civil society briefs: georgia (georgian translation)...dacva ,adamianis uflebebis dacva da...

8
mokle cnobebi samoqalaqo sazogadoebis Sesaxeb saqarTvelo samoqalaqo sazogadoebis istoria saqarTvelos Tanamedrove samoqalaqo sazogadoebis istoria 1991 wels, damoukideblobis mopovebis Semdgom iwyeba, roca aRmoceneba daiwyo mcirericxovanma araoficialurma, rigiTi moqalaqeebisgan Semdgarma organizaciebma, romelTac “sazogadoebriv organizaciebs” uwodebdnen. zogierTi maTgani, rogoricaa “kavkasiis mSvidobis, demokratiisa da ganviTarebis instituti” da “samoqalaqo sazogadoebis instituti”, dRes saqarTvelos samoqalaqo sazogadoebis wamyvani wevrebia. am araoficialurma organizaciebma, dasavluri donorebis SemosvlasTan erTad, gansxvavebuli forma da xasiaTi SeiZina. es donorebia “Ria sazogadoeba – saqarTvelo,” “fridrix ebertis fondi” da “evraziis fondi,” romlebmac qveyanaSi muSaoba 1994 wels daiwyes. maT gamocdileba da finansuri resursebi Semoitanes da xeli Seuwyes samoqalaqo sazogadoebis “elvisebul zrdas,” 1 rasac bevri organizaciis oficialurad daregistrireba, maT mier sabanko angariSebis gaxsna da pirveli grantebis miReba mohyva. samoqalaqo-sazogadoebrivi organizaciebis gavlena da Zala 2000-iani wlebis dasawyisSi gamoikveTa. axla maT ukve arasamTavrobo organizaciebi ewodebodaT da warmatebulad moRvaweobdnen mTel rig iseT sferoebSi, rogoricaa garemos dacva, adamianis uflebebis dacva da sagadasaxado politika. isini aseve did rols TamaSobdnen 2003 wlis “vardebis revoluciis” mSvidobian aqciebSi. winarevoluciur periodSi maT gavlenas adasturebs arasamTavrobo organizaciebis im liderebis raodenoba, romlebic axali mTavrobis wevrebi gaxdnen: TerTmeti axali ministridan Svidi arasamTavrobo organizaciebis warmomadgeneli iyo. 2003 wlis Semdeg samoqalaqo sazogadoebis ganviTarebaSi axali etapi daiwyo. isini dazaraldnen, erTis mxriv, gamocdili kadrebis samTavrobo postebze gadasvliT da, meores mxriv, donorebis prioritetebisa da dafinansebis mimarTulebis cvliT, radgan es ukanasknelni ukve axali, reformebze orientirebuli saxelmwifos daxmarebas cdilobdnen. am periodSi gansakuTrebiT dazaraldnen e.w. “voCdogebi” (sazedamxedvelo) da uflebadamcveli organizaciebi. dRes qarTuli samoqalaqo sazogadoeba ganviTarebis kidev erT axal etapze imyofeba. donorebma gaacnobieres, rom post-revoluciur periodSi prioritetebis cvlam sagranto saxsrebis deficiti Seqmna da zogi maTgani, magaliTad, amerikis SeerTebuli Statebis saerTaSoriso ganviTarebis saagento, Tanxebis mniSvnelovan nawils isev uflebadamcvel organizaciebisa da “voCdogebis” dafinansebas axmars. qveynis konteqsti saqarTvelo mdebareobs samxreT kavkasiaSi - mTian regionSi, romelsac dasavleTiT da aRmosavleTiT Savi da kaspiis zRvebi ekvris. saqarTvelos CrdiloeTiT - ruseTi, samxreTiT ki somxeTi, azerbaijani da TurqeTi esazRvreba. 1991 wels saqarTvelom damoukidebloba gamoacxada xolo 2003 wlis bolos, mSvidobiani revoluciis Sedegad, xelisuflebis saTaveSi prezidenti mixeil saakaSvili movida. saqarTvelos naxevrad saprezidento da metad centralizebuli politikuri sistema aqvs. saqarTvelos mcire moculobis Ria ekonomika aqvs. es qveyana evropisa da aziis gzagasayarze, strategiulad mniSvnelovan adgilas mdebareobs da regionaluri savaWro nakadebisTvis mniSvnelovan kvanZs warmoadgens. damoukideblobis miRebis Semdeg saqarTvelos ekonomikuri zrda orcifrian niSnuls utoldeboda da qveyanaSi pirdapiri ucxouri investiciebis didi nakadebi Semodioda, rac konkurentuli biznesgaremosa da korufciis dabali donis Sedegi iyo. am STambeWdavi Sedegebis miuxedavad, bolo wlebis ekonomikuri zrda sazogadoebrivi speqtris yvela segmentze Tanabrad ar asaxula. 2009 wels siRaribis donem soflis mosaxleobaSi 24%, qalaqebSi ki – 17% Seadgina, maSin, rodesac 2004 wlis Sesabamisi Sedegebi 23% da 26%-s utoldeboda. a saqarTvelos mravaleTnikur saxelmwifod arsebobis xangrZlivi tradicia aqvs. ZiriTadi ena qarTulia, magram qveyanaSi mTel rig sxva enebsa da dialeqtebzec saubroben. regionebSi, eTnikuri umciresobebiT dasaxlebul zogierT TemSi qarTuli enis arasaTanado codna am Temebis mmarTvelobaSi monawileobis SesaZleblobas amcirebs. b qveynis mosaxleoba, romelic 4,3 milions Seadgens, sabWoTa mTavrobis mier 1989 wels Catarebuli aRweris Semdeg erTi milioniT Semcirda, rac ucxoeTSi migraciiT, Sobadobis dabali doniTa da bavSvTa sikvdilianobis zrdiT iyo gamowveuli, Tumca ukanaskneli ori maCvenebeli 2005 wlis Semdeg nel-nela umjobesdeba. c a geostatistika. siRaribis maCveneblebi sasoflo da saqalaqo raionebSi xelmisawvdomia www.geostat.ge/ index.php?action=page&p_id=188&lang=eng b ufro meti informaciisaTvis ix. www.ecmicau casus.org/ upload/publications/working_paper_46_en.pdf c T. Tofuria. 2011. mosaxleobis raodenobis klebis sapirispiro mimarTuleba saqarTveloSi omisa da mSvidobis institutis angariSi. 18 Tebervali. xelmisawvdomia on-lainze at http://iwpr.net/report-news/ reversing- population-decline-georgia

