brut-as i wawal-iw!
TRANSCRIPT
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
1/66
1
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
2/66
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
3/66
3
Akk izerfan umeskar i Noufel Bouzeboudja.
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
4/66
4
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
5/66
5
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
6/66
6
Yura daen :Penses Pensantes, Tamedyazt, Ldzayer 2006
Espoirs Dchus, Ungal, Fransa 2008
Algrie : Banquet desnonchalances, Fransa 2009
Du haut de nos Potences, Fransa 2011
Imazdayen :Snderho Havn Antologi, Denmark 2010
Fri ord p Flugt(Free Words on the Run), Denmark 2011
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
7/66
7
I widak akk d iyi-iemmlen: Tayri-nwen tessezafasirem, tesnernay talwit deg tudert-iw, tettak-iyi
tabest di tikli-w. Tayri!
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
8/66
8
Tazwart
"Lalman. Tamacahut n tegrest.": D tadyant s yefyar n
utihi yura umedyaz almaniHeinrich Heine.
Udem-is n berra d lemri iwumi ibedd zdat-s webrid d-yu
umeskar s timmad-is di tegrest useggas 1843 si Lpari(Fransa) ideg yella yedder imiren almi d Hamburg
(Lalman). Inuda-d Lalman seg wenul ar ugafa.
Azwel n wadda "Tamacahut n tegrest" twehha ertmezgunt "The Winter's Tale" n William Shakespeare.
Yezmer wemdan a d-yaf dagi, azrar isefra-yagi yessken-d
yes-s Heine tanmegla i usefru n tedyant n ifeliyen "Atta
Troll" ief mmden kra iseggasen seg wasmi d-yettwasker yakan. Ula d azwel n wadda n "Targit n yi
unebdu" n H. Heine yessken-d yes-s umeskar, si "A
Midsummer Night s Dream" n W. Shakespeare i d-
yefruri. Ma d ayen yugaren aya: Assa n tala ger snattedyanin-agi, am "Atta Troll" ne "Tamacahut n tegrest"di sin san 27 n waxfiwen, tiseddarin-nsen daen dimkuen.
Ayagi yakk d-uri, ri a d-ini yes-s, Heinrich Heine slebi-s i d-yemger si tebirt n Shakespeare, maca, NufelBuzebuja mlale-d ur-s tikta d tmuli n Henirich Heinewar ma yera netta s timmad-is annect-a ahat. Tuget
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
9/66
9
isefra yellan deg wamud-agi isefra n Nufel, win ara ten-
yessemlilen, a d-yaf ttaken nezzeh anzi s ayen yura H.
Heinrich Heine di "Lalman. Tamacahut n tegrest.". D acukan amedyaz almani yessefra ef Lalman n tallit-nni,aqbayli yessefra ef tmurt-is di tallit-agi ideg nella ass-a.
Tiwenziwin n tudert n sin inauren-agi ttemyuttakentdaen anzi: Yiwen yea tamurt-is yedder deg yinig diLpari, acku netta d bu lael uday di Lalman n wass-nni,Nufel yedder di tmurt n Ddanmark, d aqbayli di Ledzayer
n wass-a. Yiwen uekkaz i ten-yewwten ne yezmerwemdan ad yesseqdec dagi imeslayen-agi n tezlit "Aru-
yi"nLewnis At Mangellat:
"er tmacint uli
D irfiqen i n-ufi
Udem-iw am wudmawen-nsen
Deg-sen ttwaliur-sen ttcabi
Yiwen uekkaz i d a-yewwten."
Maca, akken ad yegzu wemdan anamek n tidet n wayen
ira a t-id-yini umedyaz, yessefk xerum ad ier isefra-s.ihi iwakken a d-temlilem ula d kenwi d wayagi yesduklen
ne yettemyettaken anzi ger tuget isefra n Nufel yellandeg wamud-agi yakk d wayen yuraH. Heine di "Lalman.Tamacahut n tegrest", ret tafem agerruj! Ayen idegyella wemgired ameqqran gar-asen d tameslayt, maca,
mai imi yiwen s talmant, waye s teqbaylit i uran. Ria d-ini, almani yera tutlayt-is tayemmat deg uerbaz
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
10/66
10
yerna tbedd ef iarren-is, teccece daen ger tutlayintimezwura umaal, ma yella d aqbayli, mai kan ur tt-
yeri ara deg uerbaz, maca, terna tettwarke almi d tikliad tenger s lebi n yemebbren n tmurt-is d-ielen isief wegdud-is, tamagit-is, idles-is yakk d tilin-is daqbayli ne d amazi. Yal win d as-yessnen ulammeracemma kan i tmedyazt yezmer ad iulfu s ukukruirekben ul n Nufel mi akken yettaru isefra-s s teqbaylit
yakk d tmusni-s lqayen d tayri-s metwal tutlayt-is
tayemmat yerran akukru-nni yeffer ur d-iban.
