carmina - flaccus, q. horatius

7/25/2019 Carmina - Flaccus, Q. Horatius

1/264


2/264

Q. Horatius Flaccus

Carmina

*****************

Q. HORATI FLACCI CARMINVM

LIBER PRIMVS


3/264

I

Maecenas atauis edite regibus, o etpraesidium et dulce decus meum, sunt

quos curriculo puluerem Olympicum

collegisse iuuat metaque feruidis euitata

rotis palmaque nobilis terrarum domino

euehit ad deos; hunc, si mobilium turba

Quiritium certat tergeminis tollere

honoribus; illum, si proprio condidithorreo quicquid de Libycis uerritur

areis. Gaudentem patrios findere sarculo

agros Attalicis condicionibus numquam

demoueas, ut trabe Cypria Myrtoumpauidus nauta secet mare. Luctantem

cariis fluctibus Africum mercator

metuens otium et oppidi laudat rura sui;


4/264

mox reficit rates quassas, indocilispauperiem pati. Est qui nec ueteris

pocula Massici nec partem solido

demere de die spernit, nunc uiridimembra sub arbuto stratus, nunc ad

aquae lene caput sacrae. Multos castra

uuant et lituo tubae permixtus sonitus

bellaque matribus detestata. Manet sub

oue frigido uenator tenerae coniugis

nmemor, seu uisa est catulis cerua

fidelibus, seu rupit teretis Marsus aperplagas. Me doctarum hederae praemia

frontium dis miscent superis, me gelidu

nemus Nympharumque leues cum Satyri

chori secernunt populo, si neque tibiasEuterpe cohibet nec Polyhymnia

Lesboum refugit tendere barbiton. Quod

si me lyricis uatibus inseres, sublimi


5/264

feriam sidera uertice.


6/264

II

am satis terris niuis atque diraegrandinis misit Pater et rubente dextera

sacras iaculatus arces terruit Vrbem,

erruit gentis, graue ne rediret saeculumPyrrhae noua monstra questae, omne cu

Proteus pecus egit altos uisere montis,

piscium et summa genus haesit ulmo,

nota quae sedes fuerat columbis, et

superiecto pauidae natarunt aequore

dammae.

Vidimus flauom Tiberim retortis litore

Etrusco uiolenter undis ire deiectum

monumenta regis templaque Vestae,


7/264

liae dum se nimium querenti iactat

ultorem, uagus et sinistra labitur ripa

oue non probante uxorius amnis.

Audiet ciuis acuisse ferrum, quo graues

Persae melius perirent, audiet pugnas

uitio parentum rara iuuentus.

Quem uocet diuum populus ruentis

mperi rebus? Prece qua fatigent uirgine

sanctae minus audientem carmina

Vestam?

Cui dabit partis scelus expiandi

uppiter? Tandem uenias precamur, nubecandentis umeros amictus, augur Apollo

siue tu mauis, Erycina ridens, quam

ocus circumuolat et Cupido, siue


8/264

neglectum genus et nepotes respicis,

auctor,

heu nimis longo satiate ludo, quem iuuatclamor galeaeque leues, acer et Mauri

peditis cruentum uoltus in hostem,

siue mutata iuuenem figura ales in terrismitaris, almae filius Maiae, patiens

uocari Caesaris ultor.

Serus in caelum redeas diuque laetus

ntersis populo Quirini, neue te nostris

nitiis iniquum ocior aura

ollat; hic magnos potius triumphos, hic

ames dici pater atque princeps, neu sina

Medos equitare inultos te duce, Caesar.


9/264

III

Sic te diua potens Cypri, sic fratresHelenae, lucida sidera,

uentorumque regat pater obstrictis aliis

praeter Iapyga,

nauis, quae tibi creditum debes

Vergilium; finibus Atticis

reddas incolumem precor et serues

animae dimidium meae.

lli robur et aes triplex circa pectus erat

qui fragilem truci

commisit pelago ratem primus, nec


10/264

imuit praecipitem Africum

decertantem Aquilonibus nec tristis

Hyadas nec rabiem Noti,

quo non arbiter Hadriae maior, tollere

seu ponere uolt freta.

Quem mortis timuit gradum qui siccis

oculis monstra natantia,

qui uidit mare turbidum et infamisscopulos Acroceraunia?

equicquam deus abscidit prudens

Oceano dissociabili

erras, si tamen impiae non tangenda

rates transiliunt uada.


11/264

Audax omnia perpeti gens humana ruit

per uetitum nefas;

audax Iapeti genus ignem fraude malagentibus intulit;

post ignem aetheria domo subductum

macies et noua febrium

erris incubuit cohors semotique prius

arda necessitas

eti corripuit gradum. Expertus uacuum

Daedalus aera

pennis non homini datis; perrupit

Acheronta Herculeus labor.

il mortalibus ardui est; caelum ipsum


12/264

petimus stultitia neque

per nostrum patimur scelus iracunda

ouem ponere fulmina.


13/264

IV

Soluitur acris hiems grata uice ueris etFauoni trahuntque siccas machinae

carinas,

ac neque iam stabulis gaudet pecus autarator igni nec prata canis albicant

pruinis.

am Cytherea choros ducit Venus

mminente luna iunctaeque Nymphis

Gratiae decentes

alterno terram quatiunt pede, dum grauis

Cyclopum Volcanus ardens uisit

officinas.


14/264

unc decet aut uiridi nitidum caput

mpedire myrto aut flore, terrae quem

ferunt solutae;

nunc et in umbrosis Fauno decet

mmolare lucis, seu poscat agna siue

malit haedo.

Pallida Mors aequo pulsat pede

pauperum tabernas regumque turris. O

beate Sesti,

uitae summa breuis spem nos uetat

nchoare longam. Iam te premet nox

fabulaeque Manes

et domus exilis Plutonia, quo simul

mearis, nec regna uini sortiere talis


15/264

nec tenerum Lycidan mirabere, quo cale

uuentus nunc omnis et mox uirgines

epebunt.


16/264

V

Quis multa gracilis te puer in rosaperfusus liquidis urget odoribus grato,

Pyrrha, sub antro? cui flauam religas

comam,

simplex munditiis? Heu quotiens fidem

mutatosque deos flebit et aspera nigris

aequora uentis emirabitur insolens,

qui nunc te fruitur credulus aurea, qui

semper uacuam, semper amabilem

sperat, nescius aurae fallacis. Miseri,quibus

ntemptata nites. Me tabula sacer uotiua

paries indicat uuida suspendisse potenti


17/264

uestimenta maris deo.


18/264

VI

Scriberis Vario fortis et hostium uictor,Maeonii carminis alite, quam rem

cumque ferox nauibus aut equis miles te

duce gesserit.

os, Agrippa, neque haec dicere nec

grauem Pelidae stomachum cedere

nescii, nec cursus duplicis per mareVlixei nec saeuam Pelops domum

conamur, tenues grandia, dum pudor

nbellisque lyrae Musa potens uetataudes egregii Caesaris et tuas culpa

deterere ingeni.

Quis Martem tunica tectum adamantina


19/264

digne scripserit aut puluere Troiconigrum Merionen aut ope Palladis

Tydiden superis parem?

os conuiuia, nos proelia uirginum

sectis in iuuenes unguibus acrium

cantamus, uacui siue quid urimur non

praeter solitum leues.


20/264

VII

Laudabunt alii claram Rhodon autMytilenen aut Ephesum bimarisue

Corinthi

moenia uel Baccho Thebas uel ApollineDelphos insignis aut Thessala Tempe;

sunt quibus unum opus est intactae

Palladis urbem carmine perpetuo

celebrare et

undique decerptam fronti praeponereoliuam; plurimus in Iunonis honorem

aptum dicet equis Argos ditesque

Mycenas: me nec tam patiens


21/264

Lacedaemon

nec tam Larisae percussit campus

opimae quam domus Albuneaeresonantis

et praeceps Anio ac Tiburni lucus et uda

mobilibus pomaria riuis.

Albus ut obscuro deterget nubila caelo

saepe Notus neque parturit imbris

perpetuo, sic tu sapiens finire memento

ristitiam uitaeque labores

molli, Plance, mero, seu te fulgentia

signis castra tenent seu densa tenebit

Tiburis umbra tui. Teucer Salamina


22/264

patremque cum fugeret, tamen uda Lyaeo

empora populea fertur uinxisse corona,

sic tristis affatus amicos:

Quo nos cumque feret melior fortuna

parente, ibimus, o socii comitesque.

il desperandum Teucro duce et auspice

Teucro: certus enim promisit Apollo

ambiguam tellure noua Salaminafuturam. O fortes peioraque passi

mecum saepe uiri, nunc uino pellite

curas; cras ingens iterabimus aequor.


23/264

VIII

Lydia, dic, per omnis te deos oro,Sybarin cur properes amando

perdere, cur apricum oderit Campum,

patiens pulueris atque solis,

cur neque militaris inter aequalis equitet

Gallica nec lupatis

emperet ora frenis. Cur timet flauum

Tiberim tangere? Cur oliuum

sanguine uiperino cautius uitat neque ia

iuida gestat armis

bracchia, saepe disco saepe trans finem


24/264

aculo nobilis expedito?

quid latet, ut marinae filium dicunt

Thetidis sub lacrimosa Troia

funera, ne uirilis cultus in caedem et

Lycias proriperet cateruas?


25/264

IX

Vides ut alta stet niue candidum Soractenec iam sustineant onus siluae laborante

geluque flumina constiterint acuto?

Dissolue frigus ligna super foco largereponens atque benignius deprome

quadrimum Sabina, o Thaliarche, merum

diota.

Permitte diuis cetera, qui simul strauere

uentos aequore feruido deproeliantis,

nec cupressi nec ueteres agitantur orni.