Upload: others

Post on 20-Feb-2020

11 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

mokle cnobebi samoqalaqo sazogadoebis Sesaxeb

saqarTvelo

samoqalaqo sazogadoebis istoria

saqarTvelos Tanamedrove samoqalaqo sazogadoebis istoria 1991 wels, damoukideblobis mopovebis Semdgom iwyeba, roca aRmoceneba daiwyo mcirericxovanma araoficialurma, rigiTi moqalaqeebisgan Semdgarma organizaciebma, romelTac “sazogadoebriv organizaciebs” uwodebdnen. zogierTi maTgani, rogoricaa “kavkasiis mSvidobis, demokratiisa da ganviTarebis instituti” da “samoqalaqo sazogadoebis instituti”, dRes saqarTvelos samoqalaqo sazogadoebis wamyvani wevrebia.

am araoficialurma organizaciebma, dasavluri donorebis SemosvlasTan erTad, gansxvavebuli forma da xasiaTi SeiZina. es donorebia “Ria sazogadoeba – saqarTvelo,” “fridrix ebertis fondi” da “evraziis fondi,” romlebmac qveyanaSi muSaoba 1994 wels daiwyes. maT gamocdileba da finansuri resursebi Semoitanes da xeli Seuwyes samoqalaqo sazogadoebis “elvisebul zrdas,”1 rasac bevri organizaciis oficialurad daregistrireba, maT mier sabanko angariSebis gaxsna da pirveli grantebis miReba mohyva.

samoqalaqo-sazogadoebrivi organizaciebis gavlena da Zala 2000-iani wlebis dasawyisSi gamoikveTa. axla maT ukve arasamTavrobo organizaciebi ewodebodaT da warmatebulad moRvaweobdnen mTel rig iseT sferoebSi, rogoricaa garemos dacva, adamianis uflebebis dacva da sagadasaxado politika. isini aseve did rols TamaSobdnen 2003 wlis “vardebis revoluciis” mSvidobian aqciebSi. winarevoluciur periodSi maT gavlenas adasturebs arasamTavrobo organizaciebis im liderebis raodenoba, romlebic axali mTavrobis wevrebi gaxdnen: TerTmeti axali ministridan Svidi arasamTavrobo organizaciebis warmomadgeneli iyo.

