ca222 week01 the design review publications

30
ทบทวนการออกแบบสําหรับสื่อ | 0 สาขาวิชานิเทศศาสตร์บูรณาการ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ทบทวนการออกแบบสําหรับสื่อสิ่งพิมพ จิตวิทยาในการออกแบบ ลักษณะของงานพาณิชยศิลป์ ในงานนิเทศศิลป์ นศ 222 การออกแบบสื่อสิ่งพิมพ 2 [CA 222 Printed Media Design 2] รวมรวม/เรียบเรียง โดย อาจารยณัฏฐพงษ สายพิณ (ปการศึกษาที1/2558)

Upload: ca221ca222mju2014

Post on 23-Jul-2016

213 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

เอกสารประกอบการสอน นศ222 สัปดาห์ที่ 1 : ทบทวนการออกแบบสำหรับสื่อสิ่งพิมพ์

TRANSCRIPT

Page 1: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอ | 0

สาขาวชานเทศศาสตรบรณาการ คณะศลปศาสตร

มหาวทยาลยแมโจ

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ • จตวทยาในการออกแบบ

• ลกษณะของงานพาณชยศลปในงานนเทศศลป

นศ 222 การออกแบบสอสงพมพ 2 [CA 222 Printed Media Design 2] รวมรวม/เรยบเรยง โดย อาจารยณฏฐพงษ สายพณ (ปการศกษาท 1/2558)

Page 2: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 1

สอสงพมพ (Printed Media) เปนสอทนยมใชกนมากในการประชาสมพนธไมวาจะเปนการประชาสมพนธของหนวยงาน

ของรฐหรอหนวยงานของเอกชน เพราะสอสงพมพเปนสอทสามารถใหรายละเอยดเกยวกบเรองทตองการประชาสมพนธไดอยาง

เทจจรง ยอนหลงกสามารถคนควาไดอยางสะดวกสบาย สามารถอานซาไปซามาไดตามทตองการ

การออกแบบสอสงพมพนนเปนศาสตรหนงของการออกแบบเรขศลป (Graphic Design) ซงในสวนของสอสงพมพนน

หมายถง วสดตพมพ (Printed Materials) ทไดรบการผลตขนดวยกระบวนการพมพระบบตางๆ ลงบนกระดาษหรอวสดอน เพอใช

เปนสอสาหรบตดตอทาความเขาใจกนดวยภาษาเขยน ภาษาภาพ หรอสญลกษณในลกษณะตางๆ โดยมการผลตออกมาเปน

สาเนาเพอแจกจายใหกบผอาน โดยไดถกจดแบงเปนประเภทตางๆ ตามวตถประสงค เชน หนงสอ หนงสอพมพ นตยสาร สงพมพ

เฉพาะกจ เปนตน

ในสวนของการออกแบบนน มความหมายถงการดาเนนการเปนกระบวนการเพอแกปญหา (Problem-solving) โดยใช

ความคดสรางสรรคใหไดผลลพธทมทงประโยชนใชสอย (Function) และสนทรยภาพ (Aesthetic) ซงการออกแบบในสวนท

เกยวของกบสอสงพมพนนเปนการออกแบบสอสารในเชงทศนะ (Visual Communication) กลาวคอ เปนการออกแบบโดยม

วตถประสงคหลกในการสอสารขอมลผานผลงานการออกแบบใหผ รบสารไดรบรผานการมองเหนทางสายตา แตไมไดหมายเพยง

เปนการออกแบบเพอบรรจเนอหาเทานน แตตองเปนการออกแบบทสะทอนความคดรวบยอดของเนอหา บคลกภาพ และ

ภาพลกษณของเนอหานนๆ ดวย

เมอโลกออนไลนเขามาเปนสวนหนงของวถชวตประจาวนของผคน ธรกจ สงพมพทวโลก ตางตองลกขนมาปรบตวครง

ใหญ เชนวงการหนงสอพมพ จากเดมทเป น "หนงสอพมพฉบบกระดาษ" กาวสการเปน "หนงสอพมพออนไลน" เชนเดยวกบ

นตยสารทมการปรบตว เพอเปนชองทางในการ "ทาเงน" ใหกบธรกจบนเวบไซต

สาหรบสงพมพออนไลน อยางเชน หนงสอพมพออนไลน หรอ E-newspaper คลาย หนงสอพมพกระดาษ วธอานจะเปด

อานทละหนา ไมใชคลกอานทละขาว หนงสอพมพจะถกแปลงขอมลในรปแบบไฟล .pdf ซงอานไดจากหนาจอคอมพวเตอร และ

สามารถสงพมพเปนกระดาษได

เมออนเทอรเนตไดรบความนยมมากขน บรษทไมโครซอฟต ( Microsoft) ไดผลตเอกสารอเลกทรอนกสขนมาเพอคอย

แนะนาในรปแบบ HTML Help ขนมา มรปแบบของไฟลเปน .CHM โดยมตวอานคอ Microsoft Reader (.LIT)

หลงจากนนตอมามบรษทผผลตโปรแกรมคอมพวเตอรจานวนมาก ไดพฒนาโปรแกรมจนกระทงสามารถผลตเอกสาร

อเลกทรอนกสออกมาเปนลกษณะเหมอนกบหนงสอทวไปได เชน สามารถแทรกขอความ แทรกภาพ จดหนาหนงสอไดตามความ

Page 3: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 2

ตองการของผผลต และทพเศษกวานนคอ หนงสออเลกทรอนกสเหลาน สามารถสรางจดเชอมโยงเอกสาร ( Hypertext) ไปยง

เวบไซตทเกยวของอนๆ ทงภายในและภายนอกได อกทงยงสามารถแทรกเสยง ภาพเคลอนไหวตางๆ ลงไปในหนงสอได โดย

คณสมบตเหลานไมสามารถทาไดในหนงสอทวไป

การทสอสงพมพมลกษณะพเศษหลายประการทาใหสอสงพมพยงคงเปนสอทมความสาคญอยางมากในปจจบน แมมผ

ตงขอสงเกตวาการใชสอสงพมพจะลดนอยลง และจะหายไปจากบรรณพภพเนองจากเทคโนโลยคอมพวเตอรโดยเฉพาะ สอ

อนเทอรเนตจะเขามาแทนท อยางไรกตาม ขอสงเกตขางตนยงไมเปนความจรงในเวลาน เพราะขอจากดในการเขาถงเทคโนโลย

คอมพวเตอรของสงคมไทย ในทนจะขอกลาวถงลกษณะพเศษของสอสงพมพททาใหสอสงพมพยงมความสาคญอย เวลาน

สงพมพ เปนสงทมราคาถก เมอเปรยบเทยบกบสอมวลชนประเภทอน ๆ

สอสงพมพเปนสอมวลชนทมราคาถกทสด

สอสงพมพเสนอเรองราวทสามารถเกบรกษาไวเปนหลกฐานได คงสภาพนานเมอตองการอานหรออางองกสามารถทาได

สอสงพมพเมอซอมาแลวจะเปดอานเมอใดกได เรองทลงในหนงสอพมพหรอนตยสารมหลายประเภท สอสงพมพเปนสอมวลชนท

แตกตางไปจากสงพมพประเภทอน ขอมลขาวสารตาง ๆ เปนเรองใหมนาสนใจชกจงใหอยากอาน อานแลวเกดความรและเขาใจ

เหตการณตางๆ มขอมลในการตดสนใจบางกรณ ทาใหมองเหตการณตางๆดวยทศนะอนกวางและพฒนาความรสกนกคดเปน

อยางด

เมอเปรยบเทยบหนงสอพมพกบสอมวลชนประเภทอเลกทรอนกสในดานการเสนอขาวหรอเรองราวตาง ๆ แลวพบวา

หนงสอพมพมขอไดเปรยบดงน คอ

ดานความเชอถอได (Reliability)

คนเรามกจะมนใจในสงทไดอานมากกวาสงทไดยน และแมวาโทรทศนจะทาใหเราเหนภาพกจรง แตเปนการเหนภาพ

เพยงแวบเดยว สอสงพมพจงใหความมนใจตอผ รบขาวสารในประการนมากกวาสอมวลชนประเภทอน

ดานความสมบรณ (Completeness)

สอสงพมพประเภทหนงสอพมพยอมใหรายละเอยดของขาวสารไดมากกวาวทยหรอโทรทศน

ดานการอางอง (Deferability)

ผอานสอสงพมพสามารถกลบมาอานเรองราวทไดอานแลวอกครงหรอหลายครงกไดและอาน ในเวลาใดกไดสวนวทย

และโทรทศนนนผ ฟงและผชมจะตองไมพลาดเวลาออกอากาศ

ดานการยา (Repetition)

สอสงพมพประเภทหนงสอพมพอาจลงขาวเดยวกนตดตอกนหลายวนและ ทกครงมรายละเอยดเพมเตม ซงอาจจะนาเบอ

