cri (2002) 2 version géorgienne georgian...

35
CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia rasizmisa da evropis komisia rasizmisa da evropis komisia rasizmisa da evropis komisia rasizmisa da Seuwynareblobis winaaRmdeg Seuwynareblobis winaaRmdeg Seuwynareblobis winaaRmdeg Seuwynareblobis winaaRmdeg moxseneba saqarTvelos Sesaxeb miRebulia 2001 wlis 22 ivniss strasburgi- 23 aprili 2002

Upload: others

Post on 11-Jan-2020

7 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

CRI (2002) 2Version géorgienne

Georgian version

evropis komisia rasizmisa da evropis komisia rasizmisa da evropis komisia rasizmisa da evropis komisia rasizmisa da Seuwynareblobis winaaRmdegSeuwynareblobis winaaRmdegSeuwynareblobis winaaRmdegSeuwynareblobis winaaRmdeg

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb miRebulia 2001 wlis 22 ivniss

strasburgi- 23 aprili 2002

Page 2: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

Secrétariat de l'ECRI / Secretariat of ECRIDirection Générale des Droits de l'Homme - DG II /

Directorate General of Human Rights - DG IIConseil de l'Europe / Council of Europe

F - 67075 STRASBOURG CedexTel.: +33 (0) 3 88 41 29 64Fax: +33 (0) 3 88 41 39 87

E-mail: [email protected]

Page 3: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

3

TABLE OF CONTENTS

winasityvaobawinasityvaobawinasityvaobawinasityvaoba ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 5555

reziumereziumereziumereziume .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 6666

nawili I: situaciis mimoxilvanawili I: situaciis mimoxilvanawili I: situaciis mimoxilvanawili I: situaciis mimoxilva........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 7777

a. saerTaSoriso samarTlebrivi dokumentebi ............................................................... 7

b. konstituciis debulebebi da sxva ZiriTadi debulebebi......................... 8

g. sisxlis samarTlis kanonis debulebebi .................................................................... 10

d. samoqalaqo da administraciuli kanonmdeblobis procedurebi........11

e. specializebuli organoebi da sxva institutebi ............................................. 12

v. ganaTleba, treningi da informirebulobis amaRleba.................................. 14

z. saqarTvelos moqalaqeobis armqone pirTa miReba da statusi ............ 15

- ltolvilebi da TavSesafris maZieblebi ................................................. 15- migrantebi.................................................................................................................................. 16

T. sajaro momsaxurebis xelmisawvdomoba........................................................................ 17

- ganaTlebis xelmisawvdomoba................................................................................. 17

i. dasaqmeba....................................................................................................................................................... 17

k. daucveli jgufebi............................................................................................................................. 18

- Turqi mesxebi ......................................................................................................................... 18- boSebi............................................................................................................................................. 19

l. antisemitizmi ..........................................................................................................................................20

m. qveyanaSi aresebuli mdgomareobis monitoringi..............................................20

n. samarTaldacvis organoebis TanamSromelTa saqcieli...............................20

o. masobrivi informaciis saSualebebi ............................................................................... 21

p. afxazeTsa da samxreT oseTSi arsebuli konfliqtebis Sedegad Seqmnili mdgomareoba ....................................................................................................................22

- teritoriebi, romlebic amJamad arian saqarTvelos xelisuflebis qmediTi kontrolis gareSe.............................................22

nawili II: gansakuTrebuli SeSfoTebis gamomwvevi sakiTxebinawili II: gansakuTrebuli SeSfoTebis gamomwvevi sakiTxebinawili II: gansakuTrebuli SeSfoTebis gamomwvevi sakiTxebinawili II: gansakuTrebuli SeSfoTebis gamomwvevi sakiTxebi............................................................23232323

J. Seuwynarebloba religiur umciresobaTa mimarT..............................................23

r. erovnul umciresobaTa warmomadgenlebis mdgomareoba, gansakuTrebiT qarTuli enis codnis TvalsazrisiT....................................26

bibliografiabibliografiabibliografiabibliografia ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................28282828

damatebadamatebadamatebadamateba........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 33333333

Page 4: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia
Page 5: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

5

winasityvaobawinasityvaobawinasityvaobawinasityvaoba evropis komisia rasizmisa da Seuwynareblobis winaaRmdeg (ECRI) evropis sabWos organoa da mis SemadgenlobaSi Sedian damoukidebeli eqspertebi. misi mizania brZola rasizmis, qsenofobiis, antisemitizmisa da Seuwynareblobis winaaRmdeg pan-evropul doneze, adamianis uflebaTa dacvis kuTxiT. ECRI-s samuSao programis erT-erTi ZiriTadi qvakuTxedia �midgoma qveynebis mixedviT�, romlis meSveobiT igi aanalizebs situacias evropis sabWos TiToeul wevr qveyanaSi rasizmisa da Seuwynareblobis problematikasTan dakavSirebiT, da warmoadgens Tavis winadadebebs gamovlenili problemebis daZlevis mizniT. 1998 wels ECRI-m daasrula Tavis moxsenebaTa momzadebis pirveli raundi im periodisaTvis evropis sabWoSi Semavali yvela qveynisaTvis. 1999 wlis ianvarSi ECRI Seudga Tavisi saqmianobis meore etaps. es etapi gagrZeldeba oTx wels (1999-2002ww.) da kvlav moicavs evropis sabWos yvela qveyanas ise, rom yovelwliurad momzaddes sul cota aTi moxseneba. amgavarad, am etapze ECRI-m gaiTvaliswina pirveli moxsenebis momzadeba saqarTveloSi arsebuli mdgomareobis Sesaxeb rasizmisa da Seuwynareblobis problemis TvalsazrisiT. moxsenebis saboloo variantis miRebamde ECRI-s saqmianobis erT-erTi mniSvnelovani etapia konfidencialuri dialogis gamarTva mocemul qveyanasTan. moxsenebebis momzadebis meore raundi iTvaliswinebs axal proceduras, romlis mixedviT meore moxsenebis Sedgenamde xorcieldeba ECRI-s momxsenebelTa sakontaqto vizitis organizeba. sakontaqto viziti saqarTveloSi gaimarTa 2001 wlis 19-22 marts. am vizitis dros momxseneblebi Sexvdnen sxvadasxva saministroebisa da mmarTvelobiTi organoebis warmomadgenlebs, romlebic pasuxismgebeli arian ECRI-s mandatiT gaTvaliswinebul sakiTxebze. ECRI guliTad madlobas uxdis saqarTvelos xelisuflebas sakontaqto vizitis organizebisas gaweuli TanamSomlobisaTvis, gansakuTrebiT yvela im pirs, vinc daxvda delegacias da miawoda mas uaRresad mniSvnelovani informacia maT kompetencias mikuTvnebul sakiTxebze. ECRI-s surs agreTve madloba gadauxados saqarTvelos erovnul liazons (sakontaqto Tanamdebobis pirs). ECRI-s momxseneblebma didad daafases misi efeqtiani saqmianoba da TanamSromloba. garda amisa, ECRI-s surs Setanili sasargeblo wvlilisaTvis gadauxados madloba saqarTvelos yvela arasamTavrobo organizaciis warmomadgenlebs, romelTac sakontaqto vizitis periodSi Sexvdnen ECRI-s momxseneblebi. winamdebare moxseneba Sedgenilia winamdebare moxseneba Sedgenilia winamdebare moxseneba Sedgenilia winamdebare moxseneba Sedgenilia ECRI----s mier da misi pasuxismgeblobiT. s mier da misi pasuxismgeblobiT. s mier da misi pasuxismgeblobiT. s mier da misi pasuxismgeblobiT. igi moicavs situacias 2001 wlis 22 ivnisis mdgomareobiT. SemdgomSi igi moicavs situacias 2001 wlis 22 ivnisis mdgomareobiT. SemdgomSi igi moicavs situacias 2001 wlis 22 ivnisis mdgomareobiT. SemdgomSi igi moicavs situacias 2001 wlis 22 ivnisis mdgomareobiT. SemdgomSi momxdari nebismmomxdari nebismmomxdari nebismmomxdari nebismieri cvlileba ieri cvlileba ieri cvlileba ieri cvlileba ECRI----s miers miers miers mier gaanalizebuli da daskvnebsa gaanalizebuli da daskvnebsa gaanalizebuli da daskvnebsa gaanalizebuli da daskvnebsa da recomendaciebSi gaTvaliswinebuli ar aris.da recomendaciebSi gaTvaliswinebuli ar aris.da recomendaciebSi gaTvaliswinebuli ar aris.da recomendaciebSi gaTvaliswinebuli ar aris.