2003 wlis Semdeg samoqalaqo sazogadoebis ganviTarebaSi axali etapi daiwyo. isini dazaraldnen, erTis mxriv, gamocdili kadrebis samTavrobo postebze gadasvliT da, meores mxriv, donorebis prioritetebisa da dafinansebis mimarTulebis cvliT, radgan es ukanasknelni ukve axali, reformebze orientirebuli saxelmwifos daxmarebas cdilobdnen. am periodSi gansakuTrebiT dazaraldnen e.w. “voCdogebi” (sazedamxedvelo) da uflebadamcveli organizaciebi.

dRes qarTuli samoqalaqo sazogadoeba ganviTarebis kidev erT axal etapze imyofeba. donorebma gaacnobieres, rom post-revoluciur periodSi prioritetebis cvlam sagranto saxsrebis deficiti Seqmna da zogi maTgani, magaliTad, amerikis SeerTebuli Statebis saerTaSoriso ganviTarebis saagento, Tanxebis mniSvnelovan nawils isev uflebadamcvel organizaciebisa da “voCdogebis” dafinansebas axmars.

qveynis konteqsti

saqarTvelo mdebareobs samxreT kavkasiaSi - mTian regionSi, romelsac dasavleTiT da aRmosavleTiT Savi da kaspiis zRvebi ekvris. saqarTvelos CrdiloeTiT - ruseTi, samxreTiT ki somxeTi, azerbaijani da TurqeTi esazRvreba. 1991 wels saqarTvelom damoukidebloba gamoacxada xolo 2003 wlis bolos, mSvidobiani revoluciis Sedegad, xelisuflebis saTaveSi prezidenti mixeil saakaSvili movida. saqarTvelos naxevrad saprezidento da metad centralizebuli politikuri sistema aqvs.

saqarTvelos mcire moculobis Ria ekonomika aqvs. es qveyana evropisa da aziis gzagasayarze, strategiulad mniSvnelovan adgilas mdebareobs da regionaluri savaWro nakadebisTvis mniSvnelovan kvanZs warmoadgens. damoukideblobis miRebis Semdeg saqarTvelos ekonomikuri zrda orcifrian niSnuls utoldeboda da qveyanaSi pirdapiri ucxouri investiciebis didi nakadebi Semodioda, rac konkurentuli biznesgaremosa da korufciis dabali donis Sedegi iyo. am STambeWdavi Sedegebis miuxedavad, bolo wlebis ekonomikuri zrda sazogadoebrivi speqtris yvela segmentze Tanabrad ar asaxula. 2009 wels siRaribis donem soflis mosaxleobaSi 24%, qalaqebSi ki – 17% Seadgina, maSin, rodesac 2004 wlis Sesabamisi Sedegebi 23% da 26%-s utoldeboda.a

saqarTvelos mravaleTnikur saxelmwifod arsebobis xangrZlivi tradicia aqvs. ZiriTadi ena qarTulia, magram qveyanaSi mTel rig sxva enebsa da dialeqtebzec saubroben. regionebSi, eTnikuri umciresobebiT dasaxlebul zogierT TemSi qarTuli enis arasaTanado codna am Temebis mmarTvelobaSi monawileobis SesaZleblobas amcirebs.b qveynis mosaxleoba, romelic 4,3 milions Seadgens, sabWoTa mTavrobis mier 1989 wels Catarebuli aRweris Semdeg erTi milioniT Semcirda, rac ucxoeTSi migraciiT, Sobadobis dabali doniTa da bavSvTa sikvdilianobis zrdiT iyo gamowveuli, Tumca ukanaskneli ori maCvenebeli 2005 wlis Semdeg nel-nela umjobesdeba.c

a geostatistika. siRaribis maCveneblebi sasoflo da saqalaqo raionebSi xelmisawvdomia www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=188&lang=eng

b ufro meti informaciisaTvis ix. www.ecmicau casus.org/upload/publications/working_paper_46_en.pdf

c T. Tofuria. 2011. mosaxleobis raodenobis klebis sapirispiro mimarTuleba saqarTveloSi omisa da mSvidobis institutis angariSi. 18 Tebervali. xelmisawvdomia on-lainze at http://iwpr.net/report-news/reversing- population-decline-georgia