สาหรบผ รแตเปนการกระตนมวลชนใหเกดความตนเตนเกดอารมณรวมมการเรยนร ไดเปนอยางด และชวยเผยแพรตอๆ กนไป

วทยอาจรายงานขาวซากนไดกจรงแตมโอกาสนอยทจะเตมรายละเอยด สวนโทรทศนมโอกาส เสนอขาว ซงนอยกวาวทย และม

โอกาสขยายความไดนอยกวาหนงสอพมพ

สาหรบประเดนในเรองการออกแบบสอสงพมพนน นกจตวทยามความเชอมนวา แรงจงใจ ( Motivation) เปนแรงผลกดน

ชวยกระตนความคดของมนษยในอนทจะกอเกดพฤตกรรมอยางใดอยางหนงในกระบวนการการสอสาร เมอผ รบสารมทศนคต

Page 4: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 3

คลอยตามกจะแสดงออกทางพฤตกรรม การตรวจสอบวาสอทนาเสนอใหผชมหรอผ รบสารนนมแรงจงใจใหผ รบสารมทศนคต

คลอยตามมากนอยเพยงใด จงดทพฤตกรรมการแสดงออก เชน การใหความสนใจมากขน หรออาจจะกระทาตามขอมล สาระนนๆ

ในการสรางรปแบบของงาน สอสงพมพใดๆ ตลอดจนสอโฆษณาประชาสมพนธทกประเภท การดภาพ กอนจะทาการออกแบบ

ผออกแบบตองรวางานทออกแบบนนๆ มวตถประสงคอะไร ตองการจะเนนสวนใดเปนหลก เนนภาพหรอขอความ หรอตองการให

สวนใดเดนชด สวนใดเปนสวนประกอบเสรม และตองการใหผดเหนอะไร การออกแบบทดจะเปนการกาหนดสายตาผดใหดจดแรก

และตอเนองไปเรอยๆ จนถงจดสดทายอยางตอเนองและสมพนธกน ผดจะใหความสนใจในจดทผออกแบบเนนเปนพเศษ

ความสาเรจของการถายทอดขอมลขาวสารกคอผดภาพสามารถ ดงดดความ สนใจ รบร และเขาใจในสอนนๆ อยาง

ชดเจน ใชเวลานอยทสดในการสอความหมาย การออกแบบทดจะเปนปจจยในการคดและออกแบบของนกออกแบบ ซงตองอาศย

จตวทยาในการออกแบบดวย ดงจะกลาวในหวขอถดไปน

จตวทยาในการออกแบบ

จตวทยาทเกยวของกบงานออกแบบสาหรบสอสงพมพและสงพมพออนไลนทงทางตรงและทางออม เปนพนฐานทสาคญ

อยางยง เนองจากในการออกแบบสงพมพตองอาศยทกษะในการออกแบบกราฟกมาประยกตใชกบงานสงพมพ ประกอบไปดวย

แนวคดหลก ๆ ดงน

1. ภาษาภาพและการรบรภาพ

2. การออกแบบและการสอสารความหมาย

3. จตวทยาในการออกแบบ การรบรทางตา/เกสตลท

4. การเลาเรองในงานออกแบบ

มองอยางไรใหเปน : Be Graphic Eyes เรองของการมองภาพนนเปนเรองทฝงอยในสามญสานก อยในความรสกหรอทหลายคนมกเรยกกนวาเซนส ( Sense)

ของเราอยแลว มนษยทกคนมความสามารถในการรบรเรองความสวยงาม ถงแมจะไมเหมอนกนทกคน แตสวนใหญกมแนวโนมท

เหมอนกน คลายกนกบพนฐานในศลปะทตดตวทกคนมาตงแตเกดเพยงแตวาใครจะมมากหรอนอย ใครจะไดรบการฝกฝนมากกวา

กน หรอใครจะดงออกมาใชงานไดมากกวากน

เราในฐานะผออกแบบตองกาวขามพนฐานสามญของมนษยนออกมาเพราะการมองภาพสวยไมสวยเพยงอยางเดยวคง

ไมพอ และไมสามารถทาใหเราออกแบบงานกทดได การมองภาพทสามารถสรางใหเราเปนนกออกแบบไดนน จะตองเปนการมอง

เขาไปในแกนของภาพ ซงมเรองหลกอย 2 เรองดวยกน คอ

1. มองเขาไปในความหมายของภาพ (Meaning) ทนกออกแบบตองการสอ

2. มองลกเขาไปในรายละเอยดขององคประกอบตาง ๆ (Element) ทอยภายในภาพรวมทงมความเขาใจและคดวเคราะหสง

ตาง ๆ ขางตน ใหเปนแบบอยางทเกบอยในคลงสมองของเรา เพอนากลบมาใชในการออกแบบในภายหลง

Page 5: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 4

ภาษาภาพและการรบรภาพ (Visual Language & Perception Image) ภาษาภาพ (Visual Language)

• มนษยเราเปนสตวสงคมทมความตองการใชชวตอยรวมกนเปนกลมกอนเปนกลมสงคม ดงนนจงแทบเปนไปไมไดท

มนษยจะหลกหนการปฏสมพนธระหวางกน มนษยจงมการใชภาษาเปนเครองมอในการสอสารสรางความเขาใจระหวาง

กนและกน

• ตวภาษามจดสาคญอยทการสอความหมายใหมความเขาใจตรงกน เชน เรา มภาษาพดทใชสอสารระหวางกน และเปน

ภาษาทเราเลอกใชไดงายทสดแคเปลงเสยง ออกมาเทานน

• แตลองนกภาพ ถาสมมตวาเชาวนหนงเราตนขนมากลางกรงเมกซโก เราจะพดกบใคร พดกนอยางไร

• ภาษาพดจงมขอจากด โดยเฉพาะขอจากดในกลมคนทใชภาษาพดคนละภาษา (หลายคนอาจจะพดวาภาษาองกฤษก

นาจะเปนสอกลางได แตกยงมอกหลายคนทสายหนาปฏเสธ) ภาษาพดไมสามารถทาใหคนสามารถเขาใจไดตรงกนทว

โลก มนษยจงใชวธการสอสารระหวางกนทางอนนนกคอภาษาภาพ ซงเปนทางเลอกทดกวา

ตวอยางภาษาภาพ เชน สญลกษณตาง ๆเครองหมายจราจร

ความหมายของภาษาภาพ

ภาษาภาพ หมายถงภาพทเกดจากการจดองคประกอบของทศนธาตซงใชหลกการจดองคประกอบ หรอเทคนคท

หลากหลายทาใหเกดเปนภาษาภาพขนมา ภาษาภาพทปรากฏในความนกคดหรอโดยการเหนอาจมรปแบบทตางกน ทงนขนอย

กบความคนเคยกบสงทเหน รสนยม สภาพแวดลอมของผดหรอผ รบสาร อยางไรกตามเปาหมายของภาษาภาพคอ ตองการใหผด

หรอผ รบสารไดมความเขาใจตรงกนตามปกตการสอความหมายทาไดหลายวธ อาจสอโดยภาษาพด ภาษาเขยน ภาษากาย

Page 6: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 5

รปภาพ สญลกษณ หรอเครองหมายตางๆ แตการตดตอสอความหมายทใชสายตายงคงยนยงไดหลายสมย ในทางศลปะเรยกวา

เปนภาษาสญลกษณ หมายถง ภาษาทเกดจากการมองเหนดวยรปราง รปทรง และลกษณะ การใชภาษาสญลกษณกนทวโลก

ไมไดหยดตรงจดทวาจะใชเพยงเพอทดแทนภาษาเขยน แตภาษาสญลกษณ จะมลกษณะเปนสากลเพราะสามารถใชในการ

ตดตอสอสารไดชดเจนและรวดเรว ดงคากลาวทวาภาพภาพเดยวสามารถสอความหมายคาพดพนคา กเปนไดสงทเหนไดชดเจน

อกสงหนงของสอในการมองคอภาษากาย เปนสงททาโดยรตวหรอไมรตว ไดแก การแสดงออกบนใบหนา ซงเปนปฏกรยาเดยวกน

ในโลก การบดเบยวของกลามเนอบนใบหนาแสดงความเจบปวด ความรสกเปรยว การแสดงความตกใจ ความงนงงอากปกรยา

เหลานจงถกดดแปลงออกมาเปนภาษาภาพไดเชนกนการตอบสนองหรอการมปฏกรยาทางกายภาพของมนษยทเกดขนเปนไป

ตามธรรมชาตและเกดขนโดยอตโนมต ไมตองฝนและไมจาเปนตองเรยนรทจะกระทา สงเหลานเกดภายใตอทธพลของสงเรา

อารมณ สภาพทางวฒนธรรม ความเชอและสงแวดลอม การฝกฝนตนเองใหเขาใจภาษาภาพเบองตนคอพยายาม “อาน” ภาพส