Page 6: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

6

reziumereziumereziumereziume

bolo wlebSi saqarTvelom gadadga garkveuli pozitiuri nabijebi rasizmisa da Seuwynareblobis winaaRmdeg brZolis gzaze. saqme exeba rasizmis, rasobrivi diskriminaciisa da Seuwynareblobis sawinaaRmdego saerTaSoriso samarTlebrivi dokumentebis ratificirebas, saxalxo damcvelis institutis da samoqalaqo integraciis saparlamento komitetis Seqmnas, saganmanaTleblo sistemis dawyebiTi da saSualo safexurebis reformirebasa da masSi adamianuri ganzomilebis gaZlierebas, agreTve erovnul umciresobaTa mier qarTuli enis Seswavlis programis miRebas. magram rasizmis, Seuwynareblobisa da pirdapiri Tu arapirdapiri diskriminaciis problema mainc arsebobs da iwvevs religiur da erovnul umciresobaTa jgufebis SeSfoTebas. garkveuli problemebi SeiniSneba agreTve ucxoelebTan urTierTobaSi. xelisuflebis da gansakuTrebiT policiisa da prokuraturis organoebis reagireba rasizmis, Seuwynareblobisa da diskriminaciis gamovlinebebze umetes wilad ar yofila adekvaturi. SeSfoTebas iwvevs agreTve erovnul umciresobaTa izolirebuloba qarTul sazogadoebaSi, rac gamowveulia am jgufTa wevrebis mier qarTuli enis arasakmarisi codniT. am moxsenebaSi ECRI aRniSnavs agreTve imas, rom ar arsebobs yovlismomcveli samoqalaqo da administraciuli antidiskriminaciuli normebi, romlebic efuZneba kanons da moicavs cxovrebis sxvadasxva sferoSi arsebul diskriminacias. laparakia, kerZod, zedmiwevniT efeqtiani specializebuli organos da sisxlis samarTlis kanonmdeblobaSi rasobrivi SuRlis waqezebis amkrZalavi normis ararsebobis Sesaxeb. winamdebare moxsenebaSi winamdebare moxsenebaSi winamdebare moxsenebaSi winamdebare moxsenebaSi ECRI rekomendacias aZlevs saqarTvelos rekomendacias aZlevs saqarTvelos rekomendacias aZlevs saqarTvelos rekomendacias aZlevs saqarTvelos xelisuflebas gadadgas Semdgomi nabijebi mTel rig sferoebSi xelisuflebas gadadgas Semdgomi nabijebi mTel rig sferoebSi xelisuflebas gadadgas Semdgomi nabijebi mTel rig sferoebSi xelisuflebas gadadgas Semdgomi nabijebi mTel rig sferoebSi rasizmis, qsenofobiis, diskriminaciisa da Seuwynareblobis winaaRmdeg rasizmis, qsenofobiis, diskriminaciisa da Seuwynareblobis winaaRmdeg rasizmis, qsenofobiis, diskriminaciisa da Seuwynareblobis winaaRmdeg rasizmis, qsenofobiis, diskriminaciisa da Seuwynareblobis winaaRmdeg brZolis gzaze. es rekomendaciebi exeba, kerZod, imas, rom xelisuflebam brZolis gzaze. es rekomendaciebi exeba, kerZod, imas, rom xelisuflebam brZolis gzaze. es rekomendaciebi exeba, kerZod, imas, rom xelisuflebam brZolis gzaze. es rekomendaciebi exeba, kerZod, imas, rom xelisuflebam ufro efeqtiani reagireba moaxdinos Seuwynareblobis gamovlinebebze, ufro efeqtiani reagireba moaxdinos Seuwynareblobis gamovlinebebze, ufro efeqtiani reagireba moaxdinos Seuwynareblobis gamovlinebebze, ufro efeqtiani reagireba moaxdinos Seuwynareblobis gamovlinebebze, gansakuTrebiT, religiur umciresobaTa wevrebis, da ara marto maT, gansakuTrebiT, religiur umciresobaTa wevrebis, da ara marto maT, gansakuTrebiT, religiur umciresobaTa wevrebis, da ara marto maT, gansakuTrebiT, religiur umciresobaTa wevrebis, da ara marto maT, winaaRmdeg; gaaZlieros Zalisxmeva qarTul sazogadoebaSwinaaRmdeg; gaaZlieros Zalisxmeva qarTul sazogadoebaSwinaaRmdeg; gaaZlieros Zalisxmeva qarTul sazogadoebaSwinaaRmdeg; gaaZlieros Zalisxmeva qarTul sazogadoebaSi misi yoveli i misi yoveli i misi yoveli i misi yoveli wevris srulfasovani monawileobis uzrunvelsayofad, maT Soris wevris srulfasovani monawileobis uzrunvelsayofad, maT Soris wevris srulfasovani monawileobis uzrunvelsayofad, maT Soris wevris srulfasovani monawileobis uzrunvelsayofad, maT Soris qarTuli enis adekvaturi codnis miRwevis gziT; gadaamuSaos sisxlis qarTuli enis adekvaturi codnis miRwevis gziT; gadaamuSaos sisxlis qarTuli enis adekvaturi codnis miRwevis gziT; gadaamuSaos sisxlis qarTuli enis adekvaturi codnis miRwevis gziT; gadaamuSaos sisxlis samarTlis sakanonmdeblo normebi samarTlis sakanonmdeblo normebi samarTlis sakanonmdeblo normebi samarTlis sakanonmdeblo normebi ECRI-s mier aRniSnul sferoebSi da s mier aRniSnul sferoebSi da s mier aRniSnul sferoebSi da s mier aRniSnul sferoebSi da miiRos samoqalaqo da administraciuli antidiskriminmiiRos samoqalaqo da administraciuli antidiskriminmiiRos samoqalaqo da administraciuli antidiskriminmiiRos samoqalaqo da administraciuli antidiskriminaciuli normebi, aciuli normebi, aciuli normebi, aciuli normebi, romlebic moicaven cxovrebis sxvadasxva sferoebSi arsebul romlebic moicaven cxovrebis sxvadasxva sferoebSi arsebul romlebic moicaven cxovrebis sxvadasxva sferoebSi arsebul romlebic moicaven cxovrebis sxvadasxva sferoebSi arsebul diskriminacias; aamaRlos gaTviTcnobiereba saxelmwifo xelisuflebaSi diskriminacias; aamaRlos gaTviTcnobiereba saxelmwifo xelisuflebaSi diskriminacias; aamaRlos gaTviTcnobiereba saxelmwifo xelisuflebaSi diskriminacias; aamaRlos gaTviTcnobiereba saxelmwifo xelisuflebaSi da mTlianad sazogadoebaSi rasizimsa da diskriminaciis sakiTxebSi.da mTlianad sazogadoebaSi rasizimsa da diskriminaciis sakiTxebSi.da mTlianad sazogadoebaSi rasizimsa da diskriminaciis sakiTxebSi.da mTlianad sazogadoebaSi rasizimsa da diskriminaciis sakiTxebSi.

Page 7: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

7

nawili I: situaciis mimoxilvanawili I: situaciis mimoxilvanawili I: situaciis mimoxilvanawili I: situaciis mimoxilva a.a.a.a. saerTaSoriso saerTaSoriso saerTaSoriso saerTaSoriso samarTlebrivi dokumentebisamarTlebrivi dokumentebisamarTlebrivi dokumentebisamarTlebrivi dokumentebi 1. saqarTvelo SeuerTda mraval saerTaSoriso samarTlebriv

dokuments, romlebic exeba rasizmisa da Seuwynareblobis winaaRmdeg brZolis sferos. ECRI miesalmeba im faqts, rom saqarTvelom xeli moawera evropis adamianis uflebaTa konvenciis me-12 damatebiT oqms, romelic zogadad afarToebs konvenciis me-14 muxlis gamoyenebis masStabs da Seicavs diskriminaciis safuZvlebis arasrul nusxas. ECRI mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas rac SeiZleba male moaxdinos am oqmis ratificireba.

2. 1999 wlis aprilSi evropis sabWos SemadgenlobaSi Sesvlis

Semdeg, saqarTvelom ikisra valdebuleba momdevno erTi wlis ganmavlobaSi xeli moaweros erovnul umciresobaTa dacvis CarCo konvencias, evropis regionalur da umciresobaTa enebis qartias da moaxdinos am dokumentebis ratificireba. ECRI-s esmis, rom umciresobaTa dacvis CarCo konvenciis ratificireba dgas parlamentis dRis wesrigSi, da gamoTqvams imeds, rom es procesi swrafad da warmatebiT dasruldeba. amave dros, evropis regionalur da umciresobaTa enebis qartia jerac ar aris xelmowerili. ECRI mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas daaCqaros saWiro muSaoba am mimarTulebiT.

3. evropis sabWos SemadgenlobaSi Sesvlis Semdeg saqarTvelom

ikisra agreTve valdebuleba momdevno sami wlis ganmavlobaSi xeli moaweros evropis socialur qartias da moaxdinos am dokumentis ratificireba. amave dros, mas unda ecada gaetarebina is politika, romelic Seesabameba qartiis principebs. ECRI miesalmeba im faqts, rom 2000 wlis ivnisSi saqarTvelom xeli moawera evropis gadasinjul qartias, da aRniSnavs, rom mimdinareobs muSaoba adgilobrivi kanonmdeblobis am qartiis moTxovnebTan Sesabamisobis uzrunvelsayofad. ECRI mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas daasrulos saWiro muSaoba am dokumentis ratificirebis dasaCqareblad.

4. evropis sabWoSi Sesvlisas saqarTvelom ikisra agreTve

Semdegi valdebuleba: sami wlis ganmavlobaSi xeli moaweros evropis adgilobrivi TviTmmarTvelobis qartias, moaxdinos misi ratificireba da gamoiyenos praqtikaSi am dokumentSi Camoyalibebuli principebi. ECRI-m icis, rom adgilobrivi TviTmmarTvelobis evropis qartiis xelmoweris procesi ukve mimdinareobs da mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas daaCqaros am dokumentis ratificireba.

Page 8: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

8

5. ECRI agreTve mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas xeli

moaweros evropis konvencias migranti muSebis samarTlebrivi mdgomareobis Sesaxeb, konvencias ucxoelTa sazogadoebriv cxovrebaSi monawileobis Sesaxeb adgilobriv doneze, evropis konvencias moqalaqeobis Sesaxeb da moaxdinos am dokumentebis ratificireba.

6. ECRI agreTve daJinebiT mouwodebs saqarTvelos

xelisuflebas gaakeTos deklaracia rasobrivi diskriminaciis yvela formis aRmofxvris Sesaxeb saerTaSoriso konvenciis me-14 muxlis CarCoebSi, romlis Tanaxmad rasobrivi diskriminaciis sawinaaRmdego komitets mieca ufleba ganixilos individualuri mimarTvebi.

7. konstituciis me-6 muxlis Tanaxmad, saqarTvelos

saerTaSoriso SeTanxmebas an xelSekrulebas, Tu igi ar ewinaaRmdegeba saqarTvelos konstitucias, aqvs upiratesi iuridiuli Zala Sidasaxelmwifoebrivi normatiuli aqtebis mimarT. garda amisa, normatiuli aqtebisa da saerTaSoriso xelSekrulebebis Sesaxeb kanonebis Tanaxmad, ratifikaciis Semdgom saqarTvelos mier dadebuli saerTaSoriso SeTanxmebebi da xelSekrulebebi warmoadgenen SidasamarTlebrivi sistemis Semadgenel nawils. rodesac am SeTanxmebebisa da xelSekrulebebis debulebebi Seicavs konkretul ufleba-movaleobebs, SesaZlebelia maTi UuSualo gamoyeneba sasamarTloSi. konstituciis me-7 muxlis Sesabamisad, �saxelmwifo cnobs da icavs adamianis sayovelTaod aRiarebul uflebebsa da Tavisuflebebs, rogorc waruval da uzenaes adamianur Rirebulebebs. xelisuflebis ganxorcielebisas xalxi da saxelmwifo SezRuduli arian am uflebebiTa da TavisuflebebiT, rogorc uSualod moqmedi samarTliT�.

b.b.b.b. konstituciis debulebebi da sxva ZiriTadi debulebebi konstituciis debulebebi da sxva ZiriTadi debulebebi konstituciis debulebebi da sxva ZiriTadi debulebebi konstituciis debulebebi da sxva ZiriTadi debulebebi 8. saqarTvelos konstituciis me-14 muxli Seicavs kanonis

winaSe yvela adamianis Tanasworobis princips, rasis, kanis feris, enis, sqesis, religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebebis, erovnuli, eTnikuri Tu socialuri kuTvnilebis, warmoSobis, qonebrivi mdgomareobis, wodebisa Tu sacxovrebeli adgilis miuxedavad.

Page 9: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

9

9. rac Seexeba aramoqalaqeebs, saqarTvelos konstituciis 47-e

muxlis Tanaxmad, saqarTveloSi mcxovreb ucxoel moqalaqeebs da moqalaqeobis armqone pirebs saqarTvelos moqalaqis Tanabari uflebani da movaleobani aqvT, garda konstituciiTa da kanoniT gaTvaliswinebuli gamonaklisebisa. konstituciaSi Setanili uflebebisa da Tavisuflebebis umetesi nawili � saxelmwifo da TviTmmarTvelobis organoebis arCevnebSi da referendumebSi monawileobis uflebis, gaZevebis da eqstradiciis akrZalvis, saxelmwifo institutebSi arsebuli personaluri informaciis xelmisawvdomobisa da ucxoeTSi SromiTi uflebebis dacvis garda � garantirebulia yvelasTvis. ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis Sesaxeb 1993 wlis kanoni adasturebs aradiskriminaciurobis princips ucxoelebis mimarT: me-3 muxli iTvaliswinebs saqarTveloSi myof ucxoelTa Tanasworobas kanonis winaSe, ganurCevlad warmoSobis, socialuri da qonebrivi mdgomareobisa, rasisa, erovnuli kuTvnilebisa, ganaTlebisa, sqesisa, enisa, religiisa, politikuri Tu sxva Sexedulebebisa da saqmianobis sferosa. aRniSnuli muxli acxadebs, rom saqarTvelo icavs Tavis teritoriaze myof ucxoelTa sicocxles, uSiSroebas, uflebebsa da Tavisuflebebs.

