CAP. III. - DE EUCHARISTIA UT EST SACRIFICIUM.- DUB. I.

CAPUT III.De Eucharistia ut est Sacrificium.

283

DUBIUM I.Quid sit Missa, et quae obligatio sacerdotum circa illam.

304. Definitio sacrificii Missae. - Not. 1. Quomodo definiatur sacrificium in genere.Not. 2. Quomodo distinguantur sacrificia, Et quomodo sacrificium Eucharistiaeomnia illa contineat. Et in quo differat a sacrificio crucis. Not. 3. An Mz'ssa situerum sacrificium. - 305. In quo consistat essentia sacrificù Mz'ssae. - 306. An adessen#am sacrific# requz'ratur consecratio utyz'usque speciei. - 307. Quinam sintojferentes z'n sacrificio Mz'ssae. - 308. Pro quibus possit offerri Missa, - 309. Dub. 1.An pro excornmunicatis. Dub. 2. An pro z'nfideUbus. - 310. Dub. 3. An pro de-functis. - 311. E.ffectus sacrificù Mz'ssae sunt quatuor: 1. Remissio peccatorum.2. Remissz'o poenarum. 3. Augmentum gratiae. 4. Impetratio bonorum. - 312. Devalore et fructu Missae. - An Missa habeat ualorem z·nfinitum. Et'an fructus Missaependeat a prooitate celebrantis. - 313.De obiigatione celebrandi, quam habent sacer-dotes. - Dub. 1. An ipsi ex praecepto gravi teneantur aliquando celebrare. - Dub. 2.Quoties in anno teneantur celebrare simplices sacerdotes. Quaties parochi. Et quotiesepz'scopz'. - 314. De Missa conventuaU quotidie celebranda. - 315. De obUgationedz'cendi tempore deb#o Mz'ssas pro accepto stipendz'o. - 316. Quaenam praenotandacirca originem stipendii. - 317.Qu.1. An ticeat sacerdoti divi# accipere stipendiumpro Mz'ssis. Et an peccet grav#er qui principaUter celebrat pro stipendz'o. - Qu. 2.Quomodo peccet sacerdos differendo celebrationern. Et quae dilatio censeatur modica,Quz'd) si Missae tradantur communùati. - Qu. 3. An peccet graviter sacerdos onut-tens Sacrum promissum pro parvo stipendio. - Qu. 4. Quid) si Missa sit gratu#opromissa. - 318. An Uceat accipere s#pendz'um pro appUcatz'one fructus specz'alis-simi. - Et an, accipere plura stipendia pro una Missa. - 319. A quo et quomodotaxandum sit stipendium. - 320. Dub. 1. An regulares teneantur seruare taxdfnepiscopi. - Dub. 2. An episcopus possit prohibere, ne accipiatur stipendzum majustaxa. - Dub. 3. An) ne accipiatur stipendium. minus. An autem qui acceperit mz'tzuspossit minuere numerurn Missarum. - Dub. 4. An liceat pacisci de stipendio.·-Dub. 5. Quomodotaxandum stipendium. Missarum quas reUquit testator. - 321. Nonticet celebrare per alium, retenta parte stipend#. - Excep#o 1. Si stipendz'um deturintuitu personae. Exceptio 2. Si alter sacerdos vere sponte condonet partem. Exci·p#ur 3. Beneficiarius, capeilanus, et sacerdos obUgatus ex legato sz'bz' reticto suavita durante. - 322. Dub. 1. An qui retinet partem s#pendii) teneatur ad restitu-tionem. Et cui restituendum. - Dub. 2. Quid de procuratore) vel exsecutore testa-menU. - Dub. 3. An colUgens eleemosynas poss# partem retinere pro suo labore. -Dub.4. An possintcommutari Mz'ssae maforis s#pend# cum Mz'ssz's mz·noris.Dub. 5.An admz'nistratores ecclesiarum possint aUquid re#nerepro expensis. - 323. DeobUgatione beneficiatorum et parochorum appUcandi Missas. - 3'24. Qu. 1. Cui debeantappticare Mz'ssas benefidati) et capellani monz'aUum aut confraternitatum. Quid) sz'capitale funda#onis benefic# aut capellanz'ae sit infructfferum. Et an possit daripraescriptio ab obUgatione Missarum. - Qu. 2. Quz'bus diebus parochz' teneanturcelebrare pro populo. - 325. Vide sandta a Bened. XIV, super Mz'ssa parochorum.- 326. Super Mz'ssa conventuaU. - 327. De obligatione celebrandz' Mz'ssas vo#vas pro-missas sub stipendz·o. - 3'28. De obUgatione celebrandi) loco et tempore designato afundatore. - 329. Quid)' si episcopus dz'spenset. - 330. De obUgatione beneficz'ar#celebrandi Missas praescriptas, et celebrandi per seipsum. - 331. De reduc#one.Mis-sarum. - An epz'scopus possi! eam facere. Et an moderari Offida et eleemosynasanm'versariis annexa. - 332. An benefidarius poss# aUquando celebrare pro suispropinquz's aut· amids) vel omz'ttere Mz'ssam propter reverentiam. - 333. An capel·lanus aegrotans teneatur per aUum sa#sfacere Missz's. - De triginta Mz'ssis. Grego·rz·anis. - An Uceat s#pendium accipere pro pyz'maMissa quam neo-presbyter celebratcum epz·scopo. (Remissz've ad n. 829, v. An autem). .

Missa,quid.

304. - «Resp. Missa est sacrificium,« consistens in consecratione panis et vini:« estque actus latriae, qui fit in recogni-

« tionem supremi dominii Dei et signum« nostrae servitutis. Quodnon obstat quin« secundario possit etiam ad alium finem

284 LIB. VI. - TRACT. III. DE EUCHARISTIA. CAP. III. - DE EUCHARISTIA UT EST SACRIFICIUM. - DUB. I.

Diversumaccidentali-ter,

Missa estvere et pro-prie sacrìfi-cium.

Idem estessen tiali·ter ac sacri..ficium eru-cis.

Missa con-tinet ratio..nesomnium.sacrificio-rum.

Haec sen-tentia, val..de probabi-Iìs et com..munior.

Palao, Vasquez et aliis, - Ratio, quia inconsecratione omnia adsunt requisita adsacrificium: nempe oblatio, quae jam fitin actu exercito, prout Christus quoquetum in coena, tum in cruce, non verbissed facto, Deo Patri se obtulit: adest etiamdestructio seu immutatio victimae, dumvi verborum jam Corpus a Sanguine Chri-sti separatur. - Haec sententia est qui-dem valde probabilis et communior.

Sed probabilior mihi videtur quartasententia (licet i». III, n. 310, Qu. 2,tertiae adhaeserim), quam tenent Bellar-

art. 3, Append., qu. 3, concl. 1. - • De Euch., n. 305. -lO Tr. 18, qu.2, de Sacrif. Miss., cap. I, qu, 2. - U Lib.6,parto 2. n. 13. - re Tr, 5, de Sacrif, Miss., cap. I, n. 14. -Anton, a Spiro S., tr, 7, disp.2, n. 12. - Lugo, de El1ch.,disp.19, n. 73. ~ Palaus, tr.22, punct, 2, n.2. - Vasq....disp. 222, cap. 5.

rationem sacrificii in oblatione consistere; atV. Sed rogas, ait: «Numquid in sola obla-tione tota ratio sacrificii posita est ?Respon-detur non prorsus; nam cum id quod offertursìt Corpus et Sanguis, fit ut eorum consecra-tio, quae ut offerantur fìt, sìc sit forma sa-cramenti, ut pariter ad sacrificium pertìneat e ,Et subdit: « Et sumptio Corporis et Sangui-nis potissimum ad sacrìfìcìum attinet... Quo-circa si post consecratìonem, sacerdos sacra-menta non sumeret, sacrificium relinquereturtruncum et imperfectum '. Et qu. 1, art. 4,probat sacerdotem consecrantem teneri su-mere Eucharistiam, «quia hoc sacramentumest sacrifìcium.... Ratio namque sacramentiin sola consecratione consistit., ..; sed tamenquia ratio sacrificii consistit in repraesenta-tione Passionis Christi, fit ut dum a sacerdotesumitur, tunc quasi Christus immoletur, mors-que ejus et sepultura designetur », - Covar-ruvias, Varz·ar. resoi. lz'b. 4, cap. 22, dicitper vocem Missa significari passim « sum-mum sacrìfìcium in quo adhibita oblatione,verum Christi Corpus consecratur et usussacramenti perfìcitur •.

f) Gobat et Eckius a Croix, ùb. 6, parto 2,n. 12, allegantur pro sententia quae docetessentiam consistere in secunda oblatione, €'ascilicet quae consecrationem immediate se-quitur. - Sed revera Gobat, parto 1, tr. 3,n. 14, scribit: «Sacrificium essentialiter con-sistere in sola consecratione utriusque speciei,quamvis ad integritatem ejusdem spectet con-sumptio etiam utriusque speciei '. - Eckiusvero, lib. 3, de Sacri/. Mz'ss., cap. 9, videturperspicue tenere sententiam quae ipsi a Croixtribuitur.

g) Concina, de Sacri/. ·Miss., cap. 2, § 2,n. 6, affirmat consecrationem esse de essentiasacrificii; sed n. 7, quaerens utrum commu-nio sit etiam de essentia, an solum de inte-

1 Disp, 75, sect. 4, v. Prima sentenzia. _ 2 Loc, cìt.,sect. 5, V. Dico 1 et Dico 3. - 8 Man., tr, 4, de Euch.,cap. 12, § 2. - • De Buch., parto 2, cap. 3, art. 2. sect. 2,concl, 6. - 5 De Euch., cap. 10, qu, 2, v. Resp•.tamen.•6 De Euch., parto 2, cap. 5, resp. 3. - 'l' Institut., deEuch., qu, 2, cap. 2, conci. 4. - 8 Tom, 11, tr. 2, disp. 1,

tus Magnus b), Ledesma c) et alli, apudSuarez 1.

Secunda sententia dicit consistere inootauone; cum sacrificium nihil aliud sitquam oblatio. - Ita Azor d),. et Sotus e)ac Covarruvias e), apud Dicastillum e); etGobat f), Eckius r, etc., apud Croix f).

Tertia sententia communior docet con-sistere in sola consecratione. Et ita tenentSuarez 2, Gonet 3, Contino Toumely 4, Pe-trocorensis ", Habert 6, ]uenin 7, Frassen 8,Concina g), Holzmann 9, Roncaglia lO,Croix 11; et Salmant.P cum Antonio, Lugo,

b) Albertus Magnus, a Suarez citatur proopinione negante consecrationem esse de es-sentia sacrificii. Et profecto in. 4, disto 13,art. 24, dicit Christum quotidie immolari,« licet quotidie non conficiatur, quia etiam inParasceve immolatio fit absque consecratio-ne '. Sed in re videtur potius tenere opinio-nem aliam; scribit enim art. 23: « Immolationostra non tantum est repraesentatio, sed im-molatio vera; id est rei immolatae oblatio permanus sacerdotum: unde duo dicit, scilicetrem occisam et oblationem, quia immolatioproprie est oblatio occisi ad cultum Dei e , Etad quaestiuncul., dicit immolationem -secun-dum significationem propriam sonare actumoblationis ex parte rei oblatae et occisae; sa-crificatio àutem dicit eumdem ex parte ef-fectus s ,

c) Martinus de Ledesma, la 4 i , qu. 23,art. 4, Z·. f., aperte insinuat opinionem hanc,affirmans sumptionem esse de essentia, «licetsacerdos offerat antequam sumat, quia offertquod nondum est perfectum sacrìfìcium s , Etsubdit consecrationem non esse de essentia,quia die Parasceves, inquit, vera Missa habe-tur, et tamen non fit consecratio.

d) Azor, parto 1, lib.10, cap.19, V. Quare:- Probabilìor mihi videtur eorum sententiaqui docuerunt totam evangelici sacrificii ra-tionem in duabus actionibus, aut summumin tribus constitui: nempe vel in consecra-tione... etoblatione, aut in consecratione· etoblatione et sumptione: has enim tres actio-nes aut certe duas, consecrationem et obla-tionem, omnino ratio sacrificii et natura po-stulat: praeterea nihi! •.

e) Covarruvias et Sotus a Dicastillo, tr. 5,de Sacri/. Missae, disp. 1, dub. 8, n. 142,citantur quasi affirment oblationem secundamesse de essentia. - Et re quidem vera Sotus,in 4, dist.13, qu. 2, art. 1, v. Quo ergo, dicit

]l1xta a-Iios, in obla-tione.

]uxta a-lios, in- solaconsecratìo-ne.

remissionem culpae vel poenae: zmpetra-torium, ad obtinenda bona a Deo,

Sacrificium autem Eucharistiae in legegratiae institutum (quo omnia antiqua sa-crificia cessarunt) omnium rationes ilio-rum perfecte continet. Est enim holocau-stum in recognitionem divinae excellen-tiae;eucharz'stù:umin gratiarum actionem:est impetratorium gratìarum per meritaChristi: et expz'atorz'umpeccatorum, quiaper illud Deus ad mìserìcordìam move-turo Estque Missae sacrificium incruentumidem profecto ac sacrificium cruentumcrucis: non solum quia eadem Personaoffertur; sed etiam quìa eadem est for-malis ratio sacrificii, cum offeratur in pro-testationem supremi dominii quod habetDeus vitae et mortis. - Sacrificium igituraltaris, ut ait Tridentinum, non quidemessentialiter differt a sacrificio crucis; sedtantum accidentaliter quoad modum offe-rendi, nempe quia 1°. In illo crucis inter-cessit mors realis; in hoc intervenit my-stica. 20. I1lud oblatum fuit per ipsumRedemptorem in ara crucis; hoc offerturministerio sacerdotum. So. I1lud fuit meri-torium, quia ibi solutum fuit pretium no-strae redemptionis; hoc vero non est me-ritorium, cum hic tantum applicenturmerita Christi.