Tuget n wawalen yesseqdec daen deg wamud-agi, urttafe ara widak iwulmen swayes ara d-ssegzu tadyant-agi am widak yenna umedyaz Lewnis At Mangellat efwidak n tezlatin ucennay-amyaru Murad Zimu, "d
imeslayen ifessasen ibubben inumak imeqqranen", d acu
kan Nufel di kra isefra am usefru "Tamedyazt" yesseqdec
awalen ief inuda yufa-ten deg imawalen imaynuten ntutlayt-nne d-yeffen s wudem n tussna deg iseggasen-agi ineggura swayes d a-d-yessawe tamusni-s d wayenakk ira ad a-t-id-yini. Tikta umedyaz-agi ur llint d tidakd-ilulen anun zanun am wayen nennum nsell-as neneqqar-it, mai d "A Mued serbi latay, ef Muendyean yemma-s ne imi d tameut n gma mrebatessers i wallen-is". Anaur-agi mai seg widakyesrusun imermuren-nsen deg uerrabu n tmetti yettakenanzi er winna n Tianik iteddun ad yereq, maca, segwidak yettebbiren ne yettnadin amek ara d-afen ttawilswayes ara menen akk widak yellan deg uerrabu-nni.Nufel dHenirich Heine n teqbaylit, d yiwen yellan am
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
11/66
11
inauren-nni n tallit talemmast d-yessufen timura-nsen,tidak-agi yellan ass-a d timezwura deg umaal si
tekwatin idel uebbar. S yemdanen am Nufel yezmer adiulfu s yiman-isli Ideflawenyual d ilemi, ad yekkerad yecnu s werfad uqerru, "idles tura yezger tilas, ay
arrac ideflawen."
Daen mi ara yeqqar wemdan amud-agi isefra, yal mi arayekfu asefru, a t-yekcem lir ad ier waye. Lhan akk,yal wa yewwi-d ef usentel-is yerna imdanen yeggarenakka acemma tamawt i tsekla tagralant zemren a d-mlilen di yal asefru-s tamuli ne tala swayes yettaruumedyaz-a ne waye yellan ger imeqqranen umaal.Kra imedyaten kan:
- Deg usefru "Deg tmurt-iw" mlale-d d ijenniwen nMuya: Ad as-tini, d tamuli-nni, d tameslayt-nni, d
tala-nni, d tamurt-nni d uekki-nni s unecre-nniyesruyen ulawen mi ara ttasan wudmawen.
- Qqaren-d yemdanen, Lewnis At Mangellat, d tikta
yellan deg "Ageldun amecu " nNiccol di Bernardo dei
Machiavelli ideg d-yesmuyet tizlit-is "A mmi", ula dNufel di kra isefra yellan deg wedlis-agi-ines ad as-tinissyinna i d-yugem tamuli yettaken anzi er tin swayes
xedmen axea yemcumen di tmurt-nne s yisem nddiyanat.
Nezmer daen ad nger tamawt, a d-naf, yewwet azrem saqerru ula deg wamek d-yura isem n "Jesus"s teqbaylit.
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
12/66
12
Akken a d-yessegzu mai snat tikkal i d-yuder tineslemt,ula d tamasiit yuder-itt, ihi yura-d " Yasu amasii".
Ayagi ur t-nennum ara s imyura ne imedyazen-nne-nnien. Lemmer d wiya, ahat a d-arun kan isa, ad ilend tamasiit ief ttmeslayen, ad ttun "isa" d nnbi kan dileqran. Amedyaz-agi yera d acu ief yettmeslay.
D acu kan tala swayes yura netta isefra-yagi temgaradef tin n tezlit "A mmi", isefra-s d ilelliyen yerna urezzifit ara annect usefru umedyazL. At Mangellat.
- Deg Asefru "Tafgurt tuffirt" yella wanida yesdukel
Nnbi, Zarathustra, Antoine d Dun Xwan, yesguccel-iten
di yiwet tfeqlujt, yemi deg imeslayen, iemmi deg-senalmi nual nezmer ad nwali amedyaz Nufel am wakkenyeqqel zdat wallen-nne d amekni(arijisur) yerranCocktail-nni d-yeffen deg wayen yexle d
tamarirt(laktris) n Hollywood iceen tredde s wejdabdeg usaru ideg tella tetturar. Imeriyen ara t-yeren,zemren ad aten-yekcem uulfu n imawlan ulufan, mi arailin sen cexxren, netta(alufan) ad yettsuu alamma dtikli ad yafeg izier-is, nutni ad ttnaen d yies araijebbden deg-sen am wakken tjebbed tmettant imudduren
tettarra d at laxert. Mi ara yezger tilas llufan-nni s
wesrere d isuan, a d-refden imawlan iqerray-nsen staswin yettergigin, ad ttnadin tazwara d acu t-yuen,maca, mi ara walin teqre n mmi-tsen ne tayellit-nsenteffe-d ula deg wulawen yakk d taswin-nsen ula d nutni,ad ten-taz temsalt akken iwata, ad as-ulfun, imiren ur
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
13/66
13
ttnadin ara yakk a d-afen d acu t-yuen, acku ad as-ebbren i uegger n wakud, ihi ad nadin kan ef tifrat,
ef ddwa, skud ur ten-ifat lal.
Asefru-yagi as ad ilin widak ur t-nfehhem ara akka amnekk, maca, ad ulfun s teri ara ten-id-yessakin, ara ten-yeskiken, ara sen-ikemzen anida iwulem ne ad asen-yefken abeqqa a d-ldin allen-nsen. Asefru-yagi, asmeiy, as kra imeslayen ifessasen kan i swayes t-yura,mai d lxuba-nni yettaken anzi er tissit n lkif d-yessawel Said Sedi deg Werib, mi akken yekker s
areqqe n sidi-s efer, maca, d asuu-nni n FriedrichWilhelm Nietzsche di "Der tolle Mensch", anida yettsuulmettwet-nni yeqqar:
"Sandayual qessam n Rebbi? Tram ad terem anida-t?
