DIME

NSIO

N VA

KTI

JDSC

HR

IFT

VO

OR

AR

CH

ITE

CTE

N &

CO

NSU

LTA

NC

YJA

AR

GA

NG

10

JAN

-FE

B-M

AA

201

6 - N

39

Afg

iftek

anto

or O

oste

nde

X - P

60

26

02

- D

riem

aand

elijk

s tij

dsch

rift - V

eran

twoo

rdel

ijke

uitg

ever

: Fi

lip C

osse

men

t - B

ld.

des

Can

adie

ns 1

18

- B

-77

11

Dot

tigni

es

B-architecten © Olmo Peeters

ARCHITECT@HOME SVEN GROOTEN - B-ARCHITECTEN • PROJECT DESIGNCENTRUM ALS STEDELIJKE LINK - CENTRE DU DESIGN MONS - MATADOR • STAD IN DE KIJKER ROESELARE • ACTUEEL MEER DOEN MET MINDER: INSPIRATIE BIJ MICRO EN MINI • TECHNIEK LEVENSLANG VOOR LEDVERLICHTING?

Uw creativiteit wordt ook tijdloos, met Reynaers Aluminium.

Wie verder kijkt, kiest Reynaers Aluminium

Uw ideeën moeten de tand des tijds doorstaan en zo ook de

materialen die u gebruikt. De raam- en deurprofielen van Reynaers

Aluminium vullen perfect uw plannen aan met esthetische en

functionele oplossingen, waar u trots op kan zijn. Creatief passen

ze door hun veelzijdigheid bij elk ontwerp: modern of klassiek,

nieuwbouw of renovatie. Bovendien geven ze uw klanten ook nog

jaren extra woonplezier door het beperkte onderhoud, de goede

isolatie en het duurzame materiaal.

www.reynaers.be

REY6_Architect_A4_Final 230x297.indd 1 6/22/2015 10:44:33 AM

INHOUD

DIME

NSIO

N V

AK

TIJD

SCH

RIF

T V

OO

R A

RC

HIT

EC

TEN

& C

ON

SULT

AN

CY

45

08

36

20

30

“Noem ons maar een ontwerpatelier”Sven Grooten - B-architecten

“Roeselare is vandaag inspirerend voor anderen”Burgemeester Luc Martens - Roeselare

Designcentrum als stedelijke linkCentre du Design Mons - Matador

Levenslang voor ledverlichting?Het lichtstroombehoud van lichtbronnen

Helpdesk 06

Actueel 39

Actua 50

Dossier 54

Beurzen 58

Media 62

News 69

COVER Passiefbouwschool Zonnekind in Kalmthout Lees meer op pagina 08B-architecten © Olmo Peeters

2416 18

27

Windows. Doors. Façades.Ramen. Deuren. Gevels.

U wilt ontwerpvrijheid. Uw klant wil zekerheid. Het Schüco Parametric System biedt beide. Geen industriële uniformiteit, maar individuele flexibiliteit in seriematige bouw. Zo bent u verzekerd van unieke ont-werpen, een betrouwbare planning en feilloze fabricage. www.schueco.be

Standaard uniek.

92249_Anz_230x297_Parametric_NL.indd 1 18.01.16 12:08

DIM

EN

SIO

N

05

VOORWOORD

Darwin en de architect

Baseerde Richard Darwin zijn wetenschappelijke theorie over de survival of the fittest op een analyse van de architecten-populatie? Om het hoofd boven water te houden, moeten wij architecten alle overlevingstrucs bovenhalen. We moeten on-redelijk veel verantwoordelijkheid opnemen. We moeten re-kening houden met een veelvoud aan gesprekspartners. We moeten spanningen gladstrijken en conflicten ontzenuwen. We moeten streven naar perfectie en constant alles onder controle houden. Als ondernemer moeten we een optimaal werkklimaat creëren en de nodige schouderklopjes uitdelen, zodat onze medewerkers gemotiveerd aan boord blijven. We moeten ervoor zorgen dat we onze zaken ook financieel keurig rond krijgen. Dat alles stelt ons persoonlijk welbevinden da-gelijks op de proef en veronderstelt een stevige ruggengraat.Geen toeval dat ik de voorbije weken meerdere keren het be-richt kreeg over collega’s die met een burn-out te kampen hebben. We zijn ontvlambaar als luciferhoutjes en bovendien veel fragieler, want een keer aangestoken branden we aan beide zijden tegelijk. Maar de theorie van de natuurlijke selectie biedt ook kan-sen. Wie de krachten bundelt en gepast inspeelt op de situ-atie, kan de omstandigheden niet alleen beheersen maar ook naar zijn hand zetten. Daar zetten wij als beroepsorganisatie ook in 2016 voor 100% op in. Uw bekommernissen zijn onze thema’s voor de voorbije en toekomstige colloquia, congres-sen en andere infomomenten. We nodigen u allemaal alvast uit voor het op 2 juni geplande architectencongres, dat focust op het thema ‘organisatie van architectuuropdrachten’. Daar-mee schakelen we een tandje hoger in de strijd tegen archi-tectuurwedstrijden en andere oproepen die gratis of armzalig geremunereerde inspanningen vragen van architecten, in ruil voor een onredelijk kleine kans op succes. Een eenmalige big bang die alle oplossingen binnen handbereik brengt, kunnen we u niet beloven. Maar door stap voor stap te laboreren aan - dikwijls kleine - verbeteringen, kunnen we ontsnappen uit de rode zone van met een burn-out bedreigde beroepsgroepen.

Architect Kati Lamens, nationaal voorzitter NAVwww.nav.be/opinie @navarchitecten

Periodiciteit Driemaandelijks

HoofdredactieTilly BaekelandtT +32 (0)56 33 42 72tilly.baekelandt@fcomedia.beRedactieStaf Bellens & Colette Demil, Philip Declercq, Alex Baumans,Koen Vandepopuliere,Bart Vancauwenberghe

Reclame-adviesKatja WijffelsGSM +32 (0)473 86 59 70katja.wijffels@fcomedia.be

Vormgevingmarieke.veys@fcomedia.be

Verantwoordelijk uitgeverFCO Media: Filip Cossement Boulevard des Canadiens 118, 7711 Dottignies - T 056 77 13 10

In samenwerking metCommunicatiecoördinatorPieter De Groote - T 02 212 26 99

Dimension wordt ook verstuurdnaar interieurarchitecten - AiNB

DIME

NSIO

N

de associatie van interieurarchitectenassociation des architectes d’intérieur

association des architectes d’intérieur

de associatie van interieurarchitecten

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

VA

KTI

JDSC

HR

IFT

VO

OR

AR

CH

ITE

CTE

N &

CO

NSU

LTA

NC

Y

Version française sur simple demande

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of open-

baar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, micro-

film of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke

toestemming van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn

alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de adver-

tenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk. De uitgever

erkent geen enkele verplichting tot opname van aangeboden

advertenties.

DIM

EN

SIO

N

06

01 Ik ben al een jaar werkzaam als stagiair

en heb geen eigen projecten. Wanneer moet ik overschakelen naar btw-plichtige en dus btw doorrekenen aan mijn stagemeester? Wat als ik al facturen verstuurde zonder btw maar er wel moet betalen?

In de Parl. Vraag nr. 341 van 01.01.1993 is (niet voor het eerst) bevestigd dat een architect-stagiair niet de hoedanigheid heeft van btw-belastingplichtige als hij enkel werkzaam is voor zijn architect-stagemeester (tenzij hij wel wenst als btw-belastingplichtige te worden be-schouwd).Van zodra de architect-stagiair echter naast zijn stage-activiteit zelfstandig en in het kader van een economische activiteit zogenaamde “belastbare han-delingen” verricht zal deze voor de ge-hele activiteit (ook de diensten voor de stagemeester) als btw-plichtige worden beschouwd. De diensten voor de stage-meester zullen dan ook aan btw moeten worden onderworpen.

Heeft u in het verleden facturen ver-stuurd zonder btw, maar blijkt dat u toch btw-plichtige was, dan zal u op deze prestaties alsnog btw moeten af-dragen aan de schatkist. De dienstver-richter/leverancier is in principe de schuldenaar van btw ten opzichte van de schatkist. Het feit dat u geen btw

heeft aangerekend op de factuur staat hieraan niet in de weg. Mogelijks kan u de btw wel navorderen van de afnemer. Indien u de situatie niet spontaan recht-zet alvorens een btw-controle wordt aangekondigd, kan men een boete op-leggen van maximum 20% van het btw-bedrag, alsook laattijdigheidsinteresten van 0,8% per maand.

Mogelijks kan er ook een boete worden opgelegd voor het niet tijdig indienen van een formulier 604A (aanvraag tot btw-belastingplichtige).

Leslie Rottiers en Filip De Scheemaeker,

SBB Accountants & Adviseurs

02 De opdrachtgever heeft opmerkingen

over de uitvoering van het buitenschrijnwerk en wil deze graag uitgevoerd zien. De aannemer wenst hier niet op in te gaan en is niet bereid om de oplevering van de werken te doen. Bovendien laat hij uitschijnen de laatste schijf te laten vallen. Hoe moet ik hier mee omgaan?

Vooreerst moet opgemerkt worden dat de oplevering (aanvaarding) een eenzij-dige rechtshandeling is die uitgaat van de bouwheer. Verder is de aannemer er

in principe toe gehouden om de werken uit te voeren conform de overeenkomst tussen de partijen. Dit impliceert tevens dat de werken moeten worden uitge-voerd volgens de regels van de kunst.De architect stelt zich de vraag hoe hij met de door hem geschetste situatie moet omgaan. De architect dient de bouwheer bij te staan bij de voorlopige oplevering en zal tevens advies moe-ten verlenen over de opleverbaarheid van de uitgevoerde werken. Technisch zal onderzocht worden of de werken in aanmerking komen voor voorlopige op-levering. Indien dit niet het geval is, dan zal de architect de bouwheer moeten adviseren om de voorlopige oplevering te weigeren. Daarnaast is het uiteraard mogelijk dat partijen (de bouwheer en de aannemer) een regeling treffen. Deze regeling zou erin kunnen bestaan dat de aannemer geen verdere werken uitvoert en dat de opdrachtgever geen bijkomen-de betalingen meer dient te doen (ik be-grijp dat de aannemer mogelijk de laat-ste schijf van de aannemingssom wil laten vallen). De architect is geen partij bij een gebeurlijke overeenkomst (min-nelijke regeling) tussen opdrachtgever en aannemer. Wel is het m.i. vereist dat de architect de opdrachtgever infor-meert en adviseert over de nog aanwe-zige gebreken en onvolkomenheden en de vraag of deze in verhouding staan tot de niet te betalen som.

Joris Wouters, GSJ Advocaten »

HELPDESK

HELPDESK

DIM

EN

SIO

N

07

03 Rond de voorlopige oplevering merken we

dat aannemers vaak minder de termijnen respecteren, waardoor de opvolging van de werf voor ons nodeloos langer wordt. We adviseren de opdrachtgevers ze in gebreke te stellen, maar dit brengt in veel gevallen geen verbetering met zich mee. De boetes opgelegd door de bouwheer worden in veel gevallen netjes betaald door de aannemer, maar dit heeft geen invloed op de reeds afgesproken erelonen architectuur. De opdrachtgevers zijn niet vaak geneigd om juridische stappen te ondernemen uit vrees dat het nog meer zal uitlopen. Hoe moeten we hier als architect mee omgaan?

Indien de uitvoering van de werkzaam-heden wordt verlengd om redenen die toe te schrijven zijn aan de aannemer doet de architect er goed aan de bouw-heer te adviseren de aannemer in ge-breke te stellen. De bouwheer is alles-zins gehouden het nodige te doen naar de aannemer opdat de architectenop-dracht binnen een redelijke termijn kan uitgevoerd worden. Het stilzitten van de opdrachtgever kan volgens rechts-leer de ontbinding van de architecten-overeenkomst lastens de opdrachtgever rechtvaardigen. (K. UYTTERHOEVEN, “De architectenovereenkomst”, in K. DE-KETELAERE e.a. (eds.), Handboek Bouw-recht, Antwerpen, 2013, Intersentia, p. 683, nr. V.297).Wij lezen in de vraagstelling dat even-wel een ingebrekestelling aan de aan-nemer niet het beoogde effect lijkt te hebben. Tevens zouden bouwheren niet geneigd zijn om verdere juridische stap-pen te nemen en zou het voor de archi-tect niet eenvoudig zijn om druk uit te

oefenen op de bouwheer. Het spreekt voor zich dat wanneer duidelijk is dat de bouwheer geen procedure wenst op te starten, een ingebrekestelling veelal niet het beoogde effect zal hebben. In beginsel zullen maatregelen om een in gebreke blijven te doen ophouden pas afdwingbaar worden na het voeren van een procedure voor de bevoegde rech-ter of na een concrete dreiging tot het nemen van verdere stappen (zoals de buitengerechtelijke ontbinding of bui-tengerechtelijke vervanging).

De architect zou eventueel in zijn over-eenkomst met de opdrachtgever een beding kunnen opnemen dat stipuleert dat de architect recht heeft op vergoe-ding van de bijkomende prestaties te wijten aan een verlenging van zijn op-dracht om redenen toe te schrijven aan de aannemer dan wel de bouwheer. Op deze wijze kan de architect zonder op-start van een juridische procedure in principe bijkomende betaling vragen voor zijn bijkomende prestaties. Op die manier wordt de bouwheer tevens on-der druk gezet om het nodige te doen ten aanzien van de aannemer. De archi-tect zal evenwel zelfs met opname van een beding in de overeenkomst dienen te verantwoorden welke bijkomende prestaties hij moet stellen ten gevolge van de verlenging, evenals op welke elementen hij zijn bijkomend ereloon baseert (P. BRULEZ, “Knelpunten archi-tectenovereenkomst”, in N. CARETTE en A.L. VERBEKE (eds.), Knelpunten Vastgoedpromotor, vastgoedexpert en architect, Leuven, 2011, Intersentia, p. 102, nr.23, met verwijzing naar COB nr. 26 “Advies inzake de contractuele be-palingen in overeenkomsten tussen een architect en zijn cliënt”, Brussel, 2009, Commissie voor Onrechtmatige Bedin-gen, http://economie.fgov.be/nl/bina-ries/COB26_tcm325-97626.pdf, p. 31).

Mattias Verbruggen, GSJ Advocaten

04 Geldt de regelgeving omtrent lichten en

zichten ook als de woning aan de straat grenst? Mag ik een dubbel of enkel opendraaiend raam voorzien op minder dan 6 decimeter in de voorgevel?

De reglementering inzake lichten en uitzichten is opgesteld vanuit de bedoe-ling om inkijk op naburige percelen te beperken. Zo stelt artikel 679 BW “men mag op datzelfde erf (lees: erf van de nabuur) geen zijdelings of schuine uit-zichten hebben, tenzij er een afstand is van zes decimeter”.

Voor een raam geplaatst in de voorge-vel onmiddellijk grenzend aan de straat is de beperking van artikel 679 BW vol-gens ons niet van toepassing. Er is im-mers geen inkijk mogelijk op het erf van de nabuur. Er is enkel een rechtstreeks en schuin uitzicht op de openbare weg, waarvoor de reglementering van lichten en uitzichten echter niet van toepas-sing is (artikel 680bis BW). De situatie is anders als de buur over een voortuin beschikt. In dit geval zou er immers wel een schuin uitzicht op het perceel van de buur kunnen zijn.

Ons inziens kan in casu zowel een dub-bel als enkel opendraaiend raam wor-den voorzien zonder de beperking van een minimum afstand van 6 decimeter.

Nick Pluim, GSJ Advocaten

HELPDESK

»

De NAV-helpdesk heeft als doel eerstelijnsvragen van

zijn leden op te lossen binnen een redelijke termijn

van enkele dagen. NAV doet in dit kader een beroep

op een netwerk van adviseurs en specialisten: ar-

chitecten, UNIZO/Federatie Vrije Beroepen, SBB Ac-

countants & Adviseurs, het advocatenkantoor GSJ

Advocaten en het adviesbureau VEKMO. NAV en de

beantwoorders zijn niet verantwoordelijk voor de in-

houd en interpretatie van de antwoorden.

DIM

EN

SIO

N

08

@HOME

© S

tudi

o D

ann

“Noem ons maareen ontwerpatelier”

Sven Grooten - B-architecten

DIM

EN

SIO

N

09

“Na mijn studies aan het Antwerpse H.A.I.R., het latere Henry van de Velde-instituut, wou ik per se de voortgezette opleiding architectuur en stedenbouw aan Het Berlage Instituut in Amsterdam volgen”, vertelt Sven Grooten. “Hoewel mijn ouders het hoge inschrijvingsgeld niet konden betalen en ik als werkstu-dent amper voldoende wist te vergaren voor één trimester, had ik me toch in-geschreven. Gelukkig stelde Interbuild net toen een beurs ter beschikking voor beloftevolle studenten die in het buiten-land wilden studeren.” In Amsterdam leerde Sven Grooten zijn huidige twee partners kennen, die drie jaar ouder waren en daar ook voor Berlage waren geland. “Evert werkte bij Neutelings Rie-dijk, Dirk heeft een tijd bij West 8 door-gebracht en is dan terug naar Antwer-pen getrokken. Met Evert deelde ik in die tijd een appartement in Amsterdam.”Wat was er toen zo uniek aan Berlage, niet te verwarren met het huidige The Berlage dat, sinds de besparingsgolf Ne-derland overspoelde, deel uitmaakt van de afdeling Bouwkunde aan de TU Delft? Sven Grooten: “Het was een bijzonder kleinschalige opleiding, met over de twee jaren verspreid amper 34 studen-ten. Het was ook een erg internationale omgeving. Per land waren maximaal twee studenten toegelaten. De oplei-ding focuste op creativiteit en ontwerp. Elke week hadden we een workshop of een presentatie, telkens met of voor klinkende namen: Rem Koolhaas, Zaha

Hadid, Daniel Libeskind, Tadao Ando, Alejandro Zaera, Jean Nouvel. Dat had een enorme impact op de jonge snaak die ik toen was. We werkten keihard en leerden niet alleen hoe je complexe pro-gramma’s moet vertalen in een concept en vorm, maar ook hoe je die vertaling moet presenteren aan een internatio-nale jury. Hoe verschaf je iemand in een halfuur inzicht in een stedenbouwkun-dig plan van tientallen duizenden vier-kante meters? Omdat het ritme zo hoog lag, leerde je ook samenwerken met mensen van uiteenlopende nationalitei-ten en achtergronden. Alleen kwam je er niet, je moest telkens weer coalities aangaan om samen een project te be-denken. Zo dringt het besef door dat het niet om het individu gaat, maar om het project. Die cultuur huldigen wij ook bij B-architecten. Niet toevallig hebben we een generieke benaming, waarin onze individuele namen niet voorkomen. Al-les draait hier rond het team dat wij samenbrengen en waarmee we samen projecten bedenken.”

Een B met vele kantjes

Ook de naam B-architecten was on-rechtstreeks een uitvloeisel van de Amsterdamse periode. “In de opleiding werden vriendschappen voor het leven gesmeed. We kwamen geregeld bij el-kaar over de vloer en iedereen kookte dan zijn of haar typische gerechten. Wij, de Belgen, pakten uit met mosselen en

witloof. Toen we een naam zochten voor ons bureau, droegen we dat predicaat ‘de Belgen’ nog altijd mee. Zo zijn we bij die karakteristieke nationale zelfklever voor auto’s gekomen. Toen bleek dat het logo nog vrij was, hebben we er meteen een patent op genomen. De B heeft ook andere connotaties. Ze verwijst naar main stream versus alternatieve stro-mingen, zeg maar zoals B-films of B-kantjes van singles. ‘Marina’ van Rocco Granata was bijvoorbeeld zo’n B-kantje. Bij gebrek aan een echt bureau met echte opdrachten bevonden we ons bij de oprichting van B-architecten in een soortgelijk B-gebied.”

De rechtstreekse aanleiding voor de op-richting was de architectuurwedstrijd voor de Beursschouwburg, opgezet door het departement Cultuur van de Vlaam-se overheid. “Het was een van de eerste anonieme wedstrijden, wat vertrouwen gaf in de objectiviteit. Ik woonde toen met mijn vriendin in Brussel en we had-den allebei een grote affiniteit met de wereld van het theater en de dans. Men-sen uit die wereld hebben ons aange-pord om deel te nemen aan de wedstrijd die we in 1998 hebben gewonnen.”In de architectuurwereld vormde de jonge roedel van B-architecten duidelijk een buitenbeentje. “In die periode was architectuur een bloedserieuze aan-gelegenheid. Vanuit onze achtergrond aan de Academie waren wij bevriend met mensen uit de modewereld, zoals Walter Van Beirendonck, Raf Simons, Veronique Branquinho en Stephan Schneider. Toen Walter ons vroeg om zijn winkel in te richten, hebben we dat met volle goesting gedaan, hoewel dat toen not done was voor architecten. Pas toen OMA twee jaar later de winkel van

@HOME

Sven Grooten, Evert Crols en Dirk Engelen richtten B-architecten op toen ze in 1997 werden geselecteerd voor de tweede ronde van de architectuurwedstrijd voor de verbouwing van de Brusselse Beursschouwburg. “Een sprong in het ijle”, blikt Sven Grooten terug, “want we hadden toen geen noemenswaardige opdrachten.” Het kan verkeren. Vandaag omvat de samenwerking twee architectenvennootschappen met 42 medewerkers en een onmiskenbaar eigen karakter. Die eigenheid danken ze mede aan de magneet die hen bijna twintig jaar geleden bij elkaar bracht: Het Berlage Instituut.

»

“Wedstrijden genereren een boost aan energie en creativiteit in het bureau en creëren ruimte voor onderzoek.”

DIM

EN

SIO

N

10

Prada in New York voor zijn rekening nam, zijn de geesten gekeerd. In 2001 hebben we op vraag van Walter ook de scenografie voor het Modejaar ingevuld. Een unieke ervaring was dat. Op zo’n ogenblik moet je alles wat je kent, zowel durven achterlaten als durven delen met anderen. Wat telt, is eens te meer het project, niet het ego. Dat sloot aan bij wat we vanaf het begin ambieerden en blijven ambiëren: een ontwerpatelier dat, breder dan architectuur, bezig is met creativiteit en telkens weer begint met een wit blad om nieuwe concepten te bedenken, gebaseerd op een zekere traditie. Standaardoplossingen, -details en -lastenboeken zijn ons bijvoorbeeld vreemd.”

Angry young men

Dat recalcitrante imago werd nog eens extra in de verf gezet door de inrichting van BSBbis, de loods waarin de mensen van de Beursschouwburg tijdens de drie jaar durende verbouwing een tijdelijk onderkomen vonden. Met het verras-sende materiaalgebruik en de dito op-lossingen verlegden de jonge architec-ten een steen in de rivier. “Bij gebrek aan budget moesten we out-of-the-box op-lossingen bedenken. Voor de geluidsiso-latie stelden we zandzakjes voor, die we gratis konden krijgen bij de civiele be-scherming. We hebben daarvoor de wet nader bekeken en de dienst een brief ge-

schreven dat we zo’n 4.000 zandzakjes nodig hadden om een maatschappelijk probleem van geluidsoverlast in Brussel te voorkomen. Voor de kantoren zoch-ten we naar een afsluitbaar, akoestisch geïsoleerd en makkelijk te verwarmen alternatief voor de klassieke, te dure oplossingen. Zo zijn we tot prefab ser-res gekomen, die voor een habbekrats te vinden waren in een DIY-keten. Het resultaat was bevreemdend maar ico-nisch en, veel belangrijker, het probleem was opgelost. Een publicist noemde ons toen de angry young men van de archi-tectuur.”Het concept van het ontwerpatelier zon-der grenzen valt ook af te lezen aan de gevarieerde portfolio die B-architecten in twee decennia hebben opgebouwd. Die omvat een rijke variatie aan pu-blieke gebouwen, sociale woningbouw en andere vormen van individueel of gegroepeerd wonen, kantoren, winkels, scholen, stedenbouwkundige master-plannen, beursstanden en scenografie voor tentoonstellingen en theatervoor-stellingen. Het meest out-of-the-box vindt Sven Grooten hun tentoonstel-lingsconcept voor het MAS, het Antwerp-se Museum aan de Stroom, een gebouw van Neutelings Riedijk. “Aanvankelijk lagen er plannen voor om de diverse collecties die daar zijn samengebracht –het etnografisch museum, het scheep-vaartmuseum, het museum voor volks-kunde, havenkranen – gewoon op elkaar

te stapelen. Wij hebben toen de aanpak in verhalen voorgesteld. Met die op-dracht ging voor ons een nieuwe wereld open. We moesten bij experts op zoek naar de verhalen en naar de noodzake-lijke technische kennis. Welke objecten mag je wel of niet aanraken? Kan je ze bevestigen en zo ja, hoe? Hoe belicht je ze? Mogen ze in het museum blijven of moeten ze weer veilig worden weg-geborgen na een bepaalde tijd? Tegelij-

@HOME

01 02

© O

lmo

Peet

ers

©?