AFP

Imag

eFor

um

usafrTxoebisa da geopolitikis sferoebSi aseve mniSvnelovani gamocdileba da gavlena SeiZina analitikurma jgufebma, romlebic kidev erTi gansxvavebuli tipis samoqalaqo-sazogadoebrivi organizaciebia, magram ekonomikuri ganviTarebis sferoze maTi gavlena jer kidev sustia. es seqtori 2003–04 wlebis tvinebis gadinebis Sedegebis gamo srulad jer kidev ver funqcionirebs. miuxedavad imisa, rom qveyanaSi daaxloebiT 10 000 arasamTavrobo organizaciaa registrirebuli, maTi didi umravlesoba aqtiur saqmianobas ar eweva.2 arasamTavrobo organizaciebs aseve SeuZlia moiTxovos saqvelmoqmedo organizaciis statusi,, rac maT daubegravi Semowirulobebis miRebis uflebas aniWebs. finansTa saministros saqvelmoqmedo organizaciebis onlain reestrSi mxolod 62 aseTi organizaciaa dafiqsirebuli.

yvelaze mZlavri arasamTavrobo organizaciebis umetesoba dedaqalaqSi funqcionirebs, ZiriTad qalaqebSi filialebis qseli maTgan mxolod ramdenimes aqvs. . . da donorebis mier dafinansebuli programebis raodenoba TbilisSi 2.5-jermetia, vidre yvela regionSi erTad.

AFP

Imag

eFor

um

qveynis yvelaze mZlavri arasamTavrobo organizaciebi dedaqalaqSi funqcionirebs da ZiriTad qalaqebSi filialebis qseli maTgan mxolod ramdenimes aqvs. maT Sorisaa “saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia” da saqvelmoqmedo humanitaruli centri “afxazeTi”. amave dros im samoqalaqo-sazogadoebriv organizaciaTa raodenoba, romlebic dedaqalaqis gareT efeqtianad funqcionirebs, jer kidev mcirea,3 xolo donorebis mier dafinansebuli programebis raodenoba TbilisSi 2.5-jer metia, vidre yvela regionSi erTad.4 organizaciuli unaris nakleboba samoqalaqo-sazogadoebrivi organizaciebis problemad rCeba. im arasamTavrobo organizaciaTa umetesobas, romlebic dedaqalaqis gareT funqcionirebs, ar gaaCnia maTi efeqtianobis asamaRleblad aucilebeli adamianuri da finansuri resursebi, bevrma arasamTavrobo organizaciam miiRo dafinanseba im $4.5 miliardiani daxmarebidan, romelic donorebma saqarTvelos 2008 wlis ruseTTan omis Semdeg gadasces, magram aRniSnuli grantebis ZiriTad mizans devnilebis daxmareba da goris regionis (samxreT oseTis mosazRvre regioni) reabilitacia warmoadgenda da arasamTavrobo organizaciebma am saxsrebis maTi saqmianobis sxva ZiriTad sferoebSi gamoyeneba ver SeZles.5

arasamTavrobo organizaciebis dafinansebis simwire samoqalaqo seqtoris damoukideblobisa da

mdgradobisTvis erT-erT yvelaze did dabrkolebas warmoadgens. SemTxveviTi araa, rom arasamTavrobo organizaciebis ganviTarebis zemoT aRniSnuli mimarTulebebi donorebis dafinansebis mimarTulebebs emTxveva. 2010 wels Catarebulma erT-erTma kvlevam aCvena, rom im saxsrebis 95%, romelsac saqarTvelos samoqalaqo-sazogadoebrivi organizaciebi iReben, ucxouri donorebis grantebia,6 Tumca imave wels Catarebuli sxva kvlevis Tanaxmad, dafinansebis wyaroebi ufro diversificirebulia da saxsrebis 25% Sida wyaroebidan, maT Soris, sawevro Senatanebidan, kerZo da biznesorganizaciebis Semowirulobebidan, saxelmwifosTan dadebuli kontraqtebiTa da samewarmeo saqmianobiT aris moziduli. 2005–2010 wlebSi, wina xuT welTan SedarebiT, gaizarda Semosavlis momtani iniciativebis ricxvic.7 kerZo pirebisa da biznesorganizaciebis saqvelmoqmedo Semowirulobebi, Cveulebriv, pirdapir beneficiarebs an saqarTvelos marTlmadidebel eklesias gadaecema maSin, rodesac sawevro Senatanebis an mecenatebis meSveobiT mniSvnelovani Tanxebis Segrovebas verc erTi samoqalaqo-sazogadoebrivi organizacia ver axerxebs.