หนา อากปกรยา ทาทางของผคนรอบตวเรา แลวถามตวเองวาเราไดอะไรจากการอานครงน ซงเปนวธการเดยวกบการสงเกต

ธรรมชาตรอบตวเรานนเอง

ภาพสหนา ทาทางของมนษยทแสดงภาษากาย

วธการแสดงออกเพอสอความหมายทาไดอกหลายวธ อาจเปนกรยาทาทาง การทาไมทามอ การเตนรา เหลานลวนเปน

สอของการมอง หากการแสดงออกเหลาน สามารถนาเสนอความงาม ความละเอยดออน ความประณต ความลกซงออกมาได สง

นเราเรยกไดวางานศลปะ แตการสอความหมายและวธการในการแสดงออกอาจขนอยกบเหตการณทเกดขนในระยะเวลานน

สภาพแวดลอมขนบธรรมเนยมประเพณหรอวฒนธรรมในเมองนนดวย

ภาษาภาพ คอ การสอสารดวยภาพ ซงจะตองพรอมดวยหลกการ กฎหรอความคดในการรวมตวของภาพ นอกจากน

รสนยมและประสาทสมผสสวนตวตอความสมพนธของภาพกมความสาคญตอการเขาใจภาษาภาพดวยเชนกน การมองเหนของ

มนษยทาใหเกดการสรางภาพในใจ เรามองเหนในขอบเขตทกวางขวาง จากบนมาลาง จากซายไปขวา เรารบรสวนสาคญของสง

นนแลวบนทกออกมาเปนภาพ การทจะรบรไดมากหรอนอยขนอยกบการศกษาและฝกฝนใหเขาใจความพยายามเขาใจสงท

มองเหนนาไปสหนทางของการแกปญหา และขยายผลไปสความคดสรางสรรคได การสรางภาพกอนการมองเหนเปนจนตนาการ

เชอมโยงความคดไปสการสรางสรรค คณสมบตนจะอยในตวบคคลทสามารถมองเหน รบร เขาใจ ชางสงเกตศกษาและคนพบใน

ทสดการฝกฝนใหเกดความรและความสามารถทจะเขาใจภาษาภาพ เปนสงจาเปนทเขามามบทบาทตดตอสอสารของมนษย

ความรในภาษาภาพเปนพนฐานอยางหนงในศตวรรษนและจาเปนอยางยงในทกแขนงวชา

Page 7: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 6

การรบรภาพ (Perception Image)

การรบรภาพเกดจากการมองเหนดวยตาเปนดานแรก ผาน

การประมวลผลจากสมองและจตใจ เปนการรบรและทาความ

เขาใจ มความหมายของใครของมน และการรบรของแตละคน

ขนอยกบการฝกฝน การมองงานมากๆ การพยายามสรางความ

เขาใจภาพเปรยบเหมอนเรายงฝกพด และฝกฟงภาษาองกฤษ

บอยๆ กจะทาใหเกงภาษาองกฤษไดนนเอง เราแบงภาพทรบร

ไดออกเปน 2 ประเภทใหญๆ ดวยกนคอ ภาพทเราเหน ( Visual

Image) และ ภาพทเรานกคด (Conceptual Image)

• ภาพทเราเหน (Visual Image)

ภาพทเราเหนคอ ภาพทผานสายตากระทบโสต

ประสาทของเรา จากแบบภาพตวอยางขางตน เราเหนดาว

เคราะหสฟา และดาวเคราะหนอยกลมๆ สเทา ซงอนมาน

ไดวาเปนโลกและดวงจนทร

• ภาพทเรานกคด (Conceptual Image)

ภาพทเรานกคดคอ ภาพทผานการมองเหน ผาน

กระบวนการประมวลผลจากสมองแลว เลยนกสรางเปน

ภาพอนตามขนมา จากรปตวอยางขางตน เราจะมองเหนวา

ดาวเคราะหนอย กลมๆ สเทา ถกปดบงดวยพนสดา ทาให

เรานกจตนาการเอาเองวา สวนทอยในความมดคอดวง

จนทรทงดวง

ภาษาภาพกบการจดองคประกอบ

การออกแบบเปนงานเชงปฏบตการซงจะตองวางแผนและดาเนนการตามขนตอนทไดวางแผนไว เมอมองงานศลปะทเกด

จากการออกแบบเราจะเหนไดวาองคประกอบเรมตนจากจด เสน ระนาบ ประกอบกนเปนภาพวางอยบนพนทวางเปลา อาศย

หลกการจดองคประกอบ ทาใหภาพทปรากฏสามารถสอความหมายออกมาไดและภาพทดจะตองสอความหมายไดด ม

สนทรยภาพ มความงาม หรออาจกลาวอกนยหนงวาสงทเหนนนคอ ภาษาภาพ(visual language) ซงเปนพนฐานสาคญยงของ

การสรางสรรคงานออกแบบ

ภาพทเราเหน (Visual Image) มประโยชน

ในการจดองคประกอบภาพเปนหลก

สวนภาพทเรานกคด (Conceptual Image)

มประโยชนในการนกคดและออกแบบ

ใหงานสอมความหมาย ซงเรองของ

การจดองคประกอบทลงตวและสอความหมาย

Page 8: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 7

การออกแบบและการสอสารความหมาย (Design & Meaning)

การออกแบบและการสอสารความหมาย

สงสาคญทสดของงานศลปะ โดยเฉพาะงานออกแบบกราฟกคอ การสอความหมาย สอสงทนกออกแบบคดหรอพยายาม

ถายทอดออกมาได เพอใหบรรลจดประสงคหรอโจทยทตงขนมา ใครกตามทตดสนคณคาของงานออกแบบเพยงแคคาวา "สวย"

และ “ไมสวย" เปนตวกาหนดงานวา "ด" และ "ไมด" ใครคนนนกาลงคดผด เพราะคณคาของงานออกแบบทด ไมไดมองกนทความ

สวยงาน ( Aesthetic) เพยงอยางเดยว ความสวยงามเปนเพยงสวนหนงของงานเทานน (ซงเปนสวนทไมมเกณฑการตดสนท

แนนอนดวยซา เพราะเกณฑการตดสนเรองความสวยงามขนอยกบความรสกของแตละคน)

ในการสอความหมายนเองทผสรางงานถอวาจาเปนอยางยงทจะตองรโจทยวาคออะไร อาจจะไมตองรสก (แตการรยงลก

จะทาใหออกแบบไดตรงตามโจทยมากขน) แตแครจกกพอ เพราะการรจกโจทยของตวงานทาใหเรามเกณฑในการตดสนงาน

ออกแบบในดานการสอความหมายขนในใจ ยกตวอยางเชน รวารานซกผาทดควรจะมภาพลกษณของความสะอาด คราวนเราลอง

มาอยในฐานะผออกแบบกนดบาง เพอเรยนร หลกในการออกแบบงานกราฟก เพอใหงานสอความหมายตามทโจทยตองการ

หลกสาคญในการออกแบบภาพใหสอความหมายนนเราจะตองจบประเดนสาคญของโจทย หรอตโจทยทเรามออกมาให

ไดกอน อาจจะใชคาสาคญ (Keyword) เปนจดกาเนดในการคดกอน ลองพดออกมาเรอยๆ และเขยนเกบไวจากนนคอยเอาทเขยน

เกบไวมาลองพจารณาสรางความคด เชอมโยงแบบอปมาอปไมย (Metaphor) ซงอาจทาใหเราเหนภาพคราว ๆเพอเปนแนวทางใน

การออกแบบตอไปได

เราตองถามตวเองอยเสมอวา "เมอเราพดถงสงนแลว เราจะคดถงอะไร ? "

งานตวอยางในการตโจทยเพอมองทาใหเหนภาพทชดเจนและเขาใจมากขน

โจทย : "งานออกแบบเครองหมายการคา รานซกผา Point Wash"

Keyword : (คดดวา ถาเราพดถงรานซกผา เราจะนกถงอะไร ?) ซก นา ความสะอาด ฟอง

ผงซกฟอก

ภาพ : ความสะอาด การซกผาแสดงฟองแหงความสะอาดทลองลอย

ตความหมายภาพ : ความสะอาด = สขาว ,นา = สฟา ฟองผงซกฟอก = วงกลมเลก ๆ ทลองลอย

สรป : การออกแบบภาพนาจะใชสโทนเยนเปนหลก สวนองคประกอบในภาพอาจจะใช

หยดนาทสอถงความสดชนของผลตภณฑ

ตโจทย จบ Keyword

อปมา Keyword

Page 9: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 8

Designd by : [email protected]

ผลงานทได เปนภาพลกษณทมการเลนตวอกษร เสมอนกาลงอยในนากาลงถกเครองซกอย ผนวกกบวงกลมเมดเลกๆ ท