10. konstituciis 38-e muxli, romlis mizania erovnul

umciresobaTa uflebebis dacva, acxadebs, rom saqarTvelos moqalaqeni Tanaswori arian socialur, ekonomikur, kulturul da politikur cxovrebaSi ganurCevlad maTi erovnuli. eTnikuri, religiuri Tu enobrivi kuTvnilebisa.saerTSoriso samarTlis sayovelTaod aRiarebuli principebisa da normebis Sesabamisad, maT ufleba aqvT yovelgvari diskriminaciisa da Carevis gareSe ganaviTaron TavianTi kultura, isargeblon dedaeniT pirad cxovrebaSi da sajarod. evropis sabWoSi Sesvlisas, 1999 wels, saqarTvelom ikisra valdebuleba ori wlis ganmavlobaSi miiRos kanoni umciresobaTa Sesaxeb evropis sabWos saparlamento asambleis 1201 (1993) rekomendaciis principebis gaTvaliswinebiT. ECRI-m icis, rom aRniSnuli kanonproeqti dgas parlamentis dRis wesrigSi, da gamoTqvams imeds, rom es procesi swrafad da warmatebiT dasruldeba. ECRI-s esmis, rom saqarTveloSi amgvari kanonmdeblobis miRebis idea ar sargeblobs sayovelTao mxardaWeriT, maT Soris umciresobaTa warmomadgenlebSic. ECRI-s miaCnia, rom am kanonis miRebas unda mohyves sainformacio kampania, romelic erTdroulad aamaRlebs erovnul umciresobaTa codnis dones axali kanonis Sinaarsobrivi datvirTvis Taobaze da auxsnis farTo sazogadoebas, riT aris

Page 10: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

10

gamowveuli amgvari kanonmdeblobis miRebis gadaudebeli aucilebloba.

g.g.g.g. sisxlis samarTlis kanonis debulebebisisxlis samarTlis kanonis debulebebisisxlis samarTlis kanonis debulebebisisxlis samarTlis kanonis debulebebi

11. 1999 wels miRebuli sisxlis samarTlis kodeqsi rasistuli

bunebis garkveul zogad danaSauls miiCnevs specifikur danaSaulad: muxli 109 (rasobrivi, religiuri, erovnuli Tu eTnikuri Seuwynareblobis motiviT Cadenili mkvleloba), muxli 117 (rasobrivi, religiuri, erovnuli Tu eTnikuri Seuwynareblobis motiviT miyenebuli sxeulis seriozuli dazianeba) da muxli 126 (rasobrivi, religiuri, erovnuli Tu eTnikuri Seuwynareblobis motiviT Cadenili wameba). amave dros ECRI Tvlis, rom rasobrivad motivirebuli danaSaulisgan dacva SeiZleba gaZlierdes zogadi xasiaTis debulebis SetaniT, romlis Tanaxmad nebismieri danaSaulis Cadenisas rasistuli motivebi miCneul unda iqnes danaSaulis damamZimebel garemoebad. radgan aseTi debuleba saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmdeblobaSi ar arsebobs, ECRI mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas ganixilos misi miRebis SesaZlebloba.

12. konstituciis me-14 muxlSi motanili safuZvlebis gamo,

muxli 142 acxadebs dasjad moqmedebad adamianTa Tanasworuflebianobis darRvevas1. amave dros ECRI aRniSnavs, rom 142-e muxlis gamoyenebisaTvis aucilebelia, rom Tanasworobis darRvevam gamoiwvios adamianis uflebaTa seriozuli Selaxva. ECRI Tvlis, rom sasurvelia aRniSnuli muxli Camoyalibdes naklebad SemzRudavi formiT, da mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas ganixilos es sakiTxi.

13. sisxlis samarTlis kodeqsis sxva Sesabamis muxlebs Soris

aRsaniSnavia: muxli 258, romelic krZalavs saflavebis wabilwvas rasobrivi, religiuri, erovnuli Tu eTnikuri Seuwynareblobis safuZvelze; muxli 411, romliTac isjeba aparteidze an rasobriv discriminaciaze dafuZnebuli saerTaSoriso humanitaruli samarTlis ganzrax darRveva; da muxli 407, romliTac isjeba genocidis danaSauli.

14. ECRI-sTvis cnobili ar aris sisxlis samarTlis kodeqsis am

nawilSi xsenebuli debulebebis gamoyenebis arc erTi SemTxveva. saqarTvelos xelisufleba acxadebs, rom es situacia gamowveulia imiT, rom qarTul sazogadoebaSi ar arsebobs rasizmis, rasobrivi diskriminaciisa da Seuwynareblobis gamovlinebebi. miuxedavad amisa, ECRI-s

1 ix. zemoT, konstituciuri debulebebi da sxva ZiriTadi debulebebi

Page 11: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

11

miaCnia, rom amis mizezi SeiZleba isic iyos, rom sisxlis samarTlis marTlmsajulebis sistemis warmomadgenlebs bolomde ara aqvT gacnobierebuli, Tu ra formebiT vlindeba rasizmi praqtikaSi da ratom aris aucilebeli seriozulad ganvixiloT rasizmisa da diskriminaciis yvela SemTxveva. kidev erT faqtorad, romlis gamo aRniSnuli debulebebi ar gamoiyeneba, SeiZleba CaiTvalos is, rom sazogadoeba cudad aris informirebuli samarTlebrivi dacvis arsebuli saSualebebis Sesaxeb. rogorc qvemoT aris miTiTebuli, ECRI-s miaCnia, rom diskriminaciasTan brZolaSi yovlismomcvel samoqalaqo da administraciul sakanonmdeblo debulebebsa da saSualebebs fundamenturi mniSvneloba aqvs. sisxlis samarTlis kanonis debulebebisadmi miZRvnil nawilSi ECRI mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas uzrunvelyos Sesabamisi treningebis mowyoba policiis, prokuraturisa da mosamarTleebisaTvis zemoT xsenebul danaSaulTa gamoZiebisa da dasjis sakiTxebTan dakavSirebiT. garda amisa, ECRI-s miaCnia, rom sazogadoeba ukeT unda iyos informirebuli samarTlebrivi dacvis im saSualebaTa Sesaxeb, romlebic arsebobs aRniSnul SemTxvevebSi.

15. Zvel sisxlis samarTlis kodeqsSi arsebobda muxli 75, romelic krZalavda ganzrax moqmedebas erovnuli an rasobrivi mtrobis Tu ganxeTqilebis Camogdebis mizniT. axal sisxlis samarTlis kodeqsSi es muxli aRar aris. ECRIdaJinebiT mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas Camoayalibos debuleba, romlis mixedviT aikrZaleba rasobrivi SuRlis gaRviveba, moawyos Sesabamisi treningebi sisxlis samarTlis marTlmsajulebis sistemis warmomadgenlebisaTvis da uzrunvelyos sazogadoebis informireba am sakiTxebTan dakavSirebiT.

d.d.d.d. samoqalaqo da administraciuli kanonmdeblobis samoqalaqo da administraciuli kanonmdeblobis samoqalaqo da administraciuli kanonmdeblobis samoqalaqo da administraciuli kanonmdeblobis

procedurebi procedurebi procedurebi procedurebi

16. aradiskriminaciurobis principi ZiriTadad asaxulia samoqalaqo da administraciul kanonebSi, romlebic sxvadasxva sferoSi moqmedebs. amave dros, ar arsebobs yovlismomcveli samoqalaqo da administraciuli antidiskriminaciuli debulebebi sxvadasxva sferoSi � dasaqmebaSi, ganaTlebaSi, sacxovrisTan dakavSirebul sakiTxebSi, sazogadoebrivi da socialuri momsaxurebis, sazogadoebrivi TavSeyris adgilebis xelmisawvdomobis sakiTxebSi, fizikur pirTa saxelSekrulebo urTierTobebSi � riTac uzrunvelyofil iqneboda diskriminaciis aRmoCena da aRmofxvra. ECRI mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas

Page 12: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

12

ganixilos amgvari debulebebis miRebis SesaZlebloba. rogorc qvemoT aris miTiTebuli2, ECRI xazgasmiT aRniSnavs, rom rasizmisa da Seuwynareblobis sawinaaRmdego specializebul organos SeuZlia Seasrulos fundamenturi roli aseTi antidiskriminaciuri kanonmdeblobis ganxorcielebis zedamxedvelobaSi. amasTan ECRI Tvlis, rom am kanonmdeblobis miRebis gamo gamarTuli debatebi xels Seuwyoben iseTi sakiTxebis garkvevas, rogoricaa pirdapiri da arapirdapiri diskriminaciis fenomeni, diskriminacia kerZo sferoSi da maTi gavrceleba saqarTveloSi. rogorc Cans, am sakiTxebTan dakavSirebiT sazogadoeba mTlianobaSi naklebad aris gaTviTcnobierebuli.

17. ECRI miesalmeba saqarTvelos kaninmdeblobaSi 1999 wels

Setanil cvlilebebs, ris Sedegad qarTuli piradobisa da dabadebis mowmobebidan amoRebul iqna eTnikuri warmoSobis rekviziti. ECRI-saTvis cnobilia, rom am cvlilebebis Setanis Semdgom arsebobda winadadebebi aRniSnuli rekvizitis aRdgenis Sesaxeb. ECRI gamoTqvams imeds, rom am kuTxiT sadReisod arsebuli mdgomareoba darCeba ucvleli.

e.e.e.e. specializebuli organoebi da sxva institutebispecializebuli organoebi da sxva institutebispecializebuli organoebi da sxva institutebispecializebuli organoebi da sxva institutebi

18. Tavisi zogadi politikis #2 rekomendaciaSi, romelic exeba rasizmis, qsenofobiis, antisemitizmisa da Seuwynareblobis sawinaaRmdego erovnul specializebul organoebs, ECRI rekomendacias iZleva Seiqmnas iseTi organoebi, romelTac SeuZliaT ganaxorcielon adamianis uflebaTa sferoSi arsebuli mdgomareobis efeqtiani da damoukidebeli monitoringi zogadad an konkretulad rasizmisa da rasobrivi diskriminaciis kuTxiT, da ayalibebs winadadebebs amgvari organoebis SesaZlo formis Taobaze.

19. 1995 wels Seiqmna saqarTvelos saxalxo damcvelis

konstituciuri instituti. saxalxo damcvelis saqmianobis ZiriTadi sferoebia: adamianis uflebaTa darRvevvebTan dakavSirebuli gancxadebebis miReba, Seswavla da saWiroebis SemTxvevaSi saTanado zomebis miReba; informirebulobis amaRleba da ganaTleba adamianis uflebaTa sferoSi; da xelisuflebisaTvis rekomendaciebis micema da daxmareba adamianis uflebebTan dakavSirebul sakiTxebSi. ECRI aRniSnavs, rom saxalxo damcvelma gadadga garkveuli nabijebi Tavis kompetencias mikuTvnebul sakiTxebTan, kerZod, religiuri Seuwynareblobis faqtebTan

2 specializebuli organoebi da sxva institutebi

Page 13: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

13

dakavSirebiT3. EECRI daJinebiT mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas uzrunvelyos, rom Sesabamisma uwyebebma jerovnad gaiTvaliswinon saxalxo damcvelis winadadebebi da rekomendaciebi.