Waaaa d nekkni i t-yenan - Nekk yid-wen!
Wa d nekkni i yessafgen lemer-is!"...atg.
ef usefru-yagi, nezmer a d-nini daen, ameskar-isyessefra s wallen umedyaz Paul Celan tamuli n F. W.Nietzsche.
- Asefru "Awal n tmeut" yessekcem yes-s umedyaz
taglimt-is di tin n tmeut yettwareken, tin rran
yemdanen d taawsa mai d amdan. S tewzel d tawlakan: Mi ara t-ier wemdan, yezmer ad iulfu s yimi-syelsa icenfiren n AliceSchwarzer lemmer d taqbaylit ay
tella.
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
14/66
14
Llan daen isental-nnien ief yessefra, yal wa s tmuli dtegzi m wazal ameqqran, ama d lemala n yiman, asteqsi
n d acu n wemdan d-yegran deg wemdan ne tayri yelland tayri n tidet, mai d isefra ne ccna-nni efukasan(lkerh) iwumi ssawalenLeqbellec tizlatin n tayri.
Ihi tura, ur yessefk ara ad awen-d-fee akk lbana nwedlis-agi, ad e imeriyen a d-afen s yiman-nsenaqerruj.
Awal-iw n taggara: Lqebanat ne imebbren imeqqranenn tkebbaniyin n lesker di Ledzayer ssaayen times nutnis timmad-nsen mi ara ten-id-tesel di tegwa n tmurt ditlemmast n yi, sakin a d-ssakin ibaayunen-nsen akken att-ssensen, rennun qqaren-asen, ttifxir ad ren 100yesekriyen, wala ad yer yiwen useklu. Widak-nnittarran iman-nsen am wakken emmlen tamurt mi d asen-
qqaren akken, maca, nutni ttaken aqerru n tarwa n tmurt-nni d asfel. Nufel yesker times s wedlis-agi mi akka la
cexxren Yeqbayliyen, yessaki-ten-id yes-s, maca, yeqqar-
asen kan akit ur gganet ara, ldit allen-nwen, yesteqsay-
iten acuer d wacimi akken a d-afen isteqsiyen degyiman-nsen, as ulamma ad ini ula d netta yera, ahatttifxir ad yemmet wezgen n Yeqbayliyen a d-tegri
tmeslayt, wala ad temmet tmeslayt a d-grin akk nutni.
Netta d ieblan iulfan-nsen ten-yessumlen d lebda iibubb ne i yerba deg iciwi usefru-s "Ri ad rewle".Ma d asefru-s "Awal umedyaz" akka i t-yekfa:
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
15/66
15
"Ldit alla
Ldit ul d wallen
A d-iniA d-smire
Ayen ri, ayen ri
D wayen i d iyi-iceben"
Win iwumi ur yecrih ara wul-is yes-s, awer yecreh la
netta, wala ayla-s!
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
16/66
16
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
17/66
17
Awal-iw
Awal-iw
Zzi-d am waman
Zegga am reffu
Yeme am ineman
D uktu ileu icennu
Awal umedyaz
Awal umedyaz
Tikkwal iferruTikkwal deg walla yeqqaz
Awal umedyaz
Tikkwal i lhemm irennu
Tikkwal d asbelbel d wekraz
Awal umedyazSeg tilawt ineffu
Ne deg wulawen yettaz
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
18/66
18
Ldit allaLdit ul d wallen
A d-iniA d-smireAyen ri, ayen riD wayen i d iyi-iceben
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
19/66
19
Tamedyazt
Tamedyazt:
D tallunt n usugen
D tilawt yellan
D tihawt yunagen
TanfalitanaramInig agensiIman ufrin
D tamedyazt i d-yekkan
Seg usentel agensi
Asufe...asgensi
Acu i d azal
N tmendit am tagi?
ef lekwae-iwTtsunnue lbextS yimru-w
Seu lebxutTirga d ieblan
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
20/66
20
Ttidire asugenTtafe tadfi
Reggle seg tilawtSegmi tt-kerheUla d nettat tekreh-iyi
ret ihi ma yella ufgeUr zmire i tikli
Nnan amedyaz d aewwaZzux d wespexpex
Maca, ar zdaxel-is yerwi
Iman-is deg iman-is, ger wiyye ur yufi
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
21/66
21
Tidet
Tenni-iyi-d : Yya-d!Am di targit usi-d
Mi akken imi-m imusa iman
Timmest tea deg-i i d-yeqqimen
Anag d waffugef uarne efwafriwenDdi, ufge, efre-kem
fe ijufar-im am wegrud icerhen
Am umebus ijebbdenIjebbed ssnasel-is er yifeer tuffirt
Ttebe-kem am usekanIseken s imeslayen-im
emmde aewenMaca, azegen yeef iman
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
22/66
22
Tenni-iyi-d : Idir !La ttidire akkenAm di tazwara n: Ili!
Tu-iyi ugade, tura dayenUzzal icudden iarrenAyen i d-yexleq d tayri
Ad nidir akken nufa kan
Fiel aezzeb d westeqsiAd ner kan ad nwali
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
23/66
23
Anfet-iyi!
Iiiiiih yehwa-yi
Yezde-iyi usiremAm tawla ne tiselbi
Deg lebi-wDi tmusni-wUr si lbanaLdint tebbura
I ccbaa, tayri d unerni
Iiiih!hahahahaha!!