Quid si futurum cras, fuge quaerere, et

quem fors dierum cumque dabit, lucro

adpone nec dulcis amores sperne, puer,


26/264

neque tu choreas,

donec uirenti canities abest morosa.

unc et Campus et areae lenesque subnoctem susurri composita repetantur

hora,

nunc et latentis proditor intumo gratuspuellae risus ab angulo pignusque

dereptum lacertis aut digito male

pertinaci.


27/264

X

Mercuri, facunde nepos Atlantis, quiferos cultus hominum recentum uoce

formasti catus et decorae more

palaestrae,

e canam, magni Iouis et deorum nuntium

curuaeque lyrae parentem, callidum

quicquid placuit iocoso condere furto.

Te, boues olim nisi reddidisses per

dolum amotas, puerum minaci uoce dum

erret, uiduus pharetra risit Apollo.

Quin et Atridas duce te superbos Ilio

diues Priamus relicto Thessalosque igni

et iniqua Troiae castra fefellit.


28/264

Tu pias laetis animas reponis sedibus

uirgaque leuem coerces aurea turbam,

superis deorum gratus et imis.


29/264

XI

Tu ne quaesieris (scire nefas) quemmihi, quem tibi finem di dederint,

Leuconoe, nec Babylonios temptaris

numeros. Vt melius quicquid erit pati!

Seu pluris hiemes seu tribuit Iuppiter

ultimam, quae nunc oppositis debilitat

pumicibus mare Tyrrhenum, sapias, uina

iques et spatio breui spem longamreseces. Dum loquimur, fugerit inuida

aetas: carpe diem, quam minimum

credula postero.


30/264

XII

Quem uirum aut heroa lyra uel acri tibiasumis celebrare, Clio? Quem deum?

Cuius recinet iocosa nomen imago

aut in umbrosis Heliconis oris aut superPindo gelidoue in Haemo? Vnde

uocalem temere insecutae Orphea siluae

arte materna rapidos morantem fluminum

apsus celerisque uentos, blandum et

auritas fidibus canoris ducere quercus.

Quid prius dicam solitis parentis

audibus, qui res hominum ac deorum,

qui mare ac terras uariisque mundum

emperat horis?


31/264

Vnde nil maius generatur ipso nec uiget

quicquam simile aut secundum;

proximos illi tamen occupabit Pallas

honores.

Proeliis audax, neque te silebo, Liber, e

saeuis inimica uirgo beluis, nec te,

metuende certa Phoebe sagitta.

Dicam et Alciden puerosque Ledae,

hunc equis, illum superare pugnis

nobilem; quorum simul alba nautis stella

refulsit,

defluit saxis agitatus umor, conciduntuenti fugiuntque nubes et minax, quod si

uoluere, ponto unda recumbit.

Romulum post hos prius an quietum


32/264

Pompili regnum memorem, an superbos

Tarquini fasces, dubito, an Catonis

nobile letum.

Regulum et Scauros animaeque magnae

prodigum Paulum superante Poeno

gratus insigni referam Camena

Fabriciumque.

Hunc et incomptis Curium capillis

utilem bello tulit et Camillum saeua

paupertas et auitus apto cum lare fundus

Crescit occulto uelut arbor aeuo fama

Marcelli; micat inter omnis Iulium sidusuelut inter ignis luna minores.

Gentis humanae pater atque custos, orte

Saturno, tibi cura magni Caesaris fatis


33/264

data: tu secundo Caesare regnes.

lle seu Parthos Latio imminentis egerit

usto domitos triumpho siue subiectosOrientis orae Seras et Indos,

e minor laetum reget aequus orbem: tu

graui curru quaties Olympum, tu parumcastis inimica mittes fulmina lucis.


34/264

XIII

Cum tu, Lydia, Telephi ceruicem roseamcerea Telephi

audas bracchia, uae, meum feruens

difficili bile tumet iecur.

Tunc nec mens mihi nec color certa sede

manet, umor et in genas

furtim labitur, arguens quam lentis

penitus macerer ignibus.

Vror, seu tibi candidos turparunt umeros

nmodicae mero

rixae, siue puer furens inpressit


35/264

memorem dente labris notam.

on, si me satis audias, speres

perpetuum dulcia barbare

aedentem oscula, quae Venus quinta

parte sui nectaris imbuit.

Felices ter et amplius quos inrupta tenet

copula nec malis

diuolsus querimoniis suprema citiussoluet amor die.


36/264

XIV

O nauis, referent in mare te noui fluctus.O quid agis? Fortiter occupa portum.

onne uides ut nudum remigio latus,

et malus celeri saucius Africoantemnaque gemant ac sine funibus uix

durare carinae possint imperiosius

aequor? Non tibi sunt integra lintea, non

di, quos iterum pressa uoces malo.

Quamuis Pontica pinus, siluae filia

nobilis,

actes et genus et nomen inutile: nil

pictis timidus nauita puppibus fidit. Tu,

nisi uentis debes ludibrium, caue.


37/264

uper sollicitum quae mihi taedium,

nunc desiderium curaque non leuis,

nterfusa nitentis uites aequora Cycladas


38/264

XV

Pastor cum traheret per freta nauibusdaeis Helenen perfidus hospitam,

ngrato celeris obruit otio uentos ut

caneret fera

ereus fata: Mala ducis aui domum

quam multo repetet Graecia milite,

coniurata tuas rumpere nuptias et regnumPriami uetus.

Heu, heu, quantus equis, quantus adest

uiris sudor! Quanta moues funeraDardanae genti! Iam galeam Pallas et

aegida currusque et rabiem parat.

equicquam Veneris praesidio ferox


39/264

pectes caesariem grataque feminisnbelli cithara carmina diuides;

nequicquam thalamo grauis

hastas et calami spicula Cnosii uitabis

strepitumque et celerem sequi Aiacem:

amen, heu serus, adulteros crines

puluere collines.

on Laertiaden, exitium tuae gentis, non

Pylium Nestora respicis? Vrgent

npauidi te Salaminius Teucer, te

Sthenelus sciens

pugnae, siue opus est imperitare equis,non auriga piger; Merionen quoque

nosces. Ecce furit te reperire atrox

Tydides melior patre,


40/264

quem tu, ceruus uti uallis in altera uisum

parte lupum graminis inmemor, sublimi

fugies mollis anhelitu, non hoc pollicitu

uae.

racunda diem proferet Ilio matronisque

Phrygum classis Achillei; post certas

hiemes uret Achaicus ignis Iliacasdomos.


41/264

XVI

O matre pulchra filia pulchrior, quemcriminosis cumque uoles modum pones

ambis, siue flamma siue mari libet

Hadriano.

on Dindymene, non adytis quatit

mentem sacerdotum incola Pythius, non

Liber aeque, non acuta sic geminantCorybantes aera,

ristes ut irae, quas neque Noricus

deterret ensis nec mare naufragum necsaeuus ignis nec tremendo Iuppiter ipse

ruens tumultu.

Fertur Prometheus addere principi limo


42/264

coactus particulam undique desectam etnsani leonis uim stomacho apposuisse

nostro.

rae Thyesten exitio graui strauere et

altis urbibus ultimae stetere causae, cur

perirent funditus inprimeretque muris

hostile aratrum exercitus insolens.

Conpesce mentem: me quoque pectoris

emptauit in dulci iuuenta feruor et in

celeres iambos

misit furentem. Nunc ego mitibus mutare

quaero tristia, dum mihi fias recantatisamica opprobriis animumque reddas.


43/264

XVII

Velox amoenum saepe Lucretilem mutatLycaeo Faunus et igneam defendit

aestatem capellis usque meis pluuiosque

uentos.

npune tutum per nemus arbutos quaerun

atentis et thyma deuiae olentis uxores

mariti nec uiridis metuunt colubras

nec Martialis haediliae lupos, utcumque

dulci, Tyndari, fistula ualles et Vsticae

cubantis leuia personuere saxa.

Di me tuentur, dis pietas mea et Musa

cordi est. Hic tibi copia manabit ad

plenum benigno ruris honorum opulenta


44/264

cornu;

hic in reducta ualle Caniculae uitabis

aestus et fide Teia dices laborantis inuno Penelopen uitreamque Circen;

hic innocentis pocula Lesbii duces sub

umbra nec Semeleius cum Marteconfundet Thyoneus proelia nec metues

proteruum

suspecta Cyrum, ne male dispari

ncontinentis iniciat manus et scindat

haerentem coronam crinibus

nmeritamque uestem.


45/264

XVIII

ullam, Vare, sacra uite prius seuerisarborem circa mite solum Tiburis et

moenia Catili; siccis omnia nam dura

deus proposuit neque mordaces aliter

diffugiunt sollicitudines. Quis post uina

grauem militiam aut pauperiem crepat?

Quis non te potius, Bacche pater, teque

decens Venus? Ac ne quis modiciransiliat munera Liberi, Centaurea

monet cum Lapithis rixa super mero

debellata, monet Sithoniis non leuis

Euhius, cum fas atque nefas exiguo fineibidinum discernunt auidi. Non ego te,

candide Bassareu, inuitum quatiam nec

uariis obsita frondibus sub diuum


46/264

rapiam. Saeua tene cum Berecyntiocornu tympana, quae subsequitur caecus

amor sui et tollens uacuum plus nimio

gloria uerticem arcanique fides prodigaperlucidior uitro.


47/264

XIX

Mater saeua Cupidinum Thebanaequeubet me Semelae puer

et lasciua Licentia finitis animum

reddere amoribus.

Vrit me Glycerae nitor splendentis Pario

marmore purius;

urit grata proteruitas et uoltus nimium

ubricus aspici.

n me tota ruens Venus Cyprum deseruit,

nec patitur Scythas

aut uersis animosum equis Parthum


48/264

dicere nec quae nihil attinent.

Hic uiuum mihi caespitem, hic uerbenas

pueri, ponite turaque

bimi cum patera meri: mactata ueniet

enior hostia.


49/264

XX

Vile potabis modicis Sabinum cantharisGraeca quod ego ipse testa conditum

eui, datus in theatro cum tibi plausus,

care Maecenas eques, ut paterni fluminiripae simul et iocosa redderet laudes

ibi Vaticani montis imago.

