Journal o

f C

linic

al and Analytical M

edicine

Ratlarda Deneysel Endometriozis Modeli

Hatice Işık Ahmet Şahbaz Oumlner Aynıoğlu

Endometriozis hormonlara duyarlı endometrial dokunun uterin kavite dışında lokalize olmasıyla karakterize kronik bir hastalıktır Geniş spektrumlu kliniğe sahip olup tamamen asemptomatik olabileceği gibi kronik pelvik ağrı dismenore ve infertilite ile de seyredebilir(1-2) Endometriozisin patogenezinde birccedilok teori ileri suumlruumllse de en ccedilok kabul goumlren retrograt menstruasyon teorisidir Bu te-oriye goumlre tubalardan retrograt akımla pelvise ulaşan endo-metrium fragmanları peritona veya diğer abdominal organ-lara implante olduktan sonra prolifere olarak kronik infla-masyona ve adezyona yol accedilmaktadır(3)Endometriozisin medikal tedavisi daha ccedilok semptomları azaltmaya youmlnelikken cerrahide muumlmkuumln olduğunca lezyon odakları ccedilıkarılır Her ne kadar lezyonların cerrahi eksizyo-nu fertilite oranını arttırdığı duumlşuumlnuumllse de postoperatif douml-nemde reproduumlktif performans uumlzerine etkisi sınırlıdır En-dometriozisin oumlnlenmesi iccedilin yeni tedavi modaliteleri daha ccedilok deneysel rat ccedilalışmalar uumlzerinde yuumlruumltuumllmektedir Oluş-turulan endometriosis modellerinde ortak nokta endometri-um doku parccedilalarının uterus dışında beslenebileceği kanlan-ması iyi olan batın oumln duvar periton dokusuna veya barsak mezosuna transplante edilmesidir(4-7) Biz de bu boumlluumlmde deneysel ccedilalışma yapacak araştırıcılara yol goumlsterecek en-dometriozis modellerini inceledik

Operasyon oumlncesi hazırlıkTuumlm ratlar homojenizasyon iccedilin operasyonlardan oumlnce vaji-nal smear alınarak estrus fazında olan ratlar belirlenir Sme-ar alınırken rat sırtuumlstuuml yatar pozisyonunda kafası aşağıya gelecek şekilde tutularak kuyruk ve kuyruk koumlkuumlnden tespit edilir Vajen 02rsquolik SF ile yıkanarak hidrofilli pamuklu ccedilu-bukla smear alınır (Resim 1) Alınan smear oumlrnekleri fiksas-yon sonrası papanicolaou boyama youmlntemiyle boyanır(Resim 2) Guumlnluumlk alınan vajinal smear oumlrnekleri ile belirlenen estrus fazındaki ratlar operasyona alınır

Anestezi TekniğiRatlara ketamin hidrokloride(im 40mgkg 10 alfamin) kslazin hidroklorid(im 2mgkg 2 alfazin)karışımı ile anes-tezi verilir Batın cildi traşlanarak 10rsquoluk povidin iyot ccedilouml-zeltisi ile antisepsi sağlanır(Resim 3) Batına uumlretral accedilıklı-ğın uumlstuumlnden başlayan 3 cm lik vertikal kesiyle girilir(Resim 4) Kesi yaparken oumlnce bisturiyle ccedilizdikten sonra keskin ma-

kasla yavaşccedila batın duvarı deriden ayrılır Kuumlnt makas dar-beleriyle batına girilirse sonradan cildi kapatmak zor olabi-leceği iccedilin dikkat edilmelidir

Peritoneal endometriozis modeli 1Batına girilerek uterin hornlar ortaya ccedilıkarılır(Resim 5) Bar-saklar nazikccedile kenara ccedilekildikten sonra mesane arkasın-dan uterin hornlara ulaşılabilir Bu youmlntemle uterin hornla-rı bulmak kolaydır Daha sonra uterin horn iki tarafdan suuml-tuumlre edilerek 1 cm lik alan ccedilıkarılır Eksize edilen endometri-al doku fosfat buffer edilmiş salin(PBS) iccediline konur PBS pe-