เปรยบไดกบฟองผงซกฟอก ภาพลกษณโดยรวมของโลโกเปนสขาวและสฟาออน ซงสอความหมายถงการชะลางและความสะอาด

ในการออกแบบกราฟก การสอความหมายเปนเรองสาคญทไมควรขามไป การสอความหมายทดตองตอบสนอง

แนวความคดทเราวางกนไวแตตน ในการออกแบบเชงพาณชย (Commercial Art) การสอความหมายเปนเรองสาคญทสด

เชน โปสเตอรรานอาหาญป น ถาออกแบบใหคนเหนแลวนกถงและอยากทานอาหารญป นในรานได รบรองวางานออกแบบชนนน

ประสบความสาเรจไปกวาคอนแลว ถงอาจจะไมสวยเทาไหรนกกตาม งานออกแบบจงเปนศลปะทสอสารกนระหวางมนษย

(Commercial Art) เชน สอสารระหวางเจาของรานทตองการใหคนเขามาทานอาหารกนคนทวไปทอยากทานอาหาร หรอจะเปน

ระหวางเจาของผลตภณฑกบลกคา เปนตน

นอกจากเรองของการสอความหมายแลว ผออกแบบโดยมากจะตองคานงถงประโยชนของการออกแบบดวย ซง

ประโยชนทจะไดรบมทง ประโยชนในการใชสอย และประโยชนในการตดตอสอสาร การออกแบบเพอ ประโยชนในการ ใชสอยท

สาคญ ไดแก ทอยอาศย เครองนงหม ยานพาหนะ เครองมอ เครองใชตาง ๆ เชน อปกรณในการประกอบอาชพทางการเกษตรม

แห อวน ไถ เปนตน ประโยชนเหลานจะเนนประโยชนทางกายโดยตรง สาหรบประโยชนในการตดตอสอสาร ไดแก การออกแบบ

หนงสอ โปสเตอร งานโฆษณา สวนใหญมกจะเนนวธการถายทอด และสอสารถงกนดวยภาษาและภาพ ซงสามารถรบรรวมกนได

อยางด ผออกแบบจาเปนจะตองม ความร ความสามารถเฉพาะดาน ซงการออกแบบโดยมากมกจะเกยวของกบจตวทยาชมชน

ประโยชนดานนจะเนนทางดานความศรทธาเชอถอและการยอมรบ ตามสอทไดรบร

ดงนนในการออกแบบงาน จงตองนกถงคนทจะมาดงานเปนหลก (User Target) และนกถงสงทเราตองการจะ

บอก แลวทางานออกแบบใหสอถงกนได เพยงเทานกจะไดงานทดออกมาอยางแนนนอน

คณคาของกราฟก

การทมนษยจะรสกถงคณคากตอเมอสงนนอานวยประโยชนใหแกตน สวนสงทไมมความหมายและไรประโยชนตอมนษย

ไมวาจะโดยตรงหรอทางออม สงนนจะไมมคณคาตอมนษยเลย มนษยจะไมใหความสนใจและลมไปในทสด ซงการทจะรคณคา

ของกราฟกไดนน ตองเกดความเขาใจและเกดความชนชม ศรทธาเสยกอน จงจะรคณคาไดด โดยสามารถแบงการรบรคณคาได

เปน 2 ประเภทใหญ ๆ คอ

1. คณคาทางความงาม (Aesthetics Value)

เปนการรวบรวมในเรองของความประณต ความละเอยด มระเบยบ นาทง ประหลาด แปลกหแปลกตา ทาใหผพบเหน

Page 10: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 9

ประทบใจ โดยเกณฑของความงามทมอยในงานกราฟกทสามารถรบรและยอมรบโดยทวไป เปนการประสานกนระหวาง

สวนประกอบตาง ๆ ของความงาม เชน จด เสน รปราง รปทรง ส แสงเงา พนผว ความกลมกลน เปนตน

2. คณคาทางเรองราว (Content Value)

เปนการแสดงลกษณะบงบอกถงความหมายเรองราว ความเกยวของและจดประสงคแฝงอยในผลงาน เพราะงานกราฟก

แตละชนจะบอกเรองราวตางๆ ในตวของมนเอง

คณคาทางความงามและเรองราวเปลยนแปลงไปตามความเชอและรสนยมของมนษยในสงคมแตละสมย ดงนนการมอง

คณคาในแตละสมยจงมความแตกตางกนออกไป การศกษาคณคาของความงามและเรองราวนนเปนความพอใจของแตละบคคล

และมกเกดปญหาอยบอยๆ โดยเฉพาะผประเมนคณคาทอาจถกมองวาลาเอยง ไมมความยตธรรม และขาดหลกเกณฑทถกตอง

การตดสนหรอประเมนคณคาทาไดยาก เพราะเปนเรองของความรสก ไมใชตวเลขเหมอนงานคณตศาสตร ไมมสตรสาเรจทใชได

เปนอยางดในทกกรณ แตอาศยประสบการณ ความรสก คณธรรม และความยตธรรมทมมากทสดในการกาหนดคณคานนๆ

ภาษาภาพกบความหมาย

นกออกแบบกราฟกสาหรบงานสงพมพจาเปนทจะตองใสรหสทผ รบสารสามารถถอดรหสออกมาได ไมวาจะเปนการเลน

คา การใชวตถแทนภาพ และการจดองคประกอบ เชน การใชเสน ส แสง รปราง และเทคนคตางๆ เพอสงขอความถงผ รบสาร

Umberto Eco นกสญศาสตรชาวอตาเลยน ไดกลาวไวใน A Theory of Semiotics วา “สญวทยาเปนทกสงท

เกยวกบสญลกษณ (Signs) ในการสรางความหมาย”

สญลกษณ คอ สงทถกนามาใชแทนสงอนๆ อยางมความหมาย โดยสงอนๆ ทกลาวถง ไมจาเปนตองเปนสงทมอยจรง

อาจเปนอยางอน เชน ความรสกกได

นอกจากเสน ส และองคประกอบแลว ภาพแตละภาพจะมคณสมบตตาง ๆ ประกอบอยในตวของมนดวย เชน รปแบบ

โครงสรางความเหมอน หรอการเปรยบเทยบ การแสดงงานออกมาดวยภาพจะใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด

“Afghan Girl”

A Life Revealed

Her eyes have captivated the

world since she appeared on

our cover in 1985.

Now we can tell her story.

By Cathy Newman

Photograph by Steve McCurry

Page 11: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 10

ตามหลกการโฆษณา C.Bove’s e and W.aren นกโฆษณาไดกลาวไววา “การใชภาพประกอบในการสอสารให

ประสบความสาเรจนน ควรคานงถงพนฐานบางประการ เชน ความเปนจรง การใหความรสกประทบใจแรกพบ มความ

งาม ใหความรสกเชญชวนใหใชงาน มความเรว มความยดหยน ประหยด และมเปาหมายเดยว”

ภาษาภาพทจะสอความหมายไดด จะตองมการจดวางองคประกอบตางๆ ลงไปบนพนทวาง โดยใชวธการจดวาง

หลากหลายรปแบบ เชน จดองคประกอบในลกษณะสมดล (Symmetry) หรอไมสมดล (Asymmetry) หรอมการกาหนดจดเดนท

ชดเจนจากการใชเสนนาสายตา หรอใชสชวยในการจดองคประกอบ

The Economist, September 10, 1994

The Camel-Humping Issue

M.A.K HALLIDAY นกภาษาศาสตรกลาวไววา

“การออกแบบไวยากรณของภาพ สามารถสรางชวตชวา

ใหกบภาพ พอๆ กบการสรางความหมาย” หมายความวา

การออกแบบภาพกเหมอนกบภาษาซงตองทาออกมาใหจบ

ใจคน

a day ปท 9 ฉบบท 99 เดอน พฤศจกายน พ.ศ. 2551

ภาพปก: Very Japanese / ออกแบบ : ฮารโอะ ซเอะคช

J.C. FOZZA ET EL. กลาวไววา ภาพนนม

ชอเสยงวาเปน “วธการสอสารแบบงาย ๆ ทยงไมมความ

สมบรณ ตองมการแปลความสามารถวเคราะหได

หลากหลาย”

การทภาพมความหมายไดหลายทางนเอง ทาใหภาพถกนาไปคดวเคราะหตอ และเกดการโตแยงกน

มากกวาเรองของภาษาซงใหความหมายตรงตว เพราะภาพหนงภาพจะเตมไปดวยขอสงสย และจดประสงค

อนๆ ทแฝงอยมากมาย เชน ตองการหลอกลอใหคลอยตาม หรอปลกปนอารมณของผรบสาร

อยางไรกตาม ตวผ รบสารเองกมสวนรวมสาคญในการเลอกทจะเขาใจความหมายของภาพ แมจะเปนเรองยากท