01. Op het gelijkvloers van de passiefbouwschool

Zonnekind in Kalmthout bevinden zich drie kleuter-

klassen en de instapklas, op de verdieping het klas-

lokaal van het eerste leerjaar, de refter en een po-

lyvalente ruimte. Een zonwerende luifel creëert een

overdekte speelzone. (zie ook foto cover)

02. Op de tweede verdieping van de vroegere hoofd-

zetel van de Antwerpse Waterwerken bevinden zich

de kantoren van het communicatiebureau Prophets.

De vloer, de werkeilanden en de plantenvakken zijn

uitgevoerd in verschillende soorten multiplexplaten,

gelegd in een grafisch patroon.

03. Na een open architectuurwedstrijd kreeg B-archi-

tecten het licht op groen voor de verbouwing van een

kantoorgebouw uit de jaren 1970, een 19e-eeuws

pand en een vroeger herenhuis tot één publiek ge-

bouw: Muntpunt.

04. In het kader van het Duurzaam Wijkcontact

Albert ontwierp B-architecten dit poortgebouw met

buurtvoorzieningen aan de Alsembergsesteenweg

in Vorst. De twee gebouwen herbergen lokalen voor

zachte sporten, polyvalente ruimtes en een sociaal

restaurant. Samen met Omgeving wordt ook de pu-

blieke ruimte volledig heraangelegd.

02

© I

lse

Liek

ens

© I

lse

Liek

ens

DIM

EN

SIO

N

11

@HOME

kertijd stortten we ons in de wereld van de presentatietechnieken met touch- screens, multimedia en noem maar op. Tot slot moesten we dat alles toeganke-lijk maken voor een breed publiek, met de gepaste aandacht voor politieke en andere gevoeligheden.”

Diamanten slijpen in second life modus

In 2001 vestigde het bureau zich in een voormalige diamantslijperij in Borger-hout, een buurt die toen nog werd ge-kenmerkt door kansarmoede, drugspro-blemen, sluikstorten en andere overlast. “Een aantal architecten had voor de site al ontwerpen gemaakt, meestal voor luxueuze lofts. Maar dat doelpubliek investeerde zijn centen liever op meer aantrekkelijke locaties zoals Antwer-pen-Zuid of de Scheldekaaien. In onze

zoektocht naar een kantoorplek zagen wij wel brood in de site. Na de revival van Zurenborg en de heraanleg van de stationsomgeving met een nieuwe uit-gang langs het Kievitplein, moest logi-scherwijze deze wijk aan bod komen. We hebben het complex een zachte renovatie gegeven en de volumes be-houden, op een nieuwbouw met ap-partementen en ondergronds parkeren langs de straatkant na, waar een huisje is gesloopt. Alle buitendeuren geven uit op een gemeenschappelijke binnentuin en de lofts werden casco opgeleverd, zo-

dat kopers de verdere afwerking in hun eigen ritme en volgens hun financiële middelen konden invullen. Dat stelde ons in staat om ook zelf een ruimte te kopen. Niet lang daarna werden de stra-ten heraangelegd en ontwikkelde de wijk zich tot een jonge woonbuurt. Op maat van onze groei hebben wij, als er iets vrijkwam, extra ruimtes gekocht via een patrimoniumvennootschap die verhuurt aan het architectenbureau. Omdat we nu inefficiënt verspreid zit-ten over vier ruimtes en alweer uit onze voegen barsten, zijn we op zoek naar een nieuwe locatie.”De omvorming van de diamantslijpe-rij illustreert in meerdere opzichten de krachtlijnen van B-architecten. De ge-zamenlijke binnentuin is bijvoorbeeld geen toeval. Collectieve ruimte is een belangrijk gegeven als je inzet op ver-dicht stedelijk wonen, betoogt Sven

03

»

© I

lse

Liek

ens

© I

lse

Liek

ens

04

© B

-arc

hite

cten

“In een verdicht stedelijk weefsel is plaats voor samenleven nodig. Dat gaat niet alleen om publieke ruimte, maar ook om collectieve plekken binnen gebouwen.”

DIM

EN

SIO

N

12

Grooten. “Het belang van publieke ruim-tes is al dikwijls benadrukt. Zo heeft een stad met een kanaal of rivier het voor-deel dat er sowieso ruimte is die gega-randeerd nooit ontwikkeld kan worden. In een masterplanning moet je hetzelf-de nastreven en plekken vastleggen die altijd vrij zullen blijven. Hetzelfde geldt voor individuele gebouwen. Dikwijls ontbreekt daarin de aandacht voor col-lectieve ruimtes, die nochtans erg be-langrijk zijn. Een hal of een trap waar je elkaar niet verdringt maar genereus tegemoet kunt treden, zijn vaak een ontbrekende schakel. Een genereuze inkomhal is een vorm van sociale duur-zaamheid. In een verdichte omgeving moet je ruimte creëren om samen te le-ven. Dat kan, om enkele voorbeelden uit onze eigen opdrachten te plukken, een buurtschuur zijn waar je tuintoestel-len plaatst die gedeeld worden, een col-lectief zwembad dat per appartement slechts een minimale meerinvestering

vergt, of een gemeenschappelijke ruim-te voor familiefeesten, buurtbijeenkom-sten of andere gelegenheden.”Het hergebruik van de diamantslijperij die al 15 jaar leegstond, past ook in de ‘second life’-visie van de architecten. Sven Grooten: “Vandaag hoor je meer-maals pleidooien om een bestaand ge-bouw af te breken en te vervangen door een energiezuinige nieuwbouw. Maar is dat daadwerkelijk de meest duurzame oplossing als je alle parameters in over-weging neemt? Wij hebben zeker geen pasklaar antwoord, maar het loont al-tijd de moeite om de studie uit te voe-ren, vinden wij. De Post in Oostende was bijvoorbeeld een heel moeilijk gebouw dat na veel vijven en zessen beschermd is, en waar wij een kunst- en cultuur-centrum van gemaakt hebben dat functioneert. Muntpunt in Brussel was een banaal kantoorgebouw dat we een nieuwe invulling hebben gegeven als bibliotheek. In Antwerpen hebben we van een al even banaal kantoorgebouw het Scoutshuis van de Scouts en Gidsen Vlaanderen gemaakt, met een houten toren, winkel, hotel, kantoren en verga-derruimtes. In een cultuur als de onze waar het patrimonium toch gemakke-

lijk 100 jaar of zelfs een veelvoud daar-van meegaat en intussen verschillende functies krijgt, moet je als architect al-tijd eerst alle mogelijkheden overwegen voor je beslist om te slopen, vinden wij.”

Van B naar B-bis architecten

Naast B-architecten runnen de drie vennoten samen met interieurarchi-tect Sebastiaan Leroy sinds enkele ja-ren ook de architectenvennootschap B-bis architecten. Daarin is ruimte voor de opdrachten die schaalmatig of eco-nomisch niet langer een plek konden krijgen binnen B-architecten: de nieuw-bouw of renovatie van particuliere wo-ningen, winkelinrichtingen, interieurs. B-bis neemt een aparte ruimte in met een eigen aankleding en een afzonder-lijk team van architecten, maar kan wel terugvallen op de organisatiestructuur van B-architecten. “De schaal is com-pleet verschillend. Bij B-bis architecten legt een architect zich toe op een of meerdere projecten en is er alle tijd om, samen met de particuliere klant, bij-voorbeeld de keuze van materialen en kleuren te bestuderen. Bij B-architecten

@HOME

0605

© C

affe

ine

– T

hom

as D

e B

ruyn

e.

© B

-arc

hite

cten

“De drie vennoten bespreken alle opdrachten met de betrokken projectleiders en projectarchitecten.”

DIM

EN

SIO

N

13

draait alles om teamwerk en krijgt de relatie met de professionele publieke of particuliere opdrachtgever een heel an-dere inhoud. We delen dezelfde admi-nistratieve ondersteuning, zodat B-bis lage overheadkosten kan combineren met de dienstverlening van een groot bureau.”Samen tellen beide vennootschappen momenteel 42 medewerkers. Bij B-architecten is het werk georganiseerd in teams met een projectleider, een tweetal projectarchitecten en stagiairs. Twee voormiddagen per week bespre-ken de projectleiders en meestal ook de project-architect tijdens ontwerp-vergaderingen de opdrachten met de drie vennoten. “We analyseren dan ge-zamenlijk en kritisch welk het beste antwoord is op de vraag die voorligt. Daarbij primeert opnieuw het project, niet het individuele gelijk. Ook tijdens de werffase worden beslissingen altijd op deze vergaderingen besproken. Wij

05. Het project Zennetuin, gerealiseerd in sa-

menwerking met FLA, omvat drie woningen, een

grote publieke tuin in Sint-Jans-Molenbeek, een

voorplein aan de straatwand, overdekte speelzones

en potentiële relaties met de omliggende percelen en

gebouwen.

06. In het kader van het Duurzaam Wijkcontract

Bockstael herbestemt en renoveert B-architecten

het voormalige stationsgebouw van Laken tot een

socio-cultureel wijkcentrum met ondermeer een café,

polyvalente ruimtes en verschillende ateliers.

07. In de Maritieme wijk van Sint-Jans-Molenbeek

realiseerde B-architecten L28, een complex van

acht passieve woningen, een kinderdagverblijf, een

polyvalente ruimte voor de buurtbewoners en een

lokaal voor de parkwachter.

08. Voor het provinciale PIT-domein in Tienen, een

gewezen internaat in een parkachtig gebied met

aanpalend bos en boomgaard, maakte B-architecten

een masterplan, verkavelingsplan en beeldkwali-

teitsplan voor vrijstaande, halfopen, rijwoningen en

appartementen in een nieuw, 17 ha groot park.

09. Het museum van Elsene krijgt een nieuwe cir-

culatiezone met inkomhal, ticketbalie, bookshop en

grand café, die de vier verschillende gebouwen aan

elkaar rijgt. De bestaande voortuin wordt als een

volwaardige stedelijke verblijfsruimte ingericht.

@HOME

08

09

© B

-arc

hite

cten

© B

-arc

hite

cten

07

© B

-arc

hite

cten

»

DIM

EN

SIO

N

14

@HOME

maken bewust geen onderscheid tussen ontwerpers en uitvoerende architecten. Voor ons is het belangrijk dat het geheu-gen van een project mee naar de werf gaat. De architect daar moet weten wel-ke beslissingen vroeger zijn genomen en waarom, te meer daar de gesprekspart-ner aan de andere zijde geregeld ver-andert. Een scheiding tussen ontwerp en uitvoering levert volgens ons geen meerwaarde op, tenzij misschien een economische. Maar een architect blijft een dienstverlener. Halfweg het project een andere architect afvaardigen die dan een half jaar nodig heeft om het project onder de knie te krijgen, lijkt ons geen goede service.”Voor het dagelijkse management be-schikken B-architecten over een ‘zake-lijk leidster’, zeg maar een office mana-ger. Zij buigt zich over de planning, de contracten, de facturatie, de sollicitaties en het personeelsbeleid. Daarnaast legt iemand zich toe op de communicatie, het onthaal en de kandidaatstellingen. Een derde medewerkster staat in voor de volledige logistiek, van papier tot auto’s.

Internationale plannen?

Opdrachten verwerft B-architecten veelal via wedstrijden. “Wedstrijden ge-nereren een enorme boost aan energie en creativiteit in het bureau en creëren ruimte voor onderzoek. Nadelen zien wij eigenlijk niet. Uiteraard verlies je op tijd en stond, maar dat doen voetbal-teams ook. Ook design & build schrikt ons niet af. In het begin is het even wennen als iemand steevast de reken-machine bovenhaalt als je een voorstel

formuleert, en op basis van de cijfers op het schermpje ja of neen zegt. Maar die beperking prikkelt de creativiteit. Sommige architecten hebben de nei-ging om hun beroep als een roeping af te schilderen, maar zetten tegelijkertijd een klaagzang op. Maar waarom doe je het dan? Je leeft maar een keer, en de dienstplicht is toch afgeschaft? Wij heb-ben een uitstekend team dat erin slaagt alle problemen op te lossen, al dan niet ondersteund door externe experts. Na-tuurlijk kost dat inspanningen. Mede-werkers volgen opleidingen en geven die kennis intern door. Daarnaast organise-ren we in house opleiding, bijvoorbeeld rond passief bouwen of overheidsop-drachten. Zo investeren we in kennis en mensen en maken we onszelf onafhan-kelijker van externe specialisten. Som-mige medewerkers leggen zich vanuit persoonlijke interesse toe op nichege-bieden zoals brandnormen, mobiliteit of specifieke materialen. Op zeker ogen-blik weet je wie waarin sterk is.”Wat staat er momenteel allemaal op de agenda? Qua masterplanning lopen er projecten voor de stationsomgeving van Turnhout en een PPS-project in Tienen. Andere opdrachten behelzen de Brepols site in Turnhout en een site nabij het centraal station in Antwerpen. Verder zijn er de uitbreiding van het museum in Elsene, de uitbreiding van het bezoe-kerscentrum in de abdij van Averbode, een nieuwbouw voor de lerarenop-leiding van de Erasmushogeschool in Brussel, sociale huisvesting in Oostende en Antwerpen, een klein cultureel cen-trum in Landen en een fuifzaal in Kort-rijk. Een verhaal apart is het zitmeubi-

lair dat zij tekenden voor Muntpunt en dat weldra in een staaluitvoering wordt geproduceerd door de Portugese meu-belfabrikant Iduna.Koesteren zij ook internationale plan-nen? Sven Grooten: “Onze buitenlandse projecten hadden in het verleden een eerder toevallig karakter: de hoofdzetels voor Bongo in Kopenhagen, Barcelona en Rotterdam; ons shop-in-shop sys-teem voor Wrangler dat veel in Duits-land is toegepast; enkele kinderwinkels in Spanje voor Kids, een nevenmerk van het lingerielabel Woman’s Secret; het Quartier du Mode in Roubaix. We be-kijken nu of een bewuste stap over de grens zinvol kan zijn, maar het is zeker geen fetisj. Wat dat betreft, spiegelen we ons aan de nuchterheid van voormalig Club Brugge-icoon Jan Ceulemans. Toen die de gelegenheid kreeg om in Milaan te gaan voetballen voor het dubbele van zijn loon, reageerde hij: ‘Je kunt toch maar één biefstuk per dag eten’. In het buitenland hetzelfde doen als anderen, interesseert ons niet. Niet uit gebrek aan ambitie, maar omdat kwaliteit voor ons primeert. Wij willen een meerwaar-de leveren.”

uwww.b-architecten.beDoor Colette Demil & Staf Bellens

10. Vlakbij de Grote Markt van Turnhout tekende

B-architecten in het nieuwe stadsdeel Turnova het

deelproject de Schakel met 35 appartementen, een

ondergrondse parking met 480 plaatsen, een ruim

11.000 m² grote commerciële plint met een 70 m

hoge toren met onder meer appartementen, kanto-

ren, horeca en een publiek dakterras.

10

© B

-arc

hite

cten

© B

-arc

hite

cten

Een garagepoort van CRE-8-IVE by L-DOOR verdwijnt in de gevelbekleding en geeft de woning een unieke uitstraling. Bouwheer en architect kunnen bij L-DOOR terecht voor het volledige traject. Van creatief idee tot perfecte afwerking. De garagepoort en gevel kunnen gerealiseerd worden met een brede waaier aan gevelbekledingsmaterialen van gerenommeerde fabrikanten. Belgisch design op maat.

Inspiratie en advies op www.cre-8-ive.be en op Batibouw, stand 1-207

We make your sectional door invisible

ad_Dimension_230x142mm_nl.indd 1 11/01/2016 10:37:02

HO

ME

OF

OXY

GEN

DUCO at HOME

De standaard voor woningventilatie

Het DucoTronic System is een Vraaggestuurd Natuurlijk Ventilatiesysteem dat ventileert op basis van CO2-, vocht en temperatuurmetingen, ideale graadmeters voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. De elektronisch gestuurde toevoerroosters garanderen dat er enkel geventileerd wordt waar en wanneer nodig én in de juiste hoeveelheid voor een optimale energiebesparing!

info@duco.eu - Handelsstraat 19 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 33

DucoTronic SystemDe ultieme vorm van ventilatie

freduc,vent

0,35tot

Bezoek ons in PALEIS 12, STAND 501van 25 feb. tot en met 6 mrt. 2016

DUCO @ BATIBOUW 2016

Een garagepoort van CRE-8-IVE by L-DOOR verdwijnt in de gevelbekleding en geeft de woning een unieke uitstraling. Bouwheer en architect kunnen bij L-DOOR terecht voor het volledige traject. Van creatief idee tot perfecte afwerking. De garagepoort en gevel kunnen gerealiseerd worden met een brede waaier aan gevelbekledingsmaterialen van gerenommeerde fabrikanten. Belgisch design op maat.

Inspiratie en advies op www.cre-8-ive.be en op Batibouw, stand 1-207

We make your sectional door invisible

ad_Dimension_230x142mm_nl.indd 1 11/01/2016 10:37:02

Innovatief prefab gevelsysteem voor hogeschool

DIM

EN

SIO

N

16

REPORTAGE

Om te voorkomen dat het nieuwe schoolgebouw van Saxion vier afzonderlijke entrees zou krij-

gen, koos IAA Architecten, met hoofd-zetel in Enschede, om een deel van het gebouw ondergronds te trekken. Een grote “kelderbak” dient als verbindend element tussen de losstaande volumes. Een speciaal patroon met bakstenen was het antwoord van de architecten op de historische context van Enschede, de plek met allerlei patronen en ornamen-ten uit metselwerk. Specialisten en ex-perts zaten in een vroeg stadium samen om na te gaan hoe ze een speciale vorm van metselwerk konden realiseren. Om de patronen voor het gebouw in de ontwerpfase te visualiseren was er een continue wisselwerking tussen verschil-lende ontwerptechnieken. Tijdens het ontwikkelen van deze patronen werd duidelijk dat het raster, met oorspron-kelijk een afmeting van 1.200 mm, naar 1.260 mm zou evolueren. Dit door het feit dat een Wasserstrich baksteen een afmeting van 210 mm heeft. IAA Archi-

tecten nam dit gegeven op in het teken-werk en de engineering van het gebouw. “De keuze voor een bakstenen uiterlijk en metselwerk passen heel goed bij de bouwcultuur in Nederland. Voor ons is de ‘genius loci’, ‘de geest van de plek’, essentieel. Elke plek vraagt om een an-dere aanpak”, aldus architect Marko Matic van IAA Architecten. Samen met adviseurs van ARUP Amsterdam en con-structeurs van AD Develop opteerden ze voor het Signa systeem van Vandersan-den Group.

Vlieswandgevelelement voor hoogbouwTot nu toe is Vandersanden relatief wei-nig aanwezig in hoogbouw, terwijl de vraag naar prefab gevelsystemen toe-neemt. Met Signa ontwikkelde de in-novatiecel van de gevelsteenfabrikant een vlieswandgevelelement toepasbaar in hoogbouw. Hiermee metselt men niet meer traditioneel. Doordat de stenen verlijmd zijn op een achtergrondplaat, kan de architect tijdens het ontwerp-

proces met de stenen ‘draaien’, zowel in diepte als in reliëf, en kan hij ook spe-len met kleuren en patronen. Een mooi en flexibel systeem met veel mogelijk-heden. Na plaatsing blijven de panelen demonteerbaar.

‘Zigzag slalom’Voor het gevelpatroon bij Saxion is aan een aantal randvoorwaarden voldaan. Rondom het schoolgebouw staan prach-tige gebouwen met veel ornamentiek in het metselwerk. Dit element wilden de architecten laten terugkomen in het gebouw. Daarnaast zie je in Enschede heel veel siermetselwerk, in oorsprong verbonden aan het textielverleden van de stad. IAA Architecten wou dit verle-den op een of andere manier voelbaar maken in de gevel. De zigzag slalom als metafoor voor het textiel weven. Verder was de flexibiliteit van het inhoudelijke programma doorslaggevend om te kie-zen voor een verticale verdeling in de gevel.

uwww.vandersandengroup.be Door Philip Declercq | Foto’s: Vandersanden

Met campussen in Apeldoorn, Deventer en Enschede is Saxion een grote hogeschool in het oosten van Nederland. Omwille van de groei van het aantal studenten en van de onderzoeksactiviteiten op de campus Enschede realiseerde de hogeschool recent een nieuwbouw. De gevels stralen innovatie uit. Een nieuwe, geprefabriceerde vliesgevelconstructie, is gecombineerd met gevelstenen van Vandersanden Group.

pro.velux.be

Met het nieuwe dakvenster in wit geverfd hout, geeft VELUX leven aan uw ideeën voor op zolder.

• Een eigentijdse schoonheid, aangepast aan uw projecten • Duurzame verf, bestendig tegen UV-stralen • PEFC-gecertifi eerd hout van uitstekende kwaliteit

Meer wit. Meer licht.Meer inspiratie.

© 2

016

VEL

UX

GR

OU

P ®

VEL

UX

, HET

VEL

UX

LO

GO

, CA

BR

IO, I

NTE

GR

A, I

O-H

OM

ECO

NTR

OL

EN P

ICK&

CLI

CK

! ZIJ

N G

EREG

ISTR

EER

DE

HA

ND

ELSM

ERK

EN G

EBR

UIK

T O

ND

ER L

ICEN

TIE

DO

OR

DE

VEL

UX

GR

OEP

.

VELUX_ad_WPPRO_archi_297x230.indd 1 4/01/16 16:46

Synergie tussen architectuur en kraanwerk

DIM

EN

SIO

N

18

REPORTAGE

EX-IT Architectuur is een architec-tenvennootschap actief in (EX)te-rieur, (I)nterieur en (T)echnieken.

Door de multidisciplinaire structuur en aanpak wordt bij elk project veel be-lang gehecht aan het ontwerpproces. “Bij dit project is de gevel afgestemd op de natuurlijke tinten van de omgeving, het raamwerk is neutraal gehouden en de beglazing getemperd. Op die manier krijgen we een strakke gevel die rust uitstraalt en toch de nodige spanning opwekt. De spanning wordt evenwel verkregen door het volumespel met de 2 balkvormen in beton die effectief op elkaar liggen, en niet in elkaar verwe-ven zitten. Alle functies zoals poorten, deuren en ramen worden zoveel moge-lijk onzichtbaar in de gevelvlakken ver-weven en maken integraal deel uit van het vormenspel. De volledig beglaasde achtergevel trekt de natuur - het nabije sparrenbos - als het ware naar binnen”, aldus de architect. De woning over 2 bouwlagen kenmerkt zich door het ar-chitecturale spel van, open en gesloten,

grote vlakken. Gebruikte materialen zijn onder meer glas, aluminium, na-tuursteen en fineerhout.

Design vult basisfunctionaliteit aanOok de keuze voor het inox kraanwerk van VOLA ligt in dezelfde tijdloze lijn. Op het gelijkvloers werd de open dou-che onopvallend in de slaapkamer ge-integreerd. De thermostatische, mini-malistische douchekraan is gebaseerd op het oorspronkelijke concept van de Deense ontwerper Arne Jacobsen: een eenvoudige buis waar water uit stroomt. Los van het gevraagde debiet is constant een zelfde watertemperatuur verzekerd. Een discreet in de natuursteen inge-werkte vloergoot laat het gebruikte wa-ter afvloeien.