2010 wels Catarebuli erT-erTi kvlevis mixedviT, romelic saqarTveloSi momuSave 287 samoqalaqo-sazogadoebriv da saTemo organizaciebs moicavda, im samoqalaqo-sazogadoebrivi organizaciebis

AFP

Imag

eFor

um

instituciuri ganviTarebis done, romlebic yvelaze ganviTarebul organizaciaTa kategoriaSi Sedian, 2005 welTan SedarebiT mniSvnelovnad aris gazrdili.8 sxva bolodroineli kvlevebi aCvenebs, rom, miuxedavad zemoxsenebuli “tvinebis gadinebisa,” samoqalaqo-sazogadoebriv organizaciebs sakmaod mZlavri adamianuri resursebi gaaCniaT; maT intensiuri kavSirebi aqvT rogorc maT seqtorSi momuSave, ise sxva seqtorebis organizaciebTan (es erTgvari “xidebis Semqmneli” socialuri kapitalia, romelic, Tanamoazre pirebisa da organizaciebis viwro wresTan urTierTobisgan gansxvavebiT, ganviTarebis yvelaze mniSvnelovan xelisSemwyob faqtorad miiCneva) da socialuri pasuxismgeblobis maRali doniT xasiaTdebian.9

yofila SemTxvevebi, rodesac saqarTveloSi momuSave zogierTi saerTaSoriso kompania, magaliTad BP, ZiriTadad misi saqmianobis konkretul sferoebSi da saerTaSoriso sakredito SeTanxmebebis farglebSi

2010 wels Catarebuli erT-erTi kvlevis mixedviT, romelic saqarTveloSi momuSave 287 samoqalaqo-sazogadoebriv da saTemo organizaciebs moicavda, im samoqalaqo-sazogadoebrivi organizaciebis instituciuri ganviTarebis done, romlebic yvelaze ganviTarebul organizaciaTa kategoriaSi Sedian, 2005 welTan SedarebiT mniSvnelovnad aris gazrdili.

AFP

Imag

eFor

um

aRebuli valdebulebebis (mag., ekologiuri iniciativebi) Sesabamisad, Semowirulobebs gadascemda arasamTavrobo organiazaciebs, magram es gamonaklisi ufroa, vidre tendencia. biznesorganizaciebis mxridan arasamTavrobo seqtorisadmi ndobis done dabalia, rac savaraudod gamowveulia samoqalaqo sazogadoebis polarizebulobiT, am seqtoris Sesaxeb informaciis naklebobiTa da im sagadasaxado sistemiT, romelic korporaciuli Semowirulobebis gaRebas naklebad axalisebs.10

saqarTvelos samoqalaqo organizaciebis sisuste SesaZloa nawilobriv gamowveuli iyos am seqtoris aqtiurobis xanmokle periodiT da sabWoTa wyobilebis dros Camoyalibebuli socialur-ekonomikuri urTierTobebiT. Ffaqtobrivad, sabWoTa saxelmwifo TviTonve marTavda sazogadoebrivi gamocdilebis Camoyalibebis process, kerZo cxovrebis gauTvaliswineblad sxvadasxva axalgazrdul, profesiul da sxva tipis jgufebSi monawileobis daZalebis gziT . rigiTi moqalaqeebis spontanuri iniciativebi ar iyo waxalisebuli da iTvleboda, rom isini erTgvar safrTxes uqmnidnen saxelmwifos mier sazogadoebaze ganxorcielebul kontrols. am faqtma bolomde ver Seaferxa samoqalaqo sazogadoebis formireba, magram xsnis mis sisustes post-sabWoTa konteqstSi.

qolga organizaciebi da makoordinirebeli organoebi

saqarTveloSi TiTqmis ar arsebobs arasamTavrobo organizaciebis cnobarebi, qolga organizaciebi da samoqalaqo sazogadoebis TviTregulirebadi organoebi. 2004 wels ocdaaTma arasamTavrobo organizaciam xeli moawera qcevis kodeqss, magram misi debulebebi ar Sesrulebula da amJamad am dokumentis aslis an arasamTavrobo organizaciebis publikaciebSi masze miTiTebis moiZieba SeuZlebelia.a es mdgomareoba SeiZleba erTma bolodroindelma iniciativam Secvalos: 2010 wlis noemberSi evrokavSirma “aRmosavleTis partniorobis samoqalaqo sazogadoebis platformis” ganxorcieleba daiwyo. es platforma, romelsac saTaveSi “saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia” udgas da asamde qarTul arasamTavrobo organizacias aerTianebs, miznad isaxavs “xeli Seuwyos samoqalaqo-sazogadoebrivi organizaciebis ganviTarebas, maT Soris TanamSromlobas [da] sajaro dawesebulebebTan dialogs.”b

a e.uruSaZe. 2011 wlis gazafxulis moaxloeba. saqarTvelos erovnuli integrirebis sistemis Sefaseba.. saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTve

b evrokavSiris delegacia saqarTveloSi. saqarTvelos erovnuli platformis koncefcia. xelmisawvdomia internetiT, misamarTze: http://ec.europa.eu/delegations/

