cisco notlari

8/14/2019 CISCO Notlari

1/235

1

NDEKLERNDEKLER.........................................................................................................................1INTERNETWORKING TEMELLERI ...............................................................................6NETWORK TPLER .............................................................................................................6LAN, WAN ve MAN...............................................................................................................7NETWORK TEKNOLOJLER ...........................................................................................8

ETHERNET ............................................................................................................................9TOKEN RNG ....................................................................................................................... 9ATM .......................................................................................................................................... 9FDDI ......................................................................................................................................10FRAME RELAY................................................................................................................... 10

ETHERNET TEKNOLOJLER.........................................................................................10CSMA/CD ................................................................................................................................13FULL DUPLEX........................................................................................................................ 14KABLO STANDARTLARI ..................................................................................................14

KOAKSYEL KABLOLAR...............................................................................................15TWSTED-PAR KABLOLAR......................................................................................18FBER-OPTK KABLOLAR...........................................................................................19ETHERNET KABLOLAMA SSTEM ........................................................................20UTP KABLO YAPIMI......................................................................................................20UTP KABLO NASIL YAPILIR.....................................................................................21HUB'LARIN BRBRNE BALANMASI ..............................................................22KABLO BALANTI STANDARTLARI .....................................................................23APRAZ KABLO ...............................................................................................................24GGABT ETHERNET .....................................................................................................24

NETWORK CHAZLARI ....................................................................................................25MCROTRANSCEVER..............................................................................................25TRANSCEVER..............................................................................................................25HUB ....................................................................................................................................26SWTCH ...........................................................................................................................26REPEATER....................................................................................................................... 26BRDGE ............................................................................................................................26FREWALL ...................................................................................................................... 27ROUTER...........................................................................................................................27GATEWAY ....................................................................................................................... 27

NETWORK TOPOLOJLER ............................................................................................28FZKSEL TOPOLOJLER:...........................................................................................28MANTIKSAL TOPOLOJLER:.....................................................................................30

TCP / IP KATMANLARI ...................................................................................................30OSI REFERANS MODEL .............................................................................................31DATA ENCAPSULATON (VER PAKETLEME) .................................................34

TCP / IP PROTOKOLLER ..............................................................................................36PROCESS/ APPLCATON(UYGULAMA) KATMANI PROTOKOLLER.....36

1- TELNET...........................................................................................................................362- FTP (FLE TRANSFER PROTOCOL).................................................................36

3- LPD (LNE PRNTER DEAMON)........................................................................364- SNMP (SMPLE NETWORK MANAEMENT PROTOCOL) ....................365- TFTP (TRVAL FLE TRANSFER PROTOCOL)..........................................36


2/235

2

6- SMTP (SMPLE MAL TRANSFER PROTOCOL).........................................367- NFS (NETWORK FLE SYSTEM) .......................................................................368- X WNDOW..................................................................................................................379- DNS (DOMAN NAME SERVCE)......................................................................3710- DHCP (DYNAMC HOST CONFGURATON PROTOCOL) .................37

HOST- TO -HOS (NAKL) KATMANI PROTOKOLLER....................................37

1- TCP (TRANSMSSON CONTROL PROTOCOL).........................................372- UDP (USER DATARAM PROTOCOL) ............................................................38

NTERNET KATMANI PROTOKOLLER ...................................................................381- IP (INTERNET PROTOCOL) ................................................................................382- ICMP (INTERNET CONTROL MESSAE PROTOCOL)............................383- BOOTP (BOOTSRAP PROTOCOL) ....................................................................394- HTTP (HYPERTEXT TRANSFER PROTOCOL) .............................................395- RARP (REVERSE ADDRESS RESOLUTON PROTOCOL) ......................396- ARP (ADDRESS RESOLUTON PROTOCOL)...............................................39

IP ADRESLEME .................................................................................................................... 40

IP HESAPLARI VE SUBNETTING ...............................................................................42Network Adresi (ID): ..............................................................................................44Broadcast Adresi........................................................................................................44Network (a) Adresi (ID) Nasl Bulunur? ..................................................44

BR IP ARALIINI ALT ALARA BLME ..........................................................46Ortak A Maskesi ve Alt Alarn Ip Saysn Bulma ..............................46

CLASSFULL - CLASSLESS IP ADRESLER .........................................................47ICMP (INTERNET CONTROL MESSAGE PROTOCOL) ......................................48

Ping ve Trace ...............................................................................................................50ROUTER...................................................................................................................................54

ROUTER BLEENLER ............................................................................................54ROUTER TEMEL ARAYZLER .................................................................................56DTE ve DCE ........................................................................................................................ 56HYPERTERMNAL...........................................................................................................56

IOS (INTERNETWORKNG OPERATNG SYSTEM) ..........................................57ROUTER IN KURULMASI...........................................................................................58

ROUTER ALIMA MODLARI.......................................................................................58ROUTER KOMUT SATIRI LEMLER ..................................................................59ROUTER CONFGURASYON KOMUTLARI..........................................................60IOSUN YEDEKLENMES VE GER YKLENMES ..........................................60

ROUTER CONFGURASYONU -I..............................................................................61ENABLE, TELNET VE KONSOL FRELER VERME ...........................................62Yardm Alma .................................................................................................................63Show Komutlar ..........................................................................................................64Konfigrasyon Dosyalar.......................................................................................65

FRE KIRMA.................................................................................................................... 66TEMEL ROUTER KONFGRASYONU -II ...............................................................67

Debug lemi ................................................................................................................67CDP (Cisco Discovery Protocol)........................................................................68

ROUTERA TELNET LE BALANMA .....................................................................69

TFTP SERVERA YEDEK ALMA .................................................................................71IOS YEDEK ALMA VE YKLEME..............................................................................73ROUTING GR..................................................................................................................77


3/235

3

ROUTING BASICS ..........................................................................................................79STATC ROUTNG...........................................................................................................79

Routing Table...............................................................................................................83Default Routing ..........................................................................................................87Exstra................................................................................................................................87

DYNAMC ROUTNG .....................................................................................................89

DSTANCE VECTOR PROTOKOLLER.....................................................................89RIP (RIPv1) ..................................................................................................................89Rip Load Balancing ...................................................................................................92Split Horizon.................................................................................................................92Route Poisoning .........................................................................................................96Holddown Timers.......................................................................................................96Triggered Updates ....................................................................................................96Extralar............................................................................................................................96

IGRP (INTEROR GATEWAY ROUTNG PROTOCOL) .....................................97IGRP AD VE TMERS.....................................................................................................98

IGRP LOAD BALANCNG ............................................................................................99IGRP Konfigurasyonu ...........................................................................................100

RIPv2 ..................................................................................................................................102RipV2 Auto summary ............................................................................................109Extra ................................................................................................................................110

RPV1 VE RPV2 HABERLESMES...........................................................................110Ripv2 ve Default Routing........................................................................................111Ripv2 Authentication.................................................................................................112

ACCESS LSTS (ERM LSTELER) ....................................................................112STANDART ACCESS LSTLER.................................................................................114

EXTENDED ACCESS LSTLER.................................................................................115NAMED ACCESS LSTLER.........................................................................................116ACL Uygulamalar -1 ..............................................................................................118ACL Uygulamalar -2 ..............................................................................................118ACL Uygulamalar -3 ..............................................................................................119ACL Uygulamalar -4 ..............................................................................................119

ACCESS LSTS VE DSTRBUTE LST................................................................120EIGRP (ENHANCED INTERROR GATEWAY ROUTNG PROTOCOL)122

EIGRP Paketleri ........................................................................................................123EIGRP metrik Hesabi .............................................................................................123

EIGRP Tablelar .......................................................................................................124EIGRP KONFGURASYONU.....................................................................................126Load Balancing..........................................................................................................127EIGRP Laboratuar ALIMASI.........................................................................128

EIGRP VE IGRP BRLKTE ALIMASI............................................................135OSPF (OPEN SHORTEST PATH FRST) ................................................................138

HELLO PAKET ERG (Type 1).........................................................................138OSPF Area ........................................................................................................................ 139OSPF KOMULUGU ......................................................................................................140

DR ve BDR Seimi....................................................................................................140

SNGLE AREA OSPF KONFGRASYONU........................................................141OSPF Laboratuar almalar............................................................................144OSPF zet ........................................................................................................................ 147


4/235

4

Extralar..........................................................................................................................149OSPF DR-BDR Seimi Lab. ALIMASI ...........................................................151

ROUTNG PROTOKOLLERE GENEL BAKIS..........................................................157CSCO ZEL PROTOKOLLER......................................................................................161

IPX- APPLETALK DESTEG .....................................................................................162LAYER 2 SWTCHNG ....................................................................................................162

SWTCH KONFGURASYONU.................................................................................164MAC ADDRESS TABLE................................................................................................166SPANNNG TREE PROTOCOL (STP)...................................................................166SPANNNG TREE PORT DURUMLARI ................................................................171STP TMERS..................................................................................................................... 171

VLANS (VRTUAL LOCAL AREA NETWORKS)...................................................1721900 Switch in VLAN Oluturma:..............................................................1742950 Switch in VLAN Oluturma:..............................................................1741900 Seri Switchler iin VLAN yeligi:.......................................................1742950 Seri Switchler iin VLAN yeligi:.......................................................175

TRUNK VE TRUNK KONFGRASYONU............................................................1751900 Seri Switch iin: ...........................................................................................1752950 Seri Switch iin: ...........................................................................................176

VLAN'LAR ARASINDA YNLENDRME .................................................................176Laboratuar ALIMASI ........................................................................................178

VLAN TRUNKNG PROTOCOL (VTP)..................................................................183VTP PRUNNG (BUDAMA).......................................................................................184

DHCP (DYNAMC HOST CONFGURATON PROTOCOL) ............................185CSCO ROUTER IN DHCP SERVER OLARAK KONFGRE EDLMES................................................................................................................................................186

NETWORK ADDRESS TRANSLATON ....................................................................189NAT KONFGRASYONU ..........................................................................................191WAN TEKNOLOJLER ...................................................................................................193WAN BALANTILARI .....................................................................................................194

HDLC....................................................................................................................................196PPP .......................................................................................................................................197

PPP Authentication.................................................................................................198CHAP KONFGRASYONU...........................................................................................199PAP KONFGRASYONU ..............................................................................................199

PPP Compression.....................................................................................................199

Hatali PPP Konfigurasyon rnekleri ................................................................200FRAME RELAY..................................................................................................................... 201Frame Relay Headers ............................................................................................202

DLCI .....................................................................................................................................203LMI .......................................................................................................................................203DLCI Mapping ................................................................................................................205

Static Map .................................................................................................................... 205Dinamik Map...............................................................................................................205

FRAME RELAY TOPOLOJLER ..................................................................................206FRAME RELAY SUB-INTERFACE KONFGURASYONU ..............................206

FRAME RELAY SHOW KOMUTLARI: ...................................................................207FRAME RELAY SWTCH KONFGURASYONU ................................................209FRAME RELAY PONT-TO-PONT KONFGURASYONU ...........................209


5/235

5

FRAME RELAY HUB AND SPOKE MULTPONT KONFGURASYONU215Routerlarn Konfigurasyon Dosyalar ..........................................................215

FRAME RELAY MAP VE PVC ....................................................................................218FRAME RELAY HUB AND SPOKE PONT-TO-PONTKONFGURASYONU.....................................................................................................220

Router Konfigurasyon Dosyalar ....................................................................220

FRAME RELAY MAP VE PVC ....................................................................................223I S D N ....................................................................................................................................225

ISDNin Avantajlar:...............................................................................................225ISDNin Dezavantajlar: .......................................................................................225

ISDN KANALLARI.........................................................................................................225D D R.......................................................................................................................................229

DALER LOAD-THRESHOLD KOMUTU ...............................................................230


6/235

6

INTERNETWORKING TEMELLERI

Network Nedir, Ne e Yarar?