Meerwaarde in maatwerkIn de slaapkamer op de verdieping trekt een zeer compact, langwerpig wasta-felmeubel met bijbehorende spiegel de aandacht. “Het integreren van het kleine

inox wastafeltje in het uit mdf en inox vervaardigd meubelstuk, uitgerust met VOLA-kraanwerk, was montagetech-nisch een uitdaging”, aldus Luc Janssens van VOLA. Ook in de toiletten boven en beneden werden (koudwater)kranen in de muren ingewerkt. Hier diende de kraanbek te worden ingekort in func-tie van het wastafelmeubel. Ook in het keukeneiland werd een kraanwerk op-lossing uitgewerkt. Basiselement is de originele keukenkraan uit de collectie van de Deense kraanwerkspecialist. Hier werd de kraanbek evenwel aan-gepast - lees verlengd - in functie van de grotere spoelbakken. Het betreft een zeer functionele oplossing, 360° draai-baar op twee plaatsen, waarmee in alle richtingen kan gespoeld worden.

uwww.vola.beuwww.ex-it.beDoor Philip Declercq | Foto’s: EX-IT Architectuur

In Lokeren realiseerde architect Iwan Vermeirsch van EX-IT Architectuur een hedendaags gebouw in de schaduw van restaurant ‘t Vier Emmershof. Het geheel heeft de functie van een B&B, en gaat op in de kleuren van het bos. “De functionaliteit van het ontwerp blijft de basisgrens waaraan een gebouw moet voldoen. De architecturale kwaliteiten vullen deze basisgrens aan, en zorgen voor een meerwaarde. Tussen deze aanpak en de VOLA-filosofie is er een duidelijke synergie. Ook bij hen vult het design de basisgrens, de functionaliteit van het kraanwerk, aan”, aldus de architect.

VLAKKE PLATDAKVENSTERS VAN FAKRO:

prachtig design en uitstekende thermo-isolerende kwaliteiten

ZO EENTJE OP UW PLAT DAK?

WILT U ER OOK

www.fakro.be

ZO EENTJE OP UW PLAT DAK?

WILT U ER OOK

10

Protect: polissenberoepsaansprakelijkheid

Ontwerpers: - Architecten - Ingenieurs-studiebureau’s - Landmeters-experten - Veiligheidscoördinatoren - Energiedeskundigen - Milieudeskundigen - ...

Vastgoedmakelaars, syndici

Verzekeringsmakelaars

10

1010

10

Protect:technische polissen

Alle bouwplaats risico-verzekeringen

Decennale - België - Frankrijk

Garantieverzekering - Projectpolissen (gevelrenovatie) - Abonnementspolissen

Alle risico’s machinebreuk

ProfessionalsProtecting

Protect : ProtectING ProFeSSIoNALSAls onafhankelijke Belgische nicheverzekeraar werken we bij Protect sinds 1990 maatwerk-

polissen uit die de beroepsaansprakelijkheid dekken van vrije, intellectuele en dienstverlenende

beroepen. We hebben een bijzondere affiniteit voor bouwgerelateerde en technische

verzekeringen. Maar ook in de milieu-, energie- en vastgoedsector zijn we helemaal thuis.

Protect staat voor doelgerichte verzekeringsoplossingen. Gesteund op een grondige kennis

van de sectoren waarin we actief zijn en met een aantal extra unieke diensten voor verzekerden

en makelaars. Maar bovenal gedreven door een sterke persoonlijke benadering.

Protect diensten

Juridische adviezen Technische studiedienst Seminaries Protect bulletin, e nieuwsflashes Kennisbibliotheek

Protect polissen

Verzekeringsonderneming toegelaten onder codenummer 1.009

PROTECTP R O T E C T I N G P R O F E S S I O N A L S

Tel. (+32) 2 411 41 14 • www.protect.be

146319_adVerzWereld (297x100)_v5_nl.indd 1 22/04/14 13:23

Centre du Design Mons - Matador

DIM

EN

SIO

N

20

In een eerste fase werd de restauratie en renovatie van het bestaande gebouw aangepakt. Dit gebouw, beter bekend als de “ancien mess des officiers” van eind 17de - begin 18de eeuw, werd aan de buitenzijde volledig in eer hersteld. De binnenkoer werd van alle aanbouwsels ontdaan en zowel de klassieke voorge-vel als de meer residentiële achtergevel werden gerestaureerd in samenwerking met Delaisse Micciche. De binnenzijde werd volledig omgevormd om het ge-bouw meer daglicht en een hedendaag-se uitstraling te geven die past bij een designcentrum. In een tweede fase werd er in het ver-lengde van één been van het U-vormige gebouw een langgerekt nieuw volume toegevoegd. Deze annex vormt samen met de zijwand van het imposante 19de-eeuwse Corps de Garde een twee-de, grotere koer. In dit Corps de Garde, beter bekend als Carré des Arts, zijn

verschillende kunstinstituten gevestigd. Het ontwerpvoorstel voorzag in een doorgang tussen beide (drie poorten, zo-als te zien is op het plan) die echter niet werd uitgevoerd.

Oud en nieuwHet ontwerp verenigt niet enkel oud en nieuw op de schaal van de gebouwen, maar ook op die van de stad. De site bevindt zich op de rand van het oude Mons. De klassieke voorgevel maakt deel uit van de burgerlijke stad, die vol-op gerenoveerd wordt. Achteraan geeft het diepe perceel uit op de volkse buurt, die in volle ontwikkeling is. Het ontwerp is georganiseerd volgens twee assen. De eerste grote as loopt van de ingang over de binnenkoer naar de grote buitenruimte achteraan. Tijdens de zomer staat de houten poort, die moest heropgebouwd worden, open zo-dat het zicht onbelemmerd is. De glazen

deuren, die in de winter als sas werken, vormen dan de toegangsdeur. Deze as verzorgt zo een visuele link tussen beide stadsdelen. De tweede, kortere as, linkt Carré des Arts met de uitbreiding. Via drie poorten op deze as zou de binnenkoer van Carré des Arts uitgeven op de uitbreiding. Een patio in het volume van de nieuwbouw sluit hierop aan. Zo zou er een recht-streeks contact mogelijk zijn tussen de verschillende instituten van Carré des Arts en de ateliers en andere functies van het Centre du Design.

Logica van de plekDe reconstructie van de grote muur aan de achterzijde van het perceel dient ook gezien te worden in de stedelijke logica op die plek, waar ook andere gebouwen een forse muur hebben langs de straat-zijde. Een grote opening laat voldoende visueel contact toe. Bovendien kijkt een

PROJECT

Designcentrum als stedelijke link

Het Centre du Design in Mons verenigt oud en nieuw op de schaal van gebouw en stad. Het ontwerp van Matador Atelier d’Architecture vertrekt van haar positie op de rand van de burgerlijke en volkse stad en opent zich resoluut naar beide. Met aan de ene zijde een rigoureuze verbouwing en aan de andere kant een daarbij aansluitende nieuwbouw. Het project linkt op een heldere manier de verschillende functies, zowel onderling als aan de omgeving.

DIM

EN

SIO

N

21

raam in het uitkragende volume uit op de achterliggende volkse buurt als om aan te tonen dat het Centre du Design er zich niet van afkeert. Het raam werkt als een vitrine naar de arbeiderswonin-gen toe.De uitbreiding neemt het gabarit van het bestaande gebouw over. Het gebouw is lang uitgerekt tot aan de achterste per-ceelgrens. Het smalle gebouw herbergt over twee etages achtereenvolgens twee gestapelde vergaderzalen, een patio en negen productie-ateliers: drie grote op het gelijkvloers en zes kleinere op de verdieping. Een overdekte gaanderij op de twee verdiepingen verenigt de drie elementen. De galerij heeft een klassie-ke compositie, met slanke kolommen, en refereert zo aan de klassieke archi-tectuur van het bestaande gebouw. Een huid van geplooide, geperforeerde sta-len platen schermt de galerij af. Afhan-kelijk van het gemoed en de behoeften van de gebruikers kunnen delen open of dicht gezet worden. De huid filtert het zonlicht, net als de carbonaatplaten boven de galerij, zodat de tussenruimte baadt in een getemperd licht. De struc-

PROJECT

010

»

DIM

EN

SIO

N

22

PROJECT

tuur van de galerij bestaat uit ranke ge-galvaniseerde stalen kolommen en sta-len vloerroosters. Het volume erachter heeft een aluminium bekleding in cas-setten gekregen. De constructie volgt de industriële logica van het design en kan als een carrosserie beschouwd worden.

Gemeenschap door architectuurDe achterliggende gevel van de produc-tie-ateliers is volledig beglaasd zodat er een optimaal contact met de grote bui-tenruimte ontstaat. Wanneer de schuif-ramen bij goed weer openstaan wordt de galerij mee ingenomen door de de-signers zodat de betrokkenheid nog gro-ter wordt. Alle circulatie verloopt langs de buitenzijde via de galerij. Net als bij de oude binnenkoer.Deze langs drie zijden omsloten buiten-ruimte kreeg een hoofdrol in de werking van het designcentrum. De vijf studio’s op het gelijkvloers (aan de linkerzijde) worden rechtstreeks via de koer ontslo-ten zodat de circulatie over de binnen-plaats gebeurt. Ze zijn ook intern aan-eengeschakeld via wanden die kunnen opengezet worden. Zoals elders in het gebouw vallen wanden, kasten, tafels en zelfs verlichting samen in één element dat doorgetrokken is door de verschil-lende studio’s. Door het gebruik van glas zijn ze visueel met elkaar verbonden en vergroot het ruimtegevoel binnenin.

De bureaus op de eerste verdieping aan de overzijde van de koer zijn ook op deze buitenruimte gericht. De vloer werd ver-hoogd zodat er een zicht naar beneden ontstaat. Het ritme van de gevels en de eraan gekoppelde dragende structuur werd ook in het vals plafond uitgewerkt. Uit het ontwerp spreekt een zoektocht om een gemeenschap te creëren door architectuur. De ruimtes zijn soms gro-ter bemeten dan noodzakelijk zodat er ontmoetingen mogelijk zijn. De wanden die grenzen aan de gangen zijn vaak transparante of translucente membra-

nen. Hierdoor ontstaat een spel van open en gesloten, openbaar en privé. De nieuwe trappenhal bevindt zich in een hoek van het gebouw langs de gevel (linksonder op het plan). De circulatie binnen staat in contact met de publieke circulatie er langs. Ondanks de monu-mentale taal van de raamopeningen is de trapruimte op een intiemere schaal gebracht.

De breedte van de ramen opent de trap-hal naar het tableau van de stad. Aan de wanden van de traphal hangen foto’s. Door het direct contact vanaf de straat wordt de trap ook exporuimte. Ook hier gaat het gebouw en haar gebruikers in dialoog met de stad.

Door Arnaud Tandt | Foto’s: Tim Van de Velde

www.m-design.be info@m-design.be B - 8210 Zedelgem (Brugge) +32(0)50 82 06 52

Architecturale Integratie

DIAMONDT h e v i c t o r y o f f i r e

collection

architecten NL.indd 1 8/07/15 16:54

DIM

EN

SIO

N

24

REPORTAGE

De bouwheer wou een heden-daagse en nieuwsoortige wo-ning bouwen, die tegelijkertijd

toch een duidelijke verwijzing had naar de archetypische vorm van een ’huis’. “Door de nok van het dak loodrecht op de straat te plaatsen konden we dit re-aliseren”, aldus architecten Ellen Van-hole en Bart Van Meerbeek. “Bijkomen-de pluspunten waren dat in de woning zelf meer ruimte kon worden gecreëerd en dat de link met het achterliggende landschap kon worden geoptimaliseerd. Ontwerpmatig ligt het accent op het

contrast tussen de introverte, eerder gesloten, voorzijde van het gebouw, en de zeer extraverte, transparante achter-zijde van de woonst. Het capteren van zonlicht wordt geoptimaliseerd door de uitsnijdingen in de schuine dakvlak-ken, en door het creëren van een vide die zich aan de achtergevel over de drie niveaus van de woning uitstrekt.”

Doordachte materialenkeuzeHet gehele bouwsysteem is opgevat als een hybride constructie. Voor elk onder-deel werd voor de meest opportune uit-voeringswijze gekozen. De buitenwan-den zijn opgebouwd uit ICF-elementen, volgestort met beton. De binnenwanden bestaan uit silicaatsteen, de tussenvloe-ren uit predallen. Het zadeldak is op zijn beurt een houten constructie. Door de bekleding met leien krijgen al deze ver-schillende delen echter een uniforme uitstraling.

Materiaal met een zo fijn mogelijke korrelOm de vorm van de woning optimaal tot zijn recht te laten komen zochten de ar-chitecten, zowel voor gevel als dak, naar een materiaal met een zo fijn mogelijke korrel. “De keuze voor de Alterna leien van Eternit in keramisch rode uitvoering zorgt voor een homogene en massieve

uitstraling. De hoekafwerking met een Y-profiel in dezelfde tint laat de ver-schillende vlakken nagenoeg naadloos in mekaar overgaan. Het lijkt alsof de woning werd uitgehouwen uit één ma-teriaal. Door de gevel en het dak af te werken in een halfsteensverband wordt de textuur van de buitenschil nog fij-ner”, aldus de architecten. Door het spe-cifieke karakter van de vormgeving en de uitvoeringskeuzes werden alle con-structieve en esthetische detailleringen op maat uitgedacht en ontworpen. De hoekafwerkingen en ingewerkte dak-goten werden geconcipieerd met plooi-werk in koperkleurig zink zodat deze opgaan in het geheel.

Brede waaier aan uitvoeringenHet architectenbureau uit Aarschot werkte reeds vaker projecten met Eter-nit leien uit. Dikwijls in een zoektocht naar een toon-op-toon uitvoering van gevel en dak, alsook in projecten waar-bij de vraag zich aandient om de gehele buitenschil in eenzelfde materiaal te voorzien.

uwww.eternit.beuwww.bnearchitecten.beDoor Philip Declercq | Foto’s: Marcel Van Coile

Tussen akkers, weilanden en enkele schaarse woningen in de Heist-op-den-Bergse Bollostraat realiseerde BNEARCHITECTEN uit Aarschot een hedendaagse woonst die karakter uitstraalt. Om de vorm zo sterk mogelijk tot zijn recht te laten komen werd, zowel voor gevel als dak, gezocht naar een materiaal met een zo fijn mogelijke korrel. Met de keuze voor de Alterna leien van Eternit krijgt de woning een homogene en massieve uitstraling.

Leien geven landelijke woning homogene, massieve uitstraling

www.mitsubishi-electric.bewww.warmtepomp.be

Met onze warmtepompen bespaar je tot 40% op energie, nooit op comfort.

Duurzaam verwarmen? Met de warmtepompen vanMitsubishi Electric zit je altijd goed. Of je nu bouwt ofrenoveert, dankzij de vooruitstrevende technologiebespaar je op energie en win je aan warmtecomfort.Bovendien geniet je van 1 maart tot 31 augustus 2016 bijaankoop van een Ecodan of Hyper Heating warmtepomp van een extra voordeel: een cashbackkorting tot € 420.

WARMTEPOMPTECHNIEK

Duurzaam verwarmen zat nog nooit zo goed.

Kom onze nieuwste oplossingen ontdekken tijdens Batibouw in paleis 12, stand 115.

6

CASHBACKTOT € 420

Niet alleen biedt Nelissen u een enorm assortiment aan stenen, bovendien kan u die combineren tot unieke mixen.Probeer het zelf met onze ‘mix-en-voeg module’ op www.nelissen.be. De mogelijkheden zijn eindeloos!

Loxx Architects

Oogstrelend, superisolerend & beresterk

360° GEKLEU

RD

Zendow#neo, de raam- en deurprofielen van de toekomst• Revolutionaire versterkingstechnologie Linktrusion • Tot 35% betere isolatie • Modern, slank en strak design • Robuust en inbraakwerend • Nog grotere raam- en deurelementen • Meer dan 4.000 kleurcombinaties • 100% Belgisch

Kijk op www.deceuninck.be

Ramen, deuren en luiken Tuintoepassingen Dak & gevel Interieurtoepassingen

Deceuninck NV - BeneluxBruggesteenweg 360 • BE-8830 Hooglede-Gits(BE) T +32 51 239 272 • F +32 51 239 261 • belux@deceuninck.com • www.deceuninck.be(NL) T +31 76 561 78 34 • F +31 76 750 23 53 • deceuninck.kunststof@deceuninck.com • www.deceuninck.nl

NIEUW

DEU

R

glasvezelsglasvezels pvc-hardschuimstaaldraad

RAAM

Volledig raam Uw tot 0,65 W/m2KVolledige deur Ud tot 0,85 W/m2K

A++++A++++

168100 DECEUNINCK POLYCLOSE ADV DIMENSION.indd 1 12/01/16 08:22

DIM

EN

SIO

N

27

REPORTAGE

Het project omvat de restaura-tie van de voormalige brand-weerkazerne, waarboven een

bootvormig volume verrijst. Het para-metrisch design van de gevel verwijst tevens naar Antwerpen als diamant-stad. De bestaande brandweerkazerne, een geklasseerd gebouw, diende ge-restaureerd en geïntegreerd te worden met het nieuwe bootvormige gebouw, en moest volwaardig deel uitmaken van het globale architecturale concept. Het project, dat oud en nieuw verbindt, heeft onmiskenbaar een internationale uitstraling. Het nieuwe gebouw moet straks alle ondersteunende diensten van het havenbedrijf centraliseren.

KadersysteemHet Havenhuis wordt gerealiseerd door een ontwerpteam van gespecialiseerde bedrijven: Bureau Bouwtechniek, Stu-dieburo Mouton, Ingenium, Daidalos Peutz, Origin en FPC. Interbuild is al-

gemeen aannemer en ondertekende een onderhoudscontract voor de gevel van het bijkomende volume voor een periode van 10 jaar. Het vertrekpunt is de opbouw van een stalen structuur, waarop ankers worden uitgelijnd en geplaatst. Een aluminiumverwerkend bedrijf maakte een 3D-tekening van het volledige project in Revit. De belijning van de profielen was reeds vastgelegd door de architecten. De thermische en akoestische berekeningen werden uitge-voerd in Solid Works. Een kadersysteem leek de meest aangewezen oplossing. “Er werden enkele mock-ups gemaakt en testen uitgevoerd, ook bij Schüco, met betrekking tot de geluidswering en de water- en winddichtheid”, aldus Frans Soenen (Sales Manager bij Schüco Belgium, die straks de fakkel doorgeeft aan Geert Michels). Uiteindelijk werd geopteerd voor SGG KS 147 beglazing, in combinatie met panelen op maat en shadowbox-panelen.

Mass Customization Reeds op BAU 2013 in München stelde Schüco een conceptversie van een ei-gen parametrisch gevelsysteem voor. Dit systeem staat inmiddels volledig op punt. Oliver Hans van Schüco Inter-national KG verduidelijkt: “Dankzij de innovatieve software kan de architect

Aan de skyline van Antwerpen verrijst een nieuwe eyecatcher van formaat. Naar een ontwerp van het gereputeerde architectenbureau Zaha Hadid Architects krijgt de toekomstige hoofdzetel van het Havenbedrijf Antwerpen stilaan vorm. De gevel van het expressief bootvormig volume van het Havenhuis resulteert uit een intense samenwerking tussen Schüco en gevelbouwer Groven+. Meteen een primeur voor het opkomende parametrisch design in gevelarchitectuur.

Staaltje van parametrisch geveldesign voor nieuw Havenhuis

De opbouw van de mock-up: SGG KS 147 beglazing,

in combinatie met panelen op maat en shadowbox-

panelen.

»

©C

ourt

esy

of Z

aha

Had

id A

rchi

tect

s

DIM

EN

SIO

N

28

REPORTAGE

op driedimensionale wijze gevels ont-werpen met complexe geometrische vormen, en behoudt hij een maximum aan ontwerpvrijheid. Oppervlakte-ele-menten kunnen in verschillende graden van transparantie worden geschakeerd. Functies als daglichtcontrole en pane-len kunnen in het gevelsysteem worden opgenomen. De flexibele databank aan componenten maakt tal van architec-turale oplossingen mogelijk. Schüco biedt niet enkel volledige 3D-fabricatie ondersteuning, maar ook controle van de technische en financiële haalbaar-heid van de installatie, zodat de input optimaal kan verwerkt worden. Toch behouden we een geautomatiseerde systeemlogica, en een productieproces, ‘Mass Customization’ genaamd.”

uwww.schueco.beDoor Philip Declercq

©C

ourt

esy

of Z

aha

Had

id A

rchi

tect

s

©C

ourt

esy

of Z

aha

Had

id A

rchi

tect

s

©C

ourt

esy

of Z

aha

Had

id A

rchi

tect

s

©C

ourt

esy

of Z

aha

Had

id A

rchi

tect

s

©C

ourt

esy

of Z

aha

Had

id A

rchi

tect

s

Rigitone Activ’Air akoestische plafonds zijn de referentie op het gebied van akoestisch comfort in scholen, instellingen, hospitalen, burelen

en woningen. De Rigitone Activ’Air akoestische plafonds verminderen de nagalmtijden* en waarborgen een betere spraakverstaanbaarheid.

Het vernieuwde assortiment Rigitone Activ’Air is leverbaar in volledig geperforeerde gipskartonplaten die na plaatsing een naadloos

oppervlak vormen.

De Activ’Air technologie die verwerkt zit in deze Rigitone-producten elimineert tot 70% van de formaldehydeconcentratie in de binnenlucht

en combineert akoestisch comfort met een beter leef- en werkcomfort.

Wilt u hierover meer weten, consulteer dan www.spraakmakendeplafonds.be.

*het geluid dat heen en weer kaatst tussen twee wanden waardoor er snel opeenvolgende echo’s veroorzaakt worden.

Rigitone het meest duurzame akoestische plafond

DIM

EN

SIO

NSTAD IN DE KIJKER

30

Burgemeester Luc Martens - Roeselare

© S

tudi

o D

ann

“Roeselare is vandaag inspirerend voor anderen”

DIM

EN

SIO

N

31

Burgemeester Luc Martens kwam als jonge leraar in Roeselare wonen, maar tekende zijn latere politieke carrière als staflid van de toenmalige CVP, adjunct-kabinetschef van wijlen minister Coens, parlementslid en minister vooral uit in Brussel. Voor hij in 2005 de sjerp over-nam van de zittende burgemeester, maakte hij werk van een uitgebreide studieronde. “Om voor mezelf een map-ping van de stad te maken, heb ik mijn oor te luisteren gelegd bij een brede groep mensen. Welk gezag kan de stad zich aanmeten in de regio? Welke infra-structuur heb je nodig om dat waar te maken. Welke zijn de contouren van de stad?”De katalysator voor de stadsvernieu-wing waren de plannen voor een nieuw station en de herontwikkeling van de omgeving daarrond. Het uiteindelijke masterplan, geschraagd door ontwer-pend onderzoek van het bureau voor stedenbouw en architectuur uapS uit Parijs en het omgevingsplan van Bas Smets, legt de link tussen het stadscen-trum en de achter de verhoogde spoor-wegberm weggestopte wijk Krottegem. Burgemeester Martens: “Het project is gegroeid uit een constante dialoog die leidde tot een sterk verhaal waarin het ene het andere oproept. Het nieuwe sta-tion zal de reiziger tot in het hart van de stad brengen. Door zijn invulling wordt het stationsplein een echte stede-lijke ontmoetingsruimte. Het transpa-rante karakter van het gebouw maakt het open naar Krottegem. We hebben de wijk ook mee geïncorporeerd in de

nieuwe kleine ring, die is opgevat als een stadsboulevard en waarvan al een groot deel is gerealiseerd. Zo vormt de wijk, een getuige van Roeselare’s indus-triële verleden, voortaan een geheel met het centrum dat naast de woonfunctie overwegend een commercieel karakter heeft.”

Mastaba voor urban art

In de wijk, die tot ontwikkeling kwam onder impuls van de textielindustrie en de daarmee verbonden aanleg van de spoorweg en de vaart, bieden de oude bedrijfsterreinen volop kansen tot her-ontwikkeling. Burgemeester Martens: “In een geklasseerd deel van de brou-werij Rodenbach is het Vlaams Huis van de Voeding ondergebracht, een podium voor de voedingssector die erg belangrijk is voor deze regio. In de na-bije toekomst installeren we in de oude bottelarij het Streekhuis. Dat wordt het onderkomen voor de medewerkers van Midwest, het samenwerkingsverband dat 17 Midden-West-Vlaamse gemeen-ten onder impuls van Roeselare heb-ben aangegaan om kennis en expertise te delen. Op het programma staat ook de verdere ontwikkeling van de site Du-mont-Wyckhuyse, een voormalige we-verij waar de sociale huisvestingsmaat-schappij De Mandel al sociale woningen heeft gebouwd. Andere investeerders bieden zich nu aan voor verdere ontwik-kelingen. BURO II & ARCHI+I heeft een herbestemmingsstudie gemaakt voor de oude cichoreifabriek, die recent door

minister-president Bourgeois geklas-seerd werd. Een mogelijk denkspoor is dat deze plek met de uitvergrote ci-chorei-ast, die voor mij reminiscenties oproept aan een klassieke mastaba, uit-groeit tot een plaats voor urban art, met ateliers voor kunstenaars en andere cre-atieve werkplekken. Meteen kan dat een mooie opportuniteit bieden om actief in dialoog te treden met de wijkbewoners van allochtone afkomst, die hier sterk vertegenwoordigd zijn, en om hun crea-tiviteit en manier van denken in dialoog aan bod te laten komen.”