Ttada yehwa-yi
wi anecre tewqe-iyi
Deg wegni-nwen
Kra yellan yerwi
Ula d win yeanWin yewanD amcum ur yeswi
Yak ur yukir, ur yeni!?
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
24/66
24
Iiiiih!!
Ad ceeAlamma teccef-iyi-d tidi
Urar n tetestUr d iyi-yehwi
Ttu asxenfer d imei
Ad ali d asawen
Tura a d-yeliAd tt-bum kenwiTferem gmat-nwenMa yeli
Deg wawalen
Tettmeslayem ef tugdutTerram-tt d taqeddact tmeutIxu kan, s imiAra wen-d-teawa lqut
Teqqrem deg-ne temiTeqqrem deg-ne tayriTettuem deg-ne asirem
Tettuem deg-ne tierci
Tettmagarem-a s:Acu tessne kei
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
25/66
25
Iiiiiiih
Afrux ur yesselqa baba-sTagi tella zik-nniAss-a beddlent tissas
Tiqburin ssuffent er lemani
Nelmed ala tixidasNettcukku deg iman
Nettcukku di lewhi
Ssneen-a ddin, rnan aessasNettzuxxu neqqar : amazi ilelliMi d-yeffe wemdan yemgaradAd nebdu rregmat d imeniTinnat ne d winnatYenker lmillat
Yeffe abrid n Rebbi
D acu iwumi tsemmam tilelli?
ur Rebbi
Akk d Rebbi
Neba tayri
Mai d lihennama d tugdi
Twalam acal d ussanAcal d leqrunUr nelmid tikli
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
26/66
26
Win i d-yusan ad a-isumOui, oui, anam sidiAsenmud arumWa ad yernu aebbi
Ma d nekk tura eet-iyiIiiiiiiiiiiih eet-iyi
Ad urareAd deAd nnecraeAyen d-tennam ur d iyi-yesseayUr d iyi-yei
Akken i d iyi-yehwa ad mmeslaye
Seg tala ay bi a d-sweAezzeb, acekti, ula iwumiXas seg-wen i d-fruriAkka ay d nekkini
Ur medlet fell-i
Deg yiwet n tutlayt
Xas d tinna n baba d jeddiUr medlet fell-i
Deg yiwen n lewhiEet aar-iwIberdan yeba ad ten-ieddi
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
27/66
27
Li iberdan
Aubbu, tarusiTagrest, izilan
Lebi-w ad yefti
efe imeqan, ilsawenIswi-w d tamusni
Yak nekk d amdanTikkwal wad-iNe d imeddukal d ahwawi
emmle ijeigen yefsanNettali s igenni
Eet ad ssgelfen yianAar-iw d abrid-is ara yawi!!!
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
28/66
28
Deg tmurt-iw
Deg tmurt-iw
Ttifxir lli d amariD asuri, d afalasiniNe d arab ur ri ansi
Cennu, ne ssedaye laciAd iyi-d-ssiwlen, ad iyi-sseen,Ad iyi-d-kemmlen ula d asurdi
Ad cnu kra n tezlatinAd urare kra n tegnatinEwwet kan eddi
Ad kemmlen a d-awin
Rradyu yakk d tiliri
Arrac d teqcicinIrgazen, tulawin
Ad ssirmen ad ffuin yid-iLuugraf a sidi
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
29/66
29
Ahya deg tmurt-iw
Lemmer lli d arumiAd iyi-d-neccden yakk s axxam
Ccan-iw ad yali
Ad yekkes yir ttexmam
Ad iyi-id-mmagren s la sampati
Ad ife ameddakel, arfiq
Ur yelli uewwiqYak nekk ssifilizi!
Ad bdun apriantiTagi d yemma, baba, emmiUla d jida, weltma, d setti
Aha-w ihi yebba imensi?
Tella lbirra, ula d lwiski!Lkumpleks n udzayri
D lkupleks ukulunizi
Lemmer lli d limigriAd ttubbuer tmurt yal azalBMW, luru d usurdi
S taumit i d-ttawi awalTiqcicin ad selbent fell-i
Ad su acaaal n imeddukalAewwe, cce, leqhawiAd ttu la banlieu d yal ccwal
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
30/66
30
Di tmurt-iw
Ttifxir lli d ajewwurLi klub akken ma llan
Felli ad ttnaen s imelyanAd iyi-emmlen akk lisipurturLfutbal yif kullciZdeffir n ddabex nettazzal
Yak yella cci
Axxam, tameut n lalalAxemmem ur yelli
Di sad yekker ccwalImi lfutbalYeqqel am elaD ilmeyen acalYal wa likip ier imalTikta n tidet fnant
Anaur ass-a yewelTtqabalent s fielIwacu tikta
Awi-d kan ad nece ad nenfelI lhemm ayen ad t-id-nessekfelAwi-d kan ad nidir tura!
Di tmurt-iw
Lemmer lli d aricarTikeryas yakk d teqcicin
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
31/66
31
Ad iyi-yeqqlent d lxetyar
Aawali yecba iziS yir tismin ad iwali
Yeqqur am umesmar
Wexxer akin fell-i
Ru ssuter RebbiMa d nekk ulayer
D acu d iyi-d-iweqenLbaaa di ssuma ma tuli
Nekk tettawe-iyi-d s ucekkar
Arraw-iw qqaren di lakulat privi
A d-grin di lberrani
Lpublik, ya sear !!