Notandum Ill", Certum esse et de fide,quod Missa est vere et proprie sacrificium,et a Christo institutum quoad id quodpertinet ad essentiam sacrificii: per con-secrationem enim et per sumptionem, utinfra dicetur, mystice mactatur Christus;et sic habetur immutatio ad sacrificiumrequisita. - Ita in Tridentino l.

805. - Quaeritur hic 1°. In quo consi-stat essentia sacrzjicti' Mz'ssae? - Magnahaec est quaestio inter doctores: pluresenim adsunt sententiae:

Prima sententia dicit consistere in ]l1xta a-sola sumpttone; quia in i1la tantum repe- ~1~sMi~s:~~ritur destructio sivè immutatio victimae. ·~~t~~~~·~~

Et ita tenent Pignatelli a); et Alber- ptione.

cap. I, nl1m. 2. - Concil. Trident., sesso 22, de SacrificioMissae, cap. 2. - l Sesso 22, de Sacrificio Missae, cap. l,et can. 1 et 3.

cium Missae consistere [essentialiter] in obla-tione Corporis et Sanguinis, terminata adipsorum eonsumptionem ».

"partialem offerri, ut ad agendas gratias,« vel impetrationem beneficii, ad remìs-« sionem peccatorum, ad Sanctos hono-«randos, etc. »,

Notandum est lo. Quod sacrificium ingenere est: OblaNofacta Deo per zmmu-tationem alicujus rei, ùz st'gnum supremzdomz'nù~ ex legz'tzma ùzstitu!t'one. - Itacommuniter Suarez, Palaus, Laymann,Con cina et alii.

Dicitur Obtatio: pro genere, in quocum alììs oblatìonibus convenir. - FactoDeo: quìa soli Deo, non Sanctis, sacrifi-cìum offertur. - Per zmmutationem alt:.cujus rei: immutatio enim distinguit sa-crificium ab aliis oblationibus. - In sz:'gnum supremt' domtnti': nam tali signosignificamus, ita a Deo tamquam supremoDomino nos et nostra destrui posse, sicutires oblata immutatur. - Ex legitimaz'nstt'tuttone. Haec autem institutio triarequirit: ut sacrificium fiat publica au-ctorìtate , fiat nomine totius populi, etfiat a sacerdote tamquam legitimo mi-nistro.

Notandum Il", Sacrificium dividi exparte materiae, formae et finis.

Ex parte materiae, distinguitur in vz:ctimam seu hostiam, in qua aliquod ani-matum offertur: in immolationem, in quaoffertur aliquod inanime, sed solidum:in lzòamen, in qua offertur aliquod li-quidum.

Ex parte formae, distinguitur in holo-caustum, in quo totum quod offerturper ignem consumitur: hostiam pro pec-cato, in qua id quod offertur partim con-sumitur per ignem, partim per sacerdo-tem: nostz'am pacijicam, in qua id quodoffertur partim consumitur per ìgnem,partim per sacerdotem, partim per illumqui donato

Ex parte jìnt's, distinguitur in latreu-tt'cum, quod offertur mere in obsequiumDei: eucharz'sticum, in gratiarum actio-nem: propt'tz'atorzum seu expz'atorz'um, in

$~r.} in Sllln Part., disp. 73, sect. 1 et 2......, Palaus"tract. 8, disp. 2, pl1nct. I1nic., nl1m. 1. - Laym., lib. 5,tract. 5, cap. 1, num. 1. - Concina, de Sacrificio Missae,

305. - a) Fabricius Pignatelli, de Montepropitiator., lib.3, qu.5, n.l, non perspicuetenet hanc opinionem, sed scribit: «Sacrifi-

Sacrifi·cìum, quìd.

Sacrifi·cium, quo-tuplex exparte mate-riae.

Ex parteformae,

Ex partefinis.

286 LIB. VI. - TRACT. m. DE EUCHARISTIA. CAP. III. - DE EUCHARISTIA UT EST SACRll"ICIUM. - DUB. I. 287

1 De EuCh., lib. 5, cap. 27, propos. 7 et 8. - • Prae-lect., de Sacrif. Miss., art. 2, conci. 4 et 5. - • De Defectib.,tit, x, num, 3. - • 8 P., qu.83, art. 6, ad 1. _ l'Samb.yt,in 3 P., qu. 83, disp. 8, art. 9. - • De Euch., qu. ult.,

Christus,praecipuussacerdos;deinde sa-cerdotes.

Pro qui-bus offera-tur Missa.

Quomodofideles di-can tur of-ferreo

Quomodopro ex:com-municatovitando.

si difficillime haberi possit species defì-ciens, et notabilis inde oriretur offensiopopuli, Missa absolvi debet; quia jus na-turale vitandi scandalum praevalet juridivino positivo integrandi sacrificium.

S01. - Est autem de fide quod Chri-stus Dominus sit praecipuus sacerdos offe-rens in sacrificio Missae; ut communiterdoctores cum S.Thoma l0, ex Tridentino 11.

Post Christum, ministri hujus sacrificiisunt sacerdotes, qui soli potestatem ha-bent consecrandi et offerendi Corpus etSanguinem Christi j et consecrant etìamsìsìnt haeretìci, degradati, etc.: ex Trìden-tino 12. - Tota Ecc1esia etiam diciturofferre sacrificium per sacerdotem, utmulti dicunt apud Croix lS.

Post sacerdotes, omnes fideles offeruntsacrificium mediate per sacerdotum ma-nus, tribus utique modis: l°. Modo gene-rali, nempe per sacerdotes, qui, offerendosacrìfìcium ut publici ministri, pro quo-cumque fideli dicuntur etiam offerre. -2°. Modo magis speciali, procurando utsacerdotes celebrent pro seìpsìs, 3°. Assi-stendo sacrificio.

308. - Certum etiam est, posse offerrihoc sacrificium pro omnibus fidelibus ba-ptizatis vìvìs, etiam infantibus, vel energu-menis, vel peccatoribus non excommuni-catis, quoad fructum tantum impetrationis.

Pro excommunicato vitando tamen li-cite sacerdos potest offerre Missam pri-vatim, quatenus est opus proprium suaeprivatae personae; non autem nomine Ec-c1esiae, vel ut minister Christi, ex cap. 28de sentoexcom. a). - Quamvis, si offerrettamquam Christi minister, valide quidem,sed i11icite offerret; ut Croix b)/ Salmant.>cum Suarez, Navarro C), Dicastillo, etc.

cap. 33, qu. 6. - lO Qu. 83, art. 1, ad 3. - 11 Sesso 22, deSacrif. Miss., cap. 2. - " Sesso23, de Ordine, cap. l' et 4,et can. 4. - 18 Lib. 61 parto 2, D. 19. - 14 Tr. 5, cap. 2,n. 14. ~ Suar.~ de Censur., ·disp. 9, sect. 4, n. 3. - Dicast.)t1". 5, de Sacrif. Miss., di"p. 2, dub. 3, n. 61 et 64.

nere, quamvis absolutus apud Deum fuissecredatur, nondum tamen habendus est apudEcc1esiam absolutus•.. b) Croix, lib. 6, parto 2, n. 32, illicitum

pIane esse ait, et addit incertum esse utrumsit validum.

c) Navarrus a Salmant.minimedtatur; sedLaymann' dtatur, et adamussim concordat,

308. - a) Cap. A nobis 28, de sento excom.,quaerit an pro excommunicato, qui decessitcum signis poenitentiae, sed cui tempus de-fedt absolutionem obtinendi, sit recipiendaeleemosyna et a fidelibus sit orandum. Etrespandet: « Quantacumque poenitentiae si-gna praecesserint, si tamen morte praeven-tus, absolutionis non potuerit beneficium obti·

l Disp. 75, sect. 6, v. Dico 2. - 2 Praelect., de Sacrif.Miss., art. 3. - • De Euch., disp. 19, num. 104 et 105. -" Tr. 22.. punct. 2, n. 6. - 5 3 P., qu. SO, art. 12, ad 3. -t. Sesso 22, de Sacrif: Miss., cap. 1. - 'l De Defectib., tit. IV,num. 8. - 3 Parto 3, tit. 4, DUro. 8, lit. u. - 9 Parto 1, Hb. 101

rez X, Tournely 2, Lugo 8 cum communi(ut asserit), Palaus '. Et favet D. Thomas 5,ubi dicit: Repraesentatio Dominicae Pas-szonis agitur zn ipsa consecratione..., inqua non debet Corpus szne Sanguine con-secrari. - Ratio igitur est, quia sacra-mentum altaris debet esse rememoratì-vum sacrìfìcìì cruenti a Christo in cruceperacti; ut dec1arat Tridentinum 6, ubidocet quod Christus obtulit Corpus etSanguinem suum sub speciebus panis etvini, ut ...suae Ecclesiae visibile... relznque-ret sacrifìcz'um, quo cruentum (nota) zlludsemel zn cruce peragendum repraesenta-retur, Unde, si una tantum species con-secraretur, etsi vi verborum ponereturCorpus exsangue, vel etsi per sumptio-nem haberetur mactatio, non tamen ex-primeretur Sanguinis effusio: quod nonfit nisi per utriusque speciei consecratìo-nem, per quam proprie significatur sepa-ratio Sanguinis a Corpore, juxta dictumS. Cyrilli: Gladzo ceroorum Sanguis se-paratur a Corporeo

Hic autem advertendum id quod ha-betur in rubrica Missalis 7: Si materia quaeesset apponenda, ratione defectus vel pa-nis vel vlnz~ non posset ullo modo-haberz~si id st't ante consecrationem Corporis,utterius procedi non debet. Si post conse-crationem Corporis aut etiam' vznz~ depre-hendz'tttr defectus alterius speciei, alterafam consecrata, tunc si nullo modo haberipossit, procedendum erù, et Mzssa absol-venda ,. ita tamen tlt praetermittanturverba et signa quae pertinent ad speciemdeficz'entem. Qllod si exspectando alz'quam·diu haberi possit, exspectandum erit, nesacrifictum remaneat zmperfectum. -Hinc notant Gavantus 8 et Azor 9 quod,

Quid, simateria de-ficiat intraMissam.

]uxtaqu osd am ,

:p~~i:sqn~~est de es-sentia.

Probabi-lius est deessentia.

punct. 2, num. 7•• H.nYig., Iib, 9, cap. 9, num, 1, lit.b,in commento - Piligian., in 4, disto 13, qu. 2, de Sacrif.Missae, art. 3... Nuiies, in 3 P., qu.83, art. 1, parto 2 bla,dub. 1, conci. 2. - • Lib. 6, parto 2, n. 15.

per se vi verborum, ratione separationisSanguinis a Corpore, necesse est ut etiamper se vi verborum ponatur integer Chri-stus, priusquam destruatur. - Caeterumipsi adversarìi dicunt quod sumptio quam-. ,VlS non spectet ad essentiam sacrificii, spe-ctat tamen ad ejus integritatem, ut sa-cerdos participet de re oblata, Quapropterrubrica Missalis 8 sic monet: Si sacerdosgraviter infirmetur aut morìatur post con-secrationem Corporis tantum, ante con-secrationem Sangtunzs) vel utroque con-secrato..., Mzssa per alium sacerdotemexpleatur ab eo Ioco ubi me desti'!; et z'ncasu necessitatis,e#am per non jejunum.Et idem docet S. Thomas 4, ex concilioToletano VII, in can. Nz7zil) causo7, qu. 1.

SOS. - Quaeritur 20. An de essentiasacrificù requiratur consecratio utrius-que spectei?

Prima sententia negat; quam tenentContino 'I'oumely w cum Majore b)) Adria-no b)) Ysambert, etc. j ac Bonacina 5 cumHenriquez, Pitigiano, Nunez , etc. j pro-babilemque putat Croix 6. - Ratio: tumquia per ipsam consecrationem unius spe-.ciei totus Christus ponitur et offertur, sì-mulque jam repraesentatur morsChristi;cum vi verborum ponatur tantum Corpussine Sanguine vel Sanguis sine Corpore,quo mors Christi designatur. Tum quia,ut alli dicunt, in consecratione et sum-ptione unius speciei jam habetur oblatioet mactatio victimae: quod satis est adessentiam sacrificii.

Secunda vero sententìa, communior etprobabìlìor, affirmat j et hanc tenent Sua-

vero eos allegat pro sententia quae docetMis-sae essentiam consistere partim in consecra·tione, partim in sumptione.

306. - a) Continuator Tournely, de Euch:;--parto 2, cap. 3, art. 2, sect. 3) conci. 2,scribit: «Haud... certo requiritur utriusquespeciei consecratio ad essentiam sacrificii •.

b) Major, in 4, disto 9, qu. 3) V. Tertioarg.,. Adrianus, in 4, qu. de Euch., § Visode impedimento, V. Pro responsione, i. f.,hanc sententiam pIane insinuant, dum dicuntutriusque speciei consecrationemesse de juredumtaxat humano.

gritate: « Disputant, inquit, in utramque par·tem theologi. Omnes affirmant esse partem,ut minus integralem, sacrificii: et commu-nior sententia propugnat partem esse essen·-~eD1" .

h) Bonacina, de Euch., qu. ult.) punct. 2)partes essentiales sacrificii ait esse consecra·tionem, obiationem et.sumptionem.Per obla-tionem vero illam intendit n. 6,quaefit postconsecrationem. .

i) Dicastillus,tr. 5, de Sacrif. Miss., disp.1,-dub. 9) n. 155) auetores citat, tenentes sum-ptionem ad essentiamsacrificiipertinere; non

minus 1, Tournely", Sotus o, Bonacina h),et alli apud Dicastillum i).. Haecsententiadicit essentiam Eucharistiae consisterepartialiter in consecratione, et partialiterin sumptzone: in consecratione enim po-nitur victima, et in sumptione consumi-turo - Ratio la. Quia verum et reale sa-crificium veram requirit et realem de-structionem rei oblatae: quae non habeturnisi per sumptionem sacerdotis, qua de-struitur sacramentalis exsistentia Christi.Nec obstat dicere quod in consecrationejam habeatur mors mystica, et in tantumnon habetur mors realis, in quantum pro-pter naturalem concomitantiam, nequeuntChristi Sanguis et Anima a Corpore se-parari. Nam respondetur quod si conco-mitantia illa naturalis impedit mortem,impedit etiam sacrificium, quod sine veraet reali destructione non consumitur. -Ratio ~. Quìa si destructio non fieret persumptionem, sequeretur quod sacrificiumfieret in coelo, non in altari; nam ut inaltari fiat sacrificium, opus est ut prius

. ibi victima ponatur integra, et deinde de-struatur, Cum autem in consecrationepanis vi verborum veniat tantum Corpusa Sanguine separatum, sequitur praesup-poni destructio jam facta in coelo ubiChristus integer manet, Nec obstat dicerequod, licet per se vi verborum Corpusveniat separatum a Sanguine; ratione ta-men concomitantiae Christus integer ve-nit, ac proinde mystice destruitur. Namrespondetur quod hoc esset per accidens,non per se: sed cum sacrificium (ùt sup-ponunt auctores tertiae sententiae) fiat

Probabi·lius, ju::z::taS. Alphon.sum, par...tim in con .secra.t i01\e1partlm msumptione.