“Enkele jaren geleden heeft de stad ook de GLS-site gekocht en het Gentse ar-chitectenbureau NERO een masterplan laten maken voor de herbestemming. In een aantal fases komt hier een ruimte voor de jeugd, met een fuifzaal, repeti-tielokalen en ontmoetingscentrum, al-lemaal gegroepeerd rond een overdekt plein. Door al die projecten en de nog op stapel staande plannen en investe-ringen wordt de spoorwegberm stilaan onze kleinschalige versie van het Ant-werpse Park Spoor Noord. Meer naar het zuiden staat de ontwikkeling van de kop van de vaart op het programma, wat je dan weer zou kunnen vergelijken met wat er aan de vaart in Leuven ge-beurt. Hier vestigden zich in het verle-den vooral veevoederbedrijven. Het is de bedoeling dat de gebouwen van de familie Dossche worden herbestemd tot een verticale woon- en kmo-zone voor creatieve sectoren.”

Kenniscentrum als vuurtoren

Ook in het eigenlijke centrum is alles volop in beweging en zijn er meerdere herbestemmings- en inbreidingspro-

STAD IN DE KIJKER

»

“Roeselare is vandaag inspirerend voor anderen”

Moet Roeselare een merk worden, vragen we op het einde van het gesprek. Burgemeester Luc Martens denkt even na. “Een merk? Ja, maar dan een merk dat meer is dan louter een laagje vernis. Ik denk dat we op de goede weg zijn. Vroeger stond Roeselare bekend als een wat gezapig commerciestadje. Dat is veranderd. De stad Namen heeft interesse in onze city app ter ondersteuning van de retail. Rotterdam nodigde ons uit om onze plannen voor een station midden in de stad toe te lichten. We krijgen een betekenis die ook voor anderen inspirerend kan zijn.”

“De stad is erg versteend. Daarom hebben we BUUR de opdracht gegeven om een globaal groenplan te maken.”

DIM

EN

SIO

N

32

jecten gepland. Een vuurtorenproject is daar het in 2014 opgeleverde ken-niscentrum/bibliotheek ARhus en het omliggende woon- en winkelproject De Munt. Voor het kenniscentrum werd een bestaand bankgebouw compleet ver-bouwd en uitgebreid. Dat gebouw, om-geven door verwaarloosde woningen en een slordige parking, vormde voordien een lelijke vlek op een boogscheut van de Grote Markt. Burgemeester Martens: “De groep Coussée, later aangevuld met ontwikkelaar Extensa, zag wel brood in een binnenstedelijke ontwikkeling van 10.000 m² winkeloppervlakte en ruim 100 appartementen. Maar een dergelijk omvangrijk project heeft alleen kans op

slagen als je daar voldoende beweging creëert en de mensen zich identifice-ren met de omgeving. Omdat wij op dat ogenblik op zoek waren naar een plek waar we drie afzonderlijke bibliotheken konden bundelen en herinvullen tot een kenniscentrum van de toekomst, heb-ben wij de koppen bij elkaar gestoken. Zo is een project tot stand gekomen waar ARhus als trekker fungeerde voor de investeerders.”Een van de mensen die hier een ap-partement betrekt, is de burgemeester zelf. Het mooiste appartement, vindt hij zelf. “De oppervlakte beantwoordde aan mijn behoefte aan Lebensraum, en ik kreeg er een prachtig uitzicht tot in

Passendale bij. Het appartement stond al even te huur toen ik mijn vorige wo-ning kon verkopen. Voordien woonde ik in een villa die ik in begin van de jaren zeventig liet bouwen door het bekende architectenbureau Konstrukto, indertijd opgericht door Georges Vandenbussche en Marc Verkest.”

De stad teruggeven aan de bewoners

Naast de stadsboulevard, het opnieuw activeren van de “quasi afgestorven zenuwknopen” zoals de burgemees-ter de industriële sites omschrijft, en de inbreidingsprojecten, is groen een

STAD IN DE KIJKER

© K

laas

Ver

dru

© K

laas

Ver

dru

© K

laas

Ver

dru

01

DIM

EN

SIO

N

33

REPORTAGE

ander aandachtspunt. “De stad is erg versteend. Daarom hebben we BUUR de opdracht gegeven om een globaal groenplan te maken. Zo komt er in het zuiden een uitbreiding van het Sterre-bos met 100 hectaren en vergroenen we in de stad zelf een aantal pleinen. Door de parking op het De Coninckplein om

te vormen tot een open plein, ontwik-kelen we een groene laan die loopt van het winkelcentrum tot de Kleine Bassin in het noorden.”“Met ons parkeerplan willen wij de straat ook teruggeven aan de bewoners. Rond het station komt een blauwe zone, om forensen ertoe aan te zetten de grote ondergrondse parking die daar verrijst te gebruiken. In ruil zullen wij de helft van hun parkeerabonnement terugbeta-len. Bovengronds parkeren is vandaag al veel duurder dan ondergronds en wordt afgebouwd. Wel behouden we op ge-paste plekken zones voor kort parkeren, zodat handelaars niet in de problemen komen of mensen de kans hebben snel even geld af te halen. Met het oog op ons shoppingbeleid zijn we ook blij dat de Vlaamse overheid met de staatshervor-ming de bevoegdheid voor de sociaaleco-

nomische machtiging kreeg, de toelating voor bepaalde commerciële activiteiten op grote oppervlaktes. Wij pleiten ervoor die te fusioneren met de omgevingsver-gunning. Zo kunnen we het shoppingge-beuren in zijn geheel veel beter aanstu-ren, controleren en doseren.”

Jongeren terughalen

Zoals in alle steden staat de zoektocht naar jonge gezinnen in Roeselare hoog op de agenda. Burgemeester Martens: “Net zoals de rest van de provincie leden wij tot voor kort onder een brain drain. Jonge mensen trekken weg om aan de hogeschool of universiteit te studeren, en keren niet terug. Die trend trachten we te keren door een voor twintigers en dertigers aantrekkelijke omgeving te creëren. De vele nieuwe organisaties die »

01. Het kenniscentrum ARhus, een ontwerp van

BURO II & ARCHI+I, vormt een onderdeel van een

ruimere binnenstedelijke ontwikkeling naar een

masterplan van hetzelfde architectenbureau, met ap-

partementen, flats voor senioren, winkels, kantoren,

hotels, parkeergarages en nieuw aangelegde pleinen.

Voor ARhus werd een bestaand bankgebouw langs

alle zijden uitgebreid en compleet transparant ge-

maakt. Het kenniscentrum opende in 2014 de deuren

en kreeg al verschillende awards en nominaties.

02. Het stationsplein is al gedeeltelijk heraangelegd

naar een ontwerp van Bas Smets. Het bestaande

station wordt door Edward Sorgeloose Architecture

omgevormd tot een open en transparante link tussen

het centrum en de aangrenzende wijk.

03. VK architects & engineers won de architectuur-

wedstrijd die het fusieziekenhuis AZ Delta uitschreef

voor de nieuwe campus in Roeselare en staat in

voor de architectuur, stabiliteit, speciale technieken,

landschapsarchitectuur en interieurarchitectuur. Het

masterplan is gebaseerd op een pathologische clus-

tering.

04. In de deelgemeente Oekene tekent Architecten

Groep III voor de verbouwing en uitbreiding van de

vrije basisschool De Ark. Het project kadert binnen

het DBFM-initiatief Scholen van Morgen. Uitvoering

en onderhoud zijn in handen van Scholen vanDAAG.

05. De bestaande bebouwing op de site van VMS

Roeselare wordt verwijderd en er komen een nieuwe

sporthal met accommodatie van circa 2.000 m², een

open speelplaats, een gedeeltelijk overdekte speel-

plaats, groenaanleg en een aantal parkeerplaatsen.

Het ontwerp is van Architecten Groep III, de aanne-

mer is Jan De Nul nv - Van Laere. 05

02 03

04

© A

RC

HIT

ECT

EN G

RO

UP

III

© A

RC

HIT

ECT

EN G

RO

UP

III

STAD IN DE KIJKER

DIM

EN

SIO

N

34

STAD IN DE KIJKER

in de wijken ontstaan, bieden we logis-tieke steun en veel bewegingsvrijheid om in de openbare ruimte initiatieven te ontwikkelen. Dat lukt, want zij stel-len zich zeker niet alleen op als kritische analisten, maar sleutelen actief mee aan de sociale cohesie op de sites waar de stadsvernieuwing zich afspeelt. Op die manier maken zij de transitie waar-in de samenleving zit, meer zichtbaar.”“Voor jonge gezinnen heeft Roeselare het voordeel dat woningen en zeker gronden hier niet overdreven duur zijn. De huurmarkt staat wel onder druk, want 82% van de inwoners is eigenaar van hun woning. Jongeren zijn zeker niet onze enige bekommernis. Net zo-als andere steden tellen ook wij bij-voorbeeld veel alleenstaanden. Daarom proberen wij nieuwe woontypologieën en alternatieve woonvormen een zetje te geven. In de laatste afbakening van het regionaalstedelijk gebied voor Roe-selare, Ieper en Ingelmunster zijn we onder andere bedeeld met een ontwik-kelingsmogelijkheid voor 1.000 wonin-gen. Het masterplan daarvan, waarin elke ontwikkelaar zich moet inschrijven

om een vergunning te kunnen krijgen, werkt heel sturend, onder andere in-zake woontypologieën, het gebruik van ons warmtenet, de waterbeheersing, de groenaanplanting, de invulling van ge-meenschappelijke zones, de ontsluiting en de plaats van openbaar vervoer, fiets en auto.”

Burgemeestersconvenant

Roeselare heeft ook het Burgemeesters-convenant van de Europese Commissie ondertekend, wat zich weerspiegelt in een aantal initiatieven. Luc Martens: “Wij hebben intussen al 20 jaar ervaring met warmtenetten. Dankzij de evolutie van de technologie en sterke partners als Mirom en Eandis kunnen we dat nog breder ontplooien in een aantal ontwik-kelingen.”“We hebben ook een studie laten uit-voeren over ons huidige administra-tieve centrum, zeg maar het nieuwe stadskantoor. De vraag was of we het bestaande stadhuis energievriendelijk konden renoveren, beter konden slopen en vervangen door een nieuwbouw, dan wel konden kiezen voor een nieuwbouw op een andere locatie. Die knoop is in-tussen doorgehakt. We verhuizen naar een nieuw kantoor bij het station, dat volledig afgestemd zal zijn op onze or-ganisatie. De verhuizing zal wel nog een zestal jaar op zich laten wachten.”

De katalysator voor de stadsvernieuwing waren de plannen voor een vernieuwd station en de herontwikkeling van de omgeving daarrond.

07 08

06

06. In het kader van Scholen van Morgen krijgt de

Spanjeschool in Roeselare een gedeeltelijke renova-

tie en een deel nieuwbouw, naar een ontwerp van

Architecten Groep III. De werken gebeuren in twee

fases zodat de school kan blijven functioneren. In-

terbuild NV-BAM Contractors nv neemt de bouw en

het onderhoud op zich.

07. Muze’um L is een fraai staaltje architectuur van

architect Marc Van Schuylenbergh. Het muze’um

met de L van licht en landschap heeft een overlangse

inkeping die van de lokale lengtegraad een lichtme-

ridiaan maakt waarop de centrale kunstenaar de

zon is. Zo ligt het museum aan de oorsprong van

een transcontinentale kunstlijn die loopt van Blan-

kenberge tot het Nigeriaanse Lagos. Info: www.mu-

zeuml.be en www.lightmeridian.org.

08.Wie naar Roeselare rijdt via de A17, kan niet

naast de site van Accent Business Park kijken. Voor

het masterplan en het ontwerp van Accent Offices

(4.000 m² kantoren) en hotel Mercure tekende BURO

II & ARCHI+I. Het hotel met 88 kamers, auditorium

en fitnessruimte paalt aan een centraal plein met

bomen en fungeert als schakel op de site.

09. Het architectenbureau NERO maakte het mas-

terplan voor de reorganisatie van de GLS-site tot

TRAX. Een loods wordt aan vier zijden openge-

maakt, wat een overdekt stedelijk plein oplevert.

Onder die luifel komen diverse volumes, gericht op

de jeugd: een polyvalente zaal, een ontmoetings-

ruimte met repetitielokalen, ateliers.

10. In het centrum van Roeselare verbouwt ontwik-

kelaar HABITAR een uitstekend gelegen gebouw

met kantoren en appartementen tot het woonproject

De Boterbloem, goed voor 10 panoramische appar-

tementen en 2 penthouses met garages en kelder-

bergingen. Het ontwerp is van BURO II & ARCHI+I.

© K

laas

Ver

dru

1009

“Wat de privéwoningen betreft loopt er momenteel een proef-tuinproject rond energierenovatie in de Blekerijstraat. Daar voeren we een energiezuinige renovatie uit van kleine wo-ningen, waarvan de eigenaars niet over voldoende financiële middelen beschikken om dat zelf te bekostigen. Bedoeling is dat zij de investering terugbetalen met de besparing die ze op hun energiefactuur realiseren. Als de evaluatie positief is, kunnen we dat uitrollen naar andere straten en wijken, waar mensen wonen die stelselmatig naast alle premiestelsels val-len.”“Ik ben classicus van opleiding en een fervente aanhanger van het oude Griekse gezegde panta rhei, alles verandert. Ik geloof in de dynamiek van de dingen, maar daar moet je wel kansen voor creëren, zonder dwingend te zijn. Ik wil mijn op-volger en de inwoners van de stad een Roeselare doorgeven dat goed is voor zijn inwoners van vandaag maar ook voor die van morgen. Om de komende generatie gastvrij te kun-nen ontvangen, moet je nadenken over nieuwe modellen van openbaar vervoer, zorgvuldig omspringen met de klimaat-verandering, en veel respect hebben voor de creativiteit en ondernemingszin van mensen. Want de mensen die initiatief nemen en hun verantwoordelijkheid opnemen, zijn de trend-setters voor de toekomst en bepalen hoe die er zal uitzien.”

Door Colette Demil & Staf Bellens

De ALINEL systeembenadering werd ontwikkeld met uitdrukkelijk oog voor details, zoals hoeken en raamaansluitingen. ALINEL is een totaalsysteem, een volledig uitgewerkte samenstelling voor de bekleding van zowat elk denkbaar oppervlak. ALINEL omvat een reeks van 8-10 profielen per type profiel. Samen vormen ze een uniek en gepatenteerd systeem. Een slimme manier waarmee de profielen onzichtbaar bevestigd zijn en op een inventieve manier in elkaar schuiven, waardoor ze zich aanpassen aan elk oppervlak. Design: Dit is Belgisch !

ALINEL NV info@alinel.be www.alinel.be

ALINEL Type C : Unieke verticale symmetrische en blokvormige lijnen, variatie in diepte

ALINEL Type D : Koelribachtige vinnen

ALINEL Type A : Unieke verticale symmetrische en blokvormige lijnen

ARCHITECTURAL VERTICAL ALUMINIUM FACADE SYSTEM

DIMENSION AD.indd 1 12-10-15 16:51:43

DIM

EN

SIO

N

36

REPORTAGE

De zoektocht naar innovatie van oprichter Paul Ameloot heeft ervoor gezorgd dat Delta Light

met haar architecturale verlichting de voorbije 26 jaar een internationaal actieve onderneming is geworden. De tweede generatie, zonen Peter en Jan Ameloot, respectievelijk Head of R&D - Operations, en Head of Corporate Stra-tegy, neemt straks de fakkel over.

Lichtbaken langs de snelwegVijftien maanden geleden startte de fa-brikant van architecturale verlichting met de bouw van een nieuwe vleugel aan haar kantoren uit 2005 in Wevel-gem. Dankzij die uitbreiding én het daarin geïntegreerde state of the art ge-automatiseerd logistiek centrum is het familiebedrijf, opgericht in 1989, klaar voor de internationale toekomst. Het 26 meter hoge magazijn, dat deel uitmaakt van de grotere nieuwbouw, zorgt ervoor dat er op andere plaatsen extra ruimte - meer dan 5.500 m² - vrijkomt voor de

ontwikkeling en productie van nieuwe collecties. Geheel volgens haar eigen traditie heeft Delta Light deze techni-sche vernieuwingsoperatie gekoppeld aan een esthetisch innovatief verhaal. Architect Damiaan Vanhoutte van ar-chitectenbureau Govaert & Vanhoutte ontwierp een uitkragend glazen volume op de overgang tussen het oude kantoor en de nieuwe uitbreiding, als een licht-baken langs de snelweg dat het gebouw een nieuw cachet geeft.

Pop-upinstallaties tonen de impact van lichtVier kunstenaars, twee Belgen en twee Britten, werden uitgenodigd om een specifieke pop-upinstallatie te creëren. Met hun werk lieten deze kunstenaars ervaren hoe sterk de impact van licht kan zijn. Aansluitend bij de filosofie van de onderneming tonen ze aan dat licht meer is dan iets puur functioneel, dat het ook een directe impact heeft op onze beleving en ons gemoed. De Belgi-

sche en wereldwijde realisaties, projec-ten, productcategorieën en -innovaties van Delta Light kon men ontdekken in speciaal daarvoor samengestelde inspi-ratieruimtes. Met zijn zeven meter lan-ge installatie ‘Shine’ visualiseerde Fred Eerdekens de kracht ‘a family business’. Them Sculptures van de Gentse kunste-naar Tom Dekyvere weerspiegelde met ‘Digital Jungle’ het wereldwijde netwerk van de onderneming. De Britse Bom-pas & Parr toonden met hun installatie ‘Chromaphagia’ een nieuwe dimensie van licht. Ze laten bezoekers de im-pact van licht en geluid ervaren op de smaakzin en knipogen zo naar het ‘Pure Lighting Pleasure’-credo van de fabri-kant. De Londense papierkunstenaar Ian Wright pakte uit met de installatie Paper in Progress en ging aan de slag met The Lighting Bible, de catalogus van Delta Light.

uwww.deltalight.comDoor Philip Declercq | Foto’s: Delta Light

Uitkragend glazen volume verbindt oud en nieuw

De voorbije vijftien maanden bouwde Delta Light een nieuwe vleugel met een indrukwekkende architecturale lichtbox van maar liefst 26 meter hoog aan haar bestaande hoofdkantoor. Architectenbureau Govaert & Vanhoutte ontwierp een uitkragend glazen volume op de overgang tussen het oude kantoor en de nieuwe uitbreiding. Vier internationaal bekende kunstenaars konden de functionaliteit, innovatieve technologie en kwaliteit van het bedrijf uitbeelden in unieke kunstinstallaties.

‘Digital Jungle’ - Tom Dekyvere

SA Briqueteries de / Steenbakkerijen van Ploegsteert nv ∙ Rue du Touquetstraat 228 ∙ 7782 Ploegsteert ∙ T. +32 56 56 56 56 ∙ info@ploegsteert.com ∙ www.ploegsteert.com

onze focus:• Vederlichte balk (3 kg/m)• Kampioen in renovatie• 8 m (zelfdragend tot 5 m)• Vloersysteem met lichtgewicht vulpotten

Not just another in the wal l

Nóg lichter, nóg handiger

It’s al l about the details

PLOEGSTEERT_AB_ADV_DIMENSION_230X297_STALTOLIGHT_NL_DEF.indd 1 18/01/16 16:40

Kom ons bezoeken op stand 12045 BATIBOUW 2016 - 25/2 - 6/3

Minimale moeite:• Compact formaat• Eenvoudige installatie en onderhoud• Gebruiksvriendelijk display

Maximale prestaties:• Bewezen condensatietechnologie• Vervaardigd uit hoogkwalitatieve materialen zoals een warmtelichaam uit gietaluminium / silicium en een sanitaire platenwisselaar uit inox• Toprendement

Relax, it’s a Bulex:

DIM

EN

SIO

N

39

ACTUEEL

Leo Van Broeck is docent aan KU Leu-ven, en een van de zaakvoerders van ar-chitectenbureau Bogdan & Van Broeck. Hij hamert erop dat we bewuster moe-ten omgaan met onze ruimte. “In Vlaan-deren hebben we het grootste grond-gebruik ter wereld”, begint hij. “België heeft, qua bevolkingsdichtheid op het land gemeten, de derde hoogste dicht-heid in Europa. Maar als je de dichtheid binnen het bebouwde deel van België meet, hebben we de tweeëndertigste láágste. Het aantal mensen per bebouw-de hectare is bij ons dus ontzettend laag. We moeten dan ook naar minder grond-gebruik. Kleiner wonen hoort daarbij. Het gemiddelde appartement in Europa is 65m2. Het gemiddelde appartement in België? 85m2. Het gemiddeld sociaal ap-partement in België? 100m2.”

Kleiner wonen kan door kleine appar-tementen of huizen. Onder de noemer micro-appartement catalogeert Van Broeck deze met een oppervlakte van 40 à 50 m2 . Compacte minihuizen zijn dan deze van 80 à 100 m2. Kleiner kan in principe, maar dan wordt de doelgroep ook kleiner.

White BoxArchitect Marc Van Schuylenbergh heeft intussen een eigen stijl ontwik-keld om efficiënt met ruimte om te gaan. Zo kreeg hij in 2010 een plan voorgelegd van een appartement. De oppervlakte was 110 m2, trap en lift in-begrepen. Strikt gezien is dat dus geen micro-appartement. Maar het is wel een mooie case om te laten zien hoe effici-ent om te gaan met ruimte. De bouw-heer wilde de ruimte namelijk geschikt maken voor maar liefst acht personen. Om een antwoord te vinden op die uit-daging dacht Van Schuylenbergh terug aan een woonproject dat hij had gereali-seerd in Turijn. Daar had hij in een oud, klein palazzo één enkel meubel aange-bracht: keuken, badkamer, toilet, dres-soir en berging waren er ingebouwd. Zo’n multifunctionele meubels zouden ook in Knokke de oplossing worden. “Aan de kust zijn alle appartementen naar de Noordzee gericht”, begint Van Schuylenbergh. “Maar de zon zit niet

daar, wel achteraan. We hebben toen aan de bouwpromotor gezegd: plaats geen binnenwanden.” In de ruimte zijn drie multifunctionele meubels geplaatst. Aan de linkerwand bevindt zich een meubel met badkamer en toilet voor de ouders. Centraal staat nog een meubel met doucheruimte en toilet voor de kinderen. In dat meubel zijn ook twee stapelbedden te vinden, boven mekaar. Ze plooien er in terug. Aan de rechterwand zit het meubel waarin de keuken en nog eens twee sta-pelbedden huizen. Achter in de ruimte zijn er twee slaapkamers met elk een tweepersoonsbed: één voor de ouders, één voor de kinderen. Die twee kamers zijn voorzien van schuifdeuren die in de muur verdwijnen. Zo heeft iedereen zijn privacy. Als de bedden zijn opgeklapt en de schuifdeuren in de muur verdwenen, is er een vrij uitzicht van de ene kant van het appartement naar de andere. Dan is er nog een grote spiegel tegen één van de wanden, bij de lange eettafel. Die zorgt voor reflectie van de verlichtings-lijnen en verdubbelt tafel en zee. Zo wordt het ruimtegevoel nog groter.Voorts gaat van Schuylenbergh ervan uit dat één enkele kleur het gevoel van ruimtelijkheid en licht vergroot. De

inspiratie bij micro en mini

Leo Van Broeck (Docent aan KU Leuven)

Meer doen met minder:

De huur- en koopprijzen in steden swingen steeds meer de pan uit. Bovendien gebruiken we onze grond in Vlaanderen en Brussel bijzonder inefficiënt, met allerlei ecologische en andere problemen als gevolg. Er is dan ook een trend naar (soms heel) kleine appartementen. Wie van wanten weet, kan ervoor zorgen dat die in niets hoeven onder te doen voor hun ruimere evenknieën. Integendeel zelfs. Een goede morfologie, slimme meubels, schuifbare wanden, het juiste kleurenpallet en nog veel meer: er zijn middelen te over om efficiënt met ruimte om te gaan.