จะรถงความตงใจทจะบงบอกบางสงบางอยางของผ ทสรางภาพนนขนมากตาม

Page 12: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 11

จตวทยาการรบรทางตา/เกสตลท

งานออกแบบกราฟก จะใชประสาทสมผสทางตาเปนหลกในการรบรสงตาง ๆ เพราะฉะนนจงอาจกลาวไดวา

จตวทยาการรบรทางตานน เปนศาสตรสาคญทเกยวของกบงานออกแบบกราฟกเปนอยางมาก

กลมทางจตวทยาทศกษาเกยวกบการรบรทโดดเดนทสด คอ กลมเกสตลท (Gestult Psychology)

กลมเกสตลทใหความสนใจกบการรบร มใชเฉพาะความหมาย แตยงสนใจไปถงประสาทสมผสวา

ทางานรวมกนอยางไร จงกอใหเกดการรบรความหมาย โดยกลาววาการรบรทางสายตา จะเปนประมาณ รอยละ

75 ของการรบรทงหมด

The Red Plus

ความเปนจรงแลวการรบรไมใชแตการมองเหน

สงใดสงหนงสงไปยงสมองอยางตรงไปตรงมา ผมองเหน

จะรบรอยางไรนน จะขนอยกบสวนประกอบอกหลาย

อยาง เชน เมอทกคนมองเครองหมายบวกสแดง กจะ

ตอบวาเกดจากเสนตรง 2 เสนมาตดกน หรอจะตอบวา

เปนเสนตรง 4 เสนทมาบรรจบกนทจดๆ หนง

ในทางทฤษฎของหวขอนจะคดเฉพาะหวขอทางจตวทยา โดยจะยดกลมเกสตลทเปนหลกและมสวนรวมเพมเตม

เขาไป ดงน

• รปและพน (Figure and Ground)

ในเรองของการรบร สงทมองเหน

วาเปนรป จะเดนออกมาแยกออกจากสวน

อน ๆ สวนพนทอยเบองหลงจะประกอบไป

ดวยเสนเคาโครง (Contour) หรอขอบเขต

ของรป

นยนตาของเราจะไวตอเสนเคาโครง

และพรอมทจะรบรเปนรปรางทม

ความหมาย ไมวาเสนเคาโครงนนจะ

สมบรณหรอไมกตาม

MC Escher's “Sky and Water I”, 1938

Page 13: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 12

• คณลกษณะทจะทาใหเกดเปนรปและพนรป

Edgar John Rubin (1886-1951) นกจตวทยาชาวเดนมารก ไดใหคณสมบตในการมองเหนวา สวนไหน

เรยกวารปและสวนไหนเรยกวาพนรปไววา

1. ถาภาพนนม 2 สวนทแตกตางกน สวนทเลกกวาและอยตรงกลาง จะมแนวโนมถกมองเหนเปนรป สวนทอย

ลอมรอบจะถกมองเหนเปนพนรป

2. ถาสวนหนงมการเรยงตวในแนวตงและแนวนอนดงภาพตวอยาง จะมแนวโนมมองเหนสดาเปนรปและ

มองเหนสขาวเปนพนรป แตพอหมนภาพใหสวนสขาวอยในแนวตงดงภาพตวอยาง คอจะมองเหนสขาวเปนรป สวนส

ดากลบกลายเปนพนรป

3. สวนทมขนาดเลกกวาจะถกมองเหนเปนรป

4. สวนทมลกษณะสมมาตรมากทสดจะมองเหนเปนรป

Shigeo Fukuda exhibition keio department store 1975

Shigeo Fukuda world graphic design conference 2003

• คณสมบตทแตกตางกนของรปและพนรป

Donald O. Hebb เชอวาลกษณะการมองเหนทมองสวนหนงเปนรป และสวนทเหลอเปนพนรปไมไดเกด

จากประสบการณ หากแตเปนคณสมบตทตดตวมาตงแตเกด

1. รปจะมองเหนเปนสงใดสงหนง ซงเคาโครงรปมเสนรอบรปชดเจน ในขณะทพนรปเปนเพยงพนอยเบองหลง

ไมมรปรางเปนสงใดสงหนงเหมอนรป

Page 14: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 13

2. รปจะมองเหนปรากฏเดนอยใกลตวผด ในขณะทพนรปปรากฏอยลกเขาไปดานหลง นอกจากนยงพบวา สวน

ทมองเปนรปจะดสดใสกวาเมอสวนเดยวกนนนมองเหนเปนพนรป

3. รปจะมองดมชวตจตใจ ใหความประทบใจ มลกษณะเดน มความหมาย และจาไดงายกวาพนรป เชนภาพ

ตวอยาง คอไมวาจะมองดานขางทหนหลงเขาหากนของคนสองคนหรอเหนเปนรปพาน พนรปทปรากฏอยลกเขาไป

ดานหลงจะไมมรปอะไร ซงภาพลกษณะนเรยกวา Ambiguous figure คอภาพทมลกษณะกากวม มองดคลมเครอ

ไมสามารถตดสนใจไดในขณะทดครงแรก

Ambiguous figure

Duck or Rabbit?

Page 15: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 14

• การรบรเนองจากประสบการณ

การรบรเนองจากประสบการณทงปวงมประโยชนกบการออกแบบกราฟกในเรองของการใชภาพกระตนคน

ด โดยกระตนใหรสกเชอมโยงไปยงประสบการณตางๆ ในอดต เชน ภาพนาอดลม เชน โคก เปปซ หรอ เอส ในสอ

โฆษณาทงทางสงพมพและโทรทศน เปนตวกระตนความกระหายของเรา

• การปด

การปดในความหมายของเรองจตวทยาการรบร จะม

ความหมายลกกวาการปดทวไป เชน ปดกลองหรอปดประต แต

จะหมายความไปถงความรสกปดหรอกาลงจะปด ซงเปนผลมา

จากเสนสายตาและประสบการณของผด ดงภาพคมทมองแลว

รสกเหมอนมนกาลงจะหนบเขาหากน เปนการปดอารมณกบเรา

เหมอนมนกาลงจะเกดขนแตยงไมไดเกดขน

• ความใกลชด

มนษยจะมองสงทอยใกลกนและมความเชอมโยงกนเปนกลม

เดยวกน เชน กลมของนกอพยพทกาลงบนอย

Page 16: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 16

• ความตอเนอง

เปนการจดลาดบสงทมองเหน ไมวาจะเปนแนวโคง หรอแนวตรง เชนภาพรงกนนาทมลกษณะเปนแนวโคง

หรอเครองหมายจราจรทเมอผดเหนแลวจะสามารถเขาใจไดวาหลงจากเปนปายจราจรนนๆ แลวจะเปนเสนทาง

อยางไรหรอมขอบงคบใด

• ความคลายคลงกน

สายตาของมนษยเรานนตความสงตาง ๆ เปนกลมในภาพรวม ไมวาจะเปนรปราง ขนาด ส หรอทศทาง สงท

คลายคลงกนจะถกสายตาจบกลมกนไว เชน รถบนทางดวน

สภาพการจราจรบนทางดวนในกรงเทพมหานคร

Page 17: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 17

• รองรอย

นกออกแบบตองเขาใจเรองของการทงรองรอยเปน

พนฐาน เชน เมอมไฟแลว จะเกดควนตามมา หรอเมอเรา

ดานาลงไป กจะมฟองอากาศขนมา

• ภาพตดตา

หลงจากทเรามองอะไรเปน

เวลานาน ๆ เราจะยงมองเหนสงนนตอไป

อก แมวาเราจะเปลยนสายตาไปทอนแลว

กตาม นนคอ การเกดภาพตดตา

• การรบรระยะทาง

การตความวาสวนไหนอยใกล สวนไหนอยไกล สวนสาคญคอตวชแนะระยะทาง เชนการซอนกนของวตถ

หรอการลเขาหากนของมมหอง ตลอดจนความเปลยนแปลงขององคประกอบ เชน องคประกอบใกลจะมพนผว

หยาบกวาองคประกอบทอยไกล

Page 18: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 18

• การลวงตา

การรบรของมนษยเปนการคดลอกอยางตรงไปตรงมา บางครงกคลมเครอ บดเบอนไปจากความจรง

แตโดยสรป ภาพลวงตามมากมายหลายชนดทงทปรากฏขนจรง และเราจนตนาการขนเอง การลวงตามกปรากฏ

ในศลปะประเภททมการซา ๆ กน หรอการใชองคประกอบทางทศนธาตลวงตา เชนศลปะแบบออพอารท (Op

Art)

• การเลอกรบร

สงเราทมผลตอการเลอกการรบรของมนษยประกอบไปดวย

o การเปลยนแปลงกะทนหน

o ความขดแยงหรอความแปลกแยก

o ความแรงหรอความเขม

o ความซา

o ความซบซอน

• อายกบการรบร

เมอตองพบกบโจทยทมลกษณะเฉพาะสาหรบผใชงานบางประเภท อายจะเขามาเปนปจจยสาคญในการ

ออกแบบ เชน การออกแบบบรรจภณฑสาหรบเดก ขวดยาสาหรบผสงอาย ตองทาการวเคราะหและวจยดานการรบรของ