Alil ef linibirsitiI ccummaj tettheggi
Mi kfan tayessawt ad ten-ttegger
Nekk d aricar
Tlata n lbilat i yesi
Anda wwte a d-awiLmir ne d lwaliYak yee-iyiJjuj debbi
Ula d lkumiar
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
32/66
32
Lemmer lli d lwali, ne d ddipiti
Lmir ne d ddirikturLbiru llah llah, aklimatizur
Tlata tsikritirin
Yal ass ad are amurYal yiwen acu yessuturAdrim, axxam, tamurt, axtin
Deg uxeddim ad su labwaturAd iyi-teggem lumurAewwe almi ddinAd cehde suAebbu yeuAkka ara qable lesnin
Lemmer lli d acunturRai ne non-stop d cceLes nights clubs alamma d beTaxrit teurYak d la kulturLambiance d umerreL bruit d aemmurAwal ifurDewwe a taqbaylit dewweAy atma medurD ahuzzu n werurAss-a ay d e
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
33/66
33
Lemmer lli d asekriwTabburt imedlen ad tteldi
Makan, makanNekk d ssi flan
Win yewaen taawsa a d-yiniWa d gma, xali, beni emmi
Lemmer lli d rrupuntiNi, sgujjle
Deg tlawin ssrewteDdula yak tsemme-iyiAmrig, terna-yi asurdi
Ayen i d iy-yehwan ad t-xedmeUla deg tedemt as-d leb-iyi!
Lemmer lli d limamMelmi teenel a d-awi deg leqranWagi lal wahin ramAd efre tanelaft n ddinAd iyi-d-ceggelxubaDeg imasiiyen, udayen...Ad ccemte yal lemaS wawal akk ad eddinAd ten-sskecme lihennama
Ma yella fell-i texlaAd uale d agezzanS weskerer, rruqyaAd sserwale ijenniwen d ccian
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
34/66
34
Lemmer lli KBSIles-iw yema iteqqesawae atmaten-iw i udabuSeg idammen-nsen ad yessu
Ad cnu: mazal lal ee, ee
Afus-iw win iceen ad at-yekkesA d-snulfu tikliwin, tiktiwin n uurruYak aqbayli yu-itent yerna itettu
Ad uale am weydiAd sseglafe akken d iyi-d-nnanAd iyi-yefken akursi
Tweq-iy-id deg nnif ne ccan
Lemmer lli d lewzirBerzidan yellan deg-i yettdemmir
Malic awi-d kan ad qqime
Kullec d ttkerirTewqe-iyi-d di les projets !A d-nawi ccinwa ne arumiAd nefer kan seg zdeffirAd nas amek ad nawiAd near lbanka war lirI la retraite ad nheggi
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
35/66
35
Ad awen-nini qqimet di talwit
Seg lpitul a d-nesfaydi
Arraw-nne ur yewirAd ruen er lberraniUr tellim d aekkirLes marches, les meutes, rrebrab, la dmocratieYiwen ur d a-yezmirAcal aya mazal-a dagiNesa la police, la scurit, ula d larmeYerna ma yella ur terimYak d kunwi !
Lemmer ufi ad ili d BerzidanAd xeddme kan ayen i d iyi-yehwanTilivizyu yal ass yid-i
Ijernanen am yianSseglafen ef wid yekkaten deg-i
Ad rue er yal amkanSeg ruplan ulac tarusiZzerda, tiratin, lia dayen kanAnda rri, cce, aeffeq, teya nekki
Win ur-i i d-iwehhanAd as-mle anwa-yiAd t-kkse, di ssilul ad t-alin ilefan
Ne ad t-nfu er lberrani
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
36/66
36
Rxis ad as-ge ccanAd iiwed lmut i wid nena zik-nni
Ssma i wid yenanTiuna d usurdiIgujilen qqwan
Deg-sen tewqe-yi!!Ala nekk i yeranKullec fell-i yetteddiLqanun mai d leqran
Yutam ad ibeddel ass-agi
Yak yakk tebamDeg udabu ad qqime nekkini!Yya-w akk ad necnutAm wemar am ilemiLadimuxerti, ladimuxerti
Akka ayen d-nni ur t-ttamnetNekk d yiwen ubuhal yexmumet
Ddi kan i lebiEi-t ad yesserwetI tyita-w la yettheggi
I kunwi yellan dagi
Ahat kan tilem d agallaNe d ddisk-juki
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
37/66
37
Ala, xaiD nekki kan i la yesderwicenBennu akken zemmre deg imeslayenQeddce tiktaXi iceaenAyen akk i d-nennaDayen icebblen ulawen
Ma ele, asurref yelha
Ma d tidet dayen i bi ay atmaten!
Tizi Wezzu 2008
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
38/66
38
Asxurref akk d lxeri
Di tmes-nne nreqqNettual d tirgin, d rrmimAyen akk neba d urar d lewara
D ilelliyen nettsusemma
Mi nee azagluWaye ad t-id-nexleq
Nnif-nne yeknaAyen neba yereq
Ih i iweren d aubbuWagi d inziSseseb, ferreq
Ccbaa akk d tayriUl d udem yectaq
Gar-ane yewwet iisi
Ulayer ad nesteqsiD nekk, ke, nutniNettat, kemmini
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
39/66
39
Meqqar, meiTteggien, ttiifen
Kra yellan d asxurref
yakkd lxeri
ef idurar-nneef leyu yerkanN temdinin-nne ifuenTura ddewessu
Mi neba taawsaAhat ad tt-nekfu
Ad tru tezmert, tneffu
Mi d-nuew tazmert i tawsaA d-tual ddewessu
Yya-t akkit, tura
Ad nergem, ad nee, ad nernuAd nessusef mgal auYak netta yettarra-tent-id
I nekkni d acu?