Resim 1 Dişi rattan vajinal smear oumlrneği alma youmlntemi

Resim 2 Papanicolaou boyama sonrası smear goumlruumlntuumlsuuml

Journal of Clinical and Analytical Medicine | 144

| Journal of Clinical and Analytical Medicine

Ratlarda Deneysel Endometriozis Modeli

nicillin (100 Uml) ve streptomycin (100 μgml) ile hazırlanır Daha sonra batın oumln duvarda damarlanması iyi olan yer tespit edilir Ccedilıkarılan endometrial fragman longutidunal ikiye ayrıla-rak endometrium tespit edilen peritona 40 poliprolenle iki ta-raflı suumltuumlre edilerek transplante edildi (Resim 6) Endometriozis modeli oluşturulduktan sonra batın 40 poliglactin suumltuumlr kullanı-larak ilk kat periton-fasyaikinci kat cilt olmak uumlzere iki tabaka halinde suumltuumlre edilir

Peritoneal endometriozis modeli 2Yine ilk modeldeki gibi batına girilerek uterin hornlar ortaya ccedilı-karılır Bu sefer uterin hornlar tamamen ccedilıkarılarak PBS soluumlsyo-na konur Nazikccedile jilet yardımıyla serosa ve myometrium peeling youmlntemiyle kaldırılır Endometrium fragmanları alınır ve 18 ga-uge lık iğne youmlntemiyle peritoneal kaviteye enjekte edilir Endo-metriozis modeli oluşturulduktan sonra batın kapatılır

Barsak mezosunda endometriozis modeliBatına girilerek uterin hornlar ortaya ccedilıkarılır Yine uterin horn1 cm arayla klemplenip suumltuumlre edildikten sonra 1 cm uterus doku-su ccedilıkarılır Penisilin ve streptomisin ile hazırlanan PBS soluumlsyo-nu na uterin doku aktarılır Uterin doku longutiduumlnal olarak ikiye kesilir Barsak mezosunda damarlanma olan ortaya ccedilıkarılırEn-dometrium dokusu damarlanma olan peritona iki taraflı 6-0 et-hilen suumltuumlrle suumltuumlre edilir Endometriozis modeli oluşturulduktan sonra batın 4-0 poliglactin suumltuumlrle iki kat suumltuumlre edilir

Endometriozis odak değerlendirilmesiİlk operasyondan sonra ratların yine aynı şekilde vaginal sme-ar ile estrus doumlnemleri takip edilir ki bu yaklaşık 4 haftayı bul-maktadır Estrus fazındaki ratlara ikincil bakış laparatomisi ya-pılır Bu operasyonda implantın canlılığı ve buumlyuumlkluumlğuuml değerlen-dirilir Ektopik uterin doku tanımlanır ve ektopik uterin dokunun buumlyuumlkluumlğuuml cetvel yardımıyla uzunluk genişlik ve yuumlkseklik olarak uumlccedil farklı boyutta oumllccediluumlluumlr(Resim7) Her bir ektopik uterin dokunun kuumlresel voluumlmuuml elipsoid formuumll kullanılarak V(mm3)=052 uzun-luk x genişlik x yuumlkseklik hesaplanır Daha sonra endometriotik odaklar ccedilıkarılarak formol iccedileren kabın iccedilinde patolojiye goumlnde-rilir Ratlar intrakardiyak kan alınarak sakrifiye edilir