20. adamianis uflebaTa da erovnebaTaSoris urTierTobaTa

saparlamento komitets agreTve SeuZlia damoukideblad Seiswavlos adamianis uflebaTa savaraudo darRvevebi. am SemTxvevaSic, ECRI-s mandatiT gaTvaliswinebuli sakiTxebis wridan, xsenebuli komiteti gansakuTrebul aqtiurobas iCens religiuri Seuwynareblobis gamovlinebebis mimarT, kerZod, awyobs mosmenebs Sesabamisi struqturebis monawileobiT. ECRI miesalmeba im yuradRebas, romelsac komiteti iCens am problemisadmi. amave dros ECRI-m ver dainaxa, ra cvlilebebi moxda komitetis aqtiurobis Sedegad sajaro xelisuflebis mxridan amgvar gamovlinebebze ufro qmediTi reagirebis TvalsazrisiT.

21. ECRI miesalmeba samoqalaqo integraciis saparlamento

komitetis Seqmnas, romlis funqciebSi, kerZod, Sedis im sakanonmdeblo CarCos Seqmna, romelic uzrunvelyofs integraciuli procesebis ganviTarebas qarTul sazogadoebaSi. ECRI interesiT aRniSnavs agreTve, rom adgilobrivi TviTmmarTvelobis ramdenime organoSi Seiqmna adamianis uflebaTa komisiebi, da gamoTqvams imeds, rom es komisiebi jerovan yuradRebas dauTmoben ECRI-s mandatiT gaTvaliswinebul sferoebs.

22. 1998 wels Seiqmna erovnebaTaSoris urTierTobaTa sakiTxebSi

prezidentis TanaSemwis samsaxuri, romelic Sedgeba sxvadasxva erovnuli umciresobis warmomadgenlebisagan. samsaxuris amocanaa im pirTa uflebebis zogadi monitoringi, romlebic miekuTvnebian erovnul, eTnikur, religiur da lingvistur umciresobebs, agreTve kanonproeqtebisa da sxva normatiuli aqtebis proeqtebis SemuSaveba am uflebaTa dacvisa da waxalisebis mizniT. samsaxuri marTavs regularul konsultaciebs erovnul saTvistomoTa da eTnikur umciresobaTa problemebze momuSave sazogadoebrivi organizaciebis warmomadgenlebTan. miesalmeba ra am samsaxuris Camoyalibebas da mis saqmianobas, ECRI mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas uzrunvelyos, rom im arasamTavrobo organizaciebis wevrebi, romlebTanac imarTeba regularuli konsultaciebi, warmoadgendnen umciresobaTa sazogadoebebSi arsebuli interesebis

3 ix. qvemoT nawili II

Page 14: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

14

maqsimalurad farTo speqtrs, raTa am sazogadoebaTa problemebi ukeT iqnes aRqmuli.

23. saqarTvelos prezidentis iniciativiT 1997 wlis aprilSi

Seiqmna adamianis uflebaTa dacvis sakiTxebSi erovnuli uSiSroebis sabWos mdivnis moadgilis specialuri posti. mdivnis moadgile xelmZRanelobs erovnuli uSiSroebis sabWos aparatSi Seqmnil adamianis uflebaTa dacvis sakiTxTa samsaxurs. mdivnis moadgilesa da mis samsaxurs aqvT garkveuli aRmasrulebeli, makoordinirebeli da sakontrolo funqciebi samarTaldacvis struqturebis mimarT. es instituti asrulebs garkveul rols Seuwynareblobis im gamovlinebebTan brZolaSi, romlebic mimarTulia religiuri umciresobebis winaaRmdeg. amis Taobaze ixileT nawili II.

24. rogorc zemoT iTqva4, rasizmis, rasobrivi diskriminaciisa

da Seuwynareblobis konkretul sakiTxebTan dakavSirebiT, ECRI-s miaCnia, rom am sakiTxTa mogvareba SeuZlebelia yovlismomcveli sakanonmdeblo CarCos gareSe, romlis meSveobiT pirovnebas eqneba saSualeba Seitanos saCivari diskriminaciis ukanono aqtebis winaaRmdeg. yovlismomcveli antidiskriminaciuri kanonmdeblobis SesaZlo miRebis konteqstSi ECRI Tvlis, rom unda iyos ganxiluli specifikuri funqciebis mqone specializebuli organos Seqmnis sakiTxi, romelsac, kerZod, daevaleboda am kanonmdeblobis ganxorcielebis zedamxedveloba da individualur saCivrebTan dakavSirebuli kompensaciis efeqtiani saSualebebis uzrunvelyofa.

v.v.v.v. ganaTleba, treningi ganaTleba, treningi ganaTleba, treningi ganaTleba, treningi da informirebulobis amaRlebada informirebulobis amaRlebada informirebulobis amaRlebada informirebulobis amaRleba 25. sadReisod adamianis uflebaTa Seswavla saqarTvelos

dawyebiT da saSualo skolaSi savaldebulo ar aris, Tumca sxvadasxva regionis skolebSi am mimarTulebiT xorcieldeba piloturi proeqtebi. ECRI-m icis, rom amJamad xorcieldeba dawyebiTi da saSualo ganaTlebis sistemis yovlismomcveli reforma. am reformis konteqstSi ECRI mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas gansakuTrebuli yuradReba miaqcios adamianis uflebaTa ganzomilebis ganviTarebas dawyebiTi da saSualo skolis saswavlo programebSi, Tanasworobisa da aradiskriminaciis principebisa da tolerantobis cnebis xazgasmiT. ECRI Tvlis, rom am sagnebis Seswavla unda gaxdes savaldebulo dawyebiTi da saSualo ganaTlebis doneze da am sagnebis maswavlebelTaTvis unda

4 samoqalaqo da administraciuli kanonmdeblobis debulebebi

Page 15: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

15

moewyos specialuri pirveladi da, albaT, mimdinare treningi. adamianis uflebaTa ganzomilebis ganviTareba moiTxovs agreTve skolis programebisa da saxelmZRvaneloebis regularul gadasinjvas yvela sagnis da gansakuTrebiT istoriis swavlebis TvalsazrisiT, raTa gamoiricxos mikerZoeba da stereotipebi da skolis moswavleebSi ar ganviTardes ukiduresad nacionalisturi, rasistuli an sxva Seuwynarebeli midgomebi. aucilebelia iseTi masalebis Seswavla, romlebic ufro mkafiod asaxaven qarTuli sazogadoebis mravalferovan bunebas da im wvlils, romelic umciresobaTa sxvadasxva jgufebma Seitana qveynis istoriasa da awmyoSi.

z. z. z. z. saqarTvelos moqalaqeobis armqone pirTa miReba da statusisaqarTvelos moqalaqeobis armqone pirTa miReba da statusisaqarTvelos moqalaqeobis armqone pirTa miReba da statusisaqarTvelos moqalaqeobis armqone pirTa miReba da statusi

---- ltolvilebi da TavSesafris maZieblebiltolvilebi da TavSesafris maZieblebiltolvilebi da TavSesafris maZieblebiltolvilebi da TavSesafris maZieblebi

26. kanoni ltolvilTa Sesaxeb saqarTvelos parlamentma miiRo

1998 wels. amJamad mimdinareobs am kanonSi cvlilebaTa Setanis procesi, im mizniT, rom igi Suesabamon gaeros 1951 wlis konvencias ltolvilTa statusis Sesaxeb da 1967 wlis oqms. saqarTvelo am dokumentebs SeuerTda 1999 wlis agvistoSi. ECRI daJinebiT mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas gaagrZelos mWidro TanamSromloba gaeros ltolvilTaA umaRles komisarTan am kanonTan dakavSirebul sakiTxebSi da gamoTqvams imeds, rom Sesworebuli kanoni mokle vadaSi iqneba miRebuli.

27. saqarTvelom Seifara 7 aTasamde ltolvili, umeteswilad

mosazRvre CeCneTidan, da sxva erovnebebis warmomadgenelTa mcire ricxvi. CeCeni ltolvilebis umravlesoba dasaxlda pankisis xeobaSi, saqarTvelos CrdiloeT-aRmosavleTSi, sadac saukuneebis ganmavlobaSi cxovroben eTnikuri CeCnebi. am ltolvilTa didi umravlesoba dasaxlda Tavisi megobrebisa da naTesavebis kerZo saxlebSi, xolo aT procentamde � SekeTebul komunalur centrebSi. ECRIinformirebulia saqarTveloSi arsebuli mZime ekonomikuri da humanitaruli mdgomareobis Sesaxeb5, magram mainc mouwodebs xelisuflebas gaagrZelos da gaaZlieros Zalisxmeva saqarTveloSi myof ltolvilTa pirveli moTxovnilebebis dasakmayofileblad.

5 ix. qvemoT, afxazeTSi da samxreT oseTSi konfliqtebis Sedegad Seqmnili situacia

Page 16: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

16

---- migrantebimigrantebimigrantebimigrantebi

28. miuxedavad imisa, rom amJamad saqarTvelo ar aris imigrantTa saboloo daniSnulebis adgili, ucxoelTa garkveuli raodenoba, mezobeli da aramezobeli qveynebidan, aq mainc warmodgenilia. maT Soris arian avRanelebi, qurTebi, Cinelebi, bangladeSelebi da afrikelebi. miuxedavad imisa, rom saqarTvelos xelisuflebis xelT arsebuli informacia am pirTa da maTi ricxovnobis Sesaxeb ar aris sruli, SeiZleba vivaraudoT, rom maTi umetesoba cdilobs miaRwios daniSnulebis sxva adgils. zogjer am pirebs aqvT saqarTvelos vadagasuli viza, ris gamoc saqarTveloSi maT ar gaaCniaT legaluri statusi. ECRI informirebulia, rom amJamad saqarTveloSi mimdinareobs deportaciis Sesaxeb kanonisa da wesebis SemuSaveba. ECRI daJinebiT mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas uzrunvelyos, rom am kanonebis miRebis Semdgom nebismieri deportacia moewyos deportirebulis adamianis uflebaTa sruli dacviT da am sferoSi arsebuli saerTaSoriso standartebis gaTvaliswinebiT.

29. miuxedavad imisa, rom, rogorc Cans, informacia

saqarTveloSi migrantTa mdgomareobis Sesaxeb sakmaod mwiria, ECRI aRniSnavs garkveuli monacemebis arsebobas imis Taobaze, rom afrikelebi ganicdidnen cud mopyrobas policiis mxridan, xolo adgilobrivi mosaxleoba Tavs esxmoda maT. ECRI daJinebiT mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas Seiswavlos am kuTxiT arsebuli mdgomareoba. garda amisa, rogorc amaze mocemuli moxsenebis sxvadasxva nawilSi aris naTqvami6, ECRI xazgasmiT aRniSnavs policiis TanamSromelTaTvis adamianis uflebaTa da aradiskriminaciis sferoebSi Semdgomi treningebis mowyobis aucileblobas, im meqanizmis gaumjobesebis aucileblobas, romlis meSveobiT ganixileba saCivrebi policiis aramarTlzomieri moqmedebis gamo; imis aucileblobas, rom saTanadod iqnes gamoyenebuli sisxlis samarTlis kanonmdeblobis is normebi, romlebic exeba ECRI-s kompetencias mikuTvnebul sferoebs.