S unexzur n-neqq acmumeS umeslay nessexrab lebi
Neffud er zdat ad nwali
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
40/66
40
Ci kan, ad nmuqel iman-nne
Ad ner, ad neqel d acu-ya
Nekkni, kenwi, kennemti
D tugniwin mebla lqima
Seg wiya i d-nettawiMaca, d acetti kan i neraAyen-nnien alili
Kra yellan d asxurref
Kra yellan d lxeri
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
41/66
41
At iumar
S iumar-nsenJehlen, jeflen, neflen
Cekben, ssrewlen
Neqqen, ssamsenNekkren
Ierfan d yegduden
S iumar-nsenawlenur Rebbi d ibibenWiya selbenSeg webrid ffenen, mexlen
Ma d nutni
Ala nutni!!
At Rebbi d nnbi
Wwin-d lewhi
er lennet ad kecmenTilawin ad xtiren
Imi ur-sen tameut ur teswiZerren deg-s taksumt d tguni
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
42/66
42
Amzun akken azal-is yeliUr tessin ad ttxemmem, ad ttemmelNe a d-beggen tierci
S iumar-nsenRemen asefruram, er tmes ad yeddu
S iumar-nsenXeddmen kan ayen ixeddem nnbi
Ayen-nnien ula iwumi
Tadawt deg tmelaMi d-yeneq wemdanImi-nsen ad yeldi
A d-eggen, ad ssgelfenD uday, ne d afus aberraniD akafriw! Ad t-yenel Rebbi!!!
Fan, Ddanmark 2012
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
43/66
43
Tifeswin tineggura n uzeen
Anebdu aneggaru n uzeenDa tezzi-d tefsut
Tifeswin tiberkanin yewan idammenNezga di lmut d asuden
awzet ihi isnurafBdut tisnuraf-igduden
Tidak n ikufan
S tazzla, s weqlileTamurt zdeffir i d-tegra
Sserkaben ef iumar urisen
er useknu
er inaqalen
Tauski, tierci d tayri
A tallit n usirem
Asirem ur-ne ur ezzifYya-d, arez-d s iman tikkelt-nnien!
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
44/66
44
Asewel yesserhabenLehlak n ibetiyenIbetiyen ineqqen
Iummen iqerra s isenkiden izulalenYeen yal tanmeglaYessusfen yal tamelaI d a-yean di tzegent
Ur d a-yenfi umennuUr tenfi tazzla
Qqaren Rebbi yezmer
Nnbi d amazlay
Maca, fell-asen ttaraben
Sswaye deg ussan n tasnitTinufa i laxert ssawaen
I wawal, i wecmume, i wesniffelI usurdu
Ssegdalen,
er tmes ayen yellan d imeli
Ttceggien
Yettwafren, aseggas n 2012, sur PEN Basque di tajmilt i
wid yemmuten di Gernika.
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
45/66
45
Ay imdanen n talmest-iw
Ay imdanen n talmest-iw
Ur ufi amdan deg wemdanRueBbi abrid n wid yesteqsayenAlla yeurAllen ellqentIles iebbaTidmi tulwa
Tiniri, tiziwin d idurar
Andat wemdan deg wemdan?
Awal ur yelli d awal
Win iheddren ur yessuli
Win yecmumen yerra azalYettwaseb d abuhali
Deg webrid er wemdanUfi iberdan n yemdanen
ri iuran n lebi-nsenTaqacuct n ddewessuTettubbu ur tettrusu
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
46/66
46
Irgazen Rewlen
Ean tilawin, d warraw-nsenTtabaen tilmeyinTizzyiwin n tyessitin-nsen
Ttxemmimen kan ef tibbuin-nsen
Tilawin, irgazen-nsent xedentZdeffir n warrac ttazzalent
D ilmeyen ur hennan wulawen-nsen
Ibabaten irekken nnif n tyessitin-nsenAtmaten
Tayemmat d memmi-s
D acu i d a-d-yegranDdunit n liwan iersiwenArgaz ur yelli d argazArgaz-tameut, abhim-argazTameut ur telli d tameutAnda tedda lfetna teqqaz
Tameut-argaz, tameut-taawsaAm wefrux, ne d islem i yada
Telha kan i ccel ne i tguniAyen-nnien urtt-yecqi
Azemni ass-a yeukkiLimam, ne d lpretrammaen ula deg igerdan
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
47/66
47
Wiya di liwanAcu mazal ad-nini ?
Ay imdanen n talmest-iw
Andat wemdan deg wemdan?
Nekk ur t-ufi-ara
Argaz: d agrud yettu ur yettimur-araTazmert llah llahMa d tikta, ne d leqliyyaAd terwu asqehqeh
Imdanen unenWa yeseb iman-isYesfuu, yettdemmir kanUr iwezzen imeslayen-isLekdeb, lexde yeqwanD arebbit yerra ixef-is
Izeggir abeggen
Yettu tikta n lqissAcal i iemmel isem-is!!