Een grondplan dat tot stand kwam als antwoord op

de oproep van provincie Vlaams-Brabant (Jacque-

min-Daems & Livic).

»

DIM

EN

SIO

N

40

ACTUEEL

bouwheer koos voor wit, omdat dit de lichtervaring in het appartement nog groter maakt. Door dat vele wit (er is ook wat zwart en groen) kreeg het ap-partement de bijnaam ‘White Box’. In een van de zithoeken is ook een televi-sie voorzien, maar de bewoners kijken zelden tv. Daarom zit het tv-scherm in een kast, onzichtbaar. Pas als de bewo-ners tv kijken, klappen ze de arm met scherm naar buiten.

Veel in het appartement schuilt dus achter schuifbare panelen. Al die pa-nelen, en de deuren, zijn heel discreet: als ze dicht zijn, vervagen ze in het ge-

heel. Dan ervaren de bewoners een heel open ruimte, met behoud van lichten en zichten. De keuken zit echter niet ach-ter schuifbare panelen. De bewoners koken veel en verkozen daarom dat het een open nis bleef. In die nis zijn ook de vaatwassers geïnstalleerd. Als de ene de vuile vaat doet, is de andere een kast met propere vaat, en omgekeerd.

45 m2 in BrusselBegin 2016 kwam een gelijkaardig con-cept tot stand in Brussel, in een appar-tement van 45 m2 voor twee personen. De grote raampartijen dragen er bij tot een goed ruimtegevoel. Van Schuylen-bergh ging voor dat appartement voor een L-vormig meubel dat twee wanden bezet. In het lange been van de L is de inkomdeur geïntegreerd. Je gaat binnen via een sas. Daar bevindt zich ook een toiletruimte, badkamer en technische zone. Even verderop in dat meubel be-vindt zich eveneens de keuken, inclusief koelkast, oven, vaatwas en apotheek-kastje. In de hoek tussen het lange en korte been van de L kom je, via een pi-votdeur, bij de ruimte met bed. Dat bed wordt ‘s ochtends dichtgeklapt en wordt dan een eethoek. Aan het uiteinde van

het korte been van de L is er een berging, dressoir en kleerkast. Via een uitschui-vend element komt daar het bureau te-voorschijn.Het meubel is 2m20 hoog, het plafond 2m60. De wand op de ruimte ertussen is volledig bezet met spiegels, en tus-sen meubel en plafond zijn de lichtar-maturen geplaatst, zodat een indirecte verlichtingslijn ontstaat. Van Schuylen-bergh: “Door de spiegel loopt het pla-fond visueel door, het meubel lijkt los te komen van de wand. Bovendien verdub-belt de spiegel die wand, 8 meter lang wordt dan plots 16 meter.”De ramen zijn zwart, net als de wan-den en het plafond. Een sfeerbepalend element is nog het zwart theatergordijn voor de ramen. Als dat dichtgaat, ont-staat een zwarte cocon. Het L-vormige meubel verschijnt als één gesloten wand als alle schuifwanden dicht zijn. Dat meubel is volledig wit, zodat het doet denken aan een witte sculptuur. Als de schuifwanden open zijn, is bin-nenin een zwarte nis te zien.

Slim en samenEr zijn veel mogelijkheden om kwali-teitsvolle, voldoening gevende kleine

Architect Marc Van Schuylenbergh

60

5

4

1

2

3 4

5

6

8

65

77

8

1

1 2 3 4 5m

1 terras2 zitplaats3 eetzone4 keuken5 badkamer6 slaapzone kinderen7 slaapzone ouders8 spiegel

Knokke, appartement van 110 m2, trap en lift inbegrepen, voor 8 personen. Het ruimtegevoel in. Knokke vergroot onder meer door een grote spiegel tegen één van de wan-

den, bij de lange eettafel. Aan de linkerwand bevindt zich een meubel met badkamer en een van de toiletten. (Foto: PSG group)

DIM

EN

SIO

N

41

ACTUEEL

appartementen en huizen te maken, stelt Leo Van Broeck. Hij wijst op de vele interessante publicaties die daar-omtrent al zijn verschenen, zoals Mini Houses (Alejandro Bahamon). Het begint al met een goede morfologie van het ontwerp, legt hij uit. Maar ook: “Overdag kan je een uitschuifbare eet-kamertafel hebben van 14 man, die ´s nachts terug inschuift. En drie kasten op rails tegen de muur, die rollen uit de wand. Uit die kasten komen bedden en schuifdeuren… . Je moet dus vierkante meters dubbel gebruiken. Ofwel geef je feest, ofwel slaapt iedereen. De twee te-gelijk, dat gebeurt zelden. Of nog: stel, je hebt een appartement met een ver-hoogd stuk met badkamer daarop, en in die verhoging zit een bed op wielen. Overdag is dat een divan, je rolt die er gewoon van onder. De divan rolt uit de muur, en er zit een bed onder je bad-kamer. Er is smart furniture, je maakt smart rooms. Eigenlijk zeg je: ja, die gang heb ik ‘s nachts niet nodig. Dus die voeg ik bij een van de kamers. Dat kan door de wand die wegklapt. Zo kan je vierkante meters dubbel gebruiken, en woningen misschien zelfs nog meer woonkwaliteit geven dan vroeger.”

Een andere belangrijke methode om kleinere woningen mogelijk te maken is: dingen delen. Dat kan met een col-lectief deel. Van Broeck: “Bij cohousing zeg je: ik heb een eigen slaapkamer en kitchenette. Maar mijn feestzaal, een grote living en wassalon zitten in het collectieve gedeelte van het gebouw. Net als de speelzaal voor kinderen. Je hebt er bijvoorbeeld geen eigen garage, want er zijn 20 gezinnen die vijf auto’s delen, via een co-ownership.” Van Broek somt tal van voordelen op

voor de gemeenschap met betrekking tot kleiner gaan wonen: ecologische, economische, sociale… . Maar ook voor de bouwheer die louter individueel denkt, is er heel wat te winnen. Zo is er bijna een lineaire verhouding tussen het aantal m2 dat je bouwt en de kostprijs, klinkt het. 20% kleiner is al gauw 15% goedkoper. Er zijn dus heel wat redenen om de tendens naar efficiënter ruimte-gebruik veel toekomst toe te dichten.

Door Koen Vandepopuliere

VLAAMS-BRABANT EN GENT WIJZEN DE WEGProvincie Vlaams-Brabant deed een oproep naar architecten: ‘Ontwerp een woning, vast of verplaatsbaar, die met alle regels in orde is én dit tegen een betaalbare prijs.’ Het resultaat is een catalogus met een vijventwintigtal ontwerpen van huizen met een oppervlakte tot 80 m² . Ze kosten minder dan 90.000 euro en voldoen aan alle normen. De geselecteerde woning- types zijn sedert november 2015 in detail te bekijken: surf naar www.vlaams- brabant.be en tik in het zoekvakje ‘Catalogus kleinschalig wonen’ (60 pg’s). De catalogus is ontstaan in een zoektocht naar oplossingen voor de proble-matiek van permanent wonen op campings en weekendverblijven. Eerder was er de meesterproef 2010 voor pas afgestudeerde architecten, ge-organiseerd door Stad Gent, met als thema ‘wonen op kleine oppervlakte’. Laureaat werd Marijn Vanhoutte, van Vanhoutte-beyl ir. Architecten. Hij ontwierp 21 rijwoningen. Tik in het zoekvakje van https://stad.gent ‘Smal bouwen, ruim wonen,’ en op de site van stad Gent komt de brochure met woonmodellen tevoorschijn (37 pg’s).

111

200

134

20

80 110 25 200 160 110 25 290 25 110 24

121

1095

49 81 41 388 101 479

165

80

20171

1023

565

111

200

134

20

80 110 25 200 160 110 25 290 25 110 24

121

1095

49 81 41 388 101 479

165

80

20171

1023

565

PROVINCIE

GEMEENTE

KADASTRALE LIGGING

BOUWPLAATS:

-

-

-

OPDRACHTGEVER

GEWESTPLAN

ARCHITECT

ONDERWERP:

-

MARC VAN SCHUYLENBERGH

Vrijheidstraat 42 - 9300 Aalst

0496/64.54.14

-

-

SCHAAL

-

Schaal 1/50

111

200

134

20

80 110 25 200 160 110 25 290 25 110 24

121

1095

49 81 41 388 101 479

165

80

20171

1023

565

111

200

134

20

80 110 25 200 160 110 25 290 25 110 24

121

1095

49 81 41 388 101 479

165

80

20171

1023

565

PROVINCIE

GEMEENTE

KADASTRALE LIGGING

BOUWPLAATS:

-

-

-

OPDRACHTGEVER

GEWESTPLAN

ARCHITECT

ONDERWERP:

-

MARC VAN SCHUYLENBERGH

Vrijheidstraat 42 - 9300 Aalst

0496/64.54.14

-

-

SCHAAL

-

Schaal 1/50

Brussel, appartement van 45 m2.

Provincie Vlaams-Brabant deed een oproep naar architecten: ‘Ontwerp een woning, vast of verplaatsbaar, die

met alle regels in orde is én dit tegen een betaalbare prijs.’ (Foto: Skilpod)

DIM

EN

SIO

N

42

REPORTAGE

De wereldbevolking zal de ko-mende jaren blijven groeien. De almaar beperktere ruimte om

te bouwen en de toenemende verstede-lijking zorgen ervoor dat mensen op een almaar kleinere oppervlakte gaan wo-nen. Ook de Vlaming zal hiermee moe-ten leren omgaan, en zijn levensstijl en middelen aan deze trend aanpassen.

“Tegelijk zien we de ontwikkeling van de deeleconomie,” aldus Julie Stuyven. “Heel wat mensen zullen beknibbelen op kosten en dure aankopen door met elkaar te delen, te ruilen en uit te wis-selen. Daarnaast zullen ze meer gebruik maken van tijdelijk ter beschikking ge-stelde diensten.”

Geen investering, gratis onderhoudMet het ‘meet and wash’-concept wil LDL Equipment hierop anticiperen. Op basis van recente internationale er-varingen, ontwikkelde Julie Stuyven een concept waarbij wasmachines en droogkasten gratis ter beschikking van

bouwheren worden gesteld, en waarbij ook het gratis onderhoud wordt voor-zien. “De machines worden geactiveerd door er muntstukken in te werpen. De gerealiseerde omzet wordt (drie)maan-delijks gedeeld tussen de aanbieder en de dienstverlener. Hiermee lanceren we niet alleen een ecologische oplossing, maar bevorderen we ook het sociale contact tussen de gebruikers.”

Ook voor architecten kan dit concept interessant zijn. “Door projecten met collectieve wasplaatsen uit te tekenen, komt er in de individuele woongele-genheden veel ruimte vrij. Denk maar aan de berging, waar de wasmachine en droogkast steevast veel plaats inne-men. Dat is niet altijd een gezonde situ-atie, zeker als er geen deftige ventilatie of warmteafvoer is voorzien. Daardoor blijft de warmte en vochtigheid van een condensdroger in de berging hangen, wat ook nefaste gevolgen kan hebben voor de voedingswaren die vaak in zo’n ruimte worden bewaard.”

Sterker sociaal contactIn Angelsaksische landen zijn dergelijke collectieve wasplaatsen al massaal uit-gerold. Het is de ambitie van LDL om het concept ook in België en buurlanden sterk van de grond te krijgen. “De talrij-ke klanten die er nu al gebruik van ma-ken, zijn tevreden: ze hoeven niet meer te investeren in individuele machines, delen mee in de opbrengst en zien het sociaal contact tussen de bewoners toe-nemen. Onder meer in campings, stu-dentenhuizen, appartementen, sociale woongelegenheden en serviceflats heb-ben we dit concept al geïntegreerd. Ook de Vlaamse overheid gaf recent te ken-nen heel wat genegenheid hiervoor te koesteren, wat ons sterkt in de overtui-ging dat dit tot een echte succesformule kan uitgroeien,” besluiten Johan en Julie Stuyven.

uwww.ldlnv.beDoor Bart Vancauwenberghe

Creëer ruimtebesparing door collectieve wasplaatsen

We leven in een maatschappij waarin de ruimte voor nieuwe bouwprojecten steeds schaarser wordt. In dat kader is het nuttig om bepaalde facilitaire voorzieningen te herbekijken. Zo lanceert LDL Equipment met LDL Care een ‘meet and wash’ concept, waarbij collectief wassen en drogen centraal staat. “Met de creatie van collectieve wasplaatsen stimuleren we niet alleen de deeleconomie, maar hoeft in heel wat woongelegenheden geen aparte ruimte meer te worden voorzien om wasmachine en droogkast te plaatsen,” aldus Johan en Julie Stuyven van LDL Care.

• snel• meerlaags• blijvend luchtdicht

Nieuw

Dak (bijkomend) isoleren? Een schot in de roos met ISOVER Suspente PlaGyp I

www.isover.be

Isover_suspente_230x142_NL.indd 1 20/01/2016 8:21:24

“Schone ontmoetingen met LDL Care”

Wat?

Via LDL Care kun je uw verblijfgasten was appara-tuur (wasmachine en droogkast) aanbieden zonder hierbij zelf een investering te doen. LDL Care zet de toestellen gratis bij u (toestellen met muntbakjes) en de omzet van de toestellen wordt dan gedeeld tussen LDL Care en jullie. Eventuele herstellingen, plaatsing en onderhoud inbegrepen.

Wie?

Via onze website www.ldlcare.eu én onze facebook kunt u onze referenties en tal van was tips terug-

vinden.

LDL CARE – Europalaan 60/64 – 9800 Deinze – 09 282 22 07 – www.ldlcare.eu – sales@ldlnv.be

Geberit AquaCleanDe wc waarmee u met water wordt gereinigd.

Nieuw welzijn.

Ervaar hygiëne en frisheid met Geberit AquaClean Sela: de wc waarmee u na een druk op de toets met water op lichaamstemperatuur wordt gereinigd. Voor een perfecte hygiëne en een echt welzijnsgevoel.

→ www.geberit-aquaclean.be/sela/nl

»

DIM

EN

SIO

N

45

TECHNIEK

Wat is levensduur van lichtbronnen?Levensduur is per definitie de tijdsduur waarbij er nuttige werking is. Voor gloei-lampen en fluorescentielampen is dit meestal de tijdsduur tot het gemiddelde defect.

Waarom is dit verschillend voor led-verlichting?De led – de halfgeleidecomponent die elektrische gelijkstroom omzet in licht-stroom − gaat zelden stuk: de tijdsduur tot het gemiddelde defect is van de grootteorde van 1 miljoen uur. Defecten in ledverlichtingstoestellen worden va-ker veroorzaakt door andere elektroni-sche componenten of door breuken in de elektrische verbindingen dan door de led. De lichtstroom van de led neemt af met het aantal branduren en ook de kleurtint kan lichtjes wijzigen. Afhanke-lijk van de toepassing zal na een zekere tijd de lichtstroom (lumen) onvoldoende

zijn om de gewenste verlichtingssterkte (lux) te realiseren. Dit is dan het einde van de nuttige werking en per definitie de praktische levensduur.Deze afname van de lichtstroom hangt niet alleen af van de materialen in de led maar ook van zijn temperatuur en stroom. Afhankelijk van deze keuzes kunnen enerzijds led-lampen gemaakt worden met een korte levensduur (70% van de lichtstroom na 15.000 u) tot an-derzijds led-verlichtingstoestellen met een lange levensduur (>90% van de lichtroom na 100.000 u) en alles ertus-senin. Er zijn dus meer variaties dan met traditionele verlichtingstoestellen.

Hoe wordt dit uitgedrukt?Het gemiddelde lichtstroombehoud van led-verlichtingstoestellen wordt courant beschreven met behulp van de Lx-waarde, die een tijdsduur aangeeft in functie van het gemiddelde licht-stroombehoud. Vaak wordt een L70, L80 of L90 tijdsduur opgegeven, met name

de tijdsduur tot gemiddeld 70%, 80% of 90% behoud van de initiële lichtstroom. Deze waarde is afhankelijk van de om-gevingstemperatuur. De fabrikant van verlichtingstoestellen kan de verschil-lende Lx-waardes bezorgen, vaak bij meer dan één omgevingstemperatuur.

Waarom is dit belangrijk? Normen zoals NBN EN 12464-1:2011 voor werkplekverlichting vermelden verlichtingssterktes die moeten toela-ten om voldoende efficiënt, accuraat en comfortabel taken uit te voeren. De opgegeven verlichtingssterktes moeten altijd gegarandeerd zijn. Dit betekent dat de verlichtingsinstallatie initieel moet overgedimensioneerd zijn om aan het einde van de levensduur nog een voldoende verlichtingssterkte (lux) te hebben. De inrekening (lichtstudies) hiervan gebeurt met behulp van de maintenance factor MF – ook onderhouds-, depreciatie- of behoudsfactor genaamd. De maintenance factor bevat 4 deelfactoren

Levenslang voor ledverlichting?

Als we vandaag een nieuwe binnenverlichtingsinstallatie overwegen, wordt steevast nagedacht over de mogelijkheden die led hierin kan bieden. In een voorstudie worden dan meestal alle pro’s en contra’s ten opzichte van de traditionele lichtbronnen op een rij gezet. De parameter die altijd doorweegt op de beslissing is de levensduur van de led. Die zou naar analogie met de courant gebruikte lichtbronnen (fluorescentie, hogedrukgasontlading, halogeen, …) een betere Total Cost of Ownership garanderen. Maar is dit wel zo? Is kiezen voor led met de grootste levensduur steeds de beste keuze?

DIM

EN

SIO

N

46

TECHNIEK

waaronder de LLMF: het behoud van de lichtstroom van de lichtbronnen in de tijd (Lamp Lumen Maintenance Factor).Indien gekozen wordt voor verlich-tingstoestellen met een laag (slecht) lichtstroombehoud dan zal er meer overdimensionering nodig zijn dan in-dien er gekozen wordt voor een hoog lichtstroombehoud. Deze grotere initi-

ele lichtstroom betekent meestal ook een groter aantal verlichtingstoestellen, wat in eerste instantie al zal blijken uit de lichtberekening. Bij een gelijkaardig initieel rendement betekent dit ook een groter elektriciteitsverbruik (tenzij on-middellijke dimming of een automati-sche lichtregeling gebeurt).

Hoe verhoudt de LLMF zich tot de Lx-specificatie? Bij tl-lampen vindt het overgrote deel van de terugval van de lichtstroom plaats in de eerste 5.000 branduren van de lampen. Hierna blijft de lichtstroom uit de lamp bijna constant, rond 90%. Op het ogenblik van het gemiddelde de-fect (∼ 20.000 u voor de meest gebruikte T5’s) is de lichtstroom ongeveer 90% van de initiële lichtstroom. De LLMF is dus

0,9 voor tl-lampen en aangezien de an-dere deelfactoren voor de ruimtevervui-ling en armatuurvervuiling ook redelijk constant zijn (maar afhankelijk van de reinigingsfrequentie), wordt er voor de maintenance factor meestal een con-stante waarde gebruikt van 0,8.Bij ledverlichting is dit niet langer het geval. De lichtstroom van de leds neemt

gestaag af over de tijd en zoals hiervoor aangegeven zijn er grote verschillen mogelijk tussen verschillende model-len ledverlichtingstoestellen. De juiste waarde voor LLMF dient gebruikt te worden, die zowel groter als beduidend kleiner kan zijn dan 0,9. Hiervoor dient de juiste gebruiksduur in rekening ge-bracht te worden.Het is niet omdat een fabrikant een waarde van bijvoorbeeld L80 = 50.000 u specifieert, dat dit verlichtingstoestel exact 50.000 uur zal gebruikt worden en de LLMF gelijk zal zijn aan 0,8 (mainte-nance factor = 0,71). In klaslokalen is de brandduur ongeveer 1.000 uur per jaar en indien gepland wordt met een LLMF van 0,8 dan betekent dit dat er gepland wordt voor voldoende lichtsterkte tot 50 jaar na de installatie, terwijl de ge-

bruiksduur meer dan waarschijnlijk korter zal zijn, de LLMF daardoor beter zal zijn en minder overdimensionering nodig zal zijn. Bij winkelpanden is de brandduur per jaar weliswaar langer, maar de leaseperiodes en renovatiecycli zijn vaak korter dan 10 jaar, waardoor ook hier de gebruiksduur vaak minder is dan 50.000 u en een hogere waarde voor

de LLMF dient te worden gebruikt. Voor productiehallen en magazijnen met meerdere shiften zal de gewens-te gebruiksduur vaak langer zijn dan 50.000 u en zal met een kleinere LLMF moeten gerekend worden. Het is belangrijk voor het lichtontwerp om een juiste inschatting te hebben van de gebruiksduur en een maintenance fac-tor te gebruiken waarvan de LLMF over-eenkomt met het lichtstroombehoud voor deze gebruiksduur. Aldus kan een correct aantal verlichtingstoestellen in-gepland worden en een optimalere keu-ze gemaakt worden uit de grote variatie aan ledverlichtingstoestellen.

Tot slotVraag bij een nieuw verlichtingsproject met ledverlichtingstoestellen niet enkel

DIM

EN

SIO

N

47

TECHNIEK

naar het rendement (luminaire efficacy) van de armaturen (in lm/W), maar in-formeer dus ook naar de levensduur en de te gebruiken MF van het toestel in functie van de gebruiksduur. De com-binatie van beide bepaalt immers hoe op het eerste zicht evenwaardige led-toestellen toch kunnen verschillen in energie-efficiëntie. Het behoud van de lichtstroom is hierbij de successleutel.Een hoge MF bij projecten met led hoeft dus niet steeds als ongeloofwaardig be-schouwd te worden, zoals dat vroeger wel het geval was met traditionele licht-bronnen. Probeer in een project met led via de lichtstudie te streven naar een speci-fieke vermogensdichtheid van 1W/m². 100lux. Een verkeerde inschatting van de gebruiksduur en dus de MF kan na-

melijk leiden tot een over- of onderge-dimensioneerde en daardoor misschien inefficiënte verlichtingsinstallatie, wat met led zeker niet de bedoeling is. Dit gaat in tegen de logica van duurzaam-heid.

Houd er ook rekening mee dat een ver-lichtingsproject met led vaak nog steeds een iets hogere investering vergt. Bederf de pret dus niet door teveel verlich-tingstoestellen of een onaangepaste vervangtermijn voor te schrijven. Als het voordeel voor de eindklant ondui-delijk is, dan zou deze hierdoor wel eens kunnen opteren voor de klassieke verlichtingstoestellen. We zouden hier dus kunnen spreken van een investe-ringsparadox die we zeker moeten en willen vermijden.

Voor uitgebreide informatie: zie de informa-tiebrochure “MF en levensduur” op:

uwww.lichttechnologie.be/nl/laboratori-um/downloads-groen-licht-vlaanderen/folders Door Peter Bracke, Catherine Lootens, Wouter Ryc-

kaert, Laboratorium voor Lichttechnologie; KU Leu-

ven Technologiecampus Gent; Groen Licht Vlaan-

deren 2020, de verlichtingssector in transitie (IWT

VIS-traject 100955) | Foto’s: Delta Light

DIM

EN

SIO

N

48

REPORTAGE

Groeiende verstedelijkingMet deze series geven de broers Michael en Christian Sieger hun invulling van de badkamer van morgen. Het basisge-geven was enerzijds de groeiende we-reldbevolking, die op zijn beurt een gro-tere verstedelijking met zich meebrengt. Waar in 1950 slechts 29% van de wereld-bevolking in steden woonde, was dat in 2010 al 51%, of 3,5 miljard mensen. Die trend zal zich alleen maar doorzetten. De badkamer van de toekomst moet zich dus richten op compacte stedelijke woningen. De druk op woonruimte zal groter worden, wat zich zal vertalen in stijgende prijzen en kleinere woonop-pervlakken. Vanuit Sieger design streeft men naar hoogwaardige oplossingen die weinig plaats innemen. De Small Size Premium Spa biedt bijvoorbeeld een topklasse architecturaal concept en functies op slechts zes vierkante meter.

Complexe eenvoud Voor kraanwerkfabrikant Dornbracht ontwikkelde Sieger Design de CL1 serie mengkranen. De naam is een verwijzing

naar het motto van de fabrikant: ‘cul-turing life’. De dynamische vormgeving is een innoverende mix van harde en zachte contouren. Het straalbeeld van deze wastafelkraan is uniek, dankzij de 40 aparte sproeimonden. Bovendien is deze kraan waterbesparend, met een debiet van slechts 3,9 l/min. De serie is verkrijgbaar in gegalvaniseerd chroom en mat platina, en omvat uitvoeringen voor wastafel, douche, bad en bidet. Er is ook een digitale bediening mogelijk met individuele scenario’s voor debiet en temperatuur.