6 ix. sisxlis samarTlis kodeqsis debulebebi da samarTaldamcvelTa saqcieli

Page 17: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

17

T.T.T.T. sajaro momsaxurebis xelmisawvdomobasajaro momsaxurebis xelmisawvdomobasajaro momsaxurebis xelmisawvdomobasajaro momsaxurebis xelmisawvdomoba

---- ganaTlebis xelmisawvdomobaganaTlebis xelmisawvdomobaganaTlebis xelmisawvdomobaganaTlebis xelmisawvdomoba

30. ECRI aRniSnavs, rom saqarTveloSi arsebobs araqarTul enaze ganaTlebis miRebis yvela SesaZlebloba ganaTlebis yvela doneze. ECRI miesalmeba imas, rom umciresobebs SeuZliaT miiRon ganaTleba TavianT mSobliur enaze, magram moxsenebis me-II nawilSi aRniSnavs saqarTvelos yvela skolaSi qarTuli enis saTanado Seswavlis aucileblobas, rac saqarTveloSi mcxovreb yvela pirs miscems sazogadoebriv cxovrebaSi sruli monawileobis SesaZleblobas.

31. ECRI aRniSnavs, rom qarTuli enis, istoriisa da geografiis saxelmZRvaneloebis garda, erovnul umciresobaTa warmomadgenlebis bavSvebi sargebloben ucxoeTidan (somxeTi, azerbaijani, ruseTi da a.S.) miRebuli wignebiT. ECRI mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas uzrunvelyos, rom wignebi, romlebsac iyeneben umravlesobis warmomadgeneli moswavleebi ufro xelmisawvdomi gaxdes umciresobaTa warmomadgenlebis bavSvebisaTvis maT mSobliur enaze.

32. ECRI SeSfoTebulia monacemebiT imis Sesaxeb, rom, ZiriTadad

ekonomikuri mizezebidan gamomdinare, matulobs im moswavleTa raodenoba umciresobaTa ricxvidan, romlebic ar dadian skolaSi. ECRI mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas Seiswavlos am kuTxiT arsebuli mdgomareoba da miiRos yvela aucilebeli zoma mis gamosasworeblad.

i.i.i.i. dasaqmebadasaqmebadasaqmebadasaqmeba 33. miuxedavad imisa, rom dasaqmebis sferoSi arsebobs

aradiskriminaciurobis principis amsaxveli ramdenime debuleba, magaliTad, Sromis kanonTa kodeqsis 75-e muxli krZalavs Sromis anazRaurebis odenobis Semcirebas, kerZod, rasisa da erovnuli kuTvnilebis mixedviT, ECRI-saTvis ar aris cnobili am debulebebis gamoyenebasTan dakavSirebuli arc erTi saqme. amasTan ECRI-s miaCnia, rom saqarTveloSi, evropis qveynebis umetesobis msgavsad, arseboben jgufebi, romelTa wevrebi ufro daucveli arian Sromis bazarze arsebuli diskriminaciis winaSe. ECRI mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas xeli Seuwyos dasaqmebis sferoSi arsebuli pirdapiri da arapirdapiri diskriminaciis fenomenis Seswavlas da xazgasmiT aRniSnavs, rom dasaqmeba unda moeqces im sakiTxTa wreSi, romlebsac

Page 18: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

18

moawesrigebs ukve SemoTavazebuli yovlismomcveli samoqalaqo da administraciuli normebis jgufi7.

k.k.k.k. daucveli jgufebidaucveli jgufebidaucveli jgufebidaucveli jgufebi

am nawilSi laparakia umciresobaTa garkveul jgufebze, am nawilSi laparakia umciresobaTa garkveul jgufebze, am nawilSi laparakia umciresobaTa garkveul jgufebze, am nawilSi laparakia umciresobaTa garkveul jgufebze, romlebic SeiZleromlebic SeiZleromlebic SeiZleromlebic SeiZleba aRmoCndnen daucvel mdgomareobaSi mocemul ba aRmoCndnen daucvel mdgomareobaSi mocemul ba aRmoCndnen daucvel mdgomareobaSi mocemul ba aRmoCndnen daucvel mdgomareobaSi mocemul qveyanaSi rasizmis, diskriminaciisa da Seuwynareblobis problemis qveyanaSi rasizmis, diskriminaciisa da Seuwynareblobis problemis qveyanaSi rasizmis, diskriminaciisa da Seuwynareblobis problemis qveyanaSi rasizmis, diskriminaciisa da Seuwynareblobis problemis gamo. es ar niSnavs, rom aq amomwuravadaa mimoxiluli qveyanaSi gamo. es ar niSnavs, rom aq amomwuravadaa mimoxiluli qveyanaSi gamo. es ar niSnavs, rom aq amomwuravadaa mimoxiluli qveyanaSi gamo. es ar niSnavs, rom aq amomwuravadaa mimoxiluli qveyanaSi arsebul umciresobaTa yvela jgufis mdgomareoba, da rom is arsebul umciresobaTa yvela jgufis mdgomareoba, da rom is arsebul umciresobaTa yvela jgufis mdgomareoba, da rom is arsebul umciresobaTa yvela jgufis mdgomareoba, da rom is jgufebi, romlebic aq ar arijgufebi, romlebic aq ar arijgufebi, romlebic aq ar arijgufebi, romlebic aq ar arian naxsenebi, ar awydebian rasizmisa an naxsenebi, ar awydebian rasizmisa an naxsenebi, ar awydebian rasizmisa an naxsenebi, ar awydebian rasizmisa da diskriminaciis problemebs.da diskriminaciis problemebs.da diskriminaciis problemebs.da diskriminaciis problemebs.

34. am moxsenebis me-II nawilSi ECRI ganixilavs religiur

umciresobaTa wevrebisa da erovnul umciresobaTa wevrebis mdgomareobis zogierT aspeqts.

---- Turqi mesxebiTurqi mesxebiTurqi mesxebiTurqi mesxebi 35. 1944 wels politikuri represiebis Sedegad stalinis mier

samxreT saqarTvelos (samcxe-javaxeTis an mesxeTis) mkvidri mosaxleobis daaxloebiT 100 aTasi kacis deportacia moxda. amJamad saqarTveloSi cxovrobs 600-dan 700-de repatrianti, deportirebuli Turqi mesxebis an maTi memkvidreebis ricxvidan. repatrianti mesxi Turqebis umetesobam SeZlo mieRo saqarTvelos moqalaqeoba 1993 wels moqalaqeobis Sesaxeb kanonis miRebis Semdgom an prezidentis brZanebulebebis safuZvelze. amasTan, mesxebis nawilma ver moaxerxa saqarTvelos moqalaqeobis miReba atarebs sxva qveynis moqalaqeobas an moqalaqeobis armqonea.

36. dResdReobiT erT dros deportirebuli Turqi mesxebisaTvis

ar arsebobs saqarTvelos moqalaqeobis miRebis samarTlebrivi meqanizmi. am kuTxiT ECRI aRniSnavs, rom evropis sabWoSi Sesvlisas saqarTvelos mier nakisri erT-erTi valdebulebis Tanaxmad, momdevno ori wlis ganmavlobaSi unda yofiliyo miRebuli sakanonmdeblo baza, romelic uzrunvelyofda sabWoTa reJimis mier deportirebuli Turqi mesxebis repatriaciasa da integracias saqarTvelos moqalaqeobis uflebis mopovebis CaTvliT. kanonmdeblobis miRebamde unda gamarTuliyo

7 samoqalaqo da administraciuli kanonmdeblobis debulebebi

Page 19: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

19

konsultaciebi evropis sabWosTan8. ECRI mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas imoqmedos am mimarTulebiT.

37. rac Seexeba saqarTveloSi ukve mcxovreb Turq mesxebs, ECRI

aRniSnavs, rom maTi integraciis procesi qarTul sazogadoebaSi sakmaod neli tempiT mimdinareobs, rac ganpirobebulia ramdenime mizeziT, maT Soris qarTuli enis arasakmarisi codniT, gvaris aRdgenasTan dakavSirebuli sirTuleebiT da zogierTisaTvis, rogorc aRiniSna, saqarTvelos moqalaqeobis arqoniT. ECRI daJinebiT mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas moagvaros es sakiTxebi. ECRI-s miaCnia, rom saqarTveloSi ukve mcxovrebi Turqi mesxebis da potenciuri repatriantebis integraciis process didad Seuwyobs xels adgilobrivi mosaxleobis gaTviTcnobiereba Sesabamis sakiTxebSi. aRniSnulis gaTvaliswinebiT ECRI mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas uzrunvelyos, rom Turqi mesxebis repatriacia-integraciasTan dakavSirebuli sakanonmdeblo bazis garSemo gamarTulma sajaro ganxilvam ar Seuwyos xeli Seuwynareblobis gamovlinebebs am jgufis wevrebis winaaRmdeg.

---- boSebiboSebiboSebiboSebi

38. rogorc Cans, saqarTveloSi naklebad arin informirebuli

boSaTa saTvistomos mdgomareobis Sesaxeb. saqarTvelos mTavroba, eyrdnoba ra 1989 wlis aRweris monacemebs, saubrobs 1200 boSis Sesaxeb. amave dros, arasamTavrobo organizaciebis azriT, es ricxi gacilebiT metia. arsebobs monacemebi, romelTa Tanaxmad, iseT sasicocxlo mniSvnelobis sferoebSi, rogoricaa ganaTleba da dasaqmeba, boSaTa saTvistomos wevrebi arian wamgebian mdgomareobaSi. sxva monacemebiT, boSebi agreTve awydebian problemebs policiasa da sajaro mosamsaxureebTan urTierTobebSi. am problemebs kidev ufro arTulebs is, rom zogadad boSaTa saTvistomos wevrebi naklebad arian informirebuli sakuTari uflebebis Sesaxeb. ECRI-s miaCnia, rom aucilebelia moxdes saqarTveloSi mcxovreb boSaTa mdgomareobis da maTi problemebis Seswavla. ECRI sTxovs saqarTvelos xelisuflebas miaqcios yuradReba mis #3 zogad politikur rekomendacias boSaTa winaaRmdeg mimarTul rasizmsa da SeuwynareblobasTan brZolis Sesaxeb.