•

288 LIB. VI. - TRACT. III. DE EUCHARISTIA.

Ub. 5, tr.5, cap.2, n.7. - Et pariter Dica-stillus, qui tamen, n. 68, addit incertum essean valide offeratur pro eo excommunieàto quisaceràotem inducit ad offerendum pro se.

309. - a) Sotus, in 4, dist.22, qu.l, art. 4,v. In hoc ergo, loquitur de excommuniea-tis, «cujuscumque generis sint. > Cfr. etiamdisto 11, qu. 2, art. 7, v. f" ad 2, ubi deexcommunieatis in universum loquitur.

b) Sanchez male citatur a Croix; quinetiam videtur, de Matr.., Ub.7, disp.9, n.13ut dicit Lugo, contrarium supponere loquensde benedietione nuptiali, et dicens excommu·nieatum excludi a precibus quae nomine Ec·clesiae fundun.tur.

c) Scilicet quoad vim impetrationis, ut no·tant Lugo, Suarez, Laymann, vel pro conver-sione infidelium, ut ait Sà.

d) De oblatione Missae pro infidelibus etschismaticis (quibus aequiparandi videnturhaeretici), non pauca habentur Sanctae Sedisresponsa. Et quidem a S. C. de Prop. Fidequaesitum est utrum liceat eleemosynam proMissa ab infideli accipere, hancque applicarejuxta mentem seu intentionem infidelis, quiMissam eo fine petit ut a morbo sanetur, acarcere vel a morte liberetur; et S. C., die11 Martii 1848 respondit: «Affirmative». -Atvero S. C. S. Off., interrogata «Utrum pososit aut debeat celebrari Missa ac percipi elee-mosyna pro graeco schismatieo, qui enixeoret atque instet ut Missa applicetur pro ipso,

CAP. III. - DE EUCHARISTIA UT EST SACRIFICIUM. - DUB. I.

Pro tele-rate nequitofferri no-mine Eccle-siae, juxtaatìos,

Probabi-lius potest.

309. - Sed dubitatur l°. An licite sa-cerdos possa orare aut offerre Mz"ssam,nomine Ecclesiae vel ut minz"ster Chrz"stz~pro excommunicato tolerato?

Negant Suarez, Bonacina, Sotus a) etalii, cum Salmant. I j quia Ecclesia, ut di-cunt, excludit excommunicatos omnino acommunieatione suffragiorum; conciliumenim Constantiense (in extravaganti Mar-tini V Ad evitanda) nihil ipsis indulsìt ;sed tantum favorem praebuit aliis, utcum excommunicato tolerato communi-care possent. - Sed probabilior est oppo-sita sententia, quam tenent Lugo 2; Croix 8cum Sanchez b), Navarro, Coninck, etc.Ratio, quia in dieta extravaganti, quamvisnihil indulgeatur excommunieatis tolera-tis, conceditur tamen fidelibus communi-

Suar., de Censur., disp.P, sect, 4, n. 3 et 6, cum sect.2,n. 17 et 20. - Bonac., de Censur., disp. 2, qu. 2p punct.1,§ 1, n. 1; et § 3, n. 3 et 5. - l Tr. 5, cap. 2, n. 16. - Conci/oConstant., extrav, Ad euitanda, inter Concordata Mar-tini V et Germanicae nationis, sub n. 7; apud HardouinConciI., tom. 8, col. 892. - , De Euch., disp. 19, n. 187.- 3 Lìb. 6, parto 2, n. 84. - Nauar., Man., cap. 27, n. 36,v. Ad secundum. - Coninck. disp. 14, de Excom., dub. 6,

care cum illis, etiam in divinis, juxta dicenda de Censur., n. 139 et 164.

Dubitatur 2°. An possit offerri Mz"ssapro ziifidelzous?

Negant Vasquez, Sotus, Leander, Pa-laus, etc., apud Salmant 4. Effectus enimsacrificii (ut dicunt) non est communiean-dus iis quibus non possunt communicarisacramenta. - Probabilius tamen affìr-mant c) Lugo 5; et Bellarminus, Suarez,Sà, Laymann, etc., cum Salmant. 6. Tumquia in lege veteri, ]udaei soliti fueruntsacrificare pro Gentibus (ut in Lib. I Ma-chab., cap. XII, pro Spartanis, ubi: Memo.res sumus uestri z'n sacrificiis quae offe-rz'mus); tumquia sie celebrans magis con-formatur Christo, qui pro omnibus seobtulit d).

num. 40. - Vasq .... disp. 227, cap. 3, init., et num. 15. -Sotus... in 4, disto 11, qu. 2, art. 7, v. f., ad Z. - Leand....tr. 8, de Sacrif, Miss.• disp. 2, qu, 6. - Pataus, te. 22,punct. 5, num. 4.• 4 Tr.5, cap. 2, num. 18. _ 5 Dìsp. 19,num. 173. - Bellarrn., de Euch. (Miss.), Ifb, 6, cap. 6. _Suar.... in 3 Part., disp, 78, sect, 2, v. Dico 3. - Sà ... v. Missa,n. 40. - Laym .... Iib, 5, te. 5, cap. 2, num, 9. - & Tract. 5,cap. 2, num. 19.

sive in ecclesia adstante, sive extra ecclesiammanente »; die 19 Aprilis 1837, respondit:«Juxta exposita, non licere, nisi constet ex-presse eleemosynam a schismaticò praeberiad impetrandam conversionem ad veramfidem ». Postea tamen idem S. Officium, ad .quaesitum: «Utrum liceat sacerdotibus Mis-sam celebrare pro Turcarum aliorumque infi-delium intentione, et ab iis eleemosynam proMissae accipere», die 12]ulii 1865 respondit:« Affirmative, dummodo non adsit scanda-lum, ac nihi! in Missa specialiter addatur, et,quoad intentionem, constet nihil mali auterroris aut superstitionis in infidelibus.eIee·mosynam offerentibus subesse ». Et in Instru·ctione huie responso addita, S. C. declarateo sensu, ea scilicet restrictione, data' fuisseresponsa negativa a se non semei de eodemargumento prolata.

Haec quidem de vivis dicta sunt; verumpro defunctis sive infidelibus, sive haereticis,Missam offerre omnino illicitum esse. Etenimcum S. C. de Prop. Fide, interrogata fuissetutrum christianis liceat «sacrificium facereDomino Deo nostro pro suis defunctis, quiin sua infidelitate ab hac vita discedunt.,Qualificatores S. Off. (ad quod dubium dela-tum erat) «censuerunt si vere in sua infide··litate decedunt, omnino non licere •. 12 Se·ptembr. 1645. - Pariter a S. Off. quaesitumest: «1. An liceat Missam offerre pro illisqui in manifesta haeresi moriuntur, praeser-

Probabi-lius offereipotest proinfidelibus.

Offerturlicite et' utì-liter prode.functis inpurgatoriodetentìs.

Veriusprodest de-functis exinfalli bilipromissio-ne Christi.

310. - Pro defunctis autem exsìstenti-bus in purgatorio, certum est quod liciteet utiliter offertur Mìssa; ut docet D. Tho-mas 1. - Et constat ex Tridentino 2, ubidicitur quod sacrìfìcium Missae non so·lum pro jìdelzum vz"vorum peccatis, poe-nis, satt"sfactionibus et aliis necessitati-bus; sed et pro defunctis... ràe fuxta Apo-stolorum tradz"tzonem o.ffertur. Et rursus 8habetur: Si qUt"s dz"xert"t Mz"ssae sacrifi-czum..., vel solz'prodesse sumenti,' nequepro Vt"vz"s et defunctis,pro peccatzs..., offerrz'debere, anathema sz"t.

Rogabis l°. An Mt:, - Sed verius et commu-nius affirmant Suarez 6; et ipsi Salmant."cum Azor, Navarro, Henriquez, Dicastillo,Petro Soto b), Fagundez, Philiberto, etc.Ratio, quia, cum sit de fide (ut vidimusex Tridentino) Missam utiliter offerrì prodefunctis, id non potest fieri nisi ex opereoperato, id est ex promissione Christi,quae utique habetur in verbis iBis Matth.XXVI, 28: Hz'c est... Sanguz"s meus novitestamentz~ quz' pro multis ejfUndetur (intextu graeco legitur: ejfundz'tur) z'n remt"s·szonem peccatorum. Confirmatur ex verobis formae qua ordinantur presbyteri:Acdpe potestatem offerre sacrijiczum Deo,Mz"Ssa$que celebrare tam pro vz"vt"s quampro defunctis, t'n nomt'ne Domt'nz: Amen.

Rogabis 2".An Missade Requiem prositdefunctis magis quam Missa de Sanctis?

l Supplem., qu.7l, art. 9. - • .se... 22, de Sacrif.Mi..., cap. 2, i.i. - • Loc. cit., can. S. - SoluS, in 4,disto lS, qu. 2, art. 1, v. TerÌio lJSSe'luuntur. - Cordub.,Quaest. theol., lib. 1, qu. 3, v. Ideo 'luarta opinio.•• Tr. 5, cap. 2, num. 24. - • Disp, 79, sect. lO, v. Nihilo·minus. - 8 Loc. cit., num. 24. - AllorI parto l, lib. lO,cap. 22,qu. lO.• Nava .... de ]obelaeo, notab.22, a n. 18••Henri'l., lib. 9, cap. 16, n. 1.• DicasI.. tr. 5, de Sacrif.Miss., disp. 2, dub. 4, num. 112. - Fagund., de l° Praec.Eccl., lib. S, cap. 11, num. 3. . Philib. Marchin., tr. 3,parto 2, cap. 9, num. 11. - , Supplem., qu. 71, art. 9,

tim quando hujusmodi applicatio nota esset?2. An liceat etiam in casu quo hujusmodi ap·plicatio tantum sacerdoti et illi qui dat elee·mosynam nota esset •. Et S. C., die 17 Apri-lis 1875, respondit: c Ad 1 et 2. Negative».

310. - a) Canus, de Locis theol., lib. 12,cap. 12, v. Qui vero solam, non sine formi·dine id negat; postquam enim dixit Missaesacrificium vivis prodesse ex opere operato,

~. AI.PHONSl, Opera moralia. - Tom. Il[.

289

Respondet S. Thomas 7, dicens: Exparte ... sacrijicz'z' oblati... aequalz'ter pro-dest difuncto, de quocumque dz'catur...;sed ex parte orationum, magz"s prodestz1la z'n qua sunt orationes ad hoc deter-mz'natae: sed tamen iste defectus recom-pensarz potest per majorem deuotionem,vel ejus quz' .dz'cz"t Mz"ssam, uel ejus quiJubet dz'cz~ vel z'terum per intercessionemSanctz" cujus su.ffragzum z'n Missa z'mplo·ratur.

311. - De effectibus sacrificii Missae.1us effectus est remissio peccatorum.

- Circa quam,Quaeritur: an hoc sacrijidum remù-

tat peccata mortalia per se z'mmediate z'nhomz'ne attrito, instar sacramenti Poeni-tentiae?

Affirmat Casalius 8. - Sed oppositumest tenendum, nempe Missam non haberevirtutem remittendi mortalia per se imomediate, sed solum impetrandi auxiliumad poenitentiam, qua remittantur; ut com-muniter docent Bellarminus 9, Tournelyl0,Suarez 11, Holzmann lS, Roncaglia 18, Con.eina 14; ac Salmant. 16 cum Navarra, Go·net, Azor, Palao et aliis passin;l: ex D. Tho-ma 16, ubi ait quod Missa peccata morta-Ha.•• delet, non sz'cut causa proxz'ma, sedz'n quantum gratiam contrz'tzonz"s... z'mpe·trat. Et probatur ex Tridentino 17, ubidicitur: Hujus... (sacrificii) oblatzone pia·catus Domz'nus, gratiam et donum poe·nz"tentiae concedens, crzmz'na et peccataetz"am t'ngentz'a dz'mittz"t. Ergo Deus intuitu

ad 5. - • De Sacrif. Miss., lib. 2, cap. 13 et 14. - • DeEuch. (Mìss.), lib. 6, cap. 4, propos. 2. - ,. Praelect., deSacrif. Miss., art. 5, v. Dico J. - U Disp. 79, sect. S,v. Dico 2 et seqq.; et sect. 4, v. Dico 2. - " De Euch.,num. 330. - IB De Sacrif. Mi..., cap. 1, qu. 3, resp. 1. -u De Sacrif. Miss., cap. 3, n. 8. - ,. Tr. 5, cap. 3, n.3••Petr. Navar., de Restit., lib.2, cap. 2, num.354.• Gonel,Clyp•• disp. 11, de Sacrif. Miss., art. 4, v. Dico 2.. hor.parto 1, \ib. lO, cap. 20, qu. 2 et qu. 3•. Pa/aus. tr. 22,punct. 6, num. 3. - 16 In 4, disto 12, qu. 2, art. 2, solut. 2,ad 4. - " Sesso 22, de Sacrif. Miss., cap. 2.

ad(,iit 10quens de defunctis: c Sieut meritaChristi per indulgentias, nonnisi ad modumsuffragli pervel;1iunt, ita forsan nee sacrificiivis, nisi orationis et suffragii locum habet.».·

b) Petrus de Soto, de Euch., /ect. 7, V. Se·cundum, universaliter scribit: «Hujus sacri-ficli valor efficaciterquidem et certo solis illisprodest, qui per fidem et caritatem huiesacrificio sunt uniti •.