Minutieus minimalisme Alape staat bekend om zijn strakke sta-len wasbekkens. Met 2step wordt deze lijn verdergezet. Zoals de naam het aan-geeft, hebben deze wastafels twee ni-veaus. Het bekken en de kraanbank wor-den gescheiden, waarbij het bovenste niveau ook als aflegplank kan gebruikt worden. De wastafel is vervaardigd in 3 mm dik emailstaal, dat sobere en com-promisloze vormen mogelijk maakt. De rechte contouren geven de wastafel een

luchtige indruk. Er zijn twee inbouwva-rianten, waarbij men telkens het kraan-vlak haaks op de muur kan plaatsen (linkse en rechte uitvoering), of parallel met de muur.

uwww.desco.beuwww.sieger-design.comuwww.dornbracht.comuwww.alape.comDoor Alex Baumans

Innoverend sanitair

Sieger Design ontwierp reeds tal van klassiekers voor gerenommeerde fabrikanten. De nieuwste collecties voor Dornbracht en Alape werden in ons land voorgesteld bij groothandel Desco. Hiermee willen de ontwerpers een antwoord bieden op de hedendaagse woontrends en maatschappelijke verschuivingen.

01. Desco Alape: De 2step wastafel van Alape heeft

twee niveaus.

02. Desco Dornbracht: Uniek aan de CL1 kraan van

Dornbracht is het straalbeeld door de 40 aparte

sproeimonden.

03. Ontwerpers Michael en Christian Sieger willen

met deze serie een antwoord bieden op de heden-

daagse maatschappelijke trends.

01 02

03

• Ideaal voor grote schuiframen en hoekschuiframen

• Windvast dankzij de Fixscreen technologie

• Onzichtbaar in te werken in de bouwschil

• Grote afmetingen: tot 4000 mm B x 3000 mm H per screen

BATIBOUW®

25.02.2016 06.03.2016 > Paleis 4 - stand 314

www.renson.be

Slidefix®

De eerste zijwaarts openschuivende zonwering

dimension_NL_205x132_0116.indd 1 12/01/16 14:33

Doorniksesteenweg 202 8580 Avelgem, België

Tel.: +32 (0)56 64 40 42Fax: +32 (0)56 64 58 82

Bezoek onze toonzaal,maak een afspraak via de website

www.outdoorwoodconcepts.be

Fabrikant van gevelbekleding & terrassenBrandweerkazerne (Lanaken)Arch. Sofie Merckx

Bankproject Crelan (Lo)iXtra interieurarchitectuur – Vanryckeghem Filip

Take Off BrantsandpatentsBontinck architecture

www.outdoorwoodconcepts.be info@outdoorwoodconcepts.be

DIM

EN

SIO

N

50

REPORTAGEACTUA

»

01 NAV-seminarie ‘Het bouwteam’ brengt 120

deelnemers op de been

Nieuwe technologie en collaboratieve vormen van samenwerken zetten vol-ledige bedrijfstakken op hun kop. In de bouwsector wint het werken in bouw-team steeds meer terrein. DBFMO en PPS-constructies en de 3D-informatie-technologie BIM veronderstellen alvast de facto dat er in bouwteam wordt sa-mengewerkt… . Staat deze nieuwe trend dezelfde storm te wachten als Über in de taxisector of AirBnB in de hotelsec-tor? Met het seminarie ‘Het bouwteam in de private en publieke sector’ op 18 november in Tour & Taxis Brussel schiep NAV licht in de duisternis. Wim De Vilder polste er onder meer naar nieuwe samenwerkingsvormen en de bewegingsruimte binnen de bestaande wetgeving. Deze activiteit kadert in het project ‘Werken in bouwteam, een in-novatief bouwproces’ met steun van het Agentschap Innoveren & Ondernemen.

02 Gratis NAV-eBook ‘Stedenbouw-

kundige Vergunning in het Waals Gewest’Dient u wel eens een bouwaanvraag in aan de andere zijde van de taalgrens? Dan zal u vast al gemerkt hebben dat de administratieve verplichtingen en de procedures in Wallonië anders zijn.

Sinds 1996 is het ruimtelijk beleid in de verschillende gewesten immers op een andere leest geschoeid. Vandaar dit eBook op basis van het eindwerk van architect-assistent Pauline Adam (Howest). Het eBook vergelijkt kort de manier waarop een aanvraag tot ste-denbouwkundige vergunning verloopt in het Waals en het Vlaams Gewest. U krijgt ook een heldere samenvatting van de huidige Waalse stedenbouw-kundige wetgeving, geïllustreerd met drie gedetailleerde case studies.

NAV-leden kunnen het eBook gratis downloaden via de shop: www.nav.be

03 Volle zaal voor NAV-colloquium

over medewerkers in het architectenkantoorBinnen de dienstensector zijn mede-werkers het goud van de onderneming. Voor architecten is dat niet anders. In haar jaarlijkse colloquium viste NAV uit hoe een duurzaam personeelsbeleid in mekaar zit. Tal van specialisten verza-melden op vrijdag 4 december in Me-chelen om hun licht te laten schijnen over de samenwerking met loontrek-

kenden en zelfstandigen. De 135 deel-nemers kregen een helder beeld van de juridische spelregels en de aansprake-lijkheid, aangevuld met tal van handige tips en tricks voor een full commitment.

04 Uw WTCB-abonnement aan

NAV-voordeeltariefDe publicaties van het WTCB zijn een onmisbaar instrument voor architecten. Naar goede gewoonte heeft NAV met het WTCB een samenwerkingsakkoord waarbij NAV-leden kunnen intekenen op twee online WTCB-abonnementen aan een voordeeltarief. - WTCB Abonnement I: WTCB-publicaties onlineKostprijs voor NAV-leden: 99,10 EUR incl. btw (normaal betaalt u 141,60 EUR incl. btw)- WTCB Abonnement II: WTCB-publicaties online en online raadplegen van de NBN-normenKostprijs voor NAV-leden: 163,20 EUR incl. btw (normaal betaalt u 205,70 EUR incl. btw)

Interesse? Meer info en intekenen via www.nav.be/wtcb

01

02

www.nav.be • www.meeroverepb.be • www.zoekeenarchitect.be

NAV brengt architecten samen. Veel architecten kampen met dezelfde obstakels. Gelukkig moet u er niet alleen tegen opboksen. NAV gaat voluit voor het verenigen van belangen, kennis en mensen. Want samen staan we sterker.

1 + 1

meer dan 2

NAV bundelt in 2016 de krachten met deze partners

Jaarpartnerpagina 2016-dimension.indd 1 14/01/16 16:33

AiNB wordtondersteunddoor:

EEN SOLIDEBESCHERMING

VOOR EENSTEVIG BEROEP

www.ainb.be

www.hansgrohe.be

www.vispring.be

www.nmc.be www.potierstone.be

partnerpagina 01-2016.indd 1 14/01/16 14:14

7000 M² ME UB E L DE S IG N

S T E E NWE G OP DIE S T 111 • T UR NHOUT • OP E N VAN 11 TOT 18U • ZON. OP E N • V R IJ . G E S L.

W W W. MAS T E R ME U B E L . B E • MAS T E R @ MAS T E R ME U B E L . B E

AC E R B ISALIASAMATANTAAR C OAR P E R

AR T E KAR T E MIDEAR T IF OR TAUP INGB ALE R I ITALIAB AUMANN C R E AT IONB E K AB E LUX

B & B ITALIAB ONALDOB ONT E MP IB R OK IS

C AP P E LLINIC AR L HANS E NC AR LUC C IC AR P E T S IG NC AS ALISC AS AMILANOC AS S INAC AT T E LAN ITALIAC AT T E LANI & S MIT HC LAS S IC ONC LE I C ORDANS K INADAV IDE G R OP P IDE PADOVADE S E DEDE S ALTODE S IG N ON S TOC KDR AE NE R T

DR IADEE 15E DR AE XT R E MISFAT B OYF S MF IAMF IS C HB AC HE RF LE XF OR MF LOSF ONTANA AR T EF OS C AR INI F R IT Z HANS E NG AL. & R ADIC EG E LDE R LANDG E R VAS ONIG IOR G E T T IG LAS SG UB IG UF R AMG UT ZZHAYH. MILLE RINDE R AING O MAUR E R

INT E R LUB K EJ ABJ OR IJ OVK AR T E LLK AS T HALLK INNAS ANDK NOLLK R IS TALIAK UNDALINIK VADR ATLAB E LLAG OLANG E P R ODUC T IONLA PALMALE OLUXLIB E C OLIG NE R OS E TLINT E LOO

LIV ING DIVANILUC E P LANLUMINAMAG ISMAR T INE LLI LUC IMAXALTOM. G R AS S IMDF ITALIAME TAF OR MMINOT T IMIS S ONIMOLINAR I

MOLT E NIMONT ISMOOOIMOR OS OMUUTO

NANIMAR QUINANE MONIMB USNYA NOR DIS K AOLUC EO P IN IO N C IAT T IPAO L A L E N T IPAS T O EP O R R OP O L IF O R M

P O LT R O N A F R AUP R AN D IN AQ U IN Z E & MIL A NR E X IT ER IMAD E S IOR IVA 1920R O L F B E N ZS . H E S S L E INS C H Ö N B U C HS E R R AL U N G AS IL E N T G L IS SS U R & P L U SS W IS S F L E XT E C N OT H O N E TVAN R O S S U MV IT R AWALT E R K N O L LW IT T MAN NX OZ AN OT TAZ IMME R + R O H D E

7000 m² meubeldes ign

NU MA S T E R MAG A ZINE : A B ONNE E R U V IA WWW.MA S T E R ME UB E L .B E

www.stiebel-eltron.be

All-in-one ventilatietoestel LWZ 304/404 SOL

Multitalent voor ventilatie, verwarming, koeling en warm water

› Zeer hoge efficiëntie voor elke functie

› Ventilatie met tot 90% warmterecuperatie

› Intuïtieve regeling

DIM

EN

SIO

N

53

REPORTAGEACTUA

» 05 Doe mee aan de Vlaamse

Renovatiedag 2016

Een gerealiseerde renovatie in uw port-folio? Pak er mee uit! Laat toekomstige verbouwers uw architectuur en aanpak beleven. De Vlaamse Renovatiedag is een openhuizendag waarbij u als archi-tect potentiële opdrachtgevers ontvangt in uw eigen realisaties. Een unieke kans om nieuwe contacten te leggen. Kruis alvast 29 mei 2016 met een dikke vilt-stift aan in uw agenda, dan vindt de Renovatiedag 2016 plaats. Een project inschrijven kan tot 29 februari.

Inschrijven via www.devlaamserenova-tiedag.be/deelnemer

06 350 architecten ontdekken

recept voor optimale kantooromgeving

Wie werkt brengt vaak heel wat tijd door op kantoor. Het is dan ook niet meer dan normaal dat ontwerpers zoeken naar een leefbare werkomgeving. Met de in-fosessies in november 2015 schotelde NAV alvast de nodige aandachtspunten voor. Door alle hedendaagse normen

wordt het immers steeds complexer om een aangenaam kantoorklimaat te ont-werpen. Tussen de normeringen door banen we ons een weg om daglicht, na-tuurlijk klimaat en eigenheid binnen architectuur opnieuw uit te vinden. De sessie vond plaats in Gent, Herentals en Leuven en mocht op flink wat belang-stelling rekenen. 350 architecten teken-den present.

Een van deze sessies gemist? Geen paniek. Na afloop van gratis NAV-infosessies kunnen leden steeds de presentaties raadplegen op www.nav.be

05

06

Voor alle actuele NAV-initiatieven, bekijk de kalender op www.nav.be

Voor Vitruviuscursussen kun je terecht op www.vitruviusacademy.be

DIM

EN

SIO

N

54

DOSSIER

Tot 2021 wordt het verplichte E-peil stapsgewijs aangescherpt. Voor projecten met een steden-

bouwkundige aanvraag of melding zijn daardoor sinds 1 januari 2016 de EPB-eisen opnieuw verstrengd. Zo zakt het -peil voor nieuwbouwwoningen van E60 naar E50, net zoals dat voor kantoren van openbare besturen. Dit zijn publieke kantoren zoals gebouwen voor gemeen-tebesturen. Het verplichte E-peil voor kantoren en scholen daalt van E60 naar E55. “Gemeenten kunnen nog strengere eisen opleggen, maar alleen per wijk en uitsluitend voor nieuwe nog op te rich-ten wijken of verkavelingen waarvoor de vergunning werd aangevraagd na 1 januari 2016”, aldus architect Benny Craenhals.Ook voor buitenschrijnwerk en onder-grondse constructies gelden sinds 1 ja-nuari 2016 strengere EPB-eisen. De keu-zevrijheid tussen U en R vervalt. Sinds 1 januari 2016 zijn er geen eisen meer voor minimale R-waarden. Voor een aantal constructies komt de lat voor de U-waarden hoger te liggen.

Rekenmethode aangepast aan de nieuwe inzichtenIn de berekeningsmethodiek voor woon-gebouwen (EPW) worden een aantal wijzigingen doorgevoerd. Productspe-cifieke kwalificaties voor performante warmwatersystemen zullen ingevoerd kunnen worden in de EPB-software. Dit is het gevolg van de richtlijnen voor Eco-design en Ecolabeling, die van kracht zijn sinds september 2015. Producenten zijn verplicht om de technische gege-vens van toestellen voor de opslag- en opwekking van sanitair warm water vrij te geven. Wat externe warmtelevering betreft, werd een zogenoemde waarde bij ontstentenis (defaultwaarde) opge-nomen in de rekenmethode. Een gelijk-waardigheidsaanvraag is dus niet meer strikt noodzakelijk, al weten we dat de-faultwaarden eerder conservatieve aan-names zijn.Inzake zomerventilatie werd het in-braakrisico herbekeken. Schuiframen gelegen op het verdiepingsniveau en buiten de inbraakgevoelige zones mo-gen voorlopig, en in afwachting van de

resultaten van verder onderzoek, be-schouwd worden als opengaande delen. Het kunnen openen van gevelsluitingen kan een impact hebben op de bereke-ning van het risico op oververhitting en zo onrechtstreeks ook op het E-peil. De wijzigingen die we kennen in EPW gelden grotendeels ook voor de reken-methode voor scholen en kantoren (EPU).

Nieuwe STS ventilatieVerder bracht de sessie ook meer duide-lijkheid over de nieuwe STS ventilatie, STS P 73-1. Die technische specificaties omschrijven de minimale prestaties die gelden voor systemen voor basisventila-tie in residentiële toepassingen. Nieuw is met name de introductie van het ventilatievoorontwerp (afgekort VVO). Een minimum aan informatie over het ventilatiesysteem moet voortaan op voorhand via plannen en beschrijvin-gen worden meegegeven. De verant-woordelijke hiervoor is de ‘verslaggever ventilatievoorontwerp’. Deze laatste zal ook instaan voor het ventilatiepresta-tieverslag (VPV) met een rapportering tijdens en na de werken. De ventilatie-verslaggever opent en beheert het dos-sier. Andere partijen (bv. constructeur ramen) kunnen inloggen en het dossier vervolledigen. Ondanks de herhaalde-lijke vraag van NAV om de aangifte via de EPB-software 3G te laten verlopen, zullen het ventilatievoorontwerp en het ventilatieprestatieverslag via een apart internetloket, de zogenaamde ‘data-bank van het kwaliteitskader’, ingeput

NAV informeerde vorig najaar vier maal een vol huis tijdens haar infosessies rond de nieuwe energie-eisen vanaf 2016. “We zien niet alleen een verstrenging van de EPB-eisen, ook de rekenmethode wordt verder verfijnd”, aldus architect Benny Craenhals. Daarna werden de nieuwe eisen en de gevolgen hiervan door dr.ir-arch. Nathan Van Den Bossche van UGent en arch. Craenhals toegepast op respectievelijk het buitenschrijnwerk en op ondergrondse constructies.

De nieuwe energie-eisen vanaf 2016

DIM

EN

SIO

N

55

DOSSIER

moeten worden. Positief is wel dat er wordt voorzien dat er gegevens uit de EPB-software 3G geautomatiseerd inge-put zullen kunnen worden in die ‘data-bank van het kwaliteitskader.’

Luchtdichtheid Tijdens de sessie werden vervolgens de nieuwe eisen en de gevolgen hiervan door dr.ir-arch. Nathan Van Den Bossche van UGent en arch. Craenhals toegepast op respectievelijk het buitenschrijnwerk en op ondergrondse constructies.“De keuzes inzake de luchtdichtheid van en rond het raamkader, de thermische prestaties van de profielen, en de bouw-knopen kunnen een belangrijke impact hebben op het E-peil”, legde dr.ir-arch. Nathan Van Den Bossche van UGent uit. “Uit testen op buitenschrijnwerk blijkt dat een gelijkmatige aandruk-king van de dichting erg belangrijk is, en daarom is de afregeling van het beslag allesbepalend voor de luchtdichtheid van buitenschrijnwerk. Aanvullend op de labo-metingen werden, in het kader

van het project ‘Luchtdicht Bouwen van A tot Z’ (LBAZ), in situ metingen op de luchtdichtheid van vensters uitgevoerd. Hieruit blijkt dat de lekkage vaak 2 à 3 maal groter is dan in labo-omstandighe-den. Het schrijnwerk zelf is vaak relatief luchtopen. Frequent worden luchtlek-ken vastgesteld ter hoogte van de glas-latten. Mogelijke oplossingen zijn onder meer het plaatsen van mousse-band achter de glaslatten, of het nauwkeurig verzagen van de glaslatten. Verder is het belangrijk om de luchtdichtheidsklasse van het buitenschrijnwerk af te stem-men op de luchtdichtheidseis voor het gebouw. Dat vormt in de ontwerpfase voor buitenschrijnwerk hét aandachts-punt.”

Thermische prestaties & waterdichting Wat thermische prestaties voor buiten-schrijnwerk betreft, slaat de U-waarde eis steeds op het geheel van alle ramen, en niet op de afzonderlijke raamgehelen. Zeker bij erg kleine ramen is het immers

niet evident om een lage U-waarde te halen omdat de U-waarde van het profiel dan een grote impact heeft. De afstands-houder van de beglazing heeft vaak een grotere invloed op het condensatierisico dan op de U-waarde. Wat de thermische prestaties van raamaansluitingen be-treft, moeten de basisregels inzake tus-senvoeging in acht genomen worden. Ook de waterdichting van buiten-schrijnwerk en van raamaansluitingen kwam aan bod. Wat deze laatste betreft, werden zowel de traditionele plaatsing achter slag als de uitwerking met EPDM toegelicht: bij de keuze van een systeem is het erg belangrijk om in te schatten wat de slagregenbelasting op het ge-bouw is. Betreft het een appartements-gebouw aan de kust of een rijwoning in de stad? En hoeveel water zal er voorbij de eerste laag naar de spouw infiltre-ren? Bij een systeem met open voegen of gelijmd metselwerk dient men dus meer voorzorgen te nemen dan bij een traditioneel gemetste constructie. Daar-naast zijn ook de DPC boven het raam »

DIM

EN

SIO

N

56

DOSSIER

en de luchtdichting van de raamaan-sluiting essentieel voor een goede wa-terdichting.

Ondergrondse constructiesOok de eisen voor het isoleren van on-dergrondse constructies zijn dus gewij-zigd. De architect kan niet langer kiezen voor de minimale warmteweerstand of

R-waarde. Zo verdwijnt de onduidelijk-heid over de keuze tussen U-max of R-min. Vandaag telt de maximale warm-tedoorgangscoëfficiënt van 0,24W/m2K als bovengrens. Afhankelijk van de om-vang en diepte van de vloerplaat kan dit gevolgen hebben voor het ontwerp. Ar-chitect Craenhals besprak de mogelijk-heden om te voldoen aan de nieuwe U-

max-eis bij het isoleren van vloeren op volle grond en ondergrondse construc-ties alsook de impact van transmissie-verliezen via deze constructies.

uwww.meeroverepb.be(Door Philip Declercq mmv. arch. Benny Craenhals

en dr. ir. arch. Nathan Van Den Bossche - Foto’s: Tim

Van Wichelen)

01 FEBE: C-GRIDSandwichpanelen halen hun thermische prestatie in hoofdzaak uit de isolatie, die tot 25 cm dik kan zijn en daardoor ook geschikt voor passieve gebouwen. Meestal wordt PUR of PIR toegepast, maar kleinere wanddiktes zijn mogelijk met vacuümisolatie zoals SLIMVAC, eventueel in combinatie met een composiete werking van het binnen- én het buitenblad. Een voorbeeld hiervan is C-GRID. De luchtdichtheid wordt gerealiseerd door het inbetonneren van samendrukbare profielen of EPDM slabben. Het schranken van de voegen van binnen- en buitenblad optimaliseert de oplossing. uwww.febe.be

02 FOAMGLAS®: online rekentool PCENieuwe, herbouwde en grondig verbouwde gebouwen mogen vanaf 2016 maximaal E50 hebben. Ook de isolatie-eisen voor vensters, vloeren en ondergrondse muren worden aangescherpt: de gemiddelde U-waarde van vensters mag maximaal 1,5 W/m²K zijn, deze van vloeren en ondergrondse muren maximaal 0,24 W/m²K. Ook voor vergunningsplichtige renovaties legt de Vlaamse overheid strengere EPB-eisen op. Voor een snelle berekening van de isolatie van ondergrondse muren introduceert FOAMGLAS® PCE, een (gratis) tool om de optimale dikte van FOAMGLAS-isolatie te berekenen conform de nieuwe EPB-eisen. uwww.foamglas.be

03 HOLCIM: GEOROC-gammaDe fundering van oude gebouwen is vaak niet geschikt om nieuwe belastingen door renovatie en thermische verbeteringen op te vangen. Bij de renovatie van een oude boer-derij tot energiezuinige woning, een demon-stratieproject VITO-WTCB, wordt de funde-ring versterkt via groutpalen. Een mengsel van water en een hydraulisch bindmiddel (uit het GEOROC-gamma van HOLCIM Bel-gië) wordt in de grond geïnjecteerd. De palen worden ook gebruikt als verticale warmte-wisselaars (voorverwarming ventilatielucht via warmtepomp). De leidingen worden aan de wapeningsstaven bevestigd en 7m diep in het nog vloeibaar bindmiddel-mengsel ge-bracht. uwww.holcim.be

01

02

03

04

04 PROMAT: SLIMVAC® vacuümisolatieSLIMVAC® staat voor veelzijdige high-tech vacuümisolatieplaten van Pro-mat. Doordat ze geen lucht bevatten, behalen deze platen een zeer hoge performantie met een veel beperk-tere dikte. Ze zijn dus ideaal wan-neer de beschikbare ruimte voor iso-latie beperkt is. SLIMVAC® vacuüm isolatieplaten hebben een zeer lage thermische geleidbaarheid. Met een ƛ-waarde 0,0042 W/m.K, na correctie van koudebruggen en veroudering ƛ-waarde van 0,0061 W/m.K, preste-ren ze beter dan traditionele isolatie-materialen. uwww.promat.be

»

DIM

EN

SIO

N

57

06

07

05

05 RENSON®: ‘Breeze’-functie Met de BEN-bouwprincipes en een E-peil tot E30 vanaf 2021 wordt het risico op oververhitting van gebouwen actueel. RENSON® speelt daarop in met een update van het vraaggestuurde C+evo en En-dura (E+) ventilatiesysteem met de Breeze-functie. Wanneer het in de zomer binnenshuis te warm wordt terwijl het buiten koeler is, schakelt de centrale ventilatie-unit tijdelijk de vraagsturing uit. Deze benut z’n volle capaciteit voor het natuurlijk afkoelen van de woning. In combinatie met de Smartzone+-technologie garandeert dit een maximale E-peil daling voor vraaggestuurde ventilatie en tot 50% minder risico op oververhitting. uwww.renson.be

06 Reynaers Aluminium: Slim Line 38 Reynaers Aluminium lanceert de nieuwe hoogisolerende profielreeks SL 38 in verschil-lende designvarianten waardoor het systeem in elke bouwstijl tot zijn recht komt. De Slim Line biedt niet enkel een alternatief voor de imitatie van fijn geprofileerde stalen ramen maar komt evenzeer tot zijn recht in de moderne, minimalistische architec-tuur. Met zijn uitstekende thermische prestaties en drie designvarianten laat dit sys-teem toe perfect in te spelen op de architecturale trends waarin zowel transparantie als authenticiteit centraal staan. uwww.reynaers.com

07 Saint-Gobain Glass: SGG VIEWCLEARDe eisen inzake isolatie van de gebouwschil worden steeds strenger. De isolerende kwaliteit van de begla-zing speelt daarbij een belangrijke rol. Door de performante thermische isolatie van hoogrendementsbe-glazing is er steeds meer condensatie op de buitenruit. Vooral in de lente en de herfst, wanneer de lucht-vochtigheid relatief hoog is, en de opwarmende buitenlucht warmer dan het glasoppervlak. De vochtige buitenlucht slaat neer als condens tegen de buitenzijde van het glas. In het voorjaar lanceert Saint-Gobain Glass hiervoor de condenswerende beglazing SGG VIEWCLEAR. uwww.saint-gobain-glass.com

Net zoals het schild van de woestijnkever heeft ook de StoColor Dryonic-verf een hydrofoob-hydrofi ele microstructuur. Deze unieke structuur garandeert een snelle droging van het oppervlak, en op een droog oppervlak maken algen en schimmels geen schijn van kans.Meer info? www.sto.be

StoColor DryonicDe gevelverf voor droge gevels in recordtijd.Geïnspireerd door de woestijn.