ผใชในวยนน ๆ

Page 19: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 18

การเลาเรองในงานออกแบบกราฟก ภาพบางภาพสามารถแทนความหมายไดมากมาย งานกราฟกจงมสวนสาคญกบการเลาเรอง เพราะเปนการสอสาร

รปแบบหนงเชนกน งานออกแบบและผลตสอสงพมพจะมลกษณะของการเลาเรองเหมอนสอประเภทอน ๆ เชนกน ซงการเลาเรอง

ในสอสงพมพทนาสนใจจะมอย 2 ชนด คอ

1. การเลาเรองอยางสน (Short Narrative)

การเลาเรองลกษณะน ทาใหเกดความคดทวา จะสามารถสงสารในขอจากดไดอยางไร เชน งานออกแบบ

โปสเตอร จะสามารถเลาเรองทงหมดทเราตองการสอไดอยางไร หรอสามารถบงบอกความรสก ทศนคต บลกภาพ และ

อนๆ ไดอยางไร

2. การเรองเลาอยางยาว (Long Narrative)

การเลาเรองลกษณะน ไมมขอจากดในเรองของเวลา สามารถเลาเรองทงหมดทตองการสอไดโดยไม

Page 20: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 19

มขอจากดดวยเวลา เชน งานแอนเมชน ภาพยนตร งานหนงสอการตน และงานกราฟกในหนงสอตาง ๆ

สรปคอในการออกแบบ กราฟกม 2 ประเภท คอ เปนการเลาเรองอยางสน (Short Narrative) ในงานทจากดพนทการ

ออกแบบ ซงแตกตางจากการเลาเรองในภาพยนตรทเปนเรองเลาอยางยาว (Long Narrative) ทงนขนอยกบวธการเลาเรองท

ตองการและขอจากดของสอทใชดวย

ลกษณะของงานพาณชยศลปในงานนเทศศลป

ลกษณะของการออกแบบพาณชยศลป ( Commercial design) เปนงานการออกแบบเพอมงเนนไปในทางดานการคา

เพอสงเสรมใหการคาขายบรรลเปาหมาย เปนการโฆษณา ประชาสมพนธ เสนอรปแบบของผลตภณฑตางๆ ไปยงผบรโภค ม

รปแบบเปน งานศลปะทเกยวของกบการออกแบบเพอสนบสนนกจการคา และการบรการ เพอใหประสบผลสาเรจตาม

จดมงหมาย ซงแบงออกไดเปน การออกแบบผลตภณฑ การออกแบบสงพมพ การออกแบบเครองหมายการคา การออกแบบ

โฆษณา การออกแบบฉลากสนคา การออกแบบจดแสดงสนคา

สงเหลานคองานทเกยวของกบงานพาณชยศลปทงนน โดย ผสรางสรรคงาน เหลาน เรยกวา นกออกแบบ ( Designer)

ดวยเหตน การออกแบบสอสงพมพในทกวนนจงเกยวของกบงานพาณชยศลปอยางปฏเสธไมได

พาณชยศลปและนเทศศลป

Page 21: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 20

นเทศศลป (Visual Communication Art) มาจากคา ในภาษาสนสกฤต จานวนสองคามาสมาสกน คอ นเทศ+ศลป หาก

จะแปลตามศพท จากพจนานกรม กจะแปลไดดงน

นเทศ (นรเทศ, นทเทศ) น.คาแสดงคาจาแนกออก, ก.ชแจง, แสดง, จาแนก, นาเสนอ

ศลป (ศลปะ) น.ฝมอทางการชาง, การแสดงออกซงอารมณ ใหประจกษ ดงใจนก

เมอนามารวมกนกอาจไดความหมายดงน

นเทศศลป หมายถง งานศลปะเพอการชแจงแสดง การนาเสนอใหปรากฎ ในรปแบบตางๆ ผานการมองเหนเปนสาคญ

เพอใหเขาใจชดเจนขนควรพจารณาจากรากศพทเดมมาจาก ภาษาองกฤษ คอ Visual Communication Art

Visual แปลวา การมองเห น สวน Communication แปลวา การสอสาร มาจากคาวา communis หรอ commones ซงแปลวา

รวมกน หรอเหมอนกน

นนคอ การสอสาร มงทจะใหความคด ความเขาใจของผ อน ใหเหมอนกบ ความคด ความเขาใจของเรา หรอทาอยางไรจง

จะ เอาความรสกนกคด ของผ อน ไดโดยใหมความรสกนกคด เชนเดยวกบเราไดเพราะ ธรรมชาตมนษยไดรบ ขาวสาร อยางดยว

กนมา แตจะมความเขาใจ และความรสกนกคด แตกตางกนออกไป การสอสารทดกตองมการวางแผน ในทน Communication

Art กอาจแปลไดวา ศลปะ ทใชในการสอสารรวมกน ระหวางบคคลในสงคมโดยผานการมองเหน เปนสาคญ บคคลทรวมกนอยใน

สงคมยอมตองมการตดตอสอสาร กนตลอดเวลา ทาใหทกวนน งานนเทศศลป ไดเขามามบทบาท ตอชวตประจาวน ในสงคมมาก

ขน และหากดขอบขายและโครงสรางของงานนเทศศลปแลว กจะเหนชดเจนวา นเทศศลปมความสาคญ ตอการดาเนนชวตของ

ผคนในสงคมปจจบน นอกเหนอจากปจจยอนของชวตทมอยเดม

งานออกแบบนเทศศลป◌ (Visual Communication Art) นอกจากจะเกยวของกบการสอสารแลว ยงตองเกยวของ กบ

วชาการสาขาตางๆ อกกคอ จตวทยา ธรกจ เทคโนโลย กระบวนการสรางสรรค และศลปะ

พาณชยศลป คานเรมใชและพฒนาออกมาเปนผลงานทหลากหลาย ซงศลปนเองไดนาความมศลปะใสลงไปในงาน

โฆษณา ไมวาจะเปนหบหอ การโฆษณาทางโทรทศน ภาพถาย สอผสมในการสอสาร การออกแบบนทรรศการตางๆ (Visual

Display) การออกแบบตกแตงภายใน การออกแบบผลตภณฑ ออกแบบลวดลายผา ออกแบบเชงธรกจการคาทตองผลตซาเพอ

เผยแพรไปยงผคนจานวนมาก เชน โปสเตอร ปายโฆษณา สอสงพมพโฆษณา หนงสอ ปกแผนเสยง นตยสาร ปฏทน และสอทก

อยางทตองใชการพมพ

ความหมายของพาณชยศลป เปนงานศลปะทเกยวของกบการออกแบบเพอสนบสนนกจการคา และการบรการเปน

หลก เพอใหประสบผลสาเรจตามจดมงหมาย ไดแก การออกแบบเครองหมายการคา การออกแบบสงพมพ การออกแบบ

โฆษณา การออกแบบฉลากสนคา บรรจภณฑ การออกแบบเวบไซต การออกแบบจดแสดงสนคา ฯลฯ ผสรางสรรคงาน จะ

เรยกวา นกออกแบบ (Designer) ความหมายอยางกวางของพาณชยศลป รวมความไปถงศลปะทกแขนงทนามาเสรมใหวงการอตสาหกรรมหรอแวดวงการ

ธรกจขายสนคา หรอวงการธรกจบรหาร ดวยการใชความคด ทศนคตออกแบบภาพ ออกแบบงานโฆษณาเผยแพรประชาสมพนธ

ออกไป ทงทเปนสงพมพ ปายดสเพลย และสอทกอยางทเกยวของกบการมองเหน รวมไปถงการออกแบบเพอสรางอตลกษณ

(Corperate Identity) ซงงานเหลานโดยรวมใชคาเรยกวา “นเทศศลป” (Communication Arts)

สวนงาน Commercial Arts ในชวงตนศตวรรษท 20 นนเจาะจงวาเปนศลปะของการโฆษณา (Advertising Arts) และใน

สมยหนง Commercial Arts ยงใชในวงแคบ หมายถง งานภาพยนตรโฆษณา (Television Commercial หรอ TVC) เทานน

Page 22: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 21

ในอดตนน พจารณาโดยรปแบบงาน จะไมคอยพบความแตกตางมากระหวางงานวจตรศลป (Fine Art) งานชางฝมอ

(Craft) และงานพาณชยศลป (Commercial Arts) โดยเฉพาะอยางยงเมอพจารณาลงไปทอรรถประโยชนของการสรางสรรคงาน ก

มความเปนมาคลายๆ กน เชน งานวจตรศลปจานวนมากทสรางโดยชางฝมอตามสงของผอปถมภมากกวาจากแรงบนดาลใจของ