8 saqarTvelom ikisra agreTve valdebuleba daiwyos mesxTa repatriaciisa da integraciis procesi Sesvlidan sami wlis ganmavlobaSi da daasrulos repatriaciis procesi Sesvlidan Tormeti wlis ganmavlobaSi

Page 20: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

20

l.l.l.l. antisemitizmiantisemitizmiantisemitizmiantisemitizmi

39. 1989 wlis aRweris Tanaxmad, ebraelTa raodenoba saqarTveloSi Seadgens 25000 kacs. arsebuli informaciidan gamomdinare, wamyvan qarTul mediasa da sazogadoebaSi TiTqmis ar aRiniSneba antisemitizmis gamovlinebebi. ebraul liderTa azriT, antisemitizmis calkeuli aqtebis (maT Soris, antisemituri sagazeTo publikaciebi da ebraelTa saerTo sargeblobis qonebis ganadgureba) mizezia saerTo arastabiluroba da uwesrigoba. ECRI aRniSnavs, rom antisemituri sagazeTo publikaciis avtors miesaja Tavisuflebis aRkveTa Zveli sisxlis samarTlis kodeqsis im muxlis Sesabamisad, romelic krZalavda SuRlis gaRvivebas. ECRI daJinebiT mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas gauwios mudmivi zedamxedveloba arsebul mdgomareobas, da kvlav aRniSnavs SuRlis gaRvivebis amkrZalavi sisxlis samarTlis normebis miRebis aucileblobas.9

m.m.m.m. qveyanaSi aresebuli mdgomareobis monitoringiqveyanaSi aresebuli mdgomareobis monitoringiqveyanaSi aresebuli mdgomareobis monitoringiqveyanaSi aresebuli mdgomareobis monitoringi

40. rogorc Cans, aris saimedo informaciis nakleboba, romelic asaxavs sazogadoebis sxvadasxva jgufebis mdgomareobas socialuri da ekonomikuri cxovrebis sxvadasxva sferoebSi da diskriminaciis gavrcelebis sferoebs. saqarTveloSi myof umciresobaTa jgufebis mdgomareobis dinamikis Sesafaseblad, ECRI-s azriT, sasargeblo iqneboda monacemTa Segrovebisa da monitoringis sistemis Seqmnis SesaZleblobis ganxilva nebismieri problemis aRmoCenisa da mogvarebis xelSewyobis mizniT, maT Soris pirdapir an arapirdapir diskriminaciasTan dakavSirebiT.

n.n.n.n. samarTaldacvis organoebis TanamSromelTa saqcielisamarTaldacvis organoebis TanamSromelTa saqcielisamarTaldacvis organoebis TanamSromelTa saqcielisamarTaldacvis organoebis TanamSromelTa saqcieli

41. arsebobs bevri informacia adgilobriv da saerTaSoriso doneze im sirTuleebis Sesaxeb, romlebic dakavSirebulia samarTaldacvis organoTa TanamSromlebis mxridan yvela pirovnebis adamianis uflebaTa srulyofili dacvis uzrunvelyofis sakiTxTan. gansakuTrebiT xSiria laparaki iseT problemebze, rogoricaa TviTneburi dapatimreba, cudi da damamcirebeli mopyroba dakavebisa Tu winaswari patimrobis periodSi, rasac zogjer emateba gamoZalva, am moqmedebis Camden pirTa dausjeloba. miuxedavad imisa, rom es warmoadgens saerTo problemas, ECRI gamoxatavs SeSefoTebas imis gamo, rom policiis amgvari moqmedebis

9 ix. zemoT, sisxlis samarTlis kanonis debulebebi

Page 21: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

21

winaSe pirTa garkveuli jgufebi SeiZleba aRmoCndnen SedarebiT ufro daucvelni. rogorc qvemoT aris naxsenebi, samarTaldacvis organoTa TanamSromlebis araadekvaturi reagireba religiur umciresobaTa winaaRmdeg Cadenili Zaladobisa da Seuracxyofis faqtebis mimarT warmoadgens ECRI-s SeSfoTebis erT-erT sagans10. ECRI-s miaCnia agreTve, rom sakmaod daucvel mdgomareobaSi arian ucxoelebi, gansakuTrebiT statusis armqone pirebi11.

42. ECRI Tvlis, rom am situaciis gamosasworeblad aucilebelia

gadaidgas nabijebi im saCivarTa ganxilvis meqanizmebis gasaumjobeseblad, romlebic dakavSirebulia samarTaldacvis organoTa aramarTlzomier moqmedebasTan. am mizniT, ECRI mxars uWers damoukidebeli komisiis Seqmnas, romelic Seiswavlis policiis mxridan adamianis uflebaTa darRvevebis faqtebs. ECRI agreTve imedovnebs, rom am kuTxiT mniSvnelovan rols Seasrulebs saxalxo damcvelis instituti.

43. aRniSnavs ra, rom adamianis uflebaTa swavleba

policielTaTvis gankuTvnili saswavlo programebis Semadgeneli nawilia, ECRI daJinebiT mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas gaaZlieros policiis rogorc pirveladi, ise mimdinare treningi adamianis uflebebsa da aradiskriminaciasTan dakavSirebul sakiTxebSi.

o.o.o.o. masobrivi informaciis saSualebebimasobrivi informaciis saSualebebimasobrivi informaciis saSualebebimasobrivi informaciis saSualebebi

44. ECRI aRniSnavs, rom religiur umciresobaTa wevrebTan dakavSirebul sakiTxebSi saqarTvelos beWdviTi media xSirad mimarTavs sensaciurobis xerxs da bevr SemTxvevaSi gamoxatavs im pirTa mxardaWeras, romlebic axorcieleben Tavdasxmebs am jgufTa wevrebis winaaRmdeg12. aris agreTve magaliTebi, romlebic mowmoben negatiur stereotipizacias erovnul umciresobaTa warmomadgenlebis mimarT. ECRI daJinebiT mouwodebs Jurnalisturi profesiis warmomadgenlebs miiRon da ganaxorcielon sakuTari qcevis kodeqsi, romelic Seuwyobs xels met pasuxismgeblobas movlenebis gaSuqebaSi. ECRI agreTve urCevs xelisuflebas mxari dauWiros samoqalaqo sazogadoebis da TviT Jurnalisturi profesiis wevrTa iniciativebs, ECRI-s interesTa sferoSi Semaval problemebTan dakavSirebiT.

10 ix. nawili II 11 ix. ucxoelTa-migrantTa miReba da mdgomareoba 12 ix. qvemoT, seqcia II

Page 22: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

22

p.p.p.p. afxazeTsa da samxreT oseTSi arsebuli konfliqtebis afxazeTsa da samxreT oseTSi arsebuli konfliqtebis afxazeTsa da samxreT oseTSi arsebuli konfliqtebis afxazeTsa da samxreT oseTSi arsebuli konfliqtebis Sedegad Seqmnili mdgomareobaSedegad Seqmnili mdgomareobaSedegad Seqmnili mdgomareobaSedegad Seqmnili mdgomareoba

45. saqarTvelos SemadgenlobaSi Sedis sami avtonomiuri

erTeuli: afxazeTis avtonomiuri respublika, aWaris avtonomiuri respublika da samxreT oseTis avtonomiuri olqi. OoTxmocdaaTiani wlebis pirvel naxevarSi saqarTvelom gadaitana ori SeiaraRebuli konfliqti: pirveli, 1990-92 wlebSi, saqarTvelos xelisuflebasa da osebs Soris samxreT oseTis mier 1990 wels gamocxadebuli damoukideblobis Sedegad; meore, saqarTvelosa da afxaz separatistTa Soris, 1992-93 wlebSi. ECRI aRniSnavs, rom evropis sabWom, evropis kavSirma da evropis uSiSroebisa da TanamSromlobis organizaciam dagmes eTnikuri wmenda, romlis Sedegad afxazeTidan ZaliT ganidevna da ganadgurda umeteswilad qarTveli mosaxleoba.

46. am konfliqtebis Sedegad, romelTa dros daiRupa aTasobiT

mSvidobiani adamiani da samxedro piri, dResdReobiT saqarTvelo ver axorcielebs qmediT kontrols afxazeTisa da samxreT oseTis teritoriebze. am konfliqtebis kidev erTi Sedegia 280 000-de devnili piri, romlebic imyofebian saqarTvelos xelisuflebis mier kontrolirebad teritoriaze. maT ricxvSi Sedian devnilebi, umeteswilad qarTvelebi afxazeTidan, romelTac ar aZleven sakuTar saxlebSi dabrunebis uflebas, da 11 000 eTnikuri qarTveli samxreT oseTidan.

47. saqarTveloSi mcxovreb xalxTa Serigebisa da sxvadasxva

jgufebs Soris urTierTndobis aRdgenis xelSewyobis mizniT ECRI mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas gamarTos konstruqciuli dialogi yvela Sesabamis adgilobriv da saerTaSoriso partniorTan, raTa gamoinaxos sakuTar saxlebSi adgilnacvali pirebis dabrunebis, maTi adamianis uflebebisa da Rirsebis sruli dacvis da samxreT oseTisa da afxazeTis statusis gansazRvris sakiTxTa gadawyvetis gzebi.

---- teritoriebi, romlebic amJamad arian saqarTvelos teritoriebi, romlebic amJamad arian saqarTvelos teritoriebi, romlebic amJamad arian saqarTvelos teritoriebi, romlebic amJamad arian saqarTvelos

xelisuflebis qmediTi kontrolis gareSexelisuflebis qmediTi kontrolis gareSexelisuflebis qmediTi kontrolis gareSexelisuflebis qmediTi kontrolis gareSe

48. rogorc zemoT aRiniSna, arsebuli situaciidan gamomdinare, ECRI moklebuli iyo saSualebas ganexila afxazeTsa da samxreT oseTSi mcxovrebi mosaxleobis mdgomareoba, vinaidan sadReisod saqarTvelos es teritoriebi ar eqvemdebareba kontrols saqarTvelos xelisuflebis

Page 23: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

23

mxridan. arada, winamdebare moxsenebis adresats swored es ukanaskneli warmoadgens. amasTan Tavisi misiis CarCoebSi ECRI gamoxatavs Rrma SeSfoTebas afxazeTSi adamianis uflebaTa seriozuli darRvevebis Sesaxeb arsebuli informaciebis gamo. gansakuTrebiT es exeba araafxazi mosaxleobis uflebebs � im qarTvelebs, romlebic spontanurad dabrundnen galis raionSi mdebare sakuTar saxlebSi, agreTve rusebis, somxebis da boSebis saTvistomoebis warmomadgenelTa uflebebs.

nawili II: gansakuTrebuli SeSfoTebis gamomwvevi sakiTxebinawili II: gansakuTrebuli SeSfoTebis gamomwvevi sakiTxebinawili II: gansakuTrebuli SeSfoTebis gamomwvevi sakiTxebinawili II: gansakuTrebuli SeSfoTebis gamomwvevi sakiTxebi

Tavisi moxsenebebis am nawilSi ECRI-s surs sagangebo yuradReba miapyros im sakiTxTa SezRudul wres, romlebic, misi azriT, iTxoven mocemuli qveynis gansakuTrebul da saswrafo yuradRebas. saqarTvelos SemTxvevaSi ECRI-s surs gaamaxvilos yuradReba religiur umciresobaTa mimarT arsebul Seuwynareblobaze da erovnul umciresobaTa warmomadgenlebis mdgomareobaze, gansakuTrebiT qarTuli enis codnis TvalsazrisiT.