19

QuomodoMissa deRequiem

~~gjSer::i:ctis.

l. EflectusMissae: re-missio pec-catorum,

Non perse et imme-dia t e , sedvi impetra-tìonis,

290 LIB. VI. - TRACT. III. DE EUCHARISTIA. CAP. III. - DE EUCHARISTIA UT EST SACRlFICIUM. - DUB. I. 291

Item proveniali bus.

2. Imme-diata r e-missio _poe·nae hominijusto,

3. Augmen-turo g r a-tiae,

hujus sacrificii immediate placatur, etdeinde movetur ad poenitentiae donumconcedendum, per quam immediate de-lentur peccata. Confirmatur ratione: quiasacrificium Missae offertur a Christo sum-mo sacerdote, qui nunc non potest satis-facere, cum non sit viator, et ideo nequitmereri, sed tantum ipse impetrat nobisgratias interpellans pro nobis. Idemquedicendum de culpis venialibus, cumS.Tho-ma 1; ac Holzmann, Roncaglia, Concina;Suarez, Coninck, Laymann, Palao, Va-squez et Salmant.> (contra Canum a) etValentia, qui volunt venialia remitti perse virtute sacrificii). - Quia, cum venialiasint quaedam maculae animae propriavoluntate contractae, non tolluntur sinepia animi actione quae venialibus illis re-pugnet.

2us effectus hujus sacrificii est per seimmediate remittere poenas peccatorumhominibus justis pro quibus offertur. -Ita communiter Suarez 3, Palaus 4, Con-cina 5, Wigandt 6; et Salmant." cum Go-net, Coninck, Petro Navarra, Laymann,Gabriele, etc.: ex D. Thoma 8, ubi aitquod hoc sacramentum, in quantum... estsacrificium, habet vim satisfactnxim. Etpatet ex Tridentino 9, ubi habetur: Am··mas...in purgatorio detentas .fidelzum suf-fragiis, potissimum vero acceptabiti alta-ris sacrificio, juvari. Alia autem via de-functi juvari non possunt quam imme-diata poenarum remissione.

3us effectus est augmentum gratiae. -Circa quod,

Quaeritur: an sacrific,z'ùm Mi'ssae de

1 In 4. 10c. cìt., solut, l, ad l. - Holam., de Euch.,n. 333. - Roncagi., de Sacro Miss., cap. l, qu.B, resp, 1. -Concina, de Sacro Miss., cap. 3, n. lO. - Suar.) dìsp, 79,sect, 5. - Coninck, qu, 83, art. 1, n. 136•• LaY1n.) Iib, 5,tr. 5, cap. 1, ,n. 5, v. f. - Palaus, tr. 22, punet. 6, n. 6. -Vasq., disp. 228, cap. 3, D. 17, 18 et 20. - 9 Tr. 5, cap. S, n. 8et lO. - Valent•.1 in 3arD Part., disp. 6, qu. 11, punct. 1,§ 22, v. Videtur autem. - 8 Disp. 79, sect. 6. - 01 Tr. 22,punct. 6, num.7. - 6 Loc. cit., cap. 3, n. 11. - 6 Te. 12,exam. 5) num. 81, v. $esp. 4. ~ 'l' Tr. 5, cap. 3, n. 11.Gonel) Clyp., disp. 11, de Sacro Miss., art. 4, nume 88,v. D7.·co 3.• Coninck) qu. 83, art. l, num. 141. - Petr.

311. - a) Canus videtur utique insinuarepeccata venialia directe per sacrificium Mis-sae deleri: nam, de Loc. theol. lz'b. 12, cap.12,v. Errant deinde, scribit: «Errant... isti inculpis venialibus, quas hoc omnino sacrificiodeleri testes sunt et schoIae theologi et ve-

se ex opere operato conferat hoc aug-mentum?

Affirmant Leander, Corduba et Ma-chado. - Sed negandum cum Suarez lO,Palao 11; et Salmant.P, qui cìtant Vasquez,Lugonem, Hurtadum, Bonacina b) et alioscommuniter, quia de hoc nullibi funda-mentum habetur. - Verius ergo dicen-dum, per Missam impetrari auxilia adperficiendos actus, quibus gratia accre-scìt.

4us effectus est zmPe.tratio bonorumspz'rt'tualzum,o et etiam temporalzum, qua-tenus ìsta animae prosint: ex Tridentino 13.Vide Salmant. 14.

312. - « Prìncipalìs fructus Missae ex« opere operato est independens a pro bi-« tate sacerdotis: a quo pro omnibus, seue vivis seu defunctis, etiam accepto sti-«pendio, applicabilis est. - Estque actu«tam intensive quam extensìve fìnìtus,« Etsi enim hostia ipsa et principalis offe-« rens, id est Christus, infinite sit Deo« gratus,atque ita Deus per hoc sacrifi-« cium infinito honore afficiatur; vìdetur« tamen Christi esse voluntas, ut offera-e tur et prosit tantum ad certum et fini-« tum effectum. Quod etìam patet ex usu«et sensu Ecc1esiae, dum Missae pro« eadem re repetuntur : quod signum este non habere infinitum effectum. - Vide« Bonacina 15 »,

Notandum l°. Alium esse valorem,alium fructum Missae. - Valor est effi-cacia illa quam habet Missa ex dignitateofferentis et rei oblatae, ad conferendabona offerenti et iis pro quibus offertur.

Navar., de Restit., lib. 2, cap. 2, n. 352. - Laym., lìb, 5tr.5, cap. 1, nume 5.· Gaby. a S. Vinc.) de Miss. Sacrif.,disp. 2, qu, 2, v. Quaeres 3. - • 3 P., qu. 79, artico 5,corpo - 9 Sess. 25, decreto de Purgatorio. - Leander,tr. 8, de Sacrif. Miss.,. disp. 3, qu. 5. - Cordub., lib. l,qu. 3, dub., v. Sed utrum de condigno. • Machado~ PerfetoConfessoc, lib. 4, part.!, tr.12, docum. 2, n. 5. - lO Disp. 79,sect. 4) v. Dico 1. - 11 Tr. 22, punct. 6, n. 5. - 12 Tr. 5,cap. 3, n. 13. - Vasq., disp. 228, cap. 3, num. 17 et 19. -Lugo, de Euch., disp. 19,n.150. - Gasp. Hurtad.. de Sacrif.Miss., disp.3, dift 3. - 13 Sess.22, de Sacrif. Miss., cap. 2.- l' Tr. 5, cap. 3, n. 15. - 16 De Euch., qu. ult., punct. 4.

teres etiam sancti... Ut aperte Christi erganos providentiam et benignitatem intelligas,qui gravioribus morbis graviorem poeniten-tiae curationem adhibuit, Ieviores autem faci-liori sacrit'icii medicamento curavit •.

ò) Bonacinaa Salmant. allegatut ex Lean-

Non ex o-pere opera-

:~pes~:ti~~nìs.

4. Impe-tratio bene-rum spiri-ruatìum' ett e m p o r a-lium.

Prìncìpa-lis fructusnon pendera probitatesacerdotis.

Est finitusactu.

Valoret Iru ct us,quid,

FruetusMissae,quotuplex.

]uxta a-lios,· valor,intensiveet extensì-ve, actu fì-nìtus,

Fructus autem sunt bona ipsa quae in-tuitu sacrificii Deus confert. - Unde va-lor a fructu differt, velut causa ab effectu.

Notandum Il", Fructum Missae distin-gui ex triplici capite. - Distinguitur enim1°. Ex parte causae, id est ex opere ope-rato et opere operantis. Fructus ex ope-re operato est ille qui confertur intuitumeritorum Christi et ejus promissionis:fructus vero ex opere operantis est illequi confertur intuitu meriti et devotioniscelebrantis. - Distinguitur 2". Ex parterei, in meritorium, satisfactorium et ìm-petratorium; juxta dieta n. praeced. 311.- Distinguitur ~. in generalem, specia-lem et specialissimum. Fructus generalisobtingit qmnibus fìdelìbus vivis et defun-ctis. Spedalt's (ab aliis dictus medz'us velministerialt's) obtingit tam eis pro quibusapplicatur, quam assistentibus et concur-rentibus ministrando paramenta, lumina-ria, hostias, etc. Spedalz'sszmus demumobtingit soli sacerdoti.

Hic autem magna occurrit Quaestio,valde inter DD. controversa: An sacri-.ficzum Mz'ssae z'n.fint'tum habeat valorem?- Duplex adest sententia:

Prima dicit habere valorem actu tamintensive quam extensive finitum, ita utpluribus applicatum, minus prosit singulisquam si uni tantum applicetur. - Ha cumBusenbaum (ut supra) tenent Scotus l,

.S. Bonaventura 2, Roncaglia a) .. item Pa-ludanus, Richardus, Major, Barbosa, Co-varruvias et Fagundez, apud Salmant, 3.Idemque expresse docet Sotus 4, ubi ait:Intentionz' (sacerdotis), quia est de essenotia sacrijiczi~ ett'am ex opere operato re-spondet certus et taxatus gradus saiis-factionis .. et ideo quanto in plures z1luddz'stribuat, tanto mt'nus sz'ngulis obvenit.

Diversa autem auctores hujus senten-tiae ratione utuntur. - AHi: quia valorMissae non sumitur ex re oblata, sed ex

l Quaest. quod1ibet., qu. 20, n. 20. - 2 In 4, disto 45,art. 2, qu.3, ad ult. - Palud.~ in 4, dist.45, qu.2, art. 2,concI. 4 (n. 18). - Richard., in 4, disto 45, art. 2, qu. 3. -Major~ in 4, disto -45, qu.2. - Barbosa) de Offie. et Potest.epise., allego 24, num. 7•• Co'Varr.) in cap . •4lma mater~parto 1, § 5, num. 6, i. f. - Fagund., de l' Praec. EccI .•

droj sed quidquid dicat Leander, Bonacinainmeis saltem editionibus, de Euch., qu. ult.,punct. 3, n. 3, hoc pIane omittit.

ipsa oblatione, sive ex actione sacerdotisofferentis, quae certe non potest esse infi-niti valoris. Dicunt enim in sacrificio Mis-sae Christum non esse proprie offerentem,sed tantum remote, quatenus illud persacerdotes offerendum instituit. - Sedhaec ratio communiter rejicitur, et me-rito. Tum quia, sieut sacrificium oblatuma sacerdote malo, non perinde ab ejusmalitia inquinatur (ut docet Tridenti-num 5), ìta neque ab offerente limitatoIìmìtationem recìpìt, Tum quia certum estquod in hoc sacrificio Christus est simulvietima et principalis offerens; ut patet exconcilio Lateranensi IV 6, ubi dictum fuit:In qua (Ecc1esia)idem t'pse sacerdos et sa-crificium jesus Christus. Et c1arius ex Tri-dentino 7, ubi habetur: Una enzm eadem-que est hostia, idemque nunc offerens sa-cerdotum mmisterio, qui set'psum tunc t1Zcruce obtult't,sola offerendirazionedioersa.

Alii vero hac ratìone utuntur: quia,licet Missa in se et quoad sufficientiam sitinfiniti valoris: tamen quoad effectum, hicest limitatus ex voluntate Christi, qui hocsacrificium instituit, ut ex opere operato(independenter ab horninum dispositione)determinatum produceret effectum, sìvesatisfactionis gradum: quamvis ex opereoperantis possit crescere, juxta majoremdevotionis offerentis vel ejus pro quo of-fertur.

Et huic sententiae videtur favere DivusThomas 8, ubi ait: Quamvz's virtus Chrz:sti, quae contt"netur sub sacramento ~u.charz'stt"ae, s# z'n.finz"ta,o tamen determzna·tus .est effectus ad quem z"llud sacramen-tum ordz'natur. Hinc S. Doctor 9 infert,mìnus esse probabilem opinionem asse-rentem quod suffragia pro uno facta nonmagis eì prosint, quam aliis. qui magisdigni sunt, sic. dicens: Si ergo suffra-gium pro multt's factum tantum valeretsz'ngult's ac sz'pro uno tantum .fieret, vz:

lib. 3, cap. 2, a n. 7; cap. 6, n. 8; cap. 8, n. lO. - 8 Tr. 5,cap. 3, n. 38. - 4 In 4, disto 13, qu. 2, art. 1, concI. 2. -:-• Sesso 22, de Sacrif. Miss., cap. 1. - • Cap. l, post med.,(anno 1215 celebrat.); apud Labbe, tomo 13, col. 929. -, Loc. cit., cap. 2. - • In 4, disto 45, qu.2, art. 4, solut. 3,ad 2. -' Loc. cit., art. 4, qu. 2, v. &là contra.