ตวศลปนเอง หรองานศลปะหลายผลงาน กถกสรางขนเพอสนองความตองการของผมอานาจของแตละยคสมยหรอไมกถกสราง

ขนโดยความเลอมใสศรทธาเพอใหศาสนาไดเผยแผออกไป หรองานศลปะทนามาใชในเชงพาณชย เชน ปายรานคาของกรซ อยปต

และโรม ในสมยกอนทผคนยงไมคอยรหนงสอ จงตองมการทาปายดวยภาพสญลกษณทสามารถเขาใจกนได เชน ในกรงโรมใช

ภาพนมววเปนการสอใหรวาเปนรานทจาหนายของกนประจาวน ภาพเดกตวกลมนารก มปก ใสรองเทาเปนสญลกษณของราน

รองเทา

ในปจจบน ลกษณะของงานพาณชยศลป กคองานออกแบบเพอการทาผลงานซา (Reproduction) ดงนน การคนคด

ระบบการพมพในศตวรรษท 15 ชวยใหขอจากดในการทาซาของผลงานหมดไป และถอเปนตนกาเนดของงานพาณชยศลป

โดยเฉพาะอยางยงในประเทศองกฤษซงเปนทรกนวาเปนชาตทมผประกอบธรกจทงขนาดใหญและรานคาปลกเปนจานวนมาก

และเจาของธรกจรานคาชอบทจะพมพปายโฆษณาผลตสอสงพมพสงถงมอ (Handbill) และจดหมายขาวธรกจการคาสงถงบาน

(Circulars or Direct-mail) และชอบทจะตกแตงรานคาใหสวยงามเพอดงดดสายตา ชวยกระตนการคาขาย ซงในสมยนนการ

ออกแบบใชภาพประกอบทพมพจากแมพมพไม และมการโฆษณาในหนงสอพมพของประเทศองกฤษครงแรกในป ค.ศ.1625

โยฮนเนส กเตนเบรก (Johannes Gutenberg) บดาแหงการพมพ (ค.ศ. 1398-1468) อจฉรยะผสรางเครองพมพ

สงประดษฐทสงผลตอการเปลยนแปลงของโลกนานปการ

การปฏวตอตสาหกรรม เปนตวกระตนในการเตบโตของพาณชยศลปใหมการพฒนาไปตามความกาวหนาของ

เทคโนโลยของเครองจกรกลตางๆ โดยเฉพาะอยางยง นวตกรรมการถายภาพ และการพมพของกเตนเบรก (Johannes

Gutenburg, 1398-1468) ซงสงประดษฐของกเตนเบรกแพรหลายไปทวยโรป ในปลายครสตศตวรรษท 15 มการพมพหนงสอ

ประเภทตาง ๆ จานวนมาก ถอวาเปนจดเรมตนของ “การปฏวตภมปญญา” ของชาตตะวนตกอยางแทจรง ตอมา กเตนเบรกไดรบ

ยกยองใหเปน “บดาของการพมพ ” นอกจากนพฒนาการในโลกภาพยนตร โทรทศน และการพมพภาพส ไดชวยใหโลกพาณชย

ศลปในศตวรรษท 20 เปดกวางขนอยางมาก มการพฒนาอยางตอเนองในการพมพนาหนก การแยกส การใชระบบไฟฟาสแกนงาน

เพอสรางภาพซา การเรยงพมพดวยคอมพวเตอร (Computerized Typesetting) และการใชคอมพวเตอรในการออกแบบตกแตง

ภาพ (Computer Graphic) ทาใหสะดวกรวดเรวมากขน แตงานทจะเปนทยอมรบไดนน ตองแขงขนกนทความคดสรางสรรคทจะ

ทาใหบรรลวตถประสงค โดยการแสดงออกทางรปแบบ เนอหา และการนาเสนอเปนสาคญ

ลกษณะของงานพาณชยศลป

Page 23: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 22

ตามบทบาทหนาทพนฐาน งานพาณชยศลปมหลายลกษณะเหมอนกน ไมวาจะเปนงานออกแบบ (Design) การจดวาง

องคประกอบ (Layout) ภาพนง(Picture or Still image) การถายภาพ (Photography) การทาภาพประกอบเรอง (Illustration)

ภาพเคลอนไหว (Motion graphic) การเรยงพมพ (Typesetting) และการผลตซา (Reproduction) ซงงานพาณชยศลปสวนใหญท

สามารถบรรลวตถประสงคไดทงมลคาเชงพาณชยและคณคาทางศลปะนน เปนผลมาจากการทางานเปนทม โดยมการแสดงความ

คดเหนวพากษวจารณงานฝายหนง และการควบคมแกไขงานอกฝายหนง โดยมผ กากบศลป (Art Director) เปนผดแลรบผดชอบ

ใหงานออกแบบนนปรากฏออกมาตรงตามความคดรวบยอด (Visual Concept) จากนนผ อานวยการผลต (Producer) จะดแลใน

เรองของเทคนควธทจะมาชวยในการผลตไดตรงตามแนวความคดหลก (Concept)

าวเดยวกนตดตอกนหลายวนและลชนใหเกดความ และชวยเผยแพรตอๆ กนไป วทยอาจรายงานขาวซากนไดกจรงแตมโอกาสน สวนโทรทศนมโอกาส การออกแบบและจดวางองคประกอบ

เปนงานทนกออกแบบทาขนเพอการคา เชน

การดอวยพรในวาระตางๆ การออกแบบลวดลายผา

หรอกระดาษปดผนง การออกแบบเสอผา พรม อปกรณ

รถยนต เครองมอเครองใชในบาน และผลตภณฑตางๆ

รวมไปถงการออกแบบเพอสงเสรมการขายดวย เชน

ฉลาก ปายสนคา บรรจภณฑ เคานเตอรต โชวสนคา

หนาราน และสอสงพมพทกประเภทเพอการโฆษณา

นกออกแบบ ออกแบบโบรชวรเพอสงเสรมการ

ขายใหกบลกคารายหนง จะมการทางานรวมกนกบนก

ออกแบบจดวางองคประกอบ (Layout Artist) จะทา

การเลอกจดวางรป ขอความ องคประกอบอนๆ ให

สวยงามเหมาะสม รวมทางานกบชางศลป (Paste-up

Man) กจะนาชนงานตางๆ ประกอบเขากนเปนตนแบบ

งานศลป แลวไปทาเปนแมพมพเพอเขาสระบบการ

พมพ

การออกแบบและจดวางองคประกอบผลตภณฑ

การออกแบบและจดวางองคประกอบฉลากสนคา

การออกแบบและจดวางองคประกอบบรรจภณฑ

ภาพถายและภาพประกอบเรอง

ในศตวรรษท 20 เปนตนมา มแนวโนมในการใช

ภาพประกอบมากกวาตวหนงสออยางเหนไดชด แมแตในงาน

ออกแบบฉลากหรอปายสนคา หนงสอ ปกแผนเสยง ซง

ภาพประกอบเหลาน มการคดและออกแบบโดยผ กากบศลป

หรอนกออกแบบ ทางานรวมกบชางภาพหรอนกทา

ภาพประกอบเรอง สรางภาพออกมาใหตรงตามความคด

ทตงไว

ภาพถาย นามาใชอยางมากในงานพาณชยศลป

ทกแขนง ตามบรษทใหญทมสตดโอถายภาพอยในฝายศลป

ของบรษท ทงทภาพถายบางภาพทตองการอาจจะซอมา

Page 24: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 23

จากบรษทตวแทนจาหนายภาพหรอแหลงขายภาพอนๆ

บางครงธรกจอตสาหกรรมใชวธจางชางภาพมออาชพเพอ

ถายภาพใหไดตรงตามความตองการเปนพเศษกได ทงนผ

กากบศลปควรมความร ความเขาใจเปนอยางดเกยวกบการ

ถายภาพ ไมวาจะเปนเทคนคการถาย การจดแสง มมภาพ

หรอการจดวาง เปนตน

ภาพประกอบเรอง สาหรบคนทวไปคดวาคนท

ทางานพาณชยศลปคอนกวาดภาพประกอบ ไมวาจะเปน

ภาพเขยนเสน (Drawing) ภาพระบายส (Painting)