Caecubum et prelo domitam Caleno tu

bibes uuam; mea nec Falernae temperan

uites neque Formiani pocula colles.


50/264

XXI

Dianam tenerae dicite uirgines,ntonsum, pueri, dicite Cynthium

Latonamque supremo dilectam penitus

oui;

uos laetam fluuiis et nemorum coma,

quaecumque aut gelido prominet Algido

nigris aut Erymanthi siluis aut uiridisGragi;

uos Tempe totidem tollite laudibus

natalemque, mares, Delon Apollinisnsignemque pharetra fraternaque

umerum lyra.

Hic bellum lacrimosum, hic miseram


51/264

famem pestemque a populo et principeCaesare in Persas atque Britannos uestra

motus aget prece.


52/264

XXII

nteger uitae scelerisque purus non egetMauris iaculis neque arcu nec uenenatis

grauida sagittis, Fusce, pharetra,

siue per Syrtis iter aestuosas siuefacturus per inhospitalem Caucasum uel

quae loca fabulosus lambit Hydaspes.

amque me silua lupus in Sabina, dum

meam canto Lalagem et ultra terminum

curis uagor expeditis, fugit inermem,

quale portentum neque militaris Daunias

atis alit aesculetis nec Iubae tellus

generat, leonum arida nutrix.


53/264

Pone me pigris ubi nulla campis arbor

aestiua recreatur aura, quod latus mundi

nebulae malusque Iuppiter urget;

pone sub curru nimium propinqui solis

n terra domibus negata: dulce ridentem

Lalagen amabo, dulce loquentem.


54/264

XXIII

Vitas inuleo me similis, Chloe, quaerentpauidam montibus auiis matrem non sine

uano aurarum et silua metu.

am seu mobilibus ueris inhorruitaduentus folliis, seu uirides rubum

dimouere lacertae, et corde et genibus

remit.

Atqui non ego te, tigris ut aspera

Gaetulusue leo, frangere persequor:

andem desine matrem tempestiua sequiuiro.


55/264

XXIV

Quis desiderio sit pudor aut modus tamcari capitis? Praecipe lububris cantus,

Melpomene, cui liquidam pater uocem

cum cithara dedit.

Ergo Quintilium perpetuus sopor urget?

Cui Pudor et Iustitiae soror, incorrupta

Fides, nudaque Veritas quando ullumnueniet parem?

Multis ille bonis flebilis occidit, nulli

flebilior quam tibi, Vergili. Tu frustrapius, heu, non ita creditum poscis

Quintilium deos.

Quid si Threicio blandius Orpheo


56/264

auditam moderere arboribus fidem?um uanae redeat sanguis imagini, quam

uirga semel horrida,

non lenis precibus fata recludere, nigro

compulerit Mercurius gregi? durum: sed

euius fit patientia quicquid corrigere es

nefas.


57/264

XXV

Parcius iunctas quatiunt fenestrasactibus crebris iuuenes proterui nec tib

somnos adimunt amatque ianua limen,

quae prius multum facilis mouebatcardines. Audis minus et minus iam: M

uo longas pereunte noctes, Lydia,

dormis?

nuicem moechos anus arrogantis flebis

n solo leuis angiportu Thracio

bacchante magis sub interlunia uento,

cum tibi flagrans amor et libido, quae

solet matres furiare equorum, saeuiet

circa iecur ulcerosum non sine questu,


58/264

aeta quod pubes hedera uirenti gaudeat

pulla magis atque myrto, aridas frondes

hiemis sodali dedicet Euro.


59/264

XXVI

Musis amicus tristitiam et metus tradamproteruis in mare Creticum portare

uentis, quis sub Arcto rex gelidae

metuatur orae,

quid Tiridaten terreat, unice securus. O

quae fontibus integris gaudes, apricos

necte flores, necte meo Lamiae coronam

Piplea dulcis. Nil sine te mei prosunt

honores; hunc fidibus nouis, hunc Lesbio

sacrare plectro teque tuasque decetsorores.


60/264

XXVII

atis in usum laetitiae scyphis pugnareThracum est; tollite barbarum morem

uerecundumque Bacchum sanguineis

prohibete rixis.

Vino et lucernis Medus acinaces imman

quantum discrepat; impium lenite

clamorem, sodales, et cubito remanetepresso.

Voltis seueri me quoque sumere partem

Falerni? Dicat Opuntiae frater Megyllaequo beatus uolnere, qua pereat sagitta.

Cessat uoluntas? Non alia bibam

mercede. Quae te cumque domat Venus


61/264

non erubescendis adurit ignibusngenuoque semper

amore peccas. Quicquid habes, age,depone tutis auribus. A! miser, quanta

aborabas Charybdi, digne puer meliore

flamma.

Quae saga, quis te soluere Thessalis

magus uenenis, quis poterit deus? uix

nligatum te triformi Pegasus expediet

Chimaera.


62/264

XXVIII

Te maris et terrae numeroque carentisharenae mensorem cohibent, Archyta,

pulueris exigui prope latum parua

Matinum munera nec quicquam tibiprodest

aerias temptasse domos animoque

rotundum percurrisse polum morituro.

Occidit et Pelopis genitor, conuiua

deorum, Tithonusque remotus in auras

et Iouis arcanis Minos admissus

habentque Tartara Panthoiden iterum

Orco


63/264

demissum, quamuis clipeo Troiana

refixo tempora testatus nihil ultra

neruos atque cutem morti concesseratatrae, iudice te non sordidus auctor

naturae uerique. Sed omnis una manet

nox et calcanda semel uia leti.

Dant alios Furiae toruo spectacula

Marti, exitio est auidum mare nautis;

mixta senum ac iuuenum densentur

funera, nullum saeua caput Proserpina

fugit.

Me quoque deuexi rapidus comes

Orionis Illyricis Notus obruit undis.


64/264

At tu, nauta, uagae ne parce malignus

harenae ossibus et capiti inhumato

particulam dare: sic, quodcumqueminabitur Eurus fluctibus Hesperiis,

Venusinae

plectantur siluae te sospite multaquemerces, unde potest, tibi defluat aequo

ab Ioue Neptunoque sacri custode

Tarenti. Neglegis inmeritis nocituram

postmodo te natis fraudem committere?

Fors et debita iura uicesque superbae

e maneant ipsum: precibus non linquar

nultis teque piacula nulla resoluent.


65/264

Quamquam festinas, non est mora longa;

icebit iniecto ter puluere curras.


66/264

XXIX

cci, beatis nunc Arabum inuides gazis eacrem militiam paras non ante deuictis

Sabaeae regibus horribilique Medo

nectis catenas? Quae tibi uirginumsponso necato barbara seruiet? puer qui

ex aula capillis ad cyathum statuetur

unctis,

doctus sagittas tendere Sericas arcu

paterno? Quis neget arduis pronos relab

posse riuos montibus et Tiberim reuerti,

cum tu coemptos undique nobilis libros

Panaeti Socraticam et domum mutare

oricis Hiberis, pollicitus meliora,


67/264

endis?


68/264

XXX

O Venus regina Cnidi Paphique, spernedilectam Cypron et uocantis ture te mult

Glycerae decoram transfer in aedem.

Feruidus tecum puer et solutis Gratiaezonis properentque Nymphae et parum

comis sine te Iuuentas Mercuriusque.


69/264

XXXI

Quid dedicatum poscit Apollinem uatesQuid orat, de patera nouum fundens

iquorem? Non opimae Sardiniae

segetes feraces,

non aestuosae grata Calabriae armenta,

non aurum aut ebur Indicum, non rura,

quae Liris quieta mordet aqua taciturnusamnis.

Premant Calena falce quibus dedit

Fortuna uitem, diues et aureis mercatorexsiccet culillis uina Syra reparata

merce,

dis carus ipsis, quippe ter et quater anno


70/264

reuisens aequor Atlanticum inpune: mepascust oliuae, me cichorea leuesque

maluae.

Frui paratis et ualido mihi, Latoe, dones

at, precor, integra cum mente, nec turpe

senectam degere nec cithara carentem.


71/264

XXXII

Poscimur. Si quid uacui sub umbrausimus tecum, quod et hunc in annum

uiuat et pluris, age, dic Latinum, barbite

carmen,

Lesbio primum modulate ciui, qui, ferox

bello, tamen inter arma, siue iactatam

religarat udo litore nauem,

Liberum et Musas Veneremque et illi

semper haerentem puerum canebat et

Lycum nigris oculis nigroque crinedecorum.

O decus Phoebi et dapibus supremi grat

estudo Iouis, o laborum dulce lenimen,


72/264

mihi cumque salue rite uocanti.


73/264

XXXIII

Albi, ne doleas plus nimio memornmitis Glycerae neu miserabilis

descantes elegos, cur tibi iunior laesa

praeniteat fide.

nsignem tenui fronte Lycorida Cyri

orret amor, Cyrus in asperam declinat

Pholoen: sed prius Apulis iungenturcapreae lupis

quam turpi Pholoe peccet adultero. Sic

uisum Veneri, cui placet imparis formasatque animos sub iuga aenea saeuo

mittere cum ioco.

psum me melior cum peteret Venus,


74/264

grata detinuit compede Myrtale libertinafretis acrior Hadriae curuantis Calabros

sinus.


75/264

XXXIV

Parcus deorum cultor et infrequens,nsanientis dum sapientiae consultus

erro, nunc retrorsum uela dare atque

terare cursus

cogor relictos: namque Diespiter igni

corusco nubila diuidens plerumque, per

purum tonantis egit equos uolucremquecurrum,

quo bruta tellus et uaga flumina, quo

Styx et inuisi horrida Taenari sedesAtlanteusque finis concutitur. Valet ima

summis

mutare et insignem attenuat deus,


76/264

obscura promens; hinc apicem rapaxFortuna cum stridore acuto sustulit, hic

posuisse gaudet.