Argaz d amusnaw
Ne akken kan i yeseb iman-isMazal yettidir ielli-sYettil, yettil ala netta i yessnen
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
48/66
48
I ilmeyen yettu ifaddenXas ma ifen-t di tmusni
Yif-iten s ukursi-s
I win i k-yennan:
Nekk d lmumen
D limam, ccix n lameNe d lepretrCban ibanditen
Ttebi-nsen zdeffir n yerarXedden deg yemdanenUr sen-d-tewqi deg tneslemtDi Yasuamasii, ne di Rebbi
Ne deg wayen-nnien
Tikkwal yif-iten usekanWinna akken tidet i d-yessusufen
Ass-a nekk umne s wemdanWin akken yettmuddun tayri
Segmi tayri d ddin yelhan
Seg tid-nnien eet-iyi!
D amsewwel ur nettseiDi lbiru-s yettekka
Ta d rrecwa, ta d lqahwa
Tedda ula d Mala-nni
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
49/66
49
Ma yella tugi
Ne terra-d les principes, ansayen, di lewhiAd tt-id-tawi di berra
Ad yerrukruti tin d as-yehwan
Marie-couche-toi-l!
Takkummict n les aristocrates
Ttakren qqaren dmocratesilen siwa nutni i d libadUr k-tetturru tekrabaS tinna ad ak-rren seddaw usebbaAt ikustimen d iebbaAmebun ur-sen ur yeswieqqren-t, nekkren-t ur d as-yehwi
I winna akken
Anda yufa ad izelli
Deg webrid, ne di lexlaTa d ccemma, tisusaf, ne d sachetAnda teddi yid-k lfua teddaNeseb iman-nne ssifiliziLqaa tulwa : aman, igenni, lehwaUr d-yegri lexrif, aal, tafsut ne ccetwaKullec yexreb, ur yelhi
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
50/66
50
Ay imdanen n talmest-iw
Amdan yesru deg-s amdanD acu i d as d-yegran ?
Argaz n tsertit
Ne d tasertit n wergazMa d ccia tewwi-tAgdud d yiman-is yettemberraz
Win i d-yusan yelle-itTaggara di zzher-is yeqqaz
ef ukersi mi ara yettekki
Rrwa ke kkes-itRrgem-it, nnel-it, care-itYak teri ulawumi
D acu yuen amdan, ay imdanen ?
Rrbe isehlenTikkwal yakk tawacult
I igerdan sselmaden
Amek a d-ellin tabultel iil, ssmereq, rew idammenTtbe winna, ur d as-ttserri-araXas ma yergem-ik, ur tettare-araIdrimen, idrimen!!
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
51/66
51
Ay imdanen n talmest-iw
Nesru amdan deg wemdanD acu i d a-d-yegran?
Lemala n yimanNekk kan, nekk kanAd yexdem lxir ur t-itettu
Yeamma kan waye ad as-d-yejbu
Tada, azul n uurruTadukli am wauTayri tab ula deg usefru
Deg ierbazen, deg ixammen n yilluSarayen, ssawaenLmut, lkerh d uhuddu
Wa yena gma-s, baba-s, ne yemma-sMemmi-s, tameut-isTinna tasa-s tesfek idammen-is
Ne ula d argaz-is
Fhem ke annect-aUla d iersiwen mai akka!
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
52/66
52
Si Asiyya almi d Marikan
Tafriqt ulac ara d-nini
Tamurt deg-ne teyaTeur d idammen akk d imei
I imeni i yettwaxleq wemdanAy imdanen am nekkini?
Ay imdanen n talmest-iw
Amdan yesru amdanInit-iyi-d ihi
D acu akka i d-yegran?
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
53/66
53
A yir anelmad
A yir anelmad
Hder-iyi-d ef tegdudaef wid akk tenaef wazal n yergazen
ef termiwin iwumi d-tesimem
Jeddi yenna-yi-d
Asemmaru iteeDi tirac-is itee
Di tefriqt ugafa di KinyaDi Madaacqar, di Puru RikuDi Landucin, di LvinamAnda akk tenam, tukrem,team
A yir anelmad
Deg ugensan n uhettek
Tilelli tettwahres
ef idurar tesseremdeg imnan-is iwriyenTagduda tesseres
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
54/66
54
A yir anelmad
Idammen-nne teswamer icenga-nwen d nekkni i tezwarayem
Di tmurt-nne tefsem-aAraben tsemmam-a
Mmeslay-d ihi ef termaD tarema tarram tagrawla
Hder-iyi-d ef tewalit anda teraTkecmem-d, idammen d lifLa, tebam ad teglum ula s nnif
ku-d ihi ef inelibenef ucangal d lfinga
Hder-iyi-d ef tmanegt-nwen ifuenMaca, anef-as i uar-nne iea!
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
55/66
55
Ri ad rewle
Bi ad rewleAd rue anda less ur yelliAd ddu d uberiDi tsusmi
Ad ddu i lebi n wakud d ugama
Ri ad rewleAd rue anda yal lebiYal tikti
Yal arau, yal aulfuTtlalen-d s tsusmi
Ttwacerken s lfer d tuffra
Ri ad rewleAd inige kan wed-iAnda yid-i yiwen ur yelli
Ad afge s igenniYiwen ur d-yettali
Ri ad idireAd sgunfu di lexla ne ariUr d-ttmekti ass-aAzekka ne ielli
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
56/66
56
Ad beddle lecalIman-iw ad yeddari
Ri ad ssbedeAd rue anda ur yelli uulfuUr yelli uxemmem d ucekti
Anda amdan ur yelli d amdan
D lmelk ne d aciani
Anda ur yelli uubbu d trusiAnda ur yelli uezzeb d westeqsi
Ri ad rewleAnda wa ne wihin ur d-yeqqarNekk d arab ne d aqbayliSeg tmurt-a ne tagi
Anda wa ne wihin ur d-yeqqarNekk d aceban, d awra d yal iniWa yekkat deg wa, ayenni?