Birden fazla bilgisayarn eitli sebeplerden dolay birbirlerine baland yapyanetwork (a) denir.

Bir ok bilgisayarn ayn yap ieriinde bulup birbirleriyle haberleebiliyor olmas okciddi yararlar salar. Bilgi paylam, yazlm ve donanm paylam, merkezi ynetim ve destekkolayl gibi konular gz nne alndnda birden fazla bilgisayarn bulunduu ortamlardaartk bir network kurulmas zorunlu hale gelmitir diyebiliriz.

Networklerin kurulmasyla birlikte disketle data tama devri bitmi, tek tula istenilenbilgiye ulama kolayl meydana gelmitir. Bir veya birka yazc ile bir iletmenin btn printihtiyalar da yine network sayesinde karlanabilmektedir.

Ynetim ve destek hizmetleri kolaylam, network yneticisi tek bir bilgisayardan okdaha hzl bir ekilde btn network izleyebilir ve sorunlar zebilir hale gelmitir.

Bilgisayarlar networklerde eitli grevler stlenebilirler. Genel olarak bir bilgisayar bir

networkte client (istemci) yada server (sunucu) rollerinden birini stlenir.

Network ortamnda paylalan yazlm ve donanmlara sahip bir bilgisayara server yadaAna Bilgisayar denir. Burada Server sahip olduu kaynaklar istemci bilgisayarlarn kullanmaaarken bazen de tm verinin topland ana merkez konumundadr.

Network ortamnda kaynak yada veri isteyen bilgisayarlara ise Client ad verilir. Clientsadece kendisinden donanmsal olarak byk olan Server lardan deil gerektiinde dier clientlardan da kaynak yada veri talebinde bulunabilir.

Bilgisayarlar birbirleriyle protokoller sayesinde iletiim kurarlar. Protokoller, izlenmesigereken iletisim kurallar koyarlar. nsanlar iin diller ne ise, bilgisayarlar iin de protokoller o

demektir. Haberlesme protokollerine rnek olarak TCP/IP, NetBEUI, IPX/SPX gibiprotokolleri gsterebiliriz.

NETWORK TPLERNetworkler Peer To Peer ve Client/Server mimarisi balklar altnda incelenebilirler.

Peer To Peer networklerde ana bir bilgisayar yoktur.

A servisleri adaki PClerin network alt yapsndan talep edebilecei isteklere balolarak gelitirilmitir. Bu olanaklar dzenleyen zel bir PC vardr. Buna server denir. Sadece buolanaklardan faydalanan PClerede client denir.

Server sadece servis salar

Client sadece servis ister

Peer her iki ii de bir arada yapar

Single Server Alar:

Keskin biimde belirlenmi rolleri yerine getirirler. Bir servis salayc (server) ve servisisteyen (client)lardan meydana gelir. 10-50 kullancl networklerdir. Network ve data paylamgvenlii ok kolaydr. nk tm a ynetimi tek bir PC tarafndan yaplmaktadr. Genelde10-50 kullancl networklerde Distributed Component Object Model alma mant vardr.Yani clientlar kendi ilemlerini kendileri yaparlar, server ise sadece print ve dosya depolamamerkezi olarak kullanrlar.

Client / Server mimarisinde i, adndan da anlalaca gibi hem donanmsal hem deyazlmsal olarak dier bilgisayarlardan stn, atanm bir ana bilgisayar vardr.


7/235

7

Burada Server olarak atanm bilgisayarn yetersiz kald durumlarda networke bakaServerlarda dahil edilebilir. rnein gelimi bir networkte Mail Servern, DHCP ve DNS gibiServerlarn farkl bilgisayarlarda bulunmas performans olumlu ynde etkileyebilecei iinnerilebilir.

Peer-to-Peer Alar:Tm birimler servis istediinde bulunma hakkna sahiptir. Yani networkteki herhangi bir

bilgisayar farkl zaman dilimlerinde hem client hem de server olabilir. Btn birimler ynetimmekanizmas ynnden birbirine benzer. Ynetim ve data paylam merkezi deildir .Kullanclarn PC bilgisinin iyi olmas gerekir. nk her bilgisayar sadece kullancstarafndan ynetilebilir. Genelde IPX/SPX veya NetBEUI protokolleri kullanlmaktadr. 2-10kullancl netwrokler iin tavsiye edilir

server temelli (domain)

workgroup(eler aras a)

PUCU: Windows ortamnda Peer-to-Peer (eler aras alar) workgroup olarak,server temelli olan alar ise domain olarak bilinir.

LAN, WAN ve MANAlar byklklerine gre LAN (Local Area Network), WAN (Wide Area Network ) ve

MAN (Metropolitan Area Network) olmak zere e ayrlrlar.

Birbirine yakn yerlerde konumlandrlm ve kablolar ile fiziksel olarak birbirlerinebalanm yapdaki networkler LAN olarak adlandrlrlar. rnein bir binada bulunan btn

bilgisayarlarn birbirlerine balanmasyla oluan yap bir Local Area Networktr.


8/235

8

ki yada daha fazla LAN n birbirlerine telefon hatlar, kiralk hatlar yada benzeryollardan birbirlerine balanmasyla oluan yap ise Wide Area Network olarak adlandrlr.Burada bilgisayarlarn fiziksel olarak birbirlerine yakn olmalarna gerek olmad gibi okuzakta olabilirler.

MAN ise, kavram olarak aklamas zor olmakla birlikte, rnein bir ehir yada birblgenin iki ayr LAN ile birlemesi gibi dnlebilir.

rnek vermek gerekirse birden fazla subesi bulunan bir bankann kullanabilecei biryap diyebiliriz.

NETWORK TEKNOLOJLERBahsedeceimiz teknolojiler unlar:

_ Ethernet

_ Token Ring

_ ATM (Asynchronous Transfer Mode Asenkron Veri Aktarm Modu)

_ FDDI (Fiber Distributed Data Interface Fiber zerinde Veri Aktarm Standard)

_ Frame Relay

Btn bu teknolojilere tayc protokoller diyebiliriz. nk bir de, bilgisayarlarnbirbirleriyle konumalarnn dil kurallarn koyan iletiim protokolleri vardr. TCP/IP, NetBEUIgibi protokolleri iletiim protokol diye adlandrabiliriz. Bir insann bir ehirden bir ehregitmesi iin nasl, otobs, otomobil, uak, gemi vb. gibi teknolojiler varsa, networklerdeki veripaketlerinin de bir bilgisayardan bir bilgisayara gitmesi iin Ethernet vb. gibi teknolojiler vardr.Bu balamda TCP/IP, NetBEUI protokollerinin kurallar ile oluturulan veri paketleri, taycprotokollerinin veri paketlerinin ilerine bindirilerek network zerinde yolculuklarna karlar.Bu olaya encapsulation denir.


9/235

9

ETHERNET

Ethernet yada dier a teknolojilerinin anlatt ey, verinin bir yerden bir baka yerenasl ve hangi kurallarla gittiini belirlemektir. Bu kurallara uygun cihazlar ve bu cihazlarkontrol edebilen iletim sistemleri, network oluturan dier elerdir.

Bir a teknolojisini dier bir a teknolojisinden ayran temel zellik; bu teknolojinin

veriyi kablolar zerinde nasl ve hangi yolla aktarddr. rnein, ATM, veriyi bir yerden birbaka yere gnderirken, verinin bozulmamas iin her ATM cihaznda nlemler alan kurallarasahiptir. Bu sebeple iki ehir arasnda yer alacak bir WANn kurulmas iin ATM uygun birmetottur. Ama bir ofis iin bir ATM network kurmak inanlmaz maliyetler getirir. Bununyerine Ethernetin salad teknolojilere dayanan cihazlarla ofis ii a kurmak daha mantklolacaktr.

oumuzun, ofis yada okulda grd networklerde Ethernet teknolojisine dayal olancihazlar kullanlr. Bu blmn basnda anlattmz network kartlar ve kablolarn hemenhemen hepsi Ethernetin bir parasdr. rnein STP yada UTP gibi kavramlar yine yllarieriinde Ethernet teknolojilerinden domu standartlardr. Bir ATM yada FDDI teknolojileri

iin ise daha farkl kablolama ve daha farkl cihazlarn bilgisayarlara balanmas gerekmektedir.rnein bir telefon santrali yada bankalarda para ekmek iin kullandnz makinelerde ATMyada Frame Relay gibi teknolojilerin birer paras olan a kartlar yada kablo standartlarkullanlmaktadr.

TOKEN RNG

Token ring teknolojisi, bir ring topolojisi iinde uygulanmaktadr. Aslnda, fizikselolarak kullanlan topoloji bir star topoloji olmasna ramen, merkezdeki cihazn yapsnedeniyle, veriler sanki kapal bir zincir zerinde dolayormu gibi hareket eder. Bir veri herbilgisayara teker teker gnderilir. Ve veri merkezi birimden gereksiz yere birden fazla kez

gemi olur. Token ring eklindeki bir yapnn kullanlmas sebebi altnda, verilerin ok azekilde kayba uramas, yatar. Olduka nemli verilerin tanmas iin dnlm birteknolojidir. rnein salk uygulamalar yada eski Internet alt yaps iin dnlm olsa dayaval nedeniyle ok az uygulama alan bulmutur.

Bu networkte veriler bir paket halinde her bilgisayara sra ile merkezi birim tarafndangnderilirler. Merkezde bir hub yada switch gibi bir cihaz olmasna ramen bu yap bir startopoloji gibi almaz. Zira star topolojilerde, bir bilgisayardan bir baka bilgisayara gidecekolan veri en ksa biimde merkezdeki cihaz zerinden geip aktarlr.

Token ring teknolojisinde ise, veriler merkezi birim tarafndan, ona bal bilgisayarlarateker teker gnderilir. Bu srada her makine paketin kendisine ait olup olmadn kontrol eder.Bu sebeple merkezde yer alan hub yada switch benzeri cihaza, MSAU (MultiStation AccessUnit) ad verilmektedir.

Zira verilerin her bilgisayara teker teker sra ile gnderiliyor olmas; networkde sankibir veri paketinin bir zincir etrafndan dolayormuasna dnd izlenimini verir. Dolasan buveri paketine Token ismi ve bu paketin tm networkde dolaarak veriyi datma isine de TokenPassing ismi verilmektedir. Token ring teknolojisi 4 ile 16 Mbpslik bir veri aktarm hznaulaabilmektedir.

ATM

ATM (Asyncronous Transfer Mode Asenkron Veri Aktarm Modu), 1988 ylnda her

tr veriyi, telefon hatlar, ses, TV sinyali, network zerinde gidip gelen veriler gibi, her tr verisinyalini tamas iin oluturulmu bir standarttr. ATM, paket anahtarlama yapan birteknolojidir. Paket anahtarlama (packet switching) birden fazla paras olan bir networkde


10/235

10

verinin paralara blnp, teker teker ayr yollardan gnderilmesi ve ulat yerde tekrarbirletirilmesi esasna dayanr. Kabaca bir rnek vermek gerekirse, 1 MBlk bir verinin birksm A yolundan dier bir ksm da B yolundan gidebilir. Bu teknolojiye packet switching adnveriyoruz ATM, packet switching prensibini kullanan ve verileri eit paralara blerek gnderenbir teknolojidir. 1988 ylnda CCITT tarafndan bulunmu ve son derece modern prensiplerlealan bir teknoloji olarak kabul edilebilir. ATM aradan geen 14 yla ramen halen

WANlarda kullanlan temel veri aktarm teknolojilerinden biridir. ATM teknolojisi 155 Mbpsile 622 Mbps arasnda bir veri aktarm hzna ulamaktadr.