77/264

XXXV

O diua, gratum quae regis Antium,praesens uel imo tollere de gradu

mortale corpus uel superbos uertere

funeribus triumphos,

e pauper ambit sollicita prece ruris

colonus, te dominam aequoris

quicumque Bythyna lacessit Carpathiumpelagus carina.

Te Dacus asper, te profugi Scythae,

urbesque gentesque et Latium feroxregumque matres barbarorum et purpure

metuunt tyranni,

niurioso ne pede proruas stantem


78/264

columnam, neu populus frequens adarma cessantis, ad arma concitet

mperiumque frangat.

Te semper anteit serua Necessitas,

clauos trabalis et cuneos manu gestans

aena nec seuerus uncus abest

iquidumque plumbum;

e Spes et albo rara Fides colit uelata

panno nec comitem abnegat, utcumque

mutata potentis ueste domos inimica

inquis;

at uolgus infidum et meretrix retroperiura cedit, diffugiunt cadis cum faece

siccatis amici, ferre iugum pariter

dolosi.


79/264

Serues iturum Caesarem in ultimos orbi

Britannos et iuuenum recens examen

Eois timendum partibus Oceanoque

rubro.

Heu heu, cicatricum et sceleris pudet

fratrumque. Quid nos dura refugimus

aetas, quid intactum nefasti liquimus?Vnde manum iuuentus

metu deorum continuit? Quibus pepercit

aris? O utinam noua incude diffingas

retusum in Massagetas Arabasque

ferrum!


80/264

XXXVI

Et ture et fidibus iuuat placare et uitulisanguini debito

custodes Numidae deos, qui nunc

Hesperia sospes ab ultima

caris multa sodalibus, nulli plura tamen

diuidit oscula

quam dulci Lamiae, memor actae non

alio rege puertiae

mutataeque simul togae. Cressa ne carea

pulchra dies nota

neu promptae modus amphorae neu


81/264

morem in Salium sit requies pedum

neu multi Damalis meri Bassum Threici

uincat amystide

neu desint epulis rosae neu uiuax apium

neu breue lilium.

Omnes in Damalin putres deponent

oculos nec Damalis nouo

diuelletur adultero lasciuis hederisambitiosior.


82/264

XXXVII

unc est bibendum, nunc pede liberopulsanda tellus, nunc Saliaribus ornare

puluinar deorum tempus erat dapibus,

sodales.

Antehac nefas depromere Caecubum

cellis auitis, dum Capitolio regina

dementis ruinas funus et imperio paraba

contaminato cum grege turpium morbo

uirorum, quidlibet impotens sperare

fortunaque dulci ebria. Sed minuitfurorem

uix una sospes nauis ab ignibus,

mentemque lymphatam Mareotico


83/264

redegit in ueros timores Caesar, ab Italiauolantem

remis adurgens, accipiter uelut molliscolumbas aut leporem citus uenator in

campis niualis Haemoniae, daret ut

catenis

fatale monstrum. Quae generosius perire

quaerens nec muliebriter expauit ensem

nec latentis classe cita reparauit oras,

ausa et iacentem uisere regiam uoltu

sereno, fortis et asperas tractare

serpentes, ut atrum corpore conbiberetuenenum,

deliberata morte ferocior: saeuis

Liburnis scilicet inuidens priuata deduci


84/264

superbo, non humilis mulier, triumpho.


85/264

XXXVIII

Persicos odi, puer, apparatus, displicentnexae philyra coronae, mitte sectari,

rosa quo locorum sera moretur.

Simplici myrto nihil adlabores sedulus,curo: neque te ministrum dedecet myrtus

neque me sub arta uite bibentem.


LIBER SECUNDUS


86/264

I

Motum ex Metello consule ciuicumbellique causas et uitia et modos

udumque Fortunae grauisque principium

amicitias et arma

nondum expiatis uncta cruoribus,

periculosae plenum opus aleae, tractas

et incedis per ignis suppositos cineridoloso.

Paulum seuerae Musa tragoediae desit

heatris; mox, ubi publicas res ordinarisgrande munus Cecropio repetes coturno

nsigne maestis praesidium reis et

consulenti, Pollio, curiae, cui laurus


87/264

aeternos honores Delmatico peperitriumpho.

am nunc minaci murmure cornuumperstringis auris, iam litui strepunt, iam

fulgor armorum fugacis terret equos

equitumque uoltus.

Audire magnos iam uideor duces non

ndecoro puluere sordidos et cuncta

errarum subacta praeter atrocem

animum Catonis.

uno et deorum quisquis amicior Afris

nulta cesserat impotens tellure,uictorum nepotes rettulit inferias

ugurthae.

Quis non Latino sanguine pinguior


88/264

campus sepulcris impia proelia testatur

auditumque Medis Hesperiae sonitum

ruinae?

Qui gurges aut quae flumina lugubris

gnara belli? Quod mare Dauniae non

decolorauere caedes? Quae caret ora

cruore nostro?

Sed ne relictis, Musa procax, iocis Ceae

retractes munera Neniae, mecum

Dionaeo sub antro quaere modos leuiore

plectro.


89/264

II

ullus argento color est auaris abditoerris, inimice lamnae Crispe Sallusti,

nisi temperato splendeat usu.

Viuet extento Proculeius aeuo, notus infratres animi paterni; illum aget pinna

metuente solui Fama superstes.

Latius regnes auidum domando spiritum

quam si Libyam remotis Gadibus iungas

et uterque Poenus seruiat uni.

Crescit indulgens sibi dirus hydrops nec

sitim pellit, nisi causa morbi fugerit

uenis et aquosus albo corpore languor.


90/264

Redditum Cyri solio Prahaten dissidens

plebi numero beatorum eximit Virtus

populumque falsis dedocet uti

uocibus, regnum et diadema tutum

deferens uni propriamque laurum

quisquis ingentis oculo inretorto spectat

aceruos.


91/264

III

Aequam memento rebus in arduisseruare mentem, non secus in bonis ab

nsolenti temperatam laetitia, moriture

Delli,

seu maestus omni tempore uixeris seu te

n remoto gramine per dies festos

reclinatum bearis interiore nota Falerni.

Quo pinus ingens albaque populus

umbram hospitalem consociare amant

ramis? Quid obliquo laborat lymphafugax trepidare riuo?

Huc uina et unguenta et nimium breuis

flores amoenae ferre iube rosae, dum re


92/264

et aetas et Sororum fila trium patiunturatra.

Cedes coemptis saltibus et domouillaque, flauus quam Tiberis lauit,

cedes, et exstructis in altum diuitiis

potietur heres.

Diuesne prisco natus ab Inacho nil

nterest an pauper et infima de gente sub

diuo moreris, uictima nil miserantis

Orci;

omnes eodem cogimur, omnium uersatur

urna serius ocius sors exitura et nos inaeternum exilium impositura cumbae.


93/264

IV

e sit ancillae tibi amor pudori, XanthiaPhoceu: prius insolentem serua Briseis

niueo colore mouit Anchillem;

mouit Aiacem Telamone natum formacaptiuae dominum Tecmessae; arsit

Atrides medio in triumpho uirgine rapta

barbarae postquam cecidere turmae

Thessalo uictore et ademptus Hector

radidit fessis leuiora tolli Pergama

Grais.

escias an te generum beati Phyllidis

flauae decorent parentes; regium certe

genus et penatis maeret iniquos.


94/264

Crede non illam tibi de scelesta plebe

delectam, neque sic fidelem, sic lucro

auersam potuisse nasci matre pudenda.

Bracchia et uoltum teretisque suras

nteger laudo: fuge suspicari cuius

octauum trepidauit aetas claudere

ustrum.


95/264

V

ondum subacta ferre iugum ualetceruice, nondum munia comparis

aequare nec tauri ruentis in uenerem

olerare pondus.

Circa uirentis est animus tuae campos

uuencae, nunc fluuiis grauem solantis

aestum, nunc in udo ludere cum uitulissalicto

praegestientis. Tolle cupidinem immitis

uuae: iam tibi liuidos distinguetautumnus racemos purpureo uarius

colore;

am te sequetur; currit enim ferox aetas


96/264

et illi quos tibi dempserit adponet annosam proterua fronte petet Lalage

maritum,

dilecta, quantum non Pholoe fugax, non

Chloris albo sic umero nitens ut pura

nocturno renidet luna mari Cnidiusue

Gyges,

quem si puellarum insereres choro, mire

sagacis falleret hospites discrimen

obscurum solutis crinibus ambiguoque

uoltu.


97/264

VI

Septimi, Gadis aditure mecum etCantabrum indoctum iuga ferre nostra et

barbaras Syrtis, ubi Maura semper

aestuat unda,

Tibur Argeo positum colono sit meae

sedes utinam senectae, sit modus lasso

maris et uiarum militiaeque.

Vnde si Parcae prohibent iniquae, dulce

pellitis ouibus Galaesi flumen et regnata

petam Laconi rura Phalantho.

lle terrarum mihi praeter omnis angulus

ridet, ubi non Hymetto mella decedunt

uiridique certat baca Venafro,


98/264

uer ubi longum tepidasque praebet

uppiter brumas et amicus Aulon fertili

Baccho minimum Falernis inuidet uuis.

lle te mecum locus et beatae postulant

arces; ibi tu calentem debita sparges

acrima fauillam uatis amici.


99/264

VII

O saepe mecum tempus in ultimumdeducte Bruto militiae duce, quis te

redonauit Quiritem dis patriis Italoque

caelo,

Pompei, meorum prime sodalium, cum

quo morantem saepe diem mero fregi,

coronatus nitentis malobathro Syriocapillos?

Tecum Philippos et celerem fugam sensi

relicta non bene parmula, cum fractauirtus et minaces turpe solum tetigere

mento;

sed me per hostis Mercurius celer denso


100/264

pauentem sustulit aere, te rursus inbellum resorbens unda fretis tulit

aestuosis.