Bi ad rue
Anda akud yebes ne ur yeswiUr ettbe sswaye, ussanAseggas-a ne ilindi
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
57/66
57
Bi ad idireAnda lebi ur yelliSegmi lebi d liba n tlelliDi tudert ur telli tlelli
Nettazzal, newa, nettcetki
Bi ad idire
Awwah, ahat mai d tudertTudert d tagi, dagi
Tudert:
D aezzeb, d acetkiD imei, d liba n tlelli
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
58/66
58
Tafgurt tuffirt
Aneruf n imeslayenIberdan ur tebi tayri
D nekk ur yettwassnen di tferka-yagiNe d nutenti ?
S tazzla er wudrigD iberdan iweren edda
S tazzla er wuffirIfat wakud targit-iw
D afid ri ad iliDeg wusu n targit-iw
Ayen tkukra ?I d-tenna tensuft
Di tsusmi n yiman
Tidmi d tfekka ttidirent
Tansuft d tanekra n tenfut
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
59/66
59
Tikti tesduqqus iman yeenIman imir ad-yebdu tamuli
Ad yesmesis i tudert d yife
Tarewla seg iman
Ulayer ma nettsusemmaNnbi ne ZarathustraAntoine ne Dun Xwan
Tafrit n tilinTimes n telqat n tenfutAfus er wafra n Thymos
Tamuli di tefrit yettzaden
Deg wurfan n yi yessusmen
Bbi i d-yeqqimen er wezwayegAzwayeg n tidmi
Azwayeg yettwaxelqen, iaben, iweren
Ttnadi ef ssebba n yetran yettwaxenqenAffug er wemlalad lqayen
Acal d tikkelt ile fe, kesbeD akli yeknan, iseken, yettwacudden
Tifekkiwin tibueryanin-yesrenTiezriyin am ccwaen
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
60/66
60
Di telqat usirem-iw yettwaelenTtemxebbae seddaw n tefgurt tuffirt
D igenni yemmuebnenTimiqwa n reffu kkatent
Ssekan n tmucuha timenzaSsekan n tmucuha tinegguraTidmi-w teleq, txaq, tereqDeg imeqan ubehdel d uezzeb
Am win yeran, am win yettwasusfen,
Gar wales d wales ifazen
Sli i ut yezzuzunenIcennu: Tilelli
Gar wales d tidettLa sella tuac n teflest
Wad-i ad ttmellise tafritYettwaxelqen ne i d-yennulfanTtawaze ccek berriken
Tizegent tettwabeggenTeskan-d isuaf-isUla d tilisa-nne
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
61/66
61
Aewen ur neminAqerru yeqqurenLela iemmden
Seg unadi d usuterUla d ayen yellan yeffer
Iman-iw yekker, yemxel yeske
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
62/66
62
Awal n tmeut
Amzum nekk mai i nekkiniAmzun nekk ur lli d nekkiniAmzun nekk n Baba, n Yemma, n gma
Ne n wergaz-iw d ssaya
Amzun nekk d tafekka
Ur ttxemmime, ur emmle, ur zmire
I tzaka ne i tarwaI yettwaxelqe, i ggane, i tette, ad mmte
Udem-iw, idmaren-iw, timi-iw...iw...iw...iw
Mai d asqewqiwDayen akken ef tezgam tettxemmimemAyen akken efwacu tenhatemAyen akken iwumi ur tezmirem
Ayen akken ef acu tselbemAyen akken ef acu tezgam tettmeslayem
Tameut mi tt-twalamTettualem amzun d iqjanYessenagen iekuken-nsenYesludduyen seg yimawen-nsen
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
63/66
63
Alla-iw, allen-iw, tauski-w, taksumt-iw: INUTtexmam-iw, tudert-iw, iulfan-iw: INU
Seg wudem-iw ur tetteksem taaAy at tea
Tettmeslayem, teqqarem tirrugzaNekk terram-iyi seddaw iarrenTcennum tugdut dihin, da
Nekk di lebs i d iyi-teqqremMi d iyi-d-yuli wawal ne d nnehtaS: fiel! ssusem! i d iyi-d-tettmagarem
Ur lli d nnif-nwenUr lli d ssaya-nwen
Imeawen-iw, idammen-iwD nekk mi ara d-ubben,Mi ara d-nnelen, mi ara d-mmarenI ten-itessen
D nekk kan, iman-iw, i ten-itessen
Ma d kenwi tregglem
Tetteffrem, iqerray-nwen tberrum-asenAmeu tmedlemUl tettenalem
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
64/66
64
Awal di tsusmi
Fki awal i wawalHedre ur biseQessre, di, regmeZegretilas, ehle
Awal mi d-yemlal awal
Deg imeslayen yeqqaz yessekfalYesfuu, yesserwal
Nuda ef wawal di tsusmiZi ula d tasusmi d awal
Ssusme, hedre di tsusmiImi tif ameslay tikkwal
Mebla awal
Rri akin i tlisa n uweziSsaffe, fehme timsal
Ssusme, qudre, sli
Deg imeslayen, di tikta, fri
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
65/66
65
-
7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!
66/66