FDDI

1986 ylndan ANSI X3T9.5 komitesi tarafndan tantlm bir teknolojidir. FDDI, 100Mbpsnin zerindeki hzlarda veri aktarmak iin, fiber optik kablolarn kullanld bir yapyoluturmaktadr. FDDI, 1986 ylnda ilk bulunduunda yksek kapasiteli bilgisayarlar iin, ognlerde var olan 10 Mpbslik Ethernet ve 4 Mbpslik Token Ring teknolojilerine bir alternatifolarak sunulmutur.

FDDI, prensip olarak iki kapal zincir zerinde ters ynde hareket eden veri trafiinegre yaplandrlmtr. Bu kapal hat yada zincir tabir edilen yaplardan biri bos olarak hazrdatutulur. Veri tayan zincirde bir problem olduunda ikinci zincir devreye girer ve veriyi tersynde tamaya baslar. FDDIda da Token ring teknolojisinde olduu gibi Token isimli veripaketleri kullanlr. Paket yaplar birbirinden farkl olsa da veri bir zincir etrafnda dolatrlaraktanr ve tpk Token ringdeki gibi her bilgisayardan bir kez geer. FDDI, son derece yksekbir gvenilirlie ve veri aktarm hzna sahiptir. Gnmze kadar gncellenen standartlarsayesinde, veri transfer hz, 155 ile 622 Mbps arasnda tanmlanabilir hale geldi. Bu sebepleveri tamak iin ATM ile birlikte son derece byk bir neme sahiptir. ATM kadar esnek biryapya sahip deildir. Zira ATM telefon hatlar yada TV sinyalleri gibi verileri detayabilmektedir.

FRAME RELAY

Frame Relay, verileri packet switching prensibi ile tayan ve deiken veri paketlerininkullanld bir veri aktarm teknolojisidir. Veriler bir networkde bir noktada bir baka noktayahedeflenerek gnderilirler. Ama bu verilerin network zerinde gittii yol, ulat noktatarafndan bilinmez. Frame Relay, bu sayede, networkdeki trafiin kolaycagzlemlenebilmesini mmkn klar.

Frame Relay bu sayede onu kullanan abone yada mensuplarndan, kullanld ldepara denmesini salar. rnein Trk Telekomdan Trkiye iinde yer alan Frame Relay andabir hat kiralarsanz, gnderdiiniz veri kadar para dersiniz.

Frame Relayin dier bir esneklii ise, veri paketlerinin istenildiinde hep ayn yoldangnderilebiliyor olmasdr. Bu sayede, networkdeki trafik istenildii gibi dzenlenebilir.

ETHERNET TEKNOLOJLERBilgisayarlarn bir networke balanp veri al veriinde bulunabilmesini salayan

elektronik devredir. Farkl yerlerde Ethernet kart, network kart, a kart yada NIC eklindeisimlendirmeleri yaplmtr. NIC, ngilizce Network Interface Card n ksaltmasdr.

Bir network kart, bilgisayarnzn genileme yuvalarndan (slot) birine taklr. Bu birdizst bilgisayarda PCMCIA yuvas ya da bir masast bilgisayarda bir PCI yuvas olabilir.USB ya da benzeri arabirimlere de taklan pek ok network adaptr vardr.


11/235

11

Bir bilgisayar zerindeki, Windowsa benzer bir isletim sistemi, aktarlmas gerekenbilgileri, zerinde tasdg herhangi bir network adaptrne aktardgnda, network adaptrnnilk yaptg is bu verileri, veri paketlerine blmektir. Veriler paralara blnr. Daha sonra buverilerin basna ag zerinde hangi noktaya ulasacagna ve nasl tasnacagna dair veriler eklenir.

Paketlerin bas ve sonuna bu paketin basdr ve bu veri paketinin sonudur gibietiketler eklenir. Bu islem her blnms veri paketi iin yaplr ve sonu olarak, bu veri

paketleri sadece 1ler ve 0lardan olusmaktadr. Veri paketleri, birbiri ardna yazlms,milyonlarca 1 ve 0 iinde hayali olarak yaratlms blmlerdir.

Her paketin banda header isimli ve bir nceki paragrafta belirttiimize yakn bilgilertayan bir ksm yer alr ve her header iinde de o veri paketinin nereye gidecei ve neredengeldiine dair veriler yer alr. Bir NICye yani network adaptrne, onun almamas gerekenmilyonlarca veri paketi ular. Network adaptrleri, bu paketlerin bandaki header ksmnabakarak, o paketin kendisi iin gnderilmi olup olmadn anlarlar. Eer paketin banda yeralan header ksmnda, kendi adresi varsa, o paketi alr ve bilgisayarda deerlendirmek zereileme sokar.

Her Ethernet kartnn retimden itibaren kendine ait farkl bir tanmlama numaras vardrve bu sayede dier btn kartlardan ayrt edilebilir. Bu tanmlama numarasna MAC adresi(Media Access Control) yada Fiziksel Adres denir ve 6 oktet, 48 bitten oluur. Bu 6 oktetin ilk 3okteti Internet Assigned Numbers Authority (IANA) tarafndan belirlenir. Bir firma EthernetKart retmeye karar verirse ilk bavuraca yer IANA dr. IANA firmaya o firmann ID sigibi dnebilecek 3 oktetli bir say verir son okteti de firmaya brakr. Bu ekilde bir standartsalanrken ayn MAC adresine sahip Ethernet kartlarnn retilmesi de engellenmi olur.

Bir network adaptr su ileri yapar:

1. Ona gnderilen ilenmi ve gnderilmek iin hazr veriyi, veri paketlerine evirir.

2. letim sisteminin istedii yere, bu veri paketlerinin gitmesi iin veri paketlerineheaderlar ekler.

3. Veri paketlerini alr ve gnderir. Ve bunlarn doruluunu kontrol eder.

4. Bir network adaptr, ona gelen veri paketi, bozuksa ayn paketin karbilgisayarn network adaptr tarafndan tekrar gnderilmesi iin bir komut ieren veri paketihazrlayp gnderir.

5. Network adaptrleri buna benzer pek ok is yaparlar. Bu komutlar vefonksiyonlarn hepsi, birer protokolle, nasl yaplaca belirlenmitir. Bu gibi, networkdekiilemlerin en alt seviyesinde yer alan ilemlerle, ou zaman iletim sistemleri ilgilenmezler. Bu

gibi ilemler dorudan network adaptr tarafndan yrtlr.

Bir bilgisayarn MAC adresi komut satrnda ipconfig /all yazlara renilebilir.(Windows 9x ortamnda ipconfig.exe yerine Winipcfg.exe kullanlr.)


12/235

12

Bir sistem yneticisi kendi bilgisayarndan dier bilgisayarlarn MAC adreslerini derenmek isteyebilir. Szgelimi DHCP ile ip konfigrasyonunu datmak ve baz bilgisayarlarnher seferinde ayn ipyi almasn salamak iin MAC adreslerini kullanarak DHCP ninReservations zelliini kullanmak isteyen bir ynetiinin her bilgisayar tek tek dolaarakipconfig /all komutunu kullanmas ve MAC adreslerini not almas ok uzun ve yorucu olur.

Bu durumda sistem yneticilerinin yardmna ARP (Address Resolution Protocol)protokol yetiir. Bir bilgisayara en az bir kere ulam olmak kaydyla, komut satrnda arp a yazlarak o bilgisayarn MAC adresi renilebilir.

Komut satrndan alnm ekilde, nce 192.168.1.4 bilgisayarna bir kez ulamak iinping atlm. Daha sonra kullanlan arp- a komutu ile oturum boyunca ulalan tmbilgisayarlarn bellekteki fiziksel adres tablosuna eriilmitir.

(ARP Protokol ileride detayl olarak anlatlacaktr.)

Ethernet teknolojiler IEEE 802.3 standard ile tanlanmtr ve ethernetin datay framle

ler halinde tad sylenebilir. Genel olarak ethernet frame leri aadaki gibidir.ETHERNET

8 6 6 2 46-1500 4

PreambleDestination

AddressMAC

SourceAddressMAC

Type Data FCS

Destination ve Source adresler hedef ve kaynak cihazlarn fiziksel adreslerini ifade eder.FCS deeri ise datann salkl iletilip iletilmediinin kontrol edilmesini salayan bir deerdir.


13/235

13

OSI Referans modeli ieriinde detayl anlalabilecek datann iletimi srasin datakatmanlar ilerler. Ve her katmanda data zerine o katmann alma mant ieriinde gerekenbilgi etiketlenir. ekilde imdilik nemli olan ksmn srasyla TCP Header ve IP Header eklenir.LAN ieriinde data 2. katmanda, yani fiziksel adresler yardmyla haberleecektir. Frame

Header ile bu bilgiler dataya eklenir.IP Header ve Frame Header arasndaki en nemli fark frame lerin TTL (Time To Live)

deerine sahip olmamasdr. Dolays ile ikinci katmanda oluabilecek bir dng dngyyasayan cihazlar kapatlmad srece devam edecektir.

CSMA/CDEthernet networkleri belli bir anda kabloyu hangi bilgisayarn kullanacan CSMA

(Carrier Sense, Multiple Access/Collision Detection) tekniiyle belirler. Bu teknikte paketgnderilmeden nce kablo kontrol edilir. Dier bir iletiimin oluturduu trafik yoksa iletiime

izin verilir.ki bilgisayarn birden kabloyu kullanmaya almas collision olarak adlandrlr. Her

ikisinin de trafii kaybolur. Ve hattn bo olduu an yakalamak iin yeniden beklemeye ve hatdinlenmeye balanr.

CS(Carrier Sense): Bir network kart tek bir kablo zerinde gidip gelen veriler varsa ohatta veri gnderecei zaman kablo zerinde veri tanp tanmadn dinler ve eer kablodabir veri trafii yoksa veri paketlerini yol karr. Bu durum, tek bir kabloya birden ok adaptrnbal olduu eski tip network teknolojileri iin gelitirilmitir. Tpk trafie kmak isteyen birarabann yolun bos olup olmadn kontrol ettikten sonra, yola kmas gibi, networkadaptrleri de CS teknolojisi sayesinde, kablo bos olduu takdirde veri gnderirler.

MA (Multiple Access): Bir network kartna ayn anda birden ok veri paketignderilmise, o takdirde o adaptr bunlardan hibirini almaz. Networkn tmne, banagnderdiiniz veri paketleri ayn anda yola ktndan dolay tekrar gnderilmelidir anlamnagelen bir mesaj broadcast eder. Bu mesajn alnmasndan itibaren, kars network adaptrleriayn veri paketini tekrar gnderir.

CD (Collision Detection): Eer karlkl iki network adaptr, ayn anda iki veripaketini birbirine gnderirlerse, veri paketleri arpacaktr. Bu durumu tespit eden adaptrler,rasgele bir zaman dilimi kadar bir sre (milisaniyeler mertebesinde) tekrar ayn paketi networkekarrlar. Bu sayede, arpan paket sinyallerinin, kablolar zerinde yitirilip gitmesiengellenmi olur. Bu arpmay, tek eritli ve sadece tek yn alan bir yolda, karlkl iki

arabann ayn anda yol almak istemesinden doan kazaya benzetebiliriz.


14/235

14

CSMA/CD networklerinde, beklemelerin oalmamas iin bus olarak tanmlanankablonun iki ucunun sonlandrlmas gerekir.

FULL DUPLEXFull Duplex ethernet ayn anda hem data iletimini hem de data alnmasn salar.

IEEE 802.3x ile tanmlanm Full Duplex alma ieriinde, her iki cihaz da FullDuplex modada olduu zaman sonu alnabilecektir. rnein, host to switch, switch to switch

yada switch to router balantlarnda her iki tarafta Full Duplex modda alabiliyor olmaldr.Half Duplex alma ieriinde collisionlardan dolay bant geniliini yzde 50 yada

altm kullanlabilirken Full Duplex alma da bant geniliinin tamam kullanlabilir.Szgelimi 10 Mbps olan bir hattn Half Duplex ile 5-6 Mbps i kullanlabilir, oysa Full Duplexalma da ideal olarak ayn bant geniliinde 20 Mbpse ulald varsaylr.

Full Duplex ieriinde CSMA/ CD den bahsedilemez. nk ayn anda hem iletim hemalm olabilecei iin Carrier Sense olmayacaktr.

KABLO STANDARTLARIBilgisayarlar ethernet kartlarna taklan kablo araclyla birbirine balanrlar.

Networkn yapsna gre farkl zelliklerde kullanabilecek bir ok eit kablo standard vardr.Ana balklar syle sralayabiliriz;

-Koaksiyel (Coaxial)

-Twisted-Pair

-UTP (Unshielded Twisted-Pair / Koruyucusuz Dolanm-ift)

-STP (Shielded Twisted-Pair / Koruyuculu Dolanm-ift)

-Fiber-Optik


15/235

15

KOAKSYEL KABLOLAR

Koaksiyel kablolar yaygn olarak kullanlan a kablolardr. ok tercih edilmesi ve oksk kullanlmasnn baslca nedenleri uygun fiyat, hafiflii, esneklii ve kolay kullanlmasdr.Bir koaksiyel kablo bir iletken metal telin nce plastik bir koruyucu ile, ardndan bir metal rgve d bir kaplamadan oluur. Bu koruma katlar sayesinde iletilen verinin d etkenlerdenetkilenmesi minimuma indirgenmeye allmtr.

Koaksiyel kablonun iinde kullanlan tek genellikle bakrdr.

Koaksiyel kablonun iki tipi vardr:

-Thin (thinnet) nce

-Thick (thicknet) Kaln

TP EMPADANS KULLANIM

RG-8 50 Ohm 10BASE5

RG-58 50 Ohm 10BASE2

RG-75 75 Ohm Kablo TV

NCE (10Base2) KABLOLAR

10Base2 olarak da adlandrlan bu kablo RG-58/V tipinde bir koaksiyel kablodur. nceEthernet kablolamada bilgisayar balantlar T eklindeki konnektrlerle yaplr. Bunlara BNCkonnektr denir. 10Base 2 olarak isimlendirmede 10: veri iletim hznn saniyede 10 Megabitolduunu, Base: basebant bir sistem olduunu yani herhangi bir anda kabloda sadece birsinyalin iletilebileceini, 2: maksimum kablo boyunun yaklak 200 metre olduunu gsterir

Thinnet (ince) koaksiyel kablo 0.25 in geniliindedir. Yaygn olarak kullanlr. Verilerisalkl olarak 185 metre uzaa iletebilirler. Thinnet koaksiyel kablolar RG-58 standard olarakdeiik biimde retilmektedir.

Bu Tr Ethernet Kablolamada u Kurallar Uygulanr

1. Ethernet kart harici deil dahili transceiver kullanacak ekilde ayarlanmaldr.

2. Farkl Ethernet segmentlerini balamak iin en fazla 4 tekrarlayc kullanlabilir.Dolaysyla birbirlerine tekrarlaycyla balanan en fazla 5 segmentli bir a oluturulabilir. Bu 5segmentin sadece 3ne bilgisayar balanabilir, dier 2 segment mesafe katetmek iindir.

3. Bir segmentin boyu en fazla 185 metredir ve toplam a trunku (sinyaliniletilebilecei maxsimum kablo boyu) en fazla 925 metredir.

4. Makinelarn balantlar arasnda en az yarm metre mesafe braklmaldr.

5. Bir trunk segmentteki en fazla node (bilgisayar yada tekrarlayc gibi aygtlar)says 30 dur.

6. Trunk segmentlerin her iki tarf 50 ohm direnlerle sonlandrlmaldr.


16/235

16

KALIN (10Base5) ETHERNET KABLOSU

Genellikle Ethernet backbone (dier alar arasnda balant grevi gren omurga) olarakkullanlan bu kablo da yine koaksiyel bir kablodur. RG-8 yada RG-11 tipinde koaksiyel kablolarolabilir. 10Base5 olarakta bilinir yani saniyede 10 Megabitlik veri iletim hzl, baseband vemaksimum 500 metre uzunluu destekler. Bilgisayarlar ince ethernette olduu gibi dorudan bukabloya balanmaz. Kablo zerinde transceiver denilen bir aygt taklr; bir ucu bu aygtabalanan bir ara kablonun dier ucu da bilgisayarn Ethernet kartna taklarak balantgerekletirilir. Bu ara kablo drop kablosu olarak isimlendirilir. Bu kablonun iki ucunda DIXkonnektrler yer alr ve tarnsceiver ile Ethernet kartnn AUI portuna balanr.

Kaln Ethernet Kablosunun Kurallar

1. Ethernet kart harici tarsceiver kullanlacak ekilde ayarlanr.

2. Drop kablosunun maksimum uzunluu 50 metredir.

3. Farkl Ethernet segmentlerini balamak iin en fazla 4 tekrarlayc kullanlabilir.Dolaysyla birbirlerine tekrarlaycyla balanan en fazla 5 trunk segmentli bir a oluturulabilir.Bu 5 segmentin sadece 3ne bilgisayar balanabilir, dier 2 segment mesafe katetmek iindir.

4. Bir trunk segment en fazla 500 metre olabilir, dolaysyla bir a trunku 2,5 km yigeemez.

5. Kabloya taklan transceiverler arasnda en az 2,5 metre mesafe olmaldr.

6. Bir trunk segmentte yer alabilecek en fazla node says 100 dr.

7. Trunk segmentlerin ular 50 ohmluk direnlerle sonlandrlmaldr.


17/235

17

Mesafe Koaksiyel kablo

185 m Thinnet

500 m Thicknet

Bir thinnet koaksiyel kabloyu thicknet kabloya balamak iin ise transceiver denilen arabirim kullanlr. Transceiver'n network adaptrne balanmas iin AUI yada DIX ad verilenk kullanlr. AUI (Attachment Unit Interface) anlamndadr. DIX (Diital Intel Xerox)anlamna gelir.

Koaksiyel kablolarn network adaptrnebalanmas iin, ayrca iki kablonun birbirine eklenmesiBNC Konektrleri kullanlr.

BNC kablo konnektr kablonun ucunda yeralr. T konnektr ise koaksiyel kabloyu networkadaptrne balamak iin kullanlr. Barrel konnektrise iki koaksiyel kablonun birbirine balanmasn salar.

Sonlandrclar ise kablonun sonunda yer alrlar.

Bus yerleim biiminde kurulan network'lerde kullanlankoaksiyel kablonun iki ucunda sonlandrc kullanlr. Busonlandrclar kablonun sonuna gelen sinyali yok ederler.


18/235

18

TWSTED-PAR KABLOLAR

LAN'larda ve snrl veri iletiminde kullanlan bir dier kablolama tr de twisted-pairkablolardr. Twisted-Pair (Dolanm-ift) kablo iki telden oluan bir kablodur. Twistedpairkablolar iki trdr:

-UTP (Unshielded Twisted-Pair)

-STP (Shielded Twisted-Pair)

10BaseT network'lerde ve dier LAN ortamlarnda yaygn olarak UTP kablolarkullanlr. Kablo zerinde dk voltajda DC iletiim yaplr. Genelde ismini hep duyduumuzUTP (Unshielded Twisted Pair) kablolama eiti kullanlr. UTP maximum kablolama uzunluu100 metredir. RJ45 Connector kablonun iki ucundada kullanlr. evre etkenlerine kar okduyarldr. UTPden daha salam olan Shielded Twisted Pair de UTP gibi maximum 100 metre

uzunluunda kullanlabilir.UTP kablo iki izoleli bakr kablodan oluur. UTP kablolar ayrca telefon sistemlerinde

de kullanlr. 10BaseT kablolar RJ-45 sonlandrclar ile sonlandrlrlar.

UTP bir kablonun iinde 8 ince kablo yer alr. Normal bir balantda bu ekiz ince tel heriki uta ayn olacak ekilde balanmaldr. Crossover denilen zel balantda ise kablo iindekiince tellerin sras deitirilebilir. Fakat bu tr balantlarda genellikle yaplan, hub zerindekibir anahtar ayaryla crossover zelliini salamaktr. Bu ekilde yaplan balantya en fazla 4hub birbirine balanabilir.

Kablonun kategorisi retim kalitesiyle ilgilidir. Yaplan eitli testler ile kablonunbelirtilen hzlarda elektrik sinyalini ne kadar salkl ve az kaypla iletebildii, manyetik alanetkisine kar sinyali ne kadar koruyabildii llr. Testler ile ortaya konan deerlerkategorinin kriteridir. Bu kriterleri tutturabilen kablo bu kategoriyi almaya hak kazanr.

Category 1: UTPnin telefon kablosu standarddr. Yalnzca ses tamak iin kullanlr.Internet halen bu basit kablolar zerinde hayatn srdryor.

Category 2: Bu kategori 4 Mbpslik (Megabyte/saniye) bir hzda veri iletebilir.Kablonun merkezinde iki ift iletken bakr tel vardr.

Category 3: 10 Mbpslik hzda veri tayabilir. Drt adet bakr telden oluur.

Category 4: 16 Mbpslik hzda veri tamaya ynelik yaplmtr. Drt iletken teldenoluur.

Category 5: En yeni standarttr. 100 Mbpslik bir hza ulaabilir. Olduka esnek veucuzdur.


19/235

19

CAT5 ile 100 Mbit hznda veri aktarm yaplabilir. Bir sonraki standart CAT5e(Enhanced CAT5, gelimi CAT5) standarddr. Bu CAT5 ile ayn yapda olup, daha st seviyedeerlere eriebilen bir kablodur. CAT5e ile Gigabit hzna ulalabilir. Gigabit ethernet'teCAT5 kullanlabilmekle bereber CAT5e tavsiye edilir.

CAT6'da da ayn durum sz konusu CAT5e'den de daha yksek deerlere eriebilir.CAT6 u anda 568A standardna eklenmi yani resmen kullanma sunulmutur. 1000Mhz hz

iin, yani Gigabit ethernet iin en uygun kablodur.

UTP/STPCatagri

Speed

Cat 2 4 Mbps

Cat 3 10 Mbps

Cat 4 16 Mbps

Cat 5 100 Mbps

Cat 6 1000 Mbps

Hubn biri AUI portundan koaksiyel kabloyla bal ve iki hub arasnda crossoverbalant var.

FBER-OPTK KABLOLAR

Fiber-optik kablolar verileri k olarak ileten yksek teknoloji iletim ortamlardr.Fiberoptik kablolar hzl ve yksek kapasiteli veri iletimi iin uygundur. zellikler 100 Mbpshznda veri iletimi iin kullanlr. Verilerin gvenlii asndan daha iyidir. nk k olaraktemsil edilen veriler baka bir ortama alnamazlar.

Fiber-optik kablo zerinden veri aktarm; ince fiber cam lifi (k iletkeni) zerinden kdalgas eklinde gerekletirilir. Aktarlacak her bir k iareti iin ayr bir ince fiber camkullanlr. Bu erevede en basit hali ile bir Fiber-optik kablo 3 temel ksmdan olumaktadr:


20/235

20

In getii tabaka olan Asl Ikletkeni, yansma ve krlmalara karskoruyan ve yine bir cam tabaka olan Cam rt

ve tm cam ksm koruyan Koruyucu Klf olarakadlandrlabilecek ksmlardr. Uygulamadabunlara ilave olarak Fiber-optik kabloya;kablonun bina ii/bina d kullanm yeri veartlarna bal olarak elik zrh yada jel tabakasgibi baka koruyucu ve esneklik kazandrcksmlarda ilave edilebilmektedir.

Multimode Fiber SX port : 220 metre

Multimode Fiber LX port : 550 metre

Singlemode Fiber Lx port : 5000 metre

ETHERNET KABLOLAMA SSTEM

Ethernet network'lerinde drt eit kablolama sistemi kullanlr:

1. Thick coaxial(kaln)

2. Thin coaxial(ince)

3. Unshielded Twisted Pair (UTP)

4. Fiber-optic

UTP KABLO YAPIMI

UTP kablo yapmak hem kolay hem de elenceli bir itir. Bunun iin kablo ve RJ-45 ilebir de Jack pensesine ihtiyacmz var.

Kablo yaplrken dikkat edilecek unsurlardan biri de kablonun Dz, Cross yada RollOver mi olaca ve bu eitlerin renk sralar.


21/235

21

UTP KABLO NASIL YAPILIR

Kablo yaparken, yani bir kablonun iki ucuna jak takarken, kabloyu neredekullanacanza bal olarak iki tipten bahsedilebilir. Dz kablo, cross(apraz) kablo.

Grdnz gibi ayncihazlar arasnda(PC-PC veya Hub-Hub)

cross kablo kullanyoruz. PC'den hub'agidecek kablo ise dz kablo oluyor.

UTP kablonunucuna taktmz RJ-45 jakzerindeki pinler jakn pinlerisize bakacak ekildetutulduunda soldan saa

1'den 8'e kadar sral kabuledilir.

DZ KABLO

Yanda dzbalanty gryoruz.

Dikkat edersenizbilgisayarn a kartnda 1. pin

TX+ iken hub tarafnda 1. pinRX+.


22/235

22

Dolays ile kabloyu yaparken kablonun iki ucundaki jaklarda, birebir balant yaparsak,yani 1. pin karda da 1'e gidecek, 2. pin 2'ye... eklinde yaparsak dz kablo yapm oluruz.Bylece PC'nin gnderim yapan ular(TX) hub'n alm yapan ularna(RX) denk gelmi olur.PC'nin direkt olarak hub'a balanmad ortamlarda, bilgisayar ile duvar prizi arasndakikablolar, duvar prizlerinden patch panellere giden kablolar ve patch panelden hub'a girenkablolar hep dz kablodur. Ksacas, daima dz balant yaparz ancak baz zel durumlarda

apraz kablo gerekebilir.APRAZ KABLO

ki Pc'yi, arada hubolmadan tek bir kablo ilebalayabilirsiniz.

Ama her iki tarafta da 1 ve2. pinler TX, 3 ve 6. pinler RX

olduuna gre, apraz balamalsnz ki, TX ve RX'ler kar karya gelsin.

ki hub arasnda apraz kabloda byle oluyor. Fark m...

Kanallarn ismi farklolsa da sonuta ayn aprazkablo hem PC-PC hem de hub-hub balants iinkullanlabilir...

Yani sizin yapacanzapraz kablo ayn.

HUB'LARIN BRBRNE BALANMASI

Hub'lar ile ilgili sk sk problem yaratan bir "kolaylktan" bahsetmek gerekiyor.

Bugn 16 port bir hub alrsnz, bu bana uzun bir sre gider dersiniz, ama networknzo kadar hzl byr ki ksa zamanda bir hub daha alrsnz. Bu hublar da birbirine balamanzgerekir. Yani hub'larn birbirine balanmas ok sk karlalan bir durumdur. Eee, bizde neyaparz, hub'n zerinde bilgisayar taktmz portlardan ama bu sefer apraz kablo ile iki hub'balarz.

Hub reticileri vatanda aprazkablo ile uramasn diye yle bir gzellikyapmlar, hublarn bir ounda portlardanen byk numaraya sahip olann yanndacrossover, uplink, out, MDI/X gibi ibarelerbulunur. Bu u anlama gelir:


23/235

23

"Eer bu hub ile baka bir hub' balayacaksan, dz kablo kullanabilirsin. Dz kablonunbir ucunu bu porta tak ve portun yannda bir dme varsa ona bas, kablonun dier ucunu ise,dier hub'n normal bir portuna tak."

4. numaral portun yanndaki dmeye dikkat.

ki hub' dz kablo ile balarken, kablonun bir ucu 1. hub'un uplink portuna, dier ucuise dier hub'n normal bir portuna taklr.

nc bir hub daha balanrken bu sefer 2.hub'n uplink portu kullanlacaktr.

Bazen bu uplink portu normal portlardanayrdr ve basmanz gereken bir dme yoktur.

Eer iki hub'da da BNC k varsa koaksiyelkablo ile de hub'lar balayabilirsiniz. Tabii ki iki utasonlandrc olmas gerekiyor.

KABLO BALANTI STANDARTLARIKablo ularn yaparken uymanz gereken, daha doruyu uyarsanz sizin ve sizden sonra

aa mdahale edecek kiinin iini kolaylatracak standartlar vardr. Bu standarda uygunyaptnz kablo veri kanallarnn ayn tel iftini kullanmas kuralna uygun olacaktr.

EIA/TIA isimli kurulu "EIA/TIA -568-A 'Commercial Building Wiring Standard' "isimli kablolama ile ilgili standartlar belirlemitir. Tm dnyada reticiler ve teknisyenler bustandartlar takip ederler.

"EIA/TIA -568-A" standard iinde kablo ularn yaparken kullanabileceinizelektriksel olarak birbirinin tamamen ayns iki ema nerilmitir. T568A emas ve T568B

emas.Her iki emada da 1-2 ve 3-6'nn ayn ifte ait tellere denk geldiine dikkat ediniz.

DZKABLO

Dz kablo yapmak iin iki uta aynemada olmal, yani 568A568A veya568B568B eklinde. Dolays ile ikiseeneiniz var.


24/235

24

APRAZ KABLO

Eer apraz kablo yapmak istiyorsanz bir ucu 568A dierini 568B emasna greyapmalsnz.

Dz kablo yaparken iki emadan birini seip renk kodlarn ezberlerseniz ve heryaptnz kabloda bunu kullanrsanz, bir kablonun ucu bozulduunda gidip dier ucunu kontroletmenize gerek kalmaz.

Peki hangisini seeyim derseniz, bir ok kaynakta 568A568A emasnn dnyada enyaygn kullanlan ema olduu syleniyor...

GGABT ETHERNET

Yukardaki kablo balantlar 10BaseT ve 100BaseTX iin yani 10Mbit ve 100Mbitethernet iin geerlidir. 1000BaseT yani UTP kablo zerinden gigabit ethernet kullanacaksanz

dz balantda bir farkllk yok. 568A568A balantsn kullanabilirsiniz. apraz kablodaise durum deiik, gigabit apraz iin alttaki emay kullanmanz gerekiyor.


25/235

25

Grdnz gibi teller dzgn srada ve ular da dmdz. Bunoktada akta olan tellerin boyu 1.7cm den daha uzun olmamal. Aksihalde teller arasnda sinyal bozulmas olabilir zellikle 100Mbit iinkullanlacaksa sakat..

NETWORK CHAZLARIBir network sade bilgisayar ekleyerek geniletemeyiz. Bu bize kablolamann

zorlamas, sinyal zayflamas gibi sebeplerden sorun yaratr. Bu sebeple bir networkgeniletmek, gvenliini saklamak ve ayn zaman da hiyerari kazandrmak iin baz cihazlarkullanmalyz. Bu cihazlar genel olarak unlardr:

1. Microtransceiver

2. Transceiver

3. Hub

4. Switch

5. Repeater

6. Bridge

7. Router

8. Firewal

9. Gateway

MCROTRANSCEVER

Ethernet alarnda kullanlan kablo tiplerini birini dierine evirmeye yarar. zerinde 2port yer alr ve eitli tipleri vardr. rnein BNCyi AUI ya yada UTPyi AUI ya evirmekgibi.

TRANSCEVER

Transceiverlar kaln Ethernet kullanlan alarda koaksiyel kabloya balant yapmak iinkullanlr. Transceivern kabloya taklan ksmnda ine gibi bir para kablonun iletken ksmyla

temas salar. Arzalarda ilk kontrol edilmesi gereken aygttr.


26/235

26

HUB

En basit network cihazdr. Kendisine bal olan bilgisayarlara paylalan bir yol sunar.Yani Hub a bal tm cihazlar ayn yolu kullanrlar ve bu da ayn anda haberlemek isteyennetwork cihazlarnn, bir tek yol olduu iin hattn boalmasn beklemelerine sebep olur. 8 12 16 24 portlu olarak retilirler.

Eer bir network kart kendisine ait olmayan bir paketi aldnda, kendi adresinin paketinulatrlmas gereken yerdeki MAC adresiyle ayn olmadn fark ederse, paketi yok eder. Buileme drop etme de denilmektedir.

SWTCHKendisine bal cihazlara adndan da anlalaca gibi anahtarlamal bir yol sunar. Hub

ile kyaslandndan en nemli fark budur. Switchler, bir topolojinin merkezinde yer alrlar veonlara gnderilen verileri, bal olan bilgisayarlardan birine gnderirler. Switchlerin hublarlafark ise, switchlerin veri paketlerini, ona bal olan iki bilgisayar arasnda dorudaniletebilmesidir. Hublar, swicthlerin aksine A bilgisayarndan B bilgisayarna gidecek olan veripaketini, tm bilgisayarlara gnderirken, switchler A bilgisayarndan B bilgisayarna dorudanpaketi tar. Bu sayede Huba gre daha yksek bir performans salanacaktr. 8 -12 16 24 36 48 port lu olarak yada saseli retilebilirler. Saseli switchlerde bo yuvalar vardr vegerektiinde port eklenebilmektedir.

Fakat bir switch ilk kez altrldnda, hangi portunda hangi MAC adresini tayanbilgisayarn bulunduunu bilemez. Switch, bir sre hub gibi alarak bir tr renme srecinegirer. Bir bilgisayardan gelen paketi dier tm bilgisayarlara (sadece ilk anda) gnderir. Sonrabilgisayarlarn Network Kartlarnn MAC adreslerini ieriindeki iplerde tutmaya balarlar.Switchin ilk anda yapt bu isleme flood ad verilmektedir.

REPEATER

Repater bir ethernet segmentinden ald tm paketleri yineler ve dier segmente yollar.Repeater gelen elektrik sinyallerini alr ve binary koda yani 1 ve 0'lara evirir. Sonra da di ersegmente yollar. Bu ynyle repater'in basit bir ykseltici olmadn anlyoruz. nk

ykselticiler gelen sinyalin ne olduuna bakmadan sadece gcn ykseltir. Yolda bozulmu birsinyal ykselticiden geince bozulma daha da artar.

Repeater ise gelen sinyali nce 1 ve 0'a evirdii iin yol boyunca zayflam sinyaltekrar temiz 1 ve 0 haline dnm olarak dier segmente aktarlr. OSI Katmanlarndan 1.katmanda alr.

BRDGE

ki TCP/IP an birbirine balayan bir donanmdr. Fazla karmak aygtlar olmayanbridge'ler gelen frame'leri (veri paketleri) alr ve ynlendirirler. Bridge'ler fiziksel balantnn

yan sra network trafiini kontrol eden aygtlardr. Bridge bir eit ynlendirme yapardiyebiliriz fakat OSI Katmanlarndan 2. katman yani Data-Link Katmannda almasylaRouter dan ayrlr.


27/235

27

FREWALL

Trke gvenlik duvar anlamna gelen firewall, zel alar ile Internet arasnda, her ikiynde de istenmeyen trafii nleyecek yazlmsal yada donanmsal sistemdir. Firewall larnverimli bir ekilde kullanlabilmesi iin internet ve zel a arasnda ki tm trafiin firewallzerinden gemesi ve gerekli izinlerin / yetkilerin ksaca eriim listelerinin uygun bir stratejiylehazrlanm olmas gerekir. Donanmsal firewall lara verilebilecek en gzel rnek CSecurityderslerinde detayl anlatlan Pix Firewall dr.

ROUTERRouter bir ynlendirme cihazdr ve LAN-LAN yada LAN-WAN gibi balantlarda

kullanlr. Router lar basit bir ynlendirici olarak tanmlamak yetersiz olabilir. nk Routerlar bir iletim sistemine sahiptirler (IOS Internetworking Operating Systtem) dolaysylaprogramlanabilirler ve gerekli konfigrasyonlar yapldnda bir uzak networke erimek iin

mevcut birden fazla yol arasndakullanabilecekleri en iyi yolun seiminiyapabilirler (Best Path Determination).

zerinde LAN ve WAN balantlariin ayr portla bulunur ve saseli olarak ta

retilebilirler. Gereksinime gre bu yuvalaraLAN yada WAN portlar eklenebilir. lerleyenblmlerde Router larn konfigrasyonlardetayl olarak anlatlacaktr. OSIKatmanlarnn 3. katmannda alr.

GATEWAY

Gatewayler, routerlarn yapt ve farkl teknolojiler arasnda gidip gelen veripaketlerinin dntrlmesi ilemini gerekletirirler. Routerlarn ana grevi farkl segmentteki

networkleri ayrmak ve ynetmektir. Ama Router bal altnda da deindiimiz gibi, bazrouterlar bu temel grev tanmnasarak, ATM ve Ethernet arasndaverileri dntrme ilemini degerekletirebilir.

Fakat esas olarak bu grevgateway denilen cihazlara verilmitir.Gateway, genellikle adanm bir aygtveya adanm bir bilgisayar zerindealan bir grup servistir. Gatewaylerrnein FDDI networknden gelenpaketleri alr, gidecekleri bilgisayarnadres bilgisini koruyarak, Ethernetnetworknde yol alabilecek ekilde


28/235

28

yeniden oluturur ve bunu bir Ethernet networkne gnderebilir. Bu ilem ok basit gibigzkse de, iki networkde kullanlan paket yaplar, adresler ve adres yollar ok iyi bilinmekzorundadr. Gatewayler bu ilem iin zelletirilmi cihazlardr. Bu sebeple de bu fonksiyoniin routerlara gre bir snf stn saylrlar. Zira routerlarn asl grevleri arasnda farklaktarm teknolojilerini birletirmek hedeflenmez. Eer aktarm teknolojisi asndan mimari birfarkllk varsa ve farkl fiziksel protokoller kullanlyorsa, Gatewayler kullanlmaldr.

NETWORK TOPOLOJLERTopoloji dediimiz de bir an fiziksel yada mantksal yapsn anlamalyz. Network

oluturan cihazlarn fiziksel yerleri, kablolarn balan ekilleri, iletiimde kullanlanprotokoller gibi birok unsur network topolojilerini belirler.

Bir topoloji hem fiziksel hem de kavramsal bir yapdr.

Fiziksel yap bir networkde cihazlarn nasl birbiri ile balanacan ve ne tr aralarkullanlacan belirler.

Kavramsal olarak bir topoloji networkteki veri trafiinin planlanmasn salar.

FZKSEL TOPOLOJLER:

Bus Topoloji: Bu a topolojisine kuyruk ad da verilir. Btn terminallerin tek birdorusal bir kablo ile birbirlerine balanmlardr. Bu a tayan ana kabloya omurga

(backbone) ad verilir. Burada hatta gnderilen sinyal btn terminallere gider. Sinyal hedefeulaana yada bir sonlandrcya gelene kadar hatta dolar. ok az miktarda kablo kullanlyorolmas avantaj gibi grnse de ana kabloda meydana gelebilecek bir kopma btn networknkmesine sebep olabilecektir. Bir bus topolojisindeki ada ayn anda sadece birbilgisayar verignderebilir. Ayrca sorun giderme zorluu ve hatta eklenen her yeni bilgisayarn networknykn artrmas da dezavantajlar arasnda saylabilir. Maksimum kapasitesi 10 ile 12 bilgisayarolup 2 bilgisayar aras maksimum mesafe e eksenli kablo kullanldnda 185 metre kaln eeksenli kablo kullanldnda ise 500 metredir.

Ring Topoloji: Bu topolojide adndan da anlalaca gibi dairesel bir yap szkonusudur. Hatta gnderilen sinyaller hedefe ulaana kadar tm terminallere urar. Tmterminaller eit haklara sahiptir. Genelde UTP korumasz ift dolanm yada STP korumal iftdolanm kablo kullanlarak oluturulur. Bilgisayarlarla balant cihaznn maksimum mesafesi100 metredir.


29/235

29

Star Topoloji: Star Topolojide her bilgisayar switch, hub yada baka bir serverdediimiz network cihazlarna direk baldr. Hatta gnderilen sinyal nce switch yada hubagelir ve buradan hedefe gnderilir. Byle bir yapnn en byk avantaj yeni bilgisayarlarekleyerek bymek ok kolaydr, ynetilmesi ve sorun giderilmesi kolaydr. Fakat diertopolojilere gre ok daha fazla kablo kullanlmak zorunda kalnmas ve switch yada hubndevre d kalmasyla tm networkn kecek olmas gibi dezavantajlar vardr.

Extended Star Topoloji: Adndan anlalaca gibi Star Topolojinin gelitirilmesiyleortaya kmtr. Birden fazla yldz topolojinin bir araya gelmesiyle olumu bir yapdrdiyebiliriz.

Mesh Topoloji: Networkte bulunan btn bilgisayarla dier btn bilgisayarlara direkbaldrlar. Utan uca btn bilgisayarlar birbirine direk bal olduu iin hedefe ksa zamandaulalr, iki bilgisayar arasnda ki balantnn kopmas durumda alternatif bir sr yol olacaktrama maliyetinin ok yksek olmas da unutulmamaldr.

Hiyerarsik Topoloji: zerinde Bus topoloji ve Yldz topolojiden zellikler tar.


30/235

30

Aa A Balants (Tree Network)

Aa topolojilerine dank ve yldz topolojilerinin karakteritiklerini birletirir.Dank a omurga zerinde yldz topolojide bilgisayarlardan oluur. Varolan bir angeniletilmesinde sklkla kullanlr. Aa topolojilerde 5-4-3 kural vardr. Nedir bu kural?Ethernet protokol 5-4-3 kuraldr. Bir sinyal gnderildiinde belli bir sre iinde anparalarna ular. Her bir switch/hub veya bir repeater sinyalin ulama sresine nispeten okkk bir zaman dilimi daha ekler. Adaki iki terminal (file serverler,worstaionlar ve dier

evre birimleri) arasnda maksimum 5 segment ve 4 repeatrs/switches/hub ve eer kablokullanlmamsa sadece 3 trunk segment olabilir.

Eer a uca komple fiber optik kablo ile tesis edilmi ise veya omurga fiber optik kablove UTP kablolama ile karma tesis edilmi ise kural 7-6-5 olarak revize edilir.

MANTIKSAL TOPOLOJLER:

Broadcast Topoloji: Bir bilgisayar hatta gnderdii bir sinyali dier btnbilgisayarlarn alaca bir yayn eklinde yapar. Yayn hedefe ulat ana kadar btnterminalleri tek tek dolar.

Token Passing Topoloji: Burada tayc grevinde olan bir token her bir terminaleurayarak a ortamnda dolar. Urad terminal ekleyecei bir data varsa onu token aekleyerek, ekleyecek bir datas yoksa direk bir sonraki terminale aktarr. Bu ekilde altndabir repeater grevi de stlenmitir.

TCP / IP KATMANLARITCP/IP ile olarak DARPA (Defense Advanced Research Projects Aency) ve Bekeley

Software Distribution tarafndan gelitirilen UNIX de kullanlan bir protokoller gurubudur.Gnmzde internetin temel protokol olarak yerini alm TCP/IPnin alm TransmissionControl Protocol / Internet Protocol dr.

TCP /IP modeli OSI katmanlarndan ok daha nce standartlat iin OSI iindereferans olmu 4 katmanl bir yapdr.

1. Uygulama Katman

2. Nakil Katman

3. Internet Katman

4. Aa Giri Katman


31/235

31

Uygulama Katman OSI modelindeki Uygulama, Oturum ve sunum katmanlarnakarlk gelmekte ve o katmanlarn ilevlerini yerine getirmektedir. Bu katmanda TFTP, FTP,SMTP, SNMP gibi protokoller almaktadr.

Nakil Katman OSI modelindeki Nakil katmanyla bire bir esletirilebilir. Bu katmandaiki farkl snfa ayrlabilecek iki protokol kullanlr. TCP ve UDP

1. Balant Odakl: TCP2. Balantsz: UDP

Internet Katman OSI modelindeki Network katmanna denktir ve adresleme, en iyi yolseimi gibi ilevleri yerine getirir.

Bu katman da IP (Internet Protocol), ICMP (Internet Control Messae Protocol),BOOTP (Bootsrap Protocol), DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol), ARP (AdresResolution Protocol) ve RARP (Reverse Address Resolution Protocol) gibi protokolleralmaktadr.

Aa Giri Katman ise OSI modelinde ki Data-Link ve Fiziksel Katmana denk

gelmektedir.

OSI REFERANS MODEL

Kullanclarn farkl talepleri ve dolaysyla network zerinde kullanlmak zorundakalnan karmak uygulamalar, a kurulumlarnda bir hiyerarinin dogmasn kanlmazyapmtr. Bilgisayar alar bydke bu alar ynetmek ve sorun gidermek, standart bir yapolmad da dnlrse ok daha zorlamaya balad.

Uluslararas Standartlar Organizasyonu (ISO) bir ok a yapsn inceleyerek 1984

ylnda OSI referans modelini gelitirdi. Artk donanm ve yazlm firmalar bu standarda uygunrnler retmeye baladlar.

OSI modelinde 7 katmanl bir yap kullanlm ve bu model; karmakl azaltm,insanlarn belli katmanlarda uzmanlamas iin referans olmu, katmanlarn ilevlerininrenilmesi ve retilmesi kolaylam, farkl donanm ve yazlm rnlerinin birbirleriyleuyumlu almasn salam ve bir katmanda yaplan deiiklikler dier katmanlaretkilemedii iin ibirlii, grev paylam, problem zmn gibi konularda kolaylklargetirmitir.

Bahse konu OSI katmanlarn u ekilde sralayabiliriz.

7. Uygulama Katman (Application Layer)6. sunum Katman (Presentation Layer)

5. Oturum Katman (Session Layer)


32/235

32

4. Nakil Katman (Transport Layer)

3. A Katman (Network Layer)

2. Data Link Katman (Data Link Layer)

1. Fiziksel Katman ( Physical Layer)

Burada Uygulama, Oturum ve sunum katmanlar st katmanlar olarak adlandrlrlar veilevlerini yazlmlar salamaktadr. (Bu katmanlar TCP/IP modelinde Uygulama Katman adaltnda tek bir katman olarak yapya dahil edilmitir.) Nakil, A, Data Link ve Fizikselkatmanlar ise alt katmanlar olarak adlandrlrlar ve ilevlerini bilgisayarlarn ve ada kullanlandier cihazlarn donanmlar ve bu donanmlar zerindeki yazlmlar salar.

7. Uygulama Katman (Application Layer)

Kullancya en yakn olan katmandr ve dier katmanlara herhangi bir servis salamaz.Burada kullanlan baz uygulamalara u rnekleri verebiliriz; Uygulama katman programlarna kullanabilmesi iin aralar sunar. Microsoft API'leri uygulamakatmannda alr. BuAPI'leri kullanarak program yazan bir programc, rnein bir a srcsneerimekgerektiinde API iindeki hazr arac alp kendi programnda kullanr. Altkatmanlardagerekleen onlarca farkl ilemin hibirisiyle uramak zorunda kalmaz.

FTP, TFTP, Telnet, SMTP, SNMP, HTTP

6. Sunum Katman (Presentation Layer)

Gnderilecek datann, datay alacak bilgisayar tarafndan da anlalabilecek ortak birformata dntrld katmandr. Bu katmanda data transferinin gvenli olmas iin ifrelemede mmkndr.

Dos ve Windows 9x metin tipli veriyi 8 bit ASCII olarak kaydederken (rnein A harfini01000001 olarak), NT tabanl iletim sistemleri 16 bit Unicode'u kullanr (A harfi iin0000000001000001). Ancak kullanc tabii ki sadece A harfiyle ilgilenir. sunum katman bu gibifarkllklar ortadan kaldrr.

Sunum katman gnmzde ounlukla a ile ilgili deil, programlarla ilgili hale

gelmitir. rnein eer siz iki tarafta da gif formatn aabilen bir resim gstericikullanyorsanz, bir makinann dieri zerindeki bir GIF dosyay amas esnasnda sunumkatmanna bir i dmez, daha dorusu sunum katman olarak kastedilen ey, ayn dosyayokuyabilen programlar kullanmaktr.

Data formatlarna u rnekler verilebilir;

MPEG GIF JPEG ASCII

5. Oturum Katman (Session Layer)

Oturum katman bir bilgisayar birden fazla bilgisayarla ayn anda iletiim iindeolduunda, gerektiinde doru bilgisayarla konuabilmesini salar. rnein A bilgisayar B

zerideki yazcya yazdrken, C bilgisayar B zerindeki diske eriiyorsa, B hem A ile olan,hem de C ile olan iletiimini ayn anda srdrmek zorundadr.


33/235

33

Bu katmanda alan NetBIOS ve Sockets gibi protokoller farkl bilgisayarlarla aynanda olan balantlar ynetme imkan salarlar.

SQL, Netbios Adlar, NFS

4. Nakil Katman (Transport Layer)

Bu katman nakil edilecek datann bozulmadan gvenli bir ekilde hedefe ulatrlmasn

salar. st katmanlardan gelen her trl bilgi nakil katman tarafndan dier katmanlara vehedefe ulatrlr. Gnderilen datann bozulmadan ve gvenli bir ekilde hedefe ulapulamadn uygun protokollerle kontrol edebilir. Bu katmanda alan protokollereverilebilecek baz rnekler unlardr; TCP, UDP

Bu katmann en nemli iki fonksiyonun Gvenlilik ve Ak kontroldr. Gvenlilikbilgisayarlar arasdan gerekletirilen data transferinde datann salkl bir ekilde hedefegnderilip gnderilmediini yneten, gnderilemedii durumlarda tekrar gnderilmesinisalayan fonksiyondur.

letiim halindeki bilgisayarlarda datay gnderen bilgisayar alcnn kapasitesindenzerinde datalar gnderebilirler. Byle bir durumda datay alan bilgisayar alamad paketleri

yok edecektir ki nlemek iin Nakil Katman Ara Bellekleme, tkanklktan Kanma vePencereleme metotlarn kullanarak ak kontroln salar.

Ara bellekleme de datann ak hzna mdahale etmeden, kapasitenin zerindeki datannara bellee alnmas, tkanklktan kanma metodun da ICMP Source Quench mesaj ilegnderen bilgisayarn gnderimini yavalatmas, Pencereleme metoduyla paketlerin gruplarhalinde gnderilmesi salanr.

3. A Katman (Network Layer)

Bu katman bir paketin yerel a ieriinde yada dier alar arasnda ki hareketinisalayan katmandr. Bu hareketin salanabilmesi iin hiyerarik bir adresleme yaps

gerekmektedir. Gelien teknolojiyle birlikte mevcut alarnda byme eiliminde olmasadresleme yapsnn hiyerarik olmasn gerektirmektedir. Ayrca hiyerarik sistem datalarnhedef bilgisayara en etkili ve en ksa yoldan ulamasn da salar.

Bu katmann bir zellii olan Adresleme sayesinde bu salanabilmitir. AdreslemeDinamik yada statik olarak yaplabilir. Sabit adresleme el ile yaplan adreslemedir. Dinamikadresleme de ise otomatik olarak ip datacak rnein DHCP gibi bir protokole ihtiya vardr.

Ayrca bu katmanda harekete geen bir datann hedefine ulaabilmesi iin en iyi yolseimi de yaplr. Bu isleme Routing bu ilemi yerine getiren cihaza ise Router diyoruz. Routeren basit tarif ile en iyi yol seimini yapar ve broadcast geirmedii iin a performansnolumsuz etkilemez. Bu katmanda kullanlan protokollere de u rnekler verilebilir;

IP, ARP, RARP, BOOTP, ICMP

2. Data Link Katman (Data Link Layer)

Fiziksel adreslemenin ve network ortamnda datann nasl tanacann tanmlandkatmandr. Burada fiziksel adreslemeden kastettiimiz ey MAC (Media Access Control)adresidir. Bu katman Hakemlik, Adresleme, Hata Saptama, Kapsllenmi Datay Tanmlamafonksiyonlarna sahiptir.

Veribalants katmannn byk bir blm a kart iinde gerekleir. Veri balantskatman azerindeki dier bilgisayarlar tanmlama, kablonun o anda kimin tarfndankullanldnn tespiti ve fiziksel katmandan gelen verinin hatalara kar kontrol grevini yerine

getirir. Veri balants katman iki alt blme ayrlr: Media Access Control(MAC) ve LogicalLink Control(LLC).


34/235

34

MAC alt katman veriyi hata kontrol kodu(CRC), alc ve gnderenin MAC adresleri ileberaber paketler ve fiziksel katmana aktarr. Alc tarafta da bu ilemleri tersine yapp veriyi veribalants iindeki ikinci alt katman olan LLC'ye aktarmak grevi yine MAC alt katmanna

aittir.LLC alt katman bir st katman olan a katman(3. katman) iin gei grevi grr.

Protokole zel mantksal portlar oluturur (Service Access Points, SAPs). Bylece kaynakmakinada ve hedef makinada ayn protokoller iletiime geebilir(rnein TCP/IPTCP/IP).LLC ayrca veri paketlerinden bozuk gidenlerin(veya kar taraf iin alnanlarn) tekrargnderilmesinden sorumludur. Flow Control yani alcnn ileyebileinden fazla veri paketignderilerek boulmasnn engellenmesi de LLC'nin grevidir.

Ethernet hakemlik iin CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access with Collision Detect)ad verilen bir algoritmay kullanr. Bu algoritma u admlardan oluur;

1. Hatta bo olup olmadn dinler

2. Bosa data gnderir

3. Doluysa bekler ve dinlemeye devam eder

4. Data transferinde arpma olursa durur ve tekrar dinlemeye balar.

Adresleme iin, MAC adresi, Unicast adresi, broadcast adresi ve multicast adresi rnekolarak verilebilir.

Bu katman kullanlan protokollere u rnekler verilebilir;

HDLC, PPP, ATM, Frame Relay

1. Fiziksel Katman ( Physical Layer)1. katman veya fiziksel katman verinin kablo zerinde alaca fiziksel yapy tanmlar.

Dier katmanlar 1 ve sfr deerleriyle alrken, 1. katman 1 ve sfrlarn nasl elektrik, kveya radyo sinyallerine evrileceini ve aktarlacan tanmlar. Gnderen tarafta 1. katman birve sfrlar elektrik sinyallerine evirip kabloya yerletirirken, alc tarafta 1. katman kablodanokuduu bu sinyalleri tekrar bir ve sfr haline getirir.

Fiziksel katman veri bitlerinin kar tarafa, kullanlan medya(kablo, fiber optik, radyosinyalleri) zerinden nasl gnderileceini tanmlar. ki tarafta ayn kurallar zerindeanlamamsa veri iletimi mmkn deildir. rnein bir taraf saysal 1 manasna gelen elektriksinyalini +5 volt ve 2 milisaniye sren bir elektrik sinyali olarak yolluyor, ama alc +7 volt ve 5

milisaniyelik bir sinyali kabloda grdnde bunu 1 olarak anlyorsa veri iletimi gereklemez.Fiziksel katman bu tip zlmesi gereken problemleri tanmlamtr. reticiler(rnein

a kart reticileri) bu problemleri gz nne alarak ayn deerleri kullanan a kartlar retirler.Bylece farkl reticilerin a kartlar birbirleriyle sorunsuz alr.

Kablolar, hub, repeater cihazla bu katmanda yer alrlar.Bu katman da herhangi birprotokol tanmlanmamtr.

DATA ENCAPSULATON (VER PAKETLEME)

Veri paketleri her katmandan getike hem basna hem de sonuna gerekli eklemeler

yaplr yada ierii deitirilebilir. Bu noktada katmanlarn her biri (ister OSI modeli iindeolsun; isterse TCP/IP iinde), verileri her seferinde bir para deitirir ve ieriini bozmadannereye gidecei, ne is iin kullanlaca yada hangi katmanda deerlendirilmesi gerektii gibi


35/235

35

bilgiler eklenir. TCP/IP protokolnn katmanlarndan kan bir veri paketinin header ksmnda,temelde port numaras, ulaaca IP adresi yazldr. Veri paketleri, OSI katmanlarnda hareketettike, deiiklie urarlar.

Ethernet teknolojisiyle tanacak IP paketleri artk Ethernet teknolojisi ile gnderilecekekle dntrlr. Bu dntrme ilemi iin, IP paketleri Ethernet paketlerinin (EthernetFramelerinin) iine eklenirler. Bu ileme ise (kapslleme manasna gelen) encapsulation adverilmitir.

ARP ilemi ve ARP protokolnn getirdii veriler ise Ethernet Framelerineeklenmektedir. IP paketinin headerinde destination (var) ve originator (gnderen) IP adresleriyazar, Ethernet Frameinin headerndan ise destination (var) ve source (gnderen) MACadresleri yazmaktadr

Data Encapsulation 5 admdan oluur.

1. Uygulama, sunum ve Oturum Katmanlar kullancnn girdii veriyi 4. katman yaniNakil katmanna kadar getirir.

2. Nakil katman kendisine gelen bilgiyi segment ad verilen blmlere ayrr ve datann

hangi protokolle gnderilecei (TCP - UDP) bilgisini de ekleyerek network katmanna gnderir.

3. Bu katmana gelen segment burada paketlere ayrlr ve IP header denen, hedef vekaynak ipler gibi bilgileri bulunduu bal ekleyerek bir alt katman olan data link katmannagnderir.

4. Burada data artk framelere evrilir ve mac adresleri de eklenmitir.

5. Frame yap bu katmanda bitlere ayrlr ve iletilir.

Aadaki iki ekil konun daha iyi anlalmasn salayacaktr.


36/235

36

TCP / IP PROTOKOLLER

PROCESS/ APPLCATON(UYGULAMA) KATMANI

PROTOKOLLER1- TELNET

Telnet bir terminal emlasyon protokoldr. Bu protokol, kullanclarn telmet istemciprogramlarn kullanarak Telnet sunuculara balanmalarn salar. Bylece telnet sunucularuzaktan ynetilebilir.

2- FTP (FLE TRANSFER PROTOCOL)

TCP tabanl dosya transfer protokoldr. FTP balant kurulurken FTP sunucunun 21numaral portu kullanlr.

3- LPD (LNE PRNTER DEAMON)Bu protokol yazc paylamn gerekletirmek iin kullanlr.

4- SNMP (SMPLE NETWORK MANAEMENT PROTOCOL)

SNMP protokol alar zerindeki birimleri denetlemek amacyla gelitirilmitir. Birnetwork cihaz zerindeki scaklktan o cihaza bal kullanclar, internet balant hzndansistem alma sresine kadar bir ok bilgi SNMP protokolnde tanmlanm bir yap ieriindetutulur.

5- TFTP (TRVAL FLE TRANSFER PROTOCOL)

UDP tabanl Cisco IOS tarafndan desteklenen bir protokoldr. Router ve switchlerdedosya transferi iin kullanlr, daha az hafza ve ilemci gc gerektirir. UDP tabanl olduu iinhzl bir iletiim sz konusudur fakat hata telafisi yoktur.

6- SMTP (SMPLE MAL TRANSFER PROTOCOL)

Mail gndermek iin sunucu ile istemci arasndaki iletiim eklini belirleyenprotokoldr. Sadece mail yollamak iin kullanlan bu protokolde, basite, istemci bilgisayarSMTP sunucusuna balanarak gerekli kimlik bilgilerini gnderir, sunucunun onay vermesihalinde gerekli maili sunucuya iletir ve balanty sonlandrr.

7- NFS (NETWORK FLE SYSTEM)

Bu protokol farkl tipte iki dosya sisteminin bir arada almasn salar.


37/235

37

8- X WNDOW

Grakfiksel kullanc arayz tabanl istemci sunucu uygulamalar gelitirmek iintanmlanm bir protokoldr.

9- DNS (DOMAN NAME SERVCE)

Bu protokol internet isimlerinin (rnein www.geocities.com gibi) IP adreslerinedntrlmesini salar.

10- DHCP (DYNAMC HOST CONFGURATON PROTOCOL)

BOOTP protokolnn gelimi hali olan bu protokol ile tam dinamik ip konfigrasyondatm yaplabilir. sunucu istemci ortamnda alrlar ve istemcilerde ip adreslerini otomatikolarak alacaklarna dair bir konfigrasyon yaplmaldr. DHCP ile belirlenen ip adresleri, subnetmasklar, DNS server adresleri, varsaylan a geidi gibi adresler datlabilir, ip adresleri MACadreslerine reserve edilebilir veya baz ip adresleri tamamen kullanma kapatlabilir. DHCP denalnan ip adresleri DHCP server tarafndan istemciye belirli srelerle kiralanr ve istemci belirli

aralklara ile DHCP serverdan kira sresini yenilemesini ister. Yenilenme kira sresi dolanakadar yaplamazsa DHCP server tarafndan istemciye yeni bir ip adresi verilir.

HOST- TO -HOS (NAKL) KATMANI PROTOKOLLER

1- TCP (TRANSMSSON CONTROL PROTOCOL)

TCP, IP nin bir st katmannda alan iki aktarm katman protokolnden birisidir.

TCP, gvenilir ve sanal devre zerinden alan bir protokoldr. Ayn a zerinde yadafarkl alar zerinde iki hostun birbirleriyle gvenilir bir ekilde haberlemesini salar.

TCP nin baslca zellikleri unlardr:

1. Bir balantnn (connection) kurulmas ve sonlandrlmas

2. Gvenilir (Reliable) paket datmnn salanmas

3. Ak kontrol (flow control) olana ile hortlarda veri tasmasnn (overflow)nlenmesi

4. Bozulmu yada ikilenmi verinin dzeltilmesi (error recovery)

5. Alc host ieriinden birok uygulama arasnda demultiplexing yaplmas

TCP, internet ortamnda u ilevleri salar:

1. Temel Veri Aktarm (Basic Data Transfer)

2. Gvenilirlik (Reliability)

3. Utan uca ak Kontrol (End to end flow control)

4. oullama (Multiplexing)

5. Balantlar (connections)

6. Tam ift ynl ilem (full duplex process)

TCP balantsnn kurulmas aama (Three Way Handshake) sonucunda gerekleir:


38/235

38

1.Aamada: Kaynak host balanmak istedii hosta bir istek paketi gnderir. Bu paketinTCP balnda SYN = 1 ve ACK = 0 dr. Gnderdii paket iindeki segmente ait sra numarasX tir.

2.Aamada: Bu paketi alan hedefe TCP balnda SYN = 1, ACK = 1 bitlerini kurarakkendi paketini sra numarasna SEQ Numaras=Y ve onay numaras, ACK Numaras = (X + 1) ignderir.

3.Aamada:steine karlk bulan istemci son aamada hedefe onay paketi gnderir vebalant kurulmu olur.

Sonra kaynak, hedefe gndermek istedii veri paketlerini gnderir.

TCP ve UDP st protokollerle balantda portlar kullanrlar. 65535 adet port vardr veIANA (Internet Assigned Numbers Authority ) ilk 1024 portu Well-known portlar olarak ilanetmitir. Bu portlardan bazlar unlardr: FTP: 21 Telnet: 23 SMTP: 25 DNS: 53

Bir bilgisayar bir IP adresi ve bir port belirlediinde buna soket (socket) ismiverilmektedir. Yani X IP adresindeki bilgisayara, Y portundan bilgi gnderildiinde, bu bilgisu ilem iin ele alnacaktr. seklinde bir nerme ortaya kar.

TCPnin adndaki kontrol lafndan da anlayabileceimiz gibi bu protokol iki bilgisayararasndaki bilgilerin doru gidip-gelmesini kontrol eder, eer gelmemise bunu karsdan tekraristemektedir, eer geldi ise bunu Alnmtr seklinde onaylar.

2- UDP (USER DATARAM PROTOCOL)

UDP, TCP/IP protokol grubunun iki aktarm katman protokolnden birisidir. UDP, onay(acknowledge) gnderip alacak mekanizmalara sahip deildir. Bu yzden veri iletimindebaary garantileyemez. Yani gvenilir bir aktarm servisi salamaz. Uygulamalar gvenli vesral paket datm gerektiriyorsa UDP yerine TCP protokol tercih edilmelidir. Baz UDP portnumaralar unlardr; Who Is: 43 DNS: 53 NTP: 123 SNMP: 161

TCP ile network zerinden birbirini bularak haberleen uygulamalara connectionoriented (balant ynelimli) denir. UDP kullanarak alanlara da connectionless (balantsz)denir.

NTERNET KATMANI PROTOKOLLER

1- IP (INTERNET PROTOCOL)

Balantsz bir protokoldr. Bu protokol datann hedefe ulamas iin gidebilecei en iyi

yolu seer ve gelen paketleri IP balklarn okuyarak networkteki bilgisayarlarn yerlerinibelirler. IP balklarnda gnderilecek datann yasam sresi, datann gnderilmesini salayacakprotokol, kaynak ve hedef ip adresleri, kullanlan ip versiyonu gibi bilgiler bulunur.

2- ICMP (INTERNET CONTROL MESSAE PROTOCOL)

Internet protokolnn control ve ynetimine yardmc olan bir protokoldr. Bu protokolsayesinde network zerindeki sorunlar kolaylkla tespit edilebilmektedir. RFC 792 standard ilebelirlenmitir ve iki bilgisayar arasndaki iletiimde, hedef bilgisayarda, varsaylan a geidindeveya routerlarda oluan hatalar ICMP mesaj olarak kaynak bilgisayara bildirilir.

Farkl durumlara gre farkl hata mesajlar vardr. Bunlardan bazlar unlardr:

Hedefe Ulalamyor: Kaynak bilgisayara datann gnderilmesiyle ilgili bir problemolduu bilgisi dner.


39/235

39

Zaman Am: Gnderilen datann hedefe ulamas iin gereken zamann dolduunu vebu sebeple paketin yok edildiini belirten mesajdr.

Source Quench: Kaynak bilgisayara ynlendirmeyi yapan cihazdan daha hzl datagnderdiini ve yavalamas gerektiini belirtir.

Tekrar Ynlendirme: Bu mesaj gnderen ynlendirici hedef iin daha iyi bir yola

sahip ynlendiricinin var olduunu belirtir.Yank: Ping komutu tarafndan balanty onaylamak iin kullanlr.

Parameter Problem: Parametrenin yanl olduunu belirtmek iin kullanlr.

Address Mask Request / Reply: Doru subnet Maskn renilmesi iin kullanlr.

Blm Sonunda ICMP detayl incelenecektir.

3- BOOTP (BOOTSRAP PROTOCOL)

UDP tabanldr ve RARP protokol gibi sunucu - istemci ortamnda alr. IP adresiisteyen bilgisayarlar bu isteklerini bir broadcast ile bildirirler. BOOTP sunucu ise ip adresini,

kendi ip adresini ve varsaylan a geidi adresini bir broadcast ile networke gnderiri. stemcilerMAC adreslerine bakarlar ve kendi MAC adreslerini grdklerinde bu bilgileri alrlar.

4- HTTP (HYPERTEXT TRANSFER PROTOCOL)

HTTP (HyperText Transfer Protocol HiperMetin Aktarm Protokol): HTTP,Internette balandnz Web sayfalarnn kodlarn aktarmak iin kullandmz protokoldr.rnein www.sistem.com.tr yazdmzda, ilk olarak bu protokol alt seviyedeki protokollere buadresin nereden, nasl isteneceini ve nasl aktarlacan sylemektedir.

5- RARP (REVERSE ADDRESS RESOLUTON PROTOCOL)

Sabit diski olmayan aptal terminaller tarafndan otoma

cisco notlari

Documents