Bezoek ons: Stand 5-509

006057fr_BE_205x132mm_01_2016.indd 7 20.01.2016 10:37:55

»

DIM

EN

SIO

N

58

BEURS

Peter Coun, in zijn vorige job ver-antwoordelijk voor het in de markt zetten van het merk Lumi-

nus, ziet in deze nieuwe uitdaging een kans om het gegeven van de beurzen een nieuwe schwung te geven: “Beurzen zijn onderhevig geweest aan verande-ringen, waaronder de opkomst van de nieuwe media. We gaan ons niet tegen die media richten. We moeten onszelf opnieuw uitvinden en relevant blijven. Het grote voordeel van een beurs ten opzichte van alle andere media is de zintuiglijke ervaring (‘Ervaar Batibouw met uw 5 zintuigen’ is een van de twee thema’s, n.v.d.r.). We hebben de expo-santen aangespoord om hun stand ‘le-vendig’ te maken, zodat de bezoeker extra gestimuleerd wordt om langs te gaan. Het voordeel is dat men op één dag een totaalbeeld krijgt en kan verge-lijken. Batibouw is niet enkel een bouw- en renovatiebeurs, maar vertegenwoor-digt veertien sectoren of anders gezegd veertien beurzen onder één koepel.”

NieuwighedenIn augustus van vorig jaar nodigde de beursorganisator de sectorverant-woordelijken/exposanten uit voor een

gesprek. Peter Coun: “We wilden te we-ten komen wat we kunnen doen om de beurs te verbeteren en zijn van plan om dit op jaarlijkse basis te herhalen. De bedoeling is dat de beurs zowel voor de bezoeker als de exposant zo rele-vant mogelijk is. Aan de hand van het thema ‘Laat u goed omringen van A tot Z’ willen we de gidsende rol benadruk-ken. We hebben de exposanten hierbij aangespoord om ervoor te zorgen dat ze de juiste mensen op hun stand krij-gen. Voor deze editie hebben we in het bijzonder de architecten naar voor ge-schoven. Op vrijdag 26 februari kunnen zij Batibouw tussen 8 en 10u in avant première bezoeken. Op een selectie van stands wordt hen een ontbijt aan-geboden. De deelnemende exposanten zullen te herkennen zijn aan een Archi-tectenlabel. Nieuw is ook dat de Belgian Building Awards niet meer op Batibouw worden uitgereikt, maar naar een latere datum worden verschoven. We willen het evenement de aandacht geven dat het verdient.”

Naast de nocturne voor de professional (vrijdag 26 februari, 10-21 uur) zijn er tijdens deze 57e editie niet één, maar

twee nocturnes gepland tijdens de par-ticulierendagen (1 en 3 maart). Peter Coun: “We willen de bezoeker stimule-ren om de files te vermijden. Sowieso is er een verlaagd tarief vanaf 16 uur, met uitzondering van de nocturnes. Wie tij-dens de nocturnes vanaf 18 uur komt, betaalt 7 euro.”

Nieuw is ook de buitenopstelling vóór Paleis 1, waarbij een aantal exposanten actief binnen de buitenafwerking (tui-nen, zwembaden, wellness…) samen hun producten in de vorm van ‘tuinka-mers’ voorstellen.

uwww.batibouw.beDoor Tilly Baekelandt

“Ook beurzen moeten zichzelf opnieuw uitvinden”

Er waait een nieuwe wind door Batibouw. Beursorganisator Fisa stelde midden vorig jaar een nieuwe director Housing (Jan Jughmans) en marketing director (Peter Coun) aan. “Een beurs organiseren zoals dat in het verleden gebeurde, werkt anno 2016 niet meer. We moeten onszelf opnieuw uitvinden en ervoor zorgen dat we relevant blijven”, klinkt het.

PRAKTISCHBrussels Expo (alle paleizen), pro-fessionele dagen van donderdag 25 februari (10-18.30 uur) tot vrijdag 26 februari (10-21 uur), particulie-rendagen van zaterdag 27 febru-ari tot en met zondag 6 maart (10-18.30 uur, dinsdag 1 en donderdag 3 maart: 10-22 uur).

Peter Coun (marketing director Fisa): “De Belgian Building Awards worden niet meer op Batibouw uitgereikt,

maar naar een latere datum worden verschoven. We willen het evenement de aandacht geven dat het verdient.”

13 t/m 18. 3. 2016 Frankfurt am Main

6164

6-01

7_LB

_Aes

thet

isch

_Dim

ensi

on_1

10x2

97_n

l • C

D-R

om •

ISO

39

• C

MY

K •

yi:

29.10

.201

5

DU

: 10.

01.2

016

Bel

gien

-nl

Creatieve ontwerpen voor lampen en slimme gebouwentechniek: hier kunt u zelf beleven hoe alles in elkaar overvloeit en kunt u de trends van morgen zien ontstaan. Alleen op de Light + Building, de hotspot voor inspiratie en innovatie. Where modern spaces come to life.

www.light-building.cominfo@messefrankfurt.beTel. +32 (0) 2 880 95 88

Trends ontdekken.Toekomst vormgeven.

Wereldvakbeurs voor Licht en Gebouwentechniek

Dejond nv.Terbekehofdreef 55 - 592610 Wilrijk (Antwerpen)

TEL: +32 (0) 3 820 34 43FAX: +32 (0) 3 820 35 43 dbs@dejond.comwww.dejond.comwww.forster-unico.be

Thermisch onderbroken pro� el-systeem voor superslanke ramen en vaste wanden met zeer smalle stalen pro� elen en met extra hoge isolatiewaarden.

Forster Unico systeem creëert een nieuwe maatstaf op het gebied van thermisch onder-broken stalen ramen.

De pro� elen zijn superslank voor een grotere inval van het daglicht en voor meer transparantie. De aanzichtsbreedte voor de vaste ramen bedraagt 23 mm, voor de opendraaiende 55 mm.

Deze slanke pro� elaanzichten verenigen het architectonisch design, het comfort en het welbehagen met uitstekende isolatiewaarden die zowel op akoestisch als op thermisch ge-bied beantwoorden aan de meest recente eisen.77

88

28 19

55 38

88

23 38

70

77

88

28 19

55 38

88

23 38

70

Superslanke ramen en vaste wanden met zeer smalle stalen profi elen

®

Isolatie, essentieel voor onze wereld.

ROCKWOOL® steenwol.Dé natuurlijke en duurzame isolatie.

www.rockwool.be

156897 ROCKWOOL ADVERTENTIE 230x297.indd 1 14/10/15 09:24

DIM

EN

SIO

N

61

BEURS

Light+Building trok tijdens de vo-rige editie (2014) 211.232 bezoe-kers en telde 2.495 exposanten.

Voor dit jaar schat de organisatie dat er 2.500 exposanten (920 binnenlandse, 1.580 buitenlandse) en 210.000 bezoe-kers (111.545 binnenlandse, 99.687 bui-tenlandse – 2014) aanwezig zullen zijn. Het beursterrein omvat 22 halniveaus inclusief het buitenterrein Agora.

Topthema’sDe beurs situeert zich binnen een tech-nologisch-economische omgeving. Het hoofdthema “Where modern spaces come to life” draait rond meer levens-kwaliteit in een professionele en private omgeving door moderne en efficiënte technologieën. De drie aspecten “digi-taal-individueel-gekoppeld” vormen de grondpijlers om moderne leefruimtes vorm te geven.

Iris Jeglitza-Moshage (Senior Vice Pre-sident Messe Frankfurt) beklemtoonde dat het meer dan ooit over Smart Buil-dings en uitgekiende technologieën gaat. Het actueel thema veiligheid bekleedt hierbinnen een belangrijke

plaats. Topthema’s voor deze editie zijn:• Smart Home: easy-installation en de besturing door middel van smartpho-nes.• Smart Powered Building: intelligente koppeling van gebouwen, energiema-nagement en duurzaamheid in overeen-stemming met elkaar. • Veiligheid van gebouwen: nieuwe op-lossingen en innovaties op het gebied van de veiligheidstechniek, als essen-tieel bestanddeel van uitgekiende ge-bouwtechniek.• Building Information Modeling (BIM). • Design en functie in harmonie: nieuw-ste designtrends in de lampenmarkt/Mens en gezondheid of Human Centric Lighting.

KaderprogrammaHet uitgebreide randprogramma heeft ook ruim aandacht voor de architect. De nieuwe show Digital Building, met het accent op ruimtes in utiliteitsgebouwen, maakt het motto van de Light+Building 2016 via diverse technische oplossingen beleefbaar. Naast Building Performance, met onder andere thema’s als licht en geïntegreerde gebouwtechniek, is het

Trendforum (woontrends) een aanrader voor architecten en binnenhuisarchitec-ten. Het E-huis van de ZVEH toont hoe gekoppelde gebouwtechniek en intel-ligent energiemanagement bij de con-sument kunnen worden vormgegeven. Bij Young Design tonen jonge designers hun lampcreaties. Een absolute aanra-der en cultureel hoogtepunt is de Lu-minale, de biënnale van de lichtcultuur gelijktijdig met de beurs, een openbaar lichtfestival in Frankfurt en omgeving.

uwww.light-building.comDoor Tilly Baekelandt

Design en smart in harmonie

Van 13 tot 18 maart vindt opnieuw de grootste tweejaarlijkse wereldbeurs voor licht, elektrotechniek, huis- en gebouwautomatisering Light+Building plaats (Frankfurt am Main). Tijdens de persconferentie in het exclusieve La villa in the Sky, met spectaculair uitzicht over Brussel, werd het motto van deze editie voorgesteld: “Where modern spaces come to life: digitaal-individueel-gekoppeld.”

50 GRATIS DAGTICKETSDimension mag 50 dagtickets (gel-dig voor 1 persoon voor 1 dag) weg-geven. Geïnteresseerd? Stuur een mailtje naar Kristof Nelis (Sales & Marketing Manager Messe Benelux – Belgium Luxemburg) via Kristof.Nelis@messefrankfurt.be met de vermelding “Gratis dagticket – Wed-strijd Dimension”.

DIM

EN

SIO

N

62

MEDIA

Jaarboek interieurarchitectuur 2016

Blob!

Door Colette Demil

Ronde vormen en gebogen lijnen zijn helemaal in, als wij de trendwatchers mogen geloven. In de architectuur zijn ze nooit echt out geweest. Denk maar aan de intri-gerende ontwerpen van Zaha Hadid en Frank Gehry. Nog meer spectaculair werk dat past onder de noemer blobarchitectuur, is nu verzameld in ‘Blob! Round Shapes – Fluid Forms’.

De ‘Blob’ in de titel refereert aan ‘blob architecture’, een term die de Amerikaanse architect Greg Lynn in 1995 bedacht tijdens zijn experimenten met digitale ontwerp-technieken met CAD-programma’s. Hij gebruikte de term om een klodderachtige vorm te beschrijven die ontstond toen hij een wolk willekeurige punten in een CAD-computerprogramma aanklikte. Daarnaast verwijst de naam naar de computerterm Binary Large OBject, de grote hoeveelheid data die nodig is om de ingewikkelde vor-men te beschrijven in een database.

Maar terug naar de architectuur. Kenmerkend voor blobgebouwen zijn hun grilli-ge vormgeving, onregelmatig gebold oppervlak, de uit geprefabriceerde onderdelen opgebouwde constructie en huid, en hun afwerking met vooral zink, koper, staal, aluminium of kunststof. Omdat de ontwerpen zo complex zijn, zijn ze alleen met behulp van computertechnologie uit te voeren en in de fabriek te produceren. In ‘Blob!’ zoomt de auteur in op ruim veertig projecten die hun krachtige architectu-rale uitstraling danken aan hun grillige vormen, gebogen lijnen en af en toe een flinke scheut deconstructivisme. Op de lijst prijken onder andere het Arena Borisov voetbalstadion in Wit-Rusland van Ofis Architects, het spectaculaire Heydar Aliyev Center in Baku van Zaha Hadid Architects, het intrigerende Soumaya museum in Mexico-City van Fr-EE Fernando Romero EnterpriseE, het Dalian Conferentiecentrum in China van Coop Himmelb(l)au en Wolf D. Prix&Partner, het October Design mu-seum in China van Studio Pei-Zhu, het futuristische biomorphic house in Israël van Ephraim Henry Pavie, de Shenzhen Bao’an internationale luchthaven van Massimili-ano en Doriana Fuksas, de ijsbaan in ons eigenste Luik van l’Escaut en Weinand, de spectaculaire Absolute Towers in Canada van MAD Architects.

‘Blob’ is vooral een fraai kijk-boek met mooie fotografie die de intrigerende architectuur versterkt. De achtergrondin-formatie bij de projecten blijft beperkt tot een korte beschrij-ving en een vermelding van concept, functie, materialen, bouwmethode, afwerking en inspiratiebron van de archi-tect.

‘Blob! Round Shapes - Fluid Forms’ - Chris van Uffelen - 192 pagina’s - Engels - Braun Publi-shing - ISBN 978-3-03768-201-2.

Recent verscheen het Jaarboek Interieur- architectuur 2016, een initiatief van de associatie van interieurarchitecten van België AiNB. Het boek werd voorgesteld tijdens de uitreiking van de FIDIAS Awards. Aan de vijfde editie van die wedstrijd namen 82 projecten deel, 60 van professionelen en 22 van studenten. Alle winnende en genomineerde pro-jecten zijn gebundeld in het Jaarboek. Daarnaast bevat het Jaarboek 2016 een boeiende bijdrage over de meerwaarde van een beroepsorganisatie vandaag, een korte voorstelling van de beroeps-vereniging, de lijst van AiNB-leden met hun contactgegevens en een korte pre-sentatie van hun werk. De diverse on-derdelen worden gelardeerd met publi-reportages en advertenties.

‘Jaarboek interieurarchitectuur 2016 - Annuaire Architecture d’intérieur 2016’ - 256 pagina’s - Nederlands/Frans - Beta-Plus Publishing - ISBN 978-2-87550-030-4.

Ahoy Rotterdam14-15 sept.20166° editie - 13:00-20:00

THEMA: ARCHITECTUUR & WATER < SEMINARS by Architectenweb< EXHIBIT Wonders of Water

by MATERIA< IMAGES by DAPh

@ATW_INTL #ATWNLWWW.ARCHITECTATWORK.NL

ORGANISATIEBeurzen AdviesbureauT 030 298 22 93netherlands@architectatwork.eu

ARCHITECT@WORK

THE NETHERLANDS

ARCHITECT@WORK

BELGIUM

ARCHITECT@WORK

THE NETHERLANDS

ARCHITECT@WORK

LUXEMBOURG

ARCHITECT@WORK

FRANCE

ARCHITECT@WORK

UNITED KINGDOM

ARCHITECT@WORK

AUSTRIA

ARCHITECT@WORK

SWITZERLAND

ARCHITECT@WORK

ITALY

ARCHITECT@WORK

SPAIN

ARCHITECT@WORK

DENMARK

ARCHITECT@WORK

GERMANY

ARCHITECT@WORK

TURKEY

TOTAALEVENEMENT MET FOCUS OP PRODUCTINNOVATIES VOOR ARCHITECTEN, INTERIEURARCHITECTENEN VOORSCHRIJVERS

pub 230x297 Nederland 2016 dimension_pub basis 19/01/16 16:50 Pagina 1

DIM

EN

SIO

N

64

PRODUCTSPOT

Zijdelings openschuivende doekzonwering

Nieuwe kijk op outdoor

Met de Slidefix® introduceerde RENSON® op Polyclose een doekzonweringsoplossing voor zowel schuiframen, grote vaste glaspartijen als hoekschuiframen. Dit nieuwe type doekzonwering volgt de zijdelingse beweging van een schuifdeur, wat eigenlijk een beweging is die niet meer dan logisch en vooral heel praktisch is, want zo blijft een schuifraam ook met zonwering bruikbaar als doorgang.

Onder dit motto nam Corradi, de Italiaanse marktleider in terrasoverkappingen, een nieuwe start op Polyclose. De specialist in Pergotenda® terrasoverkappingen, die in juni 2015 door Renson overgenomen werd, presenteerde er de Pergotenda® Palladia® en de Pergotenda® Move®.

Bij de ontwikkeling van de Slidefix werd veel belang gehecht aan de onzichtbare integratie van de verschillende elementen. Zowel de kast als de geleiders zitten discreet geïntegreerd in de gevel. De kast is weggewerkt achter slag terwijl het dankzij de gebrevet-teerde ‘Connect&Go’-technologie toch steeds mogelijk is om de doekbuis en motor makkelijk te monteren en demonteren. De bo-demgeleider wordt zodanig gemonteerd dat die gelijk ingewerkt zit met zowel het vloerniveau binnen als buiten. Nog in die on-derrail is een waterafvoersysteem geïntegreerd dat in functie van onderhoud makkelijk gedemonteerd kan worden. Ook de eindlat verdwijnt volledig in de kast wanneer de doekzonwering volledig geopend is. In gesloten stand kan die trouwens ook onzichtbaar wegschuiven in een speciaal tegen de muur gemonteerd profiel.

In een dubbele configuratie kan de Slidefix gecombineerd wor-den tot maximum 8 m breed zonder storende tussenprofielen. De kast meet 150 bij 110 mm en kan - net als de geleiders en de eindlat - afgewerkt worden in geanodiseerd of gepoederlakt alu-minium in alle RAL-kleuren. De bediening gebeurt elektrisch en kan gekoppeld worden met verschillende bestaande detectoren of met een domoticasysteem.

uwww.renson.be

De uit inox en aluminium opgebouwde Pergotenda® Palladia® wordt volledig op maat gemaakt en kan zo-wel onder helling als horizontaal aan de gevel beves-tigd worden. Dankzij een maximale breedte van 13 m en een uitval tot 6,5 m kunnen oppervlaktes tot +/- 85 m² eenvoudig met één enkel doek overkapt worden. Het exclusieve Eclissi doek met inwendig verduis-terende coatingslaag wordt uitgerust met een anti-dropsysteem. De radio-gestuurde spanmotor zorgt steeds voor een optimaal gespannen doek (bij geïnclineerde versie) dat op regelmatige afstand door onderliggende pro-fielen ondersteund wordt. De Pergotenda® Palladia® kan rondom worden afge-sloten met glazen schuifdeuren of met Ermetika’s®. Het unieke van de Move® situeert zich in de verticale steunpalen. Dankzij innovatieve scharnierpunten kunnen deze palen in verschillende hellingshoeken geplaatst worden. De verticale kolommen kunnen uitgerust worden met luidsprekers en dimbare RGB-LED verlichting die zowel in kleur als intensiteit va-rieert. Met maximale breedte van 12 m en een uitval tot 6,5 m kunnen oppervlaktes van 78 m² eenvoudig met één enkel doek overkapt worden.

uwww.corradi.eu

Let’s make things easy.

Als professional weet u dat bouwprojecten echte uitdagingen kunnen zijn. Dus waarom zou u het uzelf nodeloos moeilijk maken? Met L-Ments®

hebben we een performante dakoplossing tot de essentie herleid.Het 5-in-1-isolatiesysteem voor hellende daken combineert isolatie-materiaal, geïntegreerde houten verstijvers, houten tengellatteneen meerlaagse kraft-alubekleding en onderdakfolie.

Ultralicht, makkelijk te installeren, betaalbaar en toch perfect isolerend:alles wat u nodig hebt voor de energieneutrale gebouwen van morgen. Sterk in al zijn eenvoud. Wedden dat u er zo voor gewonnen bent?

www.recticelinsulation.be

Bezoek ons opBatibouw: hal 5,

stand 5-311

REC16 AD LMents 230x297mm NL FR batibouw.indd 1 20/01/16 17:16

DIM

EN

SIO

N

66

PRODUCTSPOT

De warmtepompen beschikken over een zeer hoge COP [tot 5,1 bij bodem/water (B0/W35),

tot 4,2 bij lucht/water (A2/W35) en tot 5,4 bij water/water (W10/W35)], en ze dragen het hoogste ErP-label van hun klasse voor energie-efficiëntie bij ver-warmingsproducten: A++. De warmte-pomp is bijzonder flexibel en inzetbaar voor alle warmtebronnen: bodem/water rechtstreeks, lucht dankzij aroCOLLECT (externe eenheid voor warmtecaptatie), water/water (grondwater) dankzij de tussenwarmtewisselaar fluoCOLLECT. Beide warmtepompen zijn uitgerust met een ingebouwd actief koelsysteem, en bieden ook de mogelijkheid tot pas-sieve koeling met de module VWZ NC voor de warmtepompen bodem/water en water/water. Deze laatste biedt een rendement dat tien keer hoger is dan dat van het actieve koelsysteem, waar-

door het ook kan dienen om in de zomer gebouwen voordelig koel te houden.Deze bijzonder stille warmtepom-pen kunnen op afstand bediend wor-den dankzij de internetmodule VR 900 (accessoire),de multiMATIC VRC 700-re-geling en de multiMATIC-app. Boven-dien zijn ze perfect geschikt voor zowel nieuwbouw als renovaties van wonin-gen en appartementsgebouwen, en be-schikken ze over een omniumgarantie van 2 jaar en een garantie van 10 jaar voor de compressor. flexoTHERM exclusiveVoor verwarming:• 5 vermogens: 5, 8, 11, 15, 19 kW• Driefasig 400 V: 5, 8, 11, 15, 19 kW - Monofasig 230 V: 5, 8, 11 kW• Energieklasse verwarming W35/W55 gematigd klimaat: A++/ A++• Zonder elektrische weerstand voor de driefasige versies• Met elektrische weerstand van 5,5 kW voor de monofasige versies• Eenvoudig te combineren met een sanitaire warmwaterboiler flexoCOMPACT exclusiveVoor verwarming en sanitair warm wa-ter, met ingebouwde boiler van roestvrij staal van 175 liter:

• 3 vermogens: 5, 8, 11 kW• Driefasig 400 V of monofasig 230 V• Energieklasse verwarming W35/W55 gematigd klimaat: A++/ A++• Energieklasse sanitair en tapprofiel voor warm sanitair water: A / XL• Met een elektrische weerstand van 9 kW bij de driefasige versie, en van 5,5 kW bij de monofasige versie Accessoires• aroCOLLECT - een buiteneenheid om energie uit de buitenlucht op te vangen. Een eenheid tot 11 kW en 2 eenheden voor de versies van 15 en 19 kW – bij driefasige versie 400 V• fluoCOLLECT VWW • De passieve koelmodule VWZ NC

uwww.vaillant.be

Intelligente en efficiënte warmtepompen

Vaillant luidt een nieuw tijdperk in met de flexoTHERM exclusive & de flexoCOMPACT exclusive Green iQ, intelligente en efficiënte warmtepompen die spaarzaam omgaan met onze natuurlijke hulpbronnen.

V.l.n.r.: flexoTHERM exclusive, flexoCOMPACT exclu-

sive en aroCOLLECT

EXTRA LANGE GEVELSTENEN

FLOREN.be

San Marco 490 x 115 x 40 mm³In 9 verschillende kleuren

Floren 275 x 85 x 50 mm³ > 30 verschillende kleuren en structuren

SIZE DOES MATTER

Vaartkant rechts 4 B - 2960 St.-Lenaarts tel.:+32 (0)3 313 81 98 fax:+32 (0)3 313 71 56 info@floren.be www.floren.be

Floren advertentie-01-2016-NL.ai 1 13/01/16 13:48

De ecoTEC exclusive met Green iQ.