AFP

Imag

eFor

um

miuxedavad mosaxleobis kargi politikuri informirebulobisa, rac aisaxa arCevnebSi monawileTa maRal procentul raodenobasa da xSir mSvidobian saprotesto gamosvlebze,11 moqalaqeTa monawileobis done saqarTveloSi mainc ar aris maRali. oficialuri dawesebulebebisadmi (arasamTavrobo organizaciebis CaTvliT) ndobis nakleboba SeiniSneba mTeli qveynis masStabiT da gansakuTrebiT Zlieria ojaxur kavSirebze da ara jgufur saerTo faseulobebze damyarebuli sazogadoebrivi qselebis roli.12 2007 wlis gamokiTxvebis mixedviT, qarTvelebis 96%-ma ganacxada, rom isini ar daswrebian klubis an samoqalaqo organizaciis krebas bolo 6 Tvis manZilze da 92% ar yofila Cabmuli sazogadoebriv samuSaoSi imave periodis ganmavlobaSi. 90%-s ar gauRia saqvelmoqmedo Semowiruleba.13

2010 wlis noemberSi evrokavSirma daiwyo aRmosavleTis partniorobis samoqalaqo sazogadoebis platformis ganxorcieleba, romelsac saTaveSi udgas saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia da asamde qarTul arasamTavrobo organizacias aerTianebs

TviT samoqalaqo-sazogadoebrivi organizaciebi erT-erT umwvaves problemad asaxeleben maTi saqmianobis mimarT sajaro interesis deficits. am mxardaWeris naklebobaze metyvelebs arasamTavrobo organizaciebis sawevro gadasaxadebidan miRebuli Semosavlebis Semcireba 2005–2010 wlebSi (30%-dan 13%-mde).14

magram amave dros ikveTeba pozitiuri niSnebic. erT-erTi Sefasebis mixedviT, “saqarTvelos tradiciebi, mravaleTnikuri moqalaqeoba, mravalferovani eTnikuri kultura, maRali saganmanaTleblo miRwevebi, mosaxleobis tradiciuli optimizmi da axali realobisadmi mosaxleobis adaptirebis unari amaRlebs warmatebis miRwevis SesaZleblobebs.15

mTavrobisa da samoqalaqo sazogadoebis urTierToba

samoqalaqo-sazogadoebriv organizaciebsa da mTavrobas Soris urTierToba Ziridadad informaciis gacvlis donezea da amaze Sors ar midis, Tumca es mdgomareoba TandaTan icvleba. 2005–2010 wlebSi samoqalaqo-sazogadoebrivi organizaciebis mier saxelmwifosTan TanamSromlobis gziT miRebuli

Semosavlebi 14%-dan 22%-mde gaizarda. 2010 wlis erT-erT angariSSi ufro pozitiuri tendencia iyo dafiqsirebuli, kerZod, aRiniSna, rom “samoqalaqo-sazogadoebrivi organizaciebi mTavrobasTan isev farTo dialogSi arian Cabmuli. arsebuli gamowvevebis gaTvaliswinebiT, mTavroba aseve cdilobs dialogis formebis gafarToebas.”16

mTavroba arasamTavrobo seqtoris Sereuli aRqmiT xasiaTdeba da maT Soris TanamSromloba miznobriv da Tematur xasiaTs atarebs. arasamTavrobo organizaciaTa mcire nawils aqvs imis saSualeba, rom kompleqsuri sakiTxebis profesionaluri da siRrmiseuli analizi Caataros da kvlebis Sedegebis safuZvelze cvlilebebis advokatireba ganaxorcielos. advokatireba yvelaze warmatebuli maSin aris, rodesac arasamTavrobo organizaciebi saerTaSoriso donorebis mxardaWeriT sargebloben. zogierTi daskvnis Tanaxmad, arasamTavrobo organizaciebis mier ganxorcielebuli advokatireba adgilobrivi xelisuflebis doneze ufro efeqtiania.17

gamoyenebuli wyaroebi

1 vaJa salamaZe, direqtori, samoqalaqo sazogadoebis instituti. interviu CamoarTva keitlin raianma, 15 Tebervali, 2011, Tbilisi. saqarTvelo.