312. - a) Roncaglia,de Sacrif. Miss., cap.1,qu.7, resp. 2, ita sane docet «!n. ordine adsatisfactionem.• Sed resp.3, scnblt: Fructus

292 LIB. VI. - TRACT. III. DE EUCHARISTIA.CAP. III. - DE EUCHARISTIA UT EST SACRIFIClUM. - DUB. I. 293

jU:"I:ta re-cen t io r e.s,valer infi-nitus quoad5 u ffi C i c n-tiarn,

detur q.tOdEcclesia non debuit instituisseut pro alt'quo singulariter Mz'ssa vel ora-Ho fieret, seri quod semper diceretur proomnibus fidelzaus defunctis : quod patetesse falsum, - Ratio hujus sententiaeprobatur ex prohibitione Ecc1esiae, quaevetat ne pluribus Missam petentibus unosacrificio satis.lì.at. Hinc sacerdos qui apluribus stipendia accepit, nequit unicamMissam pro illis offerre. Quod utique fa-cere posset, si Missa aeque omnibus acuni prodesset: sed hoc fuit proscriptumab Alexandro VII in propos. lO, quae di-cebat : Non est contra justz'tiam pro plu·ribus sacrijiciz's stipendium accipere, etsacrificium unum offerre.

Secunda verosententia, a recentioribushodie communissime recepta, docet valo-rem Missae esse intensive et extensiveinfinitum quoad sufficientiam, ratione infì-nitae dignitatis Christi, qui in hoc sacri-ficio est victima et prìncipalìs offerens.- Dicitur: Intensive infinitum,' quatenuspotest causare fructum majorem et mino-rem, juxta mensuram dispositionis homì-nìs, Extensive autem, quatenus potest in-finitos effectus producere, et juvare itauni soli ac infinitis hominibus. Et ratio

Trident., sesso 22, de Sacrif. Miss" cap. 2. - 1 Man.,tr. 4, de Buch., cap. 12, § 2, v. Ex his. - .2 De Euch.,pan.2,cap.l0, v. Verior videtur. - S DeMonte propìtìator.,

medius «bene dici potest infinitus quoad im-petratìonem. Ratio est, quia impetratio noninnititur pacto aut promissioni sìcutì satisfa-etio, sed dìvinae miserlcordiae et liberalitati,quae de se non habent a quo limitentur.•.

b ) juenìn, lnstitut. de Euch., qu. 2, cap.5,conel.4, haec dumtaxat scribit: «Valor sacri-ficii Eucharistiae est infinitus secundum suf-ficientiam, finitus vero secundl.lm eflìcaciam• .

c) Petrocorensis, de Euch., cap.11, qu. 8,exponit hanc secundam sententiam; et addu-ctis pro ea rationibus, concludit dicens: «E;X:hoc solidissimo sane pri~cipio inferunt sacrl-ficii fructum non decrescere ex eo quod propluribus offertl1r'. Quibus utique verbis huie-sententiae adhaerere videtur.

d) Concina, de Sacrif. Mz'ss., cap. 3, n.3et seqq., dicit valorem Missae infinitum essequoad virtutem et suffi.cientiam; finitum veroquoad effeetum; et n. 5 addit: « Quid quodsi sacrificium Missae reipsa effectum infini·tum produceret, aeque prodesset omnibus etsinguIis ac. uni vel alteri...? Praeterea injustesacerdos applicaret sacrificii fructum uni ani-mae, si aeque omnibus prodesset.. .

est, quia (ut docet Tridentinum) Missaesacrificium idem est, etsi modo diversooblatum, cum crucis sacrificio, quod fnitinfiniti valoris. - Quoad effectum vero,dicitur hoc sacrificium esse finitum, nonjam ex sua institutione, (nempe, ut aitprima sententia, qui.a fuit a Christo in eodeterminatus certus gradus satisfactio-nis); sed ex finita capacitate horninum proquibus offertur, quorum unusquisque ube-riorem percipit fructum, juxta suam etofferentis dispositionem. Pariter ac etiamfuit sacrificium crucis, quod, esto in geonere satisfactionis fuerit infiniti valoris,nullum tamen actu effectum in nobis ìnfì-nitum operatur; cum se habeat per mo-dum causae universalis supernaturalis,quae operatur juxta subjectorum dispo-sitionem: prout operantur etiam sacra-menta, quae, licet infinitam virtutem ha-beant, actu tamen limitate operantur.

Unde, juxta hanc sententiam, Missaaeque prodest singulis pluribus applicata,ac si uni applicetur. - Ita tenent Gonet I,Habert 2, Juenin Ò),Petrocorensis C) , Pigna.telli 8, Tournely 4 et ejus Contìnuator 5,Concina d), Holzmann e), Wigandt 6, Bo-nacina f); Croixs/ cum Suarez h), Vasquez,

Iib. 4, qu, 9 et lO. - • Praelect., de Sacrif, Miss., art. 6. -5 De Euch., parto 2, cap. 6. .....,. G T'r, 12, n. 78. - Vasq.,disp.230, cap. 2, init., et cap. 3, n. 9; et disp. 231, cap. 3.

e) Holzmann pariter, de Euch.; n. 321, con-trariam sententiam tuetur, inquiens: s Chrì-stus...sacrificio Missae,alìoquìn infinite digno,

. merita et satìsfactìones suas in certa tantumquantitate annectere voluit; quae proindequantitas in eo minores proportiones dividi-tur, quo pro pl~ribus sacrificium offertur '.Quod his verbis iterum confirmat: «Si valorsacrificii esset... infinitus, sequeretur sacerdo·tem non peccaturum contra justitiam, si propluribus sacrificiis accipiens stipendium, of·ferret unum dumtaxat sacrificium, cum unumprodesset aeque, seu tantum quantum plura;atqui sequela est improbabilis... '.

f) Bonacina, de Euch., qu. uit., punct. 4,-n. 5, dicitvalorem generalem Missae ita esseextensive infinitum, ut non tam muItis prosit,quin possit pluribus prodesse; sed'n. 6, valo-rem medium finitum esse affirmat.

g) Croix, !t'b. 6, part. 2, n. 47, effectumsacrificii finitum esse ait: «Et inde etiam est...quod sacrificium plus prosit uni pro quo solooffertur, quam prodesset singulis, si pro mul-tis offerretur •.

h) Suarez, dz"sp. 79, sect.12, propos.1) ait

Finitusquoad effe-ctum,

Diffìculta-tibus satis-rìr,

Silvestro h),' et Salmant. l cum Cano i),Cajetano i), Navarra et aliis plurimis.

Et pro hac sententia dare est etiamD. Thomas 2, ubi sic ait: Quamvis... haecoblatio ex sui quantitate sufficiat ad satis-jacz"endum pro omnipoena, tamen fit sa-tisfactoria.... illis pro quzaus offertur, veletiam offerenubus, secundum quantitatemsuae deootiones et non pro tota poena.Nec sibi contradicit S. Doctor in locissupra citatis; nam ubi dicit Missam ha-bere effectum determinatum, sane intelligidebet de determinatione non ex parteChristi, sed subjecti, juxta mensuram suaedispositionis. Ubi autem dicit quod Missapluribus applicata, minus prodest singulis,non quidem loquitur de Missa uti sacrifì-cio, sed uti suffragio ab Ecclesia instituto,quod effectum certe finitum habet, et ideoquo pluribus iUud applicatur, eo mìnussingulis juvat, Certum enim est quod pre-ces Missae ab Ecc1esia institutae magisprosunt alicui, si singulariter ei quam sipluribus a sacerdote applicentur j ut patetex concilio Constantiensi, ubi damnatusfuit hic articulus Wìclefì : Speciales ora-tiones applicatae uni personae per prae-latos vel religiosos, non plus prosunt ez~dem quam generales caeteris paribu«:

Nec obstat l°. prohibitio Ecc1esiae ac-cipiendi plura stipendia pro una Missa.- Nam respondetur 1) quod stipendiumnon datur ut pretium fructus Missae, sedpro sustentatione ministri (utdiximus deSimom"a, Lsb. III, n. 55). Unde, semperac minister suam habet sustentationem,deficit titulus quo aliud stipendium possitaccipere. - Respondetur 2) quod, cum

l ':fract.5, cap. 3, num. 40 et 48.. Petr. Navar' 1 deRestitut., lib. 2, cap. 2, num. 268. - !l 3 P., qu.79, art. 5,corpo - Concil. Constant., sessione 8, Wiclefi artico 19;

singulos offerentes, quando plures offerentescum sacerdote concurrunt, integrum fructumaccipere; quando vero non adsunt illi offe·rentes, effectus respondens obl:ltioni sacer-dotis ut sic, si pro pluribus offeratur, minui-tur in sing-ulis, concI. 2 .. effectus tamen im-petrationis, si aeque specialiter offertur proomnibus, aeque prodest singulis ac si pro unotantum sacrificium esset oblatum, concI.3.-Silvester, v. Missa I, quaer. 9, Missam negatprodesse singulis aequaliter, si offeratur «im·mediate pro multis sive primo. ; secus vero,si «immediate sive primo pro singulis ».

sententia opposita non sit improbabilis,non potest sacerdos pro stipendio Certoincertum Missae fructum applicare.

Neque obstat 2°. quod si haec sententiavaleret, frustra Ecclesia Missas multipli-caret - Nam respondetur (ut diximus)quod fructus sacrificii non percipitur juxtasuum proprium valorem, sedjuxta dispo-sitionem illìus cui applicatur; et ex hocevenit quod quo plurìes pro uno repetun-tur sacrificia, eo pluries fructus partici-patur.

Haec secunda sententìa, speculativeloquendo, videtur probabìlior. At, quiacontraria adhuc est probabilis, non licetquidem sacerdoti, dum accipit stipendiumab uno, applicare Missam pro illo in ge-nerali cum aliis; nisi saltem sub con-ditione, nernpe modo ille non defrau-deturz',

Notandum hic quod sacrificium Missae,in quantum pertinet ad fructum princz:palem, tam prodest si offeratur a bonosacerdote quam amalo: curo valor Mis-sae sit ex opere operato pendens. a me-ritis Christi. - In quantum autem perti-net ad fructum precum q,uae in Mìssadicuntur, ipsae etiam valent factae a sa-cerdote peccatore, quatenus hic orat no-mine Ecclesiae, quia Ecclesia semper estDeo grata; secus, quatenus orat nomineproprio. Ita S. Thomas a. Hinc dixit AIe-xander Papa 4: Sacerdotes, qua1f.to digmo-res fuerint, tanto fadlius P1'O necessita-tt'bus pro quibus clamant exaudz"untur.

Censet autem D. Thomas 5 quod sicelebrans est excommunìcatus, quz"a estab Ecclesiae unitate separatus, orationes

ap. Labbe, tomo 16, col. 120. - 3 3 p" qu. 82, artico 6.- .f Can. rpsl91) causo 1, qu. 1. - G Loc. cit., artic.7,ad 3.

i) Canus, de Loct's theol., lib.12, cap.12,v. Dedmum vero, idem tenet ac Suarez hicsuperius nota h. - Cajetanus, in qu. 79, art. 5,ait Missam habere valorem infinitum; et sicsi pro pluribus ad satisfactionem offeratur,aeque valere ac si pro uno dumtaxat offer-retur.

j) Postea tamen, anno scilicet 1769, tumin opusculo de Caeremonz'is Mz:çsa,e, parto3,de Abusibus z'n acct'piendis Missis, n. 26-28,tum in Trt"d., sesso 22, n. 22) S. Doctor com-muniorem vocavit et propugnavit prioremopinic;mem.

Secundasen t e n t i a ,specu lat iveprobabltior;prima. pro-babìtis.

Differentiaquoad f'ru-ctum, Mis-sae beni etmali sacerdotis.

294 LIB. VI. - TRACT. III. OE EUCHAR!STIA. CAP. III. - DE EUCHARISTIA UT EST SACRIFICIUM. - OUB. 1. 295

« mandato episcopi, sub gravi culpa, ce-«lebrare saltem dominicis et festis; excu-« santur tamen, si episcopi nullum man-« datum exstet ». .

Dubitatur hic l°. An sacerdotes tenean-tur sub culpa gravi alt'quando celebrare?

Prima sententia communior, quamtenent D. Thomas 8, Suarez 9, Laymann l0,Bonacina P, Juenin 12, Ho1zmann 18, ContinoTournely 14, Elbel ", Habert 16, Coneina 17;et Palaus 18 cum Vasquez, Navarro, Va-lentia, Azor, etc., docet teneri tam expraecepto divino quam ecclesiastico. -Dz'vinum praeceptum probatur l°. ex illoApostoli (ad Hebr. v): Omnis namqueponti/ex ex hominzous assumptus, prohomz'nzous constt'tut'tur in zi's quae suntad Deum, ut offerat dona et sacrificia .pro peccatis. Probatur 2°. ex verbis Chri-sti (Luc. XXII): Hoc facùe t'n meam com-memorationem. Quae verba declarat Tri-dentinum 19 continereverum praeceptum,dicens: Apostolis...eorumque z'n sacerdotiosuccessorious, ut offerrent, praecepit perhaec verba: Hoc facite, etc. - Praeceptum

Obligatiocelebrandialiquoties.

ejus efficaet'am non habent, Et hoc putoverius dicendum, loquendo de excommu-nicato vt'tando,' cum Roncaglia 1, Sporer 2et Laymann 8 (contra Holzmann 4; etCroix 5 cum Soto k), Gabriele Z), Dica-stillo m), etc.). - Probabiliter vero dieitLaymann cum Avila et communi, secusesse de excommunicato tolerato ; quia Ec-clesia, permittendo quod fideles postulentMissas ab eo, consequenter etiam permit-tit ut omnino ipsae fructuosae sint postu-lantibus. Vide n. 309.