ประกอบในนตยสารและสอโฆษณาอนๆ ในความเปนจรง

แลว ภาพประกอบเรองเปนงานทตองใชความคดสรางสรรค

สรางความสวยงาม ดงดดความสนใจ จงไมใชเรองงายทนก

ออกแบบหนาใหมจะทาไดด สวนใหญนกวาดภาพประกอบท

มผลงานเปนทยอมรบ มประสบการณมากพอ จะมแบบอยาง

หรอสไตลทเปนของตนเอง ขณะเดยวกนนกออกแบบหนา

ใหมควรหาประสบการณเพอสงสมฝมอจนสามารถสรางงาน

ทเปนของตนเองไดในทสด

สวนใหญนกออกแบบภาพประกอบและชางภาพ

อาชพ ชอบทจะทางานในลกษณะอาชพอสระมากกวาทจะ

เปนพนกงานประจาในสงกดของบรษท หรอแมแตในเอเจนซ

โฆษณารายการโทรทศนกเปนอตสาหกรรมใหญทตองการใช

นกออกแบบพาณชยศลปอยางมากในการทาภาพเพอให

ตอเนอง ดมการเคลอนไหว ในการออกแบบชอรายการ ไต

เตลรายการ ภาพแผนทแผนผงประกอบรายการพยากรณ

อากาศ เชน งานแอนเมชน (Animation) หรอโมชนกราฟก

(Motion Graphic) เปนตน

การออกแบบภาพประกอบเรองสาหรบปกแผนเสยง

การออกแบบภาพประกอบเรองสาหรบหนงสอ

การออกแบบภาพถายสาหรบหนงสอ

ศลปะการเลอกตวอกษร ตวพมพและการผลตซา

Page 25: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 1

การเลอกใชตวอกษรตวพมพ การกาหนดการพมพดวยระบบพมพใด และการผลตทมคณภาพอยในความดแลรบผดชอบ

ของผจดการฝายผลตและผ รวมงานฝายศลป วาจะใชตวพมพแบบใด บางแบบใชการออกแบบใหมดวยมอเพอใชเฉพาะหวเรอง

ชอเรอง ชอสนคา งานใดงานหนงเทานน โดยเฉพาะอยางยงในขนรางภาพ (Sketch) แตในขนการทาตนฉบบเพอสงพมพ (Artwork

for Reproduction) ในสวนทเปนเนอหา เปนการใชตวอกษรจานวนมาก สามารถเลอกแบบของตวอกษร (Font Type) ทมอยใน

เครองคอมพวเตอรกราฟกได หรอถาจะ ใชแบบทมการออกแบบเฉพาะขนมาใหม จาเปนตองใชนกออกแบบตวอกษร

(Typographer) ทเชยวชาญโดยตรง จงจะไดแบบตวอกษรทสวยงาม เหมาะสม ตรงกบแนวความคดทวางไวได

จากตนฉบบเขาสกระบวนการพมพเพอการทาซาเหมอนตนฉบบจานวนมาก ยงตองอยในการดแลของผ เชยวชาญใน

สาขาตางๆ ในสายงานการผลต เพอใหไดงานทมคณภาพ สวยงาม ประณตเทาเทยมกนทกชน ซงผจดการฝายผลตจาเปนตองม

ความรทางขนตอนการผลต การคานวณราคา และเทคโนโลยการพมพ การเลอกใชกระดาษ กาหนดการพมพดวยระบบการพมพ

ใด เชน จานวนเปนรอย ปจจบนอาจใชการผลตระบบดจทลแบบ Print on Demand หรอการถายเอกสาร (Photostat or

Photocopy)

แตถาจานวนการผลตเปนพนเปนหมนชนขนไป จาเปนตองใชระบบอตสาหกรรมการพมพผานการพมพระบบเลตเตอร

เพรส (Letterpress) หรอระบบออฟเซท (Halftone Screen Offset) สาหรบงานหนงสอ นตยสาร ใบปลว โปสเตอร และงาน

พมพทวไป แตถาตองการคณภาพงานประณตมาก อาจตองใชการพมพดวยระบบลโธกราฟออฟเซท (Lithography Offset)

ระบบกราววร (Gravure) และเพมเทคนคอน ใหงานดมความแปลกแตกตางออกไป เชน พมพนน (Embossing) พมพทองหรอ

เงนวาว (Hot Stamping) พมพตด (Die cutting) ฯลฯ เพอใหไดผลผลตการพมพทมคณภาพและคาใชจายทสมเหตสมผล ซงจะ

อยในการดแลรบผดชอบของฝายผลตรวมกบนกออกแบบพาณชยศลป

Page 26: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอ | 0

การพมพดวยระบบดจทลแบบ Print on Demand

การพมพดวยระบบเลตเตอรเพรส

การพมพดวยระบบเลตเตอรเพรส

การพมพดวยระบบออฟเซท

การพมพดวยระบบออฟเซท

Page 27: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 26

การพมพดวยระบบลโธกราฟออฟเซท

Page 28: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอ | 27

การพมพนน

การพมพทอง

การพมพตด

พาณชยศลปทเปนศลปะโฆษณา

Page 29: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 28

ศลปะอยในสอตางๆ ทแวดลอมในชมชนเมอง ซงเตบโตไปพรอมๆ กบการเตบโตของธรกจ ทพจารณาไดจากยอดการ

ขาย และลทางทดทสดของการสงเสรมการขายกคอ สอโฆษณาทเผยแพรออกไป คณคาของสอโฆษณาจงอยทสอโฆษณานนชวย

ใหขายสนคาหรอบรการไดจรงหรอไม และเนอหาใจความในโฆษณาตองสะดดตา ดงดดความสนใจผซอใหได จงตองทาสอ

โฆษณาใหนาสนใจ เชญชวน ดวยสสนทตดกน ใชภาพทกอใหเกดอารมณความรสก จดวางองคประกอบใหโดดเดน มสไตล ดงท

พบเหนในสอสงพมพสวนใหญของการโฆษณา เชน ใบปลว โปสเตอร นตยสาร หรอหนงสอพมพตางๆ จะประกอบดวยภาพ และ

ขอความทมความกลมกลนหรอตดกนไดอยางนาสนใจตรงตามวตถประสงค ซงเปนหลกการเดยวกนกบหลกการออกแบบ

ทศนศลป สวนสออนๆ เชน โฆษณาทางวทย (Radio Spot) หรอโทรทศน (TV Commercial) กตองสรางสรรคตามหลกการของโสต

ทศนศลปดวยเชนกน

Page 30: Ca222 week01 the design review publications

ทบทวนการออกแบบสาหรบสอสงพมพ | 29

สรปโดยรวม

พาณชยศลป เปนการนาศลปะมาใชในการออกแบบสอโฆษณาเพอใหเกดการรบร ความเขาใจ ความสนใจเกยวกบธรกจ

การคา ซงมตวสนคาหรอบรการ ใหแพรกระจายออกไปจนเปนทรจก อนเปนผลใหเกดผลดตอธรกจการคานนนนเอง โดยนยยะ

เดยวกนน จงเปนความหมายกบศลปะเพอการสอสารหรอนเทศศลป (Art for Communication or Communication Arts) ซงตอง

อาศยการออกแบบโดยใชหลกจตวทยามาประกอบดวย เพอทาใหงานออกแบบกราฟกในสอสงพมพมประสทธภาพและ

ประสทธผลตอการสอสารใหมากทสด

____________________________________________________________ บรรณานกรม

• ชลด นมเสมอ. 2534. องคประกอบของศลปะ. กรงเทพมหานคร:สานกพมพไทยวฒนาพานช.

• ทองเจอ เขยดทอง. 2548. การออกแบบสญลกษณ. กรงเทพมหานคร:สานกพมพสปประภา.

• ธารทพย เสรนทวฒน. 2550. ทศนศลปการออกแบบพาณชยศลป. กรงเทพฯ : หลกไทชางพมพ.

• ปาพจน หนนภกด. 2553. หลกการและกระบวนการออกแบบงานกราฟกดไซน. กรงเทพมหานคร:บรษท ไอดซ พรเมยร จากด.

• ปราโมทย แสงผลสทธ. 2540. การออกแบบนเทศศลป. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ ว.เจ. พรนตง.

• มย ตะตยะ. 2547. สนทรยภาพทางทศนศลป. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมตรสมพนธกราฟฟค จากด.

• วรณ ตงเจรญ. 2545. ประวตศาสตรศลปและการออกแบบ. กรงเทพมหานคร:สานกพมพอแอนไอคว.

• โสรชย นนทวชรวบลย. 2545. Be Graphic สเสนทางกราฟกดไซเนอร. กรงเทพมหานคร :บรษท เอ.อาร.อนฟอรเมชน แอนด พบลเคชน

จากด.

• อารยะ ศรกลยาณบตร. 2550. การออกแบบสงพมพ. กรงเทพมหานคร : วสคอมเซนเตอร.

ภาพประกอบบางสวนจาก

• www.allysonmathers.com

• www.biography.com

• www.blink.biz

• www.computer.howstuffworks.com

• www.designformusic.com

• www.designerstalk.com

• www.durobag.com

• www.euroscience.org

• www.flickr.com

• www.hireanillustrator.com

• www.hotimprints.com

• www.icsid.org

• www.imagetraders.com.au

• www.mr-d-n-t.co.uk

• www.naldzgraphics.net

• www.pimdee.com/services.php

• www.simonzirkunow.com

• www.sermsukplc.com

• www.torfun.net

• www.world-trades.com

• www.wftprintam.wikispaces.com