2 saerTaSoriso ganviTarebis SeerTebuli Statebis saagento (USAID). 2010. arasamTavrobo organizaciebis mdgradobis 2009 wlis indeqsi centraluri da aRmosavleT evropisTvis da evraziisTvis. evropisa da evraziis biuro. demokratiis ofisi. xelmZRvaneloba da sazogadoebrivi ganviTareba. ivnisi, gv. 105 xelmisawvdomia on-lainze www.usaid.gov/locations/europe_eurasia/dem_gov/ngoindex/2009/complete_document.pdf

3 USAID. 2010. gv. 107.4 strategiuli kvlevisa da ganviTarebis centri.

2010. samoqalaqo-sazogadoebrivi organizaciebi saqarTveloSi – ganviTarebis dinamika da mimarTulebani – 2010. (Sejameba inglisur enaze) xelmisawvdomia on-lainze www.csrdg.ge/index.php?module=publications&page=detals&grant_id=9&id=91&lang=eng

5 USAID. 2010. gv. 107.6 USAID. 2010. gv. 107.7 ix. wyaro 4.8 ix. wyaro 4.9 mSvidobis, demokratiisa da ganviTarebis kavkasiis

instituti 2010. samoqalaqo sazogadoebis 2010 wlis indeqsi. xelmisawvdomia on-lainze www.civicus.org/images/stories/csi/ csi_phase2/georgia%20pab%20final.pdf

10 USAID 2010, gv. 108.11 aq mocemulia sapirispiro informacia

amomrCevelTa procentul raodenobasTan dakavSirebiT. es miTiTeba (www.idea.int/vt/country_view.cfm?CountryCode=GE) gviCvenebs, rom amomrCevelTa procentuli raodenoba saqarTve.loSi mniSvnelovnad klebulobs, Tumca samarTliani ar iqneba 2008 wlis monacemebis Sedareba wina wlebTan, romelTa monacemebic, ucxoeli

samoqalaqo sazogadoebis sakanonmdeblo garemo

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi ori saxis iuridiuli piris – komerciuli da arakomerciuli pirebis – arsebobas uSvebs.aa arasamTavrobo organizaciebi am ukanasknel kategorias ganekuTvneba. samoqalaqo kodeqsiT aseve daSvebulia dauregistrirebeli samoqalaqo-sazogadoebrivi organizaciebis funqcionireba.bb arasamTavrobo organizaciis registracia martivi da iafi proceduraa. registraciis fasi 100 lars ($57) Seadgens da, kanonis mixedviT, erT dReSi unda dasruldes.cc 2010 wels registraciis pasuxismgeblobam finansTa saministrodan gadainacvla iusticiis saministros sajaro reestris erovnul saagentoSi.

a saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi.

b e. uruSaZe. 2011 wlis moaxloebuli gazafxuli.. saqarTvelos

erovnuli integrirebis sistemis Sefaseba. saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelo

c sajaro reestrze saqarTvelos kanonis muxli 31.1.t.

samoqalaqo-sazogadoebrivi organizaciebis sagadasaxado reJimi

2011 wels, axali sagadasaxado kodeqsis SemoRebasTan erTad, arasamTavrobo organizaciebi grantebidan miRebul yvela saxis Semosavalze d.R.g.-s gadaxdis movaleobisgan gaTavisufldnen. maTi TanamSromlebi imave odenobis saSemosavlo gadasaxadiT (20%) ibegrebian, rogorc kerZo firmebis daqiravebuli pirebi. (2010 wlamde arakomerciuli pirebis TanamSromlebi mxolod 12%-s ixdidnen, kerZo seqtoris TanamSromlebi ki – 18%-s, Tumca Zveli sagadasaxado kodeqsi am saSeRavaTo reJimis 2011 wels gauqmebas iTvaliswinebda.)a

a saqarTvelos sagadasaxado kodeqsi, muxli 81.

am publikaciaSi “$” aRniSnavs aSS dollars gamocemis invetarizaciis No. ARM113786 noemberi 2011

rezidenti misia saqarTveloSis/s “qarTu jgufis” Senoba, me-12 sarTuli,

WavWavaZis gamziri, 39a0162 Tbilisi, saqarTvelotel. +995 32 250619/20/21

faqsi +995 32 250622www.adb.org/GRM

damkvirveblebis gancxadebiT, gayalbebuli da gaberili iyo. 2008 wels (bolodroindeli arCevnebi) amomrCevelTa raodenoba iyo 53%.