" Unde resolves:313. - «l°. Sacerdotes ordinarie peccant

« graviter, si non aliquoties in anno, sal-« tem ter vel quater, solemnioribus festis" celebrent: nisi legitime sint impediti.« Ita Silvester, Reginaldus a), Suarez b)," Coninck et alli communiter: - contra" Angles, Bonacina c), Diana 6; item card.e: de Lugo d) et Tamburinium 7, qui excu-« sant saltem a mortali: dummodo com-• municent in Paschate, absitque contem-« ptus et scandalum. - Immo ubi Tri-• dentinum est receptum, tenentur ex

1 De Sacrif, Miss., cap. l, qu. 3, resp. 2. - • Part.2,cap. 5, n. 322. - • Lìb, 5, tr.5, cap. l, n. 12, v. Dico 2. -4 De Euch., n. 324, resp. 2. - lS Lib. 6, parto .2, n, 49. -Laym.,} Ioc, cito • Avila~ parto 2, cap. 6, disp, 4, dub, 5,v. Dico 1. - Silvest., v. Missa I, qu, 7, § Quartu",. -Coninck, qu. BB, art. 2, num, 206 et 207. - Angles" FIor.,de Euch., qu. 7, de Miuistro Euch., ditt lO, concL 2 et 3. -G Parto 2, tr. 14, reso!. 19. - ,. Method. celebrando Miss.,lib. 1, cap. 6, § 2, num. 1. - 8 3 P., qu. 82, art. lO. -9 Disp. SO, sect. 1, v. Haec res dubia. - IO Lib. 5, tra 5,

k) Sotus non sine formidine id docet; seri-bit enim in 4, disto 13, qu. 1, art. 8, v. Deprea'bus: «Orationes sacerdotis peccatoris inMissa, quatenus est minister Ecc1esiae, essefructuosas, non videtur praecisos comprehen-dere. Qui autem dicere vellet quod Ecc1esiapraescindendo haereticos, degradatos et alios,non potest facere quin si sacrificent, ejusutantur potestate, etiam in fundendis preci-bus, quamvis peccent, glossare potest dictumS. Thomae, quod eorum preces nullius sunteflìcaciae, quatenus ex eorum devotione pro·'manant; secus, quatenus eas in potestate Ec-c1esiae offerunt. Tametsi prior solutio gratiuslitterae S. Thomae arrideat>.

Z) Gabriel Biel, lect. 27, in canon. Miss.,lit. H, V. Sed adhuc restat, loquitur de ex-communicato in genere, «quem Ecc1esia ma·nifeste prohibuit ne tali legationis officio fun-geretur », de quo tamen scribit: Hoc non ob-stante, vi suae indelebilis ordinationis, «nun·tius est Ecc1esiae ejusque personam gerit».

cap. S, n. 1. - 11 De Euch., qu. ult., punct, 7, n. 1. '-Ii Instir., de Euch., qu. 2, cap. ·6, art. 1, conci. 1 et 2. -'" De Euch., n. 338 et 339. - .. De Euch., parto 2, cap. 9,art. 2, sect, 1, concl. 1. - 15 Confer. 18, de Oblig. celebrandi,n. 195. - 16 De Euch., part, 2, cap. 11, qu, 9. -" De Sacrif.Miss., cap. 8, n. l, 3 et 6. - ra Tr. 22, punct, 12, n. 1. ~Vasq... disp, 232, cap. 1. - Navar." Man., cap. 25, num. 88~v. Vzgesimo primo. - Valent ... disp. 6, qu. lO, punct. 3. -Azor, parto l, lib. 10, cap. 24, qu. 1. - 19 Sesso 22, deSacrif. Miss., cap. l.

m) Dicastillus, tr. 5, de Sacrif. Miss.)dz'sp. 3, dub. 8, .n.211, omnino probabile esseait, hujus excommunicati orationes efficaciamhabere; licet negativam sententiam non im-probabilem n. 215, esse asserat.

313. - a) Quin etiam Reginaldus, lib. 29,n. 167, mortale esse pronuntiat, si absquelegitimo impedimento, « vix ter aut quaterin anno celebretur ».

b) Suarez, dz'sp. 80, sect. 1, ait rem du-biam et incertam sibi videri; et probabilequidem esse p.on teneri sub mortali, etsi con-traria opinio, «magis pia est et securior etin praxi consulenda, quia revera, et est ma·gis consentanea rationi, et praeterea vix po-test sine magno scandalo contrarium fieri».

c) Bonacina, de Euch. j qu. ult., punct.7,n. 1, videtur id probabile existimare; sed n.let 2, priorem sententiam probabiliorem esseaffirmat.

d) Lugo, di'sp.20, n. 2, negat utique ar-gumenta, quibus probatur esse mortale, sibi

Commu-nius a ff'i r-mant oblio .gationemgravem,

autem ecclesiasticum probatur ex cap. Do-lentes 9, de celebrato Mz'ss., ubi Inno-centius III sic dixit: Dolentes referimusquod non solum quùiam mmores cierici,verum... alz'qui ecclesiarum praelati, circacomessationes superfluas...fere medieta-tem noctis expendunt.... Suntet alzi' quiMz'ssarum solemma oix: celebrant quaterz'n anno, et quod deterius est , interessecontemnunt: et sz· quando, dum haec cele-brantur z·nter","Z·nt... z'ntendunt exterius col-locutzonz'bus laù:orum.... Haec igz'tur etszmz'lza sub poena suspenszom's penz~usz'nhzoemus, dz'stricte praeez'pz'entes z'n oir-tute' obedientiae, ut officzum nocturnum,pariter et diurnum , studiose celebrentpariter et devote.

Ratio autem hujus sententiae, quamaffert D. Thomas, est: Quza unusquz'squetenetur uN gratza szai data, cum fuerst op-portunum, secundum z'llud (II. ad CoroVI):Exhortamur ne in .vacuum gratìam Deireeipiatis. Opportunt'tas autem sacrijiciumofferendz' non solum attendz'tur per com-parationem ad fideles Chrz'stz~quz'busopor-tet sacramenta mz'nz'strari,' sedprz'nez'pa-titer per comparatzonem ad Deum, cu«consecratione hujus sacramenti sacrifi-cium offertur. - Hinc referunt Palaus l

D. Thom., 3 Part., qu, 82, art. W. - 1 Tr. 22, punct.12,num. l, i. f. - il De Euch., parto 2, cap. 9, art. 2, sect, 1,concI. 1, v. Conftrm. iterum. - 8 In 4, disto 12, parto 2,art. 2, qu. l. - Victcria, Sum., de Eucharistia, n. 94••

esse convincentia; sed addit hodie, rationescandali « vix posse. excusari a mortali sa·cerdotem nunquam in anno celebrantem.

e) Et sane, in editione Romana anni 1570operum S. Thomae Aquinatis, z'n 3 P. qu.82art. lO, desideratur opinio Cajetani' de ho~quaesito; et solum in ejus commentario habe·tur, sacerdotem peccare si totaliter a cele-brando abstineat. In editionibus vero vetu·stioribus, ut est editio anni 1533 (Venetiis inaedibus Luceantonii Junte Florentiiii, in 101.)Cajetanus aliam movebat quaestionem: «Al-tera difficultas est, inquiebat, an peceatuIri··hujusmodi omissionis sit peecatum mortale.Et est r~tio'dubii, quia nec omne praeceptumaffirmativum, nec omne praeceptum negati-,,:umobli~at. ad mor~le; nee apparet qua ra·tl?ne cantatI contranetur talis omissio, quam·V1S appareat quod contrariatur fervori cari-tatis; ex ~eg~igentia. enim quadam, quae intep~re cll;n~tis conSIstere videtur, talispro-vemt omlSSlO. - Breviter apparet mihi pec-

et [Contìn.] Tournely 2, opinionem Caje-tani e), sentientem non peccare gravitersacerdotes qui nunquam celebrant, jussuS. Pii V expunctam fuisse ex ejus com-mentario.

Secunda vero sententia, quam tenentS. Bonaventura 8 et Cajetanus e),. itemAlensisf) et Victoria, apud Palaum 4; acprobabilem putant Suarez, Palaus et Lay-mann g), dieit, secluso scandalo, sacerdo-tem praeeise ex sua ordinatione non te-neri ad celebrandum. Et huic valde adhae-ret Lugo 6, dicens rationes primae sen-tentiae nequaquam convincere. - Ratiohujus secundae sententiae est, quia nonconstat de praecepto. Non de dìvìnoj nampraeceptum illud: Hoc facite, etc.,non estdatum singulis sacerdotibus, sed ipsorumcommunitati, nempe ut curent ne in Ec-clesia Dei desit oblatio hujus sacrifìcii.Tntextu autem Apostoli: Omnz's namqueponti/ex,exprimitur tantum potestasquamsinguli sacerdotes habent sacrificandi, nonautem obligatio. - Ad praeceptum verosuppositum in cap. Dolentes, respondetLugo l°. Quod poena suspensionis respieitsolummodo colloquentes in choro. 2°.Quodpoena illa non inducit peccatum grave;cum non sit latae, sed ferendae senten-

• Tract, 22, punct, 12, num, 2. - $uar., disp, SO, sect, 1,v. Haee reso - Palaus" tract. 22, punct. 12, num. 2. _r;, De Euchl:U'istia, disp. 20, num. 2. - Lugo, Ioe. cit.,num.6.

catum hoc esse secundum se veniale, utpoteoppositum non ipsi caritati, sed ejus fervori.Attestatur autem huic sententiae diversitasopinionum de licita vel illicita hac omissione:paru~ enim a .licito discedere videtur quodcredltum est a doctoribus esse licitum '.

f) Alensis, part. 4, .qu. 11, membro 2)art. 4, § 1, Quaest., in resp. ad 4) negat pec-care mortaliter eum, qui ob reverentiam acelebratione omnino cessaret, nisi contrariumi~si a superiore injungeretur. Sed z'n corp.,discursum ita conc1udi~: «Nec omnino est.desistendum, neque ab immolatione neque acommunione; neque sine Magna sui pro-batione et dijudicatione est ad hoc acce-dendum '.

g) Laymann, lib. 5, tr. 5, cap. 3, n. l,videtur utique hanc secundam sententiam utprobabilem agnoscere, cum dicat eam esse«gravium etiam auctorum •. - Et his aucto-ribus qui probabilem reputant,.accensendusest etiam Azor, ioc. cit.

AHi ne-gant essegravem.

296 LIB. VI. - TRACT. III. DE EUCHARISTIA. CAP. III. - DE EUCHARISTIA U1' EST SACRIFICIUM. - DUB. l. 297

S. Docterpriori s e n-tentiae ad-haeret.

Ql10tiesina n n o cele-brandum,

tiae. 3°. Quod ibi textus circa Missarumcelebrationem loquitur tantum de prae-latìs ecc1esiarum.

Ad rationem autem D. Thomae re-sponderi posset, ex.ea non inferri prae-ceptum, sed tantum consìlium, juxta ver-bum Apostoli exhortamur. Et ideo pluresex hujus sententiae auctoribus non exì-munt sacerdotem, nunquam celebrantemin anno, saltem a culpa veniali, propterbonum qua privat se et Ecclesiam j exi-munt vero a mortali. - Dicit autem Pa-laus 1 S. Pium expunxisse opinionem Caje-tani, non ut falsam, sed ut minus proba-lem et contrariam sententiae D. Thomae.

His tamen non obstantibus, ego cumSalmant. h) primae sententiae, ut longecommuniori et tutiori, me subscrìbo, Tantomagis quia ipse Lugo 2 ait, sacerdotemnegligentem celebrare in anno, hodie nonposse i) excusari a peccato gravi rationescandali j quia hoc esset signum malaeconscientiae. Immo Suarez 3 hoc meritosentit etiam de sacerdote non celebranteper diuturnum tempus, puta per sex velocto menses; ut dicunt Palaus 4 et Sal-manto 5. Ex quo tandem concluditur sen-tentiam oppositam, saltem propter scan-dalum, vix esse practice probabìlem,

Dubitatur ZOo Quotz'es z'n anno teneatursub gravz' quisque sacerdos celebrare?In hoc doctores valde discrepant.

D. Thomas 6 sic ait: Unde sacerdoti,ett'amsi non habeat curam ant'1narum,non !t'cet omnt'no a celebratz'one cessare"

, Tr. 22, punct. 12,' num. 2. - • De Euch., disp. 20,n. la. - • Disp. 80, sect. 1, v. Haec reso - 'Loc. dt.,n. a. - • Tr. 5, cap. 5, n. 44. - • a P., qu. 82, art. 10.-Selus, in 4. disto la, qu. l. art. lO, v. At vero cum sito •, De Sacrif. Miss., lib. 8, cap. 1, num. 6 (al., sezione 2,cap. 1, § l, v. Passando ai giorni. - 8 Institut' l de Euch.,qu. 2, cap. 6, art. l, conol. 2. - • Sum., parto a, de sa-crif. Miss., qu.21, conci. 2. -" De Euch., part.2, cap. li,qu.lO, resp.l.-ll De Sacrif.Miss., cap. 8, n.l. - "Sess.2S,

h) Salmant., tr. 50, cap. 5, n. 43, de primasententia dicunt: • Milgis pia, securior et inpraxi consulenda•.

i) Lugo ait: • Vix posse > ab istiusmodigravi peccato excusari.

j) Richardus de Mediavilla,in 4, dist. 13,art. 2, qu. 2, obligat ad celebrandum alz~quaties,. quod ita explicat: Qui .1000 et temopore debitoet convenienti, habita opportuni-tate et dispositione, non vult uti, sed notabi·liter negligit" peccat».

sed saltem vùletur quod celebrare tenea-tur z'n praect'puz'sfestt's, et maxime.in z'llz'sdz'ebus z'n quzòus fideles communù:are con-sueverunt. - Haec autem praecipua festaexplicat Sotus apud Benedictum XIV 7intelligi de Nativitate Domini, Paschate etPentecoste, in quibus ait olim fideles con-suevisse communicare, Sed ]uenin 8 hisaddit festa Ascensionis, Corporis Christi,Nativitatis BeataeVirginis Marine, Annun-tiationis, Purificationis et Assumptionis.

Immo Merbesius " et Habert lO sentiuntoblìgarì ad celebrandum singulis domi-nicis et festis, praesertim solemnioribus.Et idem sentit Pater Concina 11, dicens :Qua lege fideles urgentur interesse sa-crificio, eademsacerdotes tenentur offerre.Id colligunt ex Tridentino 19, ubi habetur :Curet epz'scopus, ut zi' (sacerdotes) saltemdz'ebus domz'nt"cz's ac festis solemnt'bus.....Mt'ssas celebrent. [Contini] Toumely 18 au-tem sìc ait : Gravzs pecca# suspectos essetot sacerdotes, quz' semel in anno..... cele-bran,t.