Resim 3 Povidon iyot ile antisepsis oluşturulması

Resim 6 Sağ pelvik yan duvara yerleştirilen implantın goumlruumlnuumlmuuml

Resim 4 Anterior midline abdominal kesi ile batına girilmesi

Resim 5 Uterin hornların goumlruumlntuumllenmesi

145

| Journal of Clinical and Analytical Medicine

Ratlarda Deneysel Endometriozis Modeli

Kaynaklar1 Zhu X Hamilton KD McNicol ED Acupuncture for pain in endometriosis Sao Pa-ulo Med J 2013131(6)4392 Hugo Maia JrClarice Haddad Julio Casoy Combining oral contraceptives with a natural nuclear factor-kappa B inhibitor for the treatment of endometriosis-related pain Int J Womens Health 2013 Dec 21635-9 3 Vercellini P Viganograve P Somigliana E Fedele LEndometriosis pathogenesis and treatmentNat Rev Endocrinol 2013 Dec 244 Nogueira Neto J Lindoso MJ Coelho LF Carvalho RA Rodrigues TG Arauacutejo AG Giratildeo MJ Schor EChanges in the volume and histology of endometriosis foci in rats treated with copaiba oil (Copaiferalangsdorffii)Acta Cir Bras 201126 Suppl 220-45 Yuan P Chen B Huang Y Xin XLong-term regression of experimental endomet-riosis in a rat model treated with local application of levonorgestrel-loaded bio-degradable microspheresHum Reprod 2012 Jul27(7)2089-956 Isik H Moraloglu OKiliccedil S Seven A Ccedilaydere MBatıoğlu S A recombinant humanized monoclonal antibody for treatment of endometriosis in a rat model The Journal of Endometriosis3(3) 143-150 october 20117 Mariani M Viganograve P Gentilini D Camisa B Caporizzo E Di Lucia P Monno ACandiani M Somigliana E Panina-Bordignon PThe selective vitamin D receptor agonist elocalcitol reduces endometriosis development in a mouse model by inhi-biting peritoneal inflammationHum Reprod 2012 Jul27(7)2010-9

Resim7 Relaparatomi sırasında goumlzlenen implantın boyutunun oumllccediluumllmesi

146

| Journal of Clinical and Analytical Medicine

Ratlarda Deneysel Endometriozis Modeli

nicillin (100 Uml) ve streptomycin (100 μgml) ile hazırlanır Daha sonra batın oumln duvarda damarlanması iyi olan yer tespit edilir Ccedilıkarılan endometrial fragman longutidunal ikiye ayrıla-rak endometrium tespit edilen peritona 40 poliprolenle iki ta-raflı suumltuumlre edilerek transplante edildi (Resim 6) Endometriozis modeli oluşturulduktan sonra batın 40 poliglactin suumltuumlr kullanı-larak ilk kat periton-fasyaikinci kat cilt olmak uumlzere iki tabaka halinde suumltuumlre edilir

Peritoneal endometriozis modeli 2Yine ilk modeldeki gibi batına girilerek uterin hornlar ortaya ccedilı-karılır Bu sefer uterin hornlar tamamen ccedilıkarılarak PBS soluumlsyo-na konur Nazikccedile jilet yardımıyla serosa ve myometrium peeling youmlntemiyle kaldırılır Endometrium fragmanları alınır ve 18 ga-uge lık iğne youmlntemiyle peritoneal kaviteye enjekte edilir Endo-metriozis modeli oluşturulduktan sonra batın kapatılır

Barsak mezosunda endometriozis modeliBatına girilerek uterin hornlar ortaya ccedilıkarılır Yine uterin horn1 cm arayla klemplenip suumltuumlre edildikten sonra 1 cm uterus doku-su ccedilıkarılır Penisilin ve streptomisin ile hazırlanan PBS soluumlsyo-nu na uterin doku aktarılır Uterin doku longutiduumlnal olarak ikiye kesilir Barsak mezosunda damarlanma olan ortaya ccedilıkarılırEn-dometrium dokusu damarlanma olan peritona iki taraflı 6-0 et-hilen suumltuumlrle suumltuumlre edilir Endometriozis modeli oluşturulduktan sonra batın 4-0 poliglactin suumltuumlrle iki kat suumltuumlre edilir

Endometriozis odak değerlendirilmesiİlk operasyondan sonra ratların yine aynı şekilde vaginal sme-ar ile estrus doumlnemleri takip edilir ki bu yaklaşık 4 haftayı bul-maktadır Estrus fazındaki ratlara ikincil bakış laparatomisi ya-pılır Bu operasyonda implantın canlılığı ve buumlyuumlkluumlğuuml değerlen-dirilir Ektopik uterin doku tanımlanır ve ektopik uterin dokunun buumlyuumlkluumlğuuml cetvel yardımıyla uzunluk genişlik ve yuumlkseklik olarak uumlccedil farklı boyutta oumllccediluumlluumlr(Resim7) Her bir ektopik uterin dokunun kuumlresel voluumlmuuml elipsoid formuumll kullanılarak V(mm3)=052 uzun-luk x genişlik x yuumlkseklik hesaplanır Daha sonra endometriotik odaklar ccedilıkarılarak formol iccedileren kabın iccedilinde patolojiye goumlnde-rilir Ratlar intrakardiyak kan alınarak sakrifiye edilir