J.J.J.J. Seuwynarebloba religiur umciresobaTa mimarTSeuwynarebloba religiur umciresobaTa mimarTSeuwynarebloba religiur umciresobaTa mimarTSeuwynarebloba religiur umciresobaTa mimarT

49. ECRI Rrmad SeSfoTebulia im mravalricxovani informaciebis gamo, romelTa Tanaxmad, saqarTveloSi arsebul religiur umciresobaTa warmomadgenlebi mudmivad ganicdian Zaladobasa da Seuracxyofas. rogorc etyoba, bolo ori wlis ganmavlobaSi ieRovas mowmeebi, baptistebi da evangelisti qristianebi warmoadgenen amgvari gamovlinebebis yvelaze xSir mizans, Tumca sxva religiuri umciresobebis wevrebic xdebodnen amgvari Zaladobisa da Seuracxyofis msxverplni. yvelaze xSirad xdeba religiur umciresobaTa sajaro wes-Cveulebebis Sesrulebisa da Sekrebebis mowyobisaTvis xelis SeSla da darbeva, qonebis, kerZod, religiuri literaturis, xelSi Cagdeba da ganadgureba. amasTan, rogorc iuwyebian, mzard masStabs iZens iseTi movlena, rogoricaa religiur umciresobaTa wevrebis, maT Soris skolis moswavleTa, yoveldRiuri damcireba da Seuracxyofa.

50. umeteswilad, Tavdasxmebs religiur umciresobaTa warmomadgenlebze awyoben qarTuli marTlmadidebluri sazogadoebis eqstremistulad ganwyobili elementebi. amasTan ECRI seriozulad aris SeSfoTebuli ara mxolod amgvar elementTa arsebobiTa da saqmianobiT, aramed am saqmianobaze sajaro xelisuflebis araadekvaturi reagirebiT da im farTod gavrcelebuli SemwynareblobiT,

Page 24: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

24

romelsac sazogadoeba aSkarad iCens am eqstremistebis mimarT.

51. rac Seexeba xelisuflebis reagirebas, miuxedavad uamravi

informaciebisa qarTuli marTlmadidebluri sazogadoebis eqstremistulad ganwyobili elementebis ukanono moqmedebis Sesaxeb, jerjerobiT naklebad aris warmodgenili warmatebuli samarTlebrivi devnis magaliTebi; xSir SemTxvevaSi samarTaldacvis organoTa warmomadgenlebi ar iCenen aqtiurobas damnaSaveTa mimarT. amis Sedegad Seiqmna situacia, rodesac eqstremistebi moqmedeben SedarebiTi dausjelobis atmosferoSi. ECRI aRniSnavs, rom xelisuflebis araadekvaturi reagireba araerTgzis gaSuqda sxvadasxva erovnuli sajaro struqturebisa da institutebis, magaliTad, saxalxo damcvelis da adamianis uflebaTa da erovnebaTaSoris urTierTobaTa komitetis, mier13. amasTan ECRI ar Tvlis, rom amis Sedegad moxda samarTaldamcvis organoTa arsebiTi gaaqtiureba. am konteqstSi ECRI siamovnebiT aRniSnavs, rom bolo periodSi aRiZra ramdenime sisxlis samarTlis saqme amgvar saqmeebTan dakavSirebiT, da gamoTqvams imeds, rom es faqti im politikuri Zvrebis niSania, romlis meSveobiT saqarTvelos xelisufleba miiRebs yvela aucilebel zomas am problemis efeqtiani gadaWris mizniT.

52. rac Seexeba sazogadoebis mxridan qarTuli

marTlmadidebluri sazogadoebis eqstremistulad ganwyobili elementebis mxardaWeras, ECRI-s azriT, es sakmaod SemaSfoTebeli movlenaa. ECRI Tvlis, rom amgvari mdgomareoba mWidrod aris dakavSirebuli xelisuflebis araadekvatur reaqciasTan eqstremistTa moqmedebis mimarT, rac sazogadoebam SeiZleba aRiqvas amgvari moqmedebis oficialuri mowonebis niSnad, agreTve masobrivi informaciis zogierTi saSualebis poziciasTan, rac gamoixateba eqstremistuli aqciebis mxardaWeriT da maTze gakeTebuli reportaJebis xasiaTiT, sadac es yvelaferi aRwerilia rogorc sensaciuri an banaluri, yoveldRiuri movlenebi. ECRI miesalmeba saqarTvelos prezidentis mier bolo periodSi gakeTebul gancxadebebs, romelmac dagmo Seuracxyofisa da fizikuri Zaladobis es faqtebi da moiTxova damnaSaveTa pasuxisgebaSi micema, rogorc amas kanoni moiTxovs. amasTan am sakiTxebisadmi sazogadoebis midgomaze zegavlenis moxdenis mizniT, ECRI-s miaCnia, rom aucilebelia zomebis miReba sazogadoebis gaTviTcnobierebis donis asamaRleblad Seuwynareblobis am gamovlinebaTa adamianis uflebaTa ganzomilebis Sesaxeb, da

13 ix. zemoT, specializirebuli struqturebi da sxva institutebi

Page 25: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

25

im pirTa dasagmobad da samagaliTod dasasjelad, romlebmac yovelive es Caidines. ECRI agreTve mouwodebs Jurnalistebs ufro meti pasuxismgeblobiT, SewynareblobiTa da adamianis uflebaTa pativiscemiT moekidon informirebisa da midgomis sakiTxebs, rodesac saubaria umciresobaTa jgufebis warmomadgenlebze. ECRI Tvlis, rom Tu ar gadaidga saswrafo nabijebi am problemebis daZlevis mizniT, arsebobs am movlenebis Semdgomi Cveulebrivad aRqmis riski � rogorc zemoT aris aRniSnuli, religiuri umciresobebis warmomadgenelTa Seuracxyofa da damcireba sul ufro zogadi, Cveulebrivi movlenis xasiaTs iZens � da yvelaferi es SeiZleba gavrceldes sxva religiuri jgufebis wevrebzec, romlebsac eqstremistebi jerjerobiT mxolod sityvier Seuracxyofas ayeneben.

53. ECRI aRniSnavs uzenaesi sasamarTlos mier bolo periodSi

miRebul gadawyvetilebas, romelmac daadastura parlamentis erT-erTi ultranacionalisturad ganwyobili wevris sarCelis Sedegad miRebuli Tbilisis saolqo sasamarTlos dadgenileba religiur umciresobaTa ori asociaciis registraciis gauqmebis Sesaxeb. ECRI aRniSnavs, rom es gadawyvetileba gaxda sazogadoebis sxvadasxva segmentis mxridan kritikis obieqti. man aRniSna agreTve, rom miuxedavad uzenaesi sasamarTlos damatebiT gakeTebuli werilobiTi gancxadebisa, romlis Tanaxmad, misi gadawyvetileba araviTar SemTxvevaSi ar axdens zegavlenas saqarTvelos konstituciiT garantirebul religiur umciresobaTa fundamentur uflebebze, qarTuli marTlmadidebluri sazogadoebis eqstremistulad ganwyobilma elementebma aRiqves uzenaesi sasamarTlos es gadawyvtileba rogorc waxaliseba imisa, rom gaagrZelon Tavdasxmebi religiur umciresobebze. ECRI-m icis, rom amJamad ganixilebasamoqalaqo kodeqsSi Sesatani cvlilebebis proeqti, romelic iTvaliswinebs religiuri jgufebis registraciis SesaZleblobas kerZo samarTlis iuridiuli pirebis saxiT. am kuTxiT ECRI daJinebiT mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas miaRwios damakmayofilebel gadawyvetilebas. ECRI-m agreTve icis, rom amJamad saqarTvelos xelisufleba ganixilavs religiis Tavisuflebis Sesaxeb kanonis miRebis sakiTxs. ECRI-saTvis ar aris cnobili am kanonis detalebi; amasTan, is aRniSnavs, rom amgvari kanonis miRebis SemTxvevaSi, masSi ar unda aisaxos religiis Tavisuflebis uneblied SemzRudavi debulebebi, da am kanons ar unda hqondes diskriminaciuri xasiaTi nebismieri religiuri jgufis mimarT. nebismieri amgvari kanoni unda Seesabamebodes adamianis uflebaTa

Page 26: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

26

principebs da religiis Tavisuflebis uzrunvelyofis TvalsazrisiT arsebul saerTaSoriso standartebs.

r.r.r.r. erovnul umciresobaTa warmomadgenlebis mdgomareoba, erovnul umciresobaTa warmomadgenlebis mdgomareoba, erovnul umciresobaTa warmomadgenlebis mdgomareoba, erovnul umciresobaTa warmomadgenlebis mdgomareoba,

gansakuTrebiT qarTuli enis codnis TvalsazrisiT.gansakuTrebiT qarTuli enis codnis TvalsazrisiT.gansakuTrebiT qarTuli enis codnis TvalsazrisiT.gansakuTrebiT qarTuli enis codnis TvalsazrisiT.

54. saqarTveloSi arsebobs ramdenime erovnuli umciresoba, maT Soris somxebi, azerbaijanelebi, rusebi, ukrainelebi, berZnebi, qurTebi, ebraelebi da sxva mcirericxovani jgufebi. umciresobaTa am jgufebis warmomadgenelTa umravlesoba Tavmoyrilia qveynis garkveul geografiul zonebSi.

55. ECRI aRniSnavs, rom mTavari eTnikuri jgufebis

warmomadgenlebi cdiloben icxovron erTi meorisgan izolirebulad. urTierToba umciresobaTa sxvadasxva jgufebs Soris da umciresobaTa da umravlesobas Soris garkveul wilad SezRuduli Cans, Tumca qalaqad mcxovreb axalgazrdobasa da sazogadoebis ganaTlebul, profesionalTa fenasTan dakavSirebiT situacia, savaraudod, ukeTesia.

56. ECRI Tvlis, rom qarTul sazogadoebaSi warmodgenil sxvadasxva umciresobaTa integracia gadaudebeli amocanaa, romelic moiTxovs energiuli zomebis miRebas. imaze, rom saqarTveloSi sul ufro acnobiereben gansxvavebuli jgufebis Semdgomi integraciis aucileblobas, miuTiTebs bolo periodSi gadadgmuli namdvilad misasalmebeli nabiji � samoqalaqo integraciis saparlamento komitetis Seqmna. ECRI daJinebiT mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas yvelanairad Seuwyos xeli am komitetis saqmianobas.

57. ECRI Tvlis, rom qarTul sazogadoebaSi qveynis yvela

moqalaqisa da saqarTveloSi mudmivad mcxovreb pirTa integraciisa da srulfasovani monawileobis xelSemwyob mniSvnelovan elements warmoadgens umciresobaTa mier qarTuli enis adekvaturi codnis uzrunvelyofa. mSobliuri enis garda, umciresobaTa warmomadgenlebi, rogorc wesi, kargad floben rusuls, magram sakmaod SezRudulad - qarTuls. erovnul umciresobebSi bevria bavSvi, romlebic dadian araqarTul skolebSi, sadac qarTulis, rogorc meore enis, Seswavlis done arasakmarisia am enis kargi flobis uzrunvelyofis TvalsazrisiT. oficialuri enis arasakmarisi codna uaryofiT zegavlenas axdens erovnul umciresobaTa warmomadgenlebis SesaZleblobebze - moZebnon samuSao garkveul seqtorebSi, maT Soris sajaro samsaxurSi. ECRI-saTvis cnobilia qarTuli enis Seswavlis saxelmwifo programa, romelic gankuTvnilia calkeul regionebSi

Page 27: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

27

kompaqturad mcxovreb erovnul umciresobaTa warmomadgenlebisaTvis. amasTan, arsebuli informaciis Tanaxmad, aRniSnuli programis ganxorcielebis masStabi sakmaod SezRudulia Sesabamisi resursebisa da qarTulis, rogorc meore enis, maswavleblebis naklebobis gamo. iTvaliswinebs ra am finansur siZneleebs, ECRI amave dros Tvlis, rom qarTuli enis adekvaturi floba warmoadgens saqarTveloSi mcxovrebi yvela piris qarTul sazogadoebaSi srulfasovani monawileobis sakvanZo elements, da mouwodebs saqarTvelos xelisuflebas mianiWos am sakiTxs prioritetuli mniSvneloba, kerZod, sabiujeto TvalsazrisiT.