Het maximum.

Het goede gevoel de juiste keuze te maken.

Het maximum van toekomstgerichte condensatietechnologie: de ecoTEC exclusive.

Geïnspireerd door de laatste innovaties in condensatietechnologie kijkt Vaillant met de ecoTEC exclusive al volop naar de toekomst. De nieuwe condensatiegaswandketel beschikt over het nieuwe All Gaz-systeem dat zorgt voor een maximale effi ciëntie en fl exibiliteit.

Meer nog: het is ook het eerste product in een lange rij dat het Green iQ-label draagt. Onder die noemer verzamelt Vaillant de reeks producten die optimaal gebruik maken van hun energiebronnen en zo heel duurzaam zijn. Extra comfort made in Germany krijg je met de geïntegreerde internetverbinding waarmee je de verwarming vanop afstand bedient.

Haal het maximum van effi ciëntie ook in huis: krijg nu 5 jaar* garantie op de ecoTEC exclusive.Kijk voor meer info op www.vaillant.be/ecoTECexclusive

5jaar

garantie

*Dez

e a

ctie

is g

eld

ig v

an

af

1 o

kto

be

r 2

015

to

t e

n m

et

31

de

cem

be

r 2

016

. Vin

d a

lle

vo

orw

aa

rde

n o

p w

ww

.va

illa

nt.

be/

eco

TE

Cex

clu

sive

energieklasse

Condensatieketels Zonne-energie Warmtepompen

GMJ001006 VAI_ecoTEC_230x297_E_NL.indd 1 20/01/16 09:59

DIM

EN

SIO

N

69

REPORTAGENEW

Bubox Systems • 100% Belgisch waterdicht vloerstopcontactMet de hoogste IP67- en IK10-beschermings-graden biedt het innoverende concept van Bubox Systems tal van voordelen: absolute waterdichtheid, eenvoud in installatie en ge-bruik, flexibel voorraadbeheer en onberispe-lijke afwerking. Het B10-gamma kan zowel in de nieuwbouw als bij renovatieprojecten geïnstalleerd worden. Residentiële, tertiaire en industriële toepassingen behoren tot de mogelijkheden. Dankzij de twee beschikbare afwerkingen, messing MS58 of rvs 316, har-monieert deze contactdoos perfect met be-tonnen of verhoogde vloeren. uwww.bubox.systems

Beltrami introduceert de Mega tilesDe tendens naar uitzonderlijke XL-for-maten is in het hedendaags tegelland-schap al enige tijd onmiskenbaar. Het succes van deze interieurtrend berust op het idee dat grote tegels een optisch effect creëren waardoor de ruimte visu-eel groter lijkt. Met de introductie van de Mega Tiles verrijkt Beltrami zijn gamma. De XXL-tegels zijn verkrijgbaar in Peppe-rino Dark, Twilight en Nero Santiago, een nieuwkomer binnen de natuursteencol-lectie. uwww.beltrami.be

Bette verrast met nieuw vormgevingsconcept Bette verrast met een nieuwe generatie vrijstaande ligbaden, wastafels en ac-cessoires, die gedragen worden door een open stalen frame. De serie heet BETTE-LUX SHAPE en zorgt voor een nieuwe en opvallende uitstraling van badruimten. Het design is minimalistisch en karakte-ristiek en consequent doorgevoerd in alle objecten. Met BETTELUX SHAPE kan een-voudig een totaalbeeld worden gecreëerd omdat het nieuwe assortiment, naast ligbaden en wastafels, ook bestaat uit multifunctionele accessoires. Deze serie werd gecreëerd in samenspraak met ont-werpbureau Tesseraux + Partner uit Pots-dam. uwww.bette.de

CJC Systems presenteert nieuwe reeks FlatlineCJC Systems presenteert de nieuwe reeks Flatline voor de LARA & LOLA collectie designschakelaars. De bijhorende collectie VICTOR (afdekplaten voor stopcontacten van Legrand Mosaïc/Peha Concept 45) is beschikbaar in hetzelfde ‘flat’ design. De Flatline staat voor een heel dun design van slechts 2mm. De LARA en LOLA zijn collecties vlakke drukknoppen die be-schikbaar zijn op 24V maar ook als rechtstreekse KNX-versie. Beide collec-ties zijn beschikbaar als enkele afdekplaten voor 1 tot 4 functies maar ook als dubbele afdekplaten tot 8 functies. De Flatline is beschikbaar in meer dan 12 verschillende high end design afwerkingen. uwww.cjcsystems.com

Dornbracht • Tara - Juwelen van kranenDit ontwerp van Sieger Design werd reeds meer dan 20 jaar geleden voor het eerst ge-introduceerd. Als een echte designklassieker bewijst deze kraan nog steeds on top of trend te zijn. Hier uitgevoerd als keukenmengkraan in het luxe oppervlak Cyprum, een oppervlak in hoogglans dat op basis van 18 karaats goud met koper wordt vervaardigd. uwww.dornbracht.com

Deceuninck Zendow#neo Premium Linktrusion® is een revolutionaire tech-nologie waarmee de traditionele ver-sterkingswijze van pvc-profielen volledig herdacht werd en waar alle Deceuninck Zendow#neo-raam- en deurprofielen mee zijn uitgerust. In een Standaardver-sie én nu ook in een Premiumversie. uwww.deceuninck.be

DIM

EN

SIO

N

70

NEW

Gira Sensotec en Gira Sensotec LEDDe Gira Sensotec en Gira Sensotec LED zorgen voor meer veiligheid in het don-ker: de hoogfrequentiesensoren schake-len automatisch het licht in wanneer ze in het detectiegebied veraf bewegingen detecteren. Terwijl de Gira Sensotec de ruimteverlichting gedimd inschakelt, be-schikt de Gira Sensotec LED over geïnte-greerde LED-oriëntatieverlichting. Daar-naast kan in het detectiegebied dichtbij de kamerverlichting slechts met een be-weging – dus contactloos – op 100% wor-den ingeschakeld. uwww.gira.com

FAKRO introduceert nieuw platdakvenster met rook- en warmte-afvoerfunctieDe 4 elektromotoren en de scharen van deze nieuwe platdakvensters zijn ingebouwd in de constructie en zodoende onzichtbaar. Doordat ze geïntegreerd zijn in het raamkader, blijven de uitstekende isolerende eigenschappen van deze familie aan producten verder ongewij-zigd. Zij duwen de raamvleugel perfect verticaal open tot een hoogte van ongeveer 50 cm, de vereiste opening om een effectieve weg voor rookuitvoer te bekomen. Deze innovatie bestaat zowel in een versie met een koepel erbovenop en tweelagige beglazing (DSC-C P2) alsook in een vlakke versie met drielagige beglazing (DSF DU6). uwww.fakro.be

Duravit ontwikkelt douchebak Stonetto Duravit ontwikkelde samen met het de-signertrio EOOS de douchebak Stonetto. De douchebak wordt vervaardigd uit het ‘steen’-materiaal DuraSolid Q. Zo wordt dit speciaal gegoten mineraal voor het eerst in de badkamer toegepast. Het matte op-pervlak oogt authentiek en steenachtig en is in wit, beige en antraciet verkrijgbaar. Op basis van zijn antislip eigenschappen be-reikt DuraSolid Q de anti-slipklasse B. De krachtige afvoer is onder een homogene af-dekplaat verborgen en zorgt, gecombineerd met de bijna onzichtbare helling van het douchebak ontwerp, voor een goede afvoer van het water. uwww.duravit.be

Vectorworks Gebruikersdagen 2016Tijdens de Vectorworks Gebruikersdagen worden gedurende twee dagen trainingen gegeven en ko-men inspirerende ontwerpers aan het woord. Distri-buteur Design Express organiseert deze opleidingen voor een divers publiek van architecten, interieur-vormgevers, stedenbouwkundigen en andere bouw-professionals. Meer dan 600 creatievelingen brach-ten in 2014 een bezoek aan de Gebruikersdagen. De eerste sessie vindt plaats op 15 maart in Congres-centrum Lamot in Mechelen, de tweede op 17 maart in Inn Style te Utrecht. De Gebruikersdagen zijn gra-tis voor leden van Vectorworks Service Select, niet-leden betalen 75 euro. uwww.vectorworks.be

Monier breidt kleuren-waaier pannen uitSpeciaal voor de Belgi-sche markt stelt Monier zijn meest typisch Belgi-sche panmodel, de OVH 206 Bruegel, voor in de tinten ‘Belgisch historisch grijs engobe’ en ‘Belgisch rood bont’. uwww.monier.be

Duco • Gamma DucoDoor: inbraakwerende en esthetische lamellendeurenVoortaan kan er bij Duco gekozen worden uit drie verschillende deur-types -DucoDoor Wall, DucoDoor Louvre en DucoDoor Grille- voor het afschermen van onder meer technische ruimtes die permanent geventi-leerd moeten worden. Dankzij een brede waaier van lamellen lenen deze deuren zich perfect voor een naadloze integratie in een wand met of zon-der lamellen. Het is mogelijk om de lamellendeuren zowel ventilerend als met tochtvrije schijnroosterdeuren toe te passen. uwww.duco.eu

THE LEADING SOLUTION

PROVIDER OF A SAFER

FUTURE

www.Gunnebo.be

Gunnebo BelgiumAmadeus Square

Mozartlaan 61620 Drogenbos

Belgium

Tel : + 32 2 464 19 11Fax : + 32 2 464 19 30

Email : info.be@gunnebo.com

Als het snel en design moet zijn !Wereldwijd zijn tal van architecturale parels van gebouwen, ontworpen door vermaarde architectenbureaus, uitgerust met de « SpeedStile »zeer snelle design toegangspoortjes van Gunnebo. De inkom en liftfaciliteiten van heel wat tophotels, high risk administratieve gebouwen en hoofdzetels van banken worden met de oplossingen van dit Zweedse, innovatie gedreven security bedrijf uitgerust.

Door de integratie van toegangscontrole systemen, bieden deze « SpeedStile » de voetgangers een hoge veiligheid en capaci-teit in één oplossing. Bovendien voorkomt men zo dat ongeautoriseerde personen ef-fectief toegang krijgen tot uw gebouw. De « SpeedStiles » zijn ook verkrijgbaar in extra brede versies die rolstoelvriendelijk zijn.

Een elegant en verfijnd design, gecombineerd met de best beschikbare technologie maakt de « SpeedStile » geschikt voor alle gebieden waar esthetische waarden, een hoge toevloed van personen, maximale betrouwbaarheid en compromisloze veiligheid belangrijk zijn.

www.Speedstiles.com

DIM

EN

SIO

N

72

REPORTAGE

Reynaers Aluminium lanceert MasterLine 8Met de introductie van dit nieuwe aluminium raamsysteem verlegt Reynaers Aluminium zijn grenzen. MasterLine 8 staat voor maxi-maal comfort en veiligheid voor de eindgebruiker, biedt een enorme architecturale vrijheid met talrijke designvarianten en scheert hoge toppen op vlak van energie-efficiëntie. Het innovatieve karakter van MasterLine 8 uit zich tevens in een geoptimaliseerd productiepro-ces, een efficiënte montage van de componenten en vereenvoudigde plaatsing van de afgewerkte elementen. uwww.reynaers.com

NEW

Legrand• Soluflex (Service Channel) Legrand breidt haar assortiment So-luflex-vloersystemen uit met nieuwe hoogtes: 50, 70, 80 en 150 mm. Het Soluflex Service Channel is een voor-beeld van ultieme flexibiliteit. De uitstekende prijs/flexibiliteitsver-houding maakt deze innovatie ex-tra aantrekkelijk. Het servicekanaal wordt aangeboden in verschillende breedtes. Afhankelijk van de functies die in de vloergoot moeten worden geïntegreerd, heeft de installateur de keuze tussen een breedte van 2, 3, 4 of 5 tegels. Qua hoogte is er keuze uit 37, 50, 60, 70, 80, 90, 120 en 150 mm. uwww.legrand.be

L-DOOR lanceert inspiratiewebsite voor business unit CRE-8-IVEL-DOOR lanceert een nieuwe website voor zijn business unit CRE-8-IVE. Sec-tionale garagepoorten uit dit gamma kenmerken zich door in hetzelfde vlak als de naast- en rond omliggende ge-velbekleding te worden geplaatst. De nieuwe website komt er om enerzijds bouwheer en architect te inspireren en anderzijds om een duidelijk onderscheid te maken tussen de standaard sec-tionale garagepoort en dit high-end gamma, waarbij de garagepoort bekleed wordt met materialen van gerenommeerde gevelbekledingsfabrikanten. Gezien de groeiende ambities om met dit product ook naar het buitenland te trekken, werd er gekozen om de inhoud in vier talen aan te bieden. uwww.cre-8-ive.be

Moduleo Moods • Creatieve vloerenMet Moods introduceert Moduleo een creatieve stu-dio waarmee klanten een persoonlijke stempel op de vloer kunnen drukken. Dit wordt mogelijk gemaakt door de bekende Transform en Impress collecties uit te breiden met 8 innovatieve formaten. Deze geome-trische en rechthoekige vormen - variërend van een visgraat plank tot Hongaarse punt, van zeshoek tot driehoek en ruit - zijn onderling compatibel en ook met de standaard formaten. Beschikbaar vanaf: len-te 2016. uwww.moduleo.com

FOAMGLAS® België introduceert online rekentool Vanaf volgend jaar mag de gemiddelde U-waarde van vensters maximaal 1,5 W/m²K zijn, terwijl vloe-ren en ondergrondse muren een U-waarde van maximaal 0,24 W/m²K mogen hebben. Ook voor vergunningsplichtige reno-vaties legt de Vlaamse overheid voor 2016 strengere EPB-eisen op. De gemiddelde U-waarde van alle vensters samen mag maximaal 1,5 W/m²K zijn, terwijl de U-waarde van vloeren, van ondergrondse muren en van nageïso-leerde vloeren niet hoger mag zijn dan 0,24 W/m²K. Met het oog op een snelle en eenvoudige berekening van de isolatie van ondergrondse muren introdu-ceert FOAMGLAS® België via de site een gratis rekentool waarmee architecten, bouwheren en aannemers direct weten wat de optimale dikte van FOAMGLAS®-isolatie is conform de nieuwe EPB-eisen. uwww.foamglas.be

ISOVER lanceert Suspente PlaGyp IHet nieuwe Suspente PlaGyp I-systeem betreft ophangstangen die het mogelijk maken om in één vlotte beweging zowel dakisolatie-panelen, een luchtdichtingssyteem als gipsplaten aan te brengen. De Suspente PlagyP I-ophangstangen, die eruit zien als gele stompe pijlen met aan het uiteinde een rondelle en een dopje dat er naderhand op ge-schroefd wordt, laten toe om zowel de halfstijve panelen uit minerale wol van het Isoconfort-gamma als het luchtdichtingsmembraan Vario KM Duplex of Vario XtraSafe nog makkelijker, efficiënter en sneller aan te brengen door ze simpelweg over de ophangstangen te spiezen. uwww.isover.be

DIM

EN

SIO

N

73

REPORTAGENEW

Recticel Insulation • L-Ments zelfdragende, thermisch isolerende dakelementenL-Ments is de nieuwste generatie zelfdragende, thermisch isolerende dakelementen voor hellende daken. Deze elementen kunnen bedekt worden met verschillende materialen (pannen, leien, zink, enz.). De lambda-waarde (λd) bedraagt 0,023 W/mK. Met L-Ments kiest men bovendien voor een doorlopend isolatieschild. Dankzij de geïntegreerde houten ver-stijvers wordt die isolatieschil nergens onderbro-ken. Geen koudebruggen betekent een maximale energiewinst. Dat creëert een toekomstvaste oplos-sing. uwww.recticelinsulation.be

Mitsubishi Electric introduceert onopvallende cassette-unit Mitsubishi Electric brengt met de SLZ-KF/PLFY-VFM een nieuwe cassette-unit op de markt met een optimale lucht- en temperatuurverdeling in alle zones van de ruimte. Het resultaat is een lager energieverbruik en een hoger comfort. De SLZ-KF/PLFY-VFM is ontworpen voor de koeling, verwar-ming en ventilatie van kantoren, restaurants, win-kels en vergaderruimtes. De lucht wordt centraal in de cassette-unit aangezogen en via de lamellen aan de vier zijden als koude of warme lucht uitge-blazen. De unit kan quasi volledig in het plafond worden weggewerkt en heeft compacte afmetingen (60 x 60 cm). uwww.mitsubishi-electric.be

Wienerberger • Nieuwe Linaqua gevelstenen Met zijn onvergelijkbare aspect en verbluffende kleurenaanbod is de Linaqua gevelsteen een absolute aanrader voor bouwheren die zweren bij een nieuwbouw met een sterke architectuur en uitstraling, of die hun waardevol gebouw willen renoveren of restaureren. De Linaqua hand-vormstenen danken hun karakteristieke uiterlijk aan een speciaal ontwikkeld productieproces waarbij een cruciale rol is weggelegd voor het gebruik van water. Ze zijn verkrijgbaar in het lineaire Schouterden formaat (256mm l x 88mm b x 43mm h). uwww.wienerberger.be

Illumy by Luxlight • Dag- en kunstlicht verenigd in platdakraamLuxlight maakt voor Illumy by Luxlight als enige in Europa ge-bruik van Crystall HR++ triple glazing, dat meer daglicht toelaat dan standaard glas. Zo is Illumy - met een oppervlak van 1,6 tot ruim 10 m² - ook de grootste bron van daglicht in zijn soort. Met de geïntegreerde ledverlichting kan op donkere dagen de lichtkleur van een zonnige dag in huis gehaald worden (cool white), of ’s avonds een sfeervol ‘warm white’. De verlichting wordt aangelicht op een Verosol plisségordijn dat zorgt voor een comfortabel huise-lijk gevoel, alsook een extra isolerende luchtlaag tussen het doek en het raam. (g-waarde=0,54, Ug-waarde van 0,6 W/m2K, Uw-waarde vanaf 0,59 W/m2K, geschikt voor passiefbouw). uwww.luxlight.eu

VMZINC toont de vele gezichten van zinken dak- en gevelsystemenVan verrassend creatief tot ui-termate toegankelijk. VMZINC toont de vele gezichten die zin-ken dak- en gevelsystemen kun-nen hebben. Met speciale aan-dacht voor de twee uitersten van die waaier. Aan de ene kant laat VMZINC tal van zinkoplos-singen zien voor dak en gevel die concreet aantonen dat zink veel betaalbaarder en toegankelijker is dan algemeen wordt gedacht. Aan de andere kant worden op de Batibouwstand onder de noe-mer ‘AMAZING ZINC’ de meest verrassende en ongekende archi-tecturale hoogstandjes in zink geshowd. uwww.vmzinc.be

DIM

EN

SIO

N

74

REPORTAGENEW

Iedereen Ben • Profileer uzelf als BEN-voorloperRecticel Insulation, ISOVER, Wienerberger, Viessmann, Saint-Go-bain Glass, Deceuninck en RENSON lanceerden begin oktober de website www.iedereenBen.be. Dit om kandidaat-bouwers aan te sporen om nu al Bijna-EnergieNeutraal te bouwen. De website be-vat ook een pagina waarop BEN-voorbeeldprojecten staan. Hebt u zelf, als bouwbedrijf of als architect, een BEN-woning gebouwd en wil u zichzelf als BEN-voorloper profileren? Vul dan de fiche in op de site en misschien prijkt uw woning binnenkort ook tus-sen de voorbeeldprojecten.uwww.iedereenben.be

Armstrong Plafond • Nieuwe golvende bafflesArmstrong Plafonds heeft nu baffles met een twist: de Optima Baffles Curves. Deze minerale baffles met golvende vorm bieden alle voordelen van een rechte baffle, maar geven door de golflijn een speels en trendy effect aan iedere ruimte. Deze uitbreiding van het Armstrong assortiment zorgt voor extra vrijheid in het ontwerp voor ar-chitecten. Baffles zijn verticale panelen die zich perfect lenen voor ruimten waarbij hoge eisen gesteld worden aan geluidabsorptie en waar een traditioneel plafond niet toereikend is.uwww.armstrong.com

Wever & Ducré krijgt nieuwe thuisOmwille van de sterke groei was de fabrikant van designverlichting al een tijdje op zoek naar een nieu-we locatie om de activiteiten uit te breiden en te centraliseren. Die werd onlangs gevonden in het jon-ge bedrijvenpark Evolis in Kortrijk. Daarvoor bereikte het bedrijf reeds een akkoord met intercommunale Leiedal. Voor de nieuwbouw viel de keuze op architectenbureau 3AR-CHITECTEN uit Roeselare, dat een multifunctioneel gebouw zal uit-tekenen binnen een groene long. De start van de werken is voorzien voor 2016, om in de loop van 2017 het gebouw te kunnen betrekken.uwww.weverducre.com

Schréder en Mice leveren totaaloplossing voor Wettunnel Samen met de inrichtings- en ver-fraaiingswerken aan de uitgang van de Brusselse Wettunnel voor het GEN-project, heeft het Ministe-rie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest beslist de verlichting te ver-vangen om het comfort te verbete-ren van de talrijke automobilisten die er dagelijks gebruik van maken. Schréder en Mice leverden een to-taaloplossing met de SCULPline, geïnstalleerd in de leuning en de akoestische panelen. Deze oplos-sing verbetert de veiligheid en doet de tunnel tot haar recht komen. Het resultaat: een aangename sfeer met 50% energiebesparing. uwww.schreder.com

Zehnder presenteert twee nieuwighedenZehnder stelt twee innovaties voor: de nieuwste design paneelradiator, Zehnder Zmart, die feilloos energie-ef-ficiëntie met stijl combineert en daar-naast de ComfoSpot 50, een compacte en energiezuinige ventilatie unit voor aparte ruimtes en kleinere wooneen-heden. Naast de nieuwe ComfoSpot 50 zet Zehnder ook de ComfoAir Compact en het intelligent ventilatiesysteem ComfoAir Q in de kijker. In het gamma van designradiatoren wordt dit jaar ook de aandacht getrokken met de bij-zonder energiezuinige Nova Neo en de iconische Charleston radiator. uwww.zehnder.be

VELUX • Wit, de nieuwe standaard in VELUX dakvensters Ter gelegenheid van de Belgian Roof Day 2015 stelde VELUX zijn dakvensters met binnenafwerking in wit geverfd hout voor. Dankzij dit model kunnen installateurs tegemoetkomen aan de vraag van de markt voor steeds lichtere en heldere binnenruimtes. Deze afwerking verlicht het interieur en biedt vele decoratiemogelijkheden dankzij zijn neutrale kleur. Wetende dat 85% van de muren in België wit zijn, zal het dakvenster in wit geverfd hout perfect passen in de he-dendaagse interieurs. uwww.velux.be

VOLA Waterfall Shower and Kneipp HoseSleekly Therapeutic. Visibly VOLA.

VOLA StudioTour & TaxisAvenue du Port BE-1000 BruxellesTel.: 02 465 96 00

sales@vola.bewww.vola.be

LEIEN: BRON VAN INSPIRATIE

Eternit NV - Kuiermansstraat 1 - 1880 Kapelle-op-den-Bos - België - Tel. +32 (0)15 71 73 54 - Fax +32 (0)15 71 71 79 - info@eternit.be - www.eternit.be

Ontvang ons boek met de meest

inspirerende referenties:

Best of Slates 4

— Ga naar: www.eternit.be/nl/dak/best-of-slates/

Als architect weet u als geen ander dat de gevel en het dak bepalend zijn voor de uitstraling van een huis. Klanten zoeken een stijl die bij hen past, waarbij ze geen toegevingen willen doen aan de kwaliteit van de materialen. Duurzame oplossingen, met ijzersterke garanties, dat is waar de bouwheer naar streeft. Eternit is de geknipte partner om u wegwijs te maken in ons kwalitatief hoogstaand assortiment, zodat u uw klant optimaal kan adviseren.

L E I E N

B E T O N D A K P A N N E N

K E R A M I S C H E D A K P A N N E N

Z O N N E D A K E N

G R O E N D A K E N

Vraag snel uw gratis

kleurstaal aan via— samplerequest.eternit.be

Anvaign - Luc Moulin & Ass I

11802_adv_Dimension_230x297.indd 1 18/01/16 16:43