Resim 3 Povidon iyot ile antisepsis oluşturulması

Resim 6 Sağ pelvik yan duvara yerleştirilen implantın goumlruumlnuumlmuuml

Resim 4 Anterior midline abdominal kesi ile batına girilmesi

Resim 5 Uterin hornların goumlruumlntuumllenmesi

145

| Journal of Clinical and Analytical Medicine

Ratlarda Deneysel Endometriozis Modeli

Kaynaklar1 Zhu X Hamilton KD McNicol ED Acupuncture for pain in endometriosis Sao Pa-ulo Med J 2013131(6)4392 Hugo Maia JrClarice Haddad Julio Casoy Combining oral contraceptives with a natural nuclear factor-kappa B inhibitor for the treatment of endometriosis-related pain Int J Womens Health 2013 Dec 21635-9 3 Vercellini P Viganograve P Somigliana E Fedele LEndometriosis pathogenesis and treatmentNat Rev Endocrinol 2013 Dec 244 Nogueira Neto J Lindoso MJ Coelho LF Carvalho RA Rodrigues TG Arauacutejo AG Giratildeo MJ Schor EChanges in the volume and histology of endometriosis foci in rats treated with copaiba oil (Copaiferalangsdorffii)Acta Cir Bras 201126 Suppl 220-45 Yuan P Chen B Huang Y Xin XLong-term regression of experimental endomet-riosis in a rat model treated with local application of levonorgestrel-loaded bio-degradable microspheresHum Reprod 2012 Jul27(7)2089-956 Isik H Moraloglu OKiliccedil S Seven A Ccedilaydere MBatıoğlu S A recombinant humanized monoclonal antibody for treatment of endometriosis in a rat model The Journal of Endometriosis3(3) 143-150 october 20117 Mariani M Viganograve P Gentilini D Camisa B Caporizzo E Di Lucia P Monno ACandiani M Somigliana E Panina-Bordignon PThe selective vitamin D receptor agonist elocalcitol reduces endometriosis development in a mouse model by inhi-biting peritoneal inflammationHum Reprod 2012 Jul27(7)2010-9

Resim7 Relaparatomi sırasında goumlzlenen implantın boyutunun oumllccediluumllmesi

146

| Journal of Clinical and Analytical Medicine

Ratlarda Deneysel Endometriozis Modeli

Kaynaklar1 Zhu X Hamilton KD McNicol ED Acupuncture for pain in endometriosis Sao Pa-ulo Med J 2013131(6)4392 Hugo Maia JrClarice Haddad Julio Casoy Combining oral contraceptives with a natural nuclear factor-kappa B inhibitor for the treatment of endometriosis-related pain Int J Womens Health 2013 Dec 21635-9 3 Vercellini P Viganograve P Somigliana E Fedele LEndometriosis pathogenesis and treatmentNat Rev Endocrinol 2013 Dec 244 Nogueira Neto J Lindoso MJ Coelho LF Carvalho RA Rodrigues TG Arauacutejo AG Giratildeo MJ Schor EChanges in the volume and histology of endometriosis foci in rats treated with copaiba oil (Copaiferalangsdorffii)Acta Cir Bras 201126 Suppl 220-45 Yuan P Chen B Huang Y Xin XLong-term regression of experimental endomet-riosis in a rat model treated with local application of levonorgestrel-loaded bio-degradable microspheresHum Reprod 2012 Jul27(7)2089-956 Isik H Moraloglu OKiliccedil S Seven A Ccedilaydere MBatıoğlu S A recombinant humanized monoclonal antibody for treatment of endometriosis in a rat model The Journal of Endometriosis3(3) 143-150 october 20117 Mariani M Viganograve P Gentilini D Camisa B Caporizzo E Di Lucia P Monno ACandiani M Somigliana E Panina-Bordignon PThe selective vitamin D receptor agonist elocalcitol reduces endometriosis development in a mouse model by inhi-biting peritoneal inflammationHum Reprod 2012 Jul27(7)2010-9

Resim7 Relaparatomi sırasında goumlzlenen implantın boyutunun oumllccediluumllmesi

146