictionnaires
anciens, dans les quelle j’ai noté ce fait et j’ai conclu que l’antérieur imitait et s’inspirait
du postérieur sauf que dans des petits traits caractéristiques qui leur a fait se
distinguer. Puis, en adoptant la même méthode, j’ai passé aux nouveaux dictionnaires
que j’ai finalement classés, selon les aspects d’imitation et de rénovation, sous deux
catégories : une première, «imitatrice rénovatrice" représentée par Mohit Elmohit,
œuvre d’Elbostani, et Akrabu Elmawarid, œuvre d’Elchertuni, là ou l’imitation fût
appréciée plutôt que la rénovation. Et une deuxième, "rénovatrice imitatrice», vu la
domination de la rénovation, représentée par Almoajam " El-wassit”, et Louis Maalouf
"El-monjid ", Ainsi que par les dictionnaires bilingues.
Université Sétif2
Université Sétif2
245
������:
��� ��� ���� �� ��� ��� ��������� ����� ��� �� � ��� �� ���� ! �" ��"�
#$� ��" $�� %�&�� ��"� '���()� �� ��*�� �� ��+�)� ��� �, �-� �%./��&� �.%� ! �*�� ��
�� 0�� � 1�� �� $�� :
��,� � ���� �� �.��� �" �� . $ "�34�� 0����. 5�&� &�.��� 6� ���� �� �.���
)� #�)�6�� ! ��� 5,�� ���34" ��� �7 � !�� �� ��,� � ��� �� 8��� 9% ��� �( : ���
$�" �� ;����� �,� $�( �� ����� ��� � �� �� �� ��,. ��� $ � . ��� $������ 4' <���
4� ���=�� ����> ����� ���>?�� ����,�)�' ��%.@%� ���� �� $��� A &�� �" $, B,��� � .
� $3���C D�: #��.� �E�1 , �1� �� ��)� ����, �4 �� . ��� (����� �%( F , � �,� ��� ��"
����� 9%, � .4 ��)���)� � , ��:� � , ��4 ����� #� �� �� �7� �� ,�� ����� A &)�
��� �� � �� �4 3� � ��)� ��, �� .���@�=�� ��.
�,� � �.��� ���: �� �+ . �=�� �"� � ,>� �� �.�� � H���� � ������ @�� � � $��
� �=�� �I4 � ��-���� ;%( �� 6?��, �.� # ��,� ��' 8�� ��� � ��� �� ( ��( : J�� ��$A � ,
�� #��-�� K ��� � � :�@�.&�� ��� � ���� @� 3�� ����� 9% L,�, ����$' � @%�
��� A &" �� ��+ ( ���> J�� �04� ��� 3�� ���� � #� �� ���" ����� � ���*� $ ;�$A �,
� �( ��� � �������� � . @%� '��� , ��� * �,��3 J � 3��� J� �� #� �� �� �����
4��� ���A�, 1��H ����� �� � .��� � �7� ����� �.�� ��� ��+ 1� � �� �� ��,� ���, � �
���> @�= 7�. ����� � ' 8���� ��*� ��� � �� �� J��� �� �� 8�� �� �%(.
B�� � �4� ��� �14 L������ �� �� � (����� @%� ��*1� M , �4 �* � 5� �� �
, L���� ������ ��� , �� ��� � � 1�:�� ��, J�4� ��� 9��� # %� N�4 ,���� $ �� � ,����
���� �4 �>���� � �� ��" $,�C � ,0�� ;7� �� �����" � � �4 5 ��:� F� 4 ���" ; #��1�, J���
'< ��)� ��� � 4)���7�� ��� ������ � &*� ��� < ��)�� ' 8�� 9�� ��� ,��1� $�. �1&��
Université Sétif2
246
�+ ,&)� L����� @� � "" !L !�! 8 ...@"� '0�� $�� � ��� �� �� ������ (� ���� �%. �, #�
��� ��+ 1� �>���� � �� �� J, ����� � �>���� � �� ��� J, �< � � P( ��� J�� ��*��
�� ����* �� ��' �� �� Q�� �� *� �����, �<�,� ' � ���������� � ����+�� �4 Q,��� P$���
� L���������� ;%( L����� ��� � 1�:��� $�� R�&��' ��*��H���-� � ' Q�����:� �4
��� ������� �� ������ �� ���� R�� ��� � *��� #��.