Page 28: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

28

bibliografiabibliografiabibliografiabibliografia

am bibliografiaSi CamoTvlilia is ZiriTadi gamoqveynebuli wyaroebi, romlebic gamoyenebulia saqarTveloSi arsebuli situaciis Seswavlis dros. es ar niSnavs imas, rom aq naCvenebia informaciis yvela wyaro, romlebic gamoyenebulia ECRI-s mier moxsenebis momzadebis procesSi. 1. CRI (96) 43: ECRI-s zogadi politikuri rekomendacia #1: brZola

rasizmis, Qqsenofobiis, antisemitizmisa da Seuwynareblobis winaaRmdeg, evropis komisia rasizmisa da Seuwynareblobis winaaRmdeg, evropis sabWo, 1996w. oqtomberi

2. CRI (97) 36: ECRI-s zogadi politikuri rekomendacia #2: erovnul doneze arsebuli rasizmis, Qqsenofobiis, antisemitizmisa da Seuwynareblobis sawinaaRmdego specializebuli organoebi, evropis komisia rasizmisa da Seuwynareblobis winaaRmdeg, evropis sabWo, 1997w. ivnisi

3. CRI (98) 29: ECRI-s zogadi politikuri rekomendacia #3: brZola

boSaTa mimarT arsebuli rasizmisa da Seuwynareblobis winaaRmdeg, evropis komisia rasizmisa da Seuwynareblobis winaaRmdeg, evropis sabWo, 1998w. marti

4. CRI (98) 30: ECRI-s zogadi politikuri rekomendacia #4: erovnuli

gamokvlevebi potenciur msxverplTa mier diskriminaciisa da rasizmis gamocdilebisa da aRqmis Sesaxeb, evropis komisia rasizmisa da Seuwynareblobis winaaRmdeg, evropis sabWo, 1998w. marti

5. CRI (2000) 21: ECRI-s zogadi politikuri rekomendacia #5: brZola

musulmanTa mimarT arsebuli Seuwynareblobisa da diskriminaciis winaaRmdeg, evropis komisia rasizmisa da Seuwynareblobis winaaRmdeg, evropis sabWo, 2000w. aprili

6. CRI (98) 80: evropis sabWos wevr qveynebSi arsebuli rasizmTan da

SeuwynareblobasTan brZolis samarTlebrivi saSualebebi, ECRI, strasburgi, 1998w.

7. kanoni normatiuli aqtebis Sesaxeb, miRebulia 1996w. 29 oqtombers 8. kanoni saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebebis Sesaxeb,

miRebulia 1997w. 16 oqtombers 9. evropis sabWos saparlamento asamblea, mosazreba # 209 (1999),

1999w. ianvari 10. evropis sabWos saparlamento asamblea, dokumenti 8296, 1999w.

ianvari 11. evropis sabWos saparlamento asamblea, dokumenti 8275, 1998w.

dekemberi

Page 29: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

29

12. evropis sabWos saparlamento asamblea, rekomendacia 1201 (1993) 13. ministrTa komitetisa da saparlamento asambleisadmi wardgenili

yovelwliuri moxseneba (1999w. 15 oqtomberi � 2001w. 1 aprili), adamianis uflebaTa komisari, evropis sabWo

14. CG/BUR (5) 62 rev: moxseneba saqarTveloSi adgilobrivi da

regionaluri demokratiis mdgomareobis Sesaxeb, evropis adgilobrivi da regionaluri xelisuflebis kongresi, evropis sabWo, 1998w. dekemberi

15. �moxseneba evropis adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa

konvenciasTan da mis oqmebTan saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisobis Sesaxeb: piloturi proeqti� (2001w. Tebervali)

16. CERD/C/369/Add.1: saerTaSoriso konvencia rasobrivi diskriminaciis

yvela formis aRmofxvris Sesaxeb � 2000 wels warsadgeni wevr saxelmwifoTa pirveladi moxsenebebi � damateba, saqarTvelo, gaero, 2000w. maisi

17. CERD/C/SR/1453: 1453-e sxdomis Semajamebeli oqmi: saqarTvelo

20.03.2001, gaero, 2001w. marti 18. E/CN.4/2000/140: rasizmi, rasobrivi diskriminacia, qsenofobia da

diskriminaciis yvela forma: JenevaSi gaeros misiisadmi, adamianis uflebaTa komisiis Tavmjdomaris saxelze gagzavnili saqarTvelos mudmivi warmomadgenlis 2000 wlis 21 martis werili, gaero, 2000w. marti

19. CERD/C/58/Misc.25/Rev.3: rasobrivi diskriminaciis sawinaaRmdego

komitetis daskvniTi mosazrebebi da winadadebebi, gaero, 2001w. marti

20. E/1990/Add.37: ekonomikur, socialur da kulturul uflebaTa

paqtis ganxorcieleba, pirveladi moxseneba: saqarTvelo, 1998w. seqtemberi

21. E/C.12/1/Add.42: ekonomikur, socialur da kulturul uflebaTa

komitetis daskvniTi mosazrebebi: saqarTvelo, gaero, 2000w. maisi 22. HRI/CORE/Add.90: sabazo dokumenti, romelic warmoadgens wevr

saxelmwifoTa moxsenebebis Semadgenel nawils: saqarTvelo, gaero, 1997w. agvisto

23. CCPR/C/79/Add.75: adamianis uflebaTa komitetis daskvniTi mosazrebebi: saqarTvelo, gaero, 1997w. aprili

24. gaeros ltolvilTa umaRlesi komisari, dokumentaciisa da

kvlevebis centri, �ltolvilebi da TavSesafris maZieblebi saqarTvelodan � zogadi mimoxilva�, 1999w. oqtomberi

Page 30: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

30

25. gaeros ltolvilTa umaRlesi komisari, �erovnuli umciresobebi saqarTveloSi�, Tbilisi, 1999w.

26. saqarTvelos saxalxo damcveli, 2000 wlis wliuri angariSi 27. aSS saxelmwifo departamenti, �adamianis uflebaTa praqtika - 2000

wlis moxsenebebi qvenebis mixedviT: saqarTvelo�, 2001w. Tebervali 28. aSS saxelmwifo departamenti, �adamianis uflebaTa praqtika - 1999

wlis moxsenebebi qvenebis mixedviT: saqarTvelo�, 2000w. Tebervali 29. �Amnesty International”, 2000w. wliuri angariSi 30. �saqarTvelo: wamebisa da cudi mopyrobis savaraudo faqtebi�,

�Amnesty International” (EUR/56/01/00), 2000w. Tebervali 31. �saqarTvelo: ra aSfoTebs �Amnesty International”-s�, �Amnesty

International” (EUR/56/02/98), 1998w. agvisto 32. helsinkis saerTaSoriso federacia, 1999 wlis wliuri angariSi 33. adamianis uflebebi euTos regionSi: balkaneTi, kavkasia, evropa,

centraluri azia da CrdiloeT amerika, 2000w. moxseneba, helsinkis saerTaSoriso federacia, 2000w. ivnisi

34. �Human Rights Watch”, 2001 wlis wliuri moxseneba 35. �saqarTvelo: reformebis ukan daxeva � Sesworebebi aferxeben

samarTlis xelmisawvdomobas�, �Human Rights Watch”, 2000w. oqtomberi 36. �genocidisa da eTnikuri wmendis politika afxazeTSi, saqarTvelo

� agresiuli separatizmis mTavari instrumenti�, saerTaSoriso konferenciis masalebi, Tbilisi, 1999w. ivlisi

37. FUEN-is delegaciis faqtebis damdgeni misia saqarTveloSi,

evropis erovnebaTa federaluri kavSiri (FUEN), 2000w. oqtomberi 38. damoukidebeli sazogadoebis - �adamianis uflebebi saqarTveloSi�

- biuletenebi

Page 31: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

31

Semdegi damateba ar warmadgens Semdegi damateba ar warmadgens Semdegi damateba ar warmadgens Semdegi damateba ar warmadgens ECRI-s analizisa da s analizisa da s analizisa da s analizisa da winadadebebis Semadgenel nawils, romelic exeba winadadebebis Semadgenel nawils, romelic exeba winadadebebis Semadgenel nawils, romelic exeba winadadebebis Semadgenel nawils, romelic exeba saqarTvelosaqarTvelosaqarTvelosaqarTveloSi arsebul mdgomareobasSi arsebul mdgomareobasSi arsebul mdgomareobasSi arsebul mdgomareobas

Page 32: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia
Page 33: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia

moxseneba saqarTvelos Sesaxeb

33

damatebadamatebadamatebadamateba

ECRI aRniSnavs, rom winamdebare moxsenebaSi motanili analizi moicavs situacias 2001 wlis 22 ivnisis mdgomareobiT. SemdgomSi momxdari nebismieri cvlileba ECRI-s mier gaTvaliswinebuli ar aris

ECRI-s moxsenebebisaTvis SemuSavebuli

proceduris Tanaxmad, saqarTvelos xelisuflebam daniSna sakontaqto Tanamdebobis piri, romelmac miiRo monawileoba ECRI-sTan moxsenebis teqstTan dakavSirebiT gamarTul konfidencialur dialogSi. mis mier warmodgenili mravali komentari ECRI-m gaTvaliswina da Seitana moxsenebaSi.E

amasTan, am dialogis Sedegad,

saqarTvelos xelisuflebam gamoTqva daJinebuli Txovna imis Taobaze, rom misi Semdegi mosazrebebi gamoqveynebuliyo ECRI-s moxsenebasTan erTad, danarTis saxiT.

saqarTvelos xelisuflebis mier warmodgenili mosazrebebisaqarTvelos Taobaze ECRI-s moxsenebasTan dakavSirebiT

” moxsenebis proeqtis komentirebisas me vTxove ECRI-s Secvalos ramdenjermegamoyenebuli (gverdi me-10) termini “Turqi mesxebi” terminiT ”samxreTsaqarTvelodan 1944 wels deportirebuli mosaxleoba”, romelsac saerTod iyenebsevropis sabWo. Tu ECRI ar miiRebs Cems winadadebas, gTxovT gamoaqveynoT eswinadadeba moxsenebis danarTis saxiT”.

Page 34: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia
Page 35: CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian versionhridc.org/admin/editor/uploads/files/pdf/opi1.pdf · 2012-02-22 · CRI (2002) 2 Version géorgienne Georgian version evropis komisia