12 a. porsuRiani. 2009. samoqalaqo sazogadoebis ganviTarebis dabrkolebebi da SesaZleblobebi samxreT kavkasiaSi. ganviTareba da gardamavali periodi. gaerTianebuli erebis ganviTarebis programa. xelmisawvdomia on-lainze www.developmentandtransition.net/ Article.35+M5255f840e60.0.html

13 h. gutbrodi. moqalaqeTa monawileobis Sedareba: kavkasiis 2007 wlis monacemebi. kavkasiis sazogadoebrivi mecnierebani. kavkasiis kvlevis

resurs- centrebi. oqtomberi. xelmisawvdomia http://crrc-caucasus.blogspot.com/2008/10/ comparing-civic-participation-caucasus.html

14 ix. wyaro 4.15 ix. wyaro 9.16 ix. wyaro 9.17 USAID. 2010, gv. 108–109.

aziis ganviTarebis bankis muSaobais Sesaxeb detaluri informaciis misaRebad ix. www.adb.org/Documents/

samoqalaqo sazogadoebis ganmarteba da TanamSromlobis miznebi

samoqalaqo sazogadoeba aziis ganviTarebis bankis funqcionirebiT, aseve misi msesxeblebiTa da klientebiT dainteresebuli mniSvnelovani mxarea. is mTavrobisa da kerZo seqtorisgan gansxvavdeba da kerZo pirebis, jgufebisa da arasamewarmeo organizaciebis mravalferovan gaerTianebas warmoadgens. am jgufebs saerTo interesebi, miznebi da Rirebulebebi aerTianebs, formalobis sxvadasxva xarisxiT xasiaTdeba da moicavs organizaciaTa farTo speqtrs, dawyebuli araoficialuri saTemo jgufebidan, damTavrebuli didi saerTaSoro profesiuli kavSirebiT . aziis ganviTarebis bankisTvis gansakuTrebiT mniSvnelovania arasamTavrobo, saTemo da saxalxo organizaciebi, fondebi, profesiuli asociaciebi, kvleviTi institutebi da universitetebi, profesiuli kavSirebi, masobrivi organizaciebi, socialuri moZraobebi, koaliciebi da aseve samoqalaqo-sazogadoebriv organizaciaTa qselebi da qolga organizaciebi.a

aziis ganviTarebis banki acnobierebs, rom samoqalaqo-sazogadoebrivi organizaciebi ganviTarebis mamoZravebeli Zalaa, romelTa Zalisxmeva mTavrobisa da kerZo seqtoris saqmianobas avsebs da romelTac mniSvnelovani wvlili SeaqvT aziisa da wynari okeanis sanapiros qveynebis ganviTarebaSi. aziis ganviTarebis banks samoqalaqo-sazogadoebriv organizaciebTan sxvadasxva konteqstSi urTierTobis xangrZlivi tradicia Camouyalibda, rac politikasa da qveynebis strategiasTan dakavSirebul konsultaciebSi da sxvadasxva proeqtis dagegmvaSi, ganxorcielebasa da monitoringSi gamoixateba.

2008 wels aziis ganviTarebis bankma daiwyo “strategia 2020”-is ganxorcieleba, romelSic mocemulia organizaciebis momavali mimarTuleba da xedva, 2020 wlamde.b rac yvelaze mniSvnelovania, “strategia 2020”-Si warmodgenilia sami urTierTSemavsebeli strategiuli programa: inkluziuri ekonomikuri zrda, ekologiurad mdgradi zrda da regionuli integracia. Aam programebSi aisaxa imis aucilebloba, rom regionSi siRaribis Sesamcireblad mniSvnelovania ara marto ekonomikuri zrdis siswrafe, aramed misi modelebi. am axal strategiul konteqstSi, sxvadasxva organizaciasTan – maT Soris, samoqalaqo-sazogadoebriv organizaciebTan – TanamSromlobas aziis ganviTarebis bankis proeqtebis dagegmvaSi, dafinansebaSi, ganxorcielebasa da SefasebaSi arsebiTi mniSvneloba mieniWeba.

a ADB. mniSvnelovani. aqtiuri monawileoba ganviTarebis Sedegebis misaRwevad. manila.b ADB. 2008. strategia 2020: aziis ganviTarebis bankis grZelvadiani strategiuli gegma, 2008–2020. manila.