Ergo obligatam redde Ioui dapem

ongaque fessum militia latus depone su

auru mea, nec parce cadis tibi

destinatis.

Obliuioso leuia Massico ciboria exple,

funde capacibus unguenta de conchis.

Quis udo deproperare apio coronas

curatue myrto? Quem Venus arbitrum

dicet bibendi? Non ego saniusbacchabor Edonis: recepto dulce mihi

furere est amico.


101/264

VIII

Vlla si iuris tibi peierati poena, Barine,nocuisset umquam, dente si nigro fieres

uel uno turpior ungui,

crederem; sed tu simul obligastiperfidum uotis caput, enitescis pulchrior

multo iuuenumque prodis publica cura.

Expedit matris cineres opertos fallere et

oto taciturna noctis signa cum caelo

gelidaque diuos morte carentis.

Ridet hoc, inquam, Venus ipsa, rident

simplices Nymphae, ferus et Cupido

semper ardentis acuens sagittas cote

cruenta.


102/264

Adde quod pubes tibi crescit omnis,

seruitus crescit noua nec priores impiae

ectum dominae relinquont saepe minati

Te suis matres metuunt iuuencis, te senes

parci miseraeque nuper uirgines nuptae,

ua ne retardet aura maritos.


103/264

IX

on semper imbres nubibus hispidosmanant in agros aut mare Caspium

uexant inaequales procellae usque, nec

Armeniis in oris,

amice Valgi, stat glacies iners mensis

per omnis aut Aquilonibus querqueta

Gargani laborant et foliis uiduantur orni

u semper urges flebilibus modis Mysten

ademptum, nec tibi Vespero surgente

decedunt amores nec rapidum fugientesolem.

At non ter aeuo functus amabilem

plorauit omnis Antilochum senex annos


104/264

nec inpubem parentes Troilon autPhrygiae sorores

fleuere semper. Desine mollium tandemquerellarum et potius noua cantemus

Augusti tropaea Caesaris et rigidum

iphaten

Medumque flumen gentibus additum

uictis minores uoluere uertices intraque

praescriptum Gelonos exiguis equitare

campis.


105/264

X

Rectius uiues, Licini, neque altumsemper urgendo neque, dum procellas

cautus horrescis, nimium premendo litus

niquom.

Auream quisquis mediocritatem diligit,

utus caret obsoleti sordibus tecti, caret

nuidenda sobrius aula.

Saepius uentis agitatur ingens pinus et

celsae grauiore casu decidunt turres

feriuntque summos fulgura montis.

Sperat infestis, metuit secundis alteram

sortem bene praeparatum pectus.

nformis hiemes reducit Iuppiter, idem


106/264

summouet. Non, si male nunc, et olim si

erit: quondam cithara tacentem suscitat

Musam neque semper arcum tendit

Apollo.

Rebus angustis animosus atque fortis

appare; sapienter idem contrahes uento

nimium secundo turgida uela.


107/264

XI

Quid bellicosus Cantaber et Scythes,Hirpine Quincti, cogitet Hadria diuisus

obiecto, remittas quaerere nec trepides

n usum

poscentis aeui pauca: fugit retro leuis

uuentas et decor, arida pellente lasciuo

amores canitie facilemque somnum.

on semper idem floribus est honor

uernis neque uno luna rubens nitet uoltu:

quid aeternis minorem consiliis animumfatigas?

Cur non sub alta uel platano uel hac pinu

acentes sic temere et rosa canos odorat


108/264

capillos, dum licet, Assyriaque nardo

potamus uncti? dissipat Euhius curas

edacis. Quis puer ocius restinguetardentis Falerni pocula praetereunte

ympha?

Quis deuium scortum eliciet domoLyden? Eburna dic, age, cum lyra

maturet, in comptum Lacaenae more

comas religata nodum.


109/264

XII

olis longa ferae bella Numantiae, necdurum Hannibalem nec Siculum mare

Poeno purpureum sanguine mollibus

aptari citharae modis,

nec saeuos Lapithas et nimium mero

Hylaeum domitosque Herculea manu

Telluris iuuenes, unde periculum fulgenscontremuit domus

Saturni ueteris; tuque pedestribus dices

historiis proelia Caesaris, Maecenas,melius ductaque per uias regum colla

minacium.

Me dulcis dominae Musa Licymniae


110/264

cantus, me uoluit dicere lucidumfulgentis oculos et bene mutuis fidum

pectus amoribus;

quam nec ferre pedem dedecuit choris

nec certare ioco nec dare bracchia

udentem nitidis uirginibus sacro Dianae

celebris die.

um tu quae tenuit diues Achaemenes

aut pinguis Phrygiae Mygdonias opes

permutare uelis crine Licymniae, plenas

aut Arabum domos

cum flagrantia detorquet ad osculaceruicem aut facili saeuitia negat quae

poscente magis gaudeat eripi, interdum

rapere occupet?


111/264

XIII

lle et nefasto te posuit die, quicumqueprimum, et sacrilega manu produxit,

arbos, in nepotum perniciem

obprobriumque pagi;

llum et parentis crediderim sui fregisse

ceruicem et penetralia sparsisse

nocturno cruore hospitis, ille uenenaColcha

et quidquid usquam concipitur nefas

ractauit, agro qui statuit meo te, tristeignum, te, caducum in domini caput

nmerentis.

Quid quisque uitet, nunquam homini sati


112/264

cautum est in horas: nauita BosphorumPoenus perhorrescit neque ultra caeca

imet aliunde fata,

miles sagittas et celerem fugam Parthi,

catenas Parthus et Italum robur; sed

nprouisa leti uis rapuit rapietque gentis

Quam paene furuae regna Proserpinae e

udicantem uidimus Aeacum sedesque

discriptas piorum et Aeoliis fidibus

querentem

Sappho puellis de popularibus et te

sonantem plenius aureo, Alcaee, plectrodura nauis, dura fugae mala, dura belli.

Vtrumque sacro digna silentio mirantur

umbrae dicere, sed magis pugnas et


113/264

exactos tyrannos densum umeris bibit

aure uolgus.

Quid mirum, ubi illis carminibus stupendemittit atras belua centiceps auris et

ntorti capillis Eumenidum recreantur

angues?

Quin et Prometheus et Pelopis parens

dulci laborum decipitur sono nec curat

Orion leones aut timidos agitare lyncas.


114/264

XIV

Eheu fugaces, Postume, Postume,abuntur anni nec pietas moram rugis et

nstanti senectae adferet indomitaeque

morti,

non, si trecenis quotquot eunt dies,

amice, places inlacrimabilem Plutona

auris, qui ter amplum GeryonenTityonque tristi

compescit unda, scilicet omnibus

quicumque terrae munere uescimurenauiganda, siue reges siue inopes

erimus coloni.

Frustra cruento Marte carebimus


115/264

fractisque rauci fluctibus Hadriae,frustra per autumnos nocentem

corporibus metuemus Austrum:

uisendus ater flumine languido Cocytos

errans et Danai genus infame

damnatusque longi Sisyphus Aeolides

aboris.

Linquenda tellus et domus et placens

uxor, neque harum quas colis arborum te

praeter inuisas cupressos ulla breuem

dominum sequetur;

absumet heres Caecuba dignior seruatacentum clauibus et mero tinguet

pauimentum superbo, pontificum potiore

cenis.


116/264

XV

am pauca aratro iugera regiae molesrelinquent, undique latius extenta

uisentur Lucrino stagna lacu platanusque

caelebs

euincet ulmos; tum uiolaria et myrtus et

omnis copia narium spargent oliuetis

odorem fertilibus domino priori;

um spissa ramis laurea feruidos

excludet ictus. Non ita Romuli

praescriptum et intonsi Catonis auspiciiueterumque norma.

Priuatus illis census erat breuis,

commune magnum; nulla decempedis


117/264

metata priuatis opacam porticusexcipiebat Arcton,

nec fortuitum spernere caespitem legessinebant, oppida publico sumptu

ubentes et deorum templa nouo

decorare saxo.


118/264

XVI

Otium diuos rogat in patenti prensusAegaeo, simul atra nubes condidit lunam

neque certa fulgent sidera nautis;

otium bello furiosa Thrace, otium Medipharetra decori, Grosphe, non gemmis

neque purpura uenale neque auro.

on enim gazae neque consularis

summouet lictor miseros tumultus mentis

et curas laqueata circum tecta uolantis.

Viuitur paruo bene, cui paternum

splendet in mensa tenui salinum nec

euis somnos timor aut cupido sordidus

aufert.


119/264

Quid breui fortes iaculamur aeuo multa?

Quid terras alio calentis sole mutamus?

Patriae quis exul se quoque fugit?

Scandit aeratas uitiosa nauis cura nec

urmas equitum relinquit, ocior ceruis et

agente nimbos ocior Euro.

Laetus in praesens animus quod ultra est

oderit curare et amara lento temperet

risu: nihil est ab omni parte beatum.

Abstulit clarum cita mors Achillem,

onga Tithonum minuit senectus, et mihi

forsan, tibi quod negarit, porriget hora.

Te greges centum Siculaeque circum

mugiunt uaccae, tibi tollit hinnitum apta

quadrigis equa, te bis Afro murice


120/264

inctae

uestiunt lanae; mihi parua rura et

spiritum Graiae tenuem Camenae Parcanon mendax dedit et malignum spernere

uolgus.


121/264

XVII

Cur me querellis exanimas tuis? Nec disamicum est nec mihi te prius obire,

Maecenas, mearum grande decus

columenque rerum.

A! te meae si partem animae rapit

maturior uis, quid moror altera, nec

carus aeque nec superstes integer? Illedies utramque

ducet ruinam. Non ego perfidum dixit

sacramentum: ibimus, ibimus, utcumquepraecedes, supremum carpere iter

comites parati.

Me nec Chimaerae spiritus igneae nec,


122/264

si resurgat centimanus gigas, diuelletumquam: sic potenti Iustitiae

placitumque Parcis.

Seu Libra seu me Scorpios aspicit

formidolosus, pars uiolentior natalis

horae, seu tyrannus Hesperiae

Capricornus undae,

utrumque nostrum incredibili modo

consentit astrum; te Iouis impio tutela

Saturno refulgens eripuit uolucrisque

Fati

ardauit alas, cum populus frequensaetum theatris ter crepuit sonum; me

runcus inlapsus cerebro sustulerat, nisi

Faunus ictum


123/264

dextra lauasset, Mercurialium custos

uirorum. Reddere uictimas aedemque

uotiuam memento; non humilem feriemu

agnam.


124/264

XVIII

on ebur neque aureum mea renidet indomo lacunar;

non trabes Hymettiae premunt columnas

ultima recisas

Africa, neque Attali ignotus heres

regiam occupaui,

nec Laconicas mihi trahunt honestae

purpuras clientae.

At fides et ingeni benigna uena est

pauperemque diues

me petit; nihil supra deos lacesso nec


125/264

potentem amicum

argiora flagito, satis beatus unicis

Sabinis.

Truditur dies die nouaeque pergunt

nterire lunae;

u secanda marmora locas sub ipsum

funus et sepulcri

nmemor struis domos marisque Baisobstrepentis urges

summouere litora, parum locuples

continente ripa.

Quid quod usque proximos reuellis agri

erminos et ultra


126/264

imites clientium salis auarus? Pellitur

paternos

n sinu ferens deos et uxor et uirsordidosque natos.

ulla certior tamen rapacis Orci fine

destinata

aula diuitem manet erum. Quid ultra

endis? Aequa tellus

pauperi recluditur regumque pueris, nec

satelles Orci

callidum Promethea reuexit auro captus.

Hic superbum

Tantalum atque Tantali genus coercet, hi


127/264

euare functum

pauperem laboribus uocatus atque non

uocatus audit.


128/264

XIX

Bacchum in remotis carmina rupibusuidi docentem, credite posteri,

ymphasque discentis et auris

capripedum Satyrorum acutas.

Euhoe, recenti mens trepidat metu

plenoque Bacchi pectore turbidum

aetatur. Euhoe, parce Liber, parce, graumetuende thyrso.

Fas peruicacis est mihi Thyiadas uiniqu

fontem lactis et uberes cantare riuosatque truncis lapsa cauis iterare mella;

fas et beatae coniugis additum stellis

honorem tectaque Penthei disiecta non


129/264

eni ruina, Thracis et exitium Lycurgi.

Tu flectis amnes, tu mare barbarum, tu

separatis uuidus in iugis nodo coercesuiperino Bistonidum sine fraude crinis.

Tu, cum parentis regna per arduum

cohors Gigantum scanderet inpia,Rhoetum retorsisti leonis unguibus

horribilique mala;

quamquam, choreis aptior et iocis

udoque dictus, non sat idoneus pugnae

ferebaris; sed idem pacis eras

mediusque belli.

Te uidit insons Cerberus aureo cornu

decorum leniter atterens caudam et

recedentis trilingui ore pedes tetigitque


130/264

crura.


131/264

XX

on usitata nec tenui ferar pennabiformis per liquidum aethera uates

neque in terris morabor longius

nuidiaque maior

urbis relinquam. Non ego pauperum

sanguis parentum, non ego quem uocas,

dilecte Maecenas, obibo nec Stygiacohibebor unda.

am iam residunt cruribus asperae pelle

et album mutor in alitem supernenascunturque leues per digitos

umerosque plumae.

am Daedaleo ocior Icaro uisam


132/264

gementis litora Bosphori SyrtisqueGaetulas canorus ales Hyperboreosque

campos.

Me Colchus et qui dissimulat metum

Marsae cohortis Dacus et ultimi noscent

Geloni, me peritus discet Hiber

Rhodanique potor.

Absint inani funere neniae luctusque

urpes et querimoniae; conpesce

clamorem ac sepulcri mitte superuacuos

honores.


LIBER TERTIVS


133/264

I

Odi profanum uolgus et arceo. Faueteinguis: carmina non prius audita

Musarum sacerdos uirginibus puerisque

canto.

Regum timendorum in proprios greges,

reges in ipsos imperium est Iouis, clari

Giganteo triumpho, cuncta superciliomouentis.

Est ut uiro uir latius ordinet arbusta

sulcis, hic generosior descendat incampum petitor, moribus hic meliorque

fama

contendat, illi turba clientium sit maior:


134/264

aequa lege Necessitas sortitur insignis emos, omne capax mouet urna nomen.

Destrictus ensis cui super impia ceruicependet, non Siculae dapes dulcem

elaboratum saporem, non auium

citharaeque cantus

Somnum reducent: somnus agrestium

enis uirorum non humilis domos fastidi

umbrosamque ripam, non Zephyris

agitata tempe.

Desiderantem quod satis est neque

umultuosum sollicitat mare, nec saeuusArcturi cadentis impetus aut orientis

Haedi,

non uerberatae grandine uineae


135/264

fundusque mendax, arbore nunc aquas

culpante, nunc torrentia agros sidera,

nunc hiemes iniquas.

Contracta pisces aequora sentiunt iactis

n altum molibus: huc frequens caementa

demittit redemptor cum famulis

dominusque terrae

fastidiosus: sed Timor et Minae scandun

eodem quo dominus, neque decedit

aerata triremi et post equitem sedet atra

Cura.

Quod si dolentem nec Phrygius lapis necpurpurarum sidere clarior delenit usus

nec Falerna uitis Achaemeniumque

costum,


136/264

cur inuidendis postibus et nouo sublime

ritu moliar atrium? Cur ualle permutem

Sabina diuitias operosiores?


137/264

II

Angustam amice pauperiem pati robustuacri militia puer condiscat et Parthos

ferocis uexet eques metuendus hasta

uitamque sub diuo et trepidis agat inrebus. Illum ex moenibus hosticis

matrona bellantis tyranni prospiciens et

adulta uirgo

suspiret, eheu, ne rudis agminum sponsu

acessat regius asperum tactu leonem,

quem cruenta per medias rapit iracaedes.

Dulce et decorum est pro patria mori:

mors et fugacem persequitur uirum nec


138/264

parcit inbellis iuuentae poplitibusimidoue tergo.

Virtus, repulsae nescia sordidae,ntaminatis fulget honoribus nec sumit

aut ponit securis arbitrio popularis

aurae.

Virtus, recludens inmeritis mori caelum,

negata temptat iter uia coetusque

uolgaris et udam spernit humum fugiente

pinna.

Est et fideli tuta silentio merces: uetabo

qui Cereris sacrum uolgarit arcanae, subsdem sit trabibus fragilemque mecum

soluat phaselon; saepe Diespiter

neglectus incesto addidit integrum, raro


139/264

antecedentem scelestum deseruit pede

Poena claudo.


140/264

III

ustum et tenacem propositi uirum nonciuium ardor praua iubentium, non uoltu

nstantis tyranni mente quatit solida

neque Auster,

dux inquieti turbidus Hadriae, nec

fulminantis magna manus Iouis: si fractu

nlabatur orbis, inpauidum ferient ruinae

Hac arte Pollux et uagus Hercules ensiu

arces attigit igneas, quos inter Augustus

recumbens purpureo bibet ore nectar;

hac te merentem, Bacche pater, tuae

uexere tigres indocili iugum collo

rahentes; hac Quirinus Martis equis


141/264

Acheronta fugit,

gratum elocuta consiliantibus Ionone

diuis: Ilion, Ilion fatalis incestusqueudex et mulier peregrina uertit

n puluerem, ex quo destituit deos

mercede pacta Laomedon, mihicastaeque damnatum Mineruae cum

populo et duce fraudulento.

am nec Lacaenae splendet adulterae

famosus hospes nec Priami domus

periura pugnaces Achiuos Hectoreis

opibus refringit

nostrisque ductum seditionibus bellum

resedit. Protinus et grauis irae et inuisum

nepotem, Troica quem peperit sacerdos,


142/264

Marti redonabo; illum ego lucidas inire

sedes, discere nectaris sucos et adscribi

quietis ordinibus patiar deorum.

Dum longus inter saeuiat Ilion

Romamque pontus, qualibet exules in

parte regnato beati; dum Priami

Paridisque busto

nsultet armentum et catulos ferae celae

nultae, stet Capitolium fulgens

riumphatisque possit Roma ferox dare

ura Medis.

Horrenda late nomen in ultimas extendatoras, qua medius liquor secernit

Europen ab Afro, qua tumidus rigat arua

ilus;


143/264

aurum inrepertum et sic melius situm,

cum terra celat, spernere fortior quam

cogere humanos in usus omne sacrum

rapiente dextra,

quicumque mundo terminus obstitit, hunc

anget armis, uisere gestiens, qua parte

debacchentur ignes, qua nebulaepluuiique rores.

Sed bellicosis fata Quiritibus hac lege

dico, ne nimium pii rebusque fidentes

auitae tecta uelint reparare Troiae.

Troiae renascens alite lugubri fortunaristi clade iterabitur, ducente uictrices

cateruas coniuge me Iouis et sorore.

Ter si resurgat murus aeneus auctore


144/264

Phoebo, ter pereat meis excisus Argiuis

er uxor capta uirum puerosque ploret.

on hoc iocosae conueniet lyrae; quo,Musa, tendis? Desine peruicax referre

sermones deorum et magna modis

enuare paruis.


145/264

IV

Descende caelo et dic age tibia reginaongum Calliope melos, seu uoce nunc

mauis acuta seu fidibus citharaue

Phoebi.

Auditis? An me ludit amabilis insania?

Audire et uideor pios errare per lucos,

amoenae quos et aquae subeunt et aurae

Me fabulosae Volture in Apulo nutricis

extra limina Pulliae ludo fatigatumque

somno fronde noua puerum palumbes

exere, mirum quod foret omnibus

quicumque celsae nidum Aceruntiae

saltusque Bantinos et aruum pingue


146/264

enent humilis Forenti,

ut tuto ab atris corpore uiperis dormirem

et ursis, ut premerer sacra lauroqueconlataque myrto, non sine dis animosus

nfans.

Vester, Camenae, uester in arduos tollorSabinos, seu mihi frigidum Praeneste se

Tibur supinum seu liquidae placuere

Baiae;

uestris amicum fontibus et choris non me

Philippis uersa acies retro, deuota non

extinxit arbor nec Sicula Palinurus unda

Vtcumque mecum uos eritis, libens

nsanientem nauita Bosphorum temptabo

et urentis harenas litoris Assyrii uiator,


147/264

uisam Britannos hospitibus feros et

aetum equino sanguine Concanum,

uisam pharetratos Gelonos et Scythicum

nuiolatus amnem.

Vos Caesarem altum, militia simul fessa

cohortes abdidit oppidis, finire

quaerentem labores Pierio recreatisantro;

uos lene consilium et datis et dato

gaudetis, almae. Scimus ut impios

Titanas imnanemque turbam fulmine

sustulerit caduco,

qui terram inertem, qui mare temperat

uentosum et urbes regnaque tristia

diuosque mortalisque turmas imperio

regit unus aequo.


148/264

Magnum illa terrorem intulerat Ioui

fidens iuuentus horrida bracchiis

fratresque tendentes opaco Pelion

mposuisse Olympo.

Sed quid Typhoeus et ualidus Mimas aut

quid minaci Porphyrion statu, quid

Rhoetus euolsisque truncis Enceladusaculator audax

contra sonantem Palladis aegida possen

ruentes? Hinc auidus stetit Volcanus,

hinc matrona Iuno et nunquam umeris

positurus arcum,

qui rore puro Castaliae lauit crinis

solutos, qui Lyciae tenet dumeta

natalemque siluam, Delius et Patareus

Apollo.


149/264

Vis consili expers mole ruit sua; uim

emperatam di quoque prouehunt in

maius; idem odere uires omne nefas

animo mouentis.

Testis mearum centimanus gigas

sententiarum, notus et integrae temptator

Orion Dianae, uirginea domitus sagitta.

niecta monstris Terra dolet suis

maeretque partus fulmine luridum misso

ad Orcum; nec peredit impositam celer

gnis Aetnen,

ncontinentis nec Tityi iecur reliquitales, nequitiae additus custos; amatorem

recentae Pirithoum cohibent catenae.


150/264

V

Caelo tonantem credidimus Iouemregnare: praesens diuus habebitur

Augustus adiectis Britannis imperio

grauibusque Persis.

Milesne Crassi coniuge barbara turpis

maritus uixit et hostium, pro curia

nuersique mores! consenuit socerorumn armis

sub rege Medo Marsus et Apulus

anciliorum et nominis et togae oblitusaeternaeque Vestae, incolumi Ioue et

urbe Roma?

Hoc cauerat mens prouida Reguli


151/264

dissentientis condicionibus foedis etexemplo trahenti perniciem ueniens in

aeuum,

si non periret inmiserabilis captius

pubes: Signa ego Punicis adfixa

delubris et arma militibus sine caede

dixit

derepta uidi; uidi ego ciuium retorta

ergo bracchia libero portasque non

clausas et arua Marte coli populata

nostro.

Auro repensus scilicet acrior milesredibit. Flagitio additis damnum. Neque

amissos colores lana refert medicata

fuco,


152/264

nec uera uirtus, cum semel excidit, curat

reponi deterioribus. Si pugnat extricata

densis cerua plagis, erit ille fortis,

qui perfidis se credidit hostibus, et

Marte Poenos proteret altero, qui lora

restrictis lacertis sensit iners timuitque

mortem.

Hic, unde uitam sumeret inscius, pacem

duello miscuit. O pudor! o magna

Carthago, probrosis altior Italiae ruinis!

Fertur pudicae coniugis osculum

paruosque natos ut capitis minor ab seremouisse et uirilem toruus humi

posuisse uoltum,

donec labantis consilio patres firmaret


153/264

auctor nunquam alias dato interque

maerentis amicos egregius properaret

exul.

Atqui sciebat quae sibi barbarus tortor

pararet; non aliter tamen dimouit

obstantis propinquos et populum reditus

morantem

quam si clientum longa negotia

diiudicata lite relinqueret, tendens

Venafranos in agros aut Lacedaemonium

Tarentum.


154/264

VI

Delicta maiorum inmeritus lues,Romane, donec templa refeceris

aedisque labentis deorum et foeda nigro

simulacra fumo.

Dis te minorem quod geris, imperas:

hinc omne principium, huc refer exitum.

Di multa neglecti dederunt Hesperiaemala luctuosae.

am bis Monaeses et Pacori manus non

auspicatos contudit impetus nostros etadiecisse praedam torquibus exiguis

renidet.

Paene occupatam seditionibus deleuit


155/264

urbem Dacus et Aethiops, hic classeformidatus, ille missilibus melior

sagittis.

Fecunda culpae saecula nuptias primum

nquinauere et genus et domos: hoc fonte

deriuata clades in patriam populumque

fluxit.

Motus doceri gaudet Ionicos matura

uirgo et fingitur artibus, iam nunc et

ncestos amores de tenero meditatur

ungui.

Mox iuniores quaerit adulteros intermariti uina, neque eligit cui donet

npermissa raptim gaudia luminibus

remotis,


156/264

sed iussa coram non sine conscio surgit

marito, seu uocat institor seu nauis

Hispanae magister, dedecorum pretiosus

emptor.

on his iuuentus orta parentibus infecit

aequor sanguine Punico Pyrrhumque et

ngentem cecidit AntiochumHannibalemque dirum;

sed rusticorum mascula militum proles,

Sabellis docta ligonibus uersare glaebas

et seuerae matris ad arbitrium recisos

portare fustis, sol ubi montium mutaretumbras et iuga demeret bobus fatigatis,

amicum tempus agens abeunte curru.

Damnosa quid non inminuit dies? aetas


157/264

parentum, peior auis, tulit nos nequiores

mox daturos progeniem uitiosiorem.


158/264

VII

Quid fles, Asterie, quem tibi candidiprimo restituent uere Fauonii Thyna

merce beatum, constantis iuuenem fide

Gygen? Ille Notis actus ad Oricum postnsana Caprae sidera frigidas noctes non

sine multis insomnis lacrimis agit.

Atqui sollicitae nuntius hospitae,

suspirare Chloen et miseram tuis dicens

gnibus uri, temptat mille uafer modis.

Vt Proetum mulier perfida credulum

falsis inpulerit criminibus nimis casto

Bellerophontae maturare necem, refert;


159/264

narrat paene datum Pelea Tartaro,

Magnessam Hippolyten dum fugit

abstinens, et peccare docentis fallax

historias monet.

Frustra: nam scopulis surdior Icari uoci

audit adhuc integer. At tibi ne uicinus

Enipeus plus iusto placeat caue;

quamuis non alius flectere equum sciens

aeque conspicitur gramine Martio, nec

quisquam citus aeque Tusco denatat

alueo,

prima nocte domum claude neque in uiasub cantu querulae despice tibiae et te

saepe uocanti duram difficilis mane.


160/264

VIII

Martis caelebs quid agam Kalendis,quid uelint flores et acerra turis plena

miratis positusque carbo in caepite uiuo

docte sermones utriusque linguae.Voueram dulcis epulas et album Libero

caprum prope funeratus arboris ictu.

Hic dies anno redeunte festus corticem

adstrictum pice dimouebit amphorae

fumum bibere institutae consule Tullo.

Sume, Maecenas, cyathos amici sospitis

centum et uigilis lucernas perfer in

ucem; procul omnis esto clamor et ira.


161/264


162/264

IX

Donec gratus eram tibi nec quisquampotior bracchia candidae

ceruici iuuenis dabat, Persarum uigui

rege beatior.

Donec non alia magis arsisti neque erat

Lydia post Chloen,

multi Lydia nominis, Romana uigui

clarior Ilia.

Me nunc Thressa Chloe regit, dulcis

docta modos et citharae sciens,

pro qua non metuam mori, si parcent


163/264

animae fata superstiti.

Me torret face mutua Thurini Calais

filius Ornyti,

pro quo bis patiar mori, si parcent puero

fata superstiti.

Quid si prisca redit Venus diductosque

ugo cogit aeneo,

si flaua excutitur Chloe reiectaeque pateanua Lydiae?

Quamquam sidere pulchrior ille est, tu

euior cortice et inprobo

racundior Hadria, tecum uiuere amem,

ecum obeam lubens.


164/264


165/264

X

Extremum Tanain si biberes, Lyce, saeuonupta uiro, me tamen asperas porrectum

ante foris obicere incolis plorares

Aquilonibus.

Audis quo strepitu ianua, quo nemus

nter pulchra satum tecta remugiat uentis

et positas ut glaciet niues puro numineuppiter?

ngratam Veneri pone superbiam, ne

currente retro funis eat rota: non tePenelopen difficilem procis Tyrrhenus

genuit parens.

O quamuis neque te munera nec preces


166/264

nec tinctus uiola pallor amantium nec uiPieria paelice saucius curuat,

supplicibus tuis

parcas, nec rigida mollior aesculo nec

Mauris animum mitior anguibus: non ho

semper erit liminis aut aquae caelestis

patiens latus.


167/264

XI

Mercuri, nam te docilis magistromouit Amphion lapides canendo,

uque testudo resonare septem callida

neruis,

nec loquax olim neque grata, nunc et

diuitum mensis et amica templis, dic

modos, Lyde quibus obstinatas applicetauris,

quae uelut latis equa trima campis ludit

exultim metuitque tangi, nuptiarumexpers et adhuc proteruo cruda marito.

Tu potes tigris comitesque siluas ducere

et riuos celeres morari; cessit inmanis


168/264

ibi blandienti ianitor aulae

Cerberus, quamuis furiale centum

muniant angues caput eius atque spiritusaeter saniesque manet ore trilingui.