Alii tandem cum sententia longe com-rnuniorì sentiunt, sacerdotes non teneri adcelebrandum, nisi ter vel quater in anno,in festis solemnioribus. Ita Busenbaum (utsupra) et Navarrus 14; Laymann 15 cumSoto, Richardo », Paludano, Silvestro etValentia; ac Elbel P cum Scoto k), Go-bat l) et Anacleto. - Immo Suarez 17,Lugo m), Bonacina 18 et Holzmann n) dicuntsufficere, si celebrent ter vel quater inanno quibuslibet diebus. Et non immerito

de reform., cap. 14. - 1S De Euch., parto 2, cap. 9,art. 2,sect. 1, conci. l, v. Ex his coUiges.- " Man., cap. 25, n. 88,v. V{gesimo primo. - " Lib. 5, tr. 5, cap. a, num. l .•Selus, in 4, disto la, qu. l, art. lO, V. Atvero cum sii .•Paluà., in 4, disto 18, qu. 2, art. l, concI. l, (n. 4).· Silvest.,v. Missa I, qu. 7, v. Quarlum• • Valent., disp.6, qu.l0,punct. a. - " Confero 18, de Oblig. ceIebrandi, num. 195••Anacl. Reiffenst., tr. 14, disto 5, num. 82. - "Disp. 80,sect. l, v. f. - " De Euch., qu. ult .. punct.7, num. 2.

k) Elbel allegat Scotum, sed videtur essemendum pro Soto; nusquam enim apud Sco-tum id reperire potui.

1) Gobat, tr. 3, n. 482, obligat ad cele·brandum • aliquoties in .anno >.

m) Lugo, de Euch., disp. 20, n. 13,id habet, « retenta sententia de obligationecelebrandi ».

,,) Holzmann, de Euch., n. 343, rigidiusloquitur dicens: • Mortaliter peccaturum sa·cerdotem qui, cessante legitimoimpedimento,

Probabi-liter satisce Ie b r a reter'aut qua-ter quibus.libet di.·bus.

çuid d.retìgìosìs.

id probabile putant Salmant. l cum SotoToleto o), Vasquez, Azor, Henriquez, Ga-vanto, Hurtado, etc.: modo servetur debitadistantia prout dictum est in fine primiDubii. Et haec sententia est conformisdecreto S. C. Concilii, edito mense No-vembr, 1696(apud Monacelli 2),ubi dictumfuit: Qui sme justa causa ter vel quatert'n anno non celeoraret, cum peccetmor-talt'ter, posset ab epz'scopo... puniri P).

Dicunt tamen Salmant." cum Tambu-rinio et Garcia, quod sacerdotes relz'giosz'tenentur saltem sìngulìs mensìbus cele-brare; quia omnes religiosi sìve moniales(ut praecipitur in clem, 1. Ne z'n agro,§ Sane, de statu monach., et idem dicìturde monialibus in Tridentino 4) tenenturin singulis mensibus confiteri, et primadoIninica mensìs communìcare, nisì absti-neant ex judicio praelati vel confessarli.- Sed ex hoc textu video induci obliga-tionem tantum communicandi semel inmense, non autem celebrandi. Praeter-quam quod non improbabiliter docet Sua-rez 6, haec decreta non exprimere darepraeceptum, sed dumtaxat consilium, dumibi q) tantum dicitur: Ad confessionem....accedant...., et.... communicent. Unde Tri-dentinum 6 (ubi in margine notatur prae-fata clementina) sic ait: Attendant dt'lz:genter epz'scopz' et caeteri superiores mo-

1 Tr. 5, cap. 5, n. 44•• Sotus, in 4, dist.lS, qu, 1, art. lO,col. penult. . Vasq., disp. 2$2, cap. l, num, 11.• Asor,parto l, lib. lO, cap. 24, quaer. l, i. f. - Henriq., lib. 9,cap. 2a, n. 2.• Gtwant., parto a, tit. 12, num. 6. - Gasp.Hurtaà., de Sacrif. Miss., disp. 4, diff. l, v. Setus veroet § seq. - • Formular.,part. l, tit.5, formul.9, n. 15.-• Tr. 5, cap. 5, n. 44•• Ascan. Tambur., de Jure abbat.,tomo 2, disp. 5, qu. 5, num. a.• Hieron. Garcia, Sumamoral, tr. a, diff. 2, dud. 1, n. 20. - , Sesso 25,de regular.,cap. lO. - • Disp. 70, seot. 2. v. Dico l, i. f. - • Lec.dt. - , De Euch., parto 2, cap. 11, qu.l0, resp. 2, i. f. -• Man•• cap. 25, n. 134. - • De Euch., qu. ult., ponct. 7,

non saepius ac quater per annum celebra·ret ». Si tamen saepius celebret, « quibus-cumque tandem diebus id faciat », non pecca·bit mortaliter.

D) Toletus non satis accurate a Leandro,de Sacrif. Miss., dz'sp. 5, qu.2, (a quo Sal-manto citationemmutuati sunt)allegatur ; scri-bit enim: «Plures sunt doctoreset graves, quitenent quod ter aut quater in anno celebraredebet, saltem festissolemnibus,quibus solenttìdeles communicare: et oppositumfacere estpeccatum mortale».

P) Utrum vero authentica sit ista decla-

nasteriorum sanctt'montèllz'um, ut Z'n con-Stt'tutz'om'bus earum admoneantur (nota)sanctimoniales, ut saltem sz'ngulz's men-sz'bus confessionem peccatorum faciant,et sacrosanctam Eucharz'stt'amsusct'pz'ant.Unde concludit Suarez: Nz'sz' speciate oo-tum intercedat, aut msz'ex z'nstt'tuto reùgio-nz's constet cons#tutz'ones..... oblz'gare submortaù, nulla talt's est rigorosa oblz'gatz'o.

Parochos autem dicit Habert 7 tenericelebrare non quotidie, sed saepius quamdominicis et festis. - Sed communiteret verius dicunt alìì teneri ad celebran-dum tantum diebus festis, in quibus te-nentur parochiani Missam audire; cumhae obligationes sint correlativae: in qui-bus enìm diebus tenetur populus Missamaudire, tenetur parochus illam celebrare 1').Ha Navarrus 8, Bonacina " Azor IO; etBarbosa 11 cum Graffio, Homobono, Mol-fesio, Villalobos, Diana, Fagundez, Phili-berto Marchino, etc.; ex concilio Triden-tino 12, ubi dicitur: Sz'autem curam habue·rz'nt animarum, tam frequenter ut suomunerz' satisfaciant , Mz'ssam celebrent.Satis igitur munus suum implent, si sacri-ficant quoties populus Missam audire de-bet. Et hujus sententiae est etiam Bene-dictus XIV 13.

Quoad autem episcopos, dicit Habert 14,ex cap. ult. de prz'vil., t'n 60 , eos non de-

num. 4. - lO Parto 1, lib. lO, cap. 24, qu, 2. - 11 In Trid.,sesso 23, cap. 14, num. 4; et de Off. et Potest. episc.,allego 24. n. 22.• Jaeob. de Grqtfiis, Decis. aur., parto l,Ub.2, cap. 39, n. 7.• HomoboH., de Exam. ecc1es., tom.8,tr. 18, cap. l, qu.5, resol.2, V. f•• MOifes.. tr.8, cap. 14,n. 5 et 14•• Villa/ob., parto l, tr. 8, diff. 14, n. 4, i. f. -Diana, parto 2, tr. 14, resol. 26.• Fàgunà., de l° Praec.Ecc:.l., lib. a, cap. 15, n.8.• PhUib. March., tr.3, parto 2,cap. SO, num. 1. - " Sesso 2a, de reform., cap. 14, v. f. -" De Sacrif. Miss., lib. a, cap. a. num. a; (al., sezione 2,cap. l, § 2, v. E quantunque. - .. De Euch., parto 2,cap. Il, qu. lO, resp. 2, i. f.

rano in Tortonen.,ut ait Monacelli, milli du-bium est; reperio enim apud Pallottini, V. Mis-

,sa, § 7, n. 39, hanc aliam, et quidem con-trariam dec1arationem: « Verum sacerdoteslegitime non impediti non possunt cogi abepiscopo per censuras vel alias, poenas adcelebrandum, sed tantum hortari».

q) In citata scilicet clementina.l-) Haec sententia intelligenda est per se,

scilicet secIusa alia obligationeaut praecepto,uti non pauci ex citatis auctoribusexplicant.Praeterea, Barbosa et Graffius dicunt paro-chum teneri celebrare saltem diebus festis.

Parochìtenentur ce-lebrare do-minlcis etfesus.

Quid deepiscopis.

298 LIB. VI. - TRACT. III. DE EUCHARISTIA. CAP. III. - DE EUCHARISTIA UT EST SACRIFICIUM. - DUB. I. 299

Frequen-tia celebra-tionis in ca-t h e d r a l i-bus, colIe-g ì a t ì s etconv en t ì-bus.

Quomodopeccet nonapplicansvel d i ffe-r e ns Mis-samo

cere ullam diem transigere sine Missa,remota rationabili causa. - Sed adver-tendum quod textus non loquitur abso-Iute de celebratione, sed vel de celebra-tione, vel de auditione Missae.

314. - « 2°. Etsi in ecc1esiis cathedra-« libus, collegiatis et conventualibus (ubi«est competens sacerdotum numerus)« quotidie debeat una saltem Missa pri-« vata celebrari et altera cantari, peccent-«que mortaliter dictarum ecclesiarum« rectores a), si in hoc deficiant (Suarez,- Conìnck, Laymann, Marchinus, etc.) : -« non esse tamen mortale (praescindendo«a peculiari oblìgatìone talis ecc1esiae)« semel vel bis in hebdomada omittere«alterutram, docet Tamburinius l; uti«neque si in ecc1esiis collegiatis die festo« cadente in feriam privilegiatam (v. gr.e< vigiliae, quatuor temporum, quadrage-« simae vel rogationum) -Missa solemnis«de feria post Nonam canenda semele< omittatur. - Ibid. b), ex Abbate b), Mar-e< chino'b), etc. lO.

Circa Missam conventualem, vide san-cita a nostro Pontifice Benedicto XIV,n.326.

e< 3°. Peccat graviter qui tenetur pro« alio offerre Missam, fructum tamen prin-« cipalem applicat aliis. Quia id aliì est« fraudi in re gravi »,

315. - c 4°. Graviter peccat: IO. Quic ad Sacrum ex justitia obligatus, illudc .diu differt; quia magno fructu alterum

. 1 Method. celebro Miss., lib. l, cap. 6, § 2, num, 4. -• Method. celebro Miss., lib.8, cap. 1, § 9, n. lO. - Regin.,Iib, 28. n. 286. - • Exam., parto 8, cap. 5, § 9, n. 4. - • DeEuch., qu. ult., punct. 7, § 2, n. 1. - , De Matr., lib. 1,

314. - a) lta sane docent Suarez, disp. 80,sect. 2, V. Dico 2; COllinck, qu. 83, art. 2,n. 203 et seqq.;Laymann, lib. 5, tr.5, cap.3,n. 5; Marchinus, tr. 3, parto 2, cap. 30, n.5et 6, de obligatione procurandi ut Missa ce·lebretur quotidie in dictis ecc1esiis, si sacer-dotum numerus id permiserit: nullus tamen·ex his auctoribus, quidquid dicat Busenbaum,obligat ad duas quotidie Missas ibidem cele-brandas.

b) Thomas Tamburinius, quidquid dicatBusenbaum, hos auctores non citat pro expo-sita sententia, sed solum pro opinione quaevult adesse obligationem cantandi in dictisferiis utramque Missam; quam quidem obli-gationem gravem esse dicunt Ascanius Tam-burinius, de Jure abbatum, tomo 2, disp. 5,

« privat (Silvester a), Reginaldus a), Fer-« nandez a), etc.): multoque magis, si plane« omittit; teneturque hoc casu ad stìpen-« dii restitutionem. Tamburinius 2. - 2°.Sie: quis accipiat plura stipendia, quibus non-e nisi post longum tempus possit satisfa-e cere. Ratio eadem est. Silvester a), Re-« ginaldus, Fernandez 3. - 3°.Qui Sacrum« animo se obligandi promisit et non prae-» stat (Bonacina 4): etsi probabile sit, hoc«non esse mortale, ut habet Sanchez 5.«Vide Diana 6, ubi cìtat Cajetanum b),« Vasquez b), Hurtadum etc., affirmantes« quod, qui pluribus Missam gratis pro-« misit, possit unica satisfacere: quod ta-« men alii communiter negant ».

316. - Quoad stz"pendt'um Missae, re-fert aliqua praenotare sapienter traditaab eruditissimo nostro Pontifice Bene-dieto XIV in suis Operibus de Synodo,de Mtssa, etc. - Olim fideles sacerdoti-bus offerebant panem et vinum pro sacri-ficiis: in quibus quod supererat, in USUmcedebat ipsorum sacerdotum et c1erico-rum. Deinde permissum fuit offerri etiamoleum, spicas, uvas et similia. Demumpermissum etiam offerri pecunias, quaeprius non applicabantur sacerdotibus, sedmittebantur in arcam, distribuendae insustentationem ministrorum et pauperum;sed successu temporis traditae sunt ipsissacerdotibus, ut pro offerentibus Missasapplicarent. Quod alias merito approba-vit Ecc1esia, contra Wiclefìstas, qui id im-

disp. 5, n. 17 et 25. - • Parto 2, tr, 17, resol, 9; parto 4,tr.4, resol. 196; parto 5, tr. 14, resol. 81.• Gasp. Hurlad.,de Sacrif. Miss., disp, 4, diff.15, V. Quod autem sacrif.>«Bened, Xl V, de Synodo, lib.5, cap. 8; deMissa,lib.8,cap.21.

qu. 9, n. 37; et Marchinus, loc. c#., n. 7;dum contra Thomas Tamburinius, loc. cit.,n. 6, negat mortale esse si id omittatÙf, quiamanifeste non constat,inquit, de tam rigorosopraecepto.