������� ���1�� ��� � ��� ! @%�J� ( ������ R�3�� � . ! �� ������ �� �*�� �14
P+ ��� �� .��*�� ������ ����1� � �� �� �� ����� � '�>����"� �� �=�� �� <��� �� ��� ��+ �>
�(" $:
! S ,�*� ���1�� �( A� $�4 �=� 8�� �����1�� �=�* , ����1� � �� �� ��� �( A�
������ '4�$ ���� �� �� �� �4 ���1�N ���$� Q,��� ��1� � , �< � ��� � �� �� #A � �" %�
.�� < � � ��� ������ � ��� ���$:�� � �� �� �� $�1, � �4�,� � ��� ����+�� �� *��
�1��� � �� �� $�� �� �N � �� �� ;%$4 & �� 1��� $�� � $ �� �4 �� � J�.�� �
� �� >� ��1� � �� �� , @��$� 8 >������� ��� � ��� � Q��� ���.
! � 8�� �� ���1���1��� �" Q3� � L�����H���-�: " %�0� ��� ��7�� � (��� � ,�"�
L����� �4 5����)� �1���� ': ����� �1��� �( L� '����� $, < � ��� ���*� ��� >� �1����
1��� �(���,)� Q� �+ ,&)� L����� ��" ' �> >� �1���� :� , L����� �1��� �$4��&1� '� ,���:
�+ ,&)� L����� �1��� �( � �@.
�0�$�4 ������ �( A��� . 8�� 0�� T���� �, >�,� � �� �� ;%( ��, ��7����>." ��
�"' �. $�� �� �� � �� ;7��� #��� �" #� � � �� �� 6��)� �" �4� . � ��)� L�C �%(
������ @%� ��$� �4 � �� � �� ��1�� #��� �4 ������ 3�" �� �� ����� �4' ��=� Q�
� ��)� M , �4 L����� �4 ��&� ����� Q,� $�. �1�1�� �4 $�" �� '5���� ���" � � . @%�
Université Sétif2
247
$ 4�� �� ���� � $��" Q3��� 4'�1 5���� �%( ����� �� �� �� ;� , �< � ��� � �� �� ��
��� ���� <��� � ���� �4 3� Q� J��� � �" J,��.
�"%( �� ���� �.� # �>���� � �� ��; ���� �1 �(����)� �< � � $�" ��1� �.�� %� '
�� ������ �� �� ;%( �� � �� �� �� �4 '����1� � �� ���! �=�� �� <�: Q� � 4 3-�� ��
��%�� '� *����� ! � �C�,� F �" L���� �� L����� �)�%�� Q� @� � �+ ,&)�(� ' �
0�� (���� � ��� �4� �,3L����� # .��' ������� � L����� �4 ���� P$�� ��'������ �����
H���-� $�=�� , � �.J� �" $ � �, �.� #��'��>���� ��� � �%.�� �� M , (���� � ,
A &)� �� ������� ������� ���� 3� �����3� $�3�� ��� ���� � � ���*�� Q�<�:
�� ,� 9% �4 �� &��' � ���1�� ���� �4 �� &�� �%(� @%� �( ������ �� �� ���*�, H����
� �� �� ;%$ : � . ��)� ��*�"��� � "– ������ � �7 � ��– X. "����� ���� "
� '�� ��,� F��,"���� ���� " �����:�... ';%( < 1, � �� �� ���:��� ������ �� ������
' � ��� J�4 $�4 < � � �� ��A� ������ A &)� �� �>���� � ,� ��� ������ ��
�� ���*��' �7�� ��� �&� $�� ���1� �144 $�� 9% �4� . �:��� � ' $�,��# �� �*�
��� L�����.
� .4 �� >� R��� �"" � ���" �>."��J ��� �N 4I�� . � R��� �%( � �� � ���1�
4 $�$��� $�� � �4I ��,. �� �� ����� $�L������ H���-� # A� �4 � �� �*� � .� $� �
��,��)� � �� �� J�� ��*�' � �� �� J�1�� � � ��� �%.���=�� � ���*� ����,( �4 ����� �
�� ��� ����� ����3� 8�� ��� � ��� 3� A &" �� J, F?, � #.4 � ���*� ����� �
$����"' �%.� $�� ���*� �(� �" D�:� �4 ����� 8��?, 3�"���� �� �>��� D�:� �4 � ��
R��� �%("����� "�"����� #� ��"' � ��� 5�&� @%�� J� ���*� ��� �4 � ��� ���� �%.