Quin et Ixion Tityosque uoltu risit inuito

stetit urna paulum sicca, dum gratoDanai puellas carmine mulces.

Audiat Lyde scelus atque notas uirginum

poenas et inane lymphae dolium fundo

pereuntis imo seraque fata,

quae manent culpas etiam sub Orco.mpiae (nam quid potuere maius?)

mpiae sponsos potuere duro perdere

ferro.


169/264

Vna de multis face nuptiali digna

periurum fuit in parentem splendide

mendax et in omne uirgo nobilis aeuom,

Surge, quae dixit iuueni marito, surge

ne longus tibi somnus, unde non times,

detur; socerum et scelestas falle sorores

quae uelut nactae uitulos leaenae

singulos eheu lacerant. Ego illis mollior

nec te feriam neque intra claustra tenebo

Me pater saeuis oneret catenis, quod

uiro clemens misero peperci, me uel

extremos Numidarum in agros classereleget.

, pedes quo te rapiunt et aurae, dum

fauet Nox et Venus, i secundo omine et


170/264

nostri memorem sepulcro scalpe

querellam.


171/264

XII

Miserarum est neque amori dare ludumneque dulci mala uino lauere aut

exanimari metuentis patruae uerbera

inguae.

Tibi qualum Cythereae puer ales, tibi

elas operosaeque Mineruae studium

aufert, Neobule, Liparaei nitor Hebri,

simul unctos Tiberinis umeros lauit in

undis, eques ipso melior Bellerophonte,

neque pugno neque segni pede uictus;

catus idem per apertum fugientis agitato

grege ceruos iaculari et celer arto

atitantem fruticeto excipere aprum.


172/264


173/264

XIII

O fons Bandusiae splendidior uitro,dulci digne mero non sine floribus, cras

donaberis haedo, cui frons turgida

cornibus

primis et uenerem et proelia destinat.

Frustra: nam gelidos inficiet tibi rubro

sanguine riuos lasciui suboles gregis.

Te flagrantis atrox hora Caniculae nesci

angere, tu frigus amabile fessis uomere

auris praebes et pecori uago.

Fies nobilium tu quoque fontium me

dicente cauis impositam ilicem saxis,

unde loquaces tymphae desiliunt tuae.


174/264


175/264

XIV

Herculis ritu modo dictus, o plebs,morte uenalem petiisse laurum, Caesar

Hispana repetit penatis nictor ab ora.

Vnico gaudens mulier marito prodeatustis operata sacris et soror clari ducis

et decorae supplice uitta

uirginum matres iuuenumque nuper

sospitum. Vos, o pueri et puellae ac iam

uirum expertae, male + ominatis parcite

uerbis.

Hic dies uere mihi festus atras eximet

curas; ego nec tumultum nec mori per

uim metuam tenente Caesare terras.


176/264

, pete unguentum, puer, et coronas et

cadum Marsi memorem duelli,

Spartacum si qua potuit uagantem fallere

esta.

Dic et argutae properet Neaerae

murreum nodo cohibere crinem; si per

nuisum mora ianitorem fiet, abito.

Lenit albescens animos capillus litium e

rixae cupidos proteruae; non ego hoc

ferrem calidus iuuenta consule Planco.


177/264

XV

Vxor pauperis Ibyci, tandem nequitiaefige modum tuae

famosisque laboribus; maturo propior

desine funeri

nter ludere uirgines et stellis nebulam

spargere candidis.

on, si quid Pholoen satis, et te, Chlori,

decet. Filia rectius

expugnat iuuenum domos, pulso Thyias

uti concita tympano.

llam cogit amor Nothi lasciua similem


178/264

udere capreae:

e lanae prope nobilem tonsae Luceriam

non citharae decent

nec flos purpureus rosae nec poti

uetulam faece tenus cadi.


179/264

XVI

nclusam Danaen turris aenearobustaeque fores et uigilum canum

ristes excubiae munierant satis nocturni

ab adulteris,

si non Acrisium, uirginis abditae

custodem pauidum, Iuppiter et Venus

risissent: fore enim tutum iter et patensconuerso in pretium deo.

Aurum per medios ire satellites et

perrumpere amat saxa potentius ictufulmineo; concidit auguris Argiui domus

ob lucrum

demersa exitio; diffidit urbium portas ui


180/264

Macedo et subruit aemulos regesmuneribus; munera nauium saeuos

nlaqueant duces.

Crescentem sequitur cura pecuniam

maiorumque fames. Iure perhorrui late

conspicuum tollere uerticem, Maecenas

equitum decus.

Quanto quisque sibi plura negauerit, ab

dis plura feret; nil cupientium nudus

castra peto et transfuga diuitum partis

inquere gestio,

contemptae dominus splendidior rei,quam si quicquid arat inpiger Apulus

occultare meis dicerer horreis, magnas

nter opes inops.


181/264

Purae riuus aquae siluaque iugerum

paucorum et segetis certa fides meae

fulgentem imperio fertilis Africae fallit

sorte beatior.

Quamquam nec Calabrae mella ferunt

apes nec Laestrygonia Bacchus in

amphora languescit mihi nec pinguiaGallicis crescunt uellera pascuis,

nportuna tamen pauperies abest, nec, si

plura uelim, tu dare deneges. Contracto

melius parua cupidine uectigalia

porrigam

quam si Mygdoniis regnum Alyattei

campis continuem. Multa petentibus

desunt multa; bene est cui deus obtulit

parca quod satis est manu.


182/264


183/264

XVII

Aeli uetusto nobilis ab Lamo quandoet priores hinc Lamias ferunt

denominatos et nepotum per memores

genus omne fastos,

auctore ab illo ducis originem, qui

Formiarum moenia dicitur princeps et

nnantem Maricae litoribus tenuisseLirim,

ate tyrannus, cras foliis nemus multi

et alga litus inutili demissa tempestas abEuro sternet, aquae nisi fallit augur

annosa cornix. Dum potes, aridum

conpone lignum; cras Genium mero


184/264

curabis et porco bimenstri cum famulisoperum solutis.


185/264

XVIII

Faune, Nympharum fugientum amator,per meos finis et aprica rura lenis

ncedas abeasque paruis aequus alumnis

si tener pleno cadit haedus anno larganec desunt Veneris sodali uina craterae,

uetus ara multo fumat odore.

Ludit herboso pecus omne campo, cum

ibi Nonae redeunt Decembres, festus in

pratis uacat otioso cum boue pagus;

nter audacis lupus errat agnos, spargit

agrestis tibi silua frondes, gaudet

nuisam pepulisse fossor ter pede

erram.


186/264


187/264

XIX

Quantum distet ab Inacho Codrus, propatria non timidus mori,

narras, et genus Aeaci, et pugnata sacro

bella sub Ilio.

Quo Chium pretio cadum mercemur, qui

aquam temperet ignibus,

quo praebente domum et quota Paelignis

caream frigoribus, taces.

Da lunae propere nouae, da noctis

mediae, da, puer, auguris

Murenae. Tribus aut nouem miscentur


188/264

cyathis pocula commodis?

Qui Musas amat imparis, ternos ter

cyathos attonitus petet

uates, tris prohibet supra rixarum

metuens tangere Gratia

nudis iuncat sororibus. Insanire iuuat

Cur Berecyntiae

cessant flamina tibiae? Cur pendet tacitafistula cum lyra?

Parcentis ego dexteras odi: sparge rosas

audiat inuidus

dementem strepitum Lycus, et uicina sen

non habilis Lyco.


189/264

Spissa te nitidum coma, puro te similem

Telephe, Vespero

empestiua petit Rhode: me lentusGlycerae torret amor meae.


190/264

XX

on uides quanto moueas periclo,Pyrrhe, Gaetulae catulos leaenae? Dura

post paulo fugies inaudax proelia raptor

cum per obstantis iuuenum cateruas ibitnsignem repetens Nearchum: grande

certamen tibi praeda cedat maior, an illi

nterim, dum tu celeris sagittas promis,

haec dentes acuit timendos, arbiter

pugnae prosuisse nudo sub pede palmam

fertur, et leni recreare uento sparsum

odoratis umerum capillis, qualis aut

ireus fuit aut aquosa raptus ab Ida.


191/264

XXI

O nata mecum consule Manlio, seu tuquerellas siue geris iocos seu rixam et

nsanos amores seu facilem, pia testa,

somnum,

quocumque lectum nomine Massicum

seruas, moueri digna bono die,

descende, Coruino iubente promereanguidiora uina.

on ille, quamquam Socraticis madet

sermonibus, te negleget horridus:narratur et prisci Catonis saepe mero

caluisse uirtus.

Tu lene tormentum ingenio admoues


192/264

plerumque duro; tu sapientium curas etarcanum iocoso consilium retegis

Lycaeo.

Tu spem reducis mentibus anxiis

uiresque et addis cornua pauperi, post te

neque iratos trementi regum apices

neque militum arma.

Te Liber et si laeta aderit Venus

segnesque nodum soluere Gratiae

uiuaeque procucent lucernae, dum

rediens fugat astra Phoebus.


193/264

XXII

Montium custos nemorumque uirgo, quaaborantis utero puellas ter uocata audis

adimisque leto, diua triformis,

nminens uillae tua pinus esto, quam perexactos ego laetus annos uerris

obliquom meditantis ictum sanguine

donem.


194/264

XXIII

Caelo supinas si tuleris manus nascenteuna, rustica Phidyle, si ture placaris et

horna fruge Lares auidaque porca

nec pestilentem sentiet Africum fecundauitis nec sterilem seges robiginem aut

dulces alumni pomifero graue tempus

anno.

am quae niuali pascitur Algido deuota

quercus inter et ilices aut crescit Albani

n herbis uictima, pontificum securis

ceruice tinguet; te nihil attinet tem

carmina - flaccus, q. horatius

Documents