315. - a) Silvester, V. Missa I, qu. lO, i.f.,habet id quod sub 3 ponitur a Busenbaum;Reginaldus autem, lib. 23, n, 236 .. et Fer-nandez de Moure, Exam., parto 3, cap. S,§ 9, n. 4, quod sub 2.

b) Cajetanus et Vasquez, non a Diana, sedab Hurtado, disp, 3, dz'jJ. 8, citantur, et qui-dem pro ratione tantum hujus sententiae:q'llod scilicet Missa pro pluribus oblata tan-tum singulis prosit ac si pro uno offerretur;et ita sane tenent Cajetanus in 3 P., qu. 79,art. 5; Vasquez, disp. 231, cap.. 3.

Historicaenotiones destipendio.

probant; nam, ut docet D. Thomas l: Sa-cerdos non accipi: pecuniam quasz' pre-tt'um consecrationis Euchartstt'ae....: hocent'm esset st"mont"acum __ sed quast' stt'pen-dt'um suae sustentationis. Et hoc est juxtaillud Apostoli I. Coro IX, 13: Neset'tts quo-nt''am qui t'n sacrario operantur, quae desacrario sunt edunt; et qut' altart"deser-vt"unt, cum altari' participant?

Sed quamvis res ita se habeat, hinctamen erupit avaritia sacerdotum, qui pro-pter hoc lucrum pluries in die celebra-bant: propterea id prohibuit Innocen-tius III 2. - Sed huic prohibitioni aliasuccessit nequitia; etenìm sacerdotes ineadem Missa tot hostias consecrabant,quot erant eleemosynam offerentes. -Alii vero Missam diei legebant ter velquater, usque ad offertorium; deinde totsecretas iterabant, quot orationes lege-rant; et tandem sub uno canone Missamperficiebant, tot repetitis collectis in fine, .quot initio recitaverant: et sie pro nu-mero repetitionum accipiebant stipendia ;vocabanturque hae Missae bifact'atae ettrifaciatae. Sed ipsae adhuc fuerunt eli-minatae.

Postea alii plures errores in mediumirrepserunt, qui ab Alexandro VII fueruntproscripti in propos. 8, 9 et lO, quas refe-remus n. 318 et 321.

1 2'" 2ae, qu.100, art. 2, ad 2. - SI Cap. Consu/uisti 3)de celebrato Missar. - Si/vest., V. Simonia, qu, 8, § Ternaregula, i. f.• Jacob. de Graff., Decis. aur., parto 1, lib. 2,cap. 96, num, 32. - • Lìb, 21, de Sacrif. Miss., n. 590. -• Disp. 86, sect, 3. - , De Euch., disp. 21, n. 18. - • DeSacrif. Miss., cap. 6, § 2, n. 4. - , De Euch., parto 2, cap. 9,

317. - a) Cajetanus, in 2am 2ae, qu.lo.O,art. 2 et 3, dub.l, V. f., et V. Patet 3, cumduplici distinctione loquitur. Et primo qui-dem de stipendio sustentationz's,de quo negatposse pacisci sacerdotem divitem; sed posseaccipiait, si gratuito detur vel ex auctoritatesuperioris: deinde de stipendio ex operarumlocatione, quod absque ulla distinctione pau-peris aut divitis, !,\ccipi posse ait, non quide1Ilratione ipsius celebrationis, sed ratione cir-cumstantiarum, quae celebrationi sunt an-nexae.

b) Gersonius, Thomassinus et Navarrusmanifeste rem innuunt. - Gersonius enim, deV#a spir., lect.4, coroli. 14, propos.6, absqueulla pauperis aut divitis distinctione, licitumesse ait accipere stipendium pro sustentatione,quia nemo tenetur suis stipendiis militare. -Et Thomassinus, Vetus et nova Eccles. disoi-

317. - Quaeritur l°. An sacerdotes dz'vt~tes POSSt'nt pro Mt"sSts stt'pendt'a accipere?

Negant Cajetanus a), Sì1vester et Graf-fius, apud Escobar 3;quia stipendium tra-ditur in sustentationem celebrantium: di-vites autem jam habent unde alantur. -Sedcommuniter et recte affirmant Sua-

.rez 4, Lugo 6, Concina 6; Contino Tour-nely 7 cum Gersonio b) et Thomassino bJ,'Salmant.", Palaus 9; et Escobar lO cum Na-varro b), Soto, Coninck, Bonacina, Regi-naldo et aliis passim; et favet D. Tho-mas c). Ratio: tum quìa hodie id permit-titur a consuetudine universalis Ecclesiae;tum quia quisque operarius (sive divessive pauper) dignus est mercede sua, et,ut inquit Apostolus: QUtS mt'lt'tat SUIS stt~pendt"is unquam? (I. ad Cor. IX). - Videdieta te. III, n. 55, Qu. 5.

Utrum autem sit simonia celebrareprincipaliter ob stipendium? - Probabi-lius negatur. Vide dieta ibt"d., Quaer. 6.

Quaeritur 2°. Quomodo peccet sacerdos,differendo celebrare' Mtssas accepto sti-pendio?

Utique graviter peccat, si diu dìffert;ut habetur in decretis S.C. Concilii edì-tis die 21 junìì 1625, ex auctoritate Ur-bani VIII illi specialiter attributa; et abInnocentio XII, in sua bulla quae incipit:Nuper, etc., confirmatis. - Omnia haec inart. 2, sect.4, qu. 1•.- 8 Tr. 5, cap. 5, num. 2. - 9:Tr. 22,punct. 14, n. 8. - lq Lib. 21, n. 591 et 592•. Sotus, de Just,et ]ure, lib.9, qu.6, art. 1. - Coninck, qu.83, art. 1, n. 198•.Bonac., de Euch., qu, utc., punct. 8, n.7•. Negin., lib.28,n. 232, v. f. - Innoc. XII, bulla Nuper, de die 28 De-cembro 1697, § 7, et § 14, ad 11, in Bullar. Rom. Mainardi.

plz'na, parto3, lz'b. 3, cap. 4 et seqq., ait be·neficiatumqui patrimonium habet posse nihi·lominus beneficii fructus percipere. - Na-varrus denique, Man., cap. 23, num.l02,v. Sexto, negat in universum simoniam esse,aliquid dare vel accipere pro ministri su-stentatione, «quod procul dubio, inquit, pro-cedit in sustentatione necessaria quoadutrum-que forum, et etiam in non necessaria, quoadforum conscientiae -.

c) S. Thomas, Quodlz'b. 6, art. lO, utiquefavet, dum de decimis loquens: e Quamvissacerdos sit dives, inquit, nihilominus paupertenetur ei decimas solvere _. Sed in 2 a 2ae,qu.lOO, art. 2, ad 2, licitum esse aitaliquidaccipere pro Missae celebratione, e quasi sti-pendium suae sustentationis, ut dictum est -.At in corpore articuli id concesserat « tam-quam stipendium necessitatis -.

Sacerdosdives liciceaccipit sti-pendium.

Diu ditrer·re celebra-tionem, ac-cepto stiopendio, le-thale,

300 LIB. VI. - TRACT. ilI. DE EUCHARISTlA. CAP. III. - DE EUCHARISTlA UT EST SACRIF!CIUM. - DUB. I. 301

Missa peti-ta pro gra-tia urgente,celebrandaintra tem-pus aptum.

extensum affert Pater Lacroix l; et signan-ter 2 legitur decretum, ubi sic sancitumfuit: Eleemosynas... manuales et quoti-dianas ifa demum... (sacerdotes) acciperepossintJ si oneribus antea zmposzìis itasatisfecerint, ut nova çuoque onera su-sapere uateant; alz'oquùz omnino aosti-neant. Sed cum inde quaesitum fuisset,an qui non satisfecerint oneribus susce-ptis, possint nova onera suscipere; eademSacra Congregatio, auctoritate ejusdemUrbani (vide apud eumdem Croix 3) decla-ravit decretum non intelligi absolute, sedsacerdotes posse... nova etz'am onera su-scipere.i., dummodo infra modicun: tem-pus possint omnz"bus satisfacere.

Sed hic Dubium fit: quantum tempo-ris spatium ìntelligatur per illud modz'cumtempus?

Certum est la. Peccare sacerdotem, sipetitam Missam pro aliqua urgente gra-tia impetranda, puta pro felici partu,evadendo periculo, lite vincenda, etc., illeomittat celebrare intra tempus celebratio-ni aptum. Ratio, quia (ut bene aìt Lugo ')circumstantia temporis tunc pertinet ad

stft~:,;'d~~ substantiam rei petitae; unde, transacto~iiP3~~~~~~ eo tempore, merito ajunt Roncaglia 5 etmonendus .[Contin.] Tournely 6, quod sacerdòs tene-~~a~gn~~le. tur stipendium restituere, etiamsi postea

1 Lib, 6, parto 2, n. 63. - SI Loc, cito, n. 68. - S Lcc.cìt .. n.98• ....: , De Eueh., disp. 21, n. 45.- , De Saerif. Miss.,cap. 7, qu, lO, resp, 2. - • De Eueh., part.2, cap. 9, art. 2,sect, 4, qu. 9. - , 1;>e Euch., disp. 21, n.45. - S. C. C., inbulla Puper, 10e. cìt., ad 12. - • Tom. 2,declarat. adconstit, 9 ·Urbani vm, ad lO. - Arriaga, de Sacram.,

d) Sporer, part.2, cap. 5Jn. 355J in uni-versum scribit de eo « qui Sacrum ex justi·tia debitum omisit , aut certe ejus fructumnon applicavit >. Et negat satis esse restitu-tionem ignoranti factam fuisse: « Obligaturergo aut restituere scienti, monendo Missasnon esse lectas ; aut ilio stipendio curare aliasMissas ejusdem intentionis pro ipso cele-brari ». Quod si Missa pro urgenti necessi-tate petita fuisset, resarcienda etiam essedamna, aliis orationibus ad illum finem or-dinatis. .

e) Quin etiam Lugo dicit regulariter sa-tisfieri posse, « celebrando die sequenti, velinfra, vel etiam post octavam >.

f) Pasqualigo, de Sacrif. Mt'ss'J qu. 965,n. 8, spatium trium mensium ut modicumhabet, quando Missae committuntur cele-brandae, «non solum absque determinationetemporis, sed absque ulla instantia celerita-

celebraverit. Immo recte addit Sporer d)non sufficere si stipendium rèstìtuatur ;sed monendum esse insuper eum qui stì-pendium dedit de Missis tempore aptoomissis. - Certum est 2". quod si quistibi det eleemosynam ut celebres proipso in festivitate hodierna, peccas si po-stea Sacrum facias; quamvis admittatLugo 7 posse illud facere die crastina e).- Certum est 3°. te non peccare diffe-rendo, si dans eleemosynam, audito imopedimento, consentiat in dilationem; utex:.plicavit Sacra Congregatio.

Praecisis autem bis casibus, laxe dixitPeyrinus 8, modicam esse dilationern triumannorum; vel sex mensium, ut censuitArriaga. - Necnon nimiam puto dìlatio-nem trium mensium, quidquid dicant Pa-squaligo f)J Renzi 9 et Tamburinius lO: quimale citat pro hac opinione Lugonem 11cum Ledesma g) et Villalobos. - Nam ibiLugo approbat doctrinam praefatorumauctorum, dicentium spatium tantum duo-rum mensium esse modicum; et sic etiamsentiunt Garcia, Philibertus, Ripa h)J Cor-bulus h)J etc., apud Salmant. 12. Idque col-ligunt ex can, Praesenttum.icaus, 7Jqu. IJubì pastor, absens a sua ecc1esia per duosmenses, non dicìtur suae ecc1esiae de-fuisse i),' et ex Tridentino 13, ubi spatium

disp. 56, num. 15, i. f. - o De Bnch., cap. 4, qu, 50. -18 Method. celebr. Miss., Iìb. 3, cap. l, § 9, n. 4. - U DeEueh., disp. 21, num. 34•• Villal., parto 1, tr, 8, diff. 18,nurn, 2. - Hieron, Garcia, Suma moral, tr, 3, diff. lO,dud, 8, n. 4. - Philib••Varchin., tr. 3, parto 2, cap. 31,n.5. - " Tr. 5, cap. 5, n. 57. - " Sesso 28, de reform., cap.!.

tis in celebrando, etveluti ad commoditatemcelebrantis »; si vero simpliciter absque tem-poris determinatione, censet, n. 7, bimestreesse modicamdilationem.

g) Petrus de Ledesma, Sum'J de Euch' Jcap. 18, concl. 17J arbitrio prudentis relin.quendum esse ait, addens sancte et religiosesanciri in Praedicatorum ordine, ne ultraquinquaginta Missarum numerum religiosusullus admittat

h) Ripa, in lego Si insulam, n. 36, ff., dèverbor.obligat.;Corbulus, de Emphyt., Causaprt'va#om's 15, limz't. 41J n. 25, assignantbimestre ut modicum spatium ad purgandammoram in emphyteusi.

i) Si nempe ex manifestae aegritudiniscausa id fuerit. Unde non videtur ad rem, utscite notat S. Alphonsus; sicut neque Triden-tinum, quod habet duos vel ad summum tresme1tseSJ ut modicum tempus.

Missa pe-tita pro fe-sti v ì t a te,die festìvì-t a t ì s cete-branda.

Consensusdantis ex-cusat.

Opinionesde modicadilatione.

Pro de-functis di la-tio uniusmensis, gra-viso

Quid deMissis datiscommuni..tati.

duorum mensium modicum reputatur.Istaeparitates mihi non satisfaciunt: DÌ-hilominus probabile videtur id quod dicitLugo j), nempe nequaqu