�=�� �+ �> ���� ��"�$��� "�"����� " #C� �4 �$��� ��0�R , L����� �1��� �+ ,&)�.
Université Sétif2
248
���� ;��� �&� @%� ����� #� �� B�� ��4�' �14 �� >� ��*� ��3 ; �&0�* �� � .
9% J ,��� ��$� �3& � ������ ��, � �� $��� ��:� ��A4 �� ��( 1 , ��,� � �=�� Q���
J����� ��� ��$�' �% � ��� ����� � ��� � ���� �����1� � (�" � ���*� �� Q����
���&��� '� ;7� ���.�� � �7� ����� ����� ��� � .�� �� ���� ��� ���� �� �.��� ���
� ��1� A &" Q3, ��7�� ���( �� A &" L� � �� ���: #��-� ��*.
! ;� $:���,>.�� '5�7�&� '����. ����� <�� : � :� � �," �� '���)�� # �� �,"�'
�F��� �,"' �� �,���.
! . � ��� J��4� � � F� � � 'L� � #�. �� F1� # � ����� 7���� �%. 5 1�:���
���������� J�,>" �� 'Q.
�� �� ������ �� �>���, �. J�" # .� ��0�1� ����1�� < �:)� ��� ���� J�" ��� ��� �
�� �� Q�� �4 �1, �� � �� �� .���� #&)� L����� �� ��%�� � ���� Q� @� � �+ ,...
� �� < 3�) ��� ��� ��$�� �� �� � �3&� �. �3&� �" �� �� �1�1�� �� ���>. � �,
�&> .��� ����� ;%(' $� � .��� ��*����� J��.� ��� �*� �4 ���� �* � L����� �., # �-� ��
��= B*��� J�4' �4 � ����������� J� ��% ; ��"� �� ��>.� ���" �A &)� �� ��>. �4
Q� ��,�)�� ���&�� ���� � � **���' $������ $� ���: �� � ��� <�,�� @%� $��A�� ���
��0� �, R� < �J, 8���� �� ��� � ��� F&� �4� 'L� ��� �� � . ��4 ' ���� ��4 �%( � .
������ � J��,J ��* �� 6��)� � �� �� ��,N � ��� � L��� 4 �%�0�� �. �1�1�� ;%$, ���� #
�( ��1� F��" ����' ��K� � Q�� ����� ��' �%$�� 4 � �� �4 ���� �( �>�)�#�)�
0�,� ��� 6��)�, �� ��� �� � �I�� � ��Y� < :��**�C ��� 9% �����&�."� 'F��� � '
���� � � # @%� @��&� �� � 9�� �* � � �� �� �:.
Université Sétif2
249
�" ��1� ����"�� *&��� �� ��-� �.&� �4 ������ ��" �3 �� ���( �4 ' �� � 1��
� ��*����01��# �� $�3� J�� �1�� 5 � ' $ *&� ,��� .� $�, �, ��* $ J�� ����� � (� , �
��1� �4� *&�� , �� ��.�'@���1� �( � �. ��D �&�� , �$*��4 �,��)� �.&� ��� # ��
J, ��*��" ��� �1,� ���� ' L�� �< 1,-� J��� 'J ,1���� J ��� L���� � ����� ��� �� Q�
�������� L0��� ������� �*� �=,�� �0��� 'J�C"� ;��� ���,� '�3 �� � �, < 1,� #���
J��� R����� ���� �( � �. J�4 � � �� �4� ' �����.��� ��� � �*� �4 ���� �* � '
���:" 6��)� ���� ���,. ��� ��� � �/� �� �7 �4 ��� ��" '��,�� �� � �� �� � �� �4
@���� L� �� � L�� �� ��" #C '< �:)� �� ��>. �� ���=� �" �.�� '6��" < �:" ��� Z����
� �$�, #�1�� (7 ��� L���� � . �$�� ��$�� ���� ��� ����,. �( ��� '��" �� �. F� J0� #�
'��� ���� Z�. F�� 9���D �&�� 4 ��.� �" ����: @���3������� �����1� �� ����:� ��=�
��,� � $ � �: ����.